BANKA E SHQIPËRISË RAPORTI VJETOR · 2012 Raporti Vjetor 4 Banka e Shqipërisë KAPITULL V. Pasqyrat Financiare për vitin e mbyllur më 31 dhjetor 2012 (dhe Raporti i Audituesit

N ë

4 tetor 1913,

nënshkroi Akt - Konçesie

(marrëveshje) me zotërinjtë, Baron Karol

Pitner dhe O

skar Pollak,

përfaqësues të

Bankës “Wiener B

ank-

Verein” me qendër në Vienë dhe zotërin

jtë, Pietro

Fenoglino e Guido Ansbacher,

përfaqësues të

Bankës Tregta

re të Milanos “Banka C

omerciale Ita

ljana”, për krijimin e një Banke

Kombëtare Shqiptare,

me këto kushte:

- Banka d

o të krijohej si

një institu

cion i Shtetit Shqiptar (

i dhënë në konçesio

n dhe bankave të h

uaja).

- Konçesioni do të je

pej për një periudhë prej 60-vjet

ësh, duke filluar nga d

ata e formimit të

saj dhe, do

të mund të z

gjatej më tep

ër, në marrëv

eshje me Qever

inë Shqiptare.

- Në konçesio

n përcaktohej m

asa e kap

italit fille

star, i cil

i do të derdhej pjesë

- pjesë, sipas nevojave

të

Bankës.

- Banka Kombëtare

e Shqipërisë, do të k

ishte të drejte

n për të nxjerr

ë bankënota shqiptare

me fuqi

ligjore brenda ve

ndit.

- Njësi monetare

legale, b

renda vendit, u

shpall Frang-u.

- Qendra e

Bankës do të is

hte në Shqipëri dhe në kry

e të saj d

o të kishte

këshill ad

ministrativ, i

cili do të p

ërbëhej nga drejtu

es administra

tivë

të të dy gru

peve themeluese d

he të Shtetit

Shqiptar.

- Banka duhej të

mbante rezervë

ari në masën

1/3 e

kartëmonedhave

të hedhura në qarkullim.

RAPORTIV J E T O R

BANKA E SHQIPËRISË

4 tetor 1913,

nënshkroi Akt - Konçesie

(marrëveshje) me zotërinjtë, Baron Karol

Pitner dhe O

skar Pollak,

përfaqësues të

Bankës “Wiener B

ank-

Verein” me qendër në Vienë dhe zotërin

jtë, Pietro

Fenoglino e Guido Ansbacher,

përfaqësues të

Bankës Tregta

re të Milanos “Banka C

omerciale Ita

ljana”, për krijimin e një Banke

Kombëtare Shqiptare,

me këto kushte:

Banka do të k

rijohej si një in

stitucion i Shtetit

Shqiptar (i dhënë në ko

nçesion dhe bankave

të huaja).

Konçesioni do të je

pej për një periudhë prej 60-vjet

ësh, duke filluar nga d

ata e formimit të

saj dhe, do

të mund të z

gjatej më tep

ër, në marrëv

eshje me Qever

inë Shqiptare.

Në konçesio

n përcaktohej m

asa e kap

italit fille

star, i cil

i do të derdhej pjesë

- pjesë, sipas nevojave

të

Banka Kombëtare

e Shqipërisë, do të k

ishte të drejte

n për të nxjerr

ë bankënota shqiptare

me fuqi

Njësi monetare

legale, b

renda vendit, u

shpall Frang-u.

Qendra e Bankës d

o të ishte në Shqipëri d

he në krye të

saj do të k

ishte

këshill ad

ministrativ, i

cili do të p

ërbëhej nga drejtu

es administra

tivë

të të dy gru

peve themeluese d

he të Shtetit

Shqiptar.

Banka duhej të

mbante rezervë

ari në masën

1/3 e

Raporti Vjetor2012

2 Banka e Shqipërisë

Nëse përdorni të dhëna të këtij publikimi, jeni të lutur të citoni burimin.Botuar nga: Banka e Shqipërisë, Sheshi “Avni Rustemi” Nr.24, Tiranë, ShqipëriTel.: + 355 4 2419301/2/3; + 355 4 2419409/10/11Faks: + 355 4 2419408E-mail: [email protected]

Tirazhi: 900 kopjeShtypur në shtypshkronjën AlbDesign.

www.bankofalbania.org

Raporti Vjetor 2012

Banka e Shqipërisë 3

P Ë R M B A J T J A

FJALA E GUVERNATORIT 11

KAPITULL I. Stabiliteti i çmimeve dhe politika monetare e Bankës së Shqipërisë 17

1.1 Inflacioni 171.2 Përcaktuesit e inflacionit 181.3 Politika monetare e Bankës së Shqipërisë 23

KAPITULL II. Zhvillimet makroekonomike e financiare 27

II.1 Ambienti i jashtëm i ekonomisë 27II.2 Zhvillimet makroekonomike në vend 31II.3 Zhvillimet monetare dhe tregjet financiare 54

KAPITULL III. Stabiliteti financiar dhe mbikëqyrja bankare 81

III.1 Zhvillimet në sektorin bankar 82III.2 Zhvillimet në sistemin financiar jobankar 88III.3 Ekzaminimet në vend 89III.4 Regjistri i Kredive 92III.5 Licencimi dhe kuadri rregullativ 92

KAPITULLI IV. Funksione dhe angazhime të tjera institucionale 99

IV.1 Emisioni i monedhës 99IV.2 Sistemi i pagesave 102IV.3 Administrimi i rezervës valutore 109IV.4 Zhvillimi i statistikave 110IV.5 Puna kërkimore 113IV.6 Komunikimi me publikun 115IV.7 Integrimi evropian 121IV.8 Bashkëpunimi ndërkombëtar 123IV.9 Forcimi i kapaciteteve institucionale 128IV.10 Kontrolli i brendshëm 131IV.11 Ndryshime kryesore në legjislacion 133

Raporti Vjetor2012


KAPITULL V. Pasqyrat Financiare për vitin e mbyllur më 31 dhjetor 2012 (dhe Raporti i Audituesit të Pavarur) 137

1. Informacione të përgjithshme 1452. Bazat e përgatitjes 1453. Përmbledhje e politikave të rëndësishme kontabël 1464. Përdorimi i vlerësimit dhe gjykimeve 1565. Ari dhe metale të çmuara 1586. Llogari me Fondin Monetar ndërkombëtar 1587. Depozita në bankat e huaja 1598. Investime në letra me vlerë në monedhë të huaj 1599. Aktive të tjera në monedhë të huaj 16110. Kredi ndaj bankave vendase 16111. Investime të vlefshme për shitje (në monedhë vendase) 16212. Aktive të tjera (në monedhë vendase) 16213. Detyrime ndaj Fondit Monetar Ndërkombëtar 16414. Detyrime ndaj institucioneve financiare jovendase 16515. Detyrime të tjera të huaja 16516. Para në qarkullim 16517. Detyrime ndaj bankave vendase 16618. Detyrime ndaj Qeverisë 16719. Detyrime të tjera (në monedhë vendase) 16720. Rezerva ligjore 16821. Rezerva e rivlerësimit 16922. Rezerva të tjera 16923. Të ardhura nga interesa dhe komisione (Jorezidentët) 17024. Shpenzime për interesa dhe komisione (Jorezidentët) 17025. Të ardhura nga interesa dhe komisione (rezidentët) 17026. Shpenzime për interesa dhe komisione (rezidentët) 17027. Të ardhura të tjera operative, neto 17028. Të ardhura nga instrumente të tregtueshme, neto 17029. Shpenzime personeli 17130. Paraja dhe ekuivalentët e saj 17131. Angazhime dhe garanci 17132. Aktive të administruara 17233. Palët e lidhura 17234. Administrimi i rrezikut financiar 17335. Ngjarjet pasuese 182

SHTOJCË STATISTIKORE 185

Raporti Vjetor 2012


P Ë R M B A J T J A E T A B E L A V E

KAPITULL I. STABILITETI I ÇMIMEVE DHE POLITIKA MONETARE E BANKËS SË SHQIPËRISËTabelë 1. Kontributi vjetor i kategorive kryesore në inflacionin vjetor (në pikë përqindje). 18Tabelë 2. Dinamika e treguesve të kostove të punës dhe atyre prodhuese në sektorin jobujqësor. 21

KAPITULL II. ZHVILLIMET MAKROEKONOMIKE E FINANCIARETabelë 1. Disa tregues kryesorë makroekonomikë. 27Tabelë 2. Disa tregues makroekonomikë për vendet BRIK. 28Tabelë 3. Tregues ekonomikë për vendet e rajonit. 29Tabelë 4. Disa tregues të ekonomisë në vite. 32Tabelë 5. Treguesit e punësimit në vite. 42Tabelë 6. Tregues kryesorë të bilancit të pagesave. 48Tabelë 7. Operacionet për blerje me të drejta të plota, milionë lekë. 76Tabelë 8. Operacionet për shitje me të drejta të plota, milionë lekë. 76

KAPITULL III. STABILITETI FINANCIAR DHE MBIKËQYRJA BANKARE Tabelë 1. Tregues të shëndetit financiar. 82Tabelë 2. Tregues të përfitueshmërisë nga veprimtaria kryesore në përqindje (kumulative). 83Tabelë 3. Struktura e pronësisë së bankave tregtare (numri i bankave, fundi i periudhës). 93Tabelë 4. Treguesit e shtrirjes së rrjetit bankar (numri i degëve, fundi i periudhës). 94Tabelë 5. Numri i subjekteve financiare të licencuara nga Banka e Shqipërisë. 94

KAPITULLI IV. FUNKSIONE DHE ANGAZHIME TË TJERA INSTITUCIONALETabelë 2. Llojet e transaksioneve në sistemin AIPS. 103Tabelë 1. Ecuria e aktivitetit të sistemit AIPS. 103Tabelë 3. Treguesi i përqendrimit për sistemin AIPS. 104Tabelë 4. Përdorimi i kredisë brenda ditës (ILF) në sistemin AIPS. 104Tabelë 5. Ecuria e aktivitetit të sistemit AECH. 105Tabelë 6. Treguesi i përqendrimit për sistemin AIPS. 105Tabelë 7. Ecuria e llogarive të klientëve. 106Tabelë 8. Pesha e pagesave të klientëve sipas instrumentit të pagesës. 106Tabelë 9. Pesha e transaksioneve me karta sipas terminaleve. 107Tabelë 10. Ecuria e transaksioneve homebanking. 108Tabelë 11. Përzgjedhja e modulit “Financat personale në duart tuaja” sipas rretheve, për vitin shkollor 2012-2013. 119

Raporti Vjetor2012


P Ë R M B A J T J A E G R A F I K Ë V E

KAPITULL I. STABILITETI I ÇMIMEVE DHE POLITIKA MONETARE E BANKËS SË SHQIPËRISËGrafik 1. Kontributi i kategorive kryesore në inflacionin vjetor (në pikë përqindje). 17Grafik 2. Inflacioni bazë vjetor (majtas); ecuria e komponentit ciklik të PBB-së dhe devijimi i treguesit paraprirës nga mesatarja e tij afatgjatë (djathtas). 19Grafik 3. Të dhëna cilësore dhe sasiore për pagat. 20Grafik 4. Indeksi i çmimeve konsumit (IÇK), të prodhimit për vend (IÇP_Vend) dhe ai kostos së punës për njësi (KPNj) (Periudha bazë e indekseve dhjetor 2007 =100%) 20Grafik 5. Kontributet vjetore të çmimeve të huaja dhe të kursit të këmbimit në TPHI (majtas); kontributi vjetor i inflacionit të importuar dhe të brendshëm në inflacionin total (djathtas). 21Grafik 6. Pritjet e inflacionit nga agjentë të ndryshëm dhe treguesi i masës së ankorimit. 22Grafik 7. Norma bazë e interesit, inflacioni dhe hendeku i prodhimit. 23Grafik 8. Operacionet injektuese në treg të hapur të Bankës së Shqipërisë. 23

KAPITULL II. ZHVILLIMET MAKROEKONOMIKE E FINANCIAREGrafik 1. Çmimi i naftës dhe i ushqimeve në tregun ndërkombëtar. 30Grafik 2. Ecuria e normave bazë të interesit. 30Grafik 3. Ecuria e kursit të këmbimit dhe e disa treguesëve financiarë në tregjet ndëkombëtare. 31Grafik 4. PBB (ndryshime vjetore dhe mesatare rrëshqitëse, majtas); Treguesi i prirjes ekonomike, treguesi i ndjesisë ekonomike dhe norma e normës së shfrytëzimit të kapaciteteve (djathtas). 33Grafik 5. Kontributet e sektorëve në PBB-në me çmime bazë (majtas), ecuria vjetore e saj dhe treguesi i ndjesisë ekonomike (djathtas). 34Grafik 6. Kontributet e degëve në ecurinë e vlerës së shtuar (majtas) dhe treguesit e vrojtimeve në sektorin e industrisë (djathtas). 35Grafik 7. Ecuria e vlerës së shtuar (majtas) dhe e treguesve të vrojtimeve (djathtas) në sektorin e ndërtimit. 35Grafik 8. Kontributet e degëve në ecurinë e vlerës së shtuar (majtas) dhe treguesit e vrojtimeve në sektorin e shërbimeve (djathtas). 36Grafik 9. Tregues të tërthortë të konsumit privat. 37Grafik 10. Tregues përafrues të investimeve private. 38Grafik 11. Treguesi i ndjesisë ekonomike (TNE) të Shqipërisë dhe i disa vende të rajonit. 39Grafik 12. Balancat kryesore nga vrojtimi i besimit të biznesit, mesatare për ekonominë, ndryshim nga mesatarja afatgjatë. 40Grafik 13. Kontributi i eksporteve neto në PBB-në reale (në pikë përqindjeje). 41Grafik 14. Ecuria e punësimit dhe PBB (majtas); ecuria e treguesve të tregut të punës (djathtas). 41Grafik 15. Ecuria e numrit të të papunëve (ndryshime tremujore në nivel) dhe norma e papunësisë (në %). Vlerësimet për punësimin (djathtas). 42Grafik 16. Shpenzimet buxhetore në raport ndaj PBB-së (majtas) dhe kontributet e kategorive kryesore në ndryshimin vjetor të shpenzimeve (djathtas), 2003-2012. 43Grafik 17. Ndryshimet vjetore, në %, të shpenzimeve sipas kategorive kryesore. 43Grafik 18. Të ardhurat buxhetore në raport ndaj PBB-së (majtas) dhe kontributet e kategorive kryesore në ndryshimin vjetor të të ardhurave (djathtas), 2003-2012. 44Grafik 19. Ndryshimet vjetore, në % , të të ardhurave sipas kategorive kryesore. 46Grafik 20. Deficiti buxhetor ndaj PBB-së (majtas), dhe deficiti buxhetor dhe mënyra e financimit të tij (në miliardë lekë, djathtas). 46Grafik 21. Borxhi publik në miliardë lekë (majtas) dhe në % të PBB-së (djathtas) 47Grafik 22. Kontributi sipas zërave në deficitin korent (në pikë përqindje). 49Grafik 23. Bilanci tregtar me dhe pa energjinë elektrike (majtas); kontributi sipas kategorive kryesore në bilancin tregtar (djathtas). 49Grafik 24. Kontributi sipas kategorive kryesore në eksportet totale (majtas, në p.p.); orientimi i eksporteve (djathtas, në milionë euro). 50Grafik 25. Kontributi sipas kategorive kryesore në importet totale (majtas, në p.p.); orientimi i importeve (djathtas, në milionë euro). 51Grafik 26. Llogaria financiare dhe zërat kryesorë (në milionë euro, neto). 54Grafik 27. Ecuria e kërkesës për para; ecuria e komponentëve të kërkesës për para. 55Grafik 28. Rritje vjetore e agregatëve monetarë. 55

Raporti Vjetor 2012


Grafik 29. Ndërmjetësimi sipas monedhës; ecuria e monetizimit. 56Grafik 30. Agregatë të tjerë monetarë; paraja jashtë bankave ndaj agregatit në lekë. 57Grafik 31. Ecuria e depozitave në lekë dhe valutë sipas agjentëve ekonomikë. 57Grafik 32. Ecuria e kredisë për ekonominë. 58Grafik 33. Standardet e kredidhënies, për bizneset dhe individët, në Shqipëri dhe në vendet e Eurozonës, në balancë neto. 59Grafik 34. Kërkesa e bizneseve dhe e individëve për kredi, në Shqipëri dhe në vendet e Eurozonës, në balancë neto. 60Grafik 35. Ecuria e kredisë për ekonominë sipas monedhës. 61Grafik 36. Ecuria e kredisë për sektorin privat sipas agjentëve ekonomikë. 62Grafik 37. Ecuria e kredisë për biznese sipas qëllimit. 62Grafik 38. Ecuria e kredisë për biznese sipas sektorëve. 63Grafik 39. Ecuria e kredisë për individë sipas qëllimit. 64Grafik 40. Kredia për sektorin privat dhe faktorët kryesorë përcaktues të saj në vendet e EQJ-së. 65Grafik 41. Zbërthimi i rritjes vjetore reale të kredisë për sektorin privat në vitiet 2011 dhe 2012. 66Grafik 42. Vëllimi mesatar vjetor i huamarrjes ditore dhe javore në tregun ndërbankar, norma e interesit ditor (majtas) dhe ecuria e normave të interesit në tregun ndërbankar (djathtas). 67Grafik 43. Yield-et e bonove të thesarit (majtas) dhe kurba e yield-eve (djathtas). 68Grafik 44. Yield-et në tregun e obligacioneve (majtas) dhe financimi i deficitit buxhetor në 2012 sipas instrumenteve (pesha në %, djathtas). 69Grafik 45. Interesat mesatarë të depozitave në lekë dhe në euro. 70Grafik 46. Interesat mesatarë të kredisë në lekë dhe në euro. 70Grafik 47. Ndryshimet vjetore të lekut në terma nominalë efektivë (NEER) dhe indeksi i presioneve në tregun valutor. 71Grafik 48. Raportit euro/lekë dhe usd/lekë. 72Grafik 49. Operacionet e tregut të hapur dhe përdorimi i lehtësirave të përhershme. 73Grafik 50. Operacioni kryesor i tregut sipas datave të ankandeve (në miliardë lekë). 74Grafik 51. Operacionet rregulluese të tregut sipas datave të ankandeve (në miliardë lekë). 74

KAPITULLI IV. FUNKSIONE DHE ANGAZHIME TË TJERA INSTITUCIONALEGrafik 1. Kontributi i kategorive kryesore në inflacionin vjetor (në pikë përqindje). 17 Grafik 2. Ndryshimet vjetore (2011-2012) të llojeve të transaksioneve të shlyera në AIPS sipas numrit dhe vlerës. 103Grafik 3. Numri i ATM-ve dhe POS-eve. 106Grafik 4. Numri i kartave sipas funksionit dhe ritmet e tyre vjetore. 107Grafik 5. Shpërndarja e punonjësve sipas nivelit të kualifikimit. 129Grafik 6. Aktivitete trajnuese sipas organizatorëve. 129Grafik 7. Aktivitete të zhvilluara në kuadër të projektit të binjakëzimit 2011-2012. 130

Raporti Vjetor2012


GuvERNAToR i BANKëS Së ShQipëRiSë, Z. ARDiAN FullANi.

KëShilli MBiKëQYRëS i BANKëS Së ShQipëRiSë

Në rresht të parë, nga e majta në të djathtë:ElA GolEMi AnëtareARDiAN FullANi Kryetar (Guvernator i Bankës së Shqipërisë) ERMEliNDA MEKSi Anëtare

Në rresht të dytë, nga e majta në të djathtë:ARjAN KADAREjA AnëtarEliSABETA GjoNi Zëvendëskryetare (Zëvendësguverantore e parë)ADRiAN civici AnëtarhAliT XhAFA Anëtar

Në rresht të tretë, nga e majta në të djathtë:DhoRi KulE AnëtarpETRAQ Milo Anëtar

Raporti Vjetor 2012


FJALA E GUVERNATORIT

I dashur lexues,

Raporti Vjetor 2012 që keni në duar prezanton zhvillimet ekonomike e monetare të vitit të shkuar, si dhe punën e rezultatet e Bankës së Shqipërisë për përmbushjen e objektivave të saj. Që në hyrje të tij, më lejoni të theksoj se viti 2012 ka qenë një vit sfidues për ekonominë, për bizneset e familjet shqiptare, si dhe për vendimmarrjen në nivel makro e mikroekonomik. Goditjet ekonomike e financiare, të brendshme e të huaja, kanë ndikuar në ngadalësimin e rritjes ekonomike por nuk kanë cënuar stabilitetin makroekonomik e financiar të vendit. Në këtë hyrje të shkurtër, dëshiroj të prezantoj sfidat kryesore me të cilat është përballur Banka e Shqipërisë gjatë vitit të shkuar, masat e marra për përballimin e tyre dhe rezultatet e punës tonë.

Ekonomia shqiptare gjatë vitit 2012 u përball me goditje të pafavorshme, të ardhura nga ambienti i brendshëm dhe i jashtëm. Ajo trashëgoi disa nga problemet strukturore të shfaqura gjatë viteve të mëparshme, të cilat kufizuan hapësirën dhe efektin kurues të politikave të menaxhimit të kërkesës agregate. Megjithatë, zhvillimet ekonomike të vitit mbetën përgjithësisht brenda parametrave të stabilitetit ekonomik, si në sektorin real, ashtu edhe në atë financiar.

Rritja e prodhimit gjatë nëntë muajve të parë të vitit ishte 1.6%, e diktuar kryesisht prej rritjes së shërbimeve ndërkohë që sektori prodhues regjistroi tkurrje. Si në nivel ekonomie ashtu edhe në nivel sektorësh, rritja e ekonomisë qe nën potencialin e saj, duke lënë kapacitete të pashfrytëzuara në faktorët e punës dhe të kapitalit. Sipas të dhënave të INSTAT, punësimi në ekonomi u rrit me 0.33% në terma mesatarë; rritje kjo më e vogël se ajo prej 2.1% e shënuar një vit më parë. Këto kapacitete të lira kufizuan rritjen e çmimeve të faktorëve të prodhimit dhe, si rrjedhim, përçuan presione të ulëta inflacioniste në ekonomi.

Nga pikëpamja e kërkesës agregate, kontributi kryesor në rritje erdhi nga sektori i jashtëm, si pasojë e rritjes me 8.5% të eksporteve dhe e zëvendësimit të një pjese të mallrave të importit me prodhim vendas. Ky zhvillim përkon me reduktimin me 12.8% të deficitit të llogarisë korente gjatë nëntë muajve të parë të vitit. Rënia e deficitit të llogarisë korente përbën një nga përmirësimet

Raporti Vjetor2012


strukturore të ekonomisë sonë, ndonëse në vetvete ajo reflekton edhe efekte ciklike të ardhura nga niveli i ulët i konsumit dhe i investimeve të brendshme. Në këtë kontekst, qëndrueshmëria e deficitit të llogarisë korente mbetet një nga sfidat e ekonomisë shqiptare, pasi vijimi i korrektimit të tij duhet të mbështetet në përmirësimin e produktivitetit të punës dhe në rritjen e konkurrueshmërisë së prodhimit vendas, si në tregun e jashtëm ashtu edhe në atë të brendshëm. Konsumi dhe investimet private vlerësohet të kenë dhënë një kontribut pozitiv, por të ulët në rritjen ekonomike. Ato vijojnë të kushtëzohen nga pasiguria për të ardhmen, por edhe nga mbështetja relativisht e pakët me fonde nga sektori financiar Së fundi, politika fiskale ka ruajtur një natyrë konsoliduese gjatë vitit. Shpenzimet publike nuk kanë kontribuar në rritjen e kërkesës agregate, në reflektim të ecurisë së dobët të të ardhurave dhe kontrollit mbi deficitin buxhetor. Këto kufizime kanë reflektuar jo vetëm natyrën e kujdesshme të politikës fiskale, por edhe kufirin mbi borxhin publik. Mungesa e perceptuar e hapësirave për stimul fiskal kushtëzoi heqjen e limitit të borxhit publik në fund të vitit. Deficiti buxhetor u vlerësua në 3.4% të PBB-së, ndërsa borxhi publik vlerësohet të ketë arritur në 61% të PBB-së në fund të vitit. Ndonëse rritja e borxhit përtej nivelit 60% të PBB-së nuk është shoqëruar me rritje të luhatshmërisë në tregjet financiare, politika fiskale në të ardhmen duhet të vendosë ankora fiskale të besueshme dhe transparente.

Zhvillimet në sektorin financiar kanë pasqyruar dinamikën e sektorit real të ekonomisë, dhe përfshijnë një ngadalësim të kërkesës për para dhe rritje të kredisë në minimumin e saj historik. Faktorët ndikues përfshijnë në njërën anë mungesën e kërkesës së shëndoshë nga biznesi dhe individët, dhe nga ana tjetër ndjeshmërinë më të lartë të sektorit bankar ndaj rrezikut të moskthimit të kredisë. Cilësia e portofolit të kredive vijoi të përkeqësohet, sikurse tregohet nga rritja e peshës së kredive me probleme në totalin e tyre në 22.5%, kundrejt 18.8% një vit më parë.

Në përputhje me zhvillimet e mësipërme inflacioni mesatar i vitit rezultoi 2%, duke qëndruar brenda bandës së tolerancës së Bankës së Shqipërisë. Pritjet inflacioniste në ekonomi mbetën të ankoruara pranë objektivit. Kursi i këmbimit mbeti përgjithësisht i qëndrueshëm dhe ka zbutur ndikimin e luhatjeve të çmimeve të huaja në inflacion.

Në këto kushte, në mbështetje të objektivit afatmesëm për inflacionin dhe duke synuar zvogëlimin e hendekut negativ të prodhimit, Banka e Shqipërisë uli normën e saj të interesit 3 herë gjatë vitit, duke e zbritur nga 4.75% në 4.00%. Përcjellja e lehtësimit të politikës monetare u pengua nga ndryshime strukturore në tregun primar të letrave me vlerë të cilat dhanë një ndikim në kah të kundërt me stimulin monetar gjatë gjysmës së parë të vitit. Në vijim, tregjet financiare i janë përgjigjur në mënyrë më të plotë ndryshimit të normës bazë të interesit në të gjitha segmentet.

Nga pikëpamja e stabilitetit financiar gjatë vitit 2012, me gjithë kontekstin e vështirë ekonomik disa tregues të rëndësishëm të shëndetit financiar janë përmirësuar. Rezultati financiar ishte pozitiv, treguesit e kapitalizimit e të likuiditetit të veprimtarisë u paraqitën në nivele të kënaqshme dhe mbi nivelet

Raporti Vjetor 2012


rregullatore. Si një zhvillim strukturor pozitiv, pesha e stokut të kredisë në lekë gjatë vitit në fjalë u rrit, duke krijuar kushte për një përcjellje më të mirë të politikave të Bankës së Shqipërisë në sistemin financiar. Në funksion të zhvillimeve ekonomike të lartpërmendura, sektori bankar paraqitet relativisht i mbrojtur ndaj rreziqeve të tregjeve financiare, luhatjeve të kursit të këmbimit dhe të normave të interesit. Nga ana tjetër rreziqet e lidhura me aftësinë e sektorit real për të paguar borxhin janë shtuar. Në mbështetje të funksionit të saj mbikëqyrës Banka e Shqipërisë ka forcuar më tej kuadrin rregullativ në drejtim të rritjes së transparencës dhe publikimit të informacionit, të cilësisë së menaxhimit të bankave dhe të harmonizimit të legjislacionit me standardet ndërkombëtare. Në ndihmë të sektorit bankar, nëpërmjet inspektimeve në vend, gjithashtu është investuar në orientimin e bankave drejt planeve strategjike me fokus ekonominë e brendshme, si dhe në ndërtimin e strategjive për uljen e stokut të kredive me probleme.

I dashur lexues,

Prej një kohe të gjatë, Banka e Shqipërisë e sheh hartimin dhe publikimin e Raportit të saj Vjetor si diçka më tepër se përmbushje e një detyrimi institucional. Sipas filozofisë së një banke qendrore moderne, Raporti Vjetor është një element thelbësor i transparencës së Bankës së Shqipërisë. Ai kontribuon në përmirësimin e komunikimit me tregjet financiare dhe me agjentët ekonomikë, ndihmon në edukimin financiar të publikut dhe ofron një kuadër konsistent për rritjen e përgjegjshmërisë së institucionit.

Për këtë arsye, një pjesë e rëndësishme e Raportit i dedikohet punës së Bankës së Shqipërisë për realizimin e detyrave dhe angazhimeve të saj institucionale. Këto aktivitete përfshijnë administrimin e rezervës valutore të vendit, mirëmbajtjen dhe zhvillimin e infrastrukturës të sistemit të pagesave, përmirësimin e komunikimit me publikun, implementimin e praktikave më të mira ndërkombëtare në statistikat monetare dhe të bilancit të pagesave dhe rritjen e punës kërkimore të Bankës së Shqipërisë.

Të gjitha këto drejtime të punës tonë do t’i gjeni të shpjeguara më në detaje në faqet e Raportit. Jam i bindur se leximi i tij do t’ju ofrojë një pasqyrë të plotë të zhvillimeve ekonomike e monetare, si dhe të punës së Bankës Qendrore gjatë vitit të shkuar.

Ardian Fullani

Guvernator

Raporti Vjetor2012


Raporti Vjetor 2012


Raporti Vjetor2012


Raporti Vjetor 2012


KAPITULL I. STABILITETI I ÇMIMEVE DHE POLITIKA MONETARE E BANKËS SË SHQIPËRISË

Objektivi kryesor i politikës monetare të Bankës së Shqipërisë është arritja dhe ruajtja e stabilitetit të çmimeve. Në terma sasiorë, Banka e Shqipërisë synon kontrollin e inflacionit rreth nivelit 3.00% në një horizont afatmesëm. Në përmbushje të këtij objektivi, Banka e Shqipërisë harton dhe zbaton politikën monetare, duke u mbështetur në instrumentet e tregut për transmetimin e saj në ekonomi dhe duke vepruar në një regjim të luhatjes së lirë të kursit të këmbimit.

1.1 INFLACIONI

Inflacioni mesatar vjetor rezultoi 2% në vitin 2012, duke qenë pranë kufirit të poshtëm të intervalit të tolerancës së objektivit të inflacionit. Inflacioni i këtij viti ishte 1.5 pikë përqindje më poshtë se ai i një viti më parë, duke u luhatur ndjeshëm përgjatë gjashtëmujorëve të tij. Efekti statistikor i bazës së lartë krahasuese ndikoi në vlerat e ulëta të inflacionit të pjesës së parë të vitit 2012. Vlerat e inflacionit “u pastruan” plotësisht nga veprimi i këtij efekti pas muajit korrik. Për rrjedhojë, inflacioni vjetor për gjysmën e dytë të vitit rezultoi 2.6% në terma mesatarë, kundrejt vlerës 1.5% të shënuar në gjashtëmujorin e parë.

Inflacioni total u përcaktua nga luhatjet e çmimeve të disa prej kategorive të mallrave dhe shërbimeve të ndara sipas funksionit ekonomik. Luhatjet e inflacionit të kategorisë “Ushqime të papërpunuara” ishin përcaktuese për ecurinë e inflacionit total gjatë vitit 2012. Kjo kategori së bashku me kategorinë tjetër të “Ushqimeve të përpunuara” formuan rreth 60% të inflacionit total. Nga ana tjetër, çmimet e kategorisë “Mallra dhe shërbime me çmime të rregulluara” patën ndikim minimal, duke manifestuar një ecuri të ndryshme nga ajo e 10 viteve të fundit. Një zhvillim të ri solli kontributi i kategorisë “Strehim”, i cili duke filluar nga muaji shtator i vitit 2012 reduktoi inflacionin total me mesatarisht 0.2 pikë përqindje. Ky zhvillim nuk vërtetohej që nga viti 2003.

Çmimet në kategorinë “Ushqime të përpunuara” rezultuan të ulura krahasuar me nivelin e tyre në vitin 2011. Ato ishin më të qëndrueshme krahasuar me çmimet në kategorinë “Ushqime të papërpunuara”. Inflacioni vjetor i kësaj kategorie shënoi vlerën 2.1% në vitin 2012, krahasuar me

Grafik 1. Kontributi i kategorive kryesore në inflacionin vjetor (në pikë përqindje).

Burimi: INSTAT dhe llogaritje të Bankës së Shqipërisë.

-1.0

0.0

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0

2006T12006T22006T32006T42007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T32011T42012T12012T22012T32012T4

Ushqime të përpunuara

Ushqime të papërpunuaraMallra konsumi jo ushqimorë Mallra konsumi afatgjatë

Strehim

ShërbimeMallra me çmime të rregulluara Total

Raporti Vjetor2012


nivelin 8.9% të një viti më parë. Si rrjedhim edhe kontributi në inflacionin total ra nga mesatarisht 2.1 pikë përqindje që ishte në vitin 2011, në 0.5 pikë përqindje gjatë vitit 2012.

Tabelë 1. Kontributi vjetor i kategorive kryesore në inflacionin vjetor (në pikë përqindje).T4:10 T1:11 T2:11 T3:11 T4:11 T1:12 T2:12 T3:12 T4:12

1. Ushqime të përpunuara (pp) 1.4 2.2 2.5 2.2 1.6 0.7 0.4 0.4 0.6Bukë dhe drithëra (pp) 0.4 0.7 1.0 0.8 0.5 0.2 0.0 0.0 0.0Alkool dhe duhan (pp) 0.2 0.5 0.4 0.4 0.4 0.1 0.1 0.1 0.22. Ushqime të papërpunuara (pp) 0.5 0.6 0.5 0.0 -0.1 -0.6 0.5 1.3 1.0Fruta (pp) 0.1 0.2 0.4 0.2 0.3 0.3 0.3 0.5 0.5Perime(pp) -0.7 0.1 -0.4 -0.6 -0.7 -1.2 -0.1 0.7 0.23. Shërbime (pp) 0.0 0.0 0.0 0.1 0.0 0.0 0.2 0.2 0.24. Mallra me çmime të rregulluara (pp) 0.9 0.4 0.3 0.1 0.0 0.1 0.1 0.1 0.1Lëndë djegëse dhe energji (pp) 0.4 0.2 0.3 0.2 0.1 0.0 0.0 0.0 0.05. Strehim (pp) 0.1 0.2 0.3 0.3 0.3 0.3 0.2 0.0 -0.26. Mallra konsumi jo ushqimorë 0.2 0.6 0.5 0.4 0.6 0.6 0.4 0.5 0.57. Mallra konsumi afatgjatë (pp) 0.0 0.0 0.1 0.1 0.1 0.0 0.1 0.2 0.2Indeksi i çmimeve të konsumit (v/v %) 3.1 4.0 4.1 3.2 2.5 1.1 1.9 2.7 2.4

Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.

Kategoria “Mallra konsumi joushqimorë” vazhdoi të japë një kontribut të lartë (0.5 pikë përqindje) në krahasim me ecurinë historike. Gjatë pjesës së parë vitit inflacioni i kësaj kategorie pësoi rritje, duke reflektuar rritjen e çmimit të naftës në tregun botëror, por edhe zbatimin dyfazësh të shtimit të taksës së qarkullimit mbi karburantet. Më pas, në veçanti në fundin e vitit, shuarja e pjesshme e efektit të rritjes së çmimit të karburanteve nga taksa e qarkullimit dhe zhvillimet pozitive në çmimet e karburanteve bënë që inflacioni i saj të ndjekë prirje rënëse. Brenda kësaj kategorie, luhatje të shpeshta të çmimeve, pati veçanërisht në nënkategorinë “Mallra dhe shërbime të ndryshme”, të cilat u shkaktuan nga luhatja e tarifave të sigurimit të automjeteve.

Kategoria “Mallra me çmime të rregulluara”, kontribuoi vetëm me 0.1 pikë përqindje në inflacionin total. Kontributi i kësaj kategorie, e cila në të kaluarën jepte një kontribut pozitiv të qenësishëm në inflacion, u minimizua gjatë gjithë vitit 2012 nga mos-ndryshimi prej rreth 2 vitesh i tarifave të energjisë elektrike. Kategoritë e tjera me peshë më të vogël, në përgjithësi, vazhdojnë të japin një kontribut të ulët në vlerën e inflacionit vjetor.

1.2 PËRCAKTUESIT E INFLACIONIT

Zhvillimet ekonomike dhe monetare prodhuan presione të dobëta inflacioniste gjatë vitit 2012. Ndikimi i kërkesës së ulët ka qenë përcaktues në rritjen e çmimeve të konsumit, në një mjedis ekonomik me intensitet të dobët presionesh nga ana e faktorëve të ofertës. Nivelet e ulëta të inflacionit vjetor bazë dhe të atij të mallrave dhe shërbimeve të patregtueshme të shportës së IÇK-së konfirmuan këto zhvillime. Inflacioni bazë vjetor shënoi mesatarisht rreth 1.5%, në krahasim me nivelin 3% shënuar një vit më parë. Ndërkohë, ai i sektorit të patregtueshëm të shportës së IÇK-së, rezultoi 2%,

Raporti Vjetor 2012


duke qëndruar 0.5 pikë përqindje poshtë mesatares historike të dhjetë viteve të fundit. Krahas hendekut negativ të prodhimit, faktorë të tjerë përcaktues në reduktimin e inflacionit bazë ishin qëndrueshmëria e kursit të këmbimit dhe pritjet e ankoruara inflacioniste.

Ecuria e inflacionit u ndikua nga rritjet e ulëta në kostot e faktorëve të prodhimit (paga, çmimet e prodhimit vendas dhe ato të huaja), dhe nga ruajtja në nivele të ulëta e marzheve të fitimit të bizneseve. Rritja ekonomike e këtij viti, ndonëse pozitive, iu largua më shumë ritmeve potenciale të saj, duke nënkuptuar një shkallë më të lartë kapacitetesh të pashfrytëzuara në ekonomi. Në linjë me ecurinë e ngadaltë të ekonomisë, norma e papunësisë qëndroi në nivelin 13.3%, duke ushtruar presion rënës mbi pagat dhe kostot e tjera të punës në tregun e brendshëm. Ndërkohë, qëndrueshmëria e kursit të këmbimit luajti rol frenues në përcjelljen e presioneve inflacioniste me origjinë të huaj. Pritjet inflacioniste në afat të shkurtër dhe të mesëm qëndruan pranë objektivit të Bankës së Shqipërisë për inflacionin. Krahas zhvillimeve në ekonominë reale, sektori financiar vijëzoi një ambient makrofinanciar me presione të kontrolluara inflacioniste.

• Presionetebrendshmeinflacioniste

Ngadalësimi ekonomik i viteve të fundit është shoqëruar me një kërkesë së dobët për punë nga ana e bizneseve, e reflektuar në rritjen e ulët të punësimit, në mosrënien e normës së papunësisë dhe në presione të dobëta mbi pagat dhe kostot e tjera të punës.

Mbështetur mbi të dhënat e statistikave afatshkurtra, treguesi i pagës mesatare1 në ekonomi shënoi një rënie vjetore mesatare me rreth 7.7% gjatë

1 Treguesi i pagës në ekonomi, referuar edhe nën termin “pagë mesatare”, llogaritet si raport i indeksit të fondit të pagave me indeksin e numrit të të punësuarve. Burimi: INSTAT, publikimi “Statistikat afatshkurtra”, ku përjashtohet “Bujqësia”. Frekuenca e të dhënave është tremujore.

Grafik 2. Inflacioni bazë vjetor (majtas); ecuria e komponentit ciklik të PBB-së dhe devijimi i treguesit paraprirës nga mesatarja e tij afatgjatë (djathtas).

Burimi: Banka e Shqipërisë, INSTAT.

1.3

2.8

1.3

1.7

3.0

1.5

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

4

2007T1

2007T2

2007T3

2007T4

2008T1

2008T2

2008T3

2008T4

2009T1

2009T2

2009T3

2009T4

2010T1

2010T22010

T32010

T42011

T12011

T22011

T32011

T42012

T12012

T22012

T32012

T4

Inflacioni bazë (%)Mesatarja vjetore (%)

96

97

98

99

100

101

102

103

104

2003T

12003

T2

2003T

32003

T4

2004T

12004

T2

2004T

32004

T4

2005T

12005

T2

2005T32005

T4

2006T

12006

T2

2006T

32006

T4

2007T

12007

T2

2007T

32007

T4

2008T

12008

T2

2008T

32008

T4

2009T

12009

T2

2009T32009

T4

2010T

12010

T2

2010T

32010

T4

2011T

12011

T2

2011T

32011

T4

2012T

12012

T2

2012T

32012

T4

Treguesi paraprirësPBB_real

rënie

l- t mesatare = 100

Raporti Vjetor2012


tre tremujorëve të parë të vitit. E deflatuar me indeksin e çmimit të konsumit, paga reale ra me 9.4% në krahasim me vitin e kaluar. Analiza strukturore tregon se ecuria e pagës në sektorin privat u ndikua pozitivisht nga rritja e pagave në sektorin e industrisë, ndërsa pagat në sektorët e shërbimeve dhe ndërtimit pësuan rënie. Nga ana tjetër, paga reale në sektorin shtetëror shfaqi tendencë rritëse gjatë nëntëmujorit të parë të vitit, duke shënuar një rritje vjetore mesatare me rreth 5.4%.

Në afat të gjatë, ndryshimet në pagën reale duhet të jenë në të njëjtën linjë me zhvillimet në produktivitetin e punës. Gjatë katër viteve të fundit vërehet një përputhshmëri më e madhe midis këtyre treguesve, të cilët kanë ngadalësuar ndjeshëm ritmet e rritjes së tyre. Gjatë nëntëmujorit të parë të këtij viti, treguesi i produktivitetit të punës shënoi një rënie mesatare vjetore prej -8.2%. Kjo ecuri u përcaktua nga frenimi i ritmeve të rritjes së indeksit të punësimit përballë rritjes së ulët të vlerës së shtuar të aktivitetit ekonomik jobujqësor. Rrjedhimisht, rënia e pagës mesatare në terma reale në sektorët jobujqësorë të ekonomisë është përcjellë në rënien vjetore të kostove të punës për njësi të prodhuar. Krahas këtij zhvillimi, edhe presionet inflacioniste në ekonomi nga kostot prodhuese kanë ardhur në frenim, në reflektim të rritjes së ulët të çmimeve të mallrave bazë industriale në tregjet e huaja. Në

tërësi, zhvillimet në faktorin kosto në ekonomi nuk kanë ushtruar presione të shtuara inflacioniste në vend gjatë vitit 2012.

Grafik 4. Indeksi i çmimeve të konsumit (IÇK), të prodhimit për vend (IÇP_Vend) dhe ai kostos së

punës për njësi (KPNj) (Periudha bazë e indekseve dhjetor 2007 =100%)


95

100

105

110

115

120

125

13007

_T1

07_T

207

_T3

07_T

408

_T1

08_T

208

_T3

08_T

409

_T1

09_T

209

_T3

09_T

410

_T1

10_T

210

_T3

10_T

411

_T1

11_T

211

_T3

11_T

412

_T1

12_T

212

_T3

12_T

4

IÇP_Vend IÇK KPNj

Grafik 3. Të dhëna cilësore dhe sasiore për pagat.


-15

-10

-5

0

5

10

15

20

'05

'06

'07

'08

'09

'10

'11

'12Ndryshimi në pagën reale në ekonomi, vmvNdryshimi në pagën reale ne sektorin shtetëror, vmv Vlerësim për pagat në ekonomi

Ndryshimi në pagën nominale (tmt, %)

-20

-10

0

10

20

30

40

T1-08T2-08T3-08T4-08T1-09T2-09T3-09T4-09T1-10T2-10T3-10T4-10T1-11T2-11T3-11T4-11T1-12T2-12T3-12T4-12

Raporti Vjetor 2012


Tabelë 2. Dinamika e treguesve të kostove të punës dhe atyre prodhuese në sektorin jobujqësor2 .

Ndryshimet vjetore të treguesve të kostove (në %)2008 2009 2010 2011 2012

T1 T2 T3IÇP _Vend 5.1 -1.1 -0.9 3.1 2.5 1.7 0.6-IÇP_Vend_Industri ushqimore 11.5 -3.4 4.8 8.7 -3.7 -5.7 -3.2-IÇP_Vend_Industri Rafinim nafte 13.7 7.2 12.1 7.5 11.5 9.3 6.5Kosto e punës për njësi (pa bujq.) 15.9 2.9 7.2 -3.3 -0.5 -0.5 -2.6Paga mesatare reale (pa bujq.) 10.2 5.0 4.8 0.4 -11.3 -8.9 -8.1Produktiviteti i punës (pa bujq.) -5.7 2.1 -2.4 3.7 -10.8 -8.4 -5.5


• Presionetehuajainflacioniste

Ndryshimi vjetor i Treguesit të Presioneve të Huaja Inflacioniste (TPHI)3 u luhat në intervalin 2.4% - 6.6%, me një mesatare prej rreth 4% gjatë vitit 2012. Presionet inflacioniste me origjinë aktivitetin e jashtëm ekonomik të vendit erdhën në rritje, kryesisht në tremujorin e katërt, ku TPHI rezultoi rreth 4 pikë përqindje më lart se sa në të njëjtin tremujor të vitit 2011. Kjo ecuri pasqyroi kryesisht dinamikën e komponentit “Çmime të huaja”, i cili shënoi një rritje mesatare vjetore prej 4.0% për të kulmuar në tremujorin e fundit në 5.7%.

