Upload
nederlands-auschwitz-comite
View
218
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
De jaarlijkse Auschwitz-herdenking wordt in 1987 gehouden op zondag 25 januari. Deze begint om 12.00 uur mer de eigenlijke herdenking op de Nieuwe Oosterbegraafplaats te Amsterdam. Bur- gemeester Ed van Thijn spreekt. Daarop volgt, zoals gebruikelijk de reü- nie met lunch in het RAI-restaurant, Europaplein. Andrei Serban en zijn orkest zorgen voor de muziek. Geeft u tijdig op! Zie de aanmeldings- strook op pagina 6. N.A.C. vervolg op pagina 2 Nederlands Auschwitz Comité
Citation preview
nederlands auschwitz c o m i t é
30e jaargang, nr. 4, 5, 6, oktober, november, december 1986, verschijnt 6 x per jaar
Secr.: E. Furth, Diemerkade 43, 1111 AC Diemen, tel 020-905310 bankrek.. AMRO BANK, bijk. van Baerlestr. 58, 1071 BA Amsterdam, spaarrek. 40 01.75.088 Gem. giro. 4875500, postgiro 293087 t.n.v. NAC Redaktie Drs. Eva Tas, Amsteldijk 23, tel. 020-795716, 1074 HS Amsterdam Administratie krant D. van Geens, Renkumhof 50, 1106 JB Amsterdam (Zuid-Oost), tel. 020-972869.
Nooi t meer zwijgen 25 januari
De jaarlijkse Auschwitz-herdenking wordt in 1987 gehouden op zondag 25 januari. Deze begint om 12.00 uur mer de eigenlijke herdenking op de Nieuwe Oosterbegraafplaats te Amsterdam. Burgemeester Ed van Thijn spreekt. Daarop volgt, zoals gebruikelijk de reünie met lunch in het RAI-restaurant, Europaplein. Andrei Serban en zijn orkest zorgen voor de muziek. Geeft u tijdig op! Zie de aanmeldings-strook op pagina 6.
N.A.C.
Mede-overlevenden zijn wij en activisten voor het menselijk leven, net als Elie Wiesel. Wij zijn dan ook hoogst voldaan dat zijn werk is bekroond met de Nobelprijs voor de vrede. Dat omvat zijn vele boeken en artikelen èn initiatieven als de bijeenkomst met de bevrijders van alle kanten te Washington en voor de oprichting van het Memorial of the Holocaust, het herinneringsteken voor de grote vernietiging te New York. Een hoopgevend signaal in een weinig hoopvol tijdsgewricht. Wiesel pleegt krachtig te reageren op dingen die ons allen raken. Hij neemt ook stelling ten aanzien van bijbelverhalen, zoals dat van Job. Job, de veelgeplaagde uit het gelijknamige bijbelboek, had volgens Wiesel moeten blijven protesteren en tot God zeggen: "God, ik vergeef U. . . Maar wat betreft mijn dode kinderen, vergeven die U? Met welk recht sprak ik namens hen? Als ik dit aanvaard, ben ik dan niet Uw medeplichtige?" Een verzuchting die heel wat lezers uit het hart gegrepen zal zijn.
Vfoldheim und kein Ende
De Waldheim-story gaat voort in de verwachte richting. Beetje bij beetje geeft de Oostenrijkse president toe dat hij gewoon betrokken was bij de nazi-misdaad, zowel tegen de Joden als tegen de verzetsstrijders. Dat had allemaal oude kost behoren te zijn. De autoriteiten van Joegoslavië, waar de toenmalige Wehrmachtsoffïcier functioneerde, hebben het ook nu niet nodig geacht desbetreffende documenten op tafel te leggen. Andere Oosteuropese instanties hebben zich evenmin verdiept in de staat van (oorlogs)dienst van de candidaat-VN-sccrctaris-gcncraal. De gegevens die nu o.a. in de Washington Post zijn gepubliceerd komen uit dossiers die in de V.S. werden bewaard. Dat wil zeg
gen: zij waren sinds de oorlog bekend en dus ook toen Waldheim solliciteerde naar de hoogste post bij de Verenigde Naties. Oost en West hebben hem zijn gang laten gaan niet alleen, zij hebben hem eendrachtig op het gestoelte der ere geplaatst. Hij kon dan ook met de mooiste getuigschriften president van Oostenrijk worden. Natuurlijk is de terughoudendheid, ook in de Tweede Kamer tegenover de beladen president bepleit, te prijzen. Beter laat dan nooit. Er had enkel niet zo laar afstand van Waldheim behoeven te worden genomen. Een bittere nasmaak blijft achter.
Europa-organen tegen racisme
Een positief geluid klonk deze zomer uit Straatsburg. Het Europese parlement, de Raad van Europa en de Europese Commissie (de laatste voorgezeten door minister van den Broek) hebben sterk stelling genomen tegen racisme en vijandigheid jegens buitenlanders. Zij veroordeelden verder geweld tegen personen of groepen wegens ras-, godsdienst, cultuur-, sociaal of nationaal verschil. Zij willen persoonlijkheid en waardigheid van elk lid der samenleving beschermen en wijzen elke vorm van buitensluiten van buitenlanders af. Alle nodige maatregelen dienen getroffen te worden om
Telegram aan Elie Wiesel Als mede-overlevenden en activisten voor het menselijk leven en in herinnering aan onze ontmoeting in Washington samen met onze bevrijders wensen wij u van harte geluk met het ontvangen van de Nobelprijs voor de vrede.
Nederlands Auschwitz Comité
deze gemeenschappelijke wil te verwezenlijken. De drie organen zijn vastbesloten de reeds in deze zin ondernomen pogingen voort te zetten. Zij wijzen op het belang van passend onderwijs om alle burgers het gevaar van racisme en vijandigheid tegen vreemdelingen bij te brengen en onderstrepen de noodzaak elke vorm van discriminatie te vermijden en te voorkomen.
Oud, neo-, oud
Zo moesten wij nog bij de minister van Binnenlandse zaken te Bonn, Zimmermann, verbod van het congres van de N P D (neonazi's) eisen. In eigen land bleek de weduwe Rost van Tonningen in het genot van een pensioen, omdat haar gemaal vooroorlogs Kamerlid is geweest. Als lid van de Waffen-SS tijdens de oorlog was hij evenwel van zijn Nederlanderschap vervallen verklaard. Hoe kon zijn weduwe dan...? Ra, ra.. De heer de Korte heeft als kortstondig minister van Binnenlandse Zaken een onderzoek toegezegd. Her Centraal Orgaan Verzets- cn Vcrvolgingslachtoffers heeft zich, mede optredend namens het gehele Samenwerkend Verzet met beide Kamers hierover verstaan. Vooralsnog zonder resultaat. Net als elders discriminatie, racistische,
vervolg op pagina 2
Terug uit Auschwitz Ze waren heel verschillend van afkomst, woonplaats, leeftijd, beroep en belangstelling, de 88 mensen die op woensdag 29 oktober naar Warschau vlogen, op weg naar Auschwitz. Maar ze zijn nu nauw met elkaar verbonden door een grote, gemeenschappelijke en overgetelijke ervaring. Zij wilden Auschwitz nog eens of voor het eerst zien, zij wilden het onbekende Sobibor bezoeken of lopen tussen de stenen van Treblinka, die elk een naam dragen. Zij zijn tweemaal in Auschwitz geweest, naar Birkenau eerst, waar de rabbijnen Herman en van Voolen van de Liberaal Joodse Gemeente bij het Internationale monumen t een gebed uitspraken. In het oude Krakau bezocht men o.a. enige synagogen. De reis, mede gesubsidieerd door W V C , werd geleid door de voorzitster van het
N A C , Annie Fels-Kupferschmidt met medewerking van de heren R. Naftaniel, S. Herman en 1. Abram. Maandagmiddag laat arriveerden de reizigers op Schiphol, diep onder de indruk, vermoeid, maar voldaan, nu velen de plaats hebben gezien waar hun dierbaren hun laatste uren hebben doorgemaakt, anderen zelf waren en weer anderen, vooral jongeren, met eigen ogen wilden rondkijken. Eén lid van het gezelschap was ongelukkig ten val gekomen en eerder per vliegtuig naar Nederland teruggekeerd. Onze Poolse vrienden hadden hem liefdevol verzorgd en het gaat nu beter met hem. Allen die deze zware, maar door menigeen lang gewenste reis hebben mogelijk gemaakt geldt onze welgemeende dank.
N.A.C.
Voorzitster Annie Fels legt bloemen op de Nederlandse steen van het Internationale monument te Birkenau.
vervolg van pagina 1
ja fascistische oprispingen, ook ons land blijft er niet van verschoond. He t evangelis-tenpaar Goeree werd door de rechter te Zwolle schuldig verklaard., zonder strafoplegging. Dit omdat de cel hen met tot rede zou brengen, maar wel in eigen en vriendenoog tot martelaars maken. Voor hun stelling dat dc Joden als met-Chris tenen de Sjoah, hun vernietiging zelf over zich zouden hebben afgeroepen vinden zij nog aanhangers. Trouwens, bestaat een rabbijn het niet het lot van de Joden aan hun eigen zonden te wijten? Voor dit soort godsvrucht past maar één woord: liederlijk. Ongure literatuur als de Auschwitzlüge, ontkenning van gaskamers met toebehoren, lag bij de Slegte in Utrecht . Enige mensen,
onder wie Joodse journalistes, werden vereerd met een smerig pamflet. Ouderwets antisemitisme treft men aan naast hedendaags racistisch gewroet en gesmeer.
Planeet beschermen
Bescherming van onze planeet is de zaak van alle volken, zo kan men de verklaring samenvatten die de presidenten en ministerpresidenten van Argentinië 1, Mexico, Griekenland, Zweden, India en Tanzania in Augustus in Mexico stad hebben onder tekend. We kunnen dat alleen maar onderschrijven.
Bij de dood van Marga Klompé
De eerste vrouwelijke minister, de eerste minister van maatschappelijk werk in Nederland, dat was dr. Marga Klompé en een vooraanstaand lid van haar partij, de K V P en van haar kerk, de Rooms-Katholieke. Een critisch lid ook, het is m tal van organen bevestigd. Minder bekend is dat zij zich heeft ingezet voor hen die door de Duitse bezetters werden vervolgd, lang voor er een wet, de W U V , bestond. Al twintig jaar geleden overlegde zij met wijlen onze vroegere voorzitter, Jos Slagter, over de wegen en middelen om recht te doen aan de slachtoffers. Zij heeft zich een rechtvaardige betoond. Zij ruste in vrede.
N.A.C.
Wij die 'de oorlog' hebben meegemaakt kunnen vaststellen dat de angst voor oorlog, de zorg om oorlogsgevaar ons nader staan dan een halve eeuw geleden. Star Wars horen niet alleen meer bij science fiction-films. Geleerden verlaten hun lab om tegen de 'sterrenstrijd' te waarschuwen of om vermindering van bewapening en liefst ontwapening te eisen. Her en der bepleiten volken en regeerders kernwapenvrije zones, tot generaals toe. Zoals de Indonesische president Soeharto, die met de eigen burgers weinig omslag maakt en twintig jaar na dubieuze processen doodvonnissen laat uitvoeren. Ook in Noord -Europa wordt gestudeerd op kern-wapenvrij houden. Hoewel op hoog niveau chemische wapens worden afgewezen, duiken niet temin ook hierover geregeld verontrus tende berichten op. Het IJslandse onderonsje van de supermachten is verzand. Laat ons hopen dat een gewijzigde Amerikaanse Senaat en een meer ingewerkte eerste man in de Sowjet-Unie helpen de gevaarlijke sj^anning te verminderen.
Lange jaren zijn verlopen sinds wij met weinigen aan de gruwelen ontkwamen. Wie van ons de kracht heeft kan met kleinkinderen monumenten en kampterreinen bezoeken. Terwijl wij dit schrijven horen wij na de aanslag op de synagoge van Istanboel van brand in een synagoge in Boekarest e n b o m m e n op de hoofdsynagoge van Antwerpen. Wij ouderen hebben voortekenen, rampen, doodsangst en uitroeiing meegemaakt. Wij hebben geroepen, vaak niet luid genoeg. N u zwijgen wij niet. Met Elie Wiesel vinden wij: wij mogen nooit meer zwijgen.
Verzet van Joden
Dc onvoorstelbare omvang van de grote moord, de slachting van ongeveer zes miljoenjoden , heeft aanleiding gegeven tot het sprookje dat "de" Joden zich als schapen naar de slachtbank zouden hebben laten leiden. N u was een hele bevolking, baby's en stervenden inbegrepen, doelwit van de slachters en geen bevolking kan natuurlijk in haar geheel in verzet gaan. Maar wie zich waar dan ook met verzet tegen de nazi's heeft beziggehouden heeft ook geconstateerd dat Joden percentsgewijs in dat verzet sterk vertegenwoordigd waren. En dan spreken wij nog niet eens over het ge t to van Warschau of de Hollandse Schouwburg, waar zich door toedoen van de bezetter uitsluitend Joden bevonden. Reeds Presser heeft, ook in dit blad, op de uitgebreide Joodse deelname aan het verzet gewezen. Een wandeling over de Erebegraafplaats te Bloemendaal leert hetzelfde. Vooral als men bedenkt dat halverwege de oorlog de overgrote meerderheid van de Joden van Neder land al was weggesleept en vermoord.
Een aantal mensen mag dan al die tijd beter hebben geweten - er ontbrak een gedenkteken voor die vervolgden die zich tegen het fascisme hebben geweerd (soms allang voor dc vijand ons land binnendrong) . N u zal binnenkort in een gemis worden voorzien. O p het grondgebied van de aloude Amsrcr-damse Jodenhoek komt een monument . Er is een comité gevormd waarin uiteraard het N A C wordt vertegenwoordigd door onze voorzitster Annie Fels-Kupfer-schmidt, zelf oud-verzetsstrijdster. Voorzitter is prof. Ben Polak, secretaris Herman Natkiel .
B U 3 K «anDAMK.<w>
<tc derrtn W*»jltktt merde murvcn vo" és .\>ict> «ir.Ho*!a»i.
«, .- ".in inde krnm vort sis Citn»tróptk- voor tset Jös&m<fot&,
•n met twjrcvra '. > m «tarn» Jood» gcferuii
op Jc &.*g AT Vatomen -j in «Jmcakm i s :otis • ia luiten 4ezc :ia»i»nHhr •awW.lajtta
<v:. nerttjs btijwtiby her.1 xitev-llt ,
Oorkonde van Yad Vashem voor de Oorlogsgravenstichting.
Bloedrechters
Nooi t heeft een van Hitiers bloedrechrers zich voor een gerechtshof hoeven verantwoorden. N u heeft de procureur-generaal van West-Berlijn verklaard dat er na deze herfst ook geen proces tegen nazi-rechrers en hun juridische handlangers meer zal worden aangespannen. Geen opzienbarend nieuws dus. O f toch? De ruim 5000 gerech-rclijke moorden die de 550 overlevende
Wie kende Pauline Potagnik?
Pauline Potagnik, gescheiden van de heer Thill (geboren te Parijs op 1 mei 1908) is 13 februari 1943 van Drancy naar Auschwitz gedeporteerd. Zij maakte deel uit van transpor t 48 en staat op de lijst van de 1000 Fransen. Haar kampnummer was (3)5363. In mei 1948 heeft iemand haar gezien; verder heeft de familie nooit meer iets van haar gehoord. Als u iets weet van Pauline kunt u dit melden aan Mme Anne-Manc Thill-Pinon La Goutelle Villebrct 03310 Néns-les-Bains Frankrijk Pauline Potagnik. Laatste bekende foto.
misdadige rechters en advocaten op hun geweten hebben zullen officieel worden uitgewist. Daarmee zijn de bloedige heren van de "Volksgerichte", de Frcislers c.s., met de Mengele's, de artsen-moordenaars de meest perverse nazi-misdadigers, door hun democratisch geachte opvolgers witgewassen. Smoezelig wit.
Een dieptepunt in de verwerking van een diepzwart verleden. Toch is in deze duistere materie een eerste l ichtpunt gaan flakkeren Naast de rechters genoten ook de bureaumoordenaars een ruime clementie. Een SS-er die een gevangene voor de ogen van drie getuigen-met-onfeilbaar-geheugen door het hoofd had geschoten wilde nog wel eens schuldig bevonden en veroordeeld worden. De Haupts turmfuhrer die met een handtekening de dood van 1.000 of 20.000 onschuldigen bezegelde en het vuile werk aan anderen overliet bleef meestal op vrije voeten. O p zijn best gold hij als "medeplichtig", droeg hij slechts een partje van de schuld.
In mei 1986, 43 jaar na dato, is de man die het bevel doorgaf om Ernst Thalmann, de voorzit ter van de K P D , de Communistische partij Duitsland, dood te schieten veroordeeld. Tot vier jaar cel, na eindeloze nietigverklaringen, sabotages, verschuivingen c.d Jarenlang werd beweerd dat Thalmann het slachtoffer van een geallieerde luchtaanval op Buchenwald zou zijn geworden. Het vonnis tegen Wolfgang O t t o berust zuiver en alleen op zijn functie in de Schreibstube van het kamp en de verantwoordelijkheid die hij daar droeg.
Een andere opmerkelijke koerswijziging m de rechtsgang: Befehlnotstand kwam niet ter sprake. Anders gezegd, de huidige rechter repte niet van het al te bekende Befehl ist Befehl of: er lag een bevel en daarom moest hij wel. O m met Schiller te spreken: "Spat kommt Ihr, doch Ihr kommt" . Tot de laatkomers horen overigens helaas met alleen jongere, van recht en onrecht bewuste juristen. Er zijn ook jongelieden die-net als hun ouders, van de afgelopen halve eeuw niets hebben geleerd.
Monument Markt voor Joden Beate Klarsfeld Precies 45 jaar na de instelling van de onheilspellende 'Markt voor J o d e n ' is bij de ingang van de speeltuin in de Gaaspstraat in de Amsterdamse Rivierenbuurt een gedenkteken onthuld. Truus Menger-Oversreegen ontwierp dit 'k indermonument ' , een combinatie van steen en vier bronzen kinderfiguren. Een zwart en een blank spelend, twee Joodse kinderen staan terzijde. Samen spelen, samen leven is de gedachte. Een werkgroep uit de Speeltuinvereniging Amsterdam-Zuid en de Centrale Vereniging voor de Ambulante Handel is twee jaar lang aan de slag geweest met de organisatie en het bijeenbrengen van het geld. Z o heeft Ted de Braak m.m.v. Mart in Kesseler in de RAI-Forumzaal een voorstell ing ten bate van dit doel gegeven. Daar trad ook Dick
Scheffer, acteur en voorzi t ter van de werkgroep op. Burgemeester Ed van Thijn, die als kind vlakbij had gewoond, onthulde het kunstwerk samen met een kleurrijk groepje kinderen van de St. Catharineschool, die het monumen t ook heeft geadopteerd. Opperrabbijn Jus t zei het gebed voor de doden, rabbijn Soetendorp druk te klein en groot op het hart de ro t te boom van haat en onverdraagzaamheid geen kans te geven. Lex Goudsmi t droeg, zelf ontroerd , De kinderen van Auschwitz voor, Dick Scheffer liet verzen van Ida Vos en Anneke Verheul horen, alles onder overweldigende belangstelling. Onder de talloze aanwezigen oudburgemeester Polak en Eva Furth , leden van het comité van aanbeveling.
Het kindermonument van Truus Menger bij de ingang van de speeltuin.
Over Mengele
De volledige geschiedenis van Josef Mengele, zoals nu beschreven, s temt opnieuw somber. De auteurs, Posner en Ware, maken duidelijk dat elk van de be t rokken regeringen Mengele had kunnen pakken en berechten, als zij dat echt hadden geprobeerd. Hij was in 1945 aan identificatie door de Amerikanen ontsnapt, omdat hij (uit IJdelheid) geen SS-teken had laten tatoueren! Pas na 1980 gingen de V.S. weer op zoek naar de voormalige kamparts. In Argentinië en Paraguay leefde deze intussen onder zijn eigen naam dank zij respectievelijk een naziambassadeur en een "beschermheilige" van nazi's, Hans Rudel, die hem ook verder hielp naar Brazilië. Daar heeft hij 13 jaar gewoond
bij Hongaarse emigranten tot zijn dood in februari 1979. Zowel Beate Klarsfeld als Simon Wiesenthal werden misleid inzake Mengele's ware verblijfplaats. In de Bondsrepubliek werd Mengele's mentor, prof. von Verschauer, dc man die de resultaten van de gruwelijke, z.g. wetenschappelijke experimenten van zijn pupil kreeg toegestuurd, gerehabiliteerd. . . .
Naar het Engelse blad The Listener van 16 oktober 1986. Isabel Hi l ton bespreekt daarin Mengele, the complete story door Gerald L. Posner en J o h n Ware, Macdonald /Qeen Anne Press (1986), prijs £ 12.95.
Beate Klarsfeld hield een lezing voor de W I Z O , in de Flamingo-zaal van Artis, op 28-9 j.1. Zij is een bekende strijdster tegen onrecht . Zij is, zelf een niet-Joodse Duitse vrouw, gehuwd met Serge Klarsfeld, een Joodse advocaat uit Frankrijk, die in de oor log veel familie heeft verloren. Zij stelde zichzelf voor en wees er op dat zij niet in de eerste plaats een spreekster, maar een actievoerster is. Haar verhaal ging bijna uitsluitend over deze acties. De volgende zijn o.a. te vermelden: In 1968 gaf zij Kiesinger, ex-Nazi en politiek leider, een klap in zijn gezicht. Mede door haar toedoen kwam hij ten val en werd vervangen door Willy Brandt. In 1971 en volgende jaren voerden zij en haar groep actie omdat bepaalde leden van de Duitse polit iemacht die in Frankrijk geweest waren, niet goed berecht konden worden. In Frankrijk werden 80.000 J o d e n gedepor teerd . Zij liet een boek zien met hun namen.
Beate en haar groep spoorden slachtoffers en familieleden op. Deze bezochten het proces, dat na vijf jaar kwam. Bij de schuldigen waren K u r t Lischka en Ernst Heinrichsen. O o k in België werden schuldigen en slachtoffers opgespoord. Beate ging naar Bolivia en vond daar Klaus Barbie. Aanvankelijk had ze geen succes. Later werd ze geholpen door Régis Debray en de nieuwe regering. Debray is bevriend met Mit terrand. Barbie zit nu gevangen in Frankrijk. In Chili vond ze de ex-Nazi Waker Rauff. Jonge J o d e n in Chili demonstreerden. Rauff overleed. Zij verkeerde in de mening dat Mengele zich in Paraguay bevond, maar daar was hij niet. Zoals men weet is hij overleden en deze zaak is nu gesloten. De Vichy-regering heeft zonder de Duitsers J o d e n laten deporteren. Van degenen die hiervoor verantwoordelijk waren noemde zij Jean Legay en Maurice Papon. Acties werden door haar en haar groep gevoerd tegen antisemitisme in Polen, Tsjecho-Slowakije, Marokko en Damascus. In Da-mascus woon t Alois Brunner, een ex-medewerker van Eichmann. Haar echtgenoot Serge ging naar Teheran. In Wenen protes teerden zij kor t geleden tegen Waldheim. Zij ging naar West-Beiroet. Zij keerde zich tegen dc ontvoer ing van Joden die juist in Beiroet waren gebleven en niet op de hand van Israël waren. Zij verklaarde dat zij pal zal blijven staan voor verdediging van Joden tegen antisemitisme, waar ook ter wereld. Zij noemde rwee publicaties: "Auschwitz-album" en "De gaskamers".
A.L.K.
Brief aan de Vaste Kamercommissie van JUSTITIE Dames en heren, Met de regelmaat van een klok laait van tijd tot tijd de discussie over het wel of niet vrijlaten van de 'Twee gevangen oorlogsmisdadigers van Breda' weer op. Krantenart ikels , uitspraken van voor- en tegenstanders, worden weer gepubliceerd. Een aktuali tei tenrubriek van de T.V. heeft er zelfs een bijna wekelijks terugkerend onderwerp van gemaakt. He t ligt niet in onze bedoeling op de juridische en staatsrechtelijke implicaties van dit probleem in te gaan; deze onderwerpen zijn bij herhaling u i tput tend aan de orde geweest.
Wij richten ons to t u omdat wij een zeer speciale groep in de Nederlandse samenleving vertegenwoordigen, te weten de overlevenden van de Duitse vernietigingskampen en nabestaanden van slachtoffers. Telkens wanneer de discussie over dir onderwerp oplaait, valt onder deze groep onrust en spanning waar te nemen, een
spanning die zoals bekend, niet zelden verontrus tende vormen aanneemt. Onze mensen, wij allen, hebben behoefte aan zekerheid en rust. In het voorjaar van 1972 heeft de toenmalige minister van justitie, mr. van Agt, toegezegd bij voornemens to t vrijlating, eerst de organisaties verenigd in het Centraal Orgaan Voormalig Verzets en Slachtoffers, te raadplegen. Het C.O.V.V.S. is aangesloten bij Samenwerkend Verzet dat ten aanzien van vrijlating eenzelfde s tandpunt inneemt. De daarop volgende ministers van justitie hebben zich allen aan deze belofte en uitspraak gehouden.
Wij zijn ervan overtuigd dat ook de huidige bewindsman zich aan deze belofte zal houden. Wij ervaren het als onmenselijk en onestetisch en bovendien als kwetsend wanneer personen en groeperingen in onze samenleving menen hun zieleheil en gemoedsrust te moeten bevorderen ten koste van mensen, die reeds ontzet tend geleden
hebben. Deze misdadigers zijn veroordeeld voor bui tengewone misdaden in een buitengewone rechtspraak. Bovendien zijn zij reeds gegratieerd. Wij vragen u erop toe te zien dat het door de rechter uitgesproken vonnis onverkor t en naar de letter word t uitgevoerd. Wij verzoeken u met de meeste nadruk alles in het werk te stellen o m te voorkomen dat er opnieuw politieke en andere discussies oplaaien. Al wat wij vragen is rust, al ligt de oorlog tientallen jaren achter ons, voor ons is het geenszins verleden tijd en zijn de wonden nooit geheeld. Wij hopen en ver t rouwen dat u begrip kunt hebben voor ons s tandpunt en tekenen met de meeste hoogachting,
namens het Nederlands Auschwitz Comité,
Eva Fu r th , secretaresse
Voetoverheveling De laatste tijd bereiken ons veel vragen omtren t de voetoverheveling. De meest gestelde vraag is dan: wanneer kom ik daarvoor in aanmerking? Hieronder zullen wij o.a. met een voorbeeld uitleggen wanneer u hiervoor in aanmerking komt. U moet aan de volgende voorwaarden voldoen. 1. Beide partners moeten ingedeeld zijn in tariefgroep 1. van de loonbelasting. 2. Een van de partners moet een inkomen hebben beneden de algemene belastingvrije voet van ƒ 6607 , - (1986).
Bijvoorbeeld: Man heeft een inkomen van ƒ 30.000,-Vrouw heeft inkomen Niet-meetbare inva-liditeitskosten of N.M.I .K.
/ 3.000,-De vrouw gebruikt in dit voorbeeld een gedeelte van haar belastingvrije voet niet, n.1. 6607 , - -/- 3000, - = ƒ 3607, - = = .
N u kunnen de partners aan de belastinginspecteur verzoeken dit gedeelte over te hevelen naar de belastingvrije voet van de man (zie voorbeeld) , zodar deze belastingvrije voet dan komt op 6607 , - + 3607,- = 10.214,-. Zulks geschiedt indien U vraag 35 van het aang'i ftebil/et A met 'fa hebt beantwoord
door de inspecteur, zodat verrekening per jaar plaats vindt in plaats van per maand.
Indien een van de partners meerdere inkomstenbronnen heeft, b.v. W.U.V. en A.O.W., heeft het aanvragen van voetoverheveling per maand geen of weinig zin. Men betaalt dan per maand wel minder loonbelasting, doch moet dan weer meer inkomstenbelasting betalen bij oplegging van een aanslag. Voetoverheveling heeft ook geen zin bij b.v. vrouwen van 65+ die naast hun A.O.W. een N.M.I .K. hebben, zij komen dan boven de belastingvrije voet van 6607,- . Di t bedrag is zonder arbeidstoeslagen.
B.J.J. Brouwer
Verzetsmuseum in Gouda Verzetsmusea zijn 'in'. Ofwel: diverse ombuigingen ten spijt is de conjunctuur gunstig voor zorgvuldig samengestelde en ingerichte verzamelingen over onderdrukking en verzet in de Tweede Wereldoorlog. Z o konden wij op 11 oktober jl. de opening van het Zuidhollandse Verzetsmuseum te Gouda bijwonen. Een passende behuizing aan een intieme Goudse gracht met een fraaie tuin herbergt een helder overzicht van de bezettingstijd in stad en streek. Over het verzet in Gouda en omgeving hoorden wij een van de voormannen, Peter Hordijk. De commissaris van de koningin in Zuid-Holland, mr. S. Patijn, haalde bij zijn
opening Erasmus aan, vier en een halve eeuw na diens dood en nadat burgemeester Broekens zijn srad had aangeprezen. Even zeer als de 95 andere Zuidhollandse gemeenten die aan het museum hebben meegeholpen. Een waardevolle bijdrage aan de middag leverde ook de popgroep 'Passie en Loon' met Jiddisje liederen, die vol overtuiging werden gebracht. Wij geven voorzit ter Hekon Pasman en de zijnen alle eer voor hun harde werk en wensen hun verder veel succes.
E.T.
Een Stem namens hen wier Stem is verstomd
(Toekenning van de Nobelprijs voor de Vrede aan Elie Wiesel)
Aan Elie Wiesel de Nobelprijs voor de Vrede toegekend.
Wie is Elie Wiesel? Zijn biografie mag bekend worden geacht; geboren in Transsylvamé in 1928 uit een or thodox chassidisch gezin, werd hij in 1944, toen de vergassingen nog volop aan de gang waren, met zijn familie naar Auschwitz gedeporteerd. Zijn ouders en zijn zusje vonden daar de dood; zijn vader werd voor zijn ogen vermoord. Dat Wiesel de Nobelprijs voor de Vrede krijgt en niet die voor l i teratuur - alhoewel dat ook zeer zeker denkbaar ware geweest -is uiterst belangrijk. Wiesel is namelijk niet alleen degene die namens dc slachtoffers van de Shoah spreekt, hij is ook degene die internationaal gezag geniet door zijn streven een nieuwe Shoah - of Holocaust - te voorkomen. Wiesel bekleedt vele functies, o.a. die van voorzitter van het (Amerikaans) Presidentieel Comité aangaande de Holocaust. Zijn belangrijkste functie is echter misschien die van vader van een zoontje in dc leeftijd waarvan hij er zoveel van heeft zien vermoorden. Wiesel was met zijn vrouw en zoontje in Jerusalem in 1981, tijdens de internationale bijeenkomst van Joodse overlevenden van de Holocaust. Nie t alleen heeft hij een magistrale rede gehouden, de m a n i e r waarop hij dat kind tijdens die bijeenkomst koesterde was ont roerend en symptomatisch.
Nacht
Elie Wiesel's eerste boek 'Nacht ' heet in de oorspronkelijke Jiddisje uitgave 'Un di velt hot geshvign'. (En de Wereld zweeg). Volgens Wiesel zelf had Nach t zijn enige boek kunnen blijven; de reden dat hij is blijven schrijven is het oude Joodse Ets Haim (Boom des Levens) principe. 'Met dc doden kun je niet leven'. Het herinneren aan onmenselijkheid en kwaad moet bijdragen de wereld menselijk e r re maken aldus Wiesel in een interview. Dit - meer dan verdiende - eerbewijs aan een groot mens en een groot schrijver ontroert mij des te meer omdat zijn en mijn oorlogsgeschiedenis voor een deel parallel lopen.
Die nacht en vandaag
In dc inleiding van het boek N A C H T zegt Wiesel. 'Nooi t zal ik die nacht vergeten, de eerste nacht in het kamp. Een nacht die mijn leven in één lange nacht veranderd heeft. Zeven maal vervloekt en zeven maal verzegeld. Noo i t zal ik de kleine gezichtjes van de kinderen vergeten van wie ik de lichamen zag veranderen in grafkransen van rook onder een stille blauwe hemel. Nooi t zal ik de vlammen vergeten die mijn geloof voorgoed hebben opgevreten. ' Al in 1958 schreef Wiesel dat de Wereld Zweeg. Sindsdien zijn er historici als de Jong, Gilbert, Laqueur en Morse voor nodig geweest om de wereld duidelijk te maken hoe onvergeeflijk dat zwijgen geweest is. Maar zelfs die historici zijn er niet in geslaagd - evenmin als dr Hans Jansen of het OJEC - om sommige van onze christelijke medeburgers ervan te overtuigen dat ze dc zending onder de Joden achterwege moeten laten. De Goeree 's zullen we maar helemaal buiten elke kwalificatie laten. Jessica Durlacher schrijft terecht in het N I W van 24 oktober 1986: 'Hoewel Wiesel nergens haat laat doorklinken, steeds van hoop van verzoening blijft spreken, is er toch enige verbijstering te bespeuren in zijn vaststelling in zijn boek 'Een Jood vandaag' (1978) dat én de geallieerden cn de Amerikaanse Joden wisten wat er in Europa gebeurde. '
Ondanks zijn uitspraak over het verlies van zijn geloof heeft Wiesel i n zijn eerder geciteerde boek 'een Jood Vandaag' de tekst van een door hem geschreven cantate A N I M A ' A M I N BE-VIAT HA MASJIACH gej^ubheeerd- IK G E L O O F IN DE K O M S T VAN DE MESSIAS.' (Eén van de dertien, door Maimonides uitgesproken geloofsartikelen.) 'Het is eveneens het gezang dat in de getto 's en in de kampen door vrome en onverzettelijke Joden gekozen is als lofzang ter ere Gods ' Aldus Wiesel in 'Een Jood Vandaag'
Als vandaag levende Jood heeft Wiesel zich zelf de opdracht gegeven - en daarmee die opdracht verstrekt aan alle anderen op wie dit van toepassing is - de Stem te zijn van hen wier Stem verstomd is. Hij getuigd namens zes miljoen slachtoffers. Niet uit haat, maar omdat volgens hem vergeten medeplichtig maakt aan het verleden
Elie Wiesel in januari 1986 te West-Berhjn.
en tevens medeplichtig kan maken aan de toekomst Dit alles is des te belangrijker omdat - nadat Oost-europese 'historici' sinds 1946 bezig zijn de Joden uit de 2e Wereldoorlog weg te schrijven, (zie Lucy S. Dawidowicz, The Holocaust and The Historians) er nu ook in Duitsland een s troming is die de Duitse schuld aan de Shoah tracht te bagatelliseren.
De ironie wil overigens dat het ook Westduitsers geweest z i j n die er voor gezorgd hebben dat Wiesel de Nobelprijs voor de Vrede krijgt. Vele organisaties, waaronder het Nederlandse Auschwitz Comité hebben Wiesel met dit eerbewijs geluk gewenst. Vijf cn twintig magistrale boeken heeft hij to t dusverre geschreven. M o g e n e r i\og ve le volgen. Ad Mea et Esjricm. (Tot 120).
Abr. Caransa
Dit artikel verscheen reeds in Tijd en Taak.
Voetbal met racisme Ten diepste geschokt en verontrust door ergerlijke anti-Joodse en fascistische uitingen van vele voetbalfans op woensdag 21 augustus 1986 te Amsterdam waarschuwen wij de overheid dat een vergelijking met de S.A.-terreurgroepen zich onvermijdelijk aan ons opdringt. Dit telegram heeft het Nederlands Auschwitz Comité onmiddellijk naar de gemeentebesturen van Amsterdam en Den Haag gestuurd. Aanleiding was het optreden van supporters van FC Den Haag met geroep als 'Wij zijn op Jodenjacht' cn het brengen van de Hitlergroet - overigens zonder dat ME en andere politie te Amsterdam ingreep. Burgemeester van Thijn overwoog de Haagse club voortaan uit Amsterdam te weren, Annemarie Grcwel, een PvdA-lid, stelde in de Amsterdamse raad voor om risicovolle wedstrijden voortaan zonder publiek te laten spelen en de Haagse wethouder van sportzaken, Jack Verduyn Lunel schreef aan B&W van Amsterdam: 'Wij ervaren het als zeer pijnlijk dat supporters van de voetbalclub FC Den Haag zich aan een dergelijk gedrag schuldig hebben gemaakt. ... Waar mogelijk zullen wij ons
inspannen om duidelijk te maken dat racisme, ook in supporterskringen, geen kans mag krijgen.'
Boetekleed
Uiteraard wenste ons comité samen met het CIDI, de Anne Frankstichting en de hele Stichting Samenwerkend Verzet van minister Korthals Altes dat er 'een consequent en actief vervolgingsbeleid tegen racisme bij sportmanifestaties' komt. Wij legden dit neer in een brief aan de minister van justitie en verwezen daarbij naar de artikelen in het Wetboek van Strafrecht tegen discriminatie. 'Het Openbaar Ministerie mag nimmer de schijn wekken stadions en de wegen daar-naartoe als vrijplaatsen te beschouwen waar gediscrimineerd kan worden.' Wij gaven de minister in overweging de procureursgeneraal in aansluiting op hun brief over voetbalvandalisme van 1982 te vragen weer aan te dringen op optreden tegen racisme bij sportmanifestaties. In de Tweede Kamer heeft het RPF-lid Leerling schriftelijk om bestraffing van antisemitische en discrimi
nerende opmerkingen gevraagd. Na aanvankelijke afwijzing heeft de heer Dé Stoop, de voorzitter van FC Den Haag, in een gesprek met onze vier organisaties verklaard een denkfout te hebben gemaakt, toen hij het Haagse optreden voor en tijdens de wedstrijd tegen Ajax als iets onbeduidends had willen afdoen. 'Maar ik trek het boetekleed aan', zegt hij. 'Vrijdag heb ik tijdens een onderhoud met de supporters gedreigd met aftreden, als zij zich opnieuw aan zulke uitlatingen zouden bezondigen. Maar ik beken dat ik met dergelijke uitlatingen geen week had moeten wachten.' Onze woordvoersters - vooral Annie Fels (NAC) en Joke Kniesmeyer (Anne Frankstichting) gaven aan dat uit dit inzicht consequenties moeten worden getrokken. Wij nodigden de voorzitter van de Haagse club uit voor een gesprek. 'Wij willen hem duidelijk maken dat, hoewel de uitlatingen volgens hem niet racistisch bedoeld waren, ze daarom niet minder laakbaar zijn. Bovendien willen we hem wijzen op zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid als voorzitter van de club', zo vatte Joke Kniesmeyer onze mening samen.
Waar wij waren Een lange reeks bijeenkomsten van bevriende organisaties en groeperingen hebben wij deze nazomer en herfst bezocht. Daar was op 1 september de Dag van het Verzet, waar het werk van de commissie-van Dijke en in het bijzonder de problemen van de tweede of na-oorlogse generatie aan de orde kwam. De Nederlandse Federatieve Raad van het voormalig verzet bestond 40 jaar, evenals de Oorlogsgravenstichting. Die 13de septem-
ber begon met dc traditionele herdenking in het Oranjehotel, de Schcvcningse gevangenis. Bill Minco, destijds de jongste veroordeelde in het Geuzenproces, nep een treffend herinneringsbeeld op. 's Middags hoorde een groot gezelschap, in het prachtige natuurgebied dat de Erebegraafplaats in Loenen op dc Veluwe vormt, de toespraak van Minister-President Lub-bers aan.
De laatste septemberdag kwamen onze ver-zetsvnenden van dc LKG voor hun jaarlijkse landelijke kontaktdag te Deventer bijeen. De burgemeester, mr. C.D.J. Waal,
/n 42 gedenkboeken zijn de namen van alle Nederlandse oorlogsslachtoffers, onder wie een 100.000 Joden opgenomen. De boeken staan, behalve in het Herinneringscentrum Westerbork, ook in Loenen en in het Oorlogs- en Verzetsmuseum Overloon.
Erebegraafplaats te Loenen op de Veluwe.
noemde de ondergang van een 400 van de 500 leden van de Deventer Joodse gemeenschap het dieptepunt in de oorlog. Wim Meijer, oud-staatssecretaris van wat toen CRM heette, voerde het woord. Wij betuigden onze solidariteit met de Russische Joden, die nog niet allemaal, zoals Sjtsjaranski, vrij zijn. Vanzelfsprekend hebben wij zowel bij feestelijke als droevige aangelegenheden van met ons verbonden mensen zoveel als doenlijk blijk gegeven van ons medeleven.
N.A.C.
De eeuw van Ben Sajet
N a bijna een eeuw heeft een karakteristieke figuur ons verlaten. Dr . Ben Sajet, arts, voorvechter voor de gezondheidszorg, socialist, raadslid, J o o d s activist, Amsterdammer, altijd vooraan, hardnekkig en menslievend. In de oor log actief in Engeland, daarna in de weer voor de repatriëring vanuit Parijs. In de antifascistische strijd heeft hij een grote rol gespeeld bij het medische werk voor de commissie Hu lp aan Spanje tijdens de Spaanse burgeroorlog. Ook voor Ben Sajet ging ongetwijfeld het woord op van Mare Chagall die de inzet van zovele Joodse strijders voor de democratie tegen de gemeenschappelijke vijand van 'een bijbelse schoonheid' achtte.
N A C
Meer porto en dus.. Sinds jaar en dag verheugen we ons over een groeiend aantal vrienden in het buitenland. Zij ontvingen - naar we hopen - onze krant regelmatig per luchtpost . Die verzending kost ons veel meer geld dan de port i in Neder land. En nu de verzendkosten door P T T weer verhoogd zijn vormen de kosten een extra aanslag op onze financiën. O m die reden richten we hierbij een dringend verzoek to t onze vrienden in het buitenland om zo mogelijk hun bijdragen aan ons Comité te verhogen zodat we die ongewenste extra kosten kunnen
opvangen. Iedere verhoging - hoe klein ook - is ons van harte welkom. Vrienden, veel dank bij voorbaat.
Ik maak van deze gelegenheid gebruik om ook onze 'binnenlandse vrienden' op te wekken zo mogelijk iets ruimere bijdragen te schenken aan ons Comité . Di t lopende jaar - helaas gekenmerkt door groeiende terreur , uitingen van antisemitisme en racisme, geefr ons Comité bijna voor tdurend aanleiding tot het verheffen van onze protests tem. Di t gebeur t op alle wett ige manieren, schriftelijk, in besprekingen en soms zelfs via rechterlijke gedingen. O o k hiervoor moeten we altijd diep in onze beurs tasten. Help ons hierbij en erkentelijk blijft
de penningmeester N i c o Boeken
Stichting Indisch Monument Het herdenkingsjaar 1985 en stellig ook de zeer uitvoerige behandeling van de oor log in het toenmalige Nederlands-Indië in de vele boeken van deel 11 van het standaardwerk van Lou de J o n g hebben vorm gegeven aan een sluimerende gedachre. Een Indisch monumen t moest er komen 'van nationale allure, dat een centrale functie voor de be t rokken bevolkingsgroep zou kunnen vervullen.' Men wil een uiting van solidariteit 'tussen Nederlandse en Indische groepen die, elk op hun eigen wijze, gedurende de Tweede Wereldoorlog veel leed hebben ervaren van onderdrukking en ver
volging, maar die tevens op strijdbare wijze hebben bijgedragen aan de overwinning daarvan.' Er is een stichting opgericht, compleet met comité van aanbeveling en een van uitvoering. Tot het laatste behoor t Hans Beekman, o.m. Expogé-bes tuurder , de eerste Neder lander die in Auschwitz aankwam.
Na-oorlogs in ICODO-info
Over de kinderen van overlevenden van de holocaust, d.w.z. over de 'post-traumatische stress in de tweede generatie ' heeft Erika F romm 11 november een lezing gehouden in de VU te Amsterdam. Mevrouw Fromm, voor de oor log klinisch psychologe in 'Het Apeldoornsche Bosch', was nadien hoogleraar aan de universiteit van Chicago. Een onderzoeksverslag over de zg. kinderen van de holocaust vindt men in ICODO- in fo van juni 1986, naast ander materiaal over de naoorlogse generatie. Het sep tembernummer (3e jaargang nr. 3) bespreekt het ziektegeval van een onderduiker en de gecompliceerdee bejegening van de oorlogsgetroffenen in Polen. Voor het bestellen van O C O D O - i n f o en met andere vragen kan men zich richten tot : I C O D O Willem Barentszstr. 31c 3572 PB Utrech t tel. 030-73 08 11
> g _ _ Aanvraag plaatsen voor reünie-lunch, aangeboden door de gemeente Amsterdam in het restaurant van de RAI. Wie een kosjere lunch wenst moet dit opgeven bij het secretariaat NAC, Diemerkade 43 , 1111 AC Amsterdam tel. 020-905310 Naam: Adres: Plaats en postcode: Tel: Aantal plaatsen: