نیایی

ز٢٠

١٠/٩

/٢٢

لیوو

یل) ئ

١٤٨)

رە ژما

دیور

ك٢ی

٧١٠

ریزب

رە

ژمارە (١٤٨) ئیلوولی ٢٠١٠/٩/٢٢ زایینیرەزبری ٢٧١٠ی كوردی

1

بدرخانی و لسر الچ لموپاش، ل گشت الوە دەتانھاڕن وەكو ئاش

www.bedrxan.netwww.bedrxan.com

bedrxan@yahoo.com

دزار حسنرۆژووی

نووسین بۆ بدرخان دەشكنت

ل ١٦

فرید ئسسردل كاركی

ناوازەیدا لنوان جوگرافیا

و مژوو و نخشدا

حوسن رەسول باس ل بزاڤی

رۆژنامنووسی كوردی ل

ئمانیا دەكات

ب ھوڵ و ھیممتی خۆشویستانی، سختیی باری دارایی (دەزگای بدرخان) سارد ناكاتوە ــای ــســرەت ــــای چـــاپ و بـــوكـــردنـــوەی بـــدرخـــان ھـــر ل دەزگخرجی كمترین ب برھمی دروستبوونییوە“٢٠٠٠/١٠/٢٢“زۆرترین

پشكش ب كۆمگای كوردەواری و خوندەوارانی كردووە. ئم قیران داراییی ك بم دوایی زۆربی دەزگاو ركخراوو سنترە تاكو گرت، بدرخانیشی دەزگای یخی گرتۆتوە، ناحكومییكانی مئ ھرگیز بم وەرنگرتووە. مینحمان دەچ بۆ“٧“مانگ ئستا ناتوانت چۆك ب كارمندان و نووسران و خۆشویستان و ھوادارانی دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان بدات، چونك ئو دەزگای ھر میشكو ھوە، بكردۆتقازانج ن وە بیری لرەتای دروستبوونییسلپشكش خۆی خزمتی برانبر ب و برسی زگی ب بووە ئامادە بكات، تاكوئستاش چاالكیی ناوخۆیی و نودەوتییكانی دەزگاكمان بۆی ،كحنگی موانی كوردی ستكردنی رۆشنبیری و رۆژنامبۆ خزمخونران و دسۆزانی دەزگای بدرخان ئاگادار دەكینوە، ك ئگر خزمتكردنی ل ھرگیز مئ ،ب خۆشمان گیرفانی كیسو لسر

كلتووری كوردی سارد نابینوە.

١٤٨

ژمارە (١٤٨)، چوار شمم، ئیلوولی ٢٠١٠/٩/٢٢ زایینی - برانبر ب رەزبری ٢٧١٠ی كوردی - سای

ھفتنامیكی رۆژنامـــوانیی گشـــتیی ئــــازادە - دەزگای چاپ و بالوكردنوەی "بدرخان" دەریدەكات

ژنانی ھولر، ژنانی رۆژانی سخت و برگری

ل برلین تیپی مۆسیقای باواجی كۆی حماستیان خولقاند

جانۆ رۆژبیانی: وەزیری رۆشنبیری و الوان سیری فیلمی سینمایی ناكات

شیالن یاسینل دانیمارك

سرنووسری ھواڵ ل تلفزیۆنكان، ئاگاداری ھموو

كی جیھانین بواھپچوانی الی خۆمان

* ھیاس ل بدرخان چ باس؟ ل٢* ئو ونانی پاش تمنك یادەوەرییكانیان دەگنوە . ل٤

* كاك رەش ھرزانی و منج گورەكی ھمدان . ل٥* سرتیپ جوھر ل گۆشی ئمجارەیدا، كاكم گۆتی باس ل ساحب ماڵ و دز دەكات . ل٦

* خالید ئاژگیی پشمرگیكی چاونترسی رۆژانی خبات . ل٦ * گۆرانییكی نوی حسن زیرەك ب ڤیدیۆ دەدۆزرتوە ل١١

* عومر ئمین كسایتیی پروەردەیی شاری ھولر ل١٨

خولی ھاوین و قوتابیی رۆژنامنووسكان ل دەزگای بدرخان

ل ٩ل ٨

ل ١٧

ل ٣

ل ١٤

ل ٢

ل ١١

نیایی

ز٢٠

١٠/٩

/٢٢

لیوو

یل) ئ

١٤٨)

رە ژما

دیور

ك٢ی

٧١٠

ریزب

رە

ژمارە (١٤٨) ئیلوولی ٢٠١٠/٩/٢٢ زایینیرەزبری ٢٧١٠ی كوردی

2

نیایی

ز٢٠

١٠/٩

/٢٢

لیوو

یل) ئ

١٤٨)

رە ژما

دیور

ك٢ی

٧١٠

ریزب

رە

ژمارە (١٤٨) ئیلوولی ٢٠١٠/٩/٢٢ زایینیرەزبری ٢٧١٠ی كوردی

دەروازە

ئا: ڕزان سادق عومر

تكنیكی پیمانگای ك ئاشكرایــی ھـــاویـــنـــی( ــك ــ ــول ھـــولــــــر خ٢)مانگی، بۆ دەرچووانی ھربشك مرج وەك پیمانگای لبشكانی بۆ ،وانامب وەرگرتنی بۆ دانــاوە ئوەی بشوەیكی كرداری شارەزای ئو پیشی بن ك ماوەی(٢ ) ساڵ لــبــارەیــوە تــیــۆری بشوەیكی خــوــنــدوویــانــ، بــمــش ھــریــك نسا پیمانگا بــشــكــانــی لــ و خولی ئــدەرچــووانــیــان ڕەوانـــھاوینیی دەكن، ئمش وەك بشك ڕاگیاندنی بشی دەرچــووانــی لدوای ھولر، تكنیكی پیمانگای كسیمان (٧) گــروپــــكــی ئــــوەی بدرخان)مان ــای (دەزگ و پكھنا م خولوەی ئـــــۆ ئــــ ــژارد ب ــب ھــھاوینیی لو شون تواو بكین، توانیمان )مانگ بتپڕبوونی(٢ سبارەت بكۆتابھنین، كخول ككۆتاھاتنی خولواوبوون و بتببۆچوونی ھریك ل بشداربووانی

ئو خول دەخین ڕوو. وەك ئــــــــــــــــازاد) ــــــــــــــاالن (ئبشداربوویك بم جۆرە باس و دەكــات لسوودمندبوونی ھاوینیی خول دەــــت:“لــو بــۆ مـــاوەی (٢) مــانــگ ل كــبڕوەچوو بدرخان دەزگای زانیارییكی و زۆر سوودكی ـــــارەی ـــــرت دەرب چــاكــم وەرگجۆرك وانی،بڕۆژنام كاری كتوانیم لو (٢) مانگدا چند ــــدەم، یــك ــك ئــنــجــام ب ــار كلــو كــارانــش ئــامــادەكــردنــی ــوو ســبــارەت ڕیــپــۆرتــاژــك بنیشتجبوون (كــــشــی ــ بلكۆمگا تازەكان) بھاوكاری مبستمان عــومــر)، (دەریـــا خستنڕووی ڕیــپــۆرتــاژە لــو بـــشــــــك لـــــ كــــــشـــكـــانـــی ــای نــیــشــتــجــــبــوون ــگ ــ ــۆم كبـــوو،بـــم ڕیـــپـــۆرتـــاژەوە زۆر ماندووبووم بشوەیك ك تا نكردبوو ڕۆژناموانیم كاری نمدەزانی چۆن، ئم بابتش ل ژمارە (١٤٦)ی ھفتنامی ــدرخــان لــ رــكــوتــی ٨/٨/ ب

٢٠١٠ بوكرایوە.بـــردەوام قسكانی لــ ــاالن ئــــاری ــــت:(ك ــــ دە و دەبــــــــت ـــوو ل دووەمـــیـــشـــم بــریــتــی بزۆری دەربــارەی ڕیپۆرتاژك فیلم دۆبالژكراوەكان دراما و ل ك ناوخۆییكان) ناك لڕیپۆرتاژەدا ئم ئامادەكردنی یك بینی، زۆرم ســوودــكــی ئــاشــنــابــوونــم بـــوو ب وانــلــ ك لریـــرانــی ھـــــوەبــڕبــنیوین)، و (نیگا تلفزیۆنی ــارە ــاژەش لــ ژم ــۆرت ــپ ــو ڕی ئبدرخان ھفتنامی ١٤٧ی ٢٠١٠/٨/٢٢ رـــكـــوتـــی ـــ للیاد ـــوەش ئ ــوكــرایــوە، ببابتكمان ھركاتك نكین ــادە دەكـــرد بـــئـــارەزووی ــام ئخۆمان نبوو، بكو فشاركی ــــــان لــــــدەكـــرا لـــالیـــن زۆرم

دەزگای چاپ و بوكردنوەی لالین بتایبتی بــدرخــان ـــد بــــــدرخــــــان)ەوە، (حـــمـــیــــا ھــیــچ ـــدا ســــرەت ـــی ـــڕاســـت لئــــــارەزوویــــــكــــــم لــــكــــاری ـــی نــبــوو،بــم ـــوان ـــام ڕۆژنكاتك برھمكانی خۆم بینی لال زۆر كــارەم ئو بڕاستی خۆش بوو و خۆشحاڵ بووم“.

وەك ـــش كــــریــــم)ی (پـــــــــروەر بنیگرانییوە بشداربوویك وەرگــیــرانــی ــای ســرەت باسی ـــــدن و ـــــان ـــــی لــــبــــشــــی ڕاگدەكات خونكانی نھاتندی ك دەت:“زۆر مرۆڤ ھن و خونكانیان پچوان دەبنوە، منم، مــرۆڤــانــش ــو ل یكك گوزەری من لخیای ئوەی چووبو بیرم بۆی ن كردبنڕقم بــووە، ڕاگــیــانــدن بشی لكارەكم نیی، بم خۆشیشم ناوت، بفشاری (كاك حمید لمشقی ســوودم بــدرخــان) ئـــو و ـــ وەرگــــــــرت ـــن ھـــاوی (٤) بــ لكردم مانگی (٢)دەدام ھانی بــــردەوام ســاڵ، تــا بــــردەوام بــم و كــارەكــم حام ـــم ب خــۆشــبــووــت، لپیشیك ئــارەزووی مرۆڤ نبت، بتوانت خۆشیبووت و

كاری تدابكات“.لبشداربووان دیك یككی (دەریا عومرە)، ك ئویش بم ــوون ــدووب ــمــان جـــۆرە بـــاس لو ــات دەك سوودوەرگرتنی و ھاوڕكانم لگڵ ت:“كدە ل مـــانـــگ (٢) ــــــاوەی م بـــۆ بۆ بووین بــدرخــان دەزگـــای ــ، بــڕاســتــی ــن ــاوی مــشــقــی ھ ناخۆشی زۆرمان بینی، چونكشونكیان زۆر بچووك بوو، ب جۆرك ك ھندێ ڕۆژ جگای ئمش ــوو، ــب ن دانیشتنمان ،كنشو گرمی ســـرەڕای

كاریگری مانل ھیچ ــم بنـــكـــردە ســـر ئــیــشــكــمــان، ــان ــدووی مــان زۆر ــیــدا ــڕاســت لسوپاسیان زۆر بم كردین، ئــوان ئگر چونك دەكـــم، نمدەتوانی ھرگیز بووناینبتایبتی ئامادەبكم، بابتك ئیبراھیم (د.مولود سوپاسی حسن) و (حمید بدرخان) زۆر سوودم ل م، چونكدەكلالین وەرگـــرت، وتكانیان ( ئو(٢ بم خۆموە دەتوانم مانگ زۆر بسوودتربوو لو ( ٢) سای خوندن، چونك لو بشوەیكی توانیم ماوەیدا بم، كارەك لناو ڕاستوخۆ بم بخۆم دەتوانم ئستاش ڕۆژنامنووس، بۆی دەم ھیچ شتك گران نیی ئگر ھوی

بۆ بدەی“. دیك كیككی كمال) (ساكار كخول لبشداربووانی بوو باس لكمی سوودمندبوونی و گرفت و ناخۆشییكانی ماوەی دەت:“بھۆی و دەكات خول ــــوە ئـــو ــــان ــــم ــــك ــــی ــــاوڕ ھھرگیز ھبژارد، دەزگایمان باوەڕم ندەكرد دەزگای چاپ و بــوكــردنــوەی بــدرخــان خــراپ ئـــوەنـــدە لشونكی گورەیو نــاوی چونك بت، لڕووی دەكن، گورە كاری بچووكی و گرمیوە، كاتكیش شونكمان خراپی سكای بدرخان حمید مــام ــرد، دەكــاری ڕۆژنــامــوانــی دەیــگــوت كئوەی دوای ،نیی كوخایتی مام حمید لسفری واشنتۆن گران زۆر ئركمان گڕایوە زۆری فشاركی چونك بــوو، لــــدەكــردیــن بــۆ ئــامــادەكــردنــی ك كــم، ماوەیكی ب بابت بوو، مئ فربوونی مبستی ــریــشــوە بــھــۆی ــكــی ت ــالی ل

ڕیكۆردەرەوە و كامرا كمی دەبــوو، دروســت بۆ كشمان بچین دەبـــوویـــن نـــاچـــار كـــپیمانگا ڕاگیاندنی لبشی

وەری بگرین“.ــو ــشــی:“ل ــی ــووت (ســــاكــــار) گمـــاوەیـــدا جــگــ لــــوەی خــۆم بینی زۆرم مــانــدووبــوونــــكــی باوكیشم زیاتر ل خۆم پموە ماندوو بــوو، بــم ســرەڕای ــ ــوون ــدووب ــان ئـــو ھـــمـــوو مفربووم، ــم زۆرك ڕژەیكی ھۆكارەكشی زیاتر خۆم بووم بھۆی ئارەزوو نبوونم لكاری نمویست ڕۆژنــامــنــووســی مرۆڤیش ــگــر ئ بــبــم، فــــری ئارەزووی لكارك نبت نك (٤) ئــگــر بكو مــانــگ (٢) نبخو ــبــارەیــوە ل سایش لبكات، ـــاری ك بـــاوەڕنـــاكـــم لكۆتاییشدا كاربكات، تاوەكو ”د.مـــولـــود ــاســی ســوپ زۆر و مــامــۆســتــا عــبــدولــەحــمــان معروف“ دەكم ك لگماندا

ماندووبوون“.وەك قــــــادر)یــــــش (بــــــنــــــاز ــــی خـــول ــــك ــــووی ــــشــــدارب ب كـــخـــولــــــــــارەت بـــ ســـــــبدەوامم ك ڕۆژ دەت:“یكم كرد زۆر بالموە گران بوو، بم لگڵ تپڕبوونی كاتی دەوام و بھۆی ئو فشارەی ــــن مـــام (حــمــیــد كـــ لـــ الیــرا، دەك لمان بـــدرخـــان)ەوە بوو ئاسان بالموە كخول ل ئـــوەی بــوو، پمخۆش و فری (٢)مانگدا ئو مــاوەی ـــو(٢)ســـاد ئـــقـــــــووم بـــ بھبوو ك ل پیمانگا خوندم، ڕاست لكاتی خوندن ڕاپۆرتم ــادە دەكــــرد، بـــم وەكــو ــام ئنبوو، خول ئــو كــارەكــانــی دوای ـــی ـــردن ـــارك ك ــ ــك چــونبرپرسیاریتی دەرچــــوون

ــ ھــمــوو ـــ ب زیــاتــرە و دەبئــوەی بــۆ ھزت ھــوــبــدەی ئنجام كـــارەكـــت بــبــاشــی بدەی، ئوەی ڕاستی بت من ڕۆژنامنووسی بكاری حز نیی ڕگر ئــوە بــم ناكم، بباشی كــارەكــم ــوەی ئ بۆ

ئنجام بدەم“.لبشداربووانی دیك یككی بوو، زەكــریــا ســیــران كخول یی خۆی ھویش قسئ كو دەــــــت:“زۆر ســـوودم لو ـــرت، وەرگ ھاوینیی شقمبــ جــۆرــك كــ دەتــوانــم بم خوندن سای ٢ ئو بقد سوودمندبووم، خولدا لو ــی (٢)ســا ــو ل جیا چونكخوندن بشوەیكی كرداری شارەزای پیشی ڕۆژناموانی بووم، ل كاتكدا ك ل خوندن بشوەیكی تیۆری شارەزای پیشك بووین، لگڵ ئوەی بــ ھیچ شــــوەیــك حز كــبكاری ڕۆژنامنووسی ناكم، توانیم مـــاوەیـــدا لــو ـــم بدوای بكم، ئامادە بابت ٢ــام حمید ــن م ــالی ل ـــوەی ئزۆرم فشاركی بدرخانوە ئامادەكردنی بــۆ خــرایــســر ئو ئــگــر موایپ ــت، ــاب ب بوواین حمید مام فشارەی ــمــدەتــوانــی ــز ن ئــــوا ھــرگــیبكم، ــامــادە ئ بابتك ھیچ زۆر دەزانــم بپویستی بۆی

سوپاسی بڕزیان بكم“.وەك ســــــادق)یـــــش (ڕــــــــــزان ــارەت ــك ســب ــووی ــشــدارب ب كــــــی خـــولـــ ـــن ـــات ـــاھ ـــۆت ـــك بخولی بۆ ھاتنم دەت:“پش ــ، تـــواوكـــردنـــی ئــم ــن ــاوی ھخولم زۆر بالوە گران بوو، ــی ئـــــوەم بــوو ــم چــونــكــ غ مك مــاوە بــو بتوانم چــۆن پیشكم بــۆ خــۆشــویــســتــی دروست بكم و لھمان كاتدا كاریشی تدا بكم، ل كاتكدا ك ل ماوەی ٢ سای خوندندا نمتوانی ھیچ خۆشویستییك بۆ پیشی ڕۆژناموانی لالی ب بم بكم، دروست خۆم تــــپــڕبــوونــی كــات بــالمــوە بھۆی چونك بــوو، ئاسایی فشاری مام حمید بدرخانوە ئـــارەزووی بب نــاچــاربــووم خــۆم ٢ بــابــت ئــامــادەبــكــم، ئو ئامادەكردنی ڕگی لشتك چند فری بابتانش بووم لوان ھبژاردنی بابتی ڕۆژنـــامـــوانـــی، دیــاریــكــردنــی ھروەھا ،كتباب كسایتی بابتكان، داڕشتنی چۆنیتی دەتوانم بم ئم لو ماوەیدا ـــن ـــاردرای ــــدەی ڕاســـپ ــــوەن ئـــی بـــابـــت، ـــامـــادەكـــردن ـــۆ ئ بئـــوەنـــدە فــــری الیــنــكــانــی نكراین، ڕۆژناموانی كاری پویستی دەزانم ب لكۆتاییدا سوپاسی ھموو ئو بڕزانی م كدرخــان بــكــــ دەزگـــای ب

پمانوە ماندووبوون“.

خولی ھاوین و قوتابیی رۆژنامنووسكان ل دەزگای بدرخان

حوكمت و حیكمتپیاوك ھــر زەرووریــیــ زۆر ــات ــك ـــر كـــارـــك كـــ دەی بـــۆ ھبت، تدا حیكمتكی كارەكی ھرچندە ھندێ جار ل خودی دیك حیكمتی حیكمتكشدا ستی پس ھموو كھ ك یھئــوەی زۆر كس ناكات، وەك وروژاندنی ل حیكمت نیزانی ھاناردەكردنی نوت ب شوەی

قاچاغ چی بو.كس زۆر ئستاش تا رەنگ ھــبــــت بـــوەیـــان نــزانــیــبــــت ــاوخــۆدا ن شـــڕی ــ ل حیكمت لـــوە چی بـــوو، حیكمت چــی زۆرەی داھات ھموو لو بوو تاك لیل كگومرگی ئیبراھیم خسرچاوەی داھاتی حوكمتكی ھـــرـــمـــی كــــوردســــتــــان بـــوو ھموو ئو خۆیدا، لسردەمی ب تسلیم دیناریی تاك فــردە حكومت ساواكی ئوێ رۆژێ كرا، ئوە زانیمان حیكمتی ئو تاك دیناریان ھر بۆ ئوە بوو تحكوم ئزموونی ب كۆتایی ففتی ب ففتییكی ئو سردەمی بنن، ئوەشمان زانی ك خانی حیكمتیش ھر بۆ ئوە دامزرا تاكو كس ب بش نبت لو ك زۆرەی تحیكم ھــمــوو ســردەمــدا لــو چونك ،یھك سردەمی شفافیت دەبت یلگكۆم ئــو تاككی ھموو ل ھر حیكمتی ھر ھنگاو و بیاركی ئو حوكمتی خۆمان بگات كوە تت لبگات، دەب تل سدا لــوەی ت چییحیكمنوت و نۆی گوندو شارۆچككانی وەك بــرفــراوانــی ناوچیكی باكایتی ك ب النكی شۆڕش ل سردمكی و دەژمــــردرــت ئو ب قازمو ب زوودا زۆر ــان دروســتــكــردبــــت ــی ــی جــادەیكچی ھاملتۆن، دەن پی كتــا ئستا نــتــوانــراوە كــارەبــای ئو ئاخر بگنرتی، نیشتمانی خك ناحقی نیی ل حیكمتی ئوە تنگات ك شارۆچكیكی رۆژان رۆژێ كــ لــگــ وەك پایتختی شۆڕشی ئیلول بووە و چ ساڵ بر ل ئمۆ میری یاندێ، ككارەبای نیشتمانی گكارەبای سایی ل ئستا چی

مولیدەدا رۆژ دەكاتوە. لــگــ ــ ـــو شــــوەی ل ھـــر ئـــدا ئــو نــدێ ھـــاوڕڵ ھــگــلــدەمتقییمان دەكرد، برادەرك ل بی بارزان تلفۆنی بۆ كردم حكومتی ستایشی وتــكــ و ھرم و یكسر وتی: ل سایی ــۆر بــرھــمــدا ــت كــابــیــنــكــی دك ب مــــژووی ل یكمجار بۆ نرایگ نیشتمانی كــارەبــای ــــرادەرە وتــی: ــو ب ــر ئ بــــ، ھھنگاو حیكمتی ل ھموومان برھم دكــتــۆر بــیــارەكــانــی و تدەگین، لوە تدەگین ئگر عقار سولفی پدانی بیاری ئوە بواین گوندنشینكان بــش ئــو ــك ــۆ چــنــد ســاــی دی ب دەكــرا كواو نــتــ خــانــوەم پنكراوە، ــواو ت پم سا ســوە ل حیكمت نــازانــیــن ـــم بچیی ھشتا حكومتكی دكتۆر برھم ساكی تواو نكردوە، مــســلــی رادەســتــكــردنــوەی پارتی بــ حكومت ســرۆكــی بۆت سردری رۆژنامو گۆڤارو كنالكانی راگیاندن، ك ئگر ــــت دكــتــۆر ـــــوەش راســــت ب ئــۆ مــــاوەی دووســـاڵ بــرھــم ببت، ھشتا سرۆكی حكومت بۆی مـــاوە، قسوری و سالك ھیوادارین حیكمت لوە ھمان

حیكمتكی سرەوە نبت.

ئاراستی سیم

سمكۆ عبدولكریم

smkobsat@yahoo.com

وەستاوەكان ل راستوە (حمید بدرخان، دەریا عومر، د.مولود ئیبراھیم حسن)دانیشتووەكان ل راستوە (بناز عبدولقادر، ئان ئازاد، سمیرە زەكریا)

ھیاس دەزانی ل قوتابخانی!! ڕەتی چ باسی بن (نگشاھ)

كازم عومر دەباغئــاشــكــرایــ پــرۆســی نـــوێ ی ھیمتی و ھــوڵ بــ خوندن وتك شـــارەزا مامۆستایانی ـــ جـــ كـــردن بــــــواری جـــ بپروەردەیی كۆنفراسی دوای (٢٠٠٧) ــایــاری ئ لمانگی كــ

بسترا.ــوێ ـــوو پـــرۆســـیـــكـــی ن ـــم ھدوورو ماوەیكی ب پویستی توبك ئــوەی بۆ یھ درژ

ــواری ج ب ج كــردن لم بمـــاوەیـــشـــدا كــســانــــك ھــن ـــردەم بـــرەو ـــب بــربــســت لپشچوونی نوبوونوە دادەنن كردن دژایتی لسنگری و

خۆیان مس دەدەن .پــرۆســی نــوێ ی پـــروەردەو ـــركـــردن مـــامـــۆســـتـــایـــان و ـــ فپــروەردە بــواری شارەزایانی خستیان ئستۆی خۆیان لخۆ ــان بــۆ بــرەو ــاری بـــوردوانـــ ك ج بـــ ــشــچــوونــی و جـــپــكردنی رنمایكانی كۆنفرانسی

كرد . تنگیان ببیرو بۆچوونی باوەڕیان ك ھچنی ھندك ب نوبوونوە نبوو بكاركی

ئستمیان دەزانی .مامۆستایانی خاوەن میللتك ـــت تــــگــــرەیــــك ـــ ـــســـۆزب درادەمات و تنگ بشوەزەنگی

تاریكی ھدەچنت .ئمی شایانی باس قوتابخانی (شاھنگ) ك لناو گرەككی ھولرە شــاری نشینی ھــژار قوتابیكانیان ھاوشوەی زانكۆ بھیمتی دەكن ھسوكوت و خۆبوردەیی ل و دسۆزی دەستی كارگری بروەبری ــز (مــحــمــد رــ قــوتــابــخــانــ ب

روەردەیاند قادر) زۆر پمحخمخۆری قوتابی ب باوك و دوای ب ،ژارەكانھ و دایــك دابینكردنی پداویستی یكانیان كوڕیكانیان و كم دەگڕت بــۆ دابــیــن دەكـــات ھــر لــ جل پداویستی پ وو و برگ و لــ جـــگـــ . ـــی دیـــكـــ ـــان ـــك یخرجكردنی خرجی بۆ دەرمان نخۆشبوونیان لكاتی كین ــزە بۆ ڕــ ــرە ب ــوەب رم بــئـــداھات پیداكردنی سرچاوەی و گــوزەرانــی خۆشكردنی بــۆ دایك ب قوتابی بژوی ژیانی و باوككان و كم دەرامتكان رمایندو سمردانی دەوس

ــۆ ئـــوەی ــــات ب ـــــان دەك دارەكھــژار قوتابیانی بــ بــزەیــان بۆ یارمتییان دەستی بتوەو درژ بكن بۆ ئوەی لكاروانی

خوندن دوانكون . ژنل ــ ب پـــارانـــش بـــە ئـــم ــــاوی مــامــۆســتــایــان لـــبـــر چدەكــات، خۆزگ ھموو خــرج ئم ھاوشوەی بروەبرك ــســۆزە لــ خۆ رە دــ ــوەب رــ ببوردووان ب ئركی سرشانی ئنجام ب بۆ ھدەستا خۆی تــمــانــم ئــیـــانـــدنـــی ئـــــگـــ ستۆی دایئ ل ی كورەیگمژووش برانبر ــوەی ئ بۆ

ویژدانی ئارام بت .

ھیاس ... ل بدرخان چ باس ؟!

نیایی

ز٢٠

١٠/٩

/٢٢

لیوو

یل) ئ

١٤٨)

رە ژما

دیور

ك٢ی

٧١٠

ریزب

رە

ژمارە (١٤٨) ئیلوولی ٢٠١٠/٩/٢٢ زایینینیرەزبری ٢٧١٠ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/٩/٢

٢ لی

وویل

) ئ١٤

٨)رە

ژمادی

ور ك

٢ی٧١

٠ ری

زبرە

ژمارە (١٤٨) ئیلوولی ٢٠١٠/٩/٢٢ زایینیرەزبری ٢٧١٠ی كوردی

3

تب

تایی

ارید

د

زانیاری ھزۆرەو ئزموونییان پیر دەن پویست گنجكان لیانوە فربن، ،كی گشتی راستوەیشب مئبم مرج نیی ھموو پیركیش ــواوی ــت ب بت ئـــوە شــایــنــی ین. لكانی بكبۆچوون باوەڕ بلچند وتیكم زۆرجار مندای پیرك گوێ لدەبوو خریك بوو :م كبك ك باوەڕی پتاڕادەیندات بخواردن گرنگی مرۆڤ بیخوات ھبت چییك ھــر و و گرنگ ئوەی ورگی پ بت و ل ئنجامدا ھر دەبت پیسایی. ــم ــــۆم دەركــــــــوت ئ ــــــی ب دوایھموو چونك ،یھ زانیارییــك نیی و خــواردنــــك وەكـــو یتایبتمندی خـــواردنـــوە ــر ھخۆی ھی. خواردن ھی مرۆڤ یھ خــواردن دەكات قو پتر و ــت وــ دەك كــس ھندك لــناكوت تر كسی ھندك ل یوانكی دیاری كراو لخواردن یوانت و لك باش بسبۆ كبۆ كسكی تر ببت ھۆی مردن، بكرەی ھخۆشی شوەی نئ و شیرینی زۆر بخوات زیانی پكۆلسترۆی ـــوەی ئ نــیــدەگــبرزە لوانی ھندك خواردنی ھــۆی تبب ــخــوات ب ـــاركـــراو دیــی و ھــمــان خــــواردن بۆ مــردنكسكی تندروست و لش ساغ

بسوود دەبت. زمـــانــــــب بـــنــــدیــــن كـــتـــچـــــــش ـــوان جـــــۆراوجـــــۆرەكـــــان ل یھ كــوردیــش بزمانی ئستا و خواردنكان بجۆری تایبت خواردنك ھر تایبتمندیتی بۆچی باشو نخۆشییك چ بۆ خراپ. رۆژ ب رۆژ لالی خۆشمان خك پتر روودەكن گیا دەرمانی ســروشــتــی وەكـــــو چـــارەســـر مئ لسر بگش باشترین گیا ــی ــان ــك ــان دوك ــی ــوون ب زۆر یگب ك ،سروشتی دەرمانی بۆ خكی رووتكردنی لسر

ئم بوارە. ل یك بۆچوون ھندت ھنانترووی پزیشكییوە ك نخۆشی ل رگای جۆری خواردنوە نك بكرت، چــارەســر دەرمـــانـــوە لنو بشوەیكی گشتی ئمۆ كورددا پتر ھست بوە دەكرێ ــگــی بـــ خـــواردنـــی خــــــك گــرنخك ئستا دەدات، تندروست ل دەگـــرێ دوور بــ خــۆی پتر چــوری و شیرینی خــواردنــی ئــــوارە ژەمـــی ھــن خكانك ــاخــۆن یـــان خــواردنــــكــی ھـــر نــوەی ســـووك دەخـــۆن لــبــر ئ ك راستییی ئو تیشتوونگتندروستییوە لـــڕووی مئ

.بۆیان باشنالۆژیكترین پندی كوردی بالی ــ دە كــ نــدەیــو پــوە ئـــــ ــن مسینگ بــخــوات سینگی ـــوەی ئ ك كلۆژیك چ مئ .دەكــوتــكسكی بخوات سینگ ــوەی ئسینگی دواییش و دابن لسر كئاخر سینگ خواردن بۆ بكوت یــوانــــر لــ وەكـــو خـــواردنـــی تو بــكــن لــ حـــزی خكانك ئــم نــیــخــۆن، ھـــر خكانك چینایتی روانگیكی ل پندە ـــراوە ك بــ دەســتــتــانــوە وتتنانت مافی سینگ خواردنیشی

ل ھژاران ستاندووەتوە.ھژارانش ئو ھر دەچــ پ ــان ھ ــاری ــی وتــبــوویــان كــ زانـــووە و زانـــیـــاری ھــــیــان بۆ ب

بجھشتووین.

مژوو

د. محمد عبدو كاك سوور

كوردی ھونرمندكی وەك رۆژبیانی جانۆ جیاواز ل ھونرمندانی دیك، سانكی زۆرە چند لوماوەیشدا ئمریكایو نیشتجی ئستادا ل كردووە، ئمریكی كوردی- كاركی جانۆ بۆ جبجكردنی پرۆژەیكی ھونری خۆی و نمایشكردنی فیلمی چاپنی چیاكان گڕاوەتوە دەكا، ل و پرۆژەیكار ل ریككوردستان و خ

دیداركی بدرخان جانۆمان دواند...ئا: ھونری بدرخان

بــردەوامــیــشــی و دەژی ئــمــریــكــا ــ ل ــۆ ت *دووركوتنوە بوو چۆن ھونری، لكاركردنی

ل كوردستان داینباندی ل كاری ھونری؟كـــاری ھونریم بـــردەوامـــی بــ مــن -كردووە، لوكاتی چووم ئمریكاش ٨ كرد، چونكریم نم كاری ھونكی یسال سای ١٩٧٦ چووم ئمریكا، ل سای كۆلیژ بووم و دواتر چووم ل ١٩٨٤ كزانكۆ لوێ دەستم بكاری ھونری كرد ل تلفزیۆن، ل ھمانكاتیش ئدەبیاتی شانۆییشم ئیشی و دەخوند ئینگلیزیم بردەوامی ب ك ئوە دوای كــردووە، ئیشمكرد كــات ھمان ل و دەمخوند مــاكــان لــی ســیــنــ ــردن ــوەب ڕــ وەكـــو بواشنتن، ئوە قوتابخانیك بوو بۆ من، چونك ھموو ئو شتانی ئستا دەیزانم لوێ فربووم، ك نمایشی ھمان فیلم دەیانجار و سدانجار دووبارە دەكیوە ــــــو ھــمــوو دیــــراســــی ھـــمـــوو زاویشتكانی فیلمك دەكی، ب تایبتی بۆ سینماییم ھۆی ھندێ زۆر ماوەیكی فیلمی ھونریمان تنھا بدەستوە بوو وانل بازرگانی، نــك دەكــرد، نمایش چووم ك ئوە دوای فربووم، زیاتر لۆس بچم لوەی بر ئنجلۆس، لۆس ئنجلۆس زۆربی ئیشكانم بۆ ئوە بوو پی بژیم، ب تایبتی ل كۆتایی ھشتاكان زۆر كلیپم بۆ گروپكانی راپ و رۆك و میوزیكیم دەرھناو پی دەژیام، ئیتر ھر چووم ك ژیان، بۆ دەكرد ئیشم ئو ـــوێ ســتــۆدیــیــكــم لـــۆس ئــنــجــلــۆس لكردەوە تازە مۆنتاجی كۆمپیوتر ھاتبوو، وابوو و زۆر ئیتر وەكو شتكی گورە ل و دانیكم كی بوو، زۆریش گران ١٩٨٩ ل كــردەوە ستۆدیۆیكم ھۆلیود بوو، ژیانم سرچاوەی ئــوە ٢٠٠٠ تا

مۆنتاجم بۆ خكی دیك دەكرد.* ئو فیلم بناوبانگان چی بوون تۆ مۆنتاژت

بۆیان كردووە؟بــنــاوبــانــگ فیلمان لـــو یـــك ھــیــچ - دەھاتنن بناوبانگكان فیلم نبوون، بـــچـــووك، ســتــۆدیــۆ ســتــۆدیــۆیــكــی وا گورەكان خۆیان ھموو شتكی خۆیان

ھبوو، زۆر فیلمی بچووك و دیكۆمنتی و ئكشن و درامــی فیلمی زۆر ــوون، بئو فیلمان لــو ھندێ بــوو، ترسناك لسری ــاوی خۆشم ن نــبــوون جــۆرە دابــنــــم، ئیتر ئـــو ئــیــشــانــم دەكــــرد و ھاتم “٢٠٠٠” سای ل ك ئوە دوای ــــرەبــووم و ل ــا ٢٠٠٨ ت كــوردســتــان و خریكی گـــڕاومـــتـــوە كــ ئستاش سیناریۆم ١٥ ئستا نووسینم، سیناریۆ دەنــووســم، سیناریۆ بــــردەوام ھــیــو ئستا و چــوومــوە ٢٠٠٨ ل ك بــم ــوە فیلمی ــڕام ”٢٠١٠“یــــ، پــارســاڵ گچاپنم دەرھنا، لوكاتوە ب تواوكردنی فیلمكوە سرقاڵ بووم، ئستاش ئوە وەینم، گرنگ ئفیلمی دووەمم دەردەھكاری ل ھرگیز ”١٩٨٤“ەوە سای ل

ھونری دانباوم.تۆ بۆ ئمریكا ل كاركردن كوردك وەكــو *ئمریكی كابرایكی یاخود نبووە؟ ئستم

چۆن ھاتۆت الت و كاری پكردووی؟ھاتبتالم، كوردك وەكو بواناكم -زۆربی خكیش نیاندەزانی كوردیشم، كارم ئمریكییك وەكــو ــوێ ل منیش ”١٦“ ســاــیــوە ــ ل چــونــكــ ـــــردووە، كــن و ــشــت ــی ـــمـــو ھـــســـتـــان و دان وـــ لو قسكردن شوازی و بیروبۆچوون لوەی مریكیئ زۆرتــر شتكم ھموو كــــوردە، مــن شــانــازیــم بــ كــوردایــتــی وەی زۆر گرنگم ئخۆم كــردووە، بلوێ نكرد، لبیر خۆشمم كوردایتی ل ھۆلیود شتك بم ،نیی و شتانئھۆلیود ب تایبتمندە زۆر زۆر یھ ،ورەیكی گیویش ھۆلیود وەكو یانئبم داخراوە، دەرگا بۆ ھموو كسك نابتوە، ب ھزاران فیلمسازی ئمریكی ماجستریان ك چاوشین زەردو پــرچ ناتوانن و زانكۆ ل فیلمسازی ل یھ ب دەرفـــت چونك ھۆلیود، نــاو بچنزۆر زۆر ئیتر نـــادەن، كسك ھموو

.ختس* ئو دەرفت چۆن بتۆ دراو چندە دخۆشی

كردی؟فیلمم یك تنھا دەرھنر وەكو من -ــ ســاــی ١٩٩٥ ــش ل ــوی ـــردووە ئ چـــاكبناوی مــتــوازح زۆر بودجیكی ب dance of the – رمای میلی كاتژمسpenganal“ ئو فیلمش ب شوەیكی ك شتكی بــوبــۆوە، دنیا ل ــاش زۆربسركوتوو بوو، بم بودجكی كم بوو، فیلمی بچووك یانیش ئو فیلمانی و برھمدەھنرن كم بودجیكی بناكن بشداری گورەكان ھونرمندە

فیلمكی لھر دەكـــرێ، دروســت زۆر دیك ك دەیبینی ب بازرگانی برھمدێ دروســـت ــ ك ــچــووك ب فیلمی ٥٠٠ و و دەفرۆشرت وتكان ل تنھا دەببم dvdیكانن، و تلفزیۆنكان بۆ ستۆدیۆ ھــی بــچــووكــو فیلمی چونكگورەكان نین دەنگ نادەنوە، بۆی لرە نازانین و پی ئاشنا نین، فیلمكی منیش

.و فیلمانك بوو لكی”چاپنی فیلمی ل كــاركــردن بۆ پــارســاڵ *ئمسایش و كوردستان گــڕایــوە چیاكان“ یكم نمایشی تایبتت ل كوردستان بۆی كرد، و برھمھات چۆن فیلم ئم بزانین دەكــرێ

ئستا چی ماوە تا تواو ب؟میكساجی و فایناڵ دەنگی فیلم ئم -كۆتایی و كۆدی دۆبی و بلوڕەی ماوە، ھموو چونك مــاوە، رەنگی چاكردنی رەنگكان كرد تواوت ك وای فیلمك ھمووی وەك یك لدەكی، ھرچندە نین، خــراپ زۆر فیلمكم رەنگكانی كــردووە، دەستكاریم زۆر خۆم چونك ب خــۆم كــ نیی ئامرانم ئــو ــم بتواوی رەنگكی پ چا بكم، دواشتیش ،ر پرنتی ٣٥ ملمستی خستنماوی كئوانم پناكرێ، لدواگڕانی سپۆنسر سپۆنسر ل كوردستان ل لڕاستیدا بنیازبووم بوەنئ تنھا نــگــڕاوم، بدەم، رۆشنبیری وەزارەتــی دەرگای لــك ــودجــی چــونــكــ دەزانـــــم ســـانـــ بـــن حــكــومــت بۆ ــ الی ــكــراوە ل ــرخــان ت یبودج لو بشكیش ھونری كاری پارەی پارەی ئو ،ماییسین ئیشی بۆ بم ،تمیلل ــارەی پ و فیلمسازەكان تا ــردووە ــك ن ــم ــك داوای ھیچ ئستا تــا

یارمتیم بدەن.* بۆ؟

فیلمكم ــ ك كــاتــــك لـــبـــرئـــوەی -حــزمــدەكــرد نمایش ــو ل نمایشكرد، ،ببین كفیلم ب رۆشنبیری وەزیــری بم نھات دیارە ئیشكی دیكی ھبوو، ئیتر ك فیلمكی ندی، بۆی ناكرێ بم وەرە دانیشین نمایشكی تایبتت بۆ بكم، فیلمكم بدا یارمتیم بم پی یانیش ــبــرئــوەی سیستمی ل بــكــم، تـــواو رۆشنبیری وەزارەتــی سینماو دەزگای كاروباری بۆ دایانناوە رچكیی لو ،یــــھــ ــوە ــڕەت ــن ب ــ ل ھـــر سینما مبستم ئوە نیی گلیی بكم، ك دەم دەتــوانــ كــ وەیــئــ مبستم یھراوــژكــارە ب پویستیان چاككبكرێ، پیان ب چی بكن، بۆ نموون وەزارەتی برھمھنر، كردۆت خۆی رۆشنبیری

زانكۆكان ل ساڵ ٧تا١٠ یھ خكك تو بب نم برھب تا بزان ندەخوبرھمھنر، بم ھیچ برھمھنرك ل كــ وەزارەتـــــی رۆشــنــبــیــری نیی لــوەزارەتــی دووەم ،بزان برھمھنان بۆ ك میللت پارەیی ئو رۆشنبیری پشخستنی ھونر و فۆلكلۆر و كلتووری وەكو راگیاندن فراوانكردنی و كوردی ترخانكراوە، كورد میللتی بۆ لۆبیك بم بداخوە ئو پارەی بكاردنن بۆ بازرگانی یان ك دەتوێ فیلمك لسر ئنفال بكی ئوان تنھا دەیانوێ بزانن چ قازانجكیان تدا ھی، لشونی ئوەی ،یدا ھكی تمان چ قازانجكتن میللبدەوروبرمان وتكانی ھمانكاتدا لدۆالر ملیۆنھا بــ دوژمــنــكــانــمــان و بۆ تنھا فیلم سینماو ل سرفدەكن ن، بۆیوەی ناوی كورد ناشیرین بكئیارمتیم تا نـــداوە دەرگــایــكــم لھیچ

.و فیلمواوكردنی ئبدەن بۆ ت* ئی ل ئمریكا سپۆنسرت دەستنكوت؟

ئاسانی ب كفیلم قۆناغی لم -سپۆنسر چــونــكــ نـــا، ســپــۆنــســر ــــو كـــســـیـــ كـــ مــیــنــحــیــكــت ئناوێ، برامبر ھیچی ل دەداتــ و بم نگڕاوم، سپۆنسر لــدوای بــرھــمــھــــنــری ســـرمـــایـــدار و ـــوەی ـــرئ ـــب ل بـــــم ھـــــن، زۆر ئستا بــووە، ــواو ت ٨٠٪ی كفیلمبشدار ــو وەك دیك كۆمپانیایكی دەكن، زۆر رژەیكی داوای بنم بۆی ھیچ مانای نیی ك گیشت ئو بۆ ھاوبشكی ئستای رادەیــــی لوكاتی بنی شریك دەب بنم، ك پویستت ب نیوەی بودجك یان

.كاملی ب كبودجبشی یكم

جانۆ رۆژبیانی: ھۆلیود ھۆكی گورەی داخراوە، ھموو كسك ناتوان لی بچت ژوورەوە

گرتیك ل فیلمی چاپنی چیاكان

جانۆ رۆژبیانی

نیایی

ز٢٠

١٠/٩

/٢٢

لیوو

یل)ئ

١٤٨)

رەژما

دیور

ك٢ی

٧١٠

ریزب

رە

زایینی٢٠١٠/٩/٢٢

ژمارە(١٤٨)ئیلوولیكوردی

٢٧١٠یرەزبری

4

نیایی

ز٢٠

١٠/٩

/٢٢

لیوو

یل)ئ

١٤٨)

رەژما

دیور

ك٢ی

٧١٠

ریزب

رە

زایینی٢٠١٠/٩/٢٢

ژمارە(١٤٨)ئیلوولیكوردی

٢٧١٠یرەزبری

یفۆتۆستۆر

دەگنوە یادەوەرییكانیان تمنك، پاش ونانی ئو

١٩٦٥ ھمدان بچكۆل، محمد عونی، رەشاش، حمید

حمید داجماون: ئوانی ،نوكلی/ھع كریم محمد، جوھر دانیشتوون: ئوانی ١٩٦٤ ھمدان عبدولواحد. جعفر رەشاش،

١٩٦٤ ھمدان حاجی، علی حوسن، د. سیامند، رەشاش، حمید حسن، د. ١٩٦٣ مید رەشاش، كۆیح ١٩٦٤ – سقز – علی كریم عویرا، ریفر،ععوم محمد رەشاش، حمید سادق، بارام

١٩٦٤ ئۆردوگا ل ھمدان بچكۆڵ، محمد سعید، مح رەشاش،، ١٩٦٤ حمید ھمدان قادر. حاجی علی رەشاش، حمید ئیسماعیل، حسن د. ،مام بدوع راست: ١٩٦٨لالی بكرەجۆ رەسول، عریف ،وع عریف رەشاش، حمید

١٩٦٤ ھمدان شوكت، رەشاش، داین حمید حاجی، خلیل، علی مال حمدەمین ١٩٦٧ قدزە حسن، مال رەشاش، حمید

قدزە محمد، جوھر رەشاش، ھمدان.حمید سید مستفا، حمید رەشاش، حوسن، د. -١٤

١٩٦٤ ھمدان عونی، رەشاش، حمید

١٩٦٥ ھمدان رەشاش، محمد، حمید خلیل، جوھر مال حمدەمین

رەشاش ئرشیفی: حمید ل

نیایی

ز٢٠

١٠/٩

/٢٢

لیوو

یل) ئ

١٤٨)

رە ژما

دیور

ك٢ی

٧١٠

ریزب

رە

ژمارە (١٤٨) ئیلوولی ٢٠١٠/٩/٢٢ زایینینیرەزبری ٢٧١٠ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/٩/٢

٢ لی

وویل

) ئ١٤

٨)رە

ژمادی

ور ك

٢ی٧١

٠ ری

زبرە

ژمارە (١٤٨) ئیلوولی ٢٠١٠/٩/٢٢ زایینیرەزبری ٢٧١٠ی كوردی

5

من كوردستانیم * ل دنیادا زۆركس ھكوتوون كچی خكی شار نبوون و بم بقد ســـد كسی شار خزمتیان كردووە، لنو میللتان چندین نموونی برچاوو برجســـت كـــراو ھیـــ، ل میســـر ھیـــچ كام لم كسان“جۆرجی زدان، روزە یوسف، عبدولباست عبدولسمد، محمد علی پاشای گورە، ئحمد شـــوقی، ئحمد خورشـــید بدرخان...“میســـری نبوون، بم ئوەندە شـــانازی ب میسری بوونی خۆیـــان دەكـــن و میســـرییكان ســـد برانبـــر

شانازییان پوە دەكات. * لنـــو كـــورددان چندیـــن نووســـری جیھانـــی ھكوتوون، بم لكوردستان ناژین و دەربدەر بوون و ھندكیشـــیان لكوردســـتان دەژین، بم زمانـــی زكماكـــی خۆیـــان نازانن، ب زمانـــی دیكی ئوان قسی پدەكن لوان:“یشار كمال، سلیم برەكات، عبدولمجید لوتفی، محدین زەنگن، بند حیدەری“ یشار كمال ل توركیاو سلیم برەكات ل سوریا و.. نووسران و خونرانی سوریاو توركیا زۆر شانازی ب ھردوو نووسرەوە دەكن، ھموو

.رەبییزمانی توركی و ع كانیشیان بنووسین* لشاری ھولر پش ٢٥٠ ساڵ چندین بنماو بوون لكی شاریش نخ وتوو، ككتی ھسایكنتـــوەو ئایینی جیا جیا لوان“حاجی فق موراد“ ھموومان دەزانین ئوە ب رەچك جوولك بووەو خزمتكی ب ونی پشكش ب ھولر كردووە، ئســـتاش مزگوتی“حاجـــی فقـــ موراد“لھولر بناوبانگ، جگ لوانش بنمای“علی حوســـن كســـرە و بنمای ســـیدەكانی خنجر“عرەب بوون، ھر لوشارە خزمتیان كردووە، بتایبتیش باســـی نابـــ بكرـــت، وەرزش باســـی ئگـــر بنمای“علی حوسن كسرە“نكرت.. ھروەھا بنمای“عبدوـــ ســـكۆت“ب رەچـــك ئینگلیز بوونو ل ھولر ژیـــاون و خزمتكی برچاویان پشـــكش ب گلی كورد و ھولرییكان كردووە، ئســـتاش ب ژن و ژنخوازی لگـــڵ ھولرییكان

چندین نوەی لكوتۆتوە... ماتی بنتایبی شـــاریش دروستبووە بوەتل *درینكانی شاری ســـلمانی لنوان سانی“١٧٨٤ - ٢٠١٠“كـــ دەكاتـــ ٢٣٦ســـاڵ چندیـــن بنمای شـــارەكانی دیكـــی كوتۆتـــ ناو كـــ خزمتكیان پشـــكش بوشـــارە شۆڕشـــگە دگیرە كردووە، لوان“ســـع تاكۆیـــی“ تاكو ئســـتاش ناوچیكی ل جگ ،وەوەیـــناوی ئوی بولـــقامی مشـــ لخكی دیك وەكو“محمد نوری تۆفیق،، شـــمای ئحـــ ســـنیی، خول ســـنیی، عوســـمان محمد نـــادر باوكی د. بكر، معـــروف جیاووك، محمد نورەدین باشكاتب، ئحمد عبدولحمید بامڕنی، ئنوەر توڤی...“ ك ئوان ھریكیان لسردەمی خـــۆی خزمتكیان بم شـــارە كـــردووە و خكی شاری سلمانیش نبوون، ئمۆش ئگر سیری شـــاری ســـلمانی بكین دەبینین“مام جـــالل، كاك كۆســـرەت، مال بختیـــار، ئازاد جوندیانـــی، فرید ئسســـرد، جیھاد دپاك، نرمیـــن كاوانی، علی كریم، عبدولعزیز مجید، زیرەك میرە، محمد موكـــری، قوبادی جلی زادە، ســـامی ھـــادی، كاوە محمد، ستران عبدو، عارف قوربانی، موحسین عوسمان، د. ئاكۆ شوانی، حسن یاسین، فیسڵ علی...“سدان و بگرە ب ھزارەھا خكی دیكش لوشارە دەژین و ل سلمانییك خۆیان ب سلمانی تـــر دەزانـــن، ئوان خۆشویســـتیان بۆ“ئـــدەب و كلتوور و مژوو“ی شار ھی، ئوان سر زمان و بن زمانیان شارە حیاتكی. زوم و غدرە ختی ســـوور بۆ ئوان دابنرت، كـــ بیانوت خزمتك بوشـــارە بكن. ب درژایی مژوو ل ھموو دنیادا ئو كسانی ك خكی شار نبوون و مبستیان بووبـــ خزمتك بگینن بوشـــارە بـــ دوودی ش بوام ھاریكارییـــان كردووەو كارەككی عخئنجام گیشـــتووە، من دژی ئـــو پندە كوردییم، ك دە:“ئوەی بكات بگان پرســـتی، ل كۆتاییدا وەی بتوانم: ئنووشوستی“منیش دە نر دەھھ ك دەبردر بس ك بخاتردك بكات و بتخزمرـــزی لـــ بنرێ و ببتـــ جگای شـــانازی خكی

.شارەكئمـــ لبرامبـــر یكتـــری دەب“خۆشویســـتی و لخۆبووردووییمان ھب بۆئوەی ب خۆشویستی ناك زان لژنی رەمین، خۆ جواو بككارەكان تجوانكی كوردســـات بینیمان ل برنامی“ختی ستییگ“ و برنامكانی“كاك ئیبراھیم و سۆز“ھموو ئوانی بشـــداربوون زۆربیان خكی ســـلمانی

نبوون، بكو ھموویان كوردستانی بوون.

