Upload
others
View
1
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
36
Chaynütacmi ishyäcunactawan dañäducuśhacunamanpis
especiecunawan jampicü jaćhacunawan jucllachäśhacta
jillpuycälila. Chay ishyäcäman jillpuyculmi Tayta Diosta
mañaculcäla sänananpä. Chaynütacmi nuna wañüśhätapis
almalcachil sumä tuqui aśhna asaytiwan jillpuycälila.
Jinalculmi lataśhwan pitwilcul pampapäcula.
Caycunapi limayan: Éxodo 29.7-9; 1 Samuel 10.1. 16.13; Salmos 23.5; Marcos 14.3; Lucas 23.56; Santiago 5.14
Jesus caśhan timpućhu Israel caśhtacunap cawsaynin
AYLLUCUNAĆHU IMAYMANA
LULAYNINCUNA
(Familia y vida)
Idioma Wanca
2
Misión Wanca (AMWAN)
Av. Giraldez 304 of. 205
Huancayo, Perú
Adaptado de la obra Daily Life in Bible Times
Wycliffe Bible Translators, Inc.
Dallas, Texas
©Jesus caśhan timpućhu Israel caśhtacunap cawsaynin
AYLLUCUNAĆHU IMAYMANA LULAYNINCUNA (Familia y vida)
Traductores: Área de producción y difusión-AMWAN
Asesores:
Rick Floyd, Ph. D.
Director, SIL at Biola
Department of Applied Linguistics and TESOL
Cook School of Intercultural Studies
Biola University Academia Autónoma del Idioma Wanca
Primera edición 1,000 ejemplares
Las ilustraciones son de:
Cristina R. Capcha Flores, pág. 7, 8, 9, 10, 16, 25, 27, 28, 30, 32, 33, 34, 36.
ILV Perú y México, pág. 12, 14, 18, 21, 23,
35
Asaytiwan jillpuycuy
Chay timpu asayticta jillpuycälila juc nunaman ütac
imamanpis. Paycuna caynu jillpuycälila Tayta Diosllapäña
japächäśha chuyanchäśha capäcunanpämi. Israel caśhtacunaca
caynu jillpuycälila ulibus jaćhap asaytinwanmi. Caynu
jillpuycälila imaymanapämi: Wasiyücunaca mishqui aśhna
jaćhacunawan asayti ulibuswan lulaśhawanmi wasinman
ćhämünincunacta chächupaycula. Jinaycuśhanwan cushisha
ćhasquiycuśhantam tantiaycachila.
Ñatac Puydï Mandacücunactapis sasirdüticunactapis
jillpuycälilam. Caynu jillpuycälila Tayta Diosllapäña
chuyanchäśha japachäśha cananpämi. Chaynütacmi Diosta
Alawanan Carpaćhu imaymana sirbichicunancunapis
jillpuycuśha cala. Chaymanpis caynu jillpuycälila Tayta
Diosllapäña sirbichicuśha cananpämi.
34
Walaśh urucunäpa (acapacunäpa) müdanancunañatacmi
wayapacunäpa janäpacunnülla cala, mas uchuchä caśhallanmi
cala. Culurninpis wayapacunällapnümi cala. Chay urucunaca
(acapacunaca) wiyawninćhu mana watacuyüllam awsapäcula.
Wamlachancunapañatacmi imaymana licchä culurwan
burdaśha cala.
Sapatucuncunañatacmi ishcay licchä cala. Jucninmi
cäniyu rïcucunäpä cala. Juccäñatacmi waccha nunacunäpä
cala. Chay rïcucunäpam ushyä utapi tuqui-cama sapatu cala.
Chayta mana lantiy atipä wacchacunäñatacmi quiquincuna
lulacaćhacüśha śhucuyllawan pulipäcula. Chay śhucuycunacta
wasinćhu-camallam lulapäcula; jalucunñatacmi cullupi
llälläśha cala; janä chalacuntañatacmi anä utapïta chay
culluman chalächisha cala.
Caycunapi limayan: Génesis 37.3, 38.14; 1 Samuel 2.18-19, 28.14; 2 Samuel 13.18-19; Isaías 3.16-24; Mateo 3.4; Juan 19.23-24, 21.7
3
Contenido Página
Allaycunaćhu imaymana lulaynincuna ………………….... 5
Wasicuna ………………………………………………….. 7
Püsucuna …………………………………………………. 11
Israel caśhtacunäpä cawsaynincuna ……………………… 13
Cuscananpä limanacuy …………………………………… 15
Casaracuy ………………………………………………… 17
Yapacuy ………………………………………………….. 19
Waćhacuy ………………………………………………… 20
Pampanaculcänan ………………………………………… 22
Mañapacücuna …………………………………………… 24
Uyway nuna ……………………………………………… 26
Ćhaqui pa’acuy …………………………………………... 28
Mulu ishyay ……………………………………………….. 29
Müdanacuna …………………………………………….... 31
Asaytiwan jillpuy ……………………………………….... 35
4
śh
śhapla
Letras especiales del Wanca La mayoría de las letras usadas en el alfabeto wanca
son idénticas a las usadas en el alfabeto castellano. Letras que representan sonidos que no existen en el
castellano son:
El (') Apostrofo es una “letra muda” en palabras como:
En el idioma wanca hay vocales alargadas que se
representan con dos puntos sobre la vocal. Las vocales que
llevan dos puntos se leen con más duración.
Este libro utiliza el alfabeto y la ortografía wanca
aprobados por Directiva N° 19 DSREJ/DTC-96.
sh
ashuti
ćh
ćhaqui
ya'a “yo” sin'a “nariz” a'ay “moler”
liman “él habla”
lïman “puedo ir”
pucayan “se vuelve rojo”
pücayan “está soplando”
33
Walmicunäpa müdanacunapis wayapäpa müdanannuy-
yupaymi cala. Ñatac camachicuyninćhu camachisha cala
walmica wayapap müdananwan mana ćhulaculcänanpämi.
Chaymi walmicunap müdanan lisipaśh cananpä juc aläja-
yupayniyü-cama cala. Walmicunäpa lulipacunmi
wayapacunäpa lulipacunnuycasca cala. Janäpacunñatacmi
wayapacunäpïta mas jatuncascalä cala. Baytanćhümi
śhalśhapnilä walcalalcä cala. Walmicunäpa wiyaw watacun
wayapacunäpanuy calpis burdaśhatacmi cala. Walmicuna
chay janäpacuntapis bujandacüśha-yupayllam ćhulaculcäla.
Chaymi mayta yalupacunanpäpis ütac juntunacuna wasiman
linanpäpis śhucupacalcälila. Ñatac cäranta manam
täpaculcälachu.
32
Wayapacunäpa janäpacu müdanantañatacmi “manto”
nipäcula. Cay müdanan punchu-yupay largu chusinüllam cala.
Chaytam shillwicuśha-yupay jucnin umrunpa pasalcachil juc-
lädunpañatac liclachucun chaycascap muyuchimul ipanćhu
isquiycuśha cala. Chaynüpa pasalmi chay umrun jananpa
pasäca walcaläla maquincasca-cama. Waquinnincuná
burdäśha adurnuyü--yupaymi cala. Wacchacunäñatacmi cay
janapacu müdananwan tutap puñunanpä lancaculcäla. Ñatac
wayapacunaca umanta atajananpä lucuculcälam. Cay lucup
muyülïnin lïnuwan
jiläśham cala.
Waquinnincunañatacmi
chay lucup
muyülïninpa jiläśhäpa
puchcacta
pasachipäcula ipan-
lädućhu
ćhu'uycälinanpä.
5
Ayllucunaćhu imaymana lulaynincuna
Ayllucunaca ayllupula malca-masincunawan imanuy
caycälishanpis malcan masmi jinantin pachäćhüpis. Chaymi
unay timpu Israel caśhtacunäpis caynu capäcula: paycunap
talpuycunam lulaynin mas cacula. Malcancuna tacsa
malcacunallam cala. Uwishcunactapis uywapäculatacmi,
waquinnincuná awapäculam, waquincuná imaymana
aläjacunactam lulapäcula. Ñatac juc muyunpi mastá manam
pulipäcüchu cala. Chaynütac Tayta Diosta manchacuywan
licaycü Israel caśhtacunaca juc cutim watäćhu Jerusalen puydï
Diospa alawana wasinćhu alawaycunanpä lipäcula.
Malcacunaćhu paćhac (100) nunacunanüllam yaćhapäcü
capäcula. Wasincunañatacmi wätascacunäćhu ütac
pampascannincunäćhu lumipïta ütac adubipi luläśha tacsa-
camalla cala. Malcaćhu cällincunañatacmi ñañu-camalla
capäcula, malcap ćhawpinćhu läsa caśhancäman liyalcä-cama.
Chay läsaćhümi birnisnin tardi lantinacuy cala. Chay
läsaćhütacmi malcap puydï püsunpis cala.
6
Llapa malcaćhümi cala: juc carpintiru, juc wacuy lulä,
juc jirru tacä, juc sapatu lulä, juc awä. Chay wacuycuna
luläcäpa chulinñatacmi taytanta yanapäcu cala. Chaymi
chulinpis taytanpa lulayninćhu ishpishañatac cacula.
Ñatac malcaćhu-camam juc juntunacuna wasi cala.
Chayćhümi muyunninpä urucunacta(acapacunacta)
yaćhachï capäcula. Sinacuyculñatacmi chay juntunacuna
wasićhu lluy tayta mamacuna Diosta alawapäcula,
yaćhachinaculcäla.
Walmicunäwan wamlacunañatacmi wasićhu imaymana
lulaycunäta lulaśhtin anyaśh muyun capäcula. Chaymi
jinantin pachäćhu nunacunanüpis “Lulayninchicta
camacälunchicñam” ninan mana imaypis calachu.
31
Müdanacuna
Müdanacunaca alalay timpupá wayapapäpis walmipäpis
urupäpis(acapapäpis) lluypämi millwapi awäśha cala. Acachä
timpupäñatacmi lïnupïta cala. Mana cäniyu
wacchacunäpañatacmi juc milay-juc milay pasaptinpis llapsha
-cama lisipashlla cala. Cay mana cäniyu wacchacunämi juc
malcacunacta mana yaluculcal imanuy chay-läducunap
müdanan caśhantapis mana lisipäculachu. Cäniyu
rïcucunäñatacmi Grecia-lädu Roma-lädu müdacuśhancunänu
müdaculcäla. Paycuná muśhü yalamü müdanacunawan
ćhulacuypïmi wañupaculcäla.
Wacchacunäpa müdanancunam millwapïta ütac lïnupïta
yulä-camallawan chumpinllan cala. Cäniyu
rïcucunäpañatacmi sumä fïnunnin baytacunapïta cacula,
imaymana licchä culurpïtalä canpis. Paycuna mastá
wañupaculcäla pucawan purpura culurcäpïtam. Cay
culurcunäwan müdaculcäla sumä cäniyu, sumä munayniyu
cäcunällam.
Wayapacunäpa müdanancuna ishcay liccham cala.
Jucninmi lulipacunan, juccäñatacmi janapacunan. Ñatac
lulapacü nunacunacá lulipacullanwanmi lipäcula. Cäniyu
rïcucunäñatacmi lulipacullanwan'a wasinpïta mana imaypis
yaluycälilachu. Chay lulapacü nunacunäñatacmi chay
lulipacunta ipa caćhpanpa puntaman pasalcachil wiyawninćhu
watacunwan watala. Chaynu jinaptinmi wicman cayman
muyuycaćhananpäpis mas allin cala.
30
Chay mulu ishyaynin chincäluptin'a juc sasirdütim
ishyäcäta tuquicta licaycula rasunpa chincäśha caśhanta
yaćhananpä. Rasunpa chincäśha captin'a juc cullcuctam
custumrinmannu cañaycula. Jinalculmi bäñacula,
müdanantapis täśhacula, ächantawan śhaplantapis lutucula.
Chaypïlämi wasinta lila. Lilpis manam yayculalächu pusä
muyun pasanancama. Chay pusä muyuncäćhümi sasirdütica
custumrinmannu cañaycunanpä ishcay malta carnicta, juc
malta basyacta, asaytiwan chapüśha arinacta, asaytictapis
apala. Chay sasirdüti licaycücämi ishyayninpi sänäcätawan
lluy apaśhancunäta juntunacuna wasiman apala. Chayćhümi
juc nuna juchanpi chuyanchacunapä lulaycapäcuśhannu,
paypäpis lulaycapula.
Caycunapi limayan:
Levítico 13.14; Números 12.9-16; 2 Reyes 7.3-10; Marcos 1.40-45; Lucas 17.12-19
7
Wasicunaca
Wasicunañatacmi lluy-yupay lumipïta cala,
waquinnin’a yulänilä allpapi luläśha adubiwan cala. Wasi
lulincunañatacmi tutapay-tutapay cacula.
Bintanancunañatacmi suwacuna mana yaycunanpä
ućhcüśha uchucha-camalla cala. Ishcay pïsupi calmi lulićhu'a
uywancunapä cala, altuśhcäćhuñatacmi quiquincunapä cala.
Nunacunäpa mana laquinayu jucllayllam cala.
Wasi lulincuna tutapay-tutapay captinmi allpapi luläśha
michïruyü-cama latachiculcänanpä cala. Chay michïru ulibus
nishan jaćhap yacunta julupäcuśhanwanmi latala. Chay
michïrunta ćhulapäcunanpä pampapïta juc mitru
ćhawpinćhünümi wasip wätanćhu tacsallacta ućhcupäcula.
8
Chay michïruncuna ashchayllacta ulibus latachicucta
yaycuptinmi camacatyaptin'a jillpupapäcula.
Wasićhu täcucunancunawan mïsancunañatacmi pacha-
camalla cullupïta-cama cala. Puñunancunañatacmi istirapi
cala. Chaymi muyunpa pitwilcul ćhulapäcula. Lluy-yupaymi
pampaman maśhtacuycullal puñupäcula. Waquincunallam
pacha cawitucunactanuy lulacaycälil jananman istiräta
maśhtacuycul puñupäcula.
Mancancunawan lätuncunañatacmi ñinca chumpi ütac
bäyu mitupi luläśha cala. Cäniyu nunacunapañatacmi
lätuncuna dibujuyücama cala. Chay dibujucta luläca
manaläpis mitucta ćhaśhachilmi lulala. Waquinninpá
mancancunapis tiñïsham cacula. Ñatac lluy wasićhümi tanta
lulacuncunapis cala.
29
Mulu ishyay
Mulu ishyayca janä aychallanćhümi allaycula.
Puntallacta aychanćhu chicchimula yuläcamallam, jinap-
jinapmi piyurtälun aśhta dïduntapis maquintapis, ćhaquintapis
chincächinancama. Cay ishyaywan chaläśhacunaca ćhunca
watapïta aśhta ishcay ćhunca watacamanu ishyaśhanpïlämi
wañuyta talipäcula. Chay ishyay jucman-jucmanpis palcämi
cala. Chaymi nunacunaca chay ishyaywan ishyäcäman
aśhuycuytapis sumä manchaculcäla. Jinalmi malcapi calunnin
chunyäninman alüśha yaćhapäcula.
Cay mulu ishyayca chaläluptin'a walmintapis wasintapis
caćhayculmi malcapi calu chunyäninćhu yaćhamü licula.
Waquinninmi pasaypi illaman muyupäcula.
Waquinnincunañatacmi muntun-muntun yaćhapäcula.
Müdanancunapis pasaypi wichïsha, mana allichacälälisha
disallinäduycuśha capäcula. Israelpa camachicuyninćhümi
camachisha cala: Cay mulu ishyaywan ishyäcunäman mayan
nunapis aśhucuycuyaptin'a “Anla, anla” nil
apalcaćhapäcunanmi ishyäca cala.
Ñatac Israel caśhtacunaca mulu ishyay nipäculapisćha
aychanćhu juc ilinilä ishyaycunactapis.
28
Ćhaqui pa'acuy
Chay timpu nunacunaca biajicunactapis ćhaquillawanmi
lipäcula. Paycunam śhucuycunallawan pulipäcula. Chaymi
anchap calucunacta pulïlul'a ütac biajicunapi ćhämul'a
ćhaquintalä pa'aculcänan cala. Lluy wasićhu-yupaymi
wasiyücunaca yacucta juc labaturyuman ćhämücäta uycula.
Sumä cäniyücunäpam ichá ćhämünincunap ćhaquinta uyway
nunan pa'ala. Cay lulay mana allin pin'aynin captinmi mana
bäli uywaycunälla pa'apäcula.
Caycunapi
limayan:
Génesis
43.24;
Marcos 1.7;
Lucas 7.44;
Juan 13.4-15.
9
Lluy wasip tïchunñatacmi nunacunaca ishpinanpä palta
cala. Chayman ishpinanpä wasip wätanpam iscalïra cala.
Chay wasip jananćhümi chulincunawan lluy
juntunacapäcunan cala. Anchap acachä timpuñatacmi chay
wasi jananćhu puñupäcula waywapämuptin jawca
puñupäcunanpä. Chayćhütacmi jamachinanpä ataycüśha ütac
uchuy wasichactanülla lulaycuśha cala. Chay wasip jananćhu
jucllay adubiwannülla-camam jinantin muyülïninta pilämula.
Chayćhümi abisnintá cusichancunacta chaquichipäcü cala.
10
Malcaćhu wasicunacá mata-matallam cala. Chaymi wasi
atacuncunapis paltalla captin jucninman-jucninman pasalcul
pulinapäpis allin cala.
Wasicunap simintunñatacmi sumä śhaśhaycuna, alli
tamyacuna cućhpachinanpi sumäta simintaycuśha cala. Sumä
mana simintaśhacunätá cućhpachïmi cala. Chaymi anacü
llinca talinancama simintunpä aśhpipäcula.
Caycunapi limayan: 2 Reyes 4.10; San Mateo 7.24-27,24.17;
Marcos 2.4,13.15; Hechos 10.9; 1 Corintios 3.10
27
Ñatac Israelcuna caśhta-masillan uywaynin cäcätam ichá
juc caśhtacunaman mana lanticulcälachu. Caynu uyway
nunaman muyupäcula gïranaculcäśhanćhu llallichiculcul
chalachicücunämi, mana cäniyu quiquillan lanticücunämi.
Waquinnincunañatacmi chulincunacta uywayta mana atipal
lanticälälila.
Cay uyway nunacunäta lantinaculcänanpämi juc läsa
chayllanllanpa cala. Mana Israel caśhta uyway nunacunämi
mas ćhaniyu cala. Paycunactá manañam anćhish wata
ćhämuptinpis caćhaycuśhachu cala. Chaymi mas ćhaniyu
capäcula. Ñatac Israel caśhta uyway nunapis “jamacuna wata”
nishan wata pasalcuyllantá mascasca ćhaniyümi cala, juc
watacunaćhu lanticulcäśhanpïtá.
Caycunapi limayan:
Éxodo 21.2-11; Levítico 25.39-55; Números 31.9; Joel 3.3-8;
Hechos 16.16
26
Uyway nuna
Uyway nuna nisha cala mayanpis uywanta-yupay
munayllanćhu cachil ima munaśhantapis lulachishancätam.
Chay uyway nunapä manañam munayninćhüchu cawsayninpis
nï imacta lulananpäpis cala, sinu’a duyñunpa munayllaćhümi
imacta lulananpäpis cala. Manatacmi “paypa uywayninmi
cayta muná” nil aclacunan calatacchu. Chay uywäcämi
munälil'a lanticülunmanpis cala.
Chay Roma nasyunca munayninćhu malcacunäta
cachishan timpu uyway nuna caculam. Aśhta Israel
caśhtacunäpapis uyway nunancuna calam. Ñatac Israel
caśhtacunaca Moiséspa camachicuyninta uywapäculmi chay
camachicuyćhu camachishanmannu licaycälila. Caynümi
jucnin camachishan cala: anćhish watapi-camam “jamana
wata” nisha cala. Chay wataćhümi Israel caśhta uywaycunaca
caćhaycuśha capäcula. Juc nasyuncunaćhu uyway cäcunämi
ichá picha ćhunca watapïlä caćhaycamuśha cala. Ñatac uyway
nunaca uywaśhancäwan yaćhacaypä-yaćhacälul
caćhaycuptinpis mana liyta munaptin'a linlintam ućhcüśha
cala. Chaywanmi tantiapäcula caćhaycunan ćhämuptinpis
quiquin mana munaśhanta.
11
Püsucuna
Juc püsu cala, yacu talinanchiccama pampäta luli ućhcu
ućhcüśham. Chay püsupïta walmicunämi baldi-yupay
wishicuwan wishipäcula. Anchap luli captin'a wishicunman
watucta watachayculmi julupäcula. Chay püsup
shiminñatacmi lumiwan patacchäśha cala. Ñatac püsuman
nunapis uywacunapis mana palpunanpämi jatun lumiwan ütac
tablacunawan pampapäcula. Chaymi yacüpis chuyalla cala.
Tacsa malcacunäćhu'a walmicuna limapäcunanpä
püsucunämi cala. Tardinpa walmicunaca yacu julü lipäculmi
chay muyun ima pasaśhanpïpis limapäcü capäcula. Ñatac
malcaćhu mana allinpa licaśha walmicunañatacmi ichá yacu
julu chay üra mana lipäcüchu cala.
12
Chay Israelćhu yacu wanay captinmi püsucuna sumä
ćhaniyüpä licaśha capäcula. Waquinnin malcacunaćhu'a
jucllay püsullam lluy nunacunäpäpis uywacunapäpis cala.
Caycunapi limayan: Génesis 24,11-21,26.18-22,29.2-3;
Éxodo 21.33-34; Levítico 11.36; Números 21.17-18 1
Crónicas 11.17-18; San Juan 4.5-15.
25
Cay Israelćhu achca nunam: mana ancha cäniyücunapis,
mana lulapacuyniyücunapis, jinaman mañapacücunapis
cacula. Ñatac mañapacücunäta achca nuna uycäliptinmi
aśhwanpa juccunapïtapis mastalä taliycälila. Chaymi allin illa
nunannincuna yan'al ishyätucüśha, ütac wishtutucüśha illayta
uycälinanpä mañapaculcäla.
Caycunapi limayan: Deuteronómio 15.7-11; Salmos 112.9; Mateo 20.30; Marcos 10.46; Lucas 16.19-21; Hechos 3.2-3
24
Mañapacücuna
Israel nasyunćhu lluy-yupay nunacunämi mana cäniyü-
cama capäcula. Ñatac lluy talpuynincunapïpis alcabälacta
malcap puydïninman pägapäculam. Allin sänu nunacunacá
chulincunacta uywapäcunanpä talipäculam.
Mañapacücunäñatacmi lulapacuyta mana atipäcunaña
capäcula. Chaymi nunacunallapi mañapacullalña
cawsapäcula. Chay mañapacücunaca capäcula:
awquishcunam, aplacunam, wishtucunam, ütac imawanpis
ishyapacul lulapacuyta mana atipäcunam. Chay
mañapacücunaca täcapäcula caminup patancunaćhümi, sumä
cäniyücunäpa wasinpa puncuncunaćhümi, juntunacuna
wasip puncuncunaćhümi. Chaynütacmi casaracücunäman,
wañüśha pampaycunamanpis lipäcula. Chaycunaćhümi
nunacunaca śhun'unpis quićhacacüśha cayalcal uycälila.
13
Israel caśhtacunäpa cawsaynincuna
Chay timpu, Israel caśhtacunäćhu puydï umaca
wayapämi cala. Wayapämi walminta chulincunacta
licaycuśhanpi Tayta Diosta niycunan cala. Chaynu
licaycuptinmi wasinćhüpis juc nunacunäpis allinpä licaycälila.
Malcaćhüpis wayapämi walmipïta mas puydïninpä licaycuśha
cala. Pulipäculpis wayapämi ishcay quimsa ićhiypanuy
walminpïta puntala. Taytan wañüluptinñatacmi apillïdunpis
ima cäninpis walaśh chulincunallaman uycuśha cala. Mayur
walaśh chulinmanmi wasinwan ćhaclancuna tücala.
Chaynütacmi juc ima cänincunactapis śhullcancuna
ćhasquiycälishanpïtapis juc chaynu mastalä ćhasquiycula.
Chaymi walmin wamlallacta waćhacuptin'a jitälunmanpis
cala.
Wasićhu taytaca nishantam lulapäcunan cala. Manam
limayalcänanlächu cala Munayllanćhütacmi mayanwanpis
chulincunacta casarachinanpäpis cala. Ñatac chulinta uyway
nunapäpis lanticülunmantacmi munälil'a cala. Juc
caśhtacunamanmi ichá mana lanticulcänanchu, nï waticapäpis
wamlancunacta lanticunmanchu cala.
Wayapanpa munayllanćhümi walmicunaca capäcula.
Munälil'a imayürapis imapi jitaśhantapis mana niyculpis
jitälälinallanmi cala. Jitälul'a chay walminta manañam
licaycunanñachu. Walmicunämi ichá wayapanpi
quiquillancuna mana laquicapäcunmanchu. Ñatac walmica
wasinpïta yalul bisinunwanpis malca-masinwanpis
limaycapäcunmanmi cala.
14
Taytacunämi walaśh chulincunap yaćhachïnin cala.
Israelta camachiśhancunäćhümi nila: Taytacunaca
chulincunacta umri cayninćhu siñalachinanpä, Moiséspa
camachicuyninta yaćhachinanpä, ima lulayllactapis
yaćhachinanpä, aśhta walminta ashipunanpäpis. Taytacunämi
wasinćhu walaśh wamla chulincunacta malcanpä
willacuynintawan Tayta Diospa camachicuynin imapa
caśhantapis yaćhachïca cala.
Chulicunäñatacmi tayta mamanta manchacuywan
licaycü cäsuculcä capäcula. Mana uyalicul taytanta mamanta
jamuyälul ütac maquinta ćhulälü imaptin'a sumä sumätam
lawćhaycula; aśhta wañuchiywanpis mućhuycachilam. Ñatac
chulin casaracülulpis walminta taytanpa wasillanmanmi
puśhapäcula. Jinaptin chay wasićhu taytällam puydïca cala.
23
Chay wañuśhapi süta muyunlämi sumä llaquisha lutucta
wardapäcula. Chaypïtam ichá anchactañachu mana
wardapäcula. Ñatac jamana muyunćhu'a manam
lutuculcänanta munaśhachu cala.
Caycunapi limayan: Génesis 23.1-6, 37.34-35; 2 Samuel 3.31-32; 2 Reyes 13.21-22; Jeremías 9.17-18, 16.6-7; Amós 5.16; Marcos 15.46.1-2 Lucas 7.12, 23.55-56; Juan 11.17-44
22
Pampanaculcänan
Juc nuna wañüluptin'a almalcachilmi asayticunawan
pirfümi nishancunawan lluy pasalcul lataśhwan pitwïlälila.
Cäranmanpis juc lataśhtam ćhulapäcula. Nuna wañucuptin'a
jucnin sasirdütim capishpa wälanwan tucala nuna
wañucuśhanta yaćhapäcunanpä. Chay wañucuśhanpi quimsa
tawa ürapïtanu'a pampäñam apaculcäla. Chay ayäta
aylluncunawan apanacuśhancunam wantupäcula.
Chaynütacmi awćhupäcunanpäpis wa'ay-wa'ay taquicta
taquipäcunanpäpis quimsa tawa walmi mincaśha lipäcula.
Ñatac ućhcüśha maćhaymanmi pampanaculcäla. Chay
pampapäcuśhanpi cutilcamul ayäpa wasinćhu imantapis
lluymi chacpälälila. Jinalculmi bisinunpa wasinman lipäcula
chayćhu tantacta, yanuśha luntucta, lintijacta micapäcunanpä.
Chay pampaläśhancäman quimsa muyunlämi
nunacunaca ayäta licaycü, wa'apä, pirfumi nishancunäwan
pasalpapamüpis lipäcula. Chaynu lulapäcula “wañücäpa
aychan quimsa muyunca aśhnalimuptinläćha almanpis janay
pachäta licun'a” nilmi. Chaypïtañam maćhaypa shiminta jatun
lumiwan wićhapäcula.
15
Wamla chulincunactañatacmi ima lulaycunactapis
maman yaćhachila: Yanucuyta, jilacuyta, talpucuyta,
wawincunacta ishpichiytapis. Wamlacunacá iscuylaman
manam lipäculachu. Malta wamlacuna mamanpïmi
yaćhapäcula. Malta walaśhcunäpis taytapïtacmi yaćhapäcula.
Wasićhu puydïcäpa atimünin mamacunämi cala. Chaymi
taytanta licaycälishannu mamantapis licaycälila.
Caycunapi limayan: Éxodo 28.8-17; Levítico 19.29; 20.9;
Deuteronómio 6.6-7, 21.15-21, 24.16; Proverbios 31.10-31
Cuscananpä limanacuy
Israel caśhtacunaca malta-camallam cuscapäcula.
Sasirdüticunämi cuscapäcunanpä camachila wamlacunäta
ćhunca ishcayniyu watayüpïta, walaśhcunätañatac ćhunca
quimsayu watayüpïta. Cay watapi puntaman'a tacyaculcalpis
casaraculcälam. Ñatac waquinnincuná taytancunam chulinpa
masanninta aclapäcula. Waquincunam ichá śhun'unpa
caśhancäwan cuscapäcula. Ñatac imanuy captinpis tayta
mamanlämi awniycunan cala.
Chay wamla walaśh cuscapäcunanpämi juc jatun
fistacta lulacaycälil limanaculcäla. Chay limanacaycälilmi
jatun cumbïducta micapäcula. Chay fistaćhu walaśh wamla
limäcämi rigalucta unaculcäla. Chayćhümi tayta mamancuna
wamläpä papäninta aycacta upäcunanpäpis limanaculcäla.
Chay pägaycäta “dote” nipäculam. Chaynu upäcü cala
wasinćhu yanapäshïninta puśhacuśhanpïmi.
16
Chay fistapïtam walaśh wamla limäcunaca wayapa
walmi nishaña yalapämula. Ñatac juc watacamam manalä
cuscapäculachu nï casaraculcälapischu. Sïchuśh chay limayta
mana caśhanman cutichiyta munapäcul'a, walaśhcällam
mañanan cala. Wamlacá imanaculpis manam mañananchu
cala.
Caycunapipi limayan: Génesis 21.21, 24.3, 29.18, 34.11-12;
Jueces 14.1-4; 1 Reyes 9.16; Lucas 1.27.
21
Ñatac chay patayu walmicunäpa dulurnin cha-
laśhanćhümi ima muyunpis chalala. Chaymi jamana
muyunćhu chaläluptinpis ishyachïcunaca licaycälinan cala.
Chaynu jamana muyunćhu lulaptinpis manatacmi Moiséspa
camachicuyninta jalutacuyan nipäcuśhachu cala.
Caycunapi limayan: Ezequiel 16.4; Lucas 2.7, 12
20
Waćhacuy
Walmip dulurnin ćhämuptin'a juc yaćhä walmim
ishyachila. Iñachaca yalamuptinñatacmi ishyachïca pupunpi
chalaläcäta cuchulcul iñachäta almachila. Jinalculmi caćhiwan
iñachäta lluy pasäla lluy cushurucuśhacunaca allichacunanpä,
aychallancuna masïsunanpä “Ñatac ishyaycuna mana
chalananpä” nilpis pasalam. Chaypïtam lïnupi largu ñanu-
cama lataśhwan iñachäta illpula, ćhaquintapis maquintapis
mana cuyuchinanpä. Caynu lulapäcula süta quilla camam.
Manatacmi illpuśhallactachu uywapäcula, sinu'a
pasquiycul ulibiuspi asaytiwan cupapaycul mirtu jaćhap
laplanpïta a'aśhawan pulbupaycälïmi capäcula. Chaynu
iñachacunäta illpupäcula liclanwan ćhaquincuna tuqui dirichu
masïsu-cama cananpämi. Mana illpuśha cal'a ima nisyup
cuyulcüluptinpis tulluncuna mana allinman muyunanpïmi.
Walmicunaca ishyacüluptinmi anla mana allinpä licaśha
capäcula. Chaymi juc nunacunäwan mana
jucllachaculcälachu. Caynu licaycuśha capäcula walaśh
captin'a ishyacuśham muyunpi tawa ćhunca (40)
muyuncamam. Wamla captinñatacmi pusä ćhunca (80)
muyuncama. Chay unanchaśhan muyun pasäluptinlämi
Jerusalen juntunacuna puydï alawana wasiman lil Moisés
camachishanmannu juc uwishta Diospa cañaycapula. Mana
cäniyu waccha calñatacmi ishcay cullcullacta uycula.
Chaypïtam ichá walmica punta caśhannu ima
lulaynincunactapis lulapäcula.
17
Casaracuy
Casaracuycäćhu jatun fistactam simäna intiru
lulapäcula. Chay casaracuyman calu-calucunapïpis aylluncuna
śhapämulam. Chay fistaćhümi taquipäcula, tuśhupäcula,
awsapäcula, micapäcula, upyapäculapis. Caynu
casarachipäcula cusicha pasäluptinlämi. Chayćhümi
cumbïducta lulapäcunanpäpis micuy alli-alli cala.
Chayćhülätacmi nunacunäpis timpuchaculcäla śhapämunanpä.
Chay casaracuy allaycunanpäñatacmi cuscä wamlaca
wamla-masincunawan walaśhcäpa taytanpa wasinman
lipäcula. Chayman lipäcula taquishtin, tuśhuśhtin,
waytacunacta caminu lishancunäćhu mächishtinmi. Cuscä
walaśhcäpis chaynümi apanacuśhancunawan jucnin
apanacuśhanpa wasinpi śhapämul papäninman lï
wamlacunäman jucllachanaculcäla.
18
Chay cuscä wamlap cäranñatacmi lataśhwan
śhucupacüśha cala. Chayta wayapanwan japallan canancama
manam juluculachu. Cusca walaśhcäpa müdananñatacmi
wamläpa rigaläśhanca cala. Chay ayachimuśhancunaca tuqui
-cama müdanawan ćhulapacüśham śhapamula.
Caycunapi limayan: Génesis 29.22-30; Jueces 14.10-18;
Salmos 45.13-15; Isaías 61.10; San Mateo 25.1-13; San Juan
2.1-11.
19
Yapacuy
Israel nasyunćhu nunacunäpa ćhaclacunaca, imaymana
cänincunapis, aśhta apillïdunpis chulinmanmi pasanan cala.
Paycuna milaynin cananta sumä allin ćhaniyüpämi licapäcula.
Juc casädu wayapa mana chuliyu wañucuptin'a japanyäśha
walmica alma wayapanpa wawicaśhanwanmi yapacunan cala.
Masqui walmiyu captinpis cuscananmi cala. Chaywan
chulin cacäñatacmi alma wayapanpa chulinnu licaśha cala.
Chaymi alma wayapanpa ima cäninpis payman tücala,
chaynütac quiquin taytanpa cänincunapis tücalatac. Ñatac
japanyäśha walmip yapacuśhan wayapan wañutityaptinpis
ayca cutipis yapacunmanmi wayapanpa śhullcancuna captin'a.
Chaynu captinmi mana chuliyu walmi mana calachu.
Caycunapi limayan: Deuteronómio 25.5-10; Rut 4.5, 10;
Mateo 22.23-28