C

BÍQUYẾTCỦAHẠNHPHÚC

húngtahẳnđãcólầnđặtcâuhỏi,tạisaocónhữngngườithànhcôngkhádễdàngcònmộtsốkháclạiphảivậtlộncảđờimàvẫnkhôngcóđượcthànhcôngnhưvậy,dùđãloạibỏcácyếutốngẫunhiên,may

mắnhaynềntảngkhác.

Tríthôngminhthựcdụngsẽgiúpcácbạntrảlờimộtphầnnàođócâuhỏitrên.Cuốnsáchsẽkhaimởchochúngtavềtrítuệcảmxúc(EI)củaconngười,tìmhiểuthếgiớinộitâmvàthếgiớibênngoài,từđógiảiquyếtcácvấnđềliênquanđếnkhảnăngthíchứng,kiểmsoátcăngthẳng,vàchúngtacũngnhậnthứcđượcvaitròcủaEItrongcuộcsốngcủamỗingười.

TừthếkỷXX,cácnhàtâmlýhọcđãbắttayvàoviệcnghiêncứunghiêmtúccácdạngtrítuệkhácnhau,vàchorằngngoàiIQcòncónhữnglĩnhvựckháccầnxemxét,đóchínhlàkhởinguồnchotrítuệcảmxúcngàynay.Đúngnhưtrongcuốnsáchnàykhẳngđịnh,mụcđíchcủaEIlàgiảiquyếtcácvấnđề“làmthếnào”củacuộcsốngchứkhônggiảiquyếtcâuhỏi“vìsao”.Vàđiềunàyđangdầntrởnênthiếtthựchơn,quantrọnghơnvớitấtcảchúngta,bởimỗichúngtađềuđangtìmcáchlàmthếnàođểcómộtcuộcsốnghạnhphúchơn,mộtcôngviệcthànhcônghơnvàmộtcuộcđờiđángsốnghơn.

Cuốnsáchđưachúngtatìmvềcộinguồncủavấnđề,đólàphảicómụcđíchrõràngđểthuyếtphụcbảnthânlàmđiềunàyhayđiềukhác.Bởitừxaxưa,cáctriếtgiađãchorằng,hạnhphúcchínhlàviệctheođuổimộtmụctiêunàođó.Ngàynay,việclựachọnmụcđíchtùythuộcvàomỗicánhân,mỗingườitựtìmchomìnhmộtmụctiêunhấtđịnhđểđạttới.

ỞViệtNamthờigiangầnđâyrộlênviệcgiáodụckỹnăngmềmchocácđộtuổi,cảtrongvàngoàinhàtrường.Trướcđây,việcgiáodụccònnặngvềkiếnthức,cáccánhânkhôngđượctrangbịvềnhữngkỹnăngnhưgiảiquyếttìnhhuốnghaygiảitỏacăngthẳng...Giờđây,khiđượchọcvàhiểuvềnhữngkỹnăngnày,conngườilinhhoạthơntrongcáctìnhhuốngcuộcsống,cũngdễdàngđươngđầuđượcvớinhữngáplựctừcảxãhộivàcôngviệcvốnđang

ngàycàngđènặnglênmỗicánhân.

Đểtìmrađượcmụcđíchcủamìnhcũngnhưtrảlờichocâuhỏilàmthếnàođểcóđượccuộcsốngthúvịhơn,côngviệcthànhcônghơn,trangbịkiếnthứcvềtrítuệcảmxúcvàthấuhiểuvềtâmlýconngườitrongxãhộihiệnđạilàhoàntoàncầnthiết.

Đặcbiệtcuốnsáchcórấtnhiềucâuchuyệnthựctếđểngườiđọccóthểrútranhữngbàihọcbổíchchoviệctăngcườngtrítuệcảmxúcbảnthâncũngnhưứngdụngtrongcuộcsống.Đâylàmộtcẩmnangchitiết,giúpbạnđạtđượcnhữngmụctiêuthiếtthựcchocuộcđờimình.

Xintrântrọnggiớithiệucùngbạnđọc!

HàNội,tháng3năm2011

NGUYỄNHỒNGCHƯƠNGChủtịchHĐQTCôngtyCổphầnĐàotạoNghềĐôngDương

C

GIỚITHIỆU

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

ôngcụmạnhnhấtlàcôngcụconngườisẽsửdụng.Nhữngkỹthuậttrongcuốnsáchnàythậtđơngiản,dễhiểuvàdễsửdụng,khôngđòihỏinhiềuthờigian.Tôihiểuvàtôntrọngthựctếrằng,trongcuộcđời,

bạncónhiềumốiquantâmkhácnhaumàthờigianthìhữuhạn.Dùcóthểbạnrấtquantâmtớitrítuệxúccảmthìđiềuđóvẫnphảiphùhợpvớithếgiớicủabạn, chứkhôngphải ngược lại.Cuốn sáchnày cung cấp chobạnnhữngkỹthuậtđơngiản,hiệuquảvàchỉcầnnămphútmỗingày.

Thànhcôngkhôngphảilàmộtbướcđộtphá.Nólàsựtíchlũynhữngthayđổinhỏcóđượcnhờsựkiêntrì,kỷluậttựgiácvàhọccáchtậndụngtốiđatrítuệxúccảm.Vớicâuhỏi:Nângcaotrítuệxúccảmcókhókhông,câutrảlờilàcóvàkhông.Không,vìnókhôngkhóvềmặtkỹ thuật.Nókhôngđòihỏikiếnthứcđặcbiệt,chỉsốIQcaohaycầnnhiềubíquyếtkỹthuật.Nhưngnókhôngdễthựchiện.Nóđòihỏiýthứckỷluậttựgiácđểduytrìhànhđộngtrongmộtkhoảngthờigiandài,ngaycảkhikhôngcókếtquảrõràngngaylậptức.Cóthểtrongphầnlớncuộcđời,tiềmthứcchúngtađãhoạtđộngtheonhữngcơchếmặcđịnhtựhủyhoạibảnthân.Thờixaxưa,cùngvớibảnnăngsinhtồn,nhiềucơchếhànhvirađờidosựcầnthiết,nhằmgiúploàingườithoátkhỏinhữngtìnhhuốngkhókhăn.Nhiềungườitrongchúngtadựavàonỗigiậndữvàcácxúccảmmạnhkhácđểđốiphóvà thoátkhỏinhữnggiađìnhbấtổn,nhữngtìnhhuốngkhôngmaykháctrongthờikỳđượcnuôidưỡng.Tuynhiên,khithoátrakhỏihoàncảnhđó,sựtứcgiậnkhôngcòngiúpchúngtanhiềunữamàthậmchícònchốnglạichúngta.Lúcđó,điềuquantrọnglàchúngtaphảinhậnrarằngsuynghĩvàhànhvitrướcđâytừngcầnthiếtnayđãtrởnênlỗithời,cóhạivàchúngtaphảinỗlựcpháttriểncáchsuynghĩmớivềbảnthân,vềnhữngngườixungquanhvàvềmôitrườngcủachúngta.Nhữnggìvavấpphải trongnhữngnămthángtrưởngthànhsẽcóảnhhưởngđốivớichúngtachođếntậncuốiđời–tạinơilàmviệc,tronggiađìnhvàtrongtấtcảnhữngquanhệtươngtáccủachúngtavớithếgiới.

Mặcdùmộtvàiđiềuchúngtahọcđượclàtốtvàsẽrấtcóíchthìcũngcómộtsốđiềucóthểpháhoạitươnglaicủachúngta.Tintốtlàchúngtacóthểthayđổinhữnggìđãhọctrongquákhứvàhọcđượcnhữngcáchmớivàtốthơnđểtươngtácvớithếgiớixungquanh.Khônggiốngchỉsốthôngminh(IQ)–gầnnhưđượcấnđịnhcảđờikhichúngtabướcvàotuổitrưởngthành,chúngtacóthểthayđổiđượctrítuệxúccảm(EI).

Bướcđầutiênlàxácđịnhđâulàsởtrườngcủabạnvàđiềugìcóíchchobảnthân.TrongcuốnsáchGoPutYourStrengthstoWork(Tạmdịch:Kíchhoạtsứcmạnh củabạn), tác giảMarcusBuckinghamnói rằng, chúng ta nên tậptrungvàoviệc tạo ramộtmôi trường làmviệc sửdụngcác thếmạnhnhiềuhơnlàquantâmtớinhữngđiểmyếu.

Lýthuyếtcủaôngchorằng,sẽcólợihơnkhichúngtatậptrungvàcảithiệnnhữnglĩnhvựcmàchúngtavốnđãgiỏivàcótàinăng.Quanđiểmnàygiốngvớitâmlýhọctíchcực,khẳngđịnhrằngkhigiúpđỡngườikhác,chúngtasẽđạt được kết quả tốt hơn nhiều nếu tập trung vào những thếmạnh thay vìnhữngđiểmyếucủahọ.Đâylàmộtsựthayđổicóýnghĩasovớiquákhứ,khiđótâmlýhọctậptrungchủyếuvàocácđiểmyếuvàlàmthếnàođểcảithiệnchúng.Nóichung, tôinghĩ rằng tập trungvàođiểmmạnh làcách làmđúngđắn.BấtkỳkhinàođưaraýkiếnđánhgiáEIchoaiđóhoặckhihướngdẫn,đầutiêntôixácđịnhvànóivềcácthếmạnhcủangườiđótrướckhinhìnnhậnnhữngtháchthức.Tuynhiên,trongkhitậptrungvàocácđiểmmạnh,vẫncómộtsốlĩnhvựcchúngtakhôngđượcphépbỏqua,ngaycảnếuđókhôngphảilàsởtrườngcủachúngta.Cáclĩnhvựcquantrọngnàysẽhủyhoạichúngtavàphủnhậnnhữngthếmạnhcủabảnthânnếuchúngkhôngđượcquảnlýtốt.

Câuhỏi,vìsaomộtsốngườithìthànhcông,trongkhinhữngngườikhácphảivật lộn cả đời và đạt được rất ít thành công, vẫn luôn hấp dẫn loài người.TrongphầnlớnthếkỷXX,chúngtavẫnđểtinrằng,đólàvìtríthôngminhnhậnthức,hayIQ,quyếtđịnhmứcđộthànhđạtcủachúngta.Tuynhiên,thựctếphổbiếnvànănglựcquansátgiảnđơncủachúngtachochúngtabiếtrằngđiềunàykhôngđúng,rằnghẳnphảicónhiềuyếutốdẫntới thànhcônghơnviệcchúngtađạtkếtquảthếnàotrongcácbàikiểmtraởtrường.

Trong cuốn Successful Intelligence (Tạm dịch: Trí tuệ thành đạt), RobertSternberg xem xét trường hợp của hai sinh viên tốt nghiệp trườngYale vàcáchhọthểhiệntrongthếgiớithực.Pennlàmộtthànhviênsángtạovàxuấtsắccủa lớp,có thểđưaranhữngý tưởngcủariêngmình.Về lý thuyết,anhchắcchắnlàsinhviêntốtnghiệpthủkhoatrườngYale.Chỉcóduynhấtmộtvấnđề,Pennkhákiêungạovàgầnnhưhoàntoànthiếunhữngkỹnăngthựctế.

MặcdùPennđượctấtcảcáccôngtyhàngđầuphỏngvấn,sựkiêungạokhiếnkhôngcôngtynàotiếpnhậnanhcả.Lờiđềnghịduynhấtđếntừmộtcôngtyhạnghaivàanhcũngchỉcóthểtrụởđóđượcbanăm.

Cònngườikia,Mart,bạncùngphòngcủaPenn,khônggiỏivềhọclựcnhưnglạicó trí tuệxãhội tuyệtvời.Martnhậnđượcbảy lờiđềnghịsau támcuộcphỏngvấn.Dùkhôngxuấtsắcnhưnganhluônlàngườiđángtincậyvàcáckỹnăngxãhộigiúpsựnghiệpcủaanhngàycàngpháttriển.

Hãynghĩlạithờikỳhọcphổthôngcủabạn.Bạncónhớnhữngbạnhọcsánggiácóđiểmsố tuyệtvờivàmọingườiđều trôngđợihọsẽ làmđượcnhữngđiều vĩ đại cho thế giới?Họ có làm tốt nhưmọi người trông đợi?Thế cònnhữnghọc sinhbịmọingười cườinhạovì bỏhọcđi bánxe cũ?Trongcácbuổihọplớp,bạncóthấynhữnghọcsinhxuấtsắctrướckiathì lái taxi,cònnhữnghọcsinhbỏhọclạitrởthànhtriệuphú?

Tất cả chúng ta đều biết những câu chuyện tương tự như vậy, biết nhữngngườitừngrấtgiỏikhinhìnvàođiểmsốhọđạtđượcởtrường,nhưnglạiphảivật lộn để thích nghi với xã hội. Ted Kaczynski[1] – được mệnh danh là“Unabomber”(kẻchuyênđánhbommáybayvàtrườngđạihọc)vàtênTed-TedBundykhét tiếng[2] - chỉ làhai trongnhiềuví dụnổi tiếng.Mặtkhác,chúngtabiếtaiđócóthểsẽkhôngđạtđượckếtquảcaotrongbàikiểmtraIQnhưngvẫnsốngrấttốt.Dođó,quanniệmrằngphảicónhữngyếutốkhác–ngoàiIQ–thamgiavàoviệcxácđịnhthànhcôngcủamộtngười,khôngphảilàđiềugìngạcnhiênđốivớiphầnlớnchúngta.Trongđờimình,chúngtavẫnluônthấyđiềunày.

Vídụ,trongcuốnsáchWorkingwithEmotionalIntelligence(Trítuệxúccảm–Ứngdụngtrongcôngviệc)[3],DanielGolemanđãkhảosáttrườnghợpcủamộtcôngtytưvấnđểtìmranhữnghậuquảdothiếukhảnăngkiểmsoátsựtùyhứng.Cácnghiêncứuvềtrườnghợpthấtbạitrongcôngviệc-đượctiếnhànhnhờhồsơcủacôngtytưvấn,đãđánhgiátừngnhânviêntrongđợtkiểmtratrên4.265người,từlãnhđạocôngtychotớinhữngngườilaođộngchântay.

TrongnhữngpháthiệncủaGolemancó trườnghợpmộtnhàquản lýdoanhnghiệp.Ngườinàykháhunghăngvớitấtcảnhữngngườiôngtatiếpxúc.Cuốicùng,ôngtabịsathảivìmộtnữnhânviêntốcáotộiquấyrốitìnhdục.Mộttrường hợp khác, một nhà quản lý hướng ngoại khác thường, nổi tiếng vìphongcáchthoảimáivàthíchtụtậpđãvượtquáranhgiớibảomậtvàrốtcuộcbịsathảivìđểlộthôngtinmậtcủacôngty.Tươngtự,cảCEOvàCFOđượctuyển chọnkỹ lưỡng củaông ta đềubị sa thải doquản lý kémnguồnngân

sáchcủacôngty.Cảhaiđềuthiếuđạođứcvàítquantâmtớitácđộngdohànhđộngcủamìnhgâyra.

Tấtcảnhữngngườinàyđềuthiếukhảnăngkiểmsoátcơnbốcđồngcủamình.Họcórấtít,hoặcthậmchíkhôngcó,khảnăngtrìhoãnsựthỏamãntứcthời.Nếubiếttựkiềmchế,conngườicóthểsuynghĩkỹlưỡngvềhậuquảcóthểxảyravớinhữnggìhọchuẩnbịlàmvàchịutráchnhiệmvềlờinói,việclàmcủamình.

Hãngtưvấnđóđãnghiêncứuvềsựtựkiềmchếtrongcôngviệcvàkhuyênrằng,“khilựachọnnhânlựcchocôngviệcthuộclĩnhvựccôngnghiệp–ởtấtcảcáccấpđộ–sẽlàkhônngoankhitừchốinhữngứngviêncómứctựkiềmchếthấphoặcrấtthấp”,vì“khảnănghọgâyrarắcrốilàvôcùnglớn”.(Tuyvậy,côngtynàycũnglưuýrằngconngườicóthểđượcgiúpđỡđểxửlýtốthơntínhbốcđồngcủahọ-kiểmsoátcơnbốcđồngkémkhôngnhấtthiếtlàbảnántửhìnhchosựnghiệpcủangườiđó).

Nhiềucôngviệc,cuộchônnhân,mốiquanhệvàtìnhbạnkháclạibịpháhủybởiaiđó,trongmộtkhoảnhkhắctứcgiận,nóiranhữnglờidosựthúcbáchcủa tình thếmà sauđó họ phải dành cả đời để nuối tiếc.Dođó, điều quantrọnglàphảixácđịnhnhữnglĩnhvựccókhảnănggâyhạichochúngtavàítnhấtphảitrunghòachúngđểchúngkhôngtrởthànhnhữngvậtcảnđườngtớithànhcông.

Khôngmaylàbộnãocủachúngtakhôngđượclậptrìnhnhưmáytính;chúngtakhôngthểđơngiảnđăngnhậpvàthayđổicàiđặttrongvòngvàigiây.Tuynhiên,chúngtacóthểpháttriểnnhữngtrạngtháimặcđịnhmớibằngcáchliêntục rèn luyện các cách giải quyết vấn đề tốt hơn.Qua thời gian, những kỹthuậtnàysẽtrởnêndễdànghơnvàcảmgiáclàmộtphầnthựcconngườitavậy.Khiđó,nhữngsuynghĩvàhànhvitrướcđâysẽbắtđầucóvẻkhôngtựnhiênvàkhôngcònquenthuộcnữa.

Lúcnàychúngtasẽbiếtrằng,mộtthayđổithậtsựvàlâudàiđanghìnhthànhtrongcuộcsốngcủachúngtavàthayđổichúngtatheochiềuhướngtốtđẹphơn.Cuốicùng,nhữngmẫuthứcmớinàysẽtrởthànhtrạngtháimặcđịnhmớicủachúngta,tựnhiênvàtựđộngđếnvớichúngta.

[1]TheodoreJohn“Ted”Kaczynski(1942):MộtnhàtoánhọcthôngminhvàlàGiáosưkhoatoántạiU.C.Berkeley,nhưnglạilàkẻthùghétxãhội.Từnăm1978,ybắtđầugửibom,đánhbom,khiếnbangườithiệtmạngvà23ngườibịthương.CơquanFBIđãtruylùngymãiđếnnăm1996mớibắtđược.Đólàvụ“Unabomber”,kýhiệucủaFBIdànhchotênkhủngbốchuyênđánh

bomcáctrườngđạihọcvàhãnghàngkhông.

[2]TheodoreRobert“Ted”Bundy(1946-1989):Đẹptrai,thôngminh,họchànhxuấtsắcvàcómộttươnglaichínhtrịđầyhứahẹn,nhưnglạilàmộttrongnhữngkẻgiếtngườihàngloạtghêrợnnhấtlịchsửnướcMỹtừ1973-1978.Hắnthúnhậnđãgiết30người,nhưngconsốthựctếcònlớnhơnrấtnhiều.

[3]ĐãđượcAlphaBooksmuabảnquyềnvàxuấtbảnnăm2007.

PhầnITRÍTUỆXÚCCẢM

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

Ý

1EILÀGÌ?

“Phátkiếnvĩđạinhấtcủathếhệtôilàloàingườicóthểthayđổicuộcsốngcủamìnhbằngcáchthayđổicáchnghĩ.”

–WILLIAMJAMES,NHÀTÂMLÝHỌCVÀTRIẾTHỌC–

kiếnchorằng,xúccảmảnhhưởngtớichấtlượngcuộcsống,khôngphảilàmới.Nótồntạitừkhiloàingườicómặttrêntráiđất.NhữngnhàtriếthọcHyLạpcổđạiđãnóivềảnhhưởngcủaxúccảmtớibản

thânhọvànhữngngườixungquanhhọ.Trongmộtvàithậpkỷqua,chúngtađãđạtđượcnhữngbướcđộtpháquantrọngtrongnghiêncứuxúccảmvàtácđộngcủachúngđốivớiđờisống.

Lịchsửkháiniệm

TrongnhữngnămđầucủathếkỷXX,cácnhànghiêncứuvàcácnhàtâmlýhọcđãbắtđầunghiêncứumộtcáchnghiêmtúccácdạngtrítuệkhácnhau.TrướcthờiđiểmbàikiểmtraIQđượcthiếtlậpvàsửdụngtạicáctrườnghọc,DavidWechsler,ngườipháttriểnphiênbảnIQmớinhấtvàonăm1940,đãcảmthấyrằngcónhữnglĩnhvựctrítuệkháccầnphảiđượcđolường.Ôngsuyluậnrằngmộttrongnhữnglĩnhvựcchúngtacầnxemxétchínhlàlĩnhvựcmàngàynaygọilàtrítuệxúccảm.Năm1955,AlbertEllis,ngườisánglậpliệupháplýtrí-xúccảm,suyđoánrằngconngườicóthểhọccáchgiảiquyếtxúccảmbằngcáchsửdụnggiảithích.Năm1980,TiếnsỹReuvenBarOn,mộthọcgiảvànhàtâmlýhọcngườiIsrael,bắtđầunghiêncứuảnhhưởngcủaxúccảmtớihoạtđộngchứcnăngcủaconngười.

Sửdụngcôngtrìnhcủabảnthânvànhữngnhànghiêncứutrướcđó,BarOnbắtđầupháttriểnbàikiểmtraEQ,chotrítuệxúccảm.Đâylàđánhgiátrítuệxúccảmđầutiêncógiátrịkhoahọc.HiệphộiTâmlýhọcHoaKỳđãchứng

nhậnbàikiểmtranày,vànóđượcbiếtđếnvớitêngọiBarOnEQ-i®,hayBảnkêchỉsốxúccảm.

ThuậtngữtrítuệxúccảmđượccholàdoJohnMayer,ĐạihọcNewHampshirevàPeterSalovey,ĐạihọcYale,nghĩra.Năm1990,haigiáosưtâmlýhọc,cùngvớiđồngnghiệpDavidCaruso,đãpháttriểnmộtbàikiểmtratrítuệxúccảmkhác.Bàikiểmtracủahọ,cótênKiểmtraTrítuệXúccảmMayer-Salovey-Caruso(MSCEIT),làbàikiểmtratrítuệxúccảmdựatrênnănglực.Vấnđềxoayquanhaithậtsựlàngườipháthiệnratrítuệxúccảmhayailàngườiđầutiênđặtrathuậtngữnàylàđiểmvẫncònphảitranhcãi.Cơsởtrithứccủachúngtađãtiếnbộtớimứccácnhànghiêncứuvàcácnhàkhoahọcxãhộiđãtạoranhữngđộtphámớitrongcáclĩnhvựcchứcnănghoạtđộngcủaconngười.Vớihiểubiếtmới,chúngtađãcóthểđovàkiểmtraảnhhưởngcủaxúccảmtrongđờisốngmộtcáchchínhxácvàcóýnghĩa.

Hãynghĩvềđiềunàycũnggiốngnhưcácđộtphácôngnghệđốivớixehơivàmáybay.MặcdùanhemnhàWrightđãlưudanhvàolịchsửlànhữngngườithựchiệnchuyếnbayđầutiên,thìvẫncónhữngngườikháccũngcốgắngthựchiệnđiềuđóvàcũngđãđạtđếnrấtgầnchuyếnbayđó.CôngnghệđãtiếnbộtớimứccóthểthựchiệnbaybằngmáybayvàlúcđócũngđãcónhữngnhàphátminhởtấtcảnhữngnướccôngnghiệpnhưAnh,PhápvàĐức.Họcũngđangtiếnrấtgầntớiviệcđộtpháđó.NếuanhemnhàWrightkhôngthựchiệnchuyếnbaylịchsửvớichiếcKittyHawkthìcóthểlàmộtaikháccũngsẽbayngaysauthờiđiểmđó.Đólàvấnđềthờiđiểmcủaaiđếntrước.Nguyêntắctươngtựcũngápdụngvớitrítuệxúccảm.

Năm1995,DanielGolemanxuấtbảncuốnEmotionalIntelligence(Tạmdịch:Trítuệxúccảm)[1].Cuốnsáchtổngkếtlạinhữngcôngtrìnhđãđượcthựchiệntronglĩnhvựcnàytớithờiđiểmđó.Nótrởthànhcuốnsáchbánchạy,vàGolemanxuấthiệnvớitưcáchkháchmờitrongchươngtrìnhOprahWinfreyShow.Nếucómộtthờiđiểmđịnhrõchotrítuệxúccảmthìchínhlàđây.Nhậnthứccủacôngchúngvềkháiniệmnày,chođếntrướcthờiđiểmnàyvẫncònrấtít,đếnlúcnàyđãpháttriểnnhảyvọt.MọingườibắtđầunóivềtrítuệxúccảmkhicácbàibáoxuấthiệntrêncáctạpchílớnnhưTimevàNewsweek.

Năm1998,GolemantiếpnốithànhcôngcủamìnhbằngcuốnEmotionalIntelligenceintheWorkplace(Tạmdịch:Trítuệxúccảmtạicôngsở),trongđóôngnghiêncứucácdoanhnghiệpđượclợinhưthếnàonhờviệcthựchiệncáckháiniệmtrítuệxúccảmtạinơilàmviệc.Giốngcuốnsáchđầutiên,thànhcôngcủacuốnnàylạiđưatácgiảxuấthiệntrongchươngtrìnhOprah.

Trongmộtvàinămqua,cácxuấtbảnphẩmvềkinhtếcóuytínnhưHarvardBusinessReviewvàFastCompany,đãnhanhchóngxóabỏbấtkỳquanniệmkhôngđúngnàochorằng,trítuệxúccảmlàmộtýtưởngnàođó“mờnhạt,cảmgiáclàtốt”vàkhôngcóchỗđứngtrongthếgiớithực.

Nhữngquanniệmsailầm

Kểtừkhithuậtngữtrítuệxúccảmrađời,đãcómộtsốquanniệmkhôngđúngvềviệchiểuýnghĩacủanó.Khônghềđàosâutìmhiểuthuậtngữnàythậtsựnghĩalàgì,mọingườiđãvộivãđiđếnkếtluậnchỉvớicăncứvàonghĩacủatừxúccảm.TrongcuốnsáchTrítuệxúccảm–Ứngdụngtrongcôngviệc,DanielGolemanđãcốgắngđịnhhướnglạichođúngvàlàmrõmộtsốquanniệmsailầmxungquanhthuậtngữtrítuệxúccảm.

Tốt

Khôngchỉđơngiảnlàtốt,trítuệxúccảmcóthực,cởimởvàthànhthậtkhinóivềcáccảmgiáccủamình.Điềunàycóthểcầntớisựdũngcảm,vìlảngtránhvấnđềthườngdễhơnviệcđốimặttrựctiếpvớinó.Đúnghơn,chúngtacầnphảithựctếtrongcácmốitươngtácvớinhữngngườikhác.Trongkhichúngtanênnhạycảmtrướcxúccảmcủanhữngngườikhác,việcbỏqua,xemnhẹhànhvitiêucựchoặcpháhoạisẽkhônggiúpđượchọ.Nếuchúngtathậtsựquantâmtớiaiđó,chúngtaphảithẳngthắnvàtrungthựcchodùnócóthểkhiếnchúngtakhôngthoảimáivàkhôngđượctrântrọngvàolúcđó.Nhữngngườibạnthậtsựcuốicùngsẽtrântrọngvìchúngtađãđủcanđảmvàquantâmđểcóthểtrungthựcvớihọ.

Bộclộhoàntoàn

NhưGolemanđãchỉra:“Trítuệxúccảmkhôngcónghĩalàđểchocảmxúctựdopháttriển–‘đểnóbộclộhếtrangoài’,màthayvàođó,nócónghĩalàquảnlýcảmxúcđểchúngđượcthểhiệnmộtcáchphùhợpvàhiệuquả,khiếnmọingườicóthểlàmviệccùngnhaumộtcáchtrôichảy,cùnghướngtớinhữngmụcđíchchung.”[2]

Cũngcónhữngthờigianvàđịađiểmmàtaphảithểhiệnxúccảmmạnhmẽvớinhữngngườikhác.Vídụ,buổihọpnhânviênkhôngthíchhợpđểtrútcơngiậndữlênmộtđồngnghiệp.Sauđó,khichúngtađãbìnhtĩnh,suynghĩkỹcàngvàtrongkhônggianriêngtưvớingườiđồngnghiệpđó,thìđómớilàthờigianvàkhônggianphùhợp.

Phụnữcónhiềutrítuệcảmxúchơn

MộtkhíacạnhkháccủaEI,thườngbịhiểusai,làsựkhácbiệtvềnănglựctựnhiêncủahaigiớitrongviệcbiểuđạttrítuệxúccảm.Trongxãhộichúngta,phụnữvẫnluôncóquyềntựdovàđượcphépthểhiệncảmxúchơnnamgiớirấtnhiều.Điềunàyđangdầnthayđổi,vănhóaphươngTâyđãbắtđầuthứctỉnhtrướcnhữnghậuquảtiêucựccủaviệckhôngchophépnamgiớithoảimáibộclộxúccảmcủamình.Vìnóichung,phụnữvẫnluôncởimởvàhaybiểuđạtcảmxúccủamìnhhơnnênmộtsốchorằngphụnữsẽgiỏihơnnamgiớitrongtấtcảcáclĩnhvựccủaEI.DanielGolemanđãcốgắnglàmrõnhữngquanniệmsailầmliênquantớisựkhácbiệtvềgiớikhiôngviếtrằng“phụnữkhông‘trítuệhơn’namgiớikhinóivềtrítuệxúccảm,vànamgiớicũngkhôngsiêuđẳnghơnphụnữ.Mỗingườitrongchúngtađềucómộthồsơcánhânriêng,vớinhữngđiểmmạnhvàđiểmyếuvềnhữngnănglựcnày.Mộtsốtrongchúngtacóthểrấtthấucảmnhưnglạithiếukhảnănggiảiquyếtnỗiphiềnmuộncủachínhmình;nhữngngườikháccóthểnhậnbiếtđượcnhữngthayđổirấtnhỏtrongtâmtrạngcủangườikhácnhưnglạirấtlạclõngvềmặtxãhội.”[3]

Khitổnghợpcáchồsơnam/nữ,chúngtôithấyrằngnhìnchungphụnữnhậnbiếtxúccảmcủamìnhtốthơnvàgiỏithiếtlậpcácmốiquanhệvớingườikháchơn,trongkhinamgiớidễthíchnghivàxửlýcăngthẳngtốthơn.Tuynhiên,điềuquantrọngcầnnhớlà,pháthiệnnàykhônggiảithíchchocácbiếnđổiởmỗicánhân.Cũngcónhữngngườiđànôngbiếtrấtrõnhữngcảmxúccủamìnhvàcóthểtạonhữngmốiquanhệbềnchặt,cũngnhưcónhữngphụnữcóthểthíchnghidễdàngvàxửlýcăngthẳngtốt.

Trítuệxúccảmkhôngđượcquyếtđịnhtừlúcconngườisinhra

Khíacạnhthúvịvàhứahẹnnhấtcủatrítuệxúccảmlàchúngtacóthểthayđổinó.Nóicáchkhác,khônggiốngIQ,chúngtakhôngbịbóbuộcvàonhữnggìchúngtacólúcđượcsinhra.TintuyệtvờivềEQlà,nókhôngphảilàchỉsốcốđịnhhaychỉpháttriểntrongmộtgiaiđoạnnàođócủacuộcđời.Ngườitađãchứngminhrằng,cáctrảinghiệmcuộcsốngcóthểđượcsửdụngđểnângcaoEQ,rằngchúngtacóthểtiếptụcpháttriểnkhảnăngcủamìnhđểhọcvàđiềuchỉnhkểcảkhiđãcótuổi.LĩnhvựcEQthậtsựđemlạiphầnthưởngkhichúngtatrảiquatrườngđờimộtcáchthànhcông.

[1]ĐãđượcAlphaBooksmuabảnquyềnvàxuấtbảnnăm2007.

[2]DanielGoleman,WorkingwithEmotionalIntelligence(NewYork:

BantamBooks,1998),trang6.

[3]Sáchđãdẫn,trang7.

C

2MỐILIÊNHỆVỚILĨNHVỰC

KINHDOANH

“Nếubạnđanglàmviệcchomộtcôngtymàkhôngnhiệttình,khôngđammê,khôngsáng tạo,không thôngminh,không tòmò,chỉđơngiản làmviệcchovuithìbạnđanggặprắcrốinghiêmtrọngrồi.”

–TOMPETER,CHUYÊNGIAQUẢNLÝ–

hođếnnay,nhữngbướctiếncủatrí tuệxúccảmchủyếuđượcthúcđẩybởilĩnhvựckinhdoanhvàcôngnghiệp.Cácnhàlãnhđạotronghai lĩnh vực này đã nhanh chóng nhận ra lợi ích của việc có được

nhữngnhàquảnlývànhânviêncócấpđộtrítuệxúccảmcao.Nóimộtcáchđơngiản,cómộtmốiliênhệtrựctiếpgiữacấpđộEIvớinăngsuấtlàmviệccủangườilaođộng.Biếtcáchkếthợphiệuquảvớinhữngngườikháctrongcùng tổchức làmột trongnhữngkỹnăngđượcđềcao trongbấtkỳ tổchứcnào.Khichủlaođộngđượcyêucầuliệtkênhữngkỹnănghàngđầumàhọtìmkiếmở người lao động, những kỹ năng con người luôn được xếp hàngđầu.Nhữngkỹnăngkỹthuậtcóthểhọcđược,songsẽkhóhơnrấtnhiềunếumuốnthayđổikỹnăngứngxửhoặcthayđổikỹnăngquanhệvớingườikháccủaaiđó.

Ngàynay,cácdoanhnghiệpphảiđốimặtvớinhữngtháchthứcrất lớn.Cácnghiêncứuvàthốngkêchothấy,nhiềucôngtycòncáchrấtxamôhìnhlàmviệc lý tưởng mà bậc thầy về quản lý Tom Peters miêu tả. Theo tờPsychological Today, có đến 40% tổng số người lao động bị ảnh hưởng từstressvàmộttriệucôngnhânphảinghỉmỗingàyvìcácvấnđềliênquantớistress.ChiphíướctínhtừviệcthiệthạinăngsuấtnàyđốivớinềnkinhtếMỹlàgần200tỷđô-la.TrườngQuảnlýYaleđãhoànthànhmộtđiềutrachothấy,24%ngườilaođộngcáugiậnkinhniêntạinơilàmviệc.Vớithựctếmàcác

côngsởngàynayđangphảiđốimặt,sẽkhôngmấyngạcnhiênkhicáccôngtyquyếttâmtìmcáchxâydựngmôitrườnglàmviệclànhmạnhvàhiệuquảhơn.

Xéttừgócđộcủamộtchủlaođộng,kếtquảcũngkhônghứahẹnhơn.TrongcuốnTrítuệxúccảm–Ứngdụngtrongcôngviệc,DanielGolemantiếtlộkếtquảcủamộtcuộcđiềutravềcácchủlaođộngngườiMỹ,chothấyhọphảiđấutranhđểtìmđượcnhânviênphùhợp.40%ngườilaođộnggặprắcrốitrongquátrìnhlàmviệcvớiđồngnghiệp,gần20%cóthóiquenvàkỷluậtlaođộngchỉphùhợpchonhữngcôngviệcởmứckhởiđiểm.Cácchủlaođộngngàycàng thanphiềnvề tình trạngnhânviênđược tuyểndụng thiếucáckỹnăngcon người.Việc góp ý cho những lao động trẻ vẫn làmột vấn đề vì nhiềungườixemnhữngýkiếnđónggópnhưthểmộtcuộctậpkíchvàocánhânhọvàhọrấttứcgiận.Vấnđềnàykhônggiớihạnởnhữngnhânviênmớivànhânviêntrẻ.Vàonhữngnăm1960-1970,đểthànhcông,bạnphảihọctrườngtốtvàcóđiểmsốtốt.Kếtquảlànhiềunhânviênquảnlývươnlêntớinhữngvịtrícaomàkhôngphát triển trí tuệxúccảmtốtvàđạtđượcsựnghiệpđỉnhcaohoặcthậmchíbềnvững.

Cảmxúctạinơilàmviệc

Từ năm 1935, EdgarDoll - nhà tâm lý học ngườiAustralia - đã lý giải lýthuyếtcủaôngvềviệcxúccảmtạođộnglựcvàđưachúngtatớithànhcông.Vìthế,xúccảmlàmộtphầnquantrọngtrongcôngviệccũngnhưtrongcuộcsốngngoàicôngviệc.Sựhiểubiếtvềxúccảmlúcđókhôngđủtiếnbộđểthếgiớicóthểsẵnsànglắngnghenhữngtuyênbốcủaông.Phảimấthàngthậpkỷ,nhữngýkiếncủaDollmớiđượcchấpnhậnrộngrãi.

Cáchđây ít năm,người ta trôngđợi rằngxúc cảmkhôngcó chỗởnơi làmviệc.Mộttrongnhữnglýdođượcđưarachoviệcloạiphụnữkhỏilựclượnglaođộnglàvìhọquágiàuxúccảm,vàđiềuđósẽkhôngchohọkhảnăngthựchiệntốtchứcnăngcủamìnhtạinơilàmviệc.Ngàynayquanđiểmđócóvẻđãcũkỹ,nhưngđóchỉlàvìngàynaycóquánhiềuphụnữthamgiađảmnhiệmnhữngcôngviệcquantrọng.Ýkiếnchorằngxúccảmkhôngcóchỗtạinơilàmviệcnghecóvẻlỗithờinhưýkiếnchorằnghútthuốclákhôngliênquangìtớibệnhungthư.Tuynhiên,nhiềucôngsởvẫnkhôngthoảimáivớiýkiếncho rằng,xúccảm làmộtphầncủamỗichúng tavàảnhhưởng tớimọi thứchúngta làm.Họdườngnhưvẫnduytrìquanniệmrằngcóthểđểxúccảmnằmngoài công việc.Thành công trong kinh doanh cơ bản là do khả năngthiết lập cácmốiquanhệ cóhiệuquảvớinhữngngườikhác.Nhữngngườikhácnàybaogồmđồngnghiệp,quảnlý,nhânviênvàkháchhàngcủachúngta.Nhữngcông tycókhảnăng tạo ramốiquanhệ tốtnhất,cả trongnộibộnhânviênvàđốingoạivớicáckháchhàngvànhàcungcấp,lànhữngcôngty

thànhcôngnhất.

Tôikhôngchắc liệuHerbKellehervànhữngnhàsánglậphãnghàngkhôngSouthwestAirlinesđãbaogiờnghenóiđếnEdgarDollhaychưakhihọnỗlựcvượtquatrởngạiđểsánglậphãnghàngkhôngđầutiêntạiTexasvàonăm1971. Tuy nhiên, điều họ biết là cần phải làm gì để tạo động lực chomọingườitạinơilàmviệc.Ngaytừđầu,họtinrằngngườitasẽchođitươngxứngvớinhữnggìhọnhậnđược.Nếubạnthậtsựchămlochonhânviêncủamình,đặthọlênhàngđầuthìhọsẽtrảlạichobạnbằnglòngtrungthànhvànỗlựcđángkinhngạc.Kếtquảcuốicùnglàmộttổchứcrấtthànhcông.

Nghiêncứutìnhhuống:SouthwestAirlines

Mộtđiểnhìnhvềcôngtyđãlàmđượcviệcrấttuyệtvờilà,gõvàocánhcửatrítuệxúccảmđểmởramộtmôitrườnglàm việc năng động, dễ chịu và nhưmột gia đình: hãnghàng không Southwest Airlines. Tổ chức này đã đượcnghiêncứurộngrãilàmvídụvềviệclàmthếnàođểtạoravăn hóa làm việc lành mạnh. Lý do khiến SouthwestAirlinesnhậnđượcsựchúýnhưvậylàvì,đókhôngchỉlànơi làm việc tuyệt vờimà còn làmột tổ chức rất thànhcông, là chủ lao động rất có trách nhiệmvềmặt xã hội,thậtsựchămlochonhânviêncủamình.

Tuy nhiên, thành công của hãng hàng không này lại thuhútrấtnhiềusựchúýcủagiớikinhdoanh.Đượcthànhlậpvàonăm1971vớimụcđíchvậntảituyếnngắnđặttrụsởbên ngoài Love Field ở Dallas, câu chuyện kinh doanhthànhcôngcủahãngđãthậtsựgâychúý.Từnăm1973,nămnàohãngcũnglàmăncólãitrongkhihầuhếtnhữnghãnghàngkhôngkhácđềukhôngthểliêntụccólãitronghơnhainăm.Ngaycảsauvụtấncôngkhủngbốngày11tháng 9 năm 2001, khi các hãng hàng không khác phảichịu nhiều thiệt hại, Southwest vẫn mở rộng thị phần.Trongkhi cáchãnghàngkhôngkhác sa thải hàngnghìnnhânviên,Southwest, vẫn làmđượcđiềuhọvẫn thườnglàm,duytrìđượctoànbộsốnhânviên.Điềunàyđượcgiữvững theo truyền thống của hãng là chăm lo cho conngười.

Giớibáochíkinhdoanhđãchúývà thườngxuyênbìnhluận về thành công của Southwest. Tạp chíFortune gọiđâylà“hãnghàngkhôngthànhcôngnhấttronglịchsử.”[1]

Tuythànhcôngcábiệtcủahãnghàngkhôngnàynhờvàonhiềuphươngphápđổimới nhưng cuốn sáchnày sẽ tậptrungvàokhíacạnhconngười.Southwestcótốcđộthaythếnhâncôngthấphơncácđốithủcạnhtranhkhácvàliêntụcghiđiểmcaohơntrongcáccuộcđiềutrasựthỏamãncủanhânviên.Hãngđượcnằmtrongdanhsách”100côngty có môi trường làm việc tốt nhất tạiMỹ” của tạp chíFortune trongbanămliền.Rấtnhiềucôngtyđãcốcạnhtranh với chiến lược kinh doanh của Southwest. Tuynhiên,cuốicùng,chínhnhữngngườilàmviệcchomộttổchức mới là yếu tố khiến tổ chức đó hoạt động. Thànhcôngcủabấtkỳ tổchứcnàođềuphụ thuộcvàocácmốiquan hệ được phát triển giữa ban quản trị, nhân viên,kháchhàngvànhàcungcấp.Cạnhtranhvềthủthuậtkinhdoanhlàmộtnhiệmvụtươngđốiđơngiảnsovớiviệcxâydựngmộtnềnvănhóa,từđótạoramộtgiađìnhtrongđóthànhviênlànhữngnhânviêntrungthành,tậntụy,chămlo cho công việc, quan tâm lẫn nhau và quan tâm tới cảnhữngkháchhànghọphụcvụ.

Saunhữngvụsathảihàngloạtdiễnratạicáchãnghàngkhôngkhácsaungày11tháng9năm2001,mộtnhânviênlâu năm của hãng hàng không Southwest nhận xét rằngôngkhôngngạcnhiênkhihãngnàykhôngđểbấtkỳmộtairađi.Ôngnóivớiphóngviênrằngđólàmộtphầncủavăn hóa công ty: họ sẽ làm bất kỳ điều gì phải làm đểchăm sóc người của họ.Một văn hóa như vậy có đượckhôngphảilàtìnhcờ,màphảibằngcáchkhôngngừngápdụngcácnguyên tắcvàhànhđộng theo thờigianđể thểhiệnchonhânviênthấy,họđượcquantâmvàchophéphọsửdụngvàpháttriểntiềmnăngcủamình.

Tất cả các khía cạnh đời sống của chúng ta đều có liênquantớinhau.Nhữnggìxảyratạigiađìnhảnhhưởngtớitháiđộtạinơilàmviệcvànhữnggìxảyratạinơilàmviệclại ảnh hưởng tới cuộc sống gia đình. Nhưng nhiều nơilàm việc vẫn tiếp tục hoạt động như thể có thể tách rờicôngviệc rakhỏinhững thứkhácđangdiễn ra trong thế

giớithườngngàycủachúngta.

SouthwestAirlinesnhậnramốiliênhệgiữatấtcảcáclĩnhvựcđời sốngvànỗ lựcbiếnnơi làmviệc thànhmột giađìnhnữachonhânviên.Nhữngchuyếndãngoạivàcácsựkiện gia đình được tổ chức thường xuyên và những dịpnhưsinhnhật,đámcướivàsinhconđềuđượctổchứcliênhoan.Bấtkỳkhinàocó thể,các thànhviêngiađìnhđềuđược mời tới để biết thêm về nơi làm việc và để xemnhững nhân viên làm gì ở đó. Trong khi những công tykhácchỉnóinhữnglờiđãibôivớinhânviêncủamìnhvềviệclàthànhviêncủamộtgiađìnhthìSouthwestAirlinescómộtủyban,gọilàỦybanVănhóa,vớivaitròlàtìmracáchkhiếnchonhânviênvàgiađìnhhọcảm thấyhọ làmộtphầncủatổchức.Ngườitacũngnhậnrarằnggiađìnhphảichịuđựngkhinhânviêndànhquánhiềuthờigianvàocôngviệc.Nhânviêncũngcóthểsửdụngcôngviệclàmphươngtiệnxalánhgiađìnhnhữnglúckhônghạnhphúc.Nhữngcôngty,nhưSouthwestAirlines,nhậnratầmquantrọngcủasựcânbằnggiữacôngviệcvàcuộcsống,cuốicùngđãcóđượcnhữngnhânviênhạnhphúchơnvàđạthiệusuấtcaohơn.

Bíquyếtlãnhđạoxuấtsắc

“Hãytinmọingườivàhọsẽthànhthựcvớibạn;hãyhậuđãihọvàhọsẽthểhiệnbảnthânthậttuyệtvời.”–RALPHWALDOEMERSON,NHÀVIẾTTIỂULUẬN,TRIẾTGIAVÀNHÀTHƠMỸ–RobinSharma,saukhithuyếttrìnhtrướcgiớidoanhnhân,thườngđượchỏivềtuyênbốcủaôngámchỉtấtcảchúngtađềulàlãnhđạo.Ôngtrảlờirằng,điềulàmnênsựkhácbiệtgiữanhữngcôngtytốtnhấtvớinhữngcôngtykháclàtỷsuấthọpháttriểnđộingũlãnhđạo.Họpháttriểnđộingũcủahọnhanhhơnbấtkỳcôngtynàokhác[2].Mặcdầukhôngphảitấtcảmọingườiđềusẽlãnhđạotoànbộtổchứcnhưngmỗinhânviênriênglẻđềulàlãnhđạotronglĩnhvựcảnhhưởngcủamình.

Trongnhữngcôngtynày,mỗingườitrongđộingũnhânviênđềuđượctrangbịnănglựcđểhànhđộngnhưmộtnhàlãnhđạo.Họđượckhuyếnkhíchlàmchủnhữnglĩnhvựctrongtráchnhiệmcủamìnhvànângthànhtíchlàmviệccủamìnhtớimứcxuấtsắc.Họlolàmsaođểnhânviêncamkếtmangtớidịch

vụhoànhảovàcoisựthayđổilàmộtcơhộiđểlàmmọiviệctốthơn.

CharlesSchwabxuấtsắclàmộttrongnhữngCEOđầutiênkiếmđượchơnmộttriệuđô-lavớitưcáchlàchủtịchtậpđoànThépHoaKỳ.Mặcdùconsốnàycóvẻnhỏsovớichuẩnngàynay,nhưngđólàvàothờikỳnăm1921,khikhoảntiền50đô-lamỗituầnđãđượccoilàmứclươngtốt.

TrongcuốnsáchbánchạymọithờiđạiĐắcNhânTâm,DaleCarnegieđãphỏngvấnSchwab.TheoSchwabthì:

Tôicoikhảnăngkhơidậylòngnhiệttìnhcủamọingườilàtàisảnlớnnhấtcủatôi,vàcáchpháttriểnnhữngđiềutốtnhấttrongmỗiconngườilàhãyghinhậnvàcổvũhọ.

Khôngcógìgiếtchếthoàibãocủamộtngườibằngnhữnglờichỉtríchcủacấptrên.Tôikhôngbaogiờphêbìnhaicả.Tôitinvàoviệctraochomọingườiđộnglựclàmviệc.Vìthếtôiháohứckhenngợinhưngrấtghétviệctìmlỗi.Nếutôithíchbấtkỳđiềugìthìtôinồngnhiệttánthànhvàkhenngợikhôngtiếclời[3].

ĐólànhữnggìSchwablàm.Nhưngnhữngngườibìnhthườngthìsao?Chínhxáclàđiềungượclại.Nếuhọkhôngthíchđiềugìđóthìhọchửimắngcấpdướicủamìnhthậmtệ,nhưngnếuhọthậtsựthíchđiềugìđó,họlạikhônghérăng.Giốngnhưcâunói:“Làmtốtthìchẳngaihay/Đếnkhilàmxấubiếtngaycảlàng.”

TôiphảithúnhậnkhilầnđầutiênđọcvềSouthwestAirlines,tôiđãđầmđìanướcmắt.Tôitintưởngsâusắcrằng,tấtcảchúngtađềumuốncốnghiếnhếtmìnhvàướcmơtìmthấymộttổchứcxứngđángvớinhữnggìchúngtacốnghiến.Nóicáchkhác,đólàtìmđượcmộttổchứcmàchúngtasẵnsàngtraomọithứvìhọsẽcũngmanglạichochúngtatấtcả.

Chodùởnơilàmviệchayởnhà,tấtcảchúngtađềucónhucầuđượcyêuvàđượcquantâmchămsóc.Đólàmộtnhucầucơbảncủaconngười.Southwestnhậnthấyrằngcôngviệcảnhhưởngtớigiađìnhvàngượclại.Chúngtakhôngthểtáchconngườithànhnhiềuphần;chúngtacótráchnhiệmphảichămlochotoànbộconngười.TrongLessonsinLoyalty(Tạmdịch:Cácbàihọcvềlòngtrungthành),cựuquảnlýcủaSouthwestLorraineGrubbs-Westgiảithíchtriếtlýcủatổchứcmìnhnhưsau:

TạiSouthwestAirlines,nhânviênđượcchấpnhậnvàđốixửđượclà“những

conngườitoànvẹn”.Nhữngnhàlãnhđạonhậnthấyđờisốngcánhâncủanhânviênkhôngthểbịtáchrờikhỏiđờisốngcôngviệc,vàhọcũngkhôngmuốnđiềuđóxảyra.NhữngkhókhăncánhânảnhhưởngtớimọingườivàcácnhàlãnhđạocủaSouthwestnhậnthấysẽlàvôlýnếutrôngđợiconngườiphảikìmnénnhữngkhókhăncủamìnhvìlợiíchcôngviệc.

Tuyểndụng

Mộtlĩnhvựcchủyếumàcáccôngtysửdụngtrítuệxúccảmvàolàtuyểndụngnhânviên.CácphòngnhânsựđãđưacáckháiniệmEIvàocáccâuhỏiphỏngvấn,vàmộtsốđãdùngcácphiênbảnbàikiểmtradùngđểđoEI.Tuyểndụng,phỏngvấnvàchọnđượcđúngngườivẫnluônlàtháchthứcđốivớicáctổchức.Mặcdùđãcónhữngcôngcụhiệnđạiđểgiúpnhânviênnhânsựđưaranhữngquyếtđịnhtốthơn,nhưngquátrìnhlựachọnvẫnbịvavấphoặcbỏlỡnhânviêntốtdùđãđượctạonhữngđiềukiệntốtnhất.Khicácchuyênviênnhânsựpháttriểnđượcnhữngphươngphápsànglọcvàphỏngvấnứngviêntốtvàhiệuquảhơnthìngườitìmviệccũngtrởnêntinhvihơntrongcáchtiếpcậncáccuộcphỏngvấn.Tiếntrìnhphỏngvấncàngpháttriểnthìcácứngviênđượcphỏngvấnlạicàngtrởnênlãoluyệnhơntrongviệcđưaracáccâutrảlờimàcácchuyênviênnhânsựmuốntìmkiếm.Nóicáchkhác,sẽluôncónhữngngườisẵnsàng“lừaphỉnh”nhữngngườiphỏngvấnhọ.Khitiếntrìnhphỏngvấntrởnêntiêntiếnhơnthìmọingườicũngcàngcókhảnăngtìmđượccáchđể“đánhbại”hệthốngphỏngvấnđó.Mộtyếutốkháckhiếnviệclựachọntrởnênkhókhănhơnchínhlàviệccácchuyênviênnhânsựthấyngàycàngthấtvọngvềviệccóđượcchứngnhậnxứngđáng.Saumộtsốvụđượccôngkhairộngrãivềcáctrườnghợpnhânviênthắngkiệnchủlaođộngcũvìđưaranhữnglờigiớithiệukhôngtốtvềhọ,nhữngchuyênviênnhânsựtrởnênrấtthậntrọngvềnhữnggìhọđưara.

Thôngthường,thôngtinquáhạnchếđếnmứcnóchỉcóítgiátrịsửdụngđốivớingườiđặtcâuhỏi.Losợkiệntụngnêncáctổchứctrởnênrấtrụtrèkhiviệcđưarathôngtinvềnhânviêncũcóthểđặthọvàotìnhthếtiêucực.Nhưngđâylạilànhữngthôngtincácchuyênviênnhânsựcầnđểđưaranhữngquyếtđịnhtuyểndụngđúngđắn.

Mặcdùnhiềutổchứctuyênbốrằng,họthuêngườivìtháiđộvàđểđàotạokỹnăngnhưngSouthwestAirlinesmớilàtổchứcthậtsựlàmđượcđiềuđó.Cáchhọlàmđiềunàykhôngđượchiểurõvàkhôngđượcthựchiệnrộngrãi.KhiSouthwestmởthêmhoạtđộngởRaleigh,BắcCarolina,côngtynàyđãtiếpcậnvớimộthãngtuyểndụngởđịaphươngvànóivớihọrằng,Southwestmuốnthuêngườivìtháiđộvàđểđàotạokỹnăng.Lúcđầu,triếtlýnàykhiến

hãngtuyểndụngbốirốivàhọtiếptụchỏiSouthwestcầntìmkiếmnhữngkỹnăngnào.Southwestquyếtđịnhrằngcáchtốtnhấtkhiếnnhàtuyểndụngnàythấuhiểuđượcýtưởngcủahọlà,đểnhữngnhânviêntuyểndụngdànhmộtchútthờigianvớicácnhânviêncủaSouthwest.Sauđó,nhữngnhânviêntuyểndụngđãcómộtbứctranhrõràngvềkiểungườimàSouthwestmuốntìmkiếm.Southwesttinrằnghànhđộngbaogiờcũngtốthơnlờinói.Kếtquảlàrấtnhiềuứngviênkhôngphùhợpđãđượcloạiratrướcbuổiphỏngvấnchínhthức.Trướcbuổiphỏngvấn,cácnhânviêntiềmnăngđượctớithămnhữngkhuvựckhácnhaucủacôngtyvànóichuyệnvớinhânviêncóliênquanởcácbộphậnđó.HọsẽđượcquansátđểxemcáchhọtươngtácvớinhữngngườikhácnhưthếnàovàxácđịnhxemhọphùhợprasaovớivănhóacủaSouthwest.Bấtkỳdấuhiệuthôlỗhaykiêucăngvớinhânviênnàođềuđượcghilạivàkhiếnngườiđóbịloại,bấtkểngườiđócóbaonhiêuloạibằngcấp.

Cócâuchuyệnkểvềmộtphicôngquânđộicóbằngcấprấtcaonộpđơnxinviệcvàđượcdẫnđithamquanđịađiểmlàmviệc.Trongthờigianđó,anhtađãcưxửthôlỗvớimộtnhânviênhànhchínhvàthểhiệnsựngạomạnvớimộtnhânviênbảodưỡng.Kếtquảlàanhtakhôngđượctuyểndùcónhữngbằngcấpkỹthuậtấntượng.

Southwestđánhgiárấtcaocácmốiquanhệgiữaconngười–đóchínhlàkhảnănghòahợpvớinhau.Trongnhiềutrườnghợp,chínhcácứngviênđãtựloạimìnhkhihọnhậnthấyrằnghọkhôngphùhợpvớivănhóacủacôngty.Lỗituyểndụnglúcnàocũngcóthểxảyra,thậmchílàđốivớinhữngýđịnhvàquátrìnhsànglọctốtnhất.Hoặc,bảnthâncácứngviêncảmthấylạclõngtrongmôitrườngSouthwestvàđitìmcôngviệcởnơikhác.Trongnhữngtrườnghợpkhác,bộphậnnhânsựhànhđộngmaulẹvàtiếnhànhloạibỏứngviênbằngcáchtôntrọngphẩmgiávàlòngtựtrọngcủahọởmứccaonhất.Kỷlụcvềtỷlệsathảithấpvàtỷlệhàilòngcủanhânviêncaosovớicáchãnghàngkhôngkhácchínhlàmộtchỉsốtốtchothấyhọđãthựchiệnđượccácchiếnlựctuyểndụngcủamìnhtronghầuhếtthờigian.

Conngườiluônphứctạp.Điềunàykhiếncôngviệccủanhữngnhânviênnhânsựtrởnênđầytháchthức.Tìmracáchtốthơnđểđánhgiácôngviệccủatừngnhânviêncógiátrịvôcùnglớn.Cáigiácủaviệcthuêsaingườiquátổnhạitớicáccôngtyđếnnỗibấtkỳchiếnlượcpháttriểnnàohứahẹntăngkhảnăngthuêđượcnhânviêntốthơnđềuchắcchắnnhậnđượcsựquantâmmạnhmẽ.

Vấnđềmềmlàvấnđềquantrọng

Năm1997,SixSeconds,mộttổchứcphilợinhuậnquốctế,hoànthiệnmộtbảnbáocáovềcácvấnđềtạinơilàmviệc.Cácnhànghiêncứuphỏngvấn135tổchứcởcácquymôkhácnhau,cótừ20tới10.000nhânviên.Lãnhđạo,từnhânviênquảnlýtớicáctrưởngnhóm,đượcyêucầuxácđịnhnhữngtháchthứcchủyếumàcáccôngsởđangphảiđốimặtngàynay.

Họthấyrằngnhữngvấnđề“mềm”liênquantớiconngười,nhưtìmvàgiữngườitài,nghiêmtrọnggấpbalầnsovớinhữngvấnđềkhôngliênquantớiconngười,vídụnhưtàichính.

Kếtquảnàychỉrarằngtrítuệxúccảmvàcácxúccảmcảbêntronglẫnbênngoàicơquanđềulàsứcmạnhquantrọngnhấtđểmộttổchứccóthểvượtquathửtháchvàđạttớimụctiêucủamình.Tuyểnvàgiữđượcngườigiỏi,cũngnhưđểnhữngngườikhôngphùhợprađiđượcxemlàưutiênhàngđầu,làýkiếncủa3/4nhữngngườiđượcphỏngvấn.Consốtươngtựcũngchothấyviệctạoramộtvănhóalàmviệclànhmạnhrấtquantrọng.Đasốnhữnglãnhđạođượchỏinóirằng,cảmgiáccủanhữngthànhviênnhóm,hoặclàcầnthiết,hoặclàrấtquantrọngtrongviệcgiảiquyếtcácvấnđềmàtổchứccủahọphảiđốimặt.Kếtquảcũngtươngtựvềcảmgiácvàtháiđộcủanhữngngườibênngoàitổchức.Đạiđasốnhữngngườiđượcđiềutranóirằng,họcảmthấyEQcótínhthiếtyếuhoặcvôcùngquantrọngtrongviệcgiảiquyếtcáctháchthứcchínhmàmộttổchứcphảiđốimặt.KhôngngườithamgiađiềutranàocholàEQ“khôngquantrọng”vàchỉmộtsốrấtítđánhgiáEQ“chưađếnmứcquáquantrọng.”

CáccôngtyvàtậpđoànkhôngchỉđơngiảnlàđuanhauvềEIvìnghecóvẻhayhoặclàchútthêmthắttrongvòngpháttriểncủangànhnhânsự.ĐãcónghiêncứuthuyếtphụcchothấymốiquanhệbềnchặtgiữamứcđộthànhtíchvàmứcnănglựcEI.TấtcảnhữngnghiêncứusauđâycóthểđượctìmthấytạiwebsitecủaTậpđoànNghiêncứuvềTrítuệxúccảm(ConsortiumforResearchonEmotionalIntelligence)(www.eiconsortium.org).

Trongmộtnghiêncứuvớihơn300nhânviênquảnlýhàngđầuđếntừ15côngtytoàncầu,kếtquảchothấy,cácnănglựcxúccảmmạnhlàyếutốphânbiệtnhânviênxuấtsắcvớinhânviênbìnhthường.Mộtpháthiệnkhác,trongnhữngcôngviệccómứcđộphứctạptrungbình,nhưnhânviênkinhdoanhvàthợcơkhí,thìnhữngnhânviênhàngđầucóhiệusuấtcaogấp12lầnnhữngngườixếpcuốivàcóhiệusuấtcaohơn85%sovớinhữngnhânviêntrungbình.Trongnhữngcôngviệcphứctạpnhất,nhưnhânviênbánbảohiểmvàcánbộkinhdoanh,nhữngnhânviênhàngđầucóhiệusuấtbằng127%sovớinhữngnhânviênbìnhthường.Nghiêncứuởhơn200côngtyvàtậpđoàntrên

khắpthếgiớichothấy,khoảng1/3sựkhácbiệtlàdocáckỹnăngkỹthuậtvàkhảnăngnhậnthức,2/3cònlạilàdonănglựcxúccảm.Ởnhữngvịtrílãnhđạohàngđầu,ngườitathấyrằnghơn4/5sựkhácbiệtlàdonănglựcxúccảm.KhiL’Oréaltuyểnchọnnhânviênbánhàngdựatrêncơsởcủamộtsốnănglựcxúccảmnhấtđịnh,họđãtiếnhànhcuộckiểmtrachéogiữacácnhânviênđượctuyểndụngbằngphươngphápnàysovớinhữngngườiđượctuyểntheochuẩncũ.Họthấynhữngngườiđượcchọndùngnănglựcxúccảmbìnhquânbánđượcnhiềuhơn91.000đô-lamỗinămsovớinhữngngườiđượcchọnbằngcácphươngpháptruyềnthống.Họcũngpháthiệnthấy,tỷlệsathảicủanhómđóthấphơn61%sovớinhómđượctuyểnsửdụngphươngpháptrướcđây.Mộtcôngtybảohiểmquốcgiađãtiếnhànhsosánhthànhtíchcủacácđạilýbánhàngvớicáccấpđộnănglựcxúccảmkhácnhau.Nhữngngườirấtmạnhởítnhấtnămtrongsốtámlĩnhvựcnănglựcxúccảmthenchốtbánđược114.000đô-lasovớiconsố54.000đô-lacủanhữngngườiyếuởnhữngnhữngnănglựcxúccảmđó.

Cácchươngtrìnhxâydựngnhómvàpháttriểnnhânviêncũngmanglạilợiích.ChỉmộtsốítcáctậpđoànlớncósửdụngEIlàIBM,AmericanExpressvàAT&T.

Năm2000,DanialGolemanthamgiaviếtmộtcuốnsáchnữavềđềtàiEI,cótênlàPrimalLeadership(Tạmdịch:Lãnhđạocănbản).EIđãđượcthiếtlậpvữngchắctạinhiềuchươngtrìnhlãnhđạodoanhnghiệpvàchínhphủ.Ngàynay,chắcchắnbạnsẽrấtkhótìmđượcmộtcươnglĩnhlãnhđạolớntạiBắcMỹmàkhôngcóchứacácnguyênlýEI.

[1]TheoKatrinaBrooker,“TheChairmanoftheBoardLooksBack”,tạpchíFortune(28/5/2001)

[2]TheoGreatGuideBook2(NewYork:HarperCollins,2007)củaRobinSharma,trang38.

[3]TheoHowtoWinFriends&InfluencePeople(NewYork:Simon&Schuster,1971)củaDaleCarnegie,trang24.

H

3NHỮNGCÔNGSỞTRÀNĐẦY

CẢMHỨNG

“Bạnnênđiềukhiểnđượcngườikhácbằngcáchtranhthủtìnhcảmcủahọhơnlàthuyếtphụclýtrícủahọ.”

–PAULP.PARKER,NHÀVĂN–

ãytưởngtượngmộtnơilàmviệcmàmọingườiđềumuốntớilàm,vàởđóthờigiantrôivèovèovìmọingườiđềunhiệttìnhvàcùngnhaulàmnhữngđiềuthúvịvàđầytháchthức.Đốivớiphầnlớnnhânviên,

điềunàynghecứnhưchuyệncổtích,nhưlàmộtthứgìđókhôngthểđạtđượctrongđờisốngthực.Nhưngvẫncónhữngcôngsởnỗlựcđạttớimộtmôitrườnglàmviệc,trongđótínhnhânvănvàsựquantâmdànhchonhânviênvàkháchhàngthậtsựlàhànhđộngchứkhôngchỉđơngiảnlàlờinói.Nhữngcôngtycởimởvàtiếnbộkhuyếnkhíchnhânviênthẳngthắnbàytỏxúccảmvàtạomộtmôitrườngantoànđểhọcóthểlàmđiềuđó.Lốisuynghĩcũchorằngcôngsởphảilànơilạnhlùngvàchuẩnxác,khôngcóchỗchoxúccảm,chỉtạoranhữngcôngsởvôcùngbấtổn,căngthẳngvàthiếulànhmạnh.Bảnchấtconngườilàgiàuxúccảmvàcầncơhộiđểgiảiphóngnhữngxúccảmnàymộtcáchantoànvàđúnglúc.Chophépnhânviênbàytỏnhữngbựctức,giậndữvàthấtvọngsẽxâydựngđượcnhữngmốiquanhệtốthơn,đemlạinhiềunănglượngvànỗlựchơnchoviệctìmracácgiảipháp.Tuynhiên,điềuquantrọnglànhânviênphảicảmthấyantoàn.Bấtkỳhậuquảnào,dấuhiệuhoặcđồnđạivềhậuquả,sẽnhanhchóngchặnđứngdòngxúccảmcởimởvàthànhthựcđượcchiasẻ.Nếunhânviênkhôngthểbàytỏnhữngxúccảmtiêucực,họsẽgiữtrongmìnhnhữngxúccảmnàyvàkhinhữngxúccảmnàybịchấtchứa,dồnnénsẽtrởthànhyếutốpháhoại.

Côngsởvớinhiềuxúccảmmạnhbịchônkínlàquảbomnổchậm.Khinhân

viênkhôngđượcphépbàytỏxúccảm,họthườngtíchtụvàhànhđộngbộtphát.Thayvìtậptrungvàocôngviệc,họthườngtìmkiếmcơhộiđểtrảđũatổchức,ôngchủhoặcnhữngđồngnghiệpcủamình.

Kiểucôngsởnàykhôngchỉkhôngtốtvềmặtđạođứcvàthểtrạngtâmlýchonhữngngườilàmviệcởđó,màcònlàmộttổchứckémhiệuquả.Vídụcựcđoanvềhànhđộngbùngphátdoxúccảmbịđènénlànhữngnhânviênnổicơncuồngnộtạinơilàmviệc.Dùngườitacóthểnóirằngnhữngcánhânnàycócácvấnđềvềtâmlý,thìnócũngchỉranhucầuchophépmọingườiđượccócơhộigiảitỏaxúccảmcủamìnhtrongmộtmôitrườngthậtantoàn.

Xungđộttạicôngsở

Dùnhiềucôngsởcoixungđộtlàxấunhưngđólạilàdấuhiệuchothấynhânviêntồntại,bậnrộnvàsaymê.Tráivớiviệclôicuốnmộtnhânviênnhưvậylàđểngườiđótáchrờihoàntoànkhỏinơilàmviệc,ngườithìởđónhữngtâmtrílạiởmộtchốnkhác.Xungđộttạicôngsở,nếuđượcxửlýtốt,cóthểdẫntớiquanhệtốtđẹphơngiữacácbênxungđột.Thôngthường,xungđộtcóthểdohiểulầmhoặcsaisóttronggiaotiếp.Điềuquantrọngcủagiảiquyếtxungđộtlàtậptrungvàoviệcgiảiquyếtvấnđềvàtạomốiquanhệtốtđẹphơn,chứkhôngphảiđổlỗichoaiđó.Nếugiảiquyếtđạthiệuquảthìxungđộtsẽmangtớihiểubiếttốthơnquanđiểmcủangườikhácvànhữngquanhệbềnchặthơntạinơilàmviệc.

RobinSharmanóivềnhữngnỗlựctránhxungđộtbằngmọigiácủachúngta.Vớixungđột,theoông,nókhôngbaogiờtựgiảiquyết,cũngkhôngbaogiờtựnhiênbiếnmất.Thayvìcoixungđộtlàmộtđiềuxấucầntránhxa,Sharmalạicoinólàmộtcáchđểmọingườitiếnlạigầnnhauhơn.Vìchúngtatươngtácvớinhữngngườikhácởcấpđộsâuvàmậtthiếthơn,nêncónhữngkếtnốitheocáchmàcáctươngtácthôngthườngkhôngchophép.Giảiquyếtxungđộtcóthểlàmtăngkhảnăngtựnhậnthứcvàpháttriểncánhân.Trongkhicầnsựdũngcảmđểđốimặtvớixungđộtvớinhiềucámdỗphảitránhthìphầnthưởngcủaviệcvượtquanólạirấtlớn.

Bấtkểlàkiểungườinào,nhưngkhiđượcđặtvàocùngmộtnơilàmviệcthìluôncóxungđột.TạiSouthwest,xungđộtđượcgiảiquyếtnhanhchóngvàhaibênngồilạivớinhaunhờtrunggian.Mỗingườilắngnghequanđiểmcủangườikia.Thườngthìxungđộtlàdohiểulầm,nhữngđiềungườinàyngheđượckhácvớinhữnggìngườikiađịnhnói.Chúngtahiểurằngmụcđíchcủaviệchòagiảilàtìmgiảiphápvàpháttriểncácmốiquanhệcôngviệctốthơn,chứkhôngphảitìmlỗihayđổlỗi.Điềuquantrọnglà,mọingườiđềurờibuổi

gặpmặtvớigiátrịbảnthâncònnguyênvẹn.

Thayvìgâychiarẽvàxétanmộttổchức,xungđột,nếuđượcxửlýđúng,cóthểmangmọingườitớigầnnhauhơn.Khôngcógìlạkhithấyhaingườitrướcđócóxungđột,naylạitạođượcmộtmốiquanhệgầngũihơn.Cùngnhautrảiquacácxúccảmcăngthẳng,họcảmthấymộtsựkếtnốimạnhmẽhơnvàtrântrọnglẫnnhauhơn.Xungđộtcónghĩalàmọingườitíchcựcthamgiavàliênhệ.Khinhânviênkhôngthamgiavàngừngquantâmmớichínhlàlúccáctổchứccầncảmthấylongại.

Khihọcđạihọc,tôikiếmđượcthêmchútíttiềnnhờviệcláixelimousinebánthờigian.Côngtytôilàmviệccóhợpđồngvớimộtchuỗicácnhàhàng,trongđócómộtvàinhàhàngtrongthànhphố.TốithứTưlàtốidànhchocácbàcáccô,vớicácđồuốngđặcbiệtvàmộtsốưuđãiđặcbiệtkhácđểthuhútcácnữkháchhàng.Chươngtrìnhnàybaogồmmộtphiếurútthămtrúngthưởngchomộtlượtđilimousinemiễnphíkèmchampagnevàbữatốichohaingườitạimộtđịađiểmnhàhàngkhácởkhuvựckiacủathànhphố.Côngtytôicóhợpđồngcungcấpdịchvụnày.Mộttốikhitôitrởvềsauchuyếnchởkháchtớinhàhàngbênkiathànhphố,ôngchủnóivớitôivềchuyệnxảyragiữaôngvàngườichủcủachuỗinhàhàngđó.Ngườichủnhàhàngđãgọiđiệnchoông,giậndữphànnànvềdịchvụchúngtôiđangcungcấpchohọ.Trongnhữnglầnnóichuyệnvớingườichủnhàhàngtrướcđây,khôngcódấuhiệunàochothấyôngtakhônghàilòngvớichúngtôi.Mộtsốlần,chủnhàhàngnàycònnóinhữngđiềutốtđẹpvềcôngviệccủatôivàlờikhenngợitừnhữngkháchhàngtôiđưađóngiữahainhàhàng.Ôngchủcủatôipháthiệnthấyrằngngườichủnhàhàngkhôngthểdiễnđạtmộtcáchchínhxácvấnđềlàgì.Ôngđãlắngnghevàkhôngbàochữahayhùavàocơntứcgiậnnhằmvàoôngtừđầudâyđiệnthoạibênkia.Nghingờrằngôngtatứcgiậnvềmộtđiềugìkhácchứkhôngphảidịchvụcủachúngtôi,ôngchủtôiđãbìnhtĩnhhỏixemôngtatứcgiậnai.Sauđóvấnđềthậtsựđãđượchélộ.Ngườichủnhàhàngphiềnlòngvớiviệcnhữngngườitrúngthưởngthườngkhôngđếnvàcũngkhôngbáovớiôngrằnghọsẽkhôngđến.Vìôngtavẫnphảitrảtiềndịchvụxelimousinebấtkểkháchtrúnggiảicóđếnhaykhông,nênôngtathấybuồnbựcvìchorằngnhữngkháchhàngđóthậtlàvôtâmvàthiếubiếtơn.Vìhọlàkháchhàngnênôngtasợphảiđốimặtvớihọ,sợrằngôngsẽmấtcôngviệckinhdoanhcủamìnhvàgầnnhưchắcchắncáccổđônglàbạnbèsẽphànnàn.Nhữngnữkháchhàngtrẻtuổithườngđếntheonhómvàngườichủnhàhànglorằng,nếuônglàmmộttrongsốhọphậtlòngthìcảnhómsẽkhôngtớinhàhàngcủaôngnữa.Khôngthểtrútgiậnlênkháchhàng,ôngtagọichoôngchủcủatôiđểxả.Ôngchủcủatôiđãliênhệtớinỗibựcdọccủachínhmình,vớitìnhhuốngkháchhàngkhôngđếntrongkhiđãhứasẽđến.Saukhigiảitỏanỗibựcdọc,

ôngtanóivớiôngchủtôirằng,ôngtanghĩchúngtôiđanglàmrấttốtcôngviệccủamìnhvàônghàilòngvớidịchvụcủachúngtôi.Khảnăngnắmbắtđượcxúccảmđangdiễnravớingườichủnhàhàngcủaôngchủtôiđãđemlạikếtquảlà,côngtycủaôngtiếptụcgiữđượchợpđồngvàcóđượcmốiquanhệlàmăntốthơnvớinhàhàngkia.

Tầmquantrọngcủakếtnốixúccảm

“Nhữnglờitửtếthậtngắngọnvàdễnóinhưngtiếngvọngcủanólàvôtận.”

–MẸTERESA–

Cácnhàquảnlý,ởtấtcảcáccấpđộ,đềucóthểlàmđượcrấtnhiềuđiềuđểthểhiệnrằng,việcbiểulộxúccảmcóthểđượcchấpnhậnbằngcáchchínhhọlàmđiềuđó.Vớicáchlàmnhưvậy,nhữngngườidướiquyềnsẽthấyquảnlýcủamìnhcởimởhơn,thựctếhơn,chânthựchơnvàhọsẽtintưởnglãnhđạocủamìnhhơn.Dùcóthểnhânviênkhônglàmđượctheo,nhưngđiềuquantrọnglànhânviênđềuđượcnghecácnhàquảnlýnói.Mộtluồngýtưởngtựdolàcầnthiếtđểcáctổchứccóthểnhậnđượcgiátrịtốiđatừnhânviêncủamình.Khôngnênbácbỏýtưởngnàovàcũngđừngchorằngnóquánhỏnhặt,ngungốchaykhôngcóliênquan.Bằngcáchnày,cáctổchứccóthểtạoramộtbầukhôngkhícởimởvàsángtạo.

Mặcdùe-mailđãtrởthànhhìnhthứcgiaotiếpchủyếutạinhiềucôngsở,nhưnggiaotiếptrựctiếpvẫnlàcáchhiệuquảnhấtđểxâydựngnhữngmốiquanhệlànhmạnh,cảnộibộtổchứclẫnvớikháchhàng.Đểxâydựnglòngtinvàsựtôntrọng,chúngtaphảitạoramốiquanhệxúccảmvớingườimàchúngtatươngtác.

S

4THÀNHĐẠTSUỐTĐỜI

“Chuđáolàlợithếkinhdoanhđầysứcmạnh.”

–SCOTTJOHNSON,HỌASỸKIÊMNHÀTHIẾTKẾ–

tewardD.Friedman,GiáosưThựchànhQuảntrịtạitrườngWharton,thuộcĐạihọcPennsylvaniatạiPhiladelphia,làngườichỉđạoChươngtrìnhLãnhđạocủaWhartonvàDựánHòanhậpCông

việc/Cuộcsống.Mụctiêucủachươngtrìnhlàgiúpmọingườicảithiệnthànhtíchtrongtấtcảcáclĩnhvựcđờisốngbaogồmcôngviệc,giađình,cộngđồngvàbảnthân.Cáchtiếpcậntổngthểnàythừanhậnthựctếlàchúngtakhôngthểtáchrờilĩnhvựcđờisốngnàykhỏilĩnhvựcđờisốngkhác.Nếuthànhcôngtrongcôngviệcphảitrảgiábằngmôitrườnggiađìnhthìrốtcuộc,cuộcsốnggiađìnhcủachúngtavẫnsẽphảigánhhậuquảvàlạiảnhhưởngtớicôngviệccủachúngta.

Lốitưduytruyềnthốngluôntáchrờicôngviệckhỏinhữnglĩnhvựckháccủacuộcsốngvàthườngkhiếncáclĩnhvựcnàyđốichọivớinhau.Dùlàmtốthơnhayxấuđithìtấtcảcáclĩnhvựcđờisốngđềucómốiliênhệkhăngkhítvớinhau.Tintốtlà,chodùchúngtađặtnănglượngvànỗlựctăngcườngchứcnăngEIvàođâu,dùởnơilàmviệc,ởnhà,haytrongcộngđồngthìtấtcảcáclĩnhvựcđờisốngchúngtasẽđượccảithiện.Đọchếtcuốnsáchnày,bạnsẽthấynhữngcâuchuyệnvàvídụvềEItạinơilàmviệc,ởnhàvàtrongcộngđồng.ĐôikhinhữngcâuchuyệnsẽkếtnốicảbalĩnhvựcđểminhhọaảnhhưởngcủaEIđốivớitấtcảlĩnhvựccủađờisống.Khônghềtồntạiviệcđánhđổihaytrìhoãnlĩnhvựcnàyđểlàmlợichomộtlĩnhvựckhác.Bằngcáchxâydựngnhữngmốiquanhệtốtđẹphơntrongmộtlĩnhvựcđờisống,tasẽcóthểtăngcườngnănglựcvàkhảnăngxâydựngtrongnhữnglĩnhvựckhác,dođósẽcómộtcuộcsốngviênmãnhơn.

Bằngchứngchothấy,chúngtacàngthựchànhhànhvimớiởnhiềulĩnhvựcđờisốngthìchúngtasẽcàngđạthiệuquảtrongtấtcảcáclĩnhvựcđờisốngcủamình.Vànếuchúngtacóthểgắnkếtvaitròlãnhđạocủacàngnhiềulĩnhvựcthìchúngtasẽtiếnbộngàycàngnhanh.TheoGiáosưJaneWheelercủatrườngQuảnlýWeatherheadthuộcĐạihọcCaseWesternReserve,chúngtacàngthựchànhnhữngkỹnăngmớitạicàngnhiềuđịađiểm,nhưgiađình,trungtâmcôngcộngvànhàthờthìtỷlệthànhcôngsẽcànglớn.Khôngchỉcóvậy,nhữngtiếnbộnàydườngnhưgắnkếtvớichúngtatrongmộtthờigiandài,thựctếchothấymộtsốcòncóthểtồntạisaukhoảngthờigianhainămhoặcthậmchícònlâuhơnnữa.

EICHOTHẾKỶXX

MặcdùnghiêncứuvềEImớichỉđangởtronggiaiđoạnsơkhai,nhưngcàngngàycàngcónhiềubằngchứngchothấy,nghiêncứuxúccảmvàảnhhưởngcủanóđốivớithếgiớicủachúngtasẽmởrộngsangnhiềulĩnhvựctrongvàinămtới.

MớiđâyBanTrẻem,NhàtrườngvàGiađìnhcủaVươngquốcAnhcóthựchiệnmộtchươngtrìnhcótênlàSEAL[1]tronghệthốngcáctrườngcôngtạinướcnày.SEALlàtừviếttắtcủaCácKhíaCạnhXãHội,XúccảmcủaViệcHọc.BắtnạtbạnhọcvốnlàvấnđềnhứcnhốitronghệthốngcáctrườnghọcởAnh,ởBắcMỹ.Ngườitathấyrõlà,trườnghọckhôngdạychobọntrẻmộttrongnhữngkỹnăngquantrọngđểtrởthànhnhữngngườitrưởngthànhcókhảnăngthíchnghitốt,đólàhòahợpvớingườikhác.HệthốngtrườnghọcởAnhthànhlậpnhómKỹnăngxãhội,xúccảmvàhànhviđểphốihợpvớichươngtrìnhdạychotrẻemtrongđộtuổiđihọcnhữngkỹnăngxãhộivàxúccảmcầnthiếtđểhòađồngvớibạnbèvàthầycôgiáo.Hyvọngkhitrẻđãhọcđượcnhữngkỹnăngnày,chúngsẽpháttriểnvàcókhảnăngthíchnghitốt.Hệthốngtrườnghọctạicácquốcgiakháccũngsẽquansátvànếukếtquảkhảquancũngsẽxemxétviệcápdụngnhữngmôhìnhtươngtự.

MốiquantâmvềgiátrịcủaEIkhôngchỉgiớihạntrongphạmvihệthốngcáctrườngcông.CáccơsởgiáodụcđạihọcvàsauđạihọccũngđãnghiêncứuđểđưaEIvàogiảngđườngcủagiáodụcbậccao.Năm2008,ĐạihọcGeorgetowntạiWashington,đãtổchứcmộthộinghịchuyênđềvềvaitròcủatrítuệxúccảmtronggiáodụcbậccao.Tạisựkiệnnày,cácgiảngviên,cácnhàquảnlývàsinhviênđãchiasẻnhữngcáchlàmtốtnhất,nhữngcâuchuyệnthànhcôngvànhữngcáchsửdụngEIđểtácđộngsâurộngtớithànhcôngvàsựpháttriểncủasinhviên.VượtquabiêngiớinướcMỹ,ởCanada,mớiđâyĐạihọcWilfredLaurierđãtổchứchộithảovềtácđộngcủaEIđối

vớihoạtđộngdạyvàhọc.

CácnghiêncứuvàđiềutraliênquantớiEIđangdiễnrakhôngchỉgiớihạnởBắcMỹmàđangdiễnratrêntoànthếgiới.Mớiđây,ngườitatiếnhànhmộtnghiêncứutạikhoasảncủamộtbệnhviệnlớnởBologna,Ý.NghiêncứuchothấycósựchênhlệchđángkểvềthànhtíchlàmviệcvàcuộcsốngthànhđạtgiữanhữngchuyêngiacóEIcaovàEIthấphơn.EIcũngcómặttrongthếgiớithểthaochuyênnghiệpvớitínhcạnhtranhcao.CâulạcbộbóngđáSouthamptonthiđấutronggiảiNgoạihạngAnhđãsửdụngEIđểpháttriểntàinăngtrẻ.MộtnghiêncứuđượctiếnhànhtạitrườngĐạihọcQuốcgiaChungCheng,ĐàiLoanchothấymốiquanhệgiữaEI,hoạtđộngthểchấtvàsựcânđốithểchấtliênquantớisứckhỏe.HọthấyrằngnhữngsinhviêncómứcEIcaohơncũngcóthểchấttốthơn.

Nóitómlại,trítuệxúccảmđãtrởthànhmặthàngđượcđịnhgiácaotronggiớithươngmại,trongđờisốngvàgiảitrí.Nhữngkỹnăngđượctrìnhbàytrongcuốnsáchnàycóthểđượcápdụngtrongsuốtcuộcđờibạn,chodùngànhnghềcủabạnlàgì,hoàncảnhgiađìnhcủabạnrasao,vịtríđịalýhaytínhcáchcủabạnnhưthếnào.

[1]SEAL:ViếttắtcủaSocial,EmotionalAspectofLearning.

PhầnIITHẾGIỚINỘITÂM

N

5TỰNHẬNTHỨCXÚCCẢM

“Nguyêntắcđầutiênlàbạnkhôngđượctựlừadốivàbạnlàngườicóthểdễbịlừadốimìnhnhất.”

–RICHARDFEYMAN,NHÀVẬTLÝMỸĐỌATGIẢINOBEL–

“Mộtngườitràophúnglàngườipháthiệnranhữngđiềukhóchịuvềchínhbảnthânmìnhvànóivớingườikhácvềđiềuđó.”

–PETERMCARTHUR,NHÀVĂN–

ghiêncứuchothấy,càngcónhiềutrítuệxúccảmthìcuộcsốngsẽcàngviênmãnvàthànhđạt,vàhànhtrìnhnàybắtđầutừchínhbảnthânmỗichúngta.Nếuchúngtakhôngđãtựlàmđiềunàyngaytừ

đầu,chúngtasẽbịhạnchếtrongviệcápdụngđiềunàychođếncuốicuộcđời.Trithứcvềthếgiớibêntrongmỗichúngtasẽgiúpchúngtanhìnnhậnmộtcáchthựctếcáchchúngtaứngxửvớinhữngngườikhácvàvớimôitrườngxungquanh.Mộthiểubiếtnhấtđịnhvàkhảnăngquảnlýxúccảmlàcầnthiếtđểchúngtacóthểthayđổimộtcáchcóhiệuquảnhữnglĩnhvựckháccủađờisống.

Lượngcôngviệcchúngtasẽphảilàm,vànỗlựccầnđểthayđổitậnbêntrongchúngtatùythuộcvàochúngtaxuấtpháttừđâu.Tấtnhiên,môitrườngnuôidạyquyếtđịnhphầnlớncáchthứcchúngtatựnhìnnhậnmìnhvàthếgiớixungquanh.Nhữngngườilớnlêntrongnhữnggiađìnhbấtổnsẽpháttriểncơchếđốimặt.Điềunàysẽkhôngcólợichohọtrongthếgiớirộnglớn.Họsẽcầnnhiềuthờigianđểchấpnhậnnhữngxúccảmcủamìnhvàđểhọccáchgiảiquyếtnhữngxúccảmđóhơnnhữngngườiđượcnuôidạytrongmộtmôitrườnglànhmạnh.

Nhậnthứcvềxúccảmcủabảnthân

Trướckhilàmbấtkỳđiềugìvớixúccảmcủabảnthân,chúngtacầnnhậnthứcđượcsựtồntạicủanó.Mộtsốcảmxúc–vídụnhưsựtứcgiậnhoặcnỗisợhãi–rõrànghơn,đặcbiệtnếuchúngtatrảinghiệmnhữngxúccảmnàyởmứcđộmạnh.Nhữngcảmxúckháckhónắmbắthơn,vàcóthểchúngtakhôngnhậnbiếtđượcchúng.Vídụ,sựxấuhổvàmặccảmtộilỗiđôikhigiốngnhauđếnnỗi,chúngtakhócóthểphânbiệtchínhxác.Khảnăngnhậnbiếtxúccảmcủabảnthâncũngphụthuộcvàocáchxửlýmàchúngtađượcdạy.Nếuchúngtađượcdạyphảitinrằngxúccảmlàxấuvàlúcnàocũngphảicheđậythìcóthểchúngtađãchôngiấuchúngquásâuđếnnỗikhókhăntrongviệctiếpcậnnhữngxúccảmđó.Nhưngtiếpcậnlàđiềuchúngtaphảilàm.Trongtrườnghợpnày,vấnđềkhôngphảilàđiềuchúngtakhôngbiếtsẽkhônglàmtổnthươngchúngta.Nhữngxúccảmbịđènénđãvàsẽtiếptụclàmtổnthươngchúngta,trừphitanhậnthứcđượcvàgiảiquyếtchúng.

AnthonyRobins,trongcuốnAwakentheGiantWithin(Tạmdịch:Đánhthứcconngườiphithườngtrongbạn),nóivềviệcxúccảmcólợichochúngtanhưthếnào:

Cáchduynhấtđểsửdụngcóhiệuquảxúccảmcủabạnlàhiểurằng,tấtcảchúngđềucóíchchobạn.Bạnphảihọctừxúccảmcủamìnhvàsửdụngchúngđểtạorachấtlượngsốngcaohơn.Nhữngxúccảmbạntừngnghĩlàxấu,đơngiảnchỉlàthôngđiệpkêugọihànhđộng.Khiđãquenvớitừngtínhiệuvàthôngđiệpcủanó,xúccảmcủabạnsẽkhôngcònlàkẻthùmàsẽtrởthànhđồngminhcủabạn.Xúccảmsẽtrởthànhbạnbè,ngườidẫnđường,ngườichỉbảochobạn;xúccảmdẫnbạnvượtquanhữnggiâyphútthăngtrầmnhấtcủacuộcđời.

Cómộtsốkỹthuậtchúngtacóthểsửdụngđểgiúpchúngtaliênhệđượcvớixúccảmcủamình.Tôisẽđưaramộtsốkỹthuậtởcuốichươngnày.Tuynhiên,đôikhinếuxúccảmcủachúngtabịđènéntớimộtmứcđộnàođóhoặclàkếtquảcủamộttrảinghiệmđauthươngnàođóthìcóthểchúngtaphảicầnđếnsựtrợgiúpchuyênnghiệpđểcóthểgiảiquyết.Trongtrườnghợpnàycóthểchúngtaphảicầnđếnsựgiúpđỡcủamộtchuyêngiatrịliệuhoặcmộtnhómtrợgiúp.Vídụ,hainhómquốctế,MankindProjectvàWomenWithin,đãhoạtđộngrấthiệuquảtrongviệcgiúpcácthànhviêncủamìnhvượtquađượccácxúccảmcủahọ.Cácnhàtâmlýhọcbiếttớihaitổchứcnàythườnggiớithiệuchocáckháchhàngcủamìnhvàtintưởnghoạtđộngcủahaitổchứcnàyvàkhảnăngtạoramôitrườngantoànchoviệctiếpcận,khámphávàgiảitỏacảmxúccủahọ.

Đitớinguồncộixúccảmcủabảnthân

Khichúngtađãnhìnravànhậnbiếtđượcxúccảmcủamình,chúngtacóthểđitớiđượcđiểmbắtđầucủanó.Khichúngtacóphảnứngtrướcmộttìnhhuốngnàođóthìthườngkhôngphảichúngtađangphảnứngvớibảnthântìnhhuốngđó.Sựkiệnchỉđóngvaitrònhưchiếccòsúng,mangtớinhữngxúccảmchúngtađãtừngtrảinghiệmtrướcđó.Vídụ,nếubạnđangởtrongmộtcănphòngcómườingườivàmộtngườigọicảnhómlàmộtlũngungốcthìtấtcảcácbạnsẽcónhữngphảnứngxúccảmkhácnhau.Aihaybịbốchửirủalàđồngukhiđangtrongtuổilớn,thậmchícóthểnổiđiênlên.Mộtngườikháccóthểchỉthấyhơitứcgiậnmộtchút,nhưngkhôngthểbằngngườicóbốhaychửimắngcon.Nhưngmộtngườikhácchưatừngtrảinghiệmviệcbịchửimắng,cóthểsẽkhôngcóchútphảnứngxúccảmmạnhmẽnàovàtựhỏiđiềugìkhiếnngườikialạinóinhưthế.

Hầuhếtchúngtađềusốngquánhiềubằngđầuvàquáítbằngtim.Chúngtacầnthườngxuyêntheodõicảmgiáccủamìnhđểxem,liệucóphảichúngtađangsốngcuộcsốngtheoýmìnhmuốnhayđangsốngcuộcsốngdongườikhácđịnhhướng.TrongcuốnNotestoMyself:MyStruggletoBecomeaPerson(Tạmdịch:Ghichépvềtôi:Cuộcđấutranhđểthànhngười),HughPratherviết:“Trongngày,tôicànglắngnghexúccảmbảnthânmìnhđểxemliệucóphảitôiđanglàmnhữngđiềutôimuốnhaykhông,thìtớicuốingày,tôilạicàngítcócảmgiácrằngmìnhđãlãngphíthờigian.”

Cảmgiáccủachúngtakhôngbiếtnóidối.Conngườichúngtacómộtnănglựctựđánhlừabảnthânthậtvôhạn.Tuynhiên,trítuệcủachúngtakhôngthểcaohơncảmgiác.Cảmgiácluônđểlộbảnthântavàchỉranhữngmâuthuẫntrongcuộcsống.Thayvìlờđixúccảm,chúngtacầnphảiliênhệnhiềuvớinóhơnnữa.Đểsốngmộtcuộcsốngthực,thỏanguyệnvàviênmãn,chúngtaphảisửdụngcảtrítuệvàcảmgiác.

“Hãytrởthànhđiềuthayđổimàbạnmuốnthấytrênthếgiới.”

–MOHANDASGANDHI–

“Aicũngnghĩtớiviệcthayđổithếgiới,nhưngkhôngainghĩtớiviệctựthayđổichínhmình.”

–LEOTOLSTOY,NHÀVĂNNGA–

CâuchuyệncủaBrad

Bướcvàotuổi40,Bradgặpkhủnghoảng.Khônghàilòngvớicôngviệccủamình,anhtinchắcđiềumìnhcầnlàthayđổinghềnghiệp.Anhmệtmỏiliênmiên,cảmgiácnhưmìnhbịngậpsâutrongvũngbùnvàkhôngthểnàothoátrađược.Bradphànnànvớibấtcứaichịulắngngheanhvềcôngviệccủamình.Anhtinrằngchỉcầnanhcóthểtìmđượccôngviệccóýnghĩavàthỏamãnhơnthìcuộcđờianhsẽtrởnêntốtđẹphơn.Tuynhiên,chánviệcngheanhphànnàn,nhiềuđồngnghiệptìmcáchtránhnéanh.

Vớicácđồngnghiệpvàngườigiámsát,nhìnbềngoài,Bradcóvẻdễchịuvàcócáchứngxửnhẹnhàng.Anhkhôngbaogiờthểhiệnbấtkỳdấuhiệunàocủasựbựctứcvàcóvẻxửlýstresstrongcôngviệcrấtdễdàng.Nhưngbêndướivẻbềngoàiđiềmtĩnhđólàgiậndữvàbựcdọcbịdồnnén,gặpdịpnósẽsôitrào.Vídụ,mộtđồngnghiệpđãgửiemailyêucầuBradlàmcôngviệccủamìnhtheomộtcáchnhấtđịnh.Tứcgiậnvìbịmộtngườikhôngcóquyềnquảnlýmìnhnóiphảilàmviệcnhưthếnào,Bradviếtthưtrảlời,trongđócónhữnglờitụctĩu.NhânviêngiámsátcủaBradgọianhtớivàhỏivềhànhđộngđó.ÔngchủcủaBradnóirằng,ôngtakhôngthểhiểuvìsaomộtngườithôngminhnhưanhlạihànhđộngtheocáchđó.Điềunàychỉkhiếnmọiviệctrởnêntồitệhơn,Bradbắtđầunhậnthấymìnhđangtựtáchmìnhxahơnkhỏitậpthểtạinơilàmviệc.Nhiềubạnđồngnghiệptránhnéanh.Bradđặcbiệtgặprắcrốivớingườigiámsáttrựctiếp,vôcùngbựcmìnhmỗilầnôngtayêucầuanhlàmgìđó.Ngườigiámsátchỉlànhânvậtcuốicùngtrongdanhsáchdàinhữngnhânvậtquảnlýanhgặprắcrối.

Cuốicùng,Bradnhậnramìnhđangbịtrầmcảmvàđãtrầmcảmnhưthếtừtrướcđếngiờ.KhiBradnhậnthứcđượccănbệnhcủamình,anhliềntìmđếncácchuyêngia.Nhờhọtưvấn,anhbắtđầuđàosâusuynghĩvềnhữngcảmgiácmànhiềunămnayanhtránhné.Anhnhậnranguyênnhântrầmcảmchínhlàmốiquanhệvớichađẻcủamình.Vớicha,anhchưabaogiờđủtốt.Ôngthườngxuyêngọianhlàkẻngudốt.NgaycảkhiBradđãngoài30tuổi,bốanhvẫntiếptụccoithườnganhtrướcmặtmọingười.Bradcảmthấychamìnhlàmộtngườiquáthôngminh,phảichịucayđắngvìkhôngbaogiờcócơhộisửdụnghếtcáckhảnăngcủamìnhmàvẫnphảilàmcôngchođếnhếtđời.KhikhảnăngtựnhậnthứccủaBradtănglên,anhnhậnrarằnganhđangsốnglạiđúngcuộcđờicủachamình.

Trongquátrìnhtưvấn,Bradbắtđầunhìnratấtcảcáclĩnhvựccủacuộcđờimìnhbịảnhhưởngdosựthiếunhậnthứcvềcảmgiácbảnthân.Anhnhậnrarằng,dokhônghọccáchquảnlýxúccảm,anhđãpháhỏngcuộcđờimình.

Ngoàiviệcthườngxuyêngặpgỡmộtchuyêngiatưvấn,anhcònthamgiacácbuổigặpmặttrịliệunhómtrongmộtthờigiandài.KhiBradtìmđượccáchgiảitỏanỗigiậndữ,anhđãnóivớinhữngngườigầngũimìnhrằng,lầnđầutiêntrongđờianhthậtsựthấycóhyvọng.

Nhiếpảnh,vốnvẫnluônlàmộtsởthíchnghiêmtúctrongđờiBrad,naypháttriểnthànhniềmđammê.Nỗisợhãibịtừchốiđãkhiếnanhkhôngdámgửiảnhdựthichodùmộtvàinhiếpảnhgiachuyênnghiệpcókhuyênanhlàmđiềuđó.Kểtừkhithamgia,anhđãgiànhđượcmộtsốgiảithưởngchonhữngbứcảnhphongcảnh.VàothứBảyhàngtuần,anhbánnhữngbứcảnhchụpđượctạimộtchợđịaphươngvàrấtthỏamãnkhimọingườighinhậntàinăngcủamình.Thỉnhthoảnganhvẫnthấykhóchấpnhậnviệcmọingườisẵnsàngtrảtiềnđểđượctreonhữngbứcảnhcủaanhtrongnhà.

Bradvẫntiếptụclàmcôngviệccủamìnhnhưngmọichuyệnkhôngcònnhiềurắcrốinhưtrước.Khianhđãbớtphànnànvềcôngviệc,anhthấyrằngcácđồngnghiệpkhôngtránhmìnhnữavàlầnđầutiênanhđượcmộtsốđồngnghiệpmờitớidựtiệc.Anhtrởnênthânthiệnhơnvàcóvẻđãtìmđượcniềmhứngthúmớivớinhữngngườicùnglàm.

MặcdùcôngviệcđanglàmkhôngphảilàcôngviệcanhmơướcnhưngBradđãnhậnrarằng,dùsaođócũngkhôngphảilàcôngviệctồitệnhấtvàanhpháthiệnracómộtsốphầnviệcanhcũngthậtsựthích.Biếtrằngnhữngvấnđềgặpphảivớilãnhđạobắtnguồntừviệcgiậnchamình,Bradđãnỗlựcxâydựng/pháttriểnnhữngmốiquanhệtônkínhtrongcôngviệcvớingườigiámsátvàquảnlýcủamình.

Bradđãbậtcườikhilầnđầunhậnrangườigiámsátcủamìnhchínhlànguyênnhânlàmbùngnổcơnthùđịchcủamìnhdogợinhớtớihìnhảnhchamình.Nhậnthứcnàybướcđầuhàngắnmốiquanhệcủaanhvớinhữngngườiquảnlý.Anhđãnỗlựcxâydựngmốiquanhệtốtđẹphơnvớihọ.Trongkhitrướcđâyanhtìmranhữngkhácbiệtchiacáchvớihọthìgiờđâyanhbìnhtĩnhnỗlựctìmranhữngđiểmchungvớihọ.

Bằngcáchthànhthựcnhìnnhậnvàtựcamkếtsẽđốimặtvớinhữngcảmgiáccủamình,Bradđãthayđổiquanđiểm.Giờđâyanhđãcóthểtậnhưởngcuộcđờimình.

“Bạncầnphảirờibỏthànhphốtiệnnghivàbướcvàothếgiớihoangdãcủatrựcgiác.Nhữnggìbạnkhámpháđượcsẽrấttuyệtvời.Nhữnggìbạnkhámpháđượcsẽlàchínhbạn.”

–ALANALDA,DIỄNVIÊN–

Kỹthuậttăngcườngkhảnăngtựnhậnthứcxúccảmcủabảnthân

ØDành10phútmỗingày.Tìmmộtnơiriêngtưbạncảmthấythoảimái.Nhắmmắtlạivàtậptrungvàocảmgiáccủamình.Hãycảmnhậnsựcăngthẳngtrongcơthểbạn.Táihiệncácsựkiệntrongngàyđểtạoramộtvàicảmxúcmạnh.Cốgắngtáitạonhữngcảmxúcđóbằngcáchnhớlạicácsựkiện.Cuốimỗilần,hãyviếtlạinhữngxúccảmkhácnhaumàbạnvừaxácđịnhđượcvàomộtcuốnsổđượcdànhriêngchomụcđíchnày.Saumộtvàituần,đểýxembạncótiếnbộtrongviệcxácđịnhxúccảmhaykhôngbằngcáchnhìnvàosốcảmxúcbạncóthểtáitạo.

ØNếubạngặpkhókhăntrongviệcliênhệvớicácxúccảmcủamìnhhoặcgặprắcrốitrongviệcphânbiệtcácloạicảmxúc,hãytớigặpmộtnhàtrịliệuhoặcthamgiamộtnhómđặcbiệtcókhảnăngkhuyếnkhíchbạnbàytỏnhữngcảmxúcnày.Đôikhi,chứngkiếnngườikháccanđảmchiasẻxúccảmcủahọcũngsẽlàmchúngtanảysinhmongmuốnlàmđiềutươngtự.

ØVàocuốingày,nếucảmxúctiêucựcmạnhmẽ-vídụsợhãi,tứcgiậnhoặcbuồnchán–xuấthiện,hãycốtìmnguồngốcbanđầu.Vídụ,nếuaiđólàmbạntứcgiận,hãytựhỏimìnhcóphảingườiđógợinhớchobạntớiaiđólàmbạntứcgiậntrongquákhứhaykhông.Hãynghĩlạilầnđầutiênbạnnhậnramìnhđãtrảiquakiểutứcgiậnđó.

ØKhibạnthấymìnhđangsắptứcgiận,hãytựbuộcmìnhkhôngđượcphảnứnggìtrongítnhất10giây.Chuẩnbịsẵnmộtýnghĩ–mộtkỷniệmdễchịuhoặcmộtđiềugìđóvẫnđánhđốbạn–đểnghĩtrongkhoảngthờigian10giâyđó.Bạnphảilàmbấtkỳđiềugìcótácdụng,đểbuộctâmtrímìnhnghĩvềmộtđiềugìđókháctrừviệctứcgiận.

ØNếubạnthấymìnhgiậndữ,sợhãi,xấuhổhaymặccảmtộilỗi,sauđóhãytựhỏixemliệumìnhcóthểphảnứngtheocáchkháckhông.Saukhibạnđãtìmracáchxửlýtìnhhuốngtốthơn,hãytậptrungvàogiảiphápđótrong30giây.Hãytựnóivớimìnhrằng,lầnsaubạnsẽxửlýsựviệctheocáchmớinày.

ØMỗingàyhãytìmcơhộichiasẻítnhấtmộtxúccảmtíchcực.Hãynóichoaiđóbiếtnếuđiềuhọlàmkhiếnbạncảmthấythích.

Q

6SỰQUẢQUYẾT

“Hãy cân nhắc thận trọng, nhưng khi quyết định là phải hành động hoặcnhườngnhịnkhoandung,hoặckiênquyếtchốnglại.”

–CHARLESCOLTON,GIÁOSỸVÀNHÀVĂNANH–

uảquyếtlàkhảnăngduytrìcácgiớihạnvàdiễnđạtcácnhucầucủabản thân rõ ràng, thẳng thắn.Điềunàybaogồmviệccó thểdiễn tảnhữngxúccảmngườiđóđangcảmthấyvàđưaranhữngýkiếncó

thểgặpsựphảnđốihoặcđingượclạivới“ýkiếnđámđông”.Dùquảquyếtcónghĩalàyêucầunhữnggìchúngtamuốn,nhưngnócũngkhôngcónghĩalàchúngtaluônnhậnđượcnhữnggìchúngtayêucầu.Tínhquảquyếtbịcoilàxấuởmộtsốlĩnhvựcxãhộivìnóthườngbịnhầmvớitínhhunghăng.

Nhữngngườiquảquyếttheonghĩatíchcực,trongkhirấtrõràngvềmongướccủamìnhthìvẫnrấttôntrọngquyềncủangườikhác.Nhữngngườiquảquyếtduytrìcácgiớihạncủamìnhnhưthếnàothìcũngtôntrọngcácranhgiớicủangườikhácnhưthế.Tínhquảquyếtchophépcósựkhácbiệtvềquanđiểmmàkhôngcầnphảicốgắngđánhbại,khiếnngườikhácphảiphụctùnghoặcbuộchọphảithayđổisuynghĩ.Nóchophéptồntạitìnhhuốngtrongđócảhaibênđềulàngườichiếnthắng.Đâylàđiềumàsựhunghăngkhôngthểlàmđược.Haingườiquảquyết có thểduy trìmột tìnhbạn thân thiết và tôn trọng lẫnnhautrongkhivẫnbấtđồngvớinhau.Thôngthường,nhữngngườiđứnglênbảovệquyềnlợicủamìnhđượckínhtrọngvàđượcngườikhácđánhgiácaohơnvìhànhđộngcủahọ.Tuynhiên,vìranhgiớigiữatínhquảquyếtvàhunghăngthườngrấtmongmanhnênnhữngngườiđượctôntrọngrấtcốgắngđểtôntrọngranhgiớicủangườikhác.

Sựhunghăng

Tính hung hăng, đòi hỏi phải có người thắng – kẻ bại. Những người hung

hăng không tôn trọng các giới hạn vàmuốn áp đặt ý chí củamình lên đốiphương.Dùsựhunghăngcóthểđạtđượcmụcđíchtrướcmắtnhưngnóđểlạinhữngvếthằnxấuxíluônđitheonhữngkẻhunghăngđó.Nạnnhâncủatínhhunghăngthườngcảmthấybịbắtnạt,cămthùvàtứcgiậntrướckếtquảvàsẽthườngtìmcơhộipháhoạivà“trảđũa”kẻhunghăngkia.Đólàlýdovìsaonhữngngườihunghăngthườngbịghétvàcóítbạnthân.Dùcóvẻlàhọđượctôntrọng,đặcbiệtnếuhọởvịtríquyềnlựcvàcóquyềnchỉđạongườikhác,nhưngtháiđộtôntrọngấyrấtmongmanh.Nhữngcondaosẽchìaranếuhọrờikhỏivịtríquyềnlựcđó.

Tínhthụđộng

Trongkhihunghăngđứngởđầunàycủathangđomứcđộbảovệbảnthânthìthụđộngđứngởđầubênkia.Nhữngngườithụđộngđượcvínhưnhữngchiếcthảm chùi chân, ai muốn bước qua cũng được. Cho dù vì bất kỳ lý do gì,nhữngngườithụđộngcũngkhôngnóilênnhucầuvàmongmuốncủamìnhvàthườngbịngườikhácápđặt.Nhữngngườinàytrởthànhnạnnhâncủaxãhội.Tínhhunghăng–thụđộnglạilàmộtlĩnhvựckháckhôngănkhớptrênbậcthangđomứcđộtựvệ.

Tấtcảchúngtađềubiếtnhữngngườihunghăng-thụđộng.Họcóvẻkíntiếngvàkhôngthíchbịlàmphiền.Dùnhìnbềngoài,cóvẻhọhòahợpvớimọithứvàkhônggìcóthểlàmhọthấyphiền,nhưngbêntrongđangsụcsôi,cảmgiácnhưcórấtnhiềumũikimchâmvàolòngmỗikhihọcảmthấyngườitađangchĩamũisựbấtcôngvàomình.Cuốicùng,khihọkhôngthểchịuđựngthêmchútnàonữalàhọbùngnổcơntứcgiận.Sựhunghăngthụđộngthườnglàcơchếđượcbiếtđếnởnhữngngườiởvàonhữnghoàncảnhdễbịtổnthươngvàtừng bị trừng phạt do nói ra những xúc cảm và ý kiến của mình. Thôngthường,hànhvinàyđượcbiếtđếnvào thời thơấukhi trẻconhọcđượcbàihọcrằng,sẽkhôngổnnếuchúngthểhiệnsựgiậndữhoặcmộtsốloạixúccảmkhácvàýkiếncủachúngkhôngcóýnghĩagì.Nếuđứatrẻkhôngnhậnđượcsự giúp đỡ thì nó sẽmang theo tính hung hăng – thụ động đó cho tới khitrưởng thànhvàsửdụng tínhđóvớingườibạnđời,vớicấp trên,bạnbèvànhữngngườikhác.

Ngườilớncũngvậy,họcóthểhọccáchchôngiấuxúccảmvàsuynghĩcủamìnhkhithấykhôngcócáchnàokháchoặckhihọliêntiếpbịtổnthươngdonóiranhữngxúccảmvàsuynghĩcủamình.Nhữngngườicóôngchủhoặccóbạnđờiđộcđoáncóthểhọcđượccáchgiữkínnhữngsuynghĩvàcảmgiáccủamình.Khicơngiậndữcủanhữngngườihunghăng–thụđộngbùnglên,nócóthểgâyrarấtnhiềutổnhại.Nhữngcơngiậndữbùngphátthườngcókếtquảlànhữngmốiquanhệbịpháhỏng,cũngnhưmấtđitìnhbạnvàcôngviệc.

Cáccơhộinghềnghiệpbịtổnhạinghiêmtrọnghoặcmấthoàntoàndomộtaiđó trải qua cơn giận không thể kiểm soát được. Điều quan trọng là nhữngngườihunghăng–thụđộngcầnphảihọccáchquảquyết,nóirasớmhơnmứchọcảmthấycần.Đâylàhànhvicóthểvừahọcvừathựchành.

Sựquảquyếttíchcực

Cónhiềucáchhiệuquảđể trởnênquảquyết,nhiềunhưsố lượng tínhcáchcủaconngườivậy.Trongkhicáchnhìncủachúngtavềmộtngườihunghănglàmộtkẻtomồmvàđángghét,thìmộtngườikíntiếngvànhẹnhàngvẫncóthểđứnglênbảovệquyềnlợicủamình,giốngnhưmộtngườisốngthoảimáivàthíchgiaodu.CâunóicủaTeddyRoosevelt“tẩmngầmtầmngầmmàđánhchếtvoi”làmrõmộtđiềurằng,chúngtakhôngnênnhầmlẫngiữasựimlặngvớiviệcthiếukiênđịnhvàmụcđích.Sựquảquyếtđòihỏiphảicónhậnthứcvềcảmgiácvàmứcđộtựtrọngkhá.Chúngtacầntinrằngýkiếnvàcảmgiáccủa bản thân là quan trọng trước khi chúng ta sẵn sàng và dễ dàng nói lênnhữngđiềuđó.

Sựđộclậpcũngquantrọng.Càngítphụthuộcvàosựủnghộcủangườikhác,chúngtacàngítsợsẽxúcphạmhọkhichúngtacởimở,trungthựcvànóilênnhữngđiềumongmuốn.Khiaiđónóiranhữngđiềutráingượcvớiniềmtinvàgiátrịchúngtavẫntintưởngmạnhmẽbấylâunay,chúngtathườngkhôngthểthốtrađiềuđầutiênxuấthiệntrongđầu,nênbiệnphápkiểmsoáttốtcơnbốcđồngsẽcótácdụng;nếukhông,chúngtacóthểsẽtứcgiậnhoặcnóiđiềugìđósaunàyphảihốitiếc.Ngườicóthểgiữbìnhtĩnhtrongcơntứcgiậnvàtrongtìnhhuốngcăngthẳngcuốicùngsẽlàngườichiếnthắng.

Thếgiớicóđầynhữngngườilợidụngtavàvượtquacácranhgiớicủatanếuchúng ta cho phép họ.Để tìm ra con đường riêng chomình và nhận đượcnhữnggìmongmuốn,chúngtacầnphảicókhảnăngduytrìvữngchắcranhgiớicủamình.

“Mụcđíchkiênđịnhlàmộttrongnhữngnguồnsứcmạnhcầnthiếtnhấtcủatínhcách,vàlàmộttrongnhữngcôngcụtốtnhấtdẫnđếnthànhcông.Khôngcónó,cácthiêntàisẽlãngphínỗlựccủamìnhtrongmộtmêcungbấtđịnh.”

–PHILIPDORMERCHESTERFIELD,CHÍNHKHÁCHANH–

CâuchuyệncủaDon

Chủđề của hội thảo là “Ảnhhưởngđối với công việc”.

Hơn40ngườiđã tới thamdựnghediễngiả,mộtchuyêngiahàngđầuvềcáchgâychúývàthăngtiếntạicôngsở,nói chuyện.Nhữngkhảnăngcủavịdiễngiảnày thật ấntượng. DonMaxwell đã thuyết trình trước các tập đoànlớn,cácchínhphủvàcácnhàgiáodụctrênkhắpcảnước.Ôngcòn làkháchmời củacác chương trình thuyết trìnhtrên truyền hình được yêu thích và thu hút được nhiềungườithamgiaởbấtkỳnơinàoôngđến.

BàinóicủaDonvớinhóm40ngườinàythậttrôichảyvàtinh tế. Ông luôn dừng đúng lúc để đưa quan điểm củamìnhvàovànhấnmạnhnhữnglĩnhvựcquantrọng.Doncao lớn đứng đó,mang tới cho khán giảmột bài thuyếttrìnhtrànđầynănglượng,sựnhiệttìnhvàtựtin.Ônglầnlượtnhìnvàonhữngngườithamgiavàđảmbảorằngtấtcả họ đều cảm thấy như ông đang nói vớimộtmình họvậy.Quầnáođượcmaycầukỳ,phongcáchvàtháiđộcủaông, tất cảđều toát lênông làngười tự tinvà thànhđạt.Nếukhángiảđượcyêucầutưởngtượngranềngiáodụcôngđượchưởng,rấtcóthểhọsẽhìnhdungramộtcậubésángsủacóthànhtíchhọctậpxuấtsắc,giỏithểthao,đượcnhiềubạngáimếnmộvàđượcbốmẹnuôinấngtrongyêuthương.

Bức tranh của họ về quá khứ củaDon khác xa thực tế.Trướckhihoàn thànhbài thuyết trình củamình,Donđãyêucầucáckhángiảcủamìnhcốgắngtưởngtượngthờithơấuvàthờikỳđầutrưởngthànhcủaôngnhưthếnào,dựa trên những gì họ vừa được nhìn và nghe.Vào cuốibuổi thuyết trình,Don tóm tắt chocáckhángiảnghevềcuộc đời củamình. Hồi bé, ông làmột đứa trẻ gầy gò,vụngvề và hay xấu hổ.Cha của ông,một thươngnhân,nghiện rượu rấtnặngvàmãi saunày,Donmớibiếtđiềuđó. Dù không ngược đãi vợ con nhưng ông hoàn toànchìmđắmvàonhữngrắcrốicủamìnhvàkhônglàmđượcgì nhiều choDon và người anh trai Jason củaDon.Mẹông phải chịu đựng những đợt trầm cảm. Khi sức khỏekháhơn,bàcóthểthểhiệntìnhyêuthươngcủamìnhvớihaicậucontrai,nhưngsauđóbàlạithumìnhvàothếgiớiriêngcủamình.Donnhớ lại cảmgiác côđơn, sợhãivàbấtlựckhitronggiađìnhkhôngcóailàtrụcột,trừngườianhtraihơnôngcóhaituổi.

Cómộtngườimàhaianhemcóthểtrôngcậy–đólàchúChuckđằngbố.ChúChucklàanhhùngthờichiếnvàkinhdoanhkháthànhđạtsaukhichiếntranhkếtthúc.Dùôngchỉcaocókhoảng1m60nhưngvớihaianhemôngphảicao đến 2m10. Thấy hai đứa cháu củamình bị thiếu sựdạy dỗ của cha mẹ, chú Chuck đã che chở cho chúng.CảmthấysựthiếutựtinởDon,ôngghitênchocậuthamgialớpjudokhicậubảytuổi.

Đứahọc sinh đầu gấuở trườngDonvẫn thườngbắt nạtDonvànhữngđứatrẻnhỏconhơnkhác.Đượcsựkhuyếnkhích,huấnluyệncủachúChuckvàtậpluyệnjudo,cuốicùngDoncũngđủcanđảmđểđánhtrả.Ôngnhớrõngàyhômđó.KhicậubéDonđangđidọchànhlangthìđứabékia xuất hiện từ phía sau và đánh đổ túi đựng bữa trưakhỏitaycậu,thứcănđổhếtrađất.Thằngbébảo,Donlàmgìđượcnónào.Khôngsuynghĩnhiều,Donsấntớivàhấtđámsáchvởkhỏitaythằngbérơilaliệtdướiđất.Cótiếngcườiđằngsauhaiđứabé.Thằngbékia,choángvángvàtứcgiận,vungcúđấmhướngvềDon.Donđoánđượcýthằng bé liền chộp lấy cánh tay và quật nó xuống đất.Bànghoàngvàđauđớn, trôngcóvẻsữngsờvàkháxấuhổ,thằngbéngồidậyvàcúimặtbỏđi.NókhôngcòndámlàmphiềnDonnữa.

Tiếngđồn lannhanhvàcậubéhayxấuhổvàbịbắtnạtngàynàonhanhchóngtrởthànhngườihùng,đượccảbạnbèlẫnthầycôgiáokínhnể.TrongkhiDonđãgiànhđượcsựtựtinkhitựvệthìviệcphảinóitrướcđámđônglạilàmộtvấnđềkhác.Bấtkỳkhinàothầycôgiáođặtcâuhỏi,Don đều chết lặng, hầu như chỉ có thểmấpmáy trả lờibằngmộtgiọngyếuớtvànhútnhát.KhiDonnóichochúvềvấnđềnàycủamình,chúChuckđưaramộtkếhoạch.ÔngbảoDonhãyhìnhdunglạiviệcquậtngãđứahaybắtnạtcậubấtkỳkhinàocậuphảinóitrướcđámđông.Cậuphảihìnhdungchắcchắntrongđầumìnhhìnhảnhmạnhmẽ,tựtinvàchắcchắnvàobảnthântrướckhibắtđầunói.

Lầnđầuthửđiềunày,thầycôgiáovànhữngbạnhọckháctrong lớp đều lặng đi trong chốc lát, ngạc nhiên trướcgiọngnóimạnhmẽvàtựtincủacậu.Càngluyệncậucàng

làmđượcdễdànghơnvàcuốicùngcậubénhútnhátbắtđầuthíchnóitrướcđámđông.Cậuđủtựtinvềkhảnăngcủamìnhđểcóthểtranhcửchứcchủtịchhộihọcsinhvàkếtquảlàcậuchỉchịuvềthứhai,ngườithắngcuộclàcôbéđượcyêuthíchnhấttrườngvàtừnggiànhvươngmiệntrongcuộcthisắcđẹp.Dontựhàovềnỗlựccủamìnhvìbiết rằngmìnhđã làmhết sức.ChúChuckvẫn luônnóivớicậurằng,thấtbạikhôngcógìđángxấuhổnếumìnhđãcốgắnghếtsức.

Donđihọcđạihọcvàtrởthànhmộtnhàtâmlýhọc.Dùôngthíchgiúpđỡtừngcánhânnhưngniềmđammêcủaông là nói chuyện với các nhómngười.Mỗi khi có dịp,ông lại tìnhnguyệnnóichuyệnvớicácnhómcộngđồnghoặccơquan.Dùkhôngkiếmđượcchúttiềnnàotừnhữnghoạtđộngnàynhưngôngvẫncoiđólàcơhộiđểrènluyệnkhảnăngvàcóđượcnhữngkinhnghiệmdiễnthuyếtquýbáu.

Sau20nămtốtnghiệpđạihọc,hiệnDonđãtrởthànhmộtdiễngiảcótiếng,chuyênvềcáchộithảovàthảoluậnpháttriểnnhânviên.Dùkhôngcònphảinóichuyệnmiễnphínữanhưngôngvẫntìnhnguyệnnóichuyệnvớicácnhómtrườnghọc.Donthíchkể“câuchuyệnđánhbạikẻbắtnạt”củamìnhvàthấylạimìnhtrêngươngmặtcủanhiềuđứatrẻítnóingồicuốilớp.Ônghyvọngrằngthôngđiệpcủaôngsẽmangtớisựcanđảmcầnthiếtchomộtvàiđứatrẻđóđểchúngkhôngtrởthànhnạnnhâncảđời.Ôngsuyxétrằng, ngay cả nếu cuộc nói chuyện của ông chỉ có thểkhích lệ chúng làmmột điều trước đây chúng sợ khôngdámthửthìôngcũngđãthànhcôngrồi.Lýthuyếtcủaônglà,khiconngườitađãthoátrakhỏiđượcđiểmỳcủamìnhrồithìhọkhôngbaogiờtrởlạiconđườngtrướcđâynữa.

Kỹthuậttăngtínhquyếtđoán

ØTậpđòihỏinhữngđiềubạnmuốn.Đừngxinphéphoặcràođón,hãyhỏithẳng.Hãytựnóivớimìnhrằngthờigianvàýkiếncủabạncũngđánggiánhưcủabấtkỳaikhác.Ngaycảnếubạnkhôngthậtsựtinnhưvậythìcũngcứthuhếtcanđảmvàthựchiện.Thẳngthắnđòihỏiítnhấtmỗilầnmộtngày.Bắt

đầubằngnhữngtìnhhuốngítđángsợvàtiếntớinhữngtìnhhuốngkhókhănhơn.

ØChúýtớingônngữbạnsửdụng.Tiếntớicắtbỏsựngậpngừng,“à”,“ừ”.Nhữngtừchêmnàykhiếnbạncóvẻkhôngquyếtđoán.Nóichậmlạinếubạnthấycầnthiết,nhưnghãytậplàmcholờinóicủamìnhnghechắcchắnvàmạnhmẽ.

ØGọimọingườibằngtên,khôngdùngdanhxưngtrừkhitheoquytắcthôngthường,tagọinhữngngườiđóbằngchứcdanhcủahọ(khinóichuyệnvớibácsỹ).Gọiaiđóbằngchứcdanhkhikhôngđượcyêucầusẽtraochohọvịtríquyềnlựccaohơnbạn.Hãynhìnthẳngvàomặtngườiđốithoại.

ØTạolậpthóiquenlêntiếngvàyêucầubồithườngkhibạnthấycóđiềubấtổnvớimónhàngmìnhmua,chodùđólàmộtbữaănởnhàhàng,haymộtmónquầnáohaymộtlầnsửaxe.Yêucầubằngchứngchothấyngườitađãlàmdịchvụchoôtôcủabạn,vídụnhưchoxembộphậnđãđượcthaythế.

ØĐừngđểcácchuyêngiadọachokhôngdámyêucầulàmrõhoặcgiảithích,vìbạnnghĩhọsẽchomìnhlàdốtnát.Họcótráchnhiệmgiảithíchvấnđềtheohướngđơngiảnhóasaochobạnhiểuchứbạnkhôngcónghĩavụphảihọcnhữngchuyênmôncủahọ.Hãycứyêucầuhọgiảithíchchođếnkhibạncảmthấythoảimáivàhiểuhếtnhữngđiềuhọnói.

ØKhôngbaogiờlêntiếngtựvệkhibạnthấymìnhđangbịmấtkiểmsoát,nếukhônggiọngbạnsẽthểhiệnrõsựgiậndữ.Khibạnlàmđiềunàytứclàbạnsẽchongườikiaquyềnkiểmsoátbạn.Hãychờchođếnkhibạncóthểnóimộtcáchbìnhtĩnhvàdõngdạc.Hãynhớ,khôngphảibạnđangtấncôngđốiphươngmàđơngiảnlàbạnđangyêucầunhữnggìmìnhmuốn.Nếubạnkhôngnhậnđượcthứmìnhmuốn,hãytiếnlênvàthửlạilầnnữa.Hãytậptrungvàothựctếlàbạnkhôngsợthửvàbạnđãlàmhếtsức.

T

7LÒNGTỰTRỌNG

“Tựtinlàđiềukiệntiênquyếtđểcóthểlàmđượcnhữngđiềuvĩđại.”

–SAMUELJOHNSON,NHÀVĂNANH–

“Ngườinàotinvàobảnthânmớigiànhđượclòngtincủangườikhác.”

–DANHNGÔNCỦANGƯỜIDOTHÁIHASIDIC–

oànbộýnghĩacủa tự trọnglàcáchchúngta tựnhìnnhậnbản thânmình.Đólàđánhgiáchínhxácvềconngườichúngta,xétđếncảmặtmạnhlẫnmặtyếu.Khinóitớitựtrọng,hầuhếtmọingườiđềunghĩ

nó đồng nghĩa với tự tôn. Tuy nhiên những người sáng tạo ra bài kiểm traBarOnEQ-iđã tìmnhiềucáchđểphânbiệthaikháiniệmnày.Tự tôn là từthôngdụng từnhiều thậpkỷnayvà thiếu tự tônđượccoi làvấnđềnghiêmtrọngđốivớitấtcảnhữngaicóbấtổn.Dođó,câutrảlờilàphảinângcaolòngtự tôn củamọi người bằng cáchnói với họ rằng, họ thật tuyệt vời vàxứngđángđượctôntrọngchỉđơngiảnvìhọlàchínhbảnthânmình.Ngườitachorằng,nếucóthểnângcaolòngtựtôncủamọingườithìhọsẽthựchiệnvaitròcủamìnhhiệuquảhơn.

Tuynhiên,ngườitapháthiệnrađiềunàykhôngđúngsaukhithấyrằng,nếuchúngtalàmtăngcảmgiáccủamộtngườivềgiátrịcủangườiđó,cuốicùngchúngtasẽcómộtconngườibấtổn.Ngườinàycảmthấybảnthânmìnhrấttốtvàcórấtítnhucầucầnthayđổivìhiệntạihọcũngđãtốtlắmrồi.Đâyrõràngkhôngphảilàkếtquảmàcácnhàxãhộihọcnghiêncứuvềkháiniệmtựtônhìnhdungra.Phầnquantrọngcònthiếuchínhlàyêucầuphảiđạtđược,phải làmđượcđiềugìđóđánggiáđểđượcquyềncảmthấyhài lòngvềbảnthân.

Lúctrướctôiđãđềcậpđếnkhảnăngtựlừadốibảnthâncủachúngtalàvô

hạnnhưngcảmgiácsẽluônđểlộchúngta.Điềunàycóvẻđúngvớiviệcthổiphồnggiátrịbảnthân.Thẳmsâubêntrong,cáccảmgiáccủachúngtakhônghềthayđổi,điềuđólàmchohìnhảnhbịthổiphồngquámứckiatrởnêngiảtạohếtsức.Cuộcđờitôilàbằngchứngchođiềunày.Ởtrườngcấpba,tôitậptrungvàocácgiờhọc,coiđónhưlàbướcđầutiênđểcóthểhọccaohơnvàcóđượcvị trí tôimuốn trongcuộcđờinày.Điểmsốcủa tôikhá tốt,ởmộtvàikhóahọctôicònđạtđượcmứcđiểmdẫnđầulớp.Vịhiệutrưởngcónóimộtcâumàtôikhôngbaogiờquên.Ôngnói:“Harvey,conthậtlàcừnhưngchớđểmìnhchếnhchoángvìđiềuđó.”Thànhtíchlàthứgìđóbạnphảitựlàm,vàvìthếnósẽkhôngbaogiờbịlấymất.Đểlàmđượcđiềuđóphảicầnđếnsựtận tâm, canđảmvàcầncù.Đây lànguồnbồiđắp lòng tự trọngđích thực.Nhữngthànhtíchnàykhôngcầnphảitolớn,kinhthiênđộngđịamớikhiếntacảm thấy thoảimái.Hoàn thành tốtbấtkỳnhiệmvụnàochúng ta thấykhóhoặckhôngchắcmìnhcóthể làmđược,sẽchochúngtacảmgiácvềgiá trịbảnthân.

Xuấtbảnđượccuốnsáchđầu tiên tấtnhiênđãđemlạicho tôisứcbậtnănglượngtolớn.Hàngngày,tôiđạtđượcnhữngbướctiếnnhỏhơnbằngcáchlàmtốtnhữngcôngviệcthườnglệ.Vídụ,tôicảmthấymìnhhữuíchkhiviếtđượcmộtbứcthưtaythậthayhoặchọcđượcmộtchứcnăngmáytínhnàođó.Bấtkỳkhinàotôilàmđượcđiềugìchoaihoặcvìthếmànhậnđượclòngbiếtơnchânthành,tôiđềuthấydễchịu.Cócanđảmthửlàmmộtđiềugìđóvẫncóthể khiến bạn thấy phấn khởi, ngay cả nếu kết quả không được nhưmongmuốn.Chúngtavẫnsẽhàilòngkhibiếtrằngmìnhđãtựđẩybảnthânrakhỏisứcỳ.Tôivẫnnhớcảmgiáccủamìnhkhisốtsắngtrongchuyệnhẹnhò,cốgắnggomgópcanđảmđểgọiđiệnvàmờiaiđóđichơi.Mứccanđảmtôicầntỷlệthuậnvớiviệctôimuốnhẹnhòvớingườiđóthếnàothìsẽtỷlệnghịchvớithànhcôngtôidựtínhnhưthế.Tôithườngchờđếnphútcuốimớigọiđiệnchobuổihẹnvàocuốituần,thườnglàthứTư.Bấtkỳkhinàobịtừchối,tôilạithấyxáotrộnvớinhiềucảmgiáckhácnhau.Mộtmặttôithấtvọngvìkhôngthànhcông.Mặtkhác,tôilạicảmthấyđượcanủivìmìnhđãcóđủcanđảmđểgọi.Hậuquảcủaviệckhôngđủcanđảmđểgọilàtôikhôngbaogiờbiếtchuyệngìcóthểxảyra.Ítnhấtgọiđiệncũngchotôicócảmgiáccơhộiđãkhéplại.

Thấtbạithậtsựduynhấttrongđờilàkhôngcócanđảmthử.Bấtkỳkhinàochúngtavượtlênđượcsứcỳvàtựmạohiểmbảnthânđểnhậnđượcnhữngđiềuchúngtamuốnthìnềnmóngcủalòngtựtrọngcủachúngtasẽđượcnângcao.Hãycoiđólàmộttàikhoảnngânhàng.Thayvìtăngnguồntiền,chúngtađanglàmtăngnguồncungcấpgiátrịbảnthân.Càngtíchlũy,chúngtacàngcónhiềucơhộimởrộngcuộcsốngcủamình.Nhữngngườicótàikhoảngiá

trị bản thân lànhmạnh luôn tìm kiếm các cơ hội phát triển. Tài khoản nàycànglớnthìchúngtacàngcónhiềucơhộihơn.

Làmsaochúngtabiếtmọingườicólòngtựtrọngthậtsựhaychỉđangravẻcónó?Chúngtabiếtcónhữngngười,theotiêuchuẩnxãhội,kháthànhđạt,dùtronglònghọkhôngthấyổnvềbảnthânmìnhchútnào.Cónhiềungườithànhcôngvìhọđủkhéoléođểđiềukhiểnngườikháctrongtròchơinày.Tuynhiênnhữngngườicómứctựtrọngcaothậtsựthườngủnghộnhữngmụctiêucủangườikhácvàkhôngcónhucầudìmngườikhácxuống.Họủnghộướcmơ,mục tiêu của người khác và không bị đe dọa bởi những điều đó. Tiếnbướctrênconđườngkhámphávàpháttriểnriêngcủamình,họluônchàođónnhữngngườibạnđồnghành.

SouthwestAirlineslậpchươngtrìnhtrợgiúpCoHeartsđểgiúpnhữngngườimớivàolàmcảmthấyđượcchàođón.Nhânviêncũtìnhnguyệntrợgiúpnhânviênmới: thường xuyên liên lạc với những ngườimới,mua tặng họ nhữngmónquànhỏ,đưahọđiăn trưavàgiúpđỡhọ.Kếtquả làsauchương trìnhnày, nhiều mối quan hệ hỗ trợ và thân thiết đã được thiết lập. Ngày địnhhướng làmột sự kiện lớn,một cái cớ để tổ chức liên hoan.Thông thường,nhữngngườimớiđượcchàođón trongkhôngkhígiốngmột lễhội carnivalvớibóngbay,pháogiấy, canhạcvàvũhội.Bắtđầu từchínhchủ tọaHerbKelleher, tiếpđếnlàcácnhómnhânviênvừanhảyvừahátvừamiêutảchonhữngnhânviênmớivềcôngviệccủahọ.Vàocuốibuổiliênhoan,bóngbayđượcđưaxuốngkhuvựcchờ lênmáybaychobọn trẻ.Điềunàymangđếnmộtthôngđiệpbằnghìnhảnhvềmộtcôngtykhôngchỉthậtsựbiếtchămlochongườicủamìnhmàcònbiếtchămlochocảkháchhàngnữa.

“Ngườicósứcmạnh làngườigiữđượcbản thân trongquyền lựccủachínhmình.”

–SENECA,DIỄNGIẢVÀNHÀVĂNLAMÖ

CâuchuyệncủaMonica

Monicađượcnuôi dạy trongmột gia đìnhnghiêmkhắc.Chacôrấtcổhủvàchorằng,đànbàcongáikhôngcầnphảihọcnhiềuchỉđểnuôiconvàtrôngnomnhàcửa.Mẹcôsợchacôvàcũngtinrằngphụnữsinhralàđểphụcvụchồngvàởnhànuôicon.Haianh trai củaMonicađượckhuyến khíchmở rộng học vấn.Một người sau này trở

thànhkỹsưvàngườikia trởthànhdượcsỹ.Caokhoảng1m74vàthânhìnhmảnhdẻ,Monicakhônghẹnhònhiềutrongsuốt thờiphổ thông.Dùkháhấpdẫn,nhưngcôbélạicốchegiấunhữngưuđiểmcủamìnhbằngcáchănmặckínđáovàtrangđiểmrấtít.Điểmsốcủacôbéđủcaođểcóthểtrởthànhmộthọcsinhdanhdựnhưngcôbécốtìnhnhận điểm thấp nhất trong môn tôn giáo. Lúc đó, côkhônghiểusaomìnhlạilàmvậynhưngsaunàycônhậnrarằngđólàcáchchốngđốilạichamẹmình,đặcbiệtlàchacô.Monicacũngxuấtsắctrongcácmônthểthaovàlàngôisaotrongđộibóngrổcủatrường.

DùrõrànglàcótàinhưngMonicakhôngthấyổnvềbảnthânmình.Thiếusựủnghộtừchamẹ,côbékhôngcóbấtkỳkếhoạchnào cho tương lai.Nhưng côbé lại cómộtđồng minh rất mạnh, đó là dì Jennifer. Jennifer là nữdoanhnhânthànhđạt,bàlàmchủtịchPhòngThươngmạiđịa phương. Dì đã đi công tác trên khắp thế giới vàMonicakính trọngdì.Chacôbékhông thíchdì, thườngxuyênchỉ tríchdìvìhaicuộchônnhân thấtbạivàbónggiónóirằngdìlàmộtngườiphụnữthấtbại.MẹMonicakhôngbảovệ emmình trướcmặt chồng, nhưngMonicaphát hiện có chút gì đó ghen tỵ với dì Jennifer trongnhữnglầnnóichuyệnvớimẹ.Monicanghĩchamìnhcũngghentỵvớidìvìdìcónhiềutiềnhơn,đượcgiáodụctốthơn và tận hưởng cuộc sống nhiều hơn ông. Dù bị chaphảnđốinhưngMonicabắtđầudànhnhiềuthờigianhơnvới người dì yêuquý củamình. Jennifer rất ủnghộđứacháugáicủamình.Monicahọccáchtrangđiểmvàănmặclàmsaonổibậtnétđẹptựnhiêncủamình.Vớisựkhíchlệvàủnghộtàichínhcủadì,côbéghitênthamgiacáclớphọcmúa.Vớitàinăngbẩmsinh,Monicathấycácbướcdichuyển trongmônmúangấmvàomìnhmộtcáchkhádễdàngvàcôbébắtđầuđammêsởthíchmớinày.Nógiúpcôbé tăngcườngcáckỹnăng tương tácxãhộivàsự tựtin.

DìcủaMonica luônnhắccôbé rằngcónhữngngườicôgặp trongđời, doghenghét nhỏnhenvàđểbùđắp chonhữngthấtbạicủahọ,sẽcốgắnglôicôxuốngcùnghàngvớihọ,phải tránhxanhữngngườiđónhưtránhxabệnhdịch,nhưngphảiđếngầnhơnvớinhữngngườitrântrọng

côvìchínhconngườicôvàủnghộcô.Monicaghikhắcnhững lời khuyên đó trong tim. Khi có khó khăn ở giađình,côbéthườngnóichuyệnvớihuấnluyệnviênbóngrổvàgiáoviêntiếngAnh,cảhaingườiđềuủnghộvàtrấnanMonicarằngcôcóđủkhảnăngđểcóthểtrởthànhbấtkỳđiềugìcômuốn.

Khihọchếtphổthông,MonicadànhramộtnămđilàmđểdànhdụmtiềnvàdulịchtớichâuÂucùngmộtngườibạn.Chacô,nhưthườnglệ,lạiphêphánvàkhôngủnghộ,làmmộttràngrằngđólàmộtsựlãngphíthờigianvàtiềnbạc.Tuy nhiên, dì cô thích ý tưởng này và khuyến khíchMonica,nóichocôbiếtdulịchgiúptăngcườngcảmgiácđộc lập,hiểubiếtvàmở rộng tầmnhìncuộc sốngnhiềunhưthếnào.

Xuấtpháttừnềntảngđượcbaobọc,Monicathấybathángdulịchcủamình,nhưcômôtả,là“mộtsựthứctỉnh”.Côcoiđâylàmộttrongnhữngđiềutốtđẹpnhấtcôtừnglàmchomình,vìnómởrộngthếgiớivàsựtựtincủacô.

Khinămnàykếtthúc,côquyếtđịnhmìnhmuốntrởthànhmộtcôgiáo, chuyênngànhgiáodục thểchất.Côđã lựachọnđượcmộtsố trườngđạihọcvàkhôngcóvấnđềgìtrongviệcđượcnhậnvàohọc.Trườngcôchọncáchnhàkhá xa. Lúc đầu, cô phải đấu tranh với nỗi buồn xa giađìnhvàbạnbè.Tuynhiên,khicôchơithửvàđượcnhậnvào đội bóng rổ của trường, chẳngmấy chốc cô đã bậnrộnvới cáchoạt độngngoại khóa.Côđau lòngmỗi khibạnbèkểvềsựủnghộcủachamẹmình.Cô lắngnghekhihọnóivềviệcsẽvềnhàthămchamẹhoặcchamẹhọsẽ tới thămhọ.VớiMonica,nhữngcuộcnóichuyệnnàydài lê thê và đau đớn, cô luôn cảm thấy như được giảithoát khi họ chuyển sang một chủ đề khác. Cha mẹMonicakhôngtớithămcôvàcôcũnghiếmkhivềnhà,trừvào những ngày nghỉ như Lễ TạƠn, Lễ Phục Sinh, LễGiángSinh.

Cảmgiácmìnhnhưmộtkẻvôgiacư,cô tớigặp tưvấnviêncủatrườngđạihọc.Nhânviêntưvấnyêucầucôbàytỏcáccảmgiáccủamìnhvàcốgắngnhìnvàotìnhthếcủamình như thểmộtmón quà, trong đó cô sẽ biến những

tranh đấu củamình thành sứcmạnh. Thực tế, là cô vẫnđangđạtđượcthànhcôngtrongcuộcsốngbấtchấpnhữngtrởngạitrênđườngđi.Điềuđóchothấycôđãmạnhmẽ,quyếttâmvàđộclậpnhưthếnào.Côcóthểlàmộthìnhmẫu lý tưởng cho những người khác trong tình huốngtươngtự,côsẽrấtnhạycảmtrướcnhữngđứatrẻcôdạy,nhữngđứatrẻcũngđangphảitrảiquanhữnggìcôđãtừngphải trảiqua.Cuộcđấu tranhđãgiúpcôhình thànhnêntínhcách,chocôlòngquyếttâmvàsựkiênnhẫnđểtiếnlênkhimọithứtrởnênkhókhăn.Chúngmangđếnchocônền tảng vững chắc để xây dựng phần đời còn lại củamình.

“Ngườitanghĩlàtôi‘tựcaotựđại’,tôikhônghề.Tôichỉtựtinvàobảnthânmình.Đâylàvàvẫnluônluônlàmộtphẩmchấtkhôngthểthathứđốivớinhữngngườithiếutựtin.”

–BETTEDAVIS,NGÔISAOĐIỆNẢNH–

Kỹthuậtgiatănglòngtựtrọng

ØHãychạyxa–đừngrảobước–khỏinhữngngườikéobạnxuốnghoặchạthấpbạnbằngmọigiá.Hãytậptrungthờigianvớinhữngngườibạnbiếtsẽủnghộbạn.Đừngtựlừadốimìnhrằng,bạncóthểnângnhữngngườitiêucựclên.Điềuđósẽkhôngxảyra;thậmchíhọsẽlôibạnxuống.

ØBiếnviệcđặtmụctiêulàmộtphầntrongcuộcsốngcủabạn.Hãyviếtravàtuânthủnghiêmngặtnhữngmụctiêuđó.Đặtmụctiêuchosáutháng,mộtnămvànămnăm.Đặtmụctiêusaochocóthểđạtđượcnhưngphảiđủkhóđểbạnsẽphảinỗlựcđểđạtđược.Phảicókỷluật.Tôikhôngquánhấnmạnhtầmquantrọngcủaviệcđặtmụctiêu.Nếubạncầnthêmđộnglực,ýtưởngvàcảmhứng,hãynghenhữngđoạnbăngtạođộnglựccủanhữngngườinhưAnthonyRobbins.Họđềunóivềtầmquantrọngcủaviệcđặtmụctiêu.

ØGiữmộtcuốnsổlưugiữcácthànhtích.Hàngtuần,hãydànhmộttốitrướckhiđingủ,viếtvàosổtấtcảnhữnggìbạnđãlàmđượctrongtuầnđó.Đừngquênnhữngđiềucótínhchấtcánhânnhưmanglạinụcườitrênkhuônmặtmộtaiđóhoặclàmchoaiđóbậtcười.Hãynghĩtớinhữngđiềukhiếnbạncảmthấyhàilòng.Nếubạngặpkhókhăntrongviệcnhớlạicảtuần,hãylậpmộtdanhsáchngắnmỗitối.

ØNhờnhữngngườibạntintưởngvàkínhtrọng,vàlàngườibiếtrõbạn,nóichobạnbiết,họnhìnthấyđiểmmạnhgìởbạn.Đôikhingườikháccóthểnhìnranhữngưuđiểmchúngtacómàbảnthânchúngtalạikhôngthểnhậnra.

ØĂnmừngtấtcảnhữngthànhtíchcủabạn–nhữngthànhtíchnhỏtheocáchnhỏvànhữngthànhtíchlớntheocáchlớn.

ØTạothóiquenghinhậnthànhtíchcủangườikhácvàủnghộviệctheođuổithànhtíchcủahọ.

H

8HIỆNTHỰCHÓALÝTƯỞNG

CỦABẢNTHÂN

“Bạnluônphảivượtquathấtbạitrênconđườngtớithànhcông.”

–MICKEYROONEY,HOẠTNÁOVIÊNVÀDIỄNVIÊNĐIỆNẢNHMỸĐOẠTGIẢIEMMY

“Chỉcómộtthànhcôngduynhất–làcóthểsốngtheocáchcủariêngbạn.”

–CHRISTOPHERMORLEY,NHÀBÁO,NHÀVIẾTTIỂULUẬNVÀNHÀTHƠMỸ

iệnthựchóalýtưởngcủabảnthânđềcậptớinhữnggìchúngtađạtđượctrongđờisovớinhữnggìchúngtamuốncó.Khócóthểđánhgiáchínhxácvàtrungthựcđiềunày.Nóđòihỏichúngtaphảiđồng

điệuvớicáccảmgiácvàmongmuốnthậtsựcủamình.Nhiềungườiđãsốngquálâutheoquanniệmvềthànhcôngcủangườikhácnênnhữngmongướccủachínhhọđãbịchônsâutrongtiềmthức.Trongnềnvănhóacủachúngta,chúngtađượclậptrìnhđểquanniệmsựthànhđạttheogócđộchúngtađãtíchlũyđượcbaonhiêu tiềnbạccủacải.Nhiềungười coiviệchiện thựchóa lýtưởngcủabảnthânlàhọlàmtốtcôngviệchoặcsựnghiệpkinhdoanhnhưthếnào,vàhọđãquảnlýtàichínhcủamìnhtốtrasao.Thànhcôngvềtàichínhcóthể gia tăng rất nhiều sự tự do và các lựa chọn trong cuộc sống, cho phépchúng ta hưởng thụ và trải nghiệmmột lối sống phong phú hơn nhiều.Nócũngchochúngtacảmgiácmạnhmẽvềthànhtíchvàlàmtăngsựtựtincủachúngta.Tuynhiên,thànhcôngrộnghơnthếrấtnhiều,baotrùmtoànbộcuộcsốngcủachúngta,gồmquanhệvớinhữngngườikhác,cácsởthíchvàthúvuivàcấpđộpháttriểnbảnthân.Cónhữngngườiđạtđượcnhiềuhơnsovớisựtrôngđợicủabấtkỳainhưnghọvẫnkhổsở,thiếunhữngmốiquanhệtốtđẹp

vớigiađìnhvàmọingười,vàkhôngcóđượccuộcsốngthỏamãnbênngoàicôngviệc.Họnhanhchóng thấy rằng,không thànhcôngnàocó thểbùđắpchosựthấtbạitronggiađình.

“Đâylàthờikỳtuyệtvờinhấttronglịchsửđểsống.

Đâylàbuổibìnhminhcủamộtthếhệmới,nhữngconngườisángtạo,nhữngconngười tìmkiếmsứckhỏe,sựthịnhvượng,nhữngconngười tạorahạnhphúcvàbiếnđổithếgiới...nhữngconngườitrítuệnhấttrênTráiđất.”

–MARIANNEWILLIAMSON,NHÀVĂN–

Thuật ngữhiện thựchóa lý tưởng củabản thândoKurtGoldstein–nhà lýluậnsinhthể–nghĩra.Ôngđềcậptớithuậtngữnàyvớivaitròlàđộngcơđểchúngtacó thểđạt tớicác tiềmnăngcủamình.Kháiniệmhiệnthựchóalýtưởngcủabảnthânthườngcóliênquantới lý thuyết thangnhucầucủanhàtâmlýhọcAbrahamMaslow.Theolýthuyếtcủaông,cócáccấpđộnhucầukhácnhau,vàchúngtaphảiđượcđápứngcácnhucầutrongmộtlĩnhvựcởcấpđộnàytrướckhichuyểntớicấpđộtiếptheo.Ởtầngđáylàcácnhucầucơbảnvềăn,mặcvàở.Sauđólànhucầuđượcantoàn.Saukhicácnhucầuvậtchấtcơbảnđượcđápứng,chúngtachuyểntiếptớicácnhucầutinhthầnnhưtìnhyêuvàsựtôntrọng.Trênđỉnhcủathápnhucầulànhucầuhiệnthựchóalýtưởngcủabảnthân.Đâylàhiệnthâncủatấtcảnhữngphẩmchấtcaocấpcủaconngườinhưkhảnăngthiếtlậpnhữngtìnhbạnsâusắc,khiếuhàihước,sựđộclậpvàtựchủ.Cóthểlàmthayđổimôitrườngthayvìchỉcamchịuđốimặt,đượccoilàbướctiếncaonhấttrongsựtiếnhóacủaloàingười.Mộtsốngườicảmthấynhânloạikhôngbaogiờcóthểđạttớicấpđộnày.Nhưngdùsaođi nữa, nóvẫn làmộtmục tiêuđángphấnđấu.Nó là đỉnh cao của trảinghiệmloàingườivànếuchúngtakhôngnỗlựcđểđạtđượcđiềunày,tứclàchúngtađangtựlàmcùnbảnthânvàyênổnởmứcthấphơnkhảnăngcủachúngta.

Hãyđưacuộcsốngtớinơibạnmuốnnótới

Hiệnthựchóalýtưởngcủabảnthânsẽdễxácđịnhhơnđốivớinhữngngườiđãcónhữngmục tiêusống lâudàivàcóđịnhhướng rõ ràng.Nhữngngườikháckhôngcómục tiêu, sẽkhókhănhơn trongviệcxácđịnhmìnhđã tiếnđượcbaoxatronghànhtrìnhcủahọ.Chúngtachorằngnhữngngườigiàucóvànổi tiếng lànhữngngườiđang theođuổiướcmơcủamìnhvàcảmnhậnđượcthànhtựutrongcuộcđờihọ.Nhữnggìhọcórấthữuhìnhvàchúngtaluôn được nhắc nhở rằng đây chính làmục tiêu của chúng ta. Những kiểuthànhtíchkhácmờnhạtvàkínđáohơn.Vídụ,aiđóđãđiquálâutrênhành

trìnhtìmkiếmánhsángtinhthầncóthểcảmthấylàhọđãthựchiệnđượcmụcđíchđờimình.Cáchduynhấtđểchúngtathậtsựbiếtcóphảimìnhđangsốngtheocáchmìnhmuốnhaykhônglàhãyđivàocảmgiácbêntrong.Vìchúngtacókhảnăng tự lừadốibản thânvôhạnvềmặt trí tuệ, trí tuệ sẽkhôngchochúngtabiếtchínhxácvềviệcchúngtađãđiđượcbaoxatronghànhtrìnhcủamình.

Chúngtasẽtrởthànhđiềumàchúngtanghĩ.Nhưđãnóilúctrước,cuộcsốngcủachúngtangàyhômnaylàkếtquảcủasuynghĩcủachúngtatừquákhứ.Cáchthayđổitươnglailàchúngtachỉnghĩtớinhữngđiềuchúngtamuốn.

Điềutháchthứcởđâylà,conngườicóhơn60.000ýnghĩmỗingày.Chúngtakhông thể theodõicácýnghĩcủamìnhcảngàydàiđểđảmbảo rằngmìnhđangtậptrungvàonhữngướcmuốntrongđời.Cómộtcáchđầysứcmạnhđểthấuhiểucácýnghĩsángtạolàtheodõicáccảmgiáccủachúngta.Cảmgiácđồngnhấtvớiýnghĩ.Chúngtakhôngthểcócácýnghĩtiêucựckhicảmthấyyênổnvàngượclại.Dođó,nếuchúngtatrảiquacáccảmgiácyênổn,cácýnghĩcủachúngtasẽởđúnghướng.Nếuchúngtađangcăngthẳng,giậndữhoặcmộtcảmgiáckhóchịunàođó,cácýnghĩcủachúngtasẽtiêucựcvàámchỉrằngchúngtađanglạclối.

Trong cuốn sách Flow: The Psychology of Optimal Experience (Tạm dịch:Dòngchảy–Tâmlýtrảinghiệmtốiưu),MihalyCsikszentmihalyinóivềtìnhtrạngnhậnthứcchúngtađạtđượckhihoàntoàntậptrungvàonhữnggìchúngtađanglàm.Trạngtháinày,ônggọilàdòngchảy,chophépchúngtavượtquanhữngvấnđềlolắnghàngngàyvàcảmthấyrằngchúngtađãđạttớikhảnăngcaonhất.Csikszentmihalyinóirằngchúngtakhôngvôtìnhđạttớitrạngtháicuốicùngnàymàđạttớibằngcáchđảmnhiệmnhữngnhiệmvụcótínhtháchthứcnhưngkhôngđượcvượtquákhảnăng.Hãynghĩvềcuộcđờibạnvàxemliệuđãcólúcnàobạncảmthấymìnhđãtrảinghiệmdòngchảynàychưa.

CôbạnJuliacủatôiđãtrảinghiệmdòngchảynàykhicôchơimôntrượttuyếttốcđộ.Khiởvàovịtríđỉnhcaocủamônthểthaonàyvàvượtquanhiềuđốithủsừngsỏ,côcảmthấynhưmìnhcóthểcấtcánhbayvàcóthểlàmbấtkỳđiềugì.Sựtậptrunglàmtinhthầncôminhmẫn,côhoàntoànnhậpcơthểvàobộtrượttuyết.Bộtrượttuyếttrởthànhmộtphầnconngườicôvàcôtrởthànhbàchủ trong thếgiới củamình.Ởchândốc, trongkhoảnhkhắcchờchocúnhảylạiđưacôlêncao,Juliacảmnhậnđượcánhhoànghônấmáp,mộtcảmgiáchoàntoànthanhthảnvàdễchịuthẳmsâutrongcô.

Michellàmbếptrưởngchomộtnhàhànghạngnhấtởmộtthànhphốlớn.Cácbàibáocủaanhđượccác tạpchí thựcphẩmvànhàhàng lớnxuấtbản.Khi

sángtạoramộtmónănđoạtgiải,Michelnhưrơivàotrạngtháibịthôimiên.Anhhaynóiđùarằng,cóthểcácnhânviênnghĩrằnganhbịmấttríkhimọingườinóirằngtrônganhxúcđộngđếnnỗigiốngmộtngườiđiênvậy.Khichếbiếnmónăn,anhtưởngtượngrasựhoànhảovà trọnvẹnhươngvịmỗi lầnmộtthựckháchthưởngthức.

Hãynghĩvềnhữngkhoảnhkhắc trongcuộcđờibạn,khibạnhoàn toànchútâmvàođiềumìnhđanglàmđếnnỗibạnquênmất thờigian,hoặcthậmchíquênmấtmìnhđangởđâu.Bạnlàmgìvớinhữngđiềubạnthậtsựgiỏivàcóthểlàmrấttốt?Điềugìcóthểtháchthứcbạnmộtcáchlôicuốnvàđòihỏimọithứbạncó?Nhữngtrảinghiệmdòngchảynàylàbiểnchỉdẫntrênconđườngđitớisựhiệnthựchóalýtưởngcủabảnthân.

Độnglựcbêntrong

Môitrườngsốngcóthểgiúpchúngtađạttớikhảnăngnhưngcũngcóthểtạoranhữngràocảnvàchướngngạivậttrênconđườngchúngtađi.Ngoàikhảnăngcủachínhmình,kiểumôitrườngsốngcủachúngtasẽquyếtđịnhmụctiêunàochúngtađángtheođuổivàmụctiêunàothìkhông.Người–cóchalàmột doanh nhân giàu có, thành đạt –mongmuốn kinh doanh thành đạt, sẽnhậnđượcnhiềuhỗtrợhơnsovớingườicócùngmongmuốntươngtự,nhưnglàconcủamộtgiađìnhchỉcóchahoặcmẹvàphảisốngnhờtrợcấpcủachínhphủ.Rõ ràng là để đạt đượcmục tiêumơước, trường hợp thứ hai phải cónhiềunguồnnộilựchơn,đòihỏinhiềulòngcanđảm,sựkiêntrìvàcốnghiến.Nhữngngườibỏquayếu tốmôi trườngsốngđể theođuổicácmục tiêucủamìnhphảidựavàocảmgiác thỏamãnbên trongđể tạođộng lựcchomình.Thôngthường,môi trường trướcđâycủahọsẽkhôngủnghộbước tiếncủahọ,vàthếgiớimớicủahọsẽkhônghiểuvàtrântrọngsựphấnđấucủahọdocáchngườitanhìnvềmôitrườngtrướcđâycủahọ.Câunói“convuathìlạilàmvua,consãiởchùalạiquétláđa”khôngphảilúcnàocũngđúng.Trongmột số trường hợp, con sãi có thể làmnhiều việc khác hơn là quét lá đa ởchùa.Sauđâylàmộtvídụvềmộtngườiđãtựtìmchomìnhconđườngởrấtxanguồncội.

CâuchuyệncủaTed

Tedlớnlêntrongmộtgiađìnhlàmnôngnghiệp,làconúttronggiađìnhcóbaanhchịem.AnhtraiTedlàmthươngmại.Chịcậulàmchomộtvănphòngtạithịtrấnnhỏgầnnơihọlớnlên.Trưởngthành,Tedlúcnàocũngcoimình

khácbiệtsovớinhữngngườixungquanh.Cậuthườngđùarằnghẳnngườitađãđánhtráomìnhvớimộtđứatrẻkháctrongbệnhviệnvàkếtquảlàcậuđượctraonhầmchochamẹmình.Trongkhinhữngđứatrẻkháctrongđịaphươnghứng thú với công việc của cha mẹ chúng và các hoạtđộngcủakhuvựcthìTedlạiquantâmtớicácsựkiệnthếgiới.Cậumua sáchbáo, trongkhinhữngđứa trẻkhácởtuổicậuthíchsửaôtôđồchơi.Teddễdàngđạtđượcđiểmsốcaoởtrườngmàkhôngphảihọctậpnhiều.Cậubébẩmsinhsángdạ,cótrínhớtuyệtvờivànắmbắtthôngtinmớirấtnhanh.

Ở trường phổ thông, trong khi các cậu bạn cùng lớp dựđịnh sẽ đảm nhiệm công việc của gia đình ở nông trại,buônbánhoặclàmviệcchomộtnhàmáychếbiếncácsảnphẩmtừsữaởđịaphươngthìTedlạisuynghĩtớiviệctrởthànhthầygiáo.Cậukhôngthậtsựhứngthúvớiviệcdạyhọcnhưngnghĩ rằngcôngviệcnày sẽchocậumộtmứcthunhậptươngđốivànhiềuthờigiannghỉvàlúcđócậucóthểtheođuổicácsởthíchkháccủamình.Lúcđó,cậucũngkhôngchắcchắnvềđiềumìnhmuốnlàmnhưngcậuđãquyếtđịnhrằngsẽkhônglàmcôngviệctruyềnthống.

Khivàođạihọc,Tedthấythậtsựthíchviếtbàichotờbáocủatrường.Làmộtngườicóýchímạnhmẽ,Tedcóýkiếndứtkhoátvàkhôngengạikhibàytỏnhữngýkiếnđó.Chủđề càng gây tranh cãi, Ted càng thích viết. Dù Ted yêuthíchnhữngnămhọcđạihọcnhưnganhcũngnhậnra,nhờkinhnghiệmdạyhọcthờisinhviên,rằngđâykhôngphảilànghềdànhchoanh.Dùvậy,anhvẫndạyhọcbốnnăm,đếmtừngngàychođếnkỳnghỉhèhaithángđểanhcóthểlàmnhữngđiềumìnhmuốn.Tronghaithángđó,anhđidulịch,ghilạinhữngchuyếnđicủamình,hìnhdungsẽviếtvềđềtàidulịchtrongtươnglai.Lúcđầu,Tedkhôngrõlýdovì saomìnhkhông thấyhạnhphúcvớinghềdạyhọc.Anh thíchdạy,yêuquýhọcsinh,vàhọcsinhcũng thíchphongcáchcởimởvàchấtvấncủaanh,vàanhthậmchícũng không ngại chấm bài. Dù không giống các đồngnghiệptrongcáchtiếpcậncuộcsốngnhưnganhvẫnđượcyêumếnvàkínhtrọng.Điềuanhnhậnralàanhcầnphảiđộclậptrongcôngviệc,khôngphảitrảlờiaingoàichínhbản thânmình. Lúc này anh nhận ramình cómột điểm

chungvớicha,ngườiđãlựachọnlàmmộtngườinôngdânnghèokhổnhưngđộclậpchứkhônglàmthuêchoaikhác.

Khiđếnlúcphảiquayvềdạyhọcnămthứnăm,Tedquyếtđịnhrằngmìnhkhôngthểlàmcôngviệcnàylâuhơnnữa.Tínhtoánchily,anhcóthểtiếtkiệmđủtiềnđểsốngtằntiện trong một nămmà không cần làm việc. Anh quyếtđịnhbỏramộtnămđểđọc,viếtvàsuyngẫmvềtươnglaicủamình.Khiđangđọcmộtcuốnsáchnổitiếngvềstress,nghĩ rằng cuốn sách này quá nhàm chán và không sángtạo, Ted quyết định mình có thể viết một cuốn sách vềcáchđốiphóvới stresshayhơn.Tedviết cuốn sáchcủamìnhmấtsáutháng.Khigửiýtưởngcủamìnhtớicácnhàxuấtbản,anhnhậnlạinhữngbứcthưtừchối,hếtlầnnàyđếnlầnkhác.Khôngnhàxuấtbảnnàomuốnđặtcượcvàomộttácgiảvôdanh,chodùmộtsốcóviếtlại làhọthấycácýtưởngcủaanhkháthúvị.Mộtngườibạnđạihọcvẫnluônmuốnviếtsáchnhưngkhôngcókhảnăngnảyramộtý.AnhtasẽchoTedvaytiềnnếuTedmuốntựxuấtbản.Tedquảngbáchocuốnsách rất rầmrộ, tựđưamình lêncác chương trình talk show và thực hiện phỏng vấn vớibáochí.Doanhsốbánsáchbắtđầutăngvàtrongvòngsáutháng người bạn của Ted đã nhận lại được số tiền củamìnhcộngthêmmộtkhoảnnhonhỏvìđãđặtniềmtinvàokhảnăngcủaTed.

Cùng lúc đó, Ted tiếp tục dùng mỗi phút của mình đểquảng cáovà lậpkếhoạch cho cuốn sách tiếp theo.Vớidoanhsốbánkhálớnđốivớimộttácgiảlầnđầuxuấtbản,cuốicùnganhcũngtìmđượcmộtnhàxuấtbảnquantâm.Cuốn sáchđầu tiên của anhđã trởnênkhánổi tiếng.Bịthuhútbởivănphonghómhỉnhvàdễhiểucủaanh,cáctổchứcvàhiệphộibắtđầuđềnghịanhthuyếttrìnhtrướccácnhânviêncủahọ.Trongmộtvàinămsauđó,Tedrấtbậnrộnvớiviệcviếtvàthuyếttrình.Đượcđàtừcuốnsáchthứnhất,cuốnsáchkếtiếpcủaTedcũngcódoanhsốbánrấtlớn.

Mườinămsau,Tedvẫntiếptụcviếtvàthuyết trình.Giờđâyanhđãxuấtbảnđượcbảycuốnsách,nămcuốnđượcxuấtbảnởnhiềunướckhácnhauvàBắcMỹ.NhữngbàigiảngđãđưaanhđikhắpBắcMỹvàtớichâuÂuvàilần.

Trongnhữnglúcítbậnrộnhơn,giữacácbàigiảngvàviệchoànthànhmộtcuốnsáchmới,Teddànhthờigiantạimộttrongnhữngđịa điểmyêu thích củamìnhnhưBali hoặcMexico.Nhiềungườianhbiếtghentỵvới thànhcôngvàphong cách của anh. Trong khi thừa nhận rằngmình cómột chút may mắn trên đường đời, anh cảm thấy rằngthành công đến là do niềm tin của anh vào chínhmình,khôngngừngtậptrungvàlàmviệcđểtiếntớinhữngmụctiêucủamình.Mụctiêutiếptheocủaanhlàcómộtcuốnsáchnằmtrongdanhsáchnhữngcuốnsáchbánchạynhấtcủa tạp chíNewYorkTimes. Theo Ted, có những ngày,anhnhưđangđượcsốngmộtchươngcủaHònĐảoThầnTiên. Cuộc sống vẫn chưa hoàn hảo và anh cũng khôngtrôngđợi lànósẽhoànhảo.Hiện thựchóa lý tưởngcủabảnthân,vớiTedlàmộtconđường,khôngphảimộtđíchđến.Vớianh,bảnchấtcủacuộcsốnglàđặtmụctiêuvànỗlựcđểđạtnhữngmụctiêuđó.Anhtriếtlýrằng,nếuchúngtađạtđượctấtcảnhữngmụctiêucủamình,cuộcsốngsẽmấtđihươngvịvànănglượngcủanó,vàkhôngcòngiátrịnữa.

“Tiềnlàgì?Mộtngườithànhcônglàngườithứcdậyvàobuổisáng,đingủvàobuổitốivàgiữahaithờiđiểmđó,anhtađượclàmnhữnggìmìnhmuốn.”

–BOBDYLAN,NHẠCSỸ–

“Nếuthànhcôngkhôngcùngnhịpđậpvớibạn,dùnócóvẻtốtđẹpvớicảthếgiớinhưngtráitimbạnkhôngcảmthấyổn,thìnókhôngphảilàthànhcôngchútnàocả.”

–ANNAQUINDLEN,NHÀVĂN–

“Hìnhphạtcủathànhcônglàkhiếnnhữngkẻtrướcđâykhinhrẻbạnthấychán.”

–NANCYASTOR,NỮNGHỊSĨHẠVIỆNĐẦUTIÊNCỦAANH–

“Thànhcôngthườngđếnvớinhữngaiquábậnrộntìmkiếmnó.”

–HENRYDAVIDTHOREAU,NHÀVĂN,NHÀTỰNHIÊNHỌCVÀ

TRIẾTHỌCMỸ–

Kỹthuậttăngcườngkhảnănghiệnthựchóalýtưởngcủabảnthân

ØHãynghĩvềnhữngđiềuquantrọngnhấttrongcuộcđờibạn.Đócóthểlàcôngviệc,giađình,giảitrí,sởthíchhoặccuộcsốngtinhthần.Cóthểbạnphảinghĩkỹđểtìmranhữngđiềunày.Phảituyệtđốitrungthựcvớibảnthânmình:Bạnthậtsựmuốngì?(khôngphảinhữnggìaikháctrôngđợiởbạn).Lậpdanhsáchbađiềuquantrọngnhất.

ØLậpmụctiêuxungquanhbađiềuquantrọngnhấttrongđờibạn.Cóphảibạnmuốnđạttớimộtcấpbậcnàođótrongcôngviệccủamình?Bạnmuốncómốiquanhệgầngũihơnvớingườibạnđờivànhữngđứaconcủabạn?Bạnmuốnđidulịchthếgiới?Hãyđặtcácmụctiêucụthể,vừaphảiquanhbalĩnhvựcđó.Đặtmụctiêuchomộttháng,sáutháng,mộtnămvànămnăm.Dànhramộtkhoảngthờigiannhấtđịnhđểxemxétlạinhữngmụctiêuđó.Tôixemxétlạicácmụctiêucủamìnhvàomỗimùaxuânvàmùathutrongchuyếnđilênnúiđượcsắpxếpđặcbiệtdànhchomụcđíchnày.

ØĐánhdấuvàolịchhàngngàyhoặctheocáchbạntheodõicáchoạtđộnghàngngàycủamình,mỗingàydành5phútkhônglàmgìngoàiviệcnghĩvềcácmụctiêucủamình.

ØLắngnghecáccuốnbăngcótácdụngtạođộnglựcmỗikhicódịp,vídụtrênđườngtớichỗlàmhoặctronglúcrảnhrỗi.

ØNhờaiđóthânthiếtđịnhkỳnhắcnhởbạnvềcácmụctiêuvàphảnhồichobạnxembạnđãtiếnbộđượcbaonhiêu.

ØKhôngbaogiờchiasẻmụctiêucủamìnhvớibấtkỳaikhôngủnghộhoặcngaycảnhữngngườibạnnghĩsẽkhôngủnghộbạn.Chỉchiasẻnhữngmụctiêumạnhmẽvàtươnglaixavớinhữngngườithânthiếtgầngũivàhoàntoànủnghộbạn.

N

9ĐỘCLẬP

“Tựlựclàconđườngduynhấtđiđếntựdothậtsự,vàphầnthưởngcuốicùnglàđượclàmchủchínhmình.”

–PATRICIASÍMPON,NHÀVĂN–

hững người độc lập luôn nỗ lực để làm chủ số phận củamình.Họthíchtựnghĩvàtựmìnhđưaraquyếtđịnhhơnlàđi theocáchnghĩphổbiếnvàchophépngườikhácquyếtđịnhthayhọ.Họcóxemxétý

kiếncủangườikhácvàlưuýđếnnhữngthôngtinhọnhậnđược.Nhưngcuốicùnghọvẫnlựachọnđiềutốtnhấtchohọ.Nhữngngườiđộclậpđôikhicóthểbịhiểunhầmvàbịkếttộilàngạomạn,hoặckhôngphảilàthànhviêntốtcủanhóm. Nhưng không phải như vậy; họ chỉ đi theo nhịp điệu của riêng họ.Nhữngngườiđộclậpởmứccaokhôngbịphụthuộcvềxúccảm.Họsẽkhôngduytrìlâumốiquanhệhaytiếptụccôngviệckhôngđápứngcácnhucầucủahọ.

Cánhânvàcộngđồng

Chúngtacónhucầucốhữuvừalàchínhmìnhvàđồngthờilàmộtphầncủađiềugìđólớnhơn-mộtcộngđồng.Hainhucầuthườngđốilậpnhaunàylàmốiquanhệhaimặtcủacuộcsốngmàtấtcảchúngtaphảichiếnđấu.Nhữngcánhânlànhmạnh,thựchiệntốtchứcnăngcủamìnhđãtìmrasựcânbằnggiữaviệcduytrìcảmgiácmạnhmẽvềviệchọlàaivàcốnghiếnmìnhvìxãhộitốtđẹp.

Tấtcảcácmốiquanhệđềuđòihỏisựphụthuộclẫnnhau.Cómộtmâuthuẫncốhữugiữaviệcmỗingườilàchínhmìnhvàlàmộtphầncủamốiquanhệhaimặt.Trongnhữngmốiquanhệlànhmạnh,mâuthuẫnnàyđượcgiảiquyếtcởimởvàtrungthực,cảhaibênđềuhọccáchtăngcườngsựhòahợptrongmốiquanhệcủahọtrongkhivẫnduytrìvàphát triểncátínhcủamình.Vềbản

chất, vìmỗi người trưởng thành với tư cáchmột cá nhân nên người đó cónhiềuđiềuhơnđểđónggópvàomốiquanhệđó.Khimỗingườilớnlên,mốiquanhệcũnglớnlên.Điềunàyđượcgọilàsựphụthuộclẫnnhau.

Tạinơilàmviệccũngnhưtạigiađình,sựphụthuộclẫnnhaulàbíquyếtchomộtmốiquanhệthànhcông.Giốngnhưbấtkỳquanhệgiađìnhnào,luôntồntạicốhữumộtcuộcđấutranhdiễnragiữađiềugìtốtchonhânviênvàđiềugìtốtchotổchức.Nhữngnhânviêncảmthấymìnhcóthểtựpháttriểntrongmôitrườngkinhdoanhsẽmanglạiđiềutốtchotổchứcnhiềuhơn.Nhữngkỹnăngmớivàsựtựtincủahọsẽbùlạichocôngtybằngnăngsuấtlaođộngtăngvàlòng trung thành với tổ chức. Southwest Airlines đã tạo ra được một môitrườnglàmviệccólợichosựphụthuộclẫnnhau.Cácnhânviênđượckhuyếnkhíchgiữlạivàpháttriểncátínhđồngthờigiatănglòngtrungthànhvàgiátrịcủamìnhvớicôngty.Cuốicùng,điềuđótạoratìnhhuốngmàcảhaibênđềucólợivànhờthếmàcáccánhâncóthểđạthếtkhảnăngcủamình,đồngthờivẫnthuộcvềvàđónggópchomộtcộngđồng,biếtthôngcảmvàgiúpđỡlẫnnhau.

Nhữngngườiđộclậpkhôngcócùngsựthúcđẩyđểphùhợphoặcđượcyêuthíchnhưnhữngngười ít tínhđộc lậphơn.Họđi theonhữngđộng lựcbêntronghơnlàsựtrôngđợicủaxãhộihoặcnhữngngườixungquanh.Độclậpđòihỏiphảicómứcđộtựtrọngvàcanđảm,đòihỏichấpnhậnmạohiểmvàsốngchungvớinhữngkếtquảkhôngnhưmongđợi.Đây làcáigiáphải trảchoviệctựtạodựnglốiđichomình.Nócũnglàmộtphầncủaquátrìnhhọchỏicủanhữngngườitựchủ,vìhọhọctừlỗilầmcủamình,tựthathứchobảnthânvàtiếnbộ.Tinvàochínhmìnhlàđiềukiệntiênquyếtcầnthiếtchotínhđộclập,vìsẽcónhữnglúcphảiquyếtđịnhmàkhôngcónhiềusựủnghộvàgiúpđỡtừnhữngngườikhác.

Cónhiềuvídụvềnhữngcánhânvẫnkiêntrìdùgặpphảinhiềutrởngạitrướckhihọđạtđượcmục tiêucủamình.AbrahamLincolnkhông trở thành tổngthống chỉ saumột đêm.Ông đã cố gắng và thất bại nhiều lần khi tranh cửtrướckhiđạttớithànhcôngcaonhất.ThomasEdisonthấtbạihàngnghìnlầntrongnỗlựcphátminhbóngđiện.Báochí thờibấygiờchođăngnhữngbàibáochếnhạodựáncủaông,gọiđólàđiềuxuẩnngốc,khuyênôngnêntừbỏvàthừanhậnthấtbại.Mộtphóngviêntrẻđãhỏiôngvìsaoôngvẫnkiênquyếttiếptụccôngtrìnhtốnkémnhưngvôíchnàykhirõrànglàmọiviệckhôngđitớiđâucả.Ôngnóirằngôngkhônghiểukháiniệmthấtbại.Thấtbạikhôngphảilàđiềumọingườivẫnnhìnthấymàđólàcáigiáphảitrảđểthànhcông.Edisonnóitiếp,mỗilầnthấtbạiônglạicóthểloạitrừmộtphươngánsai,đưaôngtiếngầnthêmmộtbướctớicáchlàmđúng.Rõràng,LincolnvàEdisonphảicónhiềunội lựcvà rấtbiếtgiá trịbản thânđểcó thểđứngvững trước

nhữngnhậnxétvàáplựcbênngoài.

Tínhđộclậpcũngđòihỏimộtmứcđộquảquyếtnhấtđịnh.Nhữngngườiđộclậpkhôngsợphảiyêucầunhữnggìmìnhmuốnvàkhôngtừbỏnếuhọkhôngnhậnđượcngaynhữnggìmongmuốn.Họthườngkhôngsợphải thửnhữngcáimớivà theođuổinhiều sở thíchkhácnhau.Đểhạnhphúcvà thỏamãn,những cá nhân có thiên hướngđộc lập cần tìm các đối tác và nơi làmviệcphụcvụvàhỗtrợcácnhucầucủahọ.Nhiềungườilàmchủhoặcởnhữngvịtríchophéphọđượclinhhoạttrongvaitròcủahọ.Nhữngngườiđộclậpnhậnra rằnghọphải tìm,hoặc làmộtmôi trường trongđóhọcó thểđạthếtkhảnăngcủacủamình,hoặclàphảitựtạochomìnhmộtmôitrườngnhưthế.Họkhôngsợphảirờibỏôngchủkhôngchohọcơhộisửdụnghếttàinăngcủamình. Trong cuốn Successful Intelligence (Tạm dịch: Trí tuệ thành đạt),RobertSternbergnóivềnhucầuđểmọingườiđượcthểhiệnhếtnhữnggìhọcó.

Cómộtcâuchuyệnkểvềmộtngườiđànôngchếtđivàđượcđithẳngtớithiênđường.ThánhPeterđưaôngđithamquancácnơivàchỉchoôngtaxemmộtngười,nói rằngđó lànhà thơvĩđạinhấtvào thờingườiđànôngđó.NgườiđànôngnhìnThánhPeter, nghi hoặc. “Xin lỗiNgài,” ông nói, “nhưng conbiết người đàn ông đó. Ông ta chỉ làmột người thợ đóng giày khiêm tốn,không hơn không kém. Ông ta chưa bao giờ đi học và không biết viết.”“Chínhxác lànhưvậy,”ThánhPeter trả lời.Khôngcócơhộiphát triểnkỹnăng viết, tài năng thiên bẩm của người đàn ông này dần bị bỏ phí. Câuchuyệnsẽcònbuồncườihơnnếunókhôngđúngvớirấtnhiềungười.

Nhữngngười thôngminhvà thànhđạtnhậnra rằngmôi trườngsốngcó thểkhiếnhọcóhoặckhôngthểsửdụngđượchếttàinăngcủamình.Họtíchcựctìmkiếmmộtmôitrường,nơihọkhôngchỉlàmnhữngcôngviệcđòihỏikhảnăngmàcòncóthểtạorasựkhácbiệt.Họtựtạocơhộichứkhôngđểcơhộibịgiớihạnbởitácđộngngoạicảnh.

“Đừngphụthuộcvàongườikhác,hãydựavàochínhmình.Hạnhphúcthậtsựsinhratừtựlực.”

–LUẬTMANU–

CâuchuyệncủaLaura

Tốt nghiệp phổ thông, Laura nhận được việc làm điều

phốihoạtđộngchomộtcôngtydulịchởAlaskavàomùahè.Không khí củaAlaska – không gian thoáng rộng vàtinhthầnđộclậpcủanhữngngườisốngởđây–hợpvớicô. Công việc không dễ. Cô phải hướng dẫnmột nhómnamnhânviênláixebuýt.Phầnlớnhọđềunhiềutuổihơncôvàcóngườiđãlàmchocôngtynhiềunăm.Dùmộtsốnhân viên không thích cô nhưng những người khác lạingưỡngmộcôvìcôrấtđộclập.DùLaurathíchtínhcáchđócủamìnhnhưngcôcũngphảitrảgiáchođiềuđó.Đôikhicôthấymìnhbịgạtrakhỏinhữngbuổitụtậpmàphầnlớncácđồngnghiệpcủacôđượcmời.Côchợtthấyrằngmìnhđãquáđộc lậpvàkhônghợpvới cácđồngnghiệpcủamình.Tấtcảhọđềutỏracầnsựgiúpđỡhơncô.Đôikhicôcảmthấycôđơnvàkhôngcóchỗdựa.Đểchốnglạicảmgiácnày,côbắtđầuxinthêmlờikhuyêntừcácđồngnghiệpvàcảmơnhọchodùchỉthỉnhthoảngcômớilàmtheo.Quathờigian,côthấycácđồngnghiệptrởnêncởimởvàthântìnhhơn.Đôilúccôướcmìnhbớtđộclậpvàgiốngnhữngngườikháchơn.Tuynhiên,côchấpnhậnlàcuộcđờiphảicónhữngđánhđổivàcóthểviệckhônglàmộtphầncủađámđôngchínhlàcáigiámànhữngngườiđộc lậpnhưcôphải trả.Ôngchủđánhgiácaokhảnăngsuynghĩ, hànhđộngđộc lập của côvà tin vàođánhgiácủacôđểđưaranhữngquyếtđịnhsángsuốt.Côngviệckinhdoanhtiếntriểnrấtnhanh,cácquyếtđịnhphảiđượcđưa ra nhanh chóng, và ông cần những người như vậy.Ngoàitínhđộclập,Lauracũnggiảiquyếtvấnđềrấttốtvàcóthểtựmìnhsuynghĩ.Côtựtinvàokhảnăngthấucảmtốtcủamình.Côsửdụngcáckỹnăngvềconngườicủamìnhđểxoadịunhữngkháchhàngcáukỉnh.

LaurahiểucácthếmạnhcủamìnhvàkhuyếnkhíchDan,ôngchủcủacô,chophépcôchịunhiềutráchnhiệmhơntrongnhữnglĩnhvựccôyêuthíchvàcókhảnăng.VìcácchinhánhhoạtđộngcủaôngtrảirộngnênDanđồngývìôngtintưởngởcô.

MộttrongnhữngnhânviêndoLauraquảnlýlàJennifer.Sự nhút nhát và thiếu tự tin của Jennifer gợi cho Lauranhớ lại chính mình vào thời trưởng thành. Laura dànhthêmnhiều thời gian cho Jennifer, yêu cầu côphải nghĩ

giảiphápchonhữngvấnđềmàcôthườngphảiđếnhỏiýkiếnLaura.Hầunhưlầnnàocũngthế,đóđềukhôngphảilànhữngquyếtđịnhcóthểgâyhậuquảnghiêmtrọngnếusai.BấtkỳkhinàoJennifernghĩramộtquyếtđịnh,Lauraliềnbảocôhãytiếptụcvàthựchiện.Nếusựlựachọnđósai, Laura lại biến nó thành một kinh nghiệm và hỏiJennifer sẽ làm gì tiếp. Vào cuối mỗi lần thảo luận, côluôn nhấn mạnh rằng Jennifer đã đưa ra quyết định tốtnhấtvới thông tincôcóvào thờiđiểmđó,vàmỗiquyếtđịnhsaiđềulàmộtcơhộiđểtrưởngthànhvàhọchỏi.

CólúcLauramấtkiênnhẫnvàmuốnhétvàomặtJennifer.Tuynhiên,côthậntrọngkhôngthểhiệnsựbựcmìnhcủamìnhkhihọởcùngnhau,côbiếtrằngnếumìnhlàmvậythìnhữngtiếnbộJenniferđangđạtđược,ngaycảnhữngtiến bộ rất nhỏ, sẽ biếnmất. Sau vài tháng, Laura để ýthấy Jennifer đã ít đến gặpmình để xin ý kiến cho cácquyếtđịnh thông thườngmàbản thâncô cũngcó thể tựlàm.BâygiờcôtớigặpLaurathườnglàcầnlờikhuyêntừLaurasaukhiđãnghiềnngẫmkỹcàng.ThayvìđơngiảnquyếtđịnhgiúpJennifer,Lauratraođổivềtìnhhuốngđó,đưarachoJennifer lợi íchcủanhữngthôngtincôcóvàhỏi Jennifer dự điịnh của cô. Laura luôn đảm bảo rằngJennifercómộtphầnnàođótrongtiếntrìnhđưaraquyếtđịnh.

Trongcôngviệc,LauragặpEd,mộtnhânviênđiềuphốihoạtđộngcủamộtcông tydu lịchkhác.Edvàcôcósởthíchgiốngnhau–đibơixuồng,đibộđườngdàivàcắmtrạitrênnúi.Cảhaiđềuưahoạtđộngvàgiữđượccơthểđẹp.VìEdcũngrấtđộclậpnênhọcóvẻlàmộtcặpđôihoànhảo.Lầnđầutiênyêusayđắmnêncảhaikếthônsáutháng sau đó. Sau thời kỳ trăng mật, Laura không mấtnhiều thời gian để nhận ra rằng cómột khía cạnh trongcon người Edmà cô có để ý thấy nhưng khi đang trànngậphạnhphúc,côđãbỏqua.

Dù bản thân Ed rất độc lập nhưng anh lại rất khó chấpnhậntínhđộclậpcủacô.Vớianh,đólàmộtsựđedọavàanh phản đối tất cả những gìmớimà cômuốn thử. Cômiêu tả anh như một kẻ cuồng quyền kiểm soát muốnthốngtrịmọithứtrongcuộcđờicôvàmộtmìnhđưaratất

cảnhữngquyếtđịnhmàđángraphảiđượcquyếtđịnhbởihai người để có một mối quan hệ tốt đẹp. Đó là mộtkhoảngthờigiankhókhănchocô.Lầnđầutiêntrongđời,côbắtđầunghingờgiátrịbảnthân.Edkhôngngừngnóirằng,côthấpkémvàcóvấnđề.Laurabắtđầunhậnralàmìnhđangở trongmộtmốiquanhệvôcùngphụ thuộc.Cô càng cố củng cốmối quanhệvớiEd thì cô lại càngnhậnramìnhcórấtítảnhhưởngđốivớinhữngnỗibấtancủaanh.Sauhainăm,Laurachịuđựngquáđủvàhọlydị.

Phảimấtsáutháng,Lauramớiquaytrởvềxuấtphátđiểmtự tin củamình để đi ra ngoài và tựmình làmmọi thứ.Mộtngày,cônhậnrarằng,chắcchắnviệctrởlạilàmconngười Laura trước đây làmột điều tuyệt vời. Tinh thầnđộclậpcủacôbịthửtháchnhưngđãtrởlạivàcôháohứcnghĩvềnhữngtriểnvọngsắptới.

“Cầnnhiềucanđảmđểgiữgìntựdobêntrong,đểtiếnlêntrênconđườngbướcvàonhữngvùngđấtmớibêntrongconngườibạn,hơnlàhiênngangđứnglênchotựdobênngoài.Làmtửsỹthườngdễhơnlàmngườilínhbịthươngtrênchiếntrường.”

–ROLLOMAY,NHÀTÂMLÝHỌCMỸ–

Kỹthuậtlàmtăngtínhđộclập

ØVàocuốingày,hãyviếtramộtquyếtđịnhmàmìnhtựđưavàomộtcuốnsổđượcdànhchomụcđíchnày.Bạncóthểtìmkiếmdữliệutừngườikhácđểcóthêmthôngtinvàgiúpbạnquyếtđịnhnhưngđừngtrôngđợingườikhácquyếtđịnhthaybạn.

ØTậpnhanhchóngđưaranhữngquyếtđịnhvềnhữngvấnđềnhỏ,khôngquantrọng.Vídụ,khiđọcthựcđơntrongnhàhàng,chomìnhbaphútđểquyếtđịnh.Nhờaiđóbấmgiờhoặcbạntựbấm.Tuântheogiớihạnthờigianđó.

ØMỗituầntựmìnhlàmchomìnhmộtđiềugìđó.Hãychọnthứgìđóbạnluônmuốnlàmnhưnglạisợphảilàmhoặckhôngmuốnlàmmộtmình.Vídụ,bạncómuốntớirạpchiếuphimnàođónhưngkhôngthểtìmaiđicùngkhông?Tuầnnày,hãyđimộtmình.

ØKhiởtrongmộtnhóm,bạncónóilênýkiếncủamìnhnếunókhácýkiếnmọingườikhông?Nếukhông,hãylàmthếvàotuầnnày.Buộcmìnhphảinóiravànóibạnthậtsựcảmthấythếnào.Hãynghĩvềđiềuđósauđóvàtựnóivớimìnhrằng,bạnrấtvuivìđãcócanđảmnóirasuynghĩcủamìnhngaycảnếunhữngngườikháckhôngủnghộýkiếncủabạn.Tiếptụclàmthếvàotuầnsauvàtuầnsaunữa.

ØNếuởnơilàmviệc,lúcnàobạncũngđiăntrưavớimộtnhómngười,hãythửđimộtmìnhmộttuầnmộtlầnxemsao.Chọnnơikhácvớinơibạnthườngđến.Thửmộtloạithứcănmới.Hãykhámphá.

ØNgồixuốngvàxemxétnhữngthayđổibạnmuốncótrongđời.Hãythànhthậtvớibảnthân.Lậpmộtdanhsáchnhữngđiềubạnmuốnthayđổitrongmộttháng,sáuthángvàmộtnăm.Viếtravàđưavàonhữngđiềucụthểbạncầnlàmtớimộtthờiđiểmnhấtđịnh.Tuânthủkếhoạch.Nếubạnbỏquamộtbước,hãyquaylạivàbắtđầulại.Bỏramộtkhoảngthờigiannhấtđịnhđểxemxétkếhoạchcủamìnhmỗinăm.Tựthưởngchomìnhvìđãđạtđượccácmụctiêuđãđềra.Đặtphầnthưởngphùhợpvớimụctiêu.Mụctiêulớnđivớiphầnthưởnglớn,vídụmộtchuyếnđichơi,bộloa,hoặcbấtkỳđiềugìkhácbạncókhảnăngchitrảnhưngchưabaogiờthưởngchomình.

PhầnIIITHẾGIỚIBÊNNGOÀI

C

10KHẢNĂNGTHẤUCẢM

“Mónquàtuyệtvờidànhcholoàingườilàchúngtacósứcmạnhcủasựthấucảm.”

–MERYLSTREEP,DIỄNVIÊNĐIỆNẢNH–

ónhữngngườicóthểhiểuđượcngườikhác,trongkhimộtsốngườihoàntoànkhôngbiếtngườikhácđếntừđâu.Mặcdùcóthểvềmặtýthức,chúngtakhôngnhậnthứcđượcđượcđiềunàynhưngchúngta

cảm thấygầngũihơnmột cách tựnhiênvớinhữngngườihiểu tavàdođóchúngtathườngcởimởvàtintưởnghọhơn.Hãynghĩtớinhữngngườibạntìmđếnđểđượcgiúpđỡ,anủikhicần.Họcónhữngphẩmchấtgì?Họđềulànhữngngườicókhảnăngthấucảm.

Thấu cảm là có thể đọcmột cách chính xác trạng thái xúc cảm của ngườikhác.Thấucảmnghĩa làcóthểcảmnhậnđượcnhữngxúccảmẩnchứasâubên trong lời người khác nói.Để làmđượcđiều đó, chúng ta phải nắmbắtđượckhôngchỉlờinóimàcònlàsứccuốnhútvàgiọngnóiđikèm.Cùngvớiđóchúngtacũngcầnphảitínhđếnnétmặt,điệubộvànhữngyếutốbiểucảmkhácchochúngtanhữnggợiýđầygiátrịvềtrạngtháixúccảmcủangườiđó.

Thấucảmkhôngphảilàđồngcảm

Có rất nhiều nhầm lẫn xungquanhkhái niệm thấu cảm.Vớimột số người,thấucảmcónhữngnétnghĩagầngũivớinhữngtừnhưấmáp,đồngcảmvàyêuthương.

Nhưngthấucảmkhôngcónghĩalàchúngtacầnphải thểhiệnbảnthânmộtcáchấmáp,yêuthươngvàđồngcảm.Thấucảmthườngbịnhầmlẫnvớiđồngcảmnhưnghaikháiniệmnàykhákhácnhau.Khiđồngcảm,tabàytỏrabênngoài những xúc cảm củamình.Khi cảm thấy thương cảm ai đó, chúng ta

khôngở trạng thái tốtnhấtđể làmnhữngđiều tốtnhấtchongườiđó.Vídụnhưkhingười thân thiếtvới chúng tabị thươngvàphảihọccách trở thànhngườikhuyết tật.Chúngtachứngkiếnngườiđógắnghếtsứcđểlàmnhữngđiềutrướcđâythậtđơngiảnnhưnggiờđâylạitrởnênhếtsứckhókhăn.Tuynhiên, để người đó có thể trở nên tự lập, anh ta cần học cách tựmình làmnhữngviệcđó.Nếuchúngtathấyđồngcảmvớingườiđó,chúngtacảmthấymìnhcónghĩavụphảilaođếnvàgiúpanhtalàmmọiviệc.Tuynhiên,điềunàykhôngtốtchongườiđóvìnósẽlàmchậmkhảnănghọccáchtựlàmvàcảntrởsựtiếnbộđểđạttớisựtựlậpcủaanhta.Cònsựthấucảm,sẽchophépchúngtanhìnnhậntìnhhuốngmàngườiđóđangtrảiqua,nhưngbướclùilạivàhànhđộngtheocáchmàcuốicùngsẽlàtốtnhấtvìlợiíchcủangườiđó.

TôinhớđãtừngđichơibowlingvớiBrett,đứacháutraicủatôi,trướckhicậubébướcvàotuổithiếuniên.ThằngbémuốnđánhbạichúHarveyhơnbấtkỳđiềugìkhác.Dùtôirấtmuốnđểchothằngbéthắngmộttrậnnhưngtôicảmthấylàđiềuđósẽkhôngcólợichonónếunókhôngthểthắngmộtcáchđànghoàngvàcôngbằng.Tôibiếtđếnmộtlúcnàođónósẽcóthểđánhbạitôivàcuốicùngnócũngđãthậtsựlàmđượcđiềuđó.Vàlúcấythằngbécóthểtậnhưởngmột chiến thắng đúng nghĩa, dành được bằng thực lực.Để thằng béthắngtrướcthờiđiểmđósẽtướcmấtcủanótrảinghiệmnày.