مرۆ (١٣٣)

حمید بدرخان

تھا

رس

ب

نووسینی: حمید رەشاش

كورتـــ باســـك دەربارەی شـــھیدبوونی پشمرگی درین ”كاكرەش ھرزانی“

ل ھنـــدەران ”ھمدان“ شـــھید گنجكـــی ھرزانـــی كاكـــڕەش ھكوتـــووی شـــاری ھولـــری خۆشویســـت بوو، پـــش ئوەی لشـــان پشـــمرگایتی چكـــی ی و تاقكڵ پیرە دایكگبكات لبراكی مایان ل گڕەكی تیراوە لعســـاری كاك ئحمـــدی بوو، ئوكات عســـاری كاك ئحمدی برامبر دادگای ئســـتای ھولر بوو، ئو ھســـت برز و بھزەی بیركردنـــوەی و كوردایتـــی ڕزگاركردنـــی كوردســـتان وای لكاكـــڕەش كرد دایكـــ پیرەكی و تاق براكی بجب و بچت ناو ریزەكانی پشمرگی كوردستان، ڕەش لی (١٩٦٢) كاكـــســـا لـــپلكـــی كاك ئنـــوەر جۆخیـــن بوو، كاكـــڕەش پشـــمرگیكی ئـــازاو چاالك بـــوو، زمانی توركی بـــاش دەزانی، ل چشـــتلنان زۆر شـــارەزابوو، كاكـــڕەش ئوەنـــدە پشمرگیكی رووخۆش و بگرد بوو لالی ھمووان خۆشویســـت بوو، شۆڕشـــی ئیلوول ل ســـای (١٩٦١) تا ســـای (١٩٦٤) پاكترین شـــۆڕش بـــوو، شـــۆڕش لوپڕی بھزیدا بـــوو كس بیری لپارەو پوول و دەومندی ندەكردەوە، بم ل ناكاو شۆڕشكمان تووشی نخۆشـــیكی درـــژ خایـــن بوو، ئویش نخۆشی شڕی براكوژی بوو، لپاش رككوتنكی ســـای (١٩٦٤) لگـــڵ حكومتـــی عراق لبـــر ئـــو رككوتنـــ ناكۆكـــی سری ھدا ل نوان سركردەكان و ھـــزی پشـــمرگش بووە دوو پارچـــ و بداخـــوە لـــ مانگـــی حوزەیرانی ســـای ١٩٦٤ شـــڕی براكوژی دەستی پكرد و شۆڕش و كورد تووشـــی نخۆشی بوو، تا ،نری دەنابـــســـتاش كورد لئناموێ باســـی ناكۆكییكان بكم بكولنمـــوە، برینـــكان كۆنـــ و بم شڕی یكم ھزەكانی بای ”م.س“ ھر ل پاشكشـــدا بوون شـــڕیان ندەكـــرد، تا ســـرەتای مانگی تمووزی (١٩٦٤) بۆ یكم جار لـــ ئاوەكی نـــوان عراق و ئـــران پڕینوە، كـــ چووین ناو خاكی ئران ھموو پشمرگكان ســـركردەكان كۆبووینـــوە گووتییـــان ئوە ئمـــ لناو خاكی ئرانین، ھركســـك حـــزدەكات و خـــۆی ئـــازادە، بگڕتـــوە چككی بگڕتوە، ئوكات كس نگڕاوە، بم ل پاشـــان عریف علی مولـــود بدزی گڕاوە، الی مقـــدەم عزیز لگونـــدی گنابوو ل پاشان چووین گوندی بتووش، ســـوپای ئرانیش چواردەورەمانی گرتبوو لگڵ ئـــوەش حكومتی ئران ئازووق و پداویستی بۆمان ھنا، ژمارەی پشمرگكانی بای رگشـــم٤٥٠ پ م.س“ زیاتـــر ل”

بووین، مـــاوەی ٢٩ ڕۆژ ل گوندی حكومتـــی ماینـــوە، بتـــووش مئ ك دانانی لرانیش داوای چئنكرد، ئو سركردانی لگمان بـــوون ”مـــام جـــالل، كاك عومر دەباب، شـــھید علی عسكری“ لـــ مـــی ئو ماوەیـــبـــوون لـــبتووش بووین خكی عراق زۆر ھاتووچۆی ئمیان دەكرد، بشی زۆری ئو كســـان داوایان دەكرد بگڕینـــوە عـــراق، دەیانگـــووت ئگر بگڕینـــوە ئوجارە كس شڕتان لگڵ ناكاو ئم خۆشمان وە بینـــڕزمـــان دەكـــرد بگحتایبتـــی مام جـــالل، حكومتیش پلی لمان دەكرد دەیانگووت یان بگڕنـــوە یان چككانتان دانن، ئوەبوو بیارمانـــدا بگڕینوە و

گڕاینوە سرشاخی سوركو.

شاخی سوركو لســـر سنوورە و شـــاخر ئســـماوەی ٣ ڕۆژ لبووین، بھیوای ئوە گڕابووینوە تووشـــی شـــڕ نبین، بم علی عسكری دەست پشكری كردو ھزكـــی برد چووە ســـر ناحیی باســـن خۆی تووشـــی شـــڕكی ،موە الی ئڕایـــدۆڕاو كـــردو گلـــ پـــاش ئـــو شـــڕە دووبـــارە و گرتیـــن زۆردەورەی ھزكـــی دووبارە شڕەك سری ھدایوە بشوەیكی خراپتر لپاش شڕكی چند رۆژی ناچاربووین دووبارە بۆ جاری دووەم بگڕینوە ناو خاكی ئران، دیسان سوپا دەورەی گرتین حكومتی ئران ئوجارە ماوەیان نداین بچكوە لناو خاكی ئران بین، داوایان ل مام جالل كرد یان چك دانین یان ئستا بگڕینوە، ئوەی راســـتی ب مام جالل ھر دەیگـــووت با نچین ژرســـبری شـــای ئران، پمباشـــ بچین الی شیخ ئحمدی بارزانی برای مال ڕەكم شـــفا بارزانی، بمســـتگرماو گرم بوو چواردەورەشمان گیرابـــوو نماندەتوانی بچ الیكدا بۆیـــن، دەربـــاز ندەبوویـــن ئو كاتـــ لـــ ســـركردەكان تنھا مام جالل و كاك علی عســـكریمان البـــوو، حكومتـــی ئرانیـــش زۆر پلی لمان دەكرد ھیزەكشـــمان زۆر ماندووبووین چارەمان نبوو چكمان داناو جیشك چككانی بـــ ژمـــارە ل ئمـــ وەرگـــرت، بۆ ئم ئـــو رۆژە لھمـــوو رۆژك ناخۆشـــتربوو لپاش چـــك دانان ھـــات بـــۆ عســـكریمان لـــۆری قز، لكرایـــن بۆ شـــاری ســـڕبشاری سقز لناو چادران بووین، نـــان و خـــواردن جیـــش بۆمانـــی و لدابیـــن دەكرد، ماوەی ٤٠ شـــســـقز بوویـــن، حكومتـــی ئران

حـــزی دەكرد دوورمـــان بخاتوە ل ســـنووری عراق داوایان ل مام جالل و ”م.س“ كرد بچین شاری ھمدان لبرئوەی سقز جگای حوانـــوەی ئو ھـــزەی لنبوو، حكومتی ئران جگای حوانوەی ئمی ل شـــاری ھمـــدان دابین كردبـــوو، كاتیـــش برەو زســـتان دەچوو، ئم ژمارەمان ٤٥٠ كس ر حـــاڵ چووینھزیاتـــر بـــوو، ب ی شـــقارتكارگ دان و لـــمـــھجگایـــان بۆمـــان ئامـــادە كردبوو، مـــاوەی چند رۆژـــك خواردنمان لســـر جیـــش بـــوو، ل پاشـــان لســـر داوای خۆمان ئازووقمان بۆ دەھات و حكومت چشتخانی بۆمـــان دانـــا و ئوانی چشـــتیان پشـــمرگی ھموویـــان لدەنـــا خۆمان بوون، شـــھید كاك رەش

ھرزانـــی یكـــك بوو ل چشـــت لنرەكان، منجكانی چشتلنان ئوەنـــدە گورەبـــوون ھرگـــ و وەرگـــ ندەكـــران، بـــ چیمنتۆ سكۆیان بۆ منجكان دروست كردبوو، ھر منجی جگای ٣ ككۆیری سبوو سزی ھرەمپكاشی كرابوو، ك چشت لدەندرا بـــ خاكناســـی گورە تكـــدەدرا، ھـــاوار نیـــوەرۆ پـــش رۆژـــك ســـتاو بوو برســـتاو ”ئاگر ھھھـــات و ھاوار“و گوتیان كاكڕەش كوت ناومنجی“شل“ مرەگی دەورەمان لدا بـــدار و خاكناس دەرمـــان ھنـــا، كاكـــڕەش لنـــاو ســـرەپنجی بس كـــنجمپیكانـــی دیار بـــوو دەرمان ھناو بردمانـــ نخۆشـــخان و ھر دوو رۆژ ژیـــا و كۆچـــی دوایـــی كرد و ت لزار رەحمھید بوو، ھـــشـــگۆڕەكی ب، لپاش مردنی ھموو ری لسكوەی عشب رگپیشمڕوڕەســـمكی زۆر رك و پك بردمانـــ گومبتـــی بابتاھیری لـــو ھمدانـــی شـــاردمانوە، روڕەســـمش خككی زۆری شاری ھمدان ب ژن و ب پیاو بشداریان كرد و بشی زۆریان دەگریان، ل پاشـــان كاك خالید دلر شیعركی بۆ نووسی لسر بردی مڕمڕ ھكندرا لسر ب ســـپا شیعرەكی چبرەكقفارسی و كوردی بوو . سرەتای

شیعرەك نووسرابوو:كردەوەی وابوو كاكڕەش ھرزانی گیانی بخت كرد ب كوردستانی

ل پـــاش مردنـــی رۆژانی ھینی مان دەكرد، كبرەكزیارەتی قدەچوویـــن كۆمڵ كۆمڵ ژنانی ھمدان دەھاتن سر گۆڕەكی وەكو پیـــاو چاك داوای مرازیان دەكرد، دەیانگۆت ئوە شھیدی

تواوە، كاكڕەش لكاتی شـــیو تكدانـــی قاچـــی ھردەزەلـــ و دەكوت ناو منجی شـــیوێ، ئو ماوەی ئم ل ئران بووین حكومتـــی ئـــران مانگانـــ ھر نی دەدایی ٦٠ تومرگشمپحفتی جارەك حمام لســـر حكومت بوو و حفتی جارەك ســـینما لســـر حكومت بوو، ئوانـــی جگـــرە كـــش بوون دەفتـــرە و تووتـــن خۆربـــان ھموومان دابشدەكرا، جگرە ئـــواران دەچووین قوتابخان و لناو خۆشـــمان چند دەورەك كرابۆوە. ھروەھـــاش حفتی رۆیشـــتن دەچووینـــرۆژەك بھمـــدان، شـــاری دەرەوەی خكـــی ھمـــدان زۆر غریب دۆستن، زۆرباش بوون لگمان.

لگـــڵ پیوەنـــدی لبـــارەی ھاتووچۆ عـــراق كوردســـتانی ھبوو بھۆی خوالخۆشبووان ئاوڕەحمان رووت و حمدەمین ئاغای بارێ و لناو معسكری ھبـــوو، بتلمـــان خۆمـــان ھموو بروســـككانی عراقمان ئیســـماعیل وەردەگرت، بھۆی كریـــم كاك و ســـرھنگ جوھر ھمووی (حل) دەكراو دەخوندراوە، ئاگامان ل ھموو جموجۆكانی حكومتی عراق و شـــۆڕش ھبـــوو، ناوەنـــاوە نامشـــمان دەنارد و نامشمان بـــۆ دەھـــات، دەربـــارەی جل و بـــرگ ھموومان جل و برگی پیشمرگمان لبر دابوو خباتی خۆمان ھبوو، ســـركردەكان كاك و دەبابـــ عومـــر كاك علی عسكری و كاك كمال موفتی لگمان بوون، ئوانیش وەكو ئم دەژیان، ناوەناوەش تـــی دەدایـــن، كـــحـــزب یارمگڕاینـــوەش حكومتی ئران ھمـــوو چككانـــی خۆمانـــی بزیادەوەش دایوە و زۆریش بڕـــز و حورمتوە تاســـر ئـــوەی بڕكرایـــن، ســـنوور شـــھید ئـــران لـــ بجمـــا كاكرەش ھرزانی بوو ھزار رەحمتـــی لبـــ مـــن نازانـــم كســـوكاری لـــ كوـــن ئگر جگایان بزانم سردانیان دەكم لكاتی لگڵ ئم بوو دەیانگوت ھر پیرەدایككی ھبوو ئستا كوردســـتان ئازادە و حكومت دەتوان ئسك و پروسككی بنتـــوە بۆ كوردســـتان وەكو وەفـــاداری بـــۆ شـــھیدان یان بـــ تازەكنـــوە گۆڕەكـــی شـــوەیك تا ماوەیكی دوور

.ردیار بھ

كاكڕەش ھرزانی و منج گورەكی ھمدان

كاتی ناشتنی شھید كاك رەش ھرزانی ل گۆڕستانی بابا تاھیری ھمدانی ل ئران سای ١٩٦٥

حكومــــت و ئــــازادە كوردســــتان ئســــتا بنتــــوە پروســــككی و ئســــك دەتوانــــبــــۆ كوردســــتان وەكــــو وەفــــاداری بۆ شــــھیدان

نیایی

ز٢٠

١٠/٩

/٢٢

لیوو

یل) ئ

١٤٨)

رە ژما

دیور

ك٢ی

٧١٠

ریزب

رە

ژمارە (١٤٨) ئیلوولی ٢٠١٠/٩/٢٢ زایینیرەزبری ٢٧١٠ی كوردی

6

نیایی

ز٢٠

١٠/٩

/٢٢

لیوو

یل) ئ

١٤٨)

رە ژما

دیور

ك٢ی

٧١٠

ریزب

رە

ژمارە (١٤٨) ئیلوولی ٢٠١٠/٩/٢٢ زایینیرەزبری ٢٧١٠ی كوردی

عبدولوەھاب شخانی

كورتیك ل ژیانی تكۆشركی درینی شارە خۆشویستكی ھولر ”مام خالید ئاژگیی“ ل ئیفتیخاری مدالیای بشانازییوە كگردەنی برزی دەكین و مدالیای ئیفتیخاری

.یرانكۆشرو تباتگو خبۆ ئمــام خالید خــوــنــری خــۆشــویــســت “١٩٥٨” ل سای ھڤانی و ئاژگیی ــراوە چكی ــاســك ـــــوارەوە ب ــ خ ــ ل كو دەكن شان مردایتی و شرەف دەچت قی برگری و خۆڕاگری و تكۆشانی چیای سفینی سركش، بۆ كوردستان كــوردو ل كــردن برگری و چوسنرەكانی دەرەبــگ دژی ل

ناوچكدا. ڤاھ ئــو ژیاننامی نووسینوەی چونك ،گــرنــگــ گلك رانــــكــۆشــتــھوڵ و خباتی ئو بڕزان مژووی بەرخودانی گلك، ون بوونی تكۆشانی ناسنامی بوونی ون رانكۆشت ئــو بۆی .مانكتمیلل شۆڕشی و خبات نوەی با و گرنگ گلك نووسینوەی ھڤانی و ئاژگیی خالید بزان نــوێ چیان و بـــووە چــۆن خباتیان و كن ــی دوای ســردان كـــــردووە. كــــورد ــۆ بالم ھاتوە ئاژگیی خالید ھرش كاك ــی: كــورتــیــك لــ ژیــانــی بــرخــودان وتپشمرگی فرماندەو شۆڕشگو و گون و ئیلوول شۆڕشی نپچراوی

شھید ”خالید ئاژگیی“

ژیاننامی شھید خالید ئاژگییمــانــدوو رگشمپ لــو بـــووە یكك ـــ ســـرەتـــای نـــنـــاســـانـــی كـــ ھــــر لدفنی سروشتی بــ ھھنانی چــاو شــــووی ژیـــانـــی بـــان، مــــ كـــوردســـتــان نــمــان ھــــدراوەتــوە كــوردســتــان یـــاری رزگ ــۆ ب خـــۆی ــی ــان ژی میشھ و ئـــازادی كـــوردو كــوردســتــان ترخان و رخودانی ژیانی پبات و بكردووە، خ

لسروەری بووە.”ئاژگ“ی گوندی ل “١٩٣١” سای لسحددین ھــواری ھاوین ب ســر ھھناوە. چاوی خۆشناوەتی دۆی لبــووە پــــروەر ئایین بنمایكی ــ لھــــژاری و لــ پــبــوو ھمیش ژیــانــی ــی بۆی ھــر لــ ســرەتــای ــت بــ دەرامژیانی بژوی پیداكردنی بۆ الویتیدا ی دەستی كردووە بوادەكخۆی و خان رە، ككاری وەستایی خانووبكاری كرسحددین ھاوینھواری خانووەكانی شایدی دەست رەنگینی ئم جوامرەن، خالید ــام م سیاسی خــبــاتــی ــژووی مــئاژگیی ل سای ١٩٥٠ لگڵ كۆمك ن لــــ شــۆڕشــگــــی تــر دەســــت دەكو زوم لبر سیاسی نھنی خباتی زۆرداری و چوساندنوەی ئاغایتی و

دەرەبگایتی رژمی ئوكاتی عراق.كــۆمــــــك لـــگـــڵ ١٩٥٨ ــی ســا لـــــــری ــی دەڤ تــی شــۆڕشــگــــ كــســایگوندەكانی ”ئاژگ، ئارماوان و كۆڕێ و

وانوەو كاوانیان“ لقحوجران و و شو حمدێ ”عبدولكریم شھیدان: وەسمان حوجرانی و حسن شخ و عوسمان ئاژگیی و ئیسماعیل ئاژگیی و سعید مسیفی و محموود كاوانی وانل لبوردن بــداوای تر زۆری و ناوەكانیان نایت بیرم. چووینت چیای

سفین بۆ خبات و تكۆشان. الزادە“ كر مــڤاڵ ”عومروەھا ھھئستا ل ژیان ماوە ب فرمانی حزب ب ھاواری بارزانی چوون ك ل الین ھگیرسا. ــان دژی شڕك رژــمــوە لبر ئوەی بارزانییكان چكیان كم نزیكی و نڤاھ ئم لگڵ بــووە. ”حــزب“ ئندامانی ل كسیتر “١٥٠”وات پارت“ ئامادەبوون، ل سای ١٩٥٩ ـــاواری بــارزانــیــیــكــان چــوون بۆ بــ ھ

”شانشل“ ل سنووری توركیا.ــگ مـــاونـــتـــوە بۆ ــان مـــــاوەی ســـ مبارزانییكان، ل ھزی برگری كردن بم پاش ئوەی ھاوكاری و چككی ”پارتی“ حزبی ئندامانی لالین زۆر ئم و رەوانكران كۆكرایوەو بۆیان ــ ھــــز بكات ــوانــی خـــۆی ب ھــــزەش تیكمین مــئــ گـــڕانـــوە، ئمانیش داستان و بشداری لشڕدا بوو ئم ماكانی شون نگڕانوە نڤاھبعس رژمی لالین دوایــی خۆیان دەردەچت، دەستگیركردنیان بیاری ئــوكــات بانگی شــقــوە دەكــرــن و بۆماوەی ”٢١“ رۆژ بند دەكرن دوایی ئازاد دەكرن دووبارە بند دەكرنوە دواجــــار ئــــازاد دەكـــرـــن، ئـــم جــارە بھاوكاری جاش و سیخوڕەكانی ئم كاتی دەڤرەك ھوی دەستگیركردنی ــشــت ئـــنـــدامـــانـــی حــــزب دەدرـــــت گلبرئوەی ركخستنكانی پارتی زۆر بھز دەب و دوژمنی تووشی تۆقان

و ترس كردبوو.ئم شۆڕشگانش سریان بۆ دوژمن

ننواند، ھموویان روویان كردە شاخ ئوەی بــم كوردستان، چیاكانی و جگای داخ پش رۆیشتنیان ل گوندی جاشكان سیخوڕە لــالیــن “ئــاژگــ”ئنجامدا لــ ــت ــر دادەن بــۆ بــۆســیــان ل و ــن دەب گــورە شڕكی تووشی نمرو و تكۆشر ھڤای ئنجامدا شۆڕشگر ”عبدولكریم حمدێ“ تیدا ”حمدەمین ھڤاڵ و دەبت شھید بریندار بسختی ئــاژگــیــی“ ســادق ھر ماوە ژیاندا ل ئستا ك دەبت، ”خالید شھید ــۆزای ــام ئ نــمــر دوو

ئاژگیی“ـن.”پاش دەرچوونیان بۆ كو و شاخكان مشــقــیــا“ ئــت ”ئــ ــر ــان لــ دەن ــاوی ن كان كگی ١٩٥٩ ئاغا و دەرەبسالبكرێ گیراو و سیخوڕ بوون و جاش و علق لگوی رژم بوون. ھدەستن مندای و خزان گشت دەركــردنــی بئم ھڤان ل گوندو خاك و شونی

باب و باپیرانیان وەدەردەنرن و روو ل ھولر و دەورووبری دەكن.

بشداری یكم شڕ ل ئیلوول پاش گرژی و ئاۆزی نوان پارتی دیموكراتی عبدولكریم رژــمــی و كــوردســتــان ل قارەمانان ئــم مــانــوەی و قاسم ئیلوولی شۆڕشی كوەكان و شــاخ مزن ل سای ١٩٦١ ھدەگیرست و ئاژگیی خالید شھید ،ندەس پرە بشداری شڕكی گورەی ”دەربندی

و چیای سفین“ دەكات.ئیلوول شۆڕشی ل برپرسیاریتی نترسی لبرچاو ئاژگیی مام خالید لیكم و شــڕەكــان ل ئازایتی و شۆڕشی لــ پشمرگایتی جنگی ئیلوولی مزن دەكرت ب ”سرپل“ ھولر لیوای ل شكیالتت ئــم ك تدەكر ئـــوە دوای كـــرا. دروســـت پاش لقی پشمرگایتی بــرپــرســی پرەسندنی شۆڕش دوو بندیخانی ل یككیان دادەمـــزرـــت شـــۆڕش ــامــ سعید م كــ گــونــدی ”رایــــــات“ ــوی ئ و ــت ــ دەب بــرپــرس مسیفی تــریــان ”بــنــدیــخــانــی خـــالن“ كــ بۆ ماوەی ”١٠“ ساڵ تاكو نسكۆی شۆڕش ئاژگیی خالید مــام ١٩٧٥ سای لــبرپرس بووە و ھردەم خۆشویست لالین دەبت متمان رزو جگای و مــر“ و ”كــاكــــ ”ســــرۆك بـــارزانـــی ن ل خالید مام جوانمرگ“ ئیدریسی جار چندین دا پشمرگایتی ژیانی ئم بریندار بووە ب گوللی دوژمنان قارەمان ل ژیانی برخوداندا بردەوام میشھ و دراوە ــ پ ــی ــای پ ــلــو پــــشــوەی شــڕەكــانــدا بــرگــری ــ پ لكردووە. ھیچ كاتك خۆی ب گورەو برا بشانی شــان نــدەزانــی برپرس پشوەی ل قارەمانكان رگشمپكاتك ھــیــچ و بـــووە ــگــرەكــان ســننھاتووە. بمشكدا تۆقانی و تــرس

ورەی لبرزكردنوەی بووە ھاندەر پشمرگكان.

خاسیتكانی:ـــــوەو ـــــوان ح و شـــوـــن ـــی ـــات ـــك لــوو پــــش ھــمــوو دروســتــكــردنــی خــانكسك دەستی كردووەت دارو بردو

قوڕ.ئویش ركردبایبل چی رگشمپپــــوی و بـــــرگ و جـــل ھـــمـــان خواردنی جیاوازی بب لبردەكرد ھمان ئویش بای چــۆن رگشمپشیوو خواردنی دەخوارد. لسر یك سفرە ھــمــان خــواردنــی دەخــــوارد و لتك پشمرگ دادەنیشت و گیرفانی ھموو كاتك بۆ پشمرگ بووە و مام ئایینپروەرو پیاوكی ئاژگیی خالید خواترس ل و ــووە ب رۆژوگـــر نوژو بووە بۆی ھمیش ل ھر شڕك دیل بگیرابای محا بكوژرابای و زۆر رقی

ل خواردن و تان كردنی مای خك و دام و دەزگای میری بووە.

ك دەكـــرد پشمرگی ئــامــۆژگــاری شــڕدا ل و ئاسایی كاتكی ھموو بپارزن میللت سامانی و ســروەت و ب موكی میللتی بزانن نك موكی

دوژمن.بۆی جاركیان خۆی نموون بۆ ھر ل جولكردن كاتی ل ك گاموە شــۆڕشــی گـــون لــ دەڤــــری ھریر نت دەگی الدەبك قازیفیرگشمپ كقازیف ناوبراو كارەبا محاویلیكی رادەگرت كارەبا محاویلی برامبر دەت پی شكانی، تك مبستی بئــوە چی دەكـــی؟ دەت مام كــوڕم تك یمحاویل ئــم دەمــوــت خالید بشكنم و زیان و زەرەر ل حكومت نكی كارە ئم دەت ئویش بدەم، ل ســوود یكخ ئــم موكی مئبــوان كــارەبــا وەردەگــرــت و زەرەر دەگات، ناوبراو دەیوێ ھر ئنجامی بدات و گوی پ نادات دوای ئوە مام دەت دەمانچو تشدەكھ خالید ئم كارە بكیت منیش دەتكوژم، ئینجا

ھیچ و وازدەھنت لترسان ناوبراو كاتك بیری ل سامان و موكی گورە

و زۆر نبووە.ھموو كاتك دەم بخندە و پكنین و نوكت خۆش بووەو ھروەھا مدالیای لبر بخشراوە. پ نمری بارزانی

ئازایتی و كوردپروەری.

”تبینی“ئو نووسینوەی لكاتی من ئازیز خونری ئقی یكم ل سرەتای ھر یادەوەرییانزار ل چــۆن كتباب ئیفتیخاری مدالیای بوە بدەرەوە باس دەكرێ ئاوای دەنووسمتدئوەی یك وششی ل بگۆڕم یان زیاد و كمی بكم، چونك مانای ھر بابتك بخیانتكی گورەی دەزانم و ھروەھا ل دەزگای بدرخان پیوەندی تــا نخونرتوە وشــیــك ــر گئوانیش وە، چونكنووسن نای نكن بخۆم

ب ئامانتی دەزانن. ”براتان شخانی“

ــــــ ــــــات بــــــــــــــــــــزەی ھـــ ئــاســۆم ـــاك گـــووتـــی، روون

وەرە جلالد پتت باوژە ئستۆمئوە پت نیی "مدالی ئیفتیخارە"خۆم میللتی قارەمانی بووم ككتۆ تۆرای ل چاوان وەك خوی منمن شــوی مانگ رەشترە لبسكت بۆمجنوون بلیالكی خۆت منازە من ئـــوی رۆی پتر كناوبانگی

مدالیای ئیفتیخار و شـۆڕەســوارانی ھولر

ساحب ماڵ و دزل ووتی ئم ھموو شتك عكس بۆتوە، قت ساحب ماڵ دز ناگرت ھمیش دز بۆی دەگرت، ماڵ ساحب دەبــیــنــیــن مــالــكــی ســـرۆك خۆی ك عراق ــرانــی وەزیتــاوانــبــارە بــ پــیــاوی ئران ئران دەستی دەت كچی لعراق دەبم، ھش خۆی شـــازی گــنــدەــو عــیــاری بیست وچوارە كچی باسی شفافیت نھشتنی گندەی

دەكات.كـــاكـــم گـــۆتـــی ئــنــدامــــكــی مرۆژانل مكتبی سیاسی پیوتوم ئم زۆرمان قازانج نكرد لوەی راستییكانمان بخك نوت و ب ڕەشمان بسپیشمان نــوت ڕەش و خكی ئیدی سپی، نــوت ناكات قازانج قــت دیكش

لچواشكردنی خك.ببرادەركی قسیم ئــم نــزیــك لــ ســـری ســـرەوە ــازە وت كــ حــزبــكــیــان تــازە كــوتــبــونــ وـــزەی ــت بمـــوعـــارەزەو داروبـــردیـــان تــازە ــك، ی ھنابونوە لــئمیان قوانكی بتازە وانو قئ دەداوە، وتم بابلكۆن ئم لماندا قازانجمان ــكــ نــاكــرــت ـــرد، چــون ـــك نراستیی لخك بشارینوە ویستمرۆ دنیا گۆڕاوە، پئ تدەگر دەســـت ئـــوەی باش تقیقو حلــ دەســت تبگات، ئوەش دەكون ئو دت رۆژــك بخوا داوەوە كس دەنگتان پنادات ئیدی

وازبنن.كاكم دەیگۆ چیرۆكی ساحب ئــو وەك دزەكـــــ و ـــاڵ مچیرۆكی ك ل توارییكی چۆن وتــم ،بینیوم ھولر وتی پیاوك سیارە لیدابو پیاوكی دیك رزگاریكردبوو گیاندبوی و ــــواری ت بــۆ و گــرتــبــوی پۆلیس كــچــی گوای پاڵ خستبوە تۆمتی ــارەكــی خۆی ئـــو بــســیلیداوە، وات رزگاركر ببوە تاوانبار، ئمش رك وەك ك ی چومسكییو بۆچونئھر لداگیركردنی ئمریكا ووتك ھودەدات سیمای خـــۆی جـــوان بــكــات و بــر لوەی پرۆسك دەستپبكات ئامادەكاری بۆ رەونقكردنی

خۆی بكات.ـــــت ـــــ چـــــومـــــســـــكـــــی دە میشھ ئمریكا ســوپــای داگــیــركــربــوون، دەیــانــوێ شرعییت بدەن داگیركردن و بیاسایی بكن لھمانكاتدا ــدن ــان ــی ــك لــ راگ ــای ســوپدەخن كار تنھا بۆ ئوەی ر لــ ــارك ئــو وــنــی رزگخك بگینن نك داگیركر، وەك میشھ ئمریكا واتھر پشانبدەن، رزگاركر چــومــســكــی دەــــــت ئــگــر بكات بــرگــری كسكیش ووتكیان لداگیركردنی ــوا لـــالیـــن ئــمــریــكــاوە ئ ندەخ تیرۆرست تۆمتی پای، بۆی ئمۆ دنیا خۆش گۆڕاوە موقاوەم تیرۆرستو

داگیركریش فریاد رەس.

كاكم گۆتی

خالید ئاژگیی پشمرگیكی چاونترسی رۆژانی خباتسرتیپ جوھر

ی ئیفتیخارمدالیا

خالید ئاژگیی لگڵ پۆلك پشمرگ ل سای ١٩٦١

پشمرگی درین خالید ئاژگیی

نیایی

ز٢٠

١٠/٩

/٢٢

لیوو

یل)ئ

١٤٨)

رەژما

دیور

ك٢ی

٧١٠

ریزب

رە

زایینی٢٠١٠/٩/٢٢

ژمارە(١٤٨)ئیلوولیكوردی

٢٧١٠ینیرەزبری

اییز

٢٠١٠

/٩/٢

٢لی

وویل

)ئ١٤

٨)رە

ژمادی

ورك

٢ی٧١

٠ری

زبرە

زایینی٢٠١٠/٩/٢٢

ژمارە(١٤٨)ئیلوولیكوردی

٢٧١٠یرەزبری

7

پشكۆ علی ساحpshko ali@yahoo.com

پــــــش ئــــــوەی كــــشــكــانــی یــارانــم بــئــ عــــراق بــھــۆیــر بــــتــوە، دەســـتـــی ــت ــوو قبھاوكاری ھاوپیمانان كاتیب ـــوە یــكــگــرتــووەكــان ـــت نالــحــكــم ــس ــل ــج پــــكــھــــنــانــی (م،(٢٠٠٣ إنتقالی)، ل (تمووزیپكھاتكانی ھــمــوو تیدا كــھــبــوو. عــــــراق نــوــنــریــاننونرایتی ئوانی لرەشدا(غــازی وەك كــرد، سوونیانـــــاوەر) و (عــدنــان ی عــجــیــل تــاراوگــ لــ پشتر پــاچــچــی)،بنكی خـــاوەنـــی و ژیـــابـــوونــوون. ــب ن جـــمـــاوەری بــھــــزڕۆكی ئمریكییكان بمش

پرەپدانی بوو لھ گورەیانــراق. عــ لــ نـــوێ تــائــیــفــیــیــتــیتائیفی ئینتیمای بنمای لسرعراقیان پكھاتكانی سیری

. دەكردــــوەی ــــگــــدان ڕەن : شــــشــــم كانونی ھبژاردنی ل كملمالن

: ٢٠٠٥ یكم،ھژموونی ئایین، (٢٠٠٥) سایــژی ــوو وت و ســیــاســتــی كـــردھۆی بووە . تپڕاند سیاسیڕووداوی چــنــدیــن ــــی ڕوودانتائیفی، پاكتاوی و توندوتیژیخـــاوەن پــارتــ ئــایــیــنــیــیــكــانــیزیادی ڕۆیان تائیفی برنامیتر، (بدیل) گــۆڕاوەكــانــی كــرد، ئنجامكانی پــراوــزخــران. ــی ــن ــجــوم ــن ھــــــبـــژاردنـــی ئ(٢٠٠٥/١٢/١٥) لــ نــوــنــرانو ئایین سیاسی ھــژمــوونــی ك ڕەگـــزی دووپـــاتـــكـــردەوە،

سرەكین: الینی (س)خۆیان كوردییكان پارت -١ ــم ب ســونــنــن و عــلــمــانــیــن،ببنمای پشت برنامكانیان -٢ .ســــتــــوەیــــی دەبــــتــــنــــشیعش ھاوپیمانیتی لالینیلــلــثــورة (الـــمـــجـــلـــس االعــــلــــی(حزب العراق)ی فی االسالمیة

. الصدر) حرك) الدعوە)و٣-لــــــالیــــــنــــــی ســـونـــنـــش

ك الــوطــنــي)، الــتــوافــق (جبھة (ســــ) پــارتــی كـــۆبـــوونـــوەیكــوتــلــی بــــم ،ئــیــســالمــیــیــكــــدژی عــــراقــی عــلــمــانــی،لیستی ئایینن، ڕۆی زیادبوونی(القائمة بناوی عالوی) (ئیادنونرایتی الوطنية) العراقیةــی ــژاردن ــب ــ ھ لـــ دەكـــــردن و ئنجامیان نونران ئنجومنی(٢٥) تنھا چونك بوو، خراپبم . ھنا بدەست كورسیانپرلمان ل ناتوانن ئنجامشچاالكیش ئۆپۆزیسیۆنی وەكــوالله . ھرچندە (اية بكن كارئایینی زانایانی و السیستانی)نبوو، برچاویان ڕۆكی ،شیعھاووتیانی ل داوا ئوەی بۆشـــیـــعـــ بــــكــــن بـــــۆ ئــــــوەیئوكاتانی، بگرن دانبخۆیاندا ســریــان، ــرش دەكــرایــھــ كــئاڕاستكردنی ل ڕۆیان بمبــوو بــھــــز ــان ــك ــژاردن ــب ــ ھل ــدە (ســیــســتــانــی) . ھــرچــنشیعكان سیاستمدارە ئدایــوو. ــب ن ڕازی دەســـــت لـــك دابــوو، لدوانی پشتریشو لیستك ناكات الینگری ھیچسیاسی ملمالنی دەرەوەی لپشتگیری ھربۆیش دەبــــت،نكرد، دیــاریــكــراوی لیستكیشیعكانی نبوو، بالین بم

دەنــگــی خــۆیــان ـــارد كــ ڕاســـپئاماژەیك وەك ندەن، بفیۆــالف (االت بــ ــگ دەن بــۆ ئـــوەیبم ھر . الموحد) بدەن العراقیتنانت كاریان كرد، شوەیشدەنگیان شیعكانیش لمانییعــش ســدر)ی ــدا ــت ــوق ــــدا . (م پك كــرد، الینگرانی ل داوایبا مــرجــعــی ڕنماییكانیبشداریكردنیان ب سبارەتجبج ــكــان ــژاردن ــب ھــ ــ لزانا زۆرینی ھروەھا . بكنپشتگیری ــاودارەكــان ن ئایینیالـــعـــراقـــی ــی (االتـــــــالف ــســت ــی ل(مشیر وەك كرد، الموحد)یان الحكیم، سید محمد النجفی،صــادق الــمــدرســی، تقی محمد ــحــائــری، ال الـــشـــیـــرازی، كــاظــمل ــ جــگ ــی)، ــوب ــق ــع ــی مــحــمــد السركردایتی الخالصی) (جواددەكرد سیاسی بزووتنوەیكینكرد ئم لیستی پشتگیری والعراقی (االتالف ئنجامدا ل .كورسیان (١٢٨) ،( الــمــوحــد

بدەستھنا.ئایینی زانایانی بــرامــبــردا لبۆ ــان ــی ــران ــگ ــن ســـونـــنـــش، الیھبژاردن ل كــردن بشداریــاشــیــان ب ــی ــجــام ــن ئ ـــدا و ـــان ھ(ئحمد بارەیوە ل . ھبوو(رئیس ئــلــســامــڕائــی) غــفــور

ڕایگیاند السنی)، الوقف دیوانھــــبــژاردن لــ "بــشــداریــكــردنـــوەی ئ ،ــیــ ئــركــــكــی شــرعــی. گوناھبارە" نكات، جبجیئایینی زانایانی شوە بھمان ھینی نوژی وتاری ل سونن،(٢٠٠٥ یــكــم كانوونی (٩ی وادەی پــــش ڕۆژ (٦) ــــ واتك كردەوە، دوپاتیان ھبژاردن،ئایینی ئرككی بشداریكردنك سوننكان ــی ــن زۆری بــۆیــھبژاردنكانی ل بشداریان(٢٠٠٥ دوومــــــی ـــی ـــوون ـــان (كدەنگیان و كاتیان ئ نكردبوو،عالوی)دابوو (ئیاد لیستی بئنجومنی ھــــبــژاردنــی لــ .،(٢٠٠٥/١٢/١٥) لــ نــوــنــرانل یكك ب دەنــگ و دیــاركــراعرەبی سرەكییكانی لیستــی بـــوون ــت ــری ب دا، كـــســـونـــنـــالــوطــنــيــة) ــق ــواف ــت لــ (جــبــھــة الئایینی بنكیكی خــاوەنــی كــ(عدنان بسرۆكایتی بــوو،و (تاریق ئلھاشمی)، ئلدلمی)بدەستھنا، كورسیان (٤٤) كب وطني) العراقی للحوار الجبھ)موتلگ)، (صالح سركردایتیھنا بدەست كورسیان (١١) كعرەبكان سونن سركردە .دابوو، یاخیبووەكان ب بنیانبشداری گرووپكانیان ئگرڕەھا زۆرینی بكن، ھبژاردنسونن پیی بو بدەستدنن،دەزانـــــن، ـــ ـــن خـــۆیـــان بـــ زۆریڕاســت پشبینییكیان بـــمل وای ئــمــش . دەرنـــچـــووب "ئستا كرد (عدنان دلمی)ڕابگینم، برگریكاران ب چی

جــــبــجــ ــم ــان ــك ــن ــ ــ چــــۆن بلــو كاتدا ئــگــر م؟"، كــبــكــیاخیبووەكان، چكدارە گرووپبنككانی سر بۆ ھرشكانیانــت ــان ــن ــــــرت، ت دەنــــگــــدان ڕاگـــردن دەك ــ ل پــارــزگــاریــشــیــانھــــبــژاردنــی ـــ ل ــگــشــتــی ب .نونران، الینگرتن ئنجومنی بشداریكردن پانری (ئینتیما)لسر ھــاووتــیــان بۆی ــوو، بــــزی ڕەگ ئــایــیــنــی و ــای ــم ــن بكوردو بارەت بس دەنگیاندا .لسر ســونــنــكــان، توركمان. دەنــگــیــانــدا بــنــمــای ڕەگــــزیب دەنگیان سوننكان توركمانالعراقی)داو التركمانی الجبھ)ھنا، بــدەســت كورسیان (١)ــ ــان ــم ــورك ت ــــی ــــن ـــــم زۆری بپاڵ خست دەنگیان شیعكانھــروەھــا . شــیــعــكــان لیست(كوردی ب ك شیعكان، كوردەگورەترین و ناسراون فیلی)نــاوی ــر ژ لــ لكرا ستمیانبیاری ب و ئرانی) (تبعییڕژمی الثورة)ی قیادە (مجلسل ڕۆژی ،(٦٦٦) ژمارە بعس،ب بــوو تایبت ك ،١٩٨٠/٥/٧ــی ــام ــزن ڕەگ وەرگـــرتـــنـــوەیو فیلییكان كوردە ل عراقیو عراق ل دوورخستنوەیانھموو بسرداگرتنی دەســتتنانت . موككانیان و سامانپكھاتی نــاو خست دەستیانھاووتیان ھاندانی كۆمیتی،خزانكانیان. ل جیابوونوە بۆلیستی ب دەنگیان زۆریــنــیــان

دا. الموحد) العراقی (اتالفیانزدەھم بشی

ڤۆ

ش

ھبژاردنی پۆسی كاریگری لســــر و مزھبی ملمالنی"نموونــــ بــــ نونــــران "٢٠٠٥" لــــ عراقــــدا "ئنجومنــــی

