Automorfna II (1)

7/25/2019 Automorfna II (1)

1/49

Klasa AKlasa A -- CC

doc.dr.sc. Vesna Vukadinovidoc.dr.sc. Vesna Vukadinovi


2/49

Dominantan pedogenetski proces jeDominantan pedogenetski proces je

akumulacija humusa.akumulacija humusa.

Klasa objedinjuje sve tipove tala s humusnoKlasa objedinjuje sve tipove tala s humusnoakumulativnim horizontom A, koji leakumulativnim horizontom A, koji lei direktno nai direktno na

matimatinom supstratu (C ili R) ili na prijelaznom ACnom supstratu (C ili R) ili na prijelaznom AChorizontu.horizontu.

Humusno akumulativni horizont je najHumusno akumulativni horizont je najeeeeAmoAmo bez ili sa povremenim hidromorfnim karakterombez ili sa povremenim hidromorfnim karakterom

Amo,aAmo,a;;AumAumiliili OO..

Graa profila moGraa profila moe biti:e biti:

a)a)AA R ili AR ili A CC R ili AR ili AACAC CC RR

b)b)AAACAC -- C ili AC ili A C.C.


3/49

Iako su to "zrela" tla, ona nisu evolucijski stara, sIako su to "zrela" tla, ona nisu evolucijski stara, sizuzetkom vapnenaizuzetkom vapnenakoko--dolomitne crnice, jer su najdolomitne crnice, jer su najeeee

mlaa odmlaa od 10.000 godina. Iz tog razloga se mineralni dio10.000 godina. Iz tog razloga se mineralni diotla ne razlikuje mnogo od supstrata. Glavne promjene u tlutla ne razlikuje mnogo od supstrata. Glavne promjene u tlusu nastale biolosu nastale biolokim krukim kruenjem tvari uz moguenjem tvari uz mogunostnost

dekarbonatizacije.dekarbonatizacije.To su tla s izraTo su tla s izraenim litogenim karakterom:enim litogenim karakterom:

vapnenci, silikatnovapnenci, silikatno--karbonatni sedimenti, kisele kompaktnekarbonatni sedimenti, kisele kompaktne

ili rastresite stijene, les ili lesoliki sedimenti.ili rastresite stijene, les ili lesoliki sedimenti.Nastaju u specifiNastaju u specifinom klimatu (semiaridna,nom klimatu (semiaridna,

semihumidna ili humidna klima) gdje je umanjen intenzitetsemihumidna ili humidna klima) gdje je umanjen intenzitet

procesa transformacije organske i mineralne tvari tla. Npr.procesa transformacije organske i mineralne tvari tla. Npr.ernozemernozemse formira i dugo odrse formira i dugo odrava u uvjetima semiaridneava u uvjetima semiaridneklime i stepske travne vegetacije, aklime i stepske travne vegetacije, a rankeri i crnicerankeri i crnice uu

hladnoj planinskoj klimi, zoni visokoplaninskih travnjaka ihladnoj planinskoj klimi, zoni visokoplaninskih travnjaka iuma.uma.


4/49

VAPNENAVAPNENAKO DOLOMITNA CRNICAKO DOLOMITNA CRNICA

KALKOMELANOSOLKALKOMELANOSOLKalkomelanosolKalkomelanosol == kalkkalk(karbonat) +(karbonat) +

melanosmelanos(mra(mraan, taman).an, taman).Graa profilaGraa profila::AmoAmo RR iliili OOAmoAmo RR..

To su tla dubine do 30 cm s moliTo su tla dubine do 30 cm s molinim (Amo) ilinim (Amo) iliorganiorganinim (O) horizontom, koji lenim (O) horizontom, koji lei neposredno nai neposredno natvrdom itvrdom i vrstom vapnencu i dolomitu, a rijetko navrstom vapnencu i dolomitu, a rijetko na

razdrobljenoj stijeni (torazdrobljenoj stijeni (toila). Iznad moliila). Iznad molinog monog moe see sejaviti i organijaviti i organini horizont. Tlo je nekarbonatno ini horizont. Tlo je nekarbonatno i

bogato humusom uslijedbogato humusom uslijedega je tamnosme

e doega je tamnosme

e docrne boje. Povrcrne boje. Povrine u Hrvatskoj 255.201 ha (4,6%ine u Hrvatskoj 255.201 ha (4,6%


5/49

AmoAmo

RR


6/49

Geneza i evolucijaGeneza i evolucija

Kalkomelanosoli nastajuKalkomelanosoli nastaju samo na tvrdim vapnencimasamo na tvrdim vapnencimai dolomitimai dolomitima u suu sunim pedoklimatskim uvjetima.nim pedoklimatskim uvjetima.