Đượcđàotạoởmộttrongnhữngngànhcómụcđíchtrợgiúp,cácgiáosưcủatôiđãtìmnhiềucáchđểgiảithíchsựkhácbiệtgiữahaikháiniệmnày.Trongnhữngmốiquanhệgiúpđỡ,sựđắmchìmvàocảmgiáccủaaiđókhiếnchúngtamấtđitínhkháchquanvàkhảnănggiúpđỡngườiđó.Khôngchỉcóvậy,nócòngâyracơnbùngnổtươngđốinhanh.

Chúngtakhôngcầnphảicảmthấytộinghiệpngườikháchoặcdùngcảmgiáccủabảnthânđểhiểuhọđangcảmthấythếnào.Sựthấucảmchophépchúngtahìnhdungthếgiới trôngnhưthếnàoquaconmắtcủangườikhác,nhưngđồngthờivẫnkhôngbịcuốnvàoxúccảmcủahọ.

Trong lần tái bản cóhiệu chỉnh cuốnTheEQEdge:Emotional IntelligenceandYourSuccess (Tạmdịch:Độ sắcbénvềEQ:Trí tuệxúccảmvà thànhcông),tácgiảStevenJ.SteinvàHowardE.Bookđịnhnghĩathấucảmlà:

Khảnăngnhìnthếgiớibằngquanđiểmcủangườikhác,nănglựcđiềuchỉnhtheosuynghĩvàcảmnhậncủangườikhácvềmộttìnhhuốngnàođó–bấtkểquanđiểmđókhácvớinhậnthứccủabạn,thậtsựlàmộtcôngcụkếtnốivôcùngmạnh.Khibạnnóiđượcmộtlờithấucảm,ngaycảkhiđangởgiữamộttìnhhuốngđốiđầuhoặccăngthẳng,bạnvẫnxoaychuyểnđượctìnhthế,cuộctraođổikhókhănvàcótínhtranhchấpsẽtrởthànhliênminhcótínhcộngtác

caohơn.

Sựthấucảmxuấthiệnởmộtcấpđộnhậnthứcvàhiểubiếtnhấtđịnh.Chúngtakhôngphảiđồngývớimọingườihoặcđặcbiệtyêuthíchhọđểcósựthấucảmdànhchohọ.Hãynghĩ tớingườimàbạnkhông thật sựquan tâm.Hãytưởngtượngngườiđómấtđimộtaiđórấtthânthiết.Chodùcóthểchúngtakhông thấyđồngcảmvớingườiđó, chúng tavẫncó thểhiểucảmgiácđauđớnvàmấtmátngườiđóphảitrảiqua.

Thấucảmlàmộttrongnhữngyếutốchủchốtmànhữngngườibánhàngthànhcôngsởhữu.Nhiềungườicoiviệcbánhàngchỉlàđemđếnchokháchhàngmónhờinhất,sảnphẩmtốtnhấtvàdịchvụvớimứcgiátốtnhất.Nhưngbánhàngchủyếulạilàvềxâydựngmốiquanhệ.Hãydànhchútthờigiannghĩvềnhữngngườibánhàngmàbạntừngmuanhữngmónhànglớn.Tạisaobạnlạiquyếtđịnhmuacủanhữngngườinày?Bạncóthíchhọkhông?Cóthểđâycóvẻgiốngnhưmộtcâuhỏingớngẩnvàquáđơngiảnhóavấnđề,nhưnghãynghĩvềtrườnghợpkhibạnmuamộtthứgìđóđắttiềncủamộtngườimàbạnkhôngthích.Rấtcókhảnănglàbạnchưabaogiờlàmthế.

Hầuhếtmọingườinghĩrằngbảohiểmnhânthọlàvấnđềcủachiphívàlợiích. Theo truyền thống, những người bán bảo hiểm nhân thọ được đào tạorằng,đểbánhàngthànhcôngbạncầnphảithuyếtphụckháchhàngrằnghợpđồngbảohiểmcủacôngtybạntốthơncôngtyđốithủ.AmericanExpressđưavàocáctưvấnviênđượcđàotạotrí tuệxúccảmđểgiúplựclượngbánbảohiểmtrởnênhiệuquảhơn.Từcácnhânviêntưvấnnày,họpháthiệnrarằngbánbảohiểmliênquanđếnnhiềuthứhơnlàcácthốngkêvàsốliệu.Khinghĩđếncáichếtcủachínhmìnhvànhữngngườithânyêuchúngtabỏlạitrêncõiđờithìrấtnhiềuxúccảmsẽdângtrào.Ngườibánhàngnàonhạycảmvớiđiềunàyvàcóthểthểhiệnmộtcáchhiệuquảsựnhạycảmđóđốivớikháchhàngcủamình,sẽbánđượcnhiềuhợpđồngbảohiểmhơn.

Pháthuytácdụngcủakhảnăngthấucảm

FionalàquảnlýcủaCorrietạimộtchinhánhcủamộttổchứctàichínhlớncóchinhánhởkhắpnướcMỹ,châuÂuvàchâuÁ.HọvừanghĩramộttiếntrìnhmớivàFionahyvọngcôngtysẽchấpnhậnthôngquahoạtđộngcủahọ.VìCorriecócôngcụđểpháttriểntiếntrìnhnàyvàlàmộtchuyêngiađượccôngnhận trong lĩnhvựcnày tại chi nhánhnênFionaquyết định tất nhiên cô sẽthuyếttrìnhtrongcuộchọpthườngniêncủachinhánhđặttạiMỹ.DùrấtuyênbácnhưngCorrielạicóphầnhướngnộivàkhôngcảmthấythoảimáikhiphảinóichuyệnvớiquánhiềungười.Buổihọpthườngniênsẽcótới400nhânviêntừcáccấpkhácnhautrêncảnước.CôđếngặpFionađểthảoluậnnhữngquan

tâmvàlolắngchobuổithuyếttrình.

Corrie:Tôikhôngthậtsựgiỏinóichuyệntrướcđôngngười.Tôisẽcăngthẳngvàkhôngthểtậptrungvàonhữngđiềutôiphảinói.Tôiướcgiácóaikháccóthểlênthuyếttrìnhthaytôi.

SauđâylàbavídụvềcáchFionatrảlời,vớicácmứcthấucảmkhácnhau.

Phảnứng1

Fiona:Côsẽlàmtốtmà.Cógìđâu.Côbiếtvềnhữngđiềunàytốthơnbấtkỳaiởđây.

Trong câu trả lời này, Fiona cho thấymình hoàn toàn thiếu khả năng thấucảm.CôthậmchíkhôngthểthểhiệnlàmìnhcảmnhậnđượcsựlolắngcủaCorrievềbuổithuyếttrình,bướccơbảnđầutiêndẫntớiviệccùngtìmramộtgiảipháp.Thayvàođó,côphủnhậnhoàntoàncáccảmgiáccủaCorrie,khiếnCorriecàngcăngthẳnghơnvàcảmthấyhoàntoànkhôngđượcgiúpđỡvàbịhiểunhầm.

Phảnứng2

Fiona:Rấtnhiềungườicũngsợphảinóitrướcđámđông.TôicũngtừngnhưthếchođếnkhitôitớiToastmasters.Giờthìtôiđãổnchodùvẫncònhơicăngthẳngmột chút.Căng thẳngmột chút cũng không vấn đề gì.Cô biết rất rõnhữngthôngtincủamình,vìthếcôsẽổnthôi.

Trongcâutrảlờithứhainày,ítnhấtFionacũngchothấymìnhbiết tớicảmgiáclolắngcủaCorrie.Tuynhiên,côlạikhônggiảiquyếtnó,chỉnóivềnómộtcáchchungchungvànóivềkinhnghiệmcủachínhbảnthânmình.Kếtquả làCorrie vẫn cảm thấy rằng những băn khoăn của cô không được tiếpnhậnmộtcáchnghiêmtúcvàtậntìnhgiảiquyết.

Phảnứng3

Fiona:Nghecóvẻcôđangthậtsựcăngthẳngkhinghĩtớiviệcphảithựchiệnbàithuyếttrìnhnày.

Corrie:Đúng,tôithấynhộnnhạotrongbụngvàlưỡithìcứnglạikhiphảinóitrướcmộtnhómngười.

Fiona:Tôicũngđãtừngcócảmgiácnhưvậychotớimộtvàinămtrướcđâybấtkỳkhinàotôiphảithuyếttrìnhmộtđiềugìđó.Kểtừkhitôibắtđầutới

Toastmasters, tôiđãcó thể trútđi rấtnhiềunhữnglo lắngcủamìnhtuyvẫncòncăngthẳngmộtchút.ĐãbaogiờcônghĩtớiviệctớimộtnơinàođónhưToastmasterschưa?Nóđãgiúpđượctôiđấy.

Corrie:Cólẽlàtôinênlàmthế.Tôicũngcónghenhiềuđiềuhayvềnó.Mộtngườibạn của tôi đã làmởđóđượcnămnămvà luônmuốn tôi làmkháchmời. Buổi thuyết trình này chỉ còn cách một vài tuần và Toastmasters sẽkhôngthểgiúpđượctôilầnnày.

Fiona:Cóđiềugìmàtôihaybấtkỳaikháctrongnhómcóthểgiúpcôkhông?CóíchgìkhôngnếucôthửthuyếttrìnhtạibuổihọpcủađơnvịcủachúngtathứNămnày?Côkhônggặpbấtkỳvấnđềgìkhinóichuyệnvớinhómvàcóthểnósẽgiúpcôcảmthấytựtinhơn.Nếucômuốn,tôicóthểlậpmộtbuổihọpvớiGarretbênbộphậntruyềnthông.Tôinghenóianhtacómộtsốbàitậprấttốt,côhãythửxemcóthểgiảmnhẹnỗilocủacôkhông.Nếucômuốnluyệnthêmnữa,tôicóthểnóivớicácđồngnghiệpởđơnvịCvềviệccôsẽtậpbàithuyếttrìnhcủamìnhtạibuổihọpcủađơnvịhọthứNămtuầnsau.Côbiếttấtcảhọkhárõ,càngtậpnóicôsẽcàngcảmthấythoảimái.Vàdùsaođócũnglàcáchlúcnàocũnghiệuquảvớitôi.

Corrie:Chắcchắnrồi,tôisẽthử.Cóthểkhiđãlàmvàilầntrướcmọingười,tôisẽthấykháhơn.

Trongtrườnghợpnày,Fionađãthểhiệntốtkỹnăngnghethấucảm.CôtrảlờithẳngthắnmộtcáchđầyquantâmchothấycôhiểuCorrie.Corriecảmthấyrằngmìnhđượclắngnghe,hiểu,vàquantâm.ĐãtừngởtronghoàncảnhcủaCorrie,côdùngtrảinghiệmnàyđểtạodựngsựtintưởngvàthônghiểuđểđưatớimộtgiảiphápmàcảhaicùngcóthểthấyđược.CôcùngvớiCorriekhámphámộtsốýtưởngcóthểgiúpgạtnỗisợhãirakhỏiconngườiCorriehoặcítnhấtcũngcóthểlàmgiảmnhẹđượcgánhnặngđó.

ThậmchícòntốthơnnếuFionađểCorrietựtìmragiảiphápchonỗilolắngcủamình.Trongtrườnghợpnày,FionacảmthấynỗilolắngcủaCorriesẽlàmhạnchếbấtkỳđiềugìcôtựnghĩra.Bêncạnhđó,thờigianđangsắphếtvàhọkhông thểphungphíchomộtkếhoạchdàihạn.Tómlại,đó làmộtcáchsửdụngsựthấucảmrấthiệuquả.CóthểCorriesẽtrởnêntựtinhơnvàlàmtốtbuổi thuyết trình.Côbiếtmìnhcó sựgiúpđỡcủacấp trênvàđồngnghiệp,mốiquanhệcủacôvớiFionađãtrởnênmạnhmẽhơn.Nếumọichuyệntốtđẹp,côsẽravềvàcảmthấytựtinhơn.CũngcóthểcôsẽcảmthấybiếtơnFionavìđãtintưởngvàocôvìđãkhôngchọncáchdễdànghơnlàtraotráchnhiệmthuyếttrìnhchongườikhác.

CôngtycóđượcsựthấucảmlàSouthwestAirlines–từbanquảnlýtớinhânviênvàgiữacácnhânviênvớinhau.LorraineGrubbs-West,mộtnhânviênquảnlýcủacôngty,miêutảchuyệnxảyrakhichồngbàbịungthư.

Chồngtôibịungthưhơnhainămvàmọingườitrongcôngtyđãmangtớisựgiúpđỡngoàisứctưởngtượng.Vôvànnhữngchiếcgiỏchứađầythiệpcủamọingườitrongtoàncôngtyđượcmangđếnnhàtôivànhiềungườithậmchícònnhườngtôikỳnghỉcủahọđểtôicóthểcóthờigianvớichồngtrongbệnhviện!Vàobagiờđúng,mộtchiếclimousineđentođỗtrướccổngnhàtôivàtoànbộnhânviênphòngtôiđứngđầyởđó!Rấthàohứng,họgiảithíchrằnghọmuốnmờitôivàgiađìnhăntốitạimộtnhàhàngnămsao,sauđósẽđixembuổibiểudiễnAChristmasCarol.Đólàvàogiữatháng12,chúngtôiđãcómộtbuổitốigiađìnhtuyệtvời–mộtbuổitốitôisẽkhôngbaogiờquên.Đócũnglàbữaăncuốicùngmàchồngtôiăncùngvớimọingười.Anhmấtchỉmộtvàituầnsauđó.

Sứcmạnhcủaviệcthừanhậncảmgiác

Mộtngày,tạimộtcôngviênđịaphương,tôitìnhcờbắtgặpbàbạnLindavàhaiđứacháu,JoshsáutuổivàanhtraiWarrenmườituổi.Haianhemrấtthânthiết, trừ những tranh cãi nho nhỏ như lũ trẻ ở tuổi chúng thường có.Mọichuyệnvẫn tốtđẹpchođếnkhi Joshbắtđầukhóc.Giữanhữngcơnnứcnởthổn thức, thằngbécayđắngphànnànvớibà làcậuanh traiđãnóivà làmđiềunókhôngthích.Lindaphảnứngrấtnhanh.“Josh,bàbiếtlàcháukhócvìcảmthấytổnthương,nhưngnếucháukhôngngừngkhóctrongnămphútnữathìcháusẽphảivàongồitrongxeôtôđấy.”

Tôiđãchứngkiếnnhiềutìnhhuốngmộtđứatrẻsáutuổikhóclóc,vìthếtôitrôngđợimộtsuốinướcmắtvàthanvãnmènheo.Điềunàythườngđikèmvớiviệcchamẹlêngiọngvàđedọahậuquảnếuđứatrẻkhôngngừngkhóc.Bốmẹcàngdọathìđứatrẻlạicàngkhóc.Vàthếlàhòa,mộtkiểuđấutranhdùngsứcmạnh.

Vìthế,tôikháchoángkhithấychỉsaumộtvàitiếngnứcnởnữa,Joshngừngkhócvànóikhẽ“Dạđược.”Điềunàycóvẻkhákinhngạc.Lindađãcókỹnăngđặcbiệtgìđểcóthểkhiếnmộtđứatrẻngừngkhócnhanhđếnnhưvậy?Bàchỉđơngiảnsửdụnghiểubiếtcơbảnvềcảmgiácvàcáchthứccảmgiácảnhhưởngđếnconngười.Cóbốnquytắccơbảnvềcảmgiác.

1.Cảmgiáckhôngtốtcũngkhôngxấu,chúngchỉlàcảmgiácmàthôi.

2.Tấtcảchúngtađềucóquyềnđốivớicáccảmgiáccủamình.

3.Chúngtakhôngcóquyềnphánxétcảmgiáccủangườikhácvàcũngkhôngaicóquyềnphánxétcảmgiáccủachúngta.

4.Tấtcảchúng tađềucónhucầumạnhmẽmuốnđược thừanhậncáccảmgiáccủamình.

ViệcLindathừanhậncáccảmgiáccủaJoshkhiếnthằngbécóthểgiảitỏacáccảmgiácđómộtcáchdễdàngvànhanhchóng.Khôngcònluyếntiếcchútnàonữa.Trongvàiphút,cậubévàWarrenchơi tiếpvàchuyệncũbịquênlãng.Thôngđiệpnữa củaLindadành cho Josh là, dù các cảmgiác của thằngbéhoàntoàntựnhiênvàbìnhthườngnhưngcũngchỉcómộtthờiđiểmvàmộtkhoảng thờigianchoviệcbày tỏnhữngcảmgiácđó.Tiếp tục thểhiện saukhoảngthờigianđósẽkhôngcólợichonó.

“Tìnhbạnchỉtồntạikhiđượcnuôidưỡngbằnglòngtốt,sựthấucảmvàhiểubiết.”

–KHUYẾTDANH–

CâuchuyệncủaSusanvàTanya

Susan phải chịu trách nhiệm về cô em gái Tanya kémmìnhnămtuổi.Susanphảiđảmnhiệmvai tròto lớncủachamẹlàtrôngnomemgáikhibảnthânmìnhvẫncònlàmộtđứatrẻ.ChacôrấtthíchkiểmsoátvàyêucầuSusanphảichămsócemmỗikhikhôngcóchamẹởbên.Hàngnămsau,nhờmộtngườichúmàSusanbiếtđượcrằngchamìnhcũngphảichịutráchnhiệmvềmộtcậuemtraivàcôlàsựtiếpnốitruyềnthốnggiađình.

Kểtừkhicóthểnhớ,Susanđãsợchamình.Ôngcoimìnhlàngườiđứngđầuluônđúngtronggiađình,luônđòihỏigia đình phải theo ýmình và không tha thứ cho bất kỳbiểu hiện yếu đuối nào.Mẹ cô, phục tùng và lãnh đạm,chuyển toànbộquyềnquyết địnhvàvấnđềkỷ luật chochồngmình.

DùkhônghàkhắcnhưbốnhưngrõrànglàSusanlạitrởthành một phiên bản của cha, trông đợi cùng một kiểuhànhvitừngườiemgáiTanyanhưchacôtrôngđợitừcô.Tanya chống cự lại sự kiểm soát của chị gái – người

khôngngừngbảocôphảilàmgì.

Với tinh thần tự do và thiên hướng nổi loạn, Tanya lúcnàocũngnghịchngợmvàlàmnhữngđiềukhôngnênlàm.SusanliêntụcbịmắngvìnhữngrắcrốiTanyagâyravìcôđãkhôngtrôngemthậtsátsao.Susanmangtheonỗiđauvàcảmgiácbất côngchất chứamàcôbịphạtvìnhữngđiềuTanya làm cho đến khi trưởng thành. Susan, ngườiluônphảichịutráchnhiệm,đihọcđạihọcvàgiànhđượctấmbằngloạiưutronglĩnhvựcquảnlýnhânsự.Từđó,cô làm quản lý trongmột công ty lớn. Tanya, người cómộttâmhồntựdo,làmnhiềucôngviệckhácnhausaukhitốt nghiệpphổ thôngvàđi du lịch thếgiới, làmviệc tạinhiều nơi khác nhau. Sau khi đi đây đi đómột vài nămtrênkhắpthếgiới,Tanyanộphồsơvàđượcnhậnvàomộtkhóahọcbáochí tại trườngđạihọc.Có tàivàkhôngsợmạohiểm,lĩnhvựcnàyhoàntoànphùhợpvớiTanya.Saukhi tốt nghiệp, cô tìmđượccôngviệc tạimột chinhánhtruyền thông lớnvà làmviệccủamìnhrấtxuấtsắc.Tuynhiên, trong cuộc sống riêng tư, cô vẫn rất giận dữ vớicáchSusanđốixửvớicô trong thờikỳcô trưởng thành.Côhiếmkhigọichochị.Chỉcóchịcôlàngườicốgắnggiữliênlạcvớicô.

Susanrấtgiậncảchalẫnmẹcủamình–vớicha,đólàsựkhắtkhevàđốixửvớicôkhôngcôngbằng,vàvớimẹthìđó làkhônghoàn thành tráchnhiệmlàmmẹ.Cuốicùng,côthamgiamộtnhómtựtrợgiúpdànhchophụnữ.Ởđó,côđượckhuyếnkhíchbàytỏnhữngcảmnghĩcủamìnhvàchiasẻnhữngđiềuđóvớicảnhóm.ĐiềunàyđãgiúpíchchoSusanrấtnhiều.Mứcđộvàkhoảngthờigiangiậndữđãgiảmđirấtnhiềusovớitrướckia.

BướctiếptheocủaSusanlàchiasẻcâuchuyệncủamìnhvới Tanya và hy vọng em gái sẽ có thể tha thứ cho cô.Trướcđây, tấtcảnhữngnỗlựcnóichuyệnvớiTanyavềthờithơấuđềukhiếnTanyatứcgiậnmắngSusanlàmộtkẻđộctài.ĐiềunàythậtkhóchấpnhậnvớiSusannhưngcôđãquyết tâmphải tiếp tụccốgắngđểcó thểgầngũivớicôemgáicủamình.

KhiSusangọiđiệnchoTanyavàolầnsauđó,côrấtngạcnhiênkhinghegiọngTanya.Nókhôngcóvẻgiậndữhaythù hằn. Susan ngạc nhiên khi biết rằng bản thânTanyacũngđãthamgiavàomộtnhómtựtrợgiúpdànhchophụnữvàđanggiảiquyếtmộtsốvấnđề.Dùnghevẫncóvẻcómộtchútđềphòng,Tanyavẫnđồngýdànhmộtngàycuối tuầnchoSusan.Họđixa, tớimộtngôinhàgỗnhỏtrênnúi.“Nógiốngnhưmộtquátrìnhgộtrửavậy,”Susannói. “Chúng tôi nói chuyện, khóc, nói chuyện và khócthêmmộtchútnữa.”

SusannóivớiTanyarằngcôhiểuTanyacảmnhậnvềcôthếnào.CôchiasẻvớiTanyanhữngcảmgiáccủamìnhvềkhoảngthờigianđó,vídụ,côcảmthấyáplựctừchanhiềunhưthếnàovàcảmgiácbịtrừngphạtvìnhữngđiềuTanyalàmrasao.CònTanyanóivềviệccôcảmthấythếnàokhilúcnàocũngphảicóSusankèkèbênmình,thậtlàngộtngạtvàmấttựdo.

Cảhai ravềvàđềuhiểuđượcvì saongườikia lạiphảnứngvàhànhđộngnhưthế.Chiasẻcảmnghĩlàbướcđầutiêntrongcảmộttiếntrìnhdàixâydựngquanhệ.Dùconđườngphíatrướcvẫncòndàivàkhókhăn,cảhaiđềuđãbướcnhữngbướckhổnglồđầutiêntrongcuộchànhtrìnhvàmọithứgiữahọbắtđầuthayđổimãimãi.

Sau kỳ nghỉ cuối tuần đó, cả Tanya và Susan đều nhậnthức rõ hơn mối quan hệ giữa họ và cha mẹ đang ảnhhưởng thếnào tớinhững lĩnhvựckhácnhau trongcôngviệc của họ. Susan nhận ra rằng cô thường cộc cằn vàthiếu kiên nhẫn với cấp dưới, nhữngngười cô cảm thấymìnhcầnphảidìudắt.Susannhậnrarằngmìnhđãquảnlýcácnhânviêncủamìnhquáchitiết,mộtcáchvôthứccôđóngvaitròcủamộtngườichịcả,giốngnhưđiềuchacôtrôngđợiởcô, tạinơilàmviệc.Chỉsaukỳnghỉcuốituầnvớiemgái,cômớibắtđầuhủybỏthôithúclàmbảomẫuchonhânviên.

Traothêmnhiềuquyềnkiểmsoátcôngviệcchonhânviênkhôngphảidễ.Mộtsốđãtrởnênquáphụthuộcvàocôvà

trônghọkhácăngthẳngkhilầnđầutiênSusannóivớihọlà, cô tin tưởng họ và không phải lúc nào cô cũng cầnkiểm tra công việc của họ. Khi họ tới hỏi ý kiến, côthườngyêucầuhọtựnghĩramộtgiảiphápkhảthitrướckhitìmđếncô.Dầndần,Susanđãlàmchohọdứtbỏthóiquenphụthuộcmàchínhbảnthâncôđãgópphầntạora.

Theothờigian,mốiquanhệcủacôvớiTanyatiếntriển,SusantâmsựchuyệncôngviệcvớiTanya.PhảnhồicủaTanya rất có giá trị vì cô có thể nhìn nhận vấn đề theoquanđiểmcủanhânviênSusan.Trongkhicácnhânviênthườngsợhoặcngạikhôngnóichocôbiếthọnghĩvềcôthếnào, thìTanyacó thểmangđếnchocômộtbản saonhữnggìhọđangphảitrảiqua.Cũngmấtchútthờigian,nhưng dần dần Susan cũng thấymình bắt đầu tin tưởngvàocácnhânviêncủamình.

Tanyacũngcóvấnđềtạinơilàmviệc.Vớitâmhồnluônphóngkhoángvàcátínhđộclập,cônổiđóavớiýnghĩbịbảo phải làm gì. Ai ở trong vị trí quản lý cô – kể cảSabrina,biêntậpviêncaocấp–đềulàđốitượngcủatháiđộ thù địch quá đà, thỉnh thoảng lại bùng phát của cô.Tanyaphụtráchmộtmụccủamộttờbáolớnvàdùcôlàmviệcrấtđộclập,Sabrinavẫnphảiduyệtbàiviếtvàđôikhiyêucầucô thayđổi.Tuynhiên,Tanyakhông trân trọngnhữnggợiýnày,coiđólànhữnglờichỉtrích.Tanyađốixử rất lạnh lùngmỗikhiSabrinaphảnhồivềnhữngbàiviếtcủacô.

Saukỳnghỉcuốituầnvớichịgái,Tanyađãthứctỉnh.CônhậnraSabrinakhiếncônhớlạirấtrõnéthìnhảnhngườichị gái. Càng suy nghĩ nghiêm túc về điều đó, cô càngnhậnrarằngmìnhkhôngcôngbằngvớingườiquảnlýcủamình.TrongkhiSabrinachỉđưaranhữngphảnhồimangtínhxâydựngvà cóýgiúpđỡ thì nhữnggìTanyangheđược là lời chỉ tríchgiốngnhư từchịgáimình.CôcảmthấycólỗivìđãđốixửvớiSabrinatheocáchnàyvàđôikhicảmthấymìnhcưxửnhưmộtđứatrẻhưđốn.Quyếtđịnh rằng cần phải làm gì đó để sửa đổi, cô đã mờiSabrinađiăntrưa.

Lúcđầubữatrưathậtcăngthẳng.SabrinacảmthấyTanya

đangphải đấu tranhvới điều cômuốnnói nhưngkhôngchắcphảibắtđầunhưthếnào.ĐộtnhiênTanyabậtkhócvàmọiđiềucứthếtràora.Mọithứtuônrathật lộnxộn,nàolàvềcôchịgái,rồikỳnghỉcuốituần,vàvềcáchcôcưxử“thật làkhốnnạn”vớiSabrinanhư thếnào,vàcôxinlỗilà“côkhôngxứngđángđượcđốixửnhưthế.”SaukhiTanyangừngkhóc,Sabrinatiếntớivàômcôthậtchặt.Mọichuyệntốtđẹphơncôtưởng.Đólàbướctiếnlớnđầutiêntớimộtmốiquanhệcôngviệclâudàivàhoànmỹ.

“Chúngtacảmthấythoảimáinhấtquanhnhữngngườimàchúngtacảmthấy,ởmộtmứcđộnàođó,nhạycảmvớicácnhucầuvàcảmgiáccủachúngtanhất.Chúngtacũngcóxuhướngtintưởnghọhơn…Nhưngđiềuquantrọngthậtsựkhôngphảilànhàcửađấtđai,cổphiếuvàtráiphiếu,xehơivàbấtđộngsản,màlàtìnhbạn,sựtincậy,tintưởng,sựthấucảm,lòngnhântừ,tìnhyêuvàniềmtin.”

–BERTRANDRUSSELL,NHÀTRIẾTHỌCVÀSỬHỌCNGƯỜIANH–

Kỹthuậttăngcườngkhảnăngthấucảm

ØMỗingàyhãychọnramộtcuộctròchuyệnvàchúýtớixúccảmđằngsaungôntừ.Hãychúýtớigiọngnói.Hỏimộthoặchaicâuvềcảmgiácđểxemnhậnthứccủabạncóchínhxáckhông.

ØKhimộtnhómngườinóichuyệnvàbạnkhôngtrựctiếpthamgia,hãycốtìmhiểumỗingườitrongsốhọđangcảmthấythếnàobằngcáchchúýtớigiọngnói,nétmặtvàtừngữvớicáchàmýẩnbêntrong.

ØChọnmộtngườibạncảmthấygầngũinhấtvàcởimởnhất.Dànhmộtvàiphútmỗingàychỉđểlắngnghenhữnggìngườinàynói.Đưachohọphảnhồivềnhữnggìhọnóivàbạnnghĩhọcảmthấythếnào.Tránhphánxéthoặckhuyênbảo.Kiểmtraxemcóphảinhữnggìbạnngheđượclànhữnggìhọđịnhnóikhông.

ØSaukhixemxongmộtbộphim,hãythảoluậnvớigiađìnhhoặcbạnbèvềcảmnhậncủanhânvậtvàlýdovìsaohọlạicảmthấynhưvậy.

M

11CÁCMỖIQUANHỆLÀNH

MẠNH

“Hãyyêuhàngxómnhưyêuchínhbảnthânmình,nhưngphảilựachọnnơimìnhsống.”

–LOUISEBEAL,NHÀVĂN–

ặc dù chúng ta có thể nghĩ rằng trúng xổ số hàng triệu đô-la sẽkhiếnchúngtahạnhphúc,nhưngthựctếvànghiêncứulạikểchochúngtamộtcâuchuyệnrấtkhác:tiềnvàcácsởhữuvậtchất,sau

mộtthờiđiểmnàođó,cóliênquanrấtítvớimứcđộhạnhphúcchúngtatrảinghiệmtrongcuộcsống.Tráilại,cácmốiquanhệvớingườikhácđượcchứngminh làcómột tácđộngmạnhmẽđốivớimứcđộhạnhphúccủachúng ta.Vớibằngchứnglàtinhthầnkhỏemạnhchủyếudochấtlượngcácmốiquanhệcủabạnvớinhữngngườikhác,bạnsẽnghĩrằngđâylàmộttâmđiểmlớntrongcuộcđờicủamọingười.

Khôngmaylànhiềungườivẫntiếptụcdànhphầnlớnthờigianvàsứclựcđểtíchlũycủacảivậtchất,trongkhichỉdànhchoviệctạodựngcácmốiquanhệmộtsựquantâmbénhỏ.Họtiếptụcthắcmắcsaomìnhkhôngcảmthấyhạnhphúcvàviênmãn,chodùhọđãrấtthànhcôngtrongviệcthuthậptàisảnmàhọnghĩsẽđemlạisựthỏamãnvàhàilòng.Cóaiđóđãnóivớitôirằng,cóvẻmọi người dànhnhiều thời gian và nỗ lực choviệc chọnmột căn nhà,mộtchiếcxehoặcnhữngmuasắmlớnkhác,hơnlàvàoviệclựachọnaiđómàhọdựđịnh,ítnhấtvàothờiđiểmđó,chiasẻthờigianchođếnhếtcuộcđời.

Cácmốiquanhệcủachúngtacóthểđemlạicáccungbậctộtcùngcủaxúccảm,từđỉnhcaosaymêtớivựcsâutuyệtvọng.Dùviệctìmkiếm,tạoravàpháttriểncácmốiquanhệlànhmạnhlàcôngviệcvôcùngtolớnnhưngphần

thưởngmànóđemlạilạirấtxứngđángvớicôngsứcbỏra.Chỉcóítcácbậctuhànhkhổhạnhcóhạnhphúc thật sự.Hầuhếtchúng tađềukhaokhátcóđượcnhữngmốiquanhệthânmậtvớimọingười.Thânmậtởđâykhôngliênquantớiquanhệgiớitính.Nócónghĩalàkiểuquanhệvớiaiđómangtínhtincậy,vớiaiđóchúngtacóthểlàchínhmìnhvàchiasẻcởimởnhữngướcmơ,hyvọng,nỗisợhãi,niềmvuivànỗibuồn.Ngườitanóirằngnếubạncóđượcmộtngườibạnthậtsựtrongđời,bạnnêncoimìnhlàngườimaymắn.TheoStephen Covey, chúng ta cần xây dựng lòng tin với các mối quan hệ củachúngtabằngcáchsửdụng“tàikhoảnngânhàngxúccảm”.Mỗilầnchúngtalàmđượcđiềugìđóđểcủngcốmốiquanhệcủamìnhvớiaiđó,tứclàchúngtalạigửiđượcthêmtiềnvàotàikhoảncủamình.Cónhiềucáchđểlàmđiềunày.Lắngnghengườiđónói,cómặtkhingườiđócần,giữbímậtnhữngđiềungườiđóđãtintưởngkểchotanghe,vàủnghộnhữngướcmơvàkhátvọngcủangườiđó, tấtcảđều làcáchđểchúng taxâydựng tàikhoảnđó.Nhữngcáchkhácbaogồm:nhớmọiđiềuvềngườiđó,giữcamkết, tôn trọngnhậnxétvàýkiếncủangườiđóchodùchúng takhôngđồng tìnhvớihọ,và thểhiệnmốiquantâmthậtsựđốivớicuộcsốngcủangườiđó.

Khitàikhoảncủachúngtapháttriểntốt,khichúngtađãxâydựngđượcmứcđộtincậycao,mốiquanhệcủachúngtasẽtựgiảiphóngkhỏicácgiớihạnthông thường của các tương tác hàng ngày với người khác. Vì lòng tin đãđượcxâydựngnênchúngtasẽtrởnêntrungthựctheonhữngcáchcóthểsẽkhôngđượcthathứtrongnhữngmốiquanhệkémpháttriểnhơn.Bạnsẽcócảmgiácantoànkhibiếtrằngmốiquanhệđómạnhmẽvàcóthểchịuđượcđượcnhữngsựbấtđồng,kểcảnhữngbấtđồngnảylửa.Bạnsẽdễdàngđòihỏisựthathứtừmộtngườibạnsaumộtcuộctranhcãihơnnhiềunếubạnđãcóđượctrảinghiệmtốtvớingườiđó.Hãythiếtlậpcácmốiquanhệđôibêncùngthỏamãnđòihỏisựcanđảm,camkết,ýthứctựgiáckỷluậtvàsựthấucảm.Mốiquanhệcàngquantrọngthìcàngnêndànhnhiềuthờigianđểxâydựngtàikhoảnngânhàngxúccảmđó.

Mộtđiềukhiếntôithậtsựkhóchịulà,khiaiđótôiđãcoilàbạnsachânvàomốiquanhệtìnhcảmmớivàhoàntoànbỏquênnhữngngườibạntrướckhimốiquanhệtìnhcảmnàybắtđầu.Sauđó,khimốiquanhệtrởnênlạnhnhạtnhanhnhưkhinóbùngcháy,ngườiđógọiđiệnchobạnvàlạimuốnbạndànhthờigianchohọ.Nhữngngườihànhđộngnhưthếlànhữngngườiphụthuộc,khôngtinvàogiátrịbảnthân.Lúctuyệtvọng,họtraomìnhchongườicóíthoặckhôngcógìtrongtàikhoảnngânhàngxúccảmcủahọvàquênđinhữngngười đã xây dựng tài khoản với họ. Nhanh chóng cạn kiệt tài khoản vớinhữngngườiđếnsaunày,họngạcnhiênkhithấyhànhđộngcủamìnhbịcămghétvàtàikhoảncủahọtrốngrỗngkhicốgắngthiếtlậplạimốiquanhệ.

Khibạnbắt đầumộtmốiquanhệ, hãy tôn trọngnhữngngười có tài khoảndươngtrongngânhàngcủabạn.Bạnbè,giađình,vàngaycảchúchócủabạnđềuđãquathửtháchvàcóthứtựưutiênđứngphíatrướcmốiquantâmmớicủabạn.Hãyđemlạichonhữngngườinàyđiềuhọđángđượchưởngvàhọsẽcómặtởđóvìbạn.Đúng,xâydựngmộtmốiquanhệsẽlấybớtnhữngngườibạnvàcácsởthíchkhác,nhưngnhữngngườibạnthậtsựsẽchấpnhậnvàthấyhạnh phúc cho bạn.Khimối quan hệ phát triển và tài khoản của người đótăng,cácbạnsẽmuốndànhthêmnhiềuthờigianbênnhau.Điềunàysẽtạoranhucầuđượcưutiên,dànhthêmnhiềuthờigianvànỗlựcchoviệcxâydựngmối quanhệ chính yếu.Tuynhiên,một phần củamối quan hệ chủ chốt vàmạnhmẽlàsựtôntrọngtìnhbạnđãnuôidưỡnghọtrongquákhứ,baogồmtôntrọngsựduytrìquyềncủađốitác.

Lãngmạnkhôngphảilàthuốcchữabáchbệnh

Trongnhiều trườnghợp,chúng takhông thểcưỡng lại sứccámdỗcủamộtmốiquanhệlãngmạnđểtrốntránhcảmgiáctrốngtrải.Dùtrongsâuthẳm,chúngtathườngbiếtrõlàchúngtathíchcácgiảiphápnhanh,dễdàngvàđemđếncảmgiácthỏamãntứcthời.Đikèmvớinhữngtìnhhuốngnhưthếlàsựquyếnrũ,sôinổivàhyvọng(màsaunàychúngtanhậnralàgiảtạo).Nỗiđauthườngđếnsauđó.Việccóngườithỏamãncácnhucầucủachúngtaquyếnrũhơnnhiềusovớiýtưởngtựmìnhxoayxởvớithếgiớinộitâmcủachúngta.Tựmìnhxoayxởsẽmệtmỏi,nặngnhọchơn.Đôikhichúng takhôngnhìnthấy cáckết quả trướcmắt và tiến trình thì dài vàgiankhổ.Khôngmay làchúng ta thường phải trải qua nỗi đau do thất bại trong quan hệ trước khichúngtasẵnsàngbắtđầuhànhtrìnhxâydựngcáitôitốtđẹphơn.

Bắtđầuvớichínhmình

Điểmkhởiđầuchoviệcpháttriểntấtcảcácmốiquanhệlàmốiquanhệvớichínhbảnthânchúngta.Cóthểnóinólànguồngốccủatấtcảcácmốiquanhệ.Nếu chúng ta không làm những việc cần thiết để biến thế giới nội tâmthànhmộtmảnhđấttốtlành,chúngtasẽkhôngcócơhộipháttriểnthếgiớibên ngoài trở nên lànhmạnh. Tất cả những việc xúc cảm chúng ta làm sẽkhônghiệuquảnếuchúngtakhôngquảnlýtốtxúccảmcủamình.Trướckhichúng ta trởnênphụ thuộc lẫnnhau, chúng ta hãy trởnênđộc lập.Một sốngườiđi tìmngười lấpchỗthiếuhụt trongbản thânhọ.Điềunàyhoàntoànkhôngcótácdụng.Trongcácmốiquanhệ,hainửasẽkhônglàmnêncáitổngthể.Chỉcóhaiconngườitoàndiện,thựchiệntốtchứcnăngcủamìnhmớitạoramộtmốiquanhệlànhmạnh.Chắcchắn,mọichuyệncóthểdiễnratốtđẹpkhithuậnlợinhưngkhicókhókhăn,cũngnhưtrongbấtkỳmốiquanhệnào,mọithứsẽkhôngxuôichèomátmái.

Cácmốiquanhệlànhmạnhtạinơilàmviệc

Xâydựngcácmốiquanhệbềnvững làyếu tốquan trọngđểdẫn tới thànhcôngtrongcôngviệccũngnhưtrongcuộcsốngriêngtư.Trongmộtvàinămqua,giớidoanhnghiệpđãcàngngàycàngquan tâmvàcoi trọngnhiềuhơncáckỹnăngmềmhoặccáckỹnăngconngười.Cácnghiêncứuđềunhấtquánchỉ ra rằng,khảnănghòahợpvớingườikhác làkhía cạnhquan trọngnhấtquyếtđịnhchúngtasẽthànhcôngnhưthếnàotạinơilàmviệc,thậmchícònnhiềuhơnnhiềusovớicáckỹnăngkỹthuật.Phầnlớncáccôngviệcđềuyêucầulàmviệcnhómvàkếthợpởmộtcấpđộnàođó.Córấtítcôngviệcquymônhỏvàkỹ thuật caođếnmứckhôngcầnđếncáckỹnăngconngườiđểthànhcông.Ngaycảtrongnhữngcôngviệcchúngtacoilàrấtkỹthuậtnhưkỹsư, thì những nhân viên thăng tiến thường là những người thể hiện tốt khảnănglàmviệcvớinhữngngườikhác.

Trongmộtvàinămqua,cácchươngtrìnhlãnhđạotạinơi làmviệcsửdụngngàycàngnhiềucáclýthuyếtvàđàotạovềtrítuệxúccảmđểpháttriểnkỹnăngconngườichocácnhàlãnhđạohiệntạivàtươnglaicủahọ.Mộttưvấnviênđãnóirấthaynhưthếnày:“Khôngthiếungườiquảnlýnhưnglạithiếutrầm trọngcácnhà lãnhđạo.”Cáckỹnăngphốihợp rất cần thiết chonhânviênởtấtcảcáccấpđộcủamộttổchức,chúnglạicàngquantrọngđốivớicácnhàlãnhđạogiỏi.

Lãnhđạotíchcực

Trong cuốn sách Trí tuệ xúc cảm – Ứng dụng trong công việc, DanielGolemanphântíchmộtnghiêncứudoHảiquânMỹthựchiệnvềphongcáchcủanhữngsỹquanchỉhuy.

Các lãnh đạo cấp cao có thể cân bằng phong cách cá nhân dẫn hướng conngườivớivaitròchỉhuyquyếtđịnh.Họkhôngngầnngạinhậntráchnhiệm,cómụcđích,quyếtđoánvàchuyênnghiệp.Nhưngsựkhácbiệtlớnnhấtgiữacácnhàlãnhđạotrungbìnhvàxuấtsắclàởphongcáchxúccảm.Nhữngnhàlãnhđạohiệuquảnhấtthườngtíchcựcvàthânmậthơn,gâyấntượngvàbiểulộxúccảmnhiềuhơn,ấmápvàhòađồnghơn(baogồmcảviệccườinhiềuhơn), thânthiệnvàdânchủhơn,hợptác,dễmếnhơnvà“vuivẻbênnhau”hơn, biết khenngợi và đáng tin cậy hơn, và thậmchí, dịu dànghơnnhữngngườilãnhđạobìnhthường.

Khinghiêncứuvềmứcđộhài lòngcủanhânviêntrongcác tổchức,sựbấtmãnvớicáchlãnhđạolànguyênnhânphổbiếnnhấtkhiếncácnhânviênbỏviệc.Lãnhđạocókhảnăngảnhhưởngrấtlớnđốivớinhânviêndướiquyền

theocảcáchtíchcựclẫntiêucực.Cácnhàlãnhđạohiệuquảcóthểsửdụngcáckỹnăngconngườiđểkhuyếnkhích,tạođộnglựcvàcóđượcnhiềuthànhquảnhấttừnhânviêncủamình,trongkhinhữngnhàlãnhđạothiếuhiệuquảcóthểkhiếntinhthầnlaođộngvànăngsuấttụtdốc.Nhậnthấyđiềunàyảnhhưởngtớicácnhânviêncấpdưới,cáctổchứcđangnhấnmạnhhơnviệcpháttriểncáckỹnăngconngườiởtấtcảcáccấplãnhđạomộtcáchcóhiệuquả.

Dịchvụkháchhàng

SouthwestAirlinescólịchsửlâudàipháttriểncáckếtnốixúccảmmạnhmẽgiữanhânviên,tổchứcvàkháchhàng.Córấtnhiềuchuyệnkểvềviệcnhânviêncủahãnghết sứccốgắnggiúpđỡkháchhàng.Một trườnghợp làmộtnhânviênđưamộtnữkháchhàngbịkẹttớichỗchịgáimìnhởquađêm.Mộtví dụ nữa là trường hợpmột cụ già, vừa xuất viện, bị chị dâu bỏ rơi, bắtchuyếnbaytớigặpgiađìnhmìnhvàođêmGiángsinh.Vìchuyếnbayđóbịhủynênnhânviênđãdùngtiềncủacôngtylấychoôngmộtphòngkháchsạnvàtrảtiềnđilạichoôngcụ.Bằngcáchđảmbảorằngôngcụcóthểbắtchuyếnbaysớmnhấtvàongàyhômsau,họchothấytinhthầnGiángsinhthậtsự.Đâylà phong cách dịch vụ khách hàng giúp SouthwestAirlines có được nhữngkháchhàngtrungthành.

RobinSharma,trongcuốnGreatnessGuideBook2(Tạmdịch:Cẩmnangchonhữngđiềuvĩđại2)nóivềviệctạoracáckếtnốixúccảmvớikháchhàng.Trongkhinhiềudoanhnhânnghĩrằng,họđangđấutranhđểgiànhđượcmộtphầnnhữnggìkháchhàngcủahọchidùngthìSharmacảmthấyrằngnhữnggìhọđangthậtsựtheođuổilàmộtphầncủasựtínnhiệmvềxúccảmcủakháchhàng.Sửdụngnhữngvídụtừnhữngthứônggắnbó,nhưcàphêCô-lôm-bi-avàquần jeanLevi, ôngđãđưa ra bằng chứnghết sức thuyết phục là kháchhàngmuahànglàhọtạoramộtkếtnốixúccảmvớimộtsảnphẩmhoặcmộttổchức.Ôngtranhluậnrằngnếucáccôngtycóthểtạorakiểukếtnốinàyvớikháchhàng,họsẽkhôngbịảnhhưởngbởimứcgiáhờihơncủacácđối thủcạnh tranh,nhữngcông tynhư thế sẽkhôngchỉ sống sótmàcònphát triểnthịnhvượngtrongmọiđiềukiện.

“Hãykhiếnmìnhcầnthiếtvớimộtaiđó.Vàđừnglàmchocuộcđờitrởnênkhókhănvớibấtkỳai.”

– RALPHWALDOEMERSON, NHÀVIẾT LUẬN, TRIẾTHỌCVÀNHÀTHƠMỸ–

CâuchuyệncủaEric

Một chiều cuối tuần, Eric vàBrad ngồi chơi cờ tạimộtquáncàphêởđịaphương.Cảhaiđềuvừabướcvàođộtuổi tứ tuầnvà trướcđâyhọccùngnhau.Vềhọc lực,cảhaiđềuxuấtsắc,tốtnghiệptrongnhóm10%dẫnđầulớp.Vớiaikhôngcó thêmthông tin,đâysẽ làhaingườibạnhọccũđangdànhchútthờigianchonhau.Bứctranhnàyhoàntoànkhôngchínhxác.

DuynhấtmộtđiềuBradsẵnlònglàmvớiEriclàchơicờvàanhcũngchỉ làmthếvìnghĩavụ.BradkhôngphảilàbạncủaEric; thực tế,Erickhôngcóbạn–chỉcónhữngngườiquenbiếtmớicóthểchịuđựnganhđủlâuđểchơivớianhmộtváncờ.EricvàBradkhácnhaumộttrờimộtvựcchodùhọtốtnghiệptừcùngmộttrườngvàvềcơbảncó cùngmức điểm số và tiềm năng. Eric vẫn phải sốngnhờvàochươngtrìnhtrợcấpcủachínhphủvàmộtkhoảnthừa kế nho nhỏ trong phần lớn tuổi trưởng thành củamình.Saukhi tốtnghiệp,anhcũngcó làmmộtvàicôngviệc, cũngcóviệckéodàiđượcvàinăm.Tuynhiên,đókhôngphảinhữngviệcđòihỏianhphảidùngkhảnăngtríóc.

VấnđềlàErichoàntoànkhôngcócáckỹnăngconngười.Anhtaquátônthờbảnthânvàtinrằngmìnhthôngminhhơnhết thảymọi người.Khôngphải là người kín tiếng,lúc nào anh ta cũng bảo người khác phải sống cuộc đờicủahọnhưthếnào.Vìrấtthànhthạokỹthuậttrongcôngviệcnênanh luôncảmthấymình thôngminhhơnngườigiámsátvàkhôngngầnngạinóivớihọđiềuđó.Rõrànglà điều này không giúp anh có được nhiều bạn trong sốcácgiámsátviênvàđồngnghiệp,vàkếtcụcanhbịđuổikhỏihầuhếtnhữngcôngviệcanhcóđược.Trongkhianhchỉcóthểlàmbạnvớimọingười trongmộtkhoảngthờigianngắnvớikhảnănggâyấntượngvớimọingườinhờkiếnthứcrộng,mọingườinhanhchóngkhôngmuốnquanhệvớianh.Khianhnhìnthấymọingườiđilạivớinhữngngườikhác,anhđưaranhữngnhậnxétthôlỗvàmỉamai.Điềunàycàngkhiếnanhtựxalánhmọingườithêm.Erichầunhưkhôngquantâmtớicuộcsốngcủanhữngngười

quanhmìnhvàchỉnóivềbảnthânkhinóichuyện.Ngaycảkhianhcốkhenaiđó,anhcũngcốbiếnnóthànhmộtlời nhụcmạ.Anh ta thường nói những câu như: “Đó làmộtchiếcáođẹpchomộtkẻthuacuộc.”Khôngcầnphảinói,điềunàykhôngđemlạichoanhnhiềungườibạn.

Vàinămtrước,saunhiềunămthấtnghiệp,Ericđiđàotạovà sẵn sàngbắtđầumột sựnghiệpmới.Anhnhậnđượcviệctạimộtthànhphốkhác.Nhữngngườibiếtanhđãđặtcượcxembao lâu thìanh tasẽ trở lại.Ngườiđánhcượchaituầnđãthắng.Kếtquảdễdàngcóthểdựđoánđược.ChỉmộtvàingàyEricđãbắtđầuchỉbảoôngchủmớicủamìnhphải điềuhành côngviệckinhdoanhnhư thếnào.Ông chủ của anh không tiếp nhận lời khuyên và trongvònghaituầnđãsathảianh.

Erichiểu rất ítvề tình thếcủamìnhvàkhông thấy rằngmìnhcóvấnđềmàlàtấtcảnhữngngườikhácđều“kémcỏi”.Nhiều người biết Eric tin rằng anh đang phải chịumộtkiểurối loạn tínhcách.DùtrườnghợpcủaErickháhiếm,cóthểbạncũngbiếtnhữngngườigiốnganh.

Sau đó Eric có được chút thức tỉnh. Anh tham dự đámtangcủamộtđồngnghiệpcũ tên làGreg từng làmcùngvớianhsaukhitốtnghiệp.Dùhọkhônglàbạntheonghĩathôngthường,họvẫn liên lạcvàcóchungsở thíchphànnànvàhạthấpngườikhác.EricthấychoángvángkhithấycóquáítngườitạitanglễcủaGreg.Tròchuyệnquavớimộtngườiđưatangkhác,anhbiếtGregkhôngđượcyêuthích cho lắm và rất ít bạn. Thật buồn làm sao khi Ericchợtnghĩ rằngmìnhvàGregcónhiềuđiểm tươngđồngnhau.Anhđưaraviễncảnhvềđámtangcủachínhmình,vớirất ítngườithamdự,nếuanhtiếptụccuộcđờimìnhtheocáchanhđanglàm.

Banđầu,anhcảmthấykhátrầmuấtvàgiậntấtcảnhữngngườianhcholàquángungốcđếnnỗikhôngthểnhậnratầmnhìnvàthiêntàicủaanh.Tuynhiên,anhkhôngthểảotưởnglâukhinhậnrarằng,mìnhcầnthayđổithậtsự.Mộtcáchmiễncưỡng,anhđitớikếtluậnlàmìnhcầnsựgiúpđỡ.GiốngviễncảnhcủaEbenezervềMarley,viễncảnh

vềđámtangđơnđộccủaGregtiếptụctrởlạiámảnhanh.Anh nhận ra, cũng giống những người khác, anh cũngmongướccónhữngngườibạnđểđôikhihẹnhò,vàthậmchícómộtngườibạngáichínhthức.

Một trong những điều đầu tiên Eric có thể thay đổi làkiềm chế những lời nhận xét cay độc mỉa mai với mọingườimỗikhianhkhôngđồngývớibấtkỳđiềugìhọnói.Theothờigian,anhnhậnthấyrằngmặcdùnhữngngườiquen cũ vẫn xa lánh anh nhưng không còn có vẻ là họnónglòngmuốntránhsựhiệndiệncủaanh.Khenvàủnghộ người khác với Eric thật là khó. Điều này không tựnhiênđếnvớianhvàanhđãphảilênkếhoạchchonỗlựctìmranhữngđiềuhayđểnóivớimọingười.Banđầu,tấtcảnhữnggìanhcó thể làmlà tránhgâykhóchịuvà thểhiện mình tiêu cực. Khi dần dần có thể tự phá bỏ thóiquennày,anhthấydễtậptrunghơnvàonhữngđiềutíchcực.

MộttrongnhữngkhókhănEricgặptrongviệctìmviệclàanh thường tiêu cực và châm biếm ngay cả trong lúcphỏngvấn.Điềunàykhiếnanhgầnnhưchắcchắnkhôngđượcnhậnviệc.Ởthờiđiểmnày,Ericđã làmviệcđượctrònsáutháng.DùđâyvẫnchưacóvẻlàmộtkhoảngthờigiandàinhưngvớiEric thìđãlàmộtkỷlụcvàchothấyanh đã có thể kiếm chế được những xu hướng phá hoạinhấtcủamình.

Cómộthômôngchủcủaanhtớigặpanhvàbuộctộianhđãphạmphảimộtlỗinàođó.Vìmộtđồngnghiệpcủaanhmới làngười làmvào thờigianđóchứkhôngphảiEric,nênrõràngngườichủnàyđãnhầmlẫn.NếulàErictrướcđây,anhsẽnổiđóavàgọiôngchủcủamìnhbằngnhữngdanh xưng xúc phạm và có thể là đã bị sa thải. Nhưngthay vì thế, Eric, khôngmột chút thù địch hay giận dữ,bình tĩnh giải thích cho ông chủ của mình rằng mìnhkhônglàmviệctrongkhoảngthờigianđó.VớiEric,đâylàmộtbướclớntrongquátrìnhthayđổicủamìnhvàanhcảmthấybìnhtĩnhvàtựtinchotớihếttuần.

“Đừngbảovệmìnhbằnghàngrào,màhãybằngnhữngngườibạn.”

–TỤCNGỮSÉC–

Kỹthuậtgiatăngcácmốiquanhệlànhmạnh

ØChọnmộtngườitạinơilàmviệc,tạimộtcâulạcbộhoặcmộtmôitrườngxãhộibạnmuốnbiếtrõhơn.Mỗikhibạnnóichuyệnvớingườinày,hãytậptrungnhớmộthoặchaiđiềuvềcuộcđờicủangườinàymàvớihọlàquantrọng.Hãyviếtlạingaysauđónếubạnthấykhónhớ.Khigặplạingườinày,hãyhỏivềnhữngđiềuđó.

ØGhinhớnhữngngàyvàsựkiệnquantrọngtrongđờinhữngngườithânthiếtvớibạn,nhưsinhnhậtvàcáclễkỷniệm.Viếtlạivàomộtcuốnsổchỉchuyêndùngchomụcđíchnày.Nếubạnkhônggặphọvàonhữngdịpđó,hãygửithiếpchohọhoặcgọiđiệnchohọ.

ØHỏimọingườivềbảnthânhọ.Đừnglolắngrằngbạnđangtọcmạchvàođờitưcủahọ(tấtnhiên,làtrongchừngmực)vìmọingườithíchnóivềbảnthân.

ØKhinóichuyệnvớimọingười,hãychúýtớilượngthờigianbạnnóivàlượngthờigianbạnnghe.Nếubạnthấymìnhnóiquánửathờigian,hãycốgắnggiảmnóivàdànhthêmnhiềuthờigianđểnghe.

ØLàmnhữnghànhđộngtốtbụngkhôngnhândịpgìcả.Tạivănphòng,hãybấtngờthếtđãimọingườikhôngnhândịpđặcbiệtgìcả.Hãytặnghoachongườiyêu,bạnđời,bạngái,hoặcbạntraimàkhôngnhândịpgìđặcbiệt.Đánhdấuviệcnàylênlịchởnơilàmviệchoặcởnhàđểbạncóthểnhớchođếnkhinótrởthànhbảnchấtcủabạn.

ØKhiaiđóthânthiếtvớibạntrảiquathờikỳkhókhăn,domấtđimộtngườithânyêuhoặcvìbấtkỳlýdogì,hãygọiđiệnvàđềnghịgiúpđỡhọ.

B

12TRÁCHNGHIỆMXÃHỘI

“Bạnkhôngcómặt trênđờiđểkiếmsống.Bạnsinhra làđểkhiến thếgiớiđượcđầyđủhơn,vớiviễncảnhrộnglớnhơn,vớitinhthầnhyvọngvàthànhtựuđẹpđẽhơn.Bạncómặttrênđờilàđểlàmthếgiớithêmgiàucó.Bạnsẽtựlàmnghèobảnthânmìnhnếubạnquênmấtmụcđíchnày.”

–WOODROWWILSON,CỰUTỔNGTHỐNGMỸ–

ạncóthểtưởngtượngramộtthếgiớimàmọingườiđềuchỉquantâmtớilợiíchcủachínhbảnthânmìnhkhông?Hãycốhìnhdungramộtthếgiớimàkhôngaiquantâmtớibấtkỳaikhác.Quảlàđángsợ,phải

vậy không? Tôi thấy khó có thể hình dung ramột nơi như thế.Và khi tôitưởngtượngranhữngbăngnhómbạolực,sẵnsànggiếtbấtkỳaicảnđườngchúng,hoặcnhữngtêncướpbiển,tồntạitrongcùngbăngnhómchỉvìkhilàmộtnhómchúngcóthểtrởnêngiàucónhanhchónghơnkhichúngđứngđộclập.Nhưng,ngaycảtrongnhữngbăngnhómnày,tôivẫnhìnhdunghẳnphảicóítnhiềusựquantâmlẫnnhau,bêntrênnhữngmónlợitrướcmắt.

TôichắcchắnbạnđãquenvớicâunóicủaJohnDonne,tácgiảngườiAnhthếkỷXVII,đạiýlà:“Mộtcánhénkhônglàmnênmùaxuân.”Nóbaohàmtrongđóbảnchấtcủaquanniệmvề tráchnhiệmxãhội.Tấtcảchúng tađềuhiệndiệntrêntráiđấtnàyvàviệcchúngtalàmhoặckhônglàmảnhhưởngtớirấtnhiều người quanh ta. Chúng ta có trách nhiệm xã hội khi chúng ta tự coimìnhlàmộtphầncủađiềugìđólớnlaohơnbảnthânchúngta.Nhữngngườicótráchnhiệmxãhộicóýthứclàmthếgiớitrởnêntốtđẹphơn.

Tầmquantrọngcủacộngđồng

RobinSharmanói rằng,mộtdấuhiệucủanhững tổchứcvĩđại làkhảnăngxâydựngnhữngcấutrúcchophépmọingườicảmthấyantoànvàđượctôntrọng vì đóng góp và tính độc đáo của họ.Những tổ chức này có thể đánh

trúngnhucầucơbảnnhấtphùhợpvớiđiềulớnlaohơnbảnthânmỗingười.Đâychínhlàmộtphầnbêntrongcủabảnchấtconngười.

Cóthểphầnlớnchúngtađềukhôngcảmthấychúngtacótácđộngtrựctiếpđốivớithếgiới.Vìdùsaochúngtacũngkhôngphảinhữngnhàlãnhđạothếgiới,nắmtrong taysốphậncủahàng triệungười.NhưMẹTeresa từngnói:“Chúng ta không thể làm những việc vĩ đại, chúng ta chỉ có thể làm đượcnhữngviệcnhỏtheocáchvĩđạimàthôi.”Tuynhiên,chúngtathậtsựcóảnhhưởngtớithếgiớinhỏbécủachínhmình,tớicộngđồngchúngtađangsinhsống?Bằngcáchgópphầncảithiệnmôitrườngcủachínhmình,chúngtađã,bằngcáchnàođó,làmthếgiớicủamìnhtrởnêntốtđẹphơn.Huấnluyệnviênbóngđátìnhnguyệndànhhànggiờđộngviênvàtruyềncảmhứngchocáccầuthủ,cóthểsẽkhôngbaogiờbiếtsựthayđổimìnhđãlàmchocuộcđờinhữngcầu thủ trẻ tuổi.Hãy nghĩ tới những điều bạn đã làm trong đời, điều sẽ làkhôngthểnếukhôngcóaiđósẵnlòngcốnghiếnthờigianchobạn.

NhữngtổchứctuyệtvờinhưGirlScouts,BoyScouts,vàBigBrotherschỉlàmộtvàitrongsốrấtnhiềutổchứcgiúpđịnhhìnhcácthếhệtươnglai.Tấtcảtổchứcđóđềuphụthuộcvàonhữngngườisẵnlòngđónggópthờigianhoặcnguồnlựcđểđemlạiđiềutốtđẹpchungchomọingười.Ởmộtcấpđộkhác,tráchnhiệmxãhộicónghĩalàtôntrọngquyềncủangườikhácvàtuânthủluậtpháp.Nócónghĩa là chúng taphải làmphầnviệc củamìnhđểbảovệmôitrường.Dùđể làmđượcđiềuđó cầnphải có thời gian, và chúng ta thườngkhôngnhậnđượcnhữnglợiíchtrựctiếptừbênngoài.

Dùthôngquahoạtđộngtìnhnguyệnhaycôngviệcđượctrảcôngthìnócũngchothấylànhữngcôngviệcgiúpđượcngườikháckhiếnchúngtacảmthấymãnnguyệnvàhạnhphúc.TomW.Smith,ngườichỉđạocuộcĐiềutraXãhộiTổng quát (GSS) tại Trung tâmKhảo cứuDư luậnQuốc giaMỹ,Đại họcChicagopháthiệnrarằng,nhữngngườibáocáomứchạnhphúcvàthỏamãncaonhấtlànhữngngườilàmcôngviệcphụcvụngườikhác.Lợiíchcủaviệcgiúpđỡngườikháclàvôcùngtolớn.Mộttrongnhữngcáchtựđiềutrịdànhchongườiđangphảiđốiphóvớicảmgiácchánnảnđượcbiếtđếnnhiềunhất,làgiúpđỡnhữngngườikhác.Mộtnhàtrịliệuđãkhuyêncácbệnhnhânđangcảmthấybuồnchán,hãytìmaiđócảmthấytồitệhơnhọvàlàmngườiđóvuilên.

Vìchúngtathườngsốngtheonhữnggìchúngtanghĩ,nênnếuchúngtanghĩtớinhữngđiềuđang thiếu thìchúng ta sẽbuồnbã.Có thểkhó thayđổi suynghĩcủamìnhtừnhữnggìchúngtakhôngcótớicácsuynghĩvềlòngbiếtơn.Cómộtcáchđể làmđượcđiềunày là tìmaiđócầngiúpđỡvàgiúpđỡhọ.Điềunàysẽgiúpchúng ta thấyrằng,bấtkểhoàncảnh thếnào,vẫn luôncó

nhữngđiềuchúngtathấybiếtơn.Giúpđỡkhôngnhấtthiếtphảiliênquantớiconngười.Nếuchúngtalànhữngngườiyêuđộngvậtthìdànhthờigianvớimộtconcúnconvôchủcũngcóthểđemlạichochúngtacảmgiácthỏamãnvàhạnhphúc.

Dùlàmtìnhnguyệnvẫnluônlàmộtphầntrongcuộcsốngcủatôi,nhưngtôiđặcbiệtthamgianhiềuhơntrongsuốtquãngthờigianthấtnghiệp.Đólàmộtthờiđiểmkhókhănvớitôi.Bướcrangoàivàgiúpnhữngngườikémmaymắnhơnlàmtríóccủatôikhôngbịámảnhbởicácvấnđềcủamìnhnữavàlàmtôicảm thấy rằngmình đang đóng gópmột cái gì đó đáng giá cho xã hội. Làngườiủnghộmạnhmẽviệcmọingườilàmtìnhnguyện,tôivẫncảmthấynóđặcbiệtquantrọngvớinhữngaithấymìnhvôích.

CórấtnhiềucánhâncốnghiếncảđờimìnhđểphụcvụngườikhácnhưngMẹTeresavàAlbertSchweitzercólẽlàhaivídụnổitiếngnhất.MẹTeresadànhcảquãngđờithanhxuâncủamìnhđểgiúpnhữngngườinghèotuyệtvọngnhấttrênthếgiớitạinhữngkhuổchuộtởthànhphốCalcutta.AlbertSchweitzer,mộtbácsỹtàinăng,chọndànhcuộcđờicủamìnhgiúpxóabỏbệnhtậtởchâuPhivàxâydựngmộtphòngkhámmàngàynayvẫnđangtiếp tụccôngviệcôngbắtđầu.

JimmyCarter,saukhithấtbạitrongcuộctranhcửvớiRonaldReagan,đãphảitrảiquamộtgiaiđoạnkhókhăn.Mấtđivịtríquyềnlựcvàsựchúývẫnluônlàmộttìnhthếkhóchấpnhậnchonhữngaiđãtừngnắmgiữcươngvịcaovànhiềutráchnhiệm,nhưngJimmyCarter tìmthấyýnghĩa trongviệcgiúpđỡngườikhác.ÔngtrởthànhngườiphátngônchoHabitatforHumanity,mộttổchức phi chính phủ, xây nhà giá rẻ cho những người nghèo. Những ngườitronggiađìnhCarterkhôngchỉlàmộttrongnhữngnhàhảotâmcótiếngnhấtcủatổchứcHabitatforHumanity,màhọcònthườngxuyênđikhắpđấtnướcvà trực tiếpgiúpcôngviệcxâydựng.GiađìnhCarter rấtnăngđộngvàđềuthamgiasâuvàocôngviệccủacộngđồng.

Nhữngphẩmchấtcủamộtngườigiúpđỡ

Nhữngngườigiànhđiểmcaotronglĩnhvựctráchnhiệmxãhộicũngthườngcókhảnăngthấucảmcao.Họnhạycảmtrướcnhucầucủangườikhácvàcónộilựccốnghiếnmạnhmẽ.Họcũngthườngbiếtơnvềnhữngđiềuhọđượccuộcđờibantặngvàmuốnchiasẻđiềuđó.Nhìnchung,nhữngngườinàyđềuhạnhphúcvà lạcquan, tớimứchọ thường suynghĩnhữngđiều tốtnhấtvềngườikhác.Mộthìnhmẫuchungnữavềnhữngngườitìnhnguyệnlàbảnthânhọcũngđãtừngtrảiquamộtkhókhănhaymộtkhủnghoảngnàođó.

Tráchnhiệmxãhộilàđặcđiểmdễnhậnthấynhấttrongcácđặcđiểmtrítuệxúccảmđểđánhgiáconngười,vìnóhữuhìnhvàcôngkhai.Đâylàmộttrongnhữngđặcđiểm,xétvề tổng thể,phụnữ thườngđạtđượcđiểmsốcaohơn.Mộttrongnhữngcáchgiải thíchlàtrongsuốtlịchsử,vai tròtrôngnomnhàcửavàchămsócgiađìnhvẫnlàthiênchứccủangườiphụnữ.Điềunàylàmtăngkhảnăngnuôidưỡngcủaphụnữvàkhiếnhọcónhiềuưuthếhơntrongcác việc chăm sóc truyền thống như nghề điều dưỡng.Đàn ông, dù truyềnthốngđượcdạykhôngđượcbày tỏ xúc cảmvà định hình vai trò để khôngnuôidưỡngngườikhác,nhưngcũngđangdầntrởnêncởimởhơntrongnhữnglĩnhvựcnày.CáctổchứcnhưMankindProjectkhuyếnkhíchnamgiớibàytỏvàchiasẻxúccảm,chămlolẫnnhauvàđónggópchocộngđồngcủamình.

Dùcáccánhânquênmìnhchocộngđồngvẫnluônlànhữnganhhùngthầmlặng trên thếgiới,nhưngcác tổchứcđangngàycàng thamgiasâuhơnvàohoạtđộngđónggópchocộngđồngcủahọ.Mộtcôngtyxâydựnglớn,trongvàinămqua,đãtrảtoànbộlươngchonhữngthươngnhânđượchọthuêlàmchomộtdựáncủatổchứcHabitatforHumanity.

Mộttrongnhữnglợiíchcủaviệcgiúpđỡngườikháclàlàmtăngnhậnthứcvềnhững điều có trong cuộc sống mà chúng ta có thể thấy biết ơn. Tiến sỹMichaelMcCullough tại trườngĐại họcMiami thấy rằng, những người cócảmgiácbiếtơn thườngcónhiều sức sốngvà tinh thần lạcquanhơn,phảichịuítsựcăngthẳnghơnvàcóíthơncácgiaiđoạntrầmcảmsovớisốtrungbìnhcủatoànxãhội.TiếnsỹRobertEmmonscủatrườngĐạihọcCalifornia,Davis tiếnhànhmộtnghiên cứuđốivớinhữngngườighinhật ký, trongđótheodõinhữngđiềuhọ thấybiếtơn.Ôngthấyrằngnhómngườinàycósứckhỏe tốt hơn, lạc quanhơn, luyện tập thườngxuyênhơnvà cảm thấymìnhhạnhphúchơnnhữngngườikhôngghinhậtkýnhưhọ.

“Chúngtacóxuhướngđánhgiáthànhcôngbằngdanhmụclươnghoặckíchcỡôtôthayvìbằngchấtlượngphụcvụvàmốiquanhệvớimọingười.”

–MARTINLUTHERKING,CON–

Ngôinhàđượcxâybằngtìnhyêu

SouthwestAirlineslàvídụcủaviệcđềnđáplạicộngđồngthôngquachươngtrìnhnhàởRonalMcDonald.ĐượcTiếnsỹAudreyEvanvàcầuthủFredHillcủa đội Philadelphia Eagles, có con gái bị bệnhmáu trắng, thành lập năm1984,chươngtrìnhnhàởnàycungcấpchỗở,tìnhthươngvàhỗtrợchocácgiađìnhcóconphảinằmviện.KểtừđóchươngtrìnhkhôngngừngmởrộngvàQuỹTừthiệnNhàởRonaldMcDonaldđãcungcấpmộtloạtcácdịchvụ

cải thiện sứckhỏemangđến sự tốt lànhcho trẻ em trên toàncầuvàđã trởthànhmộttrongcáctổchứcphilợinhuậnlớnnhấtthếgiới.ỞtấtcảnhữngnơiSouthwestcómặt,nhânviênvàgiađìnhcủahọdànhhànggiờthămnom,nấuănvàanủinhữngđứatrẻvàgiađình.BắtđầutừHouston,cácnhânviênhàngthángđềunấubữatốitạiKhunhàRonaldMcDonaldởđịaphương.ĐiềunàykhởiđộngthóiquenchonhânviênnấubữatốitrongthángSáuvàthángMườimột hàng năm ở tất cả các khu nhà trong hệ thống của Southwest. TondaMontague,giámđốcquanhệnhânviên,kểchuyệnđặcbiệtcảmđộngvềmốiquanhệgiữamộtcôbébịbệnhmáutrắngvànhânviênSouthwest.

Do thamgiachương trìnhNhàởRonaldMcDonald, tôi làmột trongnhữngnhânviênđượcyêucầuthamgiabộphậntuyêntruyềnquayphimtạiNhàởRonaldMcDonaldởFortWorth.Ngàyhômđó,tôiđãgặpngườidạytôinhiềunhấtvềcuộcsống–ngườichạmđượcvàotráitimtôivàlàmtôinhậnraniềmvuithíchmàmộtngườicóthểtrảinghiệmlàchiasẻvớinhữngngườikhácvànhậnđượcnhiềunhấttừcuộcsốngbấpbênhmỗingày.

Tôivẫnngạcnhiênlàmìnhđãhọcđượcnhiềuđiềuđếnthếtừmộtcôbénămtuổiùavàocuộcđờitôingàyhômđó.Chúngtôinhanhchóngtrởthànhbạn,và trong suốt ba năm sau đó, chúng tôi thật sự học được từ nhau rất nhiềuđiều.MộtđiềuSheadạytôilàkhôngbaogiờthấybuồn–côbéquácanđảmđểcóthểcảmthấyđiềuđó.VớiShea,mỗingàylàmộtbữatiệccủacuộcsống.

TôitớithămcôbéthườngxuyêntạiBệnhviệnM.D.Anderson,vàdùrấtđauđớn,côbéluônhỏivềnhữngngườibạncủamìnhởSouthwest.Chúngtôitổchứcsinhnhật lần thứsáu,bảyvà támchocô tạiKhuNhàHoustonRonaldMcDonald.Tôisẽkhôngbaogiờquênthờiđiểmtraochogiađìnhcôbétấmséctừthiện3.000đô-lacủacácnhânviênSouthwestvàkhihọláixeđi,Sheakêu lên: “Xin cảmơnvì hàng triệuđô-la.”Hay thời điểmcôbé chạyvòngquanhbànkhicácnhânviêncơkhíHoustontặngchocômộtchiếcxeđạp.Côbérấtcảmkíchnhữnggìchúngtôilàmchocô.

Từtrongtim,tôikhôngbaogiờtinrằngcôbésẽrờibỏchúngtôi.Vàthậtsựcôbéchưabaogiờrờixachúngtôivìtôiluôncảmthấysựcómặtcủacôbémỗingày.

“Cáchtốtnhấtđểlàmmìnhvuilàlàmngườikhácvui.”

–MARKTWAIN,NHÀVĂNMỸ–

CâuchuyệncủaRachelvàEd

CuộcsốngcủaRachelvàEdrấtsôiđộng.Cácngàytrongtuần,giữacácgiờtậpbóngđá,cácbuổihọcnhảyvàhọcnhạcchocáccon,họliêntụcdichuyểntừsángsớmchotớitốimuộn.Dùcómộtthờigianbiểubậnrộn,họvẫncóthời gian dành cho riêngmình bên cạnh thời gian dànhchogiađìnhbénhỏ.Khiđượchỏiđiềugìkhiếnhọ làmđượcnhưvậy,cảhaiđềunhấttrírằnghọmuốnnhữngđứaconcủamìnhtrân trọngnhữnggìchúngcóvàcóý thứcchiasẻ,quantâmtớinhữngngườikémmaymắnhơn.Edthích chơi bóng đá và đã từng là cầu thủ ngôi sao củatrường phổ thông. Kể từ khi hai cậu con trai cũng chơibóngđá, anhquyếtđịnh rằngmình sẽđềnghịđược làmhuấn luyện viên cho đội bóng của một trong hai đứa.Rachel,giữa thờigianđưađónhaiđứanhỏ,vẫncó thờigianmangthứcăntớichonhữngngườigiàốmđautàntậthailầnmỗitháng.

Khiconcáiđã trưởng thànhvàraởriêng,RachelvàEdtiếptụcthamgianhiệttìnhvàocáchoạtđộngtừthiện.Vìcông việc kinh doanh của Ed khá thành công nên họkhôngphải lo về tài chính.Thôngqua các tổ chứckhácnhau,họbắtđầuquá trìnhquyêngópcác thiếtbị trườnghọcvàquầnáo chonhữngđứa trẻở cácnước thuộc thếgiớithứba.EdvàRachelđilạinhiềulầntớimộtquốcgiaTrungPhiđượclựachọnvàtựmìnhmangđồquyêntặngtới cho những đứa trẻ tại ngôi trường họ chọn lựa.Mộttrongnhữngkỷniệmtrìumếnnhấttrongnhữngchuyếnđinàylànụcườivuithíchtrêngươngmặtcủanhữngđứatrẻkhichúngbấtngờnhậnđượcnhữngmónquầnáosạchsẽ.

Tuynhiên, trách nhiệmxã hội củaEd khôngdừng lại ởcuộc sống riêng tư của anh. Công ty anh đóng góp chocộngđồngởquymôlớn.Làcôngtyxâydựngvớihơn20nhânviên,họcóthểđảmnhậnmỗinămxâymộtngôinhàtheochươngtrìnhHabitatforHumanities.Mỗinhânviênđược nghỉ một ngày trong một tháng và vẫn được trảlương để phục vụ cộng đồng. Công ty cũng quyên gópnhiềunguyênvậtliệuvàsửdụngthiếtbịcủamìnhchodựán.Ed cũng khuyến khích các nhân viên và gia đình họcống hiến thời gian và rất nhiều người trong số họ đã

hưởngứng.Dùcôngviệckinhdoanhcủaanhnổitiếnglàcódoanh thucaonhưngcông tynổi tiếnghơnvì cóđộingũnòngcốtlànhữngnhânviêntrungthành,làmviệclâudài,vàlàmộtnơilàmviệctuyệtvời.

Ed và các con trai có cách phỏngvấn không chính thứccác ứng viên xin việc. Họ thường yêu cầu người đượcphỏngvấndànhmộtchútthờigianđểtựgiớithiệumìnhvớicácnhânviêncủacôngtyvànóichuyệnphiếmtrongvàiphútđểtìmhiểuxemhọlàmgì.Tronglúcđó,Edvàcáccontraisẽđichỗkhácvànóivớiứngviênđórằnghọsẽ quay trở lại trong khoảng nửa tiếng.Ứngviên khôngbiết rằngmìnhđượchuấn luyện trongcáchoàncảnhmôphỏngtìnhhuốnglàmviệcmàhọsẽphảinỗlựcđểcóthểtựmìnhđạtđượcđiềugìđó,điềumàsẽdễlàmhơnnếuhọcósựgiúpđỡ.

Sauđó,cácnhânviênsẽbáocáolạivớiEdvàcáccontraianhvềviệcứngviênđócóphảilàngườiđềxuấtgiúpđỡhaykhôngvàphảnứngnhanhthếnàotrướcnhucầucầngiúpđỡcủanhânviênđó.Vídụ,mộtthợđiệnsẽcốgắnghếtsứcđểđặtmộttấmvánvàođúngchỗ,côngviệcsẽdễdàng và nhanh hơn nếu có người giúp. Ứng viên nàonhanhchónggiúpnhânviênkiasẽ làngườicó thểđượcnhậnnhất.Cáctìnhhuốngcũngđượcthiếtlậpđểtrôngcóvẻaiđóvô tìnhđánh rơihoặcmất thứgìđó.Nhìn thấymónđồđó,ứngviênsẽnhặtvàđưalạichongườiđánhrơihay lờ đi vì đó không phải trách nhiệm củamình và họcũngkhôngbịảnhhưởngtrựctiếpgì.DùcáctìnhhuốngnàycóvẻnhỏnhặtvàkhôngmấyýnghĩavớichúngtathìvớiEdvàgiađìnhanhphảnứngcủaứngviênvớinhữngtìnhhuốngđượcdàndựngnàychothấycấpđộquantâmđếnxuhướnglàmviệcnhómvàquantâmtớinhữngngườikhác.Dùvẫncócácvấnđềkhácnảysinhvớinhữngnhânviênsaukhituyểndụngthìhầunhưlúcnàohọcũngtuyểnđượcnhữngngườichămchỉ,làmviệcnhómtốt,cótráchnhiệmvàbiếtbùđắplạichocộngđồng.

Rachel mất vài năm trước, sau khi chống chọi với cănbệnhungthưvúmộtvàinăm.Edvẫnkhỏemanhvàhoạtbát, tiếp tục làmcôngviệc chiếmphần lớn cuộcđời họ.Anhcảmthấyrấtmaymắnlàmìnhvẫncóthểđónggópvì

nógiúpanhđốimặtđượcvớimấtmátcủamình.Nócũngchoanhmụcđíchvàýnghĩasống.GầnđâyanhdànhhaithángởSomaligiúpxâydựngmộtngôitrường.Cameron,con traiEd, tiếp quản công ty của gia đình,Ed có thêmnhiều thờigianđể làmcôngviệc từ thiệnkhiếnanhcảmthấymãnnguyện.Camerontiếptụctruyềnthốngphụcvụcộngđồng,một côngviệc cóýnghĩa rất quan trọngđốivớichaanh.Thỉnh thoảng,khidànhđượcchút thờigiantronglịchlàmviệcbậnrộn,anhlạicùngchamìnhđithựchiệncácsứmệnhcứutrợởnướcngoài.VớiCameron,đâylànhữngkhoảngthờigiangắnbóđểhaingườihọcóthểởbênnhau.Edhoàn toànbối rốikhinghĩđếnviệcnhữngngườikhỏemạnhởtuổiông(giờđâyôngđã73tuổi)làmthếnàođểcóthểchịuđựngviệcđilạiloanhquanhvàhầunhưchẳng làmgìngoại trừviệcgiàđi, trongkhicóquánhiềuđiềucầnlàmtrênthếgiớinày.

Ednóivớivẻrấttựhàovềnhữngđứaconcủamình.Ôngkể cho mọi người nghe họ đang làm tốt công việc củamìnhnhưthếnào.Gầnđây,ôngtớidựmộtlễtraogiảidothànhphốnơihọsốngtàitrợ.Sarah,côcongáiútcủaôngđanglàmytá,đượctraogiảichocôngviệcphụcvụcáccưdântrongthànhphố.ĐólàmộtkhoảnhkhắcrấtđặcbiệtđốivớiEd,khoảnhkhắcôngướcaoRachelcònsốngđểchứngkiến.

“Hãylàmnhữngđiềuthậtsựtốt,trướctiênlàvớibảnthânmình,sauđómớitớinhữngngườikhác.”

–JOHNLANCASTERSPALDING,GIÁMMỤCCÔNGGIÁOLAMÖ

Kỹthuậtgiatăngtráchnhiệmxãhội

ØThườngxuyêndànhthờigianchomộtviệcđánggiánàođómàbạnchọn.Quyếtđịnhxembạncóthểdànhbaonhiêuthờigianvàđảmbảokhoảngthờigianđóbằngcáchcoinóquantrọngnhưtậpthểdụcvàthờigiangiảitrí.

ØChọnmộtviệcđánggiá.Chọnđiềumàbạncómốiliênhệcánhân.Vídụ,nếubạnmấtđingườithânyêuvìcănbệnhungthư,hãythamgiatổchứcliên

quantớicănbệnhnày.Mốiliênhệcánhânsẽchobạncảmnhậntốthơnrằngmìnhđangđónggópthờigianchođiềugìđóđánggiá.

ØTrởnênhoạtbáthơntạinơilàmviệchoặccáctổchứckhácmàbạnlàthànhviênbằngcáchtìmcơhộiđảmnhậnthêmtráchnhiệm.

ØLầntớikhibạntrôngthấyxeaiđóbịchếtmáytrênđường,vànếuthấyantoàn,hãydừnglạivàđềnghịgiúpđỡ.

ØNếubạnthấyaiđótạinơilàmviệchoặcởnhàđangphảirấtcốgắnghoànthànhnúicôngviệccủahọvàbạncóthờigianrỗi,hãyhỏiliệubạncóthểgiúphọđượckhông.

ØHãynghĩtớinhữngtàinăngbạncóvànhữngmónquàtrờiphúchobạn.Hãycânnhắcviệcbạncóthểchiasẻnhữngmónquànàyvớingườikhácthôngquacáchoạtđộngtừthiện.

PhầnIVKHẢNĂNGTHÍCHỨNG

T

13GIẢIQUYẾTVẤNĐỀ

“Con người giải quyết vấn đề phần nhiều bằng sự yêu ghét, lòng tham, sựgiậndữ,nỗibuồn,niềmvui,hyvọng,sợhãi,ảotưởng,hoặcmộtxúccảmbêntrongnàođóhơnlàcăncứvàothựctế,quyềnlực,haybấtkỳluậtpháp,tiềnlệnào.

–CICERO,CHÍNHKHÁCHVÀTRIẾTGIALAMÃ (106TCN– 43TCN)–

ựtinvàokhảnăng,cóthểvượtquavàgiảiquyếtnỗisợhãilànhữngkhíacạnhquantrọng,quyếtđịnhchúngtacóthểđưaragiảiphápchonhữngvấnđềphải đốimặt như thếnào.Nói chung,mọi người coi

giảiquyếtvấnđềlàđiềugìđómàchúngtasửdụngkhảnăngtưduycủamìnhđểlàm.Nhưngxúccảmđóngmộtvaitròquantrọngkhôngkémvàcòncungcấpchochúngtanhiềuthôngtin.

Khinhữngngườikháccóliênquan

Vìrấtnhiềuvấnđềchúngtagặpphảiđềuliênquantớingườikhác,nêngiaothiệpvớingườikhácđóngvaitròquantrọngvớikhảnănggiảiquyếtvấnđềcủachúngta,vàthànhcôngcủachúngtasẽđượcquyếtđịnhbởiviệcchúngtanhậnđượcsựgiúpđỡhiệuquảnhưthếnào.

Cơ sở của điều này khá đơn giản.Hãy nhớ lại lần cuối bạn dừng việc củamìnhđểgiúpđỡngườikhác.Ngườibạngiúpcóphảilàngườibạnquýhaylàngườibạnkhôngthểchịunổi?Khảnănglàbạnquýngườiđó,nếukhôngbạnđã không lựa chọn giúp họ. Tất nhiên, có nhiều tình huống chúng ta giúpngườikhácgiảiquyếtvấnđềbấtkểchúngtanghĩthếnàovềhọ,vídụtạinơilàmviệcđểduytrìcôngviệc.Tuynhiên,ngaycảkhiđượcyêucầu,chúngtavẫncóthể lựachọngiúpngườiđóhếtmìnhhaychỉởmứctối thiểu.Ngườinhậnđượcsựgiúpđỡtoànlựccủachúngtalàngườicóthểtạođượcmốiquan

hệgầngũithânthiếtvớichúngta.Tôicóthểnghĩrarấtnhiềugiảiphápkhimìnhcôđộc,phầnlớncácvấnđềđềuđòihỏisựthamgiacủangườikhácởmộtmứcđộnàođóđểcóthểgiảiquyếtmộtcáchhiệuquả.Mốiquanhệgiữangườinhờgiúpvàngườiđượcđềnghịgiúpsẽquyếtđịnhngườinhờgiúpcóđượcsựgiúpđỡtoànlựchaychỉởmứctốithiểu.

Cácnghiêncứuđãchỉra,càngcầntươngtácvớingườikhácđểgiảiquyếtvấnđề thìcáckỹnăngEIcủachúng tacàng trởnênsắcbén.Mộtsốngườichorằngcáccôngviệckỹthuậtcaođòihỏinhiềukỹnăngnhậnthứcvàkhôngcầnnhiềukỹnăngconngười.Người ta thấy rằng, trong lĩnhvựckhoahọcmáytính,cáclậptrìnhviênvàkỹthuậtviênvớinhiệmvụchínhlàgiảiquyếtcácvấnđềvớimáymócđòihỏiítkỹnăngEIhơnnhữngngườiphảilàmviệctheonhóm.ĐâychínhlàđiểmviệccóhaythiếucáckỹnăngEIcủamộtngườisẽảnhhưởngđếnthànhcôngtrongtổchứcđónhưthếnào.CáckỹnăngEIgiảiquyếtvấnđềrấtquantrọngvớicáckỹthuậtviênkhihọtựlàmchủcũngnhưkhihọlàmcôngănlươngchomộttổchứcvàcốgắngthăngtiếntrongcôngviệccủamình.

Vàinămtrướcđây,tôicómuabấtđộngsảnvàcầnmộtthợđiện.Cuốicùngtôi chọn Ken, một doanh nhân tự làm chủ thân thiện, có các kỹ năng conngườituyệtvờivàdànhthờigianđểgiảithíchcôngviệccầnlàmbằngngônngữđơngiảnđể tôicó thểdễdànghiểuđược.Tấtnhiên, tôi tinrằnganhtacũngkháthànhthạo,nhưngkhôngphảivìkhảnăngkỹthuậtcủaanhtakhiếntôi thuêanhmàvìnhữngphẩmchấtEI anhcóđược.Tôi cảm thấyhầuhếtnhữngthợđiệntôi thuêđềuthànhthạo.Tuynhiên,họkhôngcótrìnhđộkỹnăngconngườinhưKen.

Nhờgiúpvàkhiếnngườikhácmuốngiúpmìnhlànhữngkỹnăngliênquantớixúccảmcủachínhbảnthânvàkhảnăngnhậnbiếtxúccảmcủanhữngngườikhác.Cómộtsựcânbằnggiữaviệctựmìnhlàmvàviệcnhờngườikhácgiúpđỡ.Mộtcách lý tưởng thì sựcânbằng lànhmạnhnhất làphải tựmình làmnhiềunhấtcóthểnhưngphảicảmthấythoảimáinhờgiúpkhichúngtathậtsựcầnđượcgiúp.Nhiềungườigặpkhókhăn trongcảhai lĩnhvựcnày,nhưngvớisựrènluyện,chúngtacóthểtiếnbộ.

Suynghĩvàcảmnhận–Cáchgiảiquyếtcủachúngta

EIcóthểgiúpchúngtakhaitháccáckỹnăngsuynghĩ,tìnhtrạngthiếuEIcóthểngănchúngtasửdụngchúngởmứctốtnhất.Mộttrongnhữngcâuhỏitôitừnggặpkhinóichuyệnlà:“NếumộtngườicóEItốt,liệuhọcóthểlàmtốtnếuhọkhôngthôngminhlắm?”Câutrả lời làcó;nhữngngườicóEItốtcóthểlàmtốtngaycảnếuhọkhôngcótrítuệnhậnthức(IQ)cao.Tìnhhuốnglý

tưởngsẽlàmộtngườicócảhaikiểutrítuệnày.Trongphầntrướccủacuốnsách,tôiđãđềcậptớimộtsốngườicóIQrấtcao,nhưTedBundy,nhưnglạicórấtnhiềuvấnđềtrongviệcthựchiệnvaitròcủamìnhtrongxãhội.VịthẩmphánsơthẩmxửvụcủaBundy,trongphiêntòađóanhtựbiệnhộchomình,nhậnxétrằngBundyđãtựbiệnhộchomìnhrấtgiỏi,vàôngsẽchàođónanh,trong một hoàn cảnh khác, trình bày về một vụ khác trước mặt ông. NếuBundycóEQtươngxứngvớiIQcaocủaanhthìtiềmnăngđạtđượcmọithứtrongcuộcđờianhhẳnlàsẽrấtlớn.ThựctếchothấyviệcBundythiếuEIđãcảntrởnghiêmtrọngkhảnăngdùngtrítuệlớncủamìnhvìlợiíchcủachínhmìnhvàlợiíchcủaxãhội.

Xúccảmcóthểngăntrởchúngta,vàxúccảmcũngcóthểgiúpchúngta.Xúccảm là cách tốtnhấtđểkiểm tra trướcmộtquyếtđịnhchúng ta sắpđưa ra.Nếuchúng tacảmthấyổnvềnhữnggìđịnh làm,chodùđócó thể làquyếtđịnhkhókhănthìchúngtavẫnđangquyếtđịnhđúng.Xúccảmlàcáchtuyệtvờiđểđiềuchỉnhbảnthânchophùhợpvớinhữngýnghĩphụcvụcholợiíchcao nhất của bản thân chúng ta.Nếu chúng ta cảm thấy ổn tức là chúng tađangcónhữngýnghĩ tíchcựcvàchúngsẽmang lại lợi íchvàduy trìcuộcsốngcủachúngta.

Lợiíchcủacáckỹnănggiảiquyếtvấnđềtốt

“Khókhănlàcócơhộiđếnvớinhữngđiềutốtđẹphơn;chúnglàbànđạpđểbướctớinhữngtrảinghiệmtuyệtvờihơn…Khimộtcánhcửanàykhéplạithìluôncómộtcánhcửakhácmởra;quyluậttựnhiênluôncósựcânbằng.”

–BRIANADAMS,NHÀVĂN–

Bằngcách tựmình làmhếtmứccó thể,chúng ta sẽ thúcđẩy tính tự lậpvàpháttriểnsựtựtin.Pháttriểnkhảnăngđốimặtvàvượtquacácrắcrốicũngcótácđộngtíchcựcđốivớikhảnăngchịuđựngsựcăngthẳng.Mỗivấnđềchúngtagiảiquyếtthànhcôngsẽđemlạichochúngtathêmsựtựtinđểgiảiquyếtvấnđềtiếptheo.Nhữngngườibịcăngthẳngkhiphảiđốimặtvớicácvấnđềcóxuhướngtránhné.Khilàmvậy,họđãbỏlỡcơhội,vìđểđạtđượcthànhtíchtrongđờiđòihỏiphảiđốimặtvàgiảiquyếtcácvấnđềchúngtagặpphải trên đường đi. Thay vì tránh né các vấn đề, tốt hơn chúng ta nên giảiquyếtvấnđềmộtcáchcóhiệuquả.

“Vấnđềchỉlàcơhộitrongvỏbọccôngviệc.”

–HENRIKAISER,NHÀCÔNGNGHIỆPMỸ–

“Mộtsốngườinghĩrằngchỉtrítuệmớicóýnghĩa:biếtcáchgiảiquyếtvấnđề,biếtcáchcôngnhận,xácđịnhlợithếvànắmbắt.Nhưngchứcnăngcủatrítuệsẽlàkhôngđủnếukhôngcólòngcanđảm,tìnhyêu,tìnhbạn,tìnhthươngvàsựthấucảm.”

–DEANKOONTZ,NHÀVĂN–

CâuchuyệncủaDavid

Giải quyết vấn đề vẫn luôn chiếm một phần lớn trongcôngviệccủaDavidhơn30nămnay.Trongphầnlớnthờigian,anhlàmnhânviênđiềuvậnchomộtsốhãngxebuýtvàxetải.Nhiềunămtrước,Davidđanghọcđạihọcvàtìmcông việc làm thêm trongmùa hè. Khi nhìn thấy thôngbáo trongmụcDịchvụSinhviên tuyển láixevàhướngdẫnviêndulịchtạiAlaskatrongmùahè,anhvộiđónlấycơ hội. Dành cảmùa hè đi quanh Alaska với anh nghegiốngnhưmộtmơước.Trongkhinhữngsinhviênkháclàmnhữngcôngviệcchântayvớimứclươngtốithiểu,thìanhđượctrựctiếptrảinghiệmđườngbiêngiớicuốicùngvàđượcgặpgỡnhữngconngười thúvịđếntừkhắpnơitrênthếgiới.

Mộttrongnhữngyêucầucủacôngviệclàanhphảiláixenhững quãng đường rất xamộtmình để đónmột nhómngười.Cómộtlần,anhphảiđitừWhitehorseởYukontớiAnchorage,Alaska,một khoảng cách hàng trămdặmvàphảiđiquarấtnhiềuđoạnđườngnúiquanhco.Đểcóbạnđồnghành,anhđềnghịmộtnữdukháchanhgặptrướcđóở Whitehorse, đi cùng anh trên chặng đường dài này.Cách Anchorage khoảng 200 dặm, anh gặp phải sự cốhỏnghócvềcơkhí.Cáptiếtlưuchạytừbộphậnmáysauxe tới bộ phận điều khiển phía trước bị hỏng.David vàngườiđồnghànhcủamìnhbịkẹtởgiữaAlaskavàocáithờicònchưacóđiệnthoạidiđộng.Khiđibộtớingôinhàgầnnhấtvàgọichocửahàngcủacôngtyđểhỏimìnhcầnphải làmgì, anhvấpphải phảnứngkhiến anh sửng sốt.Quảnlýcửahàng,ngườianhtrôngđợisẽgiúpanhthoátkhỏitìnhhuốngkhókhănnày,chỉnóivớianhrằngôngtakhôngthể làmgìchoanhcả.Ôngtanóikhôngbiếtaiở

Anchorageđểgọinhờgiúpvàchuyệnxảyraquáxatrụsởđểcóthểgửihỗtrợ.

David choáng váng. Thôi thúc đầu tiên lúc này là thoátkhỏi chiếcxebịhỏngđộngcơ,bắtxe tớiAnchoragevàbayvềnhàởCalifornia.Chưabaogiờ anh cảm thấy côđơnvàtrơtrọiđếnthế.Tuynhiên,đượccấtnhắclênvịtríđầytráchnhiệmnày,Davidbiếtmìnhkhôngthểbỏcuộc.Cố gắng vượt qua cảm giác sợ hãi và giận dữ, anh liềnxem xét tình huống củamình. Liệu anh có thể sửa tạmbằngnhữnggìsẵncóđểcóthểlôichiếcxebịhỏngđộngcơvượt200dặmtớimộtconđèokhông?Thửnghiệmđầutiên kết thúc trong thất bại.Anh dùng chiếc khóamangtheo bật mở chiếc van tiết lưu phía sau. Tuy nhiên, bộphậnphanhnhanhchóngnónglênvàbắtđầubốckhói.Rõrànglàcáchnàykhôngđượcvàchỉcóthểgâyrathêmrắcrối.

Saumộtvàitiếngđồnghồsuynghĩnhiềuphươngánkhácnhau,anhnhậnramộtgiảiphápkhảthi.Cómộtchỗmởtừbên trongxexuốngkhoangmáyphíasau.Nếucó thểtìmmộtchiếcdâythừngđủdài,anhcóthểbuộcvàovantiếtlưu,chạydâydọctheothântrongcủaxevàkiểmsoátvanđó từphía trước.Một trạmxăngởphía cuối đườngcáchđóvàidặmcódâyphơiquầnáođủdài.Nhưngđểphươngáncóthểthựchiệnđượccầnphảicónhiềungười.TayDavidđãbậnvớichiếcvôlăngvàđiềukhiểnsốxe.Người bạn đồng hành, Susan, sẽ phải kiểm soát tốc độbằngcáchkéohoặcnhảchiếcdâyphơi.

Ngoàivấnđềkỹ thuậtcòncócácvấnđềkhácgópphầnvàokhókhăncủaanh.David,khácăngthẳngvớiýnghĩvềnhữngđiềuđangđợimìnhtrướcmắt,vẫnphảitrấnanSusanvìcônghingờkhảnăngthựchiệnviệcmìnhđượcyêucầulàm.Lúcđầu,họlàmkhôngănkhớp:SusankéodâykhiDavidđangcốgắnggiảmtốcđộhoặcngượclại.Sau khoảngmột giờ đồng hồ, cô đã có thể thao tác ănkhớpvớiviệcđiềuchỉnhcủaDavidvàđịahìnhcủaconđườngcaotốc.KhíthảitừđộngcơbốcratừkhoảngmởcủagầmxekhiếnSusanrấtlolắng.Saukhiđãvượtquađượcconđèo,vàchỉcòn20dặmđường tươngđốibằngphẳng trướckhi tớiAnchorage,côcho rằngkhóixequá

nguyhiểmchosứckhỏecủacôvàtốthơnhếtlàcônênđinhờxe.Quámệtmỏivới thửtháchnày,Davidbìnhtĩnhlắngnghemốilongạicủacôvàcốgắngtrấnancôrằngvới cửa sổmở thì họ không có nguy cơ bị ngộ độc khíCO2.Saumộtcuộcnóichuyệndài,cômiễncưỡngđồngýquaylạixevàhọđãtớiđượcAnchorage.KhichiatayởAnchorage,DavidchoSusanbiếtmìnhrấtcảmkíchtrướcquyết tâm, lòng can đảm và sự kiên cường của Susan.Khôngcócô,anhsẽkhôngbaogiờlàmđượcđiềuđó.

NgườiquảnlýcủaDavid,saukhinghekểvềchuyếntrởvềcủaDavid,đãrấtấntượng.Trongthờigiancònlạicủamùahèđó,Davidđượcthưởngcácchuyếnđinhiềulợiíchthường chỉ được dành cho những lái xe lâu năm, chứkhông phải những người mới vào nghề như anh. CâuchuyệnvềchuyếnđicủaDavidđượckểchotrongmỗilớphuấnluyệnmớitrongnhiềunămsauđó.

Lường trước khả năng về các khó khăn trên đường đi,David tạo lập các mối quan hệ chiến lược với nhữngngười ở nhiều tiểu bang khác nhau, những người có thểgiúpđỡanh.Anh thấyviệcxâydựngvàduy trìcácmốiquan hệ này là một phần thiết yếu trong công việc củamìnhvàchocôngviệckinhdoanhanhđang làm.Nhiềulần,nhữngquanhệnàypháthuytácdụngkhianhcóthểnhậnđượcsựgiúpđỡkhibịmắckẹtbấtkỳlúcnào,saukhicáccửahàngsửachữađãđóngcửavàyêucầugiúpđỡlúc đó thật khó khăn. Đó là mối quan hệ có đi có lại.NhữngngườiDavidcóthểtrôngcậysẽtớigiúpanhbiếthọcũngcó thể trôngcậy rằnganhsẽ làmchohọbấtkỳđiềugìcóthể,nếuhọyêucầuanhgiúpnếuhọgặpphảivấn đề trong lĩnh vực của anh. “Khiếnmọi ngườimuốngiúp bạn không phải bộ môn khoa học quá cao siêu,”David giải thích. “Hãy nghĩ tới những người trong cuộcđời bạn từng giúp và muốn giúp. Bạn có thích nhữngngườiđókhông?Bạnđãtừnggiúpngườibạnkhôngthích,trừphiđólàmộtngườihọhànghoặcaiđóbạncónghĩavụ phải giúp chưa? Thật sự là, khiến người khácmuốngiúpbạn thì điềuđầu tiênphải làm làkhiếnhọyêuquýbạn,”David diễn giải.Dù lý thuyết của anh nghe có vẻđơngiảnnhưnghầuhếtcácchânlýcơbảnđềuđơngiản

nhưvậy.

“Mộttháiđộtíchcựccóthểkhônggiảiquyếtđượchếtnhữngvấnđềcủabạn,nhưngnósẽtácđộngđủsốngườiđểlàmnỗlựccủabạncógiátrị.”

–HERMALBRIGHT,NHÀVĂN(1876-1944)–

Kỹthuậtgiảiquyếtvấnđề

ØHãynghĩracàngnhiềugiảiphápcàngtốtchomọivấnđềbạngặpphải.Nhậnphảnhồitừnhữngngườikhácvớicácquanđiểmhoặcsuynghĩkhácnhauđểcótầmnhìnrộnglớnhơnvàtừđóchọnramộtgiảipháp.

ØHỏiýkiếnvàgiảiphápcủangườikhác.

ØLuyệntậphìnhdungtrướcvàgiảiquyếtvấnđềtrướckhichúngphátsinh.Vídụ,vấnđềgìcóthểnảysinhtrongcuộcsốnghàngngày?Nhưxecủabạncóthểbịhỏngtrênđườngđilàmchẳnghạn.Hãynghĩxembạnsẽlàmgìnếuđiềuđóxảyra.Bạncóthểnghĩrabaonhiêugiảipháp?Đâulàgiảipháptốtnhất?Đâulàgiảiphápcókhảnăngbạnsẽchọn?Saukhilàmxongbàitậpnày,bâygiờbạncóthểlàmgìđểcóthểchuẩnbịtốthơntrongtrườnghợpđiềuđóxảyra?Tôiđãlàmbàitậpnàyvàlênmộtdanhsáchcácsốđiệnthoạitrongví–đểlúcđótôicóthểgọi.Điềunàythậtsựđãxảyrakhixecủatôibịhỏngtrênđườngđilàmmộtvàithángtrước.Vìđãhìnhdungquaviễncảnhnàyvàcósựchuẩnbịnêntrảinghiệmthựctếđỡcăngthẳnghơnvớitôi.

ØMỗingàyhãynghĩramộtsốgiảiphápchomộtvấnđềtưởngtượng.Vídụ,conđườngbạnđilàmhàngngàybịchặn;ôngchủcủabạnđộtnhiênbỏđivàđểlạichobạntoànbộcôngviệc;hoặcbạnlàmđổthứgìđóvàoquầntrênđườngchuẩnbịđiđọcmộtbàidiễnvănquantrọng.

ØChơitròchơivớicáccon,vợ/chồng,hoặcđồngnghiệpkhibạngặpvấnđềvàcốgắngxácđịnhcàngnhiềugiảiphápcàngtốt.

ØLuônnghĩrằngcácvấnđềluôncóhơnmộtgiảipháp.Chúngtacàngcósẵnnhiềucôngcụthìchúngtacàngtrởthànhnhữngngườigiảiquyếtvấnđềgiỏihơn.Hãynghĩracácphươngántốthơn,thayvìlàđúnghaysai.Chúngtacàngcónhiềugiảiphápthìchúngtacàngcócáccơhộitốthơntrongviệclựachọnmộtgiảipháptốt.Điềunàyđúngtớimộtchừngmựcnàođó.Quánhiềulựachọncóthểlàmchúngtachoángngợpvàbốirối.

ØLoạibỏcáitôirakhỏicácvấnđề.Nếuaiđócógiảipháptốthơncủabạn,hãycứsửdụng.Nhữngngườithànhđạtcómộtloạtcáccôngcụđểgiảiquyếtvấnđềlàcácgiảiphápcủahọcũngnhưcácgiảipháphọmượntừngườikhác.Họđãhọcđượccáchđặtcáitôicủamìnhsangmộtbênvàsửdụngbấtkỳthôngtinvàýtưởngnàohiệuquảnhất.ĐặcđiểmnổibậtcủacácnhàlãnhđạovĩđạinhưJohnF.Kennedylàhọcóthểthừanhậnlàhọđãsai.

ØKhôngcầnlúcnàocũngphảiđúng.Thayvàođó,tậptrungvàoviệclàmsaođểthànhcông.BillGates,mộttrongnhữngngườigiàunhấtthếgiới,sẵnsàngthừanhậnkhimìnhsai.Banđầu,ôngkhôngnhìnratiềmnăngcủaInternet.Khibắtđầunhậnramìnhsai,ôngngaylậptứcxoaychuyểnniềmtincủamìnhvàbắtđầuđầutưmạnhvàoInternet.

ØTựthưởngchomìnhbấtkỳkhinàobạntìmrađượcmộtgiảipháptuyệtvờichomộtvấnđề.Nósẽchobạnthêmđộnglựcđểtìmragiảiphápchovấnđềtiếptheo.

C

14KIỂMNGHIỆMTHỰCTẾ

“Thựctếchỉlàảoảnh,dùđólàmộtảoảnhlâudài.”

–ALBERTEINSTEIN–

húngtahoànthànhsứmệnhcủamìnhtrongthếgiớinàynhưthếnàocóliênquanrấtnhiềutớiviệcchúngtanhìnnhậnthếgiớichínhxáctớiđâu.Việcchúngtađềunghĩrằng,mìnhđangnhìnnhậnmọiviệc

mộtcáchkháchquan,chỉlàảotưởng.Tấtcảnhậnthứcvànhậnxétcủachúngtađềubịảnhhưởngbởinhững trảinghiệm trongquákhứvàcáchchúng tanhìncáctrảinghiệmnày.Tuynhiên,nhưđãnóitừtrước,điềuquantrọnglàchúngtaphảinỗlựchếtsứcđểnhìnthếgiớichânthựchếtmứccóthể.Nếukhôngthểnhìnmọiviệcnhưbảnchấtvốncócủachúngthìchúngtacóthểsẽbỏquacáccơhội.Cóđượccáchnhìnthựctếvềthếgiớicũngsẽgiúpchúngtatránhđưaranhữngquyếtđịnhtồi.Cácquyếtđịnhphảiđượcđưaradựatrênbằngchứngvàthựctế,chứkhôngphảidựatrênnhữngýnghĩviểnvônghoặcsựmơtưởng.

Cácquanđiểmkhác

Mộttrongnhữngcáchtốtnhấtđểbámsátthựctếlàhãyxemxétthôngtintừcàngnhiều nguồn càng tốt.Ví dụ, tôi luônđọc các chuyênmụcđưa ra cácquanđiểmchínhtrịđốilậpvớiquanđiểmcủatôi.Dùhiếmkhitôiđồngývớicácýkiếncủahọnhưngđiềuquantrọnglàxemcáchlậpluậnđằngsaunhữngquanđiểmnày.Cùnglúcđó,đọcnhữngbàichỉtríchcácquanđiểmtôiủnghộsẽtạotháchthứcchotôikhôngngừngnghĩ lạicơsởcủaniềmtinvànhữngnhậnxétcủamình.Khiphảithayđổichỗđứngchínhtrị,khikhôngthểbiệnminhchonóđượcnữa,tôithíchnghĩrằngtôisẽlạicóthểthayđổi,nếupháthiệnralàcòncónhữngniềmtinchínhtrịkháccónghĩahơn.Đểngườikhácnghĩgiúpmìnhbaogiờcũngđơngiảnhơnvànhiềungườiđãphótháccuộcsốngcủamìnhtheolốinày.Luôncónhữngthànhviêntronggiađình,bạnbè,

nhàchínhtrị,cáclãnhđạotôngiáo,quảnlý,hoặcđồngnghiệpvôcùngsungsướngchỉbảochochúngtabiếtchúngtaphảisốngthếnào.Sẽdễdànghơnnếuđểaiđóchỉchochúngtaphảisốngrasao,vànhờthếmàtránhđượctráchnhiệmkhichúngtaphảitựđưarasựlựachọnchomình.Cáigiáphảitrảchoquyếtđịnhnày làchúng ta từbỏquyền tựkiểmsoátcuộcđờimìnhvàgiaophónóchongườikhác.

Thôithúcthoátkhỏihiệnthực

Conngườinghĩravôsốcáchđểtránhvàthoátkhỏihiệnthực.Tôitừngđọcmộtbàibáoviếtvềvấnđềhưutrí trongmộtxuấtbảnphẩmhàngđầuvềtàichính.Bàibáođưaramộtsốlượnglớnđángkinhngạcnhữngngườiđượchỏivềkếhoạchnghỉhưutrảlờirằng,trúngsốđộcđắccóvaitròquantrọng.Điềunàythậtsựđángsợvìthựctếcuốicùngsẽđậptanảotưởngcủahọ.Nghiệnchodù làma túy, rượu, trò chơiđiện tử, ti vihoặcngaycảmua sắm, cũngthườnglànhữngcốgắngđểthoátkhỏimộthiệnthựcnàođóchúngtakhôngthểhoặckhôngsẵnsànggiảiquyết.Mộtvàikiểunghiện,nhưnghiệncómộtcơthểcânđốikhỏemạnh,cóthểđượccoilàmộtđiềutíchcực,khichúnglàmtăngcảmgiáckhỏemạnhvà lòngyêucuộcsống.Nhưngnếubịámảnhvớiđiềuđóthìlạilàkhônglànhmạnh,nếunóđượcsửdụngđểthoátkhỏithựctếrằngcơthểchúngtađanggiàđi.

Dùkhôngnghingờlàthựctếkhôngdễchịuvớirấtnhiềungườinhưngthoátkhỏinókhôngphảilàgiảipháp.Cólúckhithựctếquákhủngkhiếpđếnnỗivìlýdotâmlý,chúngtaphảitạmthờitrốnkhỏinóđểgiúpchúngtagiữsựminhmẫn.Khimẹtôisắpquađờivìcănbệnhungthưtrongbệnhviện,chúngtôihầunhưlúcnàocũngcóthểnóicởimởvềnó.Tuynhiên,cũngcólúcmẹtôikhôngmuốnđốimặtvớihiệnthựcvàothờiđiểmđóvàbànóivớitôinhưvậy.Đây làcơchếđốimặt lànhmạnh.Tìnhhuốngsẽkhácnếucảhaichúng tôicùnggiảvờnhưkhôngcógìbấtổnvànóirằngbàsẽnhanhchóngđượctrởvềnhà.Điềunàycóthểđánhlừacảhaichúngtôikhiếnchúngtôimấtđicơhộigiảiquyếtnhữngvấnđềcòntồntạivànóilờitạmbiệt.

CÁCCÁCHĐỐIMẶTVỚIHIỆNTHỰC

Cóhai cáchmọi người lựa chọnđểgiải quyết hiện thực.Nhómđầu tiên lànhữngngườicóxuhướngnhìnmọiviệctheohướngtiêucực.Họlànhữngnhàtiêntrichuyêndựđoánnhữngđiềusầuthảmvàchúngtabiết tớihọvới têngọilànhữngngườibiquan.Họhọcđượccáchnhìnmọithứtừnhữnggìhọtrảinghiệmdưới thứánhsáng tăm tốinhấtcó thể.Tấtcảchúng tađềubiếtnhữngngườikiểunàyvàcóthểtránhhọnhưtránhtà.Cácdiễngiảtạođộnglực khuyên chúng ta nên chạy xa khỏi những người tiêu cực vì họ sẽ dìm

chúngtaxuống.Nếumộtnhómngườicómộtcánhântiêucựctrongđóthìcánhânđócóthểlàmgiảmnănglượngcủacảnhóm.Đâysẽlànhómbỏlỡnhiềucơhộivìđơngiảnlàhọkhôngthểnhìnthấycáccơhộiđó,vìhọcònđangbậnrộntậptrungvàocácvấnđềrắcrối.Tránhnétrởthànhcơchếđốiphócủahọ.Họtrởnêncứngnhắcvàthiếulinhhoạtvớihyvọngrằngkhôngđiềugìthayđổi,vìvớihọmọisựthayđổiđềulàxấu.

Mặtkháclạicónhữngngườicóxuhướngnhìnmọiviệcdướiánhsángtíchcực.Đâylànhữngngườilạcquan.Khôngphảinhữngngườilạcquankhôngnhìnthấymặttiêucựccủacuộcsống;chỉđơngiảnlàlàhọlựachọntậptrungvàonhữngđiềutíchcực.Nhómnguyhiểmkhôngnênthamgialànhómlựachọnkhôngnhìnnhậnnhữngnéttiêucựccủacuộcsống.ThườngđượcgọivớicáitênPollyannas,nhữngngườinàythườnggiảmnhẹvànghĩtốtvềmọithứhọtrảiqua.Mọingườithườngtránhnhữngngườikiểunày,khôngphảivìhọvắtkiệtnănglượngvàdìmhọxuống,màbởivìhọcóthểrấtkhóchịutrongcáchphủnhận.Khônggiốngnhữngngườibiquansợthayđổi,nhómnàyrấtlạcquanvớicácthayđổivìhọluônhướngtớinhữngđiềukhácnhau.Khôngthểhoặckhôngsẵnsàngnhìnnhậnnhữngnguyhiểmthậtsự,họthườngđưaracácquyếtđịnhtồitệ.Đâylànhữngnạnnhânthườngbịnhữngngườikémtrungthựchơnlợidụng.

Conđườnglànhmạnhkhôngbỏquamặttốicủabảnchấtconngườivàcũngkhôngtậptrungcuộcsốngcủachúngtavàođó.Bấtkỳkhinàocóthể,sẽlàlànhmạnhvàviênmãnhơnđểtậptrungvàomặtsángcủavấnđề.

“Thựctếlàđiềukhibạnkhôngcòntinvàonónữa,nóvẫnkhôngđimất.”

–PHILIPK.DICK,NHÀVĂN–

CâuchuyệncủaJody

LisavàJodygặpnhaukhithamgianhómtrợgiúpnhữngngườiphụnữbịlạmdụng.Haingườibắtđầuđiuốngcà-phêvớinhausaucácbuổinhómgặpmặtvàocáctốithứTư. Jodyvẫnởvới John,ngườicô lấy làmchồngđã20năm. Thay vì tìm kiếm tình yêu, hạnh phúc, và tất cảnhữngđiềutốtđẹpkháctrongcuộcsốngchung,Jodyđưaraquyếtđịnhkếthônchỉđểtrốntránhnỗicôđơnvànỗilosợtrởthànhgáigià.

Sựbạohànhbắtđầutrongsáuthángsauđámcưới.Johnthườngxuyênnóicônguxuẩnvàbắtđầuxúcphạmcôvàgiađìnhcô.Thỉnhthoảngkhiquátứcgiận,Johnlạiđánhcô.Họ rất ít khi bên nhau và hiếm khi đi ra ngoài.Nóirằngmìnhphảiđicôngtácxa,Johnthườngđimỗilầnmộttuầnvàhiếmkhigọichovợnhữnglúcxanhà.CólầncôgọiđếnkháchsạnnơiJohnnóiđangthamdựmộthộithảoliênquantớicôngviệc.NhânviênlễtânnóivớiJodyrằngchồng cô không có tên trong danh sách khách nghỉ vàkhôngcóhộithảonàocủacôngtyanhtaởđócả.Khicônóithẳngvớichồngđiềunày,anhtanóirằnganhtaởmộtkhách sạn khác nhưng quênmất tên.Khi cô kể cho cácbạncônghechuyệnnàythìvớihọ,hiểnnhiênlàchồngcôđangngoại tình.Tuynhiên, Jody tiếp tụcphủnhận,bàochữachoJohn.Lúcnày,tấtcảbạnbèvàgiađìnhcủaJodyđều thấy là mối quan hệ của họ không còn tốt nữa vàkhuyêncônênrađi.Chodùnhậnđượcnhiềuđềnghịgiúpđỡtừmộtsốngườibạn, thậmchíchocômộtchỗở tạmthờinếucôrađi,côvẫnphớtlờthựctếmàcácbạnvàgiađình cô nhìn thấy rõ ràng. Nỗi sợ hãi phải ởmộtmìnhkhiếncômắckẹttrongmốiquanhệkhônghạnhphúcvàbấtổn.

Trongmốiquanhệvớichồng,cuộcđờicủacôbịcầmtù.Côvẫnlàmcôngviệckhôngcóhướngmởvàchỉduytrìliên lạc với một vài người bạn từ thời đại học nhưngkhônglàmgìđểmởrộngtầmquanhệhaysởthích.Mộtngườibạncủacôđểý làcôvẫnmặcmộtsốquầnáo từthờiđạihọc.NgườibạnđónghĩrằngJodybịtrầmcảmvàbảocôđitưvấn.Jodybỏngoàitaigợiýđóvànóirằngtưvấn viên cũng không làmđược gì nhiều.Khi người bạnvẫn đang tận hưởng cuộc sống độc thân của cô nói vớiJody rằngmình đang sống hạnh phúc thế nào thì Jody,trôngchánnản,thốtrarằng,“Ítnhấtthìtớđãcóchồng.”Ngườibạncủacônghĩrằngthậtđángbuồnkhicoiđâylàdấuhiệucho thấycuộcđời Jodyđã trởnênvônghĩavàtuyệtvọngnhưthếnào.

DùchồngLisa chưabaogiờđánhcônhưnganh ta luônnémbátđĩavàotường.Côđãnghenóilàbạolựcvớiđồvật thườngdẫn tớibạo lựcvớiconngười,vàcôsợ rằng

mìnhsẽ làmụctiêukếtiếpkhianhtagiậndữ.Anhtrai,bạnbèvàngaycảmẹcôcũngthúcgiụccôrađi.Sau14nămkếthôn, trongkhi chồngcôđi công tácvàingàyởthànhphốkhác,côgọingườichuyểnđồ, thudọnđồđạcvàrađimãimãi.

Trong hai năm, cuộc sống củaLisa chuyển từ việc phảiđốimặtvớisựđổvỡsangtrởnêntươimới.Khilầnđầuthamgianhómtrợgiúp,côđangbịtổnthươngtrầmtrọngvà rất cần sựđộngviên.Giờđâykhiđãcảm thấymạnhmẽvàtựtinvàobảnthânhơnnhiều,côvẫnởlạinhóm,chủyếuđểgiúpđỡ các thànhviênmới như Jody.Nhậnđượcrấtnhiềutừnhómtrợgiúplúccôrấtcầnđượcgiúpđỡ,côcảmthấymìnhcầnphảiđềnđápđiềugìđó.

KhiLisavàJodymớibắtđầugặpnhauriêngsaucácbuổigặpmặtnhóm,LisalắngnghevàgiúpJodyrấtnhiều.CôthấucảmvớiJodybởichỉaiđãtrảiquamớicóthểthấucảmđượcđiềuđó.Sauvàitháng,LisanhậnthấylàJudychưabaogiờđềcậpđếnbấtkỳkếhoạchnàochoviệcbỏchồng.KhiJodyđềnghịchồngthamgiabuổitưvấndànhcho hai người, anh ta kiên quyết từ chối và nói với côrằng,tấtcảcácvấnđềcủahọđềulàlỗicủacôvàcôquámaymắn khi tìm được người như anh ta, người có thểchịu đựng những thứ tào lao của cô.Anh ta không biếtJodyđang thamgianhómvì cônóidối anh ta rằng lịchlàmviệc của cô thayđổi và côphải làmviệcmuộnvàocácngày thứTư.Côsợ rằnganh ta sẽnổigiậnnếubiếtchuyện.

VớiLisacũngnhưvớinhiềuthànhviênkháctrongnhómthì rõ ràng rađi là lựachọnduynhất.HọcùnghyvọngrằngJodysẽtựmìnhđitớiquyếtđịnhvàhọsẽbướcvàovàgiúpđỡcôhếtlòng.Càngngàyhọcàngthấybựcmìnhvìđiềuđókhôngcóvẻgìsẽxảyra.Hếttuầnnàyquatuầnkhácvẫnlànhữnglờiphànnàncũríchnhưngkhôngcókếhoạchhànhđộngnàođểgiảiquyếtvấnđềđó.

Cuối cùng, saumột buổi tối uống cà-phê,Lisa hỏi Jodykhinàocôđịnhrađi.Jodylảngtránhcâuhỏivàcảbuổitối còn lại lại phàn nàn về việc sống khủng khiếp vớiJohn.Lisa tiếp tục thúcép Jody lênkếhoạch thoátkhỏi

cơnácmộngnày.Mộtvàithànhviênkháccủanhómbắtđầumệtmỏi với việc phải lắng nghe Jody phàn nàn vềcuộc sống với John tuần này qua tuần khác, nhưng lạikhông làmgìđểgiải quyếtvấnđề.Họnói thẳngvới côrằng,họsẽcómặtgiúpcônếucôtừbỏtênxuẩnngốcđónhưnghọkhôngmuốnlãngphíthờigiannghecônữanếucôtiếptụcthanvãn.Lúcđócôbắtđầukhóc.Côthườnglàmthếkhiaiđónóivớicôđiềucôkhôngmuốnnghe.

ChứngkiếnJodybịmắckẹttrongmốiquanhệtồitệđangtàn phá cuộc đời cô, Lisa tiếp tục đưa ra chủ đề rời bỏJohn. Lúc ấy, Jody trở nên tức giận và buộc tội Lisa làghen tị với cô vì cô có chồng, cònLisa thì không. Lisachoángváng,hoàntoànkhôngthểhiểuJodythấyđiềugìtíchcựctrongcuộchônnhânnày.CôquyếtđịnhchờchođếnkhiJodycóthểđốimặtđượcvớithựctế,cònhiệntại,tấtcảnhữnggìJodyđanglàmchỉgiúpcôduytrìmộtmốiquanhệbấtổnvàpháhoại.Lúcnày,côbảoJodyrằngkhinàoJodyquyếtđịnhchấmdứtmốiquanhệnày,côsẽcómặt để giúp cô. Lúc đó, Jody khôngmuốn tiếp tục tìnhbạncủahọnữa.

VìJodytựxalánhkhỏicácbạndokhôngngừngphànnàntạinơilàmviệcvàvớicảnhómtrợgiúpnêncôthấymìnhkhôngcònsựgiúpđỡđểđưarabấtkỳthayđổinàonữa.Côcảmthấymìnhbịsalầyvàhoàntoànkhôngbiếtmìnhđãbịmắckẹtnhưthếnào.

Kỹthuậtkiểmnghiệmthựctế

ØLuôntìmkiếmcàngnhiềunguồnthôngtinvàýkiếncàngtốttrướckhipháttriểnquanđiểmvềcácvấnđềquantrọng.

ØTìmkiếmcácýkiếnvàquanđiểmkhácvớiýkiếnvàquanđiểmcủabạn.Hãytựhỏimình,tạisaonhữngngườinàylạitinlàhọđúng.Họcóbằngchứnggì?

ØTìmhiểucàngnhiềungườicàngtốt,đểxemhọcónhìnnhậnsựviệcnhưbạnkhông.

ØCốgắngnóiraýkiếncủabạnvớinhữngngườicósuynghĩkhácbạn.

ØLuyệntậpnhìnsựviệctừnhiềugócđộkhácnhau.Cómộtcáchlàtranhluậnvớigiađìnhvàbạnbèvềcácvấnđềkhácnhau.Chọnquanđiểmđốinghịchvàbảovệquanđiểmđó.

ØKhibạncảmthấybạnđãđiềutrakỹcàngmộtvấnđềhaymộttìnhhuống,hãyđưaraquyếtđịnh.

ØNếubạnnhậnđượcphảnhồitừnhiềunguồnkhácnhaumàtheođócáchbạnnhìnmọiviệccósaisót,hãychuẩnbịxemxétlạicácniềmtincủamình.

T

15SỰLINHHOẠT

“Nếukhôngthayđổi,chúngtasẽkhôngpháttriển.Nếuchúngtakhôngpháttriển,chúngtakhôngsốngthậtsự.”

–GAILSHEEHY,NHÀVĂN–

hếgiớicủachúngtakhôngngừngthayđổivớitốcđộngàycàngtăng.Mộtsốnhàkhoahọcxãhộigầnđâybănkhoănrằng, liệukhảnăngthayđổicủaconngườicógiớihạnkhông,vànếucó,chúngtacóđạt

đượctớigiớihạnđóhaykhông.Vớimộtsốngười,sựthayđổinàyđemlạicơhộirộngmởvàchúngtachàođónnóbướcvàocuộcđờimình.

Chúngtathườngbắtlấysựthayđổinếuthấycóthểkiểmsoátđượcnhịpđộvàchắcchắncólợinhờthayđổiđó.Nhiềungườimuavésốvìnghĩrằnghọcócơhộiđộtnhiêntrởnêngiàucóvàcónhiềulựachọnhơnchocuộcsốngcủahọ.Họhìnhdungratấtcảnhữngđiềuhọsẽlàmnếuhọcóthểbỏviệcvàtheođuổigiấcmơcủamình.Họhìnhdunglàhọcóthểkiểmsoátsựthayđổivàthayđổinàysẽlàtíchcực.

Tuy nhiên, thực tế là hầu hếtmọi người đều không được chuẩn bị khi độtnhiênhọcórấtnhiềutiền,vìhọkhôngthểthayđổiđượcviệchọlàai.Phầnlớnnhữngngườitrúngsốđộcđắcđềucónềntảnglàgiaicấpcôngnhân.Nếuhọmuamộtngôinhàlớnởmộtkhudâncưmớitoànnhữngngườigiàuthìhọsẽnhậnrarằngmìnhkhôngcóđiểmgìchungvớinhữngngườihàngxómmới.Quenvớiviệcđilại,chitiêuvớingânsáchcóhạn,họthấyrằngmìnhxalạvớigiaicấplắmtiềnbấtkỳkhinàohọđilạitheophongcáchxaxỉ.Nếuvẫnlàmcông việc cũ, họ thường bị đồng nghiệp chế giễu vì vẫn đi làm và luôn bịtrôngđợitrảtiềnăntrưachomọingười.Họphảiđốimặtvớirấtnhiềuáplựctrongviệcquảnlýsốcủacảihọmớicóđược.Khôngmấyngạcnhiênkhirấtnhiềungườitrúngsốđộcđắccuốicùngnóirằng,họướcchuyệnđóchưabaogiờxảyra.

Tuynhiên,nhữngngườikháclạisợsựthayđổivàướccóthểlàmchậmtốcđộhoặcchấmdứthoàntoànsựthayđổi.Thôngthườngmọingườicưỡnglại,phủnhậnvàtránhnéthayđổinếuhọchỉnhìnthấynósẽgâyhậuquảtiêucựcđốivớicuộcsốngcủahọ.Sụtgiảmkinhtế,chiếntranhvàthảmhọathiênnhiênlànhững thayđổikhiếnmọingười sợhãinhất.Bất chấpvậy, tốcđộ thayđổikhôngvìthếmàchậmlại.Ngàynay,hơnbấtkỳthờiđiểmnàokháctronglịchsử,thànhcôngđượcxácđịnhbởikhảnănglinhhoạtcủachúngta.Chúngtaliên tụcbị buộcphải thayđổiđểphùhợpvới các tìnhhuốngvàhoàn cảnhkhông được báo trước. Những người chào đón sự thay đổi luôn tìm kiếmnhữngđiềutíchcựcđikèmvớinó.Trongkhikhôngbỏquacáckhíacạnhtiêucực,họlựachọntậptrungvàođiềutíchcực.NhưmộttriếtgiangườiTrungQuốcnóisaukhinhàbịcháy:“Giờđâytacóthểngắmsao.”

Hãyxétvídụvềcáctayđuaôtô.Ngườiláixe,đạidiệnchotrítuệxúccảm,phảikhôngngừngđiều chỉnhđểphùhợpvớimôi trường thayđổi sau từngphút,thậmchílàtừnggiây.Cácxekháckhôngngừngvụtquachặngđườngcủaanhta.Đườngđicũngliêntụcthayđổi–phútnàythìnóthẳng,phútsaunólạiuốnlượn.Lúcnàocũngcókhảnăngxebịtrượtbánhvàcầnphảiđượcxử lýngay tứckhắc.Mộtchiếcxekháccó thểbịđâmvà trở thànhchướngngạivật.Trongmộtsốtìnhhuống,ngườiláixenàycórấtnhiềuquyềnkiểmsoát trongkhinhữngngườikháclạicórất ít.Chodùcómứckiểmsoátnhưthếnàothìsựlinhhoạtsẽchophépngườiláixeđạtđượchiệuquảcaonhấttừbấtkỳtìnhhuốngnào.

RobertSternberg,mộthọcgiảtrườngYalevàlàmộttrongnhữngchuyêngiahàngđầuthếgiớivềlĩnhvựctrítuệ,nóivềmốiquanhệgiữathànhcôngvàsựlinhhoạtnhưsau:

Yếutốdẫntớithànhcôngkhôngchỉkhácnhauởcáclĩnhvựcvàđịahạtkhácnhaumàcònkhácnhaugiữanhiềugiaiđoạnsựnghiệpcủamộtngười.Vídụ,cácđặcđiểmdẫn tới thànhcôngởcáccôngviệcquản lýởcấpđộbanđầutươngđốikhácsovớicáccấpquảnlýcaohơn.Ởcấpđộthấp,chủyếulàtuânthủ;ởcấpđộcao,chủyếulàlãnhđạo.Ởcấpđộthấp,cóthểchỉcóítviệccầngiaophó;ởcấpđộcaocóthểcầnphảigiaophóhầunhưmọithứ.

Nhữngngườithôngminhvàthànhđạtlànhữngngườilinhhoạttrongviệctựđiềuchỉnhchophùhợpvớivaitròhọcầnhoànthành.Họnhậnrarằnghọsẽphảithayđổicáchlàmviệcđểphùhợpvớinhiệmvụvàtìnhhuốngtrướcmắt,vàsauđóhọphântíchnhữnggìcầnlàmvàbiếnnóthànhhiệnthực.

Cácphẩmchấtđikèmvớitínhlinhhoạt

Thànhcôngphụ thuộcvàokhảnăngphảnứngnhanhvàphùhợp trướccáctìnhhuốngmới.Linhhoạtliênquantớimộtsốnhântốtrítuệxúccảm,vídụkhảnăngchịuđựngstress,tínhđộclậpvàsựtựtin.

Sựtựtin

Tựtinvàobảnthânảnhhưởngtrựctiếptớicảmgiáctựđiềuchỉnhvàtựthayđổi.Cảmnhậnhiệuquảđượcgiảiquyếtcácthayđổitrongquákhứnhưthếnàosẽxácđịnhmứcđộtựtincủachúngtakhigiảiquyếtcácthayđổimới.

Quảnlýstress

Mộtyêucầunữalàchúngtaphảikiểmsoátđượcsựcăngthẳng.Mứcđộcăngthẳngcao sẽkhiếnchúng tagiảmkhảnăngđốiphóvới sự thayđổi.Ngườikhôngthểđốimặtvớimứccăngthẳngcaosẽdễdàngbịsựthayđổilàmchochoángngợp.Khôngphảilànhữngngườicóthểđiềuchỉnhtốttheocáctìnhhuốngkhôngcảmnhậnthấysựcăngthẳng;chỉlàhọtìmđượccáchđểkhôngchocăng thẳng làmsuyyếukhảnăng lựachọn,đưa raquyếtđịnh,vàhànhđộngkhicầnthiết.Mộtlầnnữa,việcgiảiquyếttốtcácthayđổitrongquákhứsẽlàmgiảmmứcđộlolắngvềcácthayđổimàchúngtacóthểgặpphải.

Độclập

Nhữngngườicómứcđộclậpthấpcóthểlànạnnhâncủacácthayđổivàcảmthấyhọkhôngthểlàmgìnhiềuđểgiảiquyếtvấnđềđó.Nhữngngườiđộclậphơnsẽnhìnnhậnsựthayđổibằngcáchtậptrungvàoviệchọsửdụngsựthayđổiđể làm lợichobản thân.Họcảmthấymìnhcó thểkiểmsoátnhiềuhơnbằng cách không chấp nhận toàn bộ sự thay đổi,mà tiếp nhận những khíacạnhcủasựthayđổihọthấycólợivàtừchốinhữngkhíacạnhbấtlợi.

Cảmgiáckiểmsoát

Cảmgiácchèoláicuộcđờigiốngnhưđangngồiởvịtríngườiláixecũnglàmộtyếutốcầnthiếtdẫntớisựlinhhoạt.Cảmthấyyếuớtvàmấtkiểmsoátsẽchỉlàmgiatăngsựcăngthẳngvàmongmuốntránhnékhithamgiavàobấtkỳđiềugìmớimẻ.

Chàođóntươnglai

Tronghầuhếtcácmônthểthao,cácvậnđộngviênthànhcônglànhữngngườilinhhoạtnhất.VídụđiểnhìnhlàsiêusaomônkhúccôncầuWayneGretzky.Cóthểghibàntrongnhiềutìnhhuốngkhácnhau,anhcósởtrườngđoántrước

đượcbóngsẽnằmởđâuvàtiếntớivịtríghibàntốtnhất.Cấpđộlinhhoạtcaocủaanhchophépanhđiềuchỉnhnhanhđểtậndụngtốiđamọitìnhhuống.

Tương lai sẽ thuộc về những ai có thể thích nghi.Những người không sẵnsàng thayđổi sẽbịgạt rangoài.Cócâunóivềđiềunàynhư sau, “nếubạnđứngyêntứclàbạnđangtụthậu.”Mọithứluônbiếnđổi:côngnghệ,kinhtế,môi trường và những người xung quanh chúng ta. Nếu chúng ta cưỡng lạihoặckhôngtheokịpsựthayđổithìthếgiớivànhữngngườixungquanhsẽbỏchúng ta lạiđằngsau.Trongnhiều trườnghợp,cácmốiquanhệkết thúcvìmộtngườithayđổicònngườikiathìkhông.Đôikhicảhaingườicùngthayđổivàthấyrằngconngườimớicủangườikiakhôngphảilàngườinhưhọgặplúcđầu.

Cáchchúngtanhìnnhậnsựthayđổicóliênquanrấtnhiềutớiviệcchúngtathíchnghivớisựthayđổithếnào.Nhữngngườisángtạoluôntìmkiếmnhữngđiều tuyệt vời mà sự thay đổi mang lại cho họ, thì chào đón sự thay đổi.Những người sáng tạo và linh hoạt là những người hamhọc hỏi, nhìn thấyniềmvuivàsựphiêulưutrongviệckhámphávàhọchỏinhữngcáchlàmviệcmới.

Nhữngngườibịkẹttrongcácthóiquencũthườngnghingờvàdèdặtvềkhảnănghọchỏicủamình.Họlànhữngngườibiquan,nhìnnhậnsựthayđổilànhữngmệnhlệnhápđặtmớitrongthếgiớiổnđịnhvàrõràngcủahọ.

Nhưng,điềuduynhấtphânbiệtnhữngngười lạcquan–sáng tạo,yêu thíchhọchỏinhữngđiềumới–vớinhữngngườibiquan–sợsự thayđổi– làởcáchhọnhìnnhậnsựthayđổi.Nếuchỉtìmkiếmnhữngđiềuđãthíchnghi,đãthànhcôngvàđemlạilợiíchchotrongmộtvàinămqua,nhữngngườibiquansẽ tìm thấy rất nhiềuví dụ.Máymóc trongngànhngânhàng, điện thoại diđộngvàInternetđềukhiếncuộcsốngcủachúngtatiệnlợihơn.Hầuhếtmọingườiđềusửdụngnhữngphátminhnàykhádễdàngvàítsuynghĩvềnó.Tuynhiên,khilầnđầutiênnhữngthứnàyđượcgiớithiệu,rấtnhiềungườilolắngvềkhảnănghọccáchsửdụngnhữngcôngnghệmớinày.Họlorằng,họsẽbịtụthậu.Chúngtacầnnhớrằng,đơngiảnlàcáccôngtysẽkhôngthấychútgiátrị kinh tế nàonếuphát triểnmột sảnphẩm tiêudùngmớimàkhảnăng sửdụnglạikhókhănđốivớimọingười.Sảnphẩmđósẽnhanhchóngthấtbại.Tươngtự,nhữnglãnhtụchínhtrịcốgắngđưaracácýkiếnkhiquầnchúngchưasẵnsàngsẽ tựkết liễusựnghiệpchínhtrịcủamình.Dođó,chínhbảnthânchúngtaquyếtđịnhmìnhđãsẵnsàngvàchấpnhậnthayđổiđếnđâu.

Tăngcườngkhảnănglinhhoạt

Tintuyệtvời là tấtcảchúngtađềucóthểtrởnênlinhhoạthơn.Giốngnhưcáckhíacạnhkháccủatrítuệxúccảm,linhhoạtcóthểhọcđược.Bạnhãythửđiều gì đómới vào ngàymai.Bạn hãy bắt đầu với điều không quá khó vàkhônggâyraquánhiềucăngthẳng.Chodùkếtquảthếnào,hãychỉtìmkiếmnhữngđiềutíchcực.Điềutíchcựcchắcchắnlàcó;bạnđãhọcđượcđiềugìđótừkinhnghiệmcủamìnhchothấyđiềuđólàtíchcực.Ngaycảnếuđóchỉlàmộtchi tiếtnhỏnhặt, thìbạncũngsẽmởrộngđượcthếgiớicủamình.Nếukhôngthểnhìnrađiềugìtíchcựctrongtrảinghiệmcủamình,hãynhờaiđóbạntintưởngtìmkiếm.Hãynghĩvềkhíacạnhtíchcựchọtìmravàđưavàotrongsuynghĩcủabạn.Bắtđầutạothóiquennhìnnhậntấtcảcáctrảinghiệmmớitheocáchnày.Tươngtự,hìnhthànhthóiquentựthưởngchomìnhvìđãhọc được điều gìmới hoặc thích nghi thành công vớimột tình huốngmới.Đừngsosánhmìnhvớingườikhácvìbạnsẽluônthấycóngườilinhhoạthơnhoặckémlinhhoạthơnmình.Chỉ tập trungvàonhữngđiềubạncó thể làmđược.

Linhhoạtvàtuổitác

Nhiềungườicóquanniệmsailầmrằng,chúngtasẽkémlinhhoạtvàkhôngchịuthayđổikhichúngtagiàđi.Điềunàykhôngđúng.Hãychỉchotôimộtngười60tuổikémlinhhoạtvàtôisẽchỉchobạnmộtngườikémlinhhoạtởđộtuổi20.Ởđâucũngcóvídụvềnhữngngườivôcùnglinhhoạtchodùđãbước vào độ tuổi 70 – 80, họ vẫn tiếp tục chấp nhận những thử tháchmớitrongcuộcđời.

Vàinămtrước,Val,mộtngườibạncủatôi,nghỉhưuởđộtuổi55.Bàmuamộtngôinhànhỏởmộtthịtrấnnhỏkháxatrênnúi,gầnvớikhuvựcbàluônyêuthích.Bàthuênhàvàlênkếhoạchlàmvậychođếnkhibàcóthểchuyểntớiđókhibướcsangtuổi70.Chotớilúcđóbàvẫncókếhoạch,nhưbànói,“cónhữngcuộcphiêu lưu.”Bàdạy tiếngAnhnhưmộtngoạingữ tại nhiềunơitrênthếgiới,bàđidulịchvàsốngởnhữngvùngtrướcđóvẫnluônthuhútbà.Chụpảnhtrênđườngđivàviếtcácbàibáodulịchvàgửiđăngtrêncáctạpchíluônđemlạichobànhiềutháchthức.

Mắclỗi

Linhhoạtvàthửnhữngcáchlàmmớitấtnhiênsẽkhiếnchúngtamắclỗi.Cáctổchứcmuốnnhânviêncủahọ linhhoạtvàsáng tạophảichophéphọbiếtrằng,aiđóphạmlỗikhichấpnhậnmạohiểmlàđượctrôngđợivàđượcchấpnhận.Miễnlàsailầmđólàkếtquảcủanỗlựccảithiệnchânthành,nhânviênphảiđượcphéphọchỏitừsailầmcủahọthayvìbịtrừngphạt.Khôngcócáchnàođểmộttổchứcthểhiệnrằng,cácsailầmchânthậtsẽđượcthathứtốthơn

việcđểchobộphậnquảnlýchiasẻnhữngcâuchuyệnvềnhữngsailầmhọđãtừngmắcphảitrongsựnghiệpcủahọ.Nhữngngườimớivàolàmsẽtinrằng,nếuhọthửđiềugìđómớivàcôngviệctỏrakhônghiệuquảthìkhôngphảilàhọkhôngcònđườngnàoởcôngtynữa.

SouthwestAirlinestinrằngđểnhânviênlinhhoạthơnvàdámchấpnhậnmạohiểm,họcầnbiếtlàhọsẽđượcđốixửtôntrọngnếumắclỗi.Hãngtinrằngcáigiácủasailầmsẽbịlumờsovớilợiíchcủaviệcgiảiphóngnănglựcsángtạovàtínhlinhhoạtcủanhânviên.Mộtsốnhânviêntrungthànhvà tận tụyvànhiệt tình nhất công ty đã từng mắc một số lỗi nghiêm trọng và bất chấpnhữngsailầmđó,họvẫntiếntớinhữngđiềutốtđẹpvàlớnlaohơntrongtổchứchọ làm.Sẵnsàng tha thứvàbỏqua lỗi lầmđãkhiếnnhữngngườinàyyêumếnvàgắnbóvớitổchức.Mộtsốnhânviênđãmiêutảviệcnàynhưlàmộtbàitậpxâydựngtínhcách.

“Chúngtaphảitrởthànhđiềuthayđổichúngtamuốnthấy–Đâylàphươngchâmsốngcủatôi.”

-MOHANDASGANDHI–

CâuchuyệncủaKathryn

Kathrynlàthànhviêncủaphòngtrựcthuộcmộtbộphậnnhỏ của một công ty lớn. Bộ phận cô làm là đơn vịchuyên biệt. Công việc của họ không giống bất kỳ bộphậnnàokhácdùnóđónggópvàocôngviệckinhdoanhchungcủacôngty.Chỉcómườinhânviênlàmviệcvàởmộtchừngmựcnàođó,họtáchbiệtkhỏibứctranhchungcủacôngty.Sựtáchbiệtnàyđemlạichohọcảnhữnglợithếvànhữngbấtlợi.Mặttíchcựclàhọcónhiềucơhộiđể sáng tạo và thử nghiệmnhữngý tưởngmới hơn cácvănphònglớn.Khôngmaylànhiềunhânviênkhônglinhhoạtvàcởimởtrướccácýtưởngmới.

Kathryn nghe về trí tuệ xúc cảm nhờ tham dựmột hộithảo.Khiý tưởngphát triểnnhânviênđượcbànbạc tạicuộchọpcủađơnvị,côđềxuấtrằngtấtcảhọnênlàmbàikiểmtratrítuệxúccảm.Kếtquảsẽđượcgiữkínvàchỉđược chia sẻ giữa nhà tổ chức kiểm tra và các cá nhânthànhviên.Bằng cách đó,mọi người sẽ có cơ hội thực

hiệnmộtsốcôngviệcpháttriểncánhânmàkhôngaibiếthọghiđượcbaonhiêuđiểm.Tấtcảcácbàikiểmtrasauđóđượctậphợplạiđểtạothànhbảngtổnghợphoặcđiểmsốchungchođơnvị.Điểmsốnàycóthểđượcsửdụngđểlàmmộtsốcôngviệcnhómvớicácđồngnghiệp.Điểmsốchungnàycũngsẽđượcgiữkínvàkhôngđểlộđiểmsốcủabấtkỳcánhânnào.

Một số nhân viên rất hào hứngvề triển vọng này trongkhimột số khác ngần ngại, nhưng cuối cùng tất cả đềunghetheoýkiếnsốđông.Mọingười,baogồmnhânviênquảnlývàgiámsát,đềulàmbàikiểmtraBarOnEQ-Ivànhận phản hồi từ tư vấn viên được mời. Tuy điểm sốchung ởmức trên trung bình nhưng bài kiểm tra chỉ rarằng, linh hoạt là một trong những lĩnh vực có thể cảithiện.Kathrynđượcyêucầuđềxuấtcácbàitậpđểhọcóthểlàmthườngxuyêntrongnhómnhằmtrởnênlinhhoạthơn.

Một trongnhữngđiềumọingườiđồngý làsựsợhãisẽcảntrởtínhlinhhoạtcủahọ.Đểgiảiquyếtnỗisợhãi,họnhìnvàonhiềuviễncảnhkhácnhauvàmổxẻchúng.Vídụ,nếulàmđiềunàythìđiềutồitệnhấtcóthểxảyralàgì,điềugìcókhảnăngxảyranhấtvàđiềugìtốtnhấtcóthểxảyra?Khảnăngtrụsởchínhsẽchấmdứtcôngviệccủahọthếnào?Cóítkhảnănglàđiềunàycóthểxảyra.Nếuxảyrathìcóthểphầnlớnnhânviênsẽđượcchuyểnsangcáckhuvựckhácthayvìbịđuổiviệc.Tráilại,họcóthể có bằng chứng vững chắc rằng, trụ sở chính sẽ hàilòngvớicôngviệchọđanglàmvàcoiđơnvịcủahọ,dùnhỏ, làmột bộphậnquan trọng tronghoạt động chung.Theocáchnày,cácnhânviêncó thểnhìn thấyphầnlớnnhữnggìhọsợkhôngcóbằngchứngvàthựctế.

Nhờlàmrõnỗisợhãi,họcóthểtháobỏmộtràocảnlớnngăn họ thử những điều mới. Các nhân viên đều đượckhuyến khích sử dụng cùngmột tiến trình để làm tăngtính linhhoạtcủabản thân.Mộtsốnhânviênđãcósẵntínhlinhhoạt,đangchuẩnbịgiúpđồngnghiệptrởnêncởimởhơnvớicácthayđổi.

Lúcđầu,khócóthểnhìnthấyliệucóthayđổithậtsựnào

đangdiễnrakhông.Cácnhânviêntrướcđâykiênquyếtphảnđối cácý tưởngmớigiờkhôngcòn thểhiện rõ sựđốinghịchcủamìnhnữa.ĐiềunàycóthểlàdohọkhôngmuốntrởthànhkỳđàcảnmũitrongthếgiớihậukiểmtraEI, hơn là hoan nghênh ý niệm cần phải linh hoạt hơn.Những cánhânnàyvẫn có thểpháhoại tiến trìnhbằngcáchngấmngầmpháhoạihoặckhônggiúpgì.

Saumộtnăm,gợiýđượcđưaralàcácthànhviênnênđổivịtrícôngviệcvớinhautrongmộtthờigianđểcóđượccơ sở kiến thức rộng hơn và nâng cao các kỹ năng củamình.Đâylàmộtýtưởnghoàntoànmớitrongcôngtyvànếuđượcđưaramộtnămtrướcđóhẳnsẽbịcườinhạovàbácbỏngaylậptức.Nhữngngườithườngphảnđốiđưaralờihứadèdặtlàhọsẽthử.Mọingườiđềuđồngýlànếunókhônghiệuquảthìhọcóthểquaytrởlạivịtrílàmviệccủamìnhbấtkỳlúcnào.Viễncảnhtuyệtvờinhấtlàhọsẽthấythíchthửtháchmớivàtrụsởsẽnhìnnhậnđơnvịlànăngđộngvàđổimới.Mộtvàinhânviênđãrấtcốgắngđểthíchnghivớivịtrímới,trongkhinhữngngườikháclạithíchthú.Mộtvàithángtrôiqua,ngaycảnhữngngườikhóthíchnghicũngnghĩrằngđâylàmộtýhayvàkhôngmuốn quay trở lại cách cũ. Mọi người trong công tytruyềntainhaurằngđơnvịnhỏnàylàmộtnơilàmviệcngẫu hứng.Điều này khuyến khích các nhân viên năngđộngtrongcôngty,nhữngngườitìmkiếmtháchthức,xinđếnlàmviệcởđây.Giốngbàitậpxâydựngtínhlinhhoạtđượcsửdụngtrongcôngtynày,khởiđầutiếntrìnhthayđổicủabạnsẽrấtkhókhăn.Điềuquantrọnglà,bạnhãykiêntrìvớinóđủlâuđểsựthayđổitrởthànhbảnchấtvàbạncảm thấymongchờnó.Khảnăng trởnên linhhoạthơn sẽ phụ thuộc một chừng mực nào đó, ở xuất phátđiểmcủabạn.Tuynhiên,ngaycảnếubạnthiếulinhhoạtthì với thời gian và sự cố gắng, bạn sẽ học được cáchkhôngcònsợthayđổinhưtrướcđâynữa.

“Sựthayđổicóảnhhưởngtâmlýđángkểđốivớitrítuệcủaconngười.Vớingườihaysợhãithìđólàsựđedọa,vìmọithứcóthểsẽtồitệhơn.Vớingườitrànđầyhyvọng,đólạilàsựkhuyếnkhích,vìmọithứsẽcóthểtrởnêntốtđẹphơn.Vớingườitựtinthìnólạitruyềncảmhứng,vìthửtháchlàđểlàmmọi

thứtốtđẹphơn.”

–DOANHNHÂNKINGWHITNEY,JR.–

Kỹthuậtlàmtăngtínhlinhhoạt

ØLuyệntậptạorasựthayđổihàngngày.Đilàmbằngđườngkhác.Nghỉgiảilaouốngcà-phêvàogiờkhác,vớimộtđồngnghiệpkhác.Thửăntrưavớimónăngìđóhoàntoànkhác.Chọnnhữngviệckhôngdễchịuvàyêucầubạnphảicốgắngnhưngkhônggâyraquánhiềusựcăngthẳng.

ØNhậnthứcđượcnhữngđiềubạntựnóivớimìnhvàbạncảmthấythếnàokhinghĩvềđiềugìđókhácbiệtkhiếnbạncảmthấykhôngthoảimái.Tháchthứcnhữngđiềubạntựnóivớimình.Baonhiêuthôngđiệpdựatrênthựctếhoặccóbằngchứng,vàbaonhiêudựatrênnhữngnỗisợhãikhôngcócơsở?Bấtkỳkhinàothửđiềugìđómớivàkhôngxảyrakếtquảtiêucựctheohìnhdungcủabạn,hãyviếtlạivàomộtcuốnsổ.Theodõisốlầnbạnlàmviệcnàytrongmộttuần.Tuầnsau,hãycốtăngsốlần.

ØĂnmừngmỗilầnbạnthửđiềugìmớicầnsựcốgắng.Hãynghĩvềcảmgiáccủabạnmỗilầnbạnphábỏđượcmộtràocản.Chiasẻtinvuinàynhưngchỉvớinhữngngườibạnbiếtsẽủnghộmình.

ØYêucầugiúpđỡtừnhữngngườigầngũivớibạn,nhữngngườikhôngchỉủnghộmàcòntháchthứcbạnđạtmụctiêucủamình.

ØTrongkhibướcnhữngbướcđinhỏđểthườngxuyênthayđổi,hãyđặtmụctiêuchonhữngkhoảngthờigianđềuđặn.Khoảngthờigiansáuthánglàlýtưởng.Thiếtlậpcácmụctiêukhóchobạn,nhưngphảilànhữngmụctiêubạncóthểđạtđược.Vídụ,giảsửbạnsợphảinóitrướcđámđông.Hàngngàyhoặchàngtuần,nóinhiềuhơntrướccácnhómnhỏ;gợichuyệnnhiềuhơnvớinhữngngườikhác.Tấtcảnhữngđiềunàycóthểdẫnbạntớiviệcthuyếttrìnhchínhthứctrướcmộtnhómnhỏ.

ØTiếptụctiếnlên.Khiđãđạtđượcmụctiêu,hãyănmừngvàđặtmụctiêucaohơn.

ØĐánhdấuvàolịchmộtngàytrongnămđểxemxétlạicáctiếnbộcủamình.Hỏiaiđóủnghộbạn,biếtrõvềbạn,vàsẽchobạncâutrảlờithànhthậtxemhọcónhậnthấysựthayđổinàoởbạnkhông.

ØNếukhôngđạtđượcmụctiêu,đừngtựtrừngphạtmình,màhãylậpmụctiêubạncóthểđạtđược.

ØNhờngườikhácchobạnvídụvềlĩnhvựchọnghĩbạncóthểlinhhoạthơn.Lĩnhvựcthiếulinhhoạtnàobạncảmthấybấtlợinhấtchomình?Hãytậptrungvàolĩnhvựcđótrongkhiđềramụctiêuvàthayđổikếhoạchcủabạn.

PhầnVQUẢNLÝSTRESS

S

16CHỊUĐỰNGSTRESS

“Hiệnthựclànguyênnhângâystresshàngđầutrongsốcácnguyênnhâncóliênquantớistress.”

–LILYTOMLIN,DIỄNVIÊNHÀI–

“Quytắcsố1là,đừngvấtvảvìnhữngđiềunhỏnhặt.Quytắcsố2là,mọichuyệnchỉlànhữngđiềunhỏnhặtmàthôi.”

–TS.ROBERTS.ELIOT,BÁCSỸTIMMẠCH–

ựcăngthẳnglàdocácyêucầudomôitrườngđặtrađốivớichúngta.Cácnguyênnhângâycăng thẳngcóởxungquanhchúng tavànóichung, không thể tránh được. Vì thế giới thay đổi với tốc độ tăng

khôngngừngnênyêucầuđặtrachochúngtacũngngàycàngtăngdothayđổitheothếgiới.Trêntấtcả,chúngtaphảichịuáplựckhôngngừnggiatăngđếntừgiađình,côngviệc,bạnbèvàvôsốcácnguồnkhácnữa.

Chúngtatrảinghiệmsựcăngthẳngnhưthếnào

Đôikhimiêutảcáctriệuchứngstressdễhơnmiêutảbảnthânstress.Mộtsốdấuhiệuchothấychúngtađangbịstresslàcảmgiácvôcùngsợhãivàgiậndữ,taynắmchặt,vàvẻmặtđauđớn.Sauđâylàdanhsáchcácdấuhiệuphổbiếnnhấtcủacấpđộcăngthẳngcao:

·Hayquên;

·Trìhoãnnhữngviệctrướcđâythườnglàmnhanh;

·Thườngcảmthấytứcgiậnvàkhóchịu;

·Mấthứngthúvớibạnbè,tìnhdục,côngviệcvà/hoặccáchoạtđộngxãhội;

·Khótậptrung;

·Khôngthểngồiyên,cóvẻkhôngthểthưgiãn,khôngchắcsẽlàmgìtiếp;

·Khóngủ,đilạigiữađêmkhuya;

·Khôngthíchnóinhiều

Stressảnhhưởngtớichúngtakhônggiốngnhau.Trongkhingườinàycóthểcảmthấyrấtkhóchịukhiphảiởgiữatìnhtrạnggiaothôngđôngđúcthìngườiởtrongchiếcxengaycạnhanhtacóthểcảmthấyhoàntoànthưthái,ngảlưngvàlắngnghemộtbảnnhạcjazztuyệtvờinàođótrênđàiphátthanh.Tạisaongườinày rấtbuồn lòng trongmột tìnhhuốnghiếmkhigây rasựđaubuồnchomộtngườikhác?Nhữngngườithưtháibiếtgì,làmgìhoặctựnóigìvớimìnhđểcóthểgiúphọkhôngbịbốirốitrongnhữngtìnhhuốngcăngthẳng?Khảnăngxửlýstresskhôngphảilàbẩmsinhmàchúngtaphảihọcmớicó.Chúngtacóthểhọctấtcảcáckỹthuậtđểgiúploạibỏcáctácđộngtiêucựccủastressđốivớicuộcsống.

Stresstíchcực

Không phải stress nào cũng xấu. Các nhà tâm lý học nói rằngmột số loạistresscólợivàhoạtđộngcủanócóthểtạođộnglựcvàkhiếnchúngtaphảihànhđộng.Nếuchúngtabiếnstressthànhđồngminhthìnócóthểchochúngtasứcbậtnănglượngcầnthiếtđểđốimặtvàvượtquacácthửthách.Mộtsốngườicóvẻpháttriểnnhanhhơnkhicóstress,họtìmkiếmcơhộitrongcôngviệcvàsởthíchđểđẩylùicácgiớihạn.Cácnhânviênkiểmsoátkhônglưulànhữngngườiphảilàmviệcdướiáplựcliêntục.Cácbácsỹphẫuthuậtlàmộtnhómcũngphảichịurấtnhiềuáplựctrongcôngviệcvàhọđóngvaitrònhưnhữngvậnđộngviênchuyênnghiệp.Khôngcóstress,cuộcsốngcủachúngtasẽtrởnênnhàmchán.Mọithứchúngtalàmvàchúngtacảmthấysaymêđềukhiếnchúngtabịstress.Cơthểcủachúngtakhôngphânbiệtđượcsựcăngthẳngtíchcựcvớisựcăngthẳngtiêucực.Vídụ,mộttìnhhuốngvuinhưđámcưới,lễkỷniệmhoặcsựkiệnliênhoanlớnsẽgâyrasựcăngthẳngchonhữngngườitrựctiếpcóliênquan.Mặcdùđâyđượccoilàstresstốt,nhưngcơthểtrảinghiệmsựcăngthẳngnàytheocáchgiốngnhưloạistressdomộtsựkiệnkhông dễ chịu.Bất kỳ khi nào phải chuẩn bị làmđiều chúng ta saymê thìchúngtađềucảmthấystress.Mỗilầntôiphảiđứngnóitrướckhángiả,mặcdùđầyýtưởngvàcảmthấythíchthúnhữngđiềumìnhchuẩnbịnóitôivẫncảmthấymộtchútcăngthẳng.Nếunóđạttớimứctôikhônglolắngchútnào,

tôisẽdừnglạivìtôibiếtrằngniềmđammêđãbiếnmấtvàtôichỉđanglàmchohếttiếntrình.Stresschochúngtaphầntinhtúyvàđộnglựcđểhànhđộngtrongnhữnglĩnhvựcchúngtasaymê.

Khistresstrởthànhvấnđề

Vấnđềxảyrakhimứcđộcăngthẳngvượtquákhảnăngđốiphóvàkiểmsoátcủachúngta.Nếumứcđộcăngthẳngtrởnênquácao,hậuquảcóthểlàbịkiệtsức.Chúngtathườngnghenóitớiđiềunàyvàliêntưởngnóvớimộtsốnghềchuyêngiúpđỡngườikhácnhưy távà cácnhânviênxãhội, nhữngngườiphảigiảiquyếtcácvấnđềcủatấtcảmọingườimỗingày.Nhưngnócũngcóthểxảyravớibấtkỳcôngviệcnàovàtrongbấtkỳtìnhhuốngnàotrongcuộcsống.

Phảnứngcủacơthểchúngtatrướcsựcăngthẳngcũnggiốngnhưnhữnggìnhìnthấyđượctrongthếgiớiđộngvật.Khicácloàivậtcảmthấybịđedọa,nhịptimcủachúngtăngvàtấtcảcácgiácquancủachúngđềutậptrungvàotình huống trướcmắt.Chỉ có hai quyết định có thể đưa ra để phảnứng lạinguyhiểm:chiếnđấuhoặcrútlui.Tươngtựnhưvậy,ởconngười,phảnứngbanđầucủachúngtalàchiếnđấuhoặcthoáilui.Chínhhiệuquảcủacơchếđốiphónày(tấtcảchúngtađềucóthểhọc)xácđịnhchúngtacóthểđốiphóvớistresshiệuquảnhưthếnào.

Cácgiaiđoạntrongchukỳstress

Cómột số kỹ thuật hiệu quả trongviệc giảm stress, tôi sẽ trình bàyở cuốichươngnày.Nhưngđiềuquantrọnglàphảinhậnracónhữnggiaiđoạnkhácnhau trongchukỳ stressvànhữngđiều tôinói sauđây sẽđạthiệuquảcaonhấtnếuđượcsửdụngtronggiaiđoạnbanđầu.Cácgiaiđoạn2và3sẽđòihỏinhiềuthayđổicánhânquyếtliệthơn.

Giaiđoạn1:Tronggiaiđoạnnày,chúngtatrảiquasựkhóchịu,sựcăngthẳngvàtứcgiận,chúngtabiếtkhárõvềcácxúccảmcủamìnhvàcóthểgiảmđángkểmứcđộstressbằngcáchquantâmtớicácnhucầucủamình.Nếuchúngtabỏquacácdấuhiệuởcấpđộnày,chúngtacóthểchuyểnsangGiaiđoạn2.

Giaiđoạn2:Tronggiaiđoạnnày,chúngtabắtđầucảmthấymệtmỏi.Tháiđộcủachúngtatrởnêntiêucựcvàyếmthế.Chúngtatrảiquacácthờikỳbuồnbã,trầmuấtvàcóthểthấykhóngủ.Lúcnày,cóthểchúngtacầnphảitạoracácthayđổilâudàitronglốisốngvàquảnlýstressmộtcáchnghiêmtúc.

Giaiđoạn3:Nếustresskhôngđượckiểmtravàbịtíchtụtrongmộtthờigian

dài,nócóthểdẫntớicácvấnđềnghiêmtrọngnhưbịtrầmcảm.Ởgiaiđoạnnày,mọingườitạoranhữngthayđổimạnhmẽtrongcuộcđờimình,vídụnhưbỏviệchoặc từbỏ (các)mốiquanhệvà thayđổi cuộc sốngcủahọ.Họcónguycơtựtử.Lúcnày,họcầntìmsựgiúpđỡtừcácchuyêngiavàthoátkhỏitìnhtrạngstress,ítnhấttrongmộtkhoảngthờigianngắn.

Phábỏchukỳstress

Giốngnhưtấtcảcáchoàncảnhảnhhưởngxấutớichúngta,tốtnhấtlàpháthiệnvàgiảiquyếtstresssớm.Khichớmnhậnthấysựtồntạicủastress,trướckhinóđạttớimứccóthểlàmchúngtatêliệt,chúngtacónhiềulựachọnđểgiảmnhẹnó.Bằngcáchhọctrướccáckỹthuậtđốiphó,nósẽgiúpgiữkhôngchomứcđộstresstănglênvàsẽgiúpchúngtaloạibỏstresstrongtấtcảcáctìnhhuốngchúngtavôtìnhgặpphải.Vớitôi,cáchgiảmstresstốtnhấtđòihỏiphảicónhữnghànhđộngnhưtậpthểdụctạibểbơiđịaphương,hoặcđidạolâuvớinhữngchúchócủamình.Nhữngviệcnàyhiệuquảvớitôihơnlàsửdụngcáckỹthuậttĩnhtạinhưthiền.Hãytìmracáchtốtnhấtchobạn.

Nếu bạn nhận thấymình bị stress hơn thường lệ trongmột tình huống vẫnđangtiếpdiễntrongcuộcđờibạn,hãyhànhđộngngaylậptức.Lênlịchchomộthoạtđộng thườngxuyêncóhiệuquảvớibạnđểgiảmstressvàbắtđầungaylậptức.Cóthểbạnsẽthấymìnhtiếptụchoạtđộngnàychodùbạnđãbắtđầucảmthấythưtháihơn.Đâylàmộtđiềutốtvìnósẽgiúpbạnloạibỏviệctích tụ stress trong tương lai. Phòng ngừa là cách tốt nhất để đối phó vớistress,vìthế,điềuquantrọnglàphảitạolậpđượcthóiquenphávỡstressvàgiữđượcthóiquenđó.

“Nếubạncảmthấyđaubuồnvìbấtkỳđiềugìbênngoài,nỗiđaukhôngphảidobảnthânnómàlàdocáchbạnđánhgiánó,chínhthếbạncósứcmạnhđểloạibỏbấtkỳkhoảnhkhắcnào.”

–HOÀNGĐẾMARCUSAURELIUSANTONIUS–

CâuchuyệncủaAnita

Anitađãtừngnghĩrằngmộtngàydàivôtận.Côlúcnàocũngnhưvắtchân lêncổ,cốgắnggiảiquyết tìnhhuốngcónhânviênnghỉmàkhôngthôngbáo.Cótứcgiậnhaythấtvọngcũngkhônggiúpđượcgì.Điềunàydườngnhưlàmcạnkiệtthêmsứclựccủacô,mặcdùtứcgiậncóvẻlà

điềuduynhấtkhiếncôtiếptục.Làchủmộtnhàhàngbánđồănnhỏ,côchỉcóthểtrảchonhânviênmứclươngtrêntốithiểumộtchút.Điềunàykhiếncôluôngặpphảirắcrốitrong việc thuê những người có trình độ và thuê đượcnhiềunhânviên.Nhữngngườitìmkiếmcôngviệcnhưthếnày thường không có động lực và không đáng tin cậy,khôngcócáckỹnăngconngườitốtvàlúcnàocũngcầnphải giám sát. Điều này khiến Anita lúc nào cũng cảmthấysầukhổvàcăngthẳng.

Anita là người chăm chỉ, sáng tạo và quyết tâm kinhdoanh thành công.Cô cần điều hành cho nhà hàng pháttriểnđểnuôisốngbảnthânvàhaiđứacon,cảhaiđềubắtđầu bước vào tuổi thiếu niên và vẫnở nhà với cô.Cảmthấyoảivớiviệctựmìnhkinhdoanhvàchămsócbọntrẻ,côdồnhầuhếtsứclựcchocôngviệcvàgiađình.Saumộtngàydàitạinhàhàng,côlạilaovềnhàđểchuẩnbịbữaăncho bọn trẻ và chăm nomnhà cửa. Trong nỗi sợ hãi vàmặccảmtộilỗi,côtừbỏnhữngviệctrướcđâycôđãlàmđểđốiphóvớistress.

Một tối, thất vọng vì một nhân viên nhiều triển vọngkhông đến làm,Anita trở về nhàmệtmỏi và phờ phạc.Cầnaiđóđểnóichuyệnnhưngkhôngphảivớinhữngđứaconcủamình,côgọichomộtngườibạnđãlâucôkhônggặp.Bạncôlắngngheđiềuphiềnmuộncủacôvànóirằngtrongvài ngày tới cô ấy rỗi rãi và đề nghị tới nhà hànggiúpAnita.Ngạcnhiêntrướclờiđềnghịnày,nếulàmọikhi,Anitakhákiêuhãnhvàcóthểsẽtừchốilờiđềnghịhàophóngnày,nhưngcôđang tuyệtvọngvà sắpkhôngcònđủsứcníugiữ.

Trongmột vài ngày sauđó,Anita vàUrsula nói chuyệnvớinhaurấtnhiều.UrsulabảoAnitarằng,côđãđiđượcmộtbướcrấtlớntrongviệcgiảiquyếtsựcăngthẳngcủamìnhbằngcáchđưataynhờgiúpđỡ.

SựgiúpđỡvàhiểubiếtcôcóđượctrongnhữngcuộcnóichuyệnvớiUrsulachocôđủsứcbậtcầnthiếtđểcôcamkếtthựchiệnkếhoạchđốiphóvớistressvàngănchặnsựsụpđổtinhthần.Nhậnthấyrằngcácconcôcầnphảibắtđầu biết giúp việc nhà và nấu ăn nhiều hơn, cô yêu cầu

cácconngồixuốngvàđưaradanhsáchcácnhiệmvụmỗituầnchúngphảichịutráchnhiệm.Vìhaiđứanhỏmớibắtđầubướcvào tuổi thiếuniênnêncôngạcnhiênkhi thấyrằng chúng sẵn sàng chấp nhận thử thách. Cô con gáiJaninecònnóivớicô rằng,haiđứabắtđầu thấy lo lắngcho cô và hai chị em đều cảm thấy rất nhẹ nhõm khichúngcóthểgiúpcôvơibớtgánhnặng.Janinethậmchícòn xung phong tới nhà hàng sau giờ học và giúp côngviệcnướngbánhngayngàyhômsau.

Anita dành ramột tiếng đồng hồmỗi tối làm thời giandànhriêngchomình,khoảngthờigiancôcóthểlàmviệcriêngcủamìnhvàkhôngbịbọntrẻquấyrầy.Côthắpmộtcâynến,chuẩnbịchomìnhmộtbồntắmtrànngậpbọtxàphòngvànghỉngơi.Đểbản thâncó thể thưgiãn,cô tậpmộtsốbài tập thởsâu.Anitavẫnluônthíchkhiêuvũvàcốgắngđirangoàimỗidịpcuối tuầnvớimộtvàingườibạn.

Tạinhàhàng,tìnhthếvớicácnhânviênkhôngcảithiệnlàmấy, nhưng Anita luôn cố gắng nhắc nhở mình rằngnhữngngườicôthuêkhôngthểcómứccamkếtvớicôngviệcnhưcôđược.Điềunàygiúpcôgiảitỏamộtsốmongđợivàcôthấymìnhcóthểthathứchocácnhânviêndễdànghơn.Trướcđây,bấtkỳkhinàocôthấycónhânviênđứngloanhquanhởngănkéođểtiềntrongkhikhôngcókháchởđóvà cònviệckhácphải làm, côkhá tứcgiận.Thỉnh thoảng, cô bựcmình đến nỗi không còn thiết nóichuyệnvớihọnữa.Lúclàmnhưvậy,côthườngđingangqua họ và thể hiện sự bực mình. Thường là nhân viêncũngphảnứngkhóchịu,hoặctồitệhơn,khôngthèmnóinănggìmàchỉtỏtháiđộgâysựthụđộngbằngcáchtránhmặtcô,hoặc thô lỗvàcụccằnvớikháchhàng.GiờđâynếumộtnhânviênnàođókhiếnAnitastress,côlạidànhchútthờigianđểnghĩvềnhữngchuyệnkhácvàtậptrunglại trướckhi tiếnđếngặphọ.Cô thấymìnhbớt tứcgiậnhơn và các nhân viên cũng phản ứng lại bằng cách ítphòngvệvàcởimởhơnvớicácphảnhồicủacô.

Chodùcuộcsốngvẫnlàmộtcuộcđấutranhvàcónhữnggiai đoạn khó khăn, nhưng giờ đây Anita đã có những

khoảngyênbình.

“Lựachọntháiđộđúngcóthểbiếnđổisựcăngthẳngtừtiêucựcsangtíchcực.”

–TIẾNSỸHANSSELYE–

Kỹthuậtgiảmstress

ØĐidạogiữathiênnhiên.Tậptrungvàocảnhvậtxungquanhvàlắngngheâmthanhcủachimchócvàcácloàiđộngvậtkhác.Chúýtớimùivịvàmàusắc.

ØThườngxuyênngheđĩaghiâmnhữngâmthanhcủathiênnhiên.Muamộtđàiphunnướchoặcbểcá.Tiếngnướcchảyrấtthưgiãn.

ØHọcmộtvàikỹthuậtthiềncơbản.Nằmhoặcngồixuốngchỗbạncảmthấythoảimáivàkhôngbịlàmphiền.Lầnlượthìnhdungrằngcácngónchâncủamìnhngàycàngnặngdần,sauđólàcácmắtcá,bànchânvàcẳngchân.Thưgiãntoànbộcácphầncủacơthể,mỗilầnmộtbộphận.Tậpthởsâu,lấyhơitừtừtừbụng.

ØNuôimộtconvật.Chóvàmèo,nhữngđộngvậtgiàutìnhcảmvàthíchđượcchúý,làlựachọntốt.Vuốtvevàvỗvềnhữngconvậtcólôngmềmmạitạocảmgiácrấtthưgiãn.

ØDànhthờigianchocácsởthíchvàhoạtđộngbạnsaymê.Nếubạnyêuâmnhạc,hãydànhthờigianthảlỏngtrongâmnhạc.Nếubạnthíchlàmviệctaychân,hãynhậnmộthoạtđộngđòihỏibạnphảitoàntâmchúý.

ØĐixemphimhoặchàikịch.Chiasẻtiếngcườivớibạnbè.Hãynghĩtớicáctìnhhuốngvàcâuchuyệnhàihướcbạncóthểchiasẻvớihọ.Hãyxemaicóthểkểđượccâuchuyệnbuồncườinhất.

T

17KIỂMSOÁTSỰTÙYHỨNG

“Cácsựkiệnlịchsửcóthậtcủaloàingườichothấy,phầnlớncáchànhđộngcủachúngtalàkếtquảcủasựtùyhứngvàtainạnbấtngờ,chứkhôngphảidolýtrínhưnhữnggìchúngtathườngnói.”

–ALBERTCOOPER,NGHỊSỸANH–

ầmquan trọngcủaviệckiểmsoát sự tùyhứng trongcuộcsốngcủachúngtacóthểđượcthểhiệnquathínghiệmvớimộtnhómtrẻbốntuổitạitrườngĐạihọcStandfordvàođầunhữngnăm60.Sắpxếpcho

chúngngồi trongcùngmộtphòng,người tađặtmộtviênkẹodẻo trướcmặtmỗiđứatrẻ.Ngườilớnnóivớibọntrẻrằnghọsẽrờiphòngtrongmườiphút,vàkhingười lớn trở lại,nhữngembévẫncònchiếckẹo trướcmặtsẽđượcnhận thêmmộtchiếcnữa.Mườiphút làkhoảng thờigiandàiđốivớinhữngđứatrẻbốntuổiđểngồivànhìnchằmchằmvàochiếckẹodẻomàkhôngăn.Khoảng1/3sốtrẻnhanhchóngănhếtchiếckẹongaylậptức.Mộtsốđợithêmmột lát.Mộtsố liếmchiếckẹo;mộtsốnhấmmộtchútnhưngcốgắngkiềmchếcơnthèm.Khoảng1/3sốđứa trẻcó thểkiềmchếvàđượcthưởngthêmmộtchiếckẹonữa.Vìchamẹcủanhữngđứatrẻnàyđềulàgiáosưđạihọc,nhữngngườikhôngchuyểnnhàthườngxuyên,nênviệcthựchiệncácnghiêncứunốitiếptươngđốidễdàng.

Nhữngđứatrẻtrênđượcchiathànhhainhómvàsosánhởmộtsốcấpđộkhácnhaukhichúngbướcvàobậcphổthông.Nhữngđứatrẻănchiếckẹongayrõràngcónhiềuvấnđềởtrườngvàởnhàhơnsovớinhómnhữngđứatrẻcóthểcưỡnglạisựthôithúc.Nhữngđứatrẻcưỡnglạiviệcănkẹocóthóiquencủanhữngngườithànhđạt.Ởcấpđộcánhân,chúngtíchcực,kiênđịnhhơnkhiđốimặtvớikhókhăn,tựtạođộnglựcvàtiếptụcthểhiệnkhảnăngtrìhoãnsựthỏamãntứcthời.Thunhậpcủachúngcaohơn,hônnhânthànhcônghơnvàcósứckhỏetốthơn,sựnghiệpthăngtiếnhơnvàcócuộcsốngviênmãnhơn

đasốcònlại.Nhữngđứatrẻngaylậptứcănchiếckẹocủamìnhgặpkhókhăntrong nhiều lĩnh vực của cuộc sống.Chúng có xu hướng thiếu quyết đoán,cứngđầuvàđanghi,kémtựtinvàtiếptụccóvấnđềvớiviệctrìhoãnsựthỏamãntứcthời.Điềunàykhiếnchúngcóđượcítsựthỏamãntrongcôngviệc,hônnhânrắcrối,thunhậpthấp,sứckhỏetồivàcuộcsốngkhóchịu.

Cáimiệngthiếukiểmsoát

Cólẽsốsựnghiệpbịđìnhtrệvàcơhộinghềnghiệpbịtanbiếnlàdongườitanóinhữngđiềukhôngđúngvàothờiđiểmkhôngthíchhợpnhiềuhơnbấtkỳlýdonàokhác.Mộtcơngiậnbùngnổkhôngđượckiểmsoátthườngquaytrởlại ám ảnh người khai hỏa nó. Tương tự như vậy, nói những điều gây tổnthươngngườikháctrongcơngiậndữcóthểvĩnhviễnlàmhạimốiquanhệvớinhữngngườigầngũibạn.Tấtcảchúngtađềutừngnóivàlàmnhữngđiềukhitứcgiậnvàsauđóchúngtaướcmìnhcóthểlấylạinhữnglờinóivàviệclàmđó.Thườnglàquámuộnvìthiệthạixảyrarồi.

Đâykhôngphải làvấnđề chỉ ảnhhưởng tới nhữngngườibình thườngnhưchúngta.Hãynghĩtớinhữngngườinổitiếngvàchínhtrịgiacósựnghiệpvàdanhtiếngbịthiệthạilâudài,hoặcbịhủyhoạihoàntoànchỉvìbậtranhữnglờithiếusuynghĩ.

Tiêuxàithiếukiểmsoát

HammuốnmuasắmgâyrakhókhăntàichínhvàhủyhoạihàngnghìnngườiBắcMỹ.Thayvìtiếtkiệmtiềnđểmuamộtngôinhàlớnhơnhoặcmộtchiếcxeđẹphơn,nhiềungườilạilựachọnsựthỏamãntứcthờivàbộichivàocáckhoảnvaythếchấpvàvaytiềnmuaxe.Tuyngườitađổlỗicholòngthamcủacáccông tyvàngânhàng,nhưnghọkhông thể làm thếnếukhôngcónhiềungườisẵn lòng trìhoãnsự thỏamãntức thờicủahọ.Tấtnhiên,các tổchứcchovay luônmuốnlợidụngsựcả tincủamọingười,nhưngnhữngmónnợkhôngthểkiểmsoátnàysẽkhôngthểtồntạinếungườitiêudùngchờđợichođếnkhihọcóđủkhảnăngchitrảchongôinhàhoặcchiếcxehọmuốn,hoặctạmhàilòngvớinhữngcănnhàhọđủtiềnthanhtoán.

Kiểmsoátsựtùyhứngvàsựphóngkhoáng

Đôi khi, thiếu khả năng kiểm soát sự tùy hứng có thể bị nhầm lẫn với sựphóngkhoángvàtínhlinhhoạt.Nhưngđâylạilànhữngphẩmchấttốtcầncó.Hãyxemmộtvídụvàtôihyvọngnócóthểthểhiệnđượcsựkhácbiệt.Mộtbuổi tối bạn vàmột người bạn lái xe đi rửa.Trên đườngvề, bạn đột nhiênquyếtđịnhrằngmìnhmuốnmộtlykemdẻohailớp,vàkhônghềbáotrước,

dừng lại tạimộtquánDairyQueen.Bạncủabạnnghĩ rằngđây làýhayvàquyếtđịnhrằnganhtacũngthíchmộtlytươngtự.Tìnhhuốngnàythểhiệnsựphóng khoáng. Đó là chuyện vui và không tiềm ẩn hậu quả tiêu cực nào.Thườngởbênnhữngngườiphóngkhoángvàlinhhoạtsẽrấtthúvịvìhọcởimởkhithửnhữngđiềumới, thayđổicáckếhoạchvàlàmmọithứngaylậptức.Điềunàyphábỏcácđiềuthườnglệvàtăngthêmgiavịchocuộcsống.

Lấymộtvídụtươngtựvớimộtkếtthúckhác.Bạncùngngườibạnđangtrởvềnhàsaukhirửaxexong,trênđườngvềcácbạnđingangquamộtđạilýôtô,mộtchiếcxethểthaomàuđỏđãthuhútsựchúýcủabạn.Bạnrẽvàokhutrưngbàyxevàsaukhingồisaubánhlái,bạnquyếtđịnhrằngmìnhphảicónó.Bạncủabạn,mộtngườikhánôngnổivàkhôngđểýtớilợiíchtốtnhấtcủabạn,tháchbạndámmuachiếcxeđó.Muachiếcxesẽđặtbạnvàotìnhhuốngkhókhănvềtàichínhnghiêmtrọng.Bạnđãkếthônvàcóhaiconnhỏvàchỉcóđủđểtrảtiềntrảgópchocănnhàbạnmuasáuthángtrướcđây.Tuynhiên,ýnghĩbạntrôngsẽtuyệtthếnàokhiláimónđồchơimớinàylàmbạnchoángngợpvànhânviênbánhàngnhanhchóngkýđượchợpđồngvớibạn.Giờđây,bạnvềnhàvàphảigiảithíchchovợbạnnghe,ngườivốnđãrấtcăngthẳngvềvấnđềtàichínhcủagiađình.Điềunàylàdobạnthiếukhảnăngkiểmsoátcơntùyhứng.Nếubạnnghĩtớitấtcảcáchậuquảcủaquyếtđịnhtừtrướcthìcóthểbạnđãkhôngmuachiếcxeđó.

Phươngpháp10giây

Đếmđến10trướckhinóihoặchànhđộnglàlờikhuyêndễdàngvàtốtnhấtchonhữngaicóvấnđềtrongviệckiểmsoátcáccơntùyhứng,vìnóchophéphọcóthờigianđểbắtđầuquátrìnhsuynghĩ.Cáchđếmđến10tỏracóhiệuquảtrongcácchươngtrìnhkiểmsoátsựgiậndữvàcũngsẽcóhiệuquảvớiviệckiểmsoátcơntùyhứng.Khichúngtabắtđầusuynghĩ,cácphảnứngsẽbịchặnlạihoặcbịthayđổi,vìthếcơhộiđểnóihoặclàmnhữngđiềusaunàychúngtaphảihốitiếcsẽgiảmđángkể.

Bảnthântôicũngsửdụngcáchđếmđến10bấtkỳkhinàovướngvàonhữngtìnhhuốngbịcácxúccảmtấncông.Mộtvàithángtrước,tôiláixedọctheolànđườngbênphảitrênconphốbalànđườngtrongthànhphố.Lúcđólàđầugiờchiềuvàgiaothôngkháthôngthoáng.Độtnhiên,mộtchiếcôtôcắtngangngayphía trước,khiến tôiphảiđộtngộtgiảm tốc.Cảmthấybựcmình, thôithúcđầutiêncủatôilàbấmcòiđểchongườiláixekiathấytôikhôngthíchhànhđộngcủaanhta.Nhữngýnghĩbanđầucủatôilàđólàmộtkẻíchkỷ.Anhtanhậnramìnhphảirẽphảivàophútchótnênsẵnsàngkhiếntấtcảcácphươngtiệntrênlànđườngcủatôiphảiđichậmlạivàmạohiểmgâytainạnchỉđểanh ta sẽkhôngphảiđiquá thêmmộtvàikhunhà.Thayvì thểhiện

hànhđộngkhôngđồngtìnhvớihànhđộngcủaanhta,tôibắtđầuđếmđến10.Khibắtđầuđếm,tôinhậnthấylàanhtakhôngxinđườngrẽphải.Vẫnnghĩlàanhtađịnhrẽphải,tôinghĩrằngviệcanhtakhôngxinđườngrẽphảichỉlàmộtdấuhiệukhácchothấyanhtakhônghềnghĩtớingườikhác.Tuynhiên,khiđếmgầnđến10,cơngiậncủatôibiếnmấtvàtôikhôngcònmuốnbấmcòinữa.Bâygiờtôitòmòhơnbaogiờhết,thắcmắckhôngbiếtanhtasẽlàmgìtiếp.Sauđótôinghethấytiếngcòihú.Mộtchiếcxecứuthươngđangđitheohướnglànđườngtrungtâm.Thayvìlàmộtkẻíchkỷnhưlúcđầutôinghĩthìngườiláixekiađãnhìnthấychiếcxecứuthươngtrướctôivàtìmcáchtránhđườngchoxekiađi.Hãy tưởng tượng tôisẽcảmthấy thếnàonếu tôihànhđộngtheosựthôithúclúcđầu?Chuyệncóthểcòntồitệhơn.Trongkhoảnhkhắcgiậndữ, có thể tôiđã lái sang lànđườngbên trái, ngayvào lốiđi củachiếcxecứuthươngđanglaotới.

Những vụ việc giao thông xảy ra do tức giận đang trở thành một vấn đềnghiêmtrọngđốivớicácconđườngcaotốcởMỹvàgâynhiềuthiệthạivềsức khỏe, tài chính và sức khỏe tinh thần.Dườngnhưmọi người cảm thấymìnhvôđịchkhiđượcbaobọctrongchiếcxehơicủamìnhvàsẽantoànkhigiảiphóngsựbựcmình.Điềunàythườngđemđếncáchậuquảthảmkhốcvớinhững tình huốngbùngnổ trong bạo lực, khiếnmọi người bị thươngnặng,thậmchílàchết.Maymắnlànếuđượctrangbịmộtvàikỹthuậtđơngiảnthìhầuhếtmọingườiđềucó thểvượtquanhữngcámdỗgây taihọabanđầu,nhữngcámdỗcóthểgâygiatăngcácsựcốgiaothôngtrênđườngvàcóthểđemlạinhữnghậuquảtaihại.

Đốiphóngaylậptứcvớicácxúccảm

Nếuchúngtakhôngtìmcáchgiảiquyếtcóhiệuquảngaynhữngcơnbựcdọchàngngày,ảnhhưởngcủanósẽkéosangcác lĩnhvựckháccủacuộcsống.Vẫncảmthấybựcmìnhvàtứcgiậnsaumộtsựviệcxảyratrênđườngđilàm,chúngtacóthểtrútgiậnlênôngchủ,đồngnghiệp,nhânviênhoặckháchhàngcủamình.Trởnêntứcgiậnsaumộtsựviệctrướckhirờicôngsởcóthểkhiếnchúng ta cáubẳnvới vợ, chồng, người yêu, con cái và cả các convật nuôitrongnhà.Khinhận thấyrằngmìnhvẫncònmangnhữngxúccảmmạnh từnơilàmviệcvềnhà,tôiliềnngồitrongôtôvàiphút,nhắmmắtlại,tậptrungvà thở từbụng, trútbỏcơngiận rakhỏicơ thểmình.Khiđãcảmthấybìnhtĩnh,tựchủvàtậptrung,tôimớihướngvềphíanhàmình.Nếukhôngcóthờigian để làm điều này, như khi cómột cuộc họp hoặcmột cuộc hẹn sắp bịmuộn,tôithởsâu,giảiphóngnguồnnănglượngtiêucựckhibướcđitừchỗđỗxetớinơilàmviệc.

“Vìthựctếchúngtalànhữngsinhvậttùyhứng,nênchúngtalànhữngsinh

vậttuyệtvọng.”

–JOSEPHCONRAD,NHÀVĂN–

CâuchuyệncủaShaun

Nói về việc có đượcmột công việc và thăng tiến trongcông việc đó thì Shaun là kẻ thù tồi tệ nhất của chínhmình.Khôngphảivìanhkhôngcókhảnăng,tàinănghaycơhội khiến anh không tiến lên được.Anh có bằng đạihọcvànhữngngười quenbiết đều coi anh là chàng traisánggiá.Nhưngnhữngcơnbốcđồngbùngphátvào lúckhôngthíchhợpđãlấyđicủaanhcáccơhộithăngtiếnvàthậmchíđôikhingaytrongcáccuộcphỏngvấnxinviệc.

Sauhàngnămtrờikhôngđượcsửdụnghết tàinăngcủamình,Shauncócơhộinhậnđượcmộtvịtrítronglĩnhvựcnhânsự, lĩnhvựcanhđượcđào tạo.Vìđượcđào tạocơbảnnênanhđượcchấpnhậnphỏngvấn.Côngviệcởmộtthịtrấnnhỏ-cáchthànhphốanhđangsốnghaigiờláixe.Anhbiếtcơhộinhậnđượccôngviệc tạimộtvănphòngnhỏsẽnhiềuhơnvìhọgặpvấnđềtrongviệctuyểndụngvàmuốngiữnhữngngườicótrìnhđộ.

Shaunđượcnhận.Đâylàdịpmayanhđangvôcùngcầnvàaoước.Giờđây, thách thức làphải tíchcựcvà tránhnhững cơn giận bùng phát đã lấy đi của anh rất nhiềutrướcđây.

Khôngbao lâu sau,Shaunbắt đầuphải đốimặt với thửthách.Côngtynàylàmộtbộphậncủamộttậpđoànlớncóchinhánhởtấtcảcácthànhphốchính,baogồmthànhphốanhsống.Shaunhyvọngcóthểchuyểnvềthànhphốquêmìnhcàng sớmcàng tốt.Anhvẫngiữngôinhà củamình trong thành phố và thuêmột chỗ ở trong thị trấn.Anhởchỗthuêcácngàytrongtuần.Cuốituần,thờiđiểmanhmongngóng,anhtrởlạithànhphố.

Trongmộtthángkểtừngàybắtđầucôngviệcmới,Shaunđọcđượcmộtthôngbáotronge-mailtạinơilàmviệcvề

mộtvịtrílàmviệctrongcôngtyởthànhphốquêhương.Thấycơhộiquayvềnày,anhnộpđơnngaylậptức.Ngàyhôm sau, quản lý của anh, Steven, gọi anh vào phòng.Ông nói, “Tôi nghe nói anh đang nộp đơn xin việc đểquaytrởlạiTucson.Chúngtôicầnanhlàmchochúngtôimột năm. Tôi hiểumongmuốn chuyển về gần nhà củaanhnhưng chúng tôi phải đào tạo anhvàmọi thứnữa.”Shaun không được cho biết bất kỳ điều gì về quy địnhmộtnămđócảvàcũngkhôngthấyđềcậptronghợpđồnganh ký lúc bắt đầu làm việc.Ý nghĩ đầu tiên xuất hiệntrongđầuanhlàđâyđúnglàmộtlũđángghét,vàlàmthếnàoanhcóthểbiếnkhỏichỗnày.

Nếulàtrướcđây,anhsẽtứcgiậnvàđốichấttrựctiếpvớiông chủ củamình về việc công ty có những chính sáchkhôngrõràng.Tuynhiên,lầnnày,Shaunchờchođếnkhicơngiậncủamìnhlắngxuốngvànghĩvềmụcđích,vìsaoanhcómặtởđóvàanhcầnphảithoátkhỏiđiềugìtrongtìnhhuốngnày.Anhtậptrungvàothựctếlàanhsẽcầnsựủng hộ và sự giới thiệu của Steven để có cơ hội đượcchuyểnlạivềTucson.Chegiấucơngiậnvàsựthấtvọng,anh nói với Steven rằng anh không nhận ra là mình sẽphảiở công tynămnămnhưnganhhiểu lýdo củaviệcđó.StevencảmthấynhẹnhõmkhithấyShauntiếpnhậnvấnđềtốthơntrôngđợivànóiđùa,“Đángđểthử.”

Shaunđãđiđượcbướcđirấtlớntrongchươngtrìnhtựcảithiệncủamình.Chịuở lại ítnhấtmộtnăm,anhgiờđâyquyết tâm tậndụng tốiđa tìnhhuốngcủamình.Mặcdùcácđồngnghiệpđốixửthânthiệnvàgiúpđỡanh,nhưnghọlànhữngngườicủathịtrấnnhỏvàanhcórất ítđiểmchungvớihọ.

Sau khoảng sáu tháng làm việc, các kỹ năng kiểm soátcơn bốc đồngmới lại sắp sửa phải chịu thử thách.Anhđượcnhậnvàolàmchủyếuđểthựchiệncôngviệctưvấnnhân sự. Quảng cáo tuyển dụng nói thế và mô tả côngviệccũngchỉranhưvậy,mặcdùmộtphầnnhiệmvụcủaanh là giúp các côngviệchành chínhbất kỳkhi nào cóyêucầu.Anhđược thôngbáovàanhcũng tin rằng,yêucầunàychỉxảyravàonhữngngàynghỉvàtrợgiúpnhững

giai đoạn bận rộn ngắn ngủi. Anh đã chuẩn bị và chấpnhậnđiềunàylàmộtphầncôngviệctrongmộtvănphòngnhỏ.Đếnthờiđiểmnày,côngviệccủaanhvẫntốt.Janet,ngườigiámsáttrựctiếpanh,hiếmkhicómặtvàđểanhtựlàmcôngviệc củamình.Anh cảmkíchviệcmìnhđượcđộclậplàmviệcvàkhôngcóbấtkỳailiêntụcdõimắtđểýanh.

RồimộtngàyJanetdộichoanhmộtquảbomtấn.Shaunsắpphảibắtđầulàmcôngviệchànhchínhbánthờigian.Nhânviênhànhchínhgặpphảivấnđềsứckhỏekhiếncôta chỉ làm việc được nửa ngày. Điều này biến từ sự sỉnhụcsangnỗiđauđớn.LúcđầuthìShaunbịbuộcphảiởlạilàmviệcmộtcáchbấtcôngvàkhôngchoquyềnđượcchuyểnchỗlàm.Bâygiờhọlạisắpsửabắtanhlàmđiềumàrõràngkhôngnằmtrongdanhsáchnhiệmvụcủaanh.Tuykhông thểkhoácvẻnhiệt tìnhgiả tạonhưng ítnhấtShaun không trực tiếp thể hiện nỗi giận dữ với ngườigiám sát mình.Một lần nữa, anh buộc mình phải dànhchútthờigiantrướckhinói.Anhlạinghĩvềmụctiêucủamìnhlànhanhchóngrờikhỏiđâycàngsớmcàngtốt.Anhnhậnrađểlàmđượcđiềunàyanhcầnngườigiámsátcủamình,thậmchícònhơnngườiquảnlý,vìchắcchắnngườitasẽyêucầungườigiámsátgiớithiệuvềanhtrướckhicóquyếtđịnhchuyểnanhhaykhông.

Khinghĩvềđiềuđó,Shaunnhận ra rằnganhcóhai lựachọn. Thứ nhất, anh có thể miễn cưỡng làm công việchành chính và liên tục phàn nàn. Điều này có thể làmngườigiámsátphiềnlòngvàkếtcụcsẽchoanhmộtbảngiới thiệu tồi và chắc chắn là anh sẽ không thể nhanhchóng chuyển được vị trí làm. Mặt khác, nếu anh làmnhiệmvụmớinàyítnhấtkhôngphànnànthìanhcóthểđảmbảomìnhsẽcóđượcsựgiớithiệucólợi.Shaunthấyrằngkhianhcóthểtừbỏsựthùghétvàgiậndữtrongtìnhhuốngcủamìnhthìthờigiananhlàmviệcsẽdễchịuhơn.

Ngay khi khoảng thời gianmột năm của Shaun sắp kết

thúc, anh bắt đầu tìm kiếm cơ hội quay trở lại Tucson.Anhcóđượcmộtvàicuộcphỏngvấnnhưngkhôngthànhcông.Sauđócómộtvịtríanhkhôngchỉrấthứngthúvàcònmangtớichoanhsựthăngtiến.Cuộcphỏngvấndiễnracóvẻtốt.Shaunđãlàmcáccôngviệcđượcgiaovàđãcó sự chuẩn bị.Một vài ngày sau, anh có điều cần hỏingười giám sát.Cửaphòng Janetmởkhi anhbướcvào.Côtađangnóichuyệnđiệnthoạivớiaiđó.Anhnghecôtanói,“Anhtathậtsựlàmộtngườicóthểlàmviệcnhómtốt.”Lúcnàycôtanhìnthấyanh,nóiđiềugìđóvớingườicô ta đang nói chuyện và đứng dậy ra đóng cửa, ngạingùngxinlỗiShaunvànóivớianhrằngcôđangcómộtcuộcnóichuyệnriêngtư.

Phảimấtvàiphútanhmớinhậnra rằng,cô tađanggiớithiệuanh.Sauđó,khángượngngùng,ngườigiámsátxácnhậnvớianhrằngđúnglàcôđanggiớithiệuanhkhianhbước vào. Shaun tràn trề hy vọng khi biết tất cả nhữngdấuhiệuđónóilênrằng,anhđangcómộtcơhộirấttốt,khôngchỉlàđượctrởvềnhà,màcònnhậnđượcmộtcôngviệc đáng ao ước hơn. Ngày hôm sau, điện thoại đổchuông.Anh có thể nhìn thấy trênmàn hình hiển thị làcuộc gọi đến từ văn phòng nhân sự của công ty anh tạiTucson.Timanhbắtđầuđậpthìnhthịch.Hítmộthơithậtsâu,anhnhấcđiệnthoạilên,cốgắngkhôngtỏraquáphấnkhíchhayháohức.Giọngnóiđầudâybênkiahỏianhcómuốnlàmviệcchohọkhông.

Tấtcảnhữnggìanhcóthểlàmlàcốkhônghéttoánglênrằng,có,tấtnhiênlàanhcólàm.Khiđặtmáyxuống,thôithúcđầutiêntronganhlàmuốnchạydọclốiđi,đấmvàokhôngkhívàhét lên,“CÓTHẾCHỨ!CÓTHẾCHỨ!”Nhưnganhđãkiềmchếđượcđểkhônglàmthế,vìsaukhibắtmìnhphảisuynghĩ,anhnhậnrarằng,cóthểmộtvàiđồngnghiệpsẽkhôngchiasẻvớianhniềmvuinày.Họđãđối xử với anh rất tốt và anh chợt nghĩ ra rằng,một sốngườisẽcoiviệcanhnónglòngmuốnrađinhưlàmộtsựchối bỏ họ. Thay vì thế, anh ngồi đó một lát… chỉ để

thưởng thức khoảnh khắc đó. Trời ơi, thật là tuyệt làmsao!Conquỷdữtronganhtrướcđâykhiếnanhmấtđibaonhiêucơhộicuốicùngđãchịunằmyênsausongsắt…vàanhlàngườinắmgiữchìakhóa!

“Nếutôicóbaogiờkếthônnósẽchỉlàcơnbốcđồngđộtxuất–chuyệnđógiốngnhưmộtngườitựbắnanhtavậy.”

–H.L.MENCKEN,NHÀBÁO,NHÀVIẾTLUẬN,BIÊNTẬPTẠPCHÍ,NHÀVĂNCHÂMBIẾM,VÀNHÀPHÊBÌNHVĂNHÓAMỸ–

Kỹthuậtgiảmbớtsựtùyhứnggâyhại

ØThựchànhđếmđến10trướckhiphảnứngtrướcbấtkỳxúccảmmạnhmẽnàocótiềmẩncáchậuquảtiêucực.

ØChờchođếnkhibạncảmthấykiểmsoátđượclờinóicủamìnhrồihãynói.

ØNếubuộcphảitránhmặtkhỏitìnhhuống,hãylàmvậy.

ØHãynghĩvềcáctìnhhuốngkhibạncáugiậnvàsựviệcdiễnrakhôngnhưbạnnghĩ.Vídụ,mộtngàynọ,khitôiđangởphòngvệsinhcôngcộng,cóaiđócứcốgắngmởcửa,chodùrõrànglàcửađãbịkhóa.Tôithấymìnhchuẩnbịphátcáu.Phảnứngđầutiêncủatôicóthểlàsẽhétlên,“Chuyệnquáigìvậy?Chẳnglẽanhkhôngthểhỏixemlàcóaiđangởbêntrongkhôngà!”Tuynhiên,khinghĩlại,tôiđưarakếtluậnlàmộtngườibìnhthườngsẽkhônghànhđộngnhưvậy.Saukhibướcrabênngoàitôithấyngườiởbênkiacánhcửacóvấnđềvềthầnkinhvàtôicảmthấydễchịuvìđãkhônghànhđộngtheothôithúclúcđầu.

ØTìmaiđóhoặcmộtnhómnàođóđểbạncóthểxảgiậnvàcáccảmgiácmạnhkhácmộtcáchantoàn.Tôicóliệtkêmộtsốtổchứcởcuốisách.Nhữngtổchứcnàydànhchocảphụnữvànamgiới.Họchàođónvàgiúpbạngiảiquyếtcácvấnđềvềxúccảm.

ØBấtkỳkhinàobạncảmthấycácxúccảmđangtrượtkhỏitaymình,hãynghĩtớimộtmụctiêu,mộtđiềugìđótíchcựckhiếnbạnmuốnthoátkhỏitìnhhuốngđó.

ØTậndụngcácquyếtđịnhtồixuấtpháttừcáccơnbốcđồngbạntừnglàm.Bạncóthểlàmđiềunàybằngcáchnhớlạinhữngquyếtđịnhtồitệđóbấtkỳkhinàobạnthấymìnhđangbịcuốntheonhữngcơnbốcđồngtaihọa.

ØDánmộtmẩugiấynhớởchỗbạncóthểnhìnthấyhàngngày(trêngươngtrongphòngtắmhoặctrênôtô).Trêntờgiấynhớđó,hãyghinhữngcâukiểunhưsau“Bấtkỳkhinàotôithấymìnhbịkhíchđộng,tôisẽnhớlầntôi...”

ØTựthưởngchomìnhvìđãkhôngđầuhàngtrướcmộtxúccảmtiêucựcbằngcáchlàmđiềugìđóchobảnthânmình,nhữngđiềumàbìnhthườngbạnkhôngbaogiờlàm.

ØNhờbạnbèvàcácthànhviênđángtincậytronggiađìnhđốichấttrựctiếpvớibạnnếuhọthấybạnchuẩnbịhànhđộngtùyhứng.

PhầnVITÂMTRẠNGCHUNG

B

18HẠNHPHÚC

“Bíquyếtcủahạnhphúclà:hãytrảirộngniềmhứngthú,hãythânthiệnhếtsứccóthểvớinhữngviệcvànhữngngườikhiếnbạnhứngthú,thayvìtháiđộthùđịch.”

– BERTRAND RUSSELL, TRIẾT GIA, NHÀ TOÁN HỌC NGƯỜIANH,GIẢINOBELVĂNHỌCNĂM1950–

ạncóhạnhphúckhông?Đâyhẳnlàmộttrongnhữngcâuhỏicơbảnnhất trong cuộc sống, câu chúng ta từng hỏi và từng được hỏi rấtnhiềulần.Tấtcảchúngtađềunghĩrằngchúngtahiểuvềhạnhphúc,

nhưngcóthậtvậykhông?Chúngtacóbiếtkhinàomìnhcảmthấyvui?Chúngtacóthậtsựcóthểnóiaiđógầngũivớichúngtađanghạnhphúckhông?

Vào cuối ngày, sau khi chúng ta đã nói và làm tất cảmọi thứ, hạnh phúcdườngnhưlàđiềuquantrọngnhất.Saucùng,nếurốtcuộcchúngtakhôngcóhạnhphúc,thìnhữngthứcònlạiphỏngcóíchgì?NgườiMỹquábịmêhoặcbởiýniệmhạnhphúcđếnnỗihọđặtchonómộtvịtríquantrọngtrongHiếnphápMỹ.Đólàquyềnđượcmưucầuhạnhphúc.Nhưngvìsao,chodùchúngtacócủacảivậtchấtkhiếnhàngtriệungườikémmaymắnhơnphảighentỵ,thìvẫncónhiềungườitrongchúngtakhôngthỏamãn?ỞBắcMỹ,dùvềcơbản thunhậpcủamọingườiđều tăng tronghơn40nămquanhưngmứcđộhạnhphúckhôngtăngtươngứng.Cóđến25%ngườiMỹnóirằnghọbịtrầmcảm.Chưađến30%ngườiMỹnóirằnghọthấyrấthạnhphúc.

Bíquyếtlàgì?Khôngcóbíquyếtnàocả

Khôngcóbíquyếtthậtsựnàochoviệctìmkiếmhạnhphúc.Chúngtakhôngthấymộtcôngthứcthầnkỳnàođóchỉrarằngmộtsốngườiđãtìmrabíquyếtđóvànhữngngườikhácthìkhông.Tấtcảnghiêncứuđượctiếnhànhđốivớinhữngngườivuivẻcũngchonhữngcâutrảlờitươngtự.Mộtphầnhạnhphúc

trongchúngtadogenquyếtđịnh.Chúngtađượcnuôidưỡngvớimộtmứcđộhạnhphúc cốhữu chúng ta được thừahưởngkhi sinh ra.Cácước tính chothấy gen quyết định khoảng 50%mức độ hạnh phúc củamỗi người. Hạnhphúcởmỗingườiđượclậpsẵnởmộtcấpđộnàođóvàtuycácsựkiệntrongđờicó thể làm thayđổicấpđộđónhưngchỉ trongmộtvàinămdườngnhưchúng ta lạiquay trởvềcấpđộđó.Dườngnhưkhôngcó sựkhácbiệtgiữaviệcmột sự kiện làm tăng hay giảm niềm hạnh phúc của chúng ta.Nhữngngười trúngsốđộcđắc trởnênhạnhphúchơnchỉ trongmột thờigianngắnnhưngsaumộtvàinămhọlạiquaytrởlạicấpđộhạnhphúclúctrước.Điềutươngtựcũngđúngvớinhữngngườikhôngmayphảigắnbócảđờivớichiếcxelăn.Ngườitathấyrằngchỉsaumộtvàinămhọlạiquaytrởvềcấpđộhạnhphúclúctrước.

Cácđặctínhcủahạnhphúc

DanBaker,giámđốcchươngtrìnhLifeEnhancement(Nângcaocuộcsống)tạiCanyonRanch,đãđượctrựctiếptrảiquanhữngđiềukhiếnconngườihạnhphúc.TrongcuốnWhatHappyPeopleKnow(Tạmdịch:Điềunhữngngườihạnhphúchiểu),ôngchiasẻrằng:

Bạnkhôngthểquyếtđịnhviệcmìnhsẽtrởnênhạnhphúc,cũnggiốngnhưbạnkhôngthểquyếtđịnhmìnhcóthểcaohơn.Đólàvìhạnhphúckhôngphảilàmộtthựcthểhữuhạntrongchínhbảnthânnó,mànólàsựtổnghợpcủa12đặctínhquantrọngcủahạnhphúc:tìnhyêu,niềmlạcquan,sựcanđảm,cảmgiáctựdo,tinhthầntiênphong,sựantoàn,sứckhỏe,tinhthần,lòngvịtha,tầmnhìn,sựhàihướcvàmụcđích.Đâylànhữngđiềubạnnênquyếttâmcóđược.

Một trong những cách phát triển các đặc tính này là làm những điều khiếnchúngtacảmthấyhài lòng.Bấtkỳkhinào làmđiềugìkhiếnbản thâncảmthấyhàilòng,chúngtalạicàngdễtiếpthutấtcảcácđặctínhdẫnchúngtađếnvớihạnhphúc.Thôngthường,điềukhiếntôithấythíchthúlàngắmnghíahaichú chó xùmàumơ củamình,Buddy vàKorky. Tôi có thể ngồi hàng giờđồnghồtrênghếsofa,mỗiconnằmcuộntrònmộtbên,khoankhoáikhiđượctôigãihoặcvuốtve.Điềunữakhiếntôihạnhphúclàcôngviệcviếtlách.Khihứngkhởi giải thích điều gì tôi cho là quan trọng, tôi thấymìnhhoàn toànđắmchìmvàoviệcđó.

Hãytìmkiếmnhữngđiềukhiếnbạnsaymê,cóthểchiếmtoànbộsựtậptrungvàchúýcủabạn.Hãytìmkiếmcơhộiđượclàmnhiềunhữngviệchoàntoànlôicuốnbạn,luôntìmkiếmvàthửnhữngđiềumớilạbạnchorằngmìnhsẽthích.Hãynghĩtớimộtbàihátkhiếnbạncảmthấyvui,nhưngtốthơnvẫnlà

hátmộtbàiháthoặcgiaiđiệulạcquanhạnhphúc.Luôncởimởđóncáctrảinghiệmmớivìkhôngphảilúcnàochúngtacũngcóthểđánhgiáđúngchúngtacó thíchđiềugìđókhôngchođếnkhi thật sự thử.Hãygiữmột tâmhồnrộngmởtrướctấtcảcáctrảinghiệmmới.Hãycoiviệckhámpháhạnhphúclàmộtcuộcphiêulưu.

Nhữngthóiquentinhthầncủanhữngngườihạnhphúc

MarciShimofftìmra100ngườihạnhphúcnhấtvàtiếnhànhnghiêncứuxácđịnhhọcóđiểmgìchung.Bàpháthiệnrarằng:“Thayvìbịcácýnghĩ tiêucực giày vò hoặc liên tụcở trong trạng thái chiến đấu hay thoái lui, nhữngngườihạnhphúccó thóiquenchophéphọcó thểphảnứngdễdànghơn từtrungtâmnãobộcaohơn,vùngnãomới(neo-cortex).Saunhữngcuộcphỏngvấn100ngườihạnhphúcnhất,tôithấyrằnghọkhôngtintấtcảnhữngđiềuhọnghĩ.”Theonghiêncứucủabà,nhữngngườihạnhphúcthườngkhôngcoisuynghĩtiêucựclàxácthực,màhọnghingờgiátrịcủachúngtrongkhinỗlựcvượtlêntrênchínhnhữngýnghĩtiêucựcđó.Họkhôngdànhnhiềuthờigianvàsứclựcđểvậtlộnvớicácýnghĩtiêucực,vìhọtựtinsẽcóthểvượtquanhữngýnghĩđóvàchúngrồicũngsẽquađi.Nhữngngườihạnhphúcthườngcónhữngýnghĩtíchcựcvàlúcnàocũngcốnghĩradùchỉlàmộtchútniềmvui.

Mỗilầnthấymìnhcóýnghĩtiêucực,chúngtanêntậpthóiquencốgắngtìmrađiềugìđótíchcựctrongtìnhhuốngđóvàtậptrungvàođó.Lúcđầu,điềunày rất tốn công sức nhưng saumột thời gian nó sẽ trở thành phản ứng tựnhiên.Nó sẽhạnchế thờigianvà sức lựcchúng tadànhchođiều tiêucực.Nếubạnkhông thể làmđiều này, hãy để choý nghĩ đó trôi đi.Hãy cố tậptrungvàođiềugìkhác,vídụ:

·Mộtbảnnhạcyêuthích;

·Mộtkhoảngthờigianvuivẻbêngiađìnhhoặcbạnbè;

·Chúýtớiđiềugìđóxungquanhbạnvàtựhỏimìnhnhữngcâuhỏiliênquantớiđiềuđó.Vídụ,nếubạnthấymìnhcáugiậnđiềugìkhiđangláixe,hãychúýtớinhữngchiếcxexungquanhbạn.Bạnthấychiếcnàonổibật?Hãytưởngtượngmìnhđangláichiếcxeđó.

Đừng vất vả tìmkiếmý nghĩ tích cực nếu nó không đến ngay, hãy chỉ tậptrungvàođiềugìđótrungtính.Mộtsốngườiđeomộtchiếcdâychuntrêntayvàhọbậtdâytanhtáchmỗikhithấymìnhđangcóýnghĩtiêucực.Điềunàygiúplàmgiánđoạnsuynghĩtrongchốclátvàkhiếnviệcchuyểnsangýnghĩ

tíchcựcdễdànghơn.

Mặt khác, rút ra càng nhiều ý nghĩ tích cực càng tốt.Hãy tập trung và tạodựngnhữngýnghĩtíchcựcbằngcáchnghĩvềcáctrảinghiệmtíchcựckháckhi các ý nghĩ trước bắt đầumờ dần.Mặc dù khó có thể liên tục theo dõinhữngđiềuchúng tanghĩnhưngcảmgiác làngườiđánhgiá tốtđốivớicáckiểusuynghĩchúngtađangcó.Nếuchúngtacảmthấyổnthìđósẽlànhữngsuynghĩtíchcực.

Phépmàucủakhảnăngtậptrung

TrongcuốnFlow(Tạmdịch:Dòngchảy),tácgiảMihalyCsiszentmihalyiviếtrằng,cómộtmốiliênhệgầngũigiữahạnhphúcvàkhảnăngtậptrung.Ôngthiết lập một nghiên cứu phát triển rộng tới mức được tiến hành trên hơn10.000ngườitrongkhoảngthờigian25năm.Cácđốitượngnghiêncứuđượcgọimộtcáchngẫunhiênvàđượcyêucầuđánhgiámứcđộhạnhphúccủahọmỗikhimáyđượckíchhoạt.Kếtquảchothấycàngtậptrung,khilàmbấtkỳnhiệmvụgì,cácđốitượngđềucómứcđộhạnhphúccaohơn.Kỳlạlà,khôngphảilúcnàocácđốitượngnghiêncứucũngcóthểđoántrướcđượchoạtđộngnàosẽkhiếnhọhạnhphúc.Tuynghiên,kếtquảchothấybấtkỳkhinàohoàntoànđắmchìmvàođiềugìđóvàbịkéorakhỏisựtậptrungđó,họđềunhậnrarằngtrướcđóhọđãrấthạnhphúckhithựchiệnhoạtđộngđó.Từcuộcnghiêncứudàihơinày,Csikszentmihalyikết luận:hạnhphúccómối liênhệmạnhmẽvớisựtậptrungvàchúngtahiếmkhihạnhphúcnếuchúngtakhôngtậptrung.Mộtkết luận thúvịkhácông rút ra là chúng ta chỉ trảinghiệmhạnhphúcsaukhisựkiệnhoàntất.Trongkhiđangchìmđắmsâuvàosựkiệnmangđếnchochúngtaniềmhạnhphúc,chúngtaquátậptrungđếnnỗikhôngnhậnralàmìnhđanghạnhphúc.Chúngtachỉcóthểtậnhưởngniềmhạnhphúccủatrảinghiệmđósaukhinóđãxảyra.

Hạnhphúcđếntừbêntrong

Nhiều người cảm thấy rằng họ sẽ hạnh phúc khi mua được nhà, tìm đượcngườiyêu lý tưởng,cóđượcchiếcxemới,hoặcđược thăng tiến trongcôngviệc.Khinhữngđiềunàyxảyrahọcảmthấythậtsựhạnhphúc.Nhữngngườikhácnghĩrằnghọsẽtìmthấyhạnhphúctrongnhữnghànhvigâynghiệnnhưuốngrượuhoặcđánhbạc.Điềumànhữnghànhvinàyđemlạichỉlàtạmthờigâytêchonỗiđaubấthạnh.Khicơnnghiệnquađihọlạithấymìnhbấthạnhhơnbaogiờhết.Cácnhànghiêncứuđãpháthiệnrarằngkhoảng50%niềmhạnhphúccủachúngtalàdogen.Rõràngchúngtasinhrađãcósẵnyếutốbẩmsinhnhấtđịnhliênquantớihạnhphúc.Tuynghiên,nghiêncứucũngchỉrarằngnhữngthứbênngoàichúngta,vídụnhưcácsởhữuvậtchấtvàcác

mối quan hệ vớimọi người chỉ chiếmmột tỷ lệ phần trăm nhỏ trong hạnhphúctổngthểcủachúngta,chưatới10%.Cònlại40%hạnhphúcchúngtatạoratừbêntrong.Vàchúngtacóthểtạorahạnhphúcnếuchúngtaghinhớnhữngđiềusau.

·Chúngtalựachọncáchphảnứngtrướcmọitìnhhuống.NhưVictorFrankl,ngườiđãsốngsóttừtrạitậptrung,chứngminh,chúngtalàngườicuốicùngcókhảnăngkiểmsoátcácphảnứngtrướcmọitìnhhuống.Ngaykhiphảisốnggiữanỗikhiếpđảmcủatrạitậptrung,ôngvẫnthấynhữngvídụvềtìnhngườivàsựtửtế.Ôngcóthểtìmthấynhữngđiềutíchcựcđủđểôngcóthểvượtlênmỗingàyvàsốngsót.Mộttrongnhữngcáchchúngtacóthểbồiđắpthóiquentìmkiếmđiềutíchcựclàlưugiữmộtcuốnsổghilạinhữngđiềuchúngtabiếtơn.Vàocuốimỗingày,hãyghi lại tấtcảnhữngđiềubạnthấybiếtơntrongngàyđó.Càngnghĩvềnhữngđiềuchúngtathấybiếtơn,chúngtacàngcảmthấy có thể phản ứng tích cựcmột cách dễ dàng hơn trong tất cả các tìnhhuống.

·Aicũngcóthểthấyhạnhphúckhimọichuyệntốtđẹp;nhưngphảicầnrấtnhiềutrítuệxúccảmđểbậtcườikhimọichuyệntrởnênrắcrối.Trongnhữngthờiđiểmtốtđẹpthìngaycảnhữngngườibiquancũngcóthểtìmthấyđiềugìđóđểcảmthấybiếtơn.Tuynhiên, tronglúckhókhăn,nhữngngườicósuynghĩchủđạolàtiêucựcsẽdễdàngquaytrởlạilốisuynghĩtiêucựccủamình.Đâylàthờiđiểmthóiquenbiếtơnhàngngàytạonênsựkhácbiệthoàntoàn.Trong lúckhókhăn,nhữngngườiđãquenvớisuynghĩ tíchcựcvà trảiquacảmgiáctốtđẹpsẽcómộtnguồnlớnlaođểtrôngcậy.Chínhtrongnhữnglúckhókhăn,chúngtamớinhìnrađượcnhữnglợiíchthậtsựcủaviệctạodựngsuynghĩtíchcựcvàlòngbiếtơn.Nhữngthóiquenđósẽgiúpchúngtađứngvữngquanhữnggiaiđoạnkhókhăn.Nhữngngườilạcquancũngcóthểnóirằng“Chuyệnnàyrồicũngsẽquathôi”vìhọtinrằngvũtrụcơbảnlàmộtnơitốtlànhvànhữnglúckhókhănchỉlàtạmthời.

·Đừngđánhgiá thấp sứcmạnhcủangườicó thể thayđổi tâm trạngnhữngngườiquanhhọ.Bạnđãbaogiờchứngkiếnmộtdiễngiảcóthểkiểmsoátmộtđám đông, đem đến cho họ những xúc cảm vuimừng, sợ hãi và căm giậnmạnhmẽchưa?Rấtnhiềunhàdiễnthuyếttàibacóthểkhiếnnhữngđámđônglớntrởnênđiêncuồng.Tấtcảchúngtađềucókhảnăngtolớntrongviệcảnhhưởngtớitâmtrạngcủanhữngngườixungquanhmình.Bạnđãbaogiờthấymột người tiêu cực kéo tâm trạng cả một nhóm người trong phòng xuốngchưa?Mặtkhác,bạnđãbaogiờthấymộtcănphòngbừngsángvàsốngđộnghơnkhimộtngườilạcquanvuivẻnóichưa?Hãytrởthànhngườilàmbừngsángcănphòngkhibạnbướcvào.Nếubạnđãtừngtrảiquađiềunày,bạnsẽbiếtcảmgiácđótuyệtvờivàmạnhmẽdườngnào.

“Cuộcsốngcủatôithậttuyệtvờibiếtbao!Tôichỉướcmìnhđãnhậnrađiềuđósớmhơn.”

–COLETTE,NHÀVĂNPHÁP–

CâuchuyệncủaYip

Mộttrongnhữngthóiquenxấutôivẫnphảikhắcphụclàchạyquátốcđộkhiláixetrongthànhphốởnhữngnơicóhạnchế tốcđộ.Vìhànhvinàymà tôiđã từngnhiều lầnphảihầutòa.Mặcchotôiđãhếtsứccốgắnggiảithíchchovịthẩmphánnghevềtìnhhuốnghyhữucủamình,thườngthìphánquyếtvẫnlàtôiđãphạmluật.Saukhiởtòa, tôiphảiđứng trongdòngngườixếphàngchờnộp tiềnphạt,chờtớilượtlàmviệctiếptheocủanhânviênthủquỹ.Đikèmvớiđiềunàybaogiờcũnglàtrìnhtựsau.Thườngthìngườiđứngxếphàngchờnộptiềnphạt thíchchiasẻnỗibực dọc với những người cùng chung hoàn cảnh khác.Khôngaithấyvuivẻgìkhiphảicómặtởđó.Khôngkhíởđâyrấtảmđạm;hiếmkhicóaiđómỉmcườihoặccườito.

Nhânviênthủquỹtạibànthutiềnphạtlàngườiđầutiênhọgặpsauphiêntòa,vàcôtachuẩnbịlấyđinhữngđồngtiềnphảikhókhăn lắmhọmớikiếmđược.Và tấtnhiên,ngườitrútsựtứcgiậnvàbựcmìnhvàonhữngngườinày.Hẳnlàđãphảicórấtnhiềurắcrốinênngườitamớiphảidựng lên một vài tấm biển. Trên các tấm biển có ghi:“KHÔNGDUNGTHỨ:Chửi thề, nguyền rủa, hoặc caogiọngsẽkhôngđượcdungthứtạinơinày.Nếuquývịcónhữnghànhvinày,cácnhânviênsẽtừchốiphụcvụquývị.”

Gầnđây,tôicóđứngxếphàngtạitòaánđịaphươngđợiđến lượtnộpphạtvì đi quá tốcđộ.Phía trước tôi, trướccửachắnchỗnhânviênthủquỹngồilàmộtngườiđànôngchâuÁbénhỏ.Anhtađangcườirất to,và tiếp tụccườikhiđếmtiềntrảtiềnphạt.Mọingườingừngviệchọđanglàm lại và nhìn trừng trừng vào anh ta. Có thể một sốngườichohẳnlàanhtađangsayrượu,caohứngcáigìđó,hoặc “tâm hồn đang lơ lửng ở chỗ khác.” Trước khi đi,

anhtanói,“Giờthìtôiđãđượctựdo.”Làngườixếphàngtiếptheo,tôitiếntớichỗanhtađứnglúctrước.Ngườithủquỹvẫnlàngườitiếptôilầntrước.Nếunétmặtcủacôtacó thể được dịch thành lời thì sẽ là như thế này, “Đừnglàmgìbẩnthỉu,đừnglảmnhảmbấtkỳchuyệngì,nhanhchóng làm phận sự của mình và biến đi cho khuất mắttôi!”

Tuy nhiên, hôm nay vẻmặt cô ta có nét khác lạ. Trôngnhưcóvẻlàcómộtnụcườiđanghìnhthànhtrênmặtcô,cóthểlàcómộtchútgượngép,nhưngdùsaothìđóvẫnlàmộtnụcười.Nhậnrasựthayđổiđó,tôithuhếtcanđảmvàtiếntớiphíacôtatheocáchkhácmọikhi.Tôinhậnxétvớicôtarằng,tôichưabaogiờnhìnthấyaivuivẻnhưthếkhiđinộptiềnphạt.Cảhaichúngtôiđềucườitủmtỉmkhinhắctớiđiềunày,vàtôinóiđùalàkhôngcóchỗnàođểtôiboachobiênlaiphạttôivừakýtênvào.Đếnlúcnàycô ta cũng thấy rất hài hước, nụ cười rộngmở và thoảimái.Mộtngườixa lạđã ảnhhưởng tới cảhai chúng tôikhiếncôngviệccủacảhaichúngtôiđềutrởnênvuivẻvàdễchịuvàlàmbừngsángcảmộtngày.Lúcbướcđi,tôicócảmgiácđólàmộtkhoảnhkhắcrấtđặcbiệt,hiếmkhixảyđếntrongcuộcđờicủachúngta.Vàkhinóxảyra,nóxảyrachomộtmụcđíchnàođó.

Tôi không biết có phải số phận đã đưa người lạmặt đóđếnvớichúngtôiđểxoaychuyểntâmtrạngcủaítnhấthaingườichúngtôivàocáingàyđịnhmệnhđókhông.

Tôi thường làm việc muộn hàng tiếng đồng hồ tại vănphòng.Nhânviênquétdọnthườngtớidọndẹptrongkhitôi làm việc. Tôi để ý là hầu hết họ đều là người nướcngoài,có thể lànhữngngườinhậpcưcókhókhăn trongviệc tìmcáccôngviệckhác.Khi tôicốgắngbắtchuyệnvớihọ,họthườngtrảlờibằngthứtiếngAnhmắcrấtnhiềulỗi.MộthômtôinhậnrangườiđànôngchâuÁthấpnhỏtôiđãtừnggặptrướcđó.“Mìnhđãtừngthấyanhtaởđâuđó,”tôinghĩ.Độtnhiên,tôinhớraanhtachínhlàngườiđànôngxếphàng trước tôi tại tòa án.Rấthàohứngvớidiễnbiếnnày,tôicốgắngtròchuyệnmộtchútvớianhta.Chodù có thể làm anh ta khó chịu nhưng tôi vẫn quyếttâmtìmrachobằngđược.

Saumộtthờigian,chúngtôibắtđầutròchuyệnvớinhau.Biếtanhtachuẩnbịtới,tôiđặtsẵnmộtbìnhcàphêvàđềnghịanhnghỉgiảilaovàuốngvớitôi.Dầndần,anhvượtquasựengại,dèdặtvàbắtđầuchiasẻnhữngđiềuthúvịvềquákhứvớitôi.

Cuốicùng,sauhàngthángtrời,tôicảmthấyđãthoảimáiđểnóichoYipbiết rằng tôicũngxếphàngchờnộp tiềnphạt vào ngày anh ta nộp tiền phạt và chứng kiến phảnứngcủaanhđốivớinhânviênthủquỹ.Anhgiảithích,anhlà người nhập cư. Anh quan niệm rằng sau khi trả tiềnphạtthìsẽđượcthậtsựtựdo.

Mộtcáchtựnhiênlànhữngngườilạcquanvuivẻthườngthấyhấpdẫn trướcnhữngngười tích cựckhác.Bạnbiếtrằng sự phiền não có sức lan tỏa. Bạn cómuốn thu hútnhững người khốn khổ đến với cuộc đời mình không?Điềuđórấtdễ-tấtcảnhữnggìbạnphảilàmlàcũngtrởnênkhốnkhổ.Mặtkhác,nhữngngườivuivẻcốhếtsứcđểtránh những người khốn khổ. Hãy chạy xa khỏi nhữngngườitiêucực.Họsẽlàmcạnkiệtsứclựccủabạn.Luôncóđiềugìđótíchcựctrongmọitìnhhuốngbạngặpphải,chodùvàolúcđócóthểđiềuđókhôngrõrànghoặchiểnnhiên.

Không giống Yip, tôi không thể nhìn ra điểm tích cựctrongnộpphạtgiaothông.Tàinăngcủaanhtathểhiệnởchỗ, luôncó thể thấyđiểm tốt trongmọi tìnhhuốngnếunhìnđủkỹ.Hãytạothóiquentìmkiếmđiềutíchcựcngaycả trong những tình huống không có chút manhmối rõràngnàocả.Hãytựthửtháchmìnhtìmđiềugìđótốtđẹptrongnhữngtìnhhuốngkhôngdễchịu.Khitìmthấy,hãytập trung vào đó. Người ta đã chứng minh được rằng,chúng ta chỉ có thể nắm giữmột suy nghĩ nào đó trongmộtthờiđiểm.Hãylựachọnnắmgiữsuynghĩtíchcực.

Kỹthuậttăngcườnghạnhphúc

ØLưugiữmộtcuốnsổghilạinhữngđiềubạnthấybiếtơn.Vàocuốingày,trướckhiđingủ,viếtlại10điềuxảyrangàyhômđókhiếnbạnthấybiếtơn.

ØTìnhnguyệngiúpaiđókémmaymắnhơnbạn.

ØGọichongườibạnquantâmvàmộtthờigianrồichưagặpmặtchỉđểxemtìnhhìnhcủangườiđóthếnào.

ØTìmkiếmcơhộikhentặngngườikhácvềdiệnmạo,vìđãlàmtốtmộtcôngviệcnàođó,hoặcvìmộthànhđộngvịtha.

ØHãylàmnhữngviệctốtmộtcáchngẫunhiên.

L

19LẠCQUAN

“Hyvọng, rõ ràngkhônggiốngvới lạcquan.Đókhôngphải sựđoanchắcchuyện gì đó sẽ trở nên tốt đẹp, nhưng chắc chắn là sẽ có điều gì đó có ýnghĩa,chodùkếtquảthếnàođichăngnữa.”

–VACLAVHAVEL,CỰUTHỔNGTHỐNGCỘNGHÒASÉC–

ạcquanlàkhảnăngnhìnrahyvọngvàgiữtinhthầntíchcựctrongmọitìnhhuốngvàthờiđiểm,chodùhiệntạicóthểảmđạmđếnđâu.Khimọichuyệntốtđẹp,thậtdễdàngđểcóthểvuivẻvàcótâmtrạng

tốt.Tuynhiên,thànhcôngđòihỏichúngtaphảicóthểnhìnrahyvọngvàcơhộingaycảsaunhữngthấtbạilớn.Mộttrongnhữngtínhcáchchungcủatấtcảnhữngngườithànhđạtlàkhảnăngbậtdậysauthấtbại.Cóthểbạnđãnghenhữngcâuchuyệnnổitiếngvềnhữngngườithànhđạtvàsựđấutranhcủahọđểvượtquanghịchcảnh.Tấtcảcácdiễngiảđềukểnhữngcâuchuyệnnhưthếvềhọ.

“Cáikhônggiếtchếtđượcchúngtasẽlàmchúngtamạnhhơn.”

–FRIEDRICHNIETZSCHE,NHÀTRIẾTHỌCĐỨCTHẾKỶ19–

Thấtbạilàbướccầnthiếttrênconđườngtớithànhcông.Tôicóđọcmộtbàibáovềnhữngtriệuphútựlựctrẻtuổi,tấtcảhọđềuchưađến40tuổi,đãtạorasựnghiệpkinhdoanh thànhđạt.Người ta thấy rằng, trungbình,họđãphảithấtbạivớikhoảng17-18côngtytrướckhitìmđượccôngtygiúphọthànhcông.Điềunàynghe rấtgiốngcách tôihẹnhò trướcđây.Rõràng lànhữngtriệuphútựlựcnàyphảirấtlạcquan.

Lạcquankhimọichuyệntốtđẹpthậtquádễdàng.Nhưngđểduytrìcảmgiáclạcquandùđangphảitrảiquanhữngbikịchtồitệnhấtthìsao?RobinSharmanóirằng,nếuchúngtatrốntránhnỗiđauthìcóthểchúngtađangtrốntránhcả

tiềmnăngpháttriểncánhân,thườngđicùngnhữngkhókhăntrongcuộcsống.Chínhtrongthờiđiểmthửtháchnày,chúngtathườngtìmthấynhữngbàihọckhiếnchúngtacóthểvươnlêntớimộtcấpđộmới.Cuộcđấutranhkhókhănnhấtbuộcchúngtaphảiđẩylùisứcỳ,vàtìmranhữngnguồnlựcvàthếmạnhmàtrướcđótachưatừngbiếtđến.Rấtnhiềucuốnsáchvĩđạivàcácbảnnhạctuyệtvời,rađờikhitácgiảđangtrảiquagiaiđoạnvôcùngkhókhăncủacuộcsống.Chodùlúcđócóthểchúngtakhôngnhậnra,nhưngluôntiềmẩnbêntrongmộtmónquànàođóchúngtasẽtìmrakhichúngtathậtsựcốgắng.Tôiđãtìmthấymónquàđókhibịthấtnghiệpmộtvàinămtrướcđây.Cảmthấybựcbộivàdễbịtổnthương,tôidồntoànbộsứclựcvàoviệcviết,điềutrướcđây tôi luônkhaokhátmuốn làmnhưngchưa thậtsựnghiêmtúc theođuổi.Tới thờiđiểmđó, tôivẫnchưa tìm thấyđiềugìkhiến tôicóđủxúccảmđểthấycầnđượcnóira.Phảiđấutranhvớikhoảngthờigianthấtnghiệpkhiếntôicóđủđộnglựccầnthiếtđểnghiêmtúcbắttayvàoviệcviết,vànóđãlàmthayđổitoànbộcuộcđờitôi.Tôihoànthànhcuốnsáchvàtìmđượcmộtnhàxuấtbản.Điềunàyđemlạichotôisựthỏamãnvôcùngvàlầnđầutiêntôinhậnratiềmnăngthậtsựcủamình.Mộtkinhnghiệmđauthươngbuộctôiphảikhámphávàpháttriểnlòngcanđảm,sựkiêntrì,trítưởngtượngvàsựchủđộng.

TinhthầnLạcquanhoạtđộngnhưthếnào

Rấtnhiềunghiêncứuđãđược tiếnhànhvềđề tài lạcquan.Mặcdùhầuhếtchúngtađềuthấyrằng,nhữngngườilạcquanthườngthànhđạthơn,nhưngcóthể chúng ta khôngnhận ra rằng, họ cũng thường sống lâu hơnvà có cuộcsốnglànhmạnhhơn.

Trongcuốn sáchLearnedOptimism (Tạmdịch:Họccách lạcquan),MartinSeligmantrìnhbàyrấtnhiềunghiêncứuvềsựkhácbiệtgiữanhữngngườilạcquanvànhữngngườibiquan.Điềugìkhiếnmộtsốngườitiếptụctiếnlênsauhàngloạtthấtbại,trongkhinhữngngườikháctừbỏchỉsaudấuhiệukhókhănđầu tiên? Điều tự nhiên là mọi người có tâm trạng đi xuống khi gặp phảinhững thấtbại lớn.Tuynhiên,nhữngngười lạcquankhôngcảm thấybuồnmãi.Họnhanhchóngnhìnnhậntìnhhuốngvàxemxétnhữngcáchhọcóthểthayđổikếtquảcholầnsau.

Nhữnggìchúngtatựnóivớimình

TheoSeligman, cáchmọingười tựgiải thíchcác sựkiệnvà tìnhhuốngvớibảnthânmìnhxácđịnhhọcóphảilànhữngngườitíchcựchaykhông.Nhữngngườinhìnvàomặttốtcủavấnđềthườngnhìnnhậnthấtbạichỉlàtạmthờithayvìcoinólàvĩnhviễn.Trongkhikhônggiũbỏtráchnhiệmđốivớinhữngthấtbại,họthườngnhìnvàobứctranhrộnghơnvànhìnranhiềulýdovìsao

mọichuyệnlạixảyranhưvậy.Vớihọ,lâmvàomộttìnhhuốngtồitệhaymộtlỗilầmkhôngcónghĩahọlàkẻkhiếmkhuyết,vôgiátrịvàsẽchẳngđiđượcđếnđâutrongcuộcsốngnày.Nếuhọthậtsựnhìnnhậnrằng,sơsuấtcủahọdẫnđếntìnhhuốnghoặcsựkiệntiêucựcđóthìhọsẽtìmcáchthayđổihànhvitrongtươnglai.

Tínhlinhhoạt

Linhhoạtlàmộtphầnrấtquantrọngtrongviệctrởthànhmộtngườilạcquan.Càngcókhảnăngthíchnghivàthoảimáitrướcsựthayđổi,chúngtacàngcóthểkiểmsoátmôitrườngxungquanhmình.Ngườilinhhoạtbiếtnhiềucáchnhìn nhận tình huống và giải quyết vấn đề khác nhau. Biết được điều này,ngườilạcquannhìnnhậntươnglaitheohướngtíchcực.Linhhoạtchophéphọkiểmsoátmôitrườngtốthơnvàđịnhhìnhtươnglaitheocáchtốtnhấtcóthể.Nhữngngườikémlinhhoạtnhìnthấyítsựlựachọnvàthườngcoimìnhlànạnnhâncủahoàncảnhvàmôi trường.Trongkhinhìnnhậncácsựkiệnvàtìnhhuống tiêucựcchỉ là tạmthời,nhữngngười lạcquancoikhảnănghọchỏi,thayđổi,pháttriển,vàthíchnghilàvĩnhcửuvàlàmộtphầnconngườihọ.

Thựctế

Lạc quan cũng có nghĩa là có một nền tảng vững chắc vào thực tế. Thửnghiệmđiều có ít cơhội thànhcôngvànhiềunguycơđem lại kết quảxấukhôngphảilàlạcquan;đólàsựliềulĩnhđiênrồ.Vídụnhưmộtngườikhôngcókếhoạchchoquãngthờigiannghỉhưuvìanhtatinrằngmìnhsẽtrúngxổsố.Điềunày rấtngungốc,khôngchỉvìcơhội trúngxổsố rất ítmàcònvìniềmtinđósẽngănkhôngchoanhtathựchiệnnhữnghànhđộngcụthểcầnthiếtđểđảmbảothờigiannghỉhưutốtđẹp.

Thừanhậnthànhcông

Nhữngngườitiêucực,coicácsựkiệntíchcựclàdomaymắnhoặckếtquảcủacáctácđộngbênngoàivàbảnthânhọkhôngcókhảnăngkiểmsoátcáctácđộngđó.Hiếmkhihọnhậnragiá trịcủanhữngđónggópcủabản thân.Mặcdùmộtngườilạcquannhậntráchnhiệmchomộtthấtbạinhưnghọcũngthừa nhận công lao của mình khi mọi chuyện tốt đẹp. Điều này không cónghĩa là những người lạc quan là những kẻ khoe khoang khoác lác, tự chomìnhcáigìcũngbiết,chỉloanhquanhbảomọingườiphảilàmgìvàphảisốngcuộcđờicủahọnhưthếnào.Đơngiản,họlànhữngngườicóđủlòngtựtrọngđểtựkhenmìnhkhiđạtđượcmộtđiềugìđóđánggiá.Sựtựtincủahọvớingườikháccóthểgiốngnhưsựhợmhĩnh.Làmthếnàođểphânbiệtgiữamột

ngườicólòngtựtrọngcaovàmộtkẻhuênhhoangkhoáclác,cốgắngtạochomìnhvỏbọctốtđẹptrướcmặtmọingười?Nhữngngườithậtsựtựtinkhôngcónhucầudìmngườikhácxuống.Họkhôngcảmthấybịđedọatrướcthànhtích của người khác và sẽ ủnghộ người đó trên con đường tìmkiếm thànhcông.

Tìmkiếmđiềutốtđẹp

Tác giả bán chạy Bob Nelson, trong cuốn 1001Ways to Take Initative atWork(Tạmdịch:1001cáchdẫnđầutrongcôngviệc),chiasẻvềgiá trịcủatinhthầnlạcquantạinơilàmviệcnhưsau.“Đừngtựđộnggánđiềutiêucựcchobấtkỳai.Thayvàođó,hãy tìmkiếmđiều tốtđẹpở tấtcảnhữngngườibạn gặp và trongmọi việc bạn làm. Bạn sẽ ngạc nhiên khi thấy các đồngnghiệpcảmthấytốthơnnhiềuthếnàovớisựcómặtvàthúcđẩytinhthầncủabạn.”

Cónhữnglúckhókhăn,ngaycảđốivớinhữngngườilạcquan,đểcóthểnhìnra điều tích cực trongmột tìnhhuốngnàođó.Trong trườnghợpđó, nhữngngườilạcquansẽtậptrungsứclựcvànỗlựcvàoviệctiếnlên.Họnhẫnnhịnvà sẽ chiếnđấuvàomột ngàykhác.Nhữngngười lạc quan là nhữngngườisốngsótcuốicùng.

Lạcquanvàthànhcông

VớiRobin Sharma, lạc quan làmột phần thiết yếu và quan trọng để tất cảchúngtacóthểđạt tớikhảnăngcủamình.Ôngthấy, lạcquanthườngbịhạtầmquantrọng,vàtranhluậnrằngnếuchúngtalạcquanhơn,điềuđósẽcótácdụnglớntrongviệcvượtquacáctrởngạivàgiúpchúngtatrởthànhngườitốtnhất.

Đặtmụctiêu,vềbảnchất,làmộtbàitậpvềtinhthầnlạcquan.Nếuchúngtakhôngtinrằngmìnhcóthểđạtmụctiêuthìngaytừđầu,việcđặtmụctiêuđãkhôngcóýnghĩagìcả.Nhữngngườiđạtđượcnhiềumụctiêu,vềbảnchất,lạcquanhơnnhữngngườiđặtmụctiêuthấp.Nhữngngườigặtháiđượcnhiềuthành tích luôn đặt ra mục tiêu cao phù hợp với cấp độ lạc quan của họ.Nhữnglýtưởngchúngtađặtrachỉcóthểđạtđượcthôngquaviệccótầmnhìnđốivớimụctiêu,đạtmụctiêuđó,vàsauđólạiđặtramộtmứccaohơn.Cũnggiốngcácvậnđộngviênnhảycao,chúngtađặtcácmứcxàcaohơnmỗilầnchúng ta đạt được cácmục tiêu củamình.Chỉ bằng việc không ngừng thửtháchbảnthânvàtinvàokhảnăngcủamình,chúngtamớicóthểkhámpháhếtvàđạtđượckhảnăngcaonhấtcủamình.

“Córấtítđiềutrongthếgiớinàycósứcmạnhhơnmộtcúhíchtíchcực.Mộtnụcười.Một lời lạcquanvàhyvọng.Mộtquanđiểm“tôicó thể”mỗikhimọiviệckhókhăn.”

–RICHARDM.DEVOS,DOANHNHÂN–

CâuchuyệncủaJim

Jimđíchthịlàmộtngườisốngsót.Tuynhiên,câuchuyệncủaanhcònhơncảchuyệnvềmộtngườisốngsót;đólàcâuchuyện trởvề saunghịch cảnhvàđượchồi sinh, tintưởngvàhyvọng.ChacủaJimnghiệnrượu.Khicònnhỏanhđãrấtsợcha,đặcbiệtkhiônguốngsayvànổigiận.MặcdùchachưabaogiờđánhJimhaybấtkỳanhchịemnàotrongsốnămanhchịemcủaJim,nhưngnhữngkýứcsợhãivẫnđọnglại trongJimđếntận50nămsau.Vìcónhiềuconnênchamẹanhrấtkhókhăn.KhiJimlênnămtuổi,chamẹquyếtđịnhđưaanh tới sốngvớiôngbà.Bịchiacắtkhỏicácanhchịemvàchamẹ,anhcảmthấyrấtcôđơnvà táchbiệt.Bắtbuộcphảiđikhỏinhà,anhcảmthấybị chốibỏvàkhiếmkhuyết.MặcdùôngbàđốixửvớianhrấttốtnhưngJimnhớgiađìnhmìnhvàcảmthấymìnhbịphạtvìđãmắclỗigìđó,mặcdùanhchưabaogiờchắcchắnđólàcáigì.

Nếucóđiểmtốt trongcuộcsốngchungcủaJimvớiôngbà thì đó là anh học được cách trở nên độc lập.Ôngbàcũngtrao tráchnhiệmvàchoanhnhiều thờigianđểanhthựchiệnnhiệmvụcủamìnhnhiềuhơnanhchịemởnhà.Ôngbàanhduytrìtruyềnthốngđềuđặnđinhàthờ.ĐiềuJimnhớnhấtvềônglàôngluônnhìnvàomặttíchcựccủacuộcsống.BấtkỳkhinàoJimcóvấnđềhoặcphànnànvềđiềugìđó,ôngluônngồivớianhvànóichuyệnvớianhnhưvớimộtngườilớn.Ônggiảithíchrằngmọithứsẽtrởnêntốtđẹphơnnếuchúngtatinnhưvậy.Ôngđãtrảiquanhữngthờikỳvôcùngkhókhăntrongcuộcsống-chiếntranhvàsuythoáikinhtế-ôngvẫnhạnhphúc,vuivẻ,vàtinrằngnhữngkhoảngthờigiantốtđẹpvẫnđangởphíatrước.Chínhnhà thờ lànơi Jimcó thể tìmđượcbạnbè,mụcđích,vàsựkhuâykhỏa trongcuộcsốnghàngngày.

Vàocuốithờiniênthiếu,anhgặpmộtcôgáitạihộitrạidonhàthờbảotrợ;vàkhisắpbướcvàotuổi20,họkếthôn.

Theo truyền thốngcủamộtgiađìnhcôngnhân, Jim tiếptục học nghề và trở thành thợ điện. Mặc dù giỏi việcnhưng anh thấymình cómongmuốn làm việc độc lập.Trongbanămchínhthứctựlàmăn,Jimvàđốitácmởmộtcông tynhỏ.Vìcảhaiđềuchịukhó, thamvọngvàphốihợp tốtnêncông ty rấtphátđạtđemlạichohọmức thunhậpgấpđôitrướcđây,khicònlàmthuêchongườikhác.

Vàothờiđiểmnày,Jimvàvợ,Lynn,đãcóbacon.CôngtycủaJim, trongkhiđemlạinguồnthunhậptốtchogiađình,vàngàycàngchiếmnhiều thờigiancủaanh.Luônluôn có áp lực và trách nhiệm, Jim bắt đầu uống rượunhiềuhơn.Trướcđó,anhlúcnàocũngthíchuống,vàkhicòn trong thời niên thiếu anh vẫn có tiếng là uống tốt.Trướcđây,khicònhẹnhò,Lynnđãnhiềulầnnóivớianhrằng cô rất lo lắngvề lượng rượu anhuống.Anhkhôngchúýnhiềutớilờicônóivànghĩrằngđólàđiềutấtcảcáccậucontraiởtuổiđóđềulàm.Ngoàiđiềuđóra,bảnthânanhcũngthíchuốngrượu.Cácvấnđềgiađìnhanhngàycàng trầm trọng khi lượng rượu anh uống ngày càngnhiều.

Đểđốiphóvớivấnđề,Jimdànhnhiềuthờigianlàmviệchơnđểtrốntránhgiađình.Vợanh,ngườisaunàyanhmớinhận ra là anh chưa bao giờ thật sự gần gũi, tự xa lánhkhỏianhvàdồntoànbộsựtậptrungvàocáccon.Sauđó,anhnhậnrarằngmìnhđãphảichịuđựngsựcôđơntrongmốiquanhệvớiLynngiốngnhưthờigiananhlớnlênbêncạnhôngbàmình.ĐiềukhiếnJimnhậnramìnhlàmộtkẻnghiện rượucầnđượcgiúpđỡ làkhi anh thấychínhcácconmìnhsợmình,giốngnhưtrướcđâyanhsợchamìnhvậy. Anh thấy vô cùng choáng váng. Đó chính là mộttrongnhữngkhoảnhkhắcquyếtđịnh, tạo ramộtcúhíchmạnh buộc chúng ta phải hành động mạnh mẽ để đổihướng,vìchúngtakhôngthíchnhữngđiềuđangđợitaởcuốicuộcđời.

Jim thamgia hộiAlcoholicsAnonymous (AA)[1] để giảiquyếtvấnđềuốngrượucủamìnhvớiquyếttâmnhiềunhư

vớicácdựáncủacôngty.Anhđổtấtcảtráchnhiệmlàmcuộchônnhânkhôngthànhcôngchothóinghiệnngậpcủaanh,vàngaykhianhngừnguốngthìmọiviệcsẽtựđộngtrởnêntốtđẹphơn.Niềmtincủaanhrấtbềnvữngvàluônlànguồnđộngviênkhianhcần.Thựctế,đólàmộttrongsốítnhữngđiềubấtbiếncủacuộcđờianh.

KinhdoanhkhôngngừngpháttriểnvàJimcùngđốitáccósáunhânviênlàmviệctoànthờigian.Trướckhibướcvàotuổi40,Jimđãlàmộttriệuphú,mộttriệuphútựlực.Anhgiữchomìnhtỉnhtáo,vàluônhyvọngrằngmìnhvẫncóthể cứu vãn cuộc hôn nhân đang trên bờ đổ vỡ và pháttriểnmốiquanhệgầngũivớicáccon.

Mộtngày,tronggiaiđoạnnày,anhnhậnđượcđiệnthoạitừ nhân viên kế toán. Hóa đơn thanh toán chomột nhàcungcấpđộtnhiêntăngvọtkhiếnnhânviênkếtoánphảikiểmtravàpháthiệnralàbạnlàmăn14nămcủaJimđãbiểnthủtoànbộtiềntrongtàikhoảnhoạtđộngchung.KhiJimgọiđiệnđếnnhàanhta,anhpháthiệnralàđiệnthoạiđãbịcắt.Nếucó thờiđiểmnàoJimmuốnuốngvì tuyệtvọngthìđâychínhlà lúcđó.Nhưnganhđãkhônguống.Bấtkỳkhinàoanhthấytộinghiệpbảnthân,anhlạinghĩđếnôngmình,ngườiđãđốimặtvớinhữngtìnhhuốngcòntồitệhơnmàvẫngiữtháiđộtíchcực.

Mất khả năng thanh toán, công ty nhanh chóng bị buộcđưaratranhtụngvàJimtuyênbốphásản.Anhnhớmìnhđãmuốnuống rượu trở lạiđếnmứcnào trong thờiđiểmđó.Anh cảm thấy bị phản bội, tức giận và đôi khi thấymìnhthậtlàngungốcvàdễbịlừa.Điềulàmanhcảmthấydễchấpnhậnhơnlàcũngcónhiềungườibịlừanhưanh.Anh tự nhủ, không thể tất cả những người này đều ngungốcvàkhôngcónănglực.Mặcdù,đánglẽanhnênnhậnranhữngdấuhiệuvềbảnchất tămtốicủađối tácnhưngđiềunàyanhchỉ làmđược saukhi sự thậtđãđượcphơibày,vàdùsaoanhvẫncòncáckỹnăngđiềuhànhcôngty.

Đây làmột thất bại lớn những không phải là vĩnh viễn.Mặc dù phải quay trở lại làm thuê trong một vài năm,nhưnganhvẫntiếptụctìmkiếmcơhộiđểsánglậpcôngtyriêng.Vàinămsau,Jimcócôngtyriêngvànhờkinhtế

đilên,anhlạikiếmđượcnhiềutiền.

Tuy thành công trong việc khôi phục kinh doanh nhưngcuộchônnhâncủaanhlạilàmộtvấnđềkhác.Mọichuyệntrởnên tồi tệ tớimứckhôngcònkhảnăngxoaychuyển.CảJimvàLynnđềuđồngýrằng,tốthơnlàhọlydị.Lúcấybọntrẻđãlớnvàđãchuyểnrangoàisống.Jimnhớlạivàthấyviệctừbỏmốiquanhệvợchồnglàquyếtđịnhkhókhăn nhất anh từng phải làm trong đời. Tuy nhiên, nếutiếptụcmốiquanhệnàythìnỗiđausẽcònlớnhơnviệcphảiđốimặtvớitấtcảnhữngđauđớnvàcảmgiáctộilỗikhiphảichiatay.

CóđượcsựgiúpđỡtừnhómAAvàcácniềmtintinhthần,anhtiếnhànhlydị.Sauđó,anhnhậnramìnhđãcôđơntrongsuốt21nămkếthôn.Bướcđiđầutiênvàkhónhấttrongviệctìmkiếmmốiquanhệanhmuốnlàphảitừbỏcuộchônnhân.Jimtiếptụchẹnhòvàthôngquaviệcthamgiamột nhóm quốc tế cho nam giới, anh gặp Lisa. Saunày,anhbiếtbảnthânLisacũngthamgiavàomộtnhómtựphát triểndànhchonữ.Mốiquanhệcủahọvẫnđangtiến triển.CảJimvàLisađềurất tinvàoviệccùngnhauđốimặtvàgiảiquyếtcácvấnđề.Mỗingườiđềucóconđườngpháttriểnriêng.

Trong hành trình tìm kiếm chínhmình, Jim dành tối đathờigianchocáccháuvàduytrìmốiquanhệlànhmạnhvới các con.Nhờnỗ lực của anh,một số thànhviêngiađình,nhiềubạnbèvàngườiquenđãthamgiavàotổchứcdànhchonamgiớianhthamgia.Cảmthấymìnhđãnhậnđược nhiềumón quà từ cuộc sống, Jim dành nhiều thờigianvàtiềnbạcđểgiúpnhữngngườikhácpháthuytiềmnăngcủahọ.Gầnđây,anhđượctônvinhvìnhữngđónggóp khôngmệtmỏi củamình cho cộng đồng.Khi đứngtrênbụcnhậngiảithưởng,cốgắngkìmnénxúccảm,anhnóivềôngvàmónquàlớnôngđãtặngchomình.Giờđâykhiđangởgiữađộtuổi50,Jimcảmthấyphầnthửtháchnhấtnhưngcũnglàphầnđángsốngnhấtcủacuộcđờivẫnđangởphíatrước.

“Chỉcóduynhấtmộtngườilạcquan.Anhtađãởđâykểtừkhiloàingườicómặttrêntráiđấtnày,vàbảnthânanhtacũnglà‘người’.Nếuchúngtakhôngcómộtniềmlạcquantuyệtđốiđưachúngtavượtquatấtcảnhữngđiềunày,chúngtađãkhôngthểcómặtởđâygiờnày.Chúngtađãsốngsót;đólàniềmlạcquancủachúngta.”

–EDWARDSTEICHEN,NHIẾPẢNHGIA–

Kỹthuậttăngcườngtinhthầnlạcquan

ØKhicótìnhhuốngkhókhăn,phảilàmngaynhữnggìbạncóthểđểngănkhôngchotìnhhuốngtrởnêntồitệhơn.Điềunàysẽchobạncảmgiáckiểmsoátvàtạmthờigiữchobạnkhôngtậptrungvàođiềutiêucực.

ØHãynghĩtớinhữngtìnhhuốngtồitệhơnmàbạnđãtừngvượtquatrongquákhứ.

ØKhiởtrongtìnhhuốngxấu,hãynghĩvềtìnhhuốngđósaumộttháng,mộtnămhoặc10nămnữa.Nósẽcómứcquantrọngthếnàokhinhìnlại?

ØKhibịmắckẹttrongviệctậptrungvàođiềutiêucực,hãytìmmộtkỹthuậtgiúpbạnthoátkhỏitìnhtrạngđó.Tôicómộtviênđánhỏ,phẳngvànhẵn.Nórấtcóýnghĩavớitôi.Tôiluônmangtheonóvàcọvàonóbấtkỳkhinàotôimắckẹttrongnỗisợhãivàtiêucực.Nótrởthànhtrungtâmchúýcủatôivàgiúptôivượtquatìnhhuốnghiệntại.Tìmthứgìđócóýnghĩavớibạn.

ØTháchthứcbấtkỳsuynghĩtiêucựcnàomàbạnthấymìnhluônbịkéovào.Vídụ,nếubạncảmthấychưabaogiờcóchuyệngìxảyrasuônsẻvớimình,hãynghĩtớitấtcảnhữngđiềutốtđẹpbạntừngcó.Viếtdanhsáchcácđiềutốtđótrênmộttấmthiếpnhỏvàđểnótrongtúiđểbạncóthểxemnếucácýnghĩhoặccảmgiáctiêucựcđólạikéođến.

ØTạothóiquenănmừngcácthànhtíchcủamình,kểcảnhữngthànhtíchnhỏ.Bạnkhôngphảiănmừngtấtcảcácthànhtíchmộtcáchồnào,totát;chỉcầnlàmđiềugìđóđểghinhậnthànhtích.Vídụ,cóngàytôigiúpmộtđồngnghiệpđăngkýmộtkhóahọctrựctuyến.Tôiănmừngbằngcáchtựthưởngchomìnhmộtcốccàphêlớn…vàthêmnhiềuvángkemhơnbìnhthường.

[1]AlcoholicsAnonymous(AA)làmộthoạtđộngtrợgiúpquốctếnhằmhỗtrợlẫnnhauthựchiệntuyênbốvớimụcđíchchínhlàgiúpđỡngườinghiệnrượutỉnhtáovàbỏrượu.

PhầnVIIEITRONGCUỘCSỐNGCỦA

BẠN

C

20ĐÁNHGIÁEICỦABẠN

Giữtháiđộthựctếvềcuộcđờimình.“Hãytấncôngcuộcđời,dùsaonócũngchuẩnbịgiếtbạn.”

–STEVENCOALLIER–

ónhữngtìnhhuốngtrongđờimàchúngtaphảiđốimặtvớicáchiệnthựccuộcsống.Cónhữngtrườnghợp,chúngtathậtsựnhìnthấycuộcsốngcủamìnhnhưnóvốncó,nhìnthấytấtcảnhữngniềmvui

vànỗibuồn,chiếnthắngvàthấtbại,đượccatụngvàbikịch.Nhiềunămtrước,khicònlàmcôngtácxãhộilúcmớitốtnghiệpratrường,tôiđượcphâncônglàmchobộphậnchămsócgiảmđautrongbệnhviện,tôinhớmìnhđãrấtsợkhilầnđầuđượcyêucầunóichuyệnvớiCharles,mộtngườiđànôngsắpchếtvìcănbệnhungthư.Bệnhnhânnàypháthiệnthấysựkhôngthoảimáicủatôi,ôngnói,“ThưgiãnnàoHarvey,”vàsauđóbắtđầunóichuyện.Vàothờiđiểmđó,tôinhậnramìnhkhôngphảinóigìcả,chỉlắngnghelàđủ.TôidànhhànggiờlắngngheCharlesvànhiềubệnhnhânkhác,nhữngngườicũngđangởnhữngtuần,nhữngngàyvàgiờcuốicùngcủađờimình.Họnóivềviệclàmsaođểtrởnênthựctế.Nhữngngườinàychiasẻvớitôivềcuộcđờicủahọ,lúcvuicũngnhưlúcbuồn,khátvọng,niềmvuivàthấtbạicủahọ.Tôinghethấysựyênbìnhvàchấpnhậncủanhữngngười,xétvềtổngthể,đãsốngcuộcđờihọmongmuốn.Tôicũngnghethấynỗiđau,sựbuồnrầu,vàcảsựtiếcnuốicayđắngcủanhữngngườikhônghàilòngvớinhữngbiếncốtrongcuộcđờihọởnhiềukhíacạnh.

Bấtkỳkhinàotôicầnphảithựctếvớichínhmình,tôilạiđưatâmtrímìnhtrởlạithờigianvàkhônggianđó.Trongtrítưởngtượngcủatôi,tôithấymìnhđangởnhữngngàycuốiđời,nhìnlạitoànbộcuộcđờimình.Khôngcònlýdo,lờibàochữahayphủnhận.Khôngcònthờigian,khôngcòngìnữacả.Khôngaiđểgiảithích.Tấtcảnhữngđiềuhờihợtbênngoàiđềubịcuốnđi.Cuộcđời

tôithugọnchỉcòntrongbảnchấtcơbảnnhất.Tôitựnghĩ:Cuộcđờicóđemlạichotôisựthoảimái,sựthỏamãnkhông?Tôiđãlàmnhữngđiềutôithậtsựmuốnlàmkhông?Haytôichỉlàmộttửsỹ,sốngcuộcđờicủamộtngườikhác?Nỗisợhãicóngăntôisốngtheocáchtôimuốnkhông,haybấtchấpchúng,tôivẫntheođuổicuộcđờitôihằngmongước?

Bấtkỳkhinào,từsâuthẳmtrongtimtôibiếtmìnhthậtsựmuốnđiềugìđó-vàbắtđầucảmthấycơnnhứcnhốicủasợhãivànghingờ-tôilạiđitớinơiđó,nơicuốicuộcđờimình,vàtưởngtượngtôisẽcảmthấythếnàonếutôitheođuổinó.Cóbaviễncảnhkhácnhauxuấthiệntrongđầutôi.

1.Tôitưởngtượngmìnhtheođuổimơướcvàđạtđượcđiềutôisaymê.Vớiviễncảnhnày,tôihìnhdungmìnhcảmthấyyênbìnhvàbiếtơnvìcómộtcuộcđờiđángsống.

2.Tôitưởngtượngmìnhcốhếtsứcnhưngkhôngthànhcông.Vớiviễncảnhnày,tôithấyyênbìnhvìbiếtrằngmìnhđãcốhếtsứcvàrằngnókhôngđánggiáđếnvậy.Khôngchútnghingờhaythắcmắcvềviệc,mọichuyệnsẽthếnào.

3.Viễncảnhcuốicùng,trongđótôitựhạgiámìnhbằngcáchchophépsựnghingờvàsợhãichiếnthắngmình,đólàmộtcơnácmộng.Tôicảmthấyhốitiếc,buồnbã,vàtứcgiậnvìđãhạthấpmình.Tráivớicảmgiácyênbìnhvàbiếtơn,tôithấykhổsởvàtrốngrỗng.

Chúngtathườngtậptrungvàocácbikịch,xemxétlạicuộcđờimìnhvàđưaracácthayđổicầnthiếtđểxoaychuyểntìnhthế.Nhiềutácphẩmâmnhạc,vănhọc,vànghệthuậtvĩđạirađờitronghoặcsaumộtgiaiđoạnđauthươngcủatácgiả.

Tháchthứctôidànhchobạnlàđừngchờchođếnkhibikịchkhiếnbạnphảixoaychuyểncuộcđờimìnhtheohướngbạnmuốnvàkhaokhát.Hãylàmđiềugìđóhômnay,chodùnócónhỏtớimứcnào.Hãylặplạiđiềuđóvàongàymaivàmỗingàysauđó.

Chấmdứtlàmnạnnhân

Tôiđãtừnglànạnnhântrongnhiềunăm.Tôiđổlỗiviệcmìnhítthànhcôngchoviệcxuấtthântừmộtnềntảngthiệtthòi.Vàinămtrước,tôinhậnrarằng,chodùthếnàothìchuyệnđócũngkhôngcóliênhệgìcả.Tôithấydànhsứclựcchonhữngđiềutrongquákhứ,nhữngđiềutôikhôngthểthayđổinữalà

hoàntoànlãngphíthờigianvàkhônggiúptôichútnàohết.Nóchỉkhiếntôiởtrongtìnhtrạngcủamộtnạnnhân.Điềuduynhấttôicóthểlàmđểthayđổiđiềunàylàlàmmọiviệctrongquyềnhạncủamìnhtừthờiđiểmđótrởđiđểthayđổicuộcđời.Đểlàmđượcđiềunày,tôiđặtracáchtựnhắcnhởmìnhởnơitôicóthểnhìnthấyhàngngày.Đâylàmộtcáchnhắcnhởbảnthânrằngtươnglaicủatôihoàntoànphụthuộcvàotôi.

“Khôngđiềugìtrênthếgiớinàycóthểthaythếsựkiênđịnh.Khôngphảitàinăng;khôngcógìphổbiếnhơnnhữngngườicótàimàthấtbại.Thiêntàicũngkhông;thiêntàikhôngđượcghinhậnlàđiềuaicũngbiết.Giáodụccũngkhông;thếgiớiđầynhữngngườicógiáodụcthừathãi.Kiêntrìvàquyếttâmthôicũngđãcósứcmạnhvôcùngtolớn.Khẩuhiệu‘tiếnlên’đãvàsẽvẫnluôngiảiquyếtcácvấnđềcủaloàingười.

–CALVINCOOLIDGE,CỰUTỔNGTHỐNGMỸ–

Làmthếnàođểđánhdấumộtcuộcđờilớnlao?Chỉđinghediễnthuyếtmộtnămmộtlầnlàkhôngđủ.Chúngtacóthểcảmthấycóđộnglựctrongvàingàynhưngnănglượngsẽgiảmdầnvàchúngtasẽquênlãng.Nhữnggìchúngtacầnlàthóiquenhàngngày,kếhoạchthúcđẩybảnthânvàgiữchomìnhtiếptụctiếntớimụctiêuhàngngày.

Tìmaiđóhoặcđiềugìđókhiếnbạncảmthấyđượctiếpthêmnănglượng,khiếnbầunhiệthuyếttuônchảyvàbạncảmthấyhàohứngvàcóđộnglực.Mangtheongườihoặcvậtđóbênbạnhàngngàybằngcách:

·Dánảnhhoặclờinóitrêntườngvănphònglàmviệc,nhà,hoặcbấtkỳnơinàobạncóthểnhìnthấyhàngngày;

·Nhữngbảnnhạcbạnnghetrongxe,hoặcdùngthiếtbịnghenhạccánhânnhắcbạnnhớtớingườihoặcvậtđó;

·Đểởmànhìnhkhởiđộngmáytínhởnhàhoặcnơilàmviệc;

·Dánnhữngcâuviết,câunói,hoặcbàibáocủangườiđóởnơibạncóthểnhìnthấyhàngngày.

“Cuộcsốngkhôngđángsống,trừphibạnchuẩnbịđónlấymộtvàicơhộilớnvàđiđếncùng.”

–ELIOTWIGGINTON,NHÀVĂN–

“Ởtrênmộtchiếcdâyđượckéocăngmớilàđangsống;mọithứkhácđangchờđợi.”

–KARLWALLENDA,NGƯỜISÁNGLẬPFLYINGWALLENDAS,MỘTGÁNHXIẾCQUỐCTẾNỔITIẾNGVỀBIỂUDIỄNMẠOHIỂMKHÔNGDÙNGLƯỚIBẢOHIỂM–

Điềugìngănchúngtalàmnhữnggìchúngtabiếtlànênlàm?Chúngtađượctạođộnglựcbởicáchchúngtatrảinghiệmsựdễchịuvànỗiđau.Hãylấyvídụlàmộttrảinghiệmgiốngvớihàngtriệungườitrênthếgiới.Chúngtabiếtchúngtasẽkhỏehơnnếungừnghútthuốcngayhômnay,nhưngchúngtasẽphảitrảiquanỗiđaungaylậptứccủaviệcbỏthuốcvàthèmkhátmộtđiếuthuốcnữa.Mặtkhác,viễncảnhbịungthưphổivàcáccănbệnhkhác-sẽtăngcùngvớimỗiđiếuthuốcchúngtahút-vẫncònởtươnglaixa.Sựthoảimáidễchịuchúngtacótừviệchútthuốclàởhiệntạicònnỗiđauthìlạiởphíacuốiconđường.Dođó,điềulàmdễnhấtlúcnàylàhútthêmmộtđiếunữa.

Xoadịunỗiđau

Mộtcáchđểtừbỏnhữnggìkhiếnchúngtabịtổnthươnglàlàmtăngsựđauđớn.Mộtngườibạncủatôilàmviệctrongbệnhviệnđãtạmthờibỏthuốcsaukhianhnhìnthấymộtbệnhnhâncốgắnghútthuốcquamộtcáilỗtrongcổhọngsaukhibịcắtthanhquản.Tuynhiên,sauvàitháng,khikýứcphainhạtdần,anhlạihútthuốctrởlại.Nếuanhtacóthểduytrìkýứcđótrongmộtthờigianlâuhơn,anhtađãcóthểbỏthuốcvĩnhviễn.MộtđồngnghiệpvàcongáicóhútthuốcgầnđâytớixemtriểnlãmBodyWorkstrìnhdiễncácxácướp.Saukhithấynhữngláphổiđensìcủanhữngngườihútthuốc,côcongáibỏthuốctrongmộttháng.Điềucầnlàmlàtìmcáchduytrìnỗiđauđótrướcmặtmọingườilâuhơn.Điềunàykhôngdễvàcầnmộtchútnỗlực.Cóthểcôgáinêncóbứchìnhláphổiđensìcủanhữngbệnhnhânbịungthưphổiởchỗcôcóthểtrôngthấyhàngngày.Cóthểcôcũngnêncóbứchìnhcủaaiđóthânthiếtđãquađờivìbệnhungthư.Gầnđây,mộtngườiphụnữđượcchẩnđoánungthưphổigiaiđoạncuốiđãđitớicáctrườnghọcđểnóivềmốinguyhiểmcủaviệchútthuốc.Côtiếptụclàmvậychođếnđúnglúcphảinhậpviện.Cảnhtượngcủacô,đầurụnghếttócdoxạtrịvàvẻngoàihốchácgầymòn,đãđủđểthểhiệnchocáchọcsinhđanghút,hoặcđangbịlôicuốnvàoviệchútthuốc,nỗiđaucủaviệchútthuốc.

Trởthànhngườibạntốtnhấtcủachínhmình

Nếutôichếtvàongàymai,mọingườisẽnóigìtạilễtangcủatôi?Baonhiêungườisẽcómặtởđó?Mọingườisẽcónhữngkýứcnhưthếnàovềtôi?Bạnmuốnđượcviếtgìtrênbiamộcủamình?Đócóđúnglàconngườibạnngàyhômnaykhông?

Bạncóthíchchínhmình?

Hãytựhỏibảnthânnhữngcâuhỏisau:

·Khinghĩtớiviệcmuachomìnhthứgìđóđắttiền,bạncóbaogiờnghĩrằngmìnhkhôngxứngđángkhông?

·Bạncóthấymìnhbénhỏthấpkémkhicóaiđócóquyềnlựcởxungquanhkhông?

·Khiđượcyêucầulàmđiềugìđómớitạinơilàmviệchoặcđượctraothêmtráchnhiệm,bạncónghingờkhảnăngcủamìnhkhông?

·Bạncóvẻngoàihấpdẫn,trungbìnhhaydướimứctrungbình?Điềugìkhiếnbạnnghĩmìnhnhưvậy?Bạncảmthấythếnàokhicómặtaiđómàmìnhđánhgiálàhấpdẫnhơnmìnhnhiều?

·Bạncóthôngminhvàcótàikhông?Bạncảmthấythếnàokhixungquanhlànhữngngườimìnhcoilàthôngminhvàtàinănghơn?

·Bạnbècủabạnthìsao?Họcóhấpdẫnkhông?Cótàikhông?Cóthànhcôngkhông?Bạncónhìnnhữngngườinàyvàtựnhủrằng,mìnhsẽkhôngbaogiờcóthểtrởthànhbạncủahọvìhọquáxinhđẹphoặcthôngminh?Ngườibạnchọngiaoduvàcáchbạnnhìnnhậnhọsẽchobiếtvềcáchbạntựđánhgiámình.

Saukhitrảlờithànhthậtnhữngcâuhỏinày,bạnsẽcómộtbứctranhtốtvềcáchbạncảmthấyvềbảnthânmình.Nếunhìnchung,bạncảmthấytíchcựcvàvuivẻsaukhisuynghĩcáccâuhỏinày,bạncóthểthiếtlậpđượcquanhệlànhmạnhvớibảnthânmình.Nếubạnthấymìnhvẫncònbịámảnhbởinhữngýnghĩkhóchịuthìcónhữngđiềucầnphảithayđổi.

Trởnênthựctếvềcácmốiquanhệcủabạn

Đểkiểmsoátsốphậncủamình,chúngtaphảitựhỏivàtrảlờimộtsốcâuhỏicơbảnvàtrungthực.Câuhỏiđầutiênchúngtaphảihỏilà:Cuộcđờimìnhcó

giúpíchchomìnhkhông?Điềunàyđòihỏichúngtaphảitựhỏimìnhmộtsốcâuhỏirấtkhó.

Mốiquanhệvớingườikhác

Bạncóđượccácmốiquanhệmìnhthậtsựmuốnkhông?Mốiquanhệcủabạnvớivợ/chồngvàcácconcólànhmạnhkhông?Bạncóđangtựhàilòngvớinhữngsựthiếuthốndosợhãi,hoặcsuynghĩrằngnhưthếnàycũngđượcrồikhông?Hoặccóthểbạnnghĩmìnhkhôngxứngđángvớinhữngđiềutốthơn.Bạnbèthìsao?Bạncókiểubạnmìnhthấytựhàovàluônvuisướngkhidànhthờigianbênhọkhông?Họvàbạncóủnghộlẫnnhaukhông?Hoặchọcóphảilàngườibạnphảidànxếp,cóthểthậmchícảmthấyghéthoặcghentỵkhông?

Tấtcảchúngta,đôikhiđãtừngthấytrongcácmốiquanhệcủamìnhmộtchútoángiậnhoặcghenghétngườikhác.Tuynhiên,hãythànhthậtvềýnghĩchủđạovềngườiđó.Nếubạnkhôngchắcchắnhoặcquáchútâmđếnmứcbạnthấykhóphânbiệt,hãyngồixuốngvàlấyramộtmẩugiấy.Trênmộtmặthãyviếtratấtcảnhữngđiềutíchcựcbạnthườngnghĩvềngườinày.Trênmặtkia,hãyviếtracácsuynghĩtiêucực.Kếtquảbạncógì?

Hãytựhỏimìnhnhữngcâusau:

·Nếumìnhphảilàmlại,mìnhcóvẫnchọnngườibạnhoặcvợ/chồngđókhông?

·Nếumìnhcóthểcóbấtkỳngườichồng/vợhoặcbạnmìnhmuốn,mìnhcóchọnnhữngngườimìnhcóngàyhômnaykhông?

·Mình(thậtsự)cảmthấythếnàokhimìnhgiớithiệuvợ/chồnghoặcbạnmìnhvớingườikhác?Mìnhcócảmthấytựhào,biếtơnvìcóhọlàmộtphầnđờimìnhkhông?Mìnhcócảmthấyrằngmìnhphảigiảithíchđiềugìđóvềhọvớingườikháckhông?Mìnhcóđôikhicảmthấyhổthẹnhoặcxấuhổkhông?

·Mìnhcóthườngphảiđưaracớđểbàochữachongườibạnđờihoặcbạnmìnhkhông?Mìnhcóphảibảovệchohànhđộngcủahọnhiềulầntrướcmặtngườikháckhông?

·Ngườibạnđờivàbạnbècómạnglướilànhmạnhvàủnghộcủariênghọhaymạnglướicủahọcóvẻhạnchế?

·Mìnhcóthíchvàhòahợpđượcvớihầuhếtcácbạnbèvàthànhviêngiađìnhcủangườibạnđờikhông?Bạnbèthìsao?Mìnhcóhòahợpvàthíchnhữngngườibạncủabạnmìnhkhông?

·Khingườibạnđờicủamìnhđượcghinhậnvìmộtthànhtíchlớn,nhậnđượcnhiềutiền,hoặcmộtphầnthưởngnàođókhác,mìnhcóthậtsựcảmthấyhạnhphúcchovợ/chồngmìnhkhông,haymình(thẳngthắnhoặcngấmngầm)ghentỵvớithànhcôngcủavợ/chồngkhông?Vớicácbạnthìsao?

Khitựhỏimìnhnhữngcâuhỏinày,bạncókếtquảthếnào?Nếubạntrảlờicóchohầuhếthoặcnhiềucâu,tứclàbạnđanglàmnhiềuđiềuđúngđắntrongmốiquanhệcủabạn.Bạnđãpháttriểnvàduytrìcácmốiquanhệlànhmạnhtrongtấtcảcáclĩnhvựccủacuộcsống.Nếukhông,khinàonỗiđautừnhữngmốiquanhệnàytrởnênđủlớnđểkhiếnbạnphảibắttayvàocôngviệckhókhănnhưngcầnlàmđểtựgiảiphóngmình?

Nếukhôngcócâutrảlờiphổbiếnchocáccâuhỏinàythìbạncómộtsốviệccầnlàmđểxemxétcácmốiquanhệcủabạn.Xácđịnhnguyênnhânlàgì,vàtìmkiếmmộtmẫuthứcchung.Đócóphảilàbạnkhông?Hãytrảlờicâuhỏinàymộtcáchthànhthật.Mốiquanhệnàotrongsốđóđángcứuvãnvàthứgì,theocontimbạnmáchbảo,bạnướcmìnhkhôngcótrongđời.Bạnkhôngphảithựchiệnnhữngthayđổinàychỉngaysaumộtđêm,màhãylậpramộtkếhoạch.SửdụngChương11:Cácmốiquanhệlànhmạnhđểnghĩramộtsốýtưởngthayđổi.

H

21TĂNGCƯỜNGEICỦABẠN

Bắtđầutừđâu?“Cuộcsống,hoặclàmộtcuộcphiêulưutáobạo,hoặckhônglàgìcả.”

–HELLENKELLER,TÁCGIẢNGƯỜIMỸBỊMÙ,ĐIẾCVÀCÂM–

ãyxuấtpháttừvịtríbạnđangđứng.Khiđọccuốnsáchnày,cóthểbạn đang có một cuộc trò chuyện với chính mình. Trong một sốchương,cóthểbạnđãtựnóivớimìnhrằng,“Đâylàđiềumìnhgiỏi

thậtsự.”Trongnhữngchươngkhác,cóthểbạnđãnói,“Đâylàđiềumìnhthậtsựgặp rắc rối.”Nhữngchươngkháccó thểđãđem lạimộtphảnứng trungtính hơn và bạn thấymình nói rằng, “Mình không quá dở ở lĩnh vực này.Không xuất sắc, nhưng cũng không quá tồi.”Hãy tin vào trực giác và khảnăngtựđánhgiácủamình.Nếubạnmuốncóýkiếnthứhai,hãyhỏiaiđógầngũivớibạn,ngườibạn tin tưởngvàsẽnói sự thật.Bạn luôncó thể làmbàikiểmtraBarOnEQ-i.Tuynhiên,đừngcảmthấylàbạncầnphảilàmbàikiểmtranày.Tronghầuhếtcáctrườnghợp,nhữngngườitôicholàmbàikiểmtraBarOnEQ-Iđềudựđoánchínhxácsốđiểmcaonhấtvàthấpnhấtcủahọ.TôicálànếubạnđãđọctớiphầnnàycủacuốnsáchvàquantâmtớiEIthìbạnđãcósựtựnhậnthứctốt.Trongtrườnghợpđó,chắcchắnlàbạnđãbiếtmìnhsẽghiđượcsốđiểmnhưthếnàotrongtấtcảcáclĩnhvực,vàbàikiểmtraBarOnEQ-Isẽchỉxácnhậnđiềubạnđãbiết.

Câuhỏikhiđósẽlà:Sẽthếnàonếutôithấymìnhcầnđượcgiúpđỡtrongmộtsốlĩnhvực?Tôiphảibắtđầutừđâu?Tôinênlàmlĩnhvựcnàotrướchaytôisẽlàmởtấtcảcáclĩnhvựccùngmộtlúc?Cóphảimộtsốlĩnhvựcquantrọnghơnnhững lĩnhvựckháckhông?Cóphảimột số lĩnhvực làđiềukiện tiênquyếtđểcóthểthànhcôngtrongcáclĩnhvựckhác?

Tôisẽbắtđầutừđâu?

Hãybắtđầutừtrongrồitiếnrangoài.Thếgiớibêntronglàcơsởpháttriểncủatấtcảcáclĩnhvựcđờisống.Thànhcôngcủabạntrongtấtcảcáclĩnhvựckhácvàmứctiếnbộbạnđạtđượcsẽphụthuộcvàoviệcbạnhiểurõmìnhtớiđâuvàbạnnghĩvềbảnthânmìnhtốtnhưthếnào.Khảnăngtựnhậnthứctốtvàlòngtựtrọnglànhmạnhđóngvaitròtốiquantrọng.Nếubạnlàmộtcáicâythìlòngtựtrọngcủabạnsẽlàrễcủacáicâyđó.Đóchínhlàđiềuduytrì,nuôidưỡngbạnvàmọithứkhácđềudựavàođó.Cóthểbạnđãtừngnghenóirằng,khôngaicóthểcảmthấybạntốtnếubạnkhôngthấybảnthânmìnhtốt.Câunóinàymớiđúnglàmsao.Đừngnhầmlẫngiữalòngtựtrọnglànhmạnhvớitínhtựphụvàkiêucăng.Nhiềungườitrongchúngtađượcnuôidưỡngvớiýtưởngrằngkhiêmtốnlàmộtphẩmchấttốtvàđánhđồngcảmgiáchàilòngvềbảnthânvớitínhkiêungạo.Nhưngkiêungạolàkếtquảcủaviệccáitôivượtrakhỏi tầmkiểmsoát,vàđókhôngphải là lòng tự trọng.Hoàn toànổnkhibạncảmthấyhàilòngvềbảnthân–thựctế,đólàđiềukiệntiênquyếtđểcóthểcóđượcmọiđiềutốtđẹptrongcuộcsống.

“Bạn là con của Chúa. Sống thu mình lại không giúp ích gì cho thế giới.Khôngcógìsángsủakhi thumình lạichỉđểnhữngngườikháckhôngcảmthấybấtanvềbạn.ChúngtasinhralàđểvinhdanhĐứcChúa.”

– NELSON ROCKERFELLER, CỰU PHÓ TỔNG THỐNG, DOANHNHÂNMỸ–

Nếubạnđangphảicốgắngtrongcáclĩnhvựctựnhậnthứcvàtựtrọng,hãytậptrungvàohailĩnhvựcnàyvàđừnglolắngvềnhữngđiềucònlại.Khicảmthấyhài lòngvềbảnthân,bạnsẽđượctrangbị tốthơnđểtiếnhànhđốivớicáclĩnhvựckhác.

·Làmthếnàonếuthếgiớibêntrongcủatôiổn,nhưngtôilạicónhữnglĩnhvựckháccầnđượccảithiện?Kiểuthayđổicánhânchúngtôiđangnóitớixảyradosựtậptrungvànỗlựckiênđịnhsaumộtthờigian.Vớitôi,sẽcóhiệuquảhơnnếutậptrungvàomộtlĩnhvựcvàgiảiquyếtnóliêntục.Sựnhấtquánvàthờigianlàcácnhântốquantrọngchosựthayđổi.Điềuquantrọnglàbạnphảigắnbóvớiđiềubạnđãlựachọntrongthờigianđủlâuđểbạnvànhữngngười khác có thể nhìn ra sự thay đổi. Thường thì mọi người, trong mộtkhoảnhkhắcnhiệttìnhvàtrànnănglượng,muốnthayđổicuộcđờimìnhchỉsaumột đêm. Saumột thời gian ngắn, họ cảm thấy bị ngộp và không thấybằng chứng cho thấy có sự thay đổi, vì thế họ từ bỏ toàn bộ chương trình.Đừngtựlàmmìnhthấtbạibằngcáchmắckẹttrongmongmuốnthayđổimìnhchỉsaumộtđêm.

·Nếuthếgiớibêntrongcủatôicóđịnhhìnhtốtnhưngtôicầnphảigiảiquyết

mộtsốlĩnhvựckhác,tôixếpthứtựưutiênchúngthếnào?Bấtkỳđiềugìbạnthấymìnhbịcuốnvàonhấtchínhlàlĩnhvựctôisẽtậptrungvàotrướctiên.Cómộtngoại lệ,đólàkhảnăngkiểmsoátsựtùyhứng.Ngườicókhảnăngkiểmsoátsựtùyhứngkémgiốngnhưthùngthuốcnổdiđộngđitìmlửa.Nếuđólà lĩnhvựcbạncầngiảiquyết thì tôisẽ tập trungvàonótrướctấtcảcáclĩnhvựckhác.Lýdolàkémkiểmsoátsựtùyhứngcóthểgâyracácvấnđềnghiêmtrọngbấtkểbạngiỏicáclĩnhvựckhácnhưthếnào.Nóiranhữngđiềukhôngđúng,vàothờiđiểmkhôngthíchhợpsẽgâyranhữnghậuquảnghiêmtrọngchosựnghiệp,hônnhânvàcácmốiquanhệ.Khilờiđãđượcnóira,bạnsẽkhôngbaogiờcóthểlấylạiđược.Hãynghĩ lạinhữnglầnlỡlờidẫnđếnviệcchấmdứtsựnghiệpcủanhữngchínhtrịgia,diễnviênvànhânvậtquyềnlựcnổitiếng.Nếuđólàlĩnhvựccóvấnđề,hãyhànhđộngngayđểkiểmsoátnó.Cáclĩnhvựckháccóthểchờchođếnkhibạncảmthấylĩnhvựcnàyđãđượckiểmsoát.

·Tôinêntậptrungnỗlựccủamìnhvàođâu,nơilàmviệchaygiađình?Bạnsẽcảmnhậnđượclợiíchcủaviệclàmtăngtrítuệxúccảmtạicảnơilàmviệcvàgiađình.Nếubạncóthểgiaotiếptốthơnvớingườibạnđờivàthỏamãnvớimốiquanhệđóthìbạnsẽthấyvuivẻhơntạinơilàmviệc.Kỹnăngxâydựngmốiquanhệởgiađìnhcóthểđượcchuyểnsangnơilàmviệc.Hãychọnlĩnhvựctrongthếgiớicủabạnmàbạncholàkhẩnthiếtnhất,biếnhóanhất.Tậptrungvàolĩnhvựckhiếnbạnphiềnmuộnnhấtvàothờiđiểmnày.

·Thếcòncáckếtquảcaocủatôithìsao?Cóphảitôichỉcầnbỏquanóvàtậptrungvàonhữnglĩnhvựctôikémhơn?ĐâylàmộtcâuhỏituyệtvờivàlàcâuhỏithườngkhôngđượcxéttớitronglĩnhvựcEI.Thôngthường,điềuđầutiênmọingườichúýkhinhậnkếtquảcủabấtkỳbàikiểmtranàolàcácđiểmsốthấpcủahọ.Điềuđóthậtkhôngmayvìcómộttrườngpháitâmlýđangngàycàngpháttriển(đặcbiệttronglĩnhvựctâmlýtíchcực)nóirằng,chúngtasẽtrởnêntốthơnnếutậptrungvàocácthếmạnh.Cáchtiếpcậnthôngthườnglàtậptrungvàocáclĩnhvựccầncảithiệnvàdànhítthờigianchocácthếmạnh.

TácgiảđingượctràolưuMarcusBuckinghamtrongcuốnsáchGoPutYourStrengths toWork (Tạmdịch:Phát huy các thếmạnh) tin rằng, tại nơi làmviệcchúngtakhôngnêndànhquánhiềuthờigianvànỗlựcxemxétcácđiểmyếu, thay vào đó chúng ta nên tập trung và nâng cao các thế mạnh.Buckinghamđưaralýthuyết,vìcácthếmạnhlàđiềuchúngtathíchlàm,nênchúngtasẽgặtháiđượcnhiềuhơnkhitậptrungvàochúngvàtìmkiếmtìnhhuốngsửdụngcácthếmạnhđó.Mặtkhác,ôngnóirằng,chúngtasẽkhótiếnbộởcáclĩnhvựcchúngtayếukém-vìthiếuđộnglựcđểthayđổinhữngyếukémđó-vàchúngtasẽluôncảmthấycăngthẳngkhiphảicốgắngnhưvậy.

Vídụ,lĩnhvựcEImạnhnhấtcủatôilàtínhđộclập.Điềunàygiảithíchvìsaotôiđãrấtcốgắngkhiởvịtrícôngchức,trongđócóhànglớplớpquanchứcđưaquyếtđịnhvàrấtítkhônggianchosựđổimới,sángtạo.Đểcócuộcsốnghiệuquả,năngsuấtvàhạnhphúc,tôinênlàmtronglĩnhvựccónhiềusựđộclập,khảnăngđổimới,thửcácýtưởngmớinảyratrongđầu.

Nhậnbiếtđượccác thểmạnhsẽgiúpchúng tađưa ranhữngquyếtđịnh tốthơnđốivớihướngđinghềnghiệpvàcácmốiquanhệcánhân.Mộtcáchtựnhiên,chúng tasẽhướng tớicác lĩnhvựcchúng tacónhiều thếmạnhnhất.Vớicácbài tập trongcuốnsáchnày,chúng tôicó thể làmtăngđiểmsốcủabạnvàgiúpbạnđạttớicấpđộthậmchícòncaohơntronglĩnhvựcbạnđãcóthếmạnhsẵn.Nếuchúngtamaymắncóthếmạnhtrongtấtcảcáclĩnhvựcthìchúng ta có thểchọn lĩnhvựcmongmuốnđểđi tới cấpđộ tiếp theo.Cuộcsốngsẽtrởthànhniềmvuivàmộtcuộcphiêulưubấttậnmàchúngtacóthểdấnthânvào.ĐiềuhàohứnglàtấtcảchúngtađềucóthểtăngEIcủamìnhtớimứcđónếuchúngtaquyếttâmlàmvậy.

Cáchsuynghĩcóvaitròtốiquantrọngđốivớithànhcôngcủachúngta

Mộttrongnhữngđiềutôilàmlàinracácđiểmmạnhcủamìnhvàtreochúngtrênbứctường,nơitôicóthểtrôngthấy.Trênđólànhữngđiềukiểunhưthếnày:TÔIĐÃRẤTĐỘCLẬPVÀLÀMỘTNGƯỜICÓKHẢNĂNGGIẢIQUYẾTVẤNĐỀTUYỆTVỜI.Trênmộtmảnhgiấykháctôiviết:TÔISẼNHANHCHÓNGCÓĐƯỢCKHẢNĂNGKIỂMSOÁTTÍNHTÙYHỨNGTỐTHƠNVÀTRỞNÊNLINHHOẠTHƠN.Những tờgiấynàynhắc tôinhớtớicácđiểmmạnhcủamìnhvànhữnglĩnhvựcmàtôiđangcốgắngkhắcphục.Lưuýrằngtôikhôngdiễnđạtrằngmìnhyếukémtrongviệckiểmsoátcơntùyhứngvàkhônglinhhoạt.Đósẽlàmộttuyênbốtiêucực.Tôibiếnnótrởnêntíchcựcbằngcáchnóirằngtôiđangtrởnêngiỏihơntrongnhữnglĩnhvựcnày.Cáchchúngtanghĩvềbảnthânmìnhcóvaitròtốiquantrọngđốivớithànhcôngcủachúngta.Cóthểtưởngtượnghoặchìnhdungchúngtasẽnhưthếnàokhiđạtđượcmộtkỹnănghoặc trở thànhmộtkiểungườinàođócómộtsứcmạnhkhôngthểtinnổi.

“Chodùbạnnghĩ làbạncó thểhaybạnnghĩ làbạnkhôngthể, thìđiềuđóluônđúng.”

– HENRY FORD,NHÀ CÔNG NGHIỆP TIÊN PHONG TRONGNGÀNHCÔNGNGHIỆPÔTÔMỸ–

Khinhìnvàonhữnglĩnhvựcđờisốngcầnđượccảithiện,điềuvôcùngquantrọnglàchúngtaphảinhìnvàonhữnglĩnhvựcnàyvớivaitròlànhữngchỉthị

tạmthờichothấychúngtađangởđâutronghiệntại.Bướctiếptheolàhìnhdung rachúng tađạtđượcnhữngcải thiệnvôcùng to lớn trongnhững lĩnhvựcđó.Hãyhìnhdungranhữngđiềutốtđẹpsẽđếnvớibảnthânkhichúngtatrởnênhạnhphúchơn, lạcquanhơn,vàcải thiệntrongbấtkỳlĩnhvựcnàochúngtacốgắng.Cuốicùng,chúngtacầnđưaracácbàitậpcảithiệncơbảnvà kế hoạch biến những bài tâp này thành hành động và tiếp tục thực hiệntrongmộtkhoảngthờigiankéodài.Quathờigian,nhữngbàitậpnàycóthểtrởnêncôđọngvàthúvịđếnmứcchúngtrởthànhmộtphầntrongchúngta.CâuchuyệncủaAllenlàmộtvídụhay.

CâuchuyệncủaAllen

Allenlớnlênlàmộtcậubénhútnhát,hướngnộivàkhôngcónhiềubạn.Ở trườngcấpba, cậukhôngnằm trong sốnhữngđứatrẻđượcyêumếnvàchỉchơivớimộtvàibạncùng lớp cũng nhút nhát như cậu.Không ai trong nhómcủacậuhẹnhò.Chúngluônghentỵvớinhữngđứacóthểdễdàngnóichuyệnvàphatròvớibọncongái.Cậutrôngkhông xấu trai, cũng có nhiều bạn gái quan tâm tới cậunhưngbọnchúngnhanhchóngtừbỏvìvẻnhútnhátcủaAllenkhiếncậucóvẻkhônghàohứng.

NếuaibiếtAllensẽnhậnralàcậucókhiếuhàihướctuyệtvời,sángsủa,cótàiănnóivànhạycảm.Vấnđềlàrấtkhóđểlàmquenvớicậuvàhầuhếtmọingườiđềukhôngcốgắnghếtsứcđểlàmđiềuđó.Mãichođếnthờikỳtrưởngthành,Allenmớiquyếtđịnhrằngmìnhcầnlàmđiềugìđóđểthayđổicuộcđời.Tạinơilàmviệc,mặcdùAllenlàmrất tốt công việc của mình, nhưng anh thường xuyênkhôngđượcmọingườichúý tớivìanhkhôngphátbiểutrongcáccuộchọpvàbịnhữngngườichanhòahơnlàmcholumờ.Kếtquảlà,nhữngngườikémtàinănghơnvàkhôngchămchỉbằnganh lạiđược thăng tiến trướcanh.Allenluônngưỡngmộnhữngngườicóthểbắtchuyệnvớinhữngngườihoàn toànxa lạ.Anhquyếtđịnhrằngmìnhcũng sẽbắtđầu làm thế.Lúcđầuanhcảm thấy rất lúngtúng,thậmchícòncảmthấyđauđớn,nhưnganhđãđặtramụctiêuphảibắtchuyệnmộtvàilầnvớinhữngngườilạ.Nămnămsau,Allenđãthayđổi.Anhvẫnbắtchuyệnvới

người lạ, nhưng giờ đây anh không làm nó vì sự tháchthứchayđể tựcải thiệnbản thânnữamàanhđã thật sựthích làm thế. Giờ đây, khi đã tự tin và thoải mái hơn,Allenthấymìnhphátbiểunhiềuhơntrongtấtcảcáclĩnhvực,kểcảtạinơilàmviệcvàcácdịpsinhhoạtxãhội.Tạinơilàmviệc,anhđãđượcthăngtiếnvìgiờđâyanhhiếmkhi rời một cuộc họp mà không nói ra những điều anhmuốn nói. Trước đây anh rất sợ các bữa tiệc và kết cụcbaogiờsẽlàngồitrongmộtgócvàđứngquanhquẩnởrìacácnhóm tụ tậpnghe lỏmcáccâuchuyệncủahọ.Allengiờđâymongchờcácbữatiệc,anhđãgặpgỡvàhẹnhòvớimộtsốphụnữanhgặpởcácbữatiệcđó.LờikhuyêncủaAllendànhchonhữngngườinhútnhátlà“Hãybướcrangoàivàhànhđộng!Lúcđầuthìkhónhưngsẽdễdầntheothờigianvàbạnsẽthậtsựthấythíchcuộcsốngcủamình.Cuộc sốngquángắnngủivàquýbáuđể chúng tachỉngồiquanhquẩnbênngoàivànhìnvàotrong.”

Allen có động lực để thay đổi cuộc sống và hình dungcuộc sống sẽ thếnào.Haiyếu tốquan trọngđódẫnđếnthànhcôngmàgiờđâyanhhoàntoànyêuthích.

Sứcmạnhcủalòngbiếtơn

Hầunhưtấtcảnhữngcuốnsáchvềcácthayđổivàpháttriểncánhântôitừngđọcđềunóivềtầmquantrọngcủalòngbiếtơn.Tôitinrằngbồiđắpthóiquenbiếtơnlàvôcùngcầnthiếtchobấtkỳkiểuthànhcôngnàotrongđời.Bấtkỳkhinàotôithấymìnhchìmđắmtrongcácsuynghĩtiêucực,đốimặtvớisựnghingờ,vàkhôngcónhữngcảmgiáctốtđẹp,tôibiếtrằngcáchnhanhnhấtvàdễdàngnhấtđểphábỏnhữngsuynghĩnàylànghĩđếnlòngbiếtơn.Ngaykhitôibắtđầutìmkiếmvàtậptrungvàonhữngđiềutôithấybiếtơn,toànbộcáchnhìncủatôivềthếgiớiliềnthayđổi.Tôibắtđầucảmthấyyênổnởbêntrongvàkếtquảlàcácsuynghĩcủatôitrởnêntíchcựchơn.Tôitậptrungvàonhữnggìtôimuốn,thayvìnhữnggìtôikhôngmuốn.

LòngbiếtơnlàcơsởtốtđểtừđóxâydựngtấtcảnhữnglĩnhvựcEIkhác.Hầuhếtnhữngngườirấtthànhđạt,khiđượcphỏngvấnvềthànhcôngcủamình,đềunóivềlòngbiếtơnlàđiềuhọthựchànhhàngngày.Khicảmthấybiếtơn,tựnhiênchúngtasẽhạnhphúcvàlạcquanhơn.Khicảmthấycăngthẳng,chúngtahãytựnhắcmìnhvềtấtcảnhữngđiềutốtđẹptrongcuộcsống,điều

đósẽgỡbỏchútáplực.NgườibạnSheldoncủatôiđãphảitrảiquamộtgiaiđoạnvôcùngcăngthẳngtrongcôngviệcmớimộtvàinămtrướcđây.Trongnhiềungày,anhcảmthấynhưmìnhđanglàmviệctrongmộtchiếcnồiápsuất.Ngườitatrôngđợianhphảihọcđượcrấtnhiềuđiềutrongmộtthờigianngắn.Sheldonlythânvớingườibạnđờivàcùngcótráchnhiệmnuôidưỡngđứacongáitámtuổi,Lisee.BấtkỳkhinàoáplựccôngviệcbắtđầubủavâySheldon,anhlạitậptrungvàoviệcmìnhcảmthấybiếtơnthếnàokhicóđượcLisee.Lúcđó,anhnhậnrarằng,ngaycảnếuviễncảnhtồitệnhấtcóthểxảyralàanhbịmấtviệcthìđiềuthậtsựcóýnghĩavớianh,Lisee,vẫnởbênanh.BấtkỳkhinàoanhnghĩtớiLisee,ngaylậptứcanhcảmthấyđượcgiảithoátkhỏirấtnhiềucăngthẳng.Điềunàychophépanhtrảiquagiaiđoạnkhókhănbanđầucủacôngviệc.Anhđãtiếnlênđểcóđượcmộtsựnghiệplâudàivàthànhcôngvớicôngtycủamình.

Mụcđích

MụcđíchcủaEIlàgiảiquyếtcácvấnđề“làmthếnào”củacuộcsống.Nógiảiquyếtcâuhỏi,làmthếnàođểthànhcônghơntrongcôngviệcvàtronggiađình,đểchúngtacóthểsốngmộtcuộcđờiviênmãnvàđángsốnghơn.Nókhônggiảiquyếtcâuhỏivìsao,câuhỏimangtínhcơbảnhơn.Trướckhicóthểnóivềcáchlàmthếnàochúngtacóthểsốngtốthơn,chúngtacầncómộtlýdothuyếtphụcđểlàmđiềuđó.Chúngtacầnphảicómụcđích.Trảlờicâuhỏivềmụcđíchchúngtacómặttrêntráiđấtnàyvẫnlàvấnđềcốtlõicủarấtnhiềucuộctranhluậngiữacáctriếtgia,cácnhómtôngiáovàcácnhàtưtưởngkểtừthờikỳsơkhaitronglịchsửloàingười.

Theomộtsốtriếtgia,cómụcđíchlàcốtlõicủatấtcảnhữngđiềutốtđẹptrongcuộcđờiconngười.Hànhtrìnhtìmkiếmýnghĩacủaloàingười,theochuyêngiatâmthầnhọc,tácgiảvàngườisốngsótthoátkhỏitrạitậptrungnổitiếngVictorFrankl,chínhlàđộnglựcchínhtrongđời.HelenKellercảmthấyrằnghạnhphúcđếntừ“sựtrungthànhtheođuổimộtmụctiêuđánggiá.”ĐạtLaiLạtMakếtnốimụcđíchvàhạnhphúcvớinhau,trongđóôngcảmthấyrằngmụcđíchcủacuộcsốnglàtheođuổihạnhphúc.Điềunàyđưaramộtcáchtiếpcậnkháiniệmmụcđíchtrựctiếphơnsovớicáchọcthuyếtkhác,nóchorằng,mụcđíchcủachúngtalàgiúpnhữngngườikhácvàbiếnhànhtinhcủachúngtathànhmộtnơitốtđẹphơn,vàđiềuđósẽdẫntớihạnhphúc.Điềugìđếntrướccólẽsẽvẫnlàcâuhỏimàcácnhàvănvàcácnhàtưtưởngsẽcòntranhcãimãimãi.Tuynhiên,luôncómộtmốiliênhệmạnhmẽgiữalòngvịthavàhạnhphúc.

Cóhainiềmtincơbảnliênquantớiviệcchúngtatựchọnmụcđíchchomình,

haymụcđíchđólàdomộtđấngsiêunhiênlựachọnchochúngta.Mộtmặt,chúngtatinlàmụcđíchsốngdoChúaTrờilựachọnchochúngta.Mặtkhác,cócácquanđiểmkhoahọcchorằngkhôngcósẵnmụcđíchvàtùythuộcvàotừngcánhân,màngườiđóphảitựtìmmụcđíchchomình.

Giúpbạntìmramụcđíchcủamình,hoặcthamgiavàocuộctranhluậnvềmụcđíchsốngdướibấtkỳhìnhthứcnào,đềunằmngoàikhuônkhổcủacuốnsáchnày.Điềuquantrọnglàbạnphảitìmramụcđíchsốngchomìnhvìnótạoranềntảngchomọithứbạnnghĩ,bạncảmthấy,vàbạnlàm.Tôitinrằngcôngcụvàkỹthuậttrongcuốnsáchnàysẽgiúpbạnđạtđếnkhảnăngvàđạtđượcmụcđíchcủabạn,chodùmụcđíchđólàgì.

H

PHỤLỤCI

ỏiđáp

H:Trítuệxúccảm(EmotionalIntelligence-EI)làgì?

Đ:Trítuệxúccảmđềcậptớimộtloạtcácphẩmchấtvàcôngcụgiúpchúngtacóthểgiảiquyếtcácáplựcvàđòihỏicủamôitrườngsống.EIvẫnđượcđềcậptới,vớiýnghĩalàkhảnăngnhậnthứctheolẽthôngthườnghoặckhảnăngnhận thứcđóởmứccao.Street smarts làmột thuậtngữkháccũngđượcsửdụngcùngvớiEI.

H:Tạisaotôinênbiếtthêmvềtrítuệxúccảm?

Đ:Đểthànhcônghơnvàhàilònghơnvớicuộcsốngcủamình.Rấtnhiềuthửnghiệmtạinơilàmviệcđãchỉralàtừ27tới45%thànhcôngtrongcôngviệcđượcquyếtđịnhbởiEIcủabạn.Cáckếtquảkhácchothấy,nhữngngườicókếtquảkiểmtraEIcaohơncómứchàilòngcaohơntrongcácmốiquanhệvớimọingười.Vìchúngtasửdụngxúccảmtrongtấtcảcáclĩnhvựccủacuộcsống,nêntăngkhảnăngtrongmộtlĩnhvựcnàysẽảnhhưởngtíchcựctớitấtcảcáclĩnhvựckhác.

H:Làmcáchnàotôibiếtmìnhcótrítuệxúccảmtớiđâu?

Đ:CáchrõràngvàtốtnhấtlàlàmbàikiểmtraBarOnEQ-i.Tuynhiên,nếubạnkhôngmuốn làm theocáchnày,vẫncónhữngcáchkhác.Kinhnghiệmtiếnhànhcôngcụkiểmtranàychotôibiếtrằng,hầuhếtnhữngngườicókhảnăngtựnhậnthứctốtđềubiếtrõthếmạnhvàđiểmyếucủahọ.Hãynhậnthứccácphảnứngcủamìnhtrướccácchươngkhácnhaucủacuốnsáchnày.Điềunàysẽdẫnhướngchobạntốtvềcácthếmạnhvàcáclĩnhvựccầnpháttriển.Hãyhỏingườicónhận thức tốt,ngườibiết rõbạnvàsẽ trung thựckhiđưaphảnhồichobạn.

H:Sẽthếnàonếutôithấymìnhcómứctrítuệxúccảmthấp;chẳngphảiđiềuđósẽkhóchấpnhậnsao?

Đ:Nỗisợhãinàyphổbiếnvàdễhiểu.Rấttựnhiênlàchúngtamuốnghiđượcđiểmsốcaotrongtấtcảcáclĩnhvực.Điềuquantrọngnếutrảiquanỗisợnàylàhãyghinhớmộtvàiđiềuquantrọngsau:

1.Điều tuyệt vời củaEI, khônggiống IQ, là chúng ta có thể tăngđiểmsố.Điểmcủabàikiểmtrachỉlàđiểmkhởiđầu.

2.Khôngcóhiểubiếtvềtrườnghợpnàycóthểlàmbạntổnthươngvàngănbạnthúcđẩycáctiềmnăngcủamình.Biếtlàbướcđầutiêntiếntớisựthayđổivàcảithiện.

H:MấtbaolâuđểtôicóthểtăngEIcủamình?

Đ:Đâylàmộtcâuhỏikhótrảlời.Tấtcảphụthuộcvàovịtríhiệntạicủabạnvàbạndànhbaonhiêuthờigian,nỗlực,vàsựkiêntrìchokếhoạchcảithiệncủamình.Mộtsốlýthuyếtgiachorằngphảimấtítnhấtmộtnămliêntụccốgắngmớicóthểthayđổimộtthóiquen.Vàmộtlầnnữa,tôiphảinóirằngtấtcảphụthuộcvàomỗicánhânvàvàotừngtìnhhuống.

H:TôicầnlàmgìđểtăngEI?

Đ:Bạnkhông thể tăngEI chỉ bằng cáchđọcvềnó.Đọc chỉ là để thu thậpthôngtinvàtăngcườngtri thức.ĐểcảithiệnEI,bạncầnliêntụcthựchànhnhữngcách tiếpcậnmớivớinhữngngườikhác trongmột thờigiandài.Cócáckỹthuậtđượctrìnhbàyởcuốimỗichươngđểtăngcườngmộtphẩmchấtcụthểnàođóđượcnóitớitrongchươngđó.

CảithiệntrongnhiềulĩnhvựcEIsẽlàmtăngcáclĩnhvựckhác,vìnhiềuphẩmchấtcómốiquanhệqualạivớinhau.Vídụ,nếulòngtựtrọngcủabạntăngthìcáclĩnhvựckhácnhưtínhđộclậpvàkhảnăngchịuđựngstresscũngcóthểtănglên.Tươngtựnhưvậy,nhìnracácthayđổitíchcựcởmộttrongsốcáclĩnhvựcnàycóthểtạosứcbậtcholòngtựtrọngcủabạn.

H:MốiquanhệgiữaIQvàEQlàgì?

Đ:Nghiêncứukhôngchỉ ramốiquanhệnàogiữahaichỉsốnày.Nóicáchkhác,chỉsốnàykhôngthểdựđoánchỉsốkia.KhảnăngbạncóchỉsốEIvàIQcaocũnggiốngkhảnăngbạncóEIthấptrongkhiIQcaovậy.

Trongnghiêncứuđượctiếnhànhtạinơilàmviệc,trungbìnhmốiquanhệqualạigiữaIQvàthànhcônglàkhoảng6%.MốiquanhệqualạigiữaEIvàthànhcông trongcôngviệc là từ27 tới45%, tùy thuộcvào từngngànhnghề.Nói

cáchkhác,EIcókhảnăngdựđoánthànhcônglớnhơnIQ.

H:EIcóditínhditruyềnhaylàdohọctậpmàcó?

Đ:Khôngnghingờlàmỗichúngtasinhrađềucónhữngphẩmchấtcótínhditruyềnkhácnhau.Thêmvàođó,môitrườngsốngcủachúngta–vídụnhưsựdạydỗhoặcmẫuhìnhcủachamẹvàsựkhíchlệchúngtanhậnđượctrongquátrìnhtrưởngthành–đónggópnênsựhìnhthànhEI.Tuynhiên,chúngtabiếtrằngmọingườiđềucó thểcải thiệnEIcủamìnhnhờcốgắng,vì thếbấtkểbạnđượcsinhrathếnào,bạnđềucóthểlàmtănggiátrịcủanónếubạnmuốn.

H:NếuEIcủatôiởmứccaohơnthìđiềuđócónghĩalàtôikhôngcầnphảicóIQcaokhông?

Đ:CónhiềungườirấtthànhđạtkhôngcóđiểmIQcao.Nhưngtấtnhiên,điềulý tưởng là cóđượccả IQ lẫnEI cao.CóEI cao sẽ chophépbạn tậndụngđượcchỉsốIQcaocủamình.Trongnhiềutrườnghợp,mứcEIthấpsẽcóthểmanglạisựbấtlợidobỏphíkhảnăngtrítuệcao.Tôichắcchắnbạnbiếtmộtsốthiêntàikhôngđạtđượcthànhcôngcaonhấtdothiếumộtsốkỹnăngconngườinàođó.

B

PHỤLỤCII

BàikiểmtraEI

àikiểm trangắnnàysẽchobạnhìnhdungvề trí tuệxúccảm.Đâykhôngphảimộtbàikiểmtranghiêmtúcvềxúccảmcủabạn,vìthếhãythửmộtchútchovui.

Nếumuốncómộtbàikiểmtratổnghợpcógiátrịkhoahọcvềtrítuệxúccảm,tôikhuyênbạnnênlàmbàikiểmtraBarOnEQ-I.Tôidựatrênbàikiểmtrađóđểđưarabàiđánhgiánhỏnày.

Nếubạnđangphảitrảiquatổnthươngnàođótrongđờithìkếtquảcóthểbịsai lạcđiđôichútvàkhôngphải làkếtquảchínhxácchotìnhtrạngthựctếcủabạn.Hãyđợichotớikhimọithứtrởlạitrạngtháibìnhthườngtrướckhilàmbàikiểmtranày.

Chúý:Khitrảlờicâuhỏi,hãytậptrungvàonhữnggìcâuhỏiđặtra.Docáchthiếtlậpcâuhỏinênbạnsẽdễtrảlờitráivớinhữnggìbạnnghĩ.

1.Khicóphảnứngxúccảmmạnh,tôithườngcóthểliênhệnóvớimộttrảinghiệmtrongquákhứ.

a.Khôngđúng

b.Hiếmkhi

c.Đôikhi

d.Thườngthường

e.Đúng

2.Tôikhônggặpkhókhăntrongviệcyêucầunhữnggìmìnhmuốn.

a.Khôngđúng

b.Hiếmkhi

c.Đôikhi

d.Thườngthường

e.Đúng

3.Nhữngngườitôichọndànhthờigiancùngủnghộtôivàcácmụctiêucủatôi.

a.Khôngđúng

b.Hiếmkhi

c.Đôikhi

d.Thườngthường

e.Đúng

4.Tôihàilòngvớinhữnggìmìnhđãđạtđượctrongđời.

a.Khôngđúng

b.Hiếmkhi

c.Đôikhi

f.Thườngthường

g.Đúng

5.Tôidựavàođánhgiácủachínhmìnhđểđưaraquyếtđịnh.

a.Khôngđúng

b.Hiếmkhi

c.Đôikhi

d.Thườngthường

e.Đúng

6.Tôicóthểhiểutạisaonhữngngườikháclạicảmthấynhưvậy.

a.Khôngđúng

b.Hiếmkhi

c.Đôikhi

d.Thườngthường

e.Đúng

7.Trongcáccuộcnóichuyện,tôithườnghỏinhữngngườikhácvềhọvàthếgiớicủahọ.

a.Khôngđúng

b.Hiếmkhi

c.Đôikhi

d.Thườngthường

e.Đúng

8.Tôitingiúpđỡngườikháclàmộtphầnquantrọngcủacuộcsống.

a.Khôngđúng

b.Hiếmkhi

c.Đôikhi

d.Thườngthường

e.Đúng

9.Vớitôi,giảiquyếtvấnđềrấtdễdàng.

a.Khôngđúng

b.Hiếmkhi

c.Đôikhi

d.Thườngthường

e.Đúng

10.Tôicóthểdễdànghiểucáchnhìncủangườikhác.

a.Khôngđúng

b.Hiếmkhi

c.Đôikhi

d.Thườngthường

e.Đúng

11.Tôidễthíchnghivớisựthayđổi.

a.Khôngđúng

b.Hiếmkhi

c.Đôikhi

d.Thườngthường

e.Đúng

12.Tôihiếmkhiđểtìnhtrạngbịáplựcnặngnề.

a.Khôngđúng

b.Hiếmkhi

c.Đôikhi

f.Thườngthường

g.Đúng

13.Tôihiếmkhinóihoặchànhđộngmàkhôngsuynghĩkỹ.

a.Khôngđúng

b.Hiếmkhi

c.Đôikhi

d.Thườngthường

e.Đúng

14.Hầunhưlúcnàotôicũngcảmthấycuộcsốngthậttuyệtvời.

a.Khôngđúng

b.Hiếmkhi

c.Đôikhi

d.Thườngthường

e.Đúng

15.Tôitrôngđợimọichuyệnsẽtốtđẹphơntrongtươnglai.

a.Khôngđúng

b.Hiếmkhi

c.Đôikhi

d.Thườngthường

e.Đúng

Tínhtổngđiểmcáccâutrảlờicủabạn.Kếtquảnhưsau.

KếtquảbàikiểmtraEIcủaHarvey:

60-75:Xinchúcmừng!Kếtquảchothấybạnđangđạtmứccaotrongthangtrítuệxúc cảm.Bạnbiết rõ vềmìnhvàphát triểnđược cácmối quanhệ lànhmạnhvàbềnvữngvớimọingười.Bạnthườngxuyênthấyhạnhphúcvà lạcquan,vàcảmthấytươngđốihàilòngvềnhữnggìbạnđãđạtđượctrongđời.Vìbạnđãcómộtnềntảngvữngchắcnêntiềmnăngpháttriểntớicấpđộcao

hơnbằngcáchsửdụngEIcủabạnrấttuyệtvời.

45-59:Kếtquảchothấybạnđanglàmkhátốt.Khảnăngtựnhậnthứcvàquanhệvớimọingườiởmức trên trungbình.Bạncónhững thành tíchbạncảmthấy tựhào,nhìnchungbạncó tâm trạng tốtvànhìn thếgiớimộtcách tíchcực.Vẫncóchỗđểbạncảithiệntrongtấtcảcáclĩnhvựcvàcólúcbạncảmthấymìnhcóthểlàm/đạtđượcnhiềuhơnnhữngđiềubạncó.Bằngcáchchămchỉ sử dụng các công cụEI, bạn có thể gặt hái được nhiều hơn trong cuộcsống.

30-44:Kếtquảchothấybạnđangcầnmộtchútnỗlựcvớicáchbạncảmnhậnvềbảnthânmìnhvàmốiquanhệvớimọingười.Bạnbiếtđiềunàyvàcóthểcởimởtrướcviệctạoramộtsốthayđổi.TinvuilàbạncóthểtạoranhữngthayđổicóýnghĩabằngcáchchămchỉthựchànhnhữnghànhviEItíchcựcmới.

15-29:Hãytựkhenmìnhvìđãtrảlờithànhthật.Kếtquảchothấycuộcsốngcủabạnlàmộtcuộcđấutranhkhókhăntrongmộtsốlĩnhvực.Tinvuilàbạncóthểtạoranhữngthayđổicóýnghĩavớicuộcđờibạnnếubạnsẵnsànglàmnhữngđiềucầnthiết.Cóvôsốnhữngcâuchuyệnvềnhữngngườiđãcóthểtạoranhữngthayđổitolớnchodùxuấtphátđiểmrấtkhókhăn.Bạnsẽthấy,ngaysaukhinhận thấynhững thayđổinhờcácnỗ lựccủabạn,bạnsẽcảmthấytíchcựchơnđốivớicuộcsốngcủamình.

ĐểbiếtthêmthôngtinvềbàikiểmtraBarOnEQ-I,vuilòngliênhệ:

MultiHealthSystems

emotionalintelligence@mhs.com

1-800-456-3003(Mỹ)

1-800-268-6001(Canada)

W

PHỤLỤCIII

ebsite

www.EQ.org–DanhmụchàngtrămwebsitevàdịchvụEQ.

www.6seconds.org–SixSeconds,Mạngtrí tuệxúccảm,cungcấpthôngtinvàcôngcụmớigiúpthayđổicáctácnhân,tạorasựkhácbiệttíchcực.

www.Eiconsortium.org–NghiêncứuvềứngdụngcủaEQtrongcáctổchức.

www.sixseconds.com–SixSecondsConsultinglàmđốitácvớicácnhàlãnhđạođểtạoramộtbầukhôngkhí,trongđócácnhómpháttriểnvượttrộivàtàinăngpháttriểnrựcrỡ.

www.NexusEQ.com–HộinghịquốctếhàngđầuvềEQ.

www.mhs.com–Cungcấp cácđánhgiá tâm lý tronghơn20nămqua,baogồm bài kiểm tra BarOn Emotional Quotient Inventory (EQ-i) và Mayer-Salovey-CarusoEmotionalIntelligence(MSCEIT).

www.peoplesmithglobal.com–HuấnluyệnvàđàotạocáccánhânvàtổchứcsửdụngEQ.

www.davidcory.com–Côngtyđàotạotrítuệxúccảm.DavidCorylàgiảngviên có chứng nhận về lĩnh vực trí tuệ xúc cảm cùng với công tyMHSvàđượccoilàmộtchuyêngiaquốctếtrongtíchhợptrítuệxúccảmvàpháttriểnkhảnănglãnhđạo.

www.leabrovedani.com–Diễngiảvàchuyêngia trí tuệxúccảm,sở trườngcủaLealàxâydựngnhómtrongcáctổchức.

www.talentsmart.com–Sách,côngcụlựachọn,vàcácbàikiểmtratrítuệxúccảmhàngđầuđểpháttriểnmộtđộingũlaođộngcótrítuệxúccảm.

www.haygroup.com/TL–Cung cấp các công cụ, biện pháp và số liệu giúpthayđổimọingườivàcáctổchức.

L

PHỤLỤCIV

CáctổchứcthúcđẩyEIpháttriển

Toastmasters

àthànhviêncủatổchứctuyệtvờinày, tôikhôngthểnóihếtnhữngđiềutốtđẹpvềnó.Thựctếchothấy,kỹnăngthuyếttrìnhcóvaitròrất quan trọng đối với thành công của chúng ta tại nơi làm việc.

Toastmastersgiúpbạnphát triểnkhảnăngnói trướcđámđôngvàphát triểncáckỹnănglãnhđạo.Ngoàiviệcnângcaokhảnăngvàsựtự tinkhi thuyếttrìnhtronghoàncảnhđượckhuyếnkhích,cónhiềulợiíchđikèmrấtđánggiákháckhithamgiatổchứcnày,baogồm:

-Tănglòngtựtrọngtrongtấtcảcáclĩnhvực;

-Pháttriểnkỹnăngxâydựngnhóm;

-Tăngcườngýthứccộngđồngvàbổnphận;

-Tăngcườngsựlinhhoạtthôngquatiếpxúcvớinhiềuýtưởngvàthànhviênkhácnhau;

-Giảmstresskhinóitrướcđámđôngvàkhithuyếttrình.

Cáctổchứctìnhnguyện

Cóquánhiều tổchứcnhư thếđểcó thể liệtkêởđây,nhưng tôi tin,việc tựnguyệndànhthờigianchomộttổchứcgiúpđỡnhữngngườikémmaymắnlàcáchtuyệtvờiđểtăngcườngýthứctráchnhiệmxãhộivàtrởnênhạnhphúcvàlạcquanhơn.BatổchứcmàtôiđãcósựtrảinghiệmvàvôcùngtintưởnglàBigBrothers,BigSistersvàBoysandGirlsClubs.

CAlphaBookstrântrọnggiớithiệucáccuốnsáchcùngchủđề

Nghệthuậtxoaychuyểntìnhthế

uốnsáchmàbạnđangcầmtrêntaylàsựkếthợpgiữaamhiểuthấuđáocủacácnhàhànhvihọcvàcácnhàlãnhđạotrongkinhdoanhvớinhững câu chuyện độc đáo về những người có ảnh hưởng lớn trên

khắpthếgiới.Bạnsẽhọcđượctừngbướcđicủaquátrìnhgâyảnhhưởng–baogồmcảnhữngchiếnlượcthiếtthựcđểlàmthayđổinhữngthóiquentrongcuộcsốngđờitư,trongcôngviệcvàcảthếgiớicủabạn.

Mỗiđứatrẻmộtcáchhọc

Bạnsẽtìmthấyởđâylờigiảiđápchorấtnhiềucâuhỏicốtlõi:

Phongcáchhọctậpcủabảnthânbạnvàconbạnlàgì?

Cáchbốtríkhônggian,nhiệtđộ,ánhsáng,thờigianhọcnàophùhợpnhấtvớiphongcáchấy?

Đâulàcáchgiúpconbạntậptrungvànhớhiệuquảnhất?

Làmthếnàođểxácđịnhnhữngthếmạnhvàhạnchếcủaconbạnvàchínhbảnthânbạntrongquátrìnhhọctập?

Đâulànhữngsailầmmàcácbậcchamẹkhôngbaogiờnênphạmphải?

Nêngiúptrẻhọctậptheocáchnàođểhạnchếnhữngbấtđồng?

Mộttưduyhoàntoànmới

Xuấtpháttừnhữngnghiêncứuvềthếgiớitiếnbộ,DanielH.Pinkđãchỉrasáukhảnăngcơbảncủanãophải-“Sáugiácquan”khôngthểthiếuđểthànhcôngtrongThờiđạiTrithứchiệnnay:thiếtkế,kểchuyện,hoàhợp,đồngcảm,giảitrí,tìmkiếmýnghĩa.

Từmộtcâu lạcbộnhữngngười thíchcườiởBombayđếnmột trường trungcấpthiếtkếhaymộtbàithựchànhpháthiệnnụcườigiảdối,Mộttưduyhoàntoànmớiđưađộcgiảtớivùngđấtmớilạvàcungcấpmộtcáchthứcđộtpháhếtsứccầnthiếttrongcáchtưduyvềmộttươnglaiđãcậnkề.