Atlantic Historia

  • Upload
    mm

  • View
    667

  • Download
    17

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Atlantic Historia

Citation preview

Historia i logo zegarkw firmy Atlantic - Wojciech Kutermankiewicz Gru 2007 / Pa 2008

str. 1 z 34

Historia i logo zegarkw firmy AtlanticAutor: Wojciech Kutermankiewicz

Grudzie 2007 / Padziernik 2008

Historia i logo zegarkw firmy Atlantic - Wojciech Kutermankiewicz Gru 2007 / Pa 2008

str. 2 z 34

WstpDzi, kiedy na nowo siadam do tego dokumentu, aby napisa go niemal od nowa, jest ju waciwie dzie (cho jeszcze noc) wigilii 2007. Warto wspomnie, e mj pierwszy Atlantic, to prezent otrzymany podczas wigilii 2002, ktry sam wypatrzyem u zegarmistrza poszukujc nowego zegarka. Towarzyszy mi podczas narodzin creczki Amelii w 2003 roku a potem podczas narodzin synka Marcina w 2004 roku. Zegarek ten mam po dzi dzie i nadal towarzyszy mi podczas wyjtkowych okazji. Pewnie kiedy podaruj go synowi, na wzr tych, ktrzy przekazywali z pokolenia na pokolenie swoje zegarki. W poni szym opracowaniu staraem si pokaza zegarki firmy Atlantic od wczesnych lat 30-tych ubiegego wieku, po dzi dzie. Zapraszam na wycieczk historyczno-poznawcz, podczas ktrej przedstawi transformacje w wygldzie zegarkw a zwaszcza logo firmy. W opracowaniu tym, wykorzystaem informacje zawarte w Internecie (opisy aukcji, informacje na forach dyskusyjnych), jak rwnie wiedz zdobyt podczas rozmw z zegarmistrzami i osobami interesujcymi si zegarkami tej marki. Niestety, wiedza ludzi, ktrzy sprzedaj w salonach zegarki firmy Atlantic jest znikoma, ale przy okazji chciabym podzikowa Pani Isabelle Perroud z Atlantic-Watch Ltd, dziki ktrej mogem przedstawi wybrane daty z historii firmy. Podane przeze mnie okresy, s okresami orientacyjnymi i nale y je traktowa jako bardzo du e przybli enie o marginesie +/- 10 lat, ktre opieram jedynie na swojej niedu ej wiedzy w tym temacie. Cz z zamieszczonych w tym dokumencie zdj, pochodzi z galerii Bernarda Frugi (http://picasaweb.google.com/bernard.fruga/AtlanticWatchLogoAtlantic/), ktremu chciabym serdecznie podzikowa za ich udostpnienie i umo liwienie okraszenia tekstu, zdjciami dobrej jakoci, ktre wystarczy rozcign aby zobaczy wicej szczegw (std taki rozmiar dokumentu). Nie byoby tego opracowania, gdyby nie byo pasji i zainteresowania zegarkami tej firmy, ktre przez wiele lat podsyca mj kolega Sebastian Zarba. Zdjcia zegarkw z jego wspaniaej kolekcji znalazy si rwnie w tym opracowaniu, i mam nadziej, e nie bdzie mi mia tego za ze. Kilka lat temu planowalimy stworzy wasn stron na temat zegarkw Atlantic, i cho mielimy ju jej zarys, jako nie wyszo, ale mam nadziej, e to opracowanie znajdzie swoje miejsce w sieci i cho czciowo speni si marzenie o propagowaniu informacji o historii zegarkw firmy Atlantic, ktrej zegarki (te stare) s naprawd pikne. Zapraszam do lektury! P.S. Podzikowania dla ony Anny, ktra w czasie kiedy powstawao to opracowanie, musiaa zajmowa si dwjk naszych dzieci, a te nie zawsze byy grzeczne, cho w oczekiwaniu na Mikoaja, byy w stanie przemc si, aby tylko zasu y na gwiazdkowe prezenty. Wojtek

Historia i logo zegarkw firmy Atlantic - Wojciech Kutermankiewicz Gru 2007 / Pa 2008

str. 3 z 34

Historia firmyFirma Atlantic powstaa w Bettlach, koo Grenchen w Szwajcarii w roku 1888. Jej zao ycielem by Eduard Kummer urodzony 26 marca 1845 roku. Eduard Kummer by jednym z twrcw szwajcarskiego zegarmistrzostwa. Doskonali swoje rzemioso podczas wielu lat czeladnikowania, ktre zawiody go do granicy z Francj i poza. Powrci w swoje rodzinne strony jako wykwalifikowany mistrz zegarmistrzowski. Mieszkacy miasteczka Bettlach zauwa yli ambicje przemysowe Kummera i poparli powstanie okrgu przemysowego, ktry sta si sercem szwajcarskiego zegarmistrzostwa. Fantastyczna wizja utworzenia wysokiej jakoci zegarmistrzostwa zacza nabiera ksztatw. W roku 1888 utworzono pierwsz manufaktur z 15-20 pracownikami. W latach nastpnych nastpowa systematyczny rozwj, by przed kocem wieku osign zatrudnienie 720 pracownikw. Te twrcze wysiki sprzed wieku stay si fundamentem dla wspczesnej Szwajcarii z jej polityczn stabilizacj i dobrobytem. Dzisiaj nie jest atwo wyobrazi sobie z jakimi przeszkodami trzeba byo walczy, aby to osign. Brak rde energii powodowa, e moda manufaktura musiaa bazowa na sile ludzkich mini, jak podaj lokalne archiwa. Pniej stao si mo liwe korzystanie z maych rde energii wodnej przez pomysowy cinieniowy system rur i hydrantw. Zainstalowane pniej LOKOMOBILE - ktrej komin jest widoczny poni ej na starej fotografii z 1880 roku - byo prawdziw sensacj. LOKOMOBILE - parowy lub wglowy bojler zdolny by do wytworzenia cinienia staego 900 HP. Elektryczno dotara tam dopiero w 1905 roku, a do tego czasu u ywano powszechnie lamp naftowych.