محدین كمال پارزەر:ھبژاردنی ٧“مــانــگــ” نــزیــكــیعراق نیشتیمانی ئنجومنیو گلیی ھــمــوو ـــووەو ب ـــواو تسیاسیی نالی رەخنی گازاندەویكال بــشــدارەكــانــی ھــــبــژاردنبرزیش دادگای فیدرای كرایوەوھبژاردنی ئــو ئنجامكانیــداخــوە ب بـــم پــســنــد كـــرد،ھیو پرلمانمان ن ئستا تاسرۆك ن و كۆمار ن ســرۆكــان ــم ــرل پ ــكــ وەزیــــــــران، چــونســــرۆك كــۆمــار ــ ســـرۆكـــو بھروەھا بــووە، تــواو ماوەكیمئ ــــا وات ســـــرۆك وەزیــــــراندەرەوەی ل ناسنامو ب وتكینــازانــیــن یــاســاو دەســـتـــووریـــن،بڕوە چۆن دەوــت كاروباری ٢٠١٠ سای بودجی و دەچت دەست كام بیاری ب و چۆن

دەكرت. سرفــوەو ــت ــرســ ــاپ ـــكـــس ن كــــس لكاربدەستكان و وەزیر ھمووگوندك كــــخــوای ــاو ــاغ ئ وەك و كوشتن رۆژان دەكن، رەفتاركارەباو ئاوو ،ردەوامب رفاندننــاكــوــت، ســووتــمــنــی دەســـتزبخانی ب بووە وت بــازاڕیئــــران ــاو ــوركــی ت كــۆمــپــانــیــاكــانــیو ئــــوردن و ــا و چــیــن و ســوریو برسیتی عــرەبــی، كــنــداویرەشی بای نخۆشی و بكاریل پـــ ــــ ــشــاوە بـــســـر وت ــ كسروشتییكان، سامان و نوترۆژانــ نیشتیمانپروەری گیانیســایــی لـــ ــ ــشــدای ــاشــك لـــ پدراوســـ ــی ــان وت ــدرــژی دەســت

یرانق لم سرمایدارەكان، وسامناك لم شوە و تاڵ و تفتھیچ ك ،دیینائوم ل پ زەنگــزیــك چـــــاوەڕوان دواڕۆژــــكــــی نجاش واتـــا ــان ــن دوژم و ناكرت ســدام پیاوەكانی و سیخوڕ و مس خۆیان دیكتاتۆر حوسنیوەرگرتنوەو دەســت بۆ داوەــــ ــــزمــــوون تــــــكـــشـــكـــانـــدنـــی ئرۆژە بو خوا دیموكراسییكمان،دسۆزانی ھموو ك نكات، رەشو زیــنــدان نخرن وتــكــمــانئم بگومان سدارە، پتی ژردژوارەمــــان زۆر و رەش رۆژە بزوویی زوو ئگر شدایپلو رەش نــچــیــنــوەو بــخــۆمــانــدادۆست نكینوەو جیا لك سپیو نكین دەستنیشان دوژمــن و حزبی وتدەستك ھموو ل واز

نھنین. كسایتییكان وئابووری و سیاسی یرانق ئموتكمانی كۆمیتییی وبرۆژ رۆژ رەنگ ك گرتۆتوە،بت، مترسیدارتر و فــراوانــتــرزۆری ھـــــرە ـــی ـــگ زەن زەبــــــرو گلی و كوردستان سر تودەكعرەبیش عراقی ــبــ كـــورد،بم پدەكوت، زەنگی زەبــرو ٢٣ شیع عراق ب سوننو عرەبیس حكومتی عرەبیان و بیستدەكوت بغدا ئمۆ ،پشت لدەبتوە، راســت ماوەیك پاشكــڕبــــت بــــم گــوــی شــیــتــانو خۆشویست ھولری ئگرئــوە بــكــوــت، حكومتكمانو دوور یكجار ھسانوەیانخــوــنــری بڕز بــۆیــ ،قــوڕســدسۆزەكانی و قارەمان سركردەــی ــان ــدەســت ــارب ــی كـــــورد، ك گــلتاقانكمان، و بڕز تحكومئــنــدامــانــی ـــل، نــوــنــرەكــانــی گئمی دەب كوردستان: پرلمانیدووجــار جارك لجیاتی كــوردئم چارەكردنی بۆ بیربكینوەجاركیان ،ترسییم پ یرانقدووەم جـــاری و عــــراقــی وەك ســد ـــــم ب ــــك، ــــورد ك وەك وەك نــ نونرەكانمان مخابنن نیشتیمانپروەرو عراقییكیمــاران و دسۆز كوردكی وەكپنا بیر و پشت و گازی بكس

و بربستكردن بۆ دەكینوەودژوارە، یرانق ئم لناوبردنیچــاومــانــو ھــمــوومــان لــپــــشمــتــرســی ـــ ب رۆژانــــــ ھـــســـتنونرو بم دەكین، گورەتر پدا بایان ن لپرسراوەكانمانرۆژان ل رۆژێ باران، ن ھاتووەوندیت جوامرانمان ھوستكیكاربدەستكانمان، نونرو للكار دەســتــی كسك ـــك رۆژئاۆز بارە ئم دژی نكشایوەل كورد لپرسراوكی نالبارە، وئامادەش نــبــووەو ئامادە بغداچورەكی و نرم كورسیی نییدەستكوتكانی قوربانی بكاتئستا كورد تا كوردستان، ئمیب و ھوست بــ و خــم بــچند ئگر چونك دەستین،فشاری لژر سیاسی الینكیبیانوێ عراق دوژمنانی بگانوئو تا قیران بردەوام بت ئمپ زەفـــرمـــان دوژمــــن رۆژەی عراق ناب دسۆزانی ئوا دەباتبتایبتیش سركردەو نونرانیخۆپرستی و خزمتكاری كوردبكن قبووڵ سیاسییان نالی ئمزۆر الم بــن،ـ بدەنگ لیان یــاننونركی ئگر شورەیی سیروھی بت:“كورد بغدا ل كوردكسك نیی لسر ھیچ سووریئــنــجــومــنــی ــی ــت ــای بـــۆ ســرۆكقسو شنمچراق“ ئوەزیرانیعتنھا نك كسك ھی ستوھناب ب ب تایبتیش عراقی نابكسكی ھی ناب بكو ،ب كوردواق واق دوورگــی دانیشتوویناشیرین ستوھ ــم ئ بــــت،خۆ و ب دەست ھی كسكیو خم ب كسكی ھی ،ناسنكسكی ھی ،نیشتیمان و گل بلپناو رستپھ خزمتكاروبــرژەوەنــدی پایو پلو ھندێ

تسك. كسایتیگلی دەب چۆن بڕز خونریلسر نبت سووری ھی كوردئستا تا ك جــانــوەرانــی، ئــو راگوزان و ئنفال و كیمیابارانریسوا كوردستان ورانكردنی وكورد ئمۆ تا ئــوانــی ناكن،ب كـــوردســـتـــان بـــ عـــــرەب وئگر نموون عرەبستاندەانن، بۆ

سووریان ھی كورد نونرانیموتگ ساح گروپكانی لسرو جمالدین ئیاد و نوجفی وبعسییكان و جعفری ئیبراھیمھی كورد نونرانی واتا نبت،پۆگرامی ل دەرھناوە سووریانلسر ھی تنھا سیاسی خۆیان،كسك ھر و كاردەكن سوزپی دەب وەزیران سرۆك تدەب

قسم. ریشت ب بن:ل ســیــاســی جیھانی ھــمــوو ــ لحزب ھــمــوو تاكتیكی و رــبــازدیموكراتكانی نیشتیمانپروەرومیللتك یـــا ــك ــ حــزب ــھــان جــینبت، سووری ھی نادۆزیتوەجیاكردنوەی واتــا ســوور ھی ــــان، ــــك ــــان لـــــ خــــراپ ــــك چــــاكو رەش ل سپی جیاكردنوەیھی كاتك واتا تاڵ، ل شیرین رووداوو ھموو ك ،ننام سووریا بن باش ھوستكان دیاردەوشیرین یا بت سپی شتك ھمووپكوە و مڕ خۆ گورگ یان بت

بخۆنوە. ئاوباشكان لناو نونرەكانمان دەبلــنــاو و ھــی بــاشــتــر ھــــبــژــرنزیاتر خراپتر ھــی خراپكانیشســووری ھی بــ بكن ریــســواھی ســوور نــبــوونــی قــتــمــر، دسۆزی نك ــوردەوە ك لالین،یرانق ئــو نھشتنی بۆ نییدەكـــات ــر ــژت در بــــكــو تــمــنــیتندەھ كـــوردیـــش ســنــگــی و ــاوەوەی ن دەرەوەو ل خـــوارەوە

عراق. و كوردستانفیدراییتیان ئستا تا ئوانی ئایاكــوردی بــۆ ناكرت قــبــووڵ پــل چــــارەنــــووس ــی ــاف خـــــاوەن مكشان بچ سیاسییدا فرھنگیببن ئوەن شایستی پوەرك ول داھاتوو وەزیرانی سرۆك بخۆمان خشیم عراقی فیدراڵ؟! بائستا تا نكین، ئوەی نفام ولدەستی با كــوتــووە دەستمانو سواكر ب خۆشمان ندەین،سر كھ ندەین، بھز نیشانباوەڕ دیموكراتم من گوتی: و ھات

نكین.ــــورو ــر بـــ قـــســـی چ ــت بـــا چــیكوا نكین، خــۆش دمان نــرمقاسم عبدولكریم بنكانیو بـــكـــر و ئــحــمــد حـــســـنســدام و عــبــدولــســالم عـــارفكۆنگرەو كۆبوونوەكانی حوسن،و پــاریــس و ئمریكا و لــنــدەن

پار بفری وەكو سوریا ئنقرەوشار و ماڵ الفاوەكانیان توانوەوورانكرد. كوردیان گوندەكانی و

نبین ھوست بــ چیتر ــا دەبھوست ــ ب ــ ل ــرســی ت ئـــو دەبت، بــرەنــگــارمــان وەرگــرتــن تماع و و نزیكتر گورەتر گلكرەنگ ك ترسی، لو درژترەتووشمان وەرگرتن ھوست لحاتك ھموو ل بــم ببت،ــرو دوورت بچووكترو ترس ئــمچونك دەبــــــت، كـــورت ــن ــم تكۆمنی ھموو ھزی وكاتئلــگــڵ ــمــان ــان خــــكــی كــوردســتسركوتنمان دووبـــارە دەبــــت،و دوژمـــــن ـــوەو ـــت ـــ نـــزیـــك دەبو دەكین سرشۆڕ نیارەكانمانفراوانتر دەستكوتكانمان ھموو

دەبت. چسپاوتر وجــالل مــام بــڕــز ــا جنابی دەبو ــانــی كــوردســت و فــراكــســیــۆنــیبغدا لــ كـــورد كــاربــدەســتــانــیو مــیــدان بنوە دیك جاركی دــســۆزی و ــــرانــ گـــورەیـــی دلو دیموكرات عراقی بۆ خۆیانو بكس كوردستانی بۆ فیداڵبكنوەو دووبـــارە زۆر دوژمــندانیشتنكی لــ دەنــــگ بــیــك لیست ل بكن داوا رۆژناموانیھــــبــژاردن ســركــوتــووەكــانــیتــو و تــانــی دراوســـو و لــیرانق بــم كۆتایی زلھزەكاننكن وتكمان چیتر و بننبــقــوربــانــی بــرژەوەنــدیــیــكــانــیــیــن ــوان ــت ب ــــان، بـــــۆئـــــوەی خــــۆیحكومتكیدیموكراتیراستقینوب ــیــزم دروســــت بــكــیــن ــیــدرا فسیاستمداركی سرۆكایتیدەم دەست و ك عراقی رەسن،بــاوەڕی و بت پــاك دەروون و و ـــــواوی بــ دیــمــوكــراتــیــیــت تھبت، كوردستان فیدراییتیو ـــ كــیــمــیــابــاران و ئــنــفــال دەبكوردستان تعریبی و كاولكردنلماوەی خۆ ئگر بكات، ریسوا/١١/١ بــــرواری لــ ــك مــانــگ یكۆتاییان ٢٠١٠/١٢/١ تــا ٢٠١٠حكومتی قــیــرانــو بــم نھنا لـــالیـــن ــــــراوان ف ھـــاوبـــش و دروســت نیشتیمانپروەرەكانھوستی دەبــــ ئــــوا نـــكـــرا ل بت كشانوە دەســت كــوردئندامیتی و كۆمار سرۆكایتیو عراق نونرانی ئنجومنیرۆژە ئو تاوانی با وەزارەتكان،

ك سرشان، توكن رەشماندەبتوەو لمان نزیك بڕۆژ رۆژپــووچــڵ ــان ــم ــان ــك ــوت ــك دەســتدیكتاتۆری رژمكی دەكنوەووتــكــمــان لــ گانب بــ ســر ــان كــوردســت دروســـــت دەكـــــن،زەنــگــی ــــرو زەب ــ ژـــر ــت وــ دەكدــەقــكــان، و ـــەش د دوژمــنــوەرگرتن ھوست میشھ بۆیل ــرە ــخــشــت بــاشــتــر و ســوودبوەرنگرتن، ھوست و بدەنگیـــكـــی دـــســـۆزو مـــوو كـــوردھـــداوا دەنگ بیك نیشتیمانپروەرچیتر نونرەكانمان ك دەكــن،خاوەن و نبن بدەنگ بغدا لھموومان چونك بن، ھوستلژر عراق تائستا ك دەزانینــوە ــت ن بــــنــــدی“٧“ی بـــیـــاریبندە ئم بپی كگرتووەكانیكوردستانوە راق بع واتا مئنتوە دەستی و چتر لژرراستییكشی ،كگرتووەكانیدەستی لژر مئ ك وەیئھیچ بۆی ئمریكاین، دەوــتــیئو ــمــاوەی ل نابینم بـــدووریئمریكاییكان دادـــت مانگییكگرتووەكان نــتــوە بــنــاویئفسركی یا ئمریكی حاكمكینپبس بــســرمــانــدا عــــراقــی عراق لــ كــاتــی حكومتكی و راوــژكــردن بــ دروســـت بــكــاتسوریا و ئران توركیاو لگڵپـــاراســـتـــنـــی ــــۆ ب ـــ ســـعـــودی و میشھ ك برژوەندییكانیان،لگڵبرژەوەندیئمناگونجت،ژیرانو ب لئستاوە دەب بۆیوەربگرین ھوست دووربینانئگینا ئگرك، رووداوو ھر بۆو دەردنن پمان لژر ڕەكبتاوانباركردنی پشیمانبوونوەوـــادات، ن دادمــــان فیسار و فــن ب ــن، ــاری ــب ــاوان ــان ت تــنــھــا خــۆمخۆمان ئستا تــا كــ تایبتیشرۆژی بـــۆ نــــكــــردووە ـــامـــادە ئتایبتی بــ لــــقــومــان و رەش كۆمیتی و ئابووری لڕوویل ریــزەكــانــمــان و پــاكــاگــرتــنــیو جــاســووس و مترسی جــاشبۆی تیرۆریستكان، و بعسی ئامادەو ــان رووداوەك پش دەبھوست خــاوەن دەستبكارو ئژنۆ ل بدەنگ دەست نك بینو شھید خونی بــا بوەستین،كیمیابارانی و ئنفالكراوەكان

نكین. لبیر كوردستان

!!...ب ھوست ب كورد ناب

نیایی

ز٢٠

١٠/٩

/٢٢

لیوو

یل) ئ

١٤٨)

رە ژما

دیور

ك٢ی

٧١٠

ریزب

رە

ژمارە (١٤٨) ئیلوولی ٢٠١٠/٩/٢٢ زایینیرەزبری ٢٧١٠ی كوردی

8

نیایی

ز٢٠

١٠/٩

/٢٢

لیوو

یل) ئ

١٤٨)

رە ژما

دیور

ك٢ی

٧١٠

ریزب

رە

ژمارە (١٤٨) ئیلوولی ٢٠١٠/٩/٢٢ زایینیرەزبری ٢٧١٠ی كوردی

تتایب

ئامادەكردنی: حمید بدرخانــــــــاش مـــــــانـــــــدووبـــــــوون و پو نـــووســـر زۆری ھــوــــكــی رد“كسسئ بیرمند“فرید ــی ســـركـــردایـــتـــی“ی. ــدام ــن ئمكتبی لپرسراوی و ن.ك“ (ی.ن.ك)ە ھــوشــیــاری و بیر بـــڕـــوەبـــری ھــــروەھــــا و ــوەی ــن ــی ــۆ ــك ــ ”ســــنــــتــــری لستراتیژی كوردستان“ە، لبواری نووسین ـــاری ك و ــدن ــان ــی راگرۆكی رۆژنامنووسیشدا و ئو ،یھ ئكتیڤی و كاریگر پاشانیش ل شاخ و لك لنسارۆژنامی ربازی نوێ، شرارە، بردەوامی ب نوێ كوردستانی بــوكــردۆتــوە، نووسینكانی جگ لــ بــوكــردنــوەی دەیــان وەرگانی بتایبتی و كتب

چند كتبك.لگڵ زانــی بباشی بــدرخــان مرھب ئــو بــوكــردنــوەی جارە یكمین بۆ ك نـــاوازەی ھرمی سیاسی ئتسكی مــاوەی ٩٠ ساڵ بۆ كوردستان خشن و كۆمنت شــــوەی بــل جوگرافیای سیاسی ك باس

كوردستان دەكات. بدرخان پرسیاری ل ئسسرد كرد و ئاخۆ لو ھویدا دەیوت

چ ب خونرانی كورد بت؟بــم جــۆرە وەمــی ئسسرد پـــرســـیـــارەكـــی ھــفــتــنــامــی

بدرخانی دایوە.نوان سیاسی مژووی مئ -رگای ل ك ٢٠٠٥“ە، ”١٩١٤و ــســی ســیــاســی ھــرــمــی ــ ــت ئكوردستان نخشی بۆ كشراوە، ــــاوازە كــ لــالیــن ـــارە ن ئـــم كھـــــردوو ئـــامـــادەكـــار“ســـردار محمد عبدولرەحمان و وشیار خۆشناو“ەوە، كاری ئامادەكردن و دیزاینی بۆ كــراوە، ل چاپكی ل ك پۆفیشناڵ رەنگاوڕەنگی چاپی پكھاتووەو الپــڕە ١٨٠ دان ١٥٠٠ تیراژی ب یكمی سنتری ــی ــان ــراوەك ــوك ب ــ للــــــكـــۆـــیـــنـــوەی ســتــراتــیــژی ــــی چین كـــوردســـتـــان، لـــ وت

چاپكراوە. ھر سبارەت ب ناوەڕۆكی ئم كارەی فرید ئسسرد گوتی: ئم كــارە جگ لــوەی یكمین ــامــادە دەكــرێ ئ جـــارە شتی وا لنو تبھ ــدەكــرێ، چــاپ و میللتاندا كاری وا ئنجامدەدرێ، بـــــم ئــــو بـــرھـــمـــ ھـــوڵ ــی بـــردەوامـــی ــوون ــدووب ــان و مشوانو رۆژانم، بۆی ھروەكو ل پشكییكدا ھاتووە: ك باسم بباشی كــردووەو ۆژەیپ لو بــدرخــان ھفتنامی ـــم دەزانیكمینجار بۆ پشنگك وەك

بوی بكاتوە. ،ر دەستدایبی لستو ئئ”ـــوێ كــردنــی ـــاوت ــبــتــ بـــ ت ــای ت

ــاســی ھــرــمــی مــــــژووی ســیـــاوەی نــــوان ـــم كــوردســتــان ل١٩١٤ و ٢٠٠٥دا. وەك زانراوە، ـــاری بــشــــوەی ـــی ئــتــــس زان ب ســبــارەت جوگرافی ونی بــم دەكــــا، پشكش زەوی ئتسی سیاسی تنھا زانیاری ــوەی وــنــی جــوگــرافــی شــــ ببشوەی بكو ناكا، پشكش ل گــوزارشــت جوگرافی ونی رووداوە سیاسییكان دەكاو بم پودانگ ئم چشن ئتس تا دووراییكی زۆر ئندازەیكی سیاسی مژووی ب جوگرافی ــر بــمــانــوێ ــگ ــخــشــ، ئ دەبوردتر بشوەیكی كلسمدەربین، ئم ئتس مژوو و سیاست و جوگرافیا تكھكشی یكتر دەكاو ب پاپشتی جوگرافیا مژووی ب سبارەت ونایك

سیاسی گ دەكا. تاوتوكردنی مژوو بب بینینی الیــكــوە، لھموو كــرەوشــورد ،ویستپ كــ ــوجــۆرەی ب ستم ئئ ،یم پب .دەرناچپشتیوان بۆ تاوتوكردنی مژوو لڕوانگی نخشوە ك ئمش رەنجامس ئــو دنیاییوە ب خشدا نستم ئل دەگات ك مئ ــوەو ــت ــر دەگ وشــ جی دەبت مایی قوكردنی رەوشی پیبردن ب رووداوی مژوویی، ستئ ئـــم ــوە، ــن ــۆڕی ن لـــم ھسنگاندنی بــۆ دەرفــتــــك رووداوەكان بشوەیكی وردتر دەش چونك دەكــا، دەستبر یــك وشــ گــوزارشــت ل چند یك لكاتكدا بــكــا، مــانــایــك نخش ھر ئوەندەی لدەست دێ ك گوزارشت ل تنھا یك

مانا بكا. ل خــشــنــ بــ گــۆڕیــنــی وشـــئتسی سیاسیدا گوزارشتكی بكی پشكشكردنی ل چــە كمترین ــ ل ـــیـــاری زان زۆری چكردنوەیی ئــم پانتاییدا. ل كــ ــو چشنی ب ــاری ــی زانئتسی سیاسیدا دەبینرێ، لی ب تایبت چژكی رادەبینرێ

.خشژوو ببكردنی متاوتوئتسدا لم نخشیك ھر .دایگل پویستی راڤیكی بم لرە دەب ئاماژە بۆ ئوە بابتكان ل ھندێ ك بكرێ پویستیان ب وردەكاری ھبوو ر رەوشـــــ ــن وەی خــوـــــ بـــۆ ئبتوە روونـــتـــر گشتییكی چند وایكرد ئمش بــرچــاو. ــۆ شــیــكــردنــوەی الپـــڕەیـــك بدەرەوەی ـــ ل رووداوەكــــــــــان بۆ یان نخشكان چوارچوەی توانینكی بۆ بانگشكردن رخــان بــكــرێ، كدیــاریــكــراو تــ تر لكی قوویشتنگبۆ ت دەشمژوو یان بینینی بسرھاتكی نیگایكی گۆش لــ دیــاریــكــراو

جـــــــیـــــــاوازەوە، ســـــــوودی لــبكوتوە.

ــشــوە كــ ئــم ــگــی ـــو ســۆن لئتس تایبت ب تاوتوكردنی مژووی سیاسی ٩١سای ماوەی بپی ٢٠٠٥ە، ١٩١٤و نــــوان ب پشتی مژووییكان قۆناغعرەبی و كــوردی سرچاوەی ب ئاماژە لناواخندا بستووەو ســرچــاوەكــان كـــراوە. ھرچی ــ بــۆچــوونــكــانــی ــدی ب ــوەن ــی پسای نودەوتی كۆمسیۆنی ١٩٢٥ی تایبت ب تاوتوكردنی ،یوە ھتی موسی ویالیشكئوا ب تواوی پشت ب راپۆرتی كۆمسیۆنك بستراو پانتاییكی ناو بۆچوونكانی بــۆ گونجاو تاك ــكــرا، ــرخــان ت كــراپــۆرتــــســدا ــ ــت ــــم ئ ســــرچــــاوە للناواخندا ئاماژەی پ نكراوە، ـــــوزادی كــتــــبــكــی بـــڕـــز ن ل ٢٠٠٨ سای ك ندیسموھكۆككی چاپكراوەو سلمانی ــی مــــژوویــی ــك ــای ــۆژی ــۆل ــرۆن كو ١٩٧٥ سانی نوان ــاوەی م٢٠٠٨ە، ئگرچی لزۆر شونی بم كتدا سوود لستم ئئلبرئوەی بــم وەرگــیــراوە، لناو وەرگــیــراوەكــان زانیارییــوە داوەت رەنگیان نخشكاندا

نك ل دوو توی نووسینكاندا، مبدرێ، ئتوانرا ئاماژەیان پنب ئندازەیكی كمتر كتبكی نروەییش“ ــر ــت ت عــلــی ”د. تاوتوكردنی بۆ ك دەگرتوە ـــاســـی ھـــرـــم رەوشــــــــی ســـی ١٩٨٠-١٩٨٨ نــــوان لــمــاوەی ترخانكراوە، بم چانسی ئم زۆرتــرە، ئاماژەپكردن ل بكت بم دوو كتكانی ناو ئزانیارییرەنگیان نخشكاندا ل زۆرتــر

داوەتوە. سربار، ئم ئتس ل ھندێ ئـــســـتـــوورە ــشــت پ رووەوە ل ــك كــســانــزانـــیـــاری كــ ــ برووداوەكاندا بشداربوون یاخود بــارەت بزانــیــاری وردیـــان ســبابت ھبووە، نووسر ھندێ وەر دەزانــــخــتــبــ خـــۆی بــ ب پشكش بــرھــمــــكــی ــ ك ی كــوردی كــردووە كبخانكتــرێ، دەك پشكش یكمجارە

بھیوای سوود ل وەرگرتن“.دەزگــای چاپ و بناوی ل كۆتاییدا بوكردنوەی بدرخان و ھفتنامی دڵ پیرۆزبایی ل ب وە پدرخانبئسسرد“ كــورد“فــریــد بیرمندی دەكین، بھیواین برھمی داھاتووی نــاوازەكــانــی مرھب لــ بــ كی

كتبخانی كوردی.

فرید ئسسرد: ئم ئتس پشتیوان بۆ تاوتوكردنی مژوو ل روانگی نخشوە

فرید سابیر قادر (فرید ئسسرد)لدایكبووی: ١٩٥٦/ ھولر

خوندن: بكالۆریۆس ل بشی دەروونناسی-كۆلیژی ئاداب- بغداد/ ١٩٧٨چاپكراوەكانی:

_ گشكردنی سرمایداری ل كوردستاندا، ١٩٨٦._ شوەی ئاسیایی برھمھنان ل كوردستاندا، ١٩٨٧.

_ لینین، دوو تاكتیكی سۆشیال دیموكراسی، وەرگان، ١٩٨٧._ كوردستان و مسلكانی ئمنی قومی، ١٩٩٨.

_ كوردستان و مسلكانی ئمنی قومی، بوكراوەكانی سنتری لكۆینوەی ستراتیجی كوردستان، چ١، سلمانی ١٩٩٨، چ٢، سلمانی ٢٠٠٠.

- صفحات من تاریخ اذاعة شعب كردستان، بوكراوەكانی بیرو ھوشیاری، ٢٠٠٢. ب ناوی خوازراو“ئامانج كاكسوور“.

_ گیروگرفتی ئاو ل رۆژھتی ناوەڕاستدا، ھاوبش لگڵ د. ئومد نوری حمئمین، بشی یكم، ٢٠٠٣.

_ گیروگرفتی ئاو ل رۆژھتی ناوەڕاستدا، ھاوبش لگڵ د. ئومد نوری حمئمین، بشی دووەم، ٢٠٠٣.

كردستان مركز العراقیة، الدولة ادارة قانون بعد الكردیة المسألة _ ٢٠٠٤، الطبعة الثانية مكتب للدراسات االستراتیجیة، الطبعة االولی سلیمانی

مدبولی ٢٠٠٦._ اصول العقائد البارزانیة، بوكراوەكانی سنتری لكۆینوەی ستراتیجی

كوردستان، سلمانی ٢٠٠٤._ اتجاھات السیاسیة الكردی بعد الحرب العالمیة الثانية بوكراوەكانی

سنتری لكۆینوەی ستراتیجی كوردستان، سلمانی ٢٠٠٨.مولود د. علیاوەیی، بدوع ھاوبش“د. ھولر، ئینسكلۆپیدیای - درخان،“ لكر ببوبمید ئد ئیبراھیم جۆزەلی، حن، د. ئومسئیبراھیم ح

بوكراوەكانی دەزگای بدرخان، ٢٠٠٩، لوبنان، ”١٠“برگ. ل و ٢٠٠٥دا. نوان ١٩١٤ لماوەی كوردستان ھرمی سیاسی ئتسی -

بوكراوەكانی سنتری لكۆینوەی ستراتیژی كوردستان ٢٠١٠، چین.

نك ل دوو توی نووسینكاندا، مبدرێ، ئتوانرا ئاماژەیان پنب ئندازەیكی كمتر كتبكی نروەییش“ ــر ــت ت عــلــی ”د. ب ئندازەیكی كمتر كتبكی نروەییش“ ــر ــت ت عــلــی ”د. ب ئندازەیكی كمتر كتبكی

تاوتوكردنی بۆ ك دەگرتوە ـــاســـی ھـــرـــم رەوشــــــــی ســـی

ترخانكراوە، بم چانسی ئم زۆرتــرە، ئاماژەپكردن ل بكتترخانكراوە، بم چانسی ئم زۆرتــرە، ئاماژەپكردن ل بكتترخانكراوە، بم چانسی ئم

بم دوو كتكانی ناو ئزانیارییرەنگیان نخشكاندا ل زۆرتــر بم دوو كتكانی ناو ئزانیارییرەنگیان نخشكاندا ل زۆرتــر بم دوو كتكانی ناو ئزانیاریی

سربار، ئم ئتس ل ھندێ ئـــســـتـــوورە ــشــت پ رووەوە ل ــ ــ زانـــیـــاری كــســانــــك ك برووداوەكاندا بشداربوون یاخود بــارەت بزانــیــاری وردیـــان ســبابت ھبووە، نووسر ھندێ وەر دەزانــــخــتــبــ خـــۆی بــ ب پشكش بــرھــمــــكــی ــ ك ی كــوردی كــردووە كبخانكتــرێ، دەك پشكش یكمجارە

دەزگــای چاپ و بناوی ل كۆتاییدا بوكردنوەی بدرخان و ھفتنامی دەزگــای چاپ و بناوی ل كۆتاییدا بوكردنوەی بدرخان و ھفتنامی دەزگــای چاپ و بناوی ل كۆتاییدا

دڵ پیرۆزبایی ل ب وە پدرخانبئسسرد“ كــورد“فــریــد بیرمندی دڵ پیرۆزبایی ل ب وە پدرخانبئسسرد“ كــورد“فــریــد بیرمندی دڵ پیرۆزبایی ل ب وە پدرخانب

دەكین، بھیواین برھمی داھاتووی نــاوازەكــانــی مرھب لــ بــ كی

_ كوردستان و مسلكانی ئمنی قومی، بوكراوەكانی سنتری لكۆینوەی

.

_ گیروگرفتی ئاو ل رۆژھتی ناوەڕاستدا، ھاوبش لگڵ د. ئومد نوری

_ گیروگرفتی ئاو ل رۆژھتی ناوەڕاستدا، ھاوبش لگڵ د. ئومد نوری

كردستان مركز العراقیة، الدولة ادارة قانون بعد الكردیة المسألة _ الطبعة الثانية مكتب ،

_ اصول العقائد البارزانیة، بوكراوەكانی سنتری لكۆینوەی ستراتیجی

_ اتجاھات السیاسیة الكردی بعد الحرب العالمیة الثانية بوكراوەكانی

مولود د. علیاوەیی، بدوع ھاوبش“د. ھولر، ئینسكلۆپیدیای - درخان،“ لكر ببوبمید ئد ئیبراھیم جۆزەلی، حن، د. ئومسئیبراھیم ح

ل دا.

دەستپكك ل زانكۆ بووم حزكی گورەم ھبوو، خوندنی با تواو بكم، بم لھندەران، كچی ل ســـایی رژمی پشوو ئوە خون بوو. تا سای ٢٠٠٤ من شـــھادەی زانكۆم وەرنگرتبوو. ئو ســـاتان تنھا بیرۆكی ھندەران، ك لمشكم دەخوالیوە ب ھۆی خوندنوە بوو. سربازیم تواو كردوو یكسر ل بھاری ١٩٧٩بووم ب پشمرگ. پشمرگایتی و بارودۆخكی ھندەرانی ب شوەیك ل بیر بردەموە، ك نك ھر بیری ل نكموە، بلكو دژی ئوانش راوەستم و بنووسم، ك بسر ب پانن، الچبكویشـــمان لوەی سئ كیان بنددا دەھاتن، ھ مئالمانـــدا رەت دەبوون كلك بۆ ھندەران. چند ووتاركی پ حماســـت ب مدەزانی خۆم دەبچی نك ،وانیم نووســـی دژی ئو شۆڕشـــگویســـت و ئارەزووی خۆم ملی دەرەوە بگرم و الیكی ئو رەخنان بر خۆم بكوێ ( ئدی نان تا ســـر بمنـــ وانك عجبایتی بخۆیوە دەبین!). حكایتك زۆر ئاۆز نیی. سرەیشتان نایشنم بكورتییكی شت. لھ جشار بم لكویستخۆش رگشمپ بووم ب ژم: كدەبراستیشدا، ك بووم ب پشمرگ خۆشویستیشم ب الوە نا، دیارە خوا موبارەكـــی بكا كوردایتی ل ھناومدا سرشـــتان دەگڕا، بھر حاأل دوای ١٤ساأل ل خۆشویستی دەبوای بیار بدەم و ئو مسلی یك ال بكمـــوە. ل گفتوگۆی یكتی لگأل میری ١٩٨٤ ئو بوارە رەخســـا ١٩٨٥ كات وە. لنگدا بگۆڕینشكی قنگئاھ ی دەسگیرانیمان للقئگفتوگۆ ل بختی ئم نما دیسان لك دوور كوتینوە، بم پوەدیمان ھبوو. تگبیرمان دەكرد چی بكین. ھرچی دەســـگیرانكم بوو رازی بـــوو ل پشـــمرگایتی گمدا بـــت، بم لبر ئـــوەی تاقانی دایك و باوكـــی بوو، باوكی ب ھیچ شـــوەیك بم چارەســـرە رازی نبوو، ناحقیشی نبوو، چونك ئو كات دوای تكچوونی گفتوگۆ شڕی ئمو یشـــتند تا گرەی دەســـرۆژیش پت زۆر دژوار بـــوو، رۆژ بحكومـــ دەھات كچی ندژوارەدا د م بارودۆخـــكان. باوكی لنفالكیمیـــا و ئتاقانكـــی برـــی بكا بۆ چارەنووســـكی نادیار. دەیگوت: یا تســـلیم بتـــوە، یا بچ بۆ ھندەران. دیارە تســـلیم بوونـــوە ( ال یجوز) بوو، دەنا ل وە باشتان بیستووە، ئكالیی ( ال یجوز)ی ملسر مگئكتبكی بھشتی سوجادی ( رشـــتی مراواری) دەیدۆزنوەو حای دەبـــن. بۆی بیرۆكی چوونـــ دەرەوە ب ناچاری خۆی ســـپاند. دوای ئوەی سركردایتی مایان ئاوەدان ب ل وەزعك گیشتن موافقتیان بۆ كردم بۆ دەرەوە. تحمولتان ھب ھشـــتا بك ل كشـــك ماوە. باوكم تازە ل زیندانی فیرقی چوار بر ببوو دوای ئوەی رابری برام چاالكییكی پشمرگانی كردبوو ل چنارۆكی كۆی. یكسر باوكمیان گرت، ك بر بوو ل ترســـی گرتن ھات الم ل كوســـتانكی ھدن ( كانـــی زیۆك) ماوەیك الم بوو. بم مســـلی زانـــی، ئاگاداری كردم، كـــ حز ناكا كوردســـتان و پشـــمرگایتی بج بھـــم لبر خاتری ژنھنـــان. باوكـــی خكیش ب ھموو جۆرك ھانـــی رۆكانیان دەدا بۆ ئـــوەی پشـــرگایتی نكن، كچی ســـید برایم ل وەزع ســـختدا رگر بوو. ئدی تگبیر؟!. ناچار بووم بۆی روون بكموە، زۆرم ھوڵ دا كلكـــی نبـــوو دوای گوتم تا ھڤال مام جاللیش الی پســـندە. بۆم ركوت ھڤال مام جالل داوای دیتنی من و باوكمی كرد، كاك شردل حوزیش لوێ بوو. دوای چاك چۆنی، یكســـر باوكم بمام جاللی گوت: ئوە برادەرە ( دەســـتی بۆمـــن درژ كرد) دە گوای تۆ موافیقی بچتـــ دەرەوەو تۆ رـــگات داوە، من رازی نیم، گر تۆ رازی بیت، ئوە چـــار نیی. دوای ئوەی مام بســـر شـــانی بای باوكـــم و من رابری و كاتئ ) یرگشـــمپ كرە، دەمبـــرام داھات، گوتی: ماندوو بووە لھاوینی ١٩٨٦ بوو). ل دەرەوە كارمان پتی. ئۆخی ئۆخی! باوكیشم رازی بوو. ھردووكمان ( خۆم دەســـگیرانم) بناو ئاگرو ئاســـندا بجیا و كاتئ ی، كڕمان برەكانی شـــزار حاأل ســـنوری بھ ھاتین و بھم برەی شـــڕی عراق گرم بوو، ھم برەی شـــڕی یكتی دژی بعس لوپڕی دابوو، ب شوەیك داروبردی سركردایتی یكتی و ســـنورەكان ب جاش و سرباز گمارۆ درا بوون. ل شن تاك گوندی نگوزراوی كوردستان، ك لژر دەستی یكتی بوو بیك گیشتینوە ایكـــم و خوشـــككمی لگألدا بـــوو. تومز بناو جاش و بســـر چیاو ربوون، بربســـوەندە ھیالك و بفردا رۆیشـــتبوون، ئب ل ـــی پدۆجۆرك ھاتبوون وەك ژنانی گوندەكان بوون تا نناسرنوە، بتایبتی دەســـگیرانكم لچككی گوگوی لســـر نرا بوو لگأل شرواكی پیاوانی چكن، ك ھی بریكان بوو، چندین پ قورو ماست و پنیری ۆز، كك ئارو قژی تكی الســـتیق، سوأل پگردا رژا بوو، لســـب وەیی خۆم دەمگوت: ئد وە لشیمان ببموەو پیناسمریك ندیتم خمن دەیھنم! دوای ساك پكوە ل پشمرگایتی ل گوزێ و دۆكۆك ی ١٩٨٧ ھاتینكۆتایی سا تمان وەرگرت و للمانیای رۆژھڤیزەی ئبرلینـــی رۆژھت. دوای دوو رۆژیـــش بۆ برلینی رۆژئاوا. جا لرەوە

گاتو گپمنییكانی ئاوارەییم دەست پدەكا.دیارە پشتریش وەك حزو ئارەزووی خۆم الینكی ژیان و گوزەرانم بریتی ل قسی خۆش و نوكتو بایخدان ب الین پكنیناویكان، نك ھمـــوو دەم جدیت. وا بزانم ژیانیش ھـــر دەب واب، ن ژیان ھر ب گاتو گپ بسردەچ و دەڕوا، ن ھر ب جدیات و ئاۆزی سر دەگـــرێ، بـــ پچوانوەگر تكی ندا. زۆر ب دنیاییـــوە دەبژم ئو جۆرە بابتان، ھرچند گاتو پكنین ل خۆ دەگرێ، بم دەتواندرێ چند راســـتیك و چند ســـرەداوكی مژووی ھبھنجرێ، وەك دەن ھموو گاتیك راستییكی تدای. من لو ١٠٢ ئلقی ب ناوی ( رەھندە گپكانی پشمرگایتیم) ل ئاسۆدا ھفتان پش س ساأل بوكردەوە دەنگ و ســـدایكی باشـــی ھبوو، خۆشبختان كسیش نبـــوو دـــی بەنج ل گیانـــوەی، ھرچند ھنـــدێ كس تبینی و

سرنجیان ھبوو، ك ب خۆشحالییوە لم وەرم گرتن.جـــا ئوجارە ل ( بدرخـــان)ەوە رەھندە گپكانی ئاوارەییم دەســـت پـــدەكا بو ھیوایی بتوانم دی خونران ل ھـــر ژمارەیكی نوی ( بدرخان) ی خۆشویســـتدا شاد كم ب قســـی خۆش و پكنیناوی. زۆربی زۆری ئو نوكتان براســـتی لـــ گوزەرانی ئاوارەیی ونامۆییدا روویـــان داوە. ھندكیان، یان زۆربیان خۆم ئاگادارم لیان، ئوەكی

دی ل دانیشتنی بزم و خواردنوە بۆیان گاومتوە. نم، چونككیان بھندواو ھك ناوی تـــموو جاركرێ ھن یـــوانلپیـــان خۆش نیی، بۆی ئاماژە ب ناوك، یـــان چند پتكی ناوەكانیان

دەكم. ســـیرەك لوەدایـــ، ھـــر دوای رۆژـــك ب گیشـــتنمان بـــۆ برلینی رۆژھـــت، چاوەڕی برادەركمـــان دەكرد بمان پڕنتوە بۆ برلینی

رۆژئاوا نوكت دەستی پكرد. چاوەڕوانی ئلقی داھاتوو بن.

رەھندە گپكانی ئاوارەییم

پشەوی سید برایمی

نیایی

ز٢٠

١٠/٩

/٢٢

لیوو

یل) ئ

١٤٨)

رە ژما

دیور

ك٢ی

٧١٠

ریزب

رە

ژمارە (١٤٨) ئیلوولی ٢٠١٠/٩/٢٢ زایینینیرەزبری ٢٧١٠ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/٩/٢

٢ لی

وویل

) ئ١٤

٨)رە

ژمادی

ور ك

٢ی٧١

٠ ری

زبرە

ژمارە (١٤٨) ئیلوولی ٢٠١٠/٩/٢٢ زایینیرەزبری ٢٧١٠ی كوردی

9

لژنی بای فتوا و داواكاری خك لـــ ئســـتا لـــ بـــر ماوەیـــك راگینراوكدا بوكرایوە، ك ھیچ كسك بۆی نیی بب ”لژنی بای فتـــوای ھرمـــی كوردســـتان“ ھیچ كی باشنگاوھ مك بدات، ئفتوایبۆ ئوەی ھیچ مامۆستایكی ئایینی نتوانـــ ب ئـــارەزووی خۆی فتوای حرامكردنی ئم و حكردنی ئو، ئمركردن بم و نھیكردن لو بدات، گرنگتر دەب نگاوە كاتم ھم ئب و فتوایاندواداچوون بۆ ئم بھ كبكرـــت كـــ لژنك دەریـــدەكات و ئـــو كســـی لـــ بیـــارەكان الیدا لپچینـــوەی لگـــدا بكرـــت، بو مانایی ئگر مامۆستایكی ئایینی بـــوای بـــ فتواكـــ نبـــوو، یاخود بگی جیاواز و بھزتری ھبوو، رگای پ بدرت لگڵ لژنی فتوا گفتوگـــۆی لبـــارەوە لســـر بكات، ئگر ئم كارەشـــی نكرد و فتوای پچوانـــی دەركـــرد، لپچینوەی م فتواكانیش بت، ھــــــدا بكرگلوردی ئیجتیھادیـــان لبارەوە بكرێ و بـــوا بـــ خك بھنـــرێ، ك ئم فتوایان بشـــوەیكی زانستی ئنجام

دراون و بگكان بخرنڕوو.لســـر فتـــوادان نموونـــی لـــرەدا ”پشـــینی خانووبـــرە“ دەھنمـــوە، تائســـتاش یـــكال نبۆتـــوە كـــ ئایا پشـــینی خانووبرە بو شـــوەیی كژنل رام، راستیان ح ستا حئ یشـــینم پئ وەی دا كـــفتـــوای ئـــح، بم ئستاش زۆر مامۆستای ئایینی ب حرامـــی دەزانن و ب خك دەن وەری مگرن، ئمش گرفت بۆ خك و مالكانیش وا دەكن ك خك

.نمی فتوا نی بالیژن وای بببرادەرـــك ك خاوەنی دوو ھاوســـر و كۆمـــك منداـــ و بـــ خانـــووە، كات زانی من رۆژنامنووســـم زۆری لكردم شـــتكی لسر بنووسم و داوا لـــ كســـكی دەومنـــد و خرخواز بكـــم پارەی ب قرز پ بدات، ئویش مانگان پارەكی ب قیست بداتوە. ئو بـــرادەرە زۆر پی لســـر ئوە داگرت ك ننووسم ئو كس ھژارە، بكو كسك زروفی باش و ژیانی رۆژانی ،ناشـــ ری پـــت و خـــوە دەچڕببـــم ناتوانـــ خانوو دروســـت بكات و پـــارەی خانووی نییـــ، منیش بنم پـــ دا، ئـــوەی ئـــو داوای دەكات و دەیت بۆی بنووســـم و بیخم ســـر تووەی بكزمانـــی نووســـین، بۆ ئـــبرچاوی الینی پیوەندیدار و لژنی فتواش پداچوونوە ب فتواكانیدا بكات و لســـر فتواكانـــی باوەڕ بـــ خك بھن، نك بو شـــوەی ھر رۆژەی فری جۆركـــی نوـــی داواكاری ببن،

فرموون: بدولخالـــق“ كباح عتـــی ”ســـھاوو ،زەوی“یدانیشـــتووی گوندی ”زەرگكارمندە ل نخۆشخانی گوندەكیان، و دەومنـــد كســـكی دەكات داوا رز پق رخواز دە ملیۆن دیناری بخبدات، بۆ ئوەی خانووی پ دروســـت بـــكات لـــ گوندەكـــی خـــۆی، ئویش مانگان ل مووچكی خۆیدا پارەكی دەداتـــوە و ل دادنـــووس كفالتی بۆ دەكات، بمرجـــك ھیـــچ زیادەیكـــی پشـــینی وەكـــو و ســـر خاتـــنخانووبـــرە حرامی نـــكات (ھبت ب گوتی داواكار و لسر قسی ئو مالیی ئو پرسی پكردووە)، ئمش لپناو ئوەی تووشی ”حرام“ و ”ریبا“ نبت، چونك لســـر قسی مالیك ”پشینی خانووبرەی“ وەرنگرتووە و وەری ناگـــرێ. جـــا ھر كســـك دەیوێ ھـــاوكاری ناوبراو بكات، با

پیوەندی پوە بكات. سوپاس.

sangarzrary@gmail.com

ببا ھ(٤٩)

سنگر زراری

یشت

گ

ببا ھ

حوسن رەسول - برلینچاپی یه کـــه م له ھه ولـــر٢٠١٠، بزاڤی رۆژنامه گه ریـــی کـــوردی له ئه مانیـــا، نووسینی رۆژنامه وان و نووسه ری به سه لیقه کاک ئیسماعیل ته نیا، ژماره ی سپاردنی ٨١٤ی سای ٢٠١٠ی پدراوه و له چاپخانه ی“پاک“ی شاری ھه ولر بـــه جوانتریـــن رنـــووس و بـــه رگ و نرخی س ھه زار دینار، له سه ر ئه رکی ده زگای بـــارزان نیوز بـــۆ توژینه وه و راگه یانـــدن دوای چاپکـــردن بـــه ١٩٢

الپه ره ، بوكراوەتوە.نووســـه ر وه ک خـــۆی لـــه پشـــه کی تر له بیســـت و سنووســـیویه تی زساڵ له پاڵ دابینکردنی بژوی ژیانی، خه ریکی ســـاغکردنه وه و کۆکردنه وه و به دیکۆمنـــت کردنی گۆڤـــارو ڕۆژنامه ھه وـــی یه کـــه م کوردییه کانـــه . چاپکراویشـــی لـــه و بـــواره دا، کتبـــی (بیبلۆگرافیـــای ڕۆژنامه گه ریی کوردی لـــه نـــوان ١٩٧٥ تـــا ١٩٩٣)دا بوو، که لـــه ســـای ١٩٩٨دا، له ھه ولـــر دوای

چاپکردنی بوی کرده وه .ئـــه و کتبـــه (بزاڤـــی رۆژنامه گه ریـــی کـــوردی له ئمانیا) به رھه مـــی ھه وڵ و ماندوبوونی زتر له پنج ســـاه ، که ھیواداره ســـوود به خش بـــت و ببته ژماره یه ک له ژماره کانی ناو کتبخانه ی کوردی. مه به ســـتی لـــه و بزاڤه ته نھـــا چاپکراو(سه رکاغه ز)ه ڕۆژنامه گه ریی و دوورو نزیک خۆی له قه ره ی ڕۆژنامه گه ری(ئه لیکترۆنی، بینراو و بیستراو)

نه داوه . کاک ته نیا، نووسیویه تی ھه به ته ماوه ی چل و س ســـاڵ تمنك و پویستی به ســـاغکردنه وه و به دیکۆمنت کردن ھه یـــه ، دنیایه له بـــه ر خه مســـاردی و

به ھه نـــد ھنگرتنی ئه و مـــژووە ، له الیه ن ده سه تداره په یوه ندیداره کانه وه ، ئه گـــه ر په له ی لنه کـــرێ، له وانه یه لـــه داھاتوویه کی نزیکدا، زۆر بوكراوەی

ده گمه ن و دانسقه له ناو بچن.ھه روه ھـــا نووســـه ر بـــاس ده کات، که ئه و ھوـــی بیـــری نییـــه له که لن و که موکـــوڕی، چونکـــه به ره چـــاوی قه باره ی ڕه وه ندی کـــورد له و وته دا، ده کرـــت، له چـــاو زۆری شـــتی که به داخـــه وه نووســـه ر نه یتوانیوه یـــا زه مینـــه نه ڕه خســـاوه که بـــه ھه مـــوو شـــته کان بزانن و له و کتبه دا تۆماری بکات. بۆ که لن و شته له بیرکراوه کان، ئومـــدی ھه یـــه له چاپکـــی دیکـــه دا، به ھه وڵ و زانیـــاری و یارمه تی الیه نه

په یوه ندیداره کان، دەومندی بکات.نووسر كتبكی به سه ر چوار به شی

:سه ره کی دابه شکردوه، بریتین ل- به شـــی یه کـــه م، زۆر به کورتـــی لـــه بوونـــی ڕه وه ندی کـــوردو جوگرافیای بوکراوه کان و سه رپه رشتکارانیانه وه ده ستی پکردووه و به به رچاو ڕوونی گرفـــت و ئامانجه کانـــی کتبه کـــه ی به

کۆتایی ھناوه .- به شی دووه م، که کاکه ی کتبه که یه باسی ســـه د و چ گۆڤارو ڕۆژنامه و بوکراوه ی کردووه له نوان ســـانی (١٩٦٣ تـــا ٢٠٠٦)دا ده رچووینـــه . لـــه پۆلینکردندا ڕه چاوی ساڵ و مانگه کانی

ده رچوونیانی کردووه .بـــۆ ئاســـانکاری - به شـــی ســـیه م، خونه ر، ھه ر سه دوچ ناونیشانه کانی له سه ر بنچینه ی ئه لف و بی کوردی له

خشته یه کدا پۆلن و تۆمارکردووه .بیۆگرافیایكـــی چـــواره م، به شـــی -کورتی به شـــک له ڕۆژنامه نـــووس و

سه رپه رشتیکارانی نووسیوه . نووسه ر، له به شی یه که می کتبه که دا ســـه رنجی خونه ر بۆ مژووی بوونی کورد له ئمانیادا رادەكشـــ و جگه له باســـکردنی له سه رده می (ســـوتان عه بدولحه میدی دووه م، ســـه عید پاشا له خزانیکی ناوداری شـــاری سلمانی بوو، وه ک بایۆز ده نردرت بۆ قه سری به رلین. له نیســـانی ١٨٨٣ تا تشـــرینی یه که می ١٨٨٥ وه ک بالیۆزی عوسمانی له به رلیـــن ده ســـت به کاربووه ، فوئـــاد پاشای کوری له به رلین خوندوویه تی)

نووسه ر به ھۆی نه بوونی سه رچاوه ی نووسین په نای بۆ ئه و کوردانه بردووه که سانیکی دوورو درژه له ئمانیا

ده ژین، وه ک نووســـیویه تی نووســـه ر له ژـــر ڕۆشـــنایی و چاوپکه وتـــن، به بوای سه رچاوه که کۆنترین (کوردی مانیـــا نیشـــته جعیراقـــی کـــه لـــه ئبووبـــت، ئه ندازیار (عه بـــدو قادر)ه، وه ک ئه ندازیار به نارده (بعثة)، ھاتۆته ئه لمانیـــا و ھـــه ر له ئه لمانیـــاش کۆچی

دوایی کردووه ...)به الم ڕاســـتیه که ی ئه و عه بدو قادره سالی ١٩٣٧ به نارده رۆشتۆته ئه لمانیا، که ســـکی کورد په روه رو چاالک بووه (به نده له باره گای ئاوه دانی له شـــاری به ر لین سای ٢٠٠٠، پرسیارم له به رز دکتۆر که مال فواد له سه ر که سی یه که م له کــــوردان که ھاتۆته ئمانیــــا كرد، وه ک به رزی باســــیکرد و سه رده می ســــه ره تایی چاالکــــی و دامه زراندنــــی یه کتی خوینــــدکاران له ئه وروپا، ھه ر ئه و ھه بووه که زمانی ئه لمانی به باشی زانیوه و ھه رچی نووسین و بوکراوه بــــه زمانــــی ئمانــــی لــــه و ســــه رده م بوکردبته وه نووسین و وەرگانی ئه و بووه . عه بدو قادر له ســــه ره تای نه وه ده کانــــی ســــه ده ی ڕابــــردوو لــــه شاری موینشن کۆچی دوایی کردووه

ھه ر له و شاریش نژراوه .نووســــه ر نووســــیویه ، به شــــی زۆری بوکــــراوه کان، نووســــینی زمانــــی به ھــــه ردوو بووینــــه کــــوردی دیالكتكیــــوە ”کرمانجی ژووروو- کرمانجی خواروو“، چونکه په یامه کان زتر ئاراســــته ی په ناھه نده کورده کان

کراوه ...له درــــژه ی نووســــیندا، له کۆی ئــــه و ســــه د و چل ناونیشــــانه دا، شه ست و پنج دانه یان ته نھا بــــه زمانی کوردی

بووینه .. دوای ئه وه :بیســــت و یه ک دانــــه ته نھا بــــه زمانی ئمانــــی بــــووه . ســــه رنجی خونــــه ر راده کشــــ کــــه زۆرترین بوکــــراوه ئمانیــــا والتــــی لــــه کوردییــــه کان ده رکــــراون. وه ک نموونــــه باســــی له کۆنگــــره ی ”کۆمه ــــه ی خوندکارانــــی کــــورد لــــه ده ره وه ی وت - ئه وروپا“ ده کات، کــــه له حه ڤده کۆنگره ی ئــــه و ڕکخراوه چاالکه تاکو ســــای ١٩٧٥، دوازده یــــان له ئمانیا به ســــتراوه، که دەتواندرێ به ناوه ند و چه قی خه باتی ڕکخراوه خوندکارییه کانییان بژمرین و له ئســــتادا بنکه ی ســــه ره کی حزبه کوردســــتانییه کان ھه ر لــــه ئه لمانیا و

شاری به رلینن.

وه ک نووســــیویه تی، خاوه نــــی ئــــه و بوکراوانه ش، زتر پارت و ركخراوە پیشه یی و سیاســــییه کان بووینه .. که ڕکخــــراوه خوندکارییه کانــــی کورد، به ھه مــــوو باه کانییــــه وه و ده زگاکانی ســــه ر بــــه (پ.ک.ک) و ڕکخــــراوی کۆمکار به شی شریان به رده که وت.

وكراوەكب له کۆی ھــــه ر ســــه دوچھه سه نگاندنی ڕژه یی بۆ کردوون به م

شوه یه :- ”٨٣“ دانه یان، به ڕژه ی له سه دا ٥٩،٢

ناسنامه ی گۆڤاری وه رگرتووه .- ”٥٣“ دانه یان، به ڕژه ی له ســــه دا ٢٥

ناسنامه ی بوكراوەی وه رگرتووه .- ”١٣“ دانه یان، به ڕژه ی له ســــه دا ٩،٢

ناسنامه ی رۆژنامه ی وه رگرتووه .- ”٣“ دانه یان، به ڕژه ی له ســــه دا ٢،١٤ ناســــنامه که یان له نــــوان ڕۆژنامــــه و

گۆڤار دایه .- ”٢“ دانه یان، به ڕژه ی له ســــه دا ١،٤٢ ناســــنامه ی مانگانه ی ھه یه که ئه ویش مانگنامه ی ســــه کۆ ١٩٩٦و کوردستان

- به رلین ١٩٩٨ـه .- ”٢“دانه یان، به ڕژه ی له ســــه دا ١،٤٢

ناسنامه ی ھه وانامه یان وه رگرتووه . - دانه یه کیش ناســــنامه ی وه رزنامه و دانه یه کی دیکه ش ناســــنامه ی له نوان

مانگنامه و ڕۆژنامه دابووه .نووسه ر له بابه تکیدا گله یی له که سانک ده کا که له ھاوکاری که مته رخه م بوون و له ھه مانکاتــــدا ســــوپاس و پزانیــــن بــــۆ که ســــایه تی، دۆســــت و به ده نــــگ

وه چونانی ده کات.

بزاڤی رۆژنامه گه ریی کوردی له ئه مانیا(١٩٦٣ تا ٢٠٠٦)

ئا: حمید ئبوبكر* باست لوە كرد ك ” ل مكسیك نوتژان ل وتكۆتایـــی ن مئ توایـــروویـــدا، پ

مكسیك و ئمریكا یان ل تواوی دنیا؟- ئوە ســـرەتای كۆتایی پیشسازی

نوت ل جیھان.* چۆن؟

وت لكانی نـــســـتا لۆبیســـتتـــا ئ - ،توانا بوون س زۆر زیرەك و بكۆنگر ی دەگاتكنھا داھاتت یكۆمپانیا ھ١٠٠ ملیـــار دۆالر، ئوانـــ نفوســـیان مریكا، لیدانی سیاســـی ئم زۆرە لئمریـــكا خك زۆر ھوـــدەدا تاقی بدـــی خـــۆی برھـــم بنـــ، بـــم ئوانـــ بوونتـــ كۆســـپك ناھن، تا سیاســـتمدارەكانی ئوێ بتوانن ئو بیـــارە بـــدەن و وەبرھنان بكن بۆ وزەی بدیـــل، وزەی بدیـــل چییـــ؟ ئگـــر وقـــودی حیوی یـــان وزەی خۆر تاد...، بیانوویان چ بووە تا ئستا؟ گوتوویان وەبووە كیان ئبیانووەكوزە بدیل گران، ئو زەرەرەی ئستا ل روانگی ژینگوە لیداوە، ســـدان جارە لـــوەی ئگر ئمریكا ل وزەی دیك سوودی وەرگرتبا، دوایی ئمریكا خۆی ١٠٠٪ ئیعتیماد دەكات سر نوتی عرەب، ئـــوەش یكك لو خانی دەگڕتوە سر خوندنوەی سیاسی خۆی، دەنگكی زۆر بھز ھی لسر وێ خـــۆی رزگاركا لمریـــكا دەیـــئئالوودەبوون ب نوت و ئۆباماش زۆر

پشتگیری دەكا.* بدیلی ئو وزەی چیی؟

- وزەی بدیـــل ھی پی دەن وزەی زیندوو، وزەی خۆرە، ل قوزە، ئستا یورەتریـــن كۆمپانیـــای مۆبایل ھگ

٥ ملیـــار دۆالر ســـوودی وەرگرتـــووە قـــوزە، لـــ ســـوودی وزەی تنھـــا ستا دەتوانوە ئم ئنا ،رەتایســـكبك لگڵ نوت و غاز بكا، بم ســـرەتای گۆڕانـــ، ھروەھـــا وزەی كارەبایی، ئســـتا ئۆتۆمبلی كارەبایی یـــك ھكۆمپانیایـــ ،زیادبووندایـــل ل مكجیھانـــدا ی ل ،ســـالیناوی ت و رووداوەی لوزەی كارەبایـــی، ئـــ س ناتوانكـــ ككســـیك رووداومب ئوەندە تكلیفـــی كردووە، لوەدا

تحدا دەكم.* ھۆكاری روودانی ئو كارەسات چیی؟

- كۆمـــك ھۆكاری ھیـــ، یككیان دەگڕتـــوە، كات نبوونـــی بـــۆ دووەم داواكاری زۆر لســـر نـــوت، وایكردووە ئوان بھموو شوەیك

دەیانـــوێ برھمـــی خۆیـــان زیـــاد بكن لژر دەریا، خۆی پیشســـازی دەرھنانی نوت لژـــر دەریا لپاش سای ١٩٧٠ ســـری ھدا، ئوكاتی رەب لی ئۆپیـــك روویدا، عـــزمـــئ وانك و ئی ئۆپی ١٩٧٢ كۆمسانوتیان لـــ رۆژئاوا بـــی، ئگرچی ئـــوان ئواپیكیـــان دانا، بم ھشـــتا زیاتر حسارەك لسر رۆژئاوا بوو، بۆیـــ ئـــوە بـــووە ســـرەتای ئوەی برازیـــل خـــۆی رزگار بكا لـــ نوت، ئستا ل برازیل ٩٠٪ی ئۆتۆمبلكان لســـر ئیســـانۆل لدەخـــوڕن، نوت نییـــ، ئـــوەش ســـرەتای بئاگاھاتن بوو، ئیســـانۆلیش ل میوەو رووەك و شـــتی وا دروســـت دەكرێ، بۆ نموونئســـتا عـــراق دەتوانـــ باشـــترین و

پشكوتووترین وت ب ل ئیسانۆل خورما، چونك ســـوود وەرگرتن ل ب ك روەھا كۆمپانیای دیككرە، ھشـــسرەتای ئاشـــكراكردنی بیری نوت بوو ل ژر دەریای باكوور ل نرویج، ئوان گوتیان ناب ئوەندە پویستمان بـــ عـــرەب بـــ، دەبـــ بزانیـــن ژر دەریای خۆمان چـــی تدای، ئوە پی دەگوترێ ئۆفشـــۆر، نوت لناو دەریا پی دەن ئۆفشۆر و لسر زەوی پی دەن ئۆنشۆر، دەرھنانی یك برمیل نوت لناو دەریا بالنی كموە ٥٠ تا ٦٠ دۆالر تكلیـــف دەكا، قازانجی زۆر كمترە، بم دەرھنانی نوت لسر زەوی ٢٠ تـــا ٣٠ دۆالر تكلیـــف دەكا، ئســـتا زەحمتتـــر بووەو ل ســـعودیا و ئو شـــونان گرانتر بـــووە، عراق یككـــ لـــو وتانی نرخـــی نوت تیدا ھرزانترین نرخ ل ھموو دنیا، ٢٠-٣٠ وەی ماوەی زیاتـــر لرئـــبلساڵ لســـر دەرھنانی نوت ژیاوەو كگكانی پشنخستووە، بگڕینوە كســـیك، لـــی مر رووداوەكـــســـروودانی ئو رووداوە ئمریكا دەیوێ زەریبیكی یكجار زۆر بخات ســـر ئـــو كۆمپانیایانی ك دەیانوێ لناو دەریـــا نوت دەربنـــن، خریك چند مرجكی زۆر قوڕس دابنن و یاســـا دەربكن، دووەم باجی ئو كۆمپانیایی ل م یان چـــوارەم كۆمپانیاییســـ كجیھـــان خریكـــ ئیفالس بـــكا، ٨٠٪ی سھمكی ھاتۆت خوارەوە، یانی ئو وت وای دەبینم كی نتـــئیمپراتۆریئیمپراتۆریتكی الوازە و ب بردەوامی

.یترسی رووخانی ھبشی دووەم

ئحمد ئیحسان رەشاد موفتی: ئیمپراتۆریتی نوت یردەوام ترسی رووخانی ھزەو بھكی بتئیمپرراتۆری

نیایی

ز٢٠

١٠/٩

/٢٢

لیوو

یل) ئ

١٤٨)

رە ژما

دیور

ك٢ی

٧١٠

ریزب

رە

ژمارە (١٤٨) ئیلوولی ٢٠١٠/٩/٢٢ زایینیرەزبری ٢٧١٠ی كوردی

10

نیایی

ز٢٠

١٠/٩

/٢٢

لیوو

یل) ئ

١٤٨)

رە ژما

دیور

ك٢ی

٧١٠

ریزب

رە

ژمارە (١٤٨) ئیلوولی ٢٠١٠/٩/٢٢ زایینیرەزبری ٢٧١٠ی كوردی

درخان دەردەچڵ بگل ریی گشتییكی ھونبالوكراوەیبسرپرشتی: مسعودی مال ھمزەmasoud.press@yahoo.com

ژمارە ٥٧ - ١٤٨، ٢٠١٠/٩/٢٢ی زایینی

پشەوی سید برایمی - برلیندەیانزانی، كۆی زۆربــی خكی ب ــاواجــی ب مۆسیقای تیپی كــسردانكی ھونری ب مبستی ئمانیا ســردانــی ئاھنگگان /٨/١٨ رۆژی بیانی ل ــن. دەكشیاودا روڕەسمكی ل ٢٠١٠ل الین تیپ ئو بڕكردنی بۆ ــان و بــرپــرســانــی ــردۆســت ھــونقایمقامیتی ــردەم ب ل شارەكشـــــــاری كــــۆیــــ بــــ خــــنــــدەو گشتكی ھــیــوای بــایــخــدانــوە ناو لــ و خواستن بــۆ خۆشیان ئــاپــۆڕەیــدا بڕیان كــردن. ئــم دیكی دیمنكی نــدیــمــ ئــو ل زوو ك دەھناموە، بیر بكارو و شستكاندا چۆن كس خك حاجیاكانیان بۆ حج بڕێ

دەكرد!ركخراوی لالین ك ،تیپ ئم بانگھشت عراقییوە رافدەینی كــرابــوو بــھــاوكــاری وەزارەتـــی ھرمی الوانــــی و رۆشــنــبــیــری كـــوردســـتـــان رـــكـــخـــرابـــوو، بۆ ششمین لــ بــشــداریــكــردن ل راقی، كی كلتووری عستیڤاف٨/١٨ ل برلینی پایتختی ئمانیا رۆژی پنج و پــــكــرد ــی دەســتباواجی مۆسیقای تیپی خایاند. تاك تیپی كوردی بوو بشداری تا ھرچند بكا. ستیڤاف ئــم دەزانی نیان ھفتیكیش پش سفر ــوانــن دەت مسۆگری بــدوو ب رادەیـــك تا بۆی بكن، كردبوو، ئامادە خۆیان دییوە ئوجا بـــوون، دنیا كات ــم بخۆ وتنك خرۆشوە جۆش بئامادە كردن. ئو ھونرمندانی : شدار بــوون بریتی بــوون لبتیپ، ســرۆكــی ھاشم- ئحمد ئارەزوو ئیسماعیل- بڕوەبری ھونری، ھمن حمید -عودژەن، فلوتژەن، عبدولرەزاق- سفین كمانژەن، عبدولخالق- سنگر ھروەھا لوژە جالل گۆرانی بژ ری. دەبرۆكی شاندی ھونو سبگوترێ، كوا ئندامانی تیپ لوە زیاتر بوون، بم بداخوە گرفتی نبوونی پاسپۆرتیان ھبوو، وەك مامۆستا سردار ئحمد، جالل ھۆشمند گــۆرانــبــــژان ــز، عــزی ل ســابــیــر. وئیبراھیم و ـــر زایكاتی گیشتنی تیپك بۆ برلین یدا لندان: ئیسماعیل شرمھونئمانیاوە، ھانا قادر ل سویدەوە و پشتگیریكردن بــۆ تایبت بــ

بشداریكردنی تیپك ھاتن. كــ ،ــــ ــــك ــــگ ــــن ــــاھ ئ رۆژی و عرەب كوردو بشداربووانی خۆیان سرسامی بــوون ئمان دەربی ل خۆئامادەكردن و رك و پكی تیپك، ك ھر ھموویان بــــ جـــلـــی كـــــــوردی و كــــوی رازانـــدبـــۆوە، خــۆیــان كۆییانوە ھونرمندكیش ھــر پش لــدەشكایوە. كوردستان ئــای ــا ئـــو كــاتــ ســرپــســتــیــارانــی تفستیڤاك ل بیریان نبوو ئای عــــراق ھــــواســن، لــگــأل دیتنی ئای ئوانیش كوردستان ئای عراقیان دانا. یكم برھمیش، ك پشكش كرا ســروودی ئی رەقــیــب بــــوو. كــ تــا رادەیــــك ندێ لستی ناسیونالیستی ھھ

بم كرد، گرژ عرەبكانی برا زوو چارەسر كرا. ب خۆشحای ـــو رـــــزەوە لــالیــن ـــوردان و ك

كوردەكانوە پشوازی لكرا.كران پشكش برھمانی ئو سرجم ئو برھم كالسیك و نویان بوون، ك تیپی مۆسیقای پدەركردووە، ناوبانگی باواجی تایبتی مۆرككی زۆربــیــان ك خـــۆوە گـــرتـــووە، ب ــ ــی ب كــۆیبۆ وەك: مــقــامــكــان تایبتی بھارە، شیرین عاشقان، فریوی شلوخانان.. بولبول، چھچی ل ھریك گوتن شایانی ھتد. گۆرانبژان لوژە جالل و ئحمد زۆر چی. گۆرانیكانیان ھاشم ھبوون ل ئامادە بووان ھرگیز

ئاشنایتیان نبوو ن ب مۆسیقای باواجیشیان تیپی نــ كــــوردی، دەناسی، بم ئمشوە ھلكی چژ و ناسین بۆ بــوو رەخساو

وەرگرتن ل ھونری كوردی. (CTMI) ركخراوی بانگھشتی كرابووم، ك ركخراوكی جیھانی ب دەدا گــرنــگــی ،یـــانـــدنـــراگـــسیم، جیھانی رۆنامنووسانی بۆ بشداریكردن ل ھسنگاندنی ئو راپۆرت ئابووری و داراییانی ك پشبكیك، بــۆ نــــاردراوە خستووە، رــكــی ــكــخــراوەكــرتووشی رۆژنامنووسكی عراقی ئــوەی زانی خكی ھاتم، دوای رافدەین فستیڤای باسی كۆیم و تیپی بــاواجــی كــرد، كــ چند ئاھنگكی خۆشیان ساز كردووە. دوایی وەك باران كوت پرسیار كردن، دەربارەی كۆی و ھونرو ئدەب و تیپی مۆسیقای باواجی. پی سیر بوو، كات پم راگیاند، ك مژووی ئو تیپ دەگڕتوە

بۆ ٥٣ ساأل لموبر. لسر بــاواجــی مۆسیقای تیپی دەستی ھونرمندی گورە باكوری ل سای ١٩٥٧ دامــزراوە. دوای ١٤ی تمووز، ك نیمچ ئازادیك مۆسیقای تیپی كـــایـــوە ــ ھــاتباواجی گشیكی چندایتی و چۆنایتی ب خۆیوە بینی ب زیاد بوونی ئندامانی تیپ و سازدانی ل بشداری و ئاھنگ چندین

ل ریدا، جگی ھونندین بۆنچكۆی ل سلمانی و ھولر و بغدا و رانیدا. ھروەھا ھاوكاریكردنی ئو كوردستان، ھونرمندانی ـــوون بـــۆ كــۆیــ بۆ ـــات كـــاتـــی ھئاھنگگان. ل دوای بیانی ١١ی گونجاو بواركی ١٩٧٠ ئـــاداری بۆ سیاست ھــر نــك رەخسا، ــۆ ھــونــریــش، ـــزر، بــــكــو ب و ھبۆ باواجی مۆسیقای تیپی بۆییكمین جار چندین گۆرانیان بۆ تلفزیۆنكانی بغدا و كركووك تۆمار كرد، ك زتر ناو و ناوبانگی یكم چندین ختی دەركــرد. بدەست دیكیان ختكانی و دوای ١٩٧٤ەوە لـــ ھــــنــاوە. لباربردنی ئامانجكانی ١١ی ئادار

شــۆڕش پكردنوەی دەســت و شۆڕش ب پوەندیان زۆربــیــان ــدەری ـــردو دامـــزرـــنـــرو ھــان كسرەكی تیپی مۆسیقای شۆڕش ش بوو، كو ھۆیر ئبوون. ھمۆتی چاالكی و كاری ھونریان ل الین رژموە لسندرایوە و بربرەكان دەكران و ھندكیان دوورخرانوە بۆ خوارووی عراق، ئمش ،١٩٧٥ نكسۆی دوای ئندامان پرتبوونی مایی بووە و رۆیشتنیان بۆ شارەكانی دی ب م بش بور. لولتی ھتایببشداری ندانرمھون گیانكی تیپی مۆسیقای ھولرو دامراندنی كـــرد، ــان ــی ــك دی تیپكی ــد چــنبتایبتی ھونرمند وریا ئحمد مامۆستا و ســردار مامۆستا و لخۆی جگ ك محمد، زاھیر براكانیشی سالح محمد ( مام

عو) و سعدوی برایان.ژر ل ك ھونرمندانی، ئو تیپ ئو دامزرنرانی دەستی دوورو لیستكی ـــوون، ب پــیــدا ھر ناتوان راپۆرت ئم درــژە ھــمــوویــان لــ خــۆ بــگــرێ، بــم خۆشبختان زۆربیان ل بواری

ھونری كوردیدا ناسراون. م تیپتی ئخزم و مــاوەی لئدۆستك ھــونــر وەك ــــووم داببرلین، ل بــاواجــی الینگركی ـــ نــاخــیــانــدا ــم دەكــــــرد ل ھــســتھونركی چسپاو دأل و دەروونی

بــ شوەیك كــــردوون، داگــیــر ھسوكوتیان رەفتارو زۆربی ھونرییان بوو. ھرچند ئوان بۆ بشداریكردنی فستیڤای رافدەین ھاتبوون، بم حزو ئارەزوویان وابوو ك ل چند شارو وتكی دیك ئاھنگ بگن، بم لبر ھر ئیقامكیان، كورتی بواری ل برلین تواندرا ئاھنگكی دی نونرایتی ك بـــدرێ، ئنجام می كوردستان برتی ھحكومسوپاسوە پی ھستان. رۆژی و ستبم ــم ئ بــۆ ٢٠١٠/٩/١ــكــخــراوی دەرســیــم ــی رھــۆ ــ ل س دوو رــكــخــرا. كنگئاھ وانل ــوە، ــای ك ھات ئاستنگ ھونرمندی دوو نخۆشبوونی

تیپك، لوەش ئاستنگ تر پش چند كاتژمرك ل دەستپكردنی دتزین ھواكی كنگئاھگیشت سرۆكی تیپك ( ئحمد ھاشم)، ك خوشكی جوانمرگ بـــووە. بــم لــبــر ئـــوەی ئو ھونرمندان ھونرمندی رەسن ھونركیانوە، بــ پــابــنــدن و كیامپ ھگری ھونر چونك ـــریـــن بـــــارودۆخ دەبــ لــ دژوارتئامانج، بــ بــگــات و بــگــیــنــدرێ نگانئاست لـــو ھیچیان بــۆیــئنجامدانی ســر نكردە كــاری كات ،بوە نر ئھ ،كنگئاھھونرمند ئحمد ھاشم گۆرانی دەچــی، ئــامــادەبــووان ھستیان دەكرد، ك ل ناخكی بسنووری ھر .دە گۆرانی خمئامزەوە ل جــار وایكرد چندین ــوەش ئئاھنگك سرەخۆشی لبكرێ و ئافرینی لبكرێ. لوژە جاللیش چندین ب زوكی دەنگ بگــۆرانــیــیــوە سرنجی و مــقــام

ئامادەبووانی راكشا. ت بوو، بتایب دا، كنگم ئاھل كانی كۆیكۆن قامگۆرانی و مب دەنگی زۆی ئحمد ھاشم و سفین مامۆستا و جالل لوژە ئاوارەبووانی كوردیان گڕاندەوە نامۆیی بۆ كوردستان و ھستی ــزان و ڕــ ــ ــ چــپ ــــردن، ب ــز ك كگووتنوەی گۆرانیكان و دواییش گۆرانیی ك بی رەشبڕكپھ

ب سفین مامۆستا شاییكانی ئــــاوازی كــیــبــۆردی ھــونــرمــنــد رانو جوامخشانخۆب باسل، كــرد حــشــریــان كرد ــشــداری ك بحماستیان پكوە ھــمــوو و

خولقاند.دەب ئوەش بگوترێ، رۆژی ئو ئاھنگ ھاوكات بوو لگأل رۆژی كۆی، ك جاران كۆییكانی برلین

سان یادیان دەكردەوە. ئو دا، بۆ ئاماژەم پشتر وەك و بـــووم لگیاندا مــن ـــاوەی مھستكی بـــووم، خزمتیان لــــاخــی ئــو ھـــونـــری بــــرز لــ ن ب ــ ــدانــ ھـــبـــوو، ك ھــونــرمــن وانئ پدەكرد. ھستت سنایی بشداری دەكـــرد، حــزیــان زۆر بكن، بــرلــیــن كۆنسرتكانی كورتی لماوەی بداخوە بم نیشتج بوونیان ھیچ برنامیك ــــی. ل ــان نــمــان دەزان ــبــوو، ی نو گشتی شوەیكی ب ئــورپــا لناومیترۆ تایبتی ب برلین لگۆڕەپانكانی و وستگكانی و جیا یان ب ندان برمرلین، ھونبكۆمأل ب خۆیان ئامرەكانیانوە مۆسیقا یان دەن، گۆرانی یان برامبریان دەمبینی دەژەنـــن، رادەمنن و ب ھستكی چەوە گــوێ لــ ھــونــرەكــیــان دەگــرن، ،سانو كدواییش پارەیان دەدا بھــرچــنــد زۆربـــیـــان وەك من كوردستان ل پارەیان ئــاگــادارم ـــوەی ئم ــوو، بــۆ ئ ــردب قـــرز ك

گشت بكن. میشھ دەبــ نــد، كــرمــھــونــ ،ی بــرەكـــھـــاوبـــوونـــی ھـــونـــھــروا. ئوانیش بــژی، لگیدا ل ســــۆزەوە بــ و ئسپایی بــناو میترۆ ل ناو پاس و ل كاتی وەستایان سوڕانماندا و گــڕان ھر ھموویان گۆرانیان دەگوت، بــمــش ســرنــجــی رـــبـــواران و سرنشینی شمندەفرو پاس و بلكیان رادەكشا. ل گشتكی و گشتیاری پۆتسدامی شــاری پاشای جنیشنی و مژووییدا ئمانیا ل سدەكانی رابردوودا، ك بووین، گالیسكیك سواری بــرزە وغ رایــان دەكشا، دوو بــۆ ئــــوەی شــوــنــ ئـــاســـوارو گشتیاریی جوانكانی ئو شارە ك ،كگالیسك ــاو ن لــ ببینین، جــوان رازابــــۆوە لــ نــاو دیمنی ب ئو شونان دەستیان جوانی سرنشینی دوو كـــرد. گــۆرانــی ناو گالیسكك دوو ژنی ئیسپانی ھاو گالیسكمان بوون. وغكان ــن و ل ــشــت ــ ئــســپــایــی دەرۆی بــدا زریــنــگــی ســـر شــقــامــكــانئاوازكی ك ــات، دەھ ناكانیان چژئامزی پیدا دەبــوو. دیار بوو سرنجی برادەرانی راكشا، ئیدی پكوە كوتن گۆرانی ( بۆ فریوی عاشقان و جزبی دأل وا تایبتی ب كماھیری). دوو ژنـــــوەی دی یــكــــكــی گــنــجــتــر لئاوڕكی سرنجراكشی دایوەو ترخان گوی ببایخدانوە ب .و گۆرانینھا بۆ بیستنی ئكرد تن ئو ن ئم ئاگامان ل خاوەن كاتدا لھمان ك نما، گالیسك ك ــوو، ب گشتیاریمان رــبــری باسی كۆشك و خانوو، ھروەھا

وەك دەكردین. بۆ پیكرەكانی پیشی خۆی، ھر دەب ئنجامی بدا، جا گوی لدەگرن، یان نا گرنگ نبوو بالیوە. دوای تواوبوونی ھر پرسیار، وتنك كگۆرانییچۆن ب ب ئینگلیزی و ئمانی یكتر ــ ب ــان خــۆم ئیسپانی و بـــردەوام ـــان كــرد ناساند. داوای شتی گالیسكت تا گماعبین. جتواو بوو، ك زتر ل سعاتكی قسوە و گۆرانی ــدەم ب خایاند مائاوایی كاتی ل كرد. بڕمان سرسوڕمانی خۆیان نیشان داو

ھر ھموویان ماچ كردین..بوو، یكمینجار ئوە ھرچند جگ ل مامۆستا ئارەزوو، ك پشتر بۆ چند ساك ل ئمانیا بووە، خۆیان خۆشحای ئمانیا، نبدەربـــی بــ ژیـــان و گــوزەرانــی ئــــــرەو رــكــوپــــكــی و خــاوــنــی ماوەیك دوای ــم ب ،شــارەكــسرنجم دا نامۆیی خریك كاریان ئوەی دوای تایبتی ب تدەكا، دوو رۆژ لسر یك باران باری و كشوھوایك ساردی كرد و دووانیان نخۆش كوتن. ھست بــوون: جــۆر مھ دەربینكان لوژە دەیگوت: ئوەندە یادی دایكم كوردستان بگموە ھر دەكــم سدجار ماچی دەكــم. مامۆستا خزانی ئــــوەی ــبــر ل سفین مھابادە خكی و تییرۆژھدەیفرموو: ــوان ئ زاراوەی ب وات ــم دەك منداكانم وەرســی غریبیان دەكا. مامۆستا ئارەزوو گشتكی سب ئیدی دەیــگــوت: مامۆستا ــرد. ك تسلمان ترو ل خــۆی ھمنییكی بــ ھمن خۆی ھستی و دەپیڤی ناخدا د ھاشم، بحمی. كاك ئدەردەبتەمن ل ھموویان گورەتر بوو ھستم دەكرد ل ئارامی دەگڕێ، ماكیتی، شونیش ئارامترین ــوەی ك زانــی خوشكی دوای ئكۆچی دوایی كردووە، نیدەزانی چۆن كات بجمن و بڕی بكا،

بۆ ئوەی ب پرسك بگا.رۆژی ٩/٣ پش نیوەڕۆ كۆمك كــۆیــی بــوویــن لــ فــۆكــخــانــی بڕكردن بــۆ برلین لــ تگل ھــاتــبــوویــن. كاتی مــاــئــاوایــی و ھریكمان و ھات خواحافیزی بۆ الیــك. من لبر ئــوەی ئو ماوەی تا درەنگانی شو لگیان بۆ بۆی ببووم، ھۆگریان بــووم ماوەیك ھستم ب تنیایی كرد، لسر چونك جاركیش چند جادەكاندا گۆرانیمان دەگوت، دوو جار لبر خۆموە گۆرانییكانی

ئوانم دەگوتوە!!ــاوە ل جیاتی ئــوان ئــوەنــدە مــان داوای ك بم، بناویانوە و لكردم من لمبارەیوە وەكیلیان وانــــوو ئــ ــم بـــم: ســوپــاســی ھــ یــارمــتــیــیــان دان و ــم، ك ــك ب ردان و ھاوكاریان كردن، لســنونرایتی ھموویانوە پش می كوردستان لرتی ھحكومخاوەنی جمشید كاك ئمانیا، حمید كاك الزان، چشتخانی مجید كۆیی خاوەنی نووسینگی باسلی كاك ئاریان، فۆكوانی زەنگنو شاخ كاك ھونرمند،

زاھیر خۆشناو.

ل دوو ئاھنگدا ل برلینتیپی مۆسیقای باواجی كۆی حماستی خولقاند

تیپی مؤسيقاي باواجی كۆی - برلین ٢٠١٠/٨/٢٢

نیایی

ز٢٠

١٠/٩

/٢٢

لیوو

یل) ئ

١٤٨)

رە ژما

دیور

ك٢ی

٧١٠

ریزب

رە

ژمارە (١٤٨) ئیلوولی ٢٠١٠/٩/٢٢ زایینینیرەزبری ٢٧١٠ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/٩/٢

٢ لی

وویل

) ئ١٤

٨)رە

ژمادی

ور ك

٢ی٧١

٠ ری

زبرە

ژمارە (١٤٨) ئیلوولی ٢٠١٠/٩/٢٢ زایینیرەزبری ٢٧١٠ی كوردی

11

ئینجا دوای ئو ھموو شتو ماندبووبوون ستانسالفسكی ل پالن و تبینی نووســـین و پۆڤكردن، جارێ"چیخۆف"ب نمایشك دخۆش، نبوو، بم ئم ئزموون الی ستانسالفسكی ھۆشیارییكی نوی واقیعی ناوەكی گش پكرد و زمانی راستقینی پویستی بۆ بانگكردنی ئكتر دۆزییوە، بۆئوەی راستگۆیی كسیم گۆركی"بی "م"م شـــانۆی"االعماق الســـمقیب ،نناوەكی وەدەســـت بئزموونكی گرنگ دادەنرێ ل ھودانی ستانسالفسكی برەو"ریالیزمی ناوەكی". ستانسالفســـكی دە: ھیچ دەرھنرك ناتوان دەست بكاری دەرھنان بكات پش ئوەی بیرۆكی سرەكی شانۆیك ندۆزتوە، بۆ ئمش ھیچ دەرھنرك نابینم، تنانت لشانۆی ھونریش بایخ ب بیرۆكی سرەكی شانۆییك بدات ئـــوە نب، كـــ دەیانبینم پالنی دەرھنان لســـر چند فیلمكـــی ھونری بینا دەكن،"سۆنیا مۆر"دە: لوانی ستانسالفسكی پش مردنی ئفسان بووبت، بم ئســـتا ك ب تواوەتی ئفسانی، چونك ئكتر و دەرھنر و قوتابیانی دراماو مامۆســـتایانی ھمـــوو جیھان ھوی ئوە دەدەن، ك شـــارەزای تیۆر و

نووسینكانی ستانسالفسكی ببن. شوازی ستانسالفسكی وەك چكك بوو دژ ب نواندنی زدەڕۆیی برزبوونوە بوو ب تكنیككی دروستكر بۆ خولقاندنی راستگۆیی كسایتییكان، ئمش چ لشانۆی تراژیدی یان كۆمیدی". ستانسالفسكی "ھمیش باوەڕی ب پشكوتن یتوانایاندا ھی بتوانن یاخود لو ھۆیاندوای ئڕاوە بـــبووەو گو گـــۆڕان ھیارمتی ئكتر بدەن و حزیشـــی ندەكرد بنكیك دابن..." ستانسالفســـكی" لگڵ ئوەی ك دەرھنركی بتوانا بوو، ئوا ئكتركی داھنر و بھرەداریش بـــوو... "ستانسالفســـكی دەـــ: ئكتر ل مۆســـیقاژەنی و ســـماكری بال و ھونرمندانـــی تر جیاوازییكی زۆری نیی"، چونك ئكتـــر نازان بتواوەتی شوازی پیشكی خۆی چۆنو چۆن راھنان بكات، لبرئوەی شارەزای لو بنچینانـــ نیی، كـــ ھونرەكی لی پكھاتووە.. ستانسالفســـكی ژیانی خۆی بۆ گڕان بدوای ئو بنچینان ترخانكرد، ك ھونری نواندنی ل پكدت و توانای كارەكتر ل ئیلھام بكات ب زانستك ربوركوار ئصول و ھاوكشی تایبتی خۆی ھبت، ھروەھا پویست لسر ئكتر ئوە لبیر بكات، ك لبرامبر جماوەر وەســـتاوەو بیوێ خك چپیكی زۆری بۆ لبدەن، ئایا ئو خك بباش یا بخراپ حوكمی لسر دەدەن؟ بكو دەبت پ بدڵ بھموو ھزو توانایكی لسر تختی شانۆ بوەستت و ل قویی ناخییوە ھست ب كسایتییكی خۆی بكات، ھروەھا بتوان خۆی لگڵ رۆك بگونجن و بچت ناو ســـتی ی كوكاتت ئكی باش بیارنج و خر خاوەن ســـكتئ ویســـتی. پكرۆ سوەندەی بوا چی روودەدات، ئدات، كوە نی شانۆ گوێ بختر تس تدبیر ل رابردووی كســـایتییكی خۆی بكاتوە. پویســـت بم ئوكارەسات و بزمانی ك تووشـــی دەبت، دەب كتوپـــ بت ھروەك چۆن الی بینریش كتوپە، بۆ نموون ئو كسی رۆی شالیر دەگێ پویست ئوە لبیر بكات، كوا چۆن ئازار لدەست كچكانی دەكش، ھروەھا"رۆمیۆش"ل شانۆی"رۆمیۆ جولت"ی "شكسپیر"پویســـت ئوە لبیر بكات، كوا خۆشویستییكی تراژیدی

مزن چاوەڕوانی دەكات، ئگینا ناتوان خۆی بۆ ئم رۆ ئامادە بكات.. "ئندری ئنتوان و شانۆی سربست"

"ھنری بیك"ی نووســـر دەربارەی"ئندری ئنتوان"دە: "ئا لم كاتدا پیاوكی دانر و زیرەكمان دۆزییوە، ئكترك ل چشنی یكم، دەرھنركی رەسن، ئویش ئندری ئنتوان. من نام"ئنتوان"شـــانۆیكی نوی تایبتی كردووە یان دروستكردووە، بكو ھۆكی بچووكی بۆ نمایشكردن گرت، لھر مانگ جارك شانۆیكی لم ھۆ بچووك پشكش دەكرد. لرەدا بب ترسوە دەم: كوا شـــانۆی سربســـت توانی بتنھا ھونری دراماتیك ل فڕەنســـا رزگاربكات" یایی ھككی تگۆڕانكاریی ویستی بشـــانۆ پ نتوان رای وابوو، كئ ندریئلھموو شتك، ل ئدەب و نواندن و دیكۆر...ھتد"ئنتوان" ل یك ل الدیكانی فڕەنســـی ل خزانكـــی ھژار لدایكبـــووە، ل تمنی"١٨"ســـایدا رووی كردە ،بھندن جندی خورباری زیرەكی و ھۆشـــمپاریس، پاشـــان ناچاربوو ســـبۆئوەی بتوانت خزان ھژارەكی بڕوەببات، ئینجا ل كتبخانی گشتی كاری كردووەو توانیویتی خۆی فری زۆر شـــت بكات، جا لبرئوە خولیای شـــانۆ بووەو پیوەندی ب تیپ ئارەزوومندەكانوە كردووە، ئو تیپانی ل پاریســـدا بوبوون. بم"ئندری ئنتوان"ویستوویتی بشوەیكی زانستیان بچت ناو جیھانی شانۆ، لبر ئوەش بوو چوو بۆ"كۆنسر فاتوار"، بم ل تاقیكردنوەی ســـرنكوت و وەرنگیـــرا، ئمش بـــووە ھـــۆی ئوەی"ئندری"پنا ببات بر لكۆینـــوەی تایبتـــی خۆی و خۆی فری ھموو رۆـــ گرنگكانی كلپووری كالسیكی بكات و السایی گورە ئكترانی ئو سردەم بكاتوە. دوای ئوەی ئو ماوە دیاریكراوەی بۆ خزمتكردن ل سوپادا تواوكرد، لسای"١٨٨٣"چووە تیپی"سركل جلوا"جا لبرئوەی تاقیكردنوەیكی باشی ھبوو، بوو ب سرۆكی تیپك.. ئم تیپش نمایشكانی ل ھۆكی بچووك و ھژار ل شقامی ئیلزیای ھونرەجوانكان پشكش دەكرد.. ئم نمایشش تایبت بوو ب ئندامانی تیپ و برادەرو دراوسیكان، بم ئاواتكانی"ئندری ئنتوان"زۆر لوە گورەتر بوو، بیری لوە دەكردەوە كوا لتك نووسرە الوەكاندا كاربكات، ئو نووسرانی كوا بردەوام نووسینكانیان ل شانۆیكانی پاریسدا رەت دەكرایوە ھروەھا دەچووە الی نووسرەكان بۆئوەی دەقكی شانۆیی گونجاوی دەست بكوت، بـــم كردەوەكانی ئندری بدـــی بڕوەبرایتی"ئنجلوا"نبوو. ئمش بووە ھۆی ئوەی ك ئندری خۆی و چند ئندامكی ل تیپك جیاببنوەو تیپكی تر بناوی "تیپی شانۆی سربست"دابمزرنن،ھروەھا ھرچندە ئم تیپ كورتی ھبوو، بم ب غۆناغكی گرنگ دەژمردرن ل مژووی شـــانۆی ھاوچرخدا. لوانی بپرسین دەب"ئندری ئنتوان" بكارك ھسابت بۆئوەی كردەوەكانی ب قۆناغكی گرنگ بژمردرت؟ دەب ئوە بزانین ملمالنیك دروستببوو لنوان توژمی تازەگری و یاســـا كۆن و تقلیدییكان لشانۆداو دامزراندنی شانۆی سربست كۆتایی بم ملمالنی ھنا بسركوتنی نوێ بسر كۆندا،"مبستمان لرە شانۆی كۆن و نوی" "ئندری"ھمیش داوای سروشتی دەكرد لشانۆدا"شانۆ پویست رەنگدانوەی ژیان بت و ب فۆف و دەستكاری" ئكتر لسر شانۆ پویست رەوشت و ھسوكوتی وەك ژیانی رۆژان ئاسایی بت.. ب واتایكی تر پویســـت دیواری چوارەم وەك خۆی بمن، بم برجســـتكردنی راستی و واقع دەقاو دەق لســـر شـــانۆ بڕای ئم كاركی شتانو نابجی، ئم وا ھســـوكوت لگڵ ھونر بگشـــتی و شـــانۆ بتایبتی دەكین كوا جۆركن لـــ رازاندنـــوەو جوانـــكاری و دووبارەكردنـــوەی داھنانی ژیـــان لڕوانگی ھونرمندەوە.. گواســـتنوەی رووداوەكانی ژیان دەقاو دەق بۆ ســـر تختی

."كی نابوەو ھیچ گرنگییم دەكاتھای شانۆ كب ر بكرێ زۆر لشانۆ"گ

ئزموونگریت ل شانۆ (١٣)

ھیوا سوعاد یونس

رون

ھ

گۆرانییكی نوی ھونرمند حسن زیرەك ب ڤیدیۆ دەدۆزرتوە

تایبت ب بدرخانسای پار ٢٠٠٩ ل شاری تاران كاستی گۆرانیكی ڤیدیۆیی ھونرمندی گورەی

كـــورد ”حــســن زیــــرەك“ دۆزرایـــــوە، كاست ڤیدیۆییك ونی گۆرانی ”بھار ھاتوە بھار ھات“ی ك ل پایتختی ئران

چاوپكوتنكی ل گیراوە، ونی تاران رۆژنــامــیــی نــووســر و رۆژنــامــنــووس ”نجدەت رەحیمی“ گوتی: گنجك بناوی ،دانیشتووی تاران حمود پورمراد“ كم”گۆرانی لكاتی سپی و رەش كاستكی گوتن ونك گیراوە، گۆرانییك بناوی ”بھار ھات- بھار ھاتوە“ی لگڵ چند مــاوەی ئرانو كــوردی مۆسیقاژەنكی گۆرانیك ٩ دەقیقو ٢٢ چركی، ئوەی پشتر گۆرانیی ئم كاستی ك زانــراوە

بونكراوەتوە. ل گۆرانی ئم ھروەھا رەحیمی گوتی: بكامرای رابردوو شستكانی سدەی پــورمــراد“ ”علی كۆچكردوو ونگری باوكی گنجی ناوبراو ”محمود پورمراد“

ونی گیراوە. گۆرانی ئم دۆزیــنــوەی بۆنی ب ھر وـــنـــگـــیـــراوەی ھــونــرمــنــد حــســن ــ ھــمــوو ئــو ل لــــرەوە داوا ــــرەك، زی”گــۆرانــی، ئگر ك دەكــیــن، زانڕبئو ون، بسرھات“كی بونكراوەی بوی دەكین تكا ،الی ھونرمندەیان شاد ھونرمندە ئــم گیانی بكنوەو گورەیی ھونرمندە ئم چۆن بكن، ــدوای بجماوە ھونر ل ئــوەی كــورد، ئوەی ئمانش بسرھاتكانیتی، و ویستپ بــونــكــراونــتــوە، ئستا تــا ــاوی زیـــرەك خۆیوە ــن ئــازادبــكــرــن وبكــوردی، ھــونــری ئرشیفی نو تبچئاشقانی دسۆزانی ھاوكاری بھیوای

دەنگی ھونرمند حسن زیرەك.شفق: شمم ٥ی دیسمبری ٢٠٠٩،

١٣:٢٢

شانۆگری ھموومان چاوەڕوانین ل كوردستان نمایشكراو ل برلینیش نمایش دەكرێ

تایبت ب ھونری بدرخانھولری وەرزی دەستپكی وەكو ”ھموومان شانۆگری شانۆیی، چـــاوەڕوانـــیـــن“ لــھــرســ شــاری سلمانی“ و دھـــۆك و ــر ــ ”ھــولئایندەیكی ل یاریشب نمایشكراو برلین ل رییشانۆگ ئو نزیكدا

نمایش بكرێ.لـــم شــانــۆگــریــیــدا كــ ھــریــك ـــرەزاق، ـــدول ــســم عـــب لـــــ“د. ھــینعیم، ئیقبال د. ــاردۆس، ــك ری د. رەمــزان، ــوزاد ن ئاكرەیی، تاریق نشئت بشیر، كڤاڵ سدقی، تارا ئیسماعیل، پیوەند عبدولرەحمان، ئكتر وەكـــو ئــیــبــراھــیــم“ ــر ــی زاھ شــداربــوون و سبــ ــ ــارەك ــ ك لمیوزیكژەنی ئمانیش ب شوەیكی پشكش میوزیكیان راســتــوخــۆ رییشانۆگ ئم نمایشكانی كرد، گــلــی ھــۆــی لـــ رۆژ ٢ مـــــاوەی شاری ھولر و رۆژكیش لھۆی

كیش لمانی و رۆژرۆشنبیری سلشاری دھۆك نمایشكرا.

