BAHÇEŞEHİR ÜNİVERSİTESİ

Sosyal BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

IL5805: Dijital Diplomasi

Gökhan Yücel (@goyucel) & Halil İbrahim İzgi (ibrahimizgi)

Perşembe | 19:00-22:00 | Mühendislik Binası D304

Email: gyucel@yenidiplomasi.com & ibrahimizgi@gmail.com

Daha fazla bilgi için http://www.yenidiplomasi.com & http://issuu.com/yenidiplomasi

GİRİŞ

Dijital çağ değişiminin bütün hızıyla yaşandığı günümüzde geleneksel konu ve mesleklerin dijital çağa uyumu için yürütülen akademik ve profesyonel çalışmalar artarak devam etmektedir. Bu amaçla yeni bir takım disiplinler meydana çıkmakta ve iş kolları icat edilmektedir. Dijitalden sonra hangi kelime gelirse gelsin, ister eğitim, ister siyaset, isterse diplomasi, reklamcılık, pazarlama, yayıncılık, vatandaşlık, gazetecilik, fotoğrafçılık, ortaya yeni çıkan kavramlar aslında tamlanan kelimelerin nasıl daha önce rastlamadığımız derecede bir değişimden geçtiklerini ve mevzubahis değişimin doğası, araçları ve oyuncularını tanımlamamıza yardımcı olmaktadır. Dijitalden önce (D.Ö.) ve dijitalden sonra (D.S.) şeklinde isimlendirilebilecek kadar kesin çizgilerle meslek ve iş gruplarının elinde bulunan bilgi tekeli ve gücünün geçirdiği evrelere şahit oluyoruz. İnovasyon uzmanı Ken Robinson’un tabiriyle, kronolojik çizgisellikten ve sanayi modelinden uzaklaşan, hızlı, butik-organik yaratıcı-girişimci-dijital ilişkiler çağındayız. En geniş alanlarda bile bireysel/mobilleşmeyle yaşanan değişim ortada. Sokaktaki ‘sıradan’ insanlara dijital araçları kullanmadaki meziyetlerinden dolayı gazeteci, öğretmen veya diplomat denildiği bir dönemden geçiyoruz. Bu değişim alışılagelmiş moderniteye ve hatta post-moderniteye endeksli profesyonelleşmenin, ustalaşmanın, öğrenme ve sosyalleşme süreçlerinin doğasını da elbette etkilemektedir. Konu diplomasi olunca mobil dijital uygulama ve araçların yardımıyla vatandaş diplomatlar ön plana çıkmaktadır. Dijitalleşmeyle, devletlerarası sert diplomatik normları ve kuralları kadar, devletlerin vatandaşlarla ve vatandaşların kendi aralarında yürüttükleri diplomatik süreçler belirleyici olmaya başlamaktadır. Bu ilişkileri yürütürken bilinen diplomatik kod ve haberleşme araçları, uluslararası ilişkiler veya hukuk kadar, belki de birkaç Twitter mesajı pratik çözümler üretmeye katkıda bulunmaktadır. Diplomasiyi diplomatların tekelinden çıkararak, bir bakıma kendi adına ‘demokratikleştirmektedir’. Sosyal medya ve dijital araçlar, klasik yollardan aylarca sürecek diplomatik haberleşmeyi hem daha geniş bir izleyici kitlesinin önünde hem de daha şeffaf biçimde saniyelere indirgemektedir. Diplomatik ilişkilerin dijitalleşmeye, diplomasi mesleğinin diplomatların tekelinden çıkarak gitgide mobilleşen bireylere yayıldığı; sosyal talepler ve yaşam konularına dayalı sosyal hareketlerin artması ile viral diplomasinin hiyerarşi-dışı ve protokolsüz yeni 'angajman kurallarının' yaygınlaştığı dünyada sosyal medya ve veri yönetimi uygulamaları önemli rol oynamaktadır. Dijitalleşen diplomatik