Historia i logo zegarkw firmy Atlantic - Wojciech Kutermankiewicz Gru 2007 / Pa 2008

str. 4 z 34

Wprawdzie, zao yciel Atlantica Eduard Kummer by patriarch tradycyjnej szkoy, jednak e mocno wierzy w rozwj przemysu. W owych czasach tydzie pracy trwa 6 dni po 11 godzin dziennie. Patne urlopy i dodatkowe zarobki nie istniay. Wprowadzenie w roku 1937, 6 dni patnego urlopu stanowio przeom socjalny. W owych dniach, pocztek i koniec pracy sygnalizowa fabryczny dzwon. Byy rwnie krtkie chwile odpoczynku i relaksu. Pocztkowa nazwa firmy to EKB (Eduard Kummer Bettlach), ktra zostaa pniej zmieniona na Atlantic. Firma za swoje logo przyja kotwic i cyrkiel a swoj nazw skojarzya z wielk wod. Pocztkowo firma produkowaa czci dla tak znanych wytwrcw zegarkw jak Longines, Certina i wielu, wielu innych. Pierwsze zegarki o nazwie Atlantic ujrzay wiato dzienne w 1932 roku i byy to jedne z pierwszych na wiecie zegarkw wodoszczelnych. Kolejnym niezwykle istotnym wydarzeniem w historii firmy byo wynalezienie w latach 50-tych mechanizmu szybkiego przesuwu datownika za pomoc koronki. Ten epokowy wynalazek, ktry mo emy porwna do wynalezienia koronki w zegarkach przez firm Patek Philippe jest u ywany do dnia dzisiejszego przez wszystkich producentw zegarkw na wiecie. Na pochodzcych z lat 50-tych reklamach przeczyta mo na byo, e nowe rozwizanie przyspiesza t operacj a 52-krotnie! W cigu 120 lat produkcji w firmie powstao wiele nowatorskich konstrukcji jak np. tytanowy Nautilus wodoodporny do 1000 metrw czy te Midas - zegarek o niespotykanej odpornoci koperty i szkieka na wszelkie zarysowania. Jednak najsynniejszym modelem Atlantica, ktry bi rekordy popularnoci wrd klienteli by Worldmaster. Obecnie jest on rwnie produkowany i nale y do linii Art Deco. Atlantic zosta stworzony dla ludzi o silnym charakterze, zawsze d cych do celu. Dzi Atlantic nie jest ju zegarkiem tylko dla ludzi z wy szych sfer, firma po reorganizacji utrzymaa wysoki poziom wykonywanych produktw oraz uczynia je dostpne dla wikszej iloci klientw. Cech charakterystyczn zegarkw Atlantic jest ich linia stylistyczna. Firma stosuje zawsze tradycyjn kopert o klasycznych ksztatach. Ka dy model zaopatrzony jest w jeden z najlepszych szwajcarskich mechanizmw ETA. Dla naszego rynku z pewnoci wielkie znaczenie ma rok 1950, kiedy to zegarki Atlantic znalazy si w Polsce po raz pierwszy. Od tego momentu datuje si popularno tej marki wrd polskiej klienteli. Od roku 1965 a do pocztku lat dziewidziesitych zegarki Atlantic byy numerem jeden na polskim rynku. W roku 1998, po dwch latach nieobecnoci firma ponownie zawitaa na nasz rynek i wielkimi krokami zmierza do zajcia nale nego jej miejsca na polskim rynku.

Historia i logo zegarkw firmy Atlantic - Wojciech Kutermankiewicz Gru 2007 / Pa 2008

str. 5 z 34

Wybrane daty z historii firmy1888 Eduard Kummer zakada firm EKB w miejscowoci Bettlach produkujc czci do zegarkw kieszonkowych. 1925 EKB (Eduard Kummer Bettlach), rozpoczyna produkcj czci do zegarkw narcznych we wsppracy z grup Asuag. 1928 EKB rozpoczyna produkcj r nych zegarkw narcznych sygnowanymi nazwami takimi jak Ariston, Aristex i Opus. 1930 EKB jest jedn z pierwszych fabryk, ktre produkuj wodoodporne zegarki narczne i sprzedaj je pod nazw Atlantic. 1950 Otwarcie pierwszego sklepu w Polsce i innych w Centralnej i Wschodniej Europie. 1952 Zmiana nazwy EKB i pozostaych nazw marek zwizanych z EKB, na jedn, now nazw firmy, aktualn do dzi, Atlantic Watch Ltd.. 1958 Pocztek pomylnego wejcia na nowe rynki takie jak Ameryka Poudniowa i region rodkowo-wschodni. 1960 Kolejne wa ne innowacje takie jak Speed-switch s stosowane w zegarkach Atlantic i sprzedawane innym producentom. 1965 Polska staje si najwa niejszym rynkiem, a Europa Wschodnia najwa niejszym regionem dla Atlantic Watch Production. 1989 Firma UVB kupuje Atlantic Watch Ltd. i koncentruje ca uwag na rynek Europy Wschodniej. Dzi Atlantic jest znowu niezale n firm szwajcarsk i operuje na r nych rynkach midzynarodowych.

Historia i logo zegarkw firmy Atlantic - Wojciech Kutermankiewicz Gru 2007 / Pa 2008

str. 6 z 34

Reklama zegarka Atlantic i Aristex oraz wycinek okadki pisma z 1950r., z ktrego pochodzi:

Historia i logo zegarkw firmy Atlantic - Wojciech Kutermankiewicz Gru 2007 / Pa 2008

str. 7 z 34

Inne reklamy pochodzce z magazynw z 1961 roku:

Historia i logo zegarkw firmy Atlantic - Wojciech Kutermankiewicz Gru 2007 / Pa 2008

str. 8 z 34

Historia i logo zegarkw firmy Atlantic - Wojciech Kutermankiewicz Gru 2007 / Pa 2008

str. 9 z 34

Gar pomocnych informacjiZdarza si, e czasami kto napotyka moje (wkuter) posty na forum Klubu Mionikw Zegarw i Zegarkw (www.zegarkiclub.pl), i podsya jakie zdjcie, z prob o kilka sw na temat danego zegarka. W wikszoci przypadkw bior si za taki opis z nieukrywan satysfakcj, ale to co pisz, nigdy nie jest czym nadzwyczajnym, poniewa wystarczy samodzielnie dokadnie obejrze dany zegarek, aby okreli czy wszystko jest OK. Na co nale y zwrci szczegln uwag przy ogldzinach danego zegarka? Poni ej przedstawiam kilka porad dotyczcych najwa niejszych aspektw tej czynnoci: 1. Liczba kamieni na tarczy i mechanizmie. Napis na tarczy, informujcy o liczbie kamieni (o ile jest), powinien by zgodny z opisem na mechanizmie. Stare zegarki mechaniczne (powiedzmy do pocztku lat 50-tych) byy budowane w oparciu o mechanizmy z iloci 15-tu lub 17-tu kamieni, a nowsze (powiedzmy od poowy lat 50tych) budowano ju w oparciu o mechanizmy z iloci 21 kamieni. Obecne automaty to mechanizmy z iloci 25 kamieni. Jak zatem wida, wraz z postpem kamieni przybywao, poniewa w celu poprawienia dokadnoci chodu, zaczto stosowa je w miejscach, w ktrych wczeniej nie wystpoway, ze wzgldu na oszczdnoci i zadowalajc jak na tamte czasy dokadno chodu. 2. Model na tarczy i mechanizmie. Napis na tarczy, informujcy o modelu, wcale nie musi by zgodny z opisem na mechanizmie. Modeli mechanizmw byo tylko kilka (EXTRA, SUPER) a modeli zegarkw do sporo (EXTRA, SPECIAL, SUPER, SUPER DE LUXE, ORIGINAL, PRIMA). W bardzo starych zegarkach (powiedzmy do lat 50-tych), informacji o modelu nie byo w ogle (kolekcja nie bya na tyle bogata aby zegarki te rozr nia po modelu). 3. Logo na tarczy i denku. Je eli logo na tarczy, to pisany maymi literami napis atlantic (zwyka czcionka), na denku powinien by rwnie widoczny taki wanie napis. W przypadku kiedy logo pisane jest jako Atlantic (czcionka pochya sprawiajca wra enie pisanej odrcznie), na denku powinien by widoczny rwnie taki wanie napis. Na mechanizmie jest to z reguy napis ATLANTIC lub atlantic i to bez szczeglnego zwizku z tym czy logo jest pisane jako Atlantic czy jako atlantic, ale mo na przyj, e w zegarkach starszych by to napis ATLANTIC a w nowszych atlantic poniewa w tym wanie kierunku przebiegaa transformacja logo (z napisu Atlantic do napisu atlantic). 4. System antywstrzsowy. System antywstrzsowy, chronicy czopy balansu przed zamaniem w przypadku silnego uderzenia poprzecznego lub wzdu nego, jest opisywany w starych zegarkach (powiedzmy do lat 70-tych wcznie) jako INCABLOC a w nowych jako ANTICHOC (powiedzmy od pocztku lat 80-tych). W bardzo starych zegarkach (lata 30-te i 40-te) mo e by to oznaczenie SHOCK PROTECTED. 5. Sekundnik. Co co mo e nie zawsze wydaje si oczywiste, to e zegarki, ktre posiadaj sekundnik centralny (ze wspln osi wskazwki sekundnika, minut i godzin), to zegarki nowsze (powiedzmy od lat 40-tych) a zegarki z maym sekundnikiem (nad godzin 6-t) to zegarki starsze (powiedzmy lata 20-te i 30-te), z prostszym mechanizmem. 6. Koronka. Najczciej spotykanym nieoryginalnym elementem jest koronka, ktra zu ywaa si najszybciej je eli zegarek by u ywany na codzie. Oryginalne koronki posiaday czsto wytoczon literk A lub a, ale nie mo na przyj tego za zasad, chyba e bierzemy pod uwag najnowsze konstrukcje.

Historia i logo zegarkw firmy Atlantic - Wojciech Kutermankiewicz Gru 2007 / Pa 2008

str. 10 z 34

Lata 30-teWedug opisu doczonego do tego zegarka, datowany jest on na lata 30-te ubiegego wieku. Czy opis jest prawdziwy? Wedug mnie tak, poniewa tak jak napisaem ju powy ej, may sekundnik to wanie cecha charakterystyczna starych zegarkw (lata 20-te i 30-te). Co wicej, maa liczba kamieni (15) dodatkowo podnosi wiarygodno takiego datowania. Zwracam uwag na to, e nie wystpuje tu napis INCABLOC a zamiast niego wystpuje napis SHOCK PROTECTED, o ktrym nie wspominaem na wstpie. Dlaczego? Ot mechanizm antywstrzsowy INCABLOC powsta prawdopodobnie pniej ni ten zegarek. Co jeszcze niezwykego jest w tym zegarku, co dodatkowo przemawiaoby za jego wiekiem? Spjrzmy na denko tego zegarka: Na denku zegarka widniej napis Ed Kummer S.A. Bettlach! Je eli spojrzymy jeszcze raz w histori firmy, wszystko stanie si jasne (!).

Historia i logo zegarkw firmy Atlantic - Wojciech Kutermankiewicz Gru 2007 / Pa 2008

str. 11 z 34

Charakterystyczn cech niektrych starych zegarkw jest rwnie ksztat koperty, w ktrej tzw. uszy su ce mocowaniu paska, wydaj si by elementem doczepionym, przez co nie stwarzaj wra enia jednolitoci. Prosz zwrci uwag na to, e logo jest zupenie paskie (zwyky napis na tarczy) co rwnie jest charakterystyczne dla zegarkw starych (by mo e jest to wynikiem braku technologii do produkcji i nanoszenia napisw wypukych, cho indeksy takie wanie s).