Na niNa niim terenima su pliim terenima su plii i brzo evoluiraju u drugei i brzo evoluiraju u druge

tipove, dok su na vitipove, dok su na viim terenima dublji te dobivajuim terenima dublji te dobivajuklimatogeni karakter i postaju dominantan tip.klimatogeni karakter i postaju dominantan tip.

VapnenaVapnenako dolomitne crnice su prvi stadij u geneziko dolomitne crnice su prvi stadij u genezitala na tvrdim vapnencima i dolomitima. Geneza tetala na tvrdim vapnencima i dolomitima. Geneza tee ode odfaze vrlo plitkih tala (lifaze vrlo plitkih tala (liaji, mahovine, kserofite) do zreleaji, mahovine, kserofite) do zrelefaze dubokih tala (kserofitne trave na visokoplaninskimfaze dubokih tala (kserofitne trave na visokoplaninskimpapanjacima,njacima, ume).ume).

Pedoklimatska suPedoklimatska suaa termin koji oznatermin koji oznaava malu koliava malu koliinu vlage u tlu,inu vlage u tlu,

posljedica je velike propusnosti tla i supstrata, plitkog tla, rposljedica je velike propusnosti tla i supstrata, plitkog tla, reljefa koji uzrokuje brzoeljefa koji uzrokuje brzooticanje vode (ioticanje vode (i estica tla) po povrestica tla) po povrini koji isuini koji isuuju tlo uvjetuju aridnost koja imauju tlo uvjetuju aridnost koja imaefekt na dinamiku i evoluciju tla.efekt na dinamiku i evoluciju tla.


7/49

Zona visokoplaninskihZona visokoplaninskihpapanjaka,njaka,

Jahorina 1600Jahorina 1600--1900 m.n.m.1900 m.n.m.


8/49

AmoAmo

RR


9/49

Vegetacija visokoplaninskihVegetacija visokoplaninskih

papanjaka:njaka:trave, planinski bortrave, planinski bor


10/49

NajvaNajvaniji pedogenetski procesi tijekom genezeniji pedogenetski procesi tijekom genezesu otapanje i ispiranje Ca i Mg karbonata u vidusu otapanje i ispiranje Ca i Mg karbonata u vidubikarbonata, te akumulacija Ca i Mg humata.bikarbonata, te akumulacija Ca i Mg humata.

Forme:Forme: s molis molinim ili organinim ili organinim humusomnim humusom

4. Ocrveni4. Ocrvenienaena

crveni (B)rz tanji od Acrveni (B)rz tanji od A

3.3. PosmeenaPosmeena

(B)rz tanji od A(B)rz tanji od A

2.1. Liti2.1. Litinana

2.2. Koluvijalna2.2. Koluvijalna

2. Organomineralna2. Organomineralna

< 25% humusa< 25% humusa

1.1. Liti1.1. Litina, R do 15 cmna, R do 15 cm

1.2. Skeletna koluvijalna (to1.2. Skeletna koluvijalna (toila)ila)

1.1. OrganogenaOrganogena

> 25% humusa> 25% humusa

VarijetetiVarijetetiPodtipoviPodtipovi


11/49

Fizikalna svojstvaFizikalna svojstva

u zreloj fazi su bogate glinomu zreloj fazi su bogate glinom

koloidi su koagulirani i zajedno s krupnijimkoloidi su koagulirani i zajedno s krupnijimesticama tla sljepljeni u mnogo stabilnije praesticama tla sljepljeni u mnogo stabilnije prakastekasteili mrviili mrviaste strukturne agregateaste strukturne agregate

crnice su suha i topla tla (kserofitna vegetacija)crnice su suha i topla tla (kserofitna vegetacija)

porozna tla s visokim postotkom nekapilarnih poraporozna tla s visokim postotkom nekapilarnih pora

dobra aeriranost, slaba vododrdobra aeriranost, slaba vododrnost te stradavajunost te stradavajuod suod sue.e.

ij k jK ij k j


12/49

Kemijska svojstvaKemijska svojstva

supstrat i sitnica su nekarbonatni i u inicijalnoj fazisupstrat i sitnica su nekarbonatni i u inicijalnoj fazigenezegeneze

reakcija je neutralna do kiselareakcija je neutralna do kisela

kisela reakcija je kod mladih tala, u zapadnomkisela reakcija je kod mladih tala, u zapadnomhumidnijem podruhumidnijem podruju i visokim planinskimju i visokim planinskim

zonamazonama

-- neutralna do slabo kisela na nineutralna do slabo kisela na niim terenima, uim terenima, u

aridnoj klimi (slabo ispiranje baza)aridnoj klimi (slabo ispiranje baza) bogate su humusombogate su humusom

-- organogene sadrorganogene sadre 25e 25 50 % humusa,50 % humusa,-- organomineralne obiorganomineralne obino 10no 10 25 % humusa25 % humusa


13/49


14/49

visoki CEC (visoki CEC (

esto i > 50 meq)esto i > 50 meq)

uu sastavu CECsastavu CEC--aa dominiraju Cadominiraju Ca2+2+ i Mgi Mg2+2+ (> 80 % u(> 80 % uneutralnim i slabo kiselim tlima). U sluneutralnim i slabo kiselim tlima). U sluajuaju

nastanka kalkomelanosola na dolomitima monastanka kalkomelanosola na dolomitima moe see sejaviti dominacija Mgjaviti dominacija Mg2+2+ nad Canad Ca2+2+..

mineralomineraloki sastav gline ovisi o sastavuki sastav gline ovisi o sastavuvapnenavapnenakog reziduuma. U vekog reziduuma. U veini tipova naini tipova na istimistimvapnencima je prisutna znavapnencima je prisutna znaajna koliajna koliinaina

montmorilonita i malo kaolinita naslijeenih odmontmorilonita i malo kaolinita naslijeenih odrezidua vapnenca.rezidua vapnenca.

P d kti b tP d kti b t


15/49

Produktivna sposobnostProduktivna sposobnost

slabo su opskrbljeneslabo su opskrbljene

dudu

ikomikom

(organski oblik)(organski oblik)

siromasiromanana fosforomfosforom i srednje do dobro opskrbljenai srednje do dobro opskrbljenakalijemkalijem..

nisu podlonisu podlona jakoj eroziji vodom, ali prana jakoj eroziji vodom, ali prakastekasteorganogene crnice na viorganogene crnice na viim terenima su izloim terenima su izloene jakojene jakoj

eolskoj eroziji (unieolskoj eroziji (uniten biljni pokrivaten biljni pokriva))

plitka tla, jako vodopropusna te stradavaju od suplitka tla, jako vodopropusna te stradavaju od suee(aridna podru(aridna podruja, nija, nii tereni, jui tereni, june ekspozicije).ne ekspozicije).

razoravanjem, gnojidbom i eventualnom kalcizacijomrazoravanjem, gnojidbom i eventualnom kalcizacijomdio nidio niih terena se moih terena se moe prevesti u umjetne pae prevesti u umjetne panjake,njake,

oranice za proizvodnju krumpira ili raoranice za proizvodnju krumpira ili rai, a na malimi, a na malimvisinama i za uzgoj jevisinama i za uzgoj jema, pma, penice, ..enice, ..


16/49

TipiTipian reljef vapnenaan reljef vapnenako dolomitnih crnicako dolomitnih crnica


17/49

RENDZINARENDZINA

Graa profilaGraa profila::AmoAmoAmoCAmoC C.C.

Rendzina je tlo formirano na rastresitomRendzina je tlo formirano na rastresitom

silikatnosilikatno--karbonatnom supstratu s Amo horizontom.karbonatnom supstratu s Amo horizontom.MatiMatini supstrat najni supstrat najeee sadre sadri 10i 10 50 % CaCO50 % CaCO33..TipiTipina rendzina je karbonatna cijelom dubinomna rendzina je karbonatna cijelom dubinom

profila.profila. PovrPovrine u Hrvatskoj 420.184 ha (7,5%).ine u Hrvatskoj 420.184 ha (7,5%).

Rendzine se javljaju u kompleksima saRendzine se javljaju u kompleksima sa

silikatnosilikatno--kabonatnim regosolima, a ponekad i sakabonatnim regosolima, a ponekad i sasmonicama prismonicama pri emu su rendzine na ilovastim,emu su rendzine na ilovastim,karbonatnim sedimentima bogatim ilitom, a smonicekarbonatnim sedimentima bogatim ilitom, a smonice

na glinastim sedimentima bogatim montmorilonitom.na glinastim sedimentima bogatim montmorilonitom.


18/49

Rendzina se odRendzina se odernozema razlikuje po Amoernozema razlikuje po Amoplipliem od 40 cm i slabijeem od 40 cm i slabije

izraizraenoj zrnastoj strukturi.enoj zrnastoj strukturi.Javlja se u vlaJavlja se u vlanijimnijimregijama, a moregijama, a moe nastati ie nastati i

podpod umskom vegetacijom.umskom vegetacijom.Nema tragova aktivnostiNema tragova aktivnostistepskih glodavacastepskih glodavaca

(krotovine), nema izra(krotovine), nema izraenuenuzonalnost, obizonalnost, obino ima niskuno ima niskuplodnost.plodnost.


19/49

Geneza i evolucijaGeneza i evolucija

matimatini supstrat je rastresit, smjesa silikatnog ini supstrat je rastresit, smjesa silikatnog ikarbonatnog (CaCOkarbonatnog (CaCO33 1010 50 %) materijala.50 %) materijala.

akumulacija zrelog (akumulacija zrelog (mullmull) humusa bogatog Ca) humusa bogatog Ca--humatimahumatima

nastanak humusnonastanak humusno--glinenog kompleksaglinenog kompleksa

trotroenje i ispiranje CaCOenje i ispiranje CaCO33 i MgCOi MgCO33

ispiranjem karbonata u humidnom klimatu u srednjojispiranjem karbonata u humidnom klimatu u srednjoj

zoni uz pomozoni uz pomo

HH22COCO33 dolazi do trodolazi do troenja silikata. Toenja silikata. Tommprilikom se stvara glina te oslobaa Feprilikom se stvara glina te oslobaa Fe22OO33 x n Hx n H22O iO ipopoinje formiranje glinastog smeeg horizontainje formiranje glinastog smeeg horizonta (B)(B) --

braunizirana rendzina.braunizirana rendzina.


20/49

FormeForme se mogu izdvajati na temelju teksture,se mogu izdvajati na temelju teksture,skeletnosti ili dubine soluma.skeletnosti ili dubine soluma.

pjeskovita, ilovasta, glinastapjeskovita, ilovasta, glinasta

slabo skeletna (< 25 %), srednje (25slabo skeletna (< 25 %), srednje (25 50 %) i jako50 %) i jakoskeletna (> 50 %)skeletna (> 50 %)

plitka (< 20 cm), srednje duboka (20plitka (< 20 cm), srednje duboka (20 40 cm) i duboka40 cm) i duboka(> 40 cm).(> 40 cm).

Prema debljini AmoPrema debljini Amo4. Na moreni i koluviju4. Na moreni i koluviju

Prema debljini AmoPrema debljini Amo3. Na dolomitnom pijesku3. Na dolomitnom pijesku

1. Karbonatni1. Karbonatni

2. Izlu2. Izlueni (beskarbonatni)eni (beskarbonatni)

2. Na lesu i lesnim sedimentima2. Na lesu i lesnim sedimentima


2. Izlu2. Izlueni (beskarbonatni)eni (beskarbonatni)

1.1. Na laporu, laporovitim i mekimNa laporu, laporovitim i mekim

vapnencimavapnencima


A j jA j j d bi 25d bi 25


21/49

Amo je najAmo je najeee dubine 25e dubine 2540 cm, zrnaste do gra40 cm, zrnaste do grakastekaste

strukturestrukture topla tla dobretopla tla dobre

vodopropusnosti, prozravodopropusnosti, prozranostinosti

na laporima, lesu, a posebnona laporima, lesu, a posebnona morenama je dubokna morenama je dubokfiziolofizioloki aktivni dio profilaki aktivni dio profila

karbonatnekarbonatne

humozne (5humozne (5 20 % blagog20 % blagog

humusa)humusa)

pH 7pH 7 88

dobra opskrbljenost biljnimdobra opskrbljenost biljnim

hranivima (mobilizacija duhranivima (mobilizacija duikaikaovisi o sadrovisi o sadraju vlage)aju vlage)


22/49

ACAC

AA

CC

K iK it jt j


23/49

KoriKoritenjetenje

-- vrlo malo u intenzivnoj poljoprivrednoj proizvodnjivrlo malo u intenzivnoj poljoprivrednoj proizvodnji-- vinogradi, vovinogradi, vonjaci, eventualno povrtnjaci nakonnjaci, eventualno povrtnjaci nakon

krkrenja podtipova na laporima, lesu i lesolikimenja podtipova na laporima, lesu i lesolikim

sedimentimasedimentima


24/49

Graa profilaGraa profila::AA RRiliiliAAACAC CC RR..