ئیحسان تــایــبــتــدا لــــدوانــــكــی ــ لئم گــوتــی: دەرھــــنــر عوسمانی ل مــــیــشــی ســبــ ریــیــشــانــۆگــ كـــان، كــرە چـــاوەڕوانـــیـــیـــ ــجــی زنفیلمكی لــ شانۆگرییمان ــم ئكــردووە ئامادە ئمریكی ئمانی- ك پیر، خانمكی سفری بناوی دەكــات، عراق كشكانی ل باس پیامكی تنھا شانۆگرییش ئو ،ژیان رییشانۆگ ئو بكو ،نییمرۆڤیش ل ژیانی ھوی زۆر دەدا، من وەكو دەرھنر و مرۆڤ ھوی زمــان كــ دەدەم، قـــوڕس بــابــتــی ھندكمان ،مــوومــانــھــ كشی

ئوانی دیك رەفز دەكنوە.نعیم ئیقبال دكــتــۆرە ھـــروەھـــا شـــدار لــكــی بـــ رــ ــت ــك وەكـــــو ئــدرخــان گــوتــی: ئم كــارەكــ بــۆ ببــشــداری بــ كــ راقیع پـــرۆژە

”كورد، عرەب، سریانی، توركمانی بـــاس ل ئــــمــانــی“ئــنــجــامــدرا، و تیدا دەكــاو دەســت قۆرخكردنی عرەب و كورد ئكتری چندین ـــم دەزان بپویشتی و بـــشـــدارن و رۆشنبیری وەزارەتـــی سوپاسی ھونری بڕوەبرایتی و الوان شانۆی ھولر بكم بۆ برھمھنانی

.رییو شانۆگئ ـــاس ل دكـــتـــۆرە ئــیــقــبــال نــعــیــم ب :ــــی خــــۆی دەكـــــاو دەكــــــــرۆپیر، ك ٣٠ سا شاری ئافرەتكی گنجكی لبرئوەی جھشتووە، دوایی خۆشویستووە، شارەی ئو دۆالر ملیۆنھا و ئوروپا تدەچــوە، دواتـــر دەگــڕــتــوە ــات كــۆدەكشارەكی خۆی و ب پارەكی خۆی

یاری ب خكی شارەك دەكا. رییم شانۆگیارە ئب شایانی باسشاری ل ٢٠١٠/١٠/١٢ رۆژی ل

برلین نمایش بكرێ.

دیمنك ل شانۆی ھموومان چاوەڕوانین

حسن زیرەك ب دەف گۆرانی دەچێ

نیایی

ز٢٠

١٠/٩

/٢٢

لیوو

یل) ئ

١٤٨)

رە ژما

دیور

ك٢ی

٧١٠

ریزب

رە

ژمارە (١٤٨) ئیلوولی ٢٠١٠/٩/٢٢ زایینیرەزبری ٢٧١٠ی كوردی

12

نیایی

ز٢٠

١٠/٩

/٢٢

لیوو

یل) ئ

١٤٨)

رە ژما

دیور

ك٢ی

٧١٠

ریزب

رە

ژمارە (١٤٨) ئیلوولی ٢٠١٠/٩/٢٢ زایینیرەزبری ٢٧١٠ی كوردی

نووسینی: د. مولود ئیبراھیم حسن نووسر و لكۆری مۆسیقا و گۆرانی د. تۆفیق ئاتوون چی دەنووست.. نــدە لرمــــ زیــــرەك یــكــمــیــن ھــونــن ژمـــارەی ــری ھــمــووجــیــھــان كــ زۆرت

گۆرانی تۆماركردووە. وەخت دەنووس زەندی میدیای كرماشان رادیــۆی ل ــرەك زی حسن ی ٢٠٠٠ نامنزیك كاری دەكرد رۆژانبۆ زیرەك دەھات و داوای گۆرانییكانی نامان لو ھندێ دەكــرد زیرەكیان ناو دەخست پارەیان خاوەنكانیان دخوازی گۆرانی داوای و پاكتكان خۆیان دەكرد ل گۆرانییكانی زیرەك

تا بۆیان بوبكرتوە. ـــســـاڵ بــــبــــۆنــــی ســــی و ـــم ئدوای كۆچی سای ھشتمین زیــرەك“ ”حــســن ھونرمند زنجیرەیك وتارم ل ھفتنامی بـــوكـــردەوە، دا ”بــــدرخــــان“ /٦/٨ رۆژی لــ لقئ یكمین ل ژمــارە ”١٢٤“ی ئم ٢٠١٠ و ل كنووسین بــوو، یرۆژنامـــرەك: ـــاوی ”حــســن زی ژـــر نــ داھــــنــان و ــ ل ــاوپ ژیــانــــك پبــوو!؟ ــــدەری دەرب لــ لوانلو ٢٠١٠/٨/٨ی رۆژی ل ھروەھا ــ ژمـــارە ــان رۆژنـــامـــ و ل ــم ھ”١٤٦“دا چاوپكوتنكی گرنگمان وتنكچاوپ ئــو بــوكــردەوە، لــگــڵ بــڕــز ”رابـــ خــانــم“ دوا خــــزانــی ھــونــرمــنــد حــســن زیرەك بووە ك لم چاوپكتندا، نمر مردنی ھۆی یكمجار بۆ حسن زیرەك روون بووەوە و ئوە ئاشكرا بوو ك ساواك ئو دەرمانخواردوو ھونرمندەی ـــو ھـــۆیـــوە پــاش ــــــردووە، ب ك ب و سا دوو نخۆشییكی چــارەســری، دواجــار ل رۆژی رابـــردوو ســـدەی ١٩٧٢/٢/٢٦كورد مزنی ھونرمندە ئم ل و شھیدان كاروانی دەگاتشش و ــســا پنجا تــمــنــی

مانگی دا ژەھر كووژ دەكرێ:دەموێ نووسیندا لم ئوەی ــكــم و ھــــوــســتــی لــســر ببكموە، بچند خاك روونی ئوە ”جیھانی بوونی ھونرمند حسن زیرەك“ـ، چۆن من لم ماوەی دا و لم نووسیناندا چند ”حــســن نووسییوم جــارــك ندی جیھانی“ لرمزیرەك ھون ،واژەیدەست ئم كــاردانــوەی برایكی ــردوو راب ــی لم رۆژانخۆشویست و رۆشنبیرم گلیی بــوون“ـــ ”جیھانی ــم ئ لــســر حسن راست گووتی: ھبوو، !ورەیگ زیرەك ھونرمندكی ك !نیی مانای بو ئــوە بــم

!!كی جیھانییندرمھونــرەك زی بیرنكین لــ ئـــوەش ھــونــرمــنــدــكــی نــخــوــنــدەوار

بوو!! جامن بۆ وەمی ئو برا بڕزەو ش كــزانــڕو بــمــوو ئــبــۆ ھــ رەدا بوا لن، ئو رایر ئسلچند خاك رای خۆم ل بارەی جیھانی بوونی ھونرمند حسن

زیرەك روون دەكموە:ــوونــی ـــا بـــۆ جــیــھــانــی ب ســـرەتخاڵ دوو ھونرمندك، ھــر

.:ویستپكاركی ھونرمندە ئو یكم: ــر كـــس ــشــت ــ كـــــردبـــــ، كــــ پ

!یكردبنھـــونـــرمـــنـــدە ئــــو دووەم: پشوازی جیھان ل ھونرەكی و وت ســـنـــووری و لــــبــكــرێ

!یبوەی خۆی بتنھریك لم دوو خاش، ئگر ھونرمندكی ھر ھونری بۆ ھات پشوە، ئوا ئو ھونرمندە ــچ گــومــانــــك ــی جــیــھــانــیــیــ و ھھریك بۆ چونك ھناگرێ، لــم دوو خــاــ چــنــدیــن مــرج ببن ــدووخــا ئــم تا ،ویستپبواقیع. كلرە زۆر ب پویستی وردەكــــاری نــاو بچم نــازانــم، ــم دوو خــاــوە ئ مــرجــكــانــی ھونری ك دەم: ئوە بــم، بسركوتوویی زۆر زیـــرەك ھناوە بدەست دووخای ئم ل ـــووە و زۆریـــــش ســـركـــوتمرجكانی ھنانی ــدەســت بجیھانی ــ ب بــــوون! بــجــیــھــانــی بوونی ھونری زیــرەك. جا من

،نووسییوم جــارــك چند كــ ،كی جیھانییندرمزیرەك ھونھــونــری بــوونــی جیھانی ئـــوا

زیرەك لم خاندا دەبینم.ژمــــــــارەی زۆری یـــــكـــــم: زۆری و ــرەك زی گۆرانییكانی ـــی، ھــمــوو ـــان ـــك ـــۆدی“ی ـــل ـــی ”مئوانی ك باسی زۆری ژمارەی تا دەكن، زیرەك گۆرانییكانی ئستا ھر یكو باسی ژماریك “٤٠٠٠” ل دەكات ك ژمارەكان دەست گۆرانییوە ھــزار چوار

“١٠٠٠” ــ ــات دەگ ــا ت ــدەكــات، ــ پ “١٠٠٠” ھــزار ل وات گۆرانی، گۆرانییوە بۆ ”١٥٠٠“ ھزارو پنج سد گۆرانی بۆ ”٢٠٠٠“ گۆرانی و ھروەھا ”٣٠٠٠“ گۆرانی و تا ئم گۆرانی. جا “٤٠٠٠” دەگاتژمارانش ھریككیان بگری و ھریككیان راست ب بۆ زیرەك جیھان ھــونــرمــنــدانــی نو ــ ل !نریــكــۆرد شك ،ــ ــارەی ئــم ژممۆسیقا لــــكــۆــری نـــووســـرو ئاتونچی“ ”تــۆفــیــق دكــتــۆر و یكمین ”زیــــرەك :دەنــووســئاتونچی دكــتــۆر ھــونــرمــنــدە ،كانی نانووسژمارەی گۆرانیی:ی دەنووسدوو د بم، بب

- یكمین ھونرمند ل ھموو جــیــھــان كــ زۆرتـــریـــن ژمـــارەی گۆرانی تۆمار كردووە- دیارە ئم ژمارە زۆرەی گۆرانیش، زۆرترین ژمارەی داھنانی تدای، ھروەھا ھونرمندكی شارەزای مۆسیقا وەی فــارس بــوو، لتــنــ ل كستالیتی ”كورد سات“ گووتی: ـــرەك ــد حــســن زی ــرمــن ھــون دانــ “٢٠٠٠” خــاوەنــی بتنیا مامۆستای كاتكدا ل !میلۆدییشــارەزای كــوردو ھونرمندی :ری خالقی“دەزھمۆسیقا ”مــــــزار ـــــا ”ھ ـــــوروپ ھــــمــــوو ئ وابــكــ !نیی میلۆدییان دانـــتنیا بتاقی ھونرمند زیرەك، ئوروپا ھموو ئوەندەی دوو زیرەكیش دیــارە ،یھ میلۆدی

خاوەنی ك .كوەیتن كوڕی !میلۆدیی و گــۆرانــی “١٧٠٠٠”زیرەك ك !نیی سیر ئوە جا میلۆدی و گۆرانی دەومندی میللتكی ــوڕی ك چونك بت. ب دەومندكی دەومندە، وــنــو بــ ھــاوتــا لــ گــۆرانــی و

میلۆدی دا.مـــامـــۆســـتـــای ـــــر ھ دووەم: خالقی مــزھــری ھــونــرمــنــد

:دەنووسكات ل رادیۆی كرماشان لگڵ

مرحوم حسن زیرەك پكوە دانس ــ رۆژان دەكــرد، كارمان نــامــ بــۆ زیـــرەك دەھــــات، ھر زەنــدی“ ”میدیای بــارەیــوە لم گـــوـــنـــدەی رادیــــــۆ و خــــزانــی ھونرمند حسن زیرەك، باسی :دەكات و دەنووس و رۆژانئ نام ھزار دوو نزیكی رۆژانبۆ زیرەك دەھات رادیۆ و داوای گۆرانی زیرەكیان دەكرد، ھندك ــان ــارە“ی لــ خـــاوەن نــامــكــان ”پداوایان و نامكان نو دەخستدەكرد، گۆرانی دخوازی خۆیان بۆ بوبكرتوە، ل گۆرانییكانی زیرەك، ئم نام زۆرە بۆ رادیۆ ئگر گوگرەكانوە، لــالیــن نیشانیكی ھب، ئو نیشانی سركوتوویی و زۆری گوگرو ھواداری زیرەك، ك من تا ئستا نمخوندۆتوە و نشم بیستووە، ھونرمندكی تر، چ كورد و چ غیرە كورد، ئم ژمارە زۆرەی نامی بۆ ھاتب، بۆ رادیۆ، ئگر ل ین، ككبیرن ش لكنزەم١٩٦٢ی سدەی -١٩٥٩ سانی ــردووە، جگ لــوەش زیرەك رابو كـــورد ھونرمندكی وەك ــاری ــ نــــو ب ــشــی، ل ــرەك ــون ھسیاسی و ھونری میللتی كورد بوو ـــۆ رادی تنیا ئـــوە دابــــوو، دەكــردەوە، بو زیرەكی دەنگی دەنا تلفزیۆن و شانۆو سینما و رۆژنام و گۆڤارەكان، ھاوكار ــو ــــــوەی ئ ــ ل ــگ ــــوون، ج ــــب ن

گڕانی فرستی ھونرمندە، وتانی نبوو، وەك ھونرمندك كــۆنــســــرت، ــگ و ــاھــن ئ بـــۆ و ـــــوەی ھـــبـــوو دەربـــــــدەری ئو عراق و ئران نوان ل بوو ئــم دەربــدەریــیــش بــ شكی بوو، بندیخانكان نو گرتنی گرتنكی پــاش عراقی پۆلیسی لگڵ زۆر دانكی ــازار ئ زۆرو ــكــی، ــی ــی ــاھ ــون ـــ گ ـــوو ب ـــم ھـــراق بـــگـــیـــراوی ـــ ــســی ع ــی ــۆل پئیران پۆلیسی دەست دەیداتوە

و پۆلیسی ئیرانیش دەیانخستوە ئوەی و ئران بندیخانی نو پۆلیسی عراقی پیان نكردبوو، پیان دەكرد. ئوان ب زیــادەوە ئاوا ،جیھانیی ھونرمندە ئو دەكرد ل پشوازییان پۆلیسی

نك حكومت و میللت!!؟ سیم: گرووی زیرەك، زیرەك ــورە گ ھونرمندكی ئــگــر ”گرووكی خاوەنی ئــوا بــوو، بڕز ئوەتا، بوو، تایبت“یش ــرەك ــم“ی خــــزانــی زی ــخــان ”رابباسی ئوە دەكات، ك پاش مردنی زیرەك، كۆمكی ئمریكایی دن و دەیانوێ الشی زیرەك بكن و گرووی فحس بكن و بزانن ئو گرووە، تایبت مندییكی .چی دایوە لرووی زانستی ل

ــی پــســپــۆڕە ــن ــات ـــم ھ دیـــــارە ئبخۆڕایی ھروا ئمریكاییكان ـــاداری ـــاگ ـــووە و پــــشــتــر ئ ـــب نھونری زیرەك بووین و بھۆی گــۆرانــیــیــكــانــیــیــوە، ــــگ و دەنبــاوەڕەی ئــو ســر تھاتوونك گرووی زیرەك، گرووكی جیای ل گرووی ھونرمندانی تر، دەنا بۆچی ل ووە دەھاتن و ل شاركی بچكۆی وەكو بۆكان یكجار پارەیكی ئــامــادەبــوون زۆر بدەن تا الش یان گرووی دیارە كوێ! دەست زویرەكیان ل سایی دەنگ و ئاوازی زیرەك ك ــاوەڕەی ب ئو تیشتوونگگــــرووی زیــــرەك گــرووــكــی

جیای، ل گرووی ھونرمندان ئو ــداخــوە ب ــر. ت كسانی و پسپۆڕە ئمریكاییان ل سردەمی ـــرەك ــی زی ــت ــدوو ــن ــــان و زی ژیــرەك ـــوەی زی نــھــاتــوون، بــۆ ئ دانپ گرنگی بم ھست خۆی بكات و دنیام ك زیرەك، رایكی بڕز رای ل دەبــوو، جیاوازی ئوانی ھموو خــانــم“و ــ ”رابك لنگڕاون، گرووی زیرەك و زانایان ئــو دەســت توبكبكرێ، بۆ زانیستیانی پشكنینی

ك بدنیاییوە گرووی زیرەك جیابوو ل گرووی كسانی و تر و ھونرمندانی تر، چۆن ئوەتا زیرەك ل سردەمی نخۆشی و الوازی دا ل وەمی ناسیاركدا ئوە نخۆشییكم من :ــ دە ،دایــ ھــنــاوم و نو سك ل تا دەنـــا گـــــرووم ئــــســتــاش وەك ــــكــی پـــــازدە بــیــســت ســا كــوڕگۆرانیت بۆ دەم! ب! گرووی بوو، جیاواز گرووكی زیرەك چۆن ــوو، ب جیھانی گرووكی مشككی ئنیشتایین: مشكی كسانی مشكی ل بوو جیاواز زاناكان قسی لسر ئاسایی، ئوانی ل مشكی ئنیشتاینیان دنیاییوە ب دیسان پشكنیوە. زیرەك گــرووی ئگر دەیم: بــكــوتــبــایــ دەســـت زانـــاكـــان و بۆ زانستیانی پشكنینی ئویش ــوا بشك زانــاكــان ئ ،كــرابــوایــ یشتنوەی زانستی دەگینكۆلبئو رایی ك: گرووی زیرەك گــرووی ل ،جیای گرووكی گــرووــكــی و ئــاســایــی خكی .جیھانیی گرووكی و یتاقانــنــی پــســپــۆرانــی ـــم ھــات ھـــر ئ ــۆ ب ئــمــریــكــایــی و ھـــوـــدان بدەســت ھنانی الشــو گــرووی ــــــرەك، بـــۆ پــشــكــنــیــن! خــۆی زیبگی گرنگی و جیایی گرووی ”زیــرەك“ە ل گــرووی كسانی تر، دەنا رۆژان ب ژمارە خك ند دەمــرن لرمدەمــرن و ھونئو ھر كچی جیھان، ھموو و داوای الش پسپۆڕان و زانــا پنجم: ناكن. گرووەكانیان نــخــوــنــدەواری زیـــرەك، وەك ئو برا بڕزەم گووتی و زۆری زیــرەك نخوندەواری تریش، كورتییك و كــم و عــیــب بــكچی ئژماردەكن، زیرەك بۆ ــوو ــم ـــ پــــــچـــوانـــی ھ ـــن ب مــو بــڕــزانــ، نــخــوــنــدەواری ئزیرەك ب شانازییك دەزانم بۆ ب و نخوندن زیرەك، چونكھۆی بۆتن زیرەك بوانامیی ئوەی ك ھونرەكی ھیچ كم

.بكی ھو كوڕیی”مــحــمــد ــۆر دكــت ــز ڕــ ب وەك دەنووس موفتیزادە“ سدیقی لــ ھــونــر ھیچی كم ـــرەك ”زینـــبـــوو!“ ئــوەتــا ”رابــــ خــانــم“ خزانی ب وەفــای زیــرەك، زۆر بــزانــایــی زۆر و ســـادەیـــی ــ بدە: ”راست زیرەك ب سواد بــوو، بــم زۆر بــاســواد بوو“ بــم، بــوو، نخوندوار :ببڕاستی خوندەوار بوو! ئگر خوندەواری مرجی برھمداری ـــوا داھــــنــان و داھــــنــان بـــ، ئــــرەك، زی بــرھــمــی زۆری و خوندەوارییكیتی، مرجی ــك ــامــی ــوان ئــگــر ھــمــوو برۆشنبیری و زانــایــی نیشانی ئــوا !نیی كــوانــامــبــ خـــاوەن و نخوندەواری ھموو ،نابنیشانی بــوانــامــیــكــیــش بــبــرھــمــی بت، بــ ــی و ــزان نبنخوندەواری زیرەك ئوەتا بۆ كــ سماند ـــوەی ئ خـــۆی، خوندەواری تنیا ھر داھنان، لرەش !نیی مــرج موانب و خۆی بنخوندەواری زیــرەك ركــابــری بــ و زۆری بــ و دەبــ تــر جاركی برھمیش، بكسكی ب ھاوتاو ب ونو.

بوكراوەیكی ھونریی تایبت ب یادی ھونرمندیدرخان دەردەچڵ بگن زیرەك لسورەی كورد حگ

بسرپرشتی: دكتۆر مولود ئیبراھیم حسنژمارە ٧ - ١٤٨، ٢٠١٠/٩/٢٢ی زایینی

حسـن زیـرەك!!كی جیھانییندرمن زیرەك ھونسح ..ب

حسن زیرەك و تیپی مۆسیقای رادیۆی كرماشان ب سرۆكایتی عبدولسمدی

نیایی

ز٢٠

١٠/٩

/٢٢

لیوو

یل)ئ

١٤٨)

رەژما

دیور

ك٢ی

٧١٠

ریزب

رە

زایینی٢٠١٠/٩/٢٢

ژمارە(١٤٨)ئیلوولیكوردی

٢٧١٠ینیرەزبری

اییز

٢٠١٠

/٩/٢

٢لی

وویل

)ئ١٤

٨)رە

ژمادی

ورك

٢ی٧١

٠ری

زبرە

زایینی٢٠١٠/٩/٢٢

ژمارە(١٤٨)ئیلوولیكوردی

٢٧١٠یرەزبری

13

كرە

زین

سح

زیرەك كسكی جیھانی، ب دەببــ كس ـــرەك زی ـــوو!! كـــورد بزیرەك دەنــا و دەربـــدەر بــوو!!ل زیاتر و جارك ل زیاتر بكتبی نو دەچـــووە دەرگــایــكوكــاتــئــ ”جــیــنــس“ی جــیــھــانــی.و كــــورد دەبــــوو بــ یــكــمــیــنل زیاتر ك ھونرمند، یكمینجینسی دەچت نو كتبی جاریككس مافی ئوەی ب و جیھانی

.بری ھبخواو ركابپ ژیــانــی لــ شــشــم: زیـــرەكــــــدەری دەرب و ــــرەوەری ــــو كو لھاتوویی سایی ل خۆیدا،ــرەكــی، ھــون ســركــوتــوویــیل ـــوە ـــی ب ـــگـــاوی بـــاشـــی ھـــنھونرەكی بوونی بجھانیتیپكی ب ئوەی زیرەك خۆی،ئوەی ب ،ب پشت ل مۆسیقایلپشت ھــونــری دەزگــایــكــیعشیرەتك ــــوەی ئ ــ ب ،بـــپشت ل حكومتكی و حزبكخۆی ژیانی ســردەمــی ل ،بــداھنانی پ و رەسنی بھۆیھونرەكی سنووری كوردستانبی و گوگری عراق و ئرانی وو عرەب فارس تورك و كوردوخۆی بۆ زۆری تریشی و ئرمنییشتگ ــگــی دەن پــیــداكــردوو”دەنگی وەكو جیھانییكانی رادیۆزۆر و ”مۆنتیكارلۆ“ و ئمریكا“ھموو بۆ ئگر تــر، نوەندیندەكرد پشتگیری كس مانئرگری پشگرو شــك بــ ئــوا ١٩٦٦ ك سای ھبوو، زۆریشیبغدا، رادیۆی ل عراق، دتوەو دادەخـــن روودا ب دەرگـــایناكن، تۆمار بۆ گۆرانییكی ھیچبوونی سردەمی ل چ كاتكدا، لپنجاكان سرەتای سانی خۆیبغدا رادیۆی ١٩٥٨ سای ھتاگــوــگــرەكــان زۆری بــشــــكــی حسن ھــونــرمــنــد گــوــگــری ماوەیش ئو پاش بوون، زیرەكگۆرانی برنامیكی ھموو لگۆرانی ،رادیۆی لو داواكراودا،داواكـــــاری ـــن ـــری زیـــــرەك زۆرتدەست ئمجارە كچی ھبوو،نگۆرانی و دەنن ــوە رووی بوەك نـــ ــــــن ـــار دەك ـــۆ تـــۆم بوەری رادیــۆ ل ھونرمندكدشكاندن ئو پاش دەگــرنــوە، ك عراق ل ،ھیواكردن ب وئو لوش، ئران، دەگڕتوەســایــی دەنگی لــ رادیــــۆی كــگوگری زۆری زیرەك دامزراوئو ھــر كـــرد، بــۆ خــۆی پــیــدابرووی دەست ئویش ،رادیۆینــــوەك و وە دەنـــــــــ ــــرەك زیھونرمند ـــوەك ن كــارمــنــدوبۆ نگۆرانی و دەگرنوە وەریو شكستك لرەوە تۆماردەكن،زیرەك بدبختییكی تر یخی

بری نادا. تامردن دەگرێ ولڕووی ”دەنگ“ حوتم: زیرەككرنو ”گوتن“دا داھ ”ئاواز“ وخۆیتی، تایبتمندی خـــاوەنزانــســتــی ـــــڕووی بــــداخــــوە لب ،ندییتمتایب ئو مۆسیقیگۆرانییكانی ھموو كوماكردنیمن بــڕای كــراوە، كزیــرەك نــزیرەك- دەنگی ل گوگرك وەكل“س“خاندا زیرەك ئاوازەكانی

كۆدەبنوە:ك زیرەك ئاوازانی یكم: ئوفۆلكلۆری چ گوتووینتییوە،چ ئاوازی بیانی چ ئاوازی خۆمانبشوەیكی زیرەك تر، كسانیمۆركی گوتوویتییوەو زیرەكانئاوازی ستا بئ لداون و خۆیئــمــش زیـــــرەك دەنـــاســـرـــن،

ل ھزەكانی داھنان. كزھئاوازی ھندك زیرەك دووەم:داھنراوەكانی لئاستی داھناوە،ئاوازی بم، ترن، ھونرمندانی

تایبتی زیرەكن.ئاوازی ھندك زیرەك سیم:ئــاســتــی بـــرزی ــ داھــــنــاوە، كھــونــرمــنــدانــی داھــــنــانــكــانــیكــوردی غیرە و كــورد دیكیئاستی چـــووەتـــ بــــزانــــدووەوس ئــم ك جیھانی. داھنانی

ژمارە ئم لنو تایبتمندییوــرەك، زی گۆرانییكانی زۆرەیبۆ ورەیــــكــی گــــپــشــتــگــیــریــیــزیرەك. ھونری بجیھانبوونی

حسن ھونرمند ھشتم:ندییتمتایب ھموو بو زیرەكویستپ ھیتی ك ھونرییینو تبچ خــۆی مافكی وەكل تــكــا كــتــــبــی“گــیــنــس“لــــرەوەكــورد ــاســراوی ن ھــونــرمــنــدیھموو سگرم“و مامۆستا“ع.ج.بر�زانی ھونرمندە ئــوھـــونـــرەوە ـــــڕووی زانــســتــی لزیرەك ھونری لسر كاریان یك نبك دەنگیان ـــردووەو كھونرییكان زانستیی گب ویاسای لــڕــگــای كــۆبــكــنــوەوئــوە داوای جیھانی ــری ھــونخــاوەن وەك زیــرەك ك بكن،ــــان- ــــوازەك ن نــدیــیــتــمــتــایــبــتبچ بم ،درەنگیش ئگرچیو جیھانی كتبی“گینس“ی نو

خۆی بگرێ. جگای شیاویل پ ژیان ئــم نو ل لرەوەو ــســی بـــ ك ـــــــدەری و دەربزیــرەك زیـــرەك، جگاییی بزۆرو ــاوی ــگ ــن ھ دووالوە لــبوونی بجھانی بۆ نــاوە بــاش

ھونرەكی!ھــمــوو زیـــــرەك ھـــونـــری -١بــوونــی ــی جــیــھــانــی ــان ــرجــك ممۆسیقاو ھونری لرووی ،دایتو ”ئاواز“ ب ناوەرۆكوە، شیعروزۆر ژمارەی و ”گوتن“ و ”دەنگ“نكین لبیر ئوەش داھنانوە،فارسی ”كوردی و زیرەك ب كگووتووە گۆرانی توركی“یش وباش یارمتیدەركی ئمش وھونری بوونی، نتوەیی نو بۆوەك ئوەی دەربدەری زیرەك،و و ئران عراق ل نوان زیرەكھموو ل دەنگی بوبوونوەیتوورك و كورد ك وتانی ئوتر جــارــكــی ــدایــــارســی تــ و فدەوتی نو بۆ دەرە یارمتیئــوا ـــرەك، زی بــوونــی ھــونــریگوگرانی و ھـــواداران ل جگھروەھا تر: وتانی نتوە نوئاوازی گووتنوەی و چاولكردنھونرمند الین زۆر ل زیرەكتو و نتوە كارانی مۆسیقا وئاسیا و رۆژھت جیاكانی جیا

جیھانیش. وو داھنانی پــ و پــــداگــری -٢سرەڕای زیرەك برھمی زۆرناو ژیان، ناخۆشییكانی ھمووزۆر گیاندە زیرەكی دەنگی وراگیاندن و ھونری نوەندیشـــارەزایـــی و پــســپــۆر زۆر و نــتــوان، نو و ــان ــت دەو نو تاك ب زیرەك ھمووی مانئبدبختی و بھژاری و كسیمــاوەتــوە ــوەی ئ كــردوویــتــی،مــیــلــلــتــی لــــســــر ئــــمــــۆ و و ئــكــادیــمــی كـــورد و نــــوەنــدەوستپ كـــورد ھــونــریــیــكــانــیبۆ بینی ،كاركردن بیكن، تنیابوونی جیھانی ب ئم شریتی

زیرەك. حسن ھونرمندزیــرەك، حــســن ھــونــرەمــنــدھموو لــگــڵ كــ سك تنیا ی كـــنـــدەواریـــیـــخـــوو نـــئــــشارەزایانی و پسپۆڕان ھیبوو،غیرە و كوردی كورد مۆسیقاینزیكوە ل ئوانی ھموو كوردلــگــڵ كـــاریـــان نــاســیــویــانــ ول دوورەوە و ئوانش كردووەھموو بــ بیستووە، دەنــگــیــانب زیرەك حسن قناعتوە،”عبقری“ و ”استاد“ مامۆستانــاوی “عجوبئ” و “نابغ” و دوو ھنانشدا ناو لو و دەبنھشتا كاتكدا ل ئــم نین، دڵ نالی مو ھ لكۆینوەی زۆر”داھنان“ و ”ھونر“ رووی ل

ھشتا ترماون ”تایبتمندی“ وچند ئــوا پــی پ نــبــردراوە،لكۆینوەی پاش و تر ساكیو نووسینی و ئكادیمی زانستیدكتۆرا ماسترو نامی چندینلـــســـر الیـــنـــ جــیــا جــیــاكــانــیھــــونــــری زیـــــــرەك- زیـــرەكـــیروون ــان ــۆم ب نــخــوــنــدەوار-خاوەنی كورد میللتی دەبتوە،وــنــو ــ چ قــوتــابــخــانــیــكــی بدەومند دەومندە، تاقانیجــ و بــ لــ ســایــی زیــرەكــیدەربــدەر و ئــاوارەو ب كس!!

نخوندەوارە!! ھژاروكـــس زۆر ــــــوودا، ــــــات داھ لــــلسر دكتۆرا ماسترو نامینخوندەوار زیرەكی كارەكانیھونرو و پسپۆڕی ل وەردەگرندەكـــن! پــیــدا ـــرەك ئــدەبــی زیھونرو ئو الینكی پسپۆڕی الینكانی ھموو نك ،دەبئچــونــكــ ـــــــرەك، ـــرھـــمـــی زی ببرھمكی ـــرەك زی بــرھــمــیتنیا توانای ل ،نالیمھ زۆرو!نیی پسپۆڕك تنیا و كسكل زانستی لكۆینوەی بتوانتواوی برھمی زیرەكدا بكات.زۆركس داھاتوودا ل ربۆیھبـــوانـــامـــی ـــ خــــاوەنــــی ـــن دەبئكادیمی دكــتــۆرای و ماسترزیرەكی برھمكانی سایی ل

نخوندەوار.ئدەبی لالینی دەشنووسم، كستمبم زیـــرەك، ھــونــری و ھونری ل ــرەك زی چــۆن بم:داھــــنــرە! ــــگ مــۆســیــقــا و دەنرووی ل شوە بھمان ــوا ئئگر داھــــنــرە، ئــدەبــیــشــوەشیعری زۆری ھـــرە ـــی زۆربو خۆیتی دانانی گۆرانییكانیفۆلكلۆرن ك ئــوانــش ھمووئــــوە، ــوە ــت ــی ــی ـــوو ن ـــووت و گلداون خــۆی مــۆركــی رەســنــیشیعرەكانی ھــمــوو ئستا و شیعری زیـــرەك، گۆرانییكانیلوەی جگ دەژمردرن، زیرەككوردستان“ ”چریكی كتبی كدــیــكــوە، دوو ھــمــوو بــبــزیرەك شیعری“ دیوان” ب دەبوەك زیـــــرەك و ـــژمــــــردرێ بدیوان” خــاوەن و ”شاعیرك“ئدەبی نو ھاتووەت شیعرە“

و دوور شعیرە ئو چ كــوردی،خۆی ژیانی باسی ك درــژەی،گڕانوەی تا مندایوە، دەكات، ل ١٩٥٨ سای پــاش ئــــران بــۆ كباسی شیعرەی ئو چ عراق،ــاوازە ئ و مۆسیقییكان ئامرەجگ كــ كــوردیــیــكــان دەكــــات،بۆ ،تانباب لم ھریك لوەیكــوردی، ئدەبی ل نون خۆینخوندەواری ھونرمندكی بۆبرھمی ب دەبــن زیـــرەك، وە ”چریكی كتبی ئم ك شیعری، ١٩٦٦ سای ل ك كوردستان“ـزۆر ل كردۆتوە، بوی زیرەكھدەگرێ، لكۆینوە رووەوەكــ زیــرەك لـــوەی وە جگئـــباسی ژیاننامیدا، شیعرە لمل ـــوا ئ ــــات، دەك ــی خـــۆی ــان ژیئو ئاونیكی ھمانكاتیشدابۆ ـــ ـــی ــــــارەی كـــوردەواری رۆژگو كــۆمــیــتــی ـــاری ب ناسینی ــی ــای ــی ــاســی ئــــو جــوگــراف ســیتیدا ــدا مــاوەی لــو كــ زیـــرەكخاك گرنگترین ســوڕاوەتــوە.شیعرە باسی رەو لل بموێ كباسی دا ”زیــرەك“ ژیاننامكی”ئیعتیرافات“ خای ئــوا بكم،چ زیـــرەك دانــپــیــانــان“ كــ” ــ واتل چ و كوردستان چریكی لچ و كریم میرزا نووسینكانیكاستكان، قسكردنانی نو لوــوە، ــوون ــخــۆب ب بـــوا زۆر ــ بزمانكی ب جگایك چند ل

خۆی كارەكانی ب دان رەوانــ دادەن دان بـــوەش و دادەنـــپیان بــنــدیــخــانــكــانــدا ــ ل ــ كدرە شیعرەی ئم كردووە، ھرزیرەك حیكمتكی ك زیــرەك،و ناخۆشی ل پ ژیان لــو و بدەستی خۆی دەربدەرییكیراستگۆیان چند یركس ھناوە،

ئازایان دەفرمووێ: وبڕەب ك گورە، ب كی

تزەحم و دێ لــ منی وەكچاب

زیـــــرەك، ــــو دانـــپــــــدانـــانـــی ئھیچ تا ئستا و كی زیرەكنانداھباسی ك لوانی كورد ل كسوەكــو ژیــانــی خــۆیــان كــــردووە،زیــرەك“ ”حــســن ھونرمندو دەمامك ب ئاوا نیانتوانیوە خۆیان ژیانی واقیعی رەوان زمانونا “وان“ و ”فریشتپا” وەكوبـــزاری ـــرەك زی دەكــــن، ئـــواژیانی ”مــن خــۆی دەفــرمــووێ:كۆتاییدا ل سر“ بردۆت ئاوا خۆمو دەینووسم دییوە دوو ببكسایتییك زیـــرەك، دەیم!و ینو ب ھونرمندكی ووەزیاترەك ل زۆر داھنانكانیب ھونرمندكی جیھانی، بیكات”زیـــــرەك“ە ھـــر ــــم، ئــــوە بو خۆی باسی بجوانی دەتواندەفرمووێ: بكات! ھونرەكی

بھرەیكی ھیچ بۆمن ”ھــونــرب و ــووم ب كــورد نــبــوو! چــۆنقسم دەكم“ بداخوە! كوردیو ســی ئــــوا كــ ئـــمـــۆكـــش،دوایی كۆچی بسر ساڵ ھشتنخوندەوارەدا ھونرمندە ئوو خراپ ھموو لگڵ تدەپڕێ،گۆرانییكانی بكارھنانی ناركــی ــان ــاك دەزگ زیـــــرەك، لـــالیـــندەنــگــی ھشتا راگــیــانــدنــوە!ل ــــرەك، زی ــری ــون ــــرەك، ھ زیھونری پشوەی پشی رزیسرقافلی ئستاش كوردییوھشتا كــچــی ركــــابــــرە، بـــزانیاری ھموو ھن، خكانك ـــارەی ب ــ ل ــان ــكــی ــی ــاگــاداری و ئو “ــ ”رســت ــ ل ــــرەك، ــانــی زی ژیناشیاوگیر ”دەســتــواژە“یــكــیــو ل خـــۆیـــان ـــــووەو نـــاتـــوانـــن بكسایتی ل یشتنگت خــراپزیــــرەك ـــری ـــون ـــــرەك و ھ زیچ چۆن زیــرەك بكن و رزگــاركۆمیتی كسایتییكی وەكنــاســانــدووە خــۆی وەكـــو خــۆیلو رزیشربس راستگۆو ودن ئــاوابــنــاســن! !خۆناساندنبــو نــگــانــالســ ســرپــــیــانــودوژمنكاران دەستواژە رستوخۆ و ــــن دەك ــــرەك ــاســی زی بنانداھ و جوانی ھموو لــوو خۆی ھر زیرەك ك دەبورن،نو ل و یارمتییك ھموو ببرھمی ئاسادا دۆزەخ ژیانكی

چند ئو سر ل دەچن ھناوە،دەســت كــ ــن، خا دەوەســتبسر ـــار رۆژگ و گكۆم و وەك ب داھناوە! ”زیرەك“ی”لنو دەفرمووێ! مزن گۆرانیسنعتكار، قدری بسیتا قومیلنو وای قمڕ عكسی وەكك ئــوانــی لخندا.“ گۆمكیدا، گالیلۆیان سوتاندنی بیاریمیراتگرەكانیان، سدە س پاشداوای و بـــوونـــوە پــشــیــمــان

كرد!! ل لبوردنیانرۆژێ زیرەك كوژەكان بی تۆداوای و ببنوە پشیمان بت

بكن! زیرەك لگیانی لبوردنھــونــرمــنــدــكــی -١ تــــبــیــنــی:”حــــســــن وەك ـــــــــورەی گھــمــوو ـــم ئ ـــــرەك“ لــگــڵ زیك ــی ــاب ــای ن زۆرو ــ ــم ــرھ بــداخــوە ب ھــیــتــی، ســدجــار”رادیــــۆ“ و ”تــلــفــزیــۆن“ـــكــان”ســــتــــالیــــتــــكــــان“ھــــیــــچ و شیاو و ھونری برنامیكیــوەی ــردن ــوك ب ــۆ ب ،یـــان نــیــیــجوانكانی و خــۆش گۆرانییگۆرانییكانی كم زۆر زیــرەك،لگڵ ــوە، ــن ــودەك ب زیـــرەك ژمــــارە ئــــم بــــوكــــردنــــوەیـــی ـــژاردن ـــب ھـــ ش، لــــمــــكــــخوندنوەیك ھیچ گۆرانییكانكگۆرانیی جـــۆری و ــات ك بــۆ

جۆرە دوو زیرەك چۆن ناكن،یككیان ،یــھــ تــۆمــاركــردنــیبغدا رادیۆكانی ل ك وەیئئورزو و كرماشان و تاران وئاستی و ــاركــردن ــۆم ت مــھــابــاد لگڵ ـــرزە، ب تۆماركردنییانرادیۆكاندا ل ی كجیاوازیی ئوئو دووەم تــۆمــاری ــووە، ھــببۆنو ل ك زیرەك یگۆرانییاندانیشتنی لــ و دانیشتنكانداھر جا كردوون. تۆماری تایبتگۆرانی جۆری ھبژاردنی بۆیگۆرانییكانی بۆ گۆرانی، كاتی و!نموون بۆ ،ویستپ زۆر زیرەكو گـــرم ی كــو گــۆرانــیــیــانــــ ئب ژیــان، خۆشویستی ل پنگوگر گۆرانییان ئــم بیستنیژیان، بۆ كارو بۆ دەب دگرمترزیرەك، گۆرانییكانی ل ھندكگریاناوین و خــمــاوی گــۆرانــیو تایبت بكاتی پویستیان ومن بڕای .یھ تایبت رۆژانیمیلۆدییكانی و گۆرانی تواویو بیست بسر دەكرێ زیرەكو رۆژ و شــو چــوار سعاتیساڵ وەرزی چوار ھر و فتھدابشبكرن، ئگر لكۆینوەیبۆ وردیان سروشتی و دەروونی

بكرێ.و ــــــت“ كــــــاســــــ” ئـــــــــو -٢تۆمارگاكان ك ”سیدی“یانی ناركن زۆر دەكنوە، بویان ب زۆر زیانكی و ــادە بــرب و

چۆن ،یندەگ زیرەك ھونریتۆماركردن خراپ و تككردنو ــاكــاو ن ــ ــی ل ــۆران و بــیــنــی گگوگر زەوقــی ك تر ــاری زۆركھونری ب ــان زی و تكدەدەنبۆی دەگینن. زیرەك برزی رۆشنبیری وەزارەتـــی ویستپو بـــھـــ مـــرجـــی ھــــونــــریئم چــاودــری پسپۆر كسانیو بــكــن جـــۆرە تــۆمــاركــردنــانــسزا كــار سرپچی كــســانــی ھونری زیرەك و ئاستی بدەنبپارزن. ھونرمندان ھموو وجوان كاركی زۆر ك ئوەی -٣ب ھونری خزمت شیاوە و وـــرەك زی كــــورد ھــونــرمــنــدیمامۆستای دسۆز دەكات، كاریكــوردی مۆسیقای ل پسپۆر و ل و یگرمس ع.ج مامۆستاو دەست خۆشی لدەكم دوەلسر بت بردەوام ھیوادارم،

.جوان تخزم ئمك كــــــارەی ئــــو ـــســـان دی -٤كورد“ كلپووری ”ئنیستیوتیھونرمندانی بــۆ سلمانی لــرەونقكی و ــردووە ك كــوردینوان ل و كارەكان ب داوە تازەی”حسن ھونرمند كارەكاندا.بۆ تیبتی كـــاری زیـــرەك“یـــشیان ھشت دان ”سیدی“ كراوەوپاكتكدا ل شیاو بشوەیكی تازەیان ژیانكی و كۆكردۆتوەكردووتوەو گۆرانییكاندا وەبرندانرمھون و شارەزایان زۆرزۆر ل گۆرانییكانی ژمارەیكیــد ــرمــن ھــون زووی ــــــی رۆژانخستۆت یان زیــرەك“ ”حسنو ـــوێ نـــــوەی ن ـــر دەســـتـــی بھونرمندە. ئم دەنگی ئاشقانیدەخـــــوازم و ــرە خــۆزگــمــن لــتایبت بــ دەكـــم، لــ تكایان مامۆستایانیھونرمند،مامۆستامامۆستا و خالقی“ ”مــزھــری وەختی كــ “رمــگــســ ج ”ع. زیرەك برھمكانی بۆ زۆرتركارە ئم چونك بكن، ترخاندەوەشتوە. زانڕب لو ھرو ســـوپـــاس لـــگـــڵ دنـــیـــایـــكنوەندە ئم بۆ خۆشیم دەســتسرپرشتیكار مامۆستایانی وكاركر دــســۆزانــی ـــواوی ت و كلپووری ”ئنیستیتۆنی لــمكاركی براستی ك ،كورد“ی

دەكن. لوەختی خۆیدا شیاو

ئاگاداریئاشقانی و بڕز خوندەوارانی بۆھونرمند“حسن دەنگی ھــونــروك بڕزانی ئو ھموو ــرەك“و زیبسرھاتی و ژیان راستی دەیانوێئـــوا ـــن، ـــزان ئــــو ھـــونـــرمـــنـــدە بژمــارەكــانــی ــ ل ــ ك رایــدەگــیــنــیــنبدرخاندا ھفتنامی داھــاتــوویبــو شــیــكــاریــیــ ـــو لــــكــۆــیــنــوە ئئیبراھیم مولود ــ“د. ك دەكینوەلـــژـــر ــــی. ــــت ــــردووی ــــن“ك حــــسبۆچی(حسن ئران. ناوی“ساواكی

زیرەك)ی كوشت“.بن. چاوەڕوان

ششم بشی

عبدە نجات ، زیرەك حسن ، (پت) سعید حاتم ، (كمان) رەمزی سردار ، (دەف) بدەوی نوری راستوە لسلمانی فۆتۆ/ رەفیق (شیعر) چاك رەفیق ، (كمان) دیالن قادر ، كاك (عود) مح (شمشاڵ)،

!نیی میلۆدییان دان ”ھزار ئوروپا ھموو دەنووست: خالقی مزھری ھونرمندیھ میلۆدی ئوروپا ھموو ئوەندەی دوو تنیا بتاقی زیرەك، ھونرمند وابك

نیایی

ز٢٠

١٠/٩

/٢٢

لیوو

یل) ئ

١٤٨)

رە ژما

دیور

ك٢ی

٧١٠

ریزب

رە

ژمارە (١٤٨) ئیلوولی ٢٠١٠/٩/٢٢ زایینیرەزبری ٢٧١٠ی كوردی

14

نیایی

ز٢٠

١٠/٩

/٢٢

لیوو

یل) ئ

١٤٨)

رە ژما

دیور

ك٢ی

٧١٠

ریزب

رە

ژمارە (١٤٨) ئیلوولی ٢٠١٠/٩/٢٢ زایینیرەزبری ٢٧١٠ی كوردی

بـــوكـــراوەیـــكـــی روونــــاكــــبــــیــــریــــی گــشــتــیــیــ لــگــڵ

درخان دەردەچب

سرپرشتیاری كلچری بدرخان:awrahman2002@yahoo.com :عروفەحمان مبدولع

ب ھاوكاری راوژكاری رووناكبیریی دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان:د.ئازاد حم شریف

ژمارە ٧٧ - ١٤٨ - ٢٠١٠/٩/٢٢ی زایینی

دانیمارك- ھۆلستبرۆ- شیالن یاسینلشـــاری ھۆســـتبرۆ ل وتی دانیمارك ناوەڕاســـت تلفزیۆنـــی نووســـینگی تلفزیۆنكـــی ،یـــھ رۆژئـــاوا و ناوخۆییـــ، بڕوەبرەكی گنجك ناوی تودەك و تیڤییە، ئـــ“nelsolson”ســـر دەریاچیك و باخانیكی برزی وزاییموو چوار دەوری ســـھ ،زۆر جوانـــو لپنجرەكانـــوە دەریاچیكـــی ھمن دەبینرت. چنـــد كارمندكی زۆر جوان و رووخۆش ل ژر زەمینی بینایك ھن نان دەخـــۆن و بدەنگی برز قســـ دەكن. نان خواردن بۆفی كراوەی و ئم شش كسین وت، دەچینش حرەكـــوەبڕڵ بگو لخـــوارەوە و ســـعات دەوانـــزەی نیوەڕۆی و كاتـــی نـــان خواردن، كس لبـــر ئم و بڕوەبرەكـــ ھناســـت، چونك ئوان دەزانن كاتی پشـــووی خۆیان و دەبت نان بخۆن. زۆربی جار لالی ئم كارمندەكان ب مانـــگ بڕوەبرەكیـــان نابینن، بگرە ناشیانوت بیبینن ئستا وەكو گوتم كاتی پشـــووە و نان دەخورت، كارمندەكان ھر سیریشـــمان ناكن و ھـــر بدەنگی برز قس دەكن، دەنگیشیان نزم ناكنوە لبر

بڕوەبرەكیان. كــــن زۆر قســــتدانیماركــــی میلل ،ن و زۆریش روویان خۆشدەكزۆریــــش پدەكنــــن. بســــۆزن و كورد بدۆســــتی خۆیــــان دەزانن. لرە كس ترســــی لــــ بڕوەبر نییــــ و ئــــوەی كــــ ھیــــ رزو

.ویستییخۆش یخانو بابینینــــی ئــــمــــرۆڤ بو ئو شــــون خۆشــــ لنــــاو ئو یو دەریاچر ئسو ل وزاییسحز دەكات لم شون كاربكات.

كارمندەكانــــی زۆری زۆربــــی راگیاندن ل كوردســــتان پســــپۆر ناوەتوانــــی ھك ئنیــــن و زروف كــــ راگیاندنــــوە بــــواری نــــاو یــــن بــــكیش كار دەكنشــــو لــــدمــــان نییــــو زۆرجــــار ناچــــاری كنرداری شووادەكات دەســــتب زەكانمــــان بكوژین و لبیــــن حن رچی بگوە ئنینبم كنشــــو

دیشمان نبت.ھربۆیــــش بروویكــــی ناخۆش كاركــــی كارو شــــونی دەچینــــناڕك دەكین و خوا خوای تواو

.بوونی كارەكانمانبــــ كورتییكــــی لــــی بزاریــــن، بۆیــــش زۆرجار ئــــو گنجانی كــــ دەیانوــــت بنــــ نــــاو بواری كارمندەكانــــی راگیاندنــــوە ناشــــیرینیان روویكی راگیاندن نیشــــاندەدەن و دەــــن راگیاندن

چیی تۆ بی كاری تدا بكی.ئوان رووی ناشیرینی راگیاندن نیشاندەدەن، كچی ھر خۆشیان

راگیاندنیان ناشیرین كردووە. ی لوانــــوەی ئلــــ وە جگــــئــــدەرەوەی راگیاندنن ب روویكی باش ســــیری ئــــو بــــوارە ناكن و نازانن ئــــوەی لناو راگیاندن بویســــترت بكرت لــــ دەرەوەی ئــــو بــــوارەش دەتوانرت بكرت. لــــالی ئم چندیــــن كچی بواری راگیانــــدن كــــ خوازبنیــــان دت كــــ وەیــــئ مرجیــــان یكــــم ،نم بوارە و وازبل تودوورك زی خــــۆی نییحوەش بئــــ كــــلــــكاری و ناچــــار دەكرــــت واز

راگیاندن بنت.لــــالی خۆمان كچ ھر ك تمنی گیشت ســــرووی بیست و پنج ســــای ئگــــر شــــووی نكردبت پرســــیارە ئــــو رووبــــرووی دەكرتــــوە ئرێ چۆن شــــووت نكردووە؟ یان بۆ شــــوو ناكی؟ ئاخــــر ئــــوە ســــختترین وەمی دەوــــت، ئــــو یــــا كچــــ و ئــــوی دیكشــــیان كــــوڕە، كــــوڕ دتوە :ك دەكات و دەیھانو ب ماباوكــــ ژنــــم دەوــــت دوومانگــــی پناچت دەســــت نیشانی دەكات و دەیخوازت، ئ خۆ كچك ناچت لســــر قتــــی ھولــــرێ ھاوار بــــكات و بــــ ی شــــوو دەكم ت و كــــت بمخوازودەی و ك

دت داوام.كچی ئو وتــــ دەبت چاوەری

قســــمت و نســــیب بكات و بزانت ك دەبت نسیبی.

(وروپایــــســــتم ئبم ) ــــرەشلھمــــوو لــــدوای شــــووكردن شــــتكوەی و ئاخــــر بۆیــــ كچی ترســــی لــــ زۆربیــــان كــــورد و بوونیــــان گــــورە مانــــوەو رۆیشــــتنی شــــمندەفری تمن بیــــر لــــ شــــووكردن دەكنــــوەو دەســــتبرداری بــــواری راگیاندن

دەبن.چندین كچ راگیاندكار ل دوای راپرینوە بھۆی شــــووكردنوە

وازیان ل كارەكانیان ھناوە. كشتخانوادانیشــــتووین چ مئجــــۆرە ھمــــوو و خۆشــــ زۆر خواردنكی تدای، بم من حزم لــــ خواردنــــكان نییــــ زۆربــــی گۆشــــتی خــــاوو خیاری كــــووو كودی خاوو ماســــی سارد لسر بفر و قرنابیت و خاس ماســــتی كــــتنھــــا زەرە . مــــن تســــل

دەخۆم. بری تیڤــــی بوەبــــڕســــتا بئئوەی بانگی چایچی بكات (ئاخر ھر نیتیان) خۆی زۆر بسادەیی بــــۆ قاوەمــــان و چــــای دەچــــت دەھنت، ئم ھر ل ژر زەمینی بینایكین و قس دەكین كاتژمر ھمــــوو نیــــوەڕۆ یكــــی تــــدەبكارمندەكان ھدەستن و خۆیان خزمتــــی خۆیان دەكــــن قاپكان

ھدەگرنوە و دەچن سرەوە. رەكوەبڕڵ بگر لش ھمئدانیشتوون و قس دەكین خكی دانیمارك زۆریان حز لپرســــیار كردنــــ و ئگــــر پرســــیار نكی نادەی. من لخیان پوادەزانن بایھموویان بچووكترم و لخۆموە ھدەســــتم قاپكان ھدەگرموە بڕوەبرەك پدەكنت و دەت یــــھ جــــوان كلتووركــــی لــــرە ھركــــس خزمتــــی خــــۆی كات و شــــیالنیش بۆتــــ دانیماركــــی و

كلتوورەك فربووە.ژووری ســــرەوە دەچینــــھــــواڵ وەكو پشــــتر گوتــــم ئرە نووســــینگیك، كنای سرەكی نیی كچی ھۆكی گورە دەبینین لــــم ھۆدا من شــــانزە نووســــر دەژمرم ك ل بشــــی ھواكان ئمــــش دوو لــــالی كاردەكــــن .ســــــــن بــــت دەبر ھنووســــئــــوان ھموو ســــرە كاتژمرك ھواــــی پنــــج دەقیقیــــان ھی و بڕوەبری یــــان سرنووســــر لــــی و المــــان تــــد نووســــین ھواــــی گرنگتریــــن دەپرســــین و نیوەرۆیــــری دووی ئــــكاتژم

چیی؟ ك وەیــــت: ئــــت و دەندەكپچوار ســــد تا پنج ســــد شونی كار لــــ ئفغانســــتان دەكرتوە و بمــــش گرفتــــی بــــكاری كمتر فربوونی كارەكــــش دەبتــــوە، ) وەی مینــــتــــی كۆكردنــــچۆنیئلغام) ل ئفغانستان. خبركی می ئشارەك ل ك وەیناخۆش ئھۆلستبرۆ میزانیی قوتابخانكان بــــۆ ئــــوەش كمدەكرتــــوەو ،مان ناخۆشتیانی شارەكھاووچونكــــ ھموو ماك خوندكاری لــــرە مبســــت شــــونی .یــــھنووســــرەكان ھــــر كارمندــــك كــــی لــــفزیۆنلر و تكۆمپیوتــــپشــــ و گرفتــــی ئیــــش نكردنــــی كۆمپیوتر و مرەكبی پرنترو ئینترنــــت و نبوونــــی ختیــــان م لیــــان بر پگئ رەنگ ،نییــــ ســــتاش لــــكوردســــتان تاكــــوو ئراگیانــــدن نووســــر ھی گرفتی ئوەی ھی كــــ كۆمپیوترەكی ئیش نــــاكات یان ختی ئینترنتی نیی پكنینیان پبت. ئاخر ئوان ختی ئینترنتیان فول و ئمش دەبت ك ھاتینــــ دەوام ل خوای .بت ھوە خــــینــــورە بپاڕگــــمن سیری شــــتكان دەكم خم دەخۆم، كابرای سرنووســــر من ل خیــــاڵ وخمخواردنــــم بئاگا

خبركــــی دەــــت دنتــــوەو خۆشیشــــمان ھی ئــــوە دەتوانم وەیــــویــــش ئئ رفیھیــــــــم تبكــــ مــــاوەی ســــزدە ســــا ژن و بیاریــــان ئمریكــــی مردكــــی دابــــوو ھمــــوو ئوروپــــا بگڕن تیشتوونســــتا گپایســــكیل ئ بدانیمــــارك، ئوان ”مبســــتی ژن نیی خواردنیان پ “یــــردەكو مو تنھــــا ب خۆراكی كنیســــكان

دەژین.مــــن خــــم دەخــــۆم و بــــردەوام خمخواردنــــم لســــر دەبــــم ھواــــی لــــ دەكمــــوە بیــــر و ئــــوان و ھوای خۆمــــان. ئوان كار ھلــــی ئفغانســــتان! لــــ

دۆزراوەتــــوە پــــی خۆشــــحان و بایخــــی پــــدەدەن و دایدەبزنن لشــــارەكی خۆیــــان نســــریی قوتابخانــــكان كمدەبتــــوە پی كاریگــــر دەبــــن و دەزانــــن چۆن ھواكــــ گورە بكــــن و بیكن ب مانشــــت و چۆن باسی دەكن، ئوان نان (حكومت نســــریی كمكردەوە و پارەكی دزی، یان حكومتمــــان خراپــــ) ســــرەڕای ئوانش ئــــوان بایخ ب ھوای ترفیھیش دەدەن لالی خۆشمان زۆربی رۆژنامــــ و گۆڤارو تیڤی و رادیۆكان بخونوە و سیریان بكــــ و گویــــان لبگــــرە دەبینــــی برەو ئاقاری رەشــــبینیت دەبات. تقینوەیــــك لــــ فــــن شــــون، ئوەنــــدە ســــووتانی و كــــوژران ژنــــ، الفــــاوی فنــــ وت، خــــوا رەحمی كردووە ئم جگ ل خم و گرفتــــی خۆمــــان دەبــــت الفاوو بووم لرزە و تقینوەی وتانی تریــــش بو بكینوەو بیســــر و بینرو خونر تووشــــی خمۆكی

و رەشبینی بكین. رەكرنووســــس لگــــڵ مــــئلھۆــــی ھواین و قســــ دەكین تنھا سرنووســــرەك لالمان و قسمان بۆ دەكات، كارمندەكانی لمــــان ئاوڕیــــان ھــــر تریــــش تكنــــدا خۆشــــیان و ندایــــوە لســــر كاری خۆیــــان بردەوامن تنانت لبریشمان ھناستنوە و ھقیــــان لمــــان نیی. ئــــ ئاخر كشــــی ئوان نییــــ ئم چین و كین و لكووە ھاتووین و چیمان دەوت. من لــــ چۆنییتی ھاتن و چوونی كارمندەكان دەپرســــم و سرنووســــرەك دەت لرە كار ب وو رۆژە و داخســــتنی نییشــــ

شفت كارمند دەوام دەكات. من بھوەســــی خۆم ون دەگرم و ئســــن كارمندەكان ئاوڕیش

نادەنوە. زۆر جار لو دەزگا راگیاندنانی ك كارم كردووە ئگر كســــكی غریب بت ناو دەزگا ھموومان دەبــــت بیناســــین و بزانیین كی؟ بۆچی ھاتووە؟ چی دەوت؟ بۆ الی ك ھاتووە؟ ھر یكمان ب فك دەچین و سیری دەكین، ل ھۆی نووسرەكان نخشیكی گورە رەكرنووســــس ھواســــراوە بۆمــــان رووندەكاتــــوە كــــ ئوە یانــــكخشــــی تیڤییی پخشــــن

و دانیمــــارك سرتاســــری لــــشپۆكانی لسر نووسراوە.

دەچینــــ ژووركی بچــــووك دوو ئافــــرەت لپشــــت دوو كۆمپیوتر دانیشــــتوون پیــــان گووتیــــن ئرە بشــــی برھمھنانــــ و مۆنتاژی

برنامكان لرە دەكرت.ئوان باســــی ئیــــش و كارەكانیان دەكــــن، بــــم یككیــــان دەت بداخــــوە ئمۆ كۆمپیوترەكی مــــن ئیــــش نــــاكات، مــــن ناتوانــــم كارەكانــــی خۆمتان نیشــــان بدەم، بڕوەبــــری تــــی ڤــــی ئــــاگادارە و دەــــت راســــت ئمــــۆ بیانــــی گرفتــــی تكوت و ھــــر ئمۆش و كچانــــوە، ئــــینــــچاكــــی دەك

یك ھرەینجر دەمیــــان پبلو لرە دەریاچكــــ زۆر بجوانی دەبینرــــت، لگــــڵ چندین دار و خۆش نم شووزایی. ئاخر لسكاربكــــی و گرفتی ھاتن و چوون و كرــــی خانوو كارەبا و بنزینت نبت چۆن داھنــــان ل كارەكت

ناكیت و كارەكت خۆشناوت!دەچین ژووری ســــتۆدیۆ دەبینین ســــتۆدیۆیكی زۆر پشــــكوتووە و من نزیكی ســــ ســــاڵ ل تیڤی عیراقییــــ بــــووم گرفتــــی نبوونی ســــتۆدیۆمان ھبــــوو، تــــا ئســــتا ســــتۆدیۆی زۆربــــی كناكانــــی الی خۆمانــــم دیوە ســــتۆدیۆیكی بــــاش و گونجاو نییــــ، كچی ئو تیڤییی ئم ســــردانمان كردووە نــــك ناوخۆییــــ دیومــــ مــــن و كیوەش نووسینگئاســــمانی. ئل شــــاری ھۆلستبرۆ، چونك ئو كنا ل ھموو دانیمارك ھشت نووســــینگی ھی و نووسینگی واتــــا ل كۆپنھاگنــــ رەكی لــــســــ

.ختپایت ئــــو كناــــ بالینــــ و بھیــــچ شــــوەیك منحی نلــــ حزب و نــــ ل حكومت نییــــ. خۆی خۆی بروەدەبــــات و پشــــت ب ریكالم

دەبستت.لــــ وتی دانیمارك چندین كناڵ و ئامرازی راگیاندن ھی، ئوان باوەڕیــــان ب ئــــازادی و زۆری و ،ییاندن ھفرەیی ئامــــرازی راگچونك دەــــن ك ئامراز زۆر بت

رای ئازاد زیاتر دەبت.لرە ھاووتی شش مانگ جارك

لبری داگیرســــاندنی تلڤزیۆن و سیركردنی برنامكانی ”تی ڤی“ باج دەدات دەوــــت و دەوتیش بب ئــــوەی ھیچــــی لبگرتوە تیڤییــــكان دەداتــــوە كــــداھات

لبری كاركردنیان.بــــم دەبــــت لبرامبــــر ئــــوە رنامواڵ و فیلم و بكان ھناكدابزنــــن نــــك بتنھــــا گۆرانی، كناــــی یكــــی دانیمــــارك تنھــــا ب بــــاج دەژیــــت، كناــــی دووی دانیمارك ك ئم لوین ب باج و ركالم دەژیت كنای ســــ تنھا بــــ ركالم ئوەش ئســــتا كنای دووی تووشــــی گرفت كــــردووە، چونك كنای ســــ دەن ئمش باجمان دەوت وەكوو كناڵ دوو یــــان با كنــــاڵ دوو وەكوو كناڵ یك تنھا باجی ھبت و ركالمی

نبت. نھا پشــــت بت میانیش وەكوو ئ

ركالم ببستت و باجی نبت.ئوەنــــدە رۆژنامنــــووس لــــرە ســــنگی ھی دەتوانت وەزیرك تزویرك ئاشــــكراكردنی لسر م وەزیرەكانیش كالبــــدات، بــــلسریان سلمنرا خۆیان دەن تواو تازە بۆ ئرە بكك نایین

و دەست لكار دەكشنوە. نــــووس پدا رۆژنامتــــم ولــــ نووســــمانای خــــۆی رۆژنام بــــو فشــــ نییــــ، بــــ نیی بســــر كۆمگاو حكومــــت، لگڵ رزم بۆ رۆژنامنووســــی ب ھوست و پۆفیشــــناڵ، بــــم بــــا ئوەش بم رۆژنامنووسكانیش حقیان لســــر ژن و كــــچ و خانــــوادەی نایوــــت و نییــــ برپــــرس تداخوولی ژیانی شخسی بكات، بم ك زانیارییكیشــــی دەســــت كوت ب بگــــوە بویدەكاتوە و نا ل كوێ دەستی كوتووە و مجبور ناكرت ناو بدات و ســــزا

نادرت لسر بوكردنوەی. یوەی ھتی مافی ئــــرە ھاوولبدەســــت زانیارییكــــی ھمــــوو بگات. رۆژنامنووسانی دانیماركی ئاگاداری ھموو ھواكی جیھانین مئ روودەكات رەكرنووسو س مم ئبراســــتیتان پت: بو دەبدواداچوونمان زۆرە و ئاگاداری ھمــــوو ھواكــــی جیھانیین ئو لــــ دەزانــــم دەت:(مــــن پمــــان وە لتــــی ئو چــــواری مایس لرۆژنامنووســــك كوردســــتان عوســــمان سردەشــــت بنــــاوی رەكرنووســــوە سكــــوژرا) ئــــ

پمانی گووت.گووتیشــــی دەزانم چوونك وتاری نووســــیبوو ل ماپــــرەكان. ئینجا كوشــــتن نیی مالی ئــــت لــــدەو ئمــــ غرامــــ دەكریــــن. ئاخر رۆژنامنووســــی نازانــــن ئــــوان لالی ئم ل ئازادی دەرچووە و ی گرتووە. كــــك ررووەو ئاقار الشــــی داناچن. ل ر بوان ھئــــوتی ئم كار گیشــــتۆت ئوەی تشــــھیر بــــ كــــچ و خزانــــكان دەكرت، ئیھان و جنودانیش ھر مپرســــ. كــــ ئوە لــــالی ئوان نیی و بشتی شخسی دادەنرت

و ئاوڕیشی لنادەنوە.ئــــوان ناــــن فنــــ وەزیــــر دزە یان گندە و نــــاو نادەن بكوو گب ب ی كیو ساختن ئدەدەســــتمان كوتــــوووە لــــ فــــن ش وەزیرەكموەزارەت كراوە بھســــت بشــــرمزاری دەكات و

دەست ل كارەكی دەكشتوە. دەرەوە و دەچین ینستۆدیۆ د لژووركــــی تــــر قــــاوە دەخۆینوە، بڕوەبری تیڤییك ب پكنینوە دەت لرە رۆژنامنووس دۆستی ھاووتییــــ و حكومتیش دەبت ھمــــوو ھواكمــــان پبــــدات تــــا

بیگینین جماوەر.قــــاوە بــــدەم ھــــر پاشــــان رەكــــوەبڕب خواردنــــوەوە و دەكات پشــــكش وتیــــك راگیاندنــــی باســــی دەیوــــت

كوردستانی بۆ بكین.ھاوڕی سفرم كاك عبدولستار عیسمت بڕوەبری ئنجومنی ركخــــراوە ناحكومییــــكان دەت راگیانــــدن لــــالی ئمــــ حزبی و حكوومی و ئســــتاش وردە وردە دەكرتــــوە، ســــربخۆ كناــــی .كانھلییســــتی زیاتــــر ئبم كمنیــــش ل وتیكی كورت باســــی كردنوەی بشی راگیاندن دەكم لــــ كوردســــتان، من دەــــم كاتی خۆی بشــــی راگیاندن بۆ ھموو كسك نبوو ل سردەمی رژم ”حوكمانی حزبــــی بعس“ كورد كم دەنردرای ئو بشــــ، بم شــــو بكوردســــتان ئ دوایی لكرایــــوە لــــ زانكــــۆو پیمانــــگا و خونــــدكار بشــــوەی ئكادیمــــی دەخونــــت و فــــر دەكرت، بم ھشــــتا ســــرەتای لــــالی ئم و بــــ الوازیــــن بۆیــــ پویســــتیمان ھــــاوكاری ھی. چونك ئم تاكو ئســــتا ل ئازادی رۆژنامنووسی زیاتــــر مــــئ و نگیشــــتووین تشــــھیر و جنو بــــكار دنیین و زۆر زیاتریــــش لــــ چوارچــــوەی دیاریكــــراوی خۆمــــان تدەپڕیــــن و بویژدانان دەنووســــین. كچی ئوە بو ھمــــوو دیموكراتیتی خۆتانوە چوار چوەیكی ئخالقی دیاریكراوتان ھی بۆ بوارەكتان و ناتوانــــن بنووســــن فن وەزیر دزە، تنانت بگی راستیشتان ل وە دەرچوونئ ــــت، چونكبپچوار چــــوەی كارەكتــــان. تنھا دەــــن ( وەزیری فــــن وەزارەت ت) كی نایكنكــــی شــــوكب

.ڕی تووندیتانوپوەش ئئبڕوەبرەكــــ پشــــتگیریم دەكات ودەــــت: ب كاركردن ل بواری كارە خۆشــــترین رۆژنامنووسی .مــــك گرفتــــی و مــــئ لــــالی چوارچوەیــــك دیاریكراوە و لی رەكــــوەبڕالنادەیــــن. ئینجــــا ب ــــرەكان دەكات كباســــی كاریكاتكاتــــی خۆی لســــر ( پغمبری ئیســــالم دروودی خــــوای لبــــت) كراو گووتی ئوە ل دوای جنگی دووەمی جیھانییوە یكمین شت بوو لالمان و رۆژنامنووسكش كــــرا و ئیھانــــی لڕەشــــزۆر ھ

كرا.

بدرخان ل ریپۆرتاژكی تلفزیۆنی ناوەڕاست و رۆژ ئاوا سر ب كنای دووی دانیمارك

شیالن یاسین لگڵ ستافی تلفزیۆنی دانیماركی

كارمندانی تلفزیۆنی دانیماركی ل كاتی كاركردنیان

نیایی

ز٢٠

١٠/٩

/٢٢

لیوو

یل)ئ

١٤٨)

رەژما

دیور

ك٢ی

٧١٠

ریزب

رە

زایینی٢٠١٠/٩/٢٢

ژمارە(١٤٨)ئیلوولیكوردی

٢٧١٠ینیرەزبری

اییز

٢٠١٠

/٩/٢

٢لی

وویل

)ئ١٤

٨)رە

ژمادی

ورك

٢ی٧١

٠ری

زبرە

زایینی٢٠١٠/٩/٢٢

ژمارە(١٤٨)ئیلوولیكوردی

٢٧١٠یرەزبری

15

سرداری یاسین حوسامدین و.بدرخان ئمیــــن عالی محممد(ئمیــــن بــــ كــــ پتــــر ناســــراوەئمین بدرخــــان)، بــــگ عالــــیئو ،درخانب بــــگ كوڕی میــــرل كراوە خاننشــــین ك میــــرەیپشكنری ) پۆستی فرمانبرتیدرژایی ب (دەنئ دادی شــــاریبیستم یكمی سدەی چارەكیبوو، رادیكاكان تییســــایك للسر گرنگی كاریگرییكی ككوردی نتوەیی بزووتنــــوەی

ھبووە.باوكی ئمیــــن عالــــی بدرخــــانجالدەت ل (سورەیا و ھریك،درخانــــب عالــــی و كامــــران)رۆــــی برچــــاو ئــــم كوڕانــــشبزووتنــــوەی لــــ گرنگییــــان و ئمین كوردی گاوە، نتوەییعوســــمانی جنگی ل عالی بگ١٨٧٧دا ســــای رووســــی -دواتر بم كردووە، بشــــداریبرەی ل ئوەی ب دەگڕتوەل ھندك ب پی ،نبم جنــــگ”١٨٩٩“دا لسای سرچاوەكان،بدرخان مدحت میــــر خۆی وو دەدەن شۆڕشــــك ھوــــیبۆ جدەھن شاری ئیســــتانبوڵبۆ لوشوە (ترابزۆن) و شاریلســــر داواكاری و (جویزلك)لگــــڵ كۆبوونــــوە خۆیــــان كوردی پشــــمرگی ھزەكانیكاتــــی لــــو دەدەن، ئنجــــام میــــر مدحــــت و ئمیــــن بــــگبرپرســــانی لگــــڵ بدرخــــان كوردی پشــــمرگی ھزەكانیســــوپای ھزەكانی دەبینن، یكترلگڵ (بایبۆرت) نزیك عوسمانیكوردی پشــــمرگی ھزەكانــــیقوڕس دەبن شــــڕكی تووشــــیدەبــــن و پشــــمرگكان ناچــــارحاتــــی و چیــــاكان بگڕنــــوەدوای وەرگرن، بــــم برگــــریشــــاوی و پكــــدادان چندیــــن تپڕبوونی عوسمانی و سوپایھزەكانــــی زۆر ماوەیكــــیلبــــر كــــوردی پشــــمرگیو تقمنی و تفــــاق كــــم بوونیو پداویســــتییكان و خــــواردن عوسمانی دیكی ســــوپای ھاتنیدەبن ناچار ،ڕەكشــــ بۆ برەیب تســــلیم خۆیان ھردوو بــــرا

سوپای عوسمانی بكن.ســــای ئیلوولــــی مانگــــی لــــبدەســــتكوتنی ١٨٩٨ و بھۆیواژۆی میرەكانی ك بنووسراوبۆ نردرابوو ك بدرخانییكان،ب دەست لپرسراوانی (ترابزۆن)گلی ل داوای كتیایدا دەوــــت،ب بۆ ھســــان كــــورد كردبــــوودژی لــــ شــــۆڕش و راپریــــن دەستداران عوسمانی، دەوتیعالی ب گرتنی ئمین ھدەستنماوەی و بۆ و براكانی بدرخــــاندواتر دەكرن، بند ٣ مانگ پتر لئوسترودورن) (ئالكونت پارزەرو لدەكات داكۆكیان بریكار وەكوئمین دواتر بم ئازاد دەكرن،(پشــــكنری ك عالــــی بدرخــــانو ســــالنیك لــــ بــــووە دادی پۆســــت ب ھمان دواتر دەنــــئلســــای قونییــــ و لــــ ئنقــــرەو دەخرتوە دوور ١٩٠٦ بــــوو)(ئیسپارت) بۆ دەكرت دەربدەربندكردنــــی و گرتــــن دوای بدرخانییكان ماباتــــی پیاوانــــیعالی ئمین و دوورخســــتنوەیدووبارە ،ئیســــپارت بۆ بدرخانبۆ نــــردراوە دوورخراوەتــــوەو(٣ ســــاڵ) (عككا) ك بۆ ماوەینیشتجبووە. لوێ ئاوارەیی بل فرمانبر وەكــــو بگ ئمیــــن

(نابلس) دادەمزرت. شاریلــــ بدرخــــان عالــــی ئمیــــن دامزرنرانی(كۆمیھاوكاریجمعی كوردستان- پرەپدانی و( كوردســــتان وترقــــی تعــــاون بــــۆ كوردســــتان و(كۆمــــی

جمعی زانیاری- بوكردنــــوەیو ( المعارف كوردســــتان لنشــــرســــرۆكی دووەمــــی (كۆمــــیجمعیــــ كوردســــتان- تعالــــی ســــرۆكی و تعالی كوردســــتان)كۆمیتــــی (دروســــتكراوەكانیاالجتماعی التشــــكیالت كــــوردی-ئمیــــن عالــــی الكوردیــــ) بــــوو،كوردیی تیســــایك ل بدرخانتایبتی بــــ بــــوو بناوبانگــــكان١٩١٩ كــــ ھوــــی دوای ســــایو یككالكردنوە بــــۆ داوە زۆری

چارەسریكشی كوردلنوانبرپرسانی لگڵ پیوەندییكانیبتایبتی رۆژئاواییكان، تدەوجنگی ل ك) بریتانیا دەوتــــیبووو داوای یكمی جیھانیبراوەكشــــی ل دەكرد ك پشــــتگیریعالی ئمین بــــم كورد بكــــن،بۆ كوردســــتان بدرخان نچووەشاری بكو كارەكان، بردەوامیناوەندی كردبــــووە ئیســــتانبویچارەسر بۆ خۆی چاالكییكانی

كورد. كشی كردنیبناوبانگ ئینگلیــــزی ئفســــری ١٩١١ ســــای ل نۆئل) (مجــــردەت:“كوردەكان و دەنووســــكــــ ھبــــوو ئوەیــــان ترســــی ئرمینیا دەوتــــی ئینگلیــــزەكانونبك كوردەكان و دابمزرنــــنگوشــــاری ئــــم ژــــر ركــــف ول)) دەت ھروەھــــا “تــــدەو،١٩١١ سای ٣٠یتمموزی رۆژیچاوم ئیســــتانبول یشــــتمگ كــــكوت، كوردەكان ب ســــركردەو بدرخانییكان لوان ماباتــــیدوای عبدولقادر، شــــخ ماباتیپشــــنیازیان زۆر، وتوژكردنكیبڕێ لگیــــان كــــرد ك منیــــشناوچكیــــان بچمــــ و بكــــوم - وەرگر) (باكووری كوردستانپكھنا لیژنیكیان لوێ ھر وعالی ئمین ل ھــــردوو كــــوڕیبدرخانوزاوای شخعبدولقادر

كســــایتی و موعیــــن ســــید (سید دەرسیم شاری بناوبانگیلیژنی لیژنیش ئــــم ئیبراھیم)كوردســــتان (كۆمــــی تعالــــیئندامانی بــــوو“. ( - مالمیســــانژدوو پل ئندامی ،یــــم كۆمئــــھۆكاری ھاتنی ســــركردە بوون،عبدولقادر لوان شخ كوردەكانترسی تۆمتباركردنی لالین لگــــورە (ناپاكــــی كان بــــتوركــــھاتنی بــــم - الخیانــــ العڤمی)،ل پشتر ك بدرخان عالی ئمین

ناسراوی دەومندی خزانكی بــــاری ئســــتا بــــوو، كــــناوچپی و باش نییــــ زۆر ئابــــووری.كناوچ تبچ بم جۆرە رمشلگڵ لــــ راســــتیدا گشــــتكردنماوەیكی پیاوان بــــۆ ئــــم جۆرەچونك بوو، زەحمت زۆر درــــژســــرەڕای عبدولقــــادر شــــخ بــــ دەم پیاوكــــی كــــ ئــــوەی و رەق للك زۆر بم ،ندەیخبدرخانیش عالی ئمین ،رەشبینندەیخب دەم ئوەی سرەڕایلراســــتیدا و نگینكی ســــپیاوكاریگرەكانــــی رجــــمــــوو مھزۆر تیدا ھبــــوو، ســــركردەییو بۆچوونكانی لــــ وردبین بوول پشھاتكان، ل شــــیكردنوەیباشی زۆر نموونیكی راســــتیداكوردییكان شیرەتع سرۆكیھموو راوژم پدەكرد بوو، كــــباشــــی بــــ زاراوە كوردییكانــــیتایبتمندو كسایتی و دەزانیبرامبرەكی لسر كاریگریمنداكانی كمتر بــــم ھبوو،ل دەداو بكارەكانــــی بایخیــــانرگای و ل دەژیــــان ئیســــتانبوڵبژــــوی كاری رۆژناموانییــــوەپیدا پداویستییكانییان و خۆیاندەكرد.سرەڕای ئوەیپویستیل كوڕەكی ھردوو ك ندەكردبكن، گشــــتكمان بشــــداریلگمان بن. كران ناچــــار بم

ھموو ناوچكانی راســــتیدا ل لماباتــــی لــــ رــــز كوردســــتان بزەقی دەگیراو بدرخانییــــكان

دەكرد. رزە بو ھستمنۆئل مجر وتی ھر لســــربدرخان عالی دەت:“ئمین كــــماباتــــی پیــــاوە دیارەكانــــی لــــبدرخانییكانو پیاوكیكگتو ســــپی و ســــوور و بابــــرزوكاریگرییكــــی دووربیــــن بــــوو،ھبوو كوردەكان زۆری لســــر

بۆتان“. كوردەكانی تایبتی ب١٩١٩ تورككان سای بھاری لخۆشحابوونبوەیكلپۆستیدایدەمزرنــــن، والــــی دیاربكــــربوونوە، پشــــیمان دواتر بــــمئمین ك دەزانی باشــــیان چونكجۆرك بھیــــچ عالــــی بدرخانكوردستان سربخۆیی و ئازادیناگۆڕتوە. والیاتی ب كورســــیشــــونی ل دا دووجــــار ھوــــی(ئیستانبوڵ) ل دەســــتبربوونیبم بكات، رزگار خۆی و رابكاتل جار یكم نبوو، سركوتوودووەمجاریش گیراو (ترابلوس)

.( (بایزید لرۆژانی ل نوئل مجر ھروەھافرمانبرتی تایبتــــی یــــادگاری١٩١٩“دا باس ل” نیسانی ل خۆیبدرخان عالی ئمین دامزراندنیدەكات دیاربكر والی ل پۆســــتیشــــاری و دەــــت: ”كوردەكانــــیل پشــــتگیری كــــ (نوســــیبین)دامزراندنــــی بزووتنــــوەیلــــ ســــربخۆ كوردســــتانكی توركیا حكومتی ژر كارگــــیلــــ بروســــكیكیان دەكــــن بزووتنوەییان ئم سركردەیلــــ كــــ عبدولقــــادر) (شــــخ پگیشت یجنیشت ئیستمبوڵك لوەدەكاتوە جخــــت تیایــــداموســــمانان كوشــــتنی ل ئاكامیكورد نتوەیی ئامانجی ل زیاندیك لالیكی ھروەھــــا ندەن،پگیشت دیكیان بروسكیكیبدرخان عالی ئمین لالین ككــــ” دەــــت: نردرابــــوو تیایــــداپۆســــتی تــــی توركیــــا لــــحكومدایانمزراندوە والی دیاربكــــری

وەرگرتنــــی دەوری ســــتا لــــو ئدەگات زووان بم و یكپۆســــت

بكر“. دیارپشــــنیازی نۆئل مجر پشــــتربدرخان عالی ئمین ك كردبوودابمزرت، بكر دیار والی وەكوپاشــــا (ســــرۆك بــــم فریــــدرەزامنــــدی وەزیرانــــی توركیــــا)دامزراندنی بــــ نیشــــان دابــــووســــركردەكانی كورد ل یكــــكك والــــی دیاربكر، بــــۆ پۆســــتیل گورەی كۆمیتی پگیكیمرجك ب ھبت، كوردســــتانبــــت دوور تییســــایك ئــــم دژی كــــوردی لــــ بزووتنــــوەیپی ترەوە ب الیكی ل حكومت،برپرسی كۆمسیۆنیبایئینگلیزك ،یجنیشت ئیســــتانبوڵ ل كئینگلیزەكان لسر بوو پویستنوانیان، رككوتنامــــی ب پیناوخــــۆی كاری و تكــــی ئیــــشپیوەســــت ك توركیا حكومتیب شوەی كورد ب كشی بتشوەیكی ب نبن. راســــتوخۆكۆمســــیۆنی تایبتــــی برپرســــیدامزراندنی دژی ئینگلیــــز بایبۆ پۆســــتی عالی بدرخان ئمین

بوو. بكر دیار والیچاپمنییكانی ئوەی سرەڕایھوایــــان چندیــــن توركــــی (ئینگلیزەكان وانل بوكــــردەوەلــــ دادیــــان پۆســــتی وەزارەتــــی

پاشا) وەزیران (فرید ســــرۆكئمیــــن عالــــی بــــۆ وەرگرتــــووە ھواــــی چندیــــن و بدرخــــان عالــــی ئمیــــن بــــم دیكــــش، رەتكردەوە پۆستی ئم بدرخانب ســــرۆك بــــ ئامانجی بوونیھوانش كوردی، ئم كۆماریدیكــــ لــــ ھیــــچ ســــرچاوەیكیم لوە، بكرانپشت راســــت نھزی راپۆرتكی ســــركردایتیكــــ تبینی ئاســــمانی بریتانــــیللغای)ی سری برز- پل (نھنی/١١/١١ برواری نووسراوە ل ل وەی كب بستن ١٩٢٤ ب پشتســــوپای عوسمانی ٥ ئفســــریھاوســــۆزیان و پشــــتگیری كــــنتوەیی كورد كۆمــــی لگلحكومتكی دامزراندنی بۆ یھنكشنیازدەكوەییكورد،پتنبدرخانییكان ماباتی ل یككتحكوم ئــــم بۆ ســــرۆكایتی

دەكن“. دیاری كراوە پشنیازعالی ئمین ”١٩٢٤“دا لــــ ســــایكوڕەكی جالدەت بدرخــــان و(مستر سردانی بدرخان عالیكــــرد ل كۆمســــیۆنی رایان)یــــانكرد بریتانی و ئاشكرایان بایلگڵ پیوەندییــــان كــــ ئــــوانپشــــتگیری بۆ یھ یۆنانییــــكاندانی ئنجــــام كردنییــــان لســــردژی شــــۆڕش و راپڕیــــنب و لكۆینوە بۆ كمالییــــكان،داوای م ئامانجیاندنی ئگ ئاكامكردبوو ئوانیــــان راوبۆچوونــــیویالیتی سردانی ب ســــبارەتل پرسیاریان ھروەھا و موس(ھبوونی ب ســــبارەت كردبوول بزووتنوەیــــك ئامادەكردنــــیدەســــتی ركفی ژر ناوچــــیوەمی رایــــان مســــتر ئینگلیز؟)بۆ بچن دەتوانن : وتی و دانــــوەبارودۆخی لــــم بم ،موســــدەستپكردنوسرھدانی ئستاو چكــــداری كاری بزووتنــــوەوو نیی پســــند برەنگاربوونوەكردنی ســــركردایتی ھروەھــــاكاركی چكــــداری بزووتنوەیك بزانرت وا یوانل و قوڕس،كانمالییك ئینگلیــــزو لــــ نوان

یۆنانی بــــای بم كۆمســــیۆنیپولوس (كانیللــــو لــــ ئیســــتانبوڵKanello Poulos) پیوەنــــدیعالی ئمین لگڵ ھبوو باشــــیو حامــــد براكــــی بدرخــــان و(ڤینزیلوس شبشكشنیازیپپVenizelos)كردبوو ب پویستیبزووتنوەی كردنــــی پشــــتگیریســــرەڕای نتوەیــــی كــــوردی.ســــرچاوەیك چنــــد ئــــوەی و بدرخان ئمین عالی ن:“كدەپیوەندییان لگل براكی حامد، ب كسر ( Vertsis ڤیرتسیسھبوو ئماسیا ل كنیسیرۆمیھاوكاری ك كردبــــوو و داوایــــانبكن، مسۆگر بۆ یۆنانییكانیانھیچ ھروەكــــو دەزانرت بــــمب كوردی یۆنانی- ھاوكارییكــــی

نھاتووە. بدی كردارەكیلــــ بدرخــــان عالــــی ئمیــــن نتوەیــــی بزووتنــــوەیســــای دوای تایبتی ب كــــوردیدامزراندنــــی پشــــتگیری ١٩٢٠دەكرد سربخۆی كوردستانكیســــركردەیكی وەكو و خۆشیتدەكۆشــــا بۆ كــــ ئــــو چینــــیلقم ئامانج ئــــم بدیھنانیكانوونــــی لــــ دەدا. ھــــر خــــۆی ت:“لدە ١٩٢٠ دا سای دووەمیباڵھبوون، نوانكوردەكاندووھموومان مئ ئوەی سرەڕایســــوتان بــــوەی رازی بوویــــن

باكان ك لی بم بت، لیفخبھزتر رامیاری ك لروانگــــیدیكــــ داوای بــــوو لــــ باكــــییكجارەكــــی لكجیابوونــــوەی باكی بــــم دەكرد، لــــ توركك ھبوو ئوەیان مترسی دیكو لبھنن وازیان ئوروپییــــكانبۆی بوەستن، لدژیان تورككانســــنووری ل ئۆتۆنۆمی ب تنیــــارازی توركیــــا دەوتی ئســــتایمینك ــــبا ئــــم بــــوون، بــــممادام وتی كردو پرسیاری بوون،پرەنســــیپی ب ھموومان پشــــتبۆچــــی دەبســــتین (ولســــۆن) ل كوردســــتانیش م پرەنســــیپئشخ لگواھی ناكرت؟“. پیەودادگایی میانــــی ل عبدولقــــادر ١٩٢٥ ل ك لســــای كردنكــــیســــدارە درا، وتی ل دیــــار بكربدەنگی بدرخان عالی ((ئمیندەیووت: و دەكرد برز ھــــاواریبــــۆ ئۆتۆنۆمیمــــان ھتــــا ئگــــرناموێ من وەرگرت كوردستانیكبگرینوە، توركــــكان لگــــڵئرمنكان لگــــڵ دەشــــیووتلگــــڵ بــــم یكدەگرمــــوە،یكناگرموە“. ھرگیز تورككانئمیــــن ی كــــو كوردســــتانئــــدابوو خیای لــــ عالی بدرخانرووبركــــی لــــ پــــك ھاتبــــوور بــــۆ نموونــــزۆر فــــراوان، ھــــھاوپچ كوردســــتانی نخشــــیبــــۆ نووســــراوەی كردبــــوو بــــوئینگلیز بای بریكاری كونسوی١٩٢٠/٣/٢٠ ناردبوو، بریتیبوو لداوای كــــ ئران ل كوردســــتانیتدا دامزراندنی دەوتی كوردی