Przykadowe logo z tamtego okresu: Jak wida na zdjciu obok, logo jest zwykym napisem zo onym z samych drukowanych liter. Wszelkie dodatkowe informacje na temat konstrukcji takie jak wodoszczelno, odporno na wstrzsy i pole magnetyczne, umieszczono tu pod logo poniewa doln cz tarczy zajmuje may sekundnik z umieszczon nad nim informacj o liczbie kamieni. To logo jest inne, poniewa zamiast drukowanych liter, mamy do czynienia z napisem sprawiajcym wra enie pisanego odrcznie. Takie logo pojawia si najczciej na tarczy zegarkw z lat 30-tych i 40-tych, i dlatego te przy omawianiu zegarkw z lat 40-tych, pozwoliem sobie opuci ten punkt poniewa r nice s niewielkie i widoczne na pierwszy rzut oka.

Historia i logo zegarkw firmy Atlantic - Wojciech Kutermankiewicz Gru 2007 / Pa 2008

str. 12 z 34

Lata 40-teWedug opisu doczonego do tego zegarka, datowany jest on na lata 40-te ubiegego wieku. Czy i w tym przypadku opis jest prawdziwy? Wedug mnie rwnie tak, poniewa jest to do popularny (i bardzo ceniony) model MILANO z charakterystyczn czarn obwdk i cenion stalow kopert, nazywan po prostu stalwk. Nale y pamita o tym, e zegarki Atlantic byy zaprojektowane dla wojska i by mo e std podwy szona wytrzymao kopert (stal) i ciemna tarcza.

Kolejny przykad zegarka z lat 40-tych. Brak modelu (a nawet serii) jest kolejnym dowodem na to, e zegarek jest stary. Brak nawet informacji na temat liczby kamieni, ktra w domyle mo e mie warto 15.

I jeszcze jeden przykad zegarka, w ktrym may sekundnik oraz opisy (INCABLOC, 17 JEWELS) sugeruj jego datowanie. Jest to do oryginalny model (DATOMATIC), w ktrym dodatkowa wskazwka informuje o dniu miesica. Podziaka sekundnika w zbli eniu:

Uwa ny obserwator powinien wychwyci jeszcze jedn wspln cech zegarkw z tego okresu a mianowicie drobn podziak sekundnika, w ktrej ka da sekunda zostaa podzielona na 5 czci (5x3600=18000 p-wahni balansu w cigu godziny).

Historia i logo zegarkw firmy Atlantic - Wojciech Kutermankiewicz Gru 2007 / Pa 2008

str. 13 z 34

A tutaj kolejny przykad zegarka z tego okresu (model SPEEDWAY) wraz ze zdjciami denka i mechanizmu (ETA 1100).

Historia i logo zegarkw firmy Atlantic - Wojciech Kutermankiewicz Gru 2007 / Pa 2008

str. 14 z 34

Lata 50-te i 60-teOd razu zaznaczam, e z zegarkami z tego okresu jest najwicej problemw i pomyek w datowaniu. Okres ten charakteryzuje si du ym postpem w produkcji mechanizmw i ogromn r norodnoci wygldu tarcz. Nie sposb zebra wszystkich niepowtarzalnych modeli w opracowaniu z liczb stron poni ej 100. To wanie w tym okresie pojawia si synna seria Worldmaster. Popatrzmy zatem jak to wygldao. Wedug opisu doczonego do tego zegarka, datowany jest on na lata 50-te ubiegego wieku. Czy opis jest prawdziwy? Du o wskazuje na to, e tak (INCABLOC, 17 kamieni), ale od razu rzucaj si w oczy przynajmniej dwie rzeczy. Po pierwsze, koronka wydaje si zbyt du a i niezniszczona a po drugie indeksy godzin zbyt pikne jak na zegarek z tamtego okresu. Dlaczego? Koronk po prostu wymieniono na now, wygodniejsz w u yciu a tarcz poddano profesjonalnej renowacji, ktrej nie popieram! Swego czasu zastanawiaem si nad poddaniem renowacji swojego Atlantica, ktrego przedstawi poni ej, ale kiedy dowiedziaem si na czym ona polega, zaniechaem dalszych czynnoci i skoczyo si na renowacji samej koperty (galwanizacja). Ot z mojej wiedzy wynika, e tarcza jest na nowo odbudowywana przez artyst grafika, poprzez ponowne nanoszenie wszystkich napisw i indeksw zgodnie z tym co przedstawia fotografia tarczy zrobiona przed zdarciem z niej wszystkiego co byo. To tak, jakby oryginalne nuty Chopina, kto wytar gumk i jeszcze raz nanis je na nowo, piszc dokadniej i wyraniej od oryginau. Czy tak wyobra amy sobie stary zegarek? Ja nie. Na tarczy przedstawionej powy ej oraz na tarczy zegarka obok, pojawi si charakterystyczny element, tu nad samym logo. Chodzi mianowicie o ten zawijasek, ktrego nazywam Artiflex, poniewa w zegarkach z takim elementem na tarczy, napis Artiflex wystpuje na oryginalnym denku, co rwnie warto zapamita. Wedug jednych, jest to oznak rzadkich modeli artystycznych, a wedug innych oznak techniki trwaego pokrywania elementw tarczy. Mnie osobicie bardziej podoba si pierwsza teoria, sugerujca rzadko danego modelu, cho tak naprawd, ka dy stary model jest niepowtarzalny, choby ze wzgldu na lady czasu, jakie nosi (powy sze niestety ich nie posiadaj ze wzgldu na poddanie renowacji tarczy i wymian koronki na now).

Historia i logo zegarkw firmy Atlantic - Wojciech Kutermankiewicz Gru 2007 / Pa 2008

str. 15 z 34

Przedstawiony obok zegarek, to prawdopodobnie jeden z niewielu w peni oryginalnych zegarkw firmy Atlantic z wczesnych lat 50-tych. Cho model nie jest widoczny, to jednak jest to model EXTRA (mao widoczny napis EXTRA). 17 kamieni to rwnie oznaka staroci tego zegarka. Jednak to co urzeka w nim najbardziej, to misterny wzr na tarczy, ktra jest... papierowa (!). Wzr jest niejako protoplast synnych promieni charakterystycznych w typowych modelach serii Worldmaster. Koronka nosi lady zupenego zu ycia a zb czasu widoczny jest rwnie na samej kopercie. Dla kolekcjonera to prawdziwa gratka z najwy szej pki :) Korzystajc z okazji, warto pokaza mechanizm tego zegarka. Jest to typowa ETA 1100, jeden z najczciej stosowanych mechanizmw w zegarkach firmy Atlantic. Mechanizm opisany jako SUPER, czyli opis jaki najczciej wystpuje na mechanizmach montowanych w zegarkach Atlantic. Symbol mechanizmu widoczny jest z reguy pod koem balansowym. Zaczam powikszenie tego fragmentu (z lewej strony u dou wida 1100):

