AZOLEAZOLE

ÞÞórhildur Halldórsdóttirórhildur Halldórsdóttir

Sveppalyf Sveppalyf

AmphotericinAmphotericin GriseofluvinGriseofluvin Flucytosine Flucytosine AzoleAzole Nystatin Nystatin

AZOLE lyfjaflokkurinnAZOLE lyfjaflokkurinn

Lyfjaflokkur sveppalyfjaLyfjaflokkur sveppalyfja Virka Virka á breiðan hóp sveppaá breiðan hóp sveppa Skiptist Skiptist í tvennt:í tvennt:

– ImidazoleImidazole» Clotrimazole, ketoconazole, miconazoleClotrimazole, ketoconazole, miconazole

– TriazolesTriazoles» Fluconazole, itraconazole, voriconazole, Fluconazole, itraconazole, voriconazole,

posaconazoleposaconazole

Virkni Virkni

Hindrar myndun ergosterols sem er Hindrar myndun ergosterols sem er nauðsynlegt nauðsynlegt fyrir frumuvegg sveppafyrir frumuvegg sveppa– Hindrar fungal cytochrome P450 3A (CYP3A) Hindrar fungal cytochrome P450 3A (CYP3A)

ensensímið, lanosine 14-a-demethylaseímið, lanosine 14-a-demethylase– Kemur í veg fyrir að lanosterol breytist í Kemur í veg fyrir að lanosterol breytist í

ergosterolergosterol– Skemmd á frumuvegg sem veldur leka og cell Skemmd á frumuvegg sem veldur leka og cell

lysislysis

ImidazoleImidazole

Clotrimazole (Canesten)Clotrimazole (Canesten) Miconazole (Daktakort)Miconazole (Daktakort) Ketaconazole (Dermatin, Fungoral)Ketaconazole (Dermatin, Fungoral)

Virkar Virkar á gersveppi og dermatophytesá gersveppi og dermatophytes Notað á yfirborðssýkingum ss superficial mycoses Notað á yfirborðssýkingum ss superficial mycoses

og C. albicans sýkingu í húð og vaginu.og C. albicans sýkingu í húð og vaginu. ToxToxísk í systemískri meðferðísk í systemískri meðferð

ImidazoleImidazole

Clotrimazole: Clotrimazole: (Canesten = krem, skeiðarst(Canesten = krem, skeiðarstíll)íll)

Miconazole: Miconazole: (Daktakort, Daktar = krem)(Daktakort, Daktar = krem)

YfirborðsYfirborðsýkingar ýkingar Litlar aukaverkanirLitlar aukaverkanir

ImidazoleImidazole

Ketoconazole: Ketoconazole: (dermatin = s(dermatin = sápa, fungoral = sápa, ápa, fungoral = sápa, krem, töflur)krem, töflur)

– Mucocutaneous candidiasisMucocutaneous candidiasis– Acid gastric pH til að optimal frAcid gastric pH til að optimal frásog verðiásog verði– Aukaverkanir: meltingatruflanir,höfuðverkur, Aukaverkanir: meltingatruflanir,höfuðverkur,

hepatotoxity, thrombocytopenia, gynecomastia, hepatotoxity, thrombocytopenia, gynecomastia, pruritus og erting á svæði sem borið er ápruritus og erting á svæði sem borið er á

– Mæla lifrarensím Mæla lifrarensím

TriazolesTriazoles

FluconazoleFluconazole ItraconazoleItraconazole VoriconazoleVoriconazole PosaconazolePosaconazole Notað við systemiskar sNotað við systemiskar sýkingarýkingar

TriazolesTriazoles

Fluconazole: Fluconazole: (Candizol= hylki, Diflucan=hylki, innrennsli, (Candizol= hylki, Diflucan=hylki, innrennsli, mixtmixtúra)úra)

– Kjörlyf f cryptococcus og systemiskar candida sýkingarKjörlyf f cryptococcus og systemiskar candida sýkingar

– Hydrophilic og frHydrophilic og frásogast vel ásogast vel

– Dreifast vel um líkamann 10-12% próteinbundin.Dreifast vel um líkamann 10-12% próteinbundin.

– MTK 60-80% af serum styrkMTK 60-80% af serum styrk

– 1/2 tími = 24 klst1/2 tími = 24 klst

– Lítil metabolisering yfir 80% er útskilið óbreytt í þvagiLítil metabolisering yfir 80% er útskilið óbreytt í þvagi

– Breytt skammtastærð hjBreytt skammtastærð hjá nýrnabiluðumá nýrnabiluðum

TriazolesTriazoles

Fluconazole:Fluconazole:– Aukaverkanir: meltingaóþægindi, útbrot, Aukaverkanir: meltingaóþægindi, útbrot,

höfuðverkur, væg hækkun á lifrarensímum, höfuðverkur, væg hækkun á lifrarensímum, alopeciaalopecia

– Ekki þungaðar konurEkki þungaðar konur– Ónæmi getur myndast við lengri meðferðÓnæmi getur myndast við lengri meðferð

TriazolesTriazoles

Itraconazole:Itraconazole:(sporanox = hylki, mixt.)(sporanox = hylki, mixt.)

– LipophilicLipophilic– FrFrásogast illa, háð pH magansásogast illa, háð pH magans– Protónpumpuhemill og H2 receptor blokkar hamla Protónpumpuhemill og H2 receptor blokkar hamla

frekara frásogi.frekara frásogi.– Súrir drykkir bæta frásogSúrir drykkir bæta frásog– 99% í serum bundið prótein99% í serum bundið prótein– Lítið magn í MTKLítið magn í MTK– 1/2 tími = 25-50 klst.1/2 tími = 25-50 klst.– Metaboliserast í lifrinniMetaboliserast í lifrinni– Skilst út með þvagi og hægðumSkilst út með þvagi og hægðum

TriazolesTriazoles

Itraconazole: Itraconazole: (Sporanox = hylki, mixt.)(Sporanox = hylki, mixt.)

– Aukaverkanir: meltingatruflanir, Aukaverkanir: meltingatruflanir, útbrot, útbrot, höfuðverkur,hepatotoxicity, aldosterone-like höfuðverkur,hepatotoxicity, aldosterone-like effect (ss hypertension, hypokalemia, effect (ss hypertension, hypokalemia, peripheral edema), hjartabilunperipheral edema), hjartabilun

TriazolesTriazoles

VoriconazoleVoriconazole:(Vfend = töflur, innrennslisl., mixt.):(Vfend = töflur, innrennslisl., mixt.)

– 2 kynsl. triazole lyfja2 kynsl. triazole lyfja– Kjörlyf fyrir Kjörlyf fyrir ífarandiífarandi aspergilluss aspergillussýkingarýkingar– Aukaverkanir: m.a. hækkun á lifrarensímum, Aukaverkanir: m.a. hækkun á lifrarensímum,

photosensitivity, sjóntruflanir, útbrot.photosensitivity, sjóntruflanir, útbrot. PosaconazolePosaconazole

– Nýjasta azole lyfiðNýjasta azole lyfið– Invasive aspergillus?Invasive aspergillus?– Rannsóknir í gangiRannsóknir í gangi

Milliverkanir Milliverkanir

Fluconazole:Fluconazole: Minnkar styrk Minnkar styrk

fluconazole:fluconazole:– Rifampin, cimetidineRifampin, cimetidine

Eykur styrk fluconazole:Eykur styrk fluconazole:– Hydrochlorothiazide, Hydrochlorothiazide,

cyclosporine, phenytoincyclosporine, phenytoin

Eykur styrk annarra lyfja:Eykur styrk annarra lyfja:– Warfarin, cyclosporin, Warfarin, cyclosporin,

phenytoinphenytoin

Itraconazole:Itraconazole: Minnkar:Minnkar:

– H2 antag., prH2 antag., prótonpumpu ótonpumpu hemill, sucralfat, phenytoin, hemill, sucralfat, phenytoin, rifampin, isoniazidrifampin, isoniazid

Eykur styrk annarra lyfja:Eykur styrk annarra lyfja:– Cyclosporin, warfarin, Cyclosporin, warfarin,

digoxin, benzodiazepines, digoxin, benzodiazepines, Ca channel blokk,Ca channel blokk,

Minnkar styrk annarra Minnkar styrk annarra lyfjalyfja– rifampinrifampin

Í lokinÍ lokin

Imidazoles oftast notað Imidazoles oftast notað við við yfirborðssýkingar.yfirborðssýkingar.

Triazoles notað við systemiskar sýkingar.Triazoles notað við systemiskar sýkingar. Muna eftir milliverkunum við önnur lyf!!!Muna eftir milliverkunum við önnur lyf!!!

Takk fyrir!Takk fyrir!