1

Autoreferat

Według mojego głębokiego przekonania, działalność artysty–muzyka powinna być

postrzegana jako element szeroko rozumianej humanistyki. Nie sposób uprawiać sztuki muzycznej w oderwaniu od innych dziedzin kultury. Nasze twórcze poszukiwania, definiowanie na nowo roli muzyka instrumentalisty, badanie tła kulturowego i kontekstu wykonywanego dzieła muzycznego sprawiają, że nasze interpretacje są żywe i świadome, a wysiłkom artysty towarzyszy prawdziwa pasja.

Pisząc o mojej drodze artystycznej, nie mogę nie wspomnieć o ważnych dla mnie osobowościach: moi nauczyciele - Janusz Raczyński, Marcin Zalewski, Ryszard Bałauszko, Heinz Wallisch - przekazywali mi nie tylko umiejętności w grze na instrumencie i swą wiedzę muzyczną, ale także – i być może przede wszystkim – miłość do muzyki i mądrość płynącą z doświadczenia. Bardzo wcześnie wpajali we mnie poczucie, że gramy dla żywego odbiorcy; jest to rodzajem posłannictwa, w które powinniśmy wkładać całe serce. Także za to winien im jestem wdzięczność. Ukształtowały mnie także inne, ważne spotkania ze wspaniałymi pedagogami: mistrzowskie kursy u takich sław świata gitary, jak Roberto Aussell, Abel Carlevaro, Sergio i Odair Assad. Studiując w Konserwatorium Wiedeńskim miałem okazję zająć się praktykami wykonawczymi muzyki dawnej pod kierunkiem prof. Thomasa Schmögnera, a także tańcem historycznym u prof. Hannelore Unfried. Ważny wpływ wywarła na mnie przyjaźń z wybitnymi artystami : pianistką Ewą Bukojemską, aktorem Krzysztofem Kolbergerem, poetką Ewą Lipską, fotografikiem Januszem Leśniakiem, artystą wizualnym Piotrem Janasem.

Istotnym punktem w mojej artystycznej biografii były także konkursy muzyczne, w których zostałem doceniony – być może najważniejszy z nich to ten w Fiuggi we Włoszech, mój pierwszy poważny konkurs, z którego, jako 17-letni wówczas uczeń, po kilku zaledwie latach nauki gry na gitarze, wróciłem z główną nagrodą, koncertowym instrumentem i dużą porcją wiary w siebie. Po tej nagrodzie pojawiły się kolejne, na innych międzynarodowych konkursach –w Gdańsku, Tychach i Krakowie .Wczesne lata mojej działalności artystycznej, rozpoczętej już w trakcie studiów w warszawskiej Akademii Muzycznej, a następnie w Konserwatorium Wiedeńskim, to czas kształtowania się mojego stosunku do muzyki i do sztuki w ogóle. Jest to czas pierwszych koncertów i nagrań, ale również pierwszego kontaktu ze sceną teatralną, z przestrzenią galerii sztuki, w której było także miejsce dla żywej muzyki, a także z żywym słowem symbiotycznie złączonym z dźwiękiem. Ów stosunek do sztuki mógłbym nazwać otwartym i poszukującym. Obecnie odnosi się to do repertuaru, doboru muzycznych partnerów, przekraczaniu granic gatunków i konwencji. Realizuje on się także w mojej działalności pedagogicznej – w krakowskiej Akademii Muzycznej i poza nią, oraz w organizowanych przeze mnie warsztatach muzycznych i festiwalach. Spoglądając na efekty mojej dotychczasowej działalności, dostrzegam kilka jej elementów, które chciałbym tu szczególnie podkreślić.