ilişkilerde sınırlar ortadan kalkmakta diplomasinin klasik 1.0 ve kamu diplomasisi 2.0 mantıkları aşılmaya başlanmıştır. 21. Yüzyıl’ın dijital liderlerine sosyal ağlar ve karmaşık içeriklerle zenginleşen yeni medya süreçleri içerisinde önemi gitgide artan dijital diplomasi başlığı vakasıyla kavramak amacındayız. Dersimiz, bu doğrultuda hemen her sektörde kullanılabilecek bir ‘dijital diplomasi yönteminin’ inceliklerini interdisipliner bakışla ele almak amacını taşımaktadır. Temel akademik okumalar güncel küresel ilişkilerin çevrelendiği sosyal bilimler, inovasyon ve diplomasi ana başlıklarıyla sürdürülecektir. Dijital diplomasi dersi, örneklerine yaygın şekilde rastlanabilecek sosyal medya, e-ticaret veya e-pazarlama uzmanlık programlarından çok daha fazlasını vermeyi amaçlamaktadır. Aynı zamanda yeni dijital çağın yönetici adaylarına önlerindeki dünyayı uluslar diplomasi & arası ilişkiler bağlamında tanıtmayı hedeflemektedir. Dijital diplomasi dersi yeni medya ilişkileri üzerinden tanımlanan uluslararası ilişkiler sistemini özel sektör, kamu sektörü ve devlet kurumları, uluslararası kurumlar, medya şirketleri, finans, akademik dünya, düşünce kuruluşları, bağımsız gruplar/topluluklar, sanallaşan sivil toplum hareketleri ve bireylerin dijital devrim sayesinde neredeyse silbaştan düzenlenen ‘networkleşen’ ilişkilerini konu edinmektedir. Ders boyunca sıklıkla ele alınacak konular şunlardır: Liderlik, hükümet, uluslararası & küresel ilişkiler, politika, girişimcilik, inovasyon, yeni/sosyal medya, vatandaşlık, diplomasi, sosyal hareketler, sibergüvenlik, oyunlaştırma, reklamcılık, markalama, dijital strateji, büyük veri, dijital antropoloji/diaspora, metrik ölçümleme, kültürel diplomasi, kriz/itibar yönetimi, veri-tabanlı görselleştirme yönetimi. Tüm bu başlıklarının dijital kesişim/birleşim kümesinde yer alan dijital diplomasi yöntemini, dijital çağın gerekleri ışığında tanımlanmış/güncellenmiş yepyeni bir iletişim ve liderlik anlayışıyla katılımcılara bir ‘uygulama çantası’ olarak sunmayı hedeflemekteyiz.

Diplomasinin çeşitlerinin nasıl dijitalleştiği ve diplomatik ilişkilerin geçirdiği tarihsel dönemler bu açıdan derse giriş aşmasında önemli bir altyapı sunmaktadır. Dijital çağın inovasyon ve girişimcilik paradigmasıyla şekillenen küresel ilişkiler süreçlerinin aktörleri, diplomatik iş kolları ile diplomasi faaliyetlerinde uygulanmaya başlayan yeniliklerine değinilecektir. Yeni medyanın ve viral iletişimin vardığı noktalar hakkında okumalar yapılacaktır. Daha sonra dijital diplomasi kavramının nasıl bir çalışma ve bilgi alanı olarak ortaya çıktığı tartışılacaktır. Bir bakıma ‘international’ olarak bilinen uluslar arası sistemin ‘internetional’a dönüşümü; konvansiyonel vatandaşların (citizen) nasıl ‘netizen’ oldukları, bu etkileşimin yeni dijital kimliklerin ve toplulukların ortaya çıkmasına sebep oluşu, diplomatların nasıl dijital diplomatlar olan ‘twiplomat’lar haline geldikleri incelenecektir. Önde gelen ülke örnekleri ile beraber Türkiye’nin dijital diplomasi alanındaki çalışmaları da dersimiz konuları arasındadır. Sorular ve Cevaplar

Dijital Diplomasi

Dünya bildiğimizden farklı bir yöne doğru gidiyor ve dijital göstergeler bu yolculukta büyük önem taşıyor. Medya, oyun, iletişim alanlarında dijital dünya ile geleneksel kanallar büyük bir buluşma gerçekleştirdi. Artık hepimiz dijital medyayı, dijital oyunları ve sosyal medyayı hayatımızın bir parçası olarak görüyoruz. Dijital bir yaşam alanı ve gerçeklik oluştu. Bu alanın içine her gün yeni disiplinler yerleşiyor. Diplomasi de bunlardan birisi. Dünyanın dijital bir intranet yerleşkesine dönüşmesi internet sayesinde oldu. Bugün farklı birçok gelişmeyi hızla duymanın ötesinde gelişmelerin öznesi haline de geliyoruz. Kısaca hepimiz savunduğumuz değerlerin diplomatları haline geldik.

Dijital diplomasi nedir?

Dijital diplomasi, dış politika sorunlarını internet yoluyla çözme yöntemidir. İletişim dünyası ile diplomasinin birbirinden ayırt edilemez şekilde konumlandığı günümüz dünyasında diplomasinin dijital bir bakış açısına ihtiyacı var. Klasik diplomasının farklı bir ortamda uygulanması demek olan dijital diploması sayesinde, web aracılığıyla yeni ve dikkate değer yollarla dinlemek, yayınlamak, etkileşime geçmek ve değerlendirmek mümkün hale geliyor.

Dijital diplomasi, Facebook ve Twitter başta olmak üzere sosyal ağların zihinleri ve gönülleri kazanmakta kullanılmasını tanımlar. Kamu diplomasisindeki Yumuşak Güç’ün yanına dijital gücün ‘Soft Poware’ eklenmesidir. Ülkelerin diğer ülkelerdeki vatandaşlarını ve dünyadaki farklı halkları dijital araçları kullanarak bilgilendirmesi, onlarla iletişime geçmesini hedefler. İnteraktif bir süreç olması, pozitif öğelerle beslenmesi ve bir strateji dâhilinde sürdürülmesi gereklidir.

Dijital diplomasi dersi size ne kazandıracak?

Öncelikli olarak sağlam ve derinlikli bir dijital çağ bakış açısı. Dijital dünyanın karmaşasının içinde dünyadaki en kaliteli örnekleri bir arada bulacaksınız. Geniş bir uzmanlık yelpazesinden özel olarak bir tasarlanmış haftalık ders programı bu benzersiz deneyime farklı yönleriyle rehberlik edecek. Dijital diplomasi, dijital çağa açılan ve her gün hızla gelişen en önemli alanlardan birisidir. Eğitim programımız kamu diplomasisi ve uluslararası ilişkiler gibi konuların yanısıra ilgili birçok dijital başlığa müfredatta yer vermektedir.

Ders kime sesleniyor?

Elbette sadece diplomatlara, bürokratlara veya uluslar arası ilişkiler öğrencilerine değil. Ders, onları da kapsayan daha geniş bir meraklı kitlesine hitap etmektedir. Çok çeşitli meslek ve ilgi gruplarından katılımcılara dijital diplomasi aracılığıyla diplomasi yöntemi ve sistematiğini öğreterek, kendi kişisel ve kurumsal dijital diplomasi stratejilerini geliştirmelerini hedefliyoruz. Derste kazanacakları dijital diplomasi becerileri sayesinde uygulamadaki araçları, sosyal medya analitiğini, kendi sektörlerine kolaylıkla uygulayabilecek bir perspektif sunulacaktır. Uluslararası ilişkiler, kamu diplomasisi, dijitalleşme, dijital aktivizm ve sosyal olaylar, sosyal medya, dijital gazetecilik, kurumsal iletişim, dijital siyaset konularının biri ya da birden fazlasıyla ilgilenen öğrenci ve iş dünyası profesyonelleri derste kendilerini geliştirme ve yeni bir uzmanlık alanı edinme fırsatı bulacaklar.

Dersten faydalanabilmek için hangi ön şartlar gerekli?

İnternet okuryazarlığı ve merak… Dersleri takip etmek, duyduklarınızla yetinmemek. Ödev ve projelerde katılımcı olmak… Bu yeni uzmanlık alanında yeni alanlar keşfetmeye duyulan tutku en iyi rehberiniz olacaktır.

Kazanımların bazıları şunlardır:

-- dijital/ kamu diplomasi kavramları, kurumları, süreçleri ve araçları;

-- dijital başlıkların (yeni medya, Web2.0) hangi durumlarda diplomatik faaliyetler ve küresel

siyasetle kesiştiği;

-- dijital diplomasi bilinci ve farkındalığının kurumsal ve bireysel oluşumu;

-- Sosyal medya, Internet yardımıyla devlet, devlet olmayan ve özel sektör kurumlarının nasıl

küresel ilişkileri şekillendirdiği, sevk ve idare ettiği;

-- devletlerin dijital diplomasi stratejileri;

-- dijital diplomasinin yüzleştiği zorluk ve tehditler;

-- Türkiye’nin dijital diplomasi stratejisinin oluşumu;

-- ölçümleme, takip ve veriye dayalı dijital diplomasi stratejileri oluşturma;

-- dijital diyasporaların, dijital ülke markalarının ve dijital kültürel diplomasileri;

-- dijital diplomasi krizleri ve yönetimleri;

--Vaka/Veri temelli düşünmek, dijital etkileşim, içerik, konuşma, hedef kitlelere yönelik dijital dil

geliştirebilme, hikayeleştirme, dramatik çatışma, sorunsallaştırma, algoritma/akış diyagramı

yoluyla çözümleme yeteneği.

DERSİN KOŞULLARI

Ders Geçme & Devam:

Öğrencinin bir dersten başarılı sayılabilme koşulu dönem sonu notunun en az C (70 / 100) olmasıdır.

Bir Yüksek Lisans programından mezun olmanın koşulu ise mezuniyet not ortalamasının 3.00 ve üzeri

olmasıdır.

Devam Zorunluluğu: %70

Dönemin son dersi 9 Ocak 2014 tarihinde yapılacaktır. Dönem sonu sınavları 17-23 Ocak 2014 günleri

arasında, bütünleme sınavları ise 27-31 Ocak 2014 döneminde yapılacaktır.

ANA OKUMALAR

E- Sosyal Toplum: Dijital Çağda Sosyal Medyanın İş ve Gündelik Hayata Etkisi, Jeff Jarvis (Mediacat Kitapları, 2012)

Dijital Çağda İçerik Yönetiminin Kuralları, Ann Handley ve C.C.Chapman (Medicat Kitapları, 2013)

Dijital Çağa Nasıl Uyum Sağlarız, Tom Chatfield (Sel, 2013)

DİJİTAL MEDYA OKULU 2012 (Medya Derneği, 2012) > http://www.medyadernegi.org/wp-

content/uploads/2013/03/DMO2012.pdf

Dijitalleşen dünyada fikri mülkiyet ve telif; hak mı haksızlık mı? (Medya Derneği, 2012) >

http://www.medyadernegi.org/wp-content/uploads/2013/04/MP-08.pdf

Sosyal Medya 101 - 2.0, Murat Kahraman (Medicat, 2013)

Dijital Çağda İçerik Yönetmenin Kuralları, Ann Handley & C.C. Chapman (Mediacat, 2013)

Kamu Diplomasisi, Meltem Ünal Erzen (Derin Yayınları, 2012).

Kamu Diplomasisi ve Yumuşak Güç, Vedat Demir (Beta, ?)

Kamu Diplomasisi ve Uluslararası Halkla İlişkiler, Gaye Aslı Sancar (Beta, 2012)

“DİJİTAL ÇAĞ İÇİN DÖNÜŞÜM GÜNDEMİ”, DIGITALEUROPE’un 2020 Vizyonu (DigitalEurope, 2009) >

http://www.m-gen.biz/resimler/Digitaleurope_vision2020_tr.pdf

ÖDEVLER VE PROJELER:

Haftalık Ödevler (%10): Her hafta sınıfa ele alınacak konuyla ilgili bir veri-temelli vaka hikaye bulup getirmek. 10 dakikalık sunumlar hazırlamak (3 kişilik gruplar halinde yapılabilir-Gruplar her hafta değişmek kaydıyla)

Ara ödev (%25): Bu konulardan birinden yapılacak minimum 10 sayfalık bir araştırma ödevi (3 kişilik gruplar olabilir). Yazılı olarak teslim edilecektir.

Bu ödevler birer vaka analizi olmak zorundadır. Belirlenecek vakanın kavramsal veya analitik çözümlemesi yapılarak kendi içindeki düğümlenmiş dinamikleri tespit edilecek ve çözümlemesi yapılacaktır.

Final ödevi (%65): Belirlenecek angajman hedeflerine ve senaryosuna uygun, belirlenmiş aktörler veya taraflar arasında dijital diplomasi stratejisi ve viral uygulama algoritması geliştirilmesi. Hikayeleştirilmesi ve uygulanması (3 kişilik gruplar) Dijital bir mecrada sunulabilir ve uygulanabilir.

