baigal hamgaallin biologi

Дорнод монголын дархан

цаазат газар

www.zaluu.comwww.zaluu.com

Агуулга

• Оршил

• Тусгай хамгаалалттай газар нутаг, түүний ангилал

• Дорнод монголын дархан цаазат газар

• Биологийн төрөл зүйлийг хамгаалах шаардлага

• Дүгнэлт

• Ном зүй


Тусгай хамгаалалттай газар нутаг, түүний ангилал

1975 онд “ БНМАУ-ын дархан газрын дүрэм”

1991 онд засгийн газраас “Тусгай хамгаалалттай газар нутгийн дүрэм” батлан, тусгай

хамгаалалттай газрын сүлжээ, түүний хамгаалалтын горим, дэглэмийг

тодорхойлж, улсын тусгай хамгаалалттай газар нутгийг 4 ангилалд оруулсан.

1994 онд “Улсын тусгай хамгаалалттай газар нутгын тухай”,

1997 онд “Улсын тусгай хамгаалалттай газар нутгын орчны бүсийн тухай”

1995 онд дархан цаазат, байгалийн цогцолборт газрын нийтлэг болон, тусгай

горимыг Засгийн газар,

1998 онд “Улсын тусгай хамгаалалттай газар нутгын үндэсний хөтөлбөр”-г Улсын их

хурлаас батлан гаргаж мөрдүүлснээр тусгай хамгаалалттай газар нутгын тухай

эрх зүйн үндэс бүрдсэн.


19 аймаг, нийслэлийн 124 сум дүүргийн нутгийг хамарсан 20.5

сая га талбай бүхий 48 газрийг улсын тусгай хамгаалалтанд

авснаар улсын нийт газар нутгийн 13.1 хувийг хамраад

байна.

51%40%

9%

0%

Хамгаалалттанд авсан зэрэглэлийн

харьцаа

дархан цаазат газар

байгалийн цогцолборт газар

байгалийн нөөц газар

дурсгалт газар


Дархан цаазат газар:

Байгалийн бүсийн онцлог

хэв шинжийг төлөөлж чадах

унаган төрхөө хадгалсан

шинжлэх ухаан , хүн

төрлөхтний соёл

иргэншлийн онцгой ач

холбогдолтой.

Байгалийн цогцолборт

газар: Байгалийн унаган

төрхөө хадшалсан түүх

соёл экологийн боловсрол

хүмүүжил, танин мэдэхүйн

ач холбогдолтой, аялал

жуулчлал хөгжүүлэх

зорилго бүхий газар нутаг.

Байгалийн нөөц газар:

Байгалийн баялагийг

хамгаалах, нөхөн сэргээх

нөхцлийг бүрдүүлэх

зорилго бүхий газар

нутаг.

Дурсгалт газар:

Байгалийн өвөрмөц

тогтоцтой түүх соёлын

дурсгалт өвийг хамгаалах

зорилго бүхий газар.


Дархан

цаазат газар

Онгон бүс Хамгаалалтын

бүс

Хязгаарлалты

н бүс

Байгалийн

цогцолборт

газар

Онцгой

бүс

Аялал

жуулчлалы

н бүс

Хязгаарлалт

ын бүс


Дорнод монголын дархан цаазат газар

Дорнод монголын харьцангуй унаган төрхөөрөө хадгалагдан үлдсэн

хялганат хуурай хээрийн ландшафтыг хамгаалах, цагаан зээрийг

төрлөх нутагт нь тавтай өсгөх зорилгоор

Хамгийн өндөр цэг нь Вангийн цагаан уул 1099м, нам цэг нь

Лагийн хоолойн урд хэсэг 709м. Жилд унах хур тунадасны

хэмжээ хүйтний улиралд дунджаар 172 мм, дулааны улиралд 260

мм байдаг. Агаарын температур дунджаар 15.4 хэм, үнэмлэхүй

их дулаан нь 25.3, хүйтэн нь -8.63, үнэмлэхүй бага нь 25.3 хэм

байдаг.



Ургамлан бүрхэвч

39 овгийн

56 зүйлийн

4 зүйлийн

унаганзавсрын

унаган 9

бусад ашигт

7 зүйлийн

ховор 8

нэн ховор 10

эмийн 18



Амьтны аймаг

15 баг, 32 овог, 98

төрөлд хамрах 174

зүйл шувуу

15 зүйлийн

элбэг

10 зүйл

ховор

Хөхтөн

амьтны 6

баг, 13

овог, 21

төрөлд

хамаарах 25

зүйл

тэмдэглэгдсэн26 зүйл нь

суурин

149 зүйл нь

нүүдлийн



шилийн сар, талын

бүргэд, дорнодын

хиазат, монгол

болжмор, шонхор

зэрэг жинхэнэ тал

хээрийн шувууд

Дорнод монголын дархан цаазат

газарт нийт 1 баг, 2 овог,2 төрөлд

хамаарах 2 зүйл 2 нутагтан, 4 овог, 4

төрөлд хамаарах 5 зүйл мөлхөгч

тэмдэглэгдсэн байна.


Биологийн төрөл зүйлийг хамгаалах

шаардлага

Цагаан зээр нь

хялганат хээрийн

түлхүүр зүйл бөгөөд

түүнийг

хамгаалсанаар

хуурай хээрийн

экосистемийг

хамгаалах, тогтворто

й байлгах боломжтой


Хуурай хээрийн экосистемд цагаан зээрийн сүргийн

үзүүлэх эерэг нөлөө:

1. Идэш тэжээлийн гинжин хэлхээний үндсэн хэрэглэгчийн хувьд

цагаан зээр ургамлаар хооллож, өөрийн ялгадас – баас, шээсээрээ

газрын хөрсийг бордож, хөрсний үржил шимийг сайжруулж, өвс

ургамал нөхөн сэргэж ургах боломжийг бүрдүүлдэг.

2. Бэлчээрлэх явцдаа туурайгаараа газрын өнгөн хөрсийг

сийрэгжүүлж, ургамал үржиж ургах тааламжтай нөхцөл

бүрдүүлдэг.

3. Өөрийн хөл болон биедээ наалдуулан тээж, ургамлын үрийг тарааж

тусладаг.


• 4. Тараасан үрээ гишгэж, газарт суулган салхинд хийсэхээс

хамгаалдаг.

• 5. Зээрний гишгэсэн мөрийн хонхойсон газарт нь борооны

ус урсалгүй хуримтлагдан тогтож, бэлчээрийг усжуулдаг.

• 6. Өвөл, хаврын улиралд хагд өвсийг идсэнээр ургамал

нөхөн ургахад таатай нөлөө үзүүлдэг.

• 7. Зун, намрын улиралд цагаан зээрийн сүрэг өвсний

шүүдрийг газрын хөрсөнд буулгаж, бэлчиж байгаа газартаа

50 мм хүртэл хур тунадастай адил чийгийг хөрсөнд өгдөг.


Дорнод монголын дархан цаазат газарт

“Биологийн төрөл

зүйлийг хамгаалах”

нэг зүйлийн хоёр

нутагтан (шивэр

гүлмэр-salamandrella

keyserlingii) ,

нэг зүйлийн гүрвэл

(lacerta vivipara)


• lacerta vivipara• salamandrella keyserlingii


ТХ газарт хийгдсэн судалгааны

хураангуй

• 2000 оноос 2001 он нийт

ангийн 1076 тохиолдлын

41% нь тарвага, 33% нь

цагаан зээр

• Нутгийн иргэд жилд

150000 гаруй зээр хууль

бусаар агнадаг

• Нутгийн иргэд доод тал нь

16000 цагаан зээрийн мах

хүнсэндээ хэрэглэдэг


0

500000

1000000

1500000

2000000

2500000

3000000

3500000

зээрийн тоо толгой

зээрийн тоо толгой


Дүгнэлт • Хулгайн ан агнуурын эрчимтэй байдал, бүс нутгийн

хур тунадас багатай, өвс ургамалын тачир сийрэгбайдал гэх мэт олон хүчин зүйлээс шалтгаалжбиологийн төрөл зүйлийн хорогдол хурдацтайявагдаж байсан ч хамгаалалтад авсанаар тэр тусмаадэлхийд дэлхийн цорын ганц зүйл болох цагаанзээрийг хамгаалах сонирхол бүхий гадаадын олонбайгууллагуудийн дэмжлэгтэйгээр биологийн төрөлзүйлийн тоо толгой нааштай ахиц гарсаар байна

• Түүнчлэн нутгийн иргэдийн амьжиргааны түвшингдээшлүүлэх, тэдэнд биологийн төрөл зүйлийнталаархи олон талын сургалт семинаруудыг зохионбайгуулах хэрэгтэй.


Анхаарал тавьсанд баярлалаа


Documents

baigal hamgaallin biologi