Myl, e warto byoby wspomnie rwnie o tym, e ETA to nie jedyna firma produkujca mechanizmy dla zegarkw firmy Atlantic. Czsto na mechanizmie spotka mo na niewielki symbol, ktry informuje o producencie danego mechanizmu. Poni ej wykaz tych symboli:

Historia i logo zegarkw firmy Atlantic - Wojciech Kutermankiewicz Gru 2007 / Pa 2008

str. 16 z 34

W tym miejscu, chciabym przedstawi swojego pierwszego Atlantica, ktrego zakupiem w 2002 roku jako prezent na gwiazdk: Teoretycznie jest to zegarek, ktry na pierwszy rzut oka, nie wyr nia si niczym szczeglnym, ale po dokadnym przejrzeniu si krojowi czcionki, uwag zwraca literka r w napisie Worldmaster, ktra w powikszeniu wyglda tak:

Je eli spojrzymy na logo firmy Fender (znany producent gitar), ktra powstaa w 1946 roku, to znajdziemy w nim tak sam literk r:

Oznacza to mo e tyle, e zegarek ten faktycznie pochodzi mo e z wczesnych lat 50-tych. Zaczam zdjcia denka i mechanizmu, ktry tym razem jest mechanizmem AS 1188 z tzw. podwy szonym mostkiem. To wanie ten mechanizm urzek mnie swoim piknem, kiedy zastanawiaem si nad jego zakupem od zaprzyjanionego zegarmistrza.

Poni ej jedyny zegarek jaki udao mi si znale, w ktrym logo zawierao tak literk r:

Historia i logo zegarkw firmy Atlantic - Wojciech Kutermankiewicz Gru 2007 / Pa 2008

str. 17 z 34

Przedstawiam kolejny nabytek (zakup Allegro), ktrego uruchomienie kosztowao wiele wysiku (zegarmistrza, nie mnie). Zwracam uwag na tarcz, ktra urzeka mnie swoim urokiem. Obwdki indeksw godzin w ksztacie pagonw, byy dla mnie czym tak rzadkim i niespotykanym, e postanowiem zakupi ten zegarek, pomimo tego, e by niesprawny. Wedug informacji podawanej przez sprzedajcego, zegarek nie by nigdy naprawiany a byo to dla mnie o tyle wa ne, e na zdjciu widoczne byy rysy (widoczne rwnie tutaj), ktre mogy oznacza uszkodzenia tarczy. Jednak skoro zegarek nie by naprawiany a szkieko jest cae, oznacza to mogo jedynie zarysowania samego szkieka. Niestety, pomimo konkretnego pytania zostaem wprowadzony w bd a rysy s na tarczy a nie na szkieku, ktre po silnym uderzeniu musiao by wymienione. Tak czy inaczej, zegarek jest bardzo adny i posiada oryginaln (na pewno star) koronk, ktr zegarmistrz zaleca wymieni, ale ja nie poddaem si :) Zaczam zdjcia denka i mechanizmu:

Jak wida na zdjciach, denko pasuje do tarczy zegarka (napis Artiflex pasujcy do zawijaska nad logo). Mechanizm w tym zegarku to popularna ETA 1113. Informacja o liczbie kamieni na mechanizmie, zgadza si z informacj o liczbie kamieni na tarczy, co dodatkowo potwierdza zgodno poszczeglnych elementw, z ktrych skada si zegarek. Na pierwszy rzut oka, mechanizm ETA 1113 nie r ni si niczym od mechanizmu ETA 1100 przedstawionego na stronie 13, ale prosz zwrci uwag na ksztat mostka, ktry w mechanizmie ETA 1100 jest zupenie prosty na dwch krawdziach, a ETA 1113 posiada ju niewielkie wcicia. R nic technicznych nie znam, ale wedug informacji od zaprzyjanionego zegarmistrza, mechanizmy te r ni si kompletem balansowym.

Historia i logo zegarkw firmy Atlantic - Wojciech Kutermankiewicz Gru 2007 / Pa 2008

str. 18 z 34

Inni przedstawiciele tego okresu (pomimo mnogoci to tylko wybracy):

Historia i logo zegarkw firmy Atlantic - Wojciech Kutermankiewicz Gru 2007 / Pa 2008

str. 19 z 34

Modele, ktrych szkoda nie pokaza bli ej (zwracam uwag na model Worldmaster z promienist tarcz, wyr niajc klasycznego Worldmastera):

Historia i logo zegarkw firmy Atlantic - Wojciech Kutermankiewicz Gru 2007 / Pa 2008

str. 20 z 34

Historia i logo zegarkw firmy Atlantic - Wojciech Kutermankiewicz Gru 2007 / Pa 2008

str. 21 z 34

Historia i logo zegarkw firmy Atlantic - Wojciech Kutermankiewicz Gru 2007 / Pa 2008