Rankeri imaju moliRankeri imaju molini, umbrini, umbrini ili organini ili organinini

horizont, koji najhorizont, koji najeee lee lei direktno na tvrdoj stijeni,i direktno na tvrdoj stijeni,aarjee na produktima mehanirjee na produktima mehanikog raspadanja stijenakog raspadanja stijena

(npr. grus eruptivnih stijena). Tla kao i mati(npr. grus eruptivnih stijena). Tla kao i matinini

supstrati su nekarbonatna, a ovisno o prirodi supstratasupstrati su nekarbonatna, a ovisno o prirodi supstratai nadmorskoj visini mogu biti neutralna, umjerenoi nadmorskoj visini mogu biti neutralna, umjereno

kisela i ekstremno kisela. Povrkisela i ekstremno kisela. Povrine u Hrvatskoj 86.944ine u Hrvatskoj 86.944ha (1,6%).ha (1,6%).

RANKERRANKER

(HUMUSNO SILIKATNO TLO)(HUMUSNO SILIKATNO TLO)


25/49

AA

RR


26/49

ACAC

AA

CC


27/49

Rankeri nastaju na silikatnim stijenama preteRankeri nastaju na silikatnim stijenama pretenono

brdskog i planinskog podrubrdskog i planinskog podruja, u uvjetima hladneja, u uvjetima hladneklime i razliklime i razliite koliite koliine oborina.ine oborina.

Usporenim procesima troUsporenim procesima troenja minerala nastajeenja minerala nastaje

detritus siromadetritus siromaan ili ekstremno siromaan ili ekstremno siromaan bazama.an bazama. nana bazibazinim silikatimanim silikatima se stvara zreli humus tese stvara zreli humus te

zrnasta strukturazrnasta struktura nana kiselim silikatimakiselim silikatima nastaje umbrinastaje umbrini humusni humus

nana ekstremno ispranim silikatimaekstremno ispranim silikatima i kvarcnimi kvarcnim

stijenama (planinska klima) sirovi humusstijenama (planinska klima) sirovi humus

PretePreteno su tono su to umska tla; neutralne, kisele iliumska tla; neutralne, kisele ilijako kisele reakcije; sa sadrjako kisele reakcije; sa sadrajem humusa 5ajem humusa 5 15 %.15 %.



28/49

FormeForme se izdvajaju prema teksturi ili skeletnosti.se izdvajaju prema teksturi ili skeletnosti.

2.1.2.1.--2.4. Liti2.4. Litini, regolitini, regolitini, pni, posmeenoosmeenolitilitini, pni, posmeeni regolitiosmeeni regolitini kao zani kao zaEutriEutrini rankerni ranker

2.5. Podzolirano liti2.5. Podzolirano litini: ispod A tanji E,ni: ispod A tanji E,lelei na stijenii na stijeni

2.6. Podzolirano regoliti2.6. Podzolirano regolitini: ispod A tanjini: ispod A tanji

E leE lei na regolitui na regolitu2.7. Koluvijalni: A > 40 cm i > 20 %2.7. Koluvijalni: A > 40 cm i > 20 %

skeletaskeleta

2.2. DistriDistrinini

--Aum ili AohAum ili Aoh

-- na kiselim silikatnimna kiselim silikatnimi kvarcnim stijenamai kvarcnim stijenama

1.1. Liti1.1. Litini: Ani: A--RR

1.2. Regoliti1.2. Regolitini: Ani: A--ACAC--CC--CRCR

1.3.1.3. Posmeeno litiPosmeeno litini: (ni: (B)B) tanji od Atanji od A

1.4.1.4. Posmeeno regolitiPosmeeno regolitini:(B) tanji od Ani:(B) tanji od A

1.5. Koluvijalni: A > 40 cm i > 20 %1.5. Koluvijalni: A > 40 cm i > 20 %

skeletaskeleta

1.1. EutriEutrinini

--Amo ili AohAmo ili Aoh

-- na neutralnim ina neutralnim ibazibazinim stijenamanim stijenama

jjpp


29/49

ERNOZEMERNOZEM


30/49

ERNOZEMERNOZEM

Graa profilaGraa profila::AmoAmoAmoCAmoC CC..

Tlo semiaridnog podruTlo semiaridnog podruja s Amoja s Amotamnosmee bojetamnosmee boje, debljim od 40 cm, debljim od 40 cmi prijelaznim AmoC (25i prijelaznim AmoC (25 30 cm).30 cm).

MatiMatini supstrat je najni supstrat je najeeeekarbonatno ilovast. Dobro izrakarbonatno ilovast. Dobro izraenaenazrnasta struktura (osim na pijesku).zrnasta struktura (osim na pijesku).

Krotovine i pseudomiceliji suKrotovine i pseudomiceliji su estiestidijagnostidijagnostiki znakovi.ki znakovi.

Karbonati se javljaju od povrKarbonati se javljaju od povrine iliine ili

u AmoC horizontu.u AmoC horizontu.

AmoAmo

AmoCAmoC

CC

kontinentalna stepska aridna do semiaridna klima jekontinentalna stepska aridna do semiaridna klima je


31/49

kontinentalna, stepska, aridna do semiaridna klima jekontinentalna, stepska, aridna do semiaridna klima je

preduvjet slabe eluvijacijepreduvjet slabe eluvijacije -- znaznai isprane su lakotopivei isprane su lakotopive

soli, a CaCOsoli, a CaCO33 samo djelomisamo djelomino (lesne lutke,no (lesne lutke,pseudomicelije)pseudomicelije)

matimati

ni supstrat je karbonatni les (20ni supstrat je karbonatni les (20--30% CaCO30% CaCO33), a), arijetko pretalorijetko pretaloeni les, aluviji i eolski pijescieni les, aluviji i eolski pijesci

nizinski reljef na tri pozicije:nizinski reljef na tri pozicije:

-- lesni platoilesni platoi(90(90 120 m) s tipi120 m) s tipinim lesomnim lesom

-- lesne teraselesne terase(75(75 90 m) s lesom u vla90 m) s lesom u vlanijm uvjetimanijm uvjetima

-- stare rijestare rijene terasene terases aluvijem (oko 70 m) gdje je less aluvijem (oko 70 m) gdje je lespretalopretaloen radom rijekaen radom rijeka

-- podzemna voda na 10podzemna voda na 10 40 m40 m

stepska i livadnostepska i livadno--stepska travna vegetacijastepska travna vegetacija



32/49

Forme:Forme: prema dubini A horizontaprema dubini A horizonta

-- plitki (< 40 cm), srednje duboki (40plitki (< 40 cm), srednje duboki (40 80 cm) i80 cm) iduboki (> 80 cm)duboki (> 80 cm)


2. Izlu2. Izluenieni

3. Karbonatno oglejeni3. Karbonatno oglejeni

4. Izlu4. Izlueno oglejenieno oglejeni

2.2. Na karbonatnomNa karbonatnomeolskom pijeskueolskom pijesku

3. Na aluvijalnom3. Na aluvijalnom

nanosunanosu

1.1. Karbonatni: karbonati u A ili samo njegovom1.1. Karbonatni: karbonati u A ili samo njegovomdonjem dijeludonjem dijelu

1.2. Izlu1.2. Izlueni: Aeni: A bez karbonata, kbez karbonata, koji su u AC ilioji su u AC ilidubljedublje

1.3.1.3. PosmeeniPosmeeni: g: graa Amoraa Amo -- (B)v =pli(B)v =plii od Amoi od Amo

1.4. Karbonatno oglejeni1.4. Karbonatno oglejeni

1.5. Izlu1.5. Izlueno oglejenieno oglejeni

1.6.1.6. Posmeeno oglejeniPosmeeno oglejeni

1.7. Zaslanjeni i alkalizirani:1.7. Zaslanjeni i alkalizirani:

do 1 (0,7) % soli i ESP > 7do 1 (0,7) % soli i ESP > 7

1.1. Na lesu i lesnimNa lesu i lesnimsedimentimasedimentima

Karbonatni ernozem


33/49

a bo at e o e

Pseudomicelije CaCOPseudomicelije CaCO33


34/49

jj 33

Pseudomicelije CaCOPseudomicelije CaCO33


35/49

jj 33


36/49

TeksturaTeksturajeje ilovastailovastakodkod

ernozema na tipiernozema na tipinom lesunom lesu(90%),(90%),pjeskovito ilovastapjeskovito ilovastakod varijeteta na pijesku ilikod varijeteta na pijesku ili

glinastoglinasto--ilovastailovasta(lesne terase(lesne teraseili izluili izlueni varijeteti).eni varijeteti).

Strukturni agregatiStrukturni agregati susumrvimrviasti (do 5 mm), stabilni.asti (do 5 mm), stabilni.

Odnos pora je 3:2Odnos pora je 3:2

P = 50P = 50 55%,55%,Kv = 30Kv = 30 35 %35 %Kz = 15Kz = 15 20%20%

HumusaHumusa u Amo ima 4u Amo ima 4 6%6%


37/49

HumusaHumusa u Amo ima 4u Amo ima 4 6%6%

C:NC:N = 10= 10

SadrSadraj CaCOaj CaCO33 kodkod tipitipinognogernozemaernozemaje od povrje od povrine:ine:

AmoAmo= 4= 4 8 % karbonata,8 % karbonata,AmoCAmoC = 25= 25 35%, a u35%, a u CC==

2020 25 %.25 %. IzluIzluenieni ernozemernozem

nema CaCOnema CaCO33 u Amo, au Amo, aposmeeniposmeeni nije karbonatannije karbonatancijelom dubinom profila.cijelom dubinom profila.

Reakcija otopine tlaReakcija otopine tla kodkodkarbonatnihkarbonatnih ernozemaernozemakrekreee

se pH u granicama 7,5se pH u granicama 7,5 8,5, a8,5, akodkod izluizluenihenihoko 7.oko 7.

Amo

AmoC

C

CECCECje 30je 30 35 mekv/100 g (dominacija ilita i osrednji35 mekv/100 g (dominacija ilita i osrednji


38/49

sadrsadraj humusa).aj humusa).

ZasiZasienost adsorpcijskog kompleksa tla bazamaenost adsorpcijskog kompleksa tla bazama(Ca(Ca2+2+ i Mgi Mg2+2+):):

--tipitipinini ernozemernozem potpunapotpuna

--izluizluenieni --90 do 95%90 do 95%

--posmeeniposmeeni-- 80 do 90%.80 do 90%.

BioloBioloka aktivnostka aktivnost dobro izradobro izraena.ena.

Opskrbljenost biogenim elementimaOpskrbljenost biogenim elementima::

-- pproblem duroblem duika i fosforaika i fosfora -- u obliku Cau obliku Ca33(PO(PO44))22.

U agrotehnici treba voditi raU agrotehnici treba voditi rauna ouna o

pravilnom gospodarenju vodom, dupravilnom gospodarenju vodom, duikomikomi fosforom.i fosforom.


39/49


40/49

SMONICASMONICA


41/49

SMONICASMONICA

VertisolVertisol

Graa profilaGra

a profila::Amo,aAmo,aACAC CC..

Vertisoli su nastali na supstratima s viVertisoli su nastali na supstratima s vie ode od

30% gline, prete30% gline, preteno montmorilonitnog tipa. Amono montmorilonitnog tipa. Amo(> 30 cm), nastaje u uvjetima terestri(> 30 cm), nastaje u uvjetima terestrikekepedogeneze, ali zbog slabe unutrapedogeneze, ali zbog slabe unutranje drenanje drenaee

ima obiljeima obiljeja hidromorfnog humusa (uvjetnoja hidromorfnog humusa (uvjetnoAmo,a). AC horizont je debljine 20Amo,a). AC horizont je debljine 20--30 cm.30 cm.

PovrPovrine u Hrvatskoj 5.002 ha (0.09%).ine u Hrvatskoj 5.002 ha (0.09%).

Smonica nastaje u uvjetima semiaridne doSmonica nastaje u uvjetima semiaridne doih id kli bl l it lj f (200ih id kli bl l it lj f (200 600600


42/49

semihumidne klime, na blago valovitom reljefu (200semihumidne klime, na blago valovitom reljefu (200600600 mm

n.m.).n.m.).

Prirodna vegetacija su prorijeene i zatravljene

Prirodna vegetacija su prorijeene i zatravljenehrastovehrastove ume.ume.

MatiMatini supstratni supstrat --

tercijarni jezerskitercijarni jezerskikarbonatni sedimenti ilikarbonatni sedimenti iliglinena troglinena troina baziina bazinihnih

stijena (bazalt, gabro).stijena (bazalt, gabro).Uslijed dominacijeUslijed dominacijemontmorilonitne glinemontmorilonitne glinejavlja se pedoturbacijajavlja se pedoturbacija(lat.(lat. vertoverto = okrenuti).= okrenuti).VertiVertini fenomen seni fenomen seodlikuje u homogenizacijiodlikuje u homogenizaciji

i produbljivanju A.i produbljivanju A.

SlickensideSlickenside


43/49

Pukotine u vertisoluPukotine u vertisolu

GilgajGilgajmikroreljefmikroreljef


44/49

g jg j jj

Rhodi calcic vertisol (350 mm oborina)Rhodi calcic vertisol (350 mm oborina) Hidromorfni vertisolHidromorfni vertisol


45/49

Podjela na niPodjela na nie jedinice:e jedinice::


46/49

1. Na karbonatnim glinastim sedimentima1. Na karbonatnim glinastim sedimentima2. Na bazi2. Na bazinim i ultrabazinim i ultrabazinim stijenamanim stijenama

2.2. NekarbonatnaNekarbonatna

3.3. PosmeenaPosmeena

1. Na laporu1. Na laporu

2. Na glinastim sedimentima2. Na glinastim sedimentima

1.1. KarbonatnaKarbonatnaVarijetetiVarijeteti

PodtipoviPodtipovi

Forme:Forme: prema dubini Amo,a horizontaprema dubini Amo,a horizonta

-- plitka: A< 40 cmplitka: A< 40 cm

-- srednje duboka: A = 40srednje duboka: A = 40 80 cm80 cm-- duboka: A > 80 cmduboka: A > 80 cm

U vlaU vlanom stanju su tamnosive i crne boje, prizmatinom stanju su tamnosive i crne boje, prizmatinenestrukture s kliznim plohama po povrstrukture s kliznim plohama po povrini strukturnih agregata,ini strukturnih agregata,


47/49

p p p g ga ponekad je gilgaj mikroreljef, kao i mijea ponekad je gilgaj mikroreljef, kao i mijeanje horizonata uanje horizonata u

obliku klinova.obliku klinova.

TeksturnoTeksturno teteka tla ska tla s


48/49

4040 50% gline50% gline

montmorilonitnog tipa.montmorilonitnog tipa.PoroznostPoroznost velikavelika --mikropore.mikropore.

VlaVlana fazana faza -- plastiplastina tla,na tla,velika kolivelika kolina inertnena inertnevode, ljepljiva, slabovode, ljepljiva, slabo

propusna tla.propusna tla.Suha fazaSuha faza zbijena, tvrda s puno pukotina.zbijena, tvrda s puno pukotina.KzKz < 5%, a u dubljim slojevima 1< 5%, a u dubljim slojevima 1 2%.2%.

CECCEC > 50 mekv/100 g, zasi> 50 mekv/100 g, zasienost bazama velika (90%).enost bazama velika (90%).Reakcija otopine tlaReakcija otopine tla -- pH = 6,7pH = 6,7 7,2 ili pH = 77,2 ili pH = 7 8.8.SadrSadrajaj humusahumusa 33 5 %5 %

Biogeni elementiBiogeni elementi dosta dudosta duika, ali je slaba mobilizacija;ika, ali je slaba mobilizacija;siromasiromana fosforom, a dobro opskrbljena kalijem.na fosforom, a dobro opskrbljena kalijem.

Dobra tla loDobra tla loihih


49/49

fizikalnih svojstava, pafizikalnih svojstava, pa

plodnost opada odplodnost opada oddubokih, karbondubokih, karbonatnihatnihpreko posmeenih ipreko posmeenih i

plitkih.plitkih.

Za intenzivno koriZa intenzivno koritenjetenjepotrebni melioracijskipotrebni melioracijskizahvati: mehanizahvati: mehaniki,ki,kemijski i biolokemijski i bioloki.ki.Eventualno oranice,Eventualno oranice,vinogradi, vovinogradi, vonjaci.njaci.

Documents

Automorfna II (1)