كردبوو.ك كردنپ ئاماژە شاینی ئوەیبدرخان رۆكی عالــــی ( ئمیــــننو ل ھبوو بای سركردایتیپارتبناوبانگكانیئوپۆسۆزیۆنیبــــۆ عوســــمانی، ئیمپراتۆریتــــیبوو ١٩١٨ یكك لسای نموونئندامیچاالكی دامزرنرانو لسربخۆ) رادیكالی میللی (تیمییكك ھروەھا لــــ ئیســــتانبوڵ،ناوەندی ســــركردەكانی بــــوو لئیئتیالف و ئــــازادی تیمی گشــــتیركخراوەكانی گورەترین ل كلسای عوســــمانی ئۆپۆزسیۆنی

بووە“. ١٩٢٠ دال جگ بدرخــــان ئمیــــن عالــــیكامران، و و جالدەت ســــورەیاتۆفیــــق، مزیــــت، لــــ ھریــــك بدرخانی و ســــفد، حیكمــــت،ل بدرخان ھبووە، كوڕەكــــیئاوارەیی ل (١٨ مانگی) تمنــــیدوایی كۆچــــی لــــ قی عــــككاناردە كوڕەكانــــی كــــرد، زۆربیدابینكردنی بۆ زانكۆكانیئوروپابرزو پــــروەردەی و فركــــردنرەســــنی ھســــتی نتوایتــــیجــــالدەت ھروەكــــو كــــوردی. و دەنووســــت عالــــی بدرخــــانپــــروەردە تــــۆی دەت:“باوكــــملــــ نتوایتــــی كــــردو ھســــتیئمــــش و چانــــد ویژدانمــــاننتوایتی رچكی ل پشتگیریدەكین باپیرمان و باوك كوردی

دەبین“. بردەوام وك ســــرچاوەیك چند بــــ پیوەرگرتنی دەــــت:“دوای ھاتن وكمالییــــكان، لالیــــن حوكــــم پاشــــمل ســــدارەدانی یاری لببدرخان و عالی ل دژی ئمیــــنو جالدەت و سورەیا كوڕەكانیعالی ئمین دەردەچت، كامرانبجھشــــت توركیای بدرخــــانل تمنی ســــاكانی و كۆتایــــیل تاوەكو ژیــــا دەوتــــی میســــركۆچی ١٩٢٦ ھر لــــوێ ســــای

دوایی كرد“.ـ بوتان (بدرخانیو جزیـــرە ســـرچاوە

١٩٩٨ ـ مصطفی شكور ترجمھفتنامـــی (١٤٧)ی ژمـــارەی لـــئمین (٢٠١٠/٨/٢٢)شوناســـی بدرخان

بدرخان بوكراوەتوە عالی

ووژ

م

(١٩٢٦ -١٨٥١) بدرخان عالی ئمین

ز) ١٩٢٦ -١٨٥١) بدرخان عالی ئمین

حوكـــم وەرگرتنـــی ھاتـــن و دەـــت:“دوای كـــ بـــ پـــی چنـــد ســـرچاوەیكئمیـــن دژی لـــ پاشـــمل ســـدارەدانی لـــ بیـــاری لالیـــن كمالییـــكان،دەردەچـــت كامـــران و جـــالدەت و ســـورەیا كوڕەكانـــی و بدرخـــان عالـــی

نیایی

ز٢٠

١٠/٩

/٢٢

لیوو

یل) ئ

١٤٨)

رە ژما

دیور

ك٢ی

٧١٠

ریزب

رە

ژمارە (١٤٨) ئیلوولی ٢٠١٠/٩/٢٢ زایینیرەزبری ٢٧١٠ی كوردی

16

نیایی

ز٢٠

١٠/٩

/٢٢

لیوو

یل) ئ

١٤٨)

رە ژما

دیور

ك٢ی

٧١٠

ریزب

رە

ژمارە (١٤٨) ئیلوولی ٢٠١٠/٩/٢٢ زایینیرەزبری ٢٧١٠ی كوردی

یسیاس

ئنجامی دەنگدانی ریفراندۆمكی توركیا: ٤٤,١٥٪ ب، ٣٢,٠٦٪ نخر، ٢٣,٧٧٪ بایكۆتئا: سرباز سیامند

دوای بكۆتا ھاتنی ریفراندۆم لسر ٢٦ ماددەی دەستووری ھمیشیی توركیا، پرۆسی ھژماركردن و جیاكردنوەی دەنگكان دەستی پكرد. رژەی سدی دەنگكان لسر ئاستی ھر ٨١ شاری كــوردی شــاری ٢٤ لنویاندا توركیا ،ب ٪٤٤,١٥ دەنگدان ئنجامی ھن، ٣٢,٠٦٪ نخر، ٢٣,٧٧٪ دەنگی بایكۆت و ھی ئوانش بووە ك دەنگیان نداوە. ئمش گفتوگۆی چی لگڵ خۆیدا ھنا ك ل توركیا جگ ل دەنگی ب و نخر رای سیمیش ھی. ئگر پشتر پارتی ئاشتی و دیموكراتی BDP ئگر وەك موخاتب مامی لگڵ نكراوە، بم ب بوای زۆر لچاودرانی توركیا ئو بھانی مایپووچ دەكات، ك بگووترت

ئوان موخاتیبی كورد نین. كجك: ئردۆغان تمنی دەستووری كودەتای

درژكردوەوە ٢٠١٠ ئیلوولی ١٢ی سرلبیانی دەنگدان ل شارەكانی رۆژھتی توركیا ســعــات٧ی بــیــانــی و لــ شــارەكــانــی رۆژئاوا سعات٨ی بیانی دەستی پكرد بردەوام و دەنگدان ماوەی ٩ سعات كودەتا دوای توركیا دە ستووری بوو. ئیلوولی١٩٨٠ ١٢ی سربازییكی سربازی حكومتی لالین ١٩٨٢ لــراوە، تا ئستا ١٥ جار ئو وتــوە دانھمواركراوە، بم یكم جارە پرۆسی تمواركردنی ٢٦ مادەی دەستور دەخرھراپرسیوە. دەستووری كودەتای ١٢ی ب ل ھموو شتك ئیلوول كوردانی بش كرد و ئازادی، ماف، زمان، كلتور كرد. بدەغكورد ق كی لمووشتو ھبوای برپرسی پیوەندیكانی عراقی كۆماجڤاكن كوردستان (KCK) ھڤاڵ فــرحــان عــومــر ســرۆكــوەزیــری ئو ویستی ئردۆغان تیب وت:“رەجب دەســتــووری تمنی ریفراندۆم بــو ئیمپراتۆریتی و درژبكاتوە كودەتا

خۆی بنیات بنت.“ ھۆكاری بایكۆتی ریفراندۆمك ل الی كورد

ـــژەی ١٠٪ی وەی رــ ــكــردن ــم ن ١- كدەنگی حزب و لیستكان بۆ چوون ناو

پڕلمان بۆ رژەی ٣٪.ــ دەســـتـــوور و ئـــو خــانــشــی ٢- لمافی ب نكراوە ئاماژە ھمواركراوە

خوندن ب زمانی دایك.٣- رەتنكردنوەی سزای قدەغكردنی ت لكـــردنـــی ســـیـــاســـمـــومـــارەســـ

كسایتییكان. كراوە بتوركیا ن ب ٤- پشت بستن بنما بۆ ئینتیماو ھاووتی بوون، بكو

كراوە ب بنما بۆ رەگزی توركبوون.گوندەكی ئۆجالن دەنگی بایكۆتی چی!

زۆربــی ل براییكان نجامئ بپی جگ كوردستان بــاكــووری شارەكانی دەنگی و پۆلیس و جــاش ھــنــدێ لــبرچاو بڕژەیكی كــوردان ،ساختریفراندۆمكیان بایكۆتكردووە. ل گوندی (ئامارا)ی سر ب ناوچی (خلفت)ی

ككری پـــبـــر ــ ــــا، ك شــــاری روحعبدو ئۆجنی ل ل دایكبووە ٩٤٪ی بایكۆت ریفراندۆمكیان ــدەران ــگ دەنكــرد. ل كــۆی ٣٥٩ دەنــگــدەر تنیا ٢٣ كس دەنگیان داوە. بمش گوندەكی ل چـــی!. بایكۆتی دەنــگــی ــۆجــالن ئشارە كوردییكان ل ئرزنجانی ئاستی بشداران ٨٦٪ بووە و ل شاری ھكاری سندوقكان زۆرینی ل (جۆلمرگ) ــژەی ر و گــڕــنــراونــتــوە ببتای

دەنگدانیش ٩,١٪ بووە. رە جیاوازەكب س

دەستوور مادەی لسر ٢٦ ریفراندۆم س برەی جاوازی لكوتوە ك برەی تنانت بایكۆت) بوون. نخر، ،ب) ل نزیك كــوردی پارتی دوو ئمجارە (پارتی KADEP بناوەكانی پارتی دیــمــوكــراســی بــشــدار) ســرۆكــكــی ئاچی، شرەفدین بناوی ككوردو ـــت عـــدال پــارتــی ) HAK-PARعبدولملیك پــارتــكــی كــ ئــــازادی) فورات نوەی شخ سعید بووە و ئستا پشتگیری سرۆكتی بــۆزیــل بــایــرام كرد! س (ب) دەنگی پئاك یان لب

برە جیاوازەكی ریفراندۆم ئمانن: بریتین :(ــبــ) دەنگی الینگرانی -١ل ٦ پارت و پكھاتوون لپارتی داد و گشپدان AKP (پارتكی ئردۆغان)، پارتی پارتسی/ بیلیلك (بیوك BBPـــادەت ــــــزن)، SP (ســـع م یــكــــتــی پارتسی/ ڤتن ANP(ئنا پارتسی)، KADEP ،(ــۆزال ئ تورگۆت پارتكی پارتكی بشدار/ دیموكراسی (پارتی HAK-PAR ئــاــچــی)، ــن ــدی شــرەف(پارتی عدالت و ئازادی/ سرۆككی بایرام بۆزیل و كۆن پارتی عبدولملیك

فورات).بریتین (نخر): دەنگی الینگرانی -٢پارتی گلی ل پكھاتوون پــارت، ٧ لكۆماری CHP (حزبكی مستفا كمال ئتاتورك ئستا كلچدار ئۆغلو سرۆكتی)، توركیا نیشتمانپروەری بزاڤی پارتی MHP (دەوت باخچلی سرۆكیتی)، ) DP ،(پی دیموكراتپارتی چ ) DSPپارتی دیموكراتی)، ÖDP( پارتی ئازاد توركیای پارتی ) BTP پكھاتن)، و

مزن)، EP ( پارتی رەنج).پــارتــی ئاشتی بــایــكــۆت: ٣- الیــنــگــری پارتی تاك ك یــBDP دیموكراتی و ك ورەترین پارتی كوردیییاسایی و گریفراندۆمیان بایكۆت كرد و ھوستی بایكۆتكردنی ریفراندۆمی دەستووری گرت بر و خكی كورد ل شارەكانی

تــــوركــــیــــا برەوپیری ئـــــــــــــــــو یكۆتوە باچـــــــــــوون،

بم ھواكان ـــــــاس لـــــوە ب ن كــدەكــــــــلـــزۆربـــی

ــیــكــانــدا دەنــگــــكــی زۆر شـــارە كــوردیساختكراوە. ئمش چندین ناڕەزایی ــــكــوتــوە. ـــی ل ـــو شـــاران خــــكــی ئبدەپ وەك بیاری پشتریان بایكۆتی پرۆسكیان كرد و ل ماوەی رابردوودا داوایان كرد، دەستوورك ئامادە بكرت و نكات توركیا نتوەكانی ئینكاری دەوــت سربازییكانی راسیۆنئۆپ

دژی گریالكانی پكك بوەستنرت. دەربارەی ریفراندۆم...

ل ٨١ شار ك كھاتووە لكۆماری توركیا پنویاندا ٢٤ شاری كوردی ھی. ژمارەی دانیشتوانی ٧٢ ملیۆن و ٥٦١ ھــزار و ریــفــرانــدۆم لــپــرۆســی و سك ٣١٢بۆ٢٦ مادەی دەستوور ٤٩ ملیۆن و ٤٤٦ ھزار و ٢٦٩ ھبژر (دەنگدەر) مافی دەنگدانیان ھبوو، ك بسر ١٥١ ھزار و ٥٤٩ سندوقی دەنگدان دابش ببوون، بــم تنیا ٣٧ ملیۆن و ٦٨٨ ھــزار و ٢٥٠ كس دەنگیانداو ١١ ملیۆن و ٧٥٨ ھزار و١٩ دەنگكی تریش ھی بایكۆت ئاستی ــدا. ن دەنگیان ك ئوانبوو و سرانسری ل كپرۆس بشدارانی ھبژاردنكانی ل بووە. توركیادا ٧٧٪ توركیا پۆلیس، ئاسایش و ھزەئمنیكان بھۆی بدەن دەنگ نیی ئوەیان مافی ئوەی ك ئوان موكی گشتین و نابت الینگیری ل ھیچ كس و الینك بكن،

مگر ب ساخت دەنگ بدەن. دەنگی براییكان نجامئ ئو بپی و ھنا بدەست سركوتنی ((ب))بم شوەی پۆژە یاسای ھمواركردنی ٢٦ مـــادەی دەســتــوور بــســر كــوت. ــر)) لخــــ الیــنــی MHP دەنــگــی ((نناوچكانی باشووری رۆئــاوای ئنقرە زۆریان دەنگكی بوو، زۆر الینگریان كان و لشارە كوردیی نا. لدەست ھبناوچكانی باشووری رۆژھتی ئنقرە ك زۆرینی الینگرانی پارتی ئاشتی و دیموكراتین، ب (بایكۆتكردن)ی دەستوور سركوتنیان نكردنیان بــشــداری و ــــم نــاوچــكــانــی ــنــا، ب دەســـت ھـــــ برۆژھتی توركیا و ناوەراستی توركیا بشی زۆری دەنگكانی بۆ ئاكپ چووە

ك دەنگی ”ب“یان بكار ھناوە. دەنگدان لسر ئاستی ھر ٨١ شارەكی توركیا

بمجۆرە بووە- ٢١ ملیۆن و ٨٣٤ ھزار كس ٥٥٤ و دەنـــگـــیـــان بداوە (ــبــ) ٪٤٤,١٥ كــــ

بووە. - ١٥ ملیۆن و

ب دەنگیان كــس و ٦٩٦ ھــزار ٨٥٣(نخر) ك ٢٣,٠٦٪ بووە.

-١١ ملیۆن و ٧٥٨ ھزار و ١٩ دەنگش دەنگی بایكۆت و ئوانشی ك دەنگیان

نداوە بووە و رژەكی ٢٣,٧٧٪ بووە.ــوور ــی دەســت ــدۆم ــران ــف بـــم لـــو ریدەنگكانی ســدی رــژەی توركییكان و ب حیسابی لسر تنیا خۆیان ئــوەی گوێ ر دیــاریــكــردووە بخنبــدەنــ دەنــگــكــانــی بــایــكــۆت، ئــوانــی ــاوە، دەنــگــیــانــداوە و دەنــگــكــان ســووتسندوق، خستۆت سپتی ب كاغزیان یان ھر دەنگیان نداوە. ئوان رژەی رژەی ٧٧٪ی ئو لسر سدییكان

بشداربوون ھژماركردووە. (دیــاربــكــر) ئــامــد وەك شاركی لــژمارەی دەنگدەرانی ٨٤٩ ھزار و ٨٥٩ كس بووە و تنیا ٢٩٩ ھــزار و ٤٢٢ و ھـــزار ٥٥٠ و داوە دەنگیان كــس ٤٣٠ كسیش دەنگی نداوە ك ٦٤,٨٪ی بایكۆتیانكردووە و تنیا ٣٥,٢٪ دەنگیان وەك CHPو MHP و پئاك داوە. ھمیش نژاد پرستان رژەی سدیان ئو نخرەكی ب و دەنگی لسر ٣٥,٢٪ی دەرھناو و دەن ل دیاربكر دەنگی و ـــووە ب ٪٩٤,١ ــبــ دەنــگــی نخریش ٥,٩٪ بووە. وەك ئوەی بیت موو كوردان دەنگیان بكر ھدیارب ل كینموون مئ داوە. نخر و بو برەبابی ب و نخرەك ل ھموو دەنگكانیان رژەی كوردییكان شارە بۆی كـــردووە. ھژمار بۆخۆیان وەھــا ـــوان دەــــن دەنــگــی بــــ بــڕــژەی ئ نا و لدەست ھوتنی برك٥٧,٩٣٪ سبرامبردا دەنگی نخر رژەی ٤٢,٧٪ی

تۆمار كرد. دەنگدان ل باكووری كوردستان

ئــوانــی لــ ٢٤ شـــارە كــوردیــیــكــی باكووری كوردستان ك مافی دەنگدانیان و ملیۆن ٨ لــ بــوونــ بریتی ھــبــووە بــم دەنـــگـــدەر، و ٤٠٤ ھـــزار ٩٧٥ ٧٠٤ و ھـــزار ١٨٦ و ملیۆن ٥ تنیا كس دەنگیان داوە و ٣ ملیۆن و ٧٨٨ ھزار و ٧٠٠ دەنگدەرەكی تر بایكۆتی ریــفــرانــدۆمــكــیــان كـــــردووە. رـــژەی كــشــداربــووانــی دەنــگــدانــدی بــســــب سووتاندنی و نخر ب و ب بدەنگكش ٥٧,٧٩٪ بووە و ٤٢,٢١٪شی

ریفراندۆمكیان بایكۆتكردووە.دەنگدان ل چند شاركی توركی كوردنشین

ل توركیا بگشتی كــوردان ل ھر ٨١ ،یژەی جیاواز بوونیان ھر ب شارەكبم ئو شارە توركیان ژمارەیكی زۆر ئستنبۆل، دەژیت، وەك: ل كوردی ئنقرە، ئدەن، بۆرسا، ئیزمیر، كۆنیا، شارە ٧ لو دەنگدەر ژمــارەی ھاتای. ٩١٤ و ملیۆن ٢٠ كوردنشین توركیھزار و ٦١٧ كس بووە و تنیا ١٦ ملیۆن و ١٧٠ ھزار و ٩٢٣ كس دەنگیان داوە و ١٤ ملیۆن ٧٤٣ ھزار و ٩٦٤ كسیش ریفراندۆمكیان بایكۆتكردووە یان ھر

بۆ خۆیان دەنگیان نداوە.

ئردۆغان ل رۆژی كودەتادا كودەتای بسر عسكرتاریتدا كرد!ئا: س سیامند

ئیلوول ١٢ی رۆژی ھرچندە عسكرتاریت و جنڕال الی ــا شــتــــكــی پـــیـــرۆز و ــی ــورك لـــ تمانابخش بت، بم وەك وتنی ئو رۆژەیــان ل بوو ب دۆزەخ. ١٩٨٠ ئیلولی ١٢ی رۆژی لــری لــ توركیا جــنــڕالــكــانــی دەستیان سربازی كودەتایكی بسر دەستدا گرت و دوو ساڵ دوای ئوەی ل ١٩٨٢ دەستووری ل كودەتا برەبابی ھمیشیی الین چند جنڕالكوە داڕژرا. بم ئاكپ و سرۆك وەزیری ئردۆغان تیب رەجــب توركیا كــودەتــای رۆژی ئنقست بــریفراندۆم رۆژی بۆ سربازیان ردۆغان لش ئمبژارد و بھرۆژی كودەتادا كودەتای بسر

عرسكرتاریتدا كرد!لسر ٢٦ ریفراندۆم لھمتی مــادەی دەســتــووری ھمیشیی توركیا، سرۆك وەزیری توركیا یان دروستتر بین پارتی داد و گشپدان AKP گۆڕانكارییكانی ك بسر ٢٦ مادەی دەستووری داھناوە خۆی لم چوار توەرە

سرەكیی دەبینتوە:رۆــی سنوورداركردنی یكم:

سوپای توركیائردۆغان پشنیازی گۆڕینی ئو ــرد ك مـــادە دەســتــووریــانــی كدەستكی زۆری دابوو بدەزگای سربازییكانی . دادگـــا سوپا و ـــوو كــ ئــو ـــوەب پــــشــنــیــازی ئسربازییكان لدادگا تدەسچیتر ك بتایبتی بسنتوە، مدەنی خكی نتوانن ئــوان

راپچی دادگای سربازی بكن، دادگا ئوە بپچوانوە، بكو ئم لسایی ك مدەنییكانن گۆڕانكارییاندا دەتوانن كارمندانی دامـــزراوەی سربازی ب سر ــا بكن. ئــو وتــ راپچی دادگلو یاسایی حسانی ھروەھا سركردە سربازییان سندەوە ك كودەتاكی ١٩٨٠یان ئنجامدا، رەتكردنوەی لڕگی ئمش وە كــ ــی ــووری ئـــو بــگــ دەســت

لسای ١٩٨٢دا ئو حسانیی ــچ كــام پــــبــخــشــیــبــوون و ھــینیانتوانی لحكومتكانی دواتر ــــچــی دادگــــا بــكــن، ئــــوان راپسڕەرای ئو پشلكاریی زۆرو مافی لبواری ئــوان زەبندەی مرۆڤدا ئنجامیان دابوو. لالیكی ،گۆڕانكاریی ــم ئ دیــكــشــوە، ــی ــادەســت ــایــی بـــڕۆـــی ب كــۆت ك دەھنت، لتوركیادا سوپا لــمــوداو وەك دامــزراوەیــكــی ســـر بــحــكــومــت ئــركــكــانــی مئ دەكــات. ك جبخۆی جبگۆڕانكارییكی گورە دادەنرت ــدان ــج ــســرن ــــو وتـــــــدا، ب لتوركیا سوپای میشھ لــوەی ــســر ژیــانــی چـــاودـــر بــــووە بسیاسی ئو وتــوە و بردەوام خـــۆی بــمــیــراتــگــرو پـــارـــزەری بنماكانی كمالیزم و علمانیت و ــت دەو فرماندەی ھزی و ھر زانیوەو توركی كۆمگای م سوپایكانی ئرانك جكاتپیانوابووبت بنماكانی كمالیزم مترسییوە ونــدەكــ ریكخھــڕەشــ و ــا و ــودەت ــك ل سیان

كوشتار نكردووەتوە.دادگــای ركخستنوەی دووەم:

دەستووری ـــم دەســــتــــوورەی ــی ئ ــســای لكــ دوو ســاڵ دوای تــوركــیــادا، داڕــژاربــوو، ١٩٨٠ كودەتاكی دەســتــــكــی گــــورە درابــــووە دادگـــای بــای دەســتــووری ئو ـــــك لـــچـــاودـــران زۆر ،ـــــ وتپیانوابوو ك ئامانج لبخشینی ك و دادگایزۆرە ب تم دەسئبــردەوام ھر یانزە ئندامكی تــونــدڕەوەكــان“ مالیستك“لحكومت كۆنتۆكردنی بــوون، و قدەغكردنی حزب نیارەكان و چاودریكردنی ژیانی سیاسی ئو وت بووە لڕگی یاساوە، رگی دادگای ئم میشھ كلجۆرە سرپچیكردنك گرتووە ك پی وابووبت ناڕژت خانی كمالیزموە. برژەوەندییكانی وەش كراوە كزۆرجار ئاماژە بسوپا و دەزگای دادوەری گرنگترن پاراستنی ســنــگــری ــ و ــق للتوركیادا. كمالیزم علمانی و گۆڕینی پشنیازی ئـــردۆغـــان ھیكلیت و چۆنیتی دانانی ئو دەچن ــردووە ك دادوەرانـــی ك ل دادگــایــوە، ك ژمارەیان ئم ئندام ١٧ تدەب ئنداموە ١١

دانانیشیان ھــــبــژاردن و بــۆ و بپرلمان گــورە دەستكی تــو وــ و ســـرۆك كــۆمــاری ئ

دراوە. ــی ــاف ــم ســــھــم: گــرنــیــگــدان ب

ھاوتیبوونبـــ پــــی دەســــتــــووری تــوركــیــا كارمندانی دەوت مافی ئوەیان بدەستھنانی لــپــــنــاو ــوو ــب نــدا مــانــبــگــرن، ــان مــافــكــانــی خــۆیئردۆغان لڕگی رەتكردنوەی ئم ماددەیوە لدەستووردا، ئو ماف بكركارو كارمندانی دەوت بدەستھنانی ــۆ ب كــ دەدات، ــی خـــۆیـــان مــانــبــگــرن. ــان ــك ــاف مئم لسایی لــوەی جگ مئزۆر بایخكی گۆڕانكارییاندا بمندان و بساچووان دەدرت

لالین دەوتوە. چوارەم: گشدان ب ئابووری

بپی ئم پشنیازان، لتوركیادا ــت بــنــزرك دادەمـــــ ـــای دەزگبۆ پالندانان نخش و مبستی ك ،تو وشخستنی ئابوری ئپحكومت زیاتر دەستی تیا كراوە .و ئامانجنانی ئدیھت بۆ بدەب

تبینی: بۆ نووسینی ئم راپۆرت سوود لھفتنامی ئاون وەرگیراوە.

پــارتــی ئاشتی بــایــكــۆت: - الیــنــگــری پارتی تاك ك یــBDP دیموكراتی و ك ورەترین پارتی كوردیییاسایی و گریفراندۆمیان بایكۆت كرد و ھوستی بایكۆتكردنی ریفراندۆمی دەستووری گرت بر و خكی كورد ل شارەكانی

تــــوركــــیــــا برەوپیری ئـــــــــــــــــو یكۆتوە باچـــــــــــوون،

بم ھواكان ـــــــاس لـــــوە ب ن كــدەكــــــــلـــزۆربـــی

- ٢١ ملیۆن و ٨٣٤ ھزار كس ٥٥٤ و دەنـــگـــیـــان بداوە (ــبــ) ٪٤٤,١٥ كــــ

بووە. - ١٥ ملیۆن و

دەنگكش ریفراندۆمكیان بایكۆتكردووە.

دەنگدان ل چند شاركی توركی كوردنشینل توركیا بگشتی كــوردان ل ھر

،یژەی جیاواز بوونیان ھر ب شارەكبم ئو شارە توركیان ژمارەیكی زۆر ئستنبۆل، دەژیت، وەك: ل كوردی ئنقرە، ئدەن، بۆرسا، ئیزمیر، كۆنیا،

لو دەنگدەر ژمــارەی ھاتای. كوردنشین توركی

ھزار و و و

ریفراندۆمكیان بایكۆتكردووە یان ھر بۆ خۆیان دەنگیان نداوە.

دوای بدەنگی... یارمتیكی معنوی بۆ دەزگای بدرخانماوەی چوار مانگ زیاترە مانم ل نووسین و لدوانی رۆژناموانی و چاوپكوتن و شتی لو بابت گرتووە، وەك ھر كسكی ئاسایی نو چونك خاتری بۆ وتنی بازەكان كۆنكن دەردی ب منیش دنیایكی تازەوە دەستی خۆم گۆڕی. ب كورتی جدوەلی ژیانم گۆڕی و سرباری مانوەم لگڵ ھاوڕێ كۆن و تازە رۆژنامونووسكان، بم پكی دیكم ل ھاوڕیان و كسانی تایبت ب كارە تازەكم ھاتن نو بازنكوە. بازنی ئمجارەم، وات ئو كسانی ل نو ئو گروپ تازەیدا ببوون دۆستم، زەڕەیك سریان ل نووسین و رۆژنام و سیاست و ئدەب و ھتد.. دەرندەچوو. لگڵ ئوان فری زۆر شتبووم ك لمو پش گرنگیم پندەدان، ئوان خشتیكی مئ بوو كیان ھیاتی رۆژانتییان بۆ حیو كۆم جوانی دۆستانوایو زیندان وەك ھونرمندەوە و و شاعیر راگیاندنكار بالی وای ل شسانو جۆرە كی ئو سلوكر ئوە، ھیند نابن پپابژنكانیانكردووە ل زۆر كاتان ب توانج و پناخۆشبوونوە پیشكی ندبوونم بھۆی پاب ن؟!! شكور بی خۆیان وەسفبكوھ وان بئشوە ژیانی ئوانوە، ھاوسرەكی منیش بۆ دوا جار حسایوە فتانم، ھو برادەرە تازانوە. ئكۆڵ بووی ی لكتگبی نوو ھسردان. و گشت و جوانكاری و جلكین بۆ ھبوو رۆژكیان لمشیان سوودم وەرگرت، ب دەردی سرتیپ جوھری گوتنی شارەزای جل و برگی كوالت برز و خۆ شیككردن و چوون ھندك شون بووم ك پشتر پمان وابوو ئو جگایان ھی ھرزەكار و گنج و شتی لو بابتی، بم ب سای ئوانوە تگیشتم ك ئو ھرزەكار و گنجانی ئم پراوزیان دەخین راقیترین و خۆشترین ژیانیان ھی ك ئم پیی نازانین، لوێ دەكوتم بیری رابردوو و سردەمی ھرزەكاریوە و براوردی شوە ژیانی خۆمان و ئوانم دەكرد. رەنگ كم ل ئم، مبستم ھاو تمنكانم، كاتی ئوەی نیی دوو سعات و زیاتریش ل ژر دەستی سرتاشك دابنیشت تاقیكردەوە. بۆ بكات؟!!! ئمشم تا جوانكاری قژ و دەم و چاوی ئوان بشوەیك باسی ئیرادەی ئینسانیان دەكرد ك پویست وابكات و وابژیت و بو شوەی ھنگاو بھاوژت زۆر لو ئكادیمست و نووسر و پسپۆران باشتر قسیان لو مجال دەكردوو، شتكی دیك ئمان تنھا ب نزەری و وتی گورە و بریقدار تعبیریان لو یان بكو زۆربدەكرد، بی خۆیان بۆ ئیرادەی ئینسان نیشتنگتفیعلی و پراكتیك ئم نزەریی تاقیكردبۆوە. بگومان بینی خۆشمان بت خۆشم حزم بو دنیایی ئو برادەران ھبوو، ئمشم بۆ ئوە بوو تا ئو بیاری مانگرتنم ل نووسین و كاری راگیاندن درژە یادبكم، بم ئوە دەبینن ل بكشیت و ب سایی ئوانوە خۆم مانكم شكاندوو خارە حمیدی بدرخان خۆشبت، رۆژوەكم بووە قوربانی حازریان، رەمزانی ئمسایش ھندێ ل برادەران س رۆژیان پشكاندنم، وات ٢٧ رۆژان ب رۆژوبووم، رۆژكیان زۆرم قس لگڵ ژنكداكرد ك زۆربیان ب پردەبوو؟!! ئیدی شكا!!!! ئمی دووەمیش زەوقی ئاوخواردنم ھسابوو، ئمیش شكا!!!! رۆژەكی دیكش ھر بھوەس ب رۆژونبووم؟!!! بھرحاڵ رۆژوو شكاندنكی خارە حمیدم بالوە زۆر گرنگ، چونك ئمی رەمزان لگڵ خودایو ئمیش برەحم، بس وەك گوتوویان ”لۆمی عبدی ل عزابی قبری ب تینترە“ منیش نمورا قسی كاك حمیدی بدرخان بشكنم ل بدرخان دەزگای وەزعی ئاگادارم یكمیان شت، دوو لبر رووی ماددییوە زەعیف و مینح و یارمتیكانی گشتی باوە. منیش م كبك و دەزگایوە ھاوكاری ئرووی ماددی ندە ناتوانم لرجھدنیایك خزمتیكردووە، بۆی لالی خۆموە ب ھۆی ئو نووسینوە

ویستم ھاوكاریكی معنوی ئو دەزگای بكم.

رای پش وەختدزار حسن

نیایی

ز٢٠

١٠/٩

/٢٢

لیوو

یل)ئ

١٤٨)

رەژما

دیور

ك٢ی

٧١٠

ریزب

رە

زایینی٢٠١٠/٩/٢٢

ژمارە(١٤٨)ئیلوولیكوردی

٢٧١٠ینیرەزبری

اییز

٢٠١٠

/٩/٢

٢لی

وویل

)ئ١٤

٨)رە

ژمادی

ورك

٢ی٧١

٠ری

زبرە

زایینی٢٠١٠/٩/٢٢

ژمارە(١٤٨)ئیلوولیكوردی

٢٧١٠یرەزبری

17

تزش

گور

س

حمید رەشاشـــــــ خــــبــــاتــــكــــرو ـــــــو ژن ئخشانخۆب ب تكۆشرانیئیلوولی شۆڕشی سرەتای لشاری ل (١٩٦١) لسای مزنبرژەوەندی لپناوی ھولرگشتیگلكمانوسركوتنیل ــــــان وازی شـــۆڕشـــكـــمـــانخۆیان تایبتی بـــرژەوەنـــدیرۆژ خریكی و بش نابوو بھنھنییكانی ــارە ك راپــڕانــدنــیشاری لناو بوون حزبكیانحكومتی بوو كاتكدا ل ھولردژوار دڕنــدەو ئوەندە ئوساگــلــكــمــان بـــوو بـــرامـــبـــركــرەكــانــی (١٩٦٢) لــســاــیھاتووچۆی كاروانچییكانیوژنشاریاندەكرددەیانگرتئبپرسن ئوەی ب ب سۆزاندخۆبخشان ھموو ئیشوكاری

ئــوان نــدەكــرا پییاوەكان بــترسی ل زۆرجاریش دەیانكردوخزمكانی مای ل خۆیان گرتنبۆنموونش خۆیاندەشاردەوە،پشمرگی خزانی خانی مامزل شرە خورشید ھڤاڵ درینھولر ل (١٩٦٢/٢/٨) ركوتیكناوزیندانر لزیندانیكراوھبوو، دایــك ل كــوڕی رزگــاڕی(١٩٦٣/٣/٢٠) ــكــوتــی ر ــ لپاش ئـــازادكـــرا، لــ ــنــدان لــ زیتكۆشرە ژن ئو ئازادكردنیھاوسرەكی لگڵ میشھ ١٩٦٣ لــ سای بـــووە لــشــاخ كاك گۆمشین، گوندی چوومل مــاــكــی خــورشــیــد شــــرە

وژنئ بوو گۆمشین گوندیمووچیان ن روەرانــكــوردپــمووچیان ئستاش ن ھبوول بیری كــس وكاتئ ،یھوەكــو مــووچــ نــــدەكــــردەوە،ژنانی ئستا ھموو ئو ژنانیلناوشارەكانكاریحزبایتیانرگشمپ ــی ــزان خــ دەكـــــرد زۆریان بشی بوون درینكانسایی دسۆزانی خۆ ل نماونكوردستان شھیدەكانمان وو نــوســران ــ ــووای ـــازادە دەب ئبــرــزەكــان ــووســ ــن ــام رۆژنژن ئو رۆــی باسی جاروباریان كردبا، كوردپروەرانیانتایبتی ب كردبان سردانیانچاوپكوتیان با ماون ئوانیلپرسراوان یــان بكن لگڵماكانیان ســردانــی جـــارەكدرینان تازە ژن ئو بكن، خۆ

ناكن، مووچ و پاداشت داوایئوەی بزانن بۆ بۆ دخۆشی ھرلپرسراوان ھرم و حكومتیدەبین الیــك ھموو چاویاندەزانن ریناند ژنپیر ئو خۆنــاوی بــ ژن ــان ــدەی ب ئستا كــراون خاننشین شــاخ ژنانیوەردەگـــرن، بــاش و مووچین ژنی شاخن و ژنانك لشببۆ تنھا بــوون، شاخیش و لگـــوزار و گــشــت ــران و ســیلسر منتیش دیتی شاخیان دەكــن، حزبكان و حكومتئگر نكراوە بۆ چمان دەنژنانی ژمــارەی بكین بــرواردژمارەی نیوەی ئوەندەی شاخ

ھموو ئو ئای دەب رگشمپــوەش بـــوون ئ شــاخ لــ ژنــانــئیلوول شۆڕشی ژنانی دەزانین

خاننشینینایانگرتوە.تكۆشرانی ژنــ ئــو ــاوی نل ئیلوول شۆڕشی سرەتای

دەكرد كاریان ھولرخوشك لخۆشبوو خـــوا -١نمر شھیدی خزانی ساحیئو خیرو عبدولكریم بووژیاندابوو ل تا تكۆشرە ژنكردن. خبات ل بوو بردەوامشخ كچی خانی بزەین -٢زەینبخان بوو عبدولكریم و بـــنـــمـــاـــكـــیـــان خــــۆی و پشوەی لرزی تكیكشیانتایبتی بــ ــوون ب كــوردایــتــیئحمد شخ برایكانی ھردووخان بعروف زەینم شخ وو خاوەن ماوە ژیان ستاش لئ

باوەڕە. و بیرپشمرگی خزانی مامز -٣ك كاك خورشید شرە، درینمامزخان كردی باسم پشترو ــــخــــۆش ن مــــــــاوە، بـــــــم

.یوتككپخــــــزانـــی خــــانــــی فــــاتــــم -٤خوالخۆشبووعویدوكاندار،بتوانا ئــازاو ژنكی فاتمخانھــاوســرەكــی و بـــوو خـــۆی

كردووە. دواییان كۆچیخــــزانــی مـــلـــكـــخـــانـــی -٥حمید ــن ــری د پــــشــمــرگــیماوەی ریند ژن ئم ،رەشاش٣ ســ ســاــ جــــتــی دەمــاغ و نماوە قسكردنیشی لیداوەو

كوتووە. جگا لسرخــــزانــی ــ ــان ٦- خــوشــكــ خدــــریــــن پــــــــشــــمــــرگــــیحسن فتاحی خوالخۆشبوونخۆش خان خوشك بگی،خشانخۆب ئستاش پیرە، ول وتی لگڵ ژنان كاردەكا وسردانی زوو زوو و سویدە

دەكات. كوردستان٧-زولیخای خزانی پشمرگیسعید خوالخۆشبوو دریندسۆزە ژن ئو بوو، مسیفیخۆشن پیرو مــاوە، ژیاندا لل وتی منداكانی ئستا لگڵ

سویدە.كادیری خزانی سافیخانی -٨خوالخۆشبوو ناسراو و درینسافی خوشك مولود رۆژباش،دارەتـــوو ــاوە و ل م ل ژیــانــدا

دەژی.لسرەوە ناویان ژنانی ئمھموو بوون مانئ نووسراوەنھنییكانی كــــارە و ــیــش ئوەكو: كرد ھولریان ناوشارینامكانی دابشكردنیھموو -١و ماكانیان لسر رگشمپبۆ ماكانیان نامی گیاندنی

پشمرگكانیان.ــی ــت ــارم ی ٢-دابـــشـــكـــردنـــیب پشمرگكان ما بسر

ئمانتوە.فیشك و گواستنوەی چك -٣

شار. لناو پویست لكاتیچاپمنییكانی دابشكردنی -٤

مبست. شونی بۆ حزبحزب كلوپلی گواستنوەی -٥

رۆنیۆ. و تایپ وەكوو كـــۆڕ ــ ل ٦- بـــشـــداربـــوونكۆبوونوەكان و بوكردنوەیب لشقامكان حزب نشرەی

نھنی.لــــگــــڵ ئــــــــو ژنـــــــانـــــــی

ل بوون شاخ ل ھاوسرەكانیانبشكی شۆڕشیئیلوول ئستا

. ل ژیان كمیان ماونكاوانییكان ژن زۆری بشی -١شاخ ل ھاوسرەكانیان لگڵ

بوو.ــی ــزان ــ خ ـــبـــخـــانـــی ٢-نـــجـــیمال تۆفیقی درین پشمرگیژیاندا ل ھردووكیان سدیقی

نماون.خــــزانــی ٣-پـــخـــشـــان خــانــیپشمرگی درینو مامۆستایــووس عــبــدولــرەقــیــب ــژوون ــ منماوە خان پخشان یوسف،

. ژیاندا لقــــدری و خــــان ــم ــی حــل -٤پشمرگی خزانانی خانیقارەمان خوالخۆشبوو درینخانمان دوو ــو ئ شــوكــت،

ل ژیاندا. ماونــی خــــزانــی ــ خــان ٥- ســعــدیوەســتــا ــن ــری د پــــشــمــرگــیھردووكیان ھریری رەحمان

نماون.خــــزانــی ــمــی خــان بـــاجـــی -٦كریم كاك درین پشمرگیژیان ل ھردووكیان جوھر،و نخۆش ھردووكیان ماون

پككوتن ل سلمانین.خــــزانــی ــی ٧- شـــوكـــری خــانپشمرگی خوالخۆشبووبمال ناسراو موسا درین مالژیــانــدا لــ ــان ــی ــردووك نین ھ

ماون.درین پشمرگی خزانی -٨خــوالــــخــۆشــبــوو نـــاســـراو و ـــــ رووت ـــ ـــان ـــرەحـــم ـــدول ـــب ع

نماون. ھردووكیاندرین پشمرگی خزانی -٩باپیر ــرزا ــی م خــوالــــخــۆشــبــوونماون. ژیاندا ل ھردووكیان

حمید خزانی خانی ملك -١٠

مــاوە، بم ژیاندا ل رەشــاشباسم پشتر و لیداوە تج

كردووە.خزانی خــانــی ئــســمــر -١١عوسمان درین پشمرگیئستا ل شاریكۆییو ك بكر

ماوە. لژیاندادرین پشمرگی خزانی -١٢ژیاندا ل نازانم حسن مام

نا. یان ماونخوالخۆشبوو خــــزانــی -١٣پشمرگی شرە، زۆر ھادیبوون، شاخ ژنی ژنان ئو تر،ل ھاوسرەكانیان لگڵ كرگشمپ ژن و بوون دەرێكــوردایــتــی ــســر ـــوون و ل بژنانی ئو نك دەربدەربوونو حای خۆیان بوون لسر ماڵل ل شارەكان گوندەكان یان لئوەندە ئیلوول شۆڕشی كاتیشۆڕشی بوون لشاخ نل ژنگلك ژمارەی ژنانی شاخ نوێژنانی ھموو ھیوادارم زۆرن،بكرن. سیر چاو بیك شاخ

حمید رەشاش خزانی عبدولال محمد خورشید شرە ملك خزانی گراری مامز خدر

مسیفی سعید ھاوسری - ئبوبكر محموود عبدولكریمی دارخورمازولیخا زەینبی شیخ

ھولر شاری ناودارەكانی ژن

كۆبوونوە ل دھۆك كوردستان پارچی چوار ھر كۆنفرانسكدا ژنانی لسیامند ســــرباز بدرخان: دھۆك/

ئامادەكاری لژنی شاندی ــــــن كـــۆنـــفـــرانـــســـی ــــــی دووەمو باكوور ل كورد ئافرەتانی یشتنرۆژئاوا گ رۆژھت ولگأل و كوردستان ھرمی شاری ل باشوور ئافرەتانیئامادەكاری ب دەستی دھۆك

كرد. كۆنفرانســی ــان ژن ــی تــــكــۆشــیــنــی ــژن ــ لكۆنفرانسی كیكمین كــورد٢٤-٢٥ی رۆژانــــی لــ خــۆیــان شـــاری ـــ ل ٢٠١٠ ــی ــســان ــی نبشداری ب و ئامد(دیاربكر)ئراق ئران، ل كــورد ژنانیپكھنا توركیا، و ســوریــا و ك دیاریكرابوو ئــوەش بوو،ئافرەتانی كۆنفرانسی دووەمینكوردستان پارچی ھرچواربو دەبت. ھولر شاری لئامادەكاری لژنی مبستشئافرەتانی كۆنفرانسی دووەمینرۆژھت و باكوور ل كوردباشووری یشتنگ رۆژئاوا وئافرەتانی لگل و كوردستانل و دھۆك شاری ل باشوور

جڤاكی و رەوشنبیری (ھۆالدەستیان دھۆكی) زانینگھا یاكرد. كۆنفرانس ئامادەكاری برۆژ دوو دھۆك كۆبوونوەكیكۆبوونوەی دەبت. بردەوامب پارچ ھرچوار ئافرەتانی پڕلمانتری ئــامــادەبــوونــی

دیموكراتی پــارتــی پــــشــوویئندامی زانــا، لیال (DEP)یكتی پڕلمانی پشوویكچی ئۆجا، فلكناس ئوروپامــھــابــاد ســــرۆك كـــۆمـــارییــلــســوھــ قــــازی مـــحـــمـــد،كژال دكتۆر پرۆفیسۆر قازی،

ھارڤرد، زانكۆی ل رەحمانینــاوەنــدی كۆمیتی ئــنــدامــیكوردستان دیموكراتی پارتیئــنــدامــانــی ــامــــدی، شــیــریــن ئكوردستان ھرمی پڕلمانی تۆفیق، ناسك و زكری ئامینئا بغدا پرلمانی ئندامی

كۆملی پارزەری تالبانی،كچی ،(IHD) مـــرۆڤ مــافــی (DEP) پشووی پڕلمانتریدۆغان، ئایش دۆعان، ئۆرھانزنــانــی ــڤــكــری ئــنــدامــانــی ت(DOKH) دیموكرات و ئازادگـــول ـــ بــــیــــرتــــان، ـــی ـــك ـــول مشارەوانی سرۆكی كزلتاش،دەمـــیـــرال، ـــركـــ چـــاغـــالر دئاشتی ــارتــی پ پــلــمــانــتــریوان (BDP)دیـــمـــوكـــراتـــی و یاریدەدەری كورتوالن، فاتمادیموكراتی پــارتــی ســرۆكــییوكسل (KADEP) بشدارــدی ــاوەن ن ــدامــی ــن ــاڤــشــار، ئ ئو بڕوەبری پارتی عدالتزۆزان (HAKPAR) ئــازادیســرۆكــی ــكــمــن، جــــگــری ئل عومر، جیبن (پ.ج.د.ك)عومر، سیران گۆڕان لیستیسۆسیال پــارتــی -لــكــۆمــ لــسبری كوردستان دیموكراتی

پكھاتووە. بھمنی،١٨ی ـــی ـــوەك ـــوون ـــۆب ك ـــ لمیكانیزم دۆزیــنــوەی ئیلولــن ــگــرت ر ـــۆ ب و رـــوشـــوـــن

بـــردەوامـــی ــ تــونــدءتــیــژی، لبۆ وتانی و داواكردن ئاشتیبتنگوەھاتنی بــۆ جــیــرانتر بــابــتــی گلك و ئاشتی كـــرا. ــــارەوە ــــب ــوگــۆی ل ــت ــف گدووەمین ئامادەكاری لژنیـــی ـــان ـــافـــرەت ـــســـی ئ ـــفـــران كـــۆن لــ رۆژ ٨ مــــــاوەی كـــــورد جگ كـــوردســـتـــان ــی ــم رــ ھــــژنــی ـــ كــــۆبــــوونــــوەی ل لكۆنفرانسی بــۆ ــادەكــاری ــام ئنــتــوەیــی، یكتی و ـــان ژنالینی گلك گل ل بیارە و دیــــدار ــدار ــدی ــوەن ــی تـــری پـــدات. كـــۆبـــوونـــوە ئــنــجــام بدەكــرــت ھـــروھـــا چـــــاوەڕێبناغكی پتوتركردنی دوایدووەمین ئامادەكاری لژنیكــورد ئافرەتانی كۆنفرانسیشاری ل خۆیان كۆنفرانسیـــــدەن. ب ـــام ـــج ـــن ـــر ئ ـــ ـــول ھھــر ھــــروەھــــا ئــافــرەتــانــیو رخراو لگل پارچ چوارپیوەندار تری دامزراوەكانیكۆبوونوە و دیدار ئافرەتان ب

ئنجام دەدات.

خزانی حمدئمین سافیمولود رۆژباش

نیایی

ز٢٠

١٠/٩

/٢٢

لیوو

یل)ئ

١٤٨)

رەژما

دیور

ك٢ی

٧١٠

ریزب

رە

زایینی٢٠١٠/٩/٢٢

ژمارە(١٤٨)ئیلوولیكوردی

٢٧١٠یرەزبری

18

نیایی

ز٢٠

١٠/٩

/٢٢

لیوو

یل)ئ

١٤٨)

رەژما

دیور

ك٢ی

٧١٠

ریزب

رە

زایینی٢٠١٠/٩/٢٢

ژمارە(١٤٨)ئیلوولیكوردی

٢٧١٠یرەزبری

لكۆینوە

سوور كاك بدوع د. محمدھولرخاوەنیچندینكسایتیل جپنجیـــان كـــ ژووییـــمكۆمیتی سیاســـی و مژوویدیـــارە. كوردســـتان شـــارەك وپویســـت وەكـــو ھندكیـــانھندكیان پوە دراوە و گرنگیانو گورە ناسراون ل پویست پترئو چاو ل ھندكیشیان كراون،مـــژووی ی لـــورەیـــگ ـــرۆل غدریان ھیانبووە شارەكدابم غدركردن لشـــیان كراوە.و ھولـــر برامبـــر ناھقـــی

مژووی كورد كراوە.ھـــرە رۆشـــنبیرە لـــ یكـــك ك ھولـــر دیارەكانـــی شـــاریدەكـــرێ نازنـــاوی (رۆشـــنبیریمین)ـئ عومر )تبدر بنازی)(وریا پۆفیسۆر باوكی دەكاتك

. ئمین) عومرلـــو كـــكی (عومـــر ئمیـــن)پش ی كنگانشـــمامۆســـتا پھولر بۆ شـــاری كارەبا ھاتنیرۆشنبیری چرای زانست و ب ئمھولری شـــاری و خوندەواریچندیـــن كردۆتـــوە. روونـــاك و كۆی و ھولر كوردی مندایو سلمانی و و شقوە عنكاوەل دھاتكاندا شارۆچكو ل لگو فری نووسین دەستی ئو ژرمحمد مسعود بوون. خوندندزاریشاعیر و دداریشاعیر وو ئدیب و نووسر ك دەیان وقوتابی مامۆستا كسایتی كورد

بوون. ئمین عومرلـــوەی جگ (میـــنر ئعومـــ)زۆر پروەردگاركی و مامۆستاو پـــاك مـــزن بـــوو كوردكـــییكم بوو. دسۆز تكۆشركیل ھولر ھر شـــاری ل سكرابردووەوە سدەی بیستكانیمنداكانـــی لـــ نـــاوی كـــوردیپیـــرۆزە ل ریتـــم نو ئـــ بنـــمامۆســـتا بوبكاتوە. ھولـــرو شیعر ناوە ناوە ئمین عومر(ھتاو)ی گۆڤاری ل نووســـینیموكریانی)دا (گیـــوی مامۆســـتا

دەكردەوە. بونامی ئامادەكردنی خریكی كـــســـبارەت بووم ك دكتۆراكـــمفرمی خوندنی گشكردنی بكوردســـتانی لیواكانی بـــوو لـــل ١٩٢١ تـــا ١٩٥٣، لـــ عراقـــداگرنگ رۆی ری بگنامكانـــدا

برز زات ئـــو شـــانازی ل و پكـــ دەركـــوت و پیـــرۆزەم بـــۆككمین یر ئعومـــ مامۆســـتاشاری مامۆستاكانی كۆنترین لرۆشنبیری كۆگیكی و ھولرھـــی شـــاری ھولر نك ھـــرھموو كوردستان بوو، بكو ھیشتكی ھیچ ئستا تا مخابن بمكراوە، فرامـــۆش بـــۆ نكراوە ووەفادارییـــك وەك كـــ دەبـــووبكرابا، دروســـت بۆ پیكركـــییا یا كتبخانیك قوتابخانیك

بنرابا. ب ناو شقامكیدەوركی ئمین عومر مامۆستالـــ بوكرنوەی بای ھبـــوولـــ رۆشـــنبیری و خونـــدەواریسدەی سرەتای ل كوردستاندا

ـــك دەیـــان بـــ بیســـتموە .و ناوداری شـــاعیر و نووســـرلژـــر بـــوون و كـــورد قوتابـــیو خوندن فـــری دەســـتی ئودا(ددار)ی شاعیر نووسین بوون.بیرمند محمد)ی (مسعود وتر زۆری شـــاعیر و و (دزار)ی

بوون. ئو قوتابیل محمد مســـعود مامۆســـتائقیپنجمی(گشتیژیانم)دارۆشـــنبیری نوێ، گۆڤاری ل ك٢٨٠دا ل ١٩٨٦ ســـای ١٠٩ ژ(عومـــر مامۆســـتا لـــ بـــارەی

:دە ئمین)ەوەئمیـــن عومـــر ”مامۆســـتاباشـــترین بوو، ھولر خكـــیدەرسدەری ( قراءە) و (حیساب)بـــۆی ســـاڵ بـــوو. دوای دەیـــانبیـــرم لـــ دەگاموە{خۆیشـــملـــ ماوەیكـــی كورتدا بـــوو} كھندەشم بووم، نووسینی فریل جاران زۆر كـــ بوو ل رازیدەناردم دوایدا ب دەرســـدا كاتیخۆم پۆلی ل بۆ پۆلی خۆموە لپرســـیاركم دەچووم ھورازتر،قوتابییكی وە كـــم دەدایـــوەندرابۆوە. پ وەمـــی پۆل ئوك دەكردم ممنوونی تا بشـــیدەمبیستوەالیباوكم رەزامندی

دەربیوە“. برامبرم خۆی

لـــ ئمیـــن) مامۆســـتا (عومـــرباشـــی دیاریكـــی پـــاش خـــۆیج ب كـــوردی بـــۆ ســـقافتیعومر ئویش (د.وریا ھشتووە،نوی ســـقافتی ل مین)ە، كئزمانوانیـــی ئوروپا برخوردارپ زمانكمانی خزمتی و بووە

دەكات).حوســـن (بشـــیر مامۆســـتاگۆڤاری (٦)ی ژمارە ل سعدی) - ل ٣٧٩ دا ٢٠٠٨ (مـــژوو)یعومر ٣٨٢ ل بارەی مامۆســـتا

:دە ئمینوەسای خوندنی١٩٦٠ – ١٩٦٢ ل”لقوتابخانیگۆڤندیسرەتاییئو بووین. مامۆســـتا ب یكوەمنیش و قوتابخان بڕوەبـــریبـــووم ســـرەتایی مامۆســـتایكاتش لـــو بڕـــزە، الی ئـــوبوو ئیلوول بردەوام شۆڕشینمر ســـرۆكی ب سرۆكایتی

بارزانی. مستفاوەیبیركردن شـــایانی ئـــوەیھرچند بڕـــزە ئوەیـــ ئـــوبم بـــوو، گـــورە بـــ تمـــنكوردی نتوایتـــی ھســـتكیشـــانی یك ل ھبوو. بـــرزیو ئـــو بوویـــن. ركخســـتنفتاح عزیز محمـــد مامۆســـتا(راند ئـــم و من (نووســـریدەكرد باسی ئوەمان یكوە بقوتابخانكمان نـــاوی ك چۆنبوو، كردیان (گۆڤندی ئواران)جۆرە ئـــو (شـــیبان المســـائی)ك نیدەگ بوە زیان كردەواندەیانویستكوردیقوتابخانكانل زیان ئوەشیان بكن عرەبی،تری الیكی ھیچ قازانجی بوالوە

.نیی پوەبۆمانی خوالخۆشبوو مامۆستایكورد گلی دەكـــردەوە ك روونئم دەگات. خۆی ئامانجی ب ھربربرەكانی كســـانی جـــۆرەھـــر بشـــیان دەكـــن كـــورد جۆرە ئـــم نابـــ ،ناوچوونـــل

بكات. نائومدمان كردەوان

ھر بوون خۆش زۆر قســـكانیئوارە بوویـــن ئوە بـــ ئومدی

ببینین. یكتر داببوو ئوە برزەكانی تسخ لبیر و بوو، راســـتگۆ ك پیاوكیخۆش قســـ و بـــاوەڕی خاوـــنبرزی پلیكی زانیاریدا ل بوو،بلیمت و زۆر زیـــرەك ھبـــوو،خك ئگـــر راســـتی بـــوو، برەوشـــتی فری الی دانیشـــتایبڕزە. ئـــو الی چـــاك دەبـــووبوو، راستگۆ و دســـاف پیاوكی،خراپ ب ندەكرد كسی باسیمنانھ بایھ گیروگرفتك ھركس ئوەی دەكرد ب جبجیتی لزار ڕەحمھ .ەنجی بل

.(بمحمد موحسین د. پۆفیســـۆرلـــو كـــكی كـــ حوســـن قۆناغی سرەتاییدا ی لقوتابییاندەرسی ئمین عومر مامۆســـتا:دە بارەیوە ل پوتوونتوە

پۆلی ل (١٩٥٢–١٩٥٣) سای ل”ل بووم ششـــمی ســـرەتاییدائلمستوفی). (ئیبن قوتابخانیزانا و خۆشویست مامۆســـتایئمین) (عومـــر و پـــروەردگارپـــ صحـــ)ی و وانـــی (أشـــیایكجار مامۆستایكی دەوتینوە.زۆر وانـــ وتنوە ل چاك بـــوو،شـــوەی بـــوو. ســـركوتووو ھســـوكوتی وتنوەی وانـــبوو جیـــا زۆر ئاســـایی نبـــوو،لگمان تـــر. ل مامۆســـتاكانیھرگیز بوو خۆش ھمیشرووبـــزار ندەبووین. ل وانكانـــیك تبگین وا ھـــات تـــا وای لمامۆســـتا نیی. زانیارییكی مئســـۆزاند زۆر . بوو زۆری پـــبیانخاتـــ دەدا ھوـــی دڵ بـــشـــوەی قوتابییكانی. مشـــكیوای دگیربوو زۆر دەرسدانوەیگوایی دەكرد بـــدڵ مئ لـــشـــوەیكی كانی بتباب بیـــن.دەگیانـــد. مـــئ لـــ كارەكـــی ســـر دەكـــردە ئمـــی دابـــشتیگیاندین ئم گروپـــك. چندباران چۆن كووە دێ، ل ھورەســـا ل كژ چوار بۆ . دەبـــارێكووە ل كانییكان ئاوی ھیـــ؟و مانگ و وھتاو ئسترە دن.دیاردەكانی سروشتی ئسترە ودەجوونـــوە.. چیـــن و چـــۆنگوی زیندەوەر و گژوگیاو باسیو نخشـــ و نبـــۆ دەكردین. ودەسكردی جۆراوجۆری ئامریبـــ ھۆیانـــوە و خـــۆی دەھنـــادەكـــردەوە روون دیاردەكانـــیل زۆری چژكـــی بـــ جـــۆرێزانیارییكی وەرگرینوبمجۆرەو مشـــكمان دەخســـت زۆری فراوان بیركردنوەمانی ئاســـۆیھرگیز شـــوەیك ب دەكردەوەمئ ل وای و نچتوە بیرمان لزیاتـــر بدوایاندا خۆمان دەكـــردو كس و ھاوڕێ بۆ و بچینـــوەھرگیز بگینوە. كاریخۆمانیمیشھ ك ناچتوە ئوەمان بیرلدەب) ك ئامۆژگاریمانیدەكردل و فر بین دەوروبری خۆمانس ئم شتكوە ھموو بارەیبكین (چۆن؟. پرسیارە ئاڕاستب نكین بوا و كـــی؟..) بۆ؟.تا دەیبیســـتین ك ئوەی ھمووینگن و نكینوە تاقیی خۆمانشتان لو ئم ئوســـا ئنجام).بم ندەبووین، ئاسانیحای بدەكردین بـــاس بجـــۆری بـــۆیدەكرد وای دەورووژانـــد ئمیمامۆستا بیر بكینوە.بڕاســـتی

(ب ل رەحمتی بوو. ھزارئمین عومر وریا د. پۆفیسۆرھفتنامی كدا لـــیدیمان لـــعومر بـــارەی ل (بدرخـــان)دادە:“باوكم باوكییـــوە ئمینیمامۆســـتای و فرمانبـــرھر بوو. سرەتایی قوتابخانی

زرایدەگو جـــارێ ند ســـاچگونـــد و شـــارەكانی لـــ كـــیتا ســـییكانوە ل كوردســـتان.ھـــر ١٩٥٠ دوو جـــار، ســـایل ســـاڵ بنج شـــش جارەی بۆبووە. شـــاری كۆیـــ مامۆســـتادزار ب ئحمد دەرســـی لوێمســـعود و شـــاعیر و دـــداریو پیاو ـــك ل زۆر و محمـــدئم شـــارەی ناودارانـــی كوردیرەز خـــاوەن باوكـــم وتۆتـــوە،ھموو شـــقوە. ل بوو و بـــاغمامان ھاویندا پشـــووی ساڵ لل بناری لوێ شقوە. دەچووەنكف باغ و رەز ناو ل ســـفینبســـر ھاوینمـــان دگیرەكانـــداگوزانوەیمـــان دەبـــرد، ئـــمنشـــو بـــۆ شـــونكوە لـــدینامیكییتكوچژكیتایبتییبخشـــیبوو و منایم ب ژیانـــیل گڵ ئاشـــنابوونم ھۆی بووەو كوردی جیاوازەكانـــی شـــوەزمانكانیتریكوردستانفربم،ھر ھبوو زۆری كتبكی باوكمكتب و بـــ چاوم لـــ مناییوە

كردەوە“. ئو گۆڤارەكانیل زۆر دۆستی و ھاوڕێ ”باوكمرۆشنبیرە كوردەكانی سردەمیئخوندەوە. زۆری خۆی بـــوو،شـــیعری و وتار نـــاوە نـــاوەشگۆڤاری ھتاوی ل ئنووسی وبوی موكریانی گیوی مامۆستالگڵ منی جار زۆر ئكـــردەوە.گیو مامۆســـتا الی ئبردە خۆیپش باوكم لـــ چاپخانكیـــدا.كرد وەســـیتی ئـــوەی بمـــرێكلی ئـــم چوارینـــی ل ســـر

گۆڕەكیبنخشنرێ:ژیان و ماڵ و ســـر دێ چی كاری ب”نیشـــتمان ری ل نكی بختی گر

ژیـــان باغـــی لـــ رواوم كـــوردم كوردســـتان“ پاكی خاكـــی و بـــ ئـــاوو ھاوپۆلی گۆران ”باوكم ھاوڕێبیكوە كركـــووك بـــوو، لـــوەك بووم خوندوویان، منـــاڵھاوینی ل بیرم ئاوا ب نـــدوشقوە ل بوو ١٩٥٩دا ســـایب باوكم باوكم، الی ھات گورانمامت موتی ئ منی ناســـاند وگۆرانشاعیرە. ئویشدەستكیكردم و ماچی منا ھنا بسریزۆریان گفتوگۆیكی بیكوە .ئدەبوە و شـــیعر لـــ بـــارەیل دداریم كســـپی یكم كرد.گۆران عیشقم بۆ گڵ شـــیعرا و

ئكات. پ دەست لووەمامۆســـتای و فرمانبر ”باوكمھر بوو. سرەتایی قوتابخانیزرایدەگو جارێ ند ســــاچشــــارەكانی و یكــــ لــــ گونــــدتا ســــییكانوە ل كوردســــتان.ھــــر ١٩٤٨ دوو جــــار، ســــایل ساڵ شــــش بنج بۆ جارەیبووە. مامۆســــتا شــــاری كۆیــــدزار ب ئحمد لوێ دەرســــیمســــعود و و دــــداری شــــاعیرو پیاو ــــك محمــــد و زۆر لــــشــــارەی ئم كوردی ناودارانیسایدا ل تمنی دوو وتۆتوە،شاری زرایگو باوكم ك بوومبووم ل پنج سایدا . ســــلمانیھولــــر شــــاری گوزرایــــوەك بــــووم و ل شــــش ســــایداعنكاوە. گونــــدی گوزرایــــوەبروەبری ساڵ حوت لوێعنكاوە سرەتایی قوتابخانیبــــ ١٩٦٠دا ســــای لــــ بــــوو. ل تا ھولر گڕایوە یكجاریدوایی دوایی كۆچی ١٩٦٤/١/٤دا

كرد

ھولر شاری ناسراوی پروەردەیی كسایتیی عومر ئمین...

سییكاندا ل ئمین عومر

بیستكاندا ل ئمین عومر

ئمین عومر مامۆستا رەگزنامی

نیایی

ز٢٠

١٠/٩

/٢٢

لیوو

یل)ئ

١٤٨)

رەژما

دیور

ك٢ی

٧١٠

ریزب

رە

زایینی٢٠١٠/٩/٢٢

ژمارە(١٤٨)ئیلوولیكوردی

٢٧١٠ینیرەزبری

اییز

٢٠١٠

/٩/٢

٢لی

وویل

)ئ١٤

٨)رە

ژمادی

ورك

٢ی٧١

٠ری

زبرە

زایینی٢٠١٠/٩/٢٢

ژمارە(١٤٨)ئیلوولیكوردی

٢٧١٠یرەزبری

19

لــــ ئمیــــن عومــــر مامۆســــتا رابردوودا ســــدەی بیســــتكانیل – دارالمعلمین لــــ پیمانــــگایســــای ل خوندوویتی بغــــدادوەرگرتــــووە. ١٩٢٥ بوانامــــیفایق بكس ھاوڕی ھاوپــــۆل وو ســــاح و شــــخ نــــوری شــــخئفســــری ) مســــتفا خۆشــــناوعبدولعزیز عزەت و شــــھید)لــــ زۆر و (ئفســــری شــــھید)كســــایتیی كوردەكانی ئوســــاتكۆشركی و باتگخ . بووە

رــــی كوردایتــــیبــــووە.(نژاد مامۆســــتا لم بارەیــــوەنامیكیدا لــــ ( عزیز ــــبدوع:مین“ دەئ عومر ”د. وریا بۆپشوودا. سدەی بیستكانی ل”ل ك كوردانــــی و قوتابییــــئــــركخراوكیان دەیانخوند بغدادنــــاوی (كۆمی ب دامزرانــــدم زاتانل غداد) كــــب كــــورد ل

پكھاتبــــوو: ــــبدوع – ئمیــــن عومــــر ھولری)– ئمین بع ) عزیــــزشخ شــــخ نوری – رەواندوزی– مســــتفا فائق بكس ســــاح -زانســــتی كریــــم – ســــائیب شــــای غنــــی – – شــــخ تیــــبــــبدوع – كامــــل كاكمیــــن –عارف رەشــــید – علی حیكمتمحمد – ســــعید ــــبدوع –خۆشناو مستفا – فیلی بشــــقعزەت – ( ئفســــری شــــھید)ئفســــری ) عبدولعزیــــز) تاھا ئحمد نوری – شــــھید)تاھیر – شاعیر) كامرانی برایمریوانی) . ب . (ت مریوانــــیفائق – حشــــمت – عبدولقادر

ســــید حكیم مســــتفا - شــــاكرلم كــــ بداخوە و زۆری تــــر،

دەمــــدا ناینــــبیــــرم.رواندوزی) (ئمین مای ل وانئ(بشــــیر وەســــتا یا لــــ دوكانیمزگوتی برامبــــر ل موشــــیر)دەبوونــــوە. كــــۆ یدەرخانــــح

دوو گۆڤاریشــــیاندەردەكرد.قوتابییــــ مانــــئ لنــــاو لــــ بازنیكیــــان ھولرییــــكانمانئ كخســــت كر ناو خۆیانا

بــــوون.ھولری، بع ) عزیز بدوعناســــناوەی ل ئم ھــــر ئوســــانا) – عومر ئمین – ئمین خۆسید غریب – ســــید رواندزیحسن- عبدولمجید – ســــلیم

تریش. و ھی رەشــــید ئیبراھیمناودارانی ل الین نكۆم ئموەھبی تۆفیق ) ئوســــا كــــوردیبابان و جــــالل بابان و جمــــالجیاوك)ـــــوە معــــروف و پاشان ل سرپرشتی دەكران. حزبی نــــاو موویــــان چوونــــھ

(ھیــــوا)وە.ھونرمندكــــی عومــــر ئمیــــنلــــ بــــوو رەنگیــــن دەســــت پیكرتاشــــیدا، و نیگاركشــــان:ــــدە وریــــا د. لــــم بارەیــــوەدەســــتی ھونرمندبوو (باوكــــمپیكرتاشــــیی و نیگاركشــــانھرگیز تابلۆكانــــی ھبــــوو. بــــۆو برد ندەھنا. بــــكار بۆیــــیشــــاخ ل چــــوی رەنگاورەنگــــیو كۆدەكــــردەوە بســــتكاندا و لگــــڵ و بــــ ھــــاون دەیكوتــــیبــــ دەیكــــرد چمنتــــۆی ســــپیپ رەنگكانــــی ویــــر و بۆیــــھ

و و دار لكــــپق دادەڕشــــت. وردەجام و زەنگیانــــ و مــــۆروونا..بیرمدەھ بــــكار و ئاونیل ساڵ بشداری دەكرد ھمووقوتابخانكان سانی پشانگایجــــی كارەكانــــی ھولــــر. لــــل سای بوون. سرنج راكشانئشبلیای مینارەی بوو ١٩٥٧داكاغزی و مقبــــا و ختــــت بــــزەنگیان و رەنگاورەنگ چوكلتیو...دروســــت نئاو و و مــــۆریبووین كرد. ئوســــا ئم منــــاڵدەھاتوە ك رۆژ ھمــــوو بیرمدەھنایــــوە زۆری چوكالتكــــیرەنگاورەنگكانــــی بــــۆ كاغــــزەدەبوو. خۆش زۆر بمــــ دمــــانزیاتر مترێ ل منارەك برزیشــــش كردنی بــــوو. دروســــتئاواتمان خایانــــد. حــــوت مانگیتواو قت كارەی ئم ئخواستھموو نبــــ تــــا ھمیشــــ ئــــمكینو مبخۆین. ئ چوكالتــــموتسریفی ك شانگایانپ لوباوكما لگــــڵ ھولر ئوســــایكارەكانــــی لــــ كــــی ســــیری ل حــــزی زۆر دەكات... باوكــــمبــــ بایخــــی زۆر چانــــدن بــــوو.چوارەمدا پۆلــــی ل ژینگ ئــــدا.(أشیا دەرســــی عنكاوە بووم لزۆر دەوتینــــوە. پ وصحــــی)چاندنــــی جــــار باســــی گرنگتــــیئدایــــن ھانــــی و بــــۆ ئكردیــــنگوڵ بچنین. بــــردەوام نمام ولســــر چختــــی زۆر ئــــوەی ك ئیــــووت . بوو ئوە ئكــــردخۆی تا بــــئ نمامــــ ئچنــــنبیپارزن. و بن ئاگاداری ئگرێئســــتا بچیت قوتابخانی ئگردار لگ چیمنكیدا ل عنكاوەســــنۆبری و كالپتۆز و درەختیباوكم ھموو ئوە . ئبینی برز ل ١٩٥٦ چاندوونتی. ل ســــایو ئدا چاندنیــــان مــــن یارمتیــــمعنكاوە جۆگكــــی ل ئچوومئاوم و ئھنــــا ب پقــــرەج ئاومرەز پارچ ســــ باوكم ئــــدان.شــــقوە لــــ و باغــــی ھبــــووو مانگ ســــ بــــۆ ھموو ســــاڵلناو باغ ئچووین چوار مانــــگھاوینمــــان بســــر و رەزەكانــــارەزەوان ســــپان و وەك ئبرد.ئچاند شینایی ئكردن خزمتیھرگیز ســــیرانی و شــــتل. .ئوەیــــ جاركیان بیــــرم ناچــــچاند بچووكی ســــوی نمامكیل داوای . بــــوو نختــــ خــــوارلــــو دار راســــت كــــردم قدكیمامن تا بنم بۆ ئســــپیندارەیو ببســــتتوە ی پــــخوارەكــــئامادە كات. دارەكم بۆ راســــتیســــوەكی لتنیشــــت و كــــرد بســــت. ئوەی چقانــــد و لــــیو بوو وشــــك وەكیرە ســــســــماوە ئسپیندارەك روا. ئیستاشئاســــمان. یشــــتۆتگ و پلوپۆیبــــوو ئــــم جگــــ لمــــ وەســــتال ئژین خانووەی ئســــتا تیایــــا١٩٦٠ دروستی سای ل ھولر

چمنتۆكان قابی كرد. ھمــــوووەســــتایتی خۆی و خــــۆی داینا

تیــــا ئكــــرد)مامۆســــتا ( ژیانــــی لــــ وســــتگكانی

عومــــرئمیــــن)دایــــك لــــ ١٩٠٥ لــــ شــــاری ھولــــر

بــــووە.ســــرەتایی مامۆســــتای ١٩٢٤/٩/١٣

عنــــكاوە( دارالمعلمین ١٩٢٥/٨/١٨ بوانامــــی

االبتدائیــــ)یلغــــدادوەرگرتــــووە ل ســــرەتایی ١٩٢٥/٩/٢١ مامۆســــتای

.كۆیــــ لــــ ســــرەتایی ١٩٢٧/٩/١ مامۆســــتای

قوتابخانــــی(اربیــــلاالولــــی). ل سرەتایی ١٩٢٨/٩/١٦ مامۆســــتای

شــــقوە. ل ســــرەتایی ١٩٢٩/١٠/١ مامۆســــتای

.كۆیــــ ل ســــرەتایی ١٩٣١/١٠/١ مامۆســــتای

قوتابخانــــی(اربیــــلاالولــــی). ل ســــرەتایی ١٩٣٣/١٠/١ مامۆســــتای

(اربیــــلالتانیــــ)یقوتابخانــــ ل ســــرەتایی ١٩٣٤/١٠/١ مامۆســــتای

باتــــاس. ل ســــرەتایی ١٩٣٥/١٠/١ مامۆســــتای

عنــــكاوە.و دەكشرتوە كار ل ١٩٤٦/٩/١ دەست

.(ناســــری) مونتفیك تدەخر دوورقوتابخانــــی مامۆســــتای ١٩٤٨/٢/٢٩

ســــلمانی. ل (الفیصلی)ســــرەتایی مامۆســــتای ١٩٤٨/١٠/٧

ســــلمانی. ل مكندیقوتابخانــــی ١٩٤٩/١١/٢٠ مامۆســــتای

ســــورەدرەلســــلمانی.قوتابخانــــی ئیبــــن ١٩٥١ مامۆســــتای

ھولر. ل المســــتوفیل قوتابخانی ١٩٥٣ - ١٩٦٠ مامۆستا

عنــــكاوە.ســــرەتایی ١٩٦١ – ١٩٦٣ مامۆســــتایھولر (دوایی لــــ ئواران گۆڤندیناوەكی گۆڕی ئوســــا بعسی رژمیشایانی .(المسائی شیبان ب كردی وپروەردگار (ئاواز ك مامۆستای باسكچی مامۆســــتا كــــ عومــــر ئمیــــن)و پنج بیســــت ئوە ،مینئ عومــــرھمان بروەبری و مامۆستاو ســــا

قوتابخانیــــ(گۆڤنــــد).١٩٦٤/١/٤دا ل ئمین عومر مامۆستاگۆڕســــتانی و ل كــــرد كۆچــــی دوایــــیچۆلی منارەی نزیك محمــــد) (ئیمام

نــــژرا.

ســــرچاوەكان:(٢٠٠٨) سعدی حوسن بشیردەربارەی چنــــد بیرەوەرییــــك

خوالخۆشــــبوو مامۆســــتای(مژوو) گۆڤاری ئمین) (عومر

. ٣٧٩ - ٣٨٢ ل ،٦ ژمــــارەئحمــــد، ئبوبكــــر حمیــــد بدرخان ھفتنامــــی دیــــداریعومر وریا پۆفیسۆر د. لگڵ( بدرخان ) ھفتنامی ئمین،

(٦٦)ی٢٠٠٦/٢/٢٢ ژمــــارە ٢٠٠٤) سوور(د.) كاك بدوعفرمیی خوندنی گشكردنی (كوردســــتانی لیواكانی لــــ بــــوو نامی ١٩٢١ تا ١٩٥٣، ل عیراقداســــالحددین. زانكۆی . دكتۆرا

حوسن(د.) محممد موحسین/٦/٦ لــــ لپرســــین . دیمانــــ و

٢٠١٠(١٩٨٦) محممــــد مســــعودگۆڤــــاری ژیانــــم. گشــــتی ١٠٩ ســــای ژ نوێ رۆشــــنبیریعومــــر وریــــا ٢٨٠ ل ١٩٨٦بینینی (٢٠١٠/٥/٢٩) (د.) ئمین

تایبــــت. ٢٠١٠ ) عزیز ــــبدوژاد عنــــوریا د. ) نامیــــك بۆ ئامــــۆزام

عومــــر ئمیــــن.(ئازاد عومر سوپاسی ئندازیارباوكیی فایلی كــــ دەكم ئمین)

خســــتژردەســــتم.

دا ١٨ – ٨ – ١٩٢٥ ل بغداد ی ( دارالمعلمین ) بوانامی

١٩٢٣ بغداد ئمین – عومر عزیز بدوع ــ رەشید ئیبراھیم راستوە ل

ئمین وەستاوان: سلیم – عومر – غریب دانیشتوان : عبدولمجید حسن راستوە : لعزیز بدوع نژاد ئرشیفی ل ١٩٢٤ سای بغداد مستفا فائق – عزیز بدور بوو.عوەبڕب و مامۆستا ساڵ تیایا ٧ ئمین عومر مامۆستا ك عنكاوە سرەتایی محممدقوتابخانی ئیمام گۆڕستانی مین ) لئ (عومر بھشتی گۆڕی

باوكی دایك و گۆڕی نوان ل ئمین وریا عومر د.

لكۆینوە

نیایی

ز٢٠

١٠/٩

/٢٢

لیوو

یل) ئ

١٤٨)

رە ژما

دیور

ك٢ی

٧١٠

ریزب

رە

ژمارە (١٤٨) ئیلوولی ٢٠١٠/٩/٢٢ زایینیرەزبری ٢٧١٠ی كوردی

20راوژكاری زمانوانیی: د.وریا عومر ئمین

راوژكاری رووناكبیریی: د. ئازاد حم شریفراوژكاری كلتووری: د. ئیسماعیل محمد قرەداغی

راوژكاری مژوو: د. محمد عبدو كاكسوورراوژكاری ھونری: محمد زادە

راوژكاری یاسایی: پارزەر حوسامددین یاسین سرداری

ناونيشان:شـــقامی ھولـــر، كوردســـتان،

ئاراس، باخانی سرداری

نۆرماڵ: ٠٦٧٩ ٢٥١ ٦٦ ٩٦٤ +مۆبایل: ٥٨٧٨ ٤٥٥ ٧٥٠ ٩٦٤ +

بدرخان یكم ھفتنامی ئھلی ئازادە، دوای راپڕین ژمارە سفری ل ٢٠٠٠/١٠/٢٢ ل سلمانی دەرچووەو ھموو ٨ و ٢٢ی مانگك دەزگای چاپ و بالوكردنوەی بدرخان ل باشووری كوردستان دەریدەكات

خاوەن ئیمتیازو بڕوەبری برپرس:حمید ئبوبكر بدرخان (٥٨٧٨ ٤٥٥ ٧٥٠ ٠)

بڕوەبری نووسین:عبدولەحمان معروف (٠٧٥٠٤٦٣٨٥٤١)

ستافی كارا: كازم عومر دەباغ، ھمن جمیل، ھوراز محمد، محمد فتاح، مسعودی مال ھمزە.

نخشساز: یعقوب یوسف ئبوبكربشی كۆمپیوتر: ئیـوب یوسـف ئبوبكـر سرپرشتیاری سایت: فرھاد باپیر - ئمانیا

www.bedrxan.netwww.bedrxan.com

bedrxan@yahoo.com

د. ئازاد حم شریف١.ئلكزاندەریا: رووباری پۆتاماك

ل كۆن ناوچیكی ئلكزاندەریا رووباركی دەم سی. دی واشنتۆن و وانی شیان ل پە و ورەیگگازینۆ و چشتخان و دوكانی گورە و بچووك و پاركی پ دارو درەخت گــوــزار و شونی خۆش گــوڵ و و رابواردن. رووباری (پۆتاماك)ی زۆر ئوێ ساتك ھموو و نزیك لوە ھرچی چونك شتیارانگ شونی گشتیار حزی لبكات لوێ دەست تممووزی ٧ی رۆژی دەكــوــت. ی حمدەمین) (قـــادر كــاك ٢٠١٠ھولری رووخــۆشــی و قسخۆش ھات دوای كاك حمید بدرخان و د. ئیسماعیل قرەداغی و من و گووتی: نیشان بدەم ك كتان پیگبا ج ”ھموو گشتیارك بت واشنتۆن دی ش بمت.“ ئت بیبینر دەبسی ھ چووین ئوارەكی و كوتین دوای خــت لیــ ــ ـــ و ب ـــارەك ســـر رووبناوچی پڕینوە ئلكزاندەریاوە (جۆرج تاون) و گڕاینوە. بڕاستی گشتكی خۆش بوو و دیمنی جوانی وارەیم ئنكی ئو كزەبای ف ئاوەكنشئیكی بھاری ب ئم بخشی. مۆسیقاژەنانی ئــاوەكــدا كــنــار لــژەنینی خریكی ســمــرە ســیــرو

بدەنگی و مۆسیقاییكانیانن ئامرە پ واكھ رانئام ئــم سیحراوی ــ ئـــــاوازی دــخــۆشــكــر و دەكــــن لگشتیارانیش چند سنت یان چند دۆالركیان خت دەكن. ھر لوێ چاومان ب مۆسیقاژەنكی پیر كوت ب و ترنر)بوو (جمی ــاوی ن كپرداخی دان (٦٨) نزیكی قراغی ئاو، پ چارەكك جــیــاوازی قبارە بنكی دەژەنــی. مۆسیقای خۆشترین پرداخكان لسر تختیكی راست قایمكرابوو و ب تڕكردنی پنجكانی و پداھنانی ئو پنج تڕان ب قراغی ھریك لو پرداخان جۆرەھا ئاوازی مۆسیقی بۆ ماوەی پتر ل دە خوولك برھم دەھنا. كاتك لگی دواین و زانی ئم كوردین زۆر رزی لگرتین و داوای كــرد كــ ســی دی كــوردی پبدەین تا ئــاوازەی كوردی بژەنت، ئمش ناونیشانی برپرسی كلتوور حكومتی نونرایتی ھــونــری و ھرم ل واشنتۆنمان پیدا تا ل ڕێ ی ئوەوە بتوانت ئو سی دییانی دەست بكوت و مۆسیقای كوردییان

پ بژەنت.

٢.واشنتۆن مۆنیومنت و (٤) ی تممووزرۆژی تـــمـــمـــووز ی ٤ ــ ــت ــب ھـــــ و ـــای ـــك ـــری ـــم ســــربــــخــــۆیــــی ئئمریكیكانیش زۆر شانازی ب وتی

خۆیان و بۆن نتوایتییكانی خۆیان دەكــن. بۆی لالی ئوان ئم رۆژە ل ھموو ئمریكادا جژن و خۆشی لناو شــاری واشنتۆن دی سی .یــمۆنیومنتكی برز ھی ك ل ھموو رزترە. جا لو شارە بكانی ئخانبارۆژی ٤ی تمووزدا ھموو كسك دوای نیوەڕۆ یان جار وای زووتریش بۆ شون گرتنوە دەچت دەوروبری یان كۆال یان ئاو و نتمۆنیوم ئو رایخك و ژەمخواردنكی سووك كنناو چیمڵ خۆی دەبات و لگلداھاتنی ی چـــاوەڕێ و دادەنیشت وارە داھات گوللئ ركھ .وارەیئرۆشــنــی رەنــگــاورەنــگ ب ئاسمانی واشنتۆن دی سی دا بۆ ماوەی پتر لكاتژمرك ھدەدرت. لگڵ ھدانی وە ھاوار و ھوڕا لرۆشنان و گوللئخكك برز دەبتوە و پكنین و بزە دەكوت سر روخساری ھموو حمید كــاك وارەیئ ئــو كسك. كنتنزیك مۆنیوم درخان و من لبپنبوو. كامیرامان و دانیشتبووین كاك حمید بمنی گوت :“ب ئینگلیزی ونیكمان با ب ردمندام بــم بگرت و ب ئیمیل بۆمان بنرتوە.“ منیش ویستم كاك حمید ناچار بكم گووتم: و ببستت بــخــۆی پشت ناكم. بۆ قسیت ئو من ”بخوا ئادەی ھر دەی من ئینگلیزی دەزانم،

بزانم ئینگلیزیكت چۆن؟“ كاك حمید نائومد بوو ك ھیچی بۆ ل من ك كدەستكامیرا ب ردمندام م لناكچووە پش و كارتی خۆی دەرھنا و ب منداكی گوت: ”پلیس، فۆتۆ، می، ئیمل.“ منیش ھر لبنوە پدەكنیم. بم وادیار بوو منداك تگیشت و ونی گرتین و دواتــر ب ئیمیل بۆ كاك حمیدی رەوان كردەوە. پاشان بكو كردمنداڵ مگل نك ھر لگڵ خزانكشی یكترمان ناسی ئوانیش و كــوردیــن زانییان كــ و ب رەســن پۆندی بــوون و باپیرە گورەیان لمژبوو ھاتبووە ئمریكا زۆر رزییان لگرتین و زۆر داخیان بۆ كورد خوارد ك تا ئستا دەوتی

.خۆی نیی

٣.ئشكوتی لورێ ی (ڤیرجینیا) ل دوور كاتژمرك دوو نزیكی ناوچی سی دی واشنتۆن شــاری ــورێ) ی ھی ك پە (ل گشتیاری ــوی نیمچو كــ دارســتــانــی چــ لــــی داپـــۆشـــراو و ــســوزای بــــرزی بدیمنی سروشتی دفن. ھر لودا ك یناوبانگ ھكی زۆر بوتشكئھموو گشتیارك پویست بیبینت. تمووزی ٤ی رۆژی بیانی رلس ب حمدەمین) (قـــادر كــاك ٢٠١٠ئوتۆمبلی خۆی ھات دوای كاك حمید بدرخان و د. ئیسماعیل قرەداغی و وتشكو ئئ وەی بچینئــ من بۆ نیوەڕۆ دوای (١)ی كاتژمر .گرنگمانوەی دوای و ــوێ ئ یشتینگكاتژمرك ل سەیكی دوورودرژی خك ئم چووین ناو ئو شونوارە درینی ئمریكا. ھر لبردەرگاوە ھریك و ئامركی وەكو مۆبایلیان پداین ك ب داگرتنی ژمارەكانی ناو ل زانیارییكت ھموو كوتشكئ الحزل و زەب وتشكو ئبارەی ئ كسك ئگر دەكاتوە. روون بۆ منداڵ بیت ژمارەی مندان لدەدات و زمانك ساكارترە، بم بۆ ھراشان پە كوتشكئ .ئاسایی كزمانو (ستاالگمایت) و (ستاالكایت) لچۆڕە ئاوك ل دیوارو بن بردەكانی ــــــات. ئــم ــ نــــزە دەك ــك ــشــكــوت ئئشكوت ھندە دوورودرژە نزیكی دەوت. كاتژمركی بناویدا گڕان بردەكانی جــۆری و نزمی بـــرزو و ـــوار دی و پلیك پــ و جیان زۆر جوانكارییكیشی بۆ كراوە ب جۆرك ئشكوتك سرنجاكش بت. پلیتی

چوون ژوورەوە نزیكی ٢٣ دۆالرە و چاككردنوەی ل پارەكش زۆربی

ئشكوتك خرج دەكرتوە.

فۆز) گریت (زە مزنكان ٤.قبزە (ڤرجینیا)

كــاك (حــیــدەر كــریــم) ی بژەر و ئمریكا – بشی (دەنگی كارمندی كوردی) رۆژی ١٤ ی تمووزی ٢٠١٠ ھات دوامــان و پیگووتین شونكی ــ حــز گــشــتــیــاری خـــۆش ھــیــ ككاك حمید ئمش، بیبینین. دەكم قرەداغی ئیسماعیل د. و بدرخان لھنا و سوار نــاوی خوامان من و رۆیشتن كاتژمرك دوای بــوویــن. ناوچیكی یشتینگ ئۆتۆمبل ب ی پوپ درەختی چ شتیاری پگك كس كوی گیانوەری و باندە ھر بالشیاندا ندەچوو و ئوانیش لكس ندەترسان. لوێ رووباركی ــم ــزان ــ واب ــوو ك ـــزن ھــب گــلــــك مھر ئو رووبــارەیــ دەڕژــتــوە ناو واشنتۆن دی سی و دەبت رووباری كۆم بناو رووبارەك (پۆتاماك). شاخكی بردینی نووك تیژ و رەقدا ئاوەكی و كــردۆتــوە خۆی رگای وەك ل ئامارە نخشنراوەكی سانی پشوو دەردەكوت ل كورتی داوە و ئاوەكشی كمك قوڕاوی دیار بوو. دەھاتن دەست شتیار دەستم گبئوێ بۆ كات بسربردن و ماسیگرتن و ملكردنیش. دوای مانوەی كمتر بووینوە بــرەومــاڵ كاتژمرك لئو ك بوو زۆر خۆش دیشمان و زەیبق پــ ترشس ــــارە رووب

جوانی ئمریكامان بینی.

لیبرتی لیدی ٥.پیكری سربخۆیی ( - نیۆیۆرك)

ئم پیكری ژنك لسر دوورگی نیۆیۆرك بــنــدەری ل سربخۆیی ــكــرە لــالیــن ــی ـــاوە. ئـــم پ وەســـتگلی بــ فــرەنــســاوە ســاــی ١٨٨٤ ئمریكی بخشراوە بۆ پیرۆز راگرتنی ــی فــرەنــســا شــكــۆمــنــدی شــۆڕەكــانمشخكی كــژنــ ئــمــریــكــا. و

.مای ئازادییھ ك وەیدەستبھـــر گــشــتــیــارــك بــــتــ ئــمــریــكــا بت دوورەوەش ل ئگر ویستپ ككی چونك ببینت پیكرە ئــم ل نیشان دیارەكانی شاری نیۆیۆرك و گالنی ئمریكا. رۆژانــ ب یخت ئو سردانی دەست دەست خك نزیكوە ــ ل و دەكــــن یـــدوورگـــسیری ئو پیكرە زل مزن دەكن دەگڕنوە یخت ب ھر دواتــر و

تــمــووزی ١٧ی رۆژی نــیــۆیــۆرك. بدرخان حمید كاك لگڵ ٢٠١٠پیكرە ئم بنیاز بووین سردانی بكین بم چونك شونی پلیت بین كاتژمری دوو بــوو قباغ ھندە بــردەكــوت، پلیتمان تــا دەویــســت بۆی بیارمان دا بیختكی تر تنیا چینڕین و نپدا ترەكیكالی پبــم ئم ھیچ نــاو دوورگــكــوە. بنكردەوە كم ئمی ل سرسامی ئو رنجدانس و تماشاكردن ل

پیكرە نازدارەی ئمریكا.

٦.پردی بروكلین (نیۆیۆرك)ل سای ١٨٢٥ ك (بروكلین) پردی یكك بــ دروســتــكــراوە زایینی ی لــ شــوــنــوارە دیــارەكــانــی ئمریكا زۆر (نیۆیۆرك) خكی و دادەنرت پیوە سربرزن. ئم پردە ناوچی دەبستتوە (مانھاتن) ب بروكلین و دروستكراوە تۆكمیی ب زۆر و تا رۆژی ئیمۆش بساغی ماوەتوە بسریدا ئۆتۆمبلكان و ربوار و رەت دەبن. رۆژان ھزاران گشتیار دن. ژووییم پردە ئم دیدەنی بۆ ــی ھــمــوو ـــردە مــرۆڤ ــســر ئـــم پ لھر دەدۆزیــتــوە. دنیا رەگزەكانی ئم دیدەنی تھاتوون ھمووشیان

پردە بناوبانگی ئمریكا.ئو لــبــارەی ئمریكی نوكتیكی ”دەتوانیت : دەن ك یپــردەوە ھپردی بركلین بفرۆشیت كۆچبرەكان.“ ئم بو مانای دت ك كۆچبرەكان شارەزای داب و نریتی ئمریكا نین تكولكی ل دەتوانت مــرۆڤ و ــیــان ئــاســانــی ھـــــدا بــ ـــی ـــازرگـــان ب

بختنت. پش ٢٠١٠ تــمــووزی ١٧ی رۆژی ــردە پ ئـــم دیـــدەنـــی وەی بچینــــ ئ ش پردەكقامی پر شسل ریندیاری ئمریكی پستی رەش تیپكی ئكرۆباتیك و سمای زۆر سیریان زانییكی خدەكرد. وا دیار بوو تیپبــچــووك و ژن و گـــورە و چونكپیاوی ھمان خزان یان مۆسیقایان یــان جــوولــی زۆر سیریان لــــدەدا سرنجی ك ــرد دەك شقام لسر خۆیان بۆ گشتیارانیان و ربواران واوبوونی نمایششا. دوای ترادەكھونرییكیان ھبت پویست بك ــان پــ بــدەیــت و كــاك حمید ــارەی پبدرخان و من ھریكو دۆالركمان خست ناو كوەكانیانوە و ئمانیش خۆیان رۆژانــی بژوی گایر بم

دابین دەكرد. بشی چوارەم

ئمریكا ... دنیاى شت یكجار جیاوازەكان شون گشتیاری و بۆن خۆشكانی ئمریكا

قبزە مزنكان (زە گریت فۆز) (ڤرجینیا)

د. ئازاد حم شریف، حمید بدرخان ل بردەم ئشكوتی لورێ ی - ڤرجینیا قادر حمدەمین، د. ئازاد حم شریف، حمید بدرخان ل ئلكزاندەرییا - قراغ رووباری پۆتاماك