aus;vufarG;jrLa&u@ pD;yGm;jzpf vkyfudkif vmEkdifa&tay ... · PDF fileaus;vufarG;jrLa&;u@ pD;yGm;jzpfvkyfudkifvmEkdifa&;tay: oufa&mufvsuf&Sdaom taMumif;&if;cHrsm; ေက်းလက္ေမြးျမဴေရးက႑

aus;vufarG;jrLa&;u@ pD;yGm;jzpfvkyfudkifvmEkdifa&;tay: oufa&mufvsuf&Sdaom taMumif;&if;cHrsm;

aus;vufarG;jrLa&;u@ pD;yGm;jzpf

vkyfudkif vmEkdifa&;tay:

oufa&mufvsuf&Sdaom taMumif;&if;cHrsm;

စားနပရကၡာဖလမႈ ပးေပါငးေဆာငရြကေရးအဖြ႔

ဇလင၊၂၀၁၅



ေကးလကေမြးျမေရးက႑ စးပြားျဖစလပကငလာႏငေရးအေပၚ သကေရာကလကရေသာ အေၾကာငးရငးခမားဇလင၊ ၂၀၁၅

စားနပရကၡာဖလမႈ ပးေပါငးေဆာငရြကေရးအဖြ႔သည အစးရမဟတေသာအဖြ႔အစညးမား၊ ရပရြာအေျချပ အဖြ႔အစညးမားႏင တစဥးခငးအလကစတပါ၀ငစားသမားႏင ဖြ႔စညးထားေသာ ကြနယကတစချဖစပါသည။ ျမနမာႏငင၏ စားနပရကၡာဖလမႈမရျခငးက ဥးတည၍ အဖြ႔၀ငမားႏင တကရကခတဆကကာ ၄ငးတ႔၏ စြမးေဆာငရညႏင ဗဟသတမားကျမငတငေပးျခငးႏင မမ တ႕ကြနရက၏ စေပါငးေဆာင႐ြကႏငမႈ စြမးအားက တးတကေစျခငးျဖင႕ ျမနမာႏငငအတြငးရ ဆငးရႏြမးပါသမားအက းျဖစေစမည သေတသန လပငနး၊ ေပၚလစမ၀ါဒ ေျပာငးလေရး ဆငရာ တြနးအားေပးျခငးလပငနးမားက ေလ႕လာဆနးစစျခငး၊ အေကာင အထညေဖာေဆာင႐ြကျခငးမား ျပလပလက႐ပါသည။ ဤအဖြ႕တြင စားနပရကၡာဖလမႈႏင ပတသကသည ကြျပားျခားနားေသာ စြမးေဆာငရညကြမးကငမႈႏင အသပညာရပမားက ေပးစြမးႏငသည အဖြ႔အစညးမား ေပါငးစပါ၀ငလက႐ပါသည။

ဤသေတသနက ဥးေကာခင၊ ေဒါကတာခစေဆြ၊ ေဒါကတာသနးထြနးလတ႔မ လပေဆာငခ႔ၿပး စားနပရကၡာဖလမႈ ပးေပါငးေဆာင႐ြကေရးအဖြ႕မ အသကေမြး၀မးေကာငးႏင႕ စားနပရကၡာဖလေရး ရနပေငြ၏ အေထာကအပ႕ျဖင စစဥ ေဆာင႐ြကျခငး ျဖစပါသည။

စားနပရကၡာဖလမႈပးေပါငးေဆာငရြကေရးအဖြ႔

၁၁၄၊ ဓနသဒၶလမးသြယ၊ ဂႏၶမာလမး၊ ကမၻာေအးဘရားလမး၊

(၈)ရပကြက၊ မရမးကနးျမ႕နယ၊ ရနကနျမ႕။

ဖနး - ၀၉ ၄၂၅၀ ၂၆၄၆၁~၂

Website: www.fswgmyanmar.org



“ေကးလကေမြးျမေရးက႑ စးပြားျဖစလပကငလာႏငေရးအေပၚ သကေရာကလကရေသာ အေၾကာငးရငးခမား” သေတသန သည စားနပရကၡာဖလမႈပးေပါငးေဆာင႐ြကေရးအဖြ႕မ ကငးပသည႕ “စားနပရကၡာဖလမႈႏင အသကေမြး၀မးေကာငးလပ ငနးစဥမားတြင ၾသဇာသကေရာကလႊမးမးႏငမည အေထာကအထားအေျချပ သတငးအခကအလကႏင သေတသနလပငနး ဖြ႕ျဖးေရး’’ ဟေသာ နညးပညာဆငရာအလပ႐ေဆြးေႏြးပြ၏ ရလဒတစချဖစပါသည။ အလပ႐ေဆြးေႏြးပြၿပးသည ေနာက “အေထာကအထားအေျချပ သတငးအခကအလကႏင သေတသနလပငနးဖြ႕ၿဖးေရးအဖြ႕’’ အဖြ႕ငယ (၆)ဖြ႕က ဖြ႔စညးႏငခၿပး စညးေ၀းပြထငခၾကကာ ဤသေတသနက ဥးေကာခငႏငအဖြ႕အား ေဆာငရြကခြငျပခပါသည။ ဤအဖြ႕တြင သေတသန ပညာရင သးဥးျဖစေသာ ေဒါကတာခစေဆြ၊ ေဒါကတာသနးထြနးလႏင ဥးေကာခငတ႔ပါ၀ငၾကပါသည

ဤသေတသနအတြက စာေပစာတမးမားအား ရညညႊနးကးကားရန ေလလာျခငး၊

ဥးတညအပစမားႏငေဆြးေႏြးျခငးႏင အမေထာငစစစတမးေကာကယျခငးလပငနးမားအား ရခငျပညနယအတြငးရၿမ႕နယ ႏစၿမ႕နယ မ ေကးရြာဆယရြာတြင ေဆာငရြကခ႔ပါသည။

ေလလာမႈမားမေတြ႕ရခကမားမာ -

• အမေထာငစအမားစတြင ေမြးျမေရးလပငနးေဆာငရြကရန လေလာကေသာ ေငြေၾကးအရငးအႏး မရၾကဘ အေပါင ပစၥညးေပးရနလအပသည ပဂၢလက ေငြေခးသမားထမသာ ေခးေငြရရနငျခငး။

• ေမြးျမသမားမာ တရစာၦနေမြးျမေရးလပငနးႏင ပတသကေသာ အသပညာမား နညးပါးၿပး၊ အခငးခငးလညး အေတြ႔အၾကဖလယမႈမား အားနညးသညက ေတြ႔ရရပါသည။

• အခ ႕ေကးရြာမားတြင ၄ငးတ႔၏တရစာၦနမားေရာငးခရန ေစးကြကမရဘ၊ ၿမ ႕ေစးကြကသ႔ သြားေရာကေရာငးခရန လညး လကလမးမမျဖစေနပါသည။.

• ေမြးျမေရးတရစာၦနမား၊ အထးသျဖင ၀ကမားတြင အပႀကးေရာဂါမားကေရာကၿပး ၀ကမားေသေၾကဆးရႈးမႈရေသာ လညး ပငရငမားမာ အဆပါေဒသရ ေမြးျမေရးႏင ကသေရးဥးစးဌာနသ႔ နညးပညာအကအည ေတာငးခမႈမရဘ ႐းရာဓေလနညးလမးမားႏင ႐းရာေဆး၀ါးမားျဖငသာ ကသေနၾကသညက ေတြ႕ရရပါသည။ မးမားျခငးႏငေရႀကး ေရလျခငးမားေၾကာင ေရာဂါမားပမပ႕ႏ႔မႈမားရၿပး ၀ကမားေသဆးမႈမား ျဖစၾကရသညကေတြ႔ရရပါသည။

• အခ႕ေသာလယသမားမားတြင ၄ငးတ႔၏ကြ/ႏြားမားအတြကအစာၾကမးမားႏင စားကကေျမမား လလေလာက ေလာကမရသညကေတြ႔ရရပါသည။

နငငေတာ၏ စးပြားဖြ႔ၿဖးတးတကေရးဆငရာမ၀ါဒမားတြင ေမြးျမေရးလပငနးအား တစႏငတစပငမ စးပြားျဖစေမြးျမေရးအထ တးတကလာေရးက ဥးစားေပးလပငနးအျဖစ သတမတထားရသညက ေတြ႔ရရပါေသာလညး စးပြားျဖစေကးလကေမြးျမေရး လပငနးစဥမာ ထေထာငစအဆငမသာရပါေသးသည။ ဤေလ႔လာမႈ၏ အမေထာငစအလကေလလာမႈဆနးစစခကမားအရ အမေထာငစအမားစသည ၄ငးတ႔၏အသကေမြး၀မးေၾကာငးလပငနးက စကပးေရးႏင ေမြးျမေရးလပငနးမားအေပၚ မားစြာ မခလကရေၾကာငး ေတြ႔ရရပါသည။ ေဆာငရြကေပးရန လအပေသာ စနေခၚမႈမားစြာကလညး သေတသနအဖြ႕အေနျဖငေတြ႔ရ ခရပါသည။ ၄ငးတ႔မာ-

• ၀ကမားေမြးဖြားႏႈနးႏငႀကးထြားႏႈနးျမငမားေအာင ေဆာငရြကၿပး၊ ထတလပမႈ ေလာကေစေသာ ေသြးနးသားစပျခငး အား ပေပာကေအာငေဆာငရြကရန။

• ျပငပမမးမားႏင သားစပျခငးနညးလမးမားျဖင ေဒသခတရစာၦနမးမား၏ အရညအေသြးက ျမငတငေဆာင ရြကသြားရန၊

pmwrf;tESpfcsKyf1


• အသားတးေမြးျမေရးလပငနး လပကငသမားအေနျဖင ေဒသေစးကြကတြင တြကေျခကကေစရနအတြက တရစာၦန အစာေစးႏႈနးမားအား ထနးထားရန၊

• တရစာၦနပငရငမားႏင တရစာၦၦနအသငးအဖြ႔မား၏ စြမးေဆာငရညက ျမငတငေဆာငရြကေပးရန

• ေမြးျမေရးႏငကသေရးဥးစးဌာနႏင ေမြးျမေရးဆငရာေဆးတကသလတ႔တြင သေတသနႏင ဖြ႔ၿဖးေရးလပငနး အခြငအလမးမား ပမေဆာငရြကလာႏငေစေရးအတြက ဘ႑ာေရးအေထာကအပႏင အဖြ ႔အစညးဆငရာ အေထာကအပ႔မား ပမနျဖည႔ဆညးေပးရန

• ေမြးျမေရးပညာေပးလပငနးမားက ေကးရြာေစတနာ၀နထမး လပသားမားျဖင႔ ေကးလကေဒသအားလးတြင ေဆာင ရြကႏငရန လေလာကေသာဘ႑ာေရးႏင လသားအရငးအျမစမား အေသအခာရရေနေရး လပေဆာငရန

• ေဒသ၀ကမ းမားအား ပမေကာငးမြနေသာ မ း႐းဗဇရသညမ းမားျဖင သားစပျမငတငၿပး ေကးလကေဒသအတြငး ထတလပမႈေကာငးမြနေသာ မးမားရရေစရန၊

• ေမြးျမထတလပမႈ လပငနးစဥမားျဖစသည အေအးခနးမား၊ အေအးခနးသေလာင႐မား၊ တရစာၦနအစာစက႐မား၊ တရစာၦနေဆး၀ါးမား၊ ႏ႔ႏငႏ႔ထြကပစၥညးစက႐မားတြင ရငးႏးျမပႏေဆာငရြကရနအတြက ပဂၢလကရငးႏးျမပႏမႈမားအား ဆြေဆာငစညးရးရန၊

• ကြျပားျခားနားသည လယယာစးပြားဆငရာ သဘာ၀အရငးအျမစမားျဖစေသာ တရစာၦနမ းကြမား၊ ေရႏင စားကက ေျမမား ထနးသမးထားရေရးအတြက ထေရာကေသာမ၀ါဒႏင နညးဗဟာမား ခမတေဆာငရြကသြားရန၊

• ေကးလကေတာငသမားအၾကား ေကးလကသမ၀ါယမအသငးမား (ႏြားေမြးျမသမားအသငး၊ ၀ကေမြးသမားအ သငး၊ ၾကကေမြးသမားအသငး စသညျဖင) ထေထာငၿပး လမႈခတဆကကြနယကမား တညေဆာကေပးျခငးျဖင ၎တ႔အခငးခငးအသပညာႏင ကြမးကငမႈမား ဖလယသြားရန၊

• ေကးလကေန အမ းသမးမားအား ကား/မ တနးတညမမႈ အခြငအေရးရရေရးက ဥးတညလက စြမးေဆာငရညျမင တငေရးသငတနးမားတြင ပမပါ၀ငေဆာငရြကႏငေရးက အားေပးရန၊

2


စာတမးအႏစခပ .................................................................................................................................. ၁စကားလးအတေကာကမားဖြငဆခက ........................................................................................................ ၆၁. နဒါနး ................................................................................................................................... ၇ ၁.၁ သေတသနလပငနး၏ ေနာကခ သမငး ................................................................................... ၇ ၁.၁.၁ သေတသနလပငနး၏ အေျခခအယအဆအေပၚ အကဥးရးျခငတငျပျခငး .......................... ၇ ၁.၁.၂ သေတသနေခါငးစဥကအဓပၸါယဖြငဆျခငး ................................................................. ၈ ၁.၂ သေတသနလပငနးလပေဆာငရသည အကးအေၾကာငး ဆငျခငတတရား ..................................... ၈ ၁.၂.၁ အစားအစာဖလမႈတြငတရစာၦနေမြးျမေရးအေရးပမႈ ........................................................ ၉ ၁.၃ သေတသနလပငနး၏ရညရြယခကမား ................................................................................... ၉ ၁.၄ သေတသနလပငနး အစအစဥ ............................................................................................ ၁၀

၂. သေတသန နညးလမးမား ................................................................................................................ ၁၁ ၂.၁ စာေပစာတမးမားအားေလလာသသပျခငး ............................................................................. ၁၁ ၂.၂ ဥးတညအစအဖြ႕မားႏင ေဆြးေႏြးျခငး ................................................................................. ၁၁ ၂.၃ စစတမး ေကာကယေလလာမႈ ........................................................................................... ၁၁ ၂.၃.၁ နမနာေကာကယသညေဘာင၊ ဒဇငးပစ ႏင ေလလာသညအေၾကာငးအရာမား ................. ၁၁ ၂.၃.၂ ေကးရြာမား ႏငနမနာအမေထာငစမားေရြးခယျခငးဆငရာ စသတမတခကမား ................ ၁၂ ၂.၃.၃ အခကအလကေကာကယမႈဆငရာ လပငနးစဥ .......................................................... ၁၂ ၂.၃.၄ ခြျခားစတျဖာျခငးႏငလပငနးစဥမား ......................................................................... ၁၃ ၂.၃.၅ ေလလာမႈ၏ပမာဏႏငကန႔သတခကမား .................................................................. ၁၃

၃. ရလဒ မား ................................................................................................................................. ၁၄ ၃.၁ ပညာရငမား၏ စာေပစာတမးမားအားေလလာသးသပခက ........................................................ ၁၄ ၃.၁.၁. ေမြးျမေရးက႑ အေျခအေန .................................................................................. ၁၄ ၃.၁.၂ ႏ႔ႏငန႔ထြကပစၥညးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈ ............................................................................ ၁၄ ၃.၁.၃ ၀ကေမြးျမထတလပမႈ .......................................................................................... ၁၄ ၃.၁.၄ ၾကကေမြးျမထတလပမႈ ........................................................................................ ၁၅ ၃.၁.၅ ေကးလကေဒသဖြ႔ၿဖးေရး ..................................................................................... ၁၅ ၃.၁.၆ အရညအေသြးကဆငးလာေသာတရစာၦနမးမား ......................................................... ၁၅ ၃.၁.၇ တးခ႕ပညာေပးလပငနးအားနညးခကမား ................................................................. ၁၅ ၃.၁.၈ တရစာၦနအစာက အကးရစြာအသးခႏငမႈ ................................................................. ၁၆ ၃.၁.၉ ေရာဂါကာကြယထနးခပႏငမႈအတြက လပေဆာငႏငစြမး .............................................. ၁၆ ၃.၁.၁၀ ေမြးျမေရး တးခ႕ပညာေပးလပငနး လပေဆာငႏငစြမး ............................................... ၁၆ ၃.၁.၁၁ ေမြးျမေရးထတလပမႈလပငနးအတြကေခးေငြရရႏငမႈ ................................................. ၁၇ ၃.၁.၁၂ အစားအစာဖလမႈႏင အဟာရျပည၀ေရး .................................................................. ၁၇ ၃.၁.၁၃ ေကာငးမားတြငန႔တကေကြးေရးစမခက ................................................................ ၁၇ ၃.၂ ဥးတညအပစမားႏငေဆြးေႏြခကမားမ ရလဒမား ................................................................... ၁၈ ၃.၂.၁ မတညရငးႏးေငြ ................................................................................................. ၁၈

rmwdum

3


၃.၂.၂ လပငနးလညပါတေငြႏင အသးစရတမား ................................................................. ၁၈ ၃.၂.၃ နညးပညာဗဟသတ ႏငကြမးကငမႈမား .................................................................. ၁၈ ၃.၂.၄ ေရေပးေ၀ေရး .................................................................................................... ၁၈ ၃.၂.၅ တရစာၦနအစာရရမႈ၊ ေရာစပစာ၊ အစာၾကမး ............................................................... ၁၈ ၃.၂.၆ ထတလပမႈ ျမငမားႏငသည အလာအလာရေသာ မးမားရရနငမႈ ................................... ၁၉ ၃.၂.၇ တရစာၦနေရာဂါကာကြယေရးႏငကသမႈ အခြငအလမးမား .............................................. ၁၉ ၃.၂.၈ ေစးကြကအေျခအေနမား ...................................................................................... ၁၉ ၃.၂.၇ ေစးကြကအေျခအေနမား ...................................................................................... ၁၉ ၃.၂.၉ ေစးကြကသ႔ ထြကကနပ႔ေဆာငေရး၊ ဆကသြယေရး နညးလမးမားႏင လမးေၾကာငးမား ...... ၁၉ ၃.၂.၁၀ လပသားရရေရး အခကအခမား ............................................................................ ၁၉ ၃.၂.၁၁ သဘာ၀ပတ၀နးကငအတြက အေလးထားရမည ျပနာမား .................................... ၂၀ ၃.၂.၁၂ ေကးလကေမြးျမသေတာငသမား၏ ကယတငဖြ႔ၿဖးေရးအေပၚ အသရေနမႈႏင စတ၀ငစားမႈ ................................................................................................................................. ၂၀ ၃.၂.၁၃ အစးရဌာနမား၊ အဖြ႔အစညးမားႏင ေဒသအာဏာပငးမား၏ အခနးက႑ ..................... ၂၀ ၃.၂.၁၄ ေငြေၾကးစမခန႔ခြမႈ၊ စာရငးေရးသြငးမႈႏင မတတမးထားရမႈမားတြင ကၽြမးကငမႈမား ........... ၂၀ ၃.၂.၁၅ အျခားေသာအေျခခအေၾကာငးအခကမား ............................................................... ၂၀ ၃.၃ စစတမးေကာကယမႈမားမ ေတြ႔ရခကမား ........................................................................ ၂၁ ၃.၃.၁ လယေျမပငဆငမႈအေပၚ ေျဖၾကားခကမား ............................................................... ၂၁ ၃.၃.၂ ေမြးျမသမား၏ေျမယာပငဆငမႈ ............................................................................. ၂၂ ၃.၃.၃ မးေကာငးမးသန႔မားႏင စားကကေျမ ရရႏငမႈ ......................................................... ၂၄ ၃.၃.၄ ေျဖၾကားသမား၏ပညာေရးအဆငႏငသငတနးအေတြ႔အၾကမား ..................................... ၂၄ ၃.၃.၅ တရစာၦနေမြးျမေရးတြငအဓကအခကအခမား ............................................................ ၂၄ ၃.၃.၆ ကာကြယေဆးအေျခအေန .................................................................................... ၂၅ ၃.၃.၇ အစာ ရရနငမႈ .................................................................................................... ၂၅ ၃.၃.၈ စးပြားျဖစေမြးျမေရးအေပၚစတ၀ငစားမႈ .................................................................... ၂၅ ၃.၃.၉ စးပြားျဖစေမြးျမေရးအတြက လေလာကသညရငးႏးျမပႏမႈ ........................................... ၂၅ ၃.၃.၁၀ စးပြားျဖစေမြးျမေရးလပငနး ၏ေစးကြကအေျခအေန ................................................. ၂၆ ၃.၄ ေမြးျမေရးက႑ဖြၿဖးတးတကေရးအခကအခမား .................................................................... ၂၆ ၃.၅ ေမြးျမေရးလပငနးဖြ႔ၿဖးတးးတကေရးအလားအလာမား ............................................................ ၂၇ ၃.၅.၁ ေကးလကေမြးျမေရးလပငနးတြင ပဂၢလကက႑ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးအခြငအလမးမား ....... ၂၇ ၃.၅.၂ ေစးကြကဖြ႔ၿဖးတးတကေရးအခြငအလမးမား .............................................................. ၂၇ ၃.၅.၃ ဘ႑ာေရးက႑ဖြ႕ၿဖးတးတကႏငမႈအလားအလာမား .................................................. ၂၇

၄ . ေထာကခခကမားႏငနဂး ............................................................................................................... ၂၈ ၄.၁ လသားအရငးအႏး တးတကေကာငးမြနေအာငလပေဆာငေရးအတြက ေထာကခခကမား ................ ၂၈ ၄.၂ ႐ပပငးဆငရာအရငးအႏးဖြ႕ၿဖးတးတကေကာငးမြနေအာငလပေဆာငေရးအတြကေထာကခခကမား ... ၂၈ ၄.၃ သဘာ၀အရငးအႏးမား တးတကေကာငးမြနေအာငလပေဆာငေရးအတြက ေထာကခခကမား .......... ၂၉ ၄.၄ ေငြေၾကးအရငးအႏးတးတကေကာငးမြနေအာငလပေဆာငေရးအတြကေရးအတြက ေထာကခခကမား ................................................................................................................................. ၂၉ ၄.၅ လမႈအရငးအႏးမား တးတကေကာငးမြနေအာငလပေဆာငေရး အတြက ေထာကခခကမား .............. ၂၉

4


ရညညႊနးခက ................................................................................................................................. ၃၀

ေနာကဆကတြမား .............................................................................................................................. ၃၂ေနာကဆကတြ ( ၁ ) ရခငျပညနယေျမပ ................................................................................................. ၃၂ေနာကဆကတြ ( ၂ ) ေပါကေတာၿမ႕နယေျမပ .......................................................................................... ၃၂ေနာကဆကတြ ( ၃ ) ေတာငကတေျမာကပငးေျမပ ..................................................................................... ၃၃ေနာကဆကတြ ( ၄ ) ေတာငကတေတာငပငးေျမပ ..................................................................................... ၃၃ေနာကဆကတြ ( ၅ ) စာရငးေကာကေကးရြာႏင အမေျခမားမ အေျခခအခကအလကမား ................................. ၃၄ေနာကဆကတြ ( ၆ )၊ ေရဆငး ေမြးျမေရးေဆးပညာတကသလတြင၊ န၀ငဘာလ ( ၁၁ )ရက၊ ၂၀၁၃ ခ ႏစတြငကငးပေသာ ဥးတညအပစေဆြးေႏြးမႈပါ၀ငသမား၏ အေျခအေန၊ ......................................................... ၃၄ေနာကဆကတြ ( ၇ )၊ In Green Field International တြင န၀ငဘာလ ၁၁ ရက ၊ ၂၀၁၄ ေန႔တြင၊ ေတြ႔ဆေမးျမနးခ႔ေသာ ပါ၀ငသမား၏အေျခအေန ................................................................................................. ၃၅ေနာကဆကတြ ( ၈ ) ၿမ႕နယ၊ ေမြးျမေရးဥးစးဌာန မဥးတညအပစေဆြးေႏြးပြတြငပါ၀ငသမား၏ အေျခအေန ........... ၃၅ေနာကဆကတြ ( ၉ ) ေပါကေတာၿမ႕နယေကးရြာမားတြငအေသးစတေဆြးေႏြးေမးျမနးခ႔သမား၏ အေျခအေန ........ ၃၅ ေနာကဆကတြ ( ၁၀ ) ေတာငကတၿမ႕နယ၊ေကးရြားမားမ အေသးစတေဆြးေႏြးေမးျမနးမႈမ ပါ၀ငသမားအေျခအေန . ၃၆ေနာကဆကတြ ( ၁၁ ) ၊ ေျမယာပငဆငမႈေျဖၾကားခကမား .......................................................................... ၃၆ေနာကဆကတြ ( ၁၂ ) ၊ ၿမ႕နယအလကေျမယာပငဆငမႈမား ........................................................................ ၃၇ေနာကဆကတြ ( ၁၃ ) ေျဖၾကားသမားႏငကြ/ႏြားပငရငမား၏လမႈစးပြားအေျခအေန ......................................... ၃၇ေနာကဆကတြ( ၁၄ ) စးပြားျဖစေမြးျမေရးလပငနးေဆာငရြကလသမား ......................................................... ၃၇ေနာကဆကတြ ( ၁၅ )၊ မသားစ၀ငေငြႏင ကၽြ/ႏြားေမြးျမမႈ ၀ငေငြအခ႕ ............................................................ ၃၈ေနာကဆကတြ ( ၁၆ ) ေျဖၾကားသမား၏ပညာေရးအဆငအတနး .................................................................. ၃၈ ေနာကဆကတြ ( ၁၇ ) တရစာၦနေရာငးခနငမႈ ........................................................................................... ၃၈ေနာကဆကတြ ( ၁၈ ) တရစာၦနေရာငးခရာေနရာမား ................................................................................... ၃၈ေနာကဆကတြ ( ၁၉ ) ေစးကြကေပါကေစးအတငးေရာငးခနငမႈ .................................................................. ၃၉

ပမားပ ( ၁ ) ေျမယာပငဆငမႈေျဖၾကားသ ........................................................................................................ ၂၁ပ ( ၂ ) ေျမယာပမာဏ ပငဆငမႈ ........................................................................................................... ၂၂ပ ( ၃ ) ႏြားေမြးျမျခငးအေၾကာငးရငးမား ................................................................................................. 23ပ ( ၄ ) ေျမယာပငဆငသမား၊ ေမြးျမေသာတရစာၦနအမးအစားမား ............................................................... ၂၄ပ ( ၅ ) လေလာကေသာအရငးအႏးရမႈ ................................................................................................... ၂၅

ဇယားမားဇယား ( ၁ ) ၿမ႕နယ တစချခငးမ ကြ/ႏြားပငရငမား .................................................................................... ၂၃ ဇယား ( ၂ ) ေမြျမေရးလပငနးတြငေတြ႔ရရေသာျပနာမား ....................................................................... ၂၆

ykHpHESifhZ,m;rsm;pm&if;

5


AI Artificial insemination ( ေမထနမ႔သားစပျခငး )

FAO Food and Agriculture Organization of the United Nations

(ကမာၻ႔စားနပရကၡာအဖြ႔ )

FGD Focus group discussion ( ဥးတညအပစေဆြးေႏြးျခငး )

FSWG Food Security Working Group ( စားနပရကၡာဖလမႈပးေပါငးေဆာငရြကေရးအဖြ႔ )

GDP Gross domestic product ( ျပညတြငးအသားတငထတလပမႈ )

LBVD Livestock Breeding and Veterinary Department

( ေမြးျမေရးႏငကသေရးဥးစးဌာန )

LFME Livestock, Feedstuff, and Milk ProductsEnterprise

( ေမြးျမေရး၊အစားအစာႏင န႔ထြကပစၥညးလပငနး)

UVS University of Veterinary Science ( ေမြးျမေရးေဆးပညာတကသလ )

Abbreviations ( twkdaumuf trnfrsm; )6


1 - ed'gef;1.1 - okawoevkyfief;\ aemufcHorkdif;

1.1.1 okawoevkyfief;\ tajccHt,ltqtay: tusOf;½kH;jcHKikHwifjyjcif;

အသကေမြး၀မးေကာငးမႈႏငစားနပရကၡာဖလမႈရနပေငြအဖြ႕မ စားနပရကၡာဖလမႈ ပးေပါငးေဆာင႐ြကေရးအဖြ႔သ႕ ျမနမာစားနပရကၡာဖလေရးေဆာငရြကခကမား ေအာငျမငစြာျဖစထြနးလာေစရန (မတဖကအဖြ႔အစညးမားႏင အရငးအျမစအငအားမားအား တြဖကအသးခေရး (၃)ႏစတာသေတသနစမကနး) အတြက ရနပေငြေထာကပ႔ခ႔ပါသည။

ဤသေတသနလပငနး၏အဓကရညမနးခကမာ အသပညာဗဟသတမား ဖလယႏငၾကေရးတြင ကညပပးရန၊ စားနပရကၡာ ဖလေရးအစအစဥမား တးတကလာေရးအတြက စားနပရကၡာဖလမႈပးေပါငးေဆာငရြကေရးအဖြ႕အဖြ႔၀ငမား၏ စားနပရကၡာ ဖလေရးဆငရာ စြမးရညမားဖြၿဖးတးတကလာေရးအေပၚ အေလးထားေဆာငရြကရနႏင ဆငးရႏြမးပါးေသာ မသားစမား၏ အသကေမြး၀မးေၾကာငးမႈလပငနးမားက ျမနမာစားနပရကၡာဖလမႈ မေဘာငအဆငေရာကေအာင တးျမငေထာကကေပးရန ျဖစသည။

စားနပရကၡာဖလမႈပးေပါငးေဆာငရြကေရးအဖြ႔အေနျဖင အစားအစာဖလေရး သေတသနလပငနးေဆာငရြကရန အဖြ႕၀ငမားထ အဆျပလႊာမားေခၚယခ႔ပါသည။ ဤသေတသနအစအစဥသည အေထာကအထားအေျချပ သတငးအခကအလကႏင သေတ သနလပငနးမားက အားျဖညေဆာငရြကႏငၿပး အဆပါလပငနးမားမ ဆငးရႏြမးပါးသမား၏ စားနပရကၡာဖလမႈႏင အသက ေမြးမႈလပငနးမားအား ပမေကာငးမြနေစသျဖင စားနပရကၡာဖလမႈပးေပါငးေဆာင႐ြကေရးအဖြ႔သ႔ ၀ငေရာကထားေသာ အဖြ႔ အစညးမား၏ ဖြ႔ၿဖးမႈႏင စြမးေဆာငရညျမငတငေရးတ႔အတြက အေထာကအပ႔ ျဖစေစခပါသည။ ဤသေတသနစာတမးသည အဆပါေတြ႕ရခက အေထာကအထားမားအား စစညးထားျခငးျဖစပါသည။

ေမြးျမေရးက႑ရငးႏးျမပႏမႈတြင အျမတအစြနးရရမႈႏင ေရရညတညတ႔ခငျမမႈအေပၚ အေျခခအေၾကာငးရငးမားစြာတ႔မ လႊမးမးထားသညကေတြ႔ရရပါသည။ ၄ငးတ႔မာ ေမြးျမေရးက႑အတြက လမးၫႊနမ၀ါဒမား၊ ေစးကြက၊ ေရာငး၀ယေဖာကကားမႈႏင ေဆာငရြကပစနစအဆငဆငမား၊ နညးပညာ၊ အာဟာရရေသာအစာႏင သန႔ရငးေသာေရ၊ ေကြးေမြးမႈစနစႏင မးစပျခငးဆငရာ စမခန႔ခြမႈစနစမားျဖစပါသည။ ေကာငးမြနၿပး လပကငေဆာငရြကရနလြယကေသာ မ၀ါဒေပၚလစတစခသည မတညရငးႏး ေငြမား၀ငလာရန အားျဖညေပးနငၿပး တရစာၦနေမြးျမထတလပမႈ နညးပညာကဖြ႔ၿဖးတးတကေစနငပါသည။ အဆပါအခက သညလညး တရစာၦနေမြးျမထတလပျခငးလပငနး တညတ႔ခငျမေရးအတြက အေရးပါေသာ အခကျဖစပါသည။

၇၅% ေသာ လဥးေရ သည ေကးလကေဒသတြင ေနထငလကရၾကၿပး၊ စကပးေရး၊ ေမြးျမေရးႏင ငါးလပငနးတ႔အား သတ႔၏ အသကေမြးမႈလပငနးအျဖစ လပကငေနၾကပါသည။ ျမနမာနငင၏ စကပးေရးက႑သည ျပညတြငးအသားတင ထတလပမႈ၏ ၃၄% ရၿပး၊ ျပညပပ႔ကန၏၂၃% ရကာ၊ လပသားအငအား ၆၃% ျဖင ေဆာငရြကေနျခငးျဖစပါသည။ ၂၀၁၀ ခႏစ ႏင ၂၀၁၁ ခႏစမားအတြငး ေမြးျမေရးႏင ငါးလပငနးက႑မားမ ၀ငေငြသည အမးသား ျပညတြငး အသားတငထတလပမႈ၏ ၉% ရခ႔ ပါသည။

စးပြားျဖစေမြးျမေရးက႑သည ရကၡာထတလပမႈတြင အေရးႀကးေသာ အပငးတစခအျဖစ ပါ၀ငလကရၿပး ေမြးျမေရးက႑ ဖြ႔ၿဖးတးတကေရးသည ျမနမာနငင၏ စားနပရကၡာဖလမႈတြင မရမျဖစအေရးပါေသာ ေထာကတငတစချဖစေနပါသည။ အေသး စားေမြးျမေရးျခမားအား စးပြားျဖစလပငနးအျဖစသ႔ အသြငေျပာငးျခငးသည ေကးလကေဒသ၀ငေငြတးတကေရးႏင ၀ငေငြ တညၿငမေရးတ႔ကရရနငေစၿပး ေရရညတညတ႔ေသာ ေမြးျမေရးလပငနးမား ျဖစလာေစနငပါသည။ ရကၡာမလေလာကမႈက ေလာနညးသကသာေစျခငးႏင လထအတြက အာဟာရဓာတပမတးတကလာေစျခငးမား ျဖစလာေစကာ အထးသျဖင တငး ရငးသားေတာငတနးေဒသမားႏင ဖြ႔ၿဖးမႈနညးေသာေဒသမားတြင အကးပရလာပါမည။ သ႔ပါ၍ ေမြးျမေရးဖြ႔ၿဖးတးတကေရး ဆငရာမ၀ါဒမားသည အေသးစားေမြးျမထတလပမႈ ထထေရာကေရာကတးတကေရး၊ ထတလပမႈစရတေလာကေရးႏင ေရာဂါထနးခပေရး လပငနးမားအား အဓကထားေဆာငရြကရမညျဖစပါသည။

7


1.1.2 okawoeacgif;pOfudk t"dyÜg,fzGifhqdkjcif;

1.2 - okawoevkyfief;vkyfaqmif&onfh tusdK;taMumif; qifjcifwkHw&m;

စးပြားေရးဖြ႔ၿဖးမႈ၊ ၿမ႕ျပတးခ႕တညေထာငမႈႏင စကပးေရးလပငနးမ လပသားအငအားမား ေလာနညးသြားမႈမားသည၊ စကပးေရးလပငနးက စးပြားေရးဆနဆန စးပြားျဖစထတလပမႈလပငနးအျဖစ တးတကသြာေစပါသည။ စးပြားျဖစ ထတလပမႈ သည ထတကနမားေစးကြကေရာကရျခငးထက ပမေသာအဓပၸါယေဆာငပါသည၊ အျမတအစြနးအျမငမားဆးရရေရးမ အေပၚအေျခခေသာ ထတကနေရြးခယခြငႏင သြငးအားစအသးျပမႈမားအေပၚ ဆးျဖတနငျခငးမား ျဖစပါသည။ သြငးအား စမားႏင ပတသကၿပး စးပြားျဖစထတလပမႈလပငနးသည ေရာငး၀ယေဖာကကားရနျဖစေသာ သြငးအားစမားႏငေရာငး ၀ယေဖါကကား ရနမဟတေသာ သြငးအားစမားအားလညး ၄ငးတ႔၏ ေစးကြကတနဖးမားေပၚမတညၿပး တနဖးသငတြကခက ရပါသည။

စးပြားျဖစထတလပေရးလပငနးစနစသည ေစးကြကလအပခကအလက ထတလပမႈသ႔ ဥးတညသြားၿပး ေရာငး၀ယေဖာက ကား၍မရေသာ သြငးအားစမားအား ေရာငး၀ယေဖာကကား၍ရေသာ သြငးအားစမားျဖင တျဖညးျဖညးျခငး ၀ယယျဖညတငး၍ အစားထးသြားျခငး၊ ဘကစစကပးေမြးျမေရးစနစမား တျဖညးျဖညးျခငးေလာကလာေစၿပး ထအစား အထးသးသန႔သးႏမား စကပးျခငး၊ တရစာၦနမား ေမြးျမျခငး၊ ေစးကြကရၾကကမးမား၊ ငါးမးမားေမြးျမျခငး စသညစးပြားေရးလပငနးမားက ျဖစေပၚ လာေစပါသည။

စးပြားျဖစစကေမြးလပငနးတးတကလာမႈေၾကာင လယယာလပငနးမသားစမား၏ လပအားခမား တနဖးတကလာျခငးႏင အစား အစာႏင အျခားစကပးထြကကနမား၏ ေစးကြက၀ယလအားမား ပမျမငမားလာမညျဖစပါသည။ ေကးလကေမြးျမေရးက စးပြားျဖစလပကငလာမႈေၾကာင စားနပရကၡာဖလမႈအတြက ရကၡာထတလပမႈ ပမတးတကလာေစပါသည။ စးပြားျဖစေမြးျမ ေရးလပငနးအေသးစားေလး၏ ေအာငျမငမႈသညပင ထတလပသမားႏင ထတလပသညအဖြ႕မား၏ ကနထတစြမးအားက တကလာေစသျဖင ေကးလကမ လယယာမမား၏ ဆငးရႏြမးပါးမႈက သသာစြာ ေလာနညးကဆငးသြားေစပါသည။

ေမြးျမေရးက႑တြင အသားႏငန႔ထြကပစၥညးလပငနး၊ စကပးေရးႏင သယယပ႔ေဆာငေရးလပငနးႏင စကပးေရးေျမၾသဇာ ထတလပငနးမား ပါ၀ငေနပါသည။ တရစာၦနမးသားေဖာကေမြးျမေရး လပငနးသည စကပးေရးက႑အဓကလပငနးစဥ တစချဖစၿပး၊ လပသားမားစြာျဖင ေဆာငရြကရျခငးေၾကာင၊ ေျမယာမ႔ေတာငသမားအား ပမန၀ငေငြမားရရေရးက ပ႔ပးေပး ႏငခ႔ပါသည။ အခပအားျဖငဆရပါလင စကပးေရးက႑သည ေကးလကေနျပညသမား၏ လမႈဘ၀မားျမငတငၿပး အစား အစာရကၡာဖလမႈရေစပါသည။

ခန႔မနးေခ စာရငးဇယားမားအရ ႏြားအေကာင ၁၃.၅၇ သနးႏင ကြေကာငေရ ၂.၉၇ သနးက လယယာေျမထြနယကျခငးႏင ပ႔ေဆာငေရးလပငနးမားတြင လယသမားငယမားမသးစြခ႔ၿပး လယယာေျမဧက ၃၃.၇သနးအား အသားတငစကပးနင ခ႔ပါသည။ ၀က၊ဆတ၊သးႏင ၾကကမားအားလညး ေတာငသငယမားမ ၄ငးတ႔၏လယယာမားတြငေမြးျမခ႔ၾကပါသည။ တရစာၦနေမြးျမေရးလပငနးသည အေသးစားေတာငသအမေထာငစမားအတြက အားကးရေသာ ၀ငေငြရလမးအရငးအျမစ အျဖစတညရၿပး ေတာငသငယအမေထာငစမားအတြက တႏစ၀ငေငြ ရာႏႈနးေတာေတာမားမားက ရရေစခ႔ပါသည။ အသား တး၀ကတစေကာငႏင ေဒသမးၾကကတစေကာငေမြးျမျခငးသည မသားစ၀ငေငြ၏ တစ၀ကအထရရေစနငပါသည။ အမျခ၀ငး ေနာကဘကတြငၾကကေမြးျမျခငး၊ ဥစားဘေမြးျမျခငးမားသည ေျမယာမ႔ အမေထာငစတငး လပကငနငေသာ တရစာၦနေမြးျမ ေရးလပငနးျဖစပါသည။

ေမြးျမေရးက႑အပါအ၀င စကပးက႑ဖြ႔ၿဖးမႈသည နငငေတာ၏ေကးလကေဒသ ဆငးရေသာျပညသမား၏ ဆငးရမႈ ေလာခေရးတြင အစားအစာႏင၀ငေငြမား ရရေစနငသညက႑ ျဖစပါသည။ ေမြျမေရးထတကနလအပခကမားသည အမနး ခငးနငငမားတြင ျမငတကလကရၿပး ဆကလကျမငတကေနဥးမညဟခန႔မနးရပါသည။ အဆပါလအပခကမားသည ေကး လကႏင ၿမ႕ဆငေျခဖးေနဆငးရသားျပညသမားအတြက သသာေသာအခြငအလနးမားျဖစေစၿပး ၄ငးတ႔၏ ေမြးျမေရးလပ ငနးမ အကးအျမတရရမႈ ျမငတကေစမညျဖစပါသည။

သးႏမားစကပးထတလပျခငးႏင ကနပစၥညးမားထတလပရာတြင ၀မးေရးအတြကေလာကင႐၊ တစတတပငးစးပြားျဖစႏင လး၀စးပြားျဖစထတလပမႈဟ၍ စနစမား ခြျခားသတမတနငပါသည။ ေကးလကေနဆငးရသားေမြးျမသမားအား၊ စးပြားျဖစ ေမြးျမေရးျဖစေအာင ေဆာငရြကေပးျခငးသည ထေရာကေသာ ေကးလကဆငးရမႈေလာကေစေရးႏင ေကးလကဖြ႕ၿဖးေရး ျဖစေအာင ေဆာငရြကခကျဖစၿပး၊ အဟာရျပည၀ေသာ အစားအစာထတလပမႈ၏ အဓကအစတအပငးလညး ျဖစပါသည။

8


သေတသနေလလာမႈမားသည တရစာၦနေမြးျမသမား၏ ကယပငေအာငျမငမႈႏင ဆးရႈးမႈမားက ေမးျမနးရယထားေသာ ေသခာေသာ သတငးအခကအလကမားျဖစပါသည။ ထပမၿပး၊ မ၀ါဒခမတသမား၊ အလႈရငမားႏင စားနပရကၡာဖလမႈပးေပါငး ေဆာငရြကေရး အဖြ႕၀ငမားအား စးပြားျဖစေကးလကေမြးျမေရးလပငနးအတြက ကန႔သတခပခယထားေသာ အရာမားႏင အခြငအလမးမားအား ေဖၚထတေပးနငခ႔ပါသည။ အသား၊ န႔ႏငဥ ထတလပမႈလပငနးအေပၚ သကေရာကေနေသာ အရငးခ အေၾကာငးမားအား ေသခာစြာသးသပရနလအပပါသည။ ျမနမာနငင ရခငျပညနယအတြငးရ ေမြးျမေရးလပငနး၏ ပကတ အေျခအေန သကေရာကေနေသာ အရငးခအေၾကာငးမားအား နားလညျခငးျဖင ျမနမာနငငတ၀မး၏ အစားအစာရကၡာဖလမႈျမင တငေရးမား ေဆာငရြကလာနငမညျဖစပါသည။

ကမာၻ႕စားနပရကၡာႏငစကပးေရးအဖြ႕ႀကး၏ မၾကာမကာလခန႔မနးခကမားအရ ကမာၻ႕လဥးေရ၏ ၁၂.၅% (၈၆၈သနး)သည၊ စြမးအားျဖစေအာင စားသးမႈတငးတာခကအရ အာဟာရျပည၀မႈမရေၾကာငး ၫႊနးဆျပခ႔ၿပး ၄ငးေဖၚျပခကသည ကမၻာလးဆငရာ အာဟာရမျပည၀မႈ ၀နထပ၀နပး၏ အစတပငးတစချဖစပါသည။ ခန႔မနးခကမားအရ၂၆%ေသာ ကမာၻ႔ကေလးထမာ အရပ အေမာငးေပမမျဖစေနၾကၿပး၊ သနး ၂၀၀၀ ေသာ လထမာ အနညးလအဟာရဓာတမား ခ႕ယြငးမႈမားရေနကာ သနး ၁၄၀၀ မာ အ၀လြနေနၾကၿပး ၄ငးတ႔အတြငးမ သနး ၅၀၀ မာ လ၀ႀကးမားျဖစေနၾကပါသည။ အမးမးေသာ အာဟာရမျပည၀မႈမားသည တစဥးခငးေသာလညးေကာငး အမေထာငစအတြငးႏင နငငအတြငးတြငျဖစေပၚေနၿပး နငငအမားစအတြက၀နထပ၀နပးျဖစ လကရပါသည။

၁၉၈၆ခႏစတြငထြကရေသာ ၾသဇာႀကးမားလသည ကမၻာဘဏ၏ “ဆငးရမႈႏငငတမြတမႈ” စာတမးသည အခနအခါအလက ႐ကခတျဖစပြါးေနသည ရကၡာမဖလမႈမားက အာရစကေဖၚျပထားသည။ ဤစာတနးတြင တာရညစြာစြျမျဖစတညေနသည ရကၡာ မဖလမႈႏင ခဏတာရကၡာမဖလမႈႏစမးက ကြျပားျခားနားေအာင ရငးလငးေဖၚျပထားရာ ကယကယျပန႔ျပန႔ပင လကခခၾကသည။ တာရညစြာစြျမျဖစေနသည ရကၡာမဖလမႈသည စဥဆကမျပတ ဆငးရမႈကခစားေနရျခငးႏင ၀ငေငြနညး ပါးျခငးတ႔ေၾကာင ျဖစပြားေနရၿပး ခနပနးရကၡာမဖလမႈမာမ လႊေရာငမရသည သဘာ၀ေဘးအႏရာယကေရာကမႈ၊ စးပြားေရး ဆတယတမႈႏင မတညမၿငမပဋပကၡမားေၾကာင ျဖစပြားၾကရသည။

ထ႔အတ ရကၡာဖလမႈဆသညမာ တကၾကြရႊငလနး ကနးမာသနစြမးသညဘ၀မား ရရေနရန လတငးအတြက အခနတငး ရကၡာ လေလာကစြာ ရရေနမႈဟ ဖြငဆေဖၚျပထားသည။

ဆငးရေသာတနငတစပငေကးလကေတာငသမားသည ၄ငးတ႔၏အစားအစာမလေလာကမႈ အခကအခမားက ၀က၊ န႔စား တရစာၦနႏင႔ ၾကကေမြးျမေရးလပငနးမားအား ၄ငးတ႔၏ အမျခ၀နး ေနာကဘကတြင လပကငျခငးျဖငေကာလႊားနငၾကပါသည။ တရစာၦနထြကကနမားျဖစေသာ ဥ၊ န႔ႏငန႔ထြကပစၥညးမားမာကယ၀နေဆာငအမးသမးမားႏင ကေလးမားအတြက အာဟာရ တနဖးျမငမားေသာ အစားအစာမားျဖစၾကပါသည။ ဆငးရမႈမားျပားေသာ ေကးလကေဒသမား တြင ကြ၊ ႏြားပငဆငျခငးသည အေရးပါေသာပငဆငမႈတစခအျဖစ ေဒသဓေလထးစအရ ေသာလညးေကာငး လမႈစးပြားစနစအရေသာလညးေကာငး သတမတ ထားရၾကျပး ေငြေၾကးအရငးအႏးအတြကေရာငးချခငးႏင အေပါငခပစၥညးအျဖစအသးျပျခငးမားျဖင ပလေသာလပအားႏင အသးမျပနငေသာ သဘာ၀အရငးအျမစမားအား ထေရာကစြာအသးျပခြင ရရၾကေပသည။

ဤသေတသနလပငနး၏ရညရြယခကမားမာ- • တရစာၦနေမြးျမေရးက႑၏အေရးပါမႈက မးေမာငးထးျပသရနႏင အနာဂါတတြင ေကးလကေမြးျမေရးက စးပြား

ျဖစ လပကငႏငေအာင နညးဗဟာမားခမတရာတြင ေထာကခအၾကျပခကမား ေပးအပရန • ေကးလကေမြးျမေရးက႑ စးပြားျဖစဖြ႕ၿဖ းတးတကလာေရးအတြက အေရးႀကးသည အေျခခအေၾကာငးရငးမားက

ရာေဖြေဖၚထတၿပး မ၀ါဒခမတမညသမားႏင အဆးအျဖတျပႏငမညသမားက အၾကဥာဏမား ျဖညဆးေပးရနတ႔ ျဖစၾကပါသည။

1.2.1 tpm;tpm&du©mzlvkHrIwGif wd&pämefarG;jrLa&;\ ta&;ygrI

1.3 - okawoevkyfief;\&nf&G,fcsufrsm;

9


ဤ သေတသနလပငနးတြင အစအစဥ(၄)ခ ပါရပါသည။ (၁) သေတသနႏငပါတသည နဒါနးက႑ (၂) သေတသနလပငနးတြင ေဆာငရြကခသည နညးလမးမား (၃) စာေပေလလာသးသပခကမား၊ ဥးတညအပစ ေဆြးေႏြးခကမား ႏင သေတသနစစတမးမားမ ရရေသာ

ရလဒမားႏင ေဆြးေႏြးခကမား (၄) ေကးလကေဒသ စးပြားျဖစေမြးျမေရးက႑အတြက အၾကျပေထာကခခကမား

1.4 - okawoevkyfief; tpDtpOf

10


ဤေလလာမႈတြင သေတသနနညးလမးသးခပါ၀ငခ႔ပါသည။ (၁) စာေပစာတမးမားအား ေလလာသးသပျခငး (၂) ဥးတညအပစမားႏင ေဆြးေႏြးျခငး (၃) စစတမးမား ေကာကယျခငး

ဤသေတသနလပငနးက အေထာကအကျပရနအတြက ယခငကေလလာျပစခၾကေသာ စာေပစာတမးမားႏင မတစမတ တမးမားက ေလလာသးသပ၍ သတငးအခကအလကႏင ကနးဂဏနးမားက ေကာကယခပါသည။ ရယခသညေနရာမားမာ အစးရ၏တရား၀ငထတျပနခကမား၊ သကဆငရာအဖြ႔အစညးမား၏ ထတျပနခကမားႏင တရစာၦနေမြးျမေရးႏငဆငေသာ ေလလာခကမားႏင ေမြးျမေရးပညာရငမား၏ သေတသန ေတြ႔ရခကမားပါ၀ငပါသည။

ဥးတညအစအဖြ႕မားႏငေဆြးေႏြးရာတြင နငငေတာအဆင ပဂၢလမားႏင ေဆြးေႏြးခ႔မႈလညး ပါ၀ငပါသည။ ေဆြးေႏြးေမးျမနးခ သညအဖြ႕တြင ေမြးျမေရး ေဆးပညာတကသလမပညာရငမားႏငကြမးကငသငါးဥး၊ ျမနမာနငငေမြးျမသမား အသငးမ အဖြ႕၀ငမားႏင တရစာၦနေမြးျမေရးႏင ကသေရးဥးစးဌာနမ အၿငမးစားပညာရငမား ပါ၀ငခ႔ပါသည။ ထ႔အတ ေကးရြာတြငးမ ေခါငးေဆာငမား၊ ျမ႔နယတရစာၦနေမြးျမေရးႏင ကသေရးမ ၀နထမးမား၊ တရစာၦနေမြးျမေရးက႑တြင လကလလကကား ေရာငး၀ယသမား စသညပဂၢလမားႏငလညးေတြ႕ဆၿပး အေသးစတ ေမးျမနးေဆြးေႏြးမႈမားက လပေဆာငခပါသည။ (ပါ၀ငသမား၏အခကအလကမားအား ေနာကဆကတြ ၆၊ ၇ ၊၈ တြငေဖၚျပထားပါသည)။ သေတသနတြငပါ၀ငသည သက ဆငရာေကးရြာမား၏ အေခအေနကလညး ေတြ႕ျမငသရနားလညႏငရန ရြာသ႔သြားေရာက၍ တက႐ကၾကည႐ႈ ေလလာ သးသပမႈမားလညး ျပလပခ႔ပါသည။

သေတသနအဖြ႔သည ရခငျပညနယ ေတာငကတၿမ႕နယႏငေပါကေတာၿမ႕နယမားမ တရစာၦနေမြးျမသ ေကးရြာအမေထာင စမားႏငေတြ႕ဆ၍ စစတမးေကာကယေမးျမနးခ႔ပါသည။ ေတာငကတၿမ႕သည ရခငျပညနယ၏ေတာငပငးတြငတညရၿပး ေပါကေတာၿမ႕နယသည ေျမာကပငးတြငတညရပါသည။

တရစာၦနေမြးျမေရးလပငနးတြင အေျခခကစၥမားျဖစေသာ ေရ၊ အာဟာရျပည၀ေရး စမခန႔ခြမႈ၊ ေရာဂါကာကြယေရးႏင မးဗဇ အရညအေသြးမားသည ေကာငးမြနေသာေမြးျမေရးထတကန ရရေရးအတြက အဓကကေသာအခကမားျဖစပါသည။ ျမနမာနငငအတြငး အမးမးကြျပားေသာ စကပးစးပြားေရးဇနနယေဒသမားရေသာလညး ထတလပမႈအေျခအေနမားသည လအပေသာ သြငးအားစမားရရနငပါက အားလးေသာေဒသမားတြင အတတပငျဖစပါလမမည။ ထနညးတစြာပင ေဒသတစခ၏ ေမြးျမေရးဆငရာ အခကအခသညလညး တနငငလး၏ အခကအခပငျဖစပါလမမည။

ေတာငကတၿမ႕နယႏင ေပါကေတာၿမ႕နယမားရ ေရြးခယထားေသာ ေကးရြာဆယရြာတြင တရစာၦနေမြးျမသ ေတာငသ အမေထာငစအလက ေလလာမႈမားအားျပလပခ႔ပါသည။ တစၿမ႕နယလင ေရြးခယရနသတမတထားေသာစမား (ေစးကြက သ႔လကလမးမမႈႏငေမြးျမသေတာငသမားရမႈ) တ႔ႏငကကညသည ေကးရြာငါးရြာအား ေလလာရနေရြးခယခ႔ပါသည။ ေတာင ကတၿမ႕နယမ ေရြးခယခ႔ေသာေကးရြာမားမာ ေနာငေဖါငး၊ မေၾကးေတာ၊ ေကာခင၊ သဒႏငလမေမာေကးရြာမားျဖစၿပး ေပါက ေတာၿမ႕နယမ နတေတာငျပင၊ ေတာငည၊ လကပဗား၊ လကမယားႏငကေခာငး ေကးရြာမားျဖစပါသည။ (ေကးရြာမား၏ တညေနရာျပပမားအား ေနာကဆကတြ၁၊၂၊၃ႏင၄တ႔တြငေတြ႔နငပါသည)

2 - okawoe enf;vrf;rsm;

2.1 - pmaypmwrf;rsm;tm; avhvmokHoyfjcif;

2.2 - OD;wnftpktzGJUrsm;ESifh aqG;aEG;jcif;

2.3 - ppfwrf;aumuf,lavhvmrI

2.3.1 erlemaumuf,lonfhfabmif? 'DZkdif;ykHpH ESifh avhvmonfhtaMumif;t&mrsm;

11


အေျခခသတငးႏင အခကအလကမား ေကာကယမႈက ၂၀၁၃ခ ေအာကတ ဘာလ ႏင န၀ငဘာလတ႔တြင စမးလနး သာယာတ႔ေျမ ကမၻာအဖြ႔(Action for Green Earth)ႏင ပးေပါငးေဆာင ရြကခ႔ပါ သည။ အမေထာငစ အလက ေမးျမနးျခငးႏင ဥးတညအပစမားအား ေမးျမနးျခငးနညးလမးမားက သတငးအခကအလကမားစစညးရာတြင အဓက နညးလမးမားအျဖစ အသးျပခ႔ၿပး ေမးျမနသမားအားလညး ေမးခြနးလႊြာ စစတမးမားတြင ပါ၀ငေသာ ေမးျမနးခကမားအား နားလညေစရနႏင သေတသန ရညရြယခကမားကလညး သေဘာေပါကေစရန သငတနးမားပ႔ခ ေပးခ႔ပါသည။ အခကအလကမားအား အလကထေရာနစစနစျဖင ကဒေဖၚျခငး၊ အခကအလကမားအား တညးျဖတျခငးႏင စာရငးသြငး ျခငး နညးစနစမားက စာရငးေကာက သမားအား ေလကင ေပးခပါသည။

ရရလာေသာရလဒမား၏ ေသခာမႈႏင ယၾကညစတခနငမႈမားက ေလာပါး ေစသည အခကမားကလညး စစေဆးေဆာင ရြကရနလအပပါသည။ ေကကယသညသတငးအခကအလကမား၏ တကမနကနမႈ၊ ခငလမႈ ႏင ယၾကညကးစားႏငမႈမား အေသအခာရေစရန ေမးျမနးမႈလပငနး စဥတေလာကလးတြင တကေသာညႊနၾကားခကမားက စာရငးေကာက သတငးအား ပပးေပးခသည။ စစတမးေကာကယမႈတြင ေရြးခယထား ေသာသမ ပါ၀ငရနဆႏၵမရပါက အျခားတစဥး ျဖငအစားထး ေဆာငရြကေစပါသည။ ဥးေဆာငသေတသနပညာရငမားျဖစေသာ ဥးေကာခင၊ ေဒါကတာသနးထြနးလႏင ေဒါကတာခစေဆြတ႔မ ဥးတညအပစေဆြးေႏြးျခငးႏင အေသးစတ ေမးျမနးျခငးမားအား ေကးရြာေခါငးေဆာငမား ႏငအျခားေမြးျမေရးက႑တြင ပါ၀ငပတသက သမားႏငေဆာငရြကခ႔ပါသည။ ရြာအတြငးေမြးျမေရးအေျခအေနမားကလညး တက႐က ၾကညရႈေလလာသး သပမႈမားလပေဆာငခ႔ပါသည။

ေကးရြာတစရြာျခငးမေခါငးေဆာငမားသည အမေထာငစ ၁၅ စက ေရြးခယေပးခ႔ၿပး ေကးရြာဆယရြာမ ရြာသား ၁၅၅ဥးသည ေမးျမနးသညမားက ေျဖၾကားေပးခ႔ပါသည။ အမေထာငစတငးသည အနညးဆးအားျဖင တရစာၦနတစမးမးက ၄ငးတ႔၏ အသကေမြး၀မးေကာငးမႈအျဖစ ေမြးျမေနသမားျဖစၾကၿပး လမႈစးပြားအဆင အတနးအစားမားအားလးပါ၀ငေအာင နမနာ ေကာကယေမးျမနး ေဆာငရြကခ႔ပါသည။ အေသးစတေလလာေမးျမနးမႈမားက ဗဟသတႏငျပညစၾကေသာ ေကးရြာေခါငး ေဆာငႏင ေမြးျမသ အနညးဆးသးဥးစအား နမနာအျဖစ ေမးျမနးခ႔ပါသည။ ေျဖၾကားေပးသမားသည ေကးရြာအတြငး တရစာၦနေမြးျမေရးႏင ပတသကေသာ သတငးအခကအလကမားႏင ၾကေတြ႔ေနရေသာစနေခၚမႈမားက ေျပာျပခ႔ၾကပါသည။

ဤေလလာမႈမ နမနာေရြးခယခ႔ေသာေကးရြာမားမာ၊ ျမနမာႏငငရ ဒေရေရာကရရာ ေျမနမ႔လြငျပငမား၊ ေတာငကနးေဒသမား၊ ေတာငေစာငးေဒသမားစသည စကပးစးပြားစနစအစပါ၀ငေသာ ေကးရြာမားျဖစပါသည။ ၿမ႕နယတစခခငးစမ ဒေရ၀ငေရာက ရာလြငျပငေဒသမားႏင ေတာငကနး၊ ေတာငစြယေတာငတနးေပၚမေကးရြာမားအား အညအမ ေရြးခယခ႔ပါသည။အမေထာငစမားအား နမနာအျဖစေကာကယရာတြင လမႈစးပြားအဆငအတနးမားအရ မတစြာေကာကယခ႔ပါသည။ စးပြားေရး အဆငျမငသမား၊ အလယအလတတနးစားႏင စးပြားေရးအဆငနမသအပစမားထမ အနညးဆးသးဥးစက အညအမေရြးခယ ချပး ေကးရြာေခါငးေဆာငမား၏ အတညျပခကကလညး ရယေဆာငရြကခ႔ပါသည။

2.3.2 aus;&Gmrsm;ESifh erlemtdrfaxmifpkrsm;a&G;cs,f&ef pHowfrSwfcsufrsm;

2.3.3 tcsuftvufaumuf,lrIqkdif&m vkyfief;pOf

12


သတငးအခကအလကမားက စစစတညးျဖတမႈမျပမႏင စာရငးမေရးသြငးမ အမားအယြငးမားႏင ကနရစေနမႈမားမရေစရန စာရငးေကာကယထားသညမားက စစေဆးခ႔ပါသည။ အေတြ႔အၾကရေသာ အခကအလကခြျခားသးသပသမားမ အခက အလကမားကတညးျဖတျပး စာရငးသြငးျခငးလပငနးအား SPSSကြနျပတာစနစျဖင စသတမတခကစာရငးသြငးနညးလမး မားအတငး ေဆာငရြကခပါသည။

2.3.4 cGJjcm;pdwfjzmjcif;ESifhvkyfief;pOfrsm;

ဤေလလာမႈသည ေကးလကေဒသစးပြားျဖစေမြးျမေရး အေပၚသကေရာကမႈရနငသည မ၀ါဒႏင အခကမားအေပၚသးသပထားျခငးျဖစပါသည။

2.3.5 avhvmrI\ yrmP ESifh uefYowfcsufrsm;

13


3 - &v'frsm;

ျမနမာနငင၏ေမြးျမထတလပမႈမာ အမေထာငစအလက တစနငတစပင ေမြးျမေရးထတလပမႈအား အေျခခလကရပါသည။ ေခတမေမြးျမေရးလပငနးသည အရငးအႏးမားျပားျခငး၊ သးသန႔ေမြးျမေရးနညးပညာလအပျခငးတ႔ေၾကာင ျမနမာနငင၏ ေမြးျမေရးလပငနးမားမာ မရးဖလာနညးလမးႏင အေတြ႔အၾကမားအရသာ ေမြးျမလကရပါသည။ တစႏငတစပငေမြးျမ ေရးလပငနးျဖစေသာ အမျခ၀နးေနာကဘကတြငေမြးျမျခငးသည ေမြးျမေရးလပငနး၏ (၉၈%)ေကာ ရပါသည။ ေတာငသ လယသမားမားအေနျဖင ခငးကြ၊ခငးႏြား မားအား လယယာစကပးေရးလပငနးခြငတြငအသး ျပကာ ၀ငေငြပမရရေရးအတြက ၀က၊ ၾကက ႏငဘမားအားေမြးျမၾကပါသည။ ေတာငသအမားစ၏၀ငေငြမာ စကပး ေရးထတ ကနမားျဖစေသာ စပါး၊ ပႏင တရစာၦနေမြးျမျခငးလပငနးမားမ ရရၾကျပး ေမြးျမေရးမရရေသာ၀ငေငြမာ အနညးငယမသာ ျဖစပါသည။ ႏငငေတာ၏ ေမြး ျမေရးလပငနးမ၀ါဒရညမနးခကမားျပညမရန ေကးလကေမြးျမထတလပမႈစနစအား တးတကဖြ႔ၿဖးေအာင ေဆာငရြကရန လအပပါသည။

ျမနမာနငင၏ န႔ႏငန႔ထြကပစၥညးက႑တးတကရနအတြက န႔စားႏြားေမြးျမထတလပသ ေတာငသအငယစားမားအား ပဂၢလက က႑၊ အႀကးစားႏငအေသးစား န႔ျဖန႔ျဖးသမားႏင ခတဆက ေဆာငရြကရန မ၀ါဒမားခမတၿပးျဖစပါသည။ ျမနမာနငငတြင ဆငးရေသာ ေျမယာမ ေတာငသမားပငလင န႔စားတရစာၦန တစေကာင ႏစေကာငအား ထနးသမးေမြးျမနငသည နညးစနစက ေအာငျမငစြာအေကာငထညေဖာလပေဆာငနငပါသည။ ေကးလကေဒသအမေထာငစမားအေနျဖင မမအမသးၿပးေနာက ပလေသာ န႔ႏငန႔ထြကပစၥညးမားေရာငးချခငးမ ပမန၀ငေငြရရႏငၾကၿပး (၁)အာဟာရ ပမျပည၀ေကာငးမြနလာျခငး (၂)အမေထာငစအသးစရတမားႏင ပညာေရးစရတတ႔အတြက ပမသးစြနငျခငး (၃)ပစၥညးဥစၥာပငဆငမႈမားလာျခငး၊(၄) သဘာ၀ေဘးအႏရာယမားအား ပမခနငရညရလာျခငး (ဥပမာအားျဖင တရစာၦနအေကာငႀကးမားသည၊ ေရလႊမးမးမႈမားတြင အသကရငသနနငၿပး အျခားသးႏခငးမားႏငတရစာၦနငယမား၊ ဟငးသးဟငးရြကခငးမားႏင ကနးတြငးငါးေမြးျမေရး လပငနးမားစသညတ႔သည ေရႏငအတ အလြယတကေမာပါပကစးနငပါသည) စသညအကးေကးဇးမားေၾကာင သတ႔၏ ဘ၀မားသည တညၿငမစြာျဖင႔ တးတကလာႏငပါသည။

အေသးစားန႔ထတလပသမားအေနျဖင န႔ထြကပစၥညးေရာငး၀ယေဖာကကားမႈ ကြငးဆကမားႏင႔ ေကာငးစြာဆကသြယမႈမရမ စနေခၚမႈမားစြာအား ေကာလႊားရပါမည။ အဆပါစနေခၚမႈမားမာ (၁) ျခတြငးထတလပမႈက တးျမငလပေဆာငရန (၂) ႏ႔အရည အေသြးႏင ေရာဂါကငးသန႔ရငးမႈတ႔ ပမေကာငးမြနေအာင လပေဆာငျပး ႏ႔ထြကပစၥညးအမးစ ထတလပနငရန (၃) ေကးရြာ အတြငး အေကာငးဆးေမြးျမေရး နညးစနစမားအား သြတသြငးေပးရန စသညတ႔ျဖစၾကပါသည။

လကရရးရာေမြးျမမႈစနစအား ျပျပငေပးရနအနညးအကဥးသာ လအပပါသည။ ေဒသ၀ကမးမားသည အမးေကာငး၀က မးမားထက ႀကးထြားမႈေႏးေသာလညး ၀ကျခအညစားထတြင အာဟာရအရညအေသြးညသညအစာက မ၀တ၀ေၾကြးထား ေသာလညး ရငသနႏငၾကပါသည။ အေကာငႀကးၿပး အဆနညးေသာ မးေကာငး၀ကမား၏ အသား ေစးႏနးမာ သသာစြာကြာ ျခားျခငးမရသျဖင အရငးအႏးနညးပါးေသာ အမေထာငစမားအတြက ႀကးထြားမႈေကာငးေသာလညး အစာေကာငးႏင ေမြးျမမႈစနစေကာငးမားလအပေသာ မးေကာငး၀ကမားေမြးျမျခငးျဖင အနညးငယသာ အကးရနငပါသည။

ျမနမာမးရငး၀ကမား၏သားေပါကႏႈနးကလညး ျမငတငေပးရပါမည။ ပမနအားျဖင မးေကာငး၀ကမးမားသည ၁၂ ေကာင ေမြးၿပး ေဒသမးရငး၀ကမားမာ ၄ငးတ႔၏တ၀ကသာေမြးပါသည။ အဆပါျပသနာအားေျဖရငးရန ေဒသ၀ကမးမားအား ေကာငး မြနမတေသာ အစာမားေကြးေမြး ရနလအပပါသည၊

3.1 - ynm&Sifrsm;\ pmaypmwrf;rsm;tm;avhvmokH;oyfcsuf

3.1.1 wd&pämefarG;jrLa&;u@tajctae

3.1.2 ekdYESifhekdYxGufypönf;wdk;wufzGHYjzdK;rI

3.1.3 0ufarG;jrLxkwfvkyfrI

14


အမျခ၀ငးေနာကတြင တစနငတစပငၾကကေမြးျမေရးလပငနးသည ေကးလကလထ အတြက အေရးပါေသာ ၀ငေငြရလပငနး တစချဖစပါသည။ ျမနမာႏငငတြင ၾကကေကာငေရ စစေပါငး ၉၃.၇ သနးခန႔ရရရာ မရးဖလာေမြးျမေရးလပငနးသည ၈၃% ပါ၀ငလကရပါသည။ အဆပါၾကကေမြးျမေရးလပငနးအား မသားစတစနငတစပင ေမြးျမေရး လပငနးဟ သရၾကၿပး ေဒသ ၾကကမးမားအား မရးဖလာေမြးျမမႈစနစမားမ ရရျခငး ျဖစပါသည။

ျမနမာေကးလကေဒသအတြက ေကးလကၾကကမားသည အေရးပါေသာ တရစာၦနမား ျဖစၾကပါသည။ ၄ငးတ႔သည ၀ငေငြရရ႐တငမကဘ အမေထာငစမား၏ အစားအစာတြငလညး အသားဓါတမားရရေစပါသည။ ၾကကေရာဂါမား၊ အထး သျဖင ၾကကလညလမေရာဂါႏင ညျဖငးေသာၾကကေမြးျမမႈ စမခန႔ခြမႈစနစမားသည ၾကကေမြးျမထတလပမႈလပငနး တးတက မႈအတြက အဓကအဟန႔အတားမား ျဖစၾကပါသည။ (Henning et al., 2006).

နငငေတာအစးရသည ဆငးရမႈေလာခေရးႏင ေကးလကေဒသ ဘကစဖြ႔ၿဖးေရးတြင စကပးေရးက႑၏ အေရးပါမႈ အလားအလာက အသမတျပထားပါသည။ ျမနမာနငင၏လဥးေရႏင ေျမယာအခးတြင ေျမယာကပမားေနၿပး စကပး နငေသာ ေျမ၏တစ၀ကခန႔သာ အသးျပနငပါေသးသည။ နငငေတာအစးရသည ေမြးျမေရးက႑ဖြ႔ၿဖးေရးတြင ထတလပ မႈနညးပါးျခငး၊ ေစးကြကမေကာငးျခငးႏင ေတာငသမားအေနျဖင အရညအေသြးျမင႔ သေတသနလပငနးမားႏင တးခ႕ပညာ ေပးလပငနးမား မရရျခငးတ႔သည အဟန႔အတားျဖစေၾကာငး သရပါသည။ တရစာၦနေမြးျမေရးက႑ဖြ႔ၿဖးတးတကရန အေရး ပါေသာအဆငမားမာ ေကးလကေစးကြကမားသ႔ ပဂၢလကက႑မလကလမးမေရး၊ ေကာငးမြနေသာအေျခခအေဆာကအအ မား ေပၚေပါကလာေရး၊ အလြယတက ေငြေခးယရရႏငေရး၊ ေျမယာဥပေဒသစမားခမတႏငေရးႏင ေစးကြကအလက နငငျခား ေငြလလယႏႈနးက အၿပငသတမတႏငေရး စသညတ႔က ေဆာငရြကရမညျဖစပါသည။

တရစာၦနေမြးျမေရးက႑တြင အဓကအေနျဖင ကြ၊ ႏြား၊ ဆတ တရစာၦနအပမား အနညးငယပငဆငေသာပငရငမားႏင လယယာ လပငနးမားအတြက ေမြးျမထားေသာ လယသမားငယမားပါ၀ငၾကပါသည။ ယခအခါ ပဂၢလကပင၀ကျခႏငၾကကျခမား အနညးငယေပၚေပါကလာခၿပး အဓကအေနျဖင မမအမေထာငစစားသးရနျဖစ၍ ပလသညမားအား အပ၀ငေငြရရန ေရာငးခၾကပါသည။ ေကးရြာအားလးတြင ေမြးျမေသာ တရစာၦနမးမားမာ ေဒသမးမားသာ ၾကပါသည။

အရညအေသြးညျဖငးလာေသာ တရစာၦနမးမားေၾကာင ေကးလကတရစာၦနေမြးျမေရးဖြ႕ၿဖးမႈမာ ပဂၢလေမြးျမေရးျခမားႏင ႏႈငးယဥၾကညပါက ေနာကကေနပါသည။ ေမထနမ႔သားစပ၍ မးဗဇျမငတငမႈလပငနးလပေဆာငမႈသည အေရးပါေသာ အခနး က႑မပါ၀ငပါသည။ သ႔ရာတြင အဆပါ မးျမငေမထနမ႔သားစပျခငးလပငနးက စးပြားျဖစေမြးျမေရးျခႀကးမားရေသာ ရနကနႏင မႏေလးၿမ႕ႀကးမားတ၀ကတြငသာလပကငနငၿပး၊ ေကးလကေဒသ ေတာငသမားအတြက မျဖစႏငေသးေပ။ သ႔ျဖစ၍ ေမြးျမ ေရးႏငကသေရးဥးစးဌာနအေနျဖင ေကးလကၾကကေမြးျမသမားသ႔ မးေကာငးမားျဖန႔ျဖးျခငးႏင နညးပညာအကအညမား ပ႔ပးျခငးျဖင ေဒသၾကကေမြးျမေရးကအားေပးေဆာငရြကလကရပါသည။ သ႔ပါေသာလညး၊ တစနငတစပငအမေနာကေဖး ေမြးျမသမားအား ျခေလာငေမြးျမေရးစနစက သြတသြငးေပးရနမာခကခလကရပါသည။ ေမြးျမေရးလပငနးတးတကလာရန သငေတာေသာ ေမြးျမေရးနညးစနစမား ဖြ႔ၿဖးတးတကေအာငလပေဆာငရန လအပပါသည။

တးခ႕ပညာေပးျခငးလပငနးႏင နညးပညာပပးမႈစနစအားနညးခကမားသည အလယအလတႏင အေသးစား တရစာၦနေမြးျမ ေရးလပငနး လပသမားအတြက အဟန႔အတားျဖစလကရပါသည။ မးဗဇျမငတငျခငးလပငနးျဖစသည ေမထနမ႔ သားစပနညး နညးပညာဖြ႔ၿဖးမႈႏင ဓါတခြခနးမားလညး လအပပါသည။

ေမြးျမေရးႏငကသေရးဥးစးဌာနသည ေကးလကေမြးျမေရးပညာေပးျခငး လပငနးအတြက တာ၀နရေသာလညး အထက ေအာကခပကငမႈႏင အရငးအျမစအငအား (လအား၊ ေငြအား) မရမႈတ႔ေၾကာင ပညာေပးလပငနးမားက ထေရာကေအာင ေဆာငရြကရန အခကအခရပါသည။ သ႕ျဖစ၍ ျပညလးကၽြတကာကြယေဆးထးလပငနးမား လပေဆာငရာတြင ေဒသအား လးလႊမးျခမေအာင မလပေဆာငႏငဘ ျဖစရပါသည။

3.1.4 MuufarG;jrLa&;

3.1.5 aus;vufa'ozGHUNzdK;a&;

3.1.6 t&nftaoG;usqif;vmaom wd&pämefrsdK;rsm;

3.1.7 wdk;csJUynmay;vkyfief;rsm;tm;enf;rI

15


အေသးစားတရစာၦနေမြးျမသမားမာ သဘာ၀စားကကေျမမားက သတ႔၏ ႏြား၊သးႏင ဆတတ႔အတြက အသးျပၾကသည။ အခ႕အေသးစားေမြးျမသမားတြင မးေကာငးမးသန႔ တရစာၦနမးမားက ေမြးျမထားေသာလညး ျဖညစြကစာေကြးေမြးသညအေလအထမား မရၾကေသးပါ။

၀ကမားမာ ကယဖာသာ အစာရာေဖြစားေသာကၾကရသလ ေဒသေပါက၀ကစာပငႏင စားၾကြငးစားကနမားက ေရာေႏာ၍လညး ေကြးေမြးၾကသည။ ၾကကမားမာလညး ကယတငသာအစာရာစားၾကရသည။ ဘမားကလညး စနစတကစကပးထားျခငး မဟတသည ေဒသေပါကအပငမားကသာ ေကြးေမြးၾကသည။ နငငေတာအစးရအေနျဖင တရစာၦနအစားအစာအတြက နညးဗဟာမား ခမတေဆာငရြကလကရေနစဥ ေဒသတြငရရနငေသာအစာႏင သဘာ၀စားကကေျမမား အသးခရနကလညး အားေပးလကရပါသည။

အေသးစား၀က၊ၾကက၊ႏငဘေမြးျမေရးအတြက အဓကအခကအခအတားအဆးမားမာ အစာမးေကာငးအရညအေသြးထက အစာေပါမားစြာရႏငမႈ အေရအတြကျဖစပါသည။ ဤကစၥကေကာလႊားႏငရန ဧရယာကဥးစားကကေျမမားတးခ႕၍ မးေစ အသစသြငးရနမလသည ေဒသေပါကစားကကပငမမား စကပးၾကရမညျဖစပါသည။ တရစၧာနကနးမာေရးမကငးမႈသည လညး အေသးစားစနေခၚမႈတစချဖစပါသည။

ေမြးျမေရးႏငကသေရးဥးစးဌာနအေနျဖင ကာကြယေဆးထတလပျခငးႏင ေရာဂါရာေဖြေရး အတြကလအပသညမားတြင သသာစြာရငးႏးျမတႏမႈမားက ႏစေပါငးမားစြာ ေဆာငရြကနငခ႔ပါသည။ ဥးစးဌာနအေနျဖငကာကြယေဆးအမးမးအား ထေရာကစြာ ထတလပနငခ႔ေသာလညး ကးစကေရာဂါဌာန၏ အမးသားတရစာၦနကနးမာေရး အစအစဥတြင တရစာၦနေရာဂါ ကာကြယေရးလပငနးက လအားႏငေငြအား လေလာကစြာမရသျဖင ထထေရာကေရာကႏင အေသးစတမေဆာငရြကနငခ႔ပါ။

ျဖစဆႏငျဖစႏငဖြယအလားအလာရေသာ တရစာၦနေရာဂါမား၏ ျခမးေျခာကမႈမားအား အခနကကေျဖရငးရာတြင ေရာဂါပ႕ႏ႔မႈ၊ ျဖစပြားမႈ၊ ေရာဂါျဖစပြားရာေဒသမားႏင ရာသအလကျဖစေပၚတတမႈမားအား တကစြာသရရနလအပပါသည၊ ေမြးျမေရးႏင ကသေရးဥးစးဌာနက လေလာကသညအငအားမား ျဖညဆညးေပးပါက တရစာၦနေရာဂါကေရာကျဖစပြားမႈအစအမက ေရးဆြ ထားႏငျပး ထေရာကသည တရစာၦနေရာဂါ ကာကြယထနးခပေရးအစအစဥမား ခမတနငကာ တရစာၦနကနးမာေရးစမခန႔ခြမႈက စးပြားျဖစႏငသမ႐းကေမြးျမသမားအား ပ႔ပးနငသလ တရစာၦနမားျပညပပ႔ႏငေရးအတြကပါ ေထာကပ႔ေပးနငပါမည။

ေမြးျမေရးႏငကေသေရးဥးစးဌာနအား ၫႊနၾကားေရးမႈးခပကဥးေဆာငၿပး သေတသနႏင ေရာဂါကာကြယထနးခပေရးဌာနႏင တရစာၦနကနးမာေရးႏငဖြ႕ၿဖးေရးဌာနတ႔ျဖင ဖြ႔စညးထားပါသည။ တရစာၦနကနးမာေရးအရာရမားအား တငးေဒသႏင ၿမ႕နယ အဆငမားတြငထားရၿပး တစဥးစအေနျဖင႔ ၿမ႕နယေလးၿမ႕နယႏင ေကးရြာအပစ(၃၀)က တာ၀နယရပါသည။ တရစာၦနကနးမာ ေရးလကေထာကမားမာ တစဥးလငႏစၿမ႔နယႏင ေကးရြာအပစ (၁၅) အပစက တာ၀နယရပါသည။

3.1.8 wd&pämeftpmudk tusdK;&SdpGmtokH;csEkdifrI

3.1.9 a&m*gumuG,fxdef;csKyfEkdifrItwGuf vkyfaqmifEkdifpGrf;

3.1.10 arG;jrLa&; wdk;csJUynmay;vkyfief; vkyfaqmifEkdifpGrf;

16


ေမြးျမေရးက႑တြင မတညအရငးအႏးႏင လပငနးလညပတရန ေငြေၾကးမား မရရႏငၾကမႈသည လကရအေသးစားေမြးျမထတ လပသမားႏင ေမြးျမရနစတ၀ငစားေနၾကေသာ သမားအတြက အေရးႀကးသည အခကအခတစချဖစပါသည။ အေသးစား ေမြးျမသ မားအတြက အေသးစားေခးေငြသည လပငနးတးခ႕ရနႏင စမခန႔ ခြမႈလပငနးမားအတြက သြငးအားစမား၀ယယရန စရတေငြမားက မားရရေစနငပါသည။ေကးရြာမားရ ေျမယာမ႔အမေထာငစမားမာ အေသးစားတရစာၦန ေမြးျမေရးလပငနး မားလပေဆာငရြကရန မတညအရငး အႏးႏင ေငြေခးယရရရန အေပါငပစၥညးမားမရၾကပါ။ ၾကက၊ ၀ကႏင ႏြားမား အား ၀ယယေမြးျမနငခြငရရျခငးသည သတ႔၏ အစားအစာဖလမႈႏင ၀ငေငြမားတးတကေစမႈအတြက အေထာကအက ျဖစပါ သည။

3.1.11 arG;jrLa&;xkwfvkyfrIvkyfief;twGuf acs;aiG&&SdEkdifrI

ဆငးရႏြမးပါးမႈေလာခေရးႏင အစားအစာဖလေရးက တငးႏင ျပည နယအႏ႔တြင အားထတေဆာငရြကလကရပါသည။ အစားအစာ ဖလမႈသည တငးႏငျပညနယအတြငးရ အစြနအဖား ကေသာ ေဒသ မားတြင လအပလကရပါသည။ နငငေတာ အစးရ၏ သသာေသာ ကြငးဆငးပညာေပးလပငနးႏင ပ႔ပးေရး၀နေဆာငမႈမားသည အဆပါ အား နညးခကမားအား ေလာပါးေစႏငမည ျဖစပါသည။

အမးသားအဆင အစားအစာႏငအဟာရဆငရာ လပငနးအစအစဥ ေရးဆြမႈ အလပရေဆြးေႏြးပြတစခအား ၂၀၁၃ခ မတလတြင ကငးပ ခ႔ပါသည။ ထေဆြးေႏြးပြမ အစားအစာဖလမႈႏင အဟာရပညာေပး လပငနးမားေဆာငရြကနငရန စကပးေရး၊ ေမြးျမေရး၊ ငါးလပငနးႏင ပညာေရးဌာနမားအတြငး ဘကေပါငးစမ ပးေပါငး ေဆာငရြကေရး သေဘာတမႈမားရရခ႔ပါသည။ ထတလပမႈ စရတေလာကေရး၊ ထတလပမႈအရညအေသြးျမငမားေရးႏင အေသးစားႏင အႀကးစားလပငနးမား ညညမမ တး တကေရးတ႔အတြက ျပျပငေရးမဟာဗဟာမား ေရးဆြရပါမည။

3.1.12 tpm;tpmzlvHka&;ESifh t[m&jynfh0a&;

ႏြားန႔သည ကေလးသငယမားအတြက အေရးပါေသာ အာဟာရၾကြယ၀သည အစားအစာတစချဖစပါသည။ ႏြားန႔တြင အ႐းသနမာရနအတြက ကယလစရမဓါတ၊ ခႏၶာကယၾကးထြားေရးအတြကလအပေသာ အမငနအကစစ(၁၀)မး၊ ႀကးထြားမႈ အတြကလအပ ေသာသတဓါတမား ျဖစသည ကယလစယမ၊ မဂၢနစယမႏင ပတကစယမဓာတမား ပါရပါသည။ ကလသမဂၢ အစားအစာႏင စကပးေရးအဖြ႔၏ ဆနးစစေလလာခကမားအရ အေရ႕ေတာငအာရနငငမားမ အသကငါးႏစေအာက ကေလး သငယ(၄၆%)သည ႏြားန႔ေသာကသးမႈ နညးပါးမႈေၾကာင ကယအေလးခနမား ေလာနညးလကရပါသည။ ထ႕ေၾကာင ကနးမာ ေရးညျဖငးမႈႏင ဥာဏရညနမကမႈ တ႔ျဖစေနၾကရသည။ ဖြ႔ၿဖးၿပးနငငမားရလ တစဥး၏ န႔ေသာကသးမႈစႏႈနးမာ တစႏစလင (၁၀၀)ကလဂရမ (ပာ ၆၀)ျဖစပါသည။ ျမနမာလထ၏ႏြားန႔ႏငန႔ထြကပစၥညးသးစြမႈမာ(၂၈.၂) ကလဂရမ (၁၇ ပာခန႔)သာရပါသည။

3.1.13 ausmif;rsm;wGif ekdYwkdufauGs;a&; pDrHcsuf

လသားအရငးျမစမလေလာကမႈႏင နညးပါးေသာမကလးမားသည နငငေတာ၏ တရစာၦနကနးမာေရးႏင ဖြ႕ၿဖးေရးအတြက ထ ေရာကေသာ ကြငးဆငးေဆာငရြကေရး အစအစဥမားတြင အဓကအဟန႔အတားမား ျဖစလကရပါသည။ ခ႐ငအဆင ေမြးျမ ေရးႏငကသေရး႐းမားတြင ၀နထမးမလေလာကမႈမာ ပမနျဖစေနပါသည။ ခ႐ငအဆင၀နထမးမားမာလညး ၄ငးတ႔ႏငမပတသကေသာလပငနးမားတြင ေဒသအာဏာပငမားမ တာ၀နေပးျခငးခေနရၿပး ေန႔တြကစရတႏင ခရးသြားလာစရတပ႔ပးမႈလညး အလြနနညးပါးပါသည။

17


ျမနမာနငငအတြငး ေကးလကစးပြားျဖစတရစာၦနေမြးျမေရးလပငနးအတြက မတညရငးႏးေငြက လအပသညေလာကမရရႏငဘ အကန႔အသတမားရေနကာ ပဂၢလကေငြေခးသမားသာ တစခတညးေသာ ေခးေငြရရႏငသည အရငးအျမစ ျဖစလကရပါသည။ စးပြားျဖစေမြးျမေရးလပငနးသည ေျမယာ၊ အေဆာကအဥး၊ ျခအသးအေဆာငပစၥညးမားေရရရေရး၊ လပစစအလငးေပးစနစႏင အျခားအေျခခအေဆာကအအမားအတြက အရငးအႏးမားစြာလအပပါသည။ သ႔ျဖစ၍ မားစြာေသာေကးလကေတာငသမားမာ အေသးစားေမြးျမေရးလပငနးအား အရငးအႏးအနညးငယျဖင အမျခ၀ငးေနာကဘကေမြးျမျခငးနညးလမးမားျဖင ေမြးျမၾက ျခငးျဖစပါသည။

စးပြားျဖစေမြးျမသမားသည ေန႔စဥ၊ အပါတစဥႏင လစဥအသးစရတမားျဖစသည လပအားခမား၊ အစာႏငျဖညစြကစာမား၊ ကာကြယေဆးႏငပ႔ေဆာငေရးစရတမားအား ေငြသားျဖငေပးေခသးစြလကရပါသည။ မလေလာကေသာ၊ ပမနမျဖစေသာ ေငြ၀ငေငြထြကမားသည ေမြးျမေရးျခမား၏ လပငနးေဆာငရြကရနအတြက အခကအချဖစမားျဖစေနကာ ထကစၥကလညး ေျဖရငးေပးရနလအပပါသည။

ေခတမေသာနညးပညာဗဟသတႏင စနစတက ကြမးကငစြာေမြးျမတတမႈမားသည ထတလပမႈေကာငးရနႏင အကး အျမတ ရရရနအတြက အေရးၾကးပါသည။ သ႔ေသာလညး ေငြေၾကးအငအားမလေလာကမႈမားေၾကာင ေမြးျမေရး ေဆးပညာ တကသလမ ေကာငးသားမားသည လအပေသာ သေတသနလပငနးမားႏင ပညာေပး လပငနး မားေဆာငရြကရန တကတက ၾကြၾကြမရ ျဖစေနရပါသည။ သ႔ျဖစ၍ ေကးလကေမြးျမသေတာငသမားမာ ေခတမဗဟသတႏင ကြမးကငမႈ မားနညးပါးကာ မ႐းဖလာ ေမြးျမေရးစနစမားျဖငသာ ေမြးျမလကရၾကပါသည။

ေသာကသးရနႏင ေလာဖြတေဆးေၾကာရန သန႔ရငးေသာေရရရေရးသည မရမျဖစလအပခကျဖစပါသည။ စးပြားျဖစေမြးျမ ေရးလပငနးတြင တရစာၦနအမားအျပားက ေလာငေမြးရသညျဖစ၍ လေလာကေသာေသာကသးေရႏင သန႔ရငးေသာေရမား တစႏစပတလးရရရန လအပပါသည။

လေလာကၿပး အာဟာရမတေသာတရစာၦနအစာမား ေန႔စဥရရေရးမာ မရမျဖစလအပခက ျဖစပါသည။ အရညအေသြးရေသာ အစာသည အေျခခအာဟာရစႏႈနးမားအားျပညမရန လအပပါသည။ ထတလပမႈေကာငးရနအတြက ျဖညစြကစာႏင ဗတာမင ဓာတမားအား ထပေဆာငးရန လအပပါသည။

3.2.1 rwnf&if;ESD;aiG

3.2.2 vkyfief;vnfywfaiGESifh tokH;p&dwfrsm;

3.2.3 enf;ynmA[kokwESifh uGsrf;usifrIrsm;

3.2.4 a&ay;a0a&;

3.2.5 wd&pämeftpma<uG;arG;rI - a&mpyfpm? tpmMurf;

ေကာငးမားတြငန႔တကေကြးေရးစမခကအား ျမနမာေကာငးအခ႕တြင ၂၀၁၂ ခႏစစတငခ႔ျပး ကေလးမား၏န႔ေသာကသးမႈ ျမငတငၿပး ထမတဆင သတ႔၏စတပငး၊ ႐ပပငးဖြ႔ျဖးရနရညရြယပါသည။ အျပညျပညဆငရာ လကခထားေသာ သေတသန ျပခကမားအရ၊ ေကာငးတြငးန႔တကေကြးေမြး ေရးအစအစဥမားသည သတ႔၏အရပမားအား ပမးမ ၄”ခန႔ပမရညထြကလာၿပး၊ သတ႔၏ဥာဏရည ဥာဏေသြးမား တးတကလာသညက ေတြ႕ရရပါသည။ နငငေတာအစးရသည ေဒသခအလရငမားႏင နငငျခားမ အလရငမားတ႔ႏငပးေပါငးၿပး အဆပါစမခကအား တးခ႕ေဆာငရြကနငရန ေဆာငရြကလက ရပါသည။

ေမြးျမေရးႏငကေသေရးဥးစးဌာနႏင ႏ႔ႏငန႔ထြကပစၥညးလပငနးမ အၿငမးစားညႊနၾကားေရးမႈးမား၊ မနေနဂာမား၊ ေမြးျမေရး ေဆးပညာတကသလမ ပညာရငမားႏင ေတြ႕ဆ၍ တကမနကနေသာ သတငးအခကအလကမားရရနငရန အေသးစတေမးျမနး ျခငးမားက ေဆာငရြကခ႔ပါသည။ အဆပါအခကအလကမားသည တရစာၦနေမြးျမေရး လပငနးေဆာငရြကသမား၏ အမန တကယအေတြ႕အၾကမားက အေျခခထားျခငးျဖစပါသည။

3.2 - OD;wnftkyfpktzGJUrsm;ESifh aqG;aEGcsufrsm;rS &vmwfrsm;

18


စးပြားျဖစေမြးျမထတလပမႈတြင မး႐းဗဇျမငမားေသာမးမားအား မားမားထတလပႏငရနလအပပါသည။ တညေသာ အေျခ အေနတြင တရစာၦနမးေကာငးမးမားသည သားေပါကႏႈနးေကာငးျခငး၊ မးေကာငးသားငယမားရရျခငးတ႔ကျဖစေစၿပး ပမ အျမတအစြနးရေစျခငးႏင ပမထတလပျခငးမားျဖစေစနငပါသည။ သ႔ပါေသာလညး ႏငငအ၀မးတြင အထးသျဖငမးျမငန႔စား ႏြားႏင၀ကမးမား ရားပါးလကရသျဖင ဥးစြာပထမ ေကးလကေဒသမားသ႔ မးေကာငးမးသန႔မားအား ပ႔ပးေပးနငရန စစဥ ေဆာငရြကသငပါသည။

3.2.6 xkwfvkyfrIjrifhrm;Ekdifonfh tvmtvm&Sdaom rsdK;rsm;&&SdekdifrI

တရစာၦနေမြးျမေရးလပငနးတြင ေရာဂါကးစကျပန႔ပြားမႈမား သည ေမြးျမသေတာငသ၏ အရႈးအျမတက ဆးျဖတေပး လကရပါသည။ ေရာဂါကးစကျဖစပြားမႈမားသည အခ႕ေဒသ မားအတြက ႏစစဥျဖစပြားလကရေသာလညး အျခားေရာဂါ မားလညး ရဖနရခါ ေပၚေပါကလကရပါသည။ ကးစက ေရာဂါမားအား အခနမကာကြယေဆးထးျခငးႏင ကသမႈ ေပးျခငးမားသည အေရးႀကးၿပး ေတာငသမားအေနျဖင ေရာဂါကာကြယထနးခပနငေသာ သကဆငရာ တရစာၦန ေဆးကကြမးကငသမားႏင နးကပစြာဆကသြယေဆာင ရြကမႈမား ျပလပထားသငပါသည။

3.2.7 wd&pämefa&m*gumuG,fa&;ESifhukorI tcGifhtvef;rsm;

သြငးအားစေထာကပ႔ေရးႏင ထတကနျဖန႔ျဖးမႈေစးကြကသည စးပြားျဖစ ေမြးျမထတလပမႈအား ထနးခပထားပါသည။ ေအာငျမငေသာ စးပြားျဖစေမြးျမေရးျခမားအေနျဖင သငတငေသာ ေစးႏႈနးမားျဖင လေလာကေသာသြငးအားစမားအား ရရရန လအပပါသည။ ေစးကြကအေနျဖငလညး သငေလာေသာေနရာတြင လကလမးမမႈရရနလအပျပး အျမတအစြနးရရမႈသည ၀ယလအား အတကအကေပၚ မတညလကရပါသည။

အေသးစားေမြးျမသအမားစမာ ေစးကြကသတငးႏင ေစးႏႈနးမားအားမသရျခငးသည ၄ငးတ႔အတြက အကးအျမတ မတစြာ ရရမႈက ဟန႔တားလကရပါသည။ ထ႔ေၾကာင ေရာငးသႏင ၀ယသမားအၾကား ရငးႏးေသာဆကသြယမႈထေထာငၿပး ေစးကြက သသရာႏင ေစးႏႈနးအတကအကတ႔အား ပမနားလညရနလအပပါသည။ေတာငသမားအေနျဖင ပ႔ေဆာငေရးအေထာကအပမား၊ ဆကသြယရနေနရာႏင အဆငေျပေသာထတကနျဖန႔မႈလမး ေၾကာငးမားအား သရထားရနလအပပါသည။ အစအစဥ ညဖငးမႈႏင ဗဟသတနညးပါးျခငးမားသည အကးအျမတရရနငမႈအား ေလာနညးေစပါသည။

3.2.8 aps;uGuftajctaersm;

3.2.9 aps;uGufokdY xGufukefykdYaqmifa&;? qufoG,fa&; enf;vrf;rsm;ESifh vrf;aMumif;rsm;

စးပြားျဖစေမြးျမေရးျခမားတြင တရစာၦနကနးမာေရးႏင ထတလပမႈႏငမႈႏႈနးစမခန႔ခြရနအတြက ကြမးကငေသာလပသားမားလအပပါသည။ ၿခလပငနးသည ၂၄နာရတာ၀နရပါသည။စတ၀ငစားမႈႏင ဂရစကမႈရေသာ ကြမးကငလပသားမားသည ထတလပမႈအားအဆးအျဖတေပးၿပး အကးဆကအေနျဖင ကြမးကငလပသားရားပါးမႈေၾကာင အကးအျမတရရမႈအား မားစြာထခေစပါသည။ ထ႔ေၾကာငျခမနေနဂာမားသည သစၥာရ၍ နာခမႈရသည ကြမးကငလပသားမားအား ထနးထားနငရန ကြမးကငေသာစမခန႔ခြမႈမားက ကငသးရန လအပပါသည။

3.2.10 vkyfom;&&Sda&; tcuftcJrsm;

19


စးပြားျဖစေမြးျမေရးလပငနးတြင တရစာၦနမားအား ေလာင၍ေမြးျမၾကၿပး ၄ငးတ႔မ စြန႔ထတအညစအေၾကးမား၊ ေခးႏင ေသးမားအား ေန႔စဥအေျမာကအမား စြန႔ထတလကရရာ ပတ၀နးကငအတြက အန႔ဆးမား ထတလႊတလကရပါသည။ လႊတေၾကာငး စနစျဖငေမြးျမေသာ ႏြား၊သး၊ဆတႏင၀ကမားတြငလညး အလားတစြန႔ျပစပစၥညးျပနာမားရပါသည။ တစေနရာထတြင ေမြးျမျခငးထက လႊတေၾကာငးေမြးျမစနစတြင ပတ၀နးကငေနရာမား၊ စကကြငးမားစကခငးမားႏင ဥယဥျခမားအား ညစႏြမးေစနငပါသည။ ျခပငရငမားအေနျဖင ေဒသအာဏာပငမား၏ မေၾကနပမႈႏငကန႔ကြကမႈမားေရာင ရားနငရန၊ ၄ငးတ႔၏ မလထတလပမႈအစအစဥေရးဆြစဥကတညးကပင စြန႔ျပစပစၥညးစမခန႔ခြမႈအေလအကငမား ထညသြငး စစဥရပါမည။

3.2.11 obm0ygwf0ef;usiftwGuf tav;xm;&rnfh jyóemrsm;

ေကးလကေမြးျမသေတာငသမားမာ ေမြးျမေရးလပငနးအား သတ႔၏ အဓက၀ငေငြ ရရေရးထက အပ၀ငေငြရရေရးအတြကသာ ေမြးျမ ၾကပါသည။ အခ႕ေသာေမြးျမသေတာငသမားမာ ဘာသာေရး ယၾကညမႈေၾကာင သတ႔၏ ေမြးျမေရးလပငနးအား တးခ႕ရနစတမ၀င စားၾကပါ။ ေမြးျမသအမားစသည ေမြးျမေရးလပငနးမ အကးအျမတ ရရမႈအား နားမလညျခငး၊ နညးပညာ ဗဟသတနညးပါးျခငး၊ ကြမးကင လပသားႏင အႏရာယရမႈအား ေရာငရားလျခငးတ႔ေၾကာင စးပြားျဖစ မေမြးျမၾကပါ။

အစးရေမြးျမေရးဌာနမ၀ါဒမားသည ေကးလကစးပြားျဖစမြးျမေရးလပငနးအား အစားအစာဖလမႈႏင ၀ငေငြရရေရးလပငနး အတြက အေရးပါေသာအခနးက႑တြင ထညသြငးထားပါသည။ ေကးလကေမြးျမသေတာငသမားသည သကဆငရာအဖြ႔ အစညးမား၊ ဌာနဆငရာမား၊ လမႈေရးအဖြ႔အစညးမားမ ကညပ႔ပးမႈမားလအပသလ စးပြားျဖစေကးလကေမြးျမေရးလပငနး စဥအေပၚ ေတာငသမားႏငေဒသအာဏာပငမားမ စတ၀ငစားစြာ ပးေပါငးပါ၀ငမႈမားလညး လအပပါသည။

စးပြားျဖစလပငနးမားလပကငပါက ေတာငသမားအေနျဖင ေန႔စဥ၊ လစဥမားစြာေသာေငြသားစးဆငးမႈႏင နညးပညာ ေဆာင ရြကခကမားအား မတတမးျပစထမးသမးရန လအပပါသည။ နညးပညာဆငရာမတတမးမားတြင လကရေမြးျမထားေသာ ေကာငေရမား၊ အသက၊ မး၊ ေန႔စဥအစာစားသးမႈ၊ ေန႔စဥေသဆးႏငပါယထတရသညေကာငေရ၊ ထတလပမႈမတတမးႏင ကာကြယေဆးထးႏျခငးႏင ကသမႈမတတမးမားပါရရပါမည။ မတညေငြရငးစာရငးမားႏင ေဆာငရြကမႈကနကစရတေငြမားအား ပမန မနကနစြာ မတတမးျပစထားရရပါမည။ မနကနေသာ ေငြေၾကးဆငရာအခကအလကမားမရဘ အနာဂါတ၏၀ငေငြႏင ဆး႐ႈးနငမႈမားအား တကစြာခန႔မနးနငရန ဘ႑ာေရးခြျခမးစတျဖာမႈႏင မနမနကနကနသးသပမႈမလပနငပါ။

စားျမ႕ျပနသတ၀ါမားျဖစေသာ ခငးကြ၊ ခငးႏြား၊ ႏ႔စားႏြား၊ သးႏင ဆတမားသည အစာၾကမးမားက စားသးၿပး ၄ငးတ႔၏ကနး မာေရးႏင ႀကးထြားမႈက ထေရာကစြာထနးသမးႏငေသာလညး၊ ၄ငးတ႔အား အစာႏအနညးငယေကြးေမြးရန လအပပါသည။ အဆပါလအပခကအတြက လေလာကေသာ စားကကေျမႏင စားကကမား၊ လႊတေၾကာငးစနစမား ဖြ႔ၿဖးရနလအပပါသည။

သားသတလငစငရသမားမာ ၀ကသားေစးကြကက လႊမးမးထားၾကၿပး ၀ကသားေရာငးခမႈမားက အဆကအသြယမားျဖင ၿမ႕ နယမားႏင ေကးရြာမားတြင ၀ကသားေစးအားထနးခပထားပါသည။ အဆပါကစၥမားသည ေတာငသမားအတြက ေစးကြက က ေပါကေရာကႏငမႈအေပၚ အားနညးေစပါသည။

ေစးႏႈနးးမား႐တတရကေျပာငးလျခငးမားသည ေတာငသမား၏၀ငေငြအေပၚ တက႐ကထခကမႈရၿပး ေမြးျမေရးလပငနးထတလပမႈစြမးေဆာငရညအား ထခကေစပါသည။

3.2.12 aus;vufarG;jrLolawmifolrsm;\ ukd,fwkdifzGHYNzdK;a&;tay: tod&SdaerIESifh pdwf0ifpm;rI

3.2.13 tpkd;&Xmersm;? tzGJYtpnf;rsm;ESifh a'otmPmykdif;rsm;\ tcef;u@

3.2.14 aiGaMu;pDrHcefYcGJrI? pm&if;a&;oGif;rIESifh rSwfwrf;xm;&SdrIrsm;wGif uRrf;usifrIrsm;

3.2.15 tjcm;aom tajccH taMumif;tcsufrsm;

20


ျခေဆာကလပေရးပစၥညးမား ေဒသတြငမရရနငျခငးမားသညလညး စနစကေသာ ျခအေဆာကအဥးမားႏင တရစာၦန နားခစရာ အေဆာငမားေဆာကလပရန ခကခလကရပါသည။ ထ႔အျပင အကာအရမ႔ေလတကေသာ အေဆာကအဥမားတြင ေမြးျမသည ပတ၀နးကငမးသည ထတလပမႈအေပၚ တကရကထခကမႈမား ရေနပါသည။ ႐တတရက ေျပာငးလမႈျဖစေသာ အပခန၊ ေလ၀ငေလထြက၊ ေရေငြ႔ပါ၀ငမႈ၊မးမားျခငးမားသည ထတလပမႈ၊ အစာစားႏႈနး၊ ႀကးထြားမႈ၊ ကနးမာေရးႏင အန႔ အသကထတလႊတမႈအေပၚ တကရကလႊမးမးလက ရပါသည။

Source: စစတမးအခကအလကမား

3.3 - ppfwrf;aumuf,lrIrsm;rS awGY&Sdcsufrsm;

3.3.1 v,fajrykdifqkdfifrItay: ajzMum;csufrsm;

ပ(၁) ေျမယာပငဆငမႈ ေျဖၾကားသမား။

အမေထာငစအလကစစတမးေကာကယခရာ ေျဖၾကားသမားမ သတ႔၏ ေျမယာပငဆငမႈ အေျခအေနမားက ေအာကေဖၚျပပါ ပ(၁)တြင ေဖၚျပထားပါသည။

အမေထာငစစစတမးေလလာမႈအရ ေျဖၾကားသ ၁၅၅ဥးထမ ၃၃ဥး(၂၁.၃%)သည ေျမယာမ အေသးစားေမြးျမသမားျဖစၾကၿပး ထသမားသညလညး ရခငျပညနယ ေပါကေတာႏငေတာငကတၿမ႕နယမားမ တစနငတစပငေမြးျမသမား ျဖစၾကပါသည။

21

ေျဖၾကားသ ၃၃ ဥး (၂၁.၃%)

ေျဖၾကားသ၁၂၂ ဥး

(၂၁.၃%)



ပ ( ၂ ) ေျမယာအရြယပမာဏ ပငဆငမႈ

ေျမယာပငဆငမႈမားမာ တစဧကမ ငါးဧကထပငဆငသ ၃၈.၇% (၁၅၅ ဥးတြင ၆၀ ဥး)၊ ၆ ဧကမ ၁၀ ဧကထ ပငဆငသမာ ၁၅.၅%၊ ၁၂၂ ဥးေသာေျမပငဆငသမားမ ၈၄ ဥး ( ၆၈.၈% )၊ ၁၁ ဧက မ ၂၀ ဧကထ ပငဆငသမာ(၁၀.၃%) တ႔ျဖစၾကပါသည။ ဤေတြ႔ရခကသည န႔စားႏြားေမြးျမေရးအတြက လေလာကေသာေျမပမာဏရသညက ေဖၚျပေနပါသည။ (ေနာကဆကတြ -၁၁တြင ၾကညပါ)

ႏႈငးယဥခကမားအရ ေတာငကတၿမ႔နယမေျဖၾကားသအမားစသည တစဧကမ ငါးဧက (၆၁.၃%) ပငဆငမႈရၿပး၊ ေပါကေတာ ၿမ႕နယမေျဖၾကားသအမားစ မာ ၁၀ ဧက မ ၄၀ ဧက (၅၅%) ထ ပငဆငၾကပါသည (ေနာကဆကတြ-၁၂ တြင ၾကညပါ)

ေကးလကေဒသတြငကြ / ႏြား ပငဆငမႈသည လမႈအဆငအတနးသေကၤတတစခ ျဖစပါ သည။ လမႈအဆငအတနးျမငမားသည ေျဖၾကားသမားတြင ၇၆.၅% (၅၁ ဥးတြင ၃၉ ဥးမ)သည ကြ/ႏြားမားပငဆငၾကပါသည။ အလယအလတ အဆငအတနး ရသမားတြင ၇၄.၁% (၅၃ ဥးတြင ၄၀ဥး)သည ႏြားမားပငဆငသမား ျဖစၾကသည။ လမႈအဆငအတနး နမကသမားတြင ၃၀%သာ ကြ/ႏြားမားပငဆငၾကပါသည။ (ေနာကဆကတြ - ၁၃ တြငၾကညပါ)

၁၂၂ ဥးေသာေျဖၾကားသမားမာ ေျမယာပငဆငၾကၿပ၊ ထအထမ ၇၂.၁% (၁၂၂ ဥးတြင ၈၈ ဥး) သည လမႈအဆငအတနး အလယအလတႏင ျမငမားသမားျဖစၾကပါသည။

ေပါကေတာၿမ႕နယသည ပငလယကမးရးတနးအနးတြငရျပး ဒေရလႊမးေသာေျမျပန႔လြင ျပငမားရပါသည။ စကပးစးပြား အေျခအေနအရ ႏြားေမြးျမေရးထက ကြေမြးျမေရးက ပမသငေတာပါ သည။ ေပါကေတာၿမ႕နယႏငေတာငကတၿမ႕နယမားမ ကြပငရင ၅၇ ဥးတြင ၅၃ ဥးမာ ေပါကေတာမျဖစျပး ေလးဥးသာ ေတာငကတမျဖစပါသည။ ကြပငရငတငးသည ပမးမကြကး ေကာငပငဆငပါသည။

3.3.2 arG;jrLolrsm;\ajr,mykdifqkdifrI

22


ေဒသ ကၽြေမြးျမ ကၽြေကာင ပမးမ ႏြားေမြးျမ ႏြားေကာင ပမးမ သမား ေရစစေပါငး သမား ေရစစေပါငး ေပါကေတာၿမ႕ နယမနမနာ ၅၃ ၅၁၇ ၉.၇၅ ၄၀ ၁၆၂ ၄.၀၅ စာရငးေကာက ငါးရြာ

ေတာငကတၿမ႕ နယမနမနာ ၄ ၇ ၁.၇၅ ၃ ၁၁၆ ၃.၂ စာရငးေကာက ငါးရြာ

စစေပါငး ၅၇ ၅၂၄ ၉.၁၉ ၇၆ ၂၇၈ ၃.၆၆


ႏြားပငဆငသ၇၆ ဥးတြင ၊ ေပါကေတာၿမ႕နယမ ၄၀ ဥးႏငေတာငကတၿမ႕နယမ ၃၆ ဥး ျဖစပါသည။ ႏြားပငရငတစဥးလင ပမးမ ႏြား ၃.၆၆ ေကာငပငဆငသညကေတြ႔ရရပါသည။

ေပါကေတာၿမ ႕နယမေတာငသမားသည ကြ / ႏြားမားက ေတာငကတၿမ ႕နယမေတာငသ မားထကပ၍ ေမြးျမၾကပါသည။ ေျမယာ ပမရျခငးသည သဘာ၀တရစာၦနအစာပမရရေစနငျပး စးပြားျဖစေမြးျမေရးလပငနးျဖစနငရန ပမအလားအလာမားပါသည။


ပ ( ၃ ) ႏြားေမြးျမရျခငး အေၾကာငးရငးမား

ႏြားေမြးျမသ ၉၄ ဥးတြင ၆၈ ဥး ( ၇၂.၃ % )မာ ႏြားမားက လယထြနရနႏင ခငးရနအတြက ေမြးျမၾကၿပး ၁၇ ဥး (၁၈.၁%)မာ န႔စားအျဖစ ေမြးျမၾကပါသည။ ေျဖၾကားသ ၉ ဥးမာ ကြ/ႏြားမားအား ခငးရနႏငန႔ထတရနအတြကေမြးျမၾကပါသည။ ကြ/ႏြား မားအား န႔စားအတြကသးသန႔ေမြးျမျခငး မရၾကပါ။

၆၀.၆% ေသာႏြားေမြးျမသ (၉၄ဥးတြင ၅၇ ဥး) မားသည သတ႔၏ႏစပတလည၀ငေငြ၏ ၂၅% က ႏြားေမြးျမေရးမရရၿပး ၂၇.၇% မာ ႏစစဥ၀ငေငြ၏ ၅၀% ရရပါသည။ အမေထာငစ ငါးစသာလင ၇၅% ေသာႏစစဥ၀ငေငြက ႏြားေမြးျမေရးမရရၿပး အမေထာငစ ေလးစမာ သတ႔၏၀ငေငြအားလးက ႏြားေမြးျမေရးမရရၾကပါသည။ ( ေနာကဆကတြ ၁၅ တြင ၾကညပါ )

23

၉ (၉.၆%)

၁၇ (၁၈.၁%)

၆၈ (၇၂.၃%)



ပ ( ၄ ) ေျမယာပငဆငသမားမ ေမြးျမထားေသာ တရစာၦနအမးအစားမား

3.3.3 rsd;aumif;rsdK;oefYrsm;ESifh pm;usufajr &&SdEkdifrI

ေျမပငဆငသအမားစ (၇၀.၅%) (၁၂၂ ဥးတြင ၈၆ ဥး) သည ေကာက႐းႏင ျမကေျခာကက႔သ႔ေသာ တရစာၦနအစာမားက သတ႔၏လယေျမမားမရရနငၿပး ကြ/ႏြား၀ယယရန အရငးအႏးရျခငးတ႔ေၾကာင ႏြားေမြးျမေရးက ေဆာငရြကၾကပါသည။ ကြ/ႏြား မားေပါမားလာျခငးသည ေကးလကေမြးျမေရးက႑ စးပြားျဖစေမြးျမျခငးအတြက အလားအလာေကာငးပါသည။

စစေပါငးေျဖၾကားသ ၁၅၅ ဥးမ ၁၀၈ ဥးသည သတ႔အတြက မးဗဇေကာငးမြနေသာ ႏြားမးမားက ၄ငးတ႔ေဒသအတြငး မရရႏင ေၾကာငး ေျပာၾကားခ႔ပါသည။ စစတမးေကာကယခ႔ေသာ ေကးရြာမားတြင န႔စားႏြားေမြးျမေရးျခမား မေတြ႔ရခ႔ပါ။

၄၁% ေသာႏြားေမြးျမသမား၏ ေျဖၾကားခကမာ ၄ငးတ႔တြင တႏစပါတလးအတြက လေလာကေသာစားကကေျမမားရၿပး ၅၀% ေသာေျဖၾကားသမားမာ အနညးငယအတြငသာ လေလာကေသာေျမရၾကပါသည။ သစေတာေျမအတြငးရစားကကေျမအား ၁၅.၅% သာ ပငဆငၾကပါသည။

ေျဖၾကားသ ၅၂.၉% တြင လေလာကေသာစားကကေျမမားမရၾကပါ။ စားကကေျမ မလေလာကရျခငးမာ၊ နငငေတာမေျမ အမားအျပားအား ပငဆငထားေသာေၾကာငျဖစပါသည။

စစတမးအရေျဖၾကားသ ၁၀.၃% (၁၆ ဥး) မာ အလယတနးအဆငပညာေရးရၿပး ၇၄.၂% (၁၁၅ဥး)မာ မလတနး အဆငသာရပါသည။ ၁၅.၂% (၂၄ ဥး) မာ စာတတေျမာကမႈမရပါ။ (၆)ဥးသာလင အေျခခေမြးျမေရးသငတနးသ႔ တက ေရာကဖးပါသည။ ရခငျပညနယ၏ ေမြးျမေရး လ႔စြမးအားက႑ အရငးအျမစမားမာ အားနညးလကရၿပး စးပြားျဖစ လပငနး ေဆာငရြကရန အခကအခရနငပါသည။

၈၉ ဥးေသာေျဖၾကားသမားသည ႏြားေမြးျမေရး၏ စနေခၚမႈမားအား ေျပာျပခ႔ပါသည။ အဓက ျပနာမားမာ စားကကေျမ မလေလာကျခငး၊ ေႏြရာသတြင ေပါကေတာၿမ႕နယရေခာငးႏင ေျမာငးမားတြင ဆားငနေရမား၀ငေရာကၿပး ေသာကသး ေရမလလာကျခငးႏင နယစပေမာငခေရာငး၀ယမႈ ျမငတကလာသျဖင ႏြားခးမႈမားလာျခငးတ႔ ျဖစပါသည။

3.3.4 ajzMum;olrsm;\ ynma&;tqifhESifh oifwef;tawGYtMuKHrsm;

3.3.5 wd&pämefarG;jrLa&;wGif t"dutcuftcJrsm;

24


ႏစၿမ႕နယအတြငးရ ၉၄ ဥးေသာႏြားေမြးျမသမားမ ၆၀.၆% (၉၄ ဥးတြင ၅၇ ဥး) သည ေမြးျမေရးႏငကသေရးဥးစးဌာနမ ကာကြယေဆးထးႏမႈမားကရရခ႔ၿပး ၃၉.၄%မာ မရရခ႔ ဟသရပါသည။ ၅၇ ဥးေသာေျဖၾကားသမားမ ၃၆ ဥး ( ၆၃.၂% ) သည ေမြးျမေရးႏငကသေရး ဥးစးဌာနမ ၆ လ တစၾကမ ကာကြယေဆးထးႏမႈရရခ႔ၿပး ကနရေသာ ၃၆.၈% ( ၅၇ ဥးတြင ၂၁ ဥး) မာ တစႏစတစႀကမသာရရေၾကာငး ေျဖၾကားခ႔ပါသည။ ကာကြယေဆးထးႏျခငးႏင အႀကမေရျမငမားျခငးတ႔သည စးပြားျဖစေမြးျမေရးက႑အတြက အလားအလာေကာငးမား ျဖစပါသည။

ေတာငသအမားစမာ သတ႔၏ေမြးျမေရးတရစာၦနမားအား ေကာငးမြနစြာ ေကြးေမြးနငၾကပါသည။ ႏစၿမ႕နယအတြငးေျဖၾကားသ ၃၇.၄%သည သတ႔၏တရစာၦနမားအား လေလာကစြာေကြးေမြးနငၾကပါသည။ ၄၆.၅%သည သတ႔၏တရစာၦနမားအား တစခ႕တစ၀ကသာ ေကာငးမြနစြာေကြးေမြးနငၿပး၊ ၁၆.၁%သည ေကာငးမြနစြာ လး၀မေကြးေမြးနငခ႔ပါ။ ၁၇% (၉၄ဥးတြင ၁၆ ဥး) ေျဖၾကားသမားသာ သတ႔၏ကြ/ႏြားမားအား အစာနေကြးေမြးၿပး ကနသမားမာ ကနကစရတမတတႏငမႈေၾကာင(၁၉ဥး) ေကြးေလေကြးထမရမႈေၾကာင (၃၈ ဥး) ႏင၀ယယ၍မရနငမႈေၾကာင (၂၁ ဥး) စသညျဖင အေၾကာငးျပခ႔ၾကပါသည။

ကြ/ႏြားပငဆငသတစ၀ကမာ ျမကကတရစာၦနအစာၾကမးအျဖစ သငေတာေသာေျမတြင စကပးနငျခငးကမသရၾကပါ။ ေမြးျမ သ ၆၀.၆%သည ျမကက ကြႏြားအစာအျဖစစကရန စတ၀ငစားမႈရသျဖင ဤအသပညာဗဟသတမားက အေလးထား၍ ေျပာၾကားမေ၀ျခငးမား မျဖစမေနေဆာငရြကရပါမည။ အဆပါ ျမကႏင အစာၾကမးသးႏ စကပးမႈစမခကမားသည အစာၾကမး လေလာကေစၿပး တရစာၦနအစာမလေလာကမႈႏင စားကကေျမ ကန႔သတခကရမႈမားအား ေျဖရငးၿပးျဖစပါမည။

ေျဖၾကားသ ၁၂၀ ဥး(၇၇.၄%)သည စးပြားျဖစေမြးျမေရးကစတ၀ငစားၾကပါသည။ ကနရေသာ ၃၅ ဥး(၂၂.၄%) သည စတမ၀ငစားၾကပါ။ ႏစၿမ႕နယတြင ၄ငးအခးမာ တညၾကပါသည။ ေတာငကတၿမ႕နယမေတာငသမားသည ၀ကႏင ၾကကေမြးျမေရးက စတ၀ငစားၾကျပး ေပါကေတာၿမ႕နယေတာငသမားသည ကြ/ႏြားေမြးျမေရးက စတ၀ငစားၾကပါသည။ (ေနာကဆကတြ ၁၄ ရႈ )

3.3.6 umuG,faq; tajctae

3.3.7 tpm &&SdekdfifrI

3.3.8 pD;yGm;jzpfarG;jrLa&;tay: pdwf0ifpm;rI

ပစ(၅)လေလာကေသာအရငးအႏးရမႈ

Source: Survey Data

ကနဥးမတညရငးႏးေငြမရျခငးသည ေကးလကေမြးျမေရးက႑၏ အဓကစနေခၚမႈျဖစပါသည။ ၁၄.၈% (၂၃)ဥးသည စးပြား ျဖစေမြးျမေရးလပငနးစတငရန လေလာကေသာအရငးအႏးမားရၾကၿပး၊ ေျဖၾကားသအမားစ ၈၅.၂% မာ မတညရငးႏးေငြမား မရၾကပါ။

3.3.9 pD;yGm;jzpfarG;jrLa&;twGuf vkHavmufonfh &if;ESD;jrSKyfESHrI 3.3.9 pD;yGm;jzpfarG;jrLa&;twGuf

vkHavmufonfh &if;ESD;jrSKyfESHrI

25

အရငးအႏးလေလာက အရငးအႏးမလေလာက


3.3.10 pD;yGm;jzpfarG;jrLa&;vkyfief;\ aps;uGuftajctae

ေျဖၾကားသအမားစမာ သတ႔၏ေကးရြာမားအတြငး လြယကစြာေရာငးခနငေၾကာငး (၈၀.၆%)မေျပာၾကားခ႔ၿပး (၃၈.၁%) မာ သားသတလငစငမားမတဆင အနးအနားရေစးသ႔ သြားေရာကေရာငးခခ႔ၾကပါသည။ (ေနာကဆကတြ- ၁၇ ႏင ၁၈ တြငရႈ) ကနရေသာ ေျဖဆသ ၁၉.၄% မာ ေကာငးမြနစြာမေရာငးခနငေၾကာငး ေျပာျပၾကပါသည။ (ေနာကဆက တြ ၁၇ ရႈ ) ၉၃.၅% (၁၅၅ ဥးတြင ၁၄၅ ဥး) မာသတ႔၏တရစာၦနမားက အမနတကယတနေၾကးအတငး ေရာငးခၾကရေၾကာငး ေျပာၾကပါသည။

အခပဆရပါလင၊ ကြ/ႏြား စးပြားျဖစေမြးျမေရးလပငနးသည သဘာ၀အရငးအျမစႏင ေစးကြက ေသခာမႈမားေၾကာင ရခင ေဒသတြင အလားအလာအရဆးလပငနးတစချဖစပါသည။

ဇယား ( ၂ )ေမြျမေရးလပငနးတြငေတြ႔ရရေသာျပသနာမား

စဥ ျပနာအမးအစား ျပနာက တတကက ရငးလငးစြာေဖၚျပခက

၁ ထတလပမႈ • လေလာကေသာမးဗဇရသည သငေတာေသာ တရစာၦနမား ရားပါးျခငး • သားေအာငမႈႏင ေမြးဖြား/ထတလပမႈညဖငးျခငး • တတႏငသညေစးနနးျဖငမးပြားမႈဆငရာေဟာမနးမားမရရႏငျခငး • အစာၾကမးအရညအေသြးညျဖငးျခငး • စားကကေျမဖြ႔ၿဖးရန ရငးႏးျမတႏမႈအားနညးျခငး • အစာေခာေစးႏႈနးမား မတညျငမမႈႏငေစးႀကးျမငမႈ • ထတလပမႈဆးရႈးမႈမားတြင အစာအာဟာရ၏ အေရးပါမႈအား နားလညမႈနညးပါးျခငး • ေဒသအစားအစာအရငးအျမစမားအား ေကာငးစြာနားမလညျခငး • သန႔ရငးမႈညဖငးျခငး

၂ အေျခခအေဆာကအအ • နညးပညာပ႔ပးမႈနညးပါးျခငးႏင လကေတြ႔အသးက ကြငးဆငး ပညာေပးလပငနးႏင အသးအေဆာငမား မလေလာကျခငး • န႔စားႏြားသေတသနႏငဖြ႔ၿဖးမႈလပငနး နညးပါးမႈ • ကနၾကမးႏငကနေခာပစၥညးမား၏ သန႔ရငးမႈအတြက ဥပေဒျပမႈ အားနညးျခငး • န႔စားႏြားေမြးျမသေတာငသမားမ အရငးအႏးအတြက လကလမးမမႈ အကန႔အသတရျခငး

၃ ေစးကြက • ေစးကြကစနစညဖငးျခငး • ေစးကြကသ႔လကလမးမမႈ အကန႔အသတရျခငးႏင တနဖးနညးပါးမႈႏင မတညၿငမမႈမားျဖစျခငး • ၾကားပြစားမားအား ေကာမရငေပးရမႈမားသျဖင အျမတအစြနး နညးပါးျခငး • န႔ဆခကလပငနးအျပင အျခားန႔ထြကပစၥညးထတလပမႈ နညးပါးျခငး

3.4 - arG;jrLa&;u@ zGHYjzdK;wdk;wufa&; tcuftcJrsm;ေမြးျမေရးက႑၏အဓကအဟန႔အတားမားအား ေအာကပါဇယားတြငေဖၚျပထားပါသည။

ေခးေငြရရနငေသာလညး ၉.၇% (၁၅၅ ဥးတြင ၁၅ ဥး) သာ အေပါငပစၥညးထားရန ေရႊကသ႔ေသာ အဖးတနပစၥညးမား ရၾကပါသည။ အမားစ (၅၃.၅%) သည အေပါငပစၥညးအျဖစထားႏငရန လေလာကသညအဖးတနပစၥညးမား မရၾကဘ အခ႕အ၀ကအတြကသာ ပငဆငခြငလကမတမားရသည လယယာေျမအခ႕ ရၾကပါသည။ ကန ၃၆% မာ မညသည အေပါငပစၥညးမ မရၾကပါ။ အေသးစားေမြးျမသေတာငသမားမာ အေသးစားေငြေခးေပးေသာအဖြ႔မားမ ေခးေငြရရႏငရန အမားအျပားေတာငးခၾကေသာလညး အနညးငယသာရရၾကပါသည။ ၁၆.၈% (၂၆ ဥး) သာ ေကးရြာအတြငး အေသးစား ေငြစ/ေငြေခးအဖြ႔မားမ ေခးေငြရရၾကၿပး ၆၅.၅% တြငေၾကြးတငလကရၾကကာ ၃၄.၅% ( ၅၅ ဥး) သာအေၾကြးကငးၾကပါသည။

26


3.5 - arG;jrLa&;vkyfief;zGHYjzdK;wdk;wufa&; tcGifhtvrf;rsm;

3.5.1 aus;vufarG;jrLa&;vkyfief;wGif yk*¾vduu@zGHUNzdK;wkd;wufa&;tcGifhtvrf;rsm;

အမးသားအဆင ေကးလကေဒသဆငးရမႈ ေလာခေရးဗဟာတြင ေမြးျမေရးက႑ တးတကေရးႏင စးပြားျဖစေမြးျမေရးသည ဥးစားေပးဒတယအဆငတြငရၿပး ဆငးရမႈေလာခေရး က ၂၀၁၅ ခတြင ၁၆% သ႔ေလာခရနရညရြယပါသည။ ထပေလာငး မႈအေနျဖင အစးရသစသည လမႈေရး၊နငငေရးႏငစးပြားေရးတ႔အား သသာစြာေျပာငးလေအာငေဆာငရြကေနသျဖင ေမြးျမေရး က႑ စးပြားေရးအလားအလာမာ နငငျခားရငးႏးျမပႏသမားဆြေဆာငရာတြင ထပတနးက႑ အျဖစရလာပါသည။

မားစြာေသာအျပညျပညဆငရာႏငေဒသခကမၸဏမားသည ျမနမာေမြးျမေရးေစးကြကသ႔ တရစာၦနေဆး၀ါး၊ တရစာၦနမးႏင တရစာၦနအစာမားျဖင ၀ငေရာကရနေလလာလကရပါသည။

ေဒသခကမၸဏ ၂ ခသည ေစးကြကေ၀စမားရရထားၿပးျဖစပါသည။ ျမနမာစပေမြးျမေရး ကမၸဏသည တရစာၦနအစာမား ထတလပျခငး၊ မးဗဇျမငေသာ မးမား(အသားစားႏင ဥစားၾကကမား၊ အသားတး၀ကမးမား)ႏင တရစာၦနေဆး၀ါးမားအား ထငးနငငမတငသြငးျခငး၊ အသငစားၾကကကင ၾကကေကာမား ထတလပျခငး မားေဆာငရြကေနပါသည။ ျပညတြငးဒတယအႀကးဆးပဂၢလကကမၸဏျဖစသည ေမခကမၸဏသည၊ အစာႏငေဆး၀ါးမားက စးပြားျဖစေမြးျမသမားသ႔ ျဖန႔ျဖးလကရပါသည။

ပဂၢလကႏငဌာနဆငရာပးေပါငးေဆာငရြကရန အခြငအလမးမားစြာသည တရစာၦနအစာ ထတလပမႈလပငနးတြငမားစြာ ရပါသည။ အမနတကယတြင ေမြးျမေရး၊ အစားအစာႏင န႔ထြကပစၥညးလပငနး၏ အစာစပစကရမားႏင အေအးခနး သေလာင ႐မားအား ပဂၢလက စးပြားျဖစေမြးျမသမားသ႔ လႊေျပာငးေပးၿပးျဖစပါသည။

ျမနမာနငင၏ အသား၊န႔ႏငဥ စားသးမႈႏႈနးမာ ေဒသတြငးရအျခားနငငမားႏငႏႈငးယဥပါလင နညးပါးလကရပါသည။ လတစဥး တစႏစစားသးသည အသား၊ န႔ႏင ဥမားမာ ၃၁.၁ ကလဂရမ၊ ၂၆.၃ ကလဂရမႏင ဥ ၁၂၇ လး အသးသးျဖစပါသည။ ထ႔ေၾကာင စားသးမႈျမငတကလာပါက ေမြးျမေရးေစးကြကမားခ႕ထြငရနမာ ျဖစနငေျခရပါသည။နငငေတာအစးရသည ေမြးျမေရးပငရငမားအား သတ႔၏ထတကနမား နငငျခားတငပ႔နငရန အားေပးလကရပါသည။ တ႐တႏငအႏၵယနငငတ႔သည အလားအလာေကာငးေသာနငငမား ျဖစၾကပါသည။ သ႔ပါေသာလညး နငငျခားတငပ႔နငရန ထတလပမႈလပငနးစဥအတြက အေျခခအေဆာကအအ၊ ပစၥညးမားႏင ေရာဂါထနးခပမႈဆငရာ ျပဌာနးတငးတာခကမား မရ ေသးျခငးမားက အကန႔အသတသဖြယ ျဖစေပၚေနပါသည။ ေမြးျမေရး၊ သားငါးႏင ေကးလကေဒသဖြ႕ၿဖးေရး၀နႀကးဌာန သည ေမထနမ႔သားစပျခငးလပငနးအား ကယကယျပန႔ျပန႔ေဆာငရြကၿပး တစနငတစပငေမြးျမသမားအား မးကြသားစပျခငးမ ရရလာေသာ ကျပားန႔စားႏြားမ မဒနးမားအား အရစကေပးေခစနစျဖင ေထာကပ႔ျခငး၊ ေမြးျမေရးေခးေငြမားအား ၀က ေမြးျမသေတာငသမားသ႔ ပ႔ပးျခငးမား ေဆာငရြကလက ရပါသည။ ေမထနမ႔သားစပျခငးလပငနးတးခ႕မႈတစခအျဖစ နငင ေတာအစးရသည ေကာငးတြငးန႔တကေကြးမႈ အစအစဥအား တငးေဒသၾကးႏငျပညနယေဒသအားလးတြင စတင ေဆာင ရြကေနပါသည။ နငငေတာအစးရသည လယယာေျမလပပငခြင ဆငရာအေထာကအထားလကမတမား ထတေပးလကရၿပး ရလဒအေနျဖင ေကးလကေတာငသမားသည ေမြးျမေရးမား တးျမငေဆာငရြကလာနငပါမည။

လကရအစးရသည ကနသြယမႈေျဖေလာျခငးႏင ႏငငျခားရငးႏးျမပႏမႈမားအား ဖတေခၚျခငးမားမတဆင ဘ႑ာေရးက႑ ဖြၿဖးရနႏင စးပြားေရးႏငအရငးအႏးမား ဖြ႔ၿဖးရနအတြက စးပြားေရးျပျပငေျပာငးလမႈ အဆငဆငက ေဆာငရြကလကရပါသည။ ျပျပငေျပာငးလမႈမားတြင ေငြလႏႈနးမားအားႏႈနးရငသတမတျခငးႏင ဘဏလပငနးတြင အပေငြႏင ရငးႏးေငြအခးအား (၁၀) မ (၂၅) သ႔တးျမငခ႔ပါသည။ ထပေလာငးၿပး သမ၀ါယမ၀နႀကးဌာနသည အေသးစား ေခးေငြလပငနးမားအား ေကးရြာ အေရာက တးခ႕ခ႔ၿပးအစးရသည ဘ႑ာေရးအဖြ႔အစညးဆငရာဥပေဒႏင နငငျခားရငးႏးျမပႏမႈဆငရာဥပေဒ (၂၀၁၃) အထး စးပြားေရးဇနဥပေဒႏင ဗဟဘဏဥပေဒတ႔အား ကမၻာဘဏႏင အာရဖြႊျဖးေရးဘဏတ႔မ နညးပညာအကအညမားျဖင ျပဌာနး ႏငခ႔ပါသည။

3.5.2 aps;uGufzGHYNzdK;wdk;wufa&; tcGifhtvrf;rsm;

3.5.3 b@ma&;u@zGHNzdK;wdk;wufEkdifrI tvm;tvmrsm;

27


စးပြားျဖစေမြးျမေရးလပငနးသ႔ ေျပာငးလလကရေသာ တစနငတစပင ေမြးျမေရးလပငနးရငမားသည ႀကးထြားလက ရေသာ လညး နငငေတာ၏ စးပြားေရးဖြျဖးမႈ မ၀ါဒမားခမတမႈဗဟာတြင ဥးစားေပးမႈမား ရရလကရပါသည။ အဆပါမ၀ါဒမာ ေကးလကအသကေမြး၀မးေၾကာငး လပငနးမားတြင စကပးေရး၏ အတြငးကကအေရးပါမႈအား အသမတျပရလဒျဖစပါသည။ စားနပရကၡာဖလေရးပးေပါငးရြကမႈအဖြ႔၏ အမေထာငစအမားအျပားက စစတမးေကကေလလာေတြ႔ရခကမားတြငလညး စကပးေရးႏင ေမြးျမေရးလပငနးမားသည သတ႔၏ မလအသကေမြး၀မးေၾကာငးမႈမားျဖစေၾကာငး ေတြ႔ရရပါသည။ စးပြားျဖစ ေမြးျမေရးလပငနးမား ေအာငျမငစြာေဆာငရြကနငရနႏင တစနငတစပငေမြးျမသမားအတြက ၀ငေငြမားရရမႈေသခာေစရန အရငးအႏးငါးမး တးတကေကာငးမြနလာရန လအပပါသည။ ၄ငးတ႔မာ သဘာ၀အရငးအႏး၊ ရပ၀တအရငးအႏး၊ လသား အရငးအႏး၊ ဘ႑ာေၾကးအရငးအႏးႏင လမႈေရးစြမးအားအရငးအႏးမား ျဖစပါသည။ ဤက႑တြင မ၀ါဒဆငရာနညးလမးဗ ဟာမားက ေကးလကေမြးျမေရးလပငနးအား ၀မးေရးဖလရမေမြးျမေနသညမ စးပြားျဖစေမြးျမေရးစနစသ႔ တးတကေအာင ေဆာငရြကေနၾကေသာ မ၀ါခမတသမား၊ အဖြ႔အစညးမားႏင သကဆငသမားအားလးအတြက ေထာကခတငျပမညျဖစပါသည။

ေကးလကေတာငသမားအား၊ အေျခခတရစာၦနေဆးပညာႏငပညာေပးလပငနးမားအား ကြငးဆငးပညာေပးသ မားမတဆင ေလကငသငၾကားေပးရန

ေမြးျမေရးႏငကသေရးဥးစးဌာနႏင ေမြးျမေရးေဆးပညာတကသလ သ႔ ပမန ဘ႑ာေရးႏင အဖြ႔အစညးဆငရာ ေထာကပ႔မႈမားေပးၿပး သေတသနလပငနးႏင ဖြ႔ၿဖးေရးလပငနးမား ပမေဆာငရြကလာနငမည အခြငအလမးမားပမရရလာေစရန

အားလးေသာေကးလကေဒသမားတြင ေကးရြာတရစာၦနေဆးကေစတနာ၀နထမးမား ေဆာငရြကလကရေသာ ကြငးဆငးပညာေပးလပငနးမားအတြက လေလာကေသာ ေငြေၾကးႏင လသားအရငးအျမစမား ေထာကပ႔ေပးရန

ေမြးျမေရးေဆးပညာတကသလေကာငးသ/ေကာငးသားမားအား သေတသနလပငနးႏင ခြျခမးစတျဖာေလလာမႈမားပမေဆာငရြကႏငရန အားေပးအားေျမာကျပရန

တရစာၦနေဆးကပညာရငမားအတြက ေရရညလသားအရငးအျမစဖြ႕ၿဖးေရး အစအစဥမား ေရးဆြရန မလတနးႏင အလယတနးအဆင ပညာေရးသင႐းညႊနးတနးမားတြင အေျခခတရစာၦနေဆးကသေရးႏင ေမြးျမ

ေရးဘာသာရပမားက ထညသြငးျပဌာနးၿပး၊ အေျခခအခကမား သရရနအတြက သငၾကားေပးရန

မးေကာငးေသာတရစာၦနမား (ႏြား၊ဆတ၊၀က၊ၾကကႏငဘ)က နငငျခားမတငသြငးၿပး၊ မးေကာငးမးသန႔မားတးပြားလာကာ ေသြးနးသားစပမႈမား ကဆငးလာေစရန

ေဒသမးရငးမားအား မး႐းဗဇ ျမငတငထားေသာ မးမားျဖင မးျမငသားစပျခငးမားက ေကးလကေမြးျမေရး တြငေဆာငရြကရန

ေကးလကေဒသတြင ေမထနမ႔သားစပျခငးလပငနးက ေဆာငရြကနငရန လသား အရငးအျမစစြမးေဆာငႏငမႈ ႏင လေလာကေသာ ပစၥညးကရယာမားပ႔ပးကညရန

ေမြးျမေရးလပငနးအေျခခအေဆာကအအမားျဖစေသာ အေအးခနးဆကသြယမႈစနစမား၊ အေအးခနးမား၊ အစာစပစက႐မား၊ တရစာၦနေဆး၀ါးမား၊ အသားႏငန႔ ျပျပငထတလပမႈစကရမားက ပဂၢလကမရငးႏးျမပႏေရး အတြက အားေပးကညရန

အျခားေသာ ေကးလကေဒသအေျခခအေဆာကအဥးမားဖြ႔ၿဖးရနလအပေသာ လပစစဓါတ၊ ေကာငးမြနေသာ လမးပနးဆကသြယမႈ၊ အျခားေသာေမြးျမေရးဆငရာ အေဆာကအအမားျဖစေသာ ဥေဖါကစကမားအား သင ေတာေသာေနရာမားတြင ထားရေရးစေသာ အခြငအလမးမားအား ရာေဖြရန

ေကးလကေဒသမားတြင ေစးကြကသ႔လကလမးမမႈႏင အလြယတကေရာကရနငမႈမား ေသခာစြာေဆာငရြက ထားရန

4 - axmufcHcsufrsm;ESifhed*kH;

4.1 - vlom;t&if;tESD; wkd;wufaumif;rGefatmifvkyfaqmifa&;twGuf axmufcHcsufrsm;

4.2 - ½kyfykdif;qkdfif&mt&if;tESD;zGHUwkd;wufaumif;rGefatmifvkyfaqmifa&;twGuf axmufcHcsufrsm;

28


ေကးလကေဒသေမြးျမထတလပမႈလပငနးမားအတြက သဘာ၀အရငးအႏးမားရမႈႏင ပငဆငခြငရမႈတ႔သည အဓကကေသာအခကမားျဖစျပး ေကးလကေဒသလထ၏ ေရရညတညတေသာအသကေမြး၀မးေကာငးမား ရရရနလအပပါသည။

စးပြားျဖစေမြးျမထတလပမႈလပငနးမားအတြက စာရငး၀ငႏငစာရငးမ၀ငေသးေသာ သဘာ၀စားကကေျမမား ရရလာႏငေရးအေပၚ သေတသနလပငနးမား ပမေဆာငရြကႏငရန အဖြ႔အစညးဆငရာႏင ေငြေၾကးဆငရာပ႔ပးမႈ မားလပေဆာငေပးရန

အျပညျပညဆငရာႏင ေဒသဆငရာ အေတြ႔အၾကမားႏင အေကာငးဆးလပေဆာငနညးမားအား သဘာ၀အရငးအျမစမားဖြ႔ၿဖးေရးအတြက ႏးေႏာဖလယမေ၀ရန

ေကးလကေတာငသမားက ေမြးျမေရးလပငနးမားအတြက တတနငမညေခးေငြမား ရရေရးအတြက ေငြေခးလပငနးမားပ႔ပးကညရန

ျမနမာဘဏလပငနးတြင ေကးလကေမြးျမသလပငနးရငမားအတြက ေခးေငြမ၀ါဒမား ပါ၀ငေရးဆြထားရန ေကးလကေဒသေမြးျမေရးက ပမခငမာေတာငတငးလာေအာင ကယကယျပန႔ျပန႔ႏင အားလးပါ၀ငေအာင

လပေဆာငၾကၿပး သမ၀ါယအသငးမားႏင အထးသျဖင သမ၀ါယမ၀နႀကးဌာနတ႔၏ ႀကးစားအားထတ ေဆာင ရြကမႈမားက ပ႔ပးကညေပးရန

ေကးလကေငြေခးလပငနးႏင ဖြ႔ၿဖးေရးလပငနးမား ထေထာငရနအတြက၊ လထအေျချပ အဖြ႔အစညးမား၊ ကလ သမဂၢအဖြ႔အစညးမား၊ အစးရမဟတေသာအဖြ႔အစညးမားအား အဆငေျပစြာေဆာငရြကႏငမည အေျခအေနမား အေသအခာရရေနေစရန

စးပြားျဖစေမြးျမထတလပမႈလပငနးမားအတြက တစဖြ႕ျခငးႏင႔ေရာ အဖြ႕အမားအျပားႏင႔ပါ အျပနအလနပးေပါငး ေဆာငရြကမႈမား ရရေရးအတြက အခနအခါသငတငး ရာၾကေနရန

ေကးလကေတာငသမားအၾကား လမႈကြနယကမားခတဆက၍ နညးပညာဗဟသတႏင ကြမးကငမႈမားမေ၀ ၾကၿပး၊ ေကးလကသမအသငးမား ( ႏြားေမြးျမသမား၊ ၀ကေမြးျမ သမား ႏင ၾကကေမြးျမသမား ) ဖြ႔စညးတည ေထာငရန

စြမးေဆာငရညျမငတငမႈသငတနးမားတြင ေကးလကလထမား ပါ၀ငလာေအာင အားေပးအားေျမာက ျပလပ ေပးရမည

ေကးလကေမြးျမေရးပညာ ကြငးဆငးပညာေပးလပငနးမားမတဆင ေကးလကေတာငသမား၏ အသပညာ၊ ကြမးကငမႈဖြ႕ၿဖးေရးႏင အမအကငေျပာငးလေရး လပငနးမားအတြက အခြငအလမးမားပမဖနတးေပးရန

ေမြးျမေရးဆငရာအေကာငးဆးလပနညးမားအား လထပညာေပးလပငနးမား တးျမငေဆာငရြကရာတြငလအပသည ေရဒယ၊ ရပျမငသၾကား၊ သတငးစာ၊ ဂာနယစသည လထဆကသြယေရးနညးလမးမားအတြက လအပ ေသာကညပ႔ပးမႈမား ေပးရန

4.3 - obm0t&if;tESD;rsm; wkd;wufaumif;rGefatmifvkyfaqmifa&;twGuf axmufcHcsufrsm;

4.4 - aiGaMu;t&if;tESD; wkd;wufaumif;rGefatmifvkyfaqmifa&; twGufaxmufcHcsufrsm;

4.5 - vlrIt&if;tESD;rsm; wkd;wufaumif;rGefatmifvkyfaqmifa&; twGuf axmufcHcsufrsm;

29


1. Antonio Rota, Livestock planning, challenges and strategies for livestock development in IFAD: International Fund for Agricultural Development (IFAD) at website (http://www.fao.org/docrep/003/t0251e/T0251E08.htm) access in November, 2013.

2. Ciamarra, U. Pica, (2012) Livestock Policies for Poverty Alleviation: Theory and Practical Evidence from Africa, Asia and Latin America, FAO Pro-poor Livestock Initiative: Author. Retrieved from http://www.fao.org/ag/againfo/projects/pplpi/docarc/wp27.pdf

3. FAO Report for MYANMAR: Agriculture Reviews and Investment Strategy, Working Paper 3, 8, and 9 Livestock Sector, 2004.

4. The State of Food and Agriculture, 2013, Retrieved from www.fao.org/publications/sofa/en/

5. HlaHlaThein, (Dr.), Myanmar Livestock Industry Overview, (Seminar Paper for Beef Production Development in Myanmar). Myanmar Veterinary Association (March 2012).

6. H. Schelhaas, (1997), The Dairy Industry in a Changing World, Major Changes in the International Dairy Trade, Bulletin of the International Dairy Federation (IDF).

7. Khin Mar Cho, Current Situation and Future Opportunities in Agricultural Education, Research and Extension in Myanmar, Background Paper No. 5, by Michigan State University and in partnership with the Myanmar Development Resource Institute - Centre for Economic and Social Development (MDRI-CESD), March 2013.

8. Knips, Vivien, Developing Countries and the Global Dairy Sector Part II, Pro-poor livestock policy initiative (PPLPI) working paper No. 31, FAO, Retrieved from FAO Website (http://www.fao.org/docrep/003/t0251e/T0251E08.htm), accessed in October 2013.

9. Livestock Directory, Myanmar Livestock and Fishery Federation, 2013.

10. Duflos, E., Luchtenburg, P., Ren, L. and Chen, L., Microfinance Assessment Report, International Finance Corporation World Bank Group, January 2013.

11. Ministry of Livestock and Fishery, Livestock Breeding and Veterinary Department, (October 2008): Report Paper about Situation of Dairy Production in Yangon Division,

12. Myanmar Livestock Sector Overview, Dr. KhinHlaing, Joint Secretary (1) Myanmar Livestock Federation, presentation on 9th December 2011.

13. National Report on Animal Genetic Resources, National Consultative Committee, The Union of Myanmar, 2004.

14. Rabobank Food & Agribusiness Research, Rabobank International Communications Utrecht, The Netherlands; Retrieved from http://www.rabobanf.com accessed in November 2013.

15. Report for Socioeconomic Study on Livestock Farming in Dry, Southern Shan and Delta-zone Townships by Farm Business Development Technical Group (OSRO/MYA/801/WBK/FAO/LBVD).

References30


16. Report on “Dairy Cattle Farming and Production in Yangon Division” submitted by LBVD to the Ministry of Livestock Breeding and Fishery, 2011.

17. Report on “The National Plan of Action for Food and Nutrition (Myanmar) (2011-2015)” National Nutrition Center, Department of Health, Ministry of Health, 2012.

18. Republic of the Union of Myanmar, Millennium Development Goals Report, 2013, Ministry of National Planning and Economic Development.

19. Statistical Yearbook 2011, Central Statistical Organization, Ministry of National Planning and Economic Development, Myanmar.

20. Than Daing, Brief Analysis of Livestock Sector in HDI: Implication for the New UNDP Programme, Nov 2011.

31


aemufqufwGJrsm;

ေနာကဆကတြ ( ၁ ) ရခငျပညနယေျမပ

Source: www.mimu.com

ေနာကဆကတြ ( ၂ ). ေပါကေတာၿမနယေျမပ


32


ေနာကဆကတြ ( ၃ ). ေတာငကတေျမာကပငးေျမပ


ေနာကဆကတြ ( ၄ ). ေတာငကတေတာငပငးေျမပ


33


ေနာကဆကတြ ( ၅ ) စာရငးေကာကေကးရြာႏင အမေျခမားမ အေျခခအခကအလကမား

၁ နတေတာငျပင ေပါကေတာ ၁၆၅ ၉၀၅ ၁၁၃ ၅၂ ၃၁၁ ၁၄၄ ၁၈ ၂ ၂၀

၂ ေတာငည ေပါကေတာ ၁၈၅ ၁၀၂၉ ၈၆ ၉၉ ၃၁၅ ၂၀၃ ၉ ၆ ၁၅

၃ လကပျဗား ေပါကေတာ ၆၀၇ ၃၅၇၂ ၁၂၅ ၄၈၂ ၃၃၇ ၁၆၄ ၁၃ ၂ ၁၅

၄ လကမယား ေပါကေတာ ၃၇၅ ၁၉၅၀ ၁၂၀ ၂၅၅ ၃၄၆ ၁၅၄ ၁၂ ၃ ၁၅

၅ ကနေခာငး ေပါကေတာ ၄၇၅ ၂၃၃၁ ၂၈၅ ၁၉၀ ၃၈၆ ၁၈၆ ၁၁ ၄ ၁၅

၆ ေညာငေဖါငး ေတာငကတ ၈၅ ၃၇၆ ၆၃ ၂၂ ၀ ၁၂၈ ၁၃ ၂ ၁၅

၇ ေကာကငး ေတာငကတ ၄၂၃ ၁၅၉၀ ၃၃၀ ၉၃ ၂၃ ၃၀၆ ၁၃ ၂ ၁၅

၈ သဒ ေတာငကတ ၁၁၀ ၄၀၆ ၇၄ ၃၆ ၂၀ ၈၅ ၁၀ ၅ ၁၅

၉ လမေမာ ေတာငကတ ၁၃၇၀ ၅၅၀၇ ၄၁၀ ၉၆၀ ၁၄ ၇၇၆ ၈ ၇ ၁၅

၁၀ မေကးေဒါ ေတာငကတ 226 ၈၉၅ ၁၆၉ ၅၆ ၀ ၅၃၉ ၇ ၈ ၁၅

စစေပါငး ၁၁၁ ၄၁ ၁၅၅ႏြာ

းေက

ာငေရ

အမ

းသ

ားအ

မး

သမး

စစေပ

ါငး

ေျဖၾကားသမား

စဥ

ေကးရ

ြာ

ၿမ႕န

ယ

အမေ

ျခ

လဥး

ေရ

ေျမပ

ငရင

ေျမယ

ာမ႔

ကြေ

ကာင

ေရ

ေနာကဆကတြ ( ၆ )၊ ေရဇငး ေမြးျမေရးေဆးပညာတကသလတြင၊ န၀ငဘာလ ( ၁၁ )ရက၊ ၂၀၁၃ ခ ႏစတြငကငးပေသာ ဥးတညအပစေဆြးေႏြးမႈပါ၀ငသမား၏ အေျခအေန၊

အျမငဆး စဥ အမည ကား / မ ရရခ႔ေသာ ရာထး ဘြ႕

၁ ေဒါကတာရထြတေအာင ကား ပါရဂဘြ႔ ပါေမာကၡ/ေဆးပညာဌာန ဌာနမႈး

၂ ေဒါကတာခငႏငးေဆြ မ ပါရဂဘြ႔ ပါေမာကၡ/ ေမြးျမေရးပညာဌာန ဌာနမႈး

၃ ေဒါကတာလတလတထြနး မ ပါရဂဘြ႔ ပါေမာကၡ/ ကပပါးေဗဒဌာန ဌာနမႈး

၄ ေဒါကတာ ေစာပပ မ ပါရဂဘြ႔ ပါေမာကၡ/ အႏဇ၀ေဗဒဌာန ဌာနမႈး

၅ ေဒါကတာ ေအာငေအာင ကား ပါရဂဘြ႔ ပါေမာကၡ/ ဇ၀ကမၼေဗဒဌာန ဌာနမႈး

34


ေနာကဆကတြ ( ၈ ) ျမ႔နယ၊ ေမြးျမေရးဥးစးဌာန မဥးတညအပစေဆြးေႏြးပြတြငပါ၀ငသမား၏ အေျခအေန

စဥ အမည ကား/မ ရာထး ဥးတညအပစ

ေဆြးေႏြးပြေန႔

၁ ေဒါကတာေကာဖးစနး ကား တရစာၦနဆရာ၀န ၅.၁၀.၁၃

၂ ဥး ဥးေစာလ ကား အျငမးစား၊ လကေထာကတရစာၦနေဆးကဆရာ၀န ၅.၁၀.၁၃

၃ ဥး ဥးေဖါငးေမာင ကား အျငမးစား၊ လကေထာကတရစာၦနေဆးကဆရာ၀န ၅.၁၀.၁၃

၄ ေဒါကတာ ႏြယႏြယေအာင မ တရစာၦနဆရာ၀န ၃၁.၁၀.၁၃

၅ ေဒါကတာ ေအာငမးမငး ကား တရစာၦနဆရာ၀န ၃၁.၁၀.၁၃

၆ ဥးေဇာေဇာ ကား ေကးလကတရစာၦနေဆးကလပသား ၃၁.၁၀.၁၃

ေနာကဆကတြ ( ၇ )၊ Green Field International တြင န၀ငဘာလ ၁၁ ရက ၊ ၂၀၁၄ ေန႔တြင၊ ေတြ႔ဆေမးျမနးခ႔ေသာ ပါ၀ငသမား၏အေျခအေန

စဥ အမည ကား/မ ရာထး

၁ ေဒါကတာလလသနး မ မနေနဂငးဒါရကတာ၊ Green Field International

၂ ေဒါကတာတငလ ကား အျငမးစားညႊနၾကားေရးမႈး၊ ေမြးျမေရးႏငကသေရးဥးစဌာန

၃ ေဒါကတာ ေကာျမငစး ကား အျငမးစားညႊနၾကားေရးမႈး၊ ေမြးျမေရး၊ အစားအစာႏင

န႔ထြကပစၥညးလပငနး

၄ ေဒါကတာခစေဆြ ကား ေမြးျမေရးအၾကေပး၊ အသားစားၾကကေမြးျမသမားအသငး

ေနာကဆကတြ ( ၉ ) ေပါကေတာျမ႔နယေကးရြာမားတြငအေသးစတေဆြးေႏြးေမးျမနးခ႔သမား၏ အေျခအေန

စဥ အမည ေကးရြာ/ျမ႔နယ ကား/မ ရာထး ေမးျမနးခ႔သညေန႔

၁ ဥးစနနေအာင နတေတာငျပင ကား အပခပေရးမး ၁၇.၁၀.၁၃

၂ ဥးေစာရျဖ နတေတာငျပင ကား ေကးရြာလႀကး ၁၇.၁၀.၁၃

၃ ဥးေမာငထြနးျမင နတေတာငျပင ကား ေကးရြာလႀကး ၁၇.၁၀.၁၃

၄ ဥးအာသြနးေခ ေတာငည ကား အပခပေရးမး ၁၈.၁၀.၁၃

၅ ဥးေမာငသနးေခ ေတာငည ကား ေကးရြာလႀကး ၁၈.၁၀.၁၃

၆ ဥးေစာမရထြနး ေတာငည ကား ေကးရြာလႀကး ၁၈.၁၀.၁၃

၇ ဥးေကာညႊန႔ လကပဗား ကား အပခပေရးမး ၂၀.၁၀.၁၃

၈ ဥးေ၀ဇျဖ လကပဗား ကား ေကးရြာလႀကး ၂၀.၁၀.၁၃

၉ ဥးေမာငေအးခမး လကပဗား ကား ေကးရြာလႀကး ၂၀.၁၀.၁၃

၁၀ ဥးေမာငသနးထြနး လကမယား ကား အပခပေရးမး ၂၁.၁၀.၁၃

၁၁ ဥးေကာငးေကာဇ လကမယား ကား ေကးရြာလႀကး ၂၁.၁၀.၁၃

၁၂ ဥးအမထြနးေအာင လကမယား ကား ေကးရြာလႀကး ၂၁.၁၀.၁၃

35


၁၃ ဥးစနလေမာင ကနေခာငး ကား အပခပေရးမး ၂၂.၁၀.၁၃

၁၄ ဥးေကာႀကး ကနေခာငး ကား ေကးရြာလႀကး ၂၂.၁၀.၁၃

၁၅ ဥးထြနးေကာ ကနေခာငး ကား ေကးရြာလႀကး ၂၂.၁၀.၁၃

ေနာကဆကတြ ( ၁၀ ) ေတာငကတၿမ႕နယ၊ေကးရြားမားမ အေသးစတေဆြးေႏြးေမးျမနးမႈမ ပါ၀ငသမားအေျခအေန

စဥ အမည ေကးရြာ / ၿမ႕နယ ကား/မ ရာထး ေဆြးေႏြးခ႔ေသာေန႔

၁ ဥးလ၀ငး ေညာငေပာက ကား အပခပေရးမး ၂၇.၁၀.၁၃

၂ ဥးေမာငေမာင ေညာငေပာက ကား ေကးရြာလႀကး ၂၇.၁၀.၁၃

၃ ဥးေကာေဇယ ေညာငေပာက ကား ေကးရြာလႀကး ၂၇.၁၀.၁၃

၄ ဥးေကာညထြနး ေကာဂငး ကား အပခပေရးမး ၂၈.၁၀.၁၃

၅ ဥးေရႊသနး ေကာဂငး ကား ေကးရြာလႀကး ၂၈.၁၀.၁၃

၆ ဥးၾကညလြင ေကာဂငး ကား ေကးရြာလႀကး ၂၈.၁၀.၁၃

၇ ဥးထြနး၀ငး သဒး ကား အပခပေရးမး ၂၉.၁၀.၁၃

၈ ဥးေမာငသနးတင သဒး ကား ေကးရြာလႀကး ၂၉.၁၀.၁၃

၉ ဥးေမာငစနး သဒး ကား ေကးရြာလႀကး ၂၉.၁၀.၁၃

၁၀ ဥးသနးဟန လမေမာ ကား အပခပေရးမး ၃၀.၁၀.၁၃

၁၁ ဥးျမငေဌး လမေမာ ကား ေကးရြာလႀကး ၃၀.၁၀.၁၃

၁၂ ဥးေသာငးျမင လမေမာ ကား ေကးရြာလႀကး ၃၀.၁၀.၁၃

၁၃ ဥးထြနးေရႊ မေကးေဒါ ကား ေကးရြာလႀကး ၃၁.၁၀.၁၃

၁၄ ဥးလေထြး မေကးေဒါ ကား ေကးရြာလႀကး ၃၁.၁၀.၁၃

၁၅ ဥးစတင မေကးေဒါ ကား ေကးရြာလႀကး ၃၁.၁၀.၁၃

ေနာကဆကတြ ( ၁၁ ) ၊ ေျမယာပငဆငမႈေျဖၾကားခကမား

ေျဖၾကားခက ေျဖၾကားသမား ရာခငႏႈနး

ေျမမ႔ ၃၃ ၂၁.၃

၁ ဧက မ ၅ ဧက ၆၀ ၃၈.၇

၆ ဧက မ ၁၀ ဧက ၂၄ ၁၅.၅

၁၁ ဧက မ ၂၀ ဧက ၁၆ ၁၀.၃

၂၁ဧက မ ၄၀ဧက ၁၇ ၁၁

၄၁ဧက မ ၈၀ဧက ၄ ၂.၆

၈၁ဧက မ ၁၂၀ ဧက ၁ ၀.၆

စစေပါငး ၁၅၅ ၁၀၀

အခကအလကအရငးအျမစ ၊ စစတမးေကာကယမႈအခကအလကမား

36


ေနာကဆကတြ ( ၁၂ ) ၊ ၿမ႔နယအလကေျမယာပငဆငမႈမား

ေျမယာပငဆငမႈ အေျခအေန

ၿမ႕နယအလကေလလာခက

ေပါကေတာၿမ႕နယ မ ေျဖၾကားသမား

ေတာငကတၿမ႕နယမ ေျဖၾကားသမား

စစေပါငး

ေျမယာမ႔

၁ ဧက မ ၅ ဧက

၆ ဧက မ ၁၀ ဧက

၁၁ ဧက မ ၂၀ ဧက

၂၁ ဧက မ ၄၀ ဧက

၄၁ ဧက မ ၈၀ ဧက

၈၁ ဧက မ ၁၂၀ ဧက

စစေပါငး

ေျမယာပငဆငမႈ


ေနာကဆကတြ ( ၁၃ ) ေျဖၾကားသမားႏငကၽြ / ႏြားပငရငမား၏လမႈစးပြားအေျခအေန

လမႈစးပြားအေျခအေန ကၽြ / ႏြား ရာခငႏႈနး ကၽြ / ႏြား ရာခငႏႈနး ေျဖၾကားသ စစေပါငး ပငရင မပငဆငသ စစေပါငး ရာခငႏႈနး ျမင ၃၉ ၇၆.၅ ၁၂ ၂၃.၅ ၅၁ ၃၂.၉

အလယအလတ ၄၀ ၇၄.၁ ၁၃ ၂၅.၉ ၅၃ ၃၄.၈

နမ ၁၅ ၃၀ ၃၆ ၇၀ ၅၁ ၃၂.၃

စစေပါငး ၉၄ ၁၀၀ ၆၁ ၁၀၀ ၁၅၅ ၁၀၀

ေနာကဆကတြ ( ၁၄ ) စးပြားျဖစေမြးျမေရးလပငနးေဆာငရြကလသမား

စးပြားျဖစေမြးျမေရးေဆာငရြကလပါသလား

လပလပါသည မလပလပါ စစေပါငး

ေပါကေတာ ေျဖၾကားသ ၆၀ ( ၇၅ % ) ၂၀ ( ၂၅ % ) ၈၀

ေတာငကတ ၆၀ ( ၈၀% ) ၁၅ ( ၂၀ % ) ၇၅

စစေပါငး ၁၂၀ ( ၇၇.၄% ) ၃၅ ( ၂၂.၆% ) ၁၅၅



၁၇ ၁၆ ၃၃

၁၄ ၁၆ ၆၀

၁၂ ၁၂ ၂၄

၁၅ ၁ ၁၆

၁၇ ၀ ၁၇

၄ ၀ ၄

၁ ၀ ၁

၈၀ ၇၅ ၁၅၅

37


ေနာကဆကတြ ( ၁၅ )၊ မသားစ၀ငေငြႏင ကၽြ /ႏြားေမြးျမမႈ ၀ငေငြအခး

ေျဖၾကားသ ေျဖၾကားသအေရအတြက %

ကြ/ႏြားေမြးျမမႈမ၀ငေငြအားလးရရမႈ ၄ ၄.၂၅

ကြ/ႏြားေမြးျမေရးမ၀ငေငြ ၇၅% ရရမႈ ၅ ၅.၃၂

ကြ/ႏြားေမြးျမေရးမ၀ငေငြ ၅၀% ရရမႈ ၂၆ ၂၇.၆၆

ကြ/ႏြားေမြးျမေရးမ၀ငေငြ ၂၅% ရရမႈ ၅၇ ၆၀.၆၄

ကြ/ႏြားေမြးျမေရးမ၀ငေငြ ၂၅% ထကနညးရရမႈ ၂ ၂.၁၃

စစေပါငး ၉၄ ၁၀၀


ေနာကဆကတြ ( ၁၆ ) ေျဖၾကားသမား၏ပညာေရးအဆငအတနး

ေျဖၾကားသ ေျဖၾကားသအေရအတြက ရာခငႏႈနး

စာမတတသ ၂၄ ၁၅.၅

မလတနးအဆင ၁၁၅ ၇၄.၂

အလယတနး ၁၆ ၁၀.၃



ေနာကဆကတြ ( ၁၇ ) တရစာၦနေရာငးခနငမႈ

ေျဖၾကားသ ေျဖၾကားသမား ရာခငႏႈနး

လြယကစြာေရာငးနင ၁၂၅ ၈၀.၆

လြယကစြာမေရာငးနငပါ ၃၀ ၁၉.၄



ေနာကဆကတြ ( ၁၈ ) တရစာၦနေရာငးခရာေနရာမား


ေကးရြာအတြငး ၅၉ ၃၈.၁

အနးဆးေစး ၄၉ ၃၁.၆

လငစငရပြစားမား ၄၇ ၃၀.၃



38


ေနာကဆကတြ ( ၁၉ ) ေစးကြကေပါကေစးအတငးေရာငးခနငမႈ


လကရေပါကေစးအတငးရရပါသည ၁၄၅ ၉၃.၅

လကရေပါကေစးအတငးနရရပါ ၁၀ ၆.၅



39

Documents

aus;vufarG;jrLa&u@ pD;yGm;jzpf vkyfudkif vmEkdifa&tay ... · PDF fileaus;vufarG;jrLa&;u@ pD;yGm;jzpfvkyfudkifvmEkdifa&;tay: oufa&mufvsuf&Sdaom taMumif;&if;cHrsm; ေက်းလက္ေမြးျမဴေရးက႑