2 Matjet u referohen treguesve të produktivitetit të punës (PP) dhe të kostos së punës për njësi të prodhuar (KPNj) të ekonomisë përjashtuar bujqësinë. Në llogaritje janë përdorur të dhënat nga vlera e shtuar (sezonalisht e rregulluar - INSTAT, PBB tremujore, T3, 2012) si edhe ato nga statistikat afatshkurtra për punësimin dhe për pagat (INSTAT, SASh, T3, 2012). Treguesit e SASh nuk përfshijnë bujqësinë, ndaj vlera e shtuar është konsideruar pa bujqësinë. Indeksi i pagës mesatare reale është përftuar pas deflatimit me atë të IÇK-së së rregulluar sezonalisht.

3 Është një tregues përafrues për presionet e huaja inflacioniste. Llogaritet si mesatare e ponderuar e IÇK-ve të 21 shteteve, me peshat e importit të tyre bazuar në të dhënat më të fundit të tregtisë së jashtme, duke i shtuar edhe vlerën e indeksit NEER për muajin përkatës. Presionet inflacioniste me origjinë të huaj, vlerësohet që shfaqin ndikimin e tyre në inflacion me 1-3 muaj vonesë. Ndryshimi vjetor për TPHI, rezulton si shumë e ndryshimeve vjetore të indeksit të çmimeve të huaja dhe të NEER.

Grafik 5. Kontributet vjetore të çmimeve të huaja dhe të kursit të këmbimit në TPHI (majtas); kontributi vjetor i inflacionit të importuar dhe të brendshëm në

inflacionin total (djathtas).

Burimi: INSTAT, Banka e Shqipërisë, FMN, OECD, EUROSTAT.

-4.0

-2.0

0.0

2.0

4.0

6.0

8.0

10.0

12.0

14.0

2007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T32011T42012T12012T22012T32012T4

Ndryshime vjetore të Indeksit "Çmimet e huaja"NEERNdryshime vjetore TPHI

%

-2.0

-1.0

0.0

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0

2007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T32011T42012T12012T22012T32012T4

Kontributi i inflacionit të impotuarKontributi i inflacionit të brendshëmTotal

Raporti Vjetor2012


Si rezultat, inflacioni i importuar në ekonomi4, shënoi luhatje nga vlera negative në fillim të vitit 2012 në vlera pozitive deri në fund të tij. Kontributi mesatar i inflacionit të importuar në atë total rezultoi 0.7 pikë përqindje, kundrejt vlerës 1.8 pikë përqindje të vitit paraardhës. Pjesa tjetër u krijua nga inflacioni vendas (1.3 pikë përqindje), i cili rezultoi i ulët dhe më i qëndrueshëm se inflacioni i importuar. Kontributi i inflacionit të importuar u ndikua nga efekti statistikor i bazës së lartë krahasuese, i cili preku çmimet e sektorit të tregtueshëm të mallrave shportës së IÇK-së. Me shuarjen graduale të këtij efekti deri në mesin e vitit 2012 dhe me reduktimin e inflacionit të shërbimeve gjatë katër muajve të fundit të tij, kontributi i inflacionit të importuar në atë total u normalizua drejt mesatares së katër viteve të fundit5. Sheshimin e kontributit të inflacionit të importuar në atë total e favorizoi stabiliteti afatmesëm i monedhës vendase në tregun e brendshëm valutor.

• PritjetPërinflacionin6

Treguesi i masës së ankorimit të pritjeve7 shënoi vlera negative pothuaj gjatë gjithë vitit, duke mos evidentuar presione për rritjen e çmimeve dhe

4 Si matësi përafrues për vlerësimin sasior të kontributit të inflacionit të importuar në atë total shërben diferenciali ndërsektorial i inflacioneve dhe i kontributeve sipas sektorëve të shportës së IÇK-së. Ai matet si diferencë e inflacionit të sektorit të tregtueshëm të shportës së IÇK-së me atë të sektorit të patregtueshëm neto. Intensiteti i presioneve të importuara inflacioniste në ekonomi për një periudhë të dhënë kohore matet si diferencë e kontributeve përkatëse në inflacionin total.

5 Kontributi mesatar i inflacionit të importuar në katër vitet e fundit është rreth 1.3 pikë përqindje, ndërsa për pjesën e dytë të vitit vlerësohet rreth 1.4 pikë përqindje.

6 Banka e Shqipërisë i mat pritjet inflacioniste të agjentëve ekonomikë nëpërmjet vrojtimeve tremujore të besimit të bizneseve e të konsumatorëve dhe vrojtimit mujor të pritjeve të agjentëve të tregut financiar.

7 Treguesi i masës së ankorimit të pritjeve është tregues i standardizuar që llogaritet si diferencë e vlerave të serisë së pritjeve nga mesatarja e saj afatgjatë, pjesëtuar me devijimin standard të serisë së pritjeve. Si i tillë ai është i krahasueshëm në kohë me mesataren afatgjatë dhe ndërmjet pritjeve për disa grupe agjentësh, për intervale të caktuara të devijimeve standarde (zakonisht +/- 1 devijim standard).

Grafik 6. Pritjet për inflacionin nga agjentë të ndryshëm dhe treguesi i masës së ankorimit.

Burimi: Banka e Shqipërisë.

1

1.5

2

2.5

3

3.5

4

4.5

5T

1-07T2

-07T

3-07T

4-07T1

-08T

2-08T

3-08T4

-08T

1-09T

2-09T3

-09T

4-09T

1-10T2

-10T

3-10T

4-10T

1-11T2

-11T

3-11T

4-11T1

-12T

2-12T

3-12T4

-12

Inflacioni vjetor aktualBizneseAgjentë financiarëKonsumatorAgjentë financiarë_pas 2 vitesh

-3

-2

-1

0

1

2

3

T1-07

T2-07

T3-07

T4-07

T1-08

T2-08

T3-08

T4-08

T1-09

T2-09

T3-09

T4-09

T1-10

T2-10

T3-10

T4-10

T1-11

T2-11

T3-11

T4-11

T1-12

T2-12

T3-12

T4-12

BizneseAgjentë financiarë

Konsumatorë

Treguesi i ankorimit

Raporti Vjetor 2012


të pagave në një horizont afatmesëm. Pritjet afatmesme, në pjesën më të madhe të vitit kanë qenë më mirë të ankoruara se sa pritjet afatshkurtra8.Pritjet e konsumatorëve kanë qenë më mirë të ankoruara në krahasim me pritjet e bizneseve dhe të agjentëve financiarë gjatë nëntëmujorit të parë, por ato kanë shënuar rritje në tremujorin e katërt. Bizneset dhe agjentët financiarë shfaqin ecuri të ngjashme të pritjeve inflacioniste.

1.3 POLITIKA MONETARE E BANKËS SË SHQIPËRISË

Politika monetare theksoi natyrën e saj lehtësuese gjatë vitit 2012. Këshilli Mbikëqyrës i Bankës së Shqipërisë vijoi të ndërmarrë masa stimuluese për gjallërimin e aktivitetit ekonomik, në funksion të respektimit të objektivit afatmesëm të inflacionit. Norma bazë e interesit u ul tre herë gjatë vitit 2012: në muajt janar, mars dhe korrik, përkatësisht me nga 0.25 pikë përqindjeje, duke e mbyllur vitin me një rekord të ulët historik prej 4.00%. Formulimi i vendimmarrjes vijoi të mbajë në konsideratë parashikimet mbi intensitetin e ulët të presioneve inflacioniste. Uljet e normës bazë të interesit gjetën pasqyrim në tregjet financiare, ndërkohë që efektet e kësaj politike në sektorin real të ekonomisë nuk u materializuan plotësisht. Segmente të ndryshme të tregut nuk reaguan në mënyrë të njëtrajtshme dhe në kohë ndaj vendimeve mbi normën bazë të interesit. Gjatë pjesës së parë të vitit, tregu ndërbankar rezultoi efecient në përcjelljen e tendencës stimuluese të politikës monetare. Ndërkohë, aktiviteti kreditues nuk reagoi në masën dhe në shpejtësinë e pritur. Rritja e pasigurive dhe shtrëngimi i rregulloreve prudenciale në Eurozonë shkaktuan ndryshime në strukturën pjesëmarrëse të agjentëve në tregun primar dhe vonuan përcjelljen në kohë të politikës monetare lehtësuese.

Pjesa e dytë e vitit u karakterizua nga një reflektim më i plotë i vendimeve të politikës monetare, favorizuar dhe nga moderimi i kërkesës së qeverisë për huamarrje. Lehtësimi i politikës monetare u mbështet nga një ndërhyrje efektive operacionale. Ndërhyrjet kanë konsistuar në injektimin e vazhdueshëm të likuiditetit për sistemin bankar, me ankande me shumë çmime dhe shumë të përcaktuar. Kjo politikë ka përcjellë siguri në tregun ndërbankar, duke u materializuar në ulje të luhatshmërisë së normave të interesit.

8 Pritjet afatmesme konsiderohen pritjet për inflacionin pas 2 vitesh dhe maten vetëm për agjentët financiarë nga vrojtimi mujor i organizuar pranë tyre.

Grafik 7. Norma bazë e interesit, inflacioni dhe hendeku i prodhimit*.

* Hendeku i prodhimit është një koncept makroekonomik i cili matet si: prodhim aktual-prodhim potencial/prodhim potencial. Për vlerësimin e prodhimit potencial janë aplikuar metoda të njohura statistikore të filtrimit. Për më shumë detaje shihni: Banka e Shqipërisë, Raporti i Politikës Monetare për Tremujorin e parë 2011; Hapësirë informuese 2: Prodhimi potencial dhe hendeku i prodhimit.


-2.5-1.5-0.50.51.52.53.54.55.56.5

2006T22006T32006T42007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T32011T42012T12012T22012T32012T4

Hendeku i prodhimit në % të prodhimit potencial (-1 tremujor)Inflacioni bazëNorma bazë e interesit e BSH Inflacioni total

Grafik 8. Operacionet injektuese në treg të hapur të Bankës së Shqipërisë.


2

3

4

5

6

7

-

5

10

15

20

25

30

35

01-11

03-11

06-11

09-11

12-11

03-12

06-12

08-12

11-12

r/repo 7d (majtas) r/repo 3m (majtas)r/repo 1m (majtas) norma repo 7d (djathtas)interesi ndërbankar 1d (djathtas)

mld

lekë

në %

Raporti Vjetor2012


Raporti Vjetor 2012


Raporti Vjetor2012


Raporti Vjetor 2012


II.1 AMBIENTI I JASHTËM I EKONOMISË

Ekonomia botërore ka vijuar të ngadalësohet në vitin 2012. Shumë nga shtetet e zhvilluara përjetuan tkurrje të vazhdueshme të PBB-së gjatë këtij viti, ndërkohë që ekonomitë në zhvillim shënuan moderim të ritmeve të rritjes. Normat e larta të papunësisë, dobësia e kërkesës agregate, nevoja për konsolidim fiskal si dhe reduktimi i huamarrjes tek bizneset dhe familjet kanë marrë trajtën e një spiraleje negative për pjesën më të madhe të ekonomive të zhvilluara. Tregjet financiare kanë reflektuar këto vështirësi dhe janë karakterizuar nga prime rreziku dhe yield-e të larta. Vendet në zhvillim kanë arritur të ruajnë vlera pozitive rritjeje, megjithëse vështirësitë e lartpërmendura kanë prekur ecurinë e eksporteve dhe flukset e investimeve drejt tyre. Presionet inflacioniste në nivel botëror kanë qenë përgjithësisht të përmbajtura, duke mbetur më të theksuara tek ekonomitë në zhvillim sesa tek shtetet e industrializuara.

ShtetetNdryshimi i PBB-së Norma e papunësisë Norma e inflacionit

2011 2012 2012 2011 2012SHBA 1.8 2.2 8.1 3.2 2.1Eurozonë 1.4 -0.5 11.3 2.7 2.5Gjermani 3.0 0.7 5.9 2.3 2.0Francë 1.7 0.0 10.21 2.1 2.0Mbretëri e Bashkuar 0.9 0.0 7.91 4.5 2.8Japoni -0.5 1.61 4.3 -0.3 0.0

Burimi: Eurostat, Institutet statistikore përkatëse.1 Llogaritur nga ekspertë të BQE, KE dhe OECD.

II.1.1 AKTIVITETI EKONOMIK

EUROZONËEkonomia e Eurozonës ka shfaqur tkurrje të PBB-së gjatë vitit 2012. Sipas të dhënave të fundit nga Eurostat, ekonomike e Eurozonës u tkurr me 0.5% në vitin 2012, si rrjedhojë e dobësimit të konsumit privat, tkurrjes së investimeve si dhe kontribut negativ të shpenzimeve publike. Eksportet neto kanë luajtur një rol pozitiv në rritjen e PBB-së, duke kompensuar dhe zbutur ecurinë negative të rritjes ekonomike gjatë kësaj periudhe. Pas pjesës së parë të vitit, tregjet financiare kanë reflektuar veprimet e BQE-së dhe titujt e borxhit të shteteve të Eurozonës janë karakterizuar nga ulje të spread-eve dhe të primeve të rrezikut. Presionet inflacioniste kanë qenë të përmbajtura dhe norma e papunësisë është rritur gjatë këtij viti, duke vijuar prirjen e vënë re në vitin e kaluar.

KAPITULL II. ZHVILLIMET MAKROEKONOMIKE E FINANCIARE

Tabelë 1. Disa tregues kryesorë makroekonomikë.

Raporti Vjetor2012


SHBAEkonomia amerikane ka shënuar ritme pozitive të rritjes gjatë vitit 2012. Norma e rritjes vjetore prej 2.2% ka ardhur si rrjedhojë e përmirësimit të konsumit privat, e investimeve jorezidenciale dhe rritjes së eksporteve, ndërkohë që shpenzimet publike ndikuan në frenimin e saj. Norma e papunësisë për vitin 2012 ka shënuar rënie, duke zbritur në vlerën 7.8% në fund të vitit. Niveli i inflacionit ka njohur rënie, duke zbritur në 2.1% në vitin 2012 nga 3.2% në vitin 2011.

BRIK1

Ekonomia e Brazilit ka vijuar të rritet me norma të ulëta gjatë vitit 2012, duke shënuar një rritje të PBB-së prej 1.5%. Norma vjetore e inflacionit ka vijuar prirjen rritëse të nisur në mesin e vitit 2012, por përsëri mbeti më poshtë se norma mesatare vjetore e vitit 2011. Ekonomia e Rusisë u rrit me 3.7% gjatë vitit 2012, duke ndjekur një prirje rënëse prej fillimit të vitit. Inflacioni vjetor shënoi vlerën 6.6%, në rënie nga norma vjetore e vitit 2011. Aktiviteti ekonomik në Indi shënoi një ngadalësim të normave të rritjes, duke arritur në 5.5% gjatë vitit 2012. Inflacioni vjetor shënoi 9.4%, duke qenë më i lartë se norma e vitit 2011. Ekonomia e Kinës u rrit me 7.6% gjatë vitit 2012, e nxitur nga rritja e prodhimit industrial, përmirësimi i sektorit të ndërtimit dhe rritja e shpejtë e shpenzimeve konsumatore. Inflacioni vjetor shënoi 2.7%, nga 5.4% që shënonte gjatë vitit 2011.

Shtetet

Ndryshimi i PBB-së vjetore Inflacioni vjetor2011 2012 2011 2012

Brazil 2.9 1.5 6.5 5.5Rusi 4.2 3.7 7.1 6.6Indi 7.0 5.5 8.4 9.4Kinë 9.2 7.6 5.4 2.7

Burimi: OECD, Institutet statistikore përkatëse.

RAJONIPBB-ja e Italisë u kontraktua me rreth 2.2% në terma vjetorë në vitin 2012, e ndikuar nga rënia e shpenzimeve konsumatore dhe e investimeve. Gjithashtu, shkalla e papunësisë mbetet në vlerën më të lartë në 15 vjetët e fundit, prej 11.2% në muajin dhjetor. Aktiviteti ekonomik në Greqi u tkurr me rreth 6.3% gjatë vitit 2012 dhe niveli i papunësisë vazhdon të rritet, duke arritur vlerën më të lartë historike prej 27.0%, në muajin nëntor. Në anën pozitive, vendi duket të ketë rifituar lehtësisht besimin ndërkombëtar në fund të vitit, gjë që u shfaq dhe tek rënia e yield-ve të obligacioneve qeveritare në vlerën më të ulët që prej tetorit të vitit 2010.

1 Akronimi i referohet Brazilit, Rusisë, Indisë dhe Kinës.

Tabelë 2. Disa tregues makroekonomikë për

vendet BRIK.

Raporti Vjetor 2012


Tabelë 3. Tregues ekonomikë për vendet e rajonit.

Shtetet Ndryshimi i PBB-së Inflacioni vjetor Norma e papunësisë

2012 2011 2012 Dhjetor-12Itali -2.2 2.9 3.3 11.2Greqi -6.3 3.1 1.0 27.01

IShRJ Maqedoni -0.63 3.9 3.3 30.62

Serbi -1.93 7.0 7.3 22.44

Kroaci -1.83 2.3 3.4 21.1Turqi 2.73 6.5 8.9 9.41

Kosovë 4.5 (2011) 7.3 2.5 :Shqipëri 1.63 3.5 2.0 13.32

Burimi: Institutet statistikore përkatëse, FMN, EuroStat, EcFin, OECD.1 Nëntor 2012. 2 T3-2012. 3 Mesatare e tre tremujorëve të parë 2012. 4 Tetor 2012.

Ekonomia e Turqisë ngadalësoi ritmet e rritjes ekonomike gjatë vitit 2012, duke shënuar një rritje vjetore prej 1.6% në tremujorin e tretë. Kjo ecuri është ndikuar kryesisht nga rënia e investimeve dhe e shpenzimeve konsumatore. Inflacioni vjetor ra në vlerën 6.1% në muajin dhjetor dhe norma e papunësisë u ul në 9.1%. Aktiviteti ekonomik në IRJM u rrit me 0.2% në terma vjetorë në tremujorin e tretë, pas tkurrjes së shënuar gjatë dy tremujorëve të parë të vitit 2012. Ecuria pozitive e shpenzimeve konsumatore dhe përmirësimi i bilancit tregtar ka dhënë kontribut pozitiv në ecurinë ekonomike, ndërsa rënia e investimeve ka ndikuar negativisht. Inflacioni ka shënuar një rritje të lehtë, duke arritur vlerën 4.7% në muajin dhjetor. Gjatë vitit 2012 ecuria ekonomike e Serbisë dhe ajo e Kroacisë kanë shfaqur rënie ndërsa të dhënat afatshkurtra të tërthorta sugjerojnë se ekonomia e Kosovës ka ngadalësuar disi ritmet e rritjes. Rritja ekonomike e parashikuar nga FMN për vitin 2012 për Kosovën është rreth 3.8%, ndërkohë që ajo pritet të shkojë në 4.1% në vitin pasardhës.

II.1.2 ECURIA E ÇMIMEVE NË TREGJET BOTËRORE

Indekset e çmimeve të lëndëve të para në botë janë karakterizuar nga një prirje rënëse në gjashtëmujorin e parë dhe janë pasuar nga një prirje e përmbajtur rritëse në gjashtëmujorin e dytë të vitit 2012. Shqetësimet rreth rritjes globale dhe një ridimensionim i kërkesës në nivel botëror, ishin faktorët dominues që përcaktuan kërkesën dhe ecurinë e çmimeve të këtyre mallrave në tregjet ndërkombëtare. Në terma mesatarë, Indeksi i Mallrave u tkurr me 3.1%, ndërsa Indeksi i Ushqimeve u tkurr me vetëm 1.8%. Periudha e gjatë e thatësirës dhe përdorimi i drithërave për prodhimin e etanolit, veçanërisht në SHBA, kushtëzoi rritjen e shpejtë të Indeksit të Ushqimeve në tremujorin e tretë dhe, në përgjithësi, ecurinë e tij për vitin 2012.

Indeksi evropian Brent, i përdorur për vlerësimin e çmimit të naftës, mbeti relativisht i pandryshuar për vitin 2012, duke u zgjeruar me vetëm 0.3% në raport më një vit më parë. Sanksionet ekonomike-financiare ndaj Iranit, problemet lidhur me prodhimin në Detin e Veriut dhe kushtet e këqija meteorologjike në Gjirin e Meksikës, ishin faktorët kryesorë që ndikuan në

Raporti Vjetor2012


rritjen e çmimit të këtij produkti në këtë periudhë. Në terma mesatarë, kërkesa për naftë në botë rezultoi 0.9% më e lartë se një vit më parë, ndërsa oferta për këtë produkt u rrit me 2.6%, krahasuar me ofertën totale të vitit 2011.

II.1.3 POLITIKA MONETARE DHE TREGJET FINACIARE

Bankat qendrore kryesore kanë lënë të pandryshuara normat bazë të interesit. Përjashtim bën Banka Qendrore Evropiane, e cila e ka ulur atë me 0.25 pikë përqindje në muajin korrik, duke e vendosur në nivelin 0.75%. Bankat e

tjera i kanë lënë normat e tyre të interesit në nivelet: Rezerva Federale në 0-0.25%, Banka e Anglisë në 0.5% dhe Banka e Japonisë në 0-0.1%.

Tregjet financiare janë karakterizuar nga luhatshmëri e lartë gjatë vitit. Pasiguria e krijuar si rrjedhojë e thellimit të krizës së borxhit sovran dhe shtrirja e tij tek shumë shtete të Eurozonës ka kushtëzuar sjelljen e agjentëve financiarë gjatë pjesës së parë të vitit 2012. Veprimet e BQE dhe të institucioneve qendrore monetare të tjera janë reflektuar në uljen e tensioneve në segmente të caktuara të tregjeve të kapitaleve dhe ofrimin e sigurisë tek investuesit. Në muajt e fundit të vitit, diferencat e yield-eve të obligacioneve të shteteve të ekspozuara më shumë ndaj krizës së borxhit publik (Spanjë, Itali, etj.) me yield-in e titujve të borxhit shtetëror të Gjermanisë janë zvogëluar. Në tregun e parasë, treguesit kryesorë (euribor, libor) janë ulur vazhdimisht gjatë

këtij viti, duke reflektuar politikën lehtësuese të ndjekur nga BQE. Normat e interesit euribor me afat 1-, 3-, 6- dhe 12- mujor shënuan përkatësisht 0.33%, 0.58%, 0.83% dhe 1.11% në vitin 2012, duke regjistruar një ulje

Grafik 1. Çmimi i naftës dhe i ushqimeve në tregun ndërkombëtar.

Burimi: EIA, FMN.

Ecuria e çmimeve sipas grupmallrave kryesorë

-60%

-40%

-20%

0%

20%

40%

60%

2009T1

2009T2

2009T3

2009T4

2010T12010T2

2010T3

2010T4

2011T1

2011T2

2011T32011T4

2012T1

2012T2

2012T3

2012T4

Indeksi I Mallrave (rr.v. %)Indeksi I Ushqimeve (rr.v %)

Ndryshime vjetore të çmimit të naftës

-60%

-40%

-20%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2009T1

2009T2

2009T3

2009T42010T1

2010T2

2010T3

2010T42011T1

2011T2

2011T3

2011T42012T1

2012T2

2012T3

2012T4

Grafik 2. Ecuria e normave bazë të interesit.

Burimi: BQE, FED, Banka e Anglisë, Banka e Japonisë.

0

1

2

3

4

5

6

7Jan-06

Shtat-06

Maj-07

Jan-08

Tet-08

Qer-09

Shk-10

Nën-10

Korr-11

Mar-12

Dhjet-12

BQE Fed Banka e Japonisë Banka e Anglisë

Raporti Vjetor 2012


mesatare2 prej 0.84 pikë përqindje nga viti i kaluar. Norma e interesit libor me afat 3-mujor për dollarin amerikan u rrit në 0.43% nga 0.34% një vit më parë. Në tregun valutor, euro është nënçmuar ndaj shumicës së monedhave kryesore. Gjatë këtij viti, ajo ka humbur terren ndaj dollarit amerikan, jen-it japonez dhe frangës zviceriane. Një euro është këmbyer mesatarisht me 1.2848 dollarë amerikan, duke u nënçmuar 7.7% në krahasim me vitin 2011.

II.2 ZHVILLIMET MAKROEKONOMIKE NË VEND

Ekonomia shqiptare u karakterizua nga një rritje relativisht e dobët ekonomike gjatë vitit 2012, si pasojë e pasigurive të larta, e kushteve të shtrënguara të financimit dhe e kërkesës së dobët agregate. Rritja ekonomike nuk ishte e mjaftueshme për të shfrytëzuar kapacitetet prodhuese të vendit, duke gjeneruar presione të dobëta inflacioniste nga ana e kërkesës. Kërkesa e dobët për punë prodhoi presione rënëse mbi pagat dhe kostot e tjera të punës, ndërkohë që pritjet e ankoruara inflacioniste penguan përcjelljen e efekteve të raundit të dytë në ecurinë e çmimeve të konsumit. Pas nivelit të ulët të regjistruar gjatë pesë muajve të parë të vitit, inflacioni vjetor u luhat brenda intervalit 2%-4%, në reflektim edhe të cikleve lehtësuese të politikës monetare. Shtylla tjetër e politikave makroekonomike, ajo fiskale, shfaqi një natyrë konsoliduese, të shprehur në tkurrjen e deficitit buxhetor dhe në reduktimin e stimulit fiskal. Pozicioni i jashtëm i ekonomisë u përmirësua, duke u karakterizuar nga ngushtimi i deficitit të llogarisë korente dhe rritja e flukseve hyrës të kapitalit në formën e investimeve të huaja direkte.

2 Ulja ka qenë përkatësisht 0.61, 0.58, 0.56 dhe 0.66 pikë përqindje.

Grafik 3. Ecuria e kursit të këmbimit dhe e disa treguesëve financiarë në tregjet ndëkombëtare.

Burimi: BQE, Reuters.

1.50%

2.70%

3.90%

5.10%

Ob-10vj EU Ob-10vj SHBA

0

3500

7000

10500

14000

17500

0

2500

5000

7500Indekset kryesore të aksioneveYield-et e obligacioneve qeveritare

Interesat në tregun ndërbankar për monedhat kryesoreEcuria e kursit euro/usd

US S&P 500 (sh majtas)Eu Dow Jones-50 (sh majtas) Jap Nikk 225 (sh djathtas)

0

55

110

165

0.600.801.001.201.401.601.802.002.20

Eur/Usd (majtas) Eur/Paund (majtas)Eur/Sfranc (majtas) Euro/Jen (djathtas)

0.00

1.45

2.90

4.35

5.80

Euribor-3m Libor Usd -3m

Dhjet‘12

Pr ’12

Shtat’11

Jan‘11

Qer’10

Tet’09

Mar’09

Korr’08

Dhjet’07

Dhjet‘12

Jan‘12

Mar’01

Maj’10

Korr’09

Gush’08

Tet’07

Dhjet’06

Shk’06

Dhjet‘12

Dhjet‘11

Dhjet‘10

Dhjet‘09

Dhjet‘08

Jan‘08

Jan’07

Dhjet‘12

Tet‘11

Gush‘10

Maj‘09

Mar‘08

Jan’07

Raporti Vjetor2012


Tabelë 4. Disa tregues të ekonomisë në vite.2008 2009 2010 2011 2012

Inflacioni (vit mbi vit, mesatare periudhe)Inflacioni bazë (në %) 2.8 1.4 1.7 3.0 1.5Inflacioni total (në %) 3.4 2.3 3.6 3.5 2.0Rritja ekonomikeRritja reale e PBB-së (në %) 7.5 3.3 3.81 3.0 1.62PBB (me çmime korente, në milionë lekë ) 1,089,293 1,148,082 1,222.,462 NA NATregu i punësNumri i të punësuarve (në mijë) 974.1 899.3 916.9 928.0 922.52Norma e papunësisë 12.7 13.7 13.5 13.3 13.32Sektori fiskalBalanca buxhetore (me grantet, në % të PBB-së) -5.5 -7.0 -3.1 -3.5 -3.4Borxhi publik (në % të PBB-së) 54.7 59.4 58.5 59.4 60.92Të ardhurat buxhetore (në % të PBB-së) 26.7 26.0 26.6 25.4 24.4Shpenzimet buxhetore (në % të PBB-së) 32.3 33.0 29.7 28.9 27.8Sektori i jashtëmLlogaria korente ( në % të PBBsë) -15.6 -15.3 -11.5 -12.1 -9.22Importet në mallra (fob, në % të PBB-së) 37.7 35.1 36.7 39.3 35.82Eksportet në mallra (fob, në % të PBB-së) 10.3 8.6 13.2 15.2 15.42Investimet e huaja direkte (hyrëse, në % të PBB-së) 7.5 8.2 8.9 8.1 7.62Mjetet e rezervës valutore (milionë euro, fund periudhe) 1,675 1,646 1,904 1,912 2,0242Sektori monetar e financiarNorma e repo-s (fund periudhe) 6.25 5.25 5.00 4.75 4.00Agregati M3 (rritje vjetore, fund periudhe) 7.7 6.8 12.5 9.2 5.0Kredia për sektorin privat (rritje vjetore, fund periudhe) 32.2 11.7 10.6 10.4 1.5Yield-i 12-mujor (mesatare vjetore) 8.16 9.17 7.98 7.34 7.03Kursi mesatar i këmbimit, lek/usd 83.9 95.0 103.9 100.84 108.24Kursi mesatar i këmbimit, lek/euro 122.8 132.1 137.8 140.34 139.02Kursi nominal efektiv, NEER 99.7 107.1 113.4 113.8 113.69

Burimi: INSTAT, Ministria e Financave, vlerësime të FMN-së dhe Banka e Shqipërisë. 1 Të dhëna paraprake. 2 Mesatare e periudhës nëntëmujore dhe fund i tremujorit të tretë për të dhënat e tregut të punës,

sektorit të jashtëm dhe borxhin publik.* Raportet e treguesve ndaj PBB-së mbështeten në projeksione vjetore.

Ekonomia shqiptare u zhvillua në një mjedis ndërkombëtar të karakterizuar nga pasiguri e lartë dhe nga tensione në tregjet financiare. Megjithatë, rritja ekonomike u mbështet kryesisht në kërkesën e huaj, ndërsa kërkesa e brendshme shënoi rritje të dobët. Perceptimi për pasiguri të shtuar dhe kushtet ende të shtrënguara të kredidhënies u materializuan në konsum dhe investime të ulëta përgjatë vitit. Kërkesa agregate u zgjerua me rreth 1.6% në terma vjetorë gjatë nëntëmujorit të parë të vitit, pothuajse duke u përgjysmuar në krahasim me normën e rritjes së të njëjtës periudhë të një viti më parë.

Veprimtaria e ulët ekonomike u reflektua në rritjen e dobët të të ardhurave buxhetore gjatë vitit. Ecuria e tyre, krahas kontrollit të deficitit buxhetor, ndikoi në realizimin në shkallë më të ulët të shpenzimeve buxhetore, kryesisht të atyre kapitale. Deficiti buxhetor vlerësohet të jetë në 3.4% të PBB-së në fund të vitit. Nga ana tjetër, pozicioni i jashtëm i ekonomisë vlerësohet i përmirësuar. Raporti i deficitit të llogarisë korente ndaj PBB-së shënoi vlerën 9.2% për nëntëmujorin e parë të vitit. Kërkesa e ulët e brendshme dhe zëvendësimi i mallrave të huaja me ato vendase ndikuan në rënien e importeve. Ndërkohë, eksportet vijuan rritjen, megjithëse me norma më të ulta se dy vite më parë. Flukset neto në llogarinë kapitale dhe financiare mbuluan rreth 90.5% të

Raporti Vjetor 2012


deficitit të llogarisë korente. Stoku i rezervës valutore është i mjaftueshëm për mbulimin e 4.5 muaj importesh të mallrave dhe shërbimeve.

Përmirësimi i pozicionit të jashtëm të vendit, inflacioni i ulët dhe nën kontroll, kursi i qëndrueshëm i këmbimit, si dhe bilancet e shëndosha të sektorit real dhe financiar të ekonomisë kanë forcuar më tej stabilitetin ekonomik dhe financiar të vendit gjatë vitit 2012. Tregjet financiare janë karakterizuar nga përmirësim i situatës së likuiditetit dhe prirje rënëse të normave të interesit, duke reflektuar edhe sinjalet e politikës monetare. Zhvillimet monetare tregojnë ngadalësim të ndjeshëm të normës vjetore të rritjes së agregateve të parasë gjatë vitit. Ky ngadalësim ka reflektuar vendosjen e kursimeve të individëve në tregun e letrave me vlerë dhe kërkesën e dobët për para nga ekonomia e brendshme.

II.2.1 PRODHIMI I BRENDSHËM BRUTO DHE KËRKESA AGREGATE

Aktiviteti ekonomik ka vijuar të zgjerohet gjatë vitit 2012, por me ritëm të ngadaltë. Prodhimi i brendshëm bruto u rrit me 1.6% gjatë nëntëmujorit të parë të vitit, në krahasim me normën 3.0% të regjistruar një vit më parë. Pas tkurrjes me 0.2% në tremujorin e parë, aktiviteti ekonomik u rrit progresivisht në 2.1% dhe 2.7% në tremujorin e dytë dhe të tretë. Ecuria e dobët ekonomike e tremujorit të parë, ndër të tjera, reflektoi ndikimin e faktorëve të përkohshëm klimaterikë në prodhimin e sektorëve të veçantë të ekonomisë. Kontributi i kërkesës së huaj në rritjen ekonomike të këtij tremujori rezultoi negativ, por rritja graduale e kësaj kërkese udhëhoqi rritjen e eksporteve gjatë periudhës në vazhdim.

Grafik 4. PBB (ndryshime vjetore dhe mesatare rrëshqitëse, majtas); Treguesi i prirjes ekonomike, treguesi i ndjesisë ekonomike dhe norma e shfrytëzimit të

kapaciteteve (djathtas).


-30-25

-20-15-10

-505

101520

2530

2006T32006T42007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T32011T42012T12012T22012T32012T4

-8

-6

-4

-2

0

2

4

6

8

10

Treguesi i ndjesisë ekonomikeNorma e shfrytëzimit të kapaciteteve

devijim nga mesatarja afatgjatë

-4

-2

0

2

4

6

8

10

12

14

2007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T32011T42012T12012T22012T3

PBB vjetore (%)

Prirja e rritjes

Raporti Vjetor2012


• ProdhimisiPassektorëve3

Ngadalësimi gjatë vitit 2012 u ndikua në një masë të madhe nga tkurrja e sektorit prodhues4, e shfaqur kryesisht në tremujorin e parë. Ky sektor kontribuoi negativisht në rritjen vjetore të PBB-së, me 1.0 pikë përqindje, në dallim nga një vit më parë ku llogaritet të ketë dhënë kontribut pozitiv prej 1.2 pikësh përqindjeje. Nga ana tjetër, aktiviteti në sektorin e shërbimeve5 rezultoi më i përshpejtuar, dhe ka vijuar të mbështesë rritjen ekonomike. Zgjerimi vjetor i vlerës së shtuar nga sektori i shërbimeve u përkthye në kontributin prej 2.6 pikësh përqindjeje për rritjen e ekonomisë, kundrejt 1.7 pikë përqindje të gjeneruar gjatë të njëjtës periudhë të vitit të mëparshëm.

Vlera e shtuar nga sektori i industrisë në tre tremujorët e parë të vitit regjistroi rënie me 1.4%, të përcaktuar nga dinamika e shfaqur gjatë tremujorit të parë. Performanca negative e degëve të industrisë përpunuese dhe energjisë elektrike, gazit e ujit ndikuan në tkurrjen e vlerës së shtuar totale të sektorit të industrisë me përkatësisht 4.6 dhe 0.4 pikë përqindje gjatë periudhës në analizë6.

3 Analiza e prodhimit të brendshëm bruto sipas sektorëve shtrihet për tre tremujorët e parë të vitit 2012, pasi të dhënat më të fundit të vlerës së shtuar i takojnë tremujorit të tretë. Ecuria e PBB-së sipas sektorëve për secilin tremujor është trajtuar gjerësisht në Raportet Tremujore të Politikës Monetare të vitit në analizë. Performanca e sektorëve gjatë tremujorit të katërt të vitit 2012 është analizuar nëpërmjet treguesve të tërthortë sasiorë dhe atyre të vrojtimeve. Treguesi i ndjesisë ekonomike sugjeron se aktiviteti ekonomik do të vazhdojë të përmirësohet në tremujorin e katërt të vitit 2012.

4 Aktivitetet e ndërtimit, industrisë, bujqësisë, gjuetisë, pyjeve dhe peshkimit përfshihen në sektorin prodhues.

5 Degët “Tregti, hotele dhe restorante”, “Transporti”, “Posta dhe komunikacioni” dhe “Shërbime të tjera” janë pjesë e sektorit të shërbimeve.

6 Rritja vjetore me 24.2% e vlerës së shtuar në degën “Industria nxjerrëse” rezultoi e pamjaftueshme për të përmirësuar aktivitetin industrial.

Grafik 5. Kontributet e sektorëve në PBB-në me çmime bazë* (majtas), ecuria vjetore e saj dhe treguesi i ndjesisë ekonomike (djathtas).

* Kontributet e sektorëve në ecurinë vjetore të PBB-së janë llogaritur si mesatare e kontributeve përkatës për tre tremujorët e secilit vit, për një analizë krahasuese më të saktë të zhvillimeve gjatë vitit 2012. Kontributet e degëve përkatëse në sektorin e industrisë dhe të shërbimeve përfaqësojnë gjithashtu

mesatare të kontributeve për tre tremujorët e secilit vit.Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.

-4

0

4

8

12

2008

2009

2010

2011

2012pikë përqindje

Bujqësia, gjuetia, pyjet dhe peshkimiIndustriaNdërtimiShërbime

50

70

90

110

-2

0

2

4

6

8

10

12

2008 T12008 T22008 T32008 T42009 T12009 T22009 T32009 T42010 T12010 T22010 T32010 T42011 T12011 T22011 T32011 T42012 T12012 T22012 T32012 T4

ndryshime vjetore, në %

PBB me çmime bazëTreguesi i ndjesisë ekonomike (në pikë, b.d.)

Raporti Vjetor 2012


Ngadalësimi i ritmit vjetor të rritjes së eksporteve industriale7 në tremujorin e katërt të vitit 2012 sinjalizon zgjerim më të ngadaltë të aktivitetit në industritë nxjerrëse dhe përpunuese për këtë tremujor. Gjithashtu, rritja me ritme më të ulëta vjetore e prodhimit të energjisë elektrike në fundin e vitit pritet të ndikojë në ngadalësimin e ecurisë së degës “Energji elektrike, gaz dhe ujë”. Ndërkohë, bazuar në të dhënat e vrojtimeve8, bizneset vlerësojnë aktivitet lehtësisht të përmirësuar në sektorin e industrisë në tremujorin e katërt.

Prodhimi në sektorin e ndërtimit rezultoi i tkurrur gjatë vitit 20129. Vlera e shtuar në ndërtim shënoi rënie vjetore me 16.9% në tre tremujorët e parë të vitit 2012, duke u përkthyer në një kontribut negativ rreth 2.0 pikësh përqindjeje 7 Përfshihen kategoritë e produkteve kryesore industriale.8 Treguesi i besimit, kërkesa, prodhimi, gjendja e përgjithshme e biznesit dhe norma e shfrytëzimit

të kapaciteteve në industri janë në nivele më të larta, krahasuar me një tremujor më parë.9 Të dhëna të tërthorta sasiore dhe ato nga vrojtimet sinjalizojnë vijimin e performancës negative

në sektorin e ndërtimit në tremujorin e katërt.

Grafik 6. Kontributet e degëve në ecurinë e vlerës së shtuar (majtas) dhe treguesit e vrojtimeve në sektorin e industrisë (djathtas).

Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë dhe llogatitje të saj.

pikë përqindje, %

-10

-5

0

5

10

15

20

2008

2009

2010

2011

2012Industria nxjerrëseIndustria përpunuese

Energji elektrike, ujë dhe gaz Industria në total

0

20

40

60

80

2008 T1

2008 T3

2009 T1

2009 T3

2010 T1

2010 T3

2011 T1

2011 T3

2012 T1

2012 T3

-20

-15

-10

-5

0

5

Norma e shfrytëzimit të kapaciteteve në industriTreguesi i besimit në industri (balanca neto, b.d.)

Grafik 7. Ecuria e vlerës së shtuar (majtas) dhe e treguesve të vrojtimeve (djathtas) në sektorin e ndërtimit.


-30

-15

0

15

30

T1 2008T2 T3 T4 T1 2009T2 T3 T4 T1 2010T2 T3 T4 T1 2011T2 T3 T4 T1 2012T2 T3 T1 2008T

2T

3T4 T1 2009T2 T3 T4 T1 2010T2 T

3T

4T1 2011T

2T3 T4 T1 2012

T4T2

T3

Ndryshime vjetore, në %

Vlera e shtuar në ndërtim

-50

-30

-10

10

30

0

20

40

60

80%

Norma e shfrytëzimit të kapaciteteve në ndërtimTreguesi i besimit në ndërtim (balanca neto, b.d.)

Raporti Vjetor2012


për rritjen e PBB-së. Bazuar në statistikat e lejeve të ndërtimit, rezulton se investimet në ndërtesa banimi kanë rënë ndjeshëm dhe në të njëjtën kohë sugjerohen zhvillime të dobëta në periudhat e ardhshme10. Gjithashtu, sektori publik ka ulur kontributin11 e tij në aktivitetin ndërtues gjatë vitit.

Aktivitetet e bujqësisë, gjuetisë, pyjeve dhe peshkimit regjistruan ritme pozitive rritjeje vjetore gjatë tre tremujorëve të parë të vitit. Gjatë kësaj periudhe, rritja e vlerës së shtuar të prodhuar nga ky sektor u luhat rreth normës vjetore prej 5.5%. Kjo normë qëndron mbi mesataren historike të zgjerimit prej 3.8%. Performanca pozitive e sektorit të bujqësisë zgjeroi me 1.1 pikë përqindje rritjen vjetore të PBB-së për tre tremujorët e parë të vitit.

Norma mesatare vjetore e rritjes së vlerës së shtuar në sektorin e shërbimeve rezultoi rreth 5.0% gjatë tre tremujorëve të parë të vitit12. Ecuria e aktiviteteve të shërbimeve shfaqet e përmirësuar në krahasim me zgjerimin prej 3.3% të shënuar në të njëjtën periudhë një vit më parë. Zhvillimet në degët e “Shërbimeve të tjera”13, “Tregtisë” dhe “Postës e komunikacionit” favorizuan rritjen vjetore të vlerës së shtuar, me përkatësisht 3.7, 1.8 dhe 0.9 pikë përqindje. Ndërkohë, tkurrja e aktivitetit në degët e “Transportit” dhe

10 Numri i akorduar i lejeve të ndërtimit përfaqëson një tregues sinjalizues të ecurisë së aktivitetit ndërtues në tremujorët e ardhshëm. Më konkretisht, në tremujorin e parë, të dytë dhe të tretë të vitit 2012 u miratuan përkatësisht 18, 18 dhe 37 leje ndërtimi, nivele konsiderueshëm më të ulëta se numri mesatar historik i akorduar prej 478 leje ndërtimi në vit.

11 Për vlerësimin e kontributit të sektorit publik në aktivitetin ndërtues, si tregues përafrues përdoren shpenzimet kapitale të qeverisë.

12 Ecuria e sektorit të shërbimeve në tremujorin e katërt të vitit 2012 vlerësohet në përmirësim, bazuar në rritjen e nivelit të treguesit të besimit, në veçanti kërkesës dhe gjendjes financiare të bizneseve sipas të dhënave të vrojtimeve.

13 Degët e përfshira tek “Shërbimet e tjera” janë: “Ndërmjetësimi monetar dhe financiar”, “Pasuri të paluajtshme, dhënie me qira dhe shërbime kundrejt bizneseve”, “Administrimi publik, mbrojtja, sigurimet shoqërore”, “Arsimi”, “Shëndetësia dhe veprimtari të tjera sociale”, “Aktivitete të tjera të shërbimeve kolektive, sociale dhe individuale”.

Grafik 8. Kontributet e degëve në ecurinë e vlerës së shtuar (majtas) dhe treguesit e vrojtimeve në sektorin e shërbimeve (djathtas).


-2

0

2

4

6

8

10

2008

2009

2010

2011

2012

pikë përqindje, %

Tregtia TransportiHotele dhe restorante Posta dhe komunikacioniShërbime të tjera Shërbimet total

-20

-10

0

10

20

30

0

20

40

60

80

100

2008 T1

2008 T2

2008 T32008 T

42009 T

12009 T22009 T32009 T

42010 T12010 T22010 T

32010 T

42011 T12011 T22011 T32011 T42012 T

12012 T

22012 T32012 T

4

%

Norma e shfrytëzimit të kapaciteteve në shërbimeTreguesi i besimit në shërbime(balanca neto, b.d.)

Raporti Vjetor 2012


“Hoteleve e restoranteve” llogaritet të ketë kontribuar negativisht në zgjerimin e vlerës së shtuar me 1.1 dhe 0.3 pikë përqindje. Rritja me 8.4% e vlerës së shtuar në aktivitetet e lidhura me shërbimet e tjera u ndikua kryesisht nga ecuria e nëndegës “Pasuri të paluajtshme, dhënie me qira dhe shërbime kundrejt bizneseve”. Gjithashtu, dega e “Postës dhe komunikacionit” dalloi për zgjerimin me ritme të përshpejtuara të vlerës së shtuar, të përcaktuar gjerësisht nga zhvillimet në shërbimet e komunikacionit14.

• kërkesaagregateRritja ekonomike e tre tremujorëve të parë të vitit 2012 është nxitur kryesisht nga kërkesa e huaj. Rritja e eksporteve dhe rënia e importeve në mallra dhe shërbime ka diktuar ngushtimin e deficitit të eksporteve neto dhe kontributin e tij pozitiv në zgjerimin e kërkesës agregate për periudhën. Ecuria e komponentëve të kërkesës së brendshme vlerësohet të ketë qenë e plogësht, në reflektim të një klime makroekonomike ku pasiguria e perceptuar është e lartë dhe burimet e financimit janë të kufizuara.

Rritja e konsumit privat vlerësohet të ketë qenë e përmbajtur gjatë vitit 2012, me ecuri më të përmirësuar në pjesën e dytë të vitit. Ecuria e moderuar e këtij komponenti të kërkesës agregate ka reflektuar rritjen e pasigurisë, ngadalësimin e ritmit të rritjes së të ardhurave dhe kushtet më të shtrënguara të financimit15. Në përgjigje të tyre, familjet shqiptare kanë adoptuar një sjellje konsumatore të orientuar më tepër drejt kursimit. Balanca e informacionit të disponueshëm mbështet përfundimin për një rikuperim gradual të konsumit privat pas tremujorit të parë të vitit. Kështu, indeksi i tregtisë me pakicë, pas

14 Treguesi i shifrës së afarizmit në vëllim për nëndegën e komunikacionit regjistroi rritje vjetore mesatare me 6.4% në tre tremujorët e parë të vitit krahasuar me rritjen e ulët vjetore prej 1.6% të shënuar nga nëndega e postës. Duhet theksuar se shërbimet e komunikacionit kanë peshën më të lartë në degën e postës dhe komunikacionit.

15 Standardet e kreditimit për individët sipas rezultateve të mara nga vrojtimi i aktivitetit kreditues pranë bankave, u shtrënguan në tremujorin e parë të vitit 2012 dhe qëndruan në të njëjtin nivel gjatë tre tremujorëve të tjerë të vitit.

Grafik 9. Tregues të tërthortë të konsumit privat.


-30

-20

-10

0

10

20

30

2007T1

2007T2

2007T3

2007T4

2008T12008

T22008

T32008

T42009

T12009

T22009

T32009

T42010

T12010

T22010

T32010

T42011

T12011

T22011

T32011

T42012T12012

T22012

T32012

T4

në %

Importi i mallrave për konsum, reale (bm)Indeksi i tregtisë me pakicë

ndryshime vjetore

-10

-5

0

5

10

15

20

25

2008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T32011T42012T12012T22012T32012T4

në p

.p.

Blerje të mëdha_VBK_diferencë nga mesatarja

Raporti Vjetor2012


rënies së theksuar me 8.3% në tremujorin e parë, ngadalësoi rënien në 1.2% në tremujorin e dytë, për tu rritur me 0.2% në tremujorin e tretë të vitit16. Gjithashtu, tregues nga vrojtimet e besimit të konsumatorëve mbështesin rikuperimin e blerjeve konsumatore në gjysmën e dytë të vitit. Balanca e blerjeve të mëdha u përmirësua në tremujorin e tretë dhe të katërt.

Aktiviteti i investimeve private vlerësohet të ketë qenë i ulët gjatë vitit 2012. Kjo ecuri reflektohet nga rënia e importit të makinerive dhe pajisjeve (-16.7% ndryshim nominal vjetor). Nga ana tjetër, investimet e huaja direkte u rritën me 4.9% në terma realë vjetorë në tremujorin e tretë. Rikuperimi i investimeve private pritet të jetë më i ngadaltë se komponentët e tjerë, për shkak të pasigurisë së vazhduar të bizneseve mbi ecurinë e ekonomisë, shkallës ende të ulët të shfrytëzimit të kapaciteteve, kërkesës së brendshme dhe të jashtme të dobët17 dhe politikës së shtrënguar të kredidhënies18. Efektet e këtyre faktorëve kanë qenë më të theksuara në sektorin e ndërtimit19. Treguesi i besimit në ndërtim vijon të qëndrojë ndjeshëm poshtë mesatares së vet historike.

16 Rritja e normës së shfrytëzimit të kapaciteteve në sektorin e tregtisë në tremujorin e katërt (sipas VBB) dhe rritja e balancës së blerjeve të mëdha të individëve (sipas VBK) gjatë gjashtëmujorit të dytë, sinjalizojnë për rritje të indeksit të tregtisë me pakicë edhe në tremujorin e katërt të vitit 2012, tremujor për të cilin mungojnë të dhënat zyrtare.

17 Bazuar në opinionin e bizneseve nga vrojtimi i besimit të biznesit.18 Standardet e kreditimit kanë vijuar të shtrëngohen gjatë vitit 2012, sipas opinionit të bankave

nga vrojtimi i aktivitetit kreditues.19 Sipas të dhënave nga vrojtimi i besimit të biznesit, balanca e investimeve qëndron në një prirje

të theksuar rënëse gjatë vitit 2012.

Grafik 10. Tregues përafrues të investimeve private.


-18

-13

-8

-3

2

7

12

17

22

27

32

-60

-40

-20

0

20

40

60

80

100

1202007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T32011T42012T12012T22012T32012T4

në %

Importi i makinerive dhe pajisjeve,v-m-v, nominaleInvestime të huaja direkte, mesatare lëvizëseInvestime të reja, ekonomia, VBB (dif.nga mes.)

-25

-20

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

2006T32006

T42007

T12007

T22007

T32007

T42008

T12008

T22008

T32008

T42009

T12009

T22009

T32009

T42010

T12010

T22010T32010

T42011

T12011

T22011

T32011

T42012

T12012

T22012

T32012

T4

në p

.p.

Norma e shfrytëzimit të kapaciteteveGjendja financiare e bizneseve

diferencë nga mesatarja

Raporti Vjetor 2012


HAPËSIRË INFORMUESE 1: EKONOMIA SHQIPTARE NË KËNDVËSHTRIMIN E BIZNESEVE DHE KONSUMATORËVE.

(Përmbledhje e rezultateve të vrojtimeve të besimit të biznesit dhe të konsumatorit përgjatë vitit 2012)

Informacioni i përftuar nga vrojtimet e besimit të biznesit dhe të konsumatorit merr një rëndësi të veçantë në fazën aktuale të ciklit të biznesit, gjatë të cilit ekonomia shqiptare po rritet nën potencialin e saj. Vrojtimet e besimit përmbajnë informacion lidhur me perceptimet e agjentëve ekonomikë mbi gjendjen aktuale të ekonomisë dhe pritjet për të ardhmen. Në këtë hapësirë informuese përdoren rezultatet e treguesve të agreguar të marrë nga vrojtimet e besimit për të përshkruar ecurinë e ekonomisë shqiptare gjatë vitit 2012.

Të gjithë treguesit e agreguar nga vrojtimi i bizneseve dhe i konsumatorëve flasin për ngadalësim të ekonomisë gjatë këtij viti, megjithëse me intensitet të ndryshëm për sektorë të veçantë. Treguesi i ndjesisë ekonomike (TNE), i cili përmbledh zhvillimet në besimin e sektorëve kyç, regjistroi rënie gjatë tre tremujorëve të parë të vitit. TNE paraqet një pamje më optimiste në tremujorin e katërt të vitit, duke qenë në linjë me kthesën pozitive të besimit të agjentëve të regjistruar në vendet e rajonit dhe të Bashkimit Evropian gjatë kësaj periudhe (grafiku). Përmirësimi në nivelin e TNE-së në Shqipëri u shkaktua nga gjallërimi i besimit në sektorin e shërbimeve dhe përmirësimi i besimit konsumator. Më pak ndikoi rritja e lehtë e treguesit të besimit të industrisë20. Aktualisht niveli i TNE-së qëndron 17 pikë poshtë mesatares së vet historike. Niveli i TNE-së për vendet e BE-së, e cila zakonisht paraprin treguesin tonë ka vijuar rritjen edhe gjatë muajve të parë të vitit 2013, duke sinjalizuar për vijim të prirjes rritëse të besimit në vendin tonë.

Rënia e besimit të bizneseve gjatë vitit 2012 është përcaktuar nga ngadalësimi ekonomik në vend dhe në ekonominë e huaj. Treguesi i agreguar21 në nivel 20 Në përgjithësi për vendet e Bashkimit Evropian, në muajin dhjetor 2012 u regjistrua

përmirësim për sektorin e tregtisë, ndërsa besimi në sektorin e industrisë ishte i stabilizuar shumë pak mesatares së tij afatgjatë. Besimi në sektorët e ndërtimit, të shërbimeve dhe besimi konsumator regjistroi rënie.

21 Treguesit për ekonominë janë ndërtuar si mesatare e thjeshtë aritmetike e balancave përkatëse nga tre sektorët kryesorë, industri, ndërtim dhe shërbime.

Grafik 11. Treguesi i ndjesisë ekonomike në Shqipërisë dhe disa vende të rajonit.

Burimi: Komisioni Evropian dhe Banka e Shqipërisë.

50

60

70

80

90

100

110

120

1302007

T1

2007T

22007

T3

2007T

42008

T1

2008T

22008

T3

2008T

42009

T1

2009T

22009

T3

2009T

42010

T1

2010T

22010

T3

2010T

42011

T1

2011T

22011

T3

2011T

42012

T1

2012T

22012

T3

2012T

4Janar'13

TNE_Shqipëri TNE_BE

TNE_GreqiTNE_Itali TNE_Maqedoni

60

70

80

90

100

110

120

-8

-3

2

7

12

2007T1

2007T2

2007T3

2007T4

2008T1

2008T2

2008T3

2008T4

2009T1

2009T2

2009T3

2009T4

2010T1

2010T2

2010T3

2010T4

2011T1

2011T2

2011T3

2011T4

2012T1

2012T2

2012T3

2012T4

në %

PBB, v-m-v (bm)TNE_Shqipëri (bd)

Raporti Vjetor2012


ekonomike për situatën ekonomike në vend dhe për kërkesën e huaj22, pas përmirësimit të lehtë në tremujorin e parë të vitit, është vlerësuar i përkeqësuar dy tremujorët pasues. Përmirësimi i tyre në tremujorin e katërt sinjalizon për një pikë të mundshme kthese në nivelin e përgjithshëm të bizneseve në ekonomi. Vlerësimi për një kërkesë të ulët ka rezultuar në një rënie të prodhimit dhe të normës së shfrytëzimit të kapaciteteve. Balanca për prodhimin në nivel ekonomie vijoi prirjen rënëse të filluar në tremujorin e tretë i vitit 2011. Nga ana tjetër, norma e shfrytëzimit të kapaciteteve shënoi një rritje të avashtë, e ndikuar kryesisht nga pritjet për porositë e reja të sektorit të industrisë në tremujorin e katër.

Krahas reduktimit të shfrytëzimit të faktorit kapital dhe të përkeqësimit të gjendjes së tyre financiare, bizneset kanë reduktuar kërkesën për punë. Në besimin e konsumatorit vihet re një rritje e prirjes për kursim; balanca që vlerëson situatën e të ardhurave-shpenzimeve të konsumatorëve u rrit mbi mesataren historike në tremujorin e tretë të vitit. Rritja e balancës së blerjeve të mëdha në tremujorin e katërt u shoqërua me pakësimin e kursimeve të konsumatorëve.

22 Vlerësimi i kërkesës nga eksportet matet vetëm për sektorin e industrisë.

Grafik 12. Balancat kryesore nga vrojtimi i besimit të biznesit, mesatare për ekonominë, ndryshim nga mesatarja afatgjatë.


-30-25-20-15-10-505

101520


ProdhimKërkesa

-30-25-20-15-10-505

101520


Gjëndja financiarePunësimi

-30-25-20-15-10-505

101520

2008T1

2008T2

2008T3

2008T4

2009T1

2009T2

2009T3

2009T4

2010T1

2010T2

2010T3

2010T4

2011T1

2011T2

2011T3

2011T4

2012T1

2012T2

2012T3

2012T4

Porosi të reja Blerje të mëdha_konsumatorë

-30

-20

-10

0

10

20

30

2008T1

2008T2

2008T3

2008T4

2009T1

2009T2

2009T3

2009T4

2010T1

2010T2

2010T3

2010T4

2011T1

2011T2

2011T3

2011T4

2012T1

2012T2

2012T3

2012T4

Gjendja e përgjithshme e biznesitSituata ekonomike

Raporti Vjetor 2012


Shpenzimet publike u reduktuan gjatë vitit 2012, duke dhënë një kontribut negativ në rritjen ekonomike, kryesisht në zërin e formimit bruto të kapitalit fiks. Nga ana tjetër, konsumi final i qeverisë, i cili përafrohet nga ecuria e disa zërave specifikë të shpenzimeve korente, është rritur me ritme ulëta, duke dhënë një kontribut modest në dinamikën e konsumit total.

Ecuria e treguesve të sektorit të jashtëm të ekonomisë pasqyron ngushtim vjetor të deficitit të eksporteve neto reale23 gjatë nëntë muajve të parë të vitit 2012. Trendi pozitiv i rritjes së eksporteve të mallrave dhe shërbimeve ka vazhduar edhe gjatë kësaj periudhe. Megjithatë, ritmi i rritjes është më pak intensiv se në vitet e kaluara, në linjë me ngadalësimin e rritjes ekonomike dhe të tregtisë botërore. Nga ana tjetër, kërkesa për importe mallrash dhe shërbimesh u reduktua, duke pasqyruar rritjen e dobët të konsumit dhe të investimeve private gjatë tre tremujorëve të parë. Ngushtimi i deficitit të eksporteve neto ka ardhur si pasojë e rënies së importit të mallrave e shërbimeve në terma realë, me rreth 1.1%, dhe e rritjes së eksporteve të tyre me rreth 2.0% në terma vjetorë. Zhvillimet në balancën e importit dhe të eksportit të mallrave e shërbimeve në terma realë, janë materializuar në një kontribut pozitiv të këtij komponenti në rritjen e kërkesës agregate përgjatë kësaj periudhe.

23 Për kalimin nga terma nominalë në terma realë të importeve dhe eksporteve të mallrave është përdorur indeksi i vlerës njësi përftuar nga të dhënat në vëllim të tregtisë së jashtme. Ndërsa, për importet dhe eksportet e shërbimeve është përdorur indeksi i çmimeve konsumit të kategorisë së shërbimeve, llogaritur nga Banka e Shqipërisë.

Grafik 13. Kontributi i eksporteve neto në PBB-në reale (në pikë përqindjeje).


-20%

-15%

-10%

-5 %

0 %

5 %

10%

2006 2007 2008 2009 2010 2011 9M '12

Eksporte Importe Eksporte neto

Grafik 14. Ecuria e punësimit dhe PBB (majtas); ecuria e treguesve të tregut të punës (djathtas).

Burimi: INSTAT.

-8

-6

-4

-2

0

2

4

6

8

10

12

'05 '06 '07 '08 '09 '10 '11 '12

Ndryshimi në PBB, vmvNdryshimi në punësim, vmv

%

1.72.1

-1.3-0.8

1.4

5.7

0.3 0.3 0.3

-0.4

-1.4

4.2

-2

-1

0

1

2

3

4

5

6

7

Forca e aftë për punë

Të punësuar (total)

Të papunë (total)

Sektori shtetëror

Sektori privat bujqësor

Sektori privat jobujqësor

2011 2012

%

Raporti Vjetor2012


II.2.2 TREGU I PUNËS

Gjatë vitit 2012, ecuria e tregut të punës është ndikuar nga shkalla e ulët e shfrytëzimit të kapaciteteve ekzistuese. Zgjerimi i numrit të të punësuarve ka ardhur duke u ngadalësuar në krahasim me vitin e kaluar, ndërkohë që norma e papunësisë ka mbetur në nivelin 13.3% prej më shumë se një viti.

Tabelë 5. Treguesit e punësimit në vite. 2008 2008 2010 2011 2012 T1 2012 T2 2012T3Forca e Punës (në numër) 1,115,562 1,042,618 1,059,959 1,075,338 1,076,714 1,076,391 1,064,291Punësimi (në numër) 974,067 899,278 916,919 932,388 933,293 933,263 922,475 Sektori shtetëror 166,543 166,250 166,000 165,000 164,600 164,600 164,400 Sektori privat jobujqësor 238,975 236,838 244,255 260,724 262,029 261,999 272,667 Sektori privat bujqësor 568,549 496,190 506,664 506,664 506,664 506,664 485,408Norma e papunësisë 12.7% 13.7% 13.5% 13.3% 13.3% 13.3% 13.3%

Burimi: INSTAT.

Sipas bilancit të forcave të punës, punësimi në ekonomi u rrit me 0.33% në terma mesatarë; rritje kjo më e vogël se ajo prej 2.1% e shënuar një vit më parë. Ecuria e punësimit në vend u ndikua pozitivisht nga rritja e punësimit në sektorin privat jobujqësor (4.2% në terma vjetorë). Nga ana tjetër, punësimi në sektorin privat bujqësor (-1.4%), si dhe ai në sektorin shtetëror (-0.4%), shfaqën norma negative rritjeje, duke ndikuar në kahun e kundërt treguesin e punësimit në ekonomi. Norma e papunësisë24 është luhatur rreth nivelit 13.3% gjatë tre viteve të fundit. Rezultatet e vrojtimit të besimit të bizneseve për tremujorin e katërt të vitit sinjalizojnë për përmirësim të lehtë të nivelit të punësimit në të gjithë sektorët e ekonomisë, në reflektim të përmirësimit të pritjeve për zhvillimet e ardhme në kërkesë.

24 Norma e papunësisë llogaritet si raport i numrit të të papunëve me forcën e aftë për punë. Kështu, rritja e forcës së aftë për punë kombinuar me rritjen e numrit të të papunëve reflektohet në qëndrueshmëri të normës së papunësisë. Nga ana tjetër, forca e aftë për punë llogaritet si shumë e numrit të të punësuarve me numrin e të papunëve. Kështu, rritja e punësimit e kombinuar me rritjen e papunësisë, bën që forca e aftë për punë rritet dhe si rrjedhojë, norma e papunësisë të mos ndryshojë.

Grafik 15. Ecuria e numrit të të papunëve (ndryshime tremujore në nivel) dhe norma e papunësisë (në %). Vlerësimet për punësimin (djathtas).


12

12.2

12.4

12.6

12.8

13

13.2

13.4

13.6

13.8

14

137000

138000

139000

140000

141000

142000

143000

144000

145000

T1-08T2-08T3-08T4-08T1-09T2-09T3-09T4-09T1-10T2-10T3-10T4-10T1-11T2-11T3-11T4-11T1-12T2-12T3-12

Numri i të papunëve (bm; mijë)Norma e papunësisë (bd; %)

-70

-60

-50

-40

-30

-20

-10

0

10

20

30

T1-08

T2-08

T3-08

T4-08

T1-09

T2-09

T3-09

T4-09

T1-10

T2-10

T3-10

T4-10

T1-11

T2-11

T3-11

T4-11

T1-12

T2-12

T3-12

T4-12

p.p

Industri ShërbimeNdërtim

Raporti Vjetor 2012


II.2.3 POLITIKA FISKALE DHE TREGUESIT FISKALË 25

Politika fiskale vlerësohet të ketë qenë konsoliduese gjatë vitit 2012, duke reflektuar një raport lehtësisht më të ulët të deficitit të përgjithshëm buxhetor në terma të PBB-së nga një vit më parë. Rënia e deficitit buxhetor u mbështet kryesisht në reduktimin e shpenzimeve për investime publike26. Raporti i të ardhurave ndaj PBB-së arriti nivelin 24.4%, ndërsa madhësia e sektorit publik e shprehur në raportin e shpenzimeve publike ndaj PBB-së, u vlerësua në nivelin 27.8%.

25 Të dhënat për treguesit fiskalë janë paraprake dhe mund të jenë subjekt rishikimi nga Ministria e Financave.

26 Në planin fillestar të Ministrisë së Financave ishte parashikuar që konsolidimi fiskal të mbështetej nga të ardhurat fiskale, i shprehur në terma sasior në raport më të lartë të të ardhurave tatimore ndaj PBB-së. Zhvillimet në kahun e të ardhurave buxhetore bënë të domosdoshëm rishikimin e planit buxhetor. Korrektimi i planit për të ardhurat buxhetore ishte më i lartë me rreth 8.4 miliardë lekë nga ai i shpenzimeve fiskale, duke sjellë për pasojë një rritje të së njëjtës masë për deficitin buxhetor të planifikuar nga ai i parashikuar në fillim të vitit. Në fund të vitit 2012 u hoq dhe kufiri mbi borxhin publik i përcaktuar në ligjin organik të buxhetit.

Grafik 16. Shpenzimet buxhetore në raport ndaj PBB-së (majtas) dhe kontributet e kategorive kryesore në ndryshimin vjetor të shpenzimeve (djathtas), 2003-2012*.

* Tek transfertat që pasqyrohen në grafikun e shpenzimeve buxhetore përfshihet vetëm huadhënia për KESH. Vija e ndërprerë në grafik përfaqëson ndryshimin vjetor të shpenzimeve totale neto, që përftohet

duke hequr efektin e huadhënies për KESH në vite.Burimi: Ministria e Financave, INSTAT dhe vlerësime të BSH-së.

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

25.0

30.0

35.0

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012Shp.korrente/PBBShp.kapitale/PBBShpenzime totale/PBB

-10

-5

0

5

10

15

20

25

-10

-5

0

5

10

15

20

25

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Kontr. korente, në pp

Kontr. kapitale, në pp

Kontr. transferta, në pp

Ndryshim vjetor shp. totale në %Ndr.vjetor shpenzime, pa transferta

Grafik 17. Ndryshimet vjetore, në %, të shpenzimeve sipas kategorive kryesore.

Burimi: Ministria e Financave, llogaritje të BSh-së.

-5.0

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

25.0

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Ndryshim vjetor në %, shpenzime totale

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Ndryshim vjetor në %, shpenzime korrente

-40.0

-20.0

0.0

20.0

40.0

60.0

80.0

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Ndryshim vjetor në %, shpenzime kapitale

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

25.0

30.0

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Ndryshim vjetor në %, shp. sigurime shoqërore

Raporti Vjetor2012


Shpenzimet buxhetore për vitin 2012 u realizuan me rreth 375.2 miliardë lekë, ku rreth 84% të këtij niveli e zënë shpenzimet korente27. Këto të fundit duke u vlerësuan në rreth 23.1% të PBB-së, ndërsa shpenzimet kapitale në 4.5% të PBB-së.

Në terma vjetorë, shpenzimet buxhetore u tkurrën me rreth 0.3%, ose me 0.8% duke përjashtuar huanë dhënë KESh-it. Tkurrja e shpenzimeve buxhetore është udhëhequr nga nivelet e ulëta të regjistruara gjatë këtij viti për shpenzimet kapitale. Kjo kategori e shpenzimeve shënoi një kontribut negativ prej 2.7 pikësh përqindjeje në ndryshimin vjetor të totalit të shpenzimeve. Ndërkohë, shpenzimet korente kontribuuan me rreth 1.8 pikë përqindje në rritjen vjetore të totalit të shpenzimeve. Shpenzimet kapitale të realizuara për vitin 2012 u tkurrën me rreth 14.2% në terma vjetorë nominalë. Nga ana tjetër, shpenzimet korente u rritën me rreth 2.3% në terma vjetorë nominalë, kryesisht në sajë të rritjes së shpenzimeve për sigurime sociale. Krahas tyre, zërat e tjerë që kanë ndikuar pozitivisht rritjen e shpenzimeve korente janë shpenzimet për personelin, shpenzimet për interesa, si edhe shpenzimet për ndihmë ekonomike e sociale. Në të kundërt, shpenzimet operative, ato për subvencione, si edhe shpenzimet e destinuara për pushtetin lokal kanë shënuar rënie vjetore.

Të ardhurat buxhetore rezultuan rreth 329.9 miliardë lekë, duke u vlerësuar në rreth 24.4% të PBB-së. Në terma vjetorë nominalë të ardhurat fiskale u reduktuan me rreth 0.2%, ose 0.9% duke përjashtuar të ardhurat me karakter të përkohshëm28. Tkurrja e të ardhurave buxhetore i atribuohet në një masë të madhe gjendjes ciklike në të cilat ndodhet aktualisht ekonomia vendase,

27 Tek shpenzimet korente nuk përfshihet huaja për KESh. 28 Këto lloj të ardhurash nuk kanë ndikim të vazhdueshëm në pozicionin fiskal të vendit. Gjatë këtij

viti masat me karakter të përkohshëm identifikohen nga të ardhurat nga amnistia fiskale, nga privatizimet e ndërmarrjeve me kapital shtetëror si edhe nga dhënia e licencave të ndryshme, si p.sh ajo e 3G për kompanitë celulare.

Grafik 18. Të ardhurat buxhetore në raport ndaj PBB-së (majtas) dhe kontrib-utet e kategorive kryesore në ndryshimin vjetor të të ardhurave (djathtas),

2003-2012*.

* Vija e ndërprerë në grafik përfaqëson ndryshimin vjetor të të ardhurave totale neto, që përftohet duke hequr efektin e masave one-off.

Burimi: Ministria e Financave, INSTAT dhe vlerësime të BSh-së.

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

25.0

30.0

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Tatimore/PBB

Grante/PBBJo-tatimore/PBB

Të ardhura totale/PBB

-5.0

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

- 5.0

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Kontr. grante

Kontr. tatimore Kontr. jo-tatimoreTë ardhura totale

Ardhura totale, neto

Raporti Vjetor 2012


ndërkohë që politika tatimore për vitin 2012 ka synuar konsolidimin e financave publike29.

Të ardhurat tatimore për vitin 2012 shënuan një nivel prej 232.6 miliardë lekësh, duke përfaqësuar rreth 17.2% të PBB-së. Ky raport është rreth 0.9 pikë përqindjeje më i ulët nga një vit më parë. Në terma vjetorë nominalë, të ardhurat tatimore shënuan gjithashtu një tkurrje me rreth 1.2%, duke kontribuuar negativisht në ndryshimin total të të ardhurave me rreth 0.9 pikë përqindje. Reduktimi i të ardhurave me karakter tatimor është shkaktuar nga rënia e të ardhurave nga akcizat, tatimi mbi fitimin, si edhe të ardhurat nga TVSh-ja. Të ardhurat nga akcizat gjatë vitit 2012, u reduktuan me rreth 9.9% në terma vjetorë, duke qenë në të njëjtën kohë zëri me kontributin më të thellë negativ në reduktimin e të ardhurave buxhetore (rreth 1.2 pikë përqindje). Rënia e të ardhurave të mbledhura nga akcizat, krahas rënies së vëllimit të importit të mallrave subjekt i akcizës, si edhe i prodhimit të tyre në vend30, i dedikohet pjesërisht dhe efektit të zhvendosjes së një grupi mallrash subjekt i akcizës në zërin e taksave kombëtare31.

Në të njëjtën kohë, të ardhurat e mbledhura nga TVSh-ja janë tkurrur me rreth 2.2% nga një vit më parë32, me një kontribut negativ si të të ardhurave të mbledhura nga administrata tatimore ashtu dhe ajo doganore. Reduktimi në terma vjetorë i të ardhurave të TVSh-së, është shkaktuar nga një nivel i tkurrur importesh si dhe nga ecuria e ngadaltë e aktivitetit ekonomik vendas. Krahas të ardhurave nga TVSh-ja dhe akcizat, dhe të ardhurat nga tatimi mbi fitimin kanë regjistruar një kontribut negativ, me rreth 0.9 pikë përqindjeje në ndryshimin vjetor të totalit të të ardhurave. Bazuar në të dhënat e disponueshme, fitimet më të ulëta nga një vit më parë janë raportuar kryesisht nga sektori i prodhimit, si dhe ai i ndërtimit. Në kategorinë e të ardhurave tatimore, zëri i vetëm me kontribut pozitiv në ndryshimin e të ardhurave ka qenë ai i taksave kombëtare me rreth 2.2 pikë përqindjeje, nën ndikimin e masave fiskale që kanë sjellë rritjen e disa taksave nga një vit më parë.

Ritmi i rritjes për të ardhurat me karakter jotatimor është përmirësuar në krahasim me një vit më parë, duke reflektuar efektin e klasifikimit të të ardhurave me karakter të përkohshëm. Kjo kategori e të ardhurave ka kontribuuar pozitivisht me rreth 0.4 pikë përqindjeje në ndryshimin vjetor të totalit të të ardhurave të regjistruar në fund të vitit 2012.

29 Masat e reja fiskale lidhur me zërin e taksave kombëtare kanë konsistuar në bazën ligjore: (1) VKM nr. 201, dt.21.03.2012 “Për disa ndryshime dhe shtesa në vendimin nr. 7, datë 4.1.2012 të KM “Për përcaktimin e procedurave dhe dokumentacionit të nevojshëm për arkëtimin e taksës së rentës minerare””; (2) Ligji nr. 61, dt.24.05.2012 “Për akcizat”, sipas të cilit ambalazhet e qelqit e të plastikës nuk janë më subjekt i akcizës; (3) Ligji 83/2012, dt.13.09.2012 “Për disa shtesa dhe ndryshime në ligjin nr. 9975 “Për taksat kombëtare””; (4) Ligji nr. 10458, dt.21.07.2011 “Për disa shtesa dhe ndryshime në ligjin për taksat kombëtare”.

30 Të ardhurat nga akcizat të mbledhura nga administrata tatimore dhe ajo doganore për vitin 2012 rezultojnë përkatësisht 25% dhe 0.1% më të ulëta nga një vit më parë.

31 Ambalazhet e qelqit e të plastikës, duke filluar nga muaji qershor i këtij viti, nuk janë më subjekt i akcizës, por janë spostuar si zëra përbërës të taksave kombëtare.

32 Reduktimi i të ardhurave nga TVSH-ja, krahas një ecurie të ngadaltë të tyre përgjatë vitit, u shkaktua në një masë të madhe nga zhvillimet në muajin dhjetor, gjatë të cilit TVSH-ja e mbledhur shënoi një rënie me 25% nga i njëjti muaj një vit më parë, muaj në të cilin u importua një nivel relativisht i lartë i energjisë elektrike.

Raporti Vjetor2012


Deficiti buxhetor në fund të vitit 2012 rezultoi rreth 45.3 miliardë lekë, duke u vlerësuar në rreth 3.4% të PBB-së33. Tendenca rënëse e deficitit buxhetor përgjatë këtij viti është diktuar nga ecuria e shpenzimeve buxhetore.

Ecuria e deficitit buxhetor përgjatë këtij viti, ka përcaktuar gjithashtu dhe një dinamikë të përmirësuar të deficitit primar si në terma të PBB-së, ashtu edhe në terma vjetorë. Në fund të vitit 2012, deficiti primar u vlerësua në rreth 0.3% të PBB-së, duke u tkurrur njëkohësisht me rreth 20% në terma vjetorë nominalë.

33 Ky tregues krahas reduktimit me rreth 1.2% në terma vjetorë nominalë, qëndron rreth 8% nën nivelin e planifikuar vjetor sipas aktit normativ të miratuar në dhjetor 2012.

Grafik 19. Ndryshimet vjetore, në %, të të ardhurave sipas kategorive kryesore.

Burimi: Ministria e Financave, llogaritje të stafit të BSH-së.

-5.0

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Të ardhura totale

-5.0

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Të ardhura tatimore

-5.00.05.0

10.015.020.025.0

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Të ardhura nga TVSh-ja

-40.0

-20.0

0.0

20.0

40.0

60.02003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Të ardhura jo-tatimore

Grafik 20. Deficiti buxhetor ndaj PBB-së (majtas) dhe deficiti buxhetor dhe mënyra e financimit të tij (në miliardë lekë, djathtas).

Burimi: Ministria e Financave, llogaritje të stafit të BSH-së.

-1.0

0.0

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

7.0

8.0

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Deficit/PBBDeficit primar/PBB

-30.0

-10.0

10.0

30.0

50.0

70.0

90.0

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Instr. financiarë Financ. i huaj

PrivatizimeKredi sindikale Eurobond

Të tjeraDeficiti buxhetor

Raporti Vjetor 2012


Mënyra e financimit të deficitit buxhetor në aspektin e shpërndarjes ndërmjet monedhës vendase e asaj të huaj, ishte shumë e ngjashme me atë të një viti më parë. Instrumentet kryesorë që financuan deficitin ishin huamarrja në tregun e brendshëm të letrave me vlerë dhe financimi nëpërmjet burimeve të huaja, kryesisht në sajë të projekteve. Financimi neto i deficitit buxhetor për vitin 2012, konsistoi në 55% në huamarrje nëpërmjet emetimit të letrave me vlerë, 42% në huamarrje të denominuar në monedhë të huaj (nëpërmjet projekteve të huaja), dhe pjesa e mbetur prej 3% është mbuluar nga të ardhurat prej privatizimeve.

Politika e huamarrjes së qeverisë gjatë këtij viti është hartuar në funksion të rritjes së eficiencës së tregut të letrave me vlerë, nëpërmjet zgjatjes së maturitetit të borxhit të brendshëm, si edhe diversifikimit të portofolit të letrave me vlerë sipas përbërjes së monedhës. Në terma konkretë, zgjatja me rreth 26 ditë e maturitetit të borxhit të brendshëm nga fundi i vitit 2011 është shoqëruar me rënie të normës mesatare të interesit me 0.2 pikë përqindjeje. Gjatë vitit 2012 emetimi i bonove të thesarit në monedhën Euro ka qenë i një frekuence më të shpeshtë se një vit më parë, duke zgjeruar në të njëjtën kohë dhe gamën e pjesëmarrësve me individë, krahas bankave të nivelit të dytë apo institucioneve të tjera financiare. E parë në prizmin e zotëruesve të letrave me vlerë, individët kanë qenë aktori kryesor në financimin e deficitit buxhetor, ndërsa bankat e nivelit të dytë, kanë qenë më të kujdesshme në rritjen e portofolit të letrave me vlerë të qeverisë.

Deri në fund të tremujorit të tretë të vitit 2012, borxhi publik në terma të PBB-së vlerësohet të jetë rritur me rreth 1.6 pikë përqindje, krahasuar me fundin e vitit 2011, duke arritur në 61% të PBB-së. Rreth 70% të kësaj rritjeje e përfaqëson shtimi i stokut të borxhit të huaj.

Stoku i borxhit të brendshëm në fund të vitit 2012 rezultoi rreth 470.4 miliardë lekë dhe vlerësohet në rreth 34.8% të PBB-së, me një rritje prej 1.1 pikë përqindjeje nga viti 2011.

Grafik 21. Borxhi publik në miliardë lekë (majtas) dhe në % të PBB-së (djathtas)

Burimi: Ministria e Financave, INSTAT dhe llogaritje të BSh-së.

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

9M 2012

Stoku i b.brendshëmStoku i b.jashtëm

Stoku i borxhit publik

Miliardë lekë

0

10

20

30

40

50

60

70

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

9M 2012

B.brendshëmB.jashtëm

Borxhi publik

Ndaj PBB-së

Raporti Vjetor2012


II.2.4 SEKTORI I JASHTËM I EKONOMISË

Marrëdhëniet tregtare me jashtë vijuan të ishin subjekt i ngadalësimit të rritjes ekonomike në vendet fqinje dhe ngadalësimit të kërkesës së brendshme. Së bashku, këta faktorë përcaktuan ngushtimin e deficitit korent me rreth 12.8% në terma vjetorë gjatë nëntë muajve të parë të vitit 2012. Rënia e importeve ndikoi ndjeshëm në ngushtimin e deficitit tregtar. Kërkesa e jashtme e dobët u reflektua në moderimin e ritmit të rritjes së eksporteve, pavarësisht prirjes së lehtë nënçmuese të kursit real efektiv të këmbimit (REER). Problemet në sektorin real dhe paqartësitë në zhvillimin e tregjeve financiare çuan në tkurrjen e flukseve kapitale dhe financiare gjatë nëntëmujorit.

Tabelë 6. Tregues kryesorë të bilancit të pagesave. 2007 2008 2009 2010 2011 9M '12Llogaria Korente (në milionë euro) -824.2 -1381.2 -1329.8 -1018.6 -1122.1 -671.1NDRYSHIM VJETOR 75.0% 67.6% -3.7% -23.4% 10.2% -12.8%/ PBB-së -10.5% -15.6% -15.3% -11.5% -12.1% 9.2%Bilanci tregtar -2,104.0 -2,431.5 -2,303.7 -2,082.7 -2,241.6 -1,481.4 Eksporte, f.o.b. 786.3 917.5 750.7 1,171.5 1,405.5 1,122.5 Importe, f.o.b. -2,890.4 -3,348.9 -3,054.4 -3,254.2 -3,647.1 -2,603.9Bilanci i shërbimeve 18.9 69.4 173.9 231.8 134.6 167.3 Kredi 1421.3 1687.8 1771.4 1750.7 1747.4 1253.0 Debi -1402.3 -1618.3 -1597.5 -1518.8 -1612.7 -1085.7Udhëtimet - net 79.0 112.1 167.5 194.9 47.9 130.2Bilanci i të ardhurave 218.0 44.0 -137.9 -90.1 47.6 8.7 Kredi 281.7 321.1 269.4 286.3 269.6 195.5 Debi -63.7 -277.1 -407.3 -376.4 -222.0 -186.8Të ardhura nga IHD-neto 7.5 -174.1 -289.3 -273.2 -56.1 -79.0Transferta korente 1042.9 936.8 937.9 922.4 937.3 634.2 Kredi 1219.8 1117.4 1096.2 1076.6 1050.3 749.2 Debi -176.9 -180.5 -158.3 -154.2 -113.0 -115.0Dërgesa nga emigrantët -neto 951.7 833.3 781.3 689.8 687.9 477.0Llogaria kapitale dhe financiare(në milionë euro) 787.9 1621.0 1022.2 872.1 927.0 607.4

NDRYSHIM VJETOR 41.1% 105.7% -36.9% -14.7% 6.3% -6.5%/ PBB-së 10.1% 18.3% 11.8% 9.8% 10.0% 8.3%Llogaria kapitale 90.1 78.2 84.9 85.5 84.9 65.8Llogaria financiare 697.8 1542.8 937.3 786.6 842.1 541.6A. Detyrime 756.9 1433.0 900.2 1061.9 1251.6 951.9

IHD 481.1 665.2 716.9 793.3 747.0 551.4Inv. portofoli 42.3 38.9 -2.7 316.3 39.8 42.4Inv. të tjera 233.4 728.9 186.0 -47.8 464.8 358.2Huamarrje 78.6 422.8 373.2 -44.0 220.6 99.5Monedha dhe depozita 94.7 -3.7 17.4 98.9 245.8 267.5

B. Mjete -59.1 109.8 37.2 -275.3 -409.4 -410.3IHD -17.5 -55.4 -28.2 -4.8 -30.1 -9.9Inv. portofoli 19.1 -63.5 15.4 -84.2 -88.8 -77.5Inv. të tjera -60.7 228.7 50.0 -186.3 -290.5 -322.9Monedha dhe depozita -68.7 232.1 126.8 -135.2 -174.2 -322.4

Hua (per financim tregtie) 13.1 -7.2 -74.8 -39.4 -119.6 -79.9Gabime dhe harresa 131.2 -18.7 272.0 325.4 166.4 164.1Mjetet e rezervës -148.6 -191.9 32.0 -179.0 28.6 -100.4


Raporti Vjetor 2012


• llogariakorenteTë dhënat më të fundit mbi bilancin e pagesave i përkasin nëntëmujorit të parë të vitit 2012. Gjatë kësaj periudhe, pozicioni neto i llogarisë korente u korrektua me rreth 12.8% krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë. Deficitit korent për këtë periudhë ishte rreth 671.1 milionë euro dhe u vlerësua në rreth 9.2% të PBB-së nominale34 ose rreth 1.9 pikë përqindje më i ulët krahasuar me nivelin e të njëjtës periudhë në vitin 2011.

Dinamika e llogarisë korente në nëntëmujorin e parë të vitit 2012 u ndikua gjerësisht prej ecurisë së bilancit tregtar dhe bilancit të llogarisë së shërbimeve. Përmirësimi i pozicionit neto të kombinuar i këtyre dy llogarive (ngushtimi i deficitit të eksporteve neto) krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të shkuar kontribuoi gjerësisht në ngushtimin e deficitit korent këtë vit.

• tregtiaejashtmenëmallraAktiviteti i jashtëm tregtar i vendit gjatë vitit 2012 mbeti pothuajse në të njëjtin nivel me atë të vitit të shkuar. Shkalla e hapjes ekonomike u vlerësua në rreth 83.3%35, nivel ky më i ulët krahasuar me dy vitet e mëparshme por rreth 7.4 pikë përqindje mbi mesataren afatgjatë36 të tij. Niveli aktual i shkallës së hapjes ekonomike, edhe pse mbi mesataren historike, reflekton deri diku

34 PBB – ja nominale e përdorur për periudhën 2003 – 2010 është ajo e publikuar nga INSTAT-i. Për vitin 2011 dhe 2012 janë përdorur projeksione të Departamentit të Politikës Monetare, Banka e Shqipërisë.

35 Shifra i referohet 9 muajve të parë të vitit 2012.36 Mesatarja afatgjatë e shkallës së hapjes ekonomike për periudhën 2001 – 2011 vlerësohet

të jetë rreth 75.9%.

Grafik 22. Kontributi sipas zërave në deficitin korent (në pikë përqindje).


-0.13

-100%

-80%

-60%

-40%

-20%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

9M '12

Transferta korenteTë ardhura

ShërbimeMallraLlogaria korente

Grafik 23. Bilanci tregtar me dhe pa energjinë elektrike (majtas); kontributi sipas kategorive kryesore në bilancin tregtar (djathtas).


-15%

-10%

-5%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Ushqime dhe kafshë të gjalla

Lëndë të para, minerale

Lëndët djegëse minerale, vajrat, dyllet minerale

Mallra të përpunuar

Makienri dhe pajisje

Mallra të tjerë të përpunuar

Bilanci tregtar

0.09

-0.10

0.04

-0.14-20%

-15%

-10%

-5%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Bilanci tregtarBilanci tregtar pa energjinë elektrike

Raporti Vjetor2012


vijimësinë e kushteve të vështira ekonomike dhe normat më të ulëta të rritjes ekonomike, të cilat u përcollën në frenimin e aktivitetit tregtar. Raporti relativ i mbulimit të importeve nga eksportet rezultoi rreth 40.3%, vlerë kjo më e larta që prej vitit 2005.

Pas zgjerimit me rreth 8.6%, deficiti tregtar u ngushtua me rreth 9.7% në terma vjetorë në vitin 2012. Kontributin kryesor në ngushtimin e deficitit tregtar gjatë kësaj periudhe e dha ngushtimi i deficitit në kategoritë “Mallra të përpunuar” dhe “Makineri dhe pajisje”. Në të njëjtin drejtim, por në masë më të ulët kontribuoi dhe rënia në terma vjetorë e deficitit tregtar në kategorinë “Lëndët djegëse minerale, vajra, dyllet minerale”. Gjatë katër viteve të fundit, i ndikuar prej situatës së paqëndrueshme në sektorin energjetik, bilanci tregtar i vendit është kushtëzuar ndjeshëm prej flukseve tregtare në energji elektrike. Duke përjashtuar këtë efekt, ngushtimi i deficitit tregtar për vitin 2012 vlerësohet rreth 13.9% në terma vjetorë.

Orientimi gjeografik i tregtisë së jashtme të Shqipërisë gjatë vitit 2012 tregon për një përqendrim të lartë të flukseve tregtare me vendet e BE-së37. Niveli aktual i integrimit tregtar bën që zhvillimet ekonomike në këto vende të përcillen në ekonominë vendase. Tkurrja e aktivitetit ekonomik përgjatë vitit 2012 në BE, veçanërisht në vendet partnere tregtare kryesore, Greqi dhe Itali, u reflektua në ecurinë e eksporteve të vendit tonë. Gjatë kësaj periudhe, norma vjetore e rritjes së eksporteve totale rezultoi 8.5% nga 20.0% në vitin 2011 dhe 56.1% në vitin 2010. Prirja e lehtë nënçmuese e monedhës vendase sipas kursit real efektiv të këmbimit38 vlerësohet të ketë favorizuar lehtësisht rritjen e eksporteve tona në praninë e një kërkese të jashtme relativisht të dobët.

37 Për vitin 2012, flukset tregtare me vendet e BE-së përfaqësuan rreth 65.8% të totalit të flukseve tregtare.

38 REER shënoi vlerën 114.2 gjatë vitit 2012, rreth 1.1% më i lartë krahasuar me vitin e mëparshëm. Rritja e indeksit tregon nënçmim të monedhës vendase.

Grafik 24. Kontributi sipas kategorive kryesore në eksportet totale(majtas, në p.p.); orientimi i eksporteve (djathtas, në milionë euro).


-30%

-20%

-10%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Lëndë të para, mineraleLëndët djegëse, vajrat, dyllet mineraleMallra të përpunuarMallra të tjerë të përpunuarEksporte totale

0

100

200

300

400

500

Ushqime dhe kafshë të gjalla

Pije dhe duhan

Lëndë të para, minerale

Lëndët djegëse minerale, vajrat, dyllet

minerale

Yndyrna bimore dhe shtazoreProdukte kimike

Mallra të përpunuar

Makienri dhe pajisje

Mallra të tjerë të përpunuar

201020112012

Raporti Vjetor 2012


Në analizën e eksporteve sipas intensitetit të faktorëve të prodhimit, vihet re një orientim i tyre drejt produkteve me intensitet të lartë pune, si mineralet (xeherorët e kromit, kripërat, sulfuret, oksidet etj), metalet (gizë – çelik, bakër dhe artikuj prej tij, artikuj të ndryshëm prej metali bazë) dhe nafta e papërpunuar. Nga ana tjetër, vihet re një rënie e ndjeshme e eksporteve të mallrave të përpunuar dhe gjysmë të përpunuar me vlerë të shtuar më të lartë. Eksporti i mallrave të përfshira në kategorinë me peshën më të madhe në totalin e eksporteve, “Mallra të tjerë të përpunuar” ku përfshihen mallrat me karakter ri-eksportues, kontribuoi negativisht në ecurinë e eksporteve për vitin 2012.

Ecuria e kostove për njësi të prodhuar do të përbënte një përparësi konkurruese nëse do të shoqërohej me rritje të qëndrueshme të produktivitetit të punës në sektorët e tregtueshëm të ekonomisë. Për një qëndrueshmëri afatgjatë të eksporteve vendase do të ishte i nevojshëm një orientim drejt mallrave me intensitet të lartë kapitali dhe teknologjie, ato me vlerë të shtuar më të lartë. Gjithashtu, përparësi do të kishte dhe integrimi në zinxhirët ndërkombëtare të prodhimit nëpërmjet rritjes së ofertës eksportuese të të mirave të ndërmjetme (gjysmë të përpunuara) dhe atyre të përfunduara. Përforcimi i konkurrueshmërisë dhe rritja e vlerës së eksporteve përbën një element të rëndësishëm në përfitimin e tregjeve të reja dhe mbështetjen e qëndrueshme të rritjes ekonomike të vendit.

Pas një rritjeje me rreth 12.4% përgjatë vitit 2011, importet shënuan rënie me përafërsisht 3.1% në terma vjetorë gjatë vitit 2012. Niveli më i ulët i kërkesës së brendshme dhe dobësimi i monedhës vendase39 kontribuuan në kahun rënës të importeve totale. Dy kategoritë me peshën më të madhe në importet totale, “Mallra të përpunuar” dhe ”Makineri dhe pajisje” ishin përcaktuesit kryesorë në rënien vjetore të importeve. Ndërkohë, importet e mallrave të përfshira në kategorinë “Lëndë djegëse, vajra dhe dylle minerale” vijojnë të kontribuojnë pozitivisht. Brenda kësaj kategorie, përveç naftës së

39 Matur prej rritjes së indeksit të REER.

Grafik 25. Kontributi sipas kategorive kryesore në importet totale(majtas, në p.p.); orientimi i importeve (djathtas, në milionë euro).


-15%

-10%

-5%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Ushqime dhe kafshë të gjallaLëndët djegëse, vajrat, dyllet mineraleMallra të përpunuarMakineri dhe pajisjeMallra të tjerë të përpunuarImporte totale

0

500

1000

1500

2000

2500

Mallra kapitalë

Mallra të ndërmjetëmMallra për konsum

201020112012

Raporti Vjetor2012


përpunuar, një rol të rëndësishëm zë importi i energjisë elektrike. Situata hidrike e pafavorshme, kapaciteti prodhues i kufizuar, konsumi gjithnjë e në rritje kombinuar me problemet që kanë karakterizuar sektorin e shpërndarjes kanë çuar në rritjen e sasisë së energjisë elektrike të importuar gjatë vitit 201240. Krahas sasisë më të lartë të importuar, ndikuar edhe prej çmimit më të lartë në treg për këtë produkt41 gjatë vitit 2012, importi i energjisë elektrike kontribuoi me rreth 215.9 milionë euro në importet totale (niveli më i lartë historik që prej vitit 2007).

Në ndarjen sipas përdorimit final në ekonomi, importet vijojnë të jenë të orientuara në masën më të madhe drejt mallrave të përfshira në kategorinë “Mallra të ndërmjetëm”42, duke sugjeruar për një varësi të industrive prodhuese ndaj importeve. Kategoria e dytë e rëndësishme në importe, “Mallra për konsum” shënoi një rritje të lehtë në terma vjetorë gjatë vitit 2012. Importi i mallrave të përfshira në këtë kategori ka ndjekur një trend rënës gjatë tre viteve të fundit, duke sugjeruar për një plotësim të kërkesës së brendshme me produkte vendase. Nga ana tjetër, importi i mallrave të përfshira në kategorinë “Mallra kapitale” shënoi rënie me rreth 16.3% në terma vjetorë, duke sinjalizuar për një tkurrje të investimeve në vend.

Aktiviteti tregtar i vendit tonë vijon të jetë i përqendruar drejt vendeve të BE-së, shkëmbimet tregtare me të cilët vlerësohen në 65.8% ndaj totalit të importeve. Aktiviteti eksportues drejt këtyre vendeve vijon të shënojë norma pozitive rritjeje edhe pse me ritëm më të ulët krahasuar me dy vitet e mëparshme. Ndryshe nga dy vitet e fundit, në orientimin gjeografik të eksporteve të vendit tonë, përveç partnerëve klasikë si Italia dhe Greqia, vihet re një rritje e ndjeshme e eksporteve drejt Spanjës, kryesisht naftë bruto. Për nga pesha në totalin e eksporteve drejt vendeve anëtare të BE-së, Spanja përfaqësoi partnerin e dytë tregtar më të rëndësishëm, pozicion ky i mbajtur nga Greqia deri në vitin 2011. Në kahun e importeve, partnerët tanë mbeten të njëjtë me ato të një viti më parë. Norma e rritjes së importeve nga Italia dhe Gjermania u moderua ndjeshëm gjatë vitit 2012, ndërsa importet nga Greqia vijojnë të shënojnë rënie në terma vjetorë.

Marrëdhëniet tregtare me vendet anëtare të CEFTA-s tregojnë për një integrim rajonal të moderuar. Shkëmbimet tregtare me këto vende përfaqësuan rreth 10.0% ndaj totalit të shkëmbimeve tregtare në vitin 2012, peshë kjo pothuajse e pandryshuar në dy vitet e fundit. Eksportet drejt tregjeve rajonale, kryesisht drejt Kosovës dhe Maqedonisë shënuan rritje me rreth 4.5% në terma vjetorë, normë kjo ndjeshëm më e ulët krahasuar me atë të shënuar një vit më parë. Importet nga vendet anëtare të CEFTA-s shënuan një rritje të lehtë prej 1.2% në terma vjetorë, kryesisht si pasojë e rritjes së importit të energjisë elektrike nga Serbia.

40 Në terma sasiorë, në vitin 2012 importi i energjisë shënoi rritje me rreth 12.7%.41 Çmimi i energjisë elektrike për MWh të importuar shënoi rritje me rreth 18.9% në terma vjetorë

në vitin 2012.42 Gjatë periudhës 2005-2012, kjo kategori zuri rreth 56.2% të importeve totale.

Raporti Vjetor 2012


• shërbimet,tëardhuratdhetransfertatkorentePrurjet financiare neto të llogarisë së shërbimeve, të të ardhurave dhe të transfertave korente, shënuan një rënie të lehtë prej rreth 0.3% në terma vjetorë gjatë nëntëmujorit të parë të vitit 2012. Tkurrja e suficitit në llogarinë e të ardhurave neto si dhe rënia e suficitit në llogarinë e transfertave korente ishin dy faktorët kryesorë në përcaktimin e kësaj ecurie. Vlera e kombinuar e këtyre zërave financoi rreth 55% të deficitit tregtar të regjistruar në nëntë muajt e parë të vitit 2012.

Suficiti i llogarisë së shërbimeve u zgjerua me rreth 79.0% gjatë nëntë muajve të parë të vitit 2012 krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit paraardhës, duke kontribuar ndjeshëm në ngushtimin e deficitit korent. Zgjerimi i suficitit në këtë llogari ishte pasojë kryesisht e përmirësimit të ndjeshëm të të ardhurave neto nga shërbimet e udhëtimit, në veçanti gjatë tremujorit të tretë të vitit, i cili përkon dhe me sezonin turistik në vend.

Bilanci neto i llogarisë së të ardhurave rezultoi në suficit prej 8.7 milionë eurosh gjatë nëntëmujorit të parë të vitit 2012, në rënie me rreth 73.6% në terma vjetorë. Kahu i zhvillimeve në këtë llogari u përcaktua kryesisht nga rënia e kompensimit të punonjësve me rreth 21.6% në terma vjetorë. Në të njëjtin drejtim ndikoi dhe deficiti neto i të ardhurave nga investimet, i cili u zgjerua me rreth 5.2% krahasuar me të njëjtën periudhë një vit më parë. Nëntëmujori i parë i vitit 2012 u karakterizua nga një rritje me rreth 9.4% e riatdhesimit të të ardhurave nga investimet. Deficiti i të ardhurave nga investimet e huaja direkte u thellua me rreth 63.9% në terma vjetorë gjatë nëntë muajve të parë të vitit 2012. Zhvillime pozitive u shënuan në të ardhurat nga investimet e portofolit neto, të cilat shënuan rritje në terma vjetorë. Pagesat e interesave mbi borxhin kanë ulur detyrimet e vendit tonë me rreth 85.2 milionë euro në periudhën e analizuar.

Suficiti i llogarisë së transfertave korente, burim i rëndësishëm në financimin e deficitit korent, u ngushta me rreth 7.6% në terma vjetorë. Ngushtimi i suficitit të kësaj llogarie u ndikua kryesisht prej rënies në zërat e transfertave korente të tjera. Vijimësia e prirjes rënëse të remitancave si pasojë e përkeqësimit të ekonomive në vendet rezidente të emigrantëve që prej gjysmës së dytë të vitit 2008, ka luajtur rolin kryesor në këtë zhvillim. Në nëntëmujorin e parë të vitit 2012, dërgesat e emigrantëve neto shënuan rënie me rreth 4.4% në terma vjetorë. Raporti i tyre ndaj PBB-së llogaritet rreth 6.6% në periudhën e konsideruar. Niveli i financimit të deficitit tregtar prej dërgesave të emigrantëve ka ndjekur gjithashtu një prirje rënëse ndër vite, duke financuar vetëm 32.2% të deficitit tregtar të regjistruar në nëntë muajt e parë të vitit 201243.

• llogariakaPitaledhefinanciareFlukset neto në llogarinë kapitale dhe financiare regjistruan një bilanc pozitiv prej 607.4 milionë eurosh gjatë nëntë muajve të parë të vitit 2012, duke

43 Në vitin 2004, dërgesat e emigrantëve financonin rreth 60.6% të deficitit tregtar. Ndër vite raporti i financimit ka ndjekur një trajektore rënëse duke financuar në vitin 2011 vetëm 30.7% të këtij deficiti.

Raporti Vjetor2012


siguruar mbulimin e deficitit korent në masën 90.5%. Flukset neto në këtë llogari rezultuan rreth 6.5% më të ulëta në terma vjetorë dhe përbëjnë rreth 8.3% të PBB-së. Bazuar në shpërndarjen në detyrime dhe mjete, pjesa më e madhe e flukseve financiare hyrëse (detyrimet) ishin në trajtën e investimeve të huaja direkte dhe investimeve të tjera, ku një rol kryesor luan huamarrja private dhe ajo shtetërore. Në flukset financiare dalëse (mjete), rolin kryesor e luajtën monedhat dhe depozitat e sistemit bankar vendas jashtë.

Gjatë nëntëmujorit të parë të vitit 2012, investimet e huaja direkte neto (hyrëse – dalëse) rezultuan rreth 541.4 milionë euro, ose rreth 21.2% më të larta krahasuar me të njëjtën periudhë një vit më parë. Analiza e dinamikës vjetore së IHD-ve tregon se rritja e tyre i detyrohet hyrjes së kapitaleve në formën e letrave me vlerë të pasurisë (aksione) dhe riinvestimeve të fitimeve të investimit direkt të cilat pësuan një rritje të lehtë me rreth 4.7% në terma vjetorë. Në periudhën e konsideruar, transaksionet e borxhit (dalëse) ndërmjet kompanive

shënuan një vlerë prej 27.2 milionë eurosh, nga 95.5 milionë euro që ishin në të njëjtën periudhë një vit më parë.

Investimet e portofolit neto për nëntë muajt e parë të vitit 2012 kontribuuan në rritjen e mjeteve vendase të investuara në ekonomitë e huaja me rreth 35.1 milionë euro. Në terma vjetorë, investimet e portofolit neto shënuan rënie me rreth 53.1%. Llogaria e investimeve të tjera neto u mbyll me një bilanc pozitiv, duke kontribuar me rreth 35.2 milionë euro në rritjen e detyrimeve të rezidentëve ndaj jorezidentëve.

Stoku i rezervës valutore në fund të periudhës ishte rreth 2,024.3 milionë euro, i mjaftueshëm për mbulimin e 4.5 muaj importe mallrash dhe shërbimesh.

II.3 ZHVILLIMET MONETARE DHE TREGJET FINANCIARE

II.3.1 ZHVILLIMET MONETARE44

Zhvillimet monetare gjatë vitit 2012 janë karakterizuar nga ngadalësimi i ritmeve të zgjerimit monetar, në përputhje me kërkesën në rënie për mjete monetare të agjentëve ekonomikë. Sjellja konsoliduese e autoritetit fiskal, e shoqëruar me politikat e disa bankave për të ulur investimet në letrat me vlerë të qeverisë, kanë ndikuar në një kontribut negativ të sektorit publik në krijimin e parasë gjatë vitit. Ndërkohë, kërkesa e ulët për para e agjentëve ekonomikë privatë dhe përqasja më e kujdesshme e bankave ndaj rrezikut të kredisë,

44 Të dhënat monetare për muajin dhjetor 2012 janë paraprake dhe të papublikuara.

Grafik 26. Llogaria financiare dhe zërat kryesorë (në milionë euro, neto).


-400

-200

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

9M '12

IHDInvestime portofoli

Investime të tjeraLlogaria financiare

Raporti Vjetor 2012


kanë përcaktuar ecurinë e dobët të portofolit të kredisë dhe kontributin e saj në rënien e kërkesës për para. Zgjerimi i masës monetare në ekonomi ka marrë kryesisht trajtën e mjeteve valutore neto, i mbështetur nga zhvillimet pozitive në sektorin e jashtëm. Në tërësi zhvillimet monetare gjatë vitit kanë treguar për presione të ulta inflacioniste mbi ecurinë e çmimeve të konsumit për periudhën afatmesme.

• agregatimonetarm3Treguesi i parasë së gjerë, agregati M3, u zgjerua me ritme të qëndrueshme në periudhën janar-gusht duke shënuar një rritje prej 8.5% në terma mesatarë vjetorë. Në muajt në vijim ky tregues ka ndjekur një trajektore ngadalësuese, duke regjistruar një normë prej 5.0% në fund të muajit dhjetor. Ritmet më të larta të zgjerimit të masës monetare gjatë tetë muajve të parë të vitit janë mbështetur gjerësisht nga flukset pozitive të bilancit të pagesave si dhe nga

Grafik 27. Ecuria e kërkesës për para; ecuria e komponentëve të kërkesës për para.


-0.1

-0.05

0

0.05

0.1

0.15

0.2

Dhjetor '03

Dhjetor '04

Dhjetor '05

Dhjetor '06

Dhjetor '07

Dhjetor '08

Dhjetor '09

Dhjetor ‘10

Dhjetor '11

Dhjetor '12

Kontribute në rritjen e M3

Pretendime neto ndaj qeverisëMjete valutore netoKredia për ekonominëTë tjera netoRritje vjetore M3

-20%

-10%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

Dhjetor '08

Maj-09

Tetor-09

Mars-10

Gusht

-10

Janar-11

Qershor-11

Nentor-11

Prill-12

Shtator-12

rritje vjetore

Kredi për sektorin privatPretendime neto ndaj qeverisëMjete valutore netoM3

Grafik 28. Rritje vjetore e agregatëve monetarë.


-5%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

Dhjetor '07

Qershor-08

Dhjetor '08

Qershor-09

Dhjetor-

09

Qershor-10

Dhjetor-10

Qershor-11

Dhjetor-11

Qershor-12

Dhjetor-12

rritje vjetore (deflatuar për IÇK)

M3 Krediti i brendshëm

2.5

3.0

3.5

4.0

Dhjetor-

06

Qershor-07

Dhjetor-

07

Qershor-08

Dhjetor-

08

Qershor-09

Dhjetor-

09

Qershor-10

Dhjetor-

10

Qershor-11

Dhjetor-

11

Qershor-12

Dhjetor-

12

Shumëzuesi i parasë

Raporti Vjetor2012


ritmet më të shpejta të zgjerimit të kredisë për ekonominë, krahasuar me periudhën në vijim. Përgjatë gjithë vitit, mjetet valutore neto të sistemit bankar kanë vijuar të jenë mbështetësi kryesor në zgjerimin e masës monetare, me një kontribut mesatar prej 7.5 pikësh përqindje në rritjen e M3. Ndërkohë, ngadalësimi i agregatit M3 në pjesën e mbetur të vitit (shtator-dhjetor) është ndikuar kryesisht nga krijimi më i ulët i parasë në monedhë të huaj.

Megjithë normat në rritje të monetizimit dhe gjendjen e mirë të likuiditetit në sistemin bankar, ndërmjetësimi financiar gjatë këtij viti është ngadalësuar. Kontributi i kredisë për ekonominë në rritjen e masës monetare rezultoi rreth 3.8 pikë përqindje. Normat e ndërmjetësimit në monedhë të huaj shënuan një rënie graduale përgjatë gjithë vitit, ku spikat një rënie më e ndjeshme në gjysmën e dytë të vitit.

• komPonentinëlekëiParasësëgjerë,agregatim2Ecuria e treguesit të parasë në monedhë vendase, agregati M2, ka ndjekur një trajektore të ngjashme me atë të parasë së gjerë. Ai shënoi një rritje më të shpejtë gjatë tetë muajve të parë, prej mesatarisht 5.8% dhe një ngadalësim gradual në pjesën e mbetur të vitit. Në fund të muajit dhjetor, agregati M2 shënoi një normë vjetore rritjeje prej 3.5%. Zgjerimi i masës monetare në lekë është mbështetur nga kërkesa më e lartë për mjete monetare në monedhë vendase krahasuar me ato në valutë. Politika monetare akomoduese e ndjekur nga Banka e Shqipërisë përgjatë gjithë vitit45 ka shërbyer si nxitës për rritjen e kreditimit në monedhën vendase.

Prirja ngadalësuese e agregatit M2 është ndikuar në një masë të gjerë nga tkurrja e financimit të bankave për sektorin publik. Kontributi negativ i sektorit publik në ekspansionin monetar ka reflektuar jo vetëm një kërkesë më të ulët të autoritetit fiskal për mjete monetare, por edhe politikat e disa bankave për

45 Banka e Shqipërisë gjatë vitit 2012 ka ulur tre herë normën bazë të interesit me nga 25 pikë përqindje në muajt janar, mars dhe korrik duke e çuar atë në 4%.

Grafik 29. Ndërmjetësimi sipas monedhës; ecuria e monetizimit.


0%

20%

40%

60%

80%

2006T4

2007T4

2008T4

2009T4

2010T4

2011T4

2012T1

2012T2

2012T3

2012T4

Depozita/PBB

Depozita/PBB

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

2006T4

2007T4

2008T4

2009T4

2010T4

2011T4

2012T1

2012T2

2012T3

2012T4

Ndërmjetësimi financiar

në lekë në valutë total

Raporti Vjetor 2012


investimet në tregun primar. Raporti i parasë jashtë bankave ndaj agregatit M2 ka konfirmuar rënie graduale, duke shënuar 28.8% në fund të vitit, ose rreth 1.3 pikë përqindje më i ulët se një vit më parë. Kjo sjellje, ka dëshmuar kërkesën në rënie të individëve për mjete monetare likuide dhe konfirmon edhe sjelljen e tyre të orientuar më shumë drejt kursimit46.

Gjatë vitit 2012 individët kanë qenë aktiv në vendosjen e kursimeve të tyre në bono thesari dhe obligacione, duke ndikuar kështu në ngadalësimin e ritmeve të rritjes së depozitave në lekë. Depozitat në lekë janë rritur me 7.3% në terma mesatarë vjetorë, ose rreth 4 pikë përqindje më pak se një vit më parë. Depozitat e individëve rezultojnë me rritjen më të qëndrueshme dhe zgjerimi

46 Vrojtimi i besimit të konsumatorit për katër tremujorë radhazi ka treguar se individët kanë qenë të prirur drejt kursimit gjatë vitit 2012, megjithëse e ngadalësuar në tremujorin e fundit.

Grafik 30. Agregatë të tjerë monetarë; paraja jashtë bankave ndaj agregatit në lekë.


-4%

-2%

0%

2%

4%

6%

8%

10%

12%

14%

Dhjetor-09

Qershor

-10

Dhjetor-10

Qershor

-11

Dhjetor-11

Qershor

-12

Dhjetor-12

baza monetare M3 M2

25%

30%

35%

40%

Dhjetor

-06

Qershor

-07

Dhjetor

-07

Qershor

-08

Dhjetor

-08

Qershor

-09

Dhjetor

-09

Qershor

-10

Dhjetor

-10

Qershor

-11

Dhjetor

-11

Qershor

-12

Dhjetor

-12

PJB/M2

Grafik 31. Ecuria e depozitave në lekë dhe valute sipas agjentëve ekonomikë.


-0.04

0

0.04

0.08

0.12

0.16

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Individë DPA Biznese DPAIndividë DMA Biznese DMADepozitat në lekë

-5%

5%

15%

25%

35%

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Individë DPA Biznese DPAIndividë DMA Biznese DMADepozitat në valutë

Raporti Vjetor2012


i tyre është mbështetur gjerësisht nga ndërmjetësimi më i lartë financiar në monedhën vendase. Struktura kohore e depozitave në lekë konfirmon dominimin nga depozitat me afat.

• komPonentinëvalutëiParasësëgjerë,dePozitatnëvalutëStoku i depozitave në valutë ka shënuar një rritje mesatare vjetore me rreth 11.8%, një ngadalësim ky me rreth 6.6 pikë përqindje kundrejt një viti më parë. Ecuria e depozitave në valutë ka reflektuar zhvillimet pozitive të sektorit të jashtëm dhe krijimin më të ulët të parasë në monedhë të huaj. Flukset e larta valutore gjatë muajve të verës, si zakonisht, kanë qenë burimi kryesor i rritjes sezonale të depozitave në tremujorin e tretë. Këto zhvillime mbështesin kryesisht rritjen e depozitave të individëve, të cilat japin kontributin më të lartë në zgjerimin e stokut total. Njëkohësisht, aktiviteti eksportues i bizneseve në sektorë të caktuar të ekonomisë, ka ndikuar në rritjen e depozitave të biznesit gjatë tremujorit të tretë të vitit. Megjithatë, depozitat e biznesit në valutë rezultojnë të luhatshme, në varësi të nevojave për likuiditet dhe aktivitetit ekonomik të tyre në periudha të ndryshme të vitit.

• kreditimiiekonomisë47

Gjatë vitit 2012, financimi i ekonomisë me kredi bankare ka qenë i ulët dhe i segmentuar. Zgjerimi i kredisë për ekonominë në këtë vit ishte 12.8 miliardë lekë, ose sa 22% e fluksit të regjistruar në vitin e mëparshëm dhe i përqendruar në segmente të veçanta të tregut. Rritja vjetore e saj është ngadalësuar ndjeshëm dhe në fund të vitit qëndron në 2.4%, nga 12.2% që shënonte në fund të vitit 2011. Raporti i kredisë për ekonominë ndaj PBB-së ka shënuar rënie pas tremujorit të parë të vitit dhe në fund të tij vlerësohet në 41.1%, ose 0.6 pikë përqindje më i ulët se në fund të vitit të kaluar.

47 Kjo analizë bazohet në të dhënat monetare.

Grafik 32. Ecuria e kredisë për ekonominë.


-20

-10

0

10

20

30

40

T1-08

T2-08

T3-08

T4-08

T1-09

T2-09

T3-09

T4-09

T1-10

T2-10

T3-10

T4-10

T1-11

T2-11

T3-11

T4-11

T1-12

T2-12

T3-12

T4-12

ndërmarrje shtetëroresektori privat

Ndryshim tremujor, mld lekë

-2.0

0.0

2.0

4.0

6.0

8.0

10.0

12.0

14.0

16.0

18.0

20.0

- 0.05

0

0.05

0.1

0.15

0.2

0.25

0.3

0.35

0.4

0.45

0.5

2004/4

2005/4

2006/4

2007/4

2008/4

2009/4

2010/4

2011/4

2012/4

Ndryshimi i raportit Kredi/PBB (pp, djathtas)Kredi/PBB (%, majtas)

Raporti Vjetor 2012


Kredia për ekonominë është zhvilluar në kushtet e ngadalësimit të aktivitetit ekonomik në vend dhe pasigurive të sektorit privat e atij bankar për zhvillimet në të ardhmen. Këta faktorë janë reflektuar si në kahun e kërkesës, ashtu edhe atë të ofertës për kredi. Ecuria e dobët e konsumit në vend dhe hezitimi i konsumatorëve për investime janë reflektuar në vijimësinë e orientimit të tyre drejt kursimit. Në prani të ngadalësimit të kërkesës agregate në ekonomi, edhe kërkesa e bizneseve për financim ka qenë ndjeshëm më e ulët kundrejt viteve të mëparshme. Nga ana tjetër, sistemi bankar, edhe pse në kushte të kënaqshme të likuiditetit dhe kapitalizimit, ka ndjekur një përqasje më të kujdesshme në kreditim. Kjo sjellje është materializuar sidomos në shtrëngimin e kushteve të kreditimit për bizneset dhe dëshmon për faktorizim të një rreziku më të lartë të kredisë nga ana e sistemit bankar.

HAPËSIRË INFORMUESE 2: PËRMBLEDHJE E INFORMACIONIT NGA VROJTIMI I AKTIVITETIT KREDITUES GJATË VITIT 2012.

Vrojtimi i aktivitetit kreditues mundëson analizën cilësore të aspekteve që lidhen me ofertën dhe kërkesën për kredi të bizneseve dhe të individëve. Kjo hapësirë informuese përmbledh të dhënat e këtij vrojtimi për të përshkruar faktorët që kanë ndikuar ofertën dhe kërkesën për kredi, si dhe kushtet dhe kriteret që janë zbatuar pët klientët gjatë vitit 201248.

Nga vrojtimet rezulton se bankat shtrënguan lehtë standardet e kredidhënies për bizneset gjatë vitit 2012. Balanca neto e standardeve, pasi u përmirësua pak në tremujorin e parë, qëndroi konstante (na kahun shtrëngues) në tre tremujorët e tjerë të vitit 2012. Përqindja neto e bankave që shtrënguan standardet shënoi vlerën rreth 7% në tre tremujorët e fundit të vitit. Në të njëjtën kohë, standardet e kredisë për individët ndaluan prirjen shtrënguese në tremujorin e dytë dhe ngelën të

48 Agregimi i rezultateve të vrojtimit të aktivitetit kreditues bazohet në një metodologji të standardizuar dhe të përdorur gjerësisht nga bankat qendrore. Prandaj rezultatet e këtij vrojtimi janë të krahasueshme me vrojtimet e organizuara edhe nga banka të tjera qendrore. Disa nga bankat qendrore më të zhvilluara të cilat organizojnë vrojtimin e aktivitetit kreditues janë Rezerva Federale (që nga vitit 1967), Banka Qendrore Evropiane (që nga vitit 2003), Banka e Anglisë (që nga viti 2007) dhe Banka e Japonisë (që nga viti 2000).

Grafik 33. Standardet e kredidhënies, për bizneset dhe individët, në Shqipëri dhe vendet e Eurozonës, në balancë neto*.

* Balanca neto është e shprehur si përqindje neto e bankave që kanë lehtësuar standardet dhe kur është pozitive tregon për lehtësim të standardeve, ndërsa kur është negative tregon për shtrëngim të tyre.

Burimi: Vrojtimi i aktivitetit kreditues, Banka Qendrore Evropiane dhe Banka e Shqipërisë.

-80

-60

-40

-20

0

20

2005T2

2005T3

2005T4

2006T1

2006T2

2006T3

2006T4

2007T1

2007T2

2007T3

2007T4

2008T1

2008T2

2008T3

2008T4

2009T1

2009T2

2009T3

2009T4

2010T1

2010T2

2010T3

2010T4

2011T1

2011T2

2011T3

2011T4

2012T1

2012T2

2012T3

2012T4

Shqipëri Vendet e Eurozonës

Biznese

-30

-20

-10

0

10

20

30

-80

-60

-40

-20

0

20

40

60

80

2005T2

2005T3

2005T4

2006T1

2006T2

2006T3

2006T4

2007T1

2007T2

2007T3

2007T4

2008T1

2008T2

2008T3

2008T4

2009T1

2009T2

2009T3

2009T4

2010T1

2010T2

2010T3

2010T4

2011T1

2011T2

2011T3

2011T4

2012T1

2012T2

2012T3

2012T4

Shqipëri (bm) Vendet e Eurozonës (bd)

Individë

Raporti Vjetor2012


pandryshuara deri në fund të vitit. Ecuria e standardeve të kredidhënies në vendin tonë gjatë vitit 2012 është e ngjashme me atë të vendeve të Eurozonës (grafiku). Standardet e kredisë për vendet e Eurozonës, të cilat zakonisht paraprijnë zhvillimet e atyre në vendin tonë, janë shtrënguar si për bizneset, ashtu edhe për individët gjatë kësaj periudhe.

Shtrëngimi i standardeve për bizneset dhe ngurrimi për të lehtësuar standardet për individët49 është ndikuar nga disa faktorë pengues gjatë vitit 2012. Për bizneset, faktorët kryesorë ishin problemet specifike të sektorit, situata makroekonomike dhe gjendja e kredive me probleme, ndërsa për individët faktorët kryesorë ishin gjendja financiare e konsumatorëve dhe ecuria e tregut të pasurive të paluajtshme. Intensiteti me të cilin faktorët kanë vepruar në kahun shtrëngues gjatë vitit 2012 është pak më i lartë në krahasim me një vit më parë.

Ndryshimi në termat dhe kushtet e huadhënies që bankat kanë zbatuar për bizneset ka qenë në krahun shtrëngues, në zbatim të forcimit të standardeve. Kjo prirje është regjistruar si për kushtet monetare ashtu dhe për ato me natyrë jo-monetare. Për individët, bankat kanë zbatuar politikën shtrënguese nëpërmjet kushteve jo-monetare të tilla si ulje e madhësisë së kredisë, rritje e kërkesës për kolateral dhe ulje e raportit të këstit të kredisë ndaj të ardhurave. Ndërsa, kushtet me natyrë monetare si marzhi mesatar apo ai për kreditë me rrezik dhe komisionet janë lehtësuar për individët gjatë gjashtëmujorit të dytë.

Kërkesa e bizneseve dhe e individëve për kredi në përgjithësi ishte në rënie gjatë vitit 2012, sipas raportimeve të bankave. Pasi shënoi vlera negative gjatë tre tremujorëve të parë të vitit, kërkesa neto50 për bizneset është kthyer në pozitive në tremujorin e fundit të vitit. Faktori kryesor që ndikoi kërkesën e ulët të bizneseve për kredi ishte situata makroekonomike. Për individët, besimi i ulët në ekonomi dhe përdorimi i burimeve alternative ishin faktorë përcaktues në rënien e kërkesës. Zhvillimet në kërkesën e agjentëve ekonomikë në vendet e Eurozonës tregojnë për rënie të saj gjatë gjithë vitit 2012.

49 Pavarësisht pritjeve për lehtësim që bankat kanë shfaqur gjatë tre vrojtimeve të fundit të zhvilluara gjatë vitit 2012.

50 E matur si diferencë në pikë përqindjeje e përgjigjeve për rritje ndaj atyre për ulje.

Grafik 34. Kërkesa e bizneseve dhe e individëve për kredi, në Shqipëri dhe në vendet e Eurozonës, në balancë neto*.

* Balanca neto është e shprehur si përqindje neto e bankave që janë shprehur për rritje të kërkesës.Burimi: Vrojtimi i aktivitetit kreditues, Banka Qendrore Evropiane dhe Banka e Shqipërisë.

-30

-20

-10

0

10

20

30

40

-60

-40

-20

0

20

40

60

80

2006T4

2007T1

2007T2

2007T3

2007T4

2008T1

2008T2

2008T3

2008T4

2009T1

2009T2

2009T3

2009T4

2010T1

2010T2

2010T3

2010T4

2011T1

2011T2

2011T3

2011T4

2012T1

2012T2

2012T3

2012T4

Shqipëri (bm) Vendet e Eurozonës (bd) Shqipëri (bm) Vendet e Eurozonës (bd)

Biznese

-40

-30

-20

-10

0

10

20

30

40

-80

-60

-40

-20

0

20

40

60

80

2006T4

2007T1

2007T2

2007T3

2007T4

2008T1

2008T2

2008T3

2008T4

2009T1

2009T2

2009T3

2009T4

2010T1

2010T2

2010T3

2010T4

2011T1

2011T2

2011T3

2011T4

2012T1

2012T2

2012T3

2012T4

Individë

Raporti Vjetor 2012


Kërkesa e ndërmarrjeve shtetërore për financim ka përbërë një burim të rëndësishëm të rritjes së kredisë për ekonominë. Fluksi i rritjes së kredisë për këto biznese ishte rreth 5 miliardë lekë gjatë këtij viti, ose rreth 40% e zgjerimit të kredisë. Pjesa më e madhe e tij ka qenë kredi afatshkurtër, e përqendruar në sektorin e energjisë. Në fund të vitit 2012, pesha e kredisë për ndërmarrjet shtetërore në kredinë për ekonominë është 4.3%, nga 3.4% që ishte një vit më parë.

Viti 2012 është karakterizuar nga zhvendosja e kreditimit të ekonomisë nga monedhat e huaja në lekë. Kjo dukuri e nisur në dy-tre vitet e fundit, ishte mjaft e dukshme gjatë këtij viti. Kredia në lekë është zgjeruar me 26.3 miliardë lekë, duke ruajtur ritme të larta të rritjes. Rritja vjetore e saj shënoi mesatarisht 17.2% në 11 muajt e parë të vitit dhe u reduktua në muajin dhjetor në vlerën 13.9%, si rrjedhojë e efektit bazë të rritjes së lartë në dhjetor të vitit të kaluar. Nga ana tjetër, kredia në valutë ka shfaqur një ecuri mjaft të dobët në vitin 2012. Stoku i saj është tkurrur me 13.5 miliardë lekë gjatë këtij viti, të përqendruar kryesisht në tremujorin e katërt të tij. Për rrjedhojë, në fund të vitit, portofoli i kredisë në valutë është 3.8% më i ulët se në fund të vitit të mëparshëm. Zhvendosja e kreditimit drejt monedhës vendase gjatë këtij viti, krahas rritjes së preferencës për të nga ana e agjentëve ekonomikë dhe bankave, ka ardhur edhe si pasojë e shlyerjes së lartë të kredive në valutë nga ana e sektorit privat, si dhe nga zëvendësimi i një pjese të kredisë në valutë të ndërmarrjeve shtetërore me kredi në lekë. Këto zhvillime e kanë reduktuar më tej peshën e kredisë në valutë në ekonomi. Në fund të vitit 2012, ajo përbën rreth 61% të kredisë për ekonominë, ose 4 pikë përqindje më pak se një vit më parë dhe 10 pikë përqindje më pak se në fund të vitit 200851.

Kreditimi i sektorit privat është shfaqur i dobët gjatë vitit 2012, karakterizuar nga flukse të vogla pozitive në tre tremujorët e parë të vitit dhe tkurrje të ndjeshme në tremujorin e fundit të tij. Zgjerimi i kredisë për sektorin privat prej

51 Viti në të cilin pesha e kredisë në valutë arriti nivelin më të lartë.

Grafik 35. Ecuria e kredisë për ekonominë sipas monedhës.


-10%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

12/2008

12/2009

12/2010

12/2011

12/2012

Kredia për ekonominë Lekë Valutë

Rritje vjetore

- 20

- 10

0

10

20

30

40

T1-08

T2-08

T3-08

T4-08

T1-09

T2-09

T3-09

T4-09

T1-10

T2-10

T3-10

T4-10

T1-11

T2-11

T3-11

T4-11

T1-12

T2-12

T3-12

T4-12

Valutë Lekë


Raporti Vjetor2012


7.7 miliardë lekësh dhe rritja e saj vjetore në fund të vitit prej 1.5% qëndrojnë në nivele të ulëta historike.

Kredia për biznese private është ngadalësuar ndjeshëm gjatë vitit 2012. Rritja e financimit bankar për ta ishte rreth 7 miliardë lekë gjatë këtij viti, duke shënuar nivele të ulëta historike. Ecuria e dobët e kredisë për biznese ka qenë më e pranishme pas tremujorit të parë të vitit dhe kulmoi në tremujorin e fundit të tij, me tkurrjen e tepricës së saj. Rritja e ulët e stokut të kredisë është ndikuar ndjeshëm nga shlyerjet e parakohshme të detyrimeve të bizneseve ndaj sektorit bankar, duke dëshmuar për uljen e përdorimit të levës financiare në ekonomi dhe për një korrektim të mundshëm të bilanceve të bizneseve. Një fenomen i tillë ishte veçanërisht i pranishëm në tremujorin e fundit të vitit 2012, në kredinë për investime në valutë. Këto zhvillime janë reflektuar në ngadalësimin e vazhdueshëm të rritjes vjetore të kredisë për biznese. Në fund

Grafik 37. Ecuria e kredisë për biznese sipas qëllimit*.

* Ndryshimi tremujor i kredisë për investime në tremujorin e katërt 2011 nuk përfshin rritjen si rrjedhojë e riklasifikimit.


-10

-5

0

5

10

15

20

25


Likuiditet Investime


0

0.1

0.2

0.3

0.4

0.5

0.6

12/2008

6/2009

12/2009

6/2010

12/2010

6/2011

12/2011

6/2012

12/2012

Likuiditet Investime

Rritje vjetore

Grafik 36. Ecuria e kredisë për sektorin privat sipas agjentëve ekonomikë.


-10

-5

0

5

10

15

20

25

30

35


Individë Biznese private


-10%

-5 %

0 %

5 %

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

12/2008

12/2009

12/2010

12/2011

12/2012

KSP Biznese Individë

Rritje vjetore

Raporti Vjetor 2012


të vitit 2012, ajo rezultoi 1.9%, nga 15.3% që shënonte në fund të vitit të mëparshëm52.

Burimi kryesor i rritjes së pakët të kredisë për biznese gjatë vitit 2012 ishte kredia për investime. Ndonëse në nivele më të ulëta në krahasim me vitin e mëparshëm, ajo regjistroi flukse pozitive në tre tremujorët e parë të vitit, por u tkurr ndjeshëm në tremujorin e fundit të tij. Rritja vjetore e saj, pasi mbeti e qëndrueshme në rreth 15.0% në gjysmën e parë të vitit, filloi të ngadalësohet në gjysmën e dytë të tij, duke e përshpejtuar këtë trend në tremujorin e katërt. Në fund të vitit, ajo qëndron në 4.3% nga 16.6% që shënonte një vit më parë. Ndërkohë, kredia për likuiditet ka shfaqur ecuri të dobët gjatë gjithë vitit 2012, e ndikuar nga shlyerjet e larta. Rritja vjetore e saj është reduktuar ndjeshëm, duke zbritur në 2.0% në fund të tij, nga 19.1% që shënonte në fund të vitit të mëparshëm.

Shpërndarja e kredisë për biznese (private e publike) sipas sektorëve të ekonomisë ka qenë në linjë me zhvillimet në aktivitetin ekonomik gjatë vitit 2012. Bankat kanë financuar kryesisht aktivitetin në sektorin e industrisë (degën e energjisë) dhe sektorin e shërbimeve (tregti, hotele e restorante). Kreditimi më i pakët gjatë këtij viti është reflektuar në të gjithë sektorët e ekonomisë. Rritjet vjetore të kredisë për sektorët e industrisë, tregtisë dhe të shërbimeve të tjera janë ngadalësuar kundrejt vitit të mëparshëm dhe në fund të vitit 2012 qëndrojnë përkatësisht në 10.4%, 7.2% dhe 8.7%. Ndërkohë, tkurrja e aktivitetit në sektorin e ndërtimit gjatë tre tremujorëve të vitit 2012 është shoqëruar edhe me financim të pakët bankar për të. Në

52 Në muajin dhjetor të vitit 2011, u risklasifikua sipas qëllimit të përdorimit portofoli i kredisë së një nga bankat raportuese. Riklasifikimi çoi në reduktimin e stokut të kredisë hipotekore të individëve me 5.77 miliardë lekë dhe rritjen me po të njëjtën masë të stokut të kredisë për investime të bizneseve gjatë muajit dhjetor. Si rrjedhojë e këtij riklasifikimi, ndryshimet vjetore të kredisë për biznese për periudhën dhjetor 2011 – nëntor 2012 kanë një zhvendosje pozitive prej mesatarisht 1.7 pikë përqindje, kurse ato të portofolit të kredisë për investime kanë një zhvendosje pozitive prej mesatarisht 3.2 pikë përqindje.

Grafik 38. Ecuria e kredisë për biznese sipas sektorëve.


-0.2

-0.1

0

0.1

0.2

0.3

0.4

0.5

0.6

12/2008

6/2009

12/2009

6/2010

12/2010

6/2011

12/2011

6/2012

12/2012

Industria (28%)Shërbime të tjera (11%)Tregti, hotele, restorante (39%)

Ndryshime vjetore, %

Shënim: Në kllapa jepet pesha që zë kredia për secilin sektor në kredinë për biznese.

-20 -10 0 10 20 30 40 50 60 70

2008

2009

2010

2011

2012

IndustriaNdërtimiTregti, hotele, restorante

Shërbime të tjeraBujqësia

Ndryshime vjetore, mld lekë

Raporti Vjetor2012


fund të vitit 2012, kredia për këtë sektor është rreth 10.5% më e ulët se një vit më parë.

Gjatë vitit 2012, kredia për individë ka patur një ecuri të dobët. Në një krahasim historik, zgjerimi i kredisë gjatë këtij viti, prej rreth 0.7 miliardë lekësh, ishte më i ulëti në 10 vitet e fundit. Kërkesa e individëve për kredi ka qenë e ulët, pavarësisht lehtësimit relativ të kushteve të kreditimit dhe normave në rënie të interesit gjatë këtij viti. Pasiguritë e perceptuara prej individëve për të ardhmen janë manifestuar në një sjellje hezituese në kryerjen e shpenzimeve e veçanërisht në ndërmarrjen e investimeve dhe të detyrimeve financiare afatgjata. Në fund të vitit, ajo është 0.5% më e lartë se një vit më parë53.

Tendencat e mësipërme kanë qenë më të pranishme në kredinë hipotekare, për vetë natyrën afatgjatë që ka ky lloj financimi. Ky portofol është tkurrur me rreth 0.46 miliardë lekë në vitin 2012, dhe në fund të tij është rreth 0.4% më i ulët se një vit më parë. Kredia për financimin e konsumit ka patur një ecuri krahasimisht më të mirë, ndonëse jo sa në vitin e mëparshëm. Rritja e saj vjetore është ngadalësuar në gjysmën e parë të vitit dhe është luhatur rreth vlerës 2.6% në pjesën e dytë të tij.

53 Efekti i riklasifikimit të portofolit të kredisë është materializuar në një reduktim të normave vjetore të rritjes së kredisë për individë me rreth 3.8 pikë përqindje në periudhën dhjetor 2011 – nëntor 2012. Efekti i këtij riklasifikim në kredinë hipotekore është reduktim i rritjes vjetore të saj me mesatarisht 5.1 pikë përqindje gjatë kësaj periudhe.

Grafik 39. Ecuria e kredisë për individë sipas qëllimit*.

* Ndryshimi tremujor i kredisë hipotekore në tremujorin e katërt 2011 nuk përfshin reduktimin si rrjedhojë e riklasifikimit.


-4

-2

0

2

4

6

8

10

12



-0.15

- 0.1

-0.05

0

0.05

0.1

0.15

0.2

0.25

0.3

0.35

12/2008

6/2009

12/2009

6/2010

12/2010

6/2011

12/2011

6/2012

12/2012

Kredia konsumatore Kredia hipotekore Kredia konsumatore Kredia hipotekore

Rritje vjetore, %

Raporti Vjetor 2012


HAPËSIRË INFORMUESE 3: ZHVILLIMET NË AKTIVITETIN KREDITUES NË VENDET E EVROPËS QENDRORE DHE JUGLINDORE54

Gjatë vitit 2012, vendet e Evropës Qendrore dhe Juglindore (EQJ) janë përballur me sfida të shumta si në ambientin e jashtëm ashtu edhe në atë vendas. Ky vit ka shënuar një përkeqësim të rëndësishëm në mjedisin e jashtëm ekonomik për këto vende. Thellimi i krizës së borxhit sovran të Eurozonës vlerësohet se ka ndikuar në reduktimin e eksporteve dhe të flukseve hyrëse të kapitalit në to. Në kushtet e mungesës së stimulit fiskal dhe të kërkesës së dobët private, aktiviteti ekonomik është tkurrur në disa prej tyre (Kroaci, Maqedoni, Serbi, Hungari e Çeki), ndërkohë që në vendet e tjera ai është ngadalësuar ndjeshëm. Në terma mesatarë, rritja e PBB-së për vendet e EQJ-së në vitin 2012 ka rënë në 0.1%, nga 2.8% që shënonte në vitin 2011.

Zhvillimet në kredi kanë qenë në linjë me ecurinë e aktivitetit ekonomik në këto vende. Rritja vjetore reale e kredisë për sektorin privat në vendet e EQJ-së është ngadalësuar ndjeshëm në vitin 2012, duke rënë mesatarisht me rreth 5 pikë përqindje kundrejt vitit 2011. Gjithashtu, në pjesën më të madhe të tyre, përfshirë edhe vendin tonë, raporti i kredive me probleme është rritur. Rreziku më i lartë i kredisë, krahas pasigurive të përgjithshme, ka nxitur një sjellje konservative të bankave në rajon. Kjo sjellje është ndikuar edhe nga financimi më i pakët nga bankat mëma si dhe nga kërkesat rregullative të Autoritetit Bankar Evropian. Të gjitha këto janë reflektuar në kushte të shtrënguara kreditimi gjatë këtij viti. Edhe pse pjesa më e madhe e bankave qendrore në vendet e EQJ-së kanë ndjekur politika monetare lehtësuese, norma mesatare reale e interesit të kredive për sektorin privat në shumë vende mbetet e lartë dhe në rritje krahasuar me vitin 2011.

Për të kuptuar arsyet pas ngadalësimit të ndjeshëm të kreditimit gjatë vitit 2012, u përditësua modeli mbi përcaktuesit e rritjes reale të kredisë në vendet e EQJ-së55. 54 Autorë të kësaj hapësire informuese janë E. Suljoti dhe S.Note. Departamenti i Politikës

Monetare, Banka e Shqipërisë. 55 Modeli shpjegon rritjen reale të kredisë për sektorin privat nëpërmjet rritjes reale

ekonomike, normës reale të interesit, rritjes reale të depozitave, rritjes reale të huamarrjes së huaj të bankave dhe raportit të kredive me probleme. Një shpjegim i këtij modeli është paraqitur në hapësirën informuese nr. 7 të Raportit Vjetor të Bankës së Shqipërisë, 2011 “Faktorët përcaktues të ecurisë së kredisë për sektorin privat në vendet e EQJ-së”.

Grafik 40. Kredia për sektorin privat dhe faktorët kryesorë përcaktues të saj në vendet e EQJ-së.

Burimi: Bankat qendrore dhe institutet e statistikave të vendeve përkatëse.

-

5

10

15

20

25

Shqipëri

Bullgari

Kroaci

Çeki

Hungari

Maqedoni

Poloni

Rumani

Serbi

Turqi

2008 2009 2010 2011 2012

2008 2009 2010 2011 20122008 2009 2010 2011 2012

Raporti i kredive me probleme

60

80

100

120

140

160

180

200

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Serbi

Hungari

Kroaci

MaqedoniPoloni

Turqi

ÇekiBullgari

Rumani

Kredia reale për sektorin privat, (indeks, 2007=100)

Shqipëri

-0.08-0.06-0.04-0.02

00.020.040.060.08

0.1

Shqipëri

Bullgari

Kroaci

Çeki

Hungari

Maqedoni

Poloni

Rumani

Serbi

Turqi

Rritja e PBB-së reale

80

90

100

110

120

130

140

Shqipëri

Bullgari

Kroaci

Çeki

Hungari

Maqedoni

Poloni

Rumani

Serbi

Turqi

Depozitat reale dhe detyrimet e huaja reale të bankave,(indeks, 2007=100)

Raporti Vjetor2012


Bazuar në këtë model, faktori më i rëndësishëm që ka ndikuar rënien e ritmeve të kreditimit është rritja e kredive me probleme në krahasim me një vit më parë. Gjithashtu, ecuria e dobët e ekonomisë është reflektuar në një kontribut më të vogël, dhe në disa vende negativ, të këtij faktori në rritjen e kredisë për sektorin privat. Së fundi, faktori i tretë me ndikim më të madh është rritja e normës reale të interesit në vitin 2012. Një pjesë e efektit negativ të këtyre faktorëve është balancuar nga ecuria më e mirë e burimeve të financimit të kredisë, veçanërisht atyre të brendshme, në pothuaj të gjitha vendet e EQJ-së.

Rezultatet e nxjerra nga vlerësimi ekonometrik edhe këtë vit evidentojnë si faktor përcaktues të ecurisë së kreditimit në vendet e EQJ-së ecurinë e ekonomisë dhe reduktimin e rreziqeve të përceptuara nga bankat, investitorët dhe agjentët ekonomikë. Të dy këta faktorë në një masë të madhe varen nga zhvillimet e pritura në vendet e Eurozonës, por edhe në besimin në politikat makroekonomike të ndjekura nga vendet përkatëse.

Grafik 41. Zbërthimi i rritjes vjetore reale të kredisë për sektorin privat në vitin 2011 dhe 2012.

Burimi: Llogaritje të autorëve, bazuar në të dhënat e bankave qendrore dhe instituteve të statistikave të vendeve përkatëse.

-30 -20 -10 -

10 20 30 40 50 60

Shqipëri

Bullgari

Kroaci

Çeki

Hungari

Maqedoni

Poloni

Rumani

Serbi

Turqi

Mbetja

Faktori specifik i vendit

Norma reale e interesit

Rritja reale e PBB-së

Rritja reale e depozitave

Rritja reale e huamarrjes së huaj


Rritja reale e kredisë

2011

-30 -20 -10 -

10 20 30 40 50 60

Shqipëri

Bullgari

Kroaci

Çeki

Hungari

Maqedoni

Poloni

Rumani

Serbi

Turqi

Mbetja

Faktori specifik i vendit

Norma reale e interesit

Rritja reale e PBB-së

Rritja reale e depozitave

Rritja reale e huamarrjes së huaj


Rritja reale e kredisë

2012

II.3.2 TREGJET FINANCIARE

Tregjet financiare janë karakterizuar nga një niveli i lartë likuiditeti, pritje të ankoruara për inflacionin dhe rënie e normave të interesit. Ecuria e treguesve nuk ka qenë e njëtrajtshme përgjatë vitit dhe për të gjithë segmentet e tregut. Lehtësimi i kushteve monetare nga Banka e Shqipërisë është përcjellë menjëherë në tregun ndërbankar, ku interesat për transaksionet midis bankave kanë qëndruar pranë normës bazë të interesit. Në të kundërt, yield-et e letrave me vlerë të qeverisë janë rritur në gjysmën e parë të vitit dhe kanë rënë në gjysmën e dytë. Rritje e konsiderueshme u evidentua në segmentin afatgjatë të tregut primar. Ky segment mbetet më pak likuid, për shkak të frekuencës më të ulët të emetimeve si dhe të dominimit të tregut. Sheshimi i presioneve në tregun primar krijoi kushtet e përshtatshme për transmetimin e sinjaleve të politikës monetare dhe çoi në rënie të shpejtë të yield-eve në pjesën tjetër të vitit. Viti 2012 ka shënuar rritje të konsiderueshme të peshës së individëve

Raporti Vjetor 2012


në tregun primar – nga 25% në 29% në blerjen e bonove të thesarit, dhe nga 0.2% në 7.1% në blerjen e obligacioneve. Normat relativisht të larta të kthimit dhe prezantimi i institucioneve të reja financiare të specializuara në kanalizimin e fondeve, kanë nxitur pjesëmarrjen më aktive të tyre në këtë treg.

Kosto e ndërmjetësimit në lekë është reduktuar në nivelin më të ulët të pesë viteve të fundit. Reduktimi i interesave të depozitave në lekë në përgjigje të stimulit monetar ka qenë e ngadaltë, sidomos në pjesën e dytë të vitit. Interesi mesatar për kredinë në lekë ka shfaqur rënie, prirje që u theksua ndjeshëm në tremujorin e fundit. Lëvizja në këtë periudhë u diktua së tepërmi nga kredi akorduar ndërmarrjeve shtetërore. Megjithatë, edhe në mungesë të këtij efekti, interesat për kredinë në lekë (me përjashtim të atyre afatmesme) qëndrojnë mesatarisht në nivele më të ulëta nga një vit më parë. Në një masë të madhe, ato reflektojnë politikën monetare lehtësuese të Bankës së Shqipërisë.

• tregundërbankarTregu ndërbankar ka njohur rritje të aktivitetit gjatë vitit 2012. Bankat kanë zgjeruar volumin e shkëmbyer në këtë treg duke qenë më aktive në përdorimin e maturiteteve të ndryshme. Normat e interesit kanë treguar ecuri rënëse përgjatë vitit dhe kanë reflektuar si drejtimin e politikës monetare, ashtu dhe rritjen e besimit tek agjentët bankarë. Gjendja e likuiditetit në sistem ka qenë në nivele të kënaqshme, duke mbështetur krijimin e klimës së përshtatshme për shfrytëzimin e tregut të parasë.

Përqasja më aktive e bankave ndaj këtij tregu ka rezultuar në rritje të volumit të tregtuar si në shkëmbimet ditore ashtu edhe në ato me maturitet javor e mujor. Profili i transaksioneve midis bankave ka konfirmuar peshën më të madhe të huamarrjes javore ndaj maturiteteve të tjera, ndërkohë që në maturitetin ditor janë shkëmbyer fonde më shpesh, por me shuma më të vogla. Në terma mesatarë huamarrja javore në tregun ndërbankar këtë

Grafik 42. Vëllimi mesatar vjetor i huamarrjes ditore dhe javore në tregun ndërbankar, norma e interesit ditor (majtas) dhe ecuria e normave të interesit

në tregun ndërbankar (djathtas).


1.2

2.2

3.2

4.2

5.2

0.5

1.4

2.3

3.2

4.1

5

5.9

6.8

7.7

2008 2009 2010 2011 2012

Mld

lekë

Vol javor dhe mujorVol ditorNorma ditore interesit

%

2

5

8

Dhjet’12

Prill’12

Korr’11

Tet’10

Jan’10

Maj’09

Gush’08

Norma ditore e interesitNorma javore e interesitNorma bazë

Raporti Vjetor2012


vit u rrit në 4.67 miliardë lekë, nga 1.28 miliardë një vit më parë, ndërsa huamarrja ditore shënoi një rritje prej 0.43 miliardë lekësh në 1.56 miliardë. Norma mesatare e interesave njëditore u ul në 3.93% nga 5.08% e një viti më parë, ndërsa ajo shtatë-ditore shënoi 4.17% nga 5.23%. Diferenca mesatare e interesit njëditor me normën bazë gjatë këtij viti është zgjeruar në 0.34 pikë përqindje nga 0.20 pikë përqindje një vit më parë.

• treguPrimarYield-et e letrave me vlerë të qeverisë nuk kanë ecur në një linjë me interesat e tjera të tregut të parasë. Ato janë rritur në gjysmën e parë të vitit 2012 dhe kanë ndryshuar kah vetëm pas muajit korrik. Në përgjigje të rregulloreve të reja të ABE56-s në tremujorin e parë, disa banka ripanë politikat për financimin e autoritetit fiskal, gjë që rezultoi në reduktimin e kërkesës për letra me vlerë të shtetit shqiptar. Ky ripozicionim, i kombinuar me përqendrim të lartë të kërkesës për financim në këtë periudhë, çoi në rritje të yield-eve për të gjitha maturitetet. Në fund të tremujorit të parë, yield-i 12-mujor i bonove të thesarit shënoi 7.33% nga 6.95% në muajin dhjetor 2011 dhe ruajti këto nivele përgjatë tremujorit të dytë. Sikurse ishte paralajmëruar dhe nga Banka e Shqipërisë, ecuria e yield-eve ndërroi kah në gjashtëmujorin e dytë të vitit. Pjesëmarrja më aktive e agjentëve ekzistues dhe rritja e prezencës së pjesëmarrësve të rinj, sheshoi pjesërisht efektet e zhbalancimit të tregut. Gjithashtu, ruajtja e deficiti buxhetor brenda parametrave të planifikuar ndihmoi në rënien e primeve të rrezikut në treg. Këto zhvillime, krijuan kushte të përshtatshme për transmetimin e lehtësimit të kushteve monetare nga Banka e Shqipërisë. Në ankandin e fundit të vitit yield-i 12-mujor rezultoi 6.55% nga 7.36% në fund të gjashtëmujorit të parë. Në terma mesatarë, ky tregues rezulton 0.31 pikë përqindje më i ulët nga ai i vitit të kaluar dhe ka krijuar premisa për reduktimin e kostove huamarrëse të parametruara me të.

56 Autoriteti Bankar Evropian - European Banking Authority.

Grafik 43. Yield-et e bonove të thesarit (majtas) dhe kurba e yield-eve (djathtas).


4 .00

5 .00

6 .00

7 .00

8 .00

9 .00

10.00

3 m 6 m 12m 24m 36m 60m

Dhjetor 2011 Qershor 2012Dhjetor 2012

0.00%

1.00%

2.00%

3.00%

4.00%

5.00%

6.00%

7.00%

8.00%

9.00%

10.00%

04/01/07

28/06/07

20/12/07

12/06/08

04/12/08

29/05/09

20/11/09

07/05/10

29/10/10

22/04/11

11/10/11

17/04/12

B.Th 3mB.Th 6m

B.Th 12mrepo 7d

Raporti Vjetor 2012


Në pjesën më të madhe, financimi i deficitit buxhetor është realizuar me instrumente afatgjatë. Yield-i 2-vjeçar arriti nivelin më të lartë në janar, në 8.80% nga 8.44% në dhjetor 2011, u luhat rreth këtyre niveleve në vijim dhe u ul gradualisht në tremujorin e fundit. Ai zbriti në nivelin 7.68% në muajin dhjetor. Ecuri të njëjtë kanë shfaqur dhe yield-et për obligacionet 3-vjeçare dhe 5-vjeçare. Marzhi i kërkuar për obligacionet 5-vjeçare me yield të ndryshueshëm u rrit në 2.25 pikë përqindje në gjashtëmujorin e parë, dhe zbriti në 2.04 pikë përqindje në fund të vitit.

Viti 2012 ka shënuar dhe përdorimin më të shpeshtë të financimit me bono thesari të shprehura në euro, duke ofruar një mjet alternativ investimi të fondeve në monedhën evropiane. Ankandet, të cilat u kryen në muajt korrik, gusht dhe dhjetor, rezultuan me një pjesëmarrje veçanërisht të lartë të individëve.

• normateinteresitPërdePozitatereja57

Ndonëse në linjë me lehtësimin e kostove të fondeve, bankat kanë reaguar ngadalë në reduktimin e normave të interesit të depozitave në lekë në përpjekje për ruajtjen e pjesëve të tregut. Në terma mesatarë, interesat për depozitat me afat në lekë shënuan vlerën 4.52% në vitin 2012, duke rezultuar 0.40 pikë përqindje më të ulëta nga viti i kaluar. Pas një rënieje graduale në gjashtëmujorin e parë, ato u rritën përkohësisht në muajt gusht-shtator si pasojë e ofertave sezonale. Normat e interesit në lekë rivijuan të ulen në tremujorin e katërt. Interesi mesatar 1-mujor shënoi vlerën 3.06% në fund të vitit nga 4.5% një vit më parë, ndërsa ai 12-mujor shënoi vlerën 5.17% nga 5.82%.

Normat e interesit për depozitat me afat në euro vazhduan prirjen rënëse të nisur nga fundi i vitit deri në muajt e verës, kur zakonisht zbatohen interesa tërheqëse për kursimet në valutë të individëve. Pas reduktimit të normës 57 Të dhënat për muajin dhjetor 2012 janë paraprake dhe të papublikuara.

Grafik 44. Yield-et në tregun e obligacioneve (majtas) dhe financimi i deficitit buxhetor në 2012 sipas instrumenteve (pesha në %, djathtas).


6.00

7.00

8.00

9.00

10.00

11.00

12.00

01-0704-0707-0710-0701-0804-0807-0810-0801-0904-0907-0910-0901-1004-1007-1010-1001-1104-1107-1110-1101-1204-1207-1210-12

2- vjeçare 3-vjeçare 5-vjeçare

40.5%

24.2% 30.2%

14.3%

-33.5%

7.9%

13.2%

6.4%

1.4%-4.6%

-40.00%

-30.00%

-20.00%

-10.00%

0.00%

10.00%

20.00%

30.00%

40.00%

50.00%

T1 T2 T3 T4

BTh Obligacione BTh në euro

Raporti Vjetor2012


bazë në Eurozonë (korrik) dhe rënien e ndjeshme të normave të interesit në tregun evropian, normat e interesit për depozitat me afat në euro konverguan gradualisht drejt atyre të Eurozonës. Norma mesatare e depozitave me afat në euro shënoi vlerën 2.29% në fund të vitit, nga 2.50% një vit më parë.

• normateinteresitPërkreditëereja58

Normat e interesit të kredisë së re në lekë, në përgjithësi, kanë shënuar rënie krahasuar me një vit më parë. Ecuria e tyre ka reflektuar kushtet e shtrënguara të kredidhënies, kryesisht për bizneset, si dhe luhatjet karakteristike në varësi të ndikimit nga kredi të veçanta akorduar në muaj të caktuar. Ky tipar ka qenë më i theksuar këtë vit për shkak të dominimit të kredisë akorduar sektorit shtetëror në momente të caktuara.

58 Të dhënat për muajin dhjetor 2012 janë paraprake dhe të papublikuara.

Grafik 46. Interesat mesatarë të kredisë në lekë dhe në euro.


4.0

6.0

8.0

10.0

12.0

14.0

16.0

18.0

20.0

01-2007

05-2007

09-2007

01-2008

05-2008

09-2008

01-2009

05-2009

09-2009

01-2010

05-2010

09-2010

01-2011

05-2011

09-2011

01-2012

05-2012

09-2012

LEK

deri në 12m deri në 12mmbi 5v mbi 5v1-3v 1-3vyield bth-12m

4.0

5.0

6.0

7.0

8.0

9.0

10.0

01-2007

05-2007

09-2007

01-2008

05-2008

09-2008

01-2009

05-2009

09-2009

01-2010

05-2010

09-2010

01-2011

05-2011

09-2011

01-2012

05-2012

09-2012

EURO

Grafik 45. Interesat mesatarë të depozitave në lekë dhe në euro.


0.00

1.00

2.00

3.00

4.00

5.00

6.00

01-2007

05-2007

09-2007

01-2008

05-2008

09-2008

01-2009

05-2009

09-2009

01-2010

05-2010

09-2010

01-2011

05-2011

09-2011

01-2012

05-2012

09-2012

interesi 12 mujor i depozitave në euro (Shqipëri)Interesi deri në 12 muaj i depozitavenë euro (Eurozonë) Interesi euribor në tregun evropian

0.00

1.00

2.00

3.00

4.00

5.00

6.00

7.00

8.00

9.00

01-2007

05-2007

09-2007

01-2008

05-2008

09-2008

01-2009

05-2009

09-2009

01-2010

05-2010

09-2010

01-2011

05-2011

09-2011

01-2012

05-2012

09-2012

depozitë 12m lekëdepozitë 3m lekëdepozitë 1m lekë

Raporti Vjetor 2012


Interesat për kredinë në lekë kanë rënë mesatarisht nga një tremujor në tjetrin, të theksuar më së tepërmi në tremujorin e fundit, kur u akorduan kreditë me norma preferenciale. Kosto e huadhënies është shfaqur më e shtrënguar për bizneset nisur nga faktorizimi më i lartë i rrezikut të kredisë për këtë grup. Sipas afateve, vihet re lehtësim i çmimit për kreditë afatshkurtra dhe afatgjata, ndërsa çmimi për kreditë afatmesme është rritur. Mesatarisht, kredia deri në 12 muaj ka rënë në 10.59% nga 11.27% dhe ajo afatgjatë në 10.29% nga 10.88% në vitin 2011. Kredia afatmesme është rritur me 0.77 pikë përqindje, në 14.44% në vitin 2012.

Reduktimi i interesit për kredinë në lekë ka favorizuar ngushtimin e diferencës me interesin për kredinë në euro dhe në këtë mënyrë ka mbështetur kërkesën për kredi në monedhën vendase. Norma mesatare e ponderuar e kredisë në euro është ulur me 0.25 pikë përqindje në vitin 2012, në 7.16%. Ndonëse normat afatshkurtra të interesit në tregun evropian, të cilat shërbejnë si referencë për vendosjen e çmimit të kredisë në tregun vendas, kanë njohur rënie të konsiderueshme59, ecuria e interesave të depozitave në euro ka kushtëzuar pjesërisht çmimin e kredisë në të njëjtën monedhë. Më të lehtësuara kanë rezultuar interesat e kredisë hipotekore për individë në kuadër të fushatave promocionale, ndonëse kjo politikë nuk u shoqërua me rritje të portofolit të kredisë për këtë produkt.

• kursiikëmbimitViti 2012 është karakterizuar nga qëndrueshmëria e lekut në terma nominalë efektivë. Bazuar në indeksin NEER60, mbiçmimi i monedhës vendase (0.8%) që shoqëroi gjashtëmujorin e parë u pasua nga një nënçmim me intensitet më

59 Zakonisht, si referencë për interesin e kredisë në euro përdoret norma euribor 12-mujor. Ky tregues është ulur mesatarisht -0.89 pikë përqindje në vitin 2012.

60 NEER – kursi nominal efektiv i këmbimit llogaritet kundrejt monedhave të pesë partnerëve tregtarë kryesorë të cilët janë Italia, Greqia, Gjermania, Turqia dhe Kina. Një rritje e NEER do të thotë nënçmimi i lekut.

Grafik 47. Ndryshimet vjetore të lekut në terma nominalë efektivë (NEER) dhe indeksi i presioneve në tregun valutor*.

*Indeksi EMP (exchange market pressure) gjenerohet nga formula në vijim

Ku e=NEER, r=NIR dhe i= normat e ponderuara të interesit për depozitat në lekë dhe në valutë. Një rritje e indeksit nënkupton rritje të presioneve në tregun valutor.


( ) ( ) ( )( ) ( ) ( )( )( )

( ) ( ) ( )( ) ( )( )*

11

/1/1/1/1

/1/1/1/1

/1/1//1

ttire

i

t

t

ire

r

t

t

ire

et

ii

rr

ee

iEMP

−∆

++

+∆

+

−∆

++

=−−

σσσσ

σσσσ

σσσσ

-0.10

-0.05

0.00

0.05

0.10

0.15

0.20

0.25

0.30

03-08

06-08

09-08

12-08

03-09

06-09

09-09

12-09

03-10

06-10

09-10

12-10

03-11

06-11

09-11

12-11

03-12

06-12

09-12

12-12

Indeksi i presioneve në tregun valutor

EMP EMP ± 2.5σ.

-4%

-2%

0%

2%

4%

6%

8%

10%

T2_2008T3_2008T4_2008T1_2009T2_2009T3_2009T4_2010T1_2010T2_2010T3_2010T4_2011T1_2011T2_2011T3_2011T4_2011T1_2012T2_2012T3_2012T4_2012

Ndryshime vjetore NEER

Raporti Vjetor2012


të ulët (0.6%) në pjesën e dytë të vitit duke mbajtur lekun në vlera të përafërta me ato të vitit 2011. Ritmet vjetore rënëse të këtij treguesi kulmuan në muajin qershor duke regjistruar -1.2% dhe shënuan norma më të ndjeshme rritëse vetëm në dhjetor të këtij vitit, +1.7%.

Trajektorja e indeksit NEER gjatë vitit 2012 ka pasqyruar kombinimin e ecurisë mbiçmuese të lekut ndaj monedhës evropiane dhe forcimit të pozitave të dollarit amerikan në tregjet ndërkombëtare veçanërisht, në gjashtëmujorin e dytë të vitit. Përpos kësaj, ngushtimi i deficitit të eksporteve neto për periudhën korrik-dhjetor nga një anë dhe rënia vjetore e remitancave nga ana tjetër, duken të kenë luajtur një rol kushtëzues në mbajtjen në ekuilibër të vlerave të NEER-it në terma vjetorë. Zhvillimet e lartpërmendura gjejnë mbështetje edhe nga indeksi i presioneve të tregut valutor i cili shfaqet relativisht i qetë, në mungesë të presioneve mbi monedhën vendase, duke qëndruar pranë mesatares historike.

Tabloja e zhvillimeve individuale të valutave kryesore pasqyron një mbiçmim të monedhës vendase kundrejt euros dhe një nënçmim kundrejt dollarit amerikan. Leku u mbiçmua kundrejt euros me 0.9% në vitin 2012, përkundrejt nënçmimit prej 1.8% të shënuar një vit më parë. Ndërkohë, ndaj dollarit amerikan, leku dobësoi ndjeshëm pozitat e tij përgjatë vitit (7.4%) duke pasqyruar në një pjesë të konsiderueshme zhvillimet e monedhës së huaj në tregun ndërkombëtar.

Prirja mbiçmuese e lekut ndaj euros ka qenë e pranishme pothuajse gjatë gjithë periudhës në analizë, me përjashtim të muajit dhjetor gjatë të cilit, kursi mesatar mujor euro/lek u nënçmua me 1.0% në terma vjetorë. Kjo normë reflektoi më së shumti efektin e bazës së ulët krahasuese të dhjetorit të vitit 2011 i gjeneruar kryesisht nga nënçmimi i shpejtë të euros ndaj lekut në ditët e para të muajit si rrjedhojë e përshkallëzimit të krizës ekonomike-financiare në Eurozonë.

Grafik 48. Raportit euro/lekë dhe usd/lekë.


135

137

139

141

143

Janar

Shkurt

Mars

Prill

Maj

Qershor

Korrik

Gusht

Shtator

Tetor

Nëntor

Dhjetor

Ecuria mujore e raporti Eur/Lek

2012 2011 2010 2012 2011 2010

96

99

102

105

108

111

114

Janar

Shkurt

Mars

Prill

Maj

Qershor

Korrik

Gusht

Shtator

Tetor

Nëntor

Dhjetor

Ecuria e raporti Usd/Lek

Raporti Vjetor 2012


Grafik 49. Operacionet e tregut të hapur dhe përdorimi i lehtësirave të përhershme.*

*Vlerat negative në përdorimin e instrumenteve në grafik reflektojnë operacionet për tërheqjen e likuiditetit, ndërsa vlerat pozitive

operacionet për injektimin e likuiditetit. Burimi: Banka e Shqipërisë.

-42.00-37.00-32.00-27.00-22.00-17.00-12.00-7.00-2.003.008.00

13.0018.0023.0028.0033.0038.00

03/0

1/11

21/0

1/11

08/0

2/11

26/0

2/11

16/0

3/11

03/0

4/11

21/0

4/11

09/0

5/11

27/0

5/11

14/0

6/11

02/0

7/11

20/0

7/11

07/0

8/11

25/0

8/11

12/0

9/11

30/0

9/11

18/1

0/11

05/1

1/11

23/1

1/11

11/1

2/11

29/1

2/11

16/0

1/12

03/0

2/12

21/0

2/12

10/0

3/12

28/0

3/12

15/0

4/12

03/0

5/12

21/0

5/12

08/0

6/12

26/0

6/12

14/0

7/12

01/0

8/12

19/0

8/12

06/0

9/12

24/0

9/12

12/1

0/12

30/1

0/12

17/1

1/12

05/1

2/12

23/1

2/12

-42-37-32-27-22-17-12-7-238131823283338

Depozitë njëditore R/REPO 1-javore

R/REPO 1-mujore R/REPO 3-mujoreOperacione me të drejta të plota Kredi njëditore

Likuiditeti mesatar javor

Luhatshmëria e raporteve euro/lek dhe dollar/lek gjatë vitit 2012 ka prekur vlera më të ulëta, duke reflektuar kështu një raport më të ekuilibruar të ofertë-kërkesës në pesë vitet e fundit.

II.3.3 INSTRUMENTET E POLITIKËS MONETARE

Sasia e likuiditetit të injektuar nga Banka e Shqipërisë gjatë vitit 2012 ishte 18 miliardë lekë, duke qëndruar pranë nivelit mesatar të vitit të shkuar. Ecuria e normave të interesit në tregun ndërbankar ka qenë në linjë me objektivin operacional të Bankës së Shqipërisë - ankorimi i tyre pranë normës bazë të interesit. Si edhe një vit më parë, ecuria e normës në treg është e ndikuar edhe nga fakti që sasia totale e injektuar në sistem për çdo periudhë të mbajtjes së rezervës së detyruar ka qenë më pranë kërkesës neto, duke ulur tepricën mesatare të regjistruar në fund të çdo periudhe.

Sasia e injektuar ka shënuar vlerat maksimale në tremujorin e parë të vitit 2012, (mesatarisht 22.4 miliardë lekë), për të arritur pikën më të ulët në muajt e fundit të vitit (mesatarisht 16 miliardë lekë). Ecuria e sasisë së injektuar ka qenë pasojë e rritjes së investimit të portofolit të Bankës së Shqipërisë në pjesën e parë të vitit, e cila u korrigjua gjatë katër muajve të fundit. Në kushtet e uljes së ekspozimit nga një bankë e madhe, kjo masë u pa e arsyeshme për shkak të evidentimit të mosfunksionimit të tregut sekondar të letrave me vlerë, që do të mundësonte zhvendosjen e shpejtë të portofolit nga një pjesëmarrës në një tjetër. Një masë e tillë krijoi mundësi për përshtatjen graduale të pjesëmarrësve të tjerë të tregut, pa shkaktuar çrregullime afatshkurtra dhe rrezikimin e stabilitetit financiar. Ulja e portofolit në muajt e fundit të vitit kaloi pa efekte negative në treg.

Numri i bankave që kanë përdorur instrumentet e përkohshme është i ngjashëm me vitin e kaluar. Pjesëmarrja e qëndrueshme e mesatarisht 4 bankave gjatë pjesës së dytë të vitit 2012 në operacionet injektuese mujore, reflekton përpjekje për një strukturim të kërkesës për likuiditet, që gjithsesi mbetet edhe e kushtëzuar nga rrethanat e tregut.

• oPeracionetetreguttëhaPurOperacionet e tregut të hapur, të cilat konsistojnë në operacionin kryesor, operacione rregulluese dhe operacione strukturore, janë operacionet bazë për administrimin e likuiditetit. Banka e Shqipërisë ka vijuar të ruajë një strukturë të përzier për injektimin e likuiditetit: 54% nëpërmjet instrumentit kryesor dhe 45% nëpërmjet instrumenteve rregulluese me afat më të gjatë se një javë.

Raporti Vjetor2012


OPERACIONI KRYESOR I TREGUT Marrëveshja e anasjelltë e riblerjes me maturim një javor ishte instrumenti kryesor për realizimin e operacioneve të tregut të hapur edhe gjatë vitit 2012. Ndërhyrjet nëpërmjet këtij operacioni u realizuan nëpërmjet ankandit me shumë të përcaktuar dhe shumë çmime. Likuiditeti i injektuar nëpërmjet këtij operacioni rezultoi mesatarisht 14.33 miliardë lekë.

Strategjia për rritje të portofolit të investimit nga ana e bankave të tjera të sistemit ka çuar në thellim të mungesës strukturore për to dhe rritje të përqendrimit të shumës së kërkuar dhe të injektuar të Bankës së Shqipërisë. Për pasojë, është regjistruar rritje e vëllimeve të shkëmbyer në tregun ndërbankar, bazuar edhe në aktivizimin për ndërmjetësim të likuiditetit nga bankat me tepricë në favor të bankave me mungesë strukturore. Megjithëse situata reflekton përmirësim të shpërndarjes së likuiditetit të sistemit bankar nëpërmjet tregut ndërbankar, kjo shpërndarje shpesh është e kushtëzuar nga rrethanat e tregut dhe nuk konsiderohet ende një pozicionim aktiv i bankave për tregtimin e likuiditetit në tregun ndërbankar.

OPERACIONET RREGULLUESE TË TREGUTGjatë vitit 2012 u përdorën rregullisht edhe operacionet rregulluese për injektimin e likuiditetit me afat më të gjatë se një javë. Në pjesën e parë të vitit, Banka e Shqipërisë përdori operacionet rregulluese me afat tremujor për injektimin e likuiditetit. Duke marrë shkas nga ri-investimi më i shpeshtë që karakterizon injektimet mujore, në fund të muajit korrik marrëveshjet e anasjellta të riblerjes me maturim tremujor filluan të zëvendësoheshin me marrëveshje të anasjellta njëmujore.

Grafik 50. Operacioni kryesor i tregut sipas datave të ankandeve (në miliardë lekë).


4.00%

4.25%

4.50%

4.75%

5.00%

-

2.50

5.00

7.50

10.00

12.50

15.00

17.50

20.00

05.01.201219.01.201202.02.201216.02.201201.03.201215.03.201229.03.201212.04.201226.04.201210.05.201224.05.201207.06.201221.06.201205.07.201219.07.201202.08.201216.08.201230.08.201213.09.201227.09.201211.10.201226.10.201208.11.201222.11.201206.12.201220.12.2012

ndërhyrjet me instrumentin kryesornorma e interesitnorma bazë e interesit

Grafik 51. Operacionet rregulluese të tregut sipas datave të ankandeve(në miliardë lekë).

Marrëveshjet e riblerjes dhe të anasjellta të riblerjes me maturim tremujor

Marrëveshjet e riblerjes dhe të anasjellta të riblerjes me maturim një mujor


4.00%

4.10%

4.20%

4.30%

4.40%

4.50%

-

1.00

2.00

3.00

26.07.201202.08.201209.08.201216.08.201223.08.201230.08.201206.09.201213.09.201220.09.201227.09.201204.10.201211.10.201218.10.201226.10.201201.11.201208.11.201215.11.201222.11.201230.11.201206.12.201213.12.201220.12.201227.12.2012

4.00%

4.25%

4.50%

4.75%

5.00%

5.25%

-

1.00

2.00

3.00

12.01.2012

24.01.2012

02.02.2012

09.02.2012

01.03.2012

05.04.2012

19.04.2012

24.04.2012

10.05.2012

31.05.2012

07.06.2012

05.07.2012

12.07.2012

19.07.2012

18.10.2012

ndërhyrjet me instrumentin tremujor

norma e interesitnorma bazë e interesit

ndërhyrjet me instrumentin mujor

norma e interesitnorma bazë e interesit

Raporti Vjetor 2012


Marrëveshjet e anasjellta të riblerjes me maturim tremujor u përdorën në 15 raste, duke injektuar mesatarisht 1.94 miliardë lekë, krahasuar me 11 raste një vit më parë kur dhe përdorimi ka qenë i shpërndarë përgjatë gjithë vitit. Marrëveshjet e anasjellta të riblerjes me maturim njëmujor u përdorën në 23 raste, duke injektuar mesatarisht 2.17 miliardë lekë, krahasuar me 4 raste një vit më parë.

Ankandet tremujore patën një raport mesatar kërkesë/ofertë prej 119%61, kundrejt 162% në vitin e kaluar. I njëjti raport për ankandet njëmujore rezultoi 123%, duke reflektuar më tepër interesim nga ana e bankave për këtë maturim kundrejt operacioneve tremujore. Këto instrumente vazhdojnë të përdoren kryesisht nga bankat e mëdha të sistemit, të cilat janë më aktive në tregun e parasë.

Diferenca e normës së interesit tremujor kundrejt normës bazë të interesit është luhatur në bandën 2 – 66 pikë bazë, ndërkohë që diferenca e normës së interesit njëmujor me normën baze është luhatur në bandën 9 – 29 pikë bazë. Diferenca mesatare e normave të interesit për injektimin tremujor pësoi një ngushtim në krahasim me një vit më parë me 18 pikë, duke qenë mesatarisht në nivelin 22 pikë bazë, ndërsa diferenca për normën mujore të interesit rezultoi mesatarisht 20 pikë bazë.

Krahas instrumenteve injektuese me afat më të gjatë se një javë, përdorim më të shpeshtë kanë regjistruar edhe operacionet njëditore për injektim dhe tërheqje likuiditeti. Marrëveshja e riblerjes me maturim njëditor është përdorur në 8 raste me qëllim administrimin e situatës së likuiditetit dhe normave afatshkurtra të interesit, në ditët e fundit të periudhës së rezervës së detyruar.

OPERACIONET STRUKTURORE TË TREGUTGjatë pjesës së parë të vitit 2012, Banka e Shqipërisë ka qenë aktive në tregun sekondar të titujve, duke kryer operacione shit/blerjeje me të drejta të plota. Kryerja e operacioneve ishte rrjedhojë e kalendarit të shpallur nga Ministria e Financave për rritje të financimit të brendshëm, kryesisht nëpërmjet rritjes së emetimit të bonos së thesarit 12-mujor dhe njëkohësisht uljes së emetimeve 3- dhe 6-mujore. Me synim ruajtjen e nivelit të portofolit të Bankës së Shqipërisë, operacionet strukturore kishin për qëllim uljen e investimit të portofolit të saj në letrat 3- dhe 6-mujore, kompensuar me blerje të letrave 12-mujore. Në përfundim të këtyre operacioneve, rritja neto portofolit të Bankës së Shqipërisë rezultoi 6.01 miliardë lekë, e sterilizuar kjo në tremujorin e fundit të vitit në tregun primar.

61 Oferta në këtë rast është shuma e shpallur nga Banka e Shqipërisë në ankandin e marrëveshjeve të anasjellta të riblerjes, ndërsa kërkesa është ajo e bankave për të marrë pjesë në këto ankande.

Raporti Vjetor2012


Date ndërhyrje Shuma e shpallur Vlerë nominale e pranuar 01.02.2012 690.00 690.0013.03.2012 1,300.00 1,050.0005.04.2012 1,350.00 1,300.0007.05.2012 1,000.00 1,000.0016.05.2012 1,500.00 830.0021.05.2012 1,470.00 1,470.0030.05.2012 1,000.00 1,000.0004.06.2012 800.00 800.00


Gjatë vitit janë kryer 9 ankande për blerje të bonove të thesarit 12-mujore, nga të cilat vetëm në 5 ankande janë blerë bono thesari të sapoemetuara në treg primar. Në vetëm 4 ankande ka rezultuar një kërkesë më e ulët se shuma e shpallur, ndërkohe që në 5 operacione, raporti kërkesë/ofertë ka qenë mbi nivelin 100%. Deri në 5 prill 2012 janë kryer 8 ankande për shitje të bonove të thesarit 3- dhe 6- mujore me maturim të mbetur nga 8 deri ne 97 ditë. Vetëm në 2 prej tyre është regjistruar një kërkesë më e lartë se shuma e shpallur, ndërkohë që në 1 ankand nuk janë paraqitur kërkesa dhe 5 ankande nuk janë plotësuar.

Date ndërhyrje Shuma e shpallur Vlerë nominale e pranuar 11.01.2012 2,600.00 850.0013.01.2012 870.00 280.0025.01.2012 640.00 640.0001.02.2012 690.00 400.0009.02.2012 280.00 280.0013.03.2012 1,300.00 -16.03.2012 1,050.00 1,050.0005.04.2012 1,300.00 400.00


• lehtësiratePërhershmeLehtësirat e përhershme, depozita njëditore dhe kredia njëditore janë instrumente në dispozicion të bankave të nivelit të dytë për të administruar likuiditetin e papritur në bazë ditore. Përdorimi i depozitës njëditore rezultoi 4.10 miliardë lekë në ditë gjatë vitit 2012, nga 0.11 miliardë lekë në ditë vitin e kaluar. Kjo rritje ishte kryesisht pasojë e përdorimit të rregullt të këtij instrumenti nga ana e një banke në kushtet e kalimit me tepricë strukturore dhe mbajtjes së rezervës së detyruar të saj në gjendje cash në llogari. Pa marrë në konsiderate këtë bankë, përdorimi i depozitës njëditore rezultoi 0.22 miliardë lekë në ditë. Në reflektim të ndryshimeve strukturore në likuiditet, kredia njëditore gjeti përdorim në 20 raste, me mesatarisht 0.49 miliardë lekë, kundrejt 31 rasteve me një mesatare prej 0.15 miliardë lekë gjatë vitit të kaluar. Sikundër në rastin e depozitës njëditore, rastet e përdorimit të lehtësisë injektuese ishin të përqendruara në fund të periudhës së rezervës së detyruar.

• instrumentembështetëseInstrumenti i fundit kreditues i Bankës së Shqipërisë që iu akordohet bankave me

Tabelë 7. Operacionet për blerje me të drejta te

plota, milionë lekë.

Tabelë 8. Operacionet për shitje me të drejta të

plota, milionë lekë.

Raporti Vjetor 2012


vështirësi të përkohshme likuiditeti, por që janë financiarisht të qëndrueshme, sikundër edhe në vitet e fundit, nuk gjeti përdorim gjatë vitit 2012. Këtë vit u rishikua rregullorja që rregullon huadhënien e fundit të Bankës së Shqipërisë për bankat tregtare. Fryt i këtij rishikimi ishte miratimi i rregullores “Për kredinë për mbështetje me likuiditet”. Me hyrjen në fuqi të saj në datë 21.04.2012, rregullorja “Për kredinë Lombard” u shfuqizua.

• rezervaedetyruarRezerva e detyruar në lekë është instrument i politikës monetare që synon rregullimin e likuiditetit në sistemin bankar dhe stabilizimin e normave të interesit. Niveli i rezervës së detyruar është 10% e depozitave të bankave të nivelit të dytë, deri në 2 vjet, në tre monedha – Lekë, Euro, Dollar Amerikan. Ecuria e saj reflekton atë të depozitave sipas monedhave përkatëse, me një muaj vonesë, duke qenë se periudha e rezervës së detyruar fillon në datën 24 të çdo muaji dhe pasqyron gjendjen e depozitave të muajit të kaluar.

Mundësia e mesatarizimit të rezervës së detyruar në lekë, duke përdorur 40% të rezervës së detyruar, reflekton një përmirësim të ndjeshëm. Devijimi i gjendjes së llogarisë nga niveli i rezervës së detyruar në fund të periudhës së mbajtjes, është ulur nga një mesatare pozitive prej 0.08 miliardë lekësh në vitin 2011, në një mesatare pozitive prej 0.03 miliardë lekësh në vitin 2012. Idealisht shmangia duhet të jetë pozitive, afër nivelit zero. Duhet theksuar se përmirësimi në sjelljen e bankave dhe angazhimi më i madh i tyre në drejtim të mirëadministrimit të likuiditetit vjen jo vetëm si pasojë e operacioneve injektuese të Bankës së Shqipërisë, të cilat edhe këtë vit kanë synuar uljen e tepricës së gjendjes së sistemit në fund të periudhës së mbajtjes së rezervës, por edhe si pasojë e kontaktimeve të vazhdueshme të Bankës së Shqipërisë.

Ecuria e normës së remunerimit të rezervës së detyruar në lekë ka pasqyruar ecurinë e normës bazë të interesit të Bankës së Shqipërisë nga e cila derivohet. Ashtu si në gjashtëmujorin e dytë të vitit 2011, edhe gjatë vitit 2012 Banka e Shqipërisë ka zbatuar normën 0% për remunerimin e rezervës së detyruar në valutë62.

62 Për gjysmën e parë të vitit 2011, normat e remunerimit të rezervës së detyruar kanë qenë 70% e normës bazë të Bankës Qendrore Evropiane dhe Bankës Federale në SHBA. Duke nisur nga data 24.07.2011, norma e interesit për remunerimin e rezervës së detyruar në valutë është zero, ndërkohë që norma e interesit për remunerimin e rezervës së detyruar në lekë është lënë e pandryshuar, në nivelin 70% të normës bazë të Bankës së Shqipërisë.

Raporti Vjetor2012


Raporti Vjetor 2012


Raporti Vjetor2012


Raporti Vjetor 2012


Në ligjin “Për Bankën e Shqipërisë” krahas përcaktimit të objektivit kryesor sanksionohet përgjegjësia e institucionit për licencimin dhe mbikëqyrjen e veprimtarisë bankare dhe nxitjen e funksionimit normal të sistemit bankar të bazuar në parimet e tregut, me qëllim sigurimin e stabilitetit të sistemit bankar. Banka e Shqipërisë ka detyrim ligjor për tu shprehur publikisht në lidhje me natyrën dhe llojin e kërcënimeve që mund të ekzistojnë për stabilitetin e sistemit financiar. Në këtë kuadër, ajo synon të sigurojë dhe mbikëqyrë kushtet për ekzistencën e institucioneve financiare të shëndetshme, të cilat veprojnë në një treg financiar konkurrues dhe me infrastrukturë të zhvilluar e të mbrojtur.

Stabiliteti financiar, i përcaktuar si tërësia e kushteve që i mundësojnë sistemit financiar t’iu rezistojë goditjeve të ndryshme dhe të përmbushë nevojat e agjentëve ekonomikë për financim dhe shërbime të tjera financiare, përfaqëson një prej objektivave kryesorë të Bankës së Shqipërisë. Në këtë kuadër, puna e institucionit është e përqendruar në vlerësimin dhe administrimin e rreziqeve me të cilat ndeshet sistemi financiar dhe sektori bankar. Për vlerësimin e tyre, krahas monitorimit dhe analizës që i bëhet rreziqeve të veprimtarisë së bankave të veçanta në kuadër të veprimtarisë mbikëqyrëse, është punuar edhe në drejtim të vlerësimit të rrezikut sistemik dhe krijimit të instrumenteve për administrimin e tij.

Banka e Shqipërisë komunikon rregullisht me publikun, autoritetet dhe industrinë bankare, rreth vlerësimit të saj për qëndrueshmërinë e sistemit financiar dhe rreziqet e ndryshme. Instrumentet kryesore për të realizuar këtë komunikim, janë publikimet e rregullta të raporteve dhe të analizave të ndryshme, ku veçojmë Raportin Vjetor të Mbikëqyrjes dhe Raportin e Stabilitetit Financiar. Ky i fundit, fokusohet në identifikimin dhe vlerësimin e rreziqeve për sistemin financiar që rrjedhin prej ndërmjetësimit të tij me mjedisin ekonomik rrethues ose që burojnë nga vetë veprimtaria e sistemit. Qëndrueshmëria e sistemit financiar ndaj këtyre rreziqeve vlerësohet përmes teknikave të ndryshme, duke përfshirë edhe atë të provës së rezistencës ndaj skenarëve të supozuar. Raporti përmban edhe Deklaratën e Stabilitetit Financiar, e cila në shtator 2012 vlerësonte se pavarësisht gjendjes së mirë financiare të sektorit bankar, ekzistojnë ende rreziqe për stabilitetin e tij. Këto rreziqe lidhen jo vetëm me vështirësitë financiare të vendeve të tjera me të cilat ekonomia jonë ndërvepron, por edhe me zhvillime të veprimtarisë së brendshme ku veçojmë rënien e cilësisë së kreditimit.

Me gjithë situatën delikate të ekonomisë shqiptare dhe rritjen e problematikës në sistemin financiar, tregues të rëndësishëm të shëndetit financiar janë

KAPITULL III. STABILITETI FINANCIAR DHE MBIKËQYRJA BANKARE

Raporti Vjetor2012


përmirësuar. Gjatë vitit 2012, rezultati financiar pozitiv shfaqi rritje. Treguesit e kapitalizimit e të likuiditetit të veprimtarisë u paraqitën në nivele të kënaqshme. Sektori bankar është i mirëkapitalizuar, dukshëm mbi nivelin minimal të kërkuar. Lidhur me rreziqet e tregut, sektori bankar paraqitet relativisht i mbrojtur ndaj rrezikut të drejtpërdrejtë prej lëvizjeve të pafavorshme në kursin e këmbimit dhe në normën e interesit. Sektori bankar mbetet i ekspozuar tërthorazi ndaj ndjeshmërisë së klientëve të tij lidhur me lëvizjet e pafavorshme në kursin e këmbimit dhe në normën e interesit.

Tabelë 1. Tregues të shëndetit financiar. Në % 2007 2008 2009 2010 2011 2012Treguesit me bazë kapitalin (i) Kapitali rregullator ndaj aktiveve të ponderuara me rrezik 17.1 17.2 16.2 15.4 15.6 16.2(ii) Kapitali bazë ndaj aktiveve të ponderuara me rrezik 16.0 16.3 15.3 14.5 14.3 14.6(iii) Kapitali aksioner ndaj totalit të aktiveve 7.6 8.6 9.6 9.4 8.7 8.6Cilësia e aktiveve (iv) Hua me probleme neto ndaj kapitalit rregullator 11.2 25.7 28.2 35.9 52.2 55.6(v) Hua me probleme bruto ndaj tepricës së kredisë 3.4 6.6 10.5 14.0 18.8 22.5Përfitueshmëria (vi) Kthimi nga kapitali (RoE-me bazë vjetore) 20.7 11.4 4.6 7.6 0.8 3.8(vii) Kthimi nga aktivet (RoA-me bazë vjetore) 1.6 0.9 0.4 0.7 0.1 0.3Rreziku i tregut (kursi i këmbimit) (viii) Pozicioni i hapur neto në valutë të huaj ndaj kapitalit rregullator 1.7 4.3 3.9 5.0 3.9 4.0(ix) Pozicioni i hapur neto në valutë të huaj ndaj kapitalit bazë 1.8 4.5 4.1 5.3 4.3 4.4Likuiditeti i sektorit (x) Aktive likuide ndaj totalit të aktiveve 49.8 42.8 27.6 25.9 26.5 29.4(xi) Aktive likuide ndaj totalit të pasiveve afatshkurtra 55.6 104.7 32.6 30.6 33.1 36.7(xii) Depozitat e klientëve ndaj totalit të kredisë 215.5 162.6 154.3 166.4 163.2 171.6


III.1 ZHVILLIMET NË SEKTORIN BANKAR

Sektori bankar mbetet segmenti kryesor i ndërmjetësimit financiar në Shqipëri. Aktivet e tij arritën në 87.9% të PBB-së në fund të muajit dhjetor 2012, me një rritje prej 3.1 pikë përqindje ndaj një viti më parë. Sektori bankar mbizotërohet nga pesë banka, të cilat së bashku përbëjnë 67.8% të portofolit të kredisë së sistemit dhe 74.4% të depozitave.

Në fund të vitit 2012, aktivet e sektorit bankar u rritën në nivelin 1,187.9 miliardë lekë, duke shënuar një rritje vjetore prej 6%, nga 13.1% një vit më parë. Ky ngadalësim erdhi si pasojë e ngadalësimit të ritmit të rritjes së depozitave dhe rënies së angazhimit të bankave në procesin e kreditimit. Aktiviteti kreditues arriti në 42.7% të PBB-së në fund të vitit 20121. Ecuria e kredisë për ekonominë u ngadalësua dhe qëndron poshtë vlerave historike, duke regjistruar një rritje vjetore prej 2% në fund të vitit 2012, nga 15.3% në vitin 2011. Për sa i përket burimeve të financimit vihet re se kontributi në gjenerimin e fondeve vjen krejtësisht nga aktiviteti depozitues, i cili zë 82.3% të totalit të detyrimeve të sektorit bankar. Pavarësisht aktivitetit ekonomik të moderuar, depozitat u rritën me 7.3% gjatë vitit 2012, ndonëse kjo rritje ishte 1 Këtu, portofoli i kredisë dhe depozitat i referohen totalit të kredive dhe depozitave, duke

përfshirë edhe ndërmarrjet shtetërore dhe jorezidentët.

Raporti Vjetor 2012


më e ulët se ajo prej 13.1% një vit më parë. Depozitat e individëve, të cilat përfaqësojnë rreth 88% të totalit të depozitave, u rritën me 8.9% kundrejt 15.3% në vitin 2011, ndërsa depozitat e bizneseve u tkurrën me rreth 3%, krahasuar me një rritje prej 5.7% vitin e kaluar.

III.1.1 REZULTATI FINANCIAR DHE PËRFITUESHMËRIA

Rezultati financiar neto i sektorit bankar mbetet pozitiv, rreth 3.8 miliardë lekë, i pesëfishuar kundrejt fundit të vitit të kaluar. Në këtë rritje ka kontribuar ndjeshëm përmirësimi i çmimit të letrave me vlerë në portofolet e bankave, gjë që ka ndikuar në uljen e masës së provigjionimit për këto investime. Gjithashtu, në masë më të vogël, ndikim pozitiv dhanë të ardhurat e jashtëzakonshme2, ndërkohë që efekti i të ardhurave neto nga interesat dhe nga veprimtaritë e tjera ka qenë jomaterial.

Kundrejt fundit të vitit 2011, marzhi neto nga interesat tregoi rënie në vitin 2012, duke shfaqur rritjen e kostove të financimit të aktiveve që sjellin të ardhura kundrejt rënies së të ardhurave që sjellin këto aktive.

Tabelë 2. Tregues të përfitueshmërisë nga veprimtaria kryesore në përqindje (kumulative).Treguesit Dhjetor`09 Dhjetor`10 Dhjetor`11 Dhjetor`12Të ardhura nga interesat/aktive mesatare që sjellin të ardhura (1) 8.10 8.11 7.78 7.73Shpenzime për interesa /aktive mesatare që sjellin të ardhura (2) 4.06 3.78 3.57 3.72Marzhi neto nga interesat (NIM) {(1)-(2)} 4.04 4.32 4.20 4.01


Përfitueshmëria e sistemit bankar, e vlerësuar nëpërmjet treguesve RoA (kthimi nga aktivet mesatare) dhe RoE (kthimi nga kapitali mesatar), paraqitet e përmirësuar, si rrjedhojë e rritjes së rezultatit neto. Kthimi nga aktivet, RoA ishte 0.33%, rreth 5 herë më i lartë se një vit më parë. Kthimi nga kapitali, RoE vlerësohet në 3.8% nga 0.8% një vit më parë. Ndryshimi i RoE gjatë vitit 2012 është shkaktuar thuajse ekskluzivisht nga ecuria e marzhit të fitimit.

III.1.2 KAPITALIZIMI I VEPRIMTARISË

Struktura e kapitalit rregullator paraqitet e favorshme në drejtim të kapacitetit për të mbuluar humbjet e mundshme, pasi ai vijon të përbëhet në 90% të tij nga kapitali bazë. Gjatë vitit 2012, sektori bankar është treguar më i kujdesshëm në ndërmarrjen e investimeve me rrezik të lartë, duke u përqendruar më shumë në investimin në aktive me rrezik të ulët. Ritmet më të larta të rritjes së kapitalit rregullator kundrejt aktiveve me rrezik, sollën një zhvillim pozitiv në trendin e normës së mjaftueshmërisë së kapitalit. Ky tregues u rrit në nivelin 16.2% në fund të vitit 2012, nga 15.6% një vit më parë.

2 Rritja e të ardhurave të jashtëzakonshme është ndikuar kryesisht nga ekzekutimi i kolateraleve të lëna pranë bankave për garantimin e kredive të marra.

Raporti Vjetor2012


Në fund të vitit 2012, niveli i kapitalizimit për të gjitha bankat tejkalon normën minimale të lejuar 12%. Treguesi i levës financiare (raporti i totalit të aktiveve me kapitalin aksioner) u llogarit në nivelin 11.7 herë, me luhatje të papërfillshme në terma gjashtëmujorë dhe vjetorë.

III.1.3 RREZIQE TË STABILITETIT FINANCIAR

Viti 2012 u karakterizua nga një situatë delikate e ekonomisë shqiptare dhe rritje e problematikës në sistemin financiar. Ngadalësimi i rritjes ekonomike është reflektuar në ngadalësimin e dukshëm të ritmit të kreditimit dhe në rënien e mëtejshme të cilësisë së portofolit të kredisë. Kontributi në rënie, i financimit të operatorëve ekonomikë nga sektori bankar mund të ndikojë në ngadalësimin e mëtejshëm të rritjes ekonomike, e cila potencialisht përcillet si efekt negativ zinxhir në sistemin bankar. Për më tepër, pesha ende e konsiderueshme e kredive në valutë dhe vlera e konsiderueshme e kredisë me norma të ndryshueshme të interesit, ruan ndjeshmërinë e sektorit bankar ndaj lëvizjeve të pafavorshme në kursin e këmbimit dhe në normën e interesit, përmes ndikimit në aftësinë paguese të kredimarrësve. Rrjedhimisht, rreziku i kredisë vijon të mbetet rreziku kryesor ndaj të cilit ekspozohen bankat në vend.

Lidhur me rreziqet e tregut, sektori bankar paraqitet relativisht i mbrojtur ndaj rrezikut të drejtpërdrejtë prej lëvizjeve të pafavorshme në kursin e këmbimit dhe në normën e interesit. Rreziku i likuiditetit vlerësohet gjithashtu i moderuar. Sektori bankar vijon të ketë rritje të depozitave dhe aktivet likuide në lekë dhe në valutë, mbi nivelet minimale të kërkuara nga kuadri rregullativ.

Më poshtë përmendim disa nga rreziqet e monitoruara për vlerësimin e stabilitetit financiar.

• rrezikuikredisëÇdo investim i burimeve financiare të bankave edhe në kushte normale të zhvillimeve ekonomike, përmban në vetvete një nivel të caktuar të rrezikut të humbjes. Ky lloj rreziku konceptohet i plotë në rastin e aktivitetit kreditues, veçanërisht në kushtet e pasigurisë për zhvillimet ekonomike. Në rastin e sektorit bankar në vend, kreditimi i publikut dhe i institucioneve financiare zë rreth 50% të aktiveve të sektorit dhe dominojnë treguesin e aktiveve me rrezik.

Cilësia e portofolit të kredive vijoi ecurinë e saj rënëse, ku raporti i kredive me probleme ndaj totalit të kredive në baza bruto u ngjit në nivelin 22.5% në fund të vitit 2012, kundrejt 18.8% një vit më parë. Cilësia e kredisë është përkeqësuar si për bizneset ashtu edhe për individët dhe po kështu, si për kreditë në monedhë vendase dhe për ato në monedhë të huaj. Në kuadrin e përballimit të humbjeve të mundshme nga ky rrezik, sektori bankar ka krijuar fonde rezervë (provigjone), të cilat janë rritur me rreth 17 miliardë lekë ose me rreth 30.89% krahasuar me vitin e kaluar. Si rezultat, raporti “provigjone

Raporti Vjetor 2012


me totalin e kredisë” është rritur me rreth 2.75 pikë përqindje, duke arritur në 12.47% në fund të dhjetorit 2012.

Kreditë me probleme të mbuluara me kolateral për vitin 2012, janë rritur me 16.4%, krahasuar me vitin 2011. Pesha që zënë këto kredi kundrejt totalit të kredive me probleme është 81.13%, me një rënie prej 4.1 pikë përqindjeje.

• rrezikuilikuiditetit

Rreziku i likuiditetit për sektorin bankar vlerësohet të jetë në nivele të moderuara. Ndryshimet e bëra në rregulloren “Për administrimin e likuiditetit”, në dhjetor të vitit 2011, u shoqëruan me ripërkufizim të zërave të aktiveve likuide dhe rritje të nivelit minimal të kërkuar të treguesit të likuiditetit (aktive likuide ndaj detyrimeve afatshkurtra), në lek dhe në valutat kryesore. Në fund të vitit 2012, raporti i aktiveve likuide me detyrimet afatshkurtra rezultoi 36.7%, duke qenë 45.8% për lekun dhe 27.5% për valutat. Secili tregues ishte mbi nivelin minimal të kërkuar nga kuadri rregullativ. Pavarësisht se financimi nga bankat mëma mbetet një burim i rëndësishëm për disa banka, në dhjetor të vitit 2012 linjat e kredisë kanë shënuar rënie të qenësishme referuar një viti më parë. Konkretisht këto fonde, shënonin rreth 49 miliardë lekë në fund të vitit 2012, nga 63.4 miliardë lekë një vit më parë.

Depozitat mbeten burimi kryesor i financimit, dhe ato kanë gjithashtu një përqendrim relativisht të ulët në fund të vitit 2012. Kështu, 10 depozituesit më të mëdhenj zënë 6.25% të totalit të depozitave të sistemit bankar, 20 më të mëdhenjtë 8.06% dhe 50 depozituesit kryesorë përbëjnë 10.97% të totalit.

• rreziqetetregutSektori bankar shqiptar rezulton relativisht i mbrojtur ndaj rrezikut të drejtpërdrejtë të lëvizjeve të pafavorshme në kursin e këmbimit dhe në normën e interesit por ndjeshmëria është rritur. Pozicionet e hapura valutore të sektorit rezultuan brenda niveleve historike, dhe vlerat e aktiveve dhe të detyrimeve të ndjeshme ndaj normës së interesit janë të krahasueshme me njëra-tjetrën.

• rrezikuikursittëkëmbimit

Në fund të vitit 2012, pozicioni i hapur në valutë i sektorit bankar ishte 3.98% e kapitalit të tij rregullator. Kjo shifër është ndjeshëm më e ulët se kufiri maksimal i lejuar prej 30%, duke treguar një nivel të ulët të ekspozimit ndaj rrezikut të drejtpërdrejtë të kursit të këmbimit.

Raporti Vjetor2012


Gjithashtu, gjatë këtij viti evidentohet një tkurrje e pozicionit të kredisë së pambuluar3 ndaj portofolit të kredisë në total si dhe ndaj atij në valutë. Rënia e tepricës së kredisë në valutë e pambuluar nga rreziku i kursit të këmbimit, ka zbutur ekspozimin e sektorit bankar ndaj rrezikut të tërthortë, megjithatë pesha e konsiderueshme që ajo vijon të ketë në totalin e portofolit të kredisë (rreth 31.3%) e bën sektorin bankar të ndjeshëm ndaj lëvizjeve të pafavorshme në kursin e këmbimit.

• rrezikuinormëssëinteresitEkspozimi i sektorit bankar ndaj luhatjeve të normës së interesit paraqitet në nivele të kufizuara. Madhësia e ekspozimit, e matur si pesha e diferencës së aktiveve dhe të detyrimeve të ndjeshme ndaj normës së interesit, në raport me totalin e aktiveve nuk është në vlera të konsiderueshme.

Në fund të vitit 2012, diferenca midis aktiveve dhe pasiveve të ndjeshme ndaj normës së interesit, për maturime deri në 12 muaj, rezulton negative dhe në rritje kundrejt një viti më parë, në nivelin 83.4 miliardë lekë ose 7% e totalit të aktiveve. Për maturimet 1 dhe 3 muaj këto diferenca janë në vlera më të ulëta. Ndonëse këto nivele konsiderohen të përballueshme, thellimi i mëtejshëm i diferencës negative do të ekspozonte sektorin bankar ndaj kostove shtesë në rastin e rritjes së normës së interesit.

III.1.4 RREZIQE TË TJERA TË SISTEMIT BANKAR

• rrezikuoPeracionaldheiteknologjisësëinformacionitPërcaktimi i rrezikut operacional si një kategori e veçantë rreziku, në kuadër të përputhshmërisë me standardet e Baselit, ka gjetur një mjedis dhe perceptim pozitiv nga industria bankare në terma të hartimit dhe të përmirësimit të procedurave të integruara në procesin e përgjithshëm të administrimit të rreziqeve. Baza rregullative dhe përdorimi i instrumenteve të posaçme për monitorimin periodik të rrezikut operacional, krijoi kushtet për të bërë vlerësimin e hershëm si dhe për të analizuar tendencat e bankave. Ky proces i ka shërbyer hartimit të profilit të çdo banke si dhe identifikimit më të mirë të problematikës.

Sistemi bankar ka prezantuar një infrastrukturë teknologjike për të përmbushur kërkesat rregullative, duke siguruar kapacitetet e mjaftueshme për zhvillimin e aktiviteteve në të gjithë spektrin, si në kushte normale dhe nën kushte ekstreme (stress-i). Nga një vështrim i përgjithshëm i teknologjisë së informacionit dhe komunikimit të përdorur nga këto subjekte, rezulton se ka vend për përmirësim, kryesisht në lidhje me politikat dhe procedurat e brendshme, si dhe me planet e vazhdimësisë dhe të rekuperimit, testimit të këtyre planeve dhe përfshirjen e rezultateve të testimeve gjatë rishikimit të tyre.

3 Kredia në një monedhë të ndryshme nga monedha e burimit të të ardhurave të kredimarrësit që shërbejnë për shlyerjen e kredisë.

Raporti Vjetor 2012


• transParencadhePublikimiiinformacionitTransparenca dhe publikimi i informacionit kanë qenë në fokus të vazhdueshëm gjatë vitit 2012, jo vetëm nëpërmjet një procesi mbikëqyrës intensiv në vend, por edhe nëpërmjet analizave nga jashtë, duke synuar përmirësimin e standardeve të transparencës, mbrojtjen e klientit dhe forcimin e disiplinës së tregut.

Ndryshimet rregullative të vitit 2011 u shoqëruan me rritjen e angazhimit të bankave dhe subjekteve financiare jobanka, si dhe ndërmarrjen e një sërë hapash nga Banka e Shqipërisë për implementimin dhe përmbushjen e kërkesave të reja. Këto masa rezultuan efektive, duke u materializuar në kontrata më të përforcuara me informacion për klientët si dhe me të drejtat dhe detyrimet mes palëve.

Bankat kanë rritur angazhimin për çështjet e transparencës dhe publikimit të informacionit. Megjithatë, vazhdojnë të evidentohen problematika kryesisht me përmbajtjen e kontratave të kredisë lidhur me normën nominale të interesit dhe normën efektive të interesit (NEI). Në këtë kuadër, vërehen raste të përdorimit nga bankat të normës minimale të interesit me qëllim mbrojtjen nga ulja e normave bazë të interesit apo edhe raste të përdorimit të indeksit të brendshëm BLR (Base Lending Rate) në vend të indeksit orientues. Bankat kanë shfaqur angazhim për të reaguar në kohë ndaj këtyre mangësive.

Për sa i takon publikimit të informacionit, megjithëse pasqyrat financiare të audituara të vitit 2011 nga auditorët e pavarur janë të gjitha të publikuara, ende vërehen mangësi në lidhje me publikimin kryesisht të raporteve vjetore dhe/ose tremujore në faqet e internetit të disa prej bankave. Banka e Shqipërisë ka vijuar me masat përkatëse për të adresuar problemin. Përgjithësisht, bankat janë përpjekur që informacioni i publikuar në ambientet e bankës dhe i ofruar nga shërbimi i klientit, të jetë i qartë dhe i plotë.

Për herë të parë, në 27 korrik 2012, ka filluar publikimi në faqen zyrtare të internetit të Bankës së Shqipërisë, i raportimeve nga bankat të komisioneve dhe normave të interesit për produktet dhe shërbimet e ofruara prej tyre. Në fazën e parë, këto raportime iu nënshtruan një procesi verifikimi të plotësisë dhe të saktësisë së të dhënave, për t’i paraprirë procesit të testimit dhe më tej publikimit final të informacionit për çdo bankë. Ky projekt ka si synim krijimin e kushteve të favorshme që klientët të informohen dhe të orientohen me lehtësi, me qëllim zgjedhjen e bankës më të përshtatshme për kërkesat e tyre. Me krijimin e kësaj platforme, Banka e Shqipërisë pret që të krijohen lehtësi për klientët bankarë (individ ose biznes), reagimi i të cilëve, pritet të ndikojë në rritjen e nivelit të konkurrencës në treg dhe t’i orientojë bankat drejt uljes së kostove të produkteve dhe të shërbimeve që ofrojnë.

Gjatë vitit 2012, pranë Bankës së Shqipërisë janë adresuar një numër në rritje ankesash kundrejt bankave tregtare dhe institucioneve të tjera jo banka. Për një pjesë të madhe të tyre, meqenëse çështjet që trajtohen janë të një natyre juridiko-civile, zgjidhja e ankesës i përket organeve gjyqësore. Vlen të

Raporti Vjetor2012


theksojmë se çështjet e ngritura, përgjithësisht, janë adresuar në kohë si ndaj subjekteve, ashtu edhe ndaj klientëve.

• ParandalimiiPastrimittëParavedhefinancimittëTERRORIZMITNë procesin mbikëqyrës në bankat tregtare, në subjektet financiare jobanka dhe në zyrat e këmbimit valutor (ZKV) edhe gjatë këtij viti, një rëndësi e veçantë i është kushtuar çështjeve që lidhen me parandalimin e pastrimit të parave dhe luftës së financimit të terrorizmit. Ndryshimet në kuadrin ligjor dhe bazën rregullative për problemet e parandalimit të pastrimit të parave dhe konkretisht të ligjit4 sollën domosdoshmërinë e marrjes së masave për implementimin e këtyre ndryshimeve. Në këtë kuadër, si dhe në atë të harmonizimit të legjislacionit me standardet ndërkombëtare dhe rekomandimet e organizmave ndërkombëtarë (Moneyval i Këshillit të Evropës), Banka e Shqipërisë ka qenë e angazhuar në vlerësimin dhe rishikimin e kuadrit nënligjor për të reflektuar këto ndryshime. Ky proces do të vazhdojë edhe gjatë vitit 2013.

Subjektet kanë ndërmarrë masa parandaluese në drejtim të krijimit të strukturave të përshtatshme dhe hartimit të politikave të brendshme, si dhe të krijimit të një sistemi funksional për përmbushjen e vigjilencës së zgjeruar për kategoritë e klientëve me rrezik të lartë, me qëllim rritjen në numër dhe në cilësi të Raporteve të Aktivitetit të Dyshimtë (RAD). Banka e Shqipërisë i ka kushtuar rëndësi të madhe kësaj të fundit gjatë inspektimeve në vend, duke synuar dhe kontribuar në rolin më aktiv të bankave në drejtim të identifikimit, analizimit dhe më tej raportimit të RAD-ve pranë autoritetit përgjegjës.

Megjithatë, janë evidentuar edhe mangësi, të cilat në përgjithësi, kanë konsistuar në pamjaftueshmëri të sistemeve efektive të menaxhimit të rrezikut, veçanërisht për kategoritë e klientëve dhe transaksioneve që kërkojnë vigjilencë të zgjeruar. Problematikat e evidentuara kanë çuar në lënien e rekomandimeve përkatëse nga ana e Bankës së Shqipërisë.

III.2 ZHVILLIMET NË SISTEMIN FINANCIAR JOBANKAR5

Viti 2012 vijoi me zgjerimin e institucioneve financiare jobanka, në numër subjektesh dhe në veprimtari të reja financiare për tregun vendas. Numri i subjekteve arriti në 21 nga 19 që regjistroheshin një vit më parë. Risi në treg ka qenë veprimtaria financiare e këshillimit për shërbime të këmbimit valutor. Veprimtaritë financiare të ushtruara prej tyre përfshijnë kredidhënien, qiranë financiare, ofrimin e shërbimit të pagesave dhe të transferimit të parave, faktoringun, shërbimet këshilluese, ndërmjetëse dhe shërbime të tjera për këmbimin valutor. Subjektet në disa raste mund të ushtrojnë më shumë se një veprimtari financiare.

4 Ligji 9917,datë.19.05.2008, ndryshuar, (botuar në Fletoren Zyrtare korrik 2012).5 Të dhënat datojnë deri në shtator 2012.

Raporti Vjetor 2012


Në shtator 2012, niveli i aktiveve të subjekteve financiare jobanka regjistron vlerën 34.6 miliardë lekë duke përbërë 2.9% të totalit të aktiveve të sistemit bankar ose 0.2 pikë përqindje më pak se në fund të vitit 2011.

Megjithë shtimin e subjekteve të reja, totali i aktiveve të subjekteve financiare jobanka paraqitet në nivele të ngjashme, krahasuar me fundvitin 2011. Ky trend është ndikuar kryesisht nga tkurrja e aktiveve të subjekteve kredidhënëse dhe të qirasë financiare si dhe është zbutur nga rritja graduale e subjekteve financiare jobanka, të cilat ofrojnë shërbimin e pagesave dhe të transfertave. Reduktimi i aktiveve të subjekteve jobanka, të cilat ushtrojnë veprimtarinë kredidhënëse ka ardhur si rezultat i përkeqësimit të cilësisë së portofolit. Ndërkohë, zvogëlimi i aktivitetit të qirasë financiare është diktuar kryesisht nga reduktimi i investimeve të biznesit. Portofoli i kredisë përbën pjesën kryesore të aktiveve në subjektet financiare jobanka, me 53.9%. Ai dominohet nga portofoli i kredidhënies dhe i mikrokredisë (53.99%), ndjekur nga portofoli i qirasë financiare (45.55%) dhe në një pjesë të vogël nga portofoli i faktoringut (0.46%). Subjektet financiare jobanka financohen kryesisht nga kredi të marra6(59.9%) dhe nga llogaritë e tyre kapitale (34.2%).

Në terma bruto portofoli i kredisë regjistron rritje minimale gjatë këtij viti, në masën 0.74%, dhe arrin në vlerën prej 20.19 miliardë lekë në shtator 2012. Ky portofol është i përqendruar në financimin e sektorit të biznesit (90.4%) dhe brenda këtij të fundit është i orientuar në sektorin e “Tregtisë, riparimit të automjeteve dhe artikujve shtëpiakë“ (26.8%), në “Ndërtim” (11.9%) dhe në sektorin e “Bujqësisë, gjuetisë dhe silvikulturës” (10.9%).

Tregu financiar jobankar pati performancë financiare pozitive, në masën 719.68 milionë lekë, deri në shtator 2012. Performancën më të mirë e paraqesin subjektet e shërbim-pagesave dhe ato të qirasë financiare ndikuar nga rreziqet më të ulta me të cilat përballen dhe pozicionin e konsoliduar në treg të subjekteve pjesëmarrëse në to. Ndonëse me një peshë të vogël të aktiveve ndaj sistemit bankar, rezultati financiar neto i këtij tregu përbën 18.6% të rezultatit neto të sistemit bankar.

III.3 EKZAMINIMET NË VEND

Funksioni i mbikëqyrjes në vend ka si objektiv garantimin e zhvillimit të një aktiviteti të shëndoshë financiar, nga ana e subjekteve të licencuara nga Banka e Shqipërisë, brenda kërkesave të kuadrit ligjor e rregullativ mbikëqyrës. Organizimi i ekzaminimeve pranë bankave ka qenë rezultati i kombinimit të nevojave bazuar në ciklin mbikëqyrës, të vendosur nga politika operative e mbikëqyrjes dhe në rëndësinë e problematikave në banka të veçanta.

6 Kreditë e marra në pjesën më të madhe të tyre, rreth 67% kanë si kundërparti bankat dhe Qeverinë Shqiptare, ndërsa pjesa tjetër bankat dhe institucionet e huaja financiare.

Raporti Vjetor2012


Gjatë vitit 2012 janë kryer ekzaminime të plota të 10 bankave, 3 subjekteve jo banka dhe 1 unioni të shoqërive të kursim kreditit. Krahas ekzaminimeve të plota janë kryer edhe një sërë ekzaminimesh të tjera për të adresuar problematika specifike, në bashkëpunim me autoritete të tjera me të cilat bashkëpunon Banka e Shqipërisë, si Drejtoria e Përgjithshme e Parandalimit të Pastrimit të Parave (DPPPP) dhe Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare.

Problemet dhe çështjet e evidentuara nga ekzaminimet mund ti kategorizojmë si më poshtë.

• zbatimiikuadritrregullatorSistemi bankar përgjithësisht ka vepruar në përputhje me kërkesat e kuadrit ligjor e rregullator mbikëqyrës. Megjithatë, vërehen mangësi në respektimin e:

• Rregullores “Për administrimin e rrezikut të kredisë”. Gjatë egzaminimeve janë evidentuar kredi të klasifikuara në klasa me rrezik më të ulët se sa parashikohet në kërkesat rregullatore. Në këtë kuadër, ekzaminimet kanë synuar eliminimin e menjëhershëm të devijimeve nga kërkesat rregullative. Një problem që ndeshet shpesh nëpër banka është edhe mungesa e dokumentacionit që justifikon riklasifikimin e klientit në klasa me rrezik më të ulët. Rekomandimet kanë synuar nxitjen e përmirësimit të politikave e procedurave që mbulojnë aktivitetin kreditues, forcimin e kapaciteteve analizuese të strukturës së rrezikut të bankës si dhe përmirësimin e analizës të gjendjes financiare të kredimarrësit gjatë procesit të miratimit të kredisë.

• Rregullores “Për raportin e mjaftueshmërinë e kapitalit” Gjatë egzaminimeve janë evidentuar pasaktësi në klasifikimin e zërave të aktivit dhe ponderimin e tyre në përputhje me kategorinë e rrezikut që ato mbartin.

• Rregullores “Mbi parimet bazë të drejtimit të bankave dhe degëve të bankave të huaja dhe kriteret për miratimin e administratorëve të tyre”. Janë evidentuar vonesa në plotësimin dhe dërgimin e dokumentacionit të nevojshëm për miratimin paraprak të administratorëve nga Banka e Shqipërisë.

• Rregullores “Për administrimin e rrezikut të likuiditetit”. Janë evidentuar mangësi në polikat dhe procedurat e brendshme të subjekteve për administrimin e rrezikut të likuiditetit. Nuk është respektuar periodiciteti i kryerjes së analizave stress-test, me qëllim identifikimin dhe matjen e ekspozimit të subjektit ndaj rrezikut të likuditetit, si në kushte normale po ashtu edhe në situata jo të zakonshme.

• Rregullores “Për përdorimin e teknologjisë së informacionit dhe komunikimit në subjektet e licencuara nga Banka e Shqipërisë”. Rastet e evidentuara i referohen përmirësimit të vlerësimit të rrezikut të TIK-së, duke përfshirë klasifikimin e sistemeve e aplikimeve të përdorura dhe identifikimin e dobësive dhe kërcënimeve të mundshme, përmirësimit të planeve të vazhdimësisë së biznesit bazuar në madhësinë dhe

Raporti Vjetor 2012


kompleksitetin e subjektit, rishikimit të të drejtave të përdoruesve për të siguruar ndarje të përshtatshme të përgjegjësive dhe sigurimin e hallkave të nevojshme të kontrollit, si dhe kufizimin e aksesit për persona të jashtëm, dokumentimit të proceseve, plotësimit të kuadrit të brendshëm rregullativ të bankës etj..

• Rregulloreve për transparencën dhe publikimet. Në raste sporadike nuk janë zbatuar kërkesat e rregulloreve të mësipërme gjatë hartimit të kontratave, dhënies së informacionit për klientët, publikimit të informacionit etj.

• Rregullores “Mbi standardet minimale të administrimit të rrezikut operacional”. Administrimi i këtij rreziku është një proces relativisht i ri si për bankat, ashtu edhe për autoritetin mbikëqyrës. Në këto kushte mangësitë kryesore lidhen me plotësimin e politikave dhe procedurave, përcaktimin e treguesve dhe të kufijve të lejuar të tyre, identifikimin e zërave të bilancit që duhen analizuar etj..

• Rregullores “Për funksionimin e rregjistrimit të kredive në Bankën e Shqipërisë”, lidhur me gabimet në hedhjen e të dhënave sipas skedarëve.

• orientimistrategjikibankavePjesa më e madhe e bankave të sistemit janë filiale të grupeve të huaja bankare dhe si të tilla orientimet strategjike janë të origjinuara nga grupet përkatëse. Në këtë kuadër, ekzaminimet në vend kanë synuar këshillimin dhe orientimin e bankave drejt planeve strategjike të harmonizuara me konteksin e zhvillimeve dhe dinamikave të sistemit bankar dhe të ekonomisë shqiptare.

• organizimidhedrejtimiibankaveNën ndikimin e efekteve të krizës dhe faktorëve që i shkaktuan ato, një rëndësi gjithnjë e më e madhe i është kushtuar mënyrës së organizimit dhe cilësisë së menaxhimit. Në këtë kontekst janë lënë rekomandimet për ndarjen e qartë dhe të përshtatshme të detyrave dhe përgjegjësive dhe sigurimin e hallkave të kontrollit në çdo pjesë të proceseve. Gjithashtu është përcaktuar e një strukturë hierarkike e qartë, me të cilën orientohet edhe sistemi i pagave dhe shpërblimeve, krijuar një sistem korrektues eficient që kufizon në minimum përsëritjen e shkeljeve, plotësimin e kuadrit të brendshëm rregullativ, sigurimin e pavarësisë, burimeve dhe mbështetjes së mjaftueshme për funksionet e kontrollit të brendshëm dhe menaxhimit të rreziqeve etj.

• ÇështjetëlidhurameadministriminekredivemePROBLEME DHE GJETJEN E MËNYRAVE PËR REDUKTIMIN E TYREGjatë inspektimeve në vend theksi është vënë në përmirësimin e politikave të brendshme, përmirësimin e infrastrukturës të nevojshme dhe ndërmarrjen e veprimeve që do të ndikojnë në uljen e stokut të kredive me probleme. Rekomandimet dhe veprimet korrigjuese të Departamentit të Mbikëqyrjes kanë synuar të sjellin praktikat më të reja ndërkombëtare, të cilat përshtatur

Raporti Vjetor2012


me kontekstin vendas synojnë të sigurojnë trajtimin me efektivitet të portofolit me probleme. Për subjektet jo banka në vëmendjen mbikëqyrëse ka qenë zbatimi i strategjive të parashikuara nga subjektet, ecuria e portofoleve përkatëse, cilësia e strukturave të brendshme për mbështetjen e veprimtarisë si dhe vlerësimi i ecurisë dhe qëndrueshmërisë financiare të subjekteve. Për subjektet e licencuara rishtazi dhe të ekzaminuara për herë të parë, me rëndësi kanë qenë edhe çështje të transparencës, të parandalimit të pastrimit të parave apo të përputhshmërisë me kuadrin rregullativ, ku subjektet janë njohur nga afër me pritshmëritë mbikëqyrëse dhe janë angazhuar për adresimin e mangësive.

III.4 REGJISTRI I KREDIVE

Regjistri i Kredive është një mjet i rëndësishëm në duart e subjekteve bankare dhe financiare për administrimin optimal të rrezikut të kredisë. Në vitin e pestë të funksionimit të tij numërohen 27 subjekte bankare dhe financiare që raportojnë të dhënat e kredimarrësve.

Në fund të vitit 2012 numërohen 870,635 kredi të raportuara në Regjistrin e Kredive, nga të cilat 365,244 janë kredi aktive7. Bankat numërojnë 299,342 kredi aktive dhe pjesa tjetër e tyre janë të raportuara nga subjektet financiare jobanka.

Pasurimi i Regjistrit të Kredive nga viti në vit me subjekte të reja raportuese i shërben Departamentit të Mbikëqyrjes, por jo vetëm, në thellimin dhe zgjerimin e analizave të sistemit si dhe të subjekteve kredidhënëse të veçanta. Gjithashtu informacioni i raportuar në Regjistrin e Kredive përbën një mbështetje të rëndësishme për funksionin e mbikëqyrjes në vend.

III.5 LICENCIMI DHE KUADRI RREGULLATIV

III.5.1 KUADRI LICENCUES DHE MIRATIMET

Sektori bankar shqiptar u përfshi në ristrukturime të rëndësishme përgjatë vitit 2012. Ndryshimet e kryera në ligjin “Për bankat” në fund të vitit 2011 sollën shndërrimin e degës së Bankës Alpha në Shqipëri dhe Degës së Bankës Kombëtare të Greqisë në banka vendase/filial të bankave të huaja. Pasiguria në stabilitetin e sistemit financiar grek i ekspozonte dy degët e bankave greke në Shqipëri ndaj riskut të mëmës. Me qëllim adresimin e rrezikut, Banka e Shqipërisë miratoi licencimin e Bankës Alpha Albania sh.a dhe Bankës NBG Albania sh.a për të vepruar si banka në Shqipëri. Bankat e licencuara iu nënshtruan, mbikëqyrjes së kujdesshme, duke plotësuar të njëjtin kuadër rregullator me bankat e tjera, filiale të bankave të huaja në Shqipëri.

7 Kredi aktive konsiderohen kreditë e pashlyera plotësisht (ato kredi që nuk rezultojnë të maturuara apo mbyllura në fund të vitit).

Raporti Vjetor 2012


Në kuadër të thellimit të krizës greke, grupe të mëdha bankare si CASA Grup Francë, ndërmorën hapa për ristrukturimin e brendshëm të tyre në disa vende të rajonit, ristrukturim i cili në Shqipëri solli transferimin8 100% të pjesëmarrjes influencuese në kapitalin aksionar të Bankës Emporiki Shqipëri sh.a. nga Emporiki Bank of Greece tek IUB Holding Francë, një filial i drejtpërdrejtë dhe i zotëruar tërësisht nga CASA Grup Francë. Miratimi i ndryshimit të aksionerit të ri të Bankës Emporiki Shqipëri solli ndryshime në origjinën e kapitalit aksionar në sistemin bankar, duke kontribuar në shtimin e bankave me kapital me origjinë franceze në tregun shqiptar9. Pas këtij ndryshimi dhe me qëllim përshtatjen e emrit me statusin ligjor dhe identitetin e ri të bankës, Banka e Shqipërisë miratoi ndryshimin e emrit të Bankës Emporiki Shqipëri në Banka Credit Agricole Shqipëri.

Gjithashtu, për Bankën Raiffeisen sh.a u dha miratimi i transferimit të pronësisë së aksioneve të saj nga Raiffeisen Bank International AG, Austri tek Raiffeisen SEE Holding Regional GmbH, Austri. Ky transferim u krye në kuadrin e krijimit të tre rajoneve gjeografike në formën e tre shoqërive, 100% filiale të Raiffeisen Bank International AG (RBI). Ai nuk e ndryshon kontrollin, menaxhimin dhe pronësinë nga pikëpamja ekonomike, të Bankës Raiffeisen.

Shumica e sektorit bankar shqiptar kontrollohet nga bankat e huaja, të cilat ushtrojnë veprimtarinë e tyre bazuar në ligjet e vendit tonë dhe në ligjin “Për bankat në Republikën e Shqipërisë”, si dhe në kuadrin rregullativ të Bankës së Shqipërisë. Gjatë vitit 2012 nuk pati asnjë procedurë aplikimi për licencim banke të re.

2011 2011 2012Bankat në Shqipëri, prej të cilave: 16 16 16 Degë të bankave të huaja 2 2 0Shumica1 me kapital privat sipas ndarjeve Me kapital privat në shumicën e pronësisë të huaj: 14 14 14me shumicë kapitali të huaj nga vendet e Bashkimit Evropian2 10 10 10me shumicë kapital me origjinë turke 1 1 1me shumicë kapitali nga Institucioni Financiar Ndërkombetar(IFC) 1 1 1me shumicë kapitali me origjinë kuvaitiane 1 1 1me shumicë kapitali nga Konfederata e Zvicrës 1 1 1 Me kapital privat me shumicën e pronësisë vendase3 2 2 2

1 “Shumicë” është në çdo rast shumica e thjeshtë 50% të votave plus 1 votë.2 Bankat me origjinë kapitali nga vendet e BE-se janë nga Italia (1 bankë), Austria(1 bankë),

Gjermania (1 bankë), Franca (2 banka), Greqi (3 banka), Bullgari (1 bankë).3 Bankat me shumicë kapitali vendas janë Banka Union sh.a. dhe Banka Credins sh.a..

Miratimet për kryerjen e veprimtarive shtesë në anekset e licencave të bankave u kryen edhe gjatë vitit 2012. Banka e Shqipërisë dha miratimin për shtimin e veprimtarisë shtesë të faktoringut dhe të financimit të transaksioneve tregtare për Bankën Raiffeisen sh.a., si dhe miratimin për kryerjen e veprimtarisë shtesë të ofrimit të shërbimit të kasave të sigurimit për Bankën Intesa Sanpaolo Albania.

8 Transferimi u realizua nëpërmjet marrëveshjes, datë 14 qershor 2012 për shitjen e të gjitha aksioneve në zotërim të Bankës Emporiki Greqi drejtpërdrejtë tek IUB Holding Francë, zotëruar 100% nga Credit Agricole, Francë.

9 Bankat me shumice kapitali me origjine franceze pas këtij ndryshimi janë Banka Societe General Albania dhe Banka Credit Agricole Shqipëri ndërkohë që numri i bankave me origjine kapitali grek u reduktua ne tre.

Tabelë 3. Struktura e pronësisë së bankave 2011-2012.

Raporti Vjetor2012


Në muajin maj 2012, Banka e Shqipërisë miratoi një ndryshim në rregulloren e licencimit të bankave, në lidhje me mundësinë e kryerjes nga to ndërmjetësimin në sigurime dhe risigurime. Si rrjedhojë katër banka tregtare kanë shprehur interesin për kryerjen e kësaj veprimtarie.

Bankat edhe gjatë vitit 2012 paraqitën kërkesat për zgjerimin e rrjetit të tyre bankar me degë dhe agjenci brenda vendit. Gjatë vitit 2012 u hapën 15 degë/agjenci të reja nga bankat, duke shfaqur të njëjtat ritme zgjerimi me ato të vitit të kaluar. Ndërkohë që u njoftua mbyllja e 11 degëve dhe agjencive ekzistuese nga disa banka.

2010 2011 2012Degë/agjenci brenda vendit 529 534 538Degë jashtë vendit 2 1 11

Totali 531 535 5391 Banka Kombëtare Tregtare ushtron veprimtarinë e saj bankare edhe me degë në Kosovë.

Ndryshime të rëndësishme ndodhën edhe në drejtimin e bankave dhe jobankave. Zgjedhja e 39 administratorëve të rinj në banka u shoqërua me miratimin e tyre nga Banka e Shqipërisë. Sipas pozicioneve, këto i përkasin miratimit për 10 anëtarë të këshillit drejtues, 6 anëtarë të komitetit të kontrollit, 3 drejtorë të përgjithshëm dhe 20 drejtues ekzekutive (të grupeve, divizioneve, departamenteve ose zv/drejtorë të përgjithshëm).

Në tregun financiar jobankar, në vitin 2012 u akorduan 2 licenca të reja për subjekt financiar jobankë. Njëri nga subjektet ushtron veprimtaritë e: shërbimeve këshilluese, ndërmjetëse dhe shërbime të tjera ndihmëse për këmbimin valutor dhe tjetri veprimtarinë e faktoringut. Po gjatë këtij viti u pezullua licenca për të ushtruar veprimtari financiare për një subjekt financiar jobankë, licencë e cila u bë efektive sërisht brenda vitit. Në kuadrin e ndryshimeve në ligjin “Për bankat” në lidhje me krijimin e institucioneve të parasë elektronike, disa subjekte kanë shprehur interesin për të kryer veprimtarinë financiare të emetimit të parasë elektronike. Kjo veprimtari është parashikuar në ndryshimet rregullative, të cilat do të hyjnë në fuqi në fillim të vitit 2013. Licencimi i zyrave të këmbimit valutor vijoi edhe gjatë vitit 2012. Konkretisht, u licencuan 26 zyra të këmbimit valutor dhe u revokua licenca e 9 zyrave të këmbimit valutor, me kërkesë të vetë subjekteve. Në fund të vitit 2012, në tregun e këmbimeve valutore ekzistojnë 322 zyra të licencuara.

2010 2011 2012Banka dhe degë të bankave të huaja 16 16 16Subjekte financiare jobanka 17 19 21Zyra të këmbimit valutor 284 301 322Unione të shoqërive të kursim- kreditit 2 2 2Shoqëri të kursim-kreditit 126 126 126


Tabelë 4. Treguesit e shtrirjes së rrjetit bankar

në fund të vitit 2012.

Tabelë 5. Numri i subjekteve financiare të licencuara nga Banka e

Shqipërisë.

Raporti Vjetor 2012


Në dy vitet e fundit, numri i institucioneve financiare te licencuara nga Banka e Shqipërisë ka mbetur i pandryshuar për bankat dhe për unionet e kursim-kreditit dhe shoqëritë e tyre, ndërkohë që për institucionet financiare jobanka dhe zyrat e këmbimit valutor konstatohet rritje.

Gjatë vitit 2012, Banka e Shqipërisë procedoi edhe me miratime të tjera që lidhen me emetimin e borxhit të varur për bankat, miratimet në statutin e bankave dhe ndryshimet e tij, miratime për mundësinë e ofrimit të shërbimeve elektronike bankare, miratime për ndryshimin e pjesëmarrjes influencuese në subjektet financiare jobanka dhe strukturën e kapitalit, miratimin e agjentëve për transferimin e parave që veprojnë për llogari të subjekteve financiare jobanka.

III.5.2 KUADRI RREGULLATIV

Viti 2012 shënoi finalizimin e disa rregulloreve të reja dhe njohu ndryshime në disa rregullore të tjera të mbikëqyrjes bankare, të cilat konsideruan në vazhdimësi përshtatjen me standardet e Komitetit të Bazelit, direktivat e Bashkimit Evropian dhe praktikat më të mira në fushën e rregullimit dhe mbikëqyrjes bankare.

Akte të reja rregullative dhe ndryshime me rëndësi në aktet në fuqi për mbikëqyrjen bankare, të miratuara gjatë këtij viti janë:

• Rregullorja “Për krijimin, licencimin dhe funksionimin e bankës urë”, e cila përcakton rregullat mbi procesin e krijimit, licencimit dhe funksionimit të bankës urë. Ky koncept prezantohet për herë të parë në ndryshimet e fundit të ligjit “Për bankat”.

• Rregullorja e rishikuar “Mbi parimet bazë të drejtimit të bankave dhe degëve të bankave të huaja dhe kriteret për miratimin e administratorëve të tyre”. Ajo përsos rregullimin e mëtejshëm të kërkesave të autoritetit mbikëqyrës lidhur me procesin e drejtimit të përgjegjshëm dhe efektiv të bankave dhe degëve të bankave të huaja. Kryesisht aspektet që kanë të bëjnë me sistemet e administrimit të rrezikut dhe strukturat përkatëse, politikat e shpërblimit etj.

Disa shtesa dhe ndryshime u realizuan në rregulloret:

• “Për licencimin dhe ushtrimin e veprimtarisë së bankave dhe degëve të bankave të huaja në Republikën e Shqipërisë”, të cilat synuan përfshirjen dhe rregullimin e mëtejshëm të ushtrimit të veprimtarisë së sigurimit, të risigurimit dhe ndërmjetësimit në sigurime dhe risigurime edhe për bankat dhe/ose degët e bankave të huaja, si një veprimtari financiare që kërkon miratim paraprak nga autoriteti mbikëqyrës dhe parashikohet në dispozitat e ligjit për sigurimet;

• “Për përcaktimin e nivelit të vendimmarrjes në mbikëqyrjen e veprimtarive bankare dhe financiare”, të cilat synuan plotësimin dhe përditësimin e procesit të vendimmarrjes në mbikëqyrjen e veprimtarive bankare dhe

Raporti Vjetor2012


financiare të bankave dhe subjekteve të tjera që licencohen dhe mbikëqyren nga Banka e Shqipërisë, sipas niveleve/hierarkisë së përcaktuar në matricën e parashikuar në këtë rregullore;

• “Për licencimin e shoqërive të kursim-kreditit dhe të unioneve të tyre’’, të cilat synuan që ndryshimet në rregulloren “Për përcaktimin e nivelit të vendimmarrjes në mbikëqyrjen e veprimtarive bankare dhe financiare” të ecin në të njëjtin drejtim (të mos kenë kundërshti), në funksion të lehtësimit, përshpejtimit dhe efektivitetit të procesit të vendimmarrjes.

Raporti Vjetor 2012


Raporti Vjetor2012


Raporti Vjetor 2012


IV.1 EMISIONI I MONEDHËS

Sipas Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë, Banka e Shqipërisë ka të drejtën ekskluzive të nxjerrjes e të qarkullimit të monedhës kombëtare, Lek. Banka e Shqipërisë përcakton format, masat, peshat, modelin dhe karakteristikat e tjera të kartëmonedhave dhe monedhave metalike shqiptare, me kurs ligjor brenda vendit, si dhe të monedhave e kartëmonedhave që do të shtypen për qëllime numizmatike.

• kartëmonedhadhemonedhanëqarkullim1

Në fund të vitit 2012, rezultuan në qarkullim 137,824,961 copë kartëmonedha me vlerë rreth 197.699 miliardë lekë. Në krahasim me vitin 2011, rezulton një ulje e vëllimit të numrit të kartëmonedhave me 5.1%, dhe një ulje prej 1.1% e vlerës së tyre. Ndryshimi i këtij treguesi vjen si pasojë e ndryshimit të lehtë që ka pësuar struktura në favor të kartëmonedhës me vlerë nominale 5000 Lek. Gjithashtu, volumi i kërkesave nga bankat e nivelit të dytë për pagesa pati një rënie të lehtë.

Në fund të vitit 2012, rezultuan 130,683,932 copë monedha metalike në qarkullim, me vlerë 3.172 miliardë lekë. Në krahasim me vitin 2011, ka një

1 Është numri dhe vlera e kartëmonedhave të hedhura në qarkullim nga Banka e Shqipërisë.

KAPITULLI IV. FUNKSIONE DHE ANGAZHIME TË TJERA INSTITUCIONALE

Grafik 1. Kartëmonedha dhe monedha në qarkullim, 2011-2012.

Struktura e kartëmonedhës në qarkullim 30.12.2011

Struktura e kartëmonedhës në qarkullim 31.12.2012

Struktura e monedhës metalike 31.12.2011 Struktura e monedhës metalike 31.12.2012


100 Lekë2%

100 Lekë9%

10 Lekë27%

10 Lekë28%

50 Lekë14%

20 Lekë26%

20 Lekë25%

50 Lekë14%

100 Lekë9%

1000 Lekë42%

5 Lekë16%

1 Lek8%

1 Lek8%5 Lekë

16%

5000 Lekë12%

500 Lekë26%

2000 Lekë11%

200 Lekë7%

100 Lekë2%

1000 Lekë43%

5000 Lekë13%

500 Lekë24%

2000 Lekë11%200 Lekë

7%

Raporti Vjetor2012


rritje të numrit të monedhave metalike me 5.8% dhe një rritje të vlerës së tyre me 4.7%. Këtë vit struktura e monedhës metalike pati ndryshime të vogla si pasojë e një rritjeje të lehtë të peshës së monedhave metalike me vlerë nominale 10 lekë dhe 1 lek. Në fund të vitit 2012, raporti i përgjithshëm midis vlerës së monedhës metalike ndaj kartëmonedhës rezultoi më i lartë se viti i kaluar.

• treguestëqarkullimittëParasëNë fund të vitit 2012, raporti i parasë në qarkullim ndaj agregatit M2 ishte 30.0%2, ndërsa në fund të vitit 2011 i njëjti raport ishte 31.84%. Koeficienti i qarkullimit të parasë3 në Bankën e Shqipërisë në vitin 2012, rezultoi 0.496 ndërkohë që për vitin 2011 ishte 0.536. Kjo tregon që bankat e nivelit të dytë, në raport me paranë në qarkullim, kanë kthyer me pak para pranë arkave të Bankës së Shqipërisë. Gjithashtu vlera mesatare e një kartëmonedhe në qarkullim në fund të vitit 2012 arriti në 1,434 lekë, nga 1,376 lekë që ishte në fund të vitit 2011.

• riciklimiicash-itdhecilësiaekartëmonedhësnëqarkullimGjatë vitit 2012, u përpunuan 126 milionë copë kartëmonedha, të cilat u kontrolluan për autenticitet dhe përshtatshmëri për riqarkullim. Nga përpunimi rezultuan rreth 20.5 milionë copë kartëmonedha të papërshtatshme për përdorim, të cilat u tërhoqën nga qarkullimi. Norma e sortimit4 ishte 16.27% dhe pati një ulje prej 2.13% nga viti i kaluar. Kartëmonedhat e dëmtuara janë zëvendësuar rast pas rasti me kartëmonedha të reja të përshtatshme për qarkullim. Koeficienti5 i qarkullimit të kartëmonedhës për vitin 2012 rezultoi në vlerën 0.948, që do të thotë se një kartëmonedhë kthehet mesatarisht një herë në vit në sportelet e Bankës së Shqipërisë. Ky koeficient është me i lartë për prerjet 200 lekë, 500 lekë (rreth 1.1 dhe rreth 1.8) dhe me i vogël për prerjet 5000 dhe 2000 lekë (rreth 0.2) që tregon se këto të fundit kthehen më rrallë në sportelet e Bankës së Shqipërisë.

• mbrojtjaekartëmonedhësdhemonedhësmetalikengaFALSIFIKIMIGjatë vitit 2012, numri i kartëmonedhave dhe monedhave metalike të falsifikuara ka qenë shume i vogël dhe në raport me sasinë e monedhave metalike dhe kartëmonedhave në qarkullim, përbën një shifër të papërfillshme. Kartëmonedhat e evidentuara të falsifikuara, sipas analizës teknike, janë kryesisht riprodhime me inkjet-toner në makina riprodhuese (skanimi apo fotokopjimi) me ngjyra, duke realizuar në disa raste imitimin e disa elementeve 2 Vlera për agregatin M2 është bazuar në të dhënat paraprake për muajin dhjetor 2012.3 Është raporti i numrit të kartëmonedhave dhe monedhave metalike të arkëtuara në sportelet

e Bankës së Shqipërisë mbi gjendjen mesatare vjetore të numrit të kartëmonedhave dhe monedhave në qarkullim.

4 Është raporti i numrit të kartëmonedhave dhe monedhave metalike të papërshtatshme mbi numrin total te kartëmonedhave të përpunuara gjatë një viti.

5 Është raporti i numrit të kartëmonedhave të arkëtuara në sportelet e Bankës së Shqipërisë mbi gjendjen mesatare vjetore të numrit të kartëmonedhave në qarkullim.

Raporti Vjetor 2012


të sigurisë në kartëmonedha me cilësi të dobët dhe në letër të zakonshme printimi.

Nga krahasimi i sasive të monedhës kombëtare të sekuestruar në sistemin bankar gjatë vitit 2012 me ato të sekuestruara në vitin 2011, rezultojnë 69.1% më pak kartëmonedha të falsifikuara. Gjithashtu, konstatohet një rënie me 4.7% e numrit të monedhave të falsifikuara.

• numizmatikanëbankëneshqiPërisëGjatë vitit 2012, fondi numizmatik i Bankës së Shqipërisë u pasurua me monedha të reja.

Në muajin shtator, u prezantua për koleksionistët dhe publikun, monedha 50 lekë me metal argjend, me tematikë “Kodiku i Purpurtë i Beratit 043 ø - Beratinus 1”, viti 2011.

Në kuadër të përkujtimit të ngjarjes më të rëndësishme kombëtare, 100-vjetorit të Pavarësisë së Shtetit Shqiptar, Banka e Shqipërisë shtypi një seri me tre monedha pa kurs ligjor dhe të një medaljoni. tematika e tyre qe: “100-vjetori i Shpalljes së Pavarësisë - 2012”.

Monedha metalike, 200 lekë, pa kurs ligjor, viti 2012, në metal ar

Monedha metalike 100 lekë, pa kurs ligjor, viti 2012, në metal argjend

Monedha metalike 50 lekë, pa kurs ligjor, viti 2012, metal i thjeshtë

Medaljon “100-vjet Pavarësi - 2012”, metal i thjeshtë

Raporti Vjetor2012


Gjithashtu, gjatë vitit 2012 u përfundua shtypja e një monedhe përkujtimore 200 lekë, pa kurs ligjor, në metal ar, kushtuar Nënë Terezës.

Seria e monedhave dhe medaljoni kushtuar 100-vjetorit të Shpalljes së Pavarësisë si dhe monedha kushtuar Nënë Terezës u prezantuan për publikun në muajin nëntor, të vitit 2012.

Në kuadrin e kremtimeve të 100-vjetorit të Pavarësisë së Shtetit Shqiptar, Banka e Shqipërisë zhvilloi ekspozitën numizmatike të lëvizshme me tematikë “100-vjetori i Pavarësisë, pasqyrimi i historisë në monedhën tonë kombëtare” në 7 qytete të vendit dhe në kryeqytetin e Kosovës, Prishtinë. Kjo ekspozitë solli një risi në kuadrin e aktiviteteve të organizuara, jo vetëm nga Banka e Shqipërisë por edhe në vendin tonë, pasi ajo ishte e para e këtij lloji si për mënyrën e ekspozimit të objekteve në stenda, ashtu edhe për prezantimin e alternuar të historisë së shtetit shqiptar me atë të monedhës kombëtare. Në përmbajtjen e saj, ekspozita trajtoi momentet më kryesore të historisë, figurat më të shquara të kombit shqiptar, të reflektuara në konfigurimet, shkrimet dhe datimet e gjithë kartëmonedhave dhe monedhave të shtypura e qarkulluara në Shqipëri, që nga momenti i shpalljes së Pavarësisë.

IV.2 SISTEMI I PAGESAVE

Në përmbushje të përgjegjësisë së saj ligjore, Banka e Shqipërisë nxit funksionimin normal të sistemeve të pagesave me qëllim mbështetjen e implementimit të politikës monetare dhe ruajtjen e stabilitetit financiar dhe të besueshmërisë së publikut në monedhën kombëtare. Për të përmbushur këtë objektiv, Banka e Shqipërisë është e përfshirë në tre role të ndryshme: atë operacional, mbikëqyrës dhe katalizator të sistemeve të pagesave.

Gjatë vitit 2012, transaksionet ndërbankare në monedhën kombëtare Lek janë kleruar dhe shlyer me efikasitet dhe siguri, sipas rregullave dhe procedurave të dy sistemeve të operuara dhe të administruara nga Banka e Shqipërisë: “Sistemit të Shlyerjes së Pagesave Ndërbankare me Vlerë të Madhe - AIPS” dhe “Sistemit të Klerimit të Pagesave me Vlerë të Vogël – AECH”. Në fund të vitit 2012, të gjitha bankat dhe degët e bankave të huaja, të cilat operojnë në territorin e Republikës së Shqipërisë rezultojnë të jenë anëtare të drejtpërdrejta të sistemeve.

Raporti Vjetor 2012


IV.2.1 SISTEMET E PAGESAVE AIPS DHE AECH

• sistemiishlyerjessëPagesavendërbankaremevlerëtëMADHE - AIPSGjatë vitit 2012, në sistemin AIPS janë procesuar 77,090 transaksione me vlerë totale prej afërsisht 6,743 miliardë lekë. Ky sistem ka qenë në operuar për 252 ditë, duke procesuar rreth 306 transaksione/ditë dhe me një qarkullim ditor prej 26.76 miliardë lekësh. Ritmet vjetore të numrit të transaksioneve të procesuara në këtë sistem tregojnë për një rritje 2.42% krahasuar me vitin 2011, ndërkohë që një rritje të konsiderueshme prej 65.07% ka shënuar vlera e transaksioneve. Nga një këndvështrim më afatgjatë vihet re se, sistemi AIPS gjatë këtij viti ka patur qarkullimin më të lartë vjetor të likuiditetit që prej fillimit të operimit të vet.

Sistemi AIPS 2008 2009 2010 2011 2012Numri i transaksioneve 56,717 55,701 80,356 75,269 77,090Vlera e transaksioneve (miliardë lekë) 5,146 4,718 4,437 4,085 6,743Vlera mesatare për transaksion (milionë lekë) 91 85 55 54 87


“Pagesat për klientë” kanë zënë peshën kryesore të numrit të transaksioneve ndaj totalit, ndërsa “Instrumentet financiare të BSh-së” janë lloji i transaksionit me peshën kryesore në terma të vlerës, pavarësisht faktit se ky i fundit është mjeti më pak i përdorur në sistemin AIPS.

Tabelë 2. Llojet e transaksioneve në sistemin AIPS. Lloji i transaksionit Numri Vlerë (në milionë lekë)

Vlerë absolute Peshë relative Vlerë absolute Peshë relativeInstrumente financiare të BSh-së 3,674 4.77% 3,778,576.42 56.03%Transferta cash për/nga emisioni 8,398 10.89% 224,993.73 3.34%Transferta ndërbankare 8,233 10.68% 1,369,221.39 20.3%Pagesa për klientët 49,013 63.58% 745,522.17 11.06%Shlyerje për sistemet e klerimit neto 7,772 10.08% 625,115.47 9.27%Totali 77,090 100% 6,743,429.18 100%


Grafik 2. Ndryshimet vjetore (2011-2012) të llojeve të transaksioneve të shlyera në AIPS sipas numrit dhe vlerës.


13%

-1%

19%

0%

4%

-5%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

Lloji i transaksionit

Instrumente

financiare të BSH

Transferta cash për/nga em

isioni

Transferta ndërbankare

Pagesa për klientët

Shlyerje për sistemet

e klerimit neto

Numri Vlera

111%

6%

77%

1%9%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

Lloji i transaksionit

Instrumente

financiare të BSH

Transferta cash për/nga em

isioni

Transferta ndërbankare

Pagesa për klientët

Tabelë 1. Ecuria e aktivitetit të sistemit AIPS.

Raporti Vjetor2012


Pasqyrimi i llojeve të transaksioneve të procesuara dhe të shlyera për vitin 2012 tregon se rritja në vëllimin e transaksioneve të procesuara i atribuohet kryesisht “Transfertave ndërbankare” dhe “Instrumenteve financiare të BSh-së” të cilat kanë patur rritje respektive në numër prej 1,321 (ose 19%) dhe 409 (ose 12.5%) transaksione më shumë se vitin e kaluar. Përsa i përket vlerës, të gjitha llojet e transaksioneve kanë patur rritje në krahasim me vitin e kaluar, ku përmendim “Instrumente financiare të BSh-së” me 111.38% dhe “Pagesat ndërbankare” me 76.66%.

Treguesi i përqendrimit tregon peshën të cilën zënë bankat më aktive të sistemit ndaj totalit të aktivitetit të AIPS. Kështu, katër bankat më aktive në sistemin AIPS zënë një peshë prej 51.38% në numër dhe 73.34% në vlerë ndaj totalit të bankave pjesëmarrëse në sistem (këtu nuk përfshihen Banka e Shqipërisë dhe Ministria e Financave). Gjithashtu, rritje të konsiderueshme gjatë këtij viti ka patur dhe numri total i transaksioneve të iniciuara nga bankat, 5,567 transaksione më shumë se në vitin 2011 (ose rreth 15%).

Sistemi AIPS Numri i transaksioneve Vlera e transaksioneve (në miliardë lekë) 4 banka* 21,854 2,885.7 Pesha ndaj totalit (%) 51.38 73.34Totali 77,090 6,743.4

* Nuk përfshihet Banka e Shqipërisë dhe Ministria e Financave. Burimi: Banka e Shqipërisë.

Gjatë vitit 2012, nevojat e pjesëmarrësve në sistemin AIPS për likuiditet brenda ditës kanë qenë lehtësisht më të larta krahasuar me një vit më parë. Bankave u janë akorduar 270 kredi njëditore (ILF)6 me një vlerë totale prej 90.8 miliardë lekësh, duke reflektuar kështu një rritje vjetore të numrit dhe të vlerës së ILF-ve përkatësisht me 10.2% dhe 7.9%.

Sistemi AIPS 2008 2009 2010 2011 2012Numri i ILF-ve 579 207 278 200 270Vlera e ILF-ve (në miliardë lekë) 221.43 120.55 74.99 84.39 90.8Vlera mesatare (në milionë lekë) 382.44 582.34 269.76 421.95 336.28


Zhvillimet e Kredisë Brenda Ditës ndër vite, paraqesin një prirje rënëse, duke nënkuptuar reduktimin gjithnjë e më të ndjeshëm të financimit të aktivitetit të AIPS me ILF. Rënia e raportit ILF/vlera totale e transaksioneve në AIPS tregon për një zbehje gjithnjë e më të ndjeshme të rrezikut të likuiditetit në këtë sistem. Gjatë vitit të kaluar (2011) financimi me anë të ILF-së përbënte 2.07% ndaj totalit të qarkullimit në AIPS, ndërsa këtë vit (2012) ky tregues ka patur një rënie të mëtejshme në 1.35%.

6 Kredia Brenda Ditës (ILF) është një instrument financiar i ofruar nga Banka e Shqipërisë për t’u ardhur në ndihmë me likuiditet ditor institucioneve bankare, të cilat marrin pjesë në sistemet e pagesave të operuara nga Banka e Shqipërisë.

Tabelë 3. Treguesi i përqendrimit për sistemin

AIPS.

Tabelë 4. Përdorimi i kredisë brenda ditës (ILF)

në sistemin AIPS.

Raporti Vjetor 2012


• sistemiiklerimittëPagesavemevlerëtëvogël-aechNë sistemin AECH procesohen dhe klerohen pagesat e klientëve me vlerë nën 1.5 milionë lekë. Sistemi vepron i ndarë në tre seanca ditore. Gjatë vitit 2012, në këtë sistem u procesuan 361,552 urdhërpagesa, me një vlerë mesatare për transaksion të shlyer prej 190 mijë lekësh.

Sistemi AECH Janar-Dhjetor 2011 Janar-Dhjetor 2012Numri i transaksioneve 388,208 361,552Vlera e transaksioneve (milionë lekë) 64,097.88 66,990.11Vlera mesatare e transaksionit (milionë lekë) 0.17 0.19


Mesatarisht, çdo ditë në sistemin AECH janë procesuar rreth 1,4357 pagesa, me një vlerë mesatare ditore prej 265.83 milionë lekësh. Duke e krahasuar me vitin e kaluar, numri i pagesave të kleruara ka një ulje prej 7% (ose prej 26,656 transaksionesh). Ndërsa në terma të vlerës, ka një rritje të lehtë prej 5% (ose prej 2,892.23 milionë lekësh). Rënia vjen si rezultat i uljes së numrit të pagesave të procesuara nga Ministria e Financave, duke qenë se kjo e fundit zë peshën më të madhe në procesimin e pagesave në këtë sistem. Ministria e Financave vazhdon të jetë kontribuuesi kryesor në procesimin e pagesave me vlerë të vogël, përkatësisht me 66% në numër dhe me 58% në vlerë. Gjatë vitit 2012, vëmë re se ka një rritje të numrit të pagesave të procesuara nga bankat (me rreth 32 mijë pagesa, ku nuk përfshihet Banka e Shqipërisë). Kjo rritje vjen si rezultat i ndryshimeve në vlerën kufi të pagesave nga 1.0 milionë, në 1.5 milionë lekë si dhe shtimi i një seance të tretë klerimi. Treguesi i përqendrimit reflekton peshën që zënë 4 bankat më aktive në sistemin AECH, kundrejt totalit të aktivitetit në këtë sistem. Bankat më aktive zënë një peshë prej 59.75% në numër dhe 63.35% në vlerë, kundrejt totalit të pagesave të kryera nga bankat pjesëmarrëse në sistemin AECH100.

Sistemi AECH Numri i transaksioneve Vlera e transaksioneve (në miliardë lekë) 4 Banka* 68,061 17.13 Pesha ndaj totalit (%) 59.75 66.35 Totali 361,552 66.99

* Nuk përfshihen Banka e Shqipërisë dhe Ministria e Financave. Burimi: Banka e Shqipërisë.

IV.2.2 INSTRUMENTET E PAGESAVE

Statistikat e bankave tregojnë se në fund të vitit 2012 llogaritë rrjedhëse të klientëve, në monedhë kombëtare apo në valutë kanë pasqyruar një rritje prej 3% nga 7.7% në vitin 2011.

7 Sistemet AECH dhe AIPS kanë operuar për një total prej 252 ditësh gjatë vitit 2012.

Tabelë 5. Ecuria e aktivitetit të sistemit AECH.

Tabelë 6. Treguesi i përqendrimit për sistemin AIPS.

Raporti Vjetor2012


Tabelë 7. Ecuria e llogarive të klientëve.

Përshkrimi i llogarisëTotali i llogarive të klientëve Të aksesueshme nga interneti2010 2011 2012 2010 2011 2012

Llogaritë e klientëve (1+2) 2,446,495 2,634,971 2,724, 668 27,368 37,138 54,9261-llogari të rezidentëve (a+b) 99% 99% 99.3% 97% 98% 98%a - individuale (%) 92% 94% 94% 66% 75% 80%b - kompani (%) 8% 6% 6% 34% 25% 20%2-llogari të jo rezidentëve (c+d) 1% 1,2% 0.69% 3% 1.95% 2.2%c - individuale (%) 94% 87% 95% 80% 78% 87.4%d - kompani (%) 6% 12% 5% 20.% 21.6% 12.6%

Burimi: Banka e Shqipërisë (raportimet nga bankat sipas “Metodologjisë për raportimin e instrumenteve të pagesave).

Gjatë vitit 2012 rezultojnë të jenë kryer rreth 8.8 milionë pagesa klientësh me një vlerë totale prej 3,719 miliardë lekësh, duke reflektuar një rritje vjetore të numrit me 9% dhe një rënie të vlerës me 5%. Transfertat e kreditimit të klientëve zënë një peshë prej 75% në vëllim dhe 95% në vlerë, kundrejt totalit të transfertave të klientëve. Gjithashtu, në transfertat e klientëve vazhdojnë të dominojnë ato në formë letër (rreth 96.4%), përkundrejt transfertave në formë elektronike (rreth 3.6%).

Tabelë 8. Pesha e pagesave të klientëve sipas instrumentit të pagesës.

Shërbime pagesash për klientëtViti 2010 Viti 2011 Viti 2012

NumërVlerë

(miliardë lekë) NumërVlerë

(miliardë lekë) NumërVlerë

(miliardë lekë)I. Transferta kreditimi të klientëve 81% 94% 79.15% 95.23% 75.5% 95 %nga të cilat:1. Transfertë krediti formë letër 97% 97% 97.05% 97.25% 96.4% 96.69%2. Transfertë krediti e-banking" 3% 3% 2.95% 2.75% 3.5% 3.32%II. Pagesat me karta në POS 7% 0% 9.33% 0.28% 12.7% 0.36%nga të cilat:1. Pagesat me karta debiti 61% 42% 61.09% 43.23% 59.2% 35.3%2. Pagesat me karta krediti 39% 58% 38.91% 56.77% 40.7% 64.6%III. Debitimi direkt 11% 4% 10.75% 2.29% 11.14% 2.41%IV. Çeqet 1% 2% 0.77% 2.20% 0.72% 2.2%Totali pagesave (I+II+III+IV) 7,377,033 3,398,102 8,038,656 3,899,439 8,758,818 3,719,562

Burimi: Banka e Shqipërisë (raportimet nga bankat sipas “Metodologjisë për raportimin e instrumenteve të pagesave).

Numri i bankave të licencuara si emetuese kartash në Republikën e Shqipërisë në fund të vitit 2012 rezulton 14, i njëjtë me atë të vitit të kaluar. Nga bankat e licencuara si emetuese kartash, vetëm 7 rezultojnë njëkohësisht të licencuara edhe si pranuese kartash. Përsa i përket infrastrukturës së ofruar, vihet re se numri i terminaleve të ATM dhe POS në fund të vitit 2012 ka paraqitur rritje përkatësisht prej 2.5% dhe 4%, krahasuar me fundin e vitit 2011.

Kartat janë një instrument pagese me përdorim relativisht të përhapur në Shqipëri vitet e fundit. Megjithatë, shkalla e përdorimit të tyre vlerësohet të jetë ende e ulët krahasuar me vendet e tjera të

Grafik 3. Numri i ATM-ve dhe POS.


2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Pajisje POS(në pikat e shitjeve) 155 779 1234 1832 2953 4370 4903 5126 5307

Bankomate ATM 93 205 309 433 642 741 771 805 823

403%58%

48%

61%

48%

12%

4.55%

2.5%

4%

120%

51%

40%

48%

15%

4% 4.41%

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

Raporti Vjetor 2012


rajonit si dhe me potencialin e mundshëm, nëse marrim parasysh se numri llogarive të klientëve të aksesueshme në distancë, nëpërmjet një karte debiti ose krediti vlerësohet të jetë në masën 28% ndaj totalit të llogarive të klientëve.

Në fund të vitit 2012, numri i kartave në qarkullim është rritur me 5.1% krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar. Nga ndarja e kartave sipas funksionit vihet re një rritje disi më e përshpejtuar e kartave me funksion krediti, me 30%, krahasuar me atë të kartave me funksion debiti të cilat kanë pasqyruar një rritje prej 4%. Duke iu referuar raportimeve të bankave, kartat e debitit zënë rreth 93.6% ndaj totalit të kartave në qarkullim në fund të vitit 2012, krahasuar me 95% në fund të vitit 2011.

Rritja e numrit të kartave bankare (debiti dhe krediti) duket të jetë shoqëruar edhe nga një rritje e transaksioneve me to, ku peshën kryesore vijojnë ta zënë transaksionet për tërheqje cash. Gjatë vitit 2012, në total janë procesuar rreth 12.4 milionë transaksione me karta (ATM dhe POS), me një qarkullim total prej 123.50 miliardë lekësh. Nga totali i transaksioneve, rreth 91% përbëjnë tërheqje cash nga ATM-të dhe vetëm 9% janë pagesa klientësh me karta në POS-e. Pagesat me karta në terminale POS tregojnë për një mbizotërim të numrit të transaksioneve të kryera nëpërmjet kartave të debitit, ndonëse në terma të vlerës, transaksionet me karta krediti paraqiten ndjeshëm më të larta se ato me karta debiti.

Transaksione me karta sipas llojit të transaksionit

Vëllimi Vlerë (në milionë lekë)2011 2012 2011 2012

1- ATM tërheqje cash 10,778,879 11,300,261 106,660 109,609 2- ATM depozitime 11.00 5 0.10 0.03 3- Urdhërtransferta nëpërmjet ATM 277.00 80 5.72 0.68 4- Tërheqje cash në terminale POS 2,088 3,450 404 475 5- Pagesa me karta në terminale POS 750,397 1,107,425 10,914 13,396nga të cilat: - pagesa me karta debiti 458,067 656,000 4,719 4,739 - pagesa me karta krediti 292,330 451,425 6,195 8,657 Totali i transaksioneve me karta 11,531,652 12,411,221 117,980 123,481

Burimi: Raportimet e bankave sipas “Metodologjisë për raportimin e instrumenteve të pagesave”.

Në fund të vitit 2012, 11 banka ofrojnë shërbime “home banking”. Përhapja e këtyre shërbimeve reflektohet gjithashtu edhe nga rritja vjetore 48% e numrit të llogarive që aksesohen online. Rritja e këtyre llogarive është pasuar nga shtimi i transaksioneve “home banking” si në numër ashtu edhe në vlerë, duke shënuar kështu një rritje përkatësisht me 26% dhe 29% në krahasim me vitin e kaluar.

Grafik 4. Numri i kartave sipas funksionit dhe ritmet e tyre vjetore.


2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Karta mefunsksion debiti 33288 217799 229021 427430 482072 543141667548 693,95 719,80

Karta mefunksion krediti 806 2686 9754 10439 15246 22793 27300 37893 49,173

554.29%

5.15%

86.63%

12.78%

12.67%

22.91%3.0%

4%

30%

233.25% 263.14%

7.02%

46.05%

49.55%

19.77%

11.60%

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

0

100000

200000

300000

400000

500000

600000

700000

800000

Tabelë 9. Pesha e transaksioneve me karta sipas terminaleve.

Raporti Vjetor2012


Viti Numri i bankave Numri i transaksioneve Vlera e transaksioneve (në milionë lekë)2005 1 15.706 15.9082006 1 19.096 16.8342007 3 42.447 48.4922008 6 88.261 63.2402009 10 136.482 78.1562010 11 162.385 91.2772011 11 187.431 90.2782012 11 236,215 117.234

Burimi: Raportimet e bankave sipas “Metodologjisë për raportimin e instrumenteve të pagesave”.

IV.2.3 ROLI I BANKËS SË SHQIPËRISË SI MBIKËQYRËSE DHE REFORMATORE E SISTEMIT KOMBËTAR TË PAGESAVE

Në muajin korrik të këtij viti Banka e Shqipërisë përfundoi me sukses projekt-binjakëzimin IPA 20088 me Bankën e Italisë dhe Bankën e Francës, në të cilin sistemi i pagesave pati një rëndësi të konsiderueshme. Tematikat kryesore të trajtuara në këtë projekt konsistuan në fuqizimin e mbikëqyrjes dhe zhvillimin e mëtejshëm të sistemit shqiptar të pagesave.

Më konkretisht, u rishikuan/dhe ose u hartuan një sërë rregulloresh dhe manualesh ndër të cilat mund të veçojmë:

a. Rishikimi i dokumentit “Politika e mbikëqyrjes së sistemeve të pagesave dhe shlyerjes” sipas praktikave më të mira ndërkombëtare, ku u zgjerua fusha e zbatimit me qëllim aplikimin e zhvillimeve të viteve të fundit në fushën e pagesave.

b. Hartimi i manualit “Për mbikëqyrjen e sistemeve të pagesave”, i cili u krye duke përdorur standardet bashkëkohore në përdorim nga bankat qendrore të Bashkimit Evropian.

c. Rishikimi i metodologjisë “Për raportimin e instrumenteve të pagesave” nëpërmjet konsultimit me bankat për statistikat që këto të fundit dërgojnë pranë Bankës së Shqipërisë.

d. Hartimi i projektrregullores “Për operatorët dhe sistemet e pagesave” me qëllim licencimin dhe mbikëqyrjen e operatorëve dhe sistemeve private të pagesave dhe shlyerjes.

Dokumentacioni i lartpërmendur do të shërbejë jo vetëm për fuqizimin e mbikëqyrjes së sistemit të pagesave dhe ofrimin e sigurisë dhe efikasitetit të shtuar në këtë kuadër, por dhe për informimin e mëtejshëm mbi sistemin shqiptar të pagesave (përfshirë instrumentet e pagesave) duke i shërbyer rritjes së transparencës me publikun. Në funksion të objektivit për përmirësimin e infrastrukturës financiare të ofruar nga Banka e Shqipërisë, një hap i rëndësishëm është projekti për përmirësimin e procedurave për administrimin automatik të kolateralit dhe shlyerjen e titujve sipas metodës DVP (delivery versus payment). Ky projekt po hartohet në përputhje me standardet e BE/SEBQ në kuadrin e krijimit të një sistemi qendror të titujve (CSD).

8 Projekti IPA 2008 “Për Rritjen e Kapaciteteve Institucionale të Bankës së Shqipërisë”.

Tabelë 10. Ecuria e transaksioneve “homebanking”.

Raporti Vjetor 2012


IV.3 ADMINISTRIMI I REZERVËS VALUTORE

Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë i njeh Bankës së Shqipërisë të drejtën e mbajtjes dhe të administrimit të rezervës valutore të Republikës së Shqipërisë. Banka e Shqipërisë përdor mundësitë e saj më të mira për të mbajtur rezervën valutore ndërkombëtare në një nivel të caktuar, në përputhje me politikën monetare dhe në mbështetje të qëndrueshmërisë financiare të vendit.

Rezerva valutore bruto, e vlerësuar dhe e raportuar në monedhën Euro, është rritur me rreth 64.99 milionë euro gjatë vitit 2012, duke regjistruar në fund të muajit dhjetor vlerën 1,972.48 milionë euro.

Faktorët kryesorë që kanë ndikuar rezervën bruto paraqiten të grupuara si më poshtë.

• statistikambiecurinëerezervësvalutoregjatëvitit2012

A. Veprimet e lidhura me aktivitetin e Ministrisë së Financave kanë patur ndikim pozitiv në shumën 28.64 milionë euro, sipas zërave të mëposhtëm:

• hyrje nga blerje e valutës në treg, 69.08 milionë euro;• hyrje neto nga lëvrimi i huave të ndryshme, rinovimi i titujve afatshkurtër

etj., 134.79 milionë euro;• hyrje nga privatizime dhe të tjera, 3.65 milionë euro;• transferta (përfshirë dhe shërbimin e borxhit), 178.88 milionë euro.

B. Veprimet e bankave të nivelit të dytë kanë patur ndikim pozitiv në shumën 33.23 milionë euro, sipas zërave të mëposhtëm:

• derdhje nga bankat e nivelit të dytë në llogarinë e tyre pranë Bankës së Shqipërisë për plotësimin e rezervës së detyrueshme, veprime që lidhen me kapitalin, etj., 134.41 milionë euro;

• transferua, 101.18 milionë euro.

C. Veprimet e Bankës së Shqipërisë kanë patur ndikim pozitiv në shumën 43.98 milionë euro, sipas zërave të mëposhtëm:

• blerje e valutës nga bankat e nivelit të dytë dhe institucione të tjera, 15.29 milionë euro (prej të cilave, 10.6 milionë euro nga bankat dhe 4.69 milionë euro nga institucione të tjera);

• të ardhura të siguruara nga investimi i rezervës valutore, rreth 47.02 milionë euro. Këto të ardhura përfaqësojnë në pjesën kryesore derdhje në formën e kuponave të titujve, në të cilat është investuar rezerva valutore. Efekti i rivlerësimit për portofolin, si rrjedhojë e luhatjes së normave të interesit llogaritet në një vlerë negative prej 24.62 milionë eurosh9;

• shlyerje e detyrimeve të Bankës së Shqipërisë ndaj FMN-së, 8.11 milionë euro; • transferuar, rreth 10.22 milionë euro.

9 Kjo vlerë përmban edhe efektin e krijuar nga derdhja e kuponëve të titujve.

Raporti Vjetor2012


Luhatjet në kursin e këmbimit të monedhave në përbërje të rezervës valutore kanë ndikuar negativisht vlerën e rezervës bruto të shprehur në euro, duke regjistruar një efekt prej rreth 16.24 milionë eurosh.

Gjatë vitit 2012 ka vijuar bashkëpunimi i Bankës së Shqipërisë me Bankën Botërore në kuadër të marrëveshjes “Për Administrim dhe Konsulencë në Investimin e Rezervës Valutore” (RAMP). Banka Botërore ka vijuar të ofrojë trajnime dhe programe edukimi të specializuara, në përputhje me nevojat e stafit të Bankës së Shqipërisë. Këto kualifikime, kanë synuar konsolidimin dhe rritjen e mëtejshme të shkallës së profesionalizmit të punonjësve të angazhuar në procesin e administrimit të rezervës valutore si dhe të stafit që mbështet ose monitoron ecurinë e këtij procesi.

Në muajin dhjetor u nënshkrua marrëveshja ISDA (International Swaps and Derivatives Association) me Bankën për Rregullime Ndërkombëtare (BIS). Kjo marrëveshje do t’i mundësojë Bankës së Shqipërisë angazhimin në veprime SWAPS me BIS-in, për qëllime të rritjes së numrit të instrumenteve në dispozicion, me synim përmirësimin e kthimit nga investimi i rezervës valutore.

IV.4 ZHVILLIMI I STATISTIKAVE

Ligji “Për Bankën e Shqipërisë” i njeh institucionit të drejtën e mbledhjes dhe prodhimit të statistikave lidhur me sistemin bankar si dhe të drejtën për hartimin e bilancit të pagesave të Shtetit Shqiptar dhe të metodologjisë përkatëse. Banka e Shqipërisë bashkëpunon me agjencitë e tjera statistikore kombëtare për bashkërendimin e aktiviteteve statistikore, për hartimin e Programit Pesëvjeçar të Statistikave Zyrtare, për hartimin dhe përshtatjen e metodologjive statistikore.

Funksioni statistikor i Bankës së Shqipërisë realizohet nga Departamenti i Statistikave, që administron sistemin e raportimit, aktivitetet dhe metodologjitë statistikore, si edhe realizon prodhimin dhe shpërndarjen e statistikave të Bankës së Shqipërisë. Banka e Shqipërisë është përgjegjëse për prodhimin dhe shpërndarjen e statistikave të mbikëqyrjes bankare, të statistikave monetare dhe financiare dhe të statistikave të Bilancit të Pagesave. Këto statistika përbëjnë lëndën e parë të analizave dhe vendimmarrjes së njësive të tjera të Bankës së Shqipërisë në funksion të kryerjes së detyrave ligjore të saj. Gjithashtu, Banka e Shqipërisë ka përgjegjësinë e raportimit të të dhënave statistikore pranë agjencive statistikore ndërkombëtare si FMN, Banka Botërore, OECD etj..

• ProdhimidheshPërndarjaestatistikave

Treguesit statistikorëBanka e Shqipërisë prodhon rregullisht rreth 4,000 tregues statistikorë, pjesa më e madhe e të cilëve shpërndahen në bazë mujore. Këta tregues publikohen dhe iu vihen në dispozicion përdoruesve në faqen e Bankës së Shqipërisë, si edhe në publikimet periodike si Raporti Statistikor Mujor, Raporti i Politikës

Raporti Vjetor 2012


Monetare, Raporti Vjetor i Mbikëqyrjes, Raporti i Stabilitetit Financiar dhe Raporti Vjetor i Bankës së Shqipërisë. Gjatë vitit 2012, baza e të dhënave që publikohen nga Banka e Shqipërisë u pasurua me 5 tabela të reja, me informacion mbi pozicionin e investimeve ndërkombëtare të vendit dhe informacion mjaft të detajuar mbi stokun e investimeve të huaja në Shqipëri sipas shteteve dhe aktivitetit ekonomik.

Integriteti dhe transparencaÇdo tregues statistikor i prodhuar nga Banka e Shqipërisë garanton plotësimin dhe respektimin e të gjitha parimeve të statistikave zyrtare. Ky standard reflektohet në interesin dhe besimin e përdoruesve brenda dhe jashtë vendit. Banka e Shqipërisë citohet rregullisht në media dhe forume publike si burim i besueshëm, i paanshëm dhe transparent të dhënash statistikore. Baza e të dhënave statistikore në faqen e Bankës së Shqipërisë vizitohet nga një numër i madh përdoruesish dhe është rregullisht një nga nyjet më të vizituara të faqes së Bankës së Shqipërisë.

Kalendari dhe cilësia e statistikaveRespektimi i afateve të publikimit të statistikave është një kusht i rëndësishëm për çdo agjenci statistikore. Statistikat e Bankës së Shqipërisë shpërndahen në përputhje me kalendarin e publikimit të statistikave, që publikohet në fillim të çdo gjashtëmujori në faqen e Bankës së Shqipërisë. Respektimi i këtij kalendari dhe transparenca ndaj përdoruesve mbeten përparësi të rëndësishme të Bankës së Shqipërisë.

Cilësia e statistikave të prodhuara nga Banka e Shqipërisë sigurohet nëpërmjet zbatimit dhe përshtatjes së metodologjive dhe standardeve ndërkombëtare për prodhimin statistikor. Manualet dhe metodikat statistikore iu vihen në dispozicion përdoruesve në publikimet elektronike dhe në formë të shtypur. Manualet kryesore, që udhëheqin prodhimin e statistikave të Bankës së Shqipërisë janë “Metodika e Statistikave Monetare dhe Financiare” dhe “Metodika e Bilancit të Pagesave”, të cilat janë përshtatje me plotësime specifike për vendin të manualeve përkatëse të FMN-së.

Komunikimi me raportuesit dhe përdoruesit Banka e Shqipërisë mban kontakte të rregullta me njësitë raportuese, agjencitë e tjera statistikore dhe përdoruesit. Në shërbim të rritjes së cilësisë së raportimit, Banka e Shqipërisë organizon herë pas herë aktivitete trainuese me njësitë raportuese, të përfaqësuara kryesisht nga bankat e nivelit të dytë. Gjatë vitit 2012 janë realizuar disa takime dhe seminare trainimi, si edhe janë shpërndarë dy pyetësorë për sistemet e mbajtjes dhe përpunimit të informacionit nga bankat e nivelit të dytë.

• Projektegjatëvitit2012

Gjatë vitit 2012 Banka e Shqipërisë ka ndjekur disa projekte të lidhura me aspekte të ndryshme të prodhimit statistikor. Në fund të gjashtëmujorit të parë të vitit përfundoi Projekti i Binjakëzimit me Bankën e Italisë dhe Bankën

Raporti Vjetor2012


e Francës “Fuqizimi i kapaciteteve institucionale të Bankës së Shqipërisë në fushën e mbikëqyrjes bankare, statistikave, sistemeve të pagesave dhe implementimit të politikës monetare”, si dhe Projekti IPA-2009 nga Eurostat-BE: “Programi rajonal i bashkëpunimit statistikor për vendet e Ballkanit’’.

Në kuadrin e Projektit të Binjakëzimit, në fushën e statistikave Banka e Shqipërisë u asistua nga Banka e Italisë. Në modulin e bilancit të pagesave dhe pozicionit të investimeve ndërkombëtare u hartua një model për përmirësimin e mbulimit dhe cilësisë së statistikave të investimeve të portofolit dhe të atyre të investimeve të huaja direkte. Gjatë projektit u hartuan formularë dhe materiale metodologjike, nëpërmjet të cilave synohet përafrimi gradual i sistemit statistikor kombëtar me standardet e Bankës Qendrore Evropiane dhe Sistemit Evropian të Bankave Qendrore. Në modulin e statistikave financiare u punua për ndërtimin e bazës raportuese dhe metodologjike për hartimin e statistikave të transaksioneve financiare për sistemin bankar dhe subjektet jobanka. Objektivi i projektit në këtë fushë ishte ngritja e strukturës për hartimin e llogarisë financiare për sektorin financiar.

Brenda gjashtëmujorit të parë të vitit 2012 Banka e Shqipërisë realizoi me sukses objektivat e projektit IPA-2009 “Programi rajonal i bashkëpunimit statistikor për vendet e Ballkanit” dhe mori vlerësime mjaft pozitive nga koordinatorët e Projektit. Në fokus të projektit ishin statistikat e bilancit të pagesave dhe statistikat ekonomike të ndërmarrjeve rezidente me kapital të huaj dhe filiale jashtë. Në kuadrin e këtij projekti, Banka e Shqipërisë realizoi: raportimin e tabelave të reja statistikore sipas kërkesave të ‘BoP Vademecum’, Eurostat 2010; identifikimin e përmirësimeve metodologjike të nevojshme për plotësimin e kërkesave të Eurostat-it; hartimin e planit të zbatimit të ndryshimeve metodike sipas BPM610; përgatitjen dhe miratimin nga ekspertët e Eurostat-tit të planit të zbatimit të përmirësimeve metodike për statistikat e bilancit të pagesave. Plani i punës përmban platformën për prodhimin e statistikave të investimeve të huaja, remitancave dhe shërbimeve sipas detajimeve, standardit dhe periodicitetit të parashikuar në ‘BoP Vademecum’, Eurostat 2011.

Në tremujorin e fundit të vitit 2012 filloi projekti për “Automatizimin e Raportimit Rregullator të Bankës së Shqipërisë”. Projekti financohet nga Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim dhe parashikohet të zgjasë për një periudhë dyvjeçare. Objektivi i projektit është vendosja e një sistemi, që do të mundësojë raportimin e automatizuar të të gjitha subjekteve, që raportojnë pranë Bankës së Shqipërisë. Ky sistem do të mundësojë gjithashtu automatizimin e proceseve të kontrollit, përpunimit dhe publikimit të brendshëm të të dhënave statistikore. Sistemi parashikohet të sjellë një sërë dobish duke filluar nga eliminimi i punës manuale, përmirësimi i kontrollit, shkurtimi i kohës së raportimit dhe përpunimit, monitorimi më i mirë i procesit të raportimit, rritja e vëllimit dhe e cilësisë së të dhënave dhe minimizimi ose eliminimi i raportimit të dyfishtë.

10 “Balance of Payments and International Investment Position Manual, 6th Edition, IMF, 2010”.

Raporti Vjetor 2012


IV.5 PUNA KËRKIMORE

Banka e Shqipërisë synon të mbështesë procesin vendimmarrës të saj në themele të forta dijesh dhe njohurish të testuara mbi ekonominë shqiptare. Investimi në krijimin e kapaciteteve të shëndosha kërkimore ndihmon në rritjen e reputacionit dhe të besueshmërisë së Bankës së Shqipërisë si një institucion me njohuritë përkatëse për të garantuar ekuilibrat makroekonomikë të vendit. Për këto arsye, zhvillimi aktiv i kërkimit shkencor zë një vend parësor në strategjinë e zhvillimit të Bankës së Shqipërisë.

Puna kërkimore në Bankën e Shqipërisë ka ndihmuar në rritjen e njohurive mbi ekonominë shqiptare dhe portofolit të materialeve kërkimore kryesisht në fushën e ekonomiksit të aplikuar. Këto studime përshkruajnë dhe vlerësojnë ngjarjet ekonomike që kanë përcaktuar dinamikën e zhvillimeve ekonomike dhe investigojnë empirikisht lidhjen ndërmjet këtyre fenomeneve. Vrojtimet statistikore dhe kërkimi teorik mbi vlerësimin e variablave të rastit shumë dimensional për parashikimin e variablave makroekonomikë, kanë plotësuar spektrin e studimit shkencor. Studimi i çështjeve të stabilitetit financiar, politikës monetare, kursit të këmbimit, integrimit rajonal e politikës fiskale, vazhdojnë të mbeten tematika kryesore të studimit të ekonomiksit të aplikuar në Bankën e Shqipërisë. Gjatë vitit 2012 kërkimi u fokusua gjithashtu në vlerësimin dhe shpjegimin e ndikimit të krizës së Eurozonës në ekonominë shqiptare dhe vendet e Ballkanit si dhe zgjerimin e portofolit të modeleve makroekonomike me një model financiar për sistemin bankar shqiptar me qëllim monitorimin e tij dhe vlerësimin e performancës në terma të nivelit të kapitalizmit, rrezikut të kredive dhe fitimit të bankave.

Në kuadër të politikës monetare dhe kursit të këmbimit, gjatë vitit 2012 është analizuar roli i parasë si një shtyllë e rëndësishme e politikës monetare të Bankës së Shqipërisë, si dhe shpjegimi i luhatjeve të kursit ditor të këmbimit të lekut ndaj dy monedhave kryesore, euros dhe dollarit. Gjithashtu është parë ndikimi i krizës greke në vendet e rajonit dhe në Shqipëri, si dhe analizimi i natyrës së goditjeve nga ekonomia globale dhe efektet e tyre në ekonominë shqiptare, duke u përpjekur të identifikohet dhe të ndahet ndikimi mes partnerëve kryesorë ekonomikë.

Marrëdhëniet tregtare midis partnerëve tregtarë e vendeve në rajonin e Evropës Juglindore dhe integrimi rajonal, janë bërë objekt i tre materialeve empirike. Fokusi i këtyre materialeve ka qenë, vlerësimi i impaktit të kursit të këmbimit në flukset tregtare të Shqipërisë dhe partnerëve kryesorë tregtarë, matja e nivelit të integrimit të ekonomive në Evropën Juglindore nga këndvështrimi i ciklit të biznesit dhe treguesve makroekonomikë, si dhe studimi i transmetimit të goditjeve në aktivitetin real ndërmjet vendeve partnere në rajon dhe Eurozonë.

Anketimi dhe vrojtimi statistikor kanë vazhduar të mbështesin procesin e vendimmarrjes dhe projektin e qeverisjes së koorporatave (banka) përmes llogaritjes së Indeksit të Qeverisjes së Bankave. Databaza e krijuar mbi këtë indeks bëri të mundur vlerësimin e lidhjes së tij me performancën financiare të bankave. Analiza evidentoi faktin se ka një lidhje pozitive midis disa treguesve

Raporti Vjetor2012


të sistemit bankar dhe indeksit të qeverisjes bankare. Gjatë vitit 2012, vrojtimi u shtri si mjet i kërkimit empirik edhe në fushën e instrumenteve të pagesave. Ky anketim synonte identifikimin e karakteristikave të biznesit dhe të sjelljes konsumatore, që ndikojnë në përdorimin e instrumenteve të pagesave në ekonomi.

Në këtë koncept puna kërkimore i ka shërbyer dhe ka mbështetur procesin vendimmarrës për hartimin dhe zbatimin e politikave të Bankës së Shqipërisë dhe pasurimit të modeleve makroekonomike mbi të cilat mbështetet vendimmarrja. Edhe gjatë vitit 2012, modeli MEAM dhe modelet satelitore të tij janë përdorur për vlerësimin e zhvillimeve të ardhshme të treguesve kryesorë makroekonomikë, si dhe të skenarëve të ndryshëm të rrezikut në terma të stabilitetit të çmimeve, të stabilitetit financiar dhe stabilitetit makroekonomik.

Në faqen zyrtare të Bankës së Shqipërisë, nën kategorinë “Publikime/Kërkime dhe Materiale Diskutimi” do të gjeni një informacion më të detajuar dhe të plotë mbi të gjitha punët kërkimore të Bankës së Shqipërisë, ndërsa një pjesë e artikujve publikohen edhe në Buletinin Ekonomik të Bankës së Shqipërisë. Broshura me frekuencë gjashtëmujore,“Të rejat shkencore në Bankën e Shqipërisë” informon në lidhje me materialet studimore të sapo përfunduara apo ato në proces, materialet e prezantuara në aktivitetin “Seminaret e së Premtes”, apo në aktivitete të tjera të organizuara nga Banka e Shqipërisë gjatë një viti.

• aktivitetetezhvilluara

Gjatë periudhës maj-qershor 2012, u organizua nga Instituti i Studimeve Ekonomike dhe Bankare, kursi 2-javor me temë “Administrimi i një anketimi profesional dhe përpunimi i të dhënave të tij bazuar në Excel dhe SPSS”. Qëllimi i këtij kursi ishte marrja e njohurive bazë të stafit të Bankës së Shqipërisë, kryesisht të atyre të angazhuar në pozicione jashtë sferës ekonomike, mbi të ashtuquajturin “anketim profesional”.

Aktivitet i rëndësishëm i organizuar nga Banka e Shqipërisë në bashkëpunim me Universitetin e Oksfordit, ishte seminari i nivelit të lartë, më 14 qershor 2012 me temë “Evropa Juglindore: Parakushtet për Reforma”. Seminari u përqendrua kryesisht në zhvillimet aktuale të ekonomive të rajonit, efekti krizë në këto ekonomi, sfidat me të cilat ato përballen, si dhe reformat apo iniciativat që duhet të ndërmerren në të tashmen dhe në të ardhmen. Fokus të veçantë në diskutime kishin vazhdimësia e reformave në ekonomi, hapësirat e mëtejshme fiskale, si dhe thellimi i mëtejshëm i reformave të gjithanshme strukturore, duke mundësuar kështu koordinimin më të mirë mes politikave ekonomike dhe financiare për të garantuar stabilitetin e mëtejshëm makroekonomik të rajonit. Seminari i organizuar është pjesë e marrëveshjes së bashkëpunimit mes Bankës së Shqipërisë dhe Universitetit të Oksfordit e nënshkruar në shtator të vitit 2010.

Për të gjashtin vit radhazi, më 12-13 nëntor të 2012, u zhvillua takimi rajonal me temë “Kërkimet Ekonomike në Evropën Juglindore”. Në të morën pjesë

Raporti Vjetor 2012


25 përfaqësues (prezantues dhe diskutantë) nga Banka e Shqipërisë dhe nga banka qendrore të rajonit, ku përmendim Bankën e Kroacisë, Bankën e Bullgarisë, Bankën e Maqedonisë, Bankën e Hungarisë, Bankën e Çekisë, Bankën e Polonisë, Bankën e Kosovës, Bankën Qendrore Evropiane etj. Qëllimi i këtij aktiviteti ishte përmirësimi dhe rritja e mëtejshme e bashkëpunimit dhe dialogut të hapur midis kërkuesve ekonomikë, si dhe zgjerimi i njohurive të bankave qendrore të rajonit mbi karakteristikat dhe zhvillimet specifike të vendeve pjesëmarrëse. Çështjet kryesore të trajtuara kishin të bënin me financat publike të rajonit, pasiguritë ekonomike dhe mënyrën sesi bankat qendrore mund të veprojnë në mënyrë optimale përballë tyre, me produktivitetin dhe tregtinë, stabilitetin financiar dhe stabilitetin e çmimeve. Këto çështje paraqesin mjaft interes për analizimin e situatës së vështirë ekonomike që ka përfshirë Eurozonën dhe për zgjidhjen saj në vazhdim.

Banka e Shqipërisë (Instituti i Studimeve Ekonomike dhe Bankare) në bashkëpunim me Bankën e Greqisë, organizoi në datën 14 dhjetor 2012, Konferencën e Shtatë Vjetore të Rrjetit të Historisë Monetare për Evropën Juglindore (SEEMHN). Ky rrjet përbën një komunitet historianësh monetarë e financiarë, ekonomistësh dhe statisticienësh, të krijuar në prill 2006 me iniciativën e Bankës së Greqisë dhe Bankës së Bullgarisë. Mikpritja që Banka e Shqipërisë i bëri Konferencës së Shtatë Vjetore të SEEMHN, reflekton mbështetjen e saj kundrejt rrjetit të SEEMHN, objektivi kryesor i të cilit është të përhapë njohuri mbi historinë e politikës monetare të Evropës Juglindore, si pjesë integrale e përvojës evropiane. Tema e kësaj konference ishte: “Rrëfimi i dy krizave: Depresioni i Madh dhe Recesioni i Madh në Evropën Juglindore (Paralele, Administrimi i Krizave dhe Ristrukturime të Sektorit Bankar”). Banka e Shqipërisë mori pjesë me tre materiale që trajtonin impaktin e krizës greke në Shqipëri dhe në rajon, si dhe politikën fiskale në Shqipëri dhe në vendet e BE-së.

Edhe gjatë vitit 2012, Banka e Shqipërisë ofroi “Çmimin e Guvernatorit për Diplomën më të Mirë” për të gjithë studentët e diplomuar gjatë këtij viti. Ky çmim inkurajon studentët shqiptarë, brenda dhe jashtë vendit, për thellimin në punë shkencore në çështje të lidhura me ekonomiksin monetar, stabilitetin financiar, integrimin ekonomik të Ballkanit në Evropë, veprimtarinë e Bankës së Shqipërisë, sistemin bankar shqiptar dhe ekonominë në përgjithësi. Ky aktivitet përfaqëson një traditë të mirë që shërben për krijimin e një kulture kërkimesh dhe krijimin e një strukture mbështetëse me elementë të rinj, të cilët nuk kanë vetëm dëshirën, por edhe njohuritë e nevojshme për të studiuar.

IV.6 KOMUNIKIMI ME PUBLIKUN

Komunikimi me publikun përbën një hallkë të rëndësishme në aktivitetin e Bankës së Shqipërisë si në përmbushjen e detyrimit për të ofruar transparencë maksimale të vendimmarrjes dhe efektivitetit të saj, ashtu edhe për rritjen e besueshmërisë ndaj këtij institucioni qendror. Një komunikim transparent ndihmon në përmirësimin e cilësisë së vendimmarrjes si dhe në përcjelljen e duhur të politikave të institucionit në ekonomi. Në këtë kuadër, Banka

Raporti Vjetor2012


e Shqipërisë e vlerëson komunikimin ndërveprues me publikun një çështje parësore dhe me rëndësi strategjike në vizionin e zhvillimit afatgjatë të saj, duke i shërbyer realizimit të objektivave dhe detyrave ligjore të Bankës së Shqipërisë.

IV.6.1 INFORMIMI I PUBLIKUT

Banka e Shqipërisë përdor një sërë kanalesh komunikimi për informimin e publikut me qëllim që të shpjegojë sa më qartë objektivin e saj si dhe mënyrën se si e arrin atë. Ndër to mund të përmendim:

• konferencatmujorePërshtyPBanka e Shqipërisë, organizon çdo muaj konferencë për shtyp pas çdo vendimmarrjeje të Këshillit Mbikëqyrës të Bankës së Shqipërisë mbi politikën monetare, gjatë së cilës Guvernatori i shpjegon publikut vendimin e marrë dhe analizën e përdorur në mbështetje të kësaj vendimmarrjeje. Gjatë vitit 2012, 12 konferencat për shtyp, të organizuara sipas datave të publikuara në një kalendar vjetor në fillim të vitit, janë shoqëruar me publikimin e fjalimeve të Guvernatorit dhe të pyetje-përgjigjeve përkatëse.

• raPortiiPolitikësmonetareSi instrumenti kryesor i komunikimit të shkruar të politikës monetare, ky raport përcjell te publiku një tablo gjithëpërfshirëse të zhvillimeve më të fundit makroekonomike dhe faktorëve që kanë ndikuar dhe priten të ndikojnë në ecurinë e çmimeve të konsumit në vend. Gjatë vitit 2012, ai është publikuar rregullisht në formatin e tij tremujor, në gjuhën shqipe dhe angleze.

• PrezantimiiraPortitvjetornëkuvendRaporti Vjetor është një publikim i përvitshëm që përshkruan gjendjen ekonomiko financiare të vendit si dhe veprimtarinë e Bankës së Shqipërisë gjatë një viti. Ai i prezantohet çdo vit Kuvendit të Shqipërisë, pas një diskutimi paraprak nga ana e Guvernatorit me anëtarët e Komisionit për Ekonominë dhe Financat.

• marrëdhënietmemedianPër të patur një komunikim sa më transparent midis Bankës së Shqipërisë dhe publikut, vihen në funksion një sërë instrumentesh, ndër të cilat, më i rëndësishmi është zhvillimi i vazhdueshëm i marrëdhënieve me median e shkruar dhe atë vizive, që siguron informimin në kohë reale mbi vendimet që prekin publikun si dhe mbi aktivitetet e Bankës së Shqipërisë dhe të sistemit bankar në tërësi.

Raporti Vjetor 2012


• daljetnëPublikGuvernatori dhe përfaqësuesit e tjerë të Bankës së Shqipërisë komunikojnë me publikun, nëpërmjet fjalimeve, prezantimeve dhe kumtesave të mbajtura në aktivitete të organizuara nga Banka e Shqipërisë apo institucione të tjera vendase dhe të huaja.

• dialogumesisteminbankar,biznesindheakademinëPjesë e komunikimit me publikun, gjatë vitit 2012 kanë qenë dhe 4 forumet, takimet rajonale e tryezat e diskutimit të organizuara me përfaqësues të sistemit bankar, biznesit, pushtetit vendor, akademisë. Përveç diskutimit të çështjeve të ditës, ato i japin mundësinë Bankës së Shqipërisë të marrë informacion mbi problematikën që kanë sektorë apo rajone të veçanta të vendit.

• botimetBotimet e Bankës së Shqipërisë ofrojnë informacion të zgjeruar e të përditësuar mbi ekonominë shqiptare dhe atë botërore; mbi zhvillimet në sistemin bankar dhe atë financiar; mbi stabilitetin financiar e paranë, ndryshimet e pasurimit të legjislacionit bankar dhe kuadrit të tij rregullator si dhe mbi çështje të tjera, duke u konsoliduar kështu si burim i informacioneve të sakta dhe të besueshme për publikun.

Botimet e realizuara gjatë vitit 2012 janë si çdo vit, periodike dhe joperiodike, dhe numërojnë rreth 4533 faqe analiza, statistika dhe studime në gjuhën shqipe dhe atë angleze. Seti i raporteve periodike edhe gjatë vitit 2012 ka ruajtur të njëjtën strukturë: Raporti Vjetor 2012, Raporti i Politikës Monetare (tremujor), Raporti i Stabilitetit Financiar (gjashtëmujor) dhe Raporti i Mbikëqyrjes 2012 (vjetor). Përveç raporteve periodike, kjo gamë pasurohet më tej me Buletinin Zyrtar (mujor), Buletinin e Bankës së Shqipërisë (gjashtëmujor), revistën “Të reja shkencore në Bankën e Shqipërisë” (gjashtëmujore), materialet e diskutimit (9 tituj), librin “Financat personale në duart tuaja”, librin e ushtrimeve “Financat personale në duart tuaja” për mësuesit e lëndës, librin “Të ndërtojmë të ardhmen nëpërmjet kulturës financiare”, si dhe me botimin e 2 broshurave dhe 3 fletëpalosjeve edukative.

Në funksion të intensifikimit të marrëdhënieve me institucionet kërkimore, ekonomike dhe financiare dhe me këdo tjetër të interesuar si dhe në përmbushje të detyrimit të Bankës për të publikuar, informuar dhe shpjeguar objektivat, politikat, procedurat si dhe opinionet e saj, Banka e Shqipërisë gjatë vitit 2012 ka vijuar politikën e shpërndarjes falas të botimeve të saj.

• faqjaeinternetitGjatë vitit 2012, Banka e Shqipërisë ka ofruar transparencë të plotë duke publikuar në kohë reale, në faqen e saj të internetit, informacion mbi aktivitetet e saj dhe sistemin bankar, si fjalime të administratorëve, deklarata dhe njoftime për shtyp, raporte periodike, vrojtime, analiza dhe studime,

Raporti Vjetor2012


statistika dhe tregues të ndryshëm etj.. Gjithashtu, Banka e Shqipërisë, duke identifikuar informimin e publikut si pjesë të përparësive të saj, nga data 27 korrik 2012, publikon në mënyrë periodike, normat e interesit dhe komisionet për produktet dhe shërbimet që bankat në vendin tonë ofrojnë për publikun.

• statistikatBanka e Shqipërisë zotëron një sistem të pasur statistikash për shumë sektorë të ekonomisë shqiptare, si: sektori bankar, sektori fiskal, sektori real dhe sektori i jashtëm, të cilat publikohen sipas një kalendari të përcaktuar që përditësohet çdo gjashtëmujor. Qëllimi i mbledhjes së këtij informacioni lidhet me qëllimet e bankës qendrore, që janë: hartimi i politikës monetare, kompilimi i bilancit të pagesave si dhe analizimi i sistemit bankar dhe financiar për zhvillimin e këtij sistemi.

IV.6.2 EDUKIMI I PUBLIKUT

Strategjia e komunikimit të Bankës së Shqipërisë, synon, ndër të tjera, edukimin e publikut lidhur me një gamë të gjerë çështjesh, duke nisur nga financat personale e bankingu deri tek ndikimi i drejtpërdrejtë apo i tërthortë që Banka e Shqipërisë luan në mbështetjen e zhvillimit ekonomik të vendit. Edukimi financiar tashmë përbën një domosdoshmëri, duke marrë në konsideratë jo vetëm ritmet e zhvillimit ekonomik, bankar dhe teknologjik, por edhe rëndësinë e peshën që informacioni ka në botën e sotme globale.

Pavarësisht se edukimi i publikut nuk përbën një detyrim ligjor, Banka e Shqipërisë i kushton një rëndësi të veçantë zgjerimit dhe thellimit të kulturës financiare të publikut në vend, e veçanërisht brezit të ri. Masat e parashikuara në strategjinë e komunikimit për këtë qëllim janë zbatuar plotësisht gjatë vitit 2012, duke veçuar, projektin më të spikatur, integrimin e edukimit financiar në kurrikulën e arsimit të mesëm.

• ProjektiPëredukiminfinanciarnëarsiminemesëm“FINANCAT PERSONALE NË DUART TUAJA”

Projekti për edukimin financiar në arsimin e mesëm bazohet mbi mësimdhënien e lëndës “Financat personale në duart tuaja”11, e cila vjen te gjimnazistët në formën e një moduli me zgjedhje të lirë, me 36 orë mësimore në dispozicion dhe që mund të zgjidhet prej tyre në çdonjërin prej 3 viteve të shkollës së mesme.

Përzgjedhja e lëndës I prezantuar për herë të parë në vitin 2011, në vitin e dytë të projektit, lënda është zgjedhur nga 9500 nxënës në 127 shkolla të mesme të vendit, duke

11 Teksti është hartuar nga specialistët e Bankës së Shqipërisë, me konsulencën e Institutit të Zhvillimit të Arsimit dhe i miratuar nga Ministria e Arsimit dhe Shkencës.

Raporti Vjetor 2012


rezultuar në rritje nga viti i kaluar, i cili shënonte 7.000 nxënës nga 82 shkolla të ndryshme.

Tabelë 11. Përzgjedhja e modulit “Financat personale në duart tuaja” sipas rretheve, për vitin shkollor 2012-2013.Njësia administrative

Shkolla që kanë zgjedhur modulin

Nxënës që kanë zgjedhur modulin

Njësia administrative

Shkolla që kanë zgjedhur modulin

Nxënës që kanë zgjedhur modulin

Berat 12 985 Lezhë 9 555Bulqizë 1 230 Librazhd 12 686Delvinë 1 72 Lushnje 5 570Dibër 2 330 Malësi e Madhe 5 174Elbasan 7 473 Mat 9 450Fier 8 480 Peqin 2 290


Libri i ushtrimeve për mësuesinGjatë këtij viti, ky projekt u pasurua edhe me Librin e Ushtrimeve për mësuesin e lëndës. Në zbatim të objektivave të programit mësimor, në librin e ushtrimeve për mësues jepen zgjidhjet e ushtrimeve të tekstit mësimor “Financat personale në duart tuaja”, si edhe shumë pyetje, ushtrime e detyra të reja, të cilat mësuesit mund t’i përdorin në klasë për të praktikuar njohuritë e përvetësuara në mësim nga nxënësit.

Trajnimi i mësuesve për lëndën “Financat personale në duart tuaja” Një tjetër aktivitet i organizuar nga Banka e Shqipërisë, si pjesë e këtij projekti është dhe organizimi i seminareve trajnuese për mësuesit që shpjegojnë lëndën në klasë. Si një kanal shumë i rëndësishëm për përçimin e saktë të njohurive të trajtuara në tekstin mësimor tek nxënësit, mësuesit kanë nevojë të trajnohen për pasurimin e mëtejshëm të kompetencave të tyre mësimdhënëse për këtë lëndë të veçantë. Në 4 seminaret njëditore të zhvilluara përgjatë vitit 2012, 112 mësuesit e trajnuar patën mundësi të njiheshin me të gjitha temat e trajtuara në tekstin mësimor, të ilustruara edhe me shembuj nga realiteti financiar dhe me ushtrime praktike.

Takimet e Guvernatorit me nxënës dhe mësues të shkollave të mesmeGjatë vitit 2012, Guvernatori ka organizuar takime dhe diskutime të hapura me gjimnazistët në disa prej gjimnazeve që kanë përzgjedhur lëndën “Financat personale në duart tuaja”.

• aktivitetetëtjeranëfushëneedukimit

86- vjetori i monedhës kombëtare Banka e Shqipërisë organizoi aktivitetin e përvitshëm për përvjetorët e emetimit të parë të monedhës kombëtare shqiptare. Aktiviteti shpalosi gjithë spektrin e vlerave që mbart paraja, jo vetëm si mjet pagese, si dhe trajtoi çështje të lidhura me edukimin financiar. Ai u konceptua si një mini-panair për fëmijët dhe të rinjtë që ndjekin shkollën 9-vjeçare dhe atë të mesme.

Raporti Vjetor2012


Dita Botërore e MjedisitNë kuadër të Ditës Botërore të Mjedisit, Banka e Shqipërisë organizoi një aktivitet edukues në formën e një mini-panairi, dedikuar fëmijëve dhe të rinjve që ndjekin shkollën 9-vjeçare dhe atë të mesme, duke ofruar një shumëllojshmëri materialesh të shkruara dhe vizuale për t’i njohur nxënësit me rëndësinë jetike që ka mbrojtja mjedisore dhe përparësitë shëndetësore dhe ekonomike të riciklimit.

Bashkëpunimi me Shoqatën Shqiptare të Bankave (SHSHB)Viti 2012 shënoi edhe bashkëpunimin e parë të Bankës së Shqipërisë me Shoqatën Shqiptare të Bankave (SHSHB) në fushën e edukimit financiar, e cila financoi shtypjen dhe shpërndarjen e 4000 teksteve “Financat personale në duart tuaja”.

IV.6.3 AKTIVITETET E MBAJTURA ME RASTIN E 100-VJETORIT TË PAVARËSISË SË SHQIPËRISË

Viti 2012 shënoi një ngjarje të rëndësishme për Shqipërinë: 100-vjetorin e Shpalljes së Pavarësisë. Edhe Banka e Shqipërisë, si institucion qendror i vendit, u përfshi në frymën mbarëkombëtare të festimit, duke dhënë kontributin e saj në fushat përkatëse.

Ekspozita lëvizëse “100 vjet pavarësi: pasqyrimi i historisë në monedhën tonë kombëtare”Banka e Shqipërisë organizoi ekspozitën numizmatike lëvizëse “100 vjet Pavarësi: pasqyrimi i historisë në monedhën tonë kombëtare” e cila shëtiti në 7 qytete të ndryshme të vendit dhe në Kosovë: Berat, Gjirokastër, Elbasan, Shkodër, Korçë, Tiranë, Vlorë dhe Prishtinë, duke ofruar gjithashtu edhe një kënd dedikuar edukimit financiar.

Konferenca X ndërkombëtare e Bankës së Shqipërisë “Politika monetare nga e shkuara në të ardhmen”Në datën 26 tetor 2012, Banka e Shqipërisë organizoi Konferencën X Ndërkombëtare me temë “Politika monetare nga e shkuara në të ardhmen”. Konferenca ishte ndërtuar me tre panele: paneli me karakter historik, paneli me karakter aktual dhe paneli i guvernatorëve, i cili mblodhi në një tryezë të përbashkët diskutimi 7 guvernatorë të bankave të ndryshme qendrore.

Rubrika e re: “Banka e Shqipërisë në 100-vjetorin e pavarësisë”Banka e Shqipërisë krijoi një rubrikë të re në faqen e saj të internetit, me qëllim përkujtimin e kësaj ngjarjeje të rëndësishme dhe informimin e publikut mbi të gjitha aktivitetet që Banka e Shqipërisë organizoi në kuadër të këtij viti jubilar.

Raporti Vjetor 2012


IV.7 INTEGRIMI EVROPIAN

Pjesë e objektivave në strategjisë afatmesme të zhvillimit të Bankës së Shqipërisë është realizimi i detyrimeve institucionale të saj në kuadër të procesit të integrimit evropian dhe përafrimi ligjor e rregullativ me acquis-in e Bashkimit Evropian. Këto detyrime rrjedhin nga Marrëveshja e Stabilizim - Asociimit (MSA) BE-Shqipëri, e cila përbën kornizën kontraktuale të marrëdhënieve BE-Shqipëri.

IV.7.1 ÇËSHTJE TË INTEGRIMIT EVROPIAN

Shqipëria aplikoi për anëtarësim në Bashkimin Evropian më datë 28 prill 2009 dhe pas plotësimit të një Pyetësori vlerësues të Komisionit Evropian, përfitimi i statusit të vendit kandidat u kushtëzua me plotësimin e 12 prioriteteve, të lidhura me çështjet politike.

Në muajin tetor të vitit 2012 Komisioni Evropian i rekomandoi Këshillit të BE-së dhënien e statusit të vendit kandidat për Shqipërinë dhe rrjedhimisht hapjen e negociatave të anëtarësimit, e kushtëzuar kjo me plotësimin nga ana e Shqipërisë e disa masave të konsideruara kyçe në reformën në administratën publike dhe atë gjyqësore si dhe rishikimin e rregullave proceduralë të Parlamentit.

Në kuadër të Marrëveshjes së Stabilizim - Asociimit (MSA) BE-Shqipëri, Banka e Shqipërisë në përputhje me angazhimet e saj institucionale ka kontribuar në hartimin e Planit Kombëtar të Zbatimit të MSA-së për periudhën 2012 - 2015 në drejtim të identifikimit të situatës aktuale dhe evidentimin e kuadrit rregullativ dhe kapaciteteve administrative në fushat e stabilitetit makroekonomik, politikës monetare, lëvizjes së lirë të kapitalit, të drejtës së vendosjes dhe lirisë për të ofruar shërbime. Gjithashtu janë identifikuar dhe parashtruar prioritetet afatshkurtra dhe afatmesme si dhe nismat ligjore dhe aktivitetet zbatuese për adresimin e tyre, duke parashikuar edhe asistencën e nevojshme teknike si dhe kostot e pritshme të procesit të përafrimit të legjislacionit vendas me acquis-in.

Gjatë vitit, Banka e Shqipërisë është përfshirë në dy procese të iniciuara nga Ministria e Integrimit në lidhje me sistemet IT për procesin e integrimit evropian:

• sistemi online i PKZMSA-së 2012 – 2015; si dhe • evidentimi i ndarjes së acquis-së së BE-së sipas përgjegjësisë institucionale

në një sistem online ndërinstitucional.

Më datë 10 tetor 2012 Komisioni Evropian publikoi Raport Progresin për Shqipërinë, i cili përshkruan progresin e bërë nga Shqipëria gjatë periudhës tetor 2011 – shtator 2012 dhe sfidat me të cilat përballet ajo, duke skicuar njëkohësisht edhe përqasjen e Komisionit Evropian, për të udhëhequr dhe mbështetur vendin tonë në të ardhmen. Raport Progresi përshkruan marrëdhëniet ndërmjet Shqipërisë dhe Bashkimit Evropian, analizon

Raporti Vjetor2012


progresin e realizuar në drejtim të kritereve politike, ekonomike dhe ligjore të anëtarësimit (kriteret e Kopenhagenit), si dhe bën një përmbledhje të vlerësimit të Komisionit Evropian mbi përparësitë dhe problematikat në 33 fushat e ndara sipas acquis communautaire.

Për çështjet në lidhje me veprimtarinë e Bankës së Shqipërisë, Komisioni Evropian në Raport Progres, ndër të tjera vlerësoi pozitivisht se është ruajtur stabiliteti makroekonomik, ku politika monetare ka ndihmuar me sukses në ruajtjen e inflacionit në një nivel të qëndrueshëm dhe se sektori bankar mbetet i mirëkapitalizuar dhe likuid.

Banka e Shqipërisë ka përgatitur dhe prezantuar informacionet e kërkuara në takimet periodike midis Shqipërisë dhe BE-së në kuadër të zbatimit të MSA-së.

Në takimin e Komitetit të Stabilizim Asociimit u trajtuan të gjitha arritjet në drejtim të zbatimit të MSA-së. Ky takim përmblodhi të gjitha çështjet e diskutuara në nivel teknik në nënkomitetet e përbashkëta si ato të kriterit ekonomik dhe standardeve evropiane. Në takimin e rradhës të Nënkomitetit BE-Shqipëri për Çështjet Ekonomiko-Financiare dhe Statistikat, Banka e Shqipërisë ka raportuar në lidhje me çështjet si zhvillimi i përgjithshëm ekonomik dhe perspektiva, inflacioni dhe politika monetare, sektori i jashtëm, zhvillimet dhe reformat në sektorin financiar bankar.

Në takimin e Nënkomitetit BE-Shqipëri mbi Tregun e Brendshëm dhe Konkurrencën është raportuar mbi punën e Bankës së Shqipërisë në lidhje me përmirësimin e kuadrit rregullator të sistemit bankar dhe atij të lëvizjes së kapitalit. Në përfundimin e këtij takimi, delegacioni i KE-së përshëndeti zhvillimet në kuadrin ligjor dhe rregullator si dhe inkurajoi përafrimin e mëtejshëm ligjor me acquis-in.

Një praktikë e re gjatë vitit 2012 ishte ajo e angazhimit të përfaqësuesve të institucioneve shqiptare në hartimin dhe përditësimin periodik të planeve të punës në lidhje me adresimin e rekomandimeve të dala gjatë takimeve të përbashkëta BE-Shqipëri. Banka e Shqipërisë ka plotësuar dhe përcjellë planet e punës përkatëse.

Në kuadër të përmbushjes së detyrimeve që rrjedhin nga Marrëveshja e Tregtisë së lirë të Evropës Qendrore (CEFTA), Banka e Shqipërisë ka kontribuar në plotësimin e skedulit të tregtisë së shërbimeve për Republikën e Shqipërisë. Ky skedul përshkruan statusin aktual të masave diskriminuese ekzistuese lidhur me hyrjen në treg dhe trajtimin kombëtar për ofruesit e huaj të shërbimeve bankare dhe financiare në raport me ofruesit vendas.

Në kontekstin e çeljes së negociatave ndërmjet vendeve anëtare të marrëveshjes CEFTA gjatë vitit 2012, Banka e Shqipërisë është angazhuar në përgatitjen e komenteve mbi skedulin e shërbimeve bankare dhe financiare të Kosovës dhe Serbisë. Këto komente do të shërbejnë si bazë për pikënisjen e negociatave me synimin final hapjen e tregut dhe liberalizimin e mëtejshëm të tregtisë së shërbimeve.

Raporti Vjetor 2012


Gjithashtu, Banka e Shqipërisë ka realizuar përcjelljen e informacionit periodik sa i përket notifikimit të akteve ligjore dhe nënligjore të miratuara gjatë vitit 2012, pranë Organizatës Botërore të Tregtisë.

IV.7.2 ASISTENCA NGA BASHKIMI EVROPIAN

Muaji korrik i vitit 2012 shënoi përfundimin e projektit të Binjakëzimit të Bankës së Shqipërisë me Bankën e Italisë dhe Bankën e Francës, projekt ky i financuar nga fondet IPA të BE-së.

Objektivi kryesor i projektit ishte të asistonte Bankën e Shqipërisë në përmbushjen e kriterit ekonomik të Kopenhagenit, duke siguruar zbatimin efektiv të politikës monetare si dhe garantimin e një sistemi bankar të sigurt, të mirëzhvilluar dhe financiarisht të qëndrueshëm në Shqipëri.

Ky projekt u bazua në prioritetet që rrjedhin prej Marrëveshjes së Stabilizim Asociimit si dhe Partneritetit Evropian, të cilat synojnë ruajtjen e stabilitetit makroekonomik, përforcimin e kuadrit rregullativ dhe atij ligjor të sektorit bankar dhe monitorimin e përgjithshëm të sektorit financiar, përmirësimin si dhe zhvillimin e mëtejshëm të statistikave të ndryshme ekonomike.

Gjatë zbatimit të projektit u realizuan të gjitha aktivitetet e parashikuara në planin e punës dhe produktet finale janë në përputhje me objektivat.

IV.8 BASHKËPUNIMI NDËRKOMBËTAR

Si pjesë e strategjisë së zhvillimit institucional të saj, Banka e Shqipërisë synon të intensifikojë marrëdhëniet dypalëshe dhe bashkëpunimin teknik të vendosur me institucionet financiare ndërkombëtare dhe bankat qendrore. Krahas zhvillimit të mëtejshëm të marrëdhënieve me to, ajo synon gjithashtu përfitimin e asistencës teknike me qëllim forcimin e kapaciteteve njerëzore dhe institucionale.

IV.8.1 MARRËDHËNIET ME FONDIN MONETAR NDËRKOMBËTAR

Republika e Shqipërisë është anëtare e Fondit Monetar Ndërkombëtar (FMN) që prej muajit tetor të vitit 1991. Ajo ndodhet në të njëjtën konstituencë me Italinë, Greqinë, Portugalinë, Maltën dhe San Marinon dhe kryesohet nga përfaqësuesi italian, z. Andrea Montanino, i cili shërben si Drejtor Ekzekutiv i konstituencës që nga muaji nëntor i vitit 2012. Kjo konstituencë ka një total prej 106,404 votash (ose rreth 4.22% të shumës së përgjithshme të votave të të gjithë anëtarëve të FMN-së). Gjatë vitit 2012, kuota e Shqipërisë në FMN ndryshoi nga 48.7 milionë SDR në 60 milionë SDR, si pasojë e rritjes së realizuar në përputhje me reformën e kuotave dhe përfaqësimit të Fondit Monetar Ndërkombëtar të vitit 2008.

Raporti Vjetor2012


Në periudhën shtator-tetor, një mision i FMN-së kreu konsultimet në kuadër të Nenit IV të Neneve të Marrëveshjes së FMN-së. Mbi bazën e vlerësimeve të misionit, Bordi Ekzekutiv i FMN-së, pritet të japë konkluzionet përfundimtare. Sipas raportit paraprak të misionit, që nga fillimi i krizës në vitin 2009 Shqipëria ka shmangur me sukses rënien e theksuar të prodhimit dhe ka ruajtur stabilitetin e sistemit bankar falë politikave të kujdesshme makroekonomike. Raporti vlerësoi politikën monetare përsa i përket ndihmës së dhënë në ankorimin e stabilitetit makroekonomik, si dhe regjimin e inflacionit të shënjestruar dhe kursin e lirë të këmbimit në mbajtjen e inflacionit në nivele të ulëta dhe të qëndrueshme. Ndër të tjera, raporti vëren se sistemi bankar e ka përballuar mirë krizën, falë mbikëqyrjes së kujdesshme dhe nivelit të lartë të likuiditetit dhe kapitalit të bankave.

Guvernatori i Bankës së Shqipërisë ka përfaqësuar rregullisht Republikën e Shqipërisë në vendimmarrjen e Bordit të Guvernatorëve, i cili është organi më i lartë i FMN-së. Një vend të rëndësishëm në marrëdhëniet me FMN-në gjatë këtij viti, kanë zënë edhe mbledhjet e pranverës dhe ato vjetore të FMN-së dhe Grupit të Bankës Botërore, të organizuara përkatësisht në muajt prill dhe tetor, ku delegacioni i Bankës së Shqipërisë, i kryesuar nga Guvernatori, ka zhvilluar takime me përfaqësues të lartë të FMN-së. Këto takime janë përqendruar në zhvillimet më të fundit ekonomike si dhe masat e marra nga ana e Bankës së Shqipërisë në fushën e politikës monetare dhe mbikëqyrjes bankare, me qëllim ruajtjen e stabilitetit makroekonomik dhe rritjen e qëndrueshme ekonomike të vendit.

Gjatë takimeve janë evidentuar marrëdhëniet shumë të mira ndërmjet FMN-së dhe autoriteteve shqiptare si dhe është vlerësuar puna e bërë nga Banka e Shqipërisë, në veçanti ndërmarrja e politikave efektive dhe në kohën e duhur, të cilat kanë ndihmuar po ashtu, në nxitjen e aktivitetit ekonomik të vendit. Përfaqësuesit e FMN-së dhe Grupit të Bankës Botërore kanë inkurajuar autoritetet shqiptare për të vijuar më tej politikat e kujdesshme të ndërmarra, si dhe janë shprehur të gatshëm në ofrimin e asistencës lidhur me ecurinë e krizës ndërkombëtare në të ardhmen.

Në vijim të reformave institucionale të ndërmarra nga FMN-ja, është koordinuar me Ministrinë e Financave pranimi i amendimeve dhe dhënia e pëlqimit për rritjen e kuotës së Shqipërisë në bazë të rishikimit të 14-të të përgjithshëm të kuotave dhe reformës së Bordit Ekzekutiv të Fondit Monetar Ndërkombëtar të vitit 2010. Rezoluta ka si qëllim rritjen e përgjithshme të kuotave në vlerën 100% për të gjithë anëtarët e FMN-së, duke pasqyruar më mirë ndryshimin e peshës relative të vendeve në ekonominë botërore.

IV.8.2 MARRËDHËNIET ME GRUPIN E BANKËS BOTËRORE

Shqipëria është anëtare e Grupit të Bankës Botërore që prej vitit 1991 dhe ka përfituar nga ky institucion një total fondesh prej rreth 1.4 miliardë dollarësh për 71 projekte. Në vitin 2010, Bordi i Drejtorëve të Grupit të Bankës Botërore miratoi strategjinë e re të partneritetit me Shqipërinë për vitet 2011-2014, e cila përqendrohet në tre objektiva strategjikë:

Raporti Vjetor 2012


• mbështetja e një rimëkëmbjeje në nivelet e rritjes ekonomike të Shqipërisë përmes përmirësimit të kushteve të konkurrueshmërisë;

• zgjerimi dhe mbështetja e përfitimeve sociale nëpërmjet përmirësimit të shërbimeve arsimore dhe shëndetësore; si dhe

• reduktimi i ndjeshmërisë ndaj ndryshimeve klimatike.

Edhe gjatë vitit 2012, bashkëpunimi i Bankës së Shqipërisë me Grupin e Bankës Botërore vazhdoi në kuadrin e marrëveshjes “Për Administrim dhe Konsulencë të Investimit të Rezervës Valutore” (RAMP). Bashkëpunimi gjatë këtij viti ka vijuar me trajnimet e ofruara sipas nevojave për stafin e Bankës së Shqipërisë me qëllim ruajtjen, konsolidimin dhe rritjen e mëtejshme të shkallës së profesionalizmit të punonjësve të angazhuar në procesin e administrimit të rezervës valutore.

Banka Botërore ka vazhduar gjithashtu të financojë pjesëmarrjen e stafit në programe edukimi të specializuara si CFA (Chartered Financial Analyst) dhe CIDA (Certified Investments and Derivatives Auditor). Gjatë vitit 2012 ka vijuar konsulenca në distancë për çështje të lidhura me procesin e administrimit të rezervës valutore, ku ndër të tjera përfshihet edhe përmirësimi i infrastrukturës së teknologjisë së informacionit në mbështetje të aktivitetit të investimit. Gjatë gjysmës së parë të vitit të ardhshëm, pritet të vihet në zbatim një sistem i ri informatik, Portfolio Analytics Tool, për administrimin e rezervës valutore.

Gjithashtu, gjatë vitit 2012, ekipi i sektorit financiar të Bankës Botërore ka vizituar Departamentin e Mbikëqyrjes të Bankës së Shqipërisë me qëllim vlerësimin e krizës së Eurozonës, duke u përqendruar veçanërisht në zbatimin e shpejtë të kuadrit të ri ligjor dhe rregullator. Kontakte të vazhdueshme kanë vijuar edhe me qëllim hartimin e tri udhëzuesve lidhur me çështjen e ristrukturimit të kredive dhe vlerësimit të pasurive të paluajtshme. Banka Botërore parashikon zbatimin e një programi 18-mujor në Shqipëri për të reduktuar numrin e kredive me probleme, me pjesëmarrjen e disa institucioneve vendase. Për zhvillimin e këtij programi, gjatë muajve qershor-shtator 2012, janë realizuar korrespondenca intensive me ekspertët e institucionit ndërkombëtar.

Gjatë mbledhjeve të pranverës dhe vjetore të FMN-së dhe Grupit të Bankës Botërore, delegacioni i Bankës së Shqipërisë ka zhvilluar takime me përfaqësuesit e lartë të Grupit të Bankës Botërore, ku janë trajtuar zhvillimet ekonomike në vend, masat e ndërmarra nga Banka e Shqipërisë në drejtim të ruajtjes së stabilitetit makroekonomik dhe rritjes së qëndrueshme ekonomike të vendit. Nga ana e tyre, përfaqësuