AutoCAD 2002 2D tehničko crtanje

mr. Samir Lemeš, dipl.inž.maš.Mašinski fakultet u Zenici- Centar za učenje na daljinu -

slemes@unze.ba

AutoCAD 2002 2D tehničko crtanje

1. Osnove rada sa AutoCAD-om. 2. Priprema crteža i programa za rad. 3. Rad sa komandama za prikazivanje

crteža. 4. Unos koordinata i osnovne komande

za crtanje. 5. Komande za kreiranje objekata.6. Rad sa osnap kriterijumima. 7. Manipulacija crtežima, prototip

crtež. 8. Slojevi.9. Selekcija objekata. 10. Komande za modificiranje objekata.

11. Komande za modificiranje objekata.

12. Osobine objekata. 13. Crtanje polilinije, multilinije, crtanje

spline krive. 14. Rad sa gripovima. 15. Crtanje i modificiranje šrafure,

umetanje slika. 16. Pisanje i modificiranje teksta. 17. Crtanje i modificiranje kota. 18. Rad u prostoru modela i papira. 19. Priprema za štampanje i izrada

crteža na papiru. 20. Završni ispit i izdavanje certifikata

o završenom kursu.

1. Osnove rada sa AutoCAD-om

Upoznavanje sa korisničkim interfejsomDijelovi prozoraUnošenje naredbiKorištenje mišaKoordinatni sistemiStatusna linijaPrilagođavanje korisniku

1. Osnove rada sa AutoCAD-om

Upoznavanje sa korisničkim interfejsom

Izbor mjernih jedinicaIzbor načina pokretanja

1. Osnove rada sa AutoCAD-om

Dijelovi prozora

prostor za modeliranje

komandna linija

statusna linija

trake s alatima

trake s alatima

meniji

koordinatni sistem

1. Osnove rada sa AutoCAD-om

Unošenje naredbi

Putem komandne linijeF2, Enter, Esc, početna slovaundo, zoom, line

AUTOLISPPutem menija

draw/line, draw/arc/3 pointsPutem traka sa alatima

tooltipstipke sa više naredbi

1. Osnove rada sa AutoCAD-om

Korištenje miša

Zumiranje točkićemDvostruki klik na točak = zoom EDrag s točkom = panDesni klik = on screen menuShift+desni klik = object snap menu

1. Osnove rada sa AutoCAD-om

Koordinatni sistemi

WCS (world coordinate system)X osa je horizontalnaY osa je vertikalnaZ osa je okomita na XY ravan

UCS (user coordinate system):tools/move UCS - translacijatools/new UCS/Z - rotacijatools/new UCS/world – WCS

1. Osnove rada sa AutoCAD-om

Statusna linija

Koordinate položaja mišaSNAP – ograničenje korakaGRID – prikaz mreže tačakaORTHO - samo horizontalne i vertikalne linijePOLAR – ograničenje koraka uglaOSNAP – korištenje postojećih tačakaOTRACK – pomoćne linijeLWT – prikaz debljine linije

1. Osnove rada sa AutoCAD-om

Prilagođavanje korisniku

Tools/options/display/colors/colorView/toolbarsPomjeranjealatnih trakaTools/options/display/contour lines per surface

2. Priprema crteža i programa za rad

Skica na papiru2D vs. 3DKoordinatni sistemDimenzije i koordinate tačakaIzbor mjernih jedinicaWizardPriprema slojeva

2. Priprema crteža i programa za rad

Skica na papiru

Od dobre pripreme zavisi efikasnost radaCAD treba da ubrzava, a ne da usporava izradu dokumentacijePriprema obuhvata:

Izbor koordinatnog sistemaKoordinate karakterističnih tačaka

2. Priprema crteža i programa za rad

2D ili 3D?

Izbor zavisi od namjene2D crtanje je po pravilu lakše i brže2D manje opterećuje računarSvi detalji i presjeci se crtaju posebno3D model se koristi i za CAEOd jednog 3D modela se mogu praviti presjeci, pogledi i detaljiZahtijeva više memorije

2. Priprema crteža i programa za rad

Koordinatni sistem

Usvaja se prema geometriji komadaNaknadno se sve nacrtano može premjestiti translacijom ili rotacijomZa osnosimetrične komade i komade sa otvorima treba nacrtati linije simetrije

2. Priprema crteža i programa za rad

Dimenzije i koordinate tačaka

Prije crtanja treba definisati koordinate karakterističnih tačaka na crtežuPrvo se unose koordinate tačaka simetralaKoordinate se mogu unositi apsolutno i relativnoPolarne i/ili pravougle koordinate

2. Priprema crteža i programa za rad

Izbor mjernih jedinica

Sve se crta u mjerilu 1:1Naknadno se određuje mjerilo crteža (neposredno prije štampanja)Mogu se proizvoljno odabrati mjerne jedinice (mm, cm, m,...)

2. Priprema crteža i programa za rad

Wizard

Wizard se koristi za izbor mjerne jedinice, konvencije za uglove, broj decimalnih mjesta i sl.

2. Priprema crteža i programa za rad

Priprema slojeva

Kvalitetan crtež obavezno koristi slojeveObjekti se mogu naknadno premještatiiz sloja u slojImena slojeva bi trebala bitistandardizirana

3. Rad sa komandama zaprikazivanje crteža

ZoomPanScroll3D orbitRegenRedraw

3. Rad sa komandama za prikazivanje crteža

Zoom

Zumiranje bez nacrtanih objekata nema smislaZumiranje mijenja način prikaza na ekranuZumiranje ne utiče na mjerilo crteža!Naredba ZOOMOpcije u komandnoj linijiDesni klik mišem

3. Rad sa komandama za prikazivanje crteža

Zoom

ZOOM W – pravougaonik definisandijagonalnim tačkamaZOOM 3 – 3 x veća slika (apsolutno)ZOOM 3x – 3x veća slika (relativno)ZOOM .2x – 5 x manja slika (relativno)ZOOM A – prikazuje sve nacrtane objekte ili granice crteža (limits)ZOOM E - prikazuje sve nacrtane objekte ZOOM P – prethodno povećanje (max. 10)

3. Rad sa komandama za prikazivanje crteža

Pan / Scroll

Naredba PANEnter ili Esc za prestanak djelovanja naredbeTipka miša se može više puta puštati tokom jedne naredbeDesni klik miša – prelazak iz ZOOM u PAN i obrnutoMogu se istovremeno koristiti i trake za scroll

3. Rad sa komandama za prikazivanje crteža

3D orbit

Ima smisla samo kod 3D grafikeZa prikaz XY ravni:View/3D views/Topilidesni klik/Reset View

3. Rad sa komandama za prikazivanje crteža

Regen

Nakon zumiranja kružnih objekata treba regenerisati crtež (REGEN)

3. Rad sa komandama za prikazivanje crteža

Redraw

Nakon brisanja objekata zaostaju oznake tačaka, koje se uklanjaju osvježavanjem crteža (REDRAW)

4. Unos koordinata i osnovnekomande za crtanje

LINEUnos koordinata u komandnoj liniji2D Dekartove koordinate2D polarne koordinateApsolutne i relativne koordinate3D koordinate (cilindrične, sferne)Unos koordinata mišemKorištenje postojećih tačaka

4. Unos koordinata i osnovne komande za crtanje

LINE

Primjer crtanja linijeSpecify first point:Specify next point or [Undo]:Specify next point or [Close/Undo]:

Nakon svake naredbe treba pogledati u komandnu liniju da bi se vidjelo štasljedeće treba unijeti

4. Unos koordinata i osnovne komande za crtanje

Unos koordinata u komandnoj liniji

Koordinate tačaka se mogu unositi:U komandnoj liniji (20,9)Pomoću miša (SNAP)Korištenjem postojećih tačaka (OSNAP)Specijalnim nazivima (C = CLOSE)

Kraj naredbe LINE: Enter ili EscBez prompta “Command:” ne može se zadati sljedeća naredbaU = UNDO (brisanje posljednjeg segmenta)

4. Unos koordinata i osnovne komande za crtanje

2D Dekartove koordinate

Koordinatni početak ima koordinate 0,0X – horizontalna, Y – vertikalna osaX,Y – ravan; X,Y,Z – prostorPozitivni brojevi (4)Negativni brojevi (-2)Realni brojevi (4.5)Razlomci (3/5)

4. Unos koordinata i osnovne komande za crtanje

2D polarne koordinate

Koordinatni početak ima koordinate 0,0R<αR – radijus vektorα - ugao od X-ose20<0 = 20,035<-90 = 35<270

4. Unos koordinata i osnovne komande za crtanje

Apsolutne i relativne koordinate

Koordinate se mjere od koordinatnog početkaAko se ispred koordinate stavi znak @, mjere se od posljednje nacrtane tačke@30,40@20<45

4. Unos koordinata i osnovne komande za crtanje

3D koordinate (cilindrične, sferne)

Cilindrične: R<α,ZSferne: R<α<βα = ugao sa X-osomβ = ugao sa XY-ravni

4. Unos koordinata i osnovne komande za crtanje

Unos koordinata mišem

Unos proizvoljnih tačakaUpotreba mreže tačaka za ograničenje koraka (SNAP)Promjena koraka (SNAP)Prikaz mreže (GRID)Ograničenje kretanja (ORTHO)

4. Unos koordinata i osnovne komande za crtanje

Korištenje postojećih tačaka

Tačke na već nacrtanim objektima (krajnje tačke, centri kružnica i lukova, presjeci linija i sl.) se mogu koristiti za unos koordinata mišem.OSNAP mora biti aktiviran

5. Komande za kreiranje objekata

LINECIRCLEARCRECTANGLEPOLYGONELLIPSE

5. Komande za kreiranje objekata

LINE – crtanje duži

Svaki segment izlomljene linije se ponaša kao poseban objekatUmjesto koordinata prve tačke može se sa “Enter” koristiti posljednja tačkaprethodno nacrtanog objektaAko je prethodni objekat luk, LINE “Enter” nastavlja liniju kao tangentu na taj luk

5. Komande za kreiranje objekata

CIRCLE – crtanje kružnice

Načini crtanja kružnice:Centar/tačka na kružnici Centar/radijus (Radius)Centar/prečnik (Diameter)3P: tri nekolinearne tačke2P: dvije tačke koje definišu prečnikTTR: dvije tangente i radijus

5. Komande za kreiranje objekata

ARC – crtanje luka

Tačke za crtanje luka:Početna tačka = start pointCentar luka = centerDruga tačka na luku = second pointKrajnja tačka luka = endUgao koji zatvara luk = angleDužina tetive na luk = chord length

Luk se crta u pozitivnom smjeru Često je bolje crtati kružnicu nego luk

5. Komande za kreiranje objekata

RECTANGLE – crtanje pravougaonika

Pravougaonik definisan pomoću tačaka na kraju dijagonaleZa razliku od naredbe LINE, nacrtani pravougaonik je jedan objekatStranice su mu paralelne sa koordinatnim osama X i Y

5. Komande za kreiranje objekata

POLYGON – crtanje pravilnog poligona

Number of sides = broj stranicaEdge = stranica (osnova)Endpoint = krajnja tačka stranice

Center = centar kružniceInscribed = upisan u kružnicuCircumscribed = opisan oko kružnice

Radius = poluprečnik

5. Komande za kreiranje objekata

ELLIPSE – crtanje elipse

Axis endpoint = krajnja tačka oseOther endpoint = druga krajnja tačkaoseDistance to other axis = drugi poluprečnikCenter = centar elipse (sredina između dva fokusa)

6. Rad sa osnap kriterijumima

Koncept “OSNAP”Podešavanje kriterija za osnapOpis osnap kriterijaPrivremene referentne tačke

6. Rad sa osnap kriterijumima

Koncept “Osnap”

Ako već postoje nacrtani objekti, njihove karakteristične tačke se mogu koristiti kao “magneti” za crtanje novih tačaka (žuti markeri)Tada nije potrebno poznavati tačnebrojčane koordinate tačkeMože se koristiti kad god treba unijeti koordinate tačke

6. Rad sa osnap kriterijumima

Podešavanje kriterija za osnap

Pojedine karakteristične tačke se mogu uključiti ili isključitiShift + desni klik mišem: daje listu mogućih osnap kriterijaDesni klik na OSNAP u statusnoj liniji: Settings...

6. Rad sa osnap kriterijumima

Opis osnap kriterija

END – krajnja tačkaMID – sredina duži ili lukaCEN – centar luka ili kružniceNOD – čvor polilinijeQUA – tačke presjeka kružnice s koordinatnim osama (granice kvadranta) INT – presjek 2 linije (intersection)EXT – produžetak, pomoćna linija (extension)

6. Rad sa osnap kriterijumima

Opis osnap kriterija

INS – polazna tačka bloka (insertion)PER – normala (perpendicular)TAN – tangenta na kružnicuNEA – najbliža tačka (nearest)APP – zamišljeni presjek (apparent)PAR – paralela

6. Rad sa osnap kriterijumima

Privremene referentne tačke

Pomoćne linije se pojavljuju kad se kursor zadrži na osnap tački

7. Manipulacija crtežima, prototipcrtež

File meniRad sa više datoteka (window)Starije verzije (2000, 14,...)File/exportFile/publish to webTemplate – otvaranjeTemplate - kreiranje

7. Manipulacija crtežima, prototip crtež

File meni

OPEN – otvara dokumentNEW – počinje novi dokumentSAVE – snima dokumentSAVE AS – snima pod drugim imenom ili na drugo mjestoCLOSE – zatvara dokumentEXIT – izlazak iz programa

7. Manipulacija crtežima, prototip crtež

Rad sa više datoteka (window)

Istovremeno može biti otvoreno više crtežaPomoću menija Window se prelazi iz crteža u crtežCLOSE – zatvara aktivni dokumentCLOSE ALL – zatvara sve dokumenteTILE – pravilno rasporedi crteže po raspoloživom prostoru

7. Manipulacija crtežima, prototip crtež

Starije verzije (2000, 14,...)

“AutoCAD 2000” format se koristi u verzijama 2000, 2000i i 2002.Dokument urađen u verziji 2004 ne može se koristiti u starijim verzijamaKod naredbe SAVE AS može se izabrati verzija kojom će se koristiti dokument

7. Manipulacija crtežima, prototip crtež

File/export

WMF – vektorski format za MS OfficeACIS – 3D format STL – stereolitografija (3D printer)DXX – samo atributi u tekst datoteciBMP – bitmapa3DS – Autodesk 3D studioEPS – PostScriptDWG – blok

7. Manipulacija crtežima, prototip crtež

File/publish to web

“Volo View” ili “Whip” su plug-in dodaci za Internet browser koji omogućuju prkaz vektorskog formata slike (DWF)HTML stranica sa JPEG ili PNG slikama ima statičnebitmap slikeI-drop se koristiza web katalogeblokova

7. Manipulacija crtežima, prototip crtež

Template – otvaranje

Template je prototip crtež koji sadrži postavke (format papira, mjerne jedinice, broj decimala,...) i često korištene objekte (slojevi, sastavnice, okviri,...)FILE / NEW...acad.dwt (engl.)acadiso.dwt (metr.)

7. Manipulacija crtežima, prototip crtež

Template – kreiranje

FILE / SAVE AS

8. Slojevi (Layers)

Kreiranje slojevaVrsta linijeDebljina linijeBoja linijeIzbor sloja za crtanjeManipulacija slojevimaPrenošenje objekata iz sloja u sloj

8. Slojevi (Layers)

Kreiranje slojeva

LAYERS / NEW

8. Slojevi (Layers)

Vrsta linije

LINETYPEPosebna datoteka sa definicijama linija se učitava po potrebi (LOAD) acadiso.linCONTINUOUSCENTERHIDDEN

8. Slojevi (Layers)

Debljina linije

LINEWEIGHTDebljina 0 će se štampatikao najtanja mogućaza dati ploter/printerLWT iz statusnelinije prikazuje/sakrivadebljine linija na ekranu

8. Slojevi (Layers)

Boja linije

COLORWhite nije bijela;zavisi od boje podlogeNekad su se bojekoristile za linijerazličitih debljinaBoje se koriste za vizualno prepoznavanje slojeva

8. Slojevi (Layers)

Izbor sloja za crtanje

Ništa ne smije biti označeno (esc esc)Izbor sloja se vrši mišemU dijalogu za modificiranje slojeva tipka CURRENT postavlja aktivni slojNakon izbora sloja,svaki novi objekatpripada tom sloju i uzima osobine sloja

8. Slojevi (Layers)

Manipulacija slojevima

Dijalog za izbor sloja ili lista slojevaON/OFF - isključeni sloj se ne vidi i ne štampaFREEZE – ubrzava REGEN, za slojeve koji se duže neće koristitiLOCK – sprečava izmjenu objekataPLOT – da li se sloj štampa

8. Slojevi (Layers)

Prenošenje objekata iz sloja u sloj

Označiti jedan ili više objekataIzabrati željeni slojEsc escZajedno sa promjenom sloja, mijenjaju se sve osobine definisane za taj slojBYLAYER – osobina koja se mijenja sa slojem (boja, vrsta linije, debljina linije)

9. Selekcija objekata

ERASENačini selekcije mišemNačini selekcije komandnom linijomSelect – RemoveSelect All

9. Selekcija objekata

ERASE – brisanje objekata

Primjer za selekciju objekata: brisanje2 načina rada (za sve naredbe za modifikaciju objekata):

Selekcija, brisanjeNaredba za brisanje, selekcija

Tipka DEL (DELETE) na tastaturi se koristi za brisanje označenih objekataOOPS – zamjena za UNDO (za brisanje)

9. Selekcija objekata

Načini selekcije mišem

Sve naredbe koje traže selekciju objekata treba završiti sa ENTERSelekcija mišem:

Kliknuti na svaki objekat posebnoUokviriti objekte pravougaonikom(dijagonalno)Shift + klik = izuzima objekteMože se kombinovati sa komandnom linijom

9. Selekcija objekata

Načini selekcije komandnom linijom

Primjer:Command: eraseSelect objects: 1 foundSelect objects: 1 found, 2 totalSelect objects:Command:

Last – posljednji kreirani objekatPrevious – skup objekata koji su izabrani prethodnom naredbom

9. Selekcija objekata

Select - Remove

Tokom izbora objekata, opcija R pretvara prompt “Select:” u “Remove:”, nakon čega svaki sljedeći objekat se izuzima iz skupa označenihOpcija A pretvara prompt “Remove:” u “Select:”, za nastavak dodavanja objekata

9. Selekcija objekata

Select All

Opcija A ili ALL označi sve objekte na crtežuMože se kombinovati sa mišem, sa R ili drugim načinima selekcijeObjekti na “zamrznutim” slojevima (FREEZE) nisu obuhvaćeni ovom opcijom

10. Komande za modificiranjeobjekata

MOVECOPYARRAYROTATE MIRROR

10. Komande za modificiranje objekata

MOVE - translacija

“Specify base point or displacement:” –početna tačka vektora translacije“Specify second point of displacementor <use first point as displacement>:” –krajnja tačka vektora translacije

10. Komande za modificiranje objekata

COPY - kopiranje

“Specify base point or displacement, or[Multiple]:” - početna tačka vektora translacijeOpcija M omogućava višestruko kopiranje (pečat)“Specify second point of displacementor <use first point as displacement>:” -krajnja tačka vektora translacije

10. Komande za modificiranje objekata

ARRAY – višestruko kopiranje

Pravouglo ili kružno raspoređene kopije

10. Komande za modificiranje objekata

ROTATE – rotacija

Rotacija u ravni (oko tačke)“Specify base point:” – centar rotacije“Specify rotation angle or [Reference]:”– ugao rotacije (pozitivan je u smjeru suprotno od kazaljke na satu)R – postizanje paralelnosti

10. Komande za modificiranje objekata

MIRROR – simetrično preslikavanje

Izabrati objekte (Select objects)Izabrati osu simetrije pomoću 2 tačke (Specify first point of mirror line; Specify second point of mirror line)Treba li obrisati original?(Delete source objects? [Yes/No] <N>)

11. Komande za modificiranjeobjekata

OFFSETTRIMCHAMFERFILLETSCALE

11. Komande za modificiranje objekata

OFFSET – koncentrične kopije

Paralelne kopije (linije, lukovi, krugovi, elipse, polilinije, spline krivulje)Offset na datoj udaljenosti:

Udaljenost (Specify offset distance)Objekat (Select object to offset)Strana (Specify point on side to offset)

Offset kroz tačku (Through):Tačka (Specify through point)

11. Komande za modificiranje objekata

TRIM – odsijecanje

Prvo se bira granica odsijecanja(Select cutting edges ...)Zatim se biraju dijelovi objekata koje treba izbrisati (Select object to trim)

11. Komande za modificiranje objekata

CHAMFER – obaranje ivica

Prvo se definišu udaljenosti (D)(Select first line or...)

Prva udaljenost (Specifyfirst chamfer distance)Druga udaljenost (Specifysecond chamfer distance)Prva ivica (Select first line)Druga ivica (Select second line)

11. Komande za modificiranje objekata

FILLET – radijusi

Prvo se definiše radijus (R)(Select first object or...)

Radijus (Specify fillet radius)Prva ivica (Select first object)Druga ivica (Select second object)

11. Komande za modificiranje objekata

SCALE – skaliranje

Proporcionalno povećavanje (faktor > 1) ili smanjivanje (faktor < 1) objekata Prvo se biraju objekti (Select objects)Nepokretna tačka (Specify base point)Faktor (Specify scale factor)

12. Osobine objekata

BylayerBojaVrsta linijeVrsta linije - skalaDebljina linijePropertiesGeometrijske osobine

12. Osobine objekata

Bylayer – osobine zavisne od sloja

Osim eksplicitnih vrijednosti, boja, vrsta i debljina linije mogu imati vrijednost BYLAYER – ta osobina zavisi od sloja u kojem se objekat nalaziAko se osobina promijeni prije crtanja objekata, ta osobina će se odnositi na nove objekte

12. Osobine objekata

Boja

Boje su se nekad koristile kao zamjena za debljine linijaSada boje služe za lakše prepoznavanje slojevaBYLAYER – boja definisana za slojStandardne boje: 1 Red, 2 Yellow, 3 Green, 4 Cyan, 5 Blue, 6 Magenta, 7 White/Black.

12. Osobine objekata

Vrsta linije

Ponavljajući niz crtica, tačaka i praznih mjesta u liniji ili krivuljiU datoteci “acad.lin” se nalaze definicije vrsta linijaPo potrebi se učitavaju samo neke vrste linija (naredba LINETYPE)

12. Osobine objekata

Vrsta linije - skala

Faktor kojim se množe dužine crtica isprekidanih linijaLINETYPEShow detailsGlobal scalefactor

12. Osobine objekata

Debljina linije

Izražava se u milimetrimaBira se pomoću slojeva, a može se zadati i eksplicitnoBYLAYER – debljina definisana za slojDefault = 0,25 mmLWT (statusna linija)0,00 mm = najtanja moguća linija za dati ploter/printer

12. Osobine objekata

Properties

Svaki označeni objekatima set osobinaDesni klik, propertiesPick point(izbor koordinata tačaka)

12. Osobine objekata

Geometrijske osobine

Površina, težište, momenti inercije...:Draw / RegionTools / Inquiry / Region Mass Properties

Area: površinaPerimeter: obimCentroid: težišteMoments of inertia: momenti inercijePrincipal moments and X-Y directionsabout centroid: glavni momenti inercije

13. Crtanje polilinije, multilinije, crtanje spline krive

PLINEBOUNDARYMLINEPEDITSPLINE

13. Crtanje polilinije, multilinije, crtanje spline krive

PLINE – polilinije

Polilinija je neprekidni niz duži i/ili lukova, koji skupa čine jedan objekatPLINE

Arc – luk (Angle – ugao, Center – centar, Direction – smjer, Line – duž, Radius –poluprečnik, Second pt – druga tačkaClose – završetak u početnoj tačkiLength – dužina

Draw / Boundary / Polyline

13. Crtanje polilinije, multilinije, crtanje spline krive

BOUNDARY – geometrijski likovi

Regioni su dvodimenzionalni zatvoreni likovi koji se kreiraju od objekata koji čine zatvorene površineDraw / Boundary / RegionKoriste se za računanje geometrijskih karakteristika, te za kreiranje trodimenzionalnih objekata

13. Crtanje polilinije, multilinije, crtanje spline krive

MLINE – multilinije

1 do 16 paralelnih linija (elements)MLINEScale – udaljenost između linijaFormat / Multiline style

13. Crtanje polilinije, multilinije, crtanje spline krive

PEDIT – izmjene polilinije

Close – spaja krajeve pravom linijomOpen – briše posljednji segmentJoin – spaja 2 polilinije (moraju imati zajedničku tačku)Spline – pretvara pline u spline Fit – pretvara duži u lukove

13. Crtanje polilinije, multilinije, crtanje spline krive

SPLINE – Krivulje

Krivulja definisana polinomom reda za 1 manjeg od broja tačakaMože se uporediti sa “krivuljarima”Primjer: profil zupčanika

Početna tačka (Specify first point)Sljedeća tačka (Specify next point)

Tangente krajeva <start tangent>:Specify start tangent:Specify end tangent:

14. Rad sa gripovima

Objašnjenje pojma gripMirrorMoveRotateStrechScaleVišestruke kopije

14. Rad sa gripovima

Objašnjenje pojma grip

Hvataljke (kvadratići)koji se pojave nastrateškim tačkamaSPACE mijenja: stretch, move, rotate, scale, mirror ESC uklanja gripove

14. Rad sa gripovima

Mirror

Izabrati objekteKliknuti na jedan gripPonavljati SPACE dok se ne pojavi **MIRROR**Izabrati drugu tačku ili B (Base point) da se ponovo izabere prva tačkaKorisno je koristiti ORTHO

14. Rad sa gripovima

Move

Izabrati objekteKliknuti na jedan gripPonavljati SPACE dok se ne pojavi **MOVE**Izabrati novi položaj objekataPomjeraju se svi objekti

14. Rad sa gripovima

Rotate

Izabrati objekteKliknuti na jedan gripPonavljati SPACE dok se ne pojavi **ROTATE**Unijeti ugao za koji se rotiraju svi izabrani objekti oko gripa koji je izabran

14. Rad sa gripovima

Strech

Gripovi se mogu pomjerati: proizvoljno (mišem) zadavanjem koordinata u komandnoj linijiKorištenjem postojećih tačaka

Prije izbora jednog gripa, može se označiti više grpova sa SHIFT –istovremeno se pomjeraju svi označeni gripovi

14. Rad sa gripovima

Scale

Izabrati objekteKliknuti na jedan gripPonavljati SPACE dok se ne pojavi **SCALE**Unijeti skalu – faktor kojom se množe sve dimenzije objektaIzabrani grip ostaje nepomičan (base point)

14. Rad sa gripovima

Višestruke kopije

Izabrati objekteKliknuti na jedan gripPonavljati SPACE dok se ne pojavi **MOVE**Unijeti C (Copy)Izabrati novi položaj objekataKopiraju se svi izabrani objekti

15. Crtanje i modificiranje šrafure, umetanje slika

BHATCHPodešavanje šrafureIzbor regionaSkalaNapredne opcije šrafiranjaInsert/raster image

15. Crtanje i modificiranje šrafure

BHATCH

Obavezno na posebnom slojuOblik šrafure (Pattern) – ANSI31Ugao (Angle) 0 ili 90Gustoća (Scale)Detekcija površina(Pick points)Preview

15. Crtanje i modificiranje šrafure

Podešavanje šrafure

Pattern ili Swatch daju sliku svih definisanih šrafuraANSI31 – mašinstvoOther predefined –građevinaSolid – ima bojuBYLAYER

15. Crtanje i modificiranje šrafure

Izbor regiona

Pick Points – za zatvorene kontureSelect Objects – za otvorene površineObavezno koristiti “Preview” prije nego se kreira šrafuraEventualno treba isključiti neke slojeve, ako smetaju prilikom definisanja granica šrafure

15. Crtanje i modificiranje šrafure

Skala

Faktor kojim se množe udaljenosti između linija šrafureBira se prema mjerilu crteža i veličini nacrtanih objekata

15. Crtanje i modificiranje šrafure

Napredne opcije šrafiranja

“Ostrva” se detektuju automatski prema vanjskim i unutrašnjim granicama šrafure :

NormalOuterIgnore

15. Umetanje slika

Rasterske slike u crtežu

Insert / raster ImageInsertion point – lokacija u crtežuScale – faktoruvećanjaRotation –ugao rotacijeNe snimajuse u DWG

16. Pisanje i modificiranje teksta

TEXTMTEXTModify/textFormat/text style

16. Pisanje i modificiranje teksta

TEXT

Kratki tekstOpcija J (Justify) bira koja se tačkadefiniše“Specify height” je visina teksta u izabranim jedinicama mjere“Specify rotation angle” je ugao nagiba teksta

16. Pisanje i modificiranje teksta

MTEXT

Duži komentari na crtežu“Specify first corner” i “Specify oppositecorner” definišu pravougaonik u kojem se prikazuje tekst

16. Pisanje i modificiranje teksta

Modificiranje teksta

DDEDIT ili PROPERTIESKratki tekst (TEXT):

MTEXT:

16. Pisanje i modificiranje teksta

Formatiranje teksta

Format / Text Style – izbor fontaVeličina “0,00” znači da se veličina slova unosi eksplicitnoObliqueAngle:kosina slova

16. Pisanje i modificiranje teksta

Formatiranje teksta

SCALETEXT – mijenja veličinu teksta“Specify new height” unos nove veličine“Match object” – poređenje sa drugim objektom“Scale factor” – množenje faktorom

17. Crtanje i modificiranje kota

Koncept kotiranja u Autocad-uNazivi elemenata koteVrste kotaKreiranje kotaStil kotiranjaIzmjene kotaSpecijalni tekst na kotama

17. Crtanje i modificiranje kota

Koncept kotiranja u Autocad-u

Obavezno kreirati poseban sloj za koteRazličiti tipovi kota:

17. Crtanje i modificiranje kota

Nazivi elemenata kota

Dimension line – glavna kotna linijaExtension line – pomoćna kotna linija

17. Crtanje i modificiranje kota

Vrste kota

Linearne: horizontalne, vertikalne, kose (aligned)Radijalne: prečnik (diameter) i poluprečnik (radius)Ugaone (angular)Vrsta kote se određuje prema položaju glavne kotne linije

17. Crtanje i modificiranje kota

Kreiranje kota

View / Toolbars / DimensionLinearne kote:

Početak (Specify first extension line origin)Kraj (Specify second extension line origin)Položaj kotne linije (Specify dimension linelocation)

Kod radijalnih kota bira se luk i položaj kotne linije

17. Crtanje i modificiranje kota

Stil kotiranja

Format / Dimension Style“Modify / Fit / Use overall scale of” –faktor veličine“Modify / Lines and Arrows / Arrowheads” – oblik kote (mašinstvo, građevina...)“Modify / Primary Units / Precision” –broj decimala

17. Crtanje i modificiranje kota

Izmjene kota

Grip / desni klikIzmijenjene osobine se mogusačuvati kao novistil kotiranjaProperties

17. Crtanje i modificiranje kota

Specijalni tekst na kotama

Properties / Text override – za “laganje izmjerene veličineDDEDIT – unos specijalnih simbola:

%%d – stepen “°”%%c – fi “∅”%%p – plus-minus “±”

<> - izmjerena dimenzija

18. Rad u prostoru modela i papira

Prostor modelaProstor papira – LayoutMODEL/PAPER View/viewportsSastavnicaKorištenje predložaka

Prostor modelaProstor papira – LayoutMODEL/PAPER View/viewportsSastavnicaKorištenje predložaka

18. Rad u prostoru modela i papira

Prostor modela

Autocad sadrži dva paralelna radna okruženja:

Prostor modela (model space) iProstor papira (paper space)

Prostor modela je neograničena površina za crtanje u mjerilu 1:1

18. Rad u prostoru modela i papira

Prostor papira - layout

Prostor papira je list za štampanje na kojem se nalaze “slike” prostora modela Na početku postoje 2 takva lista (Layout1 i Layout2)Kad se prvi put otvori Layout, pojavi se dijalog za podešavanje i na listu se generiše 1 “Viewport”Viewport je slika prostora modela

18. Rad u prostoru modela i papira

MODEL / PAPER

PAPER okruženje služi za rad sa Viewport-ima i objektima koji su nacrtani na listu papira za štampanje (okvir, sastavnica,...)MODEL okruženje služi za rad sa jednim Viewport-om (Zoom, Pan, promjena objekata iz prostora modela)

18. Rad u prostoru modela i papira

Viewports

View / Viewports...Gotovi rasporedi Viewport-aSvaki Viewport se može posebno brisati ili mijenjati kao pravougaonikOkvir se isključujepremještanjemViewport-a u isključeni sloj

18. Rad u prostoru modela i papira

Viewports

Osobinama Viewport-a(desni klik, Properties)može se definisatistandardno mjerilo (zumiranje)Na isti način se mogu definisati i dimenzijeViewport-a

18. Rad u prostoru modela i papira

Sastavnica crteža

Sastavnice i okvir se crtaju u Layout-u (prostoru papira)Jedna sastavnicau više crteža:

WBLOCKInsert / BlockExplode

18. Rad u prostoru modela i papira

Korištenje predložaka

Postoje gotove standardne sastavniceFile / New...

DIN Ax NamedPlot Styles.dwtISO Ax NamedPlot Styles.dwtOvi predlošci sadrže i slojeve, Viewport-e...

19. Priprema za štampanjei izrada crteža na papiru

Mjerilo crtežaFormat papiraVeći format na manjem papiru

19. Priprema za štampanje i izrada crteža na papiru

Mjerilo crteža

Mjerilo crteža se određuje pomoću zumiranja za svaki Viewport(Properties, Standard Scale)Ukupno mjerilo se podešava sa:File / Page Setup / Scale

19. Priprema za štampanje i izrada crteža na papiru

Format papira

File / Page Setup / Plot DeviceFile / Page Setup / Paper SizePortrait / Landscape“Paper Size” je stvarna veličina crteža, bez obzira na format papira u printeruFormat papira za štampanje:File / Plot / Paper Size / Full Preview

19. Priprema za štampanje i izrada crteža na papiru

Veći format na manjem papiru

Maksimalna veličina papira je ograničena printeromNa printeru maks. formata A3 mogu se štampati formati ≤ A3:File / Plot / Paper SizePlot offset (X i/ili Y)Negativni offset pomjera sliku ulijevo (X), odnosno prema dole (Y)