2

Działalność artystyczna W moim repertuarze solowym istotne miejsce zajmuje muzyka barokowa, m.in. gitarowe transkrypcje utworów lutniowych oraz komponowanych na instrumenty klawiszowe. Inny bliski mi obszar repertuarowy, to literatura późnoklasyczna i romantyczna, oryginalnie komponowana na gitarę. Z kolei, bogactwo brzmieniowe i artykulacyjne gitarowej muzyki współczesnej zainspirowało mnie do badań tego repertuaru i jego związków z muzyką historyczną ( znalazło to odbicie w mojej pracy doktorskiej p.t. Element tradycji w angielskiej muzyce lutniowej i gitarowej na przykładach wybranych kompozycji J. Dowlanda, B. Brittena i W. Waltona ). Jako muzyk –instrumentalista, zajmuję się wykonawstwem repertuaru o dużej różnorodności. I tak, obok recitali solowych i koncertów z orkiestrą, wykonuję także muzykę kameralną w różnych, także nietypowych składach. Mam zaszczyt i przyjemność regularnie występować z wybitnymi postaciami sceny muzycznej: wymienić tu mogę duet z oboistą Arkadiuszem Krupą, duety ze skrzypkami: Robertem Kabarą i Pawłem Wajrakiem , duet z akordeonistą i bandoneonistą Klaudiuszem Baranem, występy z klarnecistą Piotrem Lato, kwartetem Royal String Quartet i z zespołem Tango Bridge. Szczególne miejsce w mojej działalności zajmuje międzynarodowy kwartet gitarowy ,,Guitar 4mation” z siedzibą w Wiedniu, zespół pracujący i koncertujący od blisko 20 lat. Repertuar Guitar4mation to bardzo szeroko rozumiana muzyka współczesna, a więc tworzona w XX i XXI wieku. Zależało nam zawsze na jak największej oryginalności repertuarowej – dlatego Guitar4mation wykonuje wyłącznie kompozycje opracowane przez członków zespołu ( przy czym każdy z tworzących kwartet muzyków jest aktywny na tym polu), lub zadedykowane G4 ( Nenning, Schneider, Schwarz, Soevandi).Należy dodać, że wykonywane przez zespół kompozycje są bardzo zróżnicowane stylistycznie – od awangardy po jazz. Oryginalny profil kwartetu jest dla mnie niezmiennie źródłem wielkiej satysfakcji artystycznej. Cennym doświadczeniem są dla mnie także występy ze śpiewakami: Edytą Piasecką, Katarzyną Wiwer, Maciejem Miecznikowskim, Katarzyną Jamróz, a także koncerty z towarzyszeniem orkiestr: Filharmonii Krakowskiej, Capella Nova, Fresco Sonare, Lwowskiej Orkiestry ,,Akademia”, Wrocławskiej Orkiestry Kameralnej ,, Vratislavia” i innymi. W ostatnich latach miałem przyjemność koncertować z takimi dyrygentami, jak Stanisław Krawczyński, Arnold Roth, Monika Bachowska, Stanisław Welanyk. Każdy skład i każdy współwykonawca to ubogacające spotkanie z odmienną osobowością artystyczną - do takich, bardzo interesujących spotkań zaliczam współpracę z Janem Jakubem Bokunem, w podwójnej roli dyrygenta i klarnecisty. Kameralne koncerty z Robertem Kabarą są dla mnie za każdym razem cennym źródłem inspiracji i radości, okazją do wymiany artystycznej myśli. W ciągu minionych lat byłem wykonawcą ponad 300 koncertów i około 160 muzycznych spektakli teatralnych, co daję sumę 460 występów. Koncerty, które miały miejsce po uzyskaniu stopnia doktora sztuki, to 123 koncerty kameralne, 16 recitali solowych i 13 koncertów z orkiestrą. Wśród sal, w jakich dotychczas miałem możliwość wystąpić, wymienić należałoby choćby tych kilka najważniejszych: Konzerthaus w Wiedniu, Herkulessaal w Monachium, Studio Koncertowe Polskiego Radia im. W. Lutosławskiego, Filharmonię Narodową. Owocem mojej działalności artystycznej są także nagrania: w chwili obecnej jest to 12 płyt CD z czego po otrzymaniu przeze mnie stopnia doktora sztuki ukazało się 7. Jedna z nich ,

3

wydana przez Sony Music pod tytułem ,,Piazzolla Tango ”, została nagrodzona Fryderykiem 2002 w kategorii Album Roku - Muzyka Kameralna, zaś kolejna pt. Micropiezas w duecie z Marcinem Siatkowskim , wydana przez wytwórnię Dux, otrzymała nominację do tej nagrody. Nagrywałem także dla firm: Polskie Nagrania Edition i Gramola Vienna. Repertuar, który utrwaliłem na płytach CD obejmuje koncerty Antonia Vivaldiego, solowe utwory Johna Dowlanda oraz muzykę kameralną w różnych składach. Od trzech lat współpracuję z wydawnictwem ,, Euterpe”, działającym m.in. na polu literatury dydaktycznej . W ramach tej współpracy dokonałem m.in. nagrań będących dźwiękowym uzupełnieniem uznanych i popularnych podręczników ,,Gitara Pierwsza Klasa ‘’ oraz ,,Gitara Ekstra Klasa” , autorstwa Tatiany Stachak. Są to nagrania solowe oraz w duecie gitarowym z Autorką. Rejestracja została dokonana w studio NOSPRu w Katowicach. Wśród nagrań, które z moim udziałem powstały w ostatnich latach, chciałbym wyróżnić płytę CD Sonada de Alma, którą nagrałem jako członek międzynarodowego kwartetu gitarowego Guitar4mation. Płyta została opublikowana przez austriackie wydawnictwo Gramola, z którym zespół jest związany od 2004 roku. Data jej ukazania się to rok 2010. Zespół występuje w składzie: Michał Nagy, Martin Schwarz (Austria), Petr Saidl (Czechy) i Martin Wesely ( Austria). Z kilku powodów nagranie to jest mi szczególnie bliskie - zawiera ono bowiem wyłącznie premierowe, oryginalne opracowania; repertuar jest zróżnicowany stylistycznie, zaś dobrany został po wnikliwej pracy nad dramaturgicznym wyrazem całości. Zamierzeniem było ukazanie szerokiej skali nastrojów i zróżnicowanie utworów pod względem ich stylistyki i ciężaru gatunkowego. Program obejmuje zatem kompozycje o poważnym, dramatycznym lub elegijnym charakterze (jak np. Sonada de Adios Joaquina Rodrigo, będąca muzycznym pożegnaniem zmarłego Paula Dukasa, nauczyciela autora), utwory wykorzystujące idiom folklorystyczny (kompozycje de Falli) i jazzowy z elementami improwizacji (Gubitsch) aż po żart muzyczny (Velasquez). Dużą wagę przywiązywaliśmy–wykonawcy i realizatorzy– do jak najlepszej szaty dźwiękowej nagrania; spełnia ono wymagania stawiane wydawnictwom audiofilskim. Po raz pierwszy we wszystkich kompozycjach wykorzystano dwie sześciostrunowe i dwie ośmiostrunowe gitary, co poszerza brzmieniowy ambitus kwartetu. Według oryginalnej koncepcji, wypracowanej przez Guitar4mation, kwartet stanowi jak gdyby ,,dużą gitarę” – jest pomnożeniem jej możliwości fakturalnych, brzmieniowych, artykulacyjnych, przy zachowaniu naturalnego piękna brzmienia. Opracowania na płycie Sonada de Alma powstawały w dużej mierze jako praca zespołowa całego kwartetu. Są dostosowane do indywidualnych predyspozycji każdego z grających i wykorzystują w sposób optymalny atuty wykonawcze każdego z członków zespołu. Aranżacja buduje efekt dźwiękowej mozaiki, poszczególne głosy składają się w niej na swoisty ,,dywan brzmieniowy”. Jeśli chodzi o etapy pracy nad dziełem artystycznym, jakie stanowi płyta Sonada de Alma, można wyodrębnić następujące: - poszukiwania wizji zespołu i kierunku jego rozwoju ; - wypracowanie koncepcji programu płyty; - poszukiwania repertuaru – słuchanie nagrań i koncertów, studiowanie partytur; - wypróbowanie aranżacji w czasie prób, poszukiwanie najlepszej szaty dźwiękowej;

4

- przygotowanie materiałów nutowych i nagrań ,,midi” – w różnych tempach i wyborze odpowiednich głosów - do samodzielnej pracy; - próby połączone z nagraniami i wspólnym ich odsłuchiwaniem; - koncerty i ich krytyczna analiza; - praca w studio nagraniowym. Na płytę CD ,, Sonada de Alma” składają się następujące kompozycje: Tomas Gubitsch – La Otra Calesita Joaquin Rodrigo- Caleseras

