Bài 45: Axit Axetic

Khay thí nghiệm của học sinh

1. Hóa chất- Dung dịch CH3COOH - Nước cất- Rượu etilic khan - H2SO4 đặc- Dung dịch NaCl bão hoà

2. Dụng cụ- 1 giá ống nghiệm, nút cao su có ống dẫn- 3ống nghiệm, cốc thuỷ tinh- Đèn cồn- 1 kẹp gỗ- Diêm, nước đá, đá bọt- Bộ lắp ráp mô hình phân tử hữu cơ

Kiểm tra bài cũCÂU HỎI 1Viết công thức cấu tạo từ đó nêu đặc điểm cấu tạo của rượu etylic

CÂU HỎI 2Nêu tính chất hóa học của rượu etylic. Viết PTHH minh họa

CÂU HỎI 3Nêu tính chất hóa học của axit

Tiết 55: Axit axeticCTPT: C2H4O2

PTK: 60

I. Tính chất vật lý của axit axetic

Quan sát lọ đựng axit axetic. Mở lọ dùng công tơ hút khoảng 2ml axit cho từ từ vào ống nghiệm đã có sẵn 1ml nước cất.

Cho biết trạng thái, màu sắc, mùi, khả năng tan trong nước của axit axetic.

Tính chất vật lý:

Axit axetic là chất lỏng, không màu, có vị chua, tan vô hạn trong nước.

Tìm hiểu tính chất vật lý của axit axetic

Hoạt động 1

II. Cấu tạo phân tử axit axetic

C2H4O2

- Lắp ráp mô hình cấu tạo phân tử C2H4O2

Tìm hiểu cấu tạo phân tử axit axetic

Hoạt động 2

- Viết các công thức cấu tạo ứng với công thức phân tử

Quả cầu màu đen: nguyên tử C

Quả cầu màu đỏ: nguyên tử O

Quả cầu màu trắng: nguyên tử H

Cấu tạo phân tử axit axetic

CTCT thu gọn: CH3-COOH

Thể hiện tính axit

Cấu tạo phân tử axit axetic

CTPT: C2H4O2

Mô hình dạng rỗngMô hình dạng đặc

CH3-COOHViết gọn:

So sánh sự giống nhau và khác nhau của CTCT giữa axit axetic và rượu

etylic

Axit axetic Rượu etylic

III. Tính chất hóa học của axit axetic

1. Axit axetic có tính chất hóa học giống với các axit thông thường không?

Tìm hiểu các tính chất hóa học của axit axetic

Hoạt động 3

Tiến hành thí nghiệm: mỗi nhóm làm 5 thí nghiệm sau:

Nhỏ một giọt CH3COOH vào mẩu giấy quỳ tím

Nhỏ một giọt phenolphtaleinvào ống nghiệmđựng dung dịchNaOH. Sau đó nhỏ từ từ 5 giọtCH3COOH vào ống nghiệm

Nhỏ vài giọt CH3COOH vào ống nghiệmcó sẵn bột CuO

Nhỏ 5 giọt CH3COOH vào ống nghiệmcó sẵn một mẩu Zn.

Nhỏ 5 giọt CH3COOH vào ống nghiệmcó sẵn CaCO3

Giấy quỳ ngả màu đỏ

Màu hồng nhạt dần -->dung dịch khôngmàu

Bột CuO tan dần thành dung dịchmàu xanh

Có bọt khíbay lên

Có sủi bọt

TN1:Đổi màu chỉ thị

Hiện tượng:

TN2:Tác dụng với

Bazơ

TN3:Tác dụng với

Oxit Bazơ

TN4:Tác dụng với

Kim loại

TN5:Tác dụng với

Muối

Cách viết phương trình phản ứng

CH3COO – là gốc axetat có hóa trị I

Chú ý : Gốc CH3COO - được viết phía trước CTHH.

Ví dụ : CH3COONa , (CH3COO)2Mg

Na

Cách viết phương trình phản ứng

Màu hồng nhạt dần -->dung dịch không màu

Nhỏ một giọt phenolphtalein vào ống nghiệmđựng dung dịch NaOH. Sau đó nhỏ từ từ 5 giọtCH3COOH vào ống nghiệm

CH3COO OH H+

CH3COONa + H2OCH3COOH + NaOH

Phương trình phản ứng

Natri axetat

Thí nghiệm 2

Phương trình phản ứng:

CH3COONa + H2OCH3COOH + NaOH Natri axetat

Thí nghiệm 2

(CH3COO)2Cu + H2OĐồng (II) axetat

2CH3COOH + CuO

Thí nghiệm 3

(CH3COO)2Zn + H2Kẽm axetat

2CH3COOH + Zn

Thí nghiệm 4

(CH3COO)2Ca + H2O + CO2

Canxi axetat

2CH3COOH + CaCO3

Thí nghiệm 5

CH3COOH + CuO

CH3COOH + Zn

CH3COOH + CaCO3

Kết luận

Axit axetit có đầy đủ các tính chất của một axit thông thường.

Axit axetic là một axit yếu nhưng tính axit của nó mạnh hơn axit cacbonic.

2. Axit axetic tác dụng với rượu etylic?Thí nghiệm:

- Cho 2 ml rượu etylic, 2 ml axit axetic vào 1 ống nghiệm có bỏ sẵn vài mảnh đá bọt. Nhỏ thêm 1 ml axit sunfuric đặc vào làm xúc tác. - Đun sôi hỗn hợp trong ống nghiệm một thời gian rồi ngừng đun.- Lắc nhẹ và quan sát ống nghiệm.

Kết quả thí nghiệm

Sản phẩm phản ứng là một chất lỏng không màu, không tan trong nước, nhẹ hơn nước, có mùi thơm. Chất này là một este có tên gọi etyl axetat.

CH3-C-OH H

O

O-CH2-CH3

HOH

+ +

etyl axetat

CH3-COOH + HO-C2H5 CH3-COO-C2H5 + H2OH2SO4 đặc, t0

Viết gọn:

CH3-C-OH + HO-CH2-CH3 CH3-C-O-CH2-CH3 + H2OH2SO4 đặc, t0

O O

(l)(l)(l)(l)etyl axetat

Axit axetic tác dụng với rượu etylic tạo ra etyl axetat (phản ứng este hóa)

Phản ứng giữa axit và rượu tạo ra este và nước được gọi là phản ứng este hóa.

Tính chất hóa học của Axit axetic

1. Tính axit: axit axetic có đầy đủ tính chất của một axit.

2. Tác dụng với rượu etylic - phản ứng este hóa.

Tìm hiểu ứng dụng và phương pháp điều chế axit axetic

Hoạt động 4

IV. Ứng dụng của axit axetic

Sản xuất tơ sợi nhân tạo, chất dẻo không cháy, phẩm nhuộm, dược phẩm, thuốc diệt côn trùng, làm giấm ăn.

CH3COOH

Pha giấm ăn

Tơ nhân tạo

Thuốc diệt côn trùng

Phẩm nhuộm

Chất dẻo

Dược phẩm

V. Điều chế axit axetic

1. Trong công nghiệp

3. Sản xuất giấm ăn bằng phương pháp lên men dung dịch rượu etylic loãng

2C4H10 + 5O2 4CH3COOH + 2H2OXúc tác

Nhiệt độButan

2CH3COONa + H2SO4 2CH3COOH + Na2SO4

Nh iệt độ

Natri axetat

CH3-CH2-OH + O2 CH3-COOH + H2OMen giấm

Rượu etylic

2.Trong PTN

Ghi nhớ

CTPT: C2H4O2

PTK: 60

Tính chất Vật lý:- Chất lỏng, không màu, vị chua, tan vô hạn trong nước.

Tính chất Hóa học:- Axit axetic có các tính chất hóa học của 1 axit.- Axit axetic tác dụng với rượu etylic tạo ra etyl axetat (p.ư. este hóa).

Ứng dụng: Axit axetic là:- Nguyên liệu trong công nghiệp. - Pha chế giấm ăn.

Điều chế:1. Trong CN: oxihóa butan.2. Sản xuất giấm bằng cách oxihóa rượu etylic.

Axit Axetic

Viết gọn: CH3-COOH

So sánh axit axetic và rượu etilic

Rượu etilic

Axit Axetic

Tên chấtTính chất

vật lýTác dụng với

khí ôxiTác dụng với

Kim loạiTác dụng với

MuốiTác dụng với

bazơ

Các lựa chọn