1

2

3

ماهنامه تخصصی دانشکده علوم زیستی، ویژه نامه اسفند91 و فروردین1392، شماره چهاردهم و پانزدهم، سال سوم،

صاحب امتیاز و مدیر مسئول: دکتر رامین عزتیسردبیر: فهیمه اسکندریصفحه آرا: حسن رنجبر

مسئول روابط عمومی: سارا کاشانی

اعضای هیئت تحریریه: شادی آبخیز، هانیه سادات احمدی، فهیمه اسکندری، الهه افشاری، راضیه ایرانی، آیسان پورافشار، شهربانو ذبیحی،

سپیده شهباز، سارا عصار کاشانی، پروانه فانی، محدثه قوتی، نگار معصومی

با تشکر از همکاری و حمایتهای ریاست محترم دانشکده علوم زیستی، سرکار خانم دکتر شهربانو عریان و اساتید گرامی دانشکده علوم زیستیعالقه مندان می توانند مقاالت علمی- ترویجی زیست شناسی خود را جهت درج در ماهنامه به نشانی Khu_atp@yahoo.com ارسال

نمایند. فهرست مطالب

4 سخن سردبیر 5 شیرینی قرن ۲۱ 6 داروهایی از فاضالب و خاک 8 هشدار ناسا درباره بحران آب در خاورمیانه 8 غـذایی با طعـم جنـایت! 9 درگفت و گو با دکتر سید عبدالحمید انگجی؛ ۱۲ آیا بیماری های مشترک انسان و حیوان را می شناسید؟ ۱4 علم ژنتیک کلید کنترل و مهار ماالریا ۱4 نور خورشید، دشمن نهنگ ها ۱5 نخستین »دست مصنوعی دارای حس المسه« جهان آماده پیوند شد ۱5 FOS چیست؟ ۱5 پراکسیزوم در گیاهان ۱6 اختالالت خواب نشان دهنده مراحل اولیه آلزایمر ۱7 ارائه دالیلی جدید برای انقراض بزرگ جانوران ۱7 ساخت قفسهاي مولکولي براي دارورساني هدفمند ۱8 تاثیر نوشیدن آب بر خلق و خوی فردی ۱8 ژن ساعت مرگ طبیعی انسان کشف شد!

...وترى الرض هامدة فإذا أنزلنا علیها الماء اهتزت وربت وأنبتت من كل زوج بهیج»حج آيه5«

...و زمین را )در فصل زمستان( خشک و مرده می بینی، اما هنگامی كه )درفصل بهار( آب باران بر آن فرو می فرستیم، به حركت درمی آيد و می رويد؛ و از هر نوع گیاهان زيبا می روياند!

4فرا رس��یدن بهار، بهانه ای می ش��ود تا یک بار دیگر با م��رور روزها و هفته های گذش��ته و دور از دسترس، گذر پر شتاب عمر را باور کنیم و بدانیم که گردش ایام را توقفی نیست و از بدایت و نهایت جهان و از آغاز و فرجام هستی، جز ذات هستی بخش کسی آگاهی ندارد، تنها می توان با تس��لیم، بندگی و گردن نهادن به رضایت او، در راه پر پیچ و خم زندگی، در س��فری کوتاه که گاه به قدر چش��م بر هم زدنی کوتاه و زودگذر اس��ت، از رهگذر این جهان عبور کرد. سربلندی و دلشادی از آن کس��انی اس��ت که جز به آیین بندگی و جز با مروت و جوانمردی، در ای��ن جهان نزیس��ته اند. امیدواریم که تحول طبیع��ت و دگرگونی دیگرباره ی آن، دگرگونی س��ازنده و ثمربخش��ی در دل و دیدگان ما به

وجود آورد و حال ما به جانب بهترین حال ها تغییر یابد.تجربه ی چندین ماه همدلی با شما عزیزان و انتشار 5 شماره از مجله در دوره ی جدید، برای ما بسیار پر بها بود. در این مدت چه بسیار لطف ها و محبت ها که از ش��ما دیده ایم و این همه، نیرو و توش و توانی ش��د برای ما که در ادامه ی راه به این هم دلی ها و دل گرمی ها سخت محتاج بودیم؛ کسانی نیز از سر صدق کاستی های ما را گوشزد کردند، با روی گش��اده به حرف هایشان گوش فرا دادیم و تا آن جا که مقدور و میسر بود در رفع آن ها کوشیدیم و آن جا که تغییر و تحولی را بیرون از اراده و شیوه ی کار و رویه ی معمول در حوزه ی کاری یافتیم، کاری از دستمان

برنمی آمد و به ناگزیر عذرخواه یاران صمیمی خود شدیم.ج��ا دارد ک��ه در این مج��ال اندک، از همه ی عزیزان ک��ه در این مدت همواره حامی و پشتیبان ما در ارائه هرچه بهتر نشریه بودند، صمیمانه

سپاسگزاری نماییم.در ابتدا مراتب سپاسگزاری خود را از ریاست محترم دانشکده علوم زیستی، سرکار خانم دکتر شهربانو عریان به جهت حمایت و حسن توجه

ایشان به نشریه، اعالم می داریم.از جن��اب آقای دکت��ر رامین عزتی، مدیر مس��ئول ماهنامه که همواره حمایت بی دریغ خود را جهت بهبود روزافزون سطح کیفی و کمی نشریه،

به ما ارزانی داشتند، کمال قدردانی و سپاس را به جای می آوریم.از سرکار خانم فرخنده صبا، دانشجوی کارشناسی ارشد و جناب آقای حسن رنجبر که مطالب نش��ریه را به زیبایی هر چه تمام تر، آراسته و

جذابیت و انسجام مطالب را دو چندان نمودند، قدر دانی می کنیم.مسئول محترم روابط عمومی نشریه، سرکار خانم سارا کاشانی، که لحظه به لحظه در کنار ما بودند و حجم زیادی از مسئولیت نشریه را بر عهده

گرفتند، سپاسگزاریم.تمامی اعضای محترم هیئ��ت تحریریه، جناب آقای احمدرضا نصیری و خانم ها س��میه فراهانی، نگار معصومی و مهناز حسینی نژاد در مقطع کارشناسی ارشد و دیگر دوستان عزیزم، سارا عصار کاشانی که عالوه بر ارسال مطالب علمی، ویراستاری نهایی نشریات را نیز عهده دار می باشد، هانیه سادات احمدی که طراحی جلدATP را نیز هنرمندانه به انجام می رساند، دوستان گرامی، فاطمه شکوریان فرد، محدثه قوتی، س��پیده شهباز و نیلوفر ش��عبانی به جهت همکاری در ارسال مطالب و نیز آماده سازی مصاحبه با اساتید محترم دانشکده و سایر دانشجویان عزیز از جمله راضیه ایرانی، ش��یوا خرمی، زهرا تدین، ش��ادی آبخیز، سما بابایی، سیمین رحیمی، علیرضا قانع، مائده سادات غفاری، نسرین اس��دی، آیسان پورافش��ار، مهدا قاسمی، ش��هربانو ذبیحی، الهام گل محمدی، زهرا علی عسگری و همه کسانی که به هر نحوی ما را در انجام این وظیفه یاری و کمک نمودند، صمیمانه سپاسگزاریم. سالی سرشار از موفقی��ت و کامیابی را برای همه ش��ما آرزومندیم. همواره پیروز و

سربلند باشید.

سخن سردبیر

و بر آمد بهاری دیگر

مست و زیبا و فریبا ، چون دوست

سبدی پیدا کن،

پر کن از سوسن و سنبل که نکوست

همره باد بهاری بفرست:

پیک نوروزی و شادی بر دوست...

5شیرینی قرن ۲۱

الهه افشاری، کارشناسی میکروبیولوژی

ــل ــرفته بیوتکنولوژی، نس ــم پیش علجدیدی از شیرین کننده های طبیعی را به منظور استفاده در مراکز صنعتی ــت. و مصارف خانگی عرضه نموده اســتفاده با بکارگیری این علم امکان استجاری از شیرین کننده طبیعی استویا به عنوان یک عامل شیرین کننده فاقد

کالری فراهم آمده است.ــیرین کنندگی این محصول که به شــاء ــل از منابع طبیعی منش طور کاممی گیرد صد و هفتاد برابر شکر است. گیاه استویا سرشار از شیرین کننده های ــواع پروتئین ، ــر، ان ــری، فیب ــم کال کــانس و ــی، اس ــواد معدن ــن، م ویتامیــد. ــای متعدد می باش فیتونوترینت هــط میلیون ها نفر امروزه این ماده توســاط مختلف جهان از محل از مردم نقاصلی این گیاه )پاراگوئه و برزیل( خارج شده و در ژاپن، کره، چین، هندوستان، تایوان، آمریکا، روسیه و سایر کشورها

استفاده می شود.

گیاه استویا:ــتویا گیاهی از تیره مرکبان علفی اسمی باشد. حساس به سرماست و دارای برگ های کوچکی می باشد که بصورت

متناوب روی ساقه قرار دارند.ــفید و در گل های این گیاه کوچک س

ــمت میانی بنفش کمرنگ اند و به قســاقه ظاهر ــه ای روی س ــورت خوش صــوند. این گیاه در ماه اردیبهشت می شــود و تولید قند و خرداد کشت می شــتان صورت می گیرد و در آن در تابســت می شود. بهترین دما مهرماه برداشــاه ۳۰-۱5 درجه ــد این گی برای رشسانتی گراد می باشد. تولید آن از طریق بذر، نشاکاری، قلمه و کشت بافت انجام

می شود.عوامل ایجاد کننده طعم ش�یرین

استویا:ــاختار عوامل گلیکوزیدی که دارای ســند و در ایجاد طعم ــن می باش دی ترپــتویا موثر می باشند به قرار شیرین اس

ذیل است؛Steviosis •

Rebaudioside •Dulcidoside •

ــه ــتویزید از بقی ــان اس ــن می در ایگلیکوزیدها شیرین تر می باشد.

مزایای اس�تویا نس�بت به س�ایر

شیرین کننده ها۱ـ کمک به حفظ و ارتقاء سالمتی

مطالعاتی که در کشورهای تولیدکننده این ماده انجام شده است نشان می دهد ــیرین کننده دارای خواص ذیل این ش

می باشد:ــتویا در واقع شیرین کننده کم و • اس

بیش بدون کالری می باشد.• استویا اثری روی قند خون ندارد لذا برای افراد دیابتی و افرادی که قند خون

باالیی دارند مناسب می باشد.ــتقیم سبب ــتویا به صورت مس • اســح انسولین از سلول های تحریک ترشبتای پانکراس می گردد و لذا می تواند ــت نوع دوم ــاران مبتال به دیاب در بیم

سبب پایین آمدن قند خون شود.ــور ــتویا درحض ــیرین کننده اس • شــود لذا سبب باکتری ها تخمیر نمی ش

خرابی دندان ها نمی گردد.• برخالف شیرین کننده های مصنوعی،

سمی و سرطان زا نیست.• کمک به کاهش فشار خون می کند.

• سبب بهبود عملکرد دستگاه گوارش مي شود.

ــبب رفع چین و چروک پوست و • سحفظ سالمت پوست می شود.

۲ـ کاربرد وسیع در صنایع غذاییاستویا با توجه به خواص ذیل می تواند در بسیاری از مواد غذایی مورد استفاده

واقع شود:• قدرت شیرین کنندگی این ماده ۱7۰ برابر شکر می باشد. لذا مقادیر کمتری از آن نسبت به شکر مصرف می گردد و فضای کمتری جهت انبارمانی نیاز دارد

و کاربرد آن مقرون به صرفه تر است.ــی دارد و به ــت باالی ــتویا حاللی • اسراحتی می تواند در ترکیباتی با پایه های

آب و نیز الکل به کار گرفته شود.ــا بازی به ــیدی ی • در محلول های اس

شدت پایدار است.ــانتی گراد را ــا دمای ۲۰۰ درجه س • ت

تحمل می کند.• در مقابل نور پایدار است.

• طعم ثابت و شیرینی پایدار دارد که ــام مراحل تولید حفظ می تواند در تم

شود.ــت و • دارای تاریخ مصرف طوالنی اس

تحمل شرایط عادی را دارد.

اس�تویا در چه صنایع�ی کاربردي است؟

ــازی ــع آدامس س ــتویا در صنای • اسجایگزین زایلیتول شده است.

• در نوشابه های انرژی زا بکار می رود که ــدن رگ ها و افزایش از طریق گشادشجریان خون سبب آرام بخشی می شود.

ــع آردی به صورت مخلوط • در صنایــتویا ــی رود. زیرا اس ــکر به کار م با شــب فاقد خاصیت حجم دهندگی مناســدن و تخمیر می باشد لذا و قهوه ای شــکر به کار در این محصوالت همراه ش

می رود تا دارای اثر سینرژیسم باشند.

6

ــوم ــپورین ها موس آنتی بیوتیک هایی که به سفالوساند و نمایانگر شکل جدیدی از پنی سیلین هستند و سیکلوسپورین، که آنتی بیوتیکی است برای تسهیل پیوند اعضای انسان . درهر دو مورد آنتی بیوتیک ها از

انواعی قارچ تولید شده اند .در نظر اکثر افراد کلمه ی »قارچ« تصاویری همچون عفونت قارچی پا یا کپک روی نان را تداعی می کند. در نظر کشاورزان، قارچها چیزی بیش از جاندارانی مشمئز کننده اند، چون گاه باعث فساد فاجعه آمیز محصوالت ــوند. اما قارچ جنبه های خوبی هم دارد: تولید می شسرکه، پنیر، ورآمدن نان و تمام عملیات صنعتی که در آنها از تخمیر استفاده می شود، مبتنی بر به کارگیری

مخمرها هستند، که در گروه قارچ ها قرار دارند.یکی از مهمترین اعمال قارچ ها تولید ترکیبات آنتی بیوتیک است که برای جانداران رقیب، به ویژه باکتری

ها، سمی اند.

سفالوسپورین هادر اوایل دهه ۱95۰ پزشکانی که از پنی سیلین استفاده ــکلی جدی روبه رو شدند: تعدادی از می کردند با مشباکتری ها، به خصوص استافیلوکوک ها، به پنی سیلین مقاومت نشان می دادند. کلید حل این مشکل سال ها

قبل کشف شده بود، اما تا مدت ها ناشناخته بود. در سال ۱948 ، جیوسپه بروتزو، استاد باکتری شناسی ــاردینیا، جزیره بزرگ ایتالیا در دریای مدیترانه، در سماده آنتی بیوتیکی را در آب دریای مجاور محل تخلیه فاضالب شهر کشف کرد. پروفسور بروتزو قصد داشت نقش احتمالی این آنتی بیوتیک را در پاکسازی خود به خودی فاضالب بررسی کند. وقتی متوجه شد که مایع کشت تغلیظ شده از قارچ، آنتی بیوتیک مؤثری است، ــید و چه با تجویز ــم پوش از آزمون های جانوری چشــان های بیمار موضعی و چه از راه تزریق، آن را در انس

که دچار عفونت شده بودند به کار برد. او نتیجه گرفت ــژه آنانی که مبتال به تب حصبه ــه بیمارانش، به وی ک

بودند، عالیم بهبودی از خود نشان دادند.اما پس از آنکه نتوانست توجه هیچ یک از شرکت های دارویی ایتالیا را به یافته های خود جلب کند، آنها را در مجله پژوهش های انستیتو بهداشت کالیاری، منتشر ــت دیگران کار او را ــت که امیدوار اس کرد و ابراز داشدنبال کنند، چون در ساردینیا امکانات و ابزار محدودی ــت. او همچنین یافته هایش را به یکی در اختیار داشاز مأموران انگلیسی بهداشت عمومی ساردینیا گزارش کرد، که وی نیز آنها را برای سرادوارد آبراهام از دانشکده آسیب شناسی دانشگاه آکسفورد انگلستان نقل کرد. سال ها بعد آبراهام نوشت: »اگر این سلسله وقایع نبود، بعید می نماید از پژوهشهای بروتزو خبردار می شدیم. ــماره در ابتدا گمان می کردیم که مقاله ی او یک شــی از مجله های محلی را به خود اختصاص داده از یکاست. اما وقتی بعدها از او پرسیدم این مجله هر چند وقت یک بار منتشر می شد، با لبخندی پاسخ داد که نه پیش از آن منتشر شده بود، و نه پس از آن به چاپ رسید، اما اگر باز هم مطلبی به همان اندازه جالب بیابد،

شماره های دیگری از آن منتشر خواهد کرد«.آبراهام بررسی متمرکزی را درباره مواد آنتی بیوتیک ــپوریوم در آکسفورد آغاز کرد. تولید شده در سفالوســفورد دریافتند که این قارچ چندین دانشمندان آکســتین نوع آنتی بیوتیک مختلف تولید می کند. نخسترکیب جدا شده، عمدتا در مقابله با باکتری های گرم مثبت مؤثر بود، بنابراین سفالوسپورین P نامیده شد. اما بروتزو متوجه شده بود که نمونه هایی که او از قارچ تهیه کرده، هم با باکتری های گرم مثبت و هم باکتری های گرم منفی مقابله می کرد، بنابراین پژوهشگران ــفورد تالش کردند آنتی بیوتیک های دیگری را آکساز محیط کشت استخراج کنند. در سال ۱954 آبراهام

و همکارانش نمونه تقریبا خالصی را از آنتی بیوتیکی دیگر به دست آورده بودند که سفالوسپورینN نامیدند، چون باکتری های گرم منفی را از بین می برد. بررسی شیمیایی دقیق تر نشان داد که این ماده آن قدر به پنی سیلین شباهت دارد که آن را پنی سیلین N نامیدند.

در سال ۱955 ماده بلوری خالصی به نام سفالوسپورین C به دست آمد. خاصیت سمی این دارو بسیار ناچیز بود و در مقابله با باکتری های بیماری زایی که به پنی ــه ۱95۰ مقاوم بودند، تاثیر ــیلین های رایج در ده ســال ۱96۱ آبراهام و گای نیوتن ــت. در س زیادی داشساختار مولکولی سفالوسپورینC را براساس قرائنی که ــیمیایی به دست آورده بودند اعالم از بررسی های شنمودند. در همان شماره آن مجله، »دوروتی کروفوت هاجکین« و«ا. ن. مازلن«، این ساختار را بر اساس تجزیه و تحلیل طرح پراش پرتو ایکس تأیید کردند. دوروتی ــی ــن پیش از آن هم در دهه ۱94۰ با بررس ها جکیــرح پراش پرتوایکس قراین محکمی را برای تعیین طساختار پنی سیلین ارائه داده بود؛ وی در سال ۱965 ــیمی شد. گرچه پژوهشگران برنده جایزه نوبل در شآکسفورد قسمت اعظم کار جداسازی و تعیین ساختار ــد، اما رابرت ب. ــپورین ها را انجام داده بودن سفالوسوودوارد و همکارانش تعیین ساختار سفالوسپورین ها را انجام داده بودند، اما »رابرت ب. وودوارد« و همکارانش ــکل ــپورین C را به ش ــگاه هاروارد، سفالوس در دانشصناعی تهیه نموده و وودوارد این موفقیت را در سال ۱966 به هنگام دریافت جایزه نوبل در سخنرانی خود

اعالم کرد.بازدهی سفالوسپورین C در قارچ اولیه آن قدر پایین ــتفاده عملی از آن وجود نداشت. اما بود که امکان اســرفت منجر به استفاده از سفالوسپورین ها در دو پیشــویه جهش یافته ای ــکی شد. اولی شناسایی س پزشــیار بیشتری سفالوسپورین از قارچ بود که مقادیر بســف روش هایی برای ــد می کرد و دیگری کش C تولیــپورین C و تولید ــیمیایی مولکول سفالوس تغییر شــای بتا- الکتام بود ــیعی از آنتی بیوتیک ه طیف وســتند. بتا- الکتام مولکولی ــیار داش که ارزش طبی بســت که در آن یک اتم دارای یک حلقه چهار ضلعی اســیلین ها نیز بتا- الکتام ــروژن وجود دارد. پنی س نیتــتند، اما حلقه پنج ضلعی دیگری دارند، در حالی هسکه سفالوسپورین ها حلقه دیگرشان شش ضلعی است. ــپورین وجود دارد و امروزه در حدود ۲۰ نوع سفالوســیار دیگری در آینده به ــد آن می رود که انواع بس امیروش های صناعی تهیه شوند. در شش سفالوسپورین جدید نسل سوم، همگی دارای همان هسته بنیادین بتا- ال کتام هستند. همه آنها با طیف گسترده تری از باکتری های گرم منفی مقابله می کنند، اما تأثیرشان بر

عوامل خاص تفاوت چشمگیری با هم دارد.

داروهایی از فاضالب و خاک دو دارو از مهمترین داروهای امروزی در فاضالب و خاک کشف شدند!!!!

آیسان پورافشار، زیست شناسی سلولی و مولکولی

7ــه چگونه فاضالبی که از ــی تحقیق درباره این ک در پــهری در ساحل مدیترانه به دریا می ریخت در آب شــله غریبی از وقایع روی داد ــازی می شد، سلس پاکسکه به کشف زرادخانه کامال جدیدی از داروهای آنتی

بیوتیک انجامید!

سفالوسپورین

سیکلوسپورین

سیکلوسپوریناز سال ۱98۱ تاکنون سیکلوسپورین در پیوند اعضای ــت. این دارو از رد پیوند ــان انقالبی به پا کرده اس انسجلوگیری می کند؛ یعنی واکنش دستگاه ایمنی بدن به هنگامی که بافت بیگانه ای را شناسایی می کند و اعضای پیوند شده را گاه تقریبا بالفاصله پس از پیوند از کار می اندازد. عوارض نامطلوب این دارو نیز به نحو ــگفت آوری کم است. دکتر توماس استارتزل جراح شــکی دانشگاه پیتسبرگ در سال ۱98۳ دانشکده پزشضمن جلسات تحقیق کنگره آمریکا که به درخواست آلبرت گور، سرپرست کمیته علم و تکنولوژی تشکیل شده بود، گزارش داد که تا پیش از عرضه این دارو در سال ۱979، پیوند کبد در خوش بینانه ترین ارزیابی ــود. وی می گوید :»برای حدود ۲۰ ها هم خطرناک بسال به نظر می رسید هیچ راهی برای خالصی از این ــد. داروهایی که مصرف می شدند از یک تناقض نباشــگیری از رد پیوند قابل اعتماد نبودند و طرف در پیشاز طرف دیگر بسیار خطر داشتند. اما با سیکلوسپورین درصد بیمارانی که پیوند کبد آنها در سال بحرانی اول ــی آورد، از حدود ۳5 درصد به 65 یا7۰ درصد دوام م

افزایش یافته است«.ــگاه جانز هاپکینز ــل ویلیامز از دانش ــر گ. ملوی دکتــگران ــده آن را در پیوند کلیه تأیید کرد: »پژوهش فایــور در زمینه استفاده از داروی چهار مرکز در این کشسرکوبگر ایمنی جدید، سیکلوسپورین، تجربه داشته اند، و همه این پژوهشگران معتقدند که وقتی برای این ــود به احتمال زیاد دارو اجازه مصرف عمومی صادر ش

تمامی اقداماتی که برای افزایش دوام پیوند انجام شده است، متروک خواهد شد«. با استفاده از سیکلوسپورین 8۰ تا9۰درصد کلیه های پیوندی دوام می آوردند، در ــرف دارو میزان موفقیت تنها در ــی که بدون مص حال

حدود 5۰ درصد است.پیوندهای قلب و ریه نیز با سیکلوسپورین بسیار تسهیل ــوند. همان طور که دکتر نورمن شاموی جراح می شدانشگاه استانفورد گواهی داد: »از هنگامی که استفاده از سیکلوسپورین را در دسامبر۱98۰ آغاز کردیم، حتی یک مورد هم از رد پیوند قلب که از لحاظ بالینی قابل

تشخیص باشد وجود نداشته است«.ــپورین پی ــف سیکلوس ــرای آنکه به چگونگی کش بــرکت های دارویی از ببرید، باید بدانید که برخی از شکارمندان خود که به تفاط مختلف دنیا سفر می کنند می خواهند نمونه هایی از خاک آن کشورها را با خود ــازواره های ریزی که احتمال بیاورند تا برای یافتن ســد آنتی بیوتیک در آنها وجود دارد، مورد آزمایش تولیقرار گیرند. شرکت ساندوز در بال سویس یکی از این گونه شرکتهاست. در سال ۱97۰میکروب شناسی به نام ژان بورل مقداری خاک را که نمایندگان شرکت از ویسکانسین ایاالت متحده و از نروژ آورده بودند، بررسی می کرد. تحقیقات او نشان داد که خاک هر دو ناحیه دارای دو سویه جدید از قارچ است که ماده ای نامحلول ــپورین در آب تولید می کنند. این ماده که سیکلوس

A نام گرفت آثار آنتی بیوتیکی نیرومندی نداشت، اما خاصیت سمی اش آن قدر ناچیز بود که آزمایش های بیشتری بر آن انجام شد و بورل در ژانویه ۱97۲ متوجه شد که اثر چشمگیری در سرکوب دستگاه ایمنی دارد. اما چندی از این واقعه نگذشته بود که مدیریت ساندوز ــان را در زمینه ایمنی ــالش هایش ــم گرفت ت تصمیــتند تا کار در ــی متوقف کنند و از بورل خواس شناسزمینه سیکلوسپورین A را رها کند. بورل سرسختانه با این تصمیم گیری مخالفت کرد و خوشبختانه به او ــش را دراین زمینه ادامه ــد پژوهش های اجازه داده شدهد. وی دریافت که اثر آن در سرکوب دستگاه ایمنی در تمام گونه های جانوری آزمایش شده مشاهده می شود. اما وقتی سعی کرد آن را در انسان امتحان کند، ــذب آن در بدن دچار ــرای یافتن راهی به منظور ج باشکال شد، چون دارو در آب نامحلول بود. داوطلبان، آن را به صورت کپسول های ژالتینی مصرف کردند، اما یا دارویی در جریان خونشان یافت نمی شد، یا بسیار ــد اندک بود. بورل در این مرحله از پژوهش متقاعد شــاندن دارو به بدن است و راه ــکل در طرز رس که مشــار، خود وی ــکل پیدا کرد؛ این ب ــی برای این مش حلــد شربتی از داروی محلول در الکل تقریبا داوطلب شــه در آن مقدار کمی آب و یک عامل تعلیق خالص کــد. دو ساعت بعد غلظت ــت، بنوش کننده وجود داشــناختی به حد داروی فعال در خونش از لحاظ داروشقابل تشخیصی رسید! بعدها معلوم شد که روغن زیتون حامل بهتری برای مصرف خوراکی داروست. در ژوئن ۱978، جراحان در انگلستان استفاده ازسیکلوسپورین ــتین بیمارانی که از جسد به آنان کلیه A را در نخسناسازگار پیوند شده بود یا پیوند مغز استخوان گرفته ــاله ده بودند، امتحان نمودند. اکنون تالش چندین س

ــار می رفت موفقیت ــمند بیش از آنچه انتظ ها دانشــت. سازمان مواد غذایی و دارویی آمریکا آمیز بوده اســت و در حال حاضر اجازه مصرف آن را صادر کرده اســتفاده در مراکزی که پیوند اعضا صورت می گیرد اســت از بدن دهنده عمومی دارد. اما عضوی که قرار اسپیوند شود باید ظرف ۲4 ساعت به فرد گیرنده برسد. در حال حاضر نامی که برای سیکلوسپورین A تأیید

شده است، سیکلوسپورین تنهاست.ــه برای ــری ک ــگفت آور دیگ ــوه و ش ــتفاده بالق اسسیکلوسپورین وجود دارد، درمان بیماری های انگلی است. این دارو شیستوزومها که کرم هایی هستند که موجب بیماری گرمسیری شیستوزومیاز می شوند، را نابود می کند. دکتر ارنست بوئدینگ از دانشکده پزشکی

دانشگاه جانز هاپکینز در ابتدا گمان می کرد که شاید این دارو تا حدی عالیم بیماری را تخفیف دهد. اما در ــگفتی »به طور کامال تصادفی متوجه شدیم کمال شکه اثرمستقیمی بر کرم ها دارد«. سیکلوسپورین، انگل ماالریا را نیز مهار می کند. این مطلب نیز در آزمایش ــوش انجام گرفت، یعنی یکی از معدود هایی که بر مجانورانی که به ماالریا حساس است، تصادفا کشف شد. ــد که در مقابله با سویه های مقاوم به حتی معلوم شکلروکین مؤثر است ) در دهه ۱94۰ کلروکین بر علیه ــویه های ماالریا مؤثر بود، اما در طی جنگ ویتنام، س

مقاومی از انگل ماالریا مشاهده شدند(.گرچه شرکت ساندوز در خاک نواحی مختلف جهان در جست و جوی آنتی بیوتیک های جدیدی بود، اما داروهایی کشف کرد که پیوند جراحی اعضایی حیاتی همچون قلب، ریه، کبد و کلیه را دگرگون کرد. اگر هم ــف مهمتر از کشف آنتی بیوتیکی نگوییم که این کشــه انتظارش را ــت کم با آن چیزی ک ــد بود، دس جدی

داشتند بسیار تفاوت داشت.

هی�چ ک�س هن�وز نم�ی دان�د که سیکلوس�پورین، چه در جلوگیری از رد پیون�د و چ�ه در از بین بردن انگل ها، چگونه عمل می کند. این ماده که ساختار شیمیایی منحصر به ف�ردی دارد، مولکولی حلقه ای شکل است که از 11 جزء اسید آمینه ای تشکیل شده است. یکی از اینها ترکیبی اس�ت که از پیش شناخته D شده بود، اما به شکل غیرعادیاست؛ اکثر اسیدهای آمینه طبیعی به ش�کل L )ش�کل چپ گ�ردان( یافت می شوند. یکی دیگر از اجزای آن ماهیتی کامال جدی�د دارد. این مولکول در آزمایش�گاه تولید شده اس�ت و ش�یمیدانان مشغول تهیه مشتقات و انواع مشابه آن هستند تا ببینند چه بخش هایی از ساختار آن برای بروز آثار زیست شناختی اش ض�روری اند. هنوز تا این لحظه دارویی که برتر از سیکلوس�پورین اس�ت. نش�ده یاف�ت باش�د

8ناسا بر اساس مطالعات و عکس های ماهواره ای خود از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۰ ــوس و کم سابقه منابع آب رودخانه های دجله و فرات که از کاهش محس

میان 4 کشور ترکیه، عراق، سوریه و ایران مشترک هستند، خبر داد.بر اساس این گزارش منطقه خاورمیانه در طی دهه گذشته یکی از کم سابقه

ترین روندهای کاهش منابع آب شیرین را پشت سرگذاشته است. این گزارش که در نشریه » تحقیقات منابع آب« سازمان ژئوفیزیک آمریکا ــوس منابع آب خاورمیانه به ویژه ــده است، دلیل کاهش محس منتشر شــوءمدیریت، ــیرین دو رودخانه مهم دجله و فرات را س کاهش منابع آب شــتفاده از منابع زیر زمینی آب و نیز خشکسالی کم افزایش تقاضا برای اس

سابقه سال ۲۰۰7 در خاورمیانه عنوان می نماید.براین اساس در فاصله سال های ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۰ مجموع آب شیرین ذخیره شده دو رودخانه دجله و فرات بیش از ۱۱4 کیلومتر مکعب کاهش داشته که این رقم، پس از هندوستان دومین کاهش بزرگ منابع آب شیرین در

جهان محسوب می شود.گفته می شود، علت 6۰ درصد کاهش منابع آب شیرین دو رودخانه دجله ــد و ۲۰ درصد نیز و فرات حفر بیش از ۱۰۰۰ چاه عمیق در عراق می باشخشکسالی سال ۲۰۰7 در منطقه خاورمیانه و کاهش نزوالت آسمانی )برف( ــک شدن خاک می باشد. هم چنین، علت ۲۰ درصد دیگر نیز هدر و خشرفت آب شیرین در آب های سطحی دریاچه ها و مخازن عنوان شده است. در این گزارش از این کاهش محسوس به عنوان یکی از بزرگترین کاهش های منابع آب شیرین در قاره ها نام برده شده و آمده است که روند کاهش ــیرین پس از خشکسالی سال ۲۰۰7 در خاورمیانه به صورت منابع آب ش

محسوس در آمده است.ــت و در ــک ترین و کم آب ترین مناطق جهان اس خاورمیانه یکی از خشاجالس اخیر تغییرات اقلیمی سازمان ملل که در دوحه قطر برگزار شد، بانک جهانی در گزارشی، کاهش منابع آب شیرین در منطقه خاورمیانه و شمال

آفریقا را به عنوان یکی از جالش های عمده و مهم این منطقه نام برد. در حالی که پیش بینی می شود تا سال ۲۰45 تقاضای مصرف آب شیرین در خاورمیانه 6۰ درصد افزایش یابد اما طبق مطالعات انجام شده منابع آب شیرین خاورمیانه تا سال ۲۰5۰ حتی به رقمی ۱۰ درصد کمتر از میزان کنونی خواهد رسید.

ــری از مراحل تهیه ــار تصاوی از ماه ها پیش که انتشــه و تعدادی دیگر از کشورها »جگر چرب« در فرانسافکارعمومی جهان را متوجه شکنجه و آزار حیوانات ــور همچنان خرید، ــرای تهیه این غذا کرد، این کش ب

فروش و پخت جگر چرب را ممنوع نکرده است.ــا »جگر چرب« غذای تجملی و گران Foie Gras یــوی، دومین صادرات پردرآمد این کشور قیمت فرانســود. برای تهیه این غذا مقدار زیادی محسوب می شــا و غازها می خورانند تا بیش ــی را به مرغابی ه چربــاری جگر چرب مبتال ــده و به بیم ــدازه چاق ش از انشوند. برای این منظور یک لوله فلزی با فشار از گلوی حیوان به داخل معده وی وارد می شود و چربی ها از ــود؛ پس از آن این طریق به بدن حیوان داخل می شحیوانات را درون قفس های بسیار تنگ قرار می دهند.

ــها به قدری کوچک است که حیوان مجبور این قفســتد؛ این ــت بدون کوچکترین حرکتی در آن بایس اســود که انرژی مصرف نشده و تمام غذای باعث می شخورانده شده، به چربی تبدیل شود. خوراندن چربی ــاز و اردک تا مرگ این حیوانات ادامه می یابد و به غحیواناتی که زنده می مانند بیمار و مواد عفونی و خون از مخرج شان هنگام دفع مدفوع جاری می شود. جگر ــن حیوانات چندین برابر جگر طبیعی یک اردک یا ایغاز است و با رقم باالیی در فروشگاه ها به فروش رفته

و به عنوان غذایی گران قیمت سرو می شود.ــار تصاویری از چند محل پرورش جگر چرب از انتشــیاری از فعاالن حقوق حیوانات ماه ها قبل توجه بســماری از نمایندگان را به خود جلب کرد تا آنجا که شپارلمان اروپا از حزب طرفدار محیط زیست، خواستار

ممنوعیت تولید و فروش جگر چرب شده اند.در همین حال در بیست و دو کشور عضو اتحادیه اروپا تولید جگر چرب ممنوع شده است؛ اما واردات و فروش

آن ممنوعیتی ندارد. چندی پیش گیوم گارو وزیر کشاورزی غذایی فرانسه که به همین منظور به پارلمان اروپا فراخوانده شده بود، ــی در دفاع از تولید جگر چرب گفت :» این بخش ســت.« وی وپنج هزار نفر را در اروپا بکارگیری کرده استاکید کرد:» تولید کنندگان فرانسوی هرکاری را برای ــام داده اند و به این کار ادامه بهبود رفاه حیوانات انج

خواهند داد.« با این وجود نهادهای دفع از حقوق حیوانات از جمله ــان پیگیر ممنوعیت stopforcefeeding همچن

تولید و خرید و فروش این محصول دامی هستند.

هشدار ناسا درباره بحران آب در خاورمیانه

پروانه فانی، زیست شناسی جانوری

غـذایی با طعـم جنـایت! شادی آبخیز، زیست شناسی سلولی و مولکولی

9

ATP: با اینکه شما یک چهره شناخته شده در دانشکده هستید، اما به رسم عادت یک بیوگرافی کلی تحصیلی و کاری از خود بگویید.

ــتم و در سال ۱۳54 در تهران متولد شدم. تحصیالت سید عبدالحمید انگجی هسدوران ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان را در تهران سپری کردم. در سال ۱۳7۲ دیپلم علوم تجربی گرفتم و در رشته علوم آزمایشگاهی دانشگاه تهران پذیرفته شدم. مدت یک سال در این رشته مشغول به تحصیل بودم. در آن سالها در رشته علوم آزمایشگاهی دانشجویان، پس از اخذ کاردانی مستقیما وارد مقطع دکتری می شدند. اما در همین سال این قانون تغییر کرده و بایستی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری را غیر پیوسته می گذراندیم. با اینکه خیلی به این رشته و به خصوص ایمنولوژی عالقه داشتم، اما برای آسانتر کردن مسیر در سال 7۳ تغییر رشته دادم و در دانشگاه شاهد مشغول به تحصیل شدم. کارشناسی ارشد را در رشته ژنتیک درسال79 در دانشگاه اصفهان پذیرفته شدم. از آنجایی که خیلی به تدریس عالقه داشتم، تصمیم به این کار گرفتم و از ترم سوم کارشناسی ارشد به تدریس مشغول شدم و تا بعد از فارغ التحصیلی نیز در دانشگاه های مختلف مشغول به کار بودم؛ تا اینکه تالش خود را برای مقطع دکتری آغاز نمودم. یکی از پژوهشکده های معروف سازمان ملل به نام CGIAR در هر قاره چند مرکز داشته که این مرکز در آسیا در کشور مالزی و فیلیپین قرار دارد. من نیز با تماسی که با این مرکز داشتم و با اعالم نمره ی زبان و ایده های کاری خود، توانستم بورسیه شوم و از سال8۲ وارد مقطع دکتری شدم. تا اواخر سال 85 دوره ی دکتری و سپس از من خواسته شد تا دوره ی فوق دکتری را نیز در این مرکز بگذرانم که تا اواخر سال 86 به طول انجامید. این دوره برای من فرصت بسیار خوبی بود تا عالوه بر کار روی functionalو structural Genomicsــهای پایان نامه خودم، بتوانم سایر روش

Genomics وProteomics و به خصوص تکنیکMacro array که برای اولین بار در دنیا در این مرکز ارائه گردید و در نهایت بخشی از پایان نامه دکتری مرا نیز به خود اختصاص داد. مطالعه کنم. سپس به ایران بازگشتم و از مهر سال 87 در دانشگاه

تربیت معلم مشغول به کار شدم.ATP: از حرف های ش�ما پیداس�ت که عالقه ای به رش�ته هایی همچون

پزشکی و ... نداشتید؟ درست است؟ــل قبل یعنی ــتگان نزدیک و حتی نس از آنجایی که خواهر و برادر من بعالوه در بسپدربزرگم نیز در این رشته ها به خصوص پزشکی مشغول به کار بودند و معموال در خانواده ها رسم براین است که فرزندان سعی می کنند بزرگترها را دنبال کنند؛ ولی من خیلی به پزشکی عالقه نداشتم و از همان ابتدا برای من معلمی یک ایده ال بود. یادم می آید بچه که بودم حتی قبل از دبستان، هرکسی از من می پرسید:» می خواهی در آینده چکاره شوی؟« جواب می دادم:» من یا رئیس جمهور می شوم یا معلم« اگر هم رئیس جمهور نشوم، حتما معلم می شوم و هیچ گاه هم ایده کاری خود را تغییر ندادم!

ATP: فعالیت های علمی و تحقیقاتی شما بیشتر در چه زمینه است؟دوره ای که در ایران دانشجوی ارشد بودم، بیشتر در زمینه کشت بافت و انتقال ژن کار mapping و structural Genomics میکردم. در دوره دکتری، بیشتر در زمینه QTL mapping یا نقشه یابی ژنتیکی بود. بخش عمده ای از پایان نامه من را همــتفاده از تکنیک Macroarray تشکیل می داد. یعنی ترکیبی از و تایید آن با اسstructural Genomics وfunctional Genomics. در دوره ی فوق دکتری هم بیشتر در زمینه بیان ژن کار میکردم. اما پس از اینکه به ایران برگشتم، چون در آن سالها دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد ژنتیک در دانشگاه تربیت معلم نداشتیم،

درگفت و گو بادکتر سید عبدالحمید انگجی؛

من اینجا را واقعـــا خانه خودم می دانم...

10من با سایر اساتید تصمیم گرفتیم که در بخش گیاهی و جانوری در زمینه فیزیولوژی مولکولی، سیستماتیک مولکولی و... کار کنیم. چون امروزه می دانیم که تمام گرایش های وابسته به علوم زیستی حتی پزشکان نیز پذیرفته اند که بایستی در سطح مولکولی کار کرد. سایر اساتید همچون دکتر نجفی و دکتر قهرمانی نژاد نیز از این طرح استقبال کردند و توانستیم کارهای موفقی ــترک نیز با ــن زمینه انجام دهیم و دو طرح مش در ایدکتر مجد یکی در مقطع ارشد و دیگری دکتری انجام می دهیم. در بخش انسانی نیز با بیمارستان بقیه اهلل همکاری می کنم. البته، چون از سال تحصیلی جاری ــی ارشد ژنتیک نیز در دانشگاه ، دانشجوی کارشناسپذیرفته شده، همکاری خود را با موسسه پاستور و رازی نیز آغاز نمودیم که زمینه کاری را متنوع تر نمود. ژنتیک یک مزرعه است که هر چه در آن بکاریم، سبز می شود. می توان گفت ژنتیک یک علم همه فن حریف است و قابلیت تعمیم به همه موجودات اعم از پروکاریوت و یوکاریوت را دارد، چرا که الفبای ژنوم در همه موجودات تقریبا یکسان است. حتی می توان این علم را به محیط ــود. اما در مجموع دو ــایبر یا همان IT نیز وارد نم سویژگی که مرا به این علم جذب کرد، یکی گستردگی و دیگری پویا و به روز بودن آن است. واقعیت این است

ژنتیک یک آب راکد نیست و محدودیتی ندارد.ATP: آینده ژنتیک را روشن می بینید؟ چه در

دنیا و چه در ایران؟ــرعتی برق آسا در حال پیشرفت در دنیا ژنتیک با ساست. کسانی وارد این علم شده اند که از قدرت آنالیز و تجزیه و تحلیل باالیی برخوردار بوده اند. باید به ژنتیک ــت، برای موفق بودن در این رشته دید مهندسی داشــت اما کافی نیست و بایستی با ــرط الزم اس عالقه شقدرت آنالیز باال همراه شود. بنیان گذار ژنتیک هم مندل ــت که رشته اصلی اش آمار و ریاضیات بود. یکی از اساستادان من هم به نام خانم سوزان مکوچ که از سکان داران این علم در حال حاضر هستند، در رشته اقتصاد لیسانس گرفته اند! اما چون ریاضیات و آمار زیادی می دانست، شاید بتوان گفت ره صد ساله را یک شبه رفته است. لذا من معتقدم که اگر در ایران بتوانیم ژنتیک را ــمت و سوی هوش و تحلیل پیش ببریم، آینده به ســان تری در پیش رو خواهیم داشت. امروزه در درخشاین علم، افرادی موفق ترند که مهارت های IT باالتری دارند؛ حتی منطق نیز که بیشتر در علوم انسانی کاربرد ــت تا بتوان با یک منطق دارد، در ژنتیک مورد نیاز اســید و صرفا فقط علوم و الگوریتم خاص به نتیجه رسزیستی در این علم کافی نیست و برای فهم آن پیش

نیازهای زیادی مورد نیاز است.ATP: آینده ش�غلی ژنتیک در ایران تا چه حد

امیدوار کننده است؟جا دارد که این نکته را در همین جا یادآوری کنم که علوم زیستی از جمله ژنتیک به چند کار خاص محدود

نمی شود. امروزه از هر کدام از دانشجویان این رشته که در مورد زمینه کاری سوال می کنیم، جواب میدهند: ــویم یا اگر کمی خوش شانس تر باشیم معلم می شــگاه و اگر خیلی خوش شانس تر باشیم، ــتاد دانش اســکده ها مشغول به کار می شویم و ذهنیت در پژوهشدیگری ندارند. اما من معتقدم که زمینه کاری در علوم ــتی خیلی گسترده تر است. اگر با افراد کارآفرین زیسدر این رشته صحبت کنید متوجه این موضوع خواهید شد، مثال تولید کیت و کشت بافت جانوری یا گیاهی. ــال پیش، در یک کنگره ــتر از ده س یادم می آید بیشــاده در سطح ــتگاه های س ــتفاده از دس خانمی با اسگسترده از پوست موز، موز تولید کرده بود و یا تولید گل هایی با رنگ های متفاوت با ایجاد جهش های ژنتیکی. ــرمایه ای اولیه نیاز دارد و وظیفه البته این موارد به ســت که این پیام را به مسئولین انتقال دهیم که ما اس

کارآفرینی فقط منحصر به صنعت نیست و علوم زیستی نیز این توانایی را دارد و بایستی به عنوان یک صنعت به آن نگاه کرد. وظیفه ماست که به هر نحوی این پیام را به مسئولین برسانیم که انتظار داریم در طرح و بودجه ها بخشی به عنوان وام های کارآفرینی در حوزه علوم زیستی به خصوص در ژنتیک و بیوتکنولوژی اختصاص یابد. چرا که باید پذیرفت که در معلمی و پژوهشگری ــن امر موجب بی ــود دارد و همی ــت زیادی وج ریاضانگیزگی دانشجویان از ادامه تحصیل در این رشته ها ــود. نباید علوم زیستی را فقط به عنوان معلمی میشدانست. افرادی که وارد این رشته می شوند، می توانند ــند و دانشگاه نیز این پیام را به خود تولید کننده باشــد زایی کنید. برای مثال یکی از ما می دهد که درآمــنهاد کردم، این بود ــگاه پیش مواردی که من به دانشــانی، Karyotyping در دانشگاه با که در بخش انس

11هزینه ای ناچیز انجام شود، حتی می توان با سایر مراکز فعال در این زمینه نیز همکاری نمود و این امر به عنوان طرح های غربالگری برای افراد جامعه صورت گیرد که هم درآمد زایی به دنبال دارد و نیز در نسل آینده بسیار تاثیر گذار است، چرا که افراد با این شیوه می توانند به برخی از ناهنجاری هایی که در ظاهر مشخص نیست، پی ببرند. . البته این ایده ها برای ظهور نیاز به حداقل هایی دارد که بایستی با

همکاری مسئولین فراهم شود.ATP: نظر شما راجع به دانشجویان دانشگاه

خوارزمی؟ــر هم تدریس میکنم و با ــگاه دیگ من در دو دانشدانشجویان آنجا در ارتباطم. اما به جرات و به طور ــجویان ما در دانشگاه ــتند می گویم که دانش مسخوارزمی پتانسیل خیلی باالیی دارند. اینجا مثل ــتن است. نتایج بسیار یک خاک بارور و آماده کاشعالی قبولی در کارشناسی ارشد از جمله رتبه های اول در رشته ی بیوشیمی و ژنتیک، نتیجه تالش ــت. امیدواریم این دانشجویان مجموعه اساتید اسروزی برای ادامه تحصیل در مقاطع ارشد و دکتری ــگاه را انتخاب کنند. من گاهی اوقات همین دانشــجویان این دانشگاه تعریف می کنم آنقدر از دانشکه با انتقاد دانشجویان دانشگاه های دیگر روبرو می شوم. اما همیشه می گویم این یک واقعیت است و برای اینکه به شما ثابت کنم، چند سال قبل طرحی برای بررسی رابطه بین میزانIQ وEQ و ترجیح دستی از دانشجویان این دانشگاه و سه دانشگاه دیگر استفاده نمودیم. نتایج تحلیل های آماری اختالفی ــگاه ــجویان دانش ــادار میان میزان IQ دانش معنــایر دانشگاه ها را نشان داد و من این خوارزمی و ســر را بالعین می بینم و حتی برخی از آنها از نظر امIQ نابغه بوده اند و من از روزی که در اینجا تدریس می کنم این را یک نعمت دانستم. بعالوه دانشجویان این دانشگاه بسیار قدردان هستند و با اینکه مدت ــا از فارغ التحصیلی آنها می گذرد، باز هم به من هاز مناطق مختلف ایمیل زده و تشکر می کنند که نشانگر درک باالی آنهاست. نکته دیگری که الزم می دانم بگویم این است که اگر گاهی دانشجویان حس میکنند که چه من و چه سایر همکاران گاهی اوقات خسته ایم، به دلیل حجم باالی کاری و تنوع

مطالب درسی مورد ارائه است.ATP: ک�دام بخش از ژنتیک بیش�تر مورد

عالقه شما بوده است؟در حقیقت یکی از موارد جالب برای من همانطور که در رشته های علوم انسانی گفته می شود» کثرت در عین وحدت یا وحدت در عین کثرت« است. زمانی بشر به دنبال این بود که وحدت را به کثرت تبدیل کند و لذا شاخه های مختلف ایجاد شد، ولی اکنون بشر به سمتی پیش می رود که کثرت را به وحدت

تبدیل کند یعنی ایجاد رشته های میان رشته ای که یکی از زیبایی های علوم زیستی وجود همین میان رشته ها مثل بیوتکنولوژی است. یا ژنتیک کمی که در گذشته به علت محاسباتی بودن خسته کننده به نظر می رسید، اما امروزه به دلیل استفاده از تکنیک های مولکولی در آن در واقع به ژنتیک کمی مولکولی molecular quantitative Genetics تبدیل شده است. لذا وجود این اشتراکات باعث شیرینی ــده است. من احساس همه بخشهای این علم شمیکنم که یک جریان ژنی ایجاد شده است و نمی ــمت به صورت مطلق نگاه کرد و به توان به هر قســش خاص عالقه مند بود، بلکه ترکیبی از یک بخهمه این ها یک شیرینی پر حالوت ایجاد می کند.