DERS PROGRAMI:

HAFTA-1 | Dijital Diplomasiye Giriş

Dersin tanıtımı: Kaynaklar, Amaçlar ve Kavramlar

HAFTA-2 | Dijital Diplomasi nedir?

Diplomatik İletişimin Geçmişi hangi temellere dayanmaktadır? Değişim hangi koşullarda

gerçekleşmiştir?

İbrahim İzgi > http://prezi.com/mr-bbxsu5k7t/dijital-diplomasi-

nedir/?utm_campaign=share&utm_medium=copy

HAFTA-3 | Diplomasi Türleri: Diplomasi 1.0 | Diplomasi 2.0 | Diplomasi 3.0?

Uluslararası İlişkilerde diplomatik angajman kuralları nelerdir? Diplomasi tarihinin evreleri nelerdir?

Diplomatik ilişkilerde belirleyici olan nedir? Uluslar arası sistem ve uluslar arası ilişkile kuramları

arasındaki bağlar nelerdir? Güçler dengesi nedir?

Okumalar:

Diplomasi Tarihi, Teorisi Kurumları ve Uygulaması (Tarihi, Teorisi, Kurumları ve Uygulaması) Temel

İskit, (Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2012).

Diplomasi, Herry Kissinger (İş Bankası Yayınları, 2007).

Gökhan Yücel > http://issuu.com/yenidiplomasi/docs/diplomasi_dijitalle__ti

KONU | KAMU DİPLOMASİSİ

Kamu diplomasisini klasik diplomasiden ayıran nedir? Kamu diplomasisiyle ortaya çıkan yenilikler ve uygulama sahası nedir? Yumuşak güç nedir?

Okumalar:

Kamu Diplomasisi, Meltem Ünal Erzen (Derin Yayınları, 2012).

Kamu Diplomasisi ve Yumuşak Güç, Vedat Demir (Beta, ?)

Kamu Diplomasisi ve Uluslararası Halkla İlişkiler, Gaye Aslı Sancar (Beta, 2012)

Kamu Diplomasiside Medyanın Rolü ve Önemi, Meltem Bostancı (Anahtar, 2012)

Kamu Diplomasisi, Abdullah Özkan, Tuğçe Ersoy Öztürk (TASAM)

Aslı Yağmurlu, Halkla İlişkiler Yöntemi Olarak Kamu Diplomasisi (İletişim Araştırmaları Dergisi, 2007,

9-39) > http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/23/1819/19187.pdf

Güç Kavramı ve Kamu Diplomasisi, Bekir Aydoğan >

http://www.politikadergisi.com/sites/default/files/guc_kavrami_ve_kamu_diplomasisi_-

_bekir_aydogan-pdf.pdf

Türkiye ve Dünyada Kamu Diplomasisi, Emine Aydoğan >

http://www.kamudiplomasisi.org/pdf/emineakcadag.pdf

Kamu Diplomasisi ve Türkiye > http://www.kamudiplomasisi.org/pdf/kamudiplomasisiveturkiye.pdf

SAYGINLIK SİYASETİ; İLETİŞİM VE DIŞ SİYASA İLİŞKİSELLİĞİ, Emine Yavaşgel >

http://www.kamudiplomasisi.org/pdf/sayginliksiyasetiemineyavasgel.pdf

GÜÇ KAVRAMI, KAMU DİPLOMASİSİ VE GÜVENLİK, BEKİR AYDOĞAN VE HAKAN AYDIN (Ekopolitik,

2011) > http://www.ekopolitik.org/images/cust_files/110609180342.pdf

KONU | DİJİTAL AKTİVİZM VE VATANDAŞ DİPLOMATLAR

Kezban Karagöz – Yeni Medya Çağında Dönüşen Toplumsal Hareketler ve Dijital Aktivizm Hareketleri

> http://www.iletisimvediplomasi.com/yeni-medya-caginda-donusen-toplumsal-hareketler-ve-dijital-

aktivizm-hareketleri/

DİJİTAL ÇAĞ VE BİREYİN İDEOLOJİK AYGITLARI, Kenan Kaplan ve Elif Ertürk The Turkish Online Journal

of Design, Art and Communication - TOJDAC October 2012 Volume 2 Issue 4 >

http://www.tojdac.org/tojdac/VOLUME2-ISSUE4_files/tojdac_v02i402.pdf

KÜRESELLEŞME SÜRECİNİN MEDYA VE KÜLTÜR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ, Abdullah Özkan (TASAM, 2006)

> http://www.siyasaliletisim.org/pdf/kuresellesme.pdf

Yeni Medyanın Gelişimi ve Dijitalleşen Kapitalizm, Gülşah Başlar >

http://ab.org.tr/ab13/bildiri/247.pdf

KONU | ARAP BAHARI

Arap Baharı Sürecinde İnternet ve Sosyal Medyanın Rolü, Ali Korkmaz, International Symposium on

Language and Communication: Research Trends and Challenges (ISLC) >

http://www.inlcs.org/online/Book14.pdf

Sosyal Medya ve Arap Baharı, Mehmet Emin Babacan, İrfan Haşlak ve İsmail Hira >

http://www.aid.sakarya.edu.tr/uploads/Pdf_2011_3.pdf

SOKAK SİYASETİNDEN SOSYAL AĞLARA YENİ AKTİVİZM: ARAP BAHARI DENEYİM, Selcen KÖK ve

Mehmet TEKEREK > http://iibfdergisi.ksu.edu.tr/Imagesimages/files/9.pdf

Sivil Toplum ve Sosyal Medya Perspektifinde “Arap Baharı” ve “Wall

Street‟i İşgal Et” Eylemleri, Nihat AKBIYIK ve Musa ÖZTÜRK >

http://iys.inonu.edu.tr/webpanel/dosyalar/1427/file/NihatAkbiyikMusaOztUrk.pdf

ARAP BAHARI BAĞLAMINDA ORTA ASYA’DA TOPLUMSAL PROTESTO DİNAMİKLERİ VE POTANSİYELİ,

Osman Nuri ÖZALP > http://www.tau.edu.tr/img/files/A2.pdf

Arap Dünyasında Entropi: Tunus, Mısır, Libya ve Suriye’de Halk Ayaklanmaları , TUİÇ-YADAM Rapor

No: 1 | Ekim 2012> http://tuic.org.tr/Assets/Files/Arap-Dunyasinda-Entropi-26-09-2012-

carsamba.pdf

KONU |e-DEVLET

E-DEVLET ve DÜNYA ÖRNEKLERİ, Demokaan Demirel >

http://kontrol.bumko.gov.tr/Eklenti/6833,demirel-d-e-devlet-ve-dunya-ornekleri.pdf?0

Dünyada ve Türkiye'de E-devlet Uygulamaları: Türkiye'de E-demokrasi ve E-katılım Potansiyellerinin

Harekete Geçirilmesi, Kayhan DELİBAŞ ve Ali Erdem AKGÜL, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi

Cilt: 13 Sayı: 1 - Bahar 2010 > http://www.sosyolojidernegi.org.tr/dergi/pdf/delibas_e_devlet.pdf

http://www.digitaldevlet.org/iletisim.html

Sunum Muhammed Demirbaş > http://www.slideshare.net/mmdemirbas/e-devlet-ve-sosyal-medya

KONU | SİBER GÜVENLİK

Siber güvenlik, Mustaf Canlı ASEM, 2013 > http://issuu.com/asemtr/docs/asem_canli_01

SİBER GÜVENLİK RAPORU (Bilgi Üniversitesi / Bilişim ve Teknoloji Hukuku Enstitüsü, 2012) >

http://www.dktr-legal.com/upload/makaleler/Ulusal-Siber-Guvenlik-Raporu-Siber-Guvenlik-Calisma-

Grubu-4.pdf

Türkiye’de Siber Güvenlik, Bakır Emre >

http://vizyon21yy.com/documan/genel_konular/bilisim/Turkiyede_Siber_Guvenlik.pdf

ULUSAL VE ULUSLARARASI BOYUTLARIYLA SİBER GÜVENLİK > Mustafa Ünver ve

Cafer Canbay > http://www.emo.org.tr/ekler/a9a502d6e646c25_ek.pdf?dergi=598

Ulusal Sibergüvenlik Stratejisi, T.C. Ulaştırma Bakanlığı >

http://www.bilgiguvenligi.org.tr/index_files/pdf/Ulusal_Siber_Guvenlik_Stratejisi.pdf

http://www.digitaldevlet.org/iletisim.html

KONU | İTİBAR/KRİZ YÖNETİMİ

http://www.slideshare.net/selinkardas/krz-ynetmnde-nternetn-kullanimi-ve-nem