str. 22 z 34

Niestety, ale zarwno miejsca jak i czasu (dochodzi 3:00 a dzi przecie wigilia) brak na to, aby pokaza wszystkie modele z wszystkimi mo liwymi tarczami, a byo ich naprawd sporo i cigle mo na spotka zdjcie jakiego egzemplarza, ktre potrafi zaskoczy. Przykadowe logo z tamtego okresu: Napis Atlantic jest paski a literki s ze sob poczone, a zawijasek z lewej strony litery A, jest wyranie zawinity do rodka niczym spr yna. Dodatkowo nad napisem wystpuje widoczny znak Artiflex (jak ju pisaem, taka nazwa wystpuje rwnie na denku). Napis Worldmaster jest rwnie paski i klasyczny. Piszc klasyczny mam na myli to, e tego typu napis wystpuje najczciej. Litera W rozpoczynajca napis jest pisana standardowo z zawijaskiem z prawej strony stanowicym niejako daszek (ale nie do koca) dla literki o, a ten z lewej cofa si w stron napisu na wysoko 2/3 litery W. Napis Atlantic jest paski, ale w porwnaniu z poprzednim, po dokadniejszym obejrzeniu, wydaje si bardziej zamaszysty. Literki s ze sob rwnie poczone. Zawijasek z lewej strony litery A jest wikszy, sigajcy prawie jej 1/2 wysokoci. Artystyczna krzywa wewntrz litery, zastpujca standardow lini poziom, wyranie bardziej wykrca si w lewo i jest o wiele du sza. Tu rwnie wystpuje znak Artiflex, cho jest proporcjonalnie mniejszy i obejmuje swym zasigiem mniej liter. Napis Worldmaster jest paski i prawie klasyczny. Litera W rozpoczynajca napis jest pisana standardowo, z zawijaskiem z lewej strony, cofajcym si w stron napisu, ale na okoo 1/2 wysokoci litery W, natomiast ten z prawej jest bardziej wysunity i stanowi cakowity daszek dla literki o. Napis Atlantic jest paski, ale w porwnaniu z poprzednim, zawijasek z lewej strony litery A jest otwarty, a znak Artiflex znajduje si bardziej na prawo litery A, i jest najbardziej od niej oddalony w porwnaniu z poprzednimi logami. Napis Worldmaster jest w zasadzie identyczny jak poprzedni, ale zawijasek z lewej strony litery W jest mniej zamaszysty.

Historia i logo zegarkw firmy Atlantic - Wojciech Kutermankiewicz Gru 2007 / Pa 2008

str. 23 z 34

Napis Atlantic jest wypuky i metalowy. Literki s ze sob poczone. Literka c koczca napis, rwnie tutaj jest wyranie poczona z lini podkrelajc logo. Napis Worldmaster jest paski i zawiera niezwykle rzadko spotykany w modelu z napisem Worldmaster (pomijam model Weltmeister) krj literki r, ktry rwnie mo e wiadczy o jego wieku. Rwnie litera W, rozpoczynajca napis, ma niespotykanie inaczej skierowany w d zawijasek z lewej strony, ktry zdaje si dochodzi do podn a napisu. Tego typu logo spotykane jest raczej w modelach z wczesnych lat 50-tych. Tu z modelu PRIMA, z mechanizmem z podwy szonym mostkiem z 21 kamieniami, z mojej skromnej kolekcji. Napis Atlantic podobnie jak powy ej jest wypuky i metalowy. Rwnie tutaj literki s ze sob poczone sprawiajc wra enie pisanych odrcznie. Co ciekawe, w tym modelu linia podkrelajca logo nie czy si z literk c, ani w adnym innym miejscu. Nad napisem wyranie widoczny znak Artiflex, rwnie wypuky i metalowy. Napis Worldmaster, jest paski i klasyczny, i nie wyr nia si niczym specjalnym od przedstawionych ju powy ej. Napis Atlantic jest wypuky i metalowy. Literki podobnie jak powy ej s ze sob poczone. Nad napisem wyranie widoczny znak Artiflex, rwnie wypuky i metalowy. Literka c koczca napis wyranie czy si z lini podkrelajc cao. Napis Worldmaster w tym modelu jest paski i klasyczny, i nie wyr nia si niczym specjalnym od przedstawionych ju powy ej. Napis atlantic jest wypuky i metalowy, zo ony tylko z maych literek umieszczonych w sposb wyranie oddzielajcy je od siebie. Dodatkowo wystpuje tu maa literka a umieszczona powy ej napisu, ktra jest dodatkowym znakiem rozpoznawalnym firmy Atlantic. Napis Worldmaster jest paski i klasyczny, litery s jednak bardziej smuke i wydu one, ale na uwag zasuguje tu literka r koczca napis, ktra zostaa wydu ona o charakterystyczny element nie wystpujcy nigdzie indziej. Napis atlantic (cho wyglda tu jak atiantic to zapewniam, e jest to atlantic), podobnie jak powy ej, jest wypuky i metalowy, zo ony tylko z maych literek umieszczonych w sposb wyranie oddzielajcy je od siebie. Rwnie tu wystpuje dodatkowa maa literka a umieszczona powy ej napisw, ktra jest znakiem rozpoznawalnym firmy Atlantic, ale jej daszek nie wyprzedza brzuszka, jak ma to miejsce na zdjciu przedstawionym powy ej. Napis Worldmaster jest paski i klasyczny, cho w porwnaniu z poprzednikiem, wydaje si by grubszy i pisany mniej elegancko. Niestety, ale i tutaj zbyt mao jest miejsca i czasu na to, aby pokaza wszystkie niuanse zwizane z logo firmy. Tym samym zachcam do samodzielnej analizy.

Historia i logo zegarkw firmy Atlantic - Wojciech Kutermankiewicz Gru 2007 / Pa 2008

str. 24 z 34

Pne lata 60-te i pocztek lat 70-tychDesign pnych lat 60-tych i pocztku lat 70-tych jest niezwykle charakterystyczny i nie sposb pomyli go z adnym innym. Na tarcze wchodzi kolor, ktry w poprzednich latach objawia si jedynie czerni i biel a waciwie kolorem pustynnego piasku. Moda na wzornictwo tamtego okresu wraca, co wida coraz czciej po siermi nych zegarkach o gruboci 2 cm. Poni ej kilka modeli, ktre s wizytwk tamtego okresu.

Charakterystyczn cech wygldu zegarkw z tamtego okresu s indeksy godzin w postaci kwadracikw, prostokcikw lub po prostu kresek oraz specyficzny ksztat wskazwek (proste, ale o delikatnych skosach zakocze). Dodatkowo zamiast logo Atlantic pojawia si paski napis atlantic (w poprzednich latach by metalowy) z widoczn nad nim literk a wtoczon w may kwadracik, lub te sama literka a, ktra rwnie jak napis atlantic, niekoniecznie bya metalowa. Przykady logo poka dalej przy omawianiu pnych lat 70tych i wy ej.

Historia i logo zegarkw firmy Atlantic - Wojciech Kutermankiewicz Gru 2007 / Pa 2008

str. 25 z 34

Pne lata 70-te i wy ejDesign pnych lat 70-tych to powrt do delikatnej budowy, ale z charakterystycznymi elementami wzornictwa widocznymi na tarczy. Poni ej kilka bardzo znanych modeli, ktre jeszcze dzi mo na czsto zobaczy na rkach ich u ytkownikw:

Charakterystyczn cech zegarkw z tamtego okresu s niewtpliwie wskazwki, ktre maj ksztat prostoktw (zupenie proste zakoczenie). Powrciy jednak indeksy godzin w postaci cyfr, ale zamiast napisu INCABLOC widoczny jest ju napis ANTICHOC, no i mamy ju datownik, z ktrego firma zasyna ju na pocztku lat 60-tych, ale na dobre pojawiy si w zegarkach z lat 70-tych. Wrd zdj, ktre mo na znale w sieci, napotkaem na poni sze, opisane jako model z lat 70tych. Osobicie uwa am, e jest to model z lat 80-tych a nawet 90-tych ze wzgldu na logo z widocznym symbolem cyrkla i kotwicy, ktry wystpuje do dnia dzisiejszego.

Innym przykadem zegarka z lat 90-tych jest zegarek, ktrego zdjcie przedstawiam obok. Jest to Worldmaster z mechanizmem automatycznym.

Historia i logo zegarkw firmy Atlantic - Wojciech Kutermankiewicz Gru 2007 / Pa 2008

str. 26 z 34

Piszc o zegarkach Atlantic i najsynniejszej serii Worldmaster, przysza pora na odson najnowszych (przed rokiem 2008) okazw tej serii.

Przykadowe logo z tamtego okresu (po dzisiejszy dzie): Napis atlantic jest paski, zo ony tylko z maych literek umieszczonych w sposb wyranie oddzielajcy je od siebie. Maa literka a jest wygrawerowana na wypukym kwadracie. Napis Worldmaster nie wystpuje tutaj w ogle poniewa jest to model Speedswitch. Napis atlantic i tu jest paski, zo ony tylko z maych literek umieszczonych w sposb wyranie oddzielajcy je od siebie. Maa literka a jest rwnie wygrawerowana na wypukym kwadracie. Napis Worldmaster i tutaj nie wystpuje w ogle poniewa jest to model z innej serii.

Historia i logo zegarkw firmy Atlantic - Wojciech Kutermankiewicz Gru 2007 / Pa 2008

str. 27 z 34

Napis atlantic jest rwnie paski, zo ony tylko z maych literek umieszczonych w sposb wyranie oddzielajcy je od siebie. Maa literka a wystpuje tutaj dla odmiany w kwadratowej otoczce. Napis Worldmaster rwnie w tym modelu nie wystpuje (model nieznany). Napis Atlantic jest wypuky i metalowy. Literki nie s ze sob poczone (podobnie jak w zegarkach z logo atlantic) a nad napisem umieszczony jest aktualny znak rozpoznawalny firmy Atlantic, wystpujcy w najnowszych kolekcjach z przeomu XX/XXI wieku. Znak ten to nic innego jak poczona kotwica i cyrkiel, ktre maj kojarzy si z oceanem i wyzwaniami z nim zwizanymi. Napis Worldmaster jest paski i klasyczny. Dla mnie, zegarki te nie maj w sobie niczego interesujcego, a technika wyranie przewa a nad wszystkim innym. Zegarki te nie maj tego czego, co niektrzy (w tym ja) nazywaj dusz. To, co warte jest uwagi, to tarcza, na ktrej widoczne s promienie, ktre charakteryzuj klasycznego Worldmastera.

Historia i logo zegarkw firmy Atlantic - Wojciech Kutermankiewicz Gru 2007 / Pa 2008

str. 28 z 34

Troch o samych mechanizmachPrzypomnijmy sobie, dlaczego tak cenimy zegarki mechaniczne? Czy za wygld? Myl, e wiele wspczesnych zegarkw kwarcowych mogoby stawa do konkursu na najadniejszy design, ale czy zwrcilibymy na nie uwag? Chyba nie, bo to co cenimy w zegarku mechanicznym najbardziej, to jego serce i dusz, ktr posiada tylko zegarek mechaniczny, dziki mechanizmowi napdzanemu si spr yny, a nie dziki procesom chemicznym. Popatrzmy zatem na kilka mechanizmw, ktre najczciej mo na spotka w zegarkach z logo Atlantic. Zdjcie obok przedstawia osawiony ju mechanizm ETA 1100, na ktrym dziki braku koa balansowego, wyranie wida numer 1100. ETA 1113 jest bardzo podobna i zostaa ju pokazana przy okazji opisu mojego drugiego zegarka na stronie 17.

AS 1188 czyli mechanizm z podwy szonym mostkiem, ktry powinien charakteryzowa si lepsz dokadnoci ze wzgldu na zastosowanie 21 kamieni. Zdjcie przedstawia mechanizm mojego pierwszego nabytku. To ten mechanizm urzek mnie na tyle swoim pikne, e bez wahania zakupiem swj pierwszy zegarek Atlantic.

Zdjcie przedstawia mechanizm UNITAS 6300, rwnie z podwy szonym mostkiem, ktry ze wzgldu na kanciaste ksztaty mostka, nie jest a tak elegancji, jak pokazany powy ej mechanizm AS 1188.

Historia i logo zegarkw firmy Atlantic - Wojciech Kutermankiewicz Gru 2007 / Pa 2008

str. 29 z 34

DenkaCzsto analizujc dany zegarek, zwracamy uwag tylko i wycznie na tarcz, i je eli mamy tak mo liwo, to rwnie na mechanizm, pomijajc przy tym denko, ktre je eli jest oryginalne, mo e oznacza (nie musi) oryginalno koperty, w ktrej znajduje si mechanizm. Popatrzmy zatem na przykadowe denka zegarkw i to co mo emy z nich wyczyta:

Mamy tu przykad trzech bardzo podobnych denek, ktre jednak r ni si midzy sob pewnymi szczegami. Na dwch z nich, logo to Atlantic czyli denko powinno pochodzi od zegarka z takim wanie logo na tarczy, natomiast denko z logo atlantic, powinno pochodzi od zegarka z tak pisanym logo na tarczy. Ka de z tych denek sprawia mi du o problemu poniewa na jednym z nich widnieje napis Artiflex bez zawijaska nad samym logo, ale na tarczy na pewno nale aoby si takiego spodziewa. Kolejne denko zawiera rwnie napis Artiflex, ale logo to atlantic, nad ktrym jeszcze nigdy nie widziaem zawijaska, bo zamiast niego bdzie to zawsze towarzyszca takiemu logo maa literka a. Ostatnie denko to logo Atlantic z zawijaskiem, ale bez napisu Artiflex. Tu jednak oczekiwabym na tarczy logo Atlantic z zawijaskiem. A oto i zegarek z logo atlantic, ktrego oryginalne denko zawiera napis Artiflex:

Ci ko zaprzeczy, e niezwykle promienista tarcza emanuje artyzmem, z ktrym kojarzony jest napis Artiflex, ale jednoczenie przyzna nale y, e jest to rzadki wyjtek od przyjtej przeze mnie reguy, e napis Artiflex powinien wiza si z zawijaskiem na tarczy. Pamitajmy jednak, e mamy do czynienia z logo atlantic a nie z logo Atlantic.

Historia i logo zegarkw firmy Atlantic - Wojciech Kutermankiewicz Gru 2007 / Pa 2008

str. 30 z 34

Popatrzmy na inne denka:

Pokazane powy ej denka pochodz od zegarkw nowszych (lata 80-te i powy ej), cznie z przezroczystym denkiem automatu (czy nadal mo na nazywa to denkiem?). Innym dowodem oryginalnoci denka jest identyczny krj czcionki logo na tarczy i denku, oraz opis AUTOMATIC, zgodny z opisem na tarczy:

Historia i logo zegarkw firmy Atlantic - Wojciech Kutermankiewicz Gru 2007 / Pa 2008

str. 31 z 34

Przykady kompletnych zegarkwSpjrzmy na poni szy przykad zegarka, ktrego dysponuj zdjciem tarczy i denka:

Na tarczy wida logo Atlantic z charakterystycznym zawijaskiem, a na denku oprcz napisu Artiflex wida identyczne logo Atlantic z identycznym zawijaskiem. Warto zawsze zwraca uwag na te szczegy, zanim podejmie si decyzj o zakupie danego zegarka (o ile takie szczegy s wa ne dla nabywcy dla kolekcjonerw powinny). Jedynym elementem, ktry nie pasuje do caoci jest... koronka, ale z tym czsto jest problem, o czym ju pisaem.

Historia i logo zegarkw firmy Atlantic - Wojciech Kutermankiewicz Gru 2007 / Pa 2008

str. 32 z 34

Przykady skadakwSpjrzmy na kolejny przykad zegarka, ktrego dysponuj zdjciem tarczy i denka:

Co wida na tych zdjciach? Po pierwsze logo na tarczy to atlantic a logo na denku to Atlantic. Na denku napis Artiflex z charakterystycznym zawijaskiem, ktrego brak na tarczy, ale jest to logo atlantic a nie Atlantic, wic co do tego uwag nie mam. Denko nie jest oryginalnym denkiem od zegarka, ktrego tarcz przedstawiono na zdjciu. Zegarek jest nowszy, co sugeruje nowsze logo, a denko starsze, co sugeruje logo Atlantic i napis Artiflex. I kolejny przykad:

Informacja na tarczy dotyczca iloci kamieni (21), jest niezgodna z informacj o iloci kamieni na mechanizmie (17). Denko, ktrego zdjcia nie zamieciem, pasowao do tarczy zegarka (Artiflex). Skoro jednak ju przy tym jestem, zwracam uwag na to, e krj czcionki powinien by zgodny na obu tych elementach (zwracam uwag na kresk w A):

Historia i logo zegarkw firmy Atlantic - Wojciech Kutermankiewicz Gru 2007 / Pa 2008

str. 33 z 34

A co jest nie tak z tymi zegarkami?

Na pierwszy rzut oka mo na by rzec, e zegarek z lewej jest adniejszy od tego z prawej, ale czy zamontowane w nim wskazwki s na pewno oryginalne? Pamitajmy o tym, e w 90% zegarkw z serii Worldmaster, wskazwka sekundnika zakoczona jest czerwonym grotem, a wikszo wskazwek minutowych i godzinowych wypeniana bya mas fosforyzujc (niezbyt bezpieczn dla zdrowia). W modelu z lewej nie wida ladu masy fosforyzujcej, ani te miejsca, w ktrym miaaby si znajdowa. W mojej ocenie, wskazwki te pochodz od nowszego zegarka (niekoniecznie marki Atlantic). A poni ej jeszcze jedna odsona tego samego modelu i cho wskazwki s wypenione mas fosforyzujc, to jednak sigaj dalej (zgodnie z przyjtymi zasadami, nie powinny siga a tak daleko), a grot sekundnika ma inny ksztat:

Historia i logo zegarkw firmy Atlantic - Wojciech Kutermankiewicz Gru 2007 / Pa 2008

str. 34 z 34

ZakoczenieNa tym kocz ten krtki przewodnik po logo zegarkw firmy Atlantic, majc nadziej, e bdzie cho troch pomocny przy okrelaniu wieku zegarkw tej marki. Tak jak wspomniaem, ka dy stary model jest niepowtarzalny i wart tego, aby go mie w swojej kolekcji. Przygoda jest tym ciekawsza, e takich okazw nie mo na kupi w adnym salonie z szyldem Atlantic, gdzie miy sprzedawca w garniturze prezentuje najnowsze dziea techniki, ktre robione s masowo, przez co ich urok jest niczym w porwnaniu z urokiem starego zegarka. Takiego okazu trzeba szuka samemu, a po znalezieniu, nierzadko naprawi. Potem pozostaje ju tylko nosi z dum to cykajce cudo. Wojciech Kutermankiewicz 24 grudnia 2007 / 26 padziernika 2008 e-mail: [email protected]