ATP: بهترین استاد شما در مراحل تحصیل چه کسی بود؟

ــی آقای دکتر فتوکیان بودند و در دوره کارشناسهنوز هم با هم در ارتباط هستیم و دو مقاله در مورد ژنتیک نوین به طور مشترک نوشتیم. با این حال من هم چنان ایشان را به عنوان استاد خودم خطاب می کنم و ایشان نیز همواره به من محبت دارند. در دوره دکتری هم خانم سوزان مکوچ به لحاظ علم و ادب

و شخصیت برای من الگو بوده اند.ATP: از آنجایی که تمامی اساتید به نحوی در تالشند تا دین خود را به انقالب ادا نمایند، آیا شما فکر میکنید توانسته اید این وظیفه

خود را به نحو احسن به انجام برسانید؟نه، من شخصا معتقدم با توجه به این که من در این ــور تحصیل کرده ام و بخشی عمده از هزینه کشهای آن پرداخت شده است، از طرف دیگر تعصبی هم که به کشورم دارم و به دوستان خودم نیز توصیه می کنم غیر از اینکه ما مسلمانیم و یکسری قیود برای احترام به دین و عرف خود داریم، من معتقدم که بد نیست به عنوان یک ایرانی تعصبات سازنده داشته باشیم نه مخرب. این تعصبات سازنده به ما ــود. من می گوید که هیچ وقت دینتان ادا نمی شمعتقدم که هر چقدر هم کار کنیم، به گفته لوئی پاستور، موقعی دین ادا می شود که در هنگام مرگ بتوانیم بگوییم به عنوان یک انسان وظیفه خود را انجام داده ام. من هم امیدوارم بتوانم روزی بگویم تا اندازه ای دینم را ادا کرده ام، خاصه در این دانشگاه، ــودم می دانم ، نه اینکه ــن اینجا را واقعا خانه خ مــتان بخواهم باجمالت بازی نماییم. حتی در تابســتم، گاهی اوقات احساس گم ها که در دفترم نیس

شدگی می کنم.ATP: تع�داد مق�االت ISI خ�ود و تع�داد کتابهایی که تالی�ف نموده ای�د، را به خاطر

دارید؟ــه جلدی کتاب ــه دارم و یک دوره س ــا مقال ۲۰ تژنتیک که با همکاری دکتر پناهی تالیف کرده ایم

ــط و کتابGenomic at the glance که توسیک ناشر آلمانی چاپ شده و پایان نامه دکتری من هم توسط یک ناشر اروپایی به صورت کتاب چاپ

گردیده است.ATP: توصیه ش�ما برای بهبود روند نشریه

ATP؟ــه زمینه های کارآفرینی علوم توصیه می کنم کزیستی را معرفی کند، ابزارهای غیر زیستی که می توانند به علوم زیستی کمک کنند، مثل معرفی نرم ــایت های مختلف و حتی برخی از نرم افزارها و سافزار های آماری که می تواند به دانشجویان کمک کند تا به جای صرف هزینه های باالی کارگاه های ــاده آن را بیاموزند و موجب ــی، با بیانی س آموزش

افزایش انگیزه دانشجویان شود.ATP: نکته پایانی شما؟

ــجویان را به عنوان خواهر و برادران من واقعا دانشــودم می دانم و معتقدم که باید به خاطر برادر و خخواهر بودن با دانشجویان مهربان بود، اما مهربانی ــت و کافی این است که جدی هم ــرط الزم اس شــجویی تذکر ــیم. اگر هم گاهی اوقات به دانش باش

می دهم، می خواهم بداند که باید حواسش جمع باشد؛ چون زندگی جای اتالف زمان نیست. به این دلیل توصیه اکید من به دانشجویان این است که ــنی اگر گاهی از من جدیتی می بینند، این چاشمحبت است. برخی آن را درک می کنند و بعضی هم ممکن است ناراحت شوند که من در همین جا

از آنان عذر می خواهم.ATP: م�ا هم برای ش�ما در تمامی مراحل زندگ�ی آرزوی موفقیت می کنیم و بس�یار سپاس�گزاریم که با وجود حجم کاری بسیار زیاد، وقت خ�ود را در اختیار خوانندگان این

نشریه قرار دادید.

12آیا بیماری های مشترک انسان و حیوان را می شناسید؟

هانیه سادات احمدی، زیست شناسی سلولی و مولکولی

شاربن یا آنتراکس ، سیاه زخمــیلوس آنتراسیس عامل بیماری باکتری به نام باسمی باشد که به شکل نباتی در نسوج و مایعات بدن انسان و حیوانات یافت می شود چنانچه میکروب در ــکیل هاگ می دهد که در معرض هوا قرار گیرد تشمقابل عوامل فیزیکی و شیمیایی بسیار مقاوم است .

انتشار جغرافیاییانتشار این بیماری در سطح جهانی می باشد .

وقوع بیماری در انسانــورهای در حال ــول در نواحی از کش ــور معم به طــعه و در بین افرادی که با گاو سر و کار دارند و توسدر شرکتهایی که پشم و پوست نگهداری می گردد ، شایع است. در بین کارگران پشم، پوست بز و دیگر

پوستها اتفاق می افتد.بیماری در انسان

این بیماری سه شکل کلینیکی دارد که عبارتند از:جلدی ، ریوی یا تنفسی و معدی - روده ای، که در این بین شکل جلدی معمول ترین آن بوده و بیش ــانی را شامل می شود. ــیاه زخم انس از 9۰ درصد ســه بیماری از طریق تماس با حیوانات آلوده و یا الشآنها شامل: پشم ، پوست و چرم و موی آلوده به انسان ــه صورت تاولی در ــال می یابد. جراحت اولیه ب انتقمحل نفوذ میکروب تشکیل می شود، سپس تبدیل به زخم گود و سیاه رنگ می شود. معموال جراحات

جلدی بدون درد بوده و به همین دلیل ممکن است ــک مراجعه ننماید. ــخص مبتال به موقع به پزش شــت در صورت عدم معالجه بیمار، عفونت ممکن اسپیشرفت کرده و منجر به سپتی سمی و مرگ گردد .

ــاق هاگ های ــاری در اثر استنش ــکل ریوی بیم شباسیلوس آنتراسیس حادث می گردد. در وحله اول، ــابه عفونتهای معمول ــم بیماری خفیف و مش عالئبخش فوقانی دستگاه تنفس است، اما بعد از حدود ۳ الی 5 روز عالئم حادتر گشته، تب و شوک و باالخره

مرگ ایجاد می گردد.ــاربن معدی – روده ای ) گوارشی ( در اثر مصرف شگوشت آلوده به باسیلوس آنتراسیس ایجاد می شود. ــدید توام با استفراق و ــتروآنتریت ش بیماری با گاســوده و میزان مرگ و میر خون در مدفوع تظاهر نم

ناشی از آن زیاد است.نقش حیوانات در اپیدمیولوژی بیماری

ــت. ــات در انتقال بیماری ضروری اس ــود حیوان وجــان از طریق حیوانات و محصوالت ــاربن در انس شــان ــان به انس حیوانی انتقال می یابد. انتقال از انس

بسیار استثنائی استتشخیص

تشخیص بیماری براساس مشاهده عامل سببی آن از طریق بررسی میکروسکوپی گسترش رنگ آمیزی ــد. ــان امکان پذیر می باش ــده مایع تاول در انس ش

استفاده از تکنیک ایمونوفلوروسنت برای نسوج تازه یا گسترش خون برای تشخیص احتمالی مناسب است. برای آزمایش پوست و چرم نیز آزمایش اسکولی می

تواند موثر باشد .کنترل

ــاربن در انسان عمدتا بر اساس رعایت پیشگیری شموارد زیر می باشد

۱. کنترل عفونت در حیوانات۲. جلوگیری از تماس باحیوانات و محصوالت حیوانی

آلوده۳. رعایت بهداشت شخصی و محیطی در مکانهایی

که محصوالت با منشا دامی جابجا می گردد4. مراقبتهای پزشکی الزم در مورد زخمهای جلدی

ــم با محلول گرم فرمالدئید، 5. ضد عفونی مو و پشــغلی را که در معرض مخاطرات افراد و گروههای شــکان، دامپروران، ــد دامپزش ــدید قرار دارند مانن شــم و پوست و کارگران کارخانجات فرآورده های پشکارگران کشتارگاه ها می توان با آنتی ژن محافظت

کننده واکسینه نمود.

تب خونریزی دهنده کریمه-کنگو تب خونریزی دهنده کریمه-کنگو یک بیماری حاد ــت که ازطریق گزش تب دار و خونریزی دهنده اســه دام و ــحات یا الش کنه ویا تماس با خون یا ترشــود. بیماری اولین بار در ــان آلوده منتقل می ش انســال ۱944 در کریمه اوکرائین شرح داده شد ونام ستب خونریزی دهنده برای آن اعالم گردید. در سال ۱969 معلوم شد پاتوژن ایجاد کننده تب خونریزی ــت، ــابه همان بیماری اس دهنده کریمه کنگو مشــال ۱956 در کنگو مشاهده گردیده است که در سازاینرو ارتباط این دو مکان و بیماری باعث اسم فعلی ــان بیماری شدیدی همراه با ــد. در انس CCHF شمرگ و میر حدود ۳۰ درصد ایجاد می کند و شیوع

بیمارستانی آن نیز بسیار باال می باشد. عامل اتیولوژی:

عامل بیماری CCHF ویروسی از گروه آربوویروس ــس نایروویروس که تحت ــواده بونیاویریده جن خان arthropod-borne( عنوان ویروسهای بندپابردــایع ترین ناقل ها کنه ای به نام virus( می باشد. ش

هیالوما می باشد.اپیدمیولوژی:

ــه هیالوما منتقل ــیله کن ــروس CCHF به وس ویــت اصوال کنه ها ــود. مخزن ویروس در طبیع می ش

13ــد و گاو،گوسفند، بز وخرگوش نیز به عنوان می باشمخزن مطرح می باشند. این ویروس از طریق تماس مستقیم با خون یا ترشحات بیمار، الشه حیوان آلوده ــبب ایجاد همه گیری های ناگهانی می گردد. این ســی آفریقا، اروپای ــتر در مناطق صحرای بیماری بیششرقی، خاور میانه عراق، هند، افغانستان، پاکستان، ایران و غرب چین مشاهده می گردد. شیوع باالیی از بیماری در بین پرسنل نظامی کارکنان بیمارستانها، ــروکار دارند، ــا دام س ــخاصی که ب ــاورزان و اش کشــال از ــاهده می گردد. بیماری در فصول گرم س مشاواخر فروردین تا اواخر شهریور )زمان رشد و تکثیر ــیوع پیدا می کند. مواردی در بین اعضای کنه ها( شخانواده بیمار و پرسنل پزشکی بعد از آلودگی با خون یا ترشحات بیمار رخ داده است. پرندگان به بیماری ــترمرغ( لیکن می توانند با پخش مقاومند )غیر از شــد. بیماری در ــث اپیدمی گردن ــای آلوده باع کنه ه

حیوانات بدون عالمت می باشد.عالئم بالینی:

دوره کمون بیماری به طور متوسط 4 روز و حداکثر ــا روز چهارم عالئم غیر ــد. معموال ت ۱۳ روز می باشخونریزی مانند تب، سردرد، احساس سرما، خستگی ــورت، پرخونی ملتحمه ــی، پرخونی ص درد عضالنــتفراغ و دردهای باالی معده می باشد. ــم، اس و چشــروع می شود که به عالئم خونریزی از روز چهارم ش

ــزی از لثه ها، بینی، معده، روده ورحم صورت خونریــت ناحیه ساق پا و دستها ظاهر می شود. و زیر پوسمرگ بیمار ناشی از شوک، کم خونی خونریزی شدید ریوی، عفونت منتشر و اختالل انعقادی داخل عروقی

پیش رونده است.درمان:

ــت و شامل تنظیم آب و اساس درمان حمایتی اسالکترولیت و درمان اختالل انعقادی درون رگی پیش رونده است. درمانهای اختصاصی توسط پزشک انجام

می شود.پیشگیری:

ــکوک به CCHF باید ایزوله شود و با ۱. بیمار مشافراد خانواده و پرسنل بیمارستانی در تماس نباسد. ــتانی مانند ماسک، دستکش، کلیه وسایل بیمارسروپوش، پیش بند، لوله های خون، سرنگهای استفاده ــده و هر وسیله ای که با ترشحات بیمار درتماس ش

بوده باید سوزانده شود.۲. سمپاشی منازل و اصطبل ها جهت کاهش کنه ها

۳. مصرف مواد ضد عفونی جهت گندزدایی توالت ها، محیط آلوده به خون و ترشحات بیمار

الزم به ذکر است که این بیماری واکسن ندارد.

کـــــزازــان و دام می ــزاز از بیماریهای حاد و عفونی انس ک

باشد و با تاثیر زهرابه باکتری در روی سلسله اعصاب مشخص می شود. باکتری عامل بیماری )کلستریدیوم تتانی( از راه خراش و زخمهای جلدی وارد بدن می شود و در بافت های مجروح رشد کرده و تولید زهرابه ــد. تمام حیوانات به بیماری کزاز مبتال می می نمایــتر از سایر حیوانات به ــوند، ولی تک سمیها بیش شبیماری حساس هستند. عالیم بیماری با سفت شدن عضالت شروع و درجه حرارت بدن به سرعت باال می رود و گاهی به 4۲ تا 4۳ درجه می رسد. حیوان در اثر انقباض عضالت گردن از خوراک می افتد. گوشها ــت و تمام بدن خشک و حالت صالبت به خود راسمی گیرد. بزاق زیادی از دهان حیوان جاری می شود ــوم بیرون و ادرار و مدفوع حبس می گردد. پلک سآمده و روی قسمتی از چشم را می پوشاند. در شکل حاد بیماری حیوان در مدت کوتاهی دچار انقباضات ــدید و عضالنی و قطع حرکات تنفسی شده و به شــف می گردد. حیوانات بیمار میکروب را به زودی تلوسیله مدفوع خود به خارج پراکنده و به راحتی بستر ــازند. انسان هایی که در و لوازم خود را آلوده می ستماس با حیوان بیمار و ابزار و وسایل او هستند، از راه خراشهای جلدی و یا در اثر زمین خوردن در معرض

آلودگی قرار می گیرند.

14

ضخامت الیه ازن روز به روز کاهش مي یابد. این موضوع ــته که براي ــان ها را به این فکر واداش ــیاري از انس بسمحافظت از خود در برابر تابش اشعه فرابنفش نور خورشید راهکارهایي را مورد استفاده قرار دهند تا آسیب احتمالي ناشي از این امواج به حداقل ممکن کاهش یابد، اما با این حال، باید این نکته را نیز مدنظر قرار دهیم که این امواج و خطر ناشي از آن هنوز در کمین ماست. در حقیقت این امواج هنوز وجود دارند و زندگي بسیاري از موجودات زنده و بخصوص نهنگ ها را که در مقایسه با دیگر پستانداران دریایي در برابر این امواج آسیب پذیرتر هستند، در معرض خطرات جدي قرار داده است. محققان دانشگاه لندن از سه سال پیش، مطالعاتي را درباره تاثیر امواج فرابنفش نور خورشید روي نهنگ هاي ساکن خلیج کالیفرنیا آغاز نموده اند. بررسی های انجام شده در این طرح تحقیقاتي نشان داده است، شدت آسیب های پوستي ناشی از تابش نور ــید که به شکل زخم و تاول در سطح بدن نهنگ خورشــود، در مقایسه با گذشته به میزان قابل ها نمایان می شتوجهي افزایش یافته است. یافته ها بیانگر آن است که در میان نهنگ ها نیز مانند انسان ها گروهي که پوست روشن

تري دارند، نسبت به آسیب هاي پوستي ناشي از تابش نور خورشید حساسیت بیشتري نشان می دهند. برخالف انسان، نهنگ ها نمی توانند از خود محافظت کنند. چرا که مجبورند براي تنفس خود را به سطح آب رسانده و هنگامي ــطح آب مي آیند، در معرض پرتوهاي مضر نور که به سخورشید قرار مي گیرند. به گفته محققان، به نظر می رسد میان شدت آسیب های وارد شده به سطح پوست و زماني که نهنگ ها بر حسب گونه ای که به آن متعلق هستند در سطح اقیانوس ها گردش مي کنند، ارتباط مستقیمي ــطح پوست این وجود دارد. تهیه نمونه های بافتي از سموجودات، نشان دهنده شواهدي مبني بر آسیب دیدگي ماده وراثتی بدن در الیه های عمیق سلول های پوستي بدن نهنگ هاست. محققان بر این باورند که مي توان تا ــبي این آسیب ها در سال هاي آتي حدي به کاهش نسامیدوار بود. بر این اساس، آنان میگویند:» مکانیسم ترمیم و

بازسازي سلولي مي تواند به گونه اي خود را با این شرایط تطبیق دهد که آسیب ها و جراحت های پوستي ناشي ــید را جبران کند.« اما از تابش پرتوهاي مضر نور خورشــتي ایجاد شده روي بدن نهنگ ها آیا آسیب های پوســان ها به سرطان پوست می تواند همان طور که در انسمنتهي مي شود، در این موجودات نیز زمینه ساز ابتال به سرطان پوست باشد؟ آیا این گروه از موجودات می توانند از راهکارهایي نظیر تغییر رنگ پوست بدن براي مقابله با افزایش میزان تابش اشعه فرابنفش نور خورشید استفاده کنند؟ اینها سواالتي است که ذهن بسیاري از دانشمندان و محققان را به خود مشغول کرده و از این رو آنها در تالش هستند در آینده اي نزدیک تحقیقاتي دراین باره انجام داده

و براي این سواالت پاسخي بیابند.

راضیه ایرانی، زیست شناسی سلولی و مولکولی

محدثه قوتی، زیست شناسی جانوری

علم ژنتیک، کلید کنترل و مهار ماالریا

نور خورشید، دشمن نهنگ ها

بر اساس یافته های جدید محققان موسسه علمی فرالین ــه افریقایی، ــگاه ویرجینیا، گونه ای از پش الیف از دانشــته و از توانایی ــینه تکاملی بسیار پیچیده ای داش پیشــنده ماالریا برخورداراست. مقاله ای انتقال ویروس کشدر نشریه پزشکی پاتوژن توسط ایگور ساخاروف، دانشیار گروه حشره شناسی از دانشگاه کشاورزی و علوم زیستی ویرجینیا و خانم مریم کمالی، دانشجوی دکتری در گروه ــره شناسی این دانشگاه منتشر شده که نشان می حشدهد گونه های بسیار شبیه به هم از پشه های افریقایی طی دوران تکاملی خود قادر هستند چندین مرتبه انگل

ماالریای انسانی را منتقل کنند.این کشف، پژوهشگران را قادر می سازد، تاثیرات ژنتیکی ــه ها را که با انتقال انگل ماالریا خاص در این گونه پش

مرتبط است، شناسایی کرده و هدف قرار دهند و از این طریق بیماری ماالریا را کنترل کنند. بیماری ماالریا هر ساله در کشور های شاخ افریقا منجر به مرگ و میر حدود 9۰7 هزار نفر که بیشتر آن ها کودک هستند، می شود. پشه های آنوفل که اکثرا در فاصله زمانی غروب تا شب اقدام به گزش قربانیان خود می کنند، بیماری ماالریا را از طریق گسترش و تکثیر انگل پالسمودیوم در کبد انسان ــوده کردن گلبول های قرمز خون انتقال می دهند. و آلاز میان بیش از 4۰۰ گونه از انواع پشه های آنوفل فقط حدود ۲۰ گونه آن حامل انگل ماالریا هستند. خطرناک ترین گونه این پشه ها، پشه آنوفل گامبیا است که اخیرا توانایی یکی از هفت گونه از مجموعه آنوفل های گامبیا در انتقال ماالریا به اثبات رسیده است. این پشه از نظر ژنتیکی

با اجدادش کامال مرتبط و پیوسته است. دانشمندان برای مقایسه ترتیب و آرایش ژنی پشه ها و دنبال کردن پیوند های تکاملی آن ها، دو نمونه از کروموزوم آنها را که یکی متعلق به خانواده آنوفل و دیگری از گونه ای متفاوت بود،

تجزیه و تحلیل کردند.به گفته دکتر کمالی، گونه های خارج از خانواده آنوفل گامبیا به عنوان گروه مرجع مطالعه شد تا از این طریق رابطه تکاملی میان پشه های آنوفل گامبیا مشخص شود. هدف از این تحقیق آگاهی از این موضوع بود که چگونه ــه ها در درون گروه پشه های گونه های مختلفی از پشآنوفل گامبیا به وجود می آیند. این گونه از پشه ها اگرچه از نظر ظاهر همسان به نظر می رسند، ولی رفتار و توانایی آنان در انتقال بیماری ماالریا متفاوت است. دانشمندان ــینه تکاملی آنوفل های گامبیا، به هنگام بررسی پیشنقص و شکست DNA در آنها که سبب آرایش جدید کروموزومی شده، پی بردند و از آن برای تشریح چگونگی تکامل در نحوه انتقال انگل ماالریا در گونه های قدیمی و

جدید این پشه، استفاده نمودند.به گفته پرفسور ساخاروف، انعطاف پذیری و افت و خیز ژنتیکی عجیب پشه ها به فهم بهتر عملکرد آنها در انتقال ماالریا کمک نموده ونیز این پرسش را ایجاد کرد که عامل این نوع انعطاف پذیری ژنتیکی چیست؟ این یافته علمی

در عرصه تحقیقات ژنتیک، کامال نوآورانه و جدید است.خانم »نورابسانسکی« پروفسور زیست شناسی مولکولی که جز این گروه تحقیقاتی نبود، پیرامون این کار پژوهشی می گوید:» وجه شگفت آور این مقاله آن است که در آن طرحی راجع به چند ریختی )پلی مورفیسم( نسبتا کهن ارائه می شود که در یک جد فرضی به وجود آمده و در

بدن پشه آنوفل گامبیا باقی مانده است.«

15

نگار معصومی، کارشناسی ارشد فیزیولوژی گیاهی

فهیمه اسکندری، زیست شناسی سلولی و مولکولی

الهه افشاری، میکروبیولوژی

پراکسیزوم در گیاهان

نخستین »دست مصنوعی دارای حس المسه« جهان آماده پیوند شد

FOS چیست؟

محققان سوئیسی از نخستین پیوند دست مصنوعی با قابلیت بازگرداندن حس المسه به افراد معلول در آینده نزدیک خبر می دهند. اندام های مصنوعی، پیشتر توانایی خود ــیگنال های مغزی به حرکت نشان داده اند؛ اما هیچکدام را برای دریافت و ترجمه سقادر به بازگرداندن حس المسه به افراد معلول نیستند. بررسی ها نشان می دهد که نیمی از افراد فاقد دست، تمایلی به استفاده از دست مصنوعی به دلیل عملکرد پایین

و آزاردهندگی این پروتز ندارند.اما برای نخستین بار دست مصنوعی از طریق الکترودها به سیستم عصبی مرکزی دست متصل شده و می تواند حس المسه تقریبا واقعی را در افراد معلول احیا کند؛ ــت بیونیک از قدرت ذهن کاربر استفاده کرده و الکترودها برای کنترل حرکات دس

حتی قادر به ارسال مجدد سیگنال به مغز هستند.دکتر »سیلوسترو میسرا« از محققان و طراحان دست بیونیک در موسسه پلی تکنیک لوزان تأکید می کند:» این نخستین پروتز با قابلیت ایجاد حس المسه واقعی در فرد معلول است؛ ایجاد حس بیشتر نیز باعث می شود که فرد معلول یک عضو مصنوعی را راحت تر بپذیرد.«. در سال ۲۰۰9 میالدی مدل اولیه دست بیونیک از طریق الکترودها به سیستم عصبی یک معلول متصل شد که وی را قادر به تکان دادن دست، انگشتان و حتی سوزن زدن به انگشتان را حس کرد. اما در مدل جدید که بطور کامل به بازو پیوند زده خواهد شد، حس المسه نسبتا کاملی به انگشتان، کف و مچ دست معلول

باز گردانده می شود.این دست بیونیک تا اواخر سال جاری میالدی در شهر رم به یک جوان که در تصادف رانندگی دست خود را از دست داده است، پیوند زده خواهد شد. دانشمندان امیدوارند ــتاورد طراحی دست بیونیک بتواند به تولید نسل جدید اندام های مصنوعی که دس

با قابلیت هایی مشابه اندام واقعی بدن از جمله حس و عملکرد مناسب منجر شود.

پراکسیزوم ها ارگانل های ساب سلولی تک غشایی فاقد DNA هستند که در تمام سلول ــکل و اندازه و تعداد پراکسیزوم ها بسته به نوع سلول و های یوکاریوتی وجود دارند. شــت. این ارگانل ها بیضی شکل و به قطر ۰.۱-۱.۰ ــرایط محیطی بسیار متنوع اس یا ش

میکرومتر می باشد.پراکسیزوم ها در ردیفی از عملکرد های سلولی مهم تقریبا در تمام سلول های یوکاریوتی

ــاید وقتی که سال ها پیش شبان های قفقازی آن نوشیدنی گازدار لبنی را مصرف شمی کردند، هیچ گاه گمان نمی کردند سال ها بعد یافته تجربی آن ها زمینه ساز تحقیقات متعددی شود که پروبیوتیک ها و پربیوتیک ها را به جوامع علمی معرفی کند. کفیر ــیدنی تخمیری شیر، محصولی بود که مردم قفقاز با نگهداری شیر در یا همان نوش

مشک های چرمی به دست می آوردند.شیر به دلیل داشتن قند الکتوز، محیط بسیار مناسب برای رشد و تکثیر باکتری های دوست دار الکتوز است، این باکتری ها عموما جزو باکتری های خوب و موافق سالمتی ــیاری از ــتگاه گوارش احتمال بروز بس ــمار می روند و جایگیری آن ها در دس ــه ش ببیماری های مزمن و عفونی را کاهش می دهد. این یافته ها نتیجه تحقیقاتی است که پایه گذار آن ها یک دانشمند روسی به نام »الی مچینکف« بود. وی مشاهده کرد وجود برخی باکتری ها در دستگاه گوارش می تواند از تعداد باکتری های بیماری زا بکاهد و درنهایت باعث ارتقاء سالمتی دستگاه گوارش شود، مطالعات او نشان داد باکتری های ــتگاه گوارش مانع فعالیت باکتری های ــیلوس با اسیدی کردن فضای دس الکتوباسپروتئولیتیک )از باکتری های بیماری زای دستگاه گوارش( می شوند. او این باکتری ها ــک )probiotic( نامید که در زبان یونانی قدیم به معنی موافق حیات را پروبیوتی)در مقابل آنتی بیوتیک که مخالف حیات یا پادزیست است(. براساس تعریف سازمان بهداشت جهانی پروبیوتیک ها میکروارگانیسم هایی غیر بیماری زا هستند که در صورت ــتفاده به اندازه می توانند فلور میکروبی دستگاه گوارش را به گونه ای تغییر دهند اسکه مزایای سالمتی به همراه داشته باشند، الکتوباسیلوس و باکتری های بیفیدیوم از مهم ترین این باکتری ها به شمار می روند و هم اکنون مکمل ها و محصوالت غذایی

متنوعی که حاوی این باکتری هستند به بازار معرفی شده اند.رژیم غذایی امروزی به دلیل فقیر بودن از فیبرهای غذایی، دارا بودن فلزات سنگین، ترکیبات شیمیایی و گسترش هر چه بیشتر استفاده از مواد غذایی آماده، فلور طبیعی یا همان محتوای میکروارگانیسمی دستگاه گوارش بسیاری از افراد را تحت تاثیر قرار داده است. عالوه بر این، ابتال به برخی بیماری ها و استفاده از بسیاری از داروها به ویژه آنتی بوتیک ها مزید بر علت شده و با بر هم زدن تعادل میکروبی دستگاه گوارش زمینه ــی و مزمن را فراهم می آورد، نتایج تحقیقات ــیاری از بیماری های گوارش ابتال به بساخیر نشان داده اند با بهره گیری از محتوای میکروارگانیسمی دستگاه گوارش می توان ــهال، پرفشاری خون، دیابت نوع ۲ و برخی بیماری ها مانند بیماری های عفونی، اس

اختالالت چربی خون را بهبود بخشید.بررسی ها نشان می دهد که باکتری های مفید دستگاه گوارش افراد ساکن در مناطق مختلف با هم متفاوت است و به این دلیل نمی توان محصوالت پروبیوتیک را برای همه

در هر منطقه به یک میزان مفید دانست.بهترین کار این است که با فراهم آوردن مواد غذایی مناسب مانند فروکتوالیگوساکارید )FOS( برای این باکتری ها یا همان پروبیوتیک ها، به بدن اجازه داد که متناسب با

شرایط ویژه خود به تولید و تکثیر باکتری های موردنیاز خود بپردازد.

16

اختالالت خواب نشان دهنده مراحل اولیه آلزایمر راضیه ایرانی، زیست شناسی سلولی و مولکولی

شرکت می کنند )جدول۱(.

انواع پراکسیزوم ها در گیاهان،چندین تیپ از پراکسیزوم که تخصصی و

دارای عملکرد متابولیکی خاص هستند وجود دارد. گلی اکسیزوم: پراکسیزوم خاصی که بافت ذخیره ای دانه های روغنی در آن وجود دارد و β-اکسیداسیون اسیدهای چرب در آن اتفاق می افتد و تمام آنزیم های چرخه گلی اکساالت برای تبدیل لیپید های نگهداری شده در دانه به قندها که برای رشد گیاه استفاده می

شود ، موجود است. ــیزوم های برگی: پراکسیزوم خاصی اند که در پراکسبافت های فتوسنتز کننده موجود است و برهم کنش

های زیادی را در تنفس نوری انجام می دهد. پراکسیزوم های عقده ای ریشه: پراکسیزوم تخصصی ــتوایی که در سنتز که از لگوم های معین مناطق اسآالنتوئین نقش داشته و متابولیت زیادی را برای انتقال

نیتروژن به درون این گیاهان انجام می شود. در طول پیری برگ ها پراکسیزوم های برگی به گلی

اکسیزوم ها تبدیل می شوند.نقش پراکسیزوم ها

H۲O۲ پراکسیزوم ها احتماال بزرگترین مکان تولید

O۲درون سلولی می باشند و رادیکالهای سوپر اکسید -

ــایت تولید سوپر را نیز تولید می کنند و حداقل دو ساکسید وجود دارد :

i( در ماتریکس اندامک و تولید زانتین اکسیداز و ii( در . NAD)P(H غشای پراکسیزومی وابسته به

ــیزومی ۳۰ پلی پپتید اینتگرال ــاهای پراکس در غش O۲

ــده که رادیکال های - ــان داده ش )PMPها( نشرا تولید می کند . عالوه بر کاتاالز چندین آنزیم آنتی اکسیداتیو دیگر در پراکسیزوم های گیاهی ثابت شده است ، مانند دسموتاز سوپراکسیدهای مختلف، آنزیم ــه عالوه، وجود ــکوربات-گلوتاتیون؛ ب های چرخه آســنتاز )NOS( و محصول ــید س فعالیت نیتریک اکســیزوم ــید )NO( در پراکس برهم کنش نیتریک اکســده است. این ارگانل عملکردی های گیاهی اثبات شمیانجی گری شده با ROS در پیری برگ دارند و در شرایط استرس توسط زنوبیوتیک ها و فلزات سنگین ــی مهم در سلول های گیاهی به عنوان می تواند نقشــیگنالی مانند رادیکال های بعضی از مولکول های س )GSNO( نیتروسوگلوتاتیون-S وNO ،H۲O۲ ،O۲

-

داشته باشد. پراکسیزوم های گیاهی هم چنین در تجزیه آمینواسید ــعب ، تولید اسموسولوت گالیسین بتائین های منش

نقش بازی می کند. از دیگر عملکرد های متابولیکی بسیار مهم پراکسیزوم β ــره از طریق ــای ذخی ــرک روغن ه ــامل تح ها شــیون اسیدهای چرب جفت شده با چرخه -اکسیداســاالت و تنفس نوری و جابجایی لیپیدهای گلی اکســاخه دار در طول ــا و تفکیک آمینو اسیدهای ش غشپیری برگ، کاتابولیسم پورین برای دوباره به حرکت ــنتز هورمون های گیاهی، ــروژن، بیوس در آوردن نیتمورفوژنز نوری و دفاع پاتوژنی بسیاری از مسیرها میان

پراکسیزوم ها و سایر اندامک ها تقسیم شده اند.

ــت که ــده حاکی از این اس تحقیقی که اخیرا انجام شاحتمال بروز آلزایمر در افراد دچار بی خوابی که احتماال ــتگی بیشتری می کنند و ــاس خس در طول روز احســتفاده از قرص های خواب هستند، بیشتر مجبور به اس

است.اختالالت خواب ممکن است از نشانه های اولیه بیماری آلزایمر باشد. بیماران مبتال به آلزایمر اغلب از تغییرات عادات خواب خود در مراخل اولیه این بیماری شکایت می کنند. به عنوان مثال در افراد سالم، خواب های طی ــد، اما این زمان در روز معموال ۲۰ دقیقه طول می کشبیماران مستعد آلزایمر ممکن است تا ۳ ساعت افزایش

یابد. محققان داده های مربوط به ۱4۰۰۰ نفر را تجزیه و تحلیل کرده و یفیت های متفاوت خواب آنها را مشخص ــیله بتوانند الگوهای اختالل خواب نمودند تا بدین وساین افراد را پیش بینی نمایند. این محققان دریافتند که شرکت کنندگان دچار بی خوابی که طی روز به شدت احساس خستگی کرده و قرص های خواب استفاده می کردند بعدها بیشتر به آلزایمر مبتال شدند و اینکه هرچه ابعاد این شکل در آنها گسترده تر بود، عوارض ناشی از ــدیدتر در آنها مشاهده شد. ابتال به آلزایمر به صورت شافزایش زمان خواب روزانه مهمترین نشانه و عالمت بروز این بیماری است که این مسئله شامل تغییرات در چرخه

خواب و بیداری قبل از بیماری نیزمی شود.عوارض اولیه

ــاره کرد: از عوارض اولیه آلزایمر می توان به دو مورد اش B رسوب پلیگ های نامحلول ساخته شده از پروتئینهیدراته که در فضاهای دور سلول های عصبی جمع می ــوند و دیگری پروتئین متراکم شده در سلول ها که ش

»لیف های عصبی در هم پیچیده« نامیده می شوند.اختالالت خواب ممکن است از نشانه های اولیه تغییرات ــد که همزمان با توسعه و رشد بیماری رخ می مغز باش

دهد. اختالل در چرخه خواب و بیداری به علت تشکیل پلیگ های نشاسته ایB می باشد که به هم ریختن آن موجب از بین رفتن پلیگ ها می شود و چرخه خواب به حالت طبیعی خود بازمی گردد. با توجه به این مسئله محققان معتقدند که تشکیل پلیگ ها موجب اختالالت ــد. محققان در حال تحقیق بر روی این خواب می باشمسئله اند که آیا تغییرات در خواب مرتبط با دگرگونی ژن در هسته سوپراچیازماتیک )ناحیه ای در مغز که ریتم شبانه روزی و چرخه خواب و بیداری را کنترل و تنظیم

می کند( است یا خیر.ــردن راه هایی برای آنها ضمن تاکید بر اهمیت پیدا کشناسایی افراد در خطر ابتال به آلزایمر و تشخیص شرایط رشد بیماری در آنها می گویند:» در صورت تداوم وضعیت ــاختارهای جمعیتی جهان، کنونی زاد و ولد و تغییر سظرف سال های آینده با حجم قابل توجهی از سالمندان جدید مواجه خواهیم بود که به شدت در معرض آسیب های ناشی از آلزایمر قرار دارند که این مسئله می تواند ــترده ای به پیامد های اجتماعی و اقتصادی منفی گس

دنبال داشته باشد.«

17ارائه دالیلی جدید برای انقراض بزرگ جانوران

شهربانوبیحی،زیست شناسی جانوری

ساخت قفس هاي مولکولي براي دارورساني هدفمند فهیمه اسکندری، زیست شناسی سلولی و مولکولی

دیرینه شناسان هلندی در توضیح برای دالیل انقراض دسته جمعی بزرگی که در حدود ۲۰۰ میلیون سال ــان دادند که افزایش حجم متان در قبل رخ داد، نش

اتمسفر زمین موجب نابودی حیوانات شده است. ــته جمعی بزرگی که در حدود ۲۰۰ در انقراض دسمیلیون سال قبل رخ داد، نیمی از گونه های دریایی ــه ای اکوسیستم موجود از بین رفتند و به طور ریش

زمین تغییر کرد.ــمندان تصور می کردند که فوران های تاکنون دانشــت، به طوری ــانی علت این انقراض بوده اس آتشفشکه در انقراض پایان دوره تریاسه، تمرکز دی اکسید کربن اتمسفر به چهار برابر سطح خود رسید و موجب شدت گرفتن فعالیت های آتشفشانی در آن سالها شد. ــتقاق قاره ها ــویی دیگر، در آن زمان، فرایند اش از س

ــد و قاره بزرگ »پانگئا« شروع به تقسیم شدن کرد که به اعتقاد در زمین آغاز شدانشمندان، چهره جدید زمین و افزایش فعالیت های آتشفشانی عامل انقراض بزرگ ــت. اما اکنون زمین دیرینه شناسان دانشگاه ــال قبل بوده اس در ۲۰۰ میلیون ســته جمعی مطرح ــت در هلند فرضیه دیگری را در توضیح این انقراض دس اوخری

کرده اند.

درحقیقت فعالیت شدید آتشفشانی آن زمان، به مدت ــال ادامه داشت. درحالی که وقایع پایان 6۰۰ هزار سدوران تریاسه تنها بین ۲۰ تا 4۰ هزار سال رخ دادند. ــگران که نتایج یافته های به همین دلیل این پژوهشخود را در مجله science منتشر کردند، نشان دادند ــان ها نمی تواند تنها دلیل نابودی که فعالیت آتشفشــان، علت اصلی ــد. به گفته آن گونه های جانوری باشــل رخ داد، ــال قب ــی که در ۲۰۱.4 میلیون س انقراضافزایش سطح گاز متان در اتمسفر در پی افزایش دمای ــداد تنها در مدت ۲۰ ــت. این روی اقیانوس ها بوده اسهزار سال و دقیقا در همان زمان انقراض دسته جمعی ــی بقایای گیاهانی که در رخ داد. این محققان با بررسعمق دریای تتیس رسوب کرده و نیز با بررسی تجمع ایزوتوپ های کربن در این بقایای گیاهی توانستند منبع اصلی این کربن را بیابند. برپایه این نتایج، منشا بیشتر کربنی که در دوره انقراض ــت. به اعتقاد این دانشمندان ــته جمعی در گیاهان جمع شده، گاز متان اس دسگرمای اقیانوس ها در اتمسفر مقادیر باالیی گاز متان آزاد نموده که این متان، در یک واکنش زنجیره ای منجر به افزایش بیشتر گرمای زمین شده و شرایط را برای

انقراض مهیا کرد.

ــگاه کالیفرنیا ــیمی دانش ــی از متخصصان بیوش جمعپروتئین های مخصوصی را طراحی کرده اند. این پروتئین ــبب تشکیل ها به گونه ای خودآرایی می کنند که سقفس های مولکولی با ابعادی صدها برابر کوچک تر از یک سلول واحد می گردد. خلق این ساختارهای مینیاتوری ممکن است اولین گام در راستای ارائه روش های جدید

تحویل دارو و حتی طراحی واکسن های مصنوعی باشد.ــی قطعات پازلی ــس مولکولی با طراح ــق یک قف خلــک پروتئین جداگانه ــی مخصوص. هر رنگ ی پروتئینــانگر ــتوانه ای نش ــان می دهد که بخش های اس را نش

ــخت و بخش های نواری شکل نشانگر قسمت های سقسمت های انعطاف پذیر هر زنجیره پروتئینی است.

ــای رایانه ای برای ــگران، از مدل ه ــی از این پژوهش یکشناسایی دو پروتئینی که بتوانند برای تشکیل قطعات پازلی سه بعدی با اشکال بی نقص با یکدیگر ترکیب شوند، استفاده نموده است. دوازده تا از این قطعات مخصوص جهت ساخت قفسی مولکولی با اندازه ای کمتر از یک

ویروس در کنار یکدیگر قرار داده شدند.تود ایتز، محقق ارشد این پروژه می گوید: »اگر شما دو ــم وصل کنید، می توانید انتظار پروتئین را تصادفی بهیک شبکه نامنظم را داشته باشید. ایده ما برای کنترل هندسه، ساخت یک ارتباط صلب جهت نگه داشتن دو پروتئین در مکانی است که انگار مثل پازل اسباب بازی باشند.« او گفت که این پروتئین ها طوري طراحی شده اند که براي تشکیل شبکه توخالی به یکدیگر متصل شده و

مانند یک نانوظرف برای تحویل دارو عمل مي کنند.ایتز گفت: »از لحاظ اصولی، اتصال یک عامل تشخیصی سلول های سرطانی به بیرون این قفس، که درون آن پر از سم یا هر »فشنگ سحرآمیز« دیگر است، امکان پذیر است. بدین ترتیب، دارو می تواند به طور مستقیم به هدف معینی مانند سلول های تومور تحویل داده شود.« در این

مرحله، قفس های آرایش یافته پروتئینی به اندازه کافی متخلخل هستند تا داروی قرار گرفته شده در درون این ــت در طول فرآیند تحویل را داشته قفس، احتمال نشباشد. استفاده دیگر برای این ساختارهای پروتئینی همه

کاره ممکن است واکسن های مصنوعی باشد.تحقیق دیگری نیز با همکاری ایتز به ساخت قفس های مولکولی با استفاده از کپی های چندگانه ای از پروتئین ــردازد. این ــازنده می پ ــان به عنوان جزء س های یکســبه ترتیب اسید ــکل قفسه را با محاس ــمندان ش دانشــای مورد نیاز برای اتصال پروتئین ها بهم تحت آمینه ه

زوایای صحیح، کنترل می کنند.ــت تحقیق دوم مفیدتر به نظر می رسد، ایتز معتقد اسزیرا نیازمند فقط یک نوع پروتئین برای تشکیل ساختار ــت. با این حال، ایجاد انواع مختلفی از اتصاالت بین اســان به عنوان یک چالش بزرگ باقی پروتئین های یکساست. این پژوهشگران امکان های رایانه ای متعددی را در ــی نموده نظر گرفته و هر امکان را به طور تجربی بررستا بتوانند طرحی خاص را که رفتار درستی دارد، بیابند. جزئیات نتایج این کار تحقیقاتی در دو مقاله در مجله ی

Science منتشر شده است.

18

ژن ساعت مرگ طبیعی انسان کشف شد! آیسان پورافشار، زیست شناسی سلولی و مولکولی

تاثیر نوشیدن آب بر خلق و خوی فردی الهه افشاری، کارشناسی میکروبیولوژی

محققان ژنی را کشف کرده اند که ساعت مرگ طبیعی انسان را پیشگویی می کند. این ژن تاریخ مرگ انسان را نشان نمی دهد، بلکه تنها ساعتی از روز را که انسان

می میرد، پیشگویی می کند. ــک واریانت ژنی را ــمندان ی دیلی میل می گوید: دانشکشف کرده اند که عمیقا بر ساعت بدن انسان تاثیر می گذارد. این کشف به تعیین بهترین زمان برای مصرف ــط بیماران سکته قلبی و یا مغزی کمک می دارو توس

نماید. همچنین محققان امیدوارند که با مطالعه این ژن بتوانند ــتان تحت مراقب و ــی را که باید بیمار در بیمارس زمان

نظارت شدید قرار گیرد، تعیین کنند. این واریانت ژنی تصادفی و در حال بررسی پیشرفت بیماری پارکینسون

و آلزایمر، کشف شده است. محققان با بررسی الگوهای خواب ۱۲۰۰ فرد 65 ساله که تحت ارزیابی های ساالنه عصبی و روانی قرار گرفته AG یا AA ــد، دریافتند که افراد دارای ژنوتیپ بودنــط قبل از ساعت ۱۱ صبح و افراد دارای به طور متوس

ژنوتیپ GG قبل از ساعت ۱8 می میرند!ــدند که یک مولکول در محققان همچنین متوجه شنزدیکی ژنی به نام ‘Period ۱’ وجود دارد که در پایه

خود آدنین یاگوانین دارد.

Annals of Neurology این یافته ها که در مجلهــان می دهد افرادی که ژنوتیپ منتشر شده است، نشــاعت زودتر از افرادی AA دارند به طور طبیعی یک س

که ژنوتایپ GG دارند از خواب بیدار می شوند.ــکی در » اندرو لیم« از بخش نورولوژی یک مرکز پزشبوستون که ریاست این مطالعه را بر عهده داشت، می ــاعت بیولوژیکی بدن انسان بسیاری از جنبه گوید: ســان را تنظیم می کند. هم ــتی و رفتاری انس های زیسچنین، این ژن بر زمان بروز سکته مغزی و حمله قلبی

تاثیرگذار است.

ــت و ــان تاثیرگذار اس ــرف آب در روح و روان انس مصــد، عصبی تر ــه آب کمتری مصرف می کنن ــرادی ک افبوده و استرس بیشتری نیز دارند. عصابنت یک حالت ــت که می تواند خفیف یا شدید و ناشی از هیجانی اســد، مانند عصبانی بودن از عوامل درونی یا بیرونی باشــادث و یادآوری خاطرات تلخ ــرد خاصی، یا از یک ح ف

و آسیب زا.ــار خون، ضربان قلب و تنفس و همچنین افزایش فشــرژی از آدرنالین و نورآدرنالین ــش میزان تولید ان افزایتغییرات متعدد زیستی و فیزیولوژیکی ناشی از عصانیت ــال اثرگذار ــاده و درعین ح ــت. یکی از راههای س اســرد ــیدن یک لیوان آب س برای غلبه بر عصبانیت نوشــموم را از ــت. مصرف 8 تا ۱۲ لیوان آب در روز، س اســت که اگر آب ــدن خارج می کند، به همین علت اس بــم فعل و انفعاالت ــود تنظی به اندازه کافی مصرف نشــاز و سم زدایی به ــوخت و س بدن به هم می خورد و سخوبی انجام نمی شود. بی عالقگی به نوشیدن آب یا کم نوشیدن آب بر خلق و خوی افراد اثرگذار است و آدمی را عصبی، کم تحمل، پرخاشگر و تندخو می کند. شاید به همین دلیل است که پیشینیان معتقد بودند وقتی عصابی می شوید یک لیوان آب بنوشید، افزایش انرژی بدن، افزایش عملکرد فیزیکی و ذهنی، کاهش سردرد ــرات مثبت و مهم آب بر ــرگیجه های روزمره از اث و سسیستم عصبی است؛ هم چنین، آب در دفع دی اکسید کربن و تنظیم الکترولیت های درون بدن مانند سدیم و

پتاسیم نیز نقش مهمی بر عهده دارد.ــم عضالنی، ــردرد و بی حالی، کاهش تمرکز، اسپاس ســان قلب و اختالل در ــم ها، افزایش ضرب گودرفتن چشتنفس، خشکی مخاط بینی و ترک خوردگی لب ها، ادرار زردرنگ و تیره، ضعف و رخوت و خستگی و عدم تمرکز

کافی نشان دهنده کاهش سطح آب بدن است.خودداری از نوشیدن آب نبایستی بیش از پنج ساعت به طول بیانجامد که اثرات کوتاه و بلند مدت آن اگرچه متفاوت، اما بسیار زیانبار خواهد بود. مصرف روزانه میوه

ــد و برخی از ــد آب بدن را تامین کن ــبزی می توان و سسبزی ها مثل کاهو از 9۰ درصد آب تشکیل شده است. میوه های آبدار مثل هندوانه و خربزه هم در تامین آب ــه میزان کافی آب ــش دارد. به هر حال باید ب بدن نقــزان کافی آب مصرف ــرادی که به می ــرف کرد. اف مصمی کنند در شرایط استرس زا بهتر عمل کرده و اضطراب

آنان کاهش می یابد.ــی های دانشمندان نشان می دهد، بی عالقگی به بررســیدن آب برخلق و خوی افراد ــیدن آب یا کم نوش نوشــا را عصبی، کم ــت و آنه ــوص زنان( اثرگذار اس )بخصتحمل ، پرخاشگر و تندخو می کند. آشامیدن آب سرد حین یا بعد از غذا سرطان زاست و نوشیدن آب هنگام ــیره معده و اختالل ــدن ش غذا خوردن باعث رقیق شــود. به گفته متخصصان، ــذب مواد مغذی می ش در جنوشیدن آب سرد که نزد برخی افراد عملی لذت بخش به شمار می رود اثراتی به مراتب مضرتر دارد. آب سرد، چربی های مصرف شده را از مایع به جامد تبدیل گرده، ــوب روند هضم غذا را کند می کند و موجب ایجاد رســلول ها می شود. رسوب چربی با اسید وارد چربی در سواکنش شیمیایی شده بسرعت در روده جذب می شود. ــدن معده و چاقی، نتیجه این روند عالوه بر حجیم ش

سرطان را نیز در پی خواهد داشت.

19

20