Sonada de Adios Danza Valenciana

Karol Szymanowski- Cztery Preludia z op. 1

Preludium Nr 1 Preludium Nr2 Preludium Nr 3 Preludium Nr7

Manuel de Falla – Quatro Piezas Españolas

-Aragonesa -Cubana -Montañesa -Andaluza

Martin Schwarz- Evocacion Tomas Gubitsch- Te accordas de mi? Alberto Ginastera – Danza de la Moza Donosa Astor Piazzolla – Escualo Consuelo Velasquez- Besame Mucho Według dostępnej mi wiedzy, wykonanie preludiów Szymanowskiego , które znalazło się na płycie ,,Sonada de Alma”, jest pierwszym opublikowanym nagraniem kompozycji tego autora w gitarowym opracowaniu. Tomas Gubitsch, argentyński gitarzysta i kompozytor, tworzący w Paryżu, był w drugiej połowie lat 70-tych członkiem zespołu Astora Piazzolli. Wiele jego kompozycji utrzymanych jest w stylu ,,Tango Nuevo”, zawierającym w sobie elementy jazzu i muzyki współczesnej. Tomas Gubitsch udzielił naszym wersjom jego utworów swej autoryzacji. Jest to pierwsze czysto gitarowe nagranie kompozycji Gubitscha.

5

Fortepianowe utwory Joaquina Rodrigo i Manuela de Falli, wybrane przez nas do nagrania, łączą w sobie idiom iberyjskiego folkloru z wysublimowaną techniką kompozytorską, korzystającą często z odniesień historycznych (zwłaszcza w utworach Rodrigo, sięgającego tu do hiszpańskiej muzyki renesansowej), a także z elementami impresjonizmu. W wykonywaniu opracowań muzyki fortepianowej sięgnęliśmy po środki wykonawcze typowe dla gitary i powodujące swoiste ,,ocieplenie” brzmienia – np. vibrato, różnorodne rejestry barwowe itp. W kontekście obowiązującej ustawy (Ustawa z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. Nr 65, poz. 595, ze zm. w Dz. U. z 2005 r. Nr 164, poz. 1365 oraz w Dz. U. z 2011 r. Nr 84, poz. 455) wskazuję płytę CD Guitar4Mation – Sonada de Alma jako oryginalne dzieło artystyczne. Działalność pedagogiczna W mojej działalności pedagogicznej mogę wyróżnić trzy nurty. Są nimi: praca dydaktyczna w Akademii Muzycznej w Krakowie, prowadzenie warsztatów, konsultacji i kursów gitarowych oraz realizacja autorskiej koncepcji Międzynarodowych Warsztatów Gitarowych w Lanckoronie. W październiku 1997 roku, a więc w roku ukończenia studiów w Akademii Muzycznej im. F. Chopina w Warszawie, zostałem zatrudniony na stanowisku asystenta w Akademii Muzycznej w Krakowie. Pracuję tu nieprzerwanie do chwili obecnej. W roku 2006 obroniłem pracę doktorską p.t. ,,Element tradycji w angielskiej muzyce lutniowej i gitarowej na przykładach wybranych kompozycji Johna Dowlanda, Benjamina Brittena i Wiliama Waltona”, otrzymując stopień doktora sztuki. Obecnie pracuję na stanowisku adiunkta. W pracy pedagogicznej w Akademii Muzycznej w Krakowie realizuję mój autorski program nauczania, starając się przenosić zdobyte doświadczenia na grunt dydaktyki. Cieszę się, że moi absolwenci odnoszą znaczące sukcesy konkursowe, m.in. na międzynarodowych konkursach w Montrealu, Bath (Wielka Brytania), Nürtingen (Niemcy), w Gdańsku i Krakowie. Źródłem mojej satysfakcji jest także fakt, że – według mojej wiedzy – wszystkie osoby, które doprowadziłem do dyplomu, pracują w zawodzie muzyka – jako pedagodzy i koncertujący gitarzyści. Dotychczas pochwalić się mogę jedenastoma dyplomami magisterskimi. Dwaj z moich absolwentów, Paweł Kwaśny i Roch Modrzejewski, ukończyli studia doktoranckie i uzyskali tytuł doktora sztuki – w trakcie studiów doktoranckich jest obecnie Miłosz Mączyński. Cieszy mnie artystyczna aktywność moich byłych studentów – jej przykładem jest np. działalność Krakowskiego Kwartetu Gitarowego (dwóch jego członków, Łukasz Dobrowolski i Oskar Kozłowski, studiowało pod moim kierunkiem) czy też koncertowa działalność Krzysztofa Kołodzieja, mojego tegorocznego absolwenta, występującego m.in. jako członek Śląskiego Oktetu Gitarowego. Inną gałęzią mojej działalności dydaktycznej jest prowadzenie warsztatów, konsultacji i kursów gitarowych. Spotkania z młodymi, utalentowanymi i pełnymi pasji gitarzystami są dla mnie źródłem inspiracji, a także wspaniałą motywacją do własnego rozwoju. Jestem

6

także zapraszany jako juror międzynarodowych konkursów gitarowych – m.in. w Sanoku, Żorach, Kielcach, Krynicy, w najbliższych miesiącach –także Kutnej Horze i Sarajewie – co traktuję jako dowód uznania dla mojej artystycznej i pedagogicznej aktywności. Uczestnictwo w pracach jury nakłada na mnie wielką odpowiedzialność związaną z oceną i podejmowaniem decyzji, których skutki są tak ważne dla występujących młodych artystów. Konkursy i festiwale, na których spotykam młodych wykonawców, staram się wykorzystywać jako okazję do dzielenia się swoim postrzeganiem drogi rozwoju młodego artysty, na której konkursy powinny być środkiem, a nie celem, a pokora i miłość do muzyki otwierają wielkie możliwości. Jest dla mnie wyróżnieniem fakt, że moja działalność w krakowskiej Akademii Muzycznej została doceniona przez przyznanie mi Nagrody Rektora Akademii Muzycznej w Krakowie i brązowego Medalu Zasługi nadanego przez Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej.

Działalność organizacyjna, popularyzatorska i społeczna

Elementem mojej działalności, mającym dla mnie duże znaczenie, są Międzynarodowe Warsztaty Gitarowe w Lanckoronie. Łączą one moją aktywność artystyczną, pedagogiczną, organizacyjną i społeczną. Od powstania Warsztatów, a więc od lipca 2008 roku, jestem ich organizatorem, autorem koncepcji i programu.

Międzynarodowe Warsztaty Gitarowe to projekt, który jest innowacyjną formą rozwijania umiejętności gry na gitarze. Poza doskonaleniem warsztatu uczestników, kładziony jest duży nacisk na kształtowanie ich wrażliwości i poszerzanie horyzontów twórczych poprzez udział w dodatkowych zajęciach z innych dyscyplin sztuki. Uczestnicy mieli dotychczas okazję wziąć udział w dodatkowych warsztatach teatralnych, filmowych, poetyckich, plastycznych, literackich i filmowych. Brali udział w wystawach i spotkaniach autorskich z wybitnymi polskimi poetami – Ewą Lipską, Ryszardem Krynickim i Bronisławem Majem. Lekcje gitary prowadzili znakomici wykładowcy z Polski i zagranicy, a ważnym wyróżnikiem Warsztatów od początku ich istnienia była różnorodność stylistyczna i repertuarowa oraz obecność innych niż muzyka klasyczna, gatunków – jazzu, folku, muzyki popularnej. Częścią Warsztatów są zajęcia metodyczne dla nauczycieli gitary, będące w moim przekonaniu cennym uzupełnieniem klasycznego wykształcenia pedagogicznego. Warsztaty metodyczne prowadzą muzycy jazzowi, folkowi oraz artyści zajmujący się muzyką historyczną. Warsztaty, w swojej części festiwalowej, oferują także koncerty – dotychczas gościły one blisko 30 wykonawców z 8 krajów.

Międzynarodowe Warsztaty Gitarowe w Lanckoronie zostały dostrzeżone i docenione – ostatnia ich edycja zostały objęte programem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Honorowy patronat nad imprezą objął w 2008 roku ówczesny JM Rektor Akademii Muzycznej w Krakowie, prof. Stanisław Krawczyński. Po wyborach nowych władz Uczelni w roku 2012 swego patronatu udzielił Warsztatom obecny JM Rektor, prof. Zdzisław Łapiński.

W roku 2010, jako autor projektu artystyczno – edukacyjnego pt. Międzynarodowe Warsztaty Gitarowe w Lanckoronie, zostałem laureatem Nagrody Województwa Małopolskiego ,, Ars Quaerendi”, w kategorii ,,Mistrz” ( wspólnie z Rochem Modrzejewskim, nagrodzonym w kategorii ,,Uczeń”). W roku 2011 zostałem, na wniosek Wójta Gminy

7

Lanckorona, wyróżniony Odznaką Hononorową ,,Zasłużony dla Kultury Polskiej”, przyznawaną przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Należy dodać, że od początku swojego pięcioletniego istnienia, Warsztaty mają także akcent prospołeczny – włączyliśmy do nich , nieodpłatnie, grupę dzieci i młodzieży z Gminy Lanckorona i gmin okolicznych. Podmiotem organizacyjnym Warsztatów jest Stowarzyszenie Terra Artis Lanckorona. Jestem członkiem Rady Stowarzyszenia i współtwórcą statutu tej organizacji pozarządowej.

Na bazie letnich Warsztatów, powołałem do życia Ognisko Artystyczne Terra Artis w Lanckoronie, realizujące w trakcie regularnych zajęć ideę interdyscyplinarnej edukacji artystycznej. Dzięki wparciu Funduszu Inicjatyw Obywatelskich przy Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej, Ognisko prowadzi cykliczne warsztaty muzyczne, plastyczne, taneczne, fotograficzne, organizuje koncerty i wystawy, a także wyjazdy wiejskiej młodzieży do teatrów i muzeów Krakowa. Staramy się objąć naszą działalnością jak najszerszą grupę dzieci i młodzieży, także tę zagrożoną społecznym wykluczeniem .

Moja działalność jako animatora kultury realizuje się także przez udział w formującym się ruchu Obywateli Kultury Krakowa, a także przez udział w pracach Forum Animatorów Muzyki, organizowanym przez Instytut Muzyki i Tańca.

Działalność naukowa

Ważnym dopełnieniem mojej działalności artystycznej i pedagogicznej jest refleksja naukowa. Moja działalność naukowa realizuje się m.in. przez wykłady oraz organizację sympozjów i seminariów.

W roku 2009 byłem autorem koncepcji, organizatorem i kierownikiem naukowym konferencji naukowo-artystycznej pod tytułem Joaquin Rodrigo (1901-1999) - źródła, inspiracje, miejsce w literaturze gitarowej. Międzynarodowe sympozjum z okazji dziesiątej rocznicy śmierci kompozytora. Sympozjum odbyło się w dniach 15-17 października 2009 roku w Akademii Muzycznej w Krakowie. Organizacji sympozjum towarzyszyła idea połączenia badaczy muzyki z artystami wykonawcami, a więc połączenia myśli o muzyce z prezentacją znakomitych dzieł. Moim celem, jako autora tego przedsięwzięcia, było nie tylko spojrzenie na osobę i dorobek kompozytorski Rodrigo, ale również refleksja nad źródłami jego muzyki i jej historycznym kontekstem. Do udziału w sympozjum zaproszeni zostali przede wszystkim artyści i muzykolodzy zajmujący się na co dzień muzyką hiszpańską, a także ci, którym w artystycznej lub naukowej działalności pozostaje ona bliska. Wśród wykonawców i zaproszonych gości byli m.in. Marco Socias (Hiszpania), Christiane Heine (Hiszpania, Uniwersytet w Granadzie), Kaja Danczowska, Leszek Potasiński, Krzysztof Komarnicki, Katarzyna Wiwer – Monita, Roch Modrzejewski, Paweł Kwaśny, Orkiestra Kameralna Akademii Muzycznej w Krakowie pod dyrekcja Macieja Tworka oraz piszący te słowa. Osobiście uczestniczyłem także jako wykonawca w koncercie finałowym sympozjum. W ramach sympozjum odbył się także koncert studentów klasy gitary krakowskiej AM, w programie którego znalazły się utwory Joaquina Rodrigo.

8