11 4 2014 BAĞLAMA VE TEZENE TUTUŞU

http://www.turkuler.com/baglama/baglamavetezene.asp 1/7

11 Nisan 2014 Cuma

ana sayfatürkü sözleri

türkü notalarıtürkü hikayeleri

gönül verenlerbağlama-nota

ozanlarımızhalk müziği

konser-tvkitaplıkyazılarsözlük

arşivlinklerimiz

görüşlerinizsite içinde ara

tavsiye edin

Güncellemelerdenhaberdar olmak için e-mail listemize üye

olunuz.

İsim:

E-mail:

Gönder

BAĞLAMA VE TEZENE TUTUŞU

Öğr. Gör. Savaş EKİCİ1

Bağlamanın Tutuluşu

Çalgıların tutuluşu ve çalınış biçimleri, çoğunlukla insanların doğal duruş veoturuş pozisyonlarına göre geliştirilmiştir. Yapısal olarak ta insanların bupozisyonlarına göre şekillendirilmiş ve bir çalış tekniği kazandırılmıştır.

Bağlama isehem çalınışbiçimi, hemde yapısal(fiziksel)olarakinsanınoturuş

pozisyonuna göre geliştirilmiş çalgılardandır.

Bağlamadan temiz ve güzel bir ses çıkarmak için ilk şart, çalgının doğrututulmasıdır. Bağlamanızı doğru tutabilmek için aşağıdaki kuralları dikkatleuygulamanız gerekmektedir.

1- Vücut yapınıza uygun bir sandalyeye dik olarak oturunuz. Ayaklarınızıyerden destek alabilecek şekilde ve topuklar birbirinden 30-35 cm açıklıktarahatça yere basınız.

2- Bağlamanın teknesini sağ bacağınız ile vücudunuzun birleştiği bölgeyeyerleştiriniz. Bu konumda bağlamanın göğsü tam karşıya bakmalıdır.(Fotoğraf No 1 ) Sağ kolunuzu üstten fotoğraftaki gibi bağlamaya koyarakhem yere doğru hem de vücudunuza doğru bir kuvvet uygulayarak solelinizin yardımı olmadan 1 numaralı fotoğraftaki gibi dengede durmasınısağlayınız. Bağlamanın sapını yere paralel konumdan çok az yukarıya doğru

11 4 2014 BAĞLAMA VE TEZENE TUTUŞU

http://www.turkuler.com/baglama/baglamavetezene.asp 2/7

sağlayınız. Bağlamanın sapını yere paralel konumdan çok az yukarıya doğrukaldırarak hafif çapraz bir konuma getiriniz.

Sol El Pozisyonu

Sol elinize ve parmaklarına herhangi bir kuvvet uygulamadığınız zamandoğal konumda 2 numaralı fotoğraftaki gibidir.

Bu konumda baş parmak ile işaret parmağı arasındaki boşluğa dikkatedildiğinde ''U'' şeklinde bir ovalliğe sahip olduğunu göreceksiniz.Bağlamanın sapı ise elinizin bu biçimine göre yapılmıştır.

Sol el parmaklarına herhangi bir kuvvet uygulamadan sapa getirerekherhangi bir perdede sol eldeki bu ovalliği 3 numaralı fotoğrafta görüldüğügibi sapa temas ettiriniz.

11 4 2014 BAĞLAMA VE TEZENE TUTUŞU

http://www.turkuler.com/baglama/baglamavetezene.asp 3/7

Perdelere Basış

Sapa temas etmiş durumda olan sol elinizin işaret parmağını (1. parmak)dik ve tırnak bağlamanın göğsünü gösterecek şekilde basınız. (FotoğrafNo: 4) Diğer parmaklar ise sapın üzerinde, tele basmadan fakat her anbasacakmış gibi bir konumda durmalıdır .

2., 3., ve 4.parmakların da perdelere basış şekli işaret parmağında (l.parmakta) olduğu gibi yine dik ve tırnak bağlamanın göğsünü gösterecekşekilde olmalıdır. (Fotoğraf No: 5)

Sol Eldeki Yanlış Pozisyonlar

6 numaralı fotoğrafta sol elinyanlış bir pozisyonugörülmektedir. Bupozisyonlardaki ilk hata işaretparmağının (1. parmağın) yatık

11 4 2014 BAĞLAMA VE TEZENE TUTUŞU

http://www.turkuler.com/baglama/baglamavetezene.asp 4/7

parmağının (1. parmağın) yatıkve tırnağın bağlamanın göğsünüdeğil yukarıyı göstermesidir. Buşekilde basan parmağın daha çokyatay bir çalış pozisyonunasahip olan bağlamanın sapıüzerinde hareket etmesi dahagüç olacaktır.

İkinci bir hata ise 2.,3. ve 4parmakların sap üzerinde değil,sapın altında durmasıdır. Bukonum da parmakların yerindençıkıp perdeye zamanındabasması zor olacaktır. Bunedenle 2., 3. ve 4. parmaklarve sol elin konumu 4 numaralıfotoğraftaki gibi olmalıdır.

Bu fotoğrafta görülen diğer bir hata ise baş parmağın duruşudur. Bupozisyonda baş parmağın işaret parmağı ile aynı hizada olması gerekirkensapın arka tarafına kaymıştır. Baş parmak kullanılması gerektiği zamanparmağın bu pozisyondan çıkıp perdeye zamanında basması çok zordur.

Tezenenin Tutuluşu

Sağ elinize ve parmaklarına herhangi bir kuvvet uygulamadığınız zamandoğal konumda 7 numaralı fotoğraftaki gibi olduğunu göreceksiniz.* Bukonumdaki elinizin baş parmağının ucu ile işaret parmağının arasınatezeneyi koyarak hafifçe tutunuz. Elinizin 8 numaralı fotoğraftaki şeklialdığını göreceksiniz. Tezenenin en doğru tutuş şekli olan bu konuma tel

üzerinde de dikkat ediniz.

11 4 2014 BAĞLAMA VE TEZENE TUTUŞU

http://www.turkuler.com/baglama/baglamavetezene.asp 5/7

Tezenenin Telde Çalışması(Telden Ses Çıkarma)

Tezene tuttuğunuz elinizi hiç bozmadan göğsün tam ortasına 9 numaralıfotoğrafta görüldüğü gibi tezenenizi telin üzerine koyunuz.

Daha sonra baş parmağınızın ucu ile dışa doğru ve bilekten gelen birhareketİle aşağıya doğru itiniz.

Aşağıda kalan tezeneyi yukarıya doğru bu defa işaret parmağınızın ucunakuvvet uygulayarak yukarıya ve göğüse doğru yine bilekten gelen birhareket ile çekiniz.

Bağlamada tezenenin çalışması ya aşağıya ya da yukarıya doğrudur.

TezeneÇalışırken sağ eldeki hareketin bileği aşıp dirseğe ve omuza ulaşması doğrudeğildir.

Bütün hareketler bilekten ve ilgili tel üzerinde teli fazla aşmadan mümkünolduğu kadar küçük hareketler ile yapılmalıdır. Tezene yukarıdan aşağıyadoğru vurulduğunda çok aşağıya, aşağıdan yukarıya doğru çekildiğinde çokyukarıya çıkmamalıdır. Çünkü geniş hareketler (büyük hareketler) için dahaçok zaman gerektiğinden küçük süreli (küçük zamanlı) notaların icrasındabüyük hareketlerle sol elin bastığı seslere yetişemeyeceğinden seslerbozuk çıkacaktır. Bu nedenle sağ eldeki hareketler tek tel üzerinde (tavırlarhariç) ve küçük olmalıdır.

Tezene ile yukarıdan vurarak ve aşağıdan çekerek çıkardığınız seslerbirbirine eşit frekansta (şiddette) ve dengeli olmalıdır. Bu dengeyisağlayabilmek için eliniz ve tezeneniz tel üzerinde 9 numaralı fotoğraftagörüldüğü gibi olmalıdır.

Sağ Eldeki Yanlış Pozisyonlar

Tezene ve elin 10 ve 11 numaralı fotoğrafta görüldüğü gibi çalışmasıdurumunda yukarıdan vurduğunuz sesler ile aşağıdan çektiğiniz seslerinşiddeti birbirine eşit olmayacaktır. Bu nedenle 10 ve 11 numaralı fotoğraftagörülen el ve tezenenin pozisyonu yeterince doğru değildir.

11 4 2014 BAĞLAMA VE TEZENE TUTUŞU

http://www.turkuler.com/baglama/baglamavetezene.asp 6/7

görülen el ve tezenenin pozisyonu yeterince doğru değildir.

12 numaralı fotoğrafta tezene ve el hem alt eşiğe fazla yaklaşmış hem de2., 3. ve 4. parmakların duruşu elin doğal duruşuna aykırıdır. Böyle birpozisyonda çalgıdan çıkaracağınız sesler hem sert hem de doğalolmayacaktır.

13 numaralı fotoğrafta ise görüldüğü gibi tezene ve el göğüsün ortasındadeğil bu defa sapa fazla yaklaşmıştır. Bu pozisyonda çıkaracağınız sesleryine çalgının gerçek tonunu (tınısını) yansıtmayacak ve aşırı yumuşakolacaktır.

11 4 2014 BAĞLAMA VE TEZENE TUTUŞU

http://www.turkuler.com/baglama/baglamavetezene.asp 7/7

Bu nedenle 12 ve 13 numaralı fotoğraflardaki el ve tezene pozisyonları dayeterince doğru değildir.

*Elleriniz yanda yürürken sağ ve sol elinizin şeklini ve parmaklarınızın nasıl durduğunukontrol ederek karşılaştırınız.

Bağlama İçin Etüdler ve Tezene ÇalışmalarıGaziantep Üniversitesi Yayınları

1 Bu bölümde yayınlanan yazı, fotoğraf ve araştırmalar Sayın Öğr. Gör. Savaş EKİCİ'yeaittir, yazılı izni olmaksızın hiç bir şekilde kullanılamaz. Katkısından dolayı kendisineteşekkür ederiz.

anasayfa l notalar l sözler l bağlama l hikayeler l gönül verenler

halk müziği l ozanlar l yazılar l kitaplık l konser-tv l linklerimiz l görüşleriniz

Herhangi bir konuda yazışmak için: turkuler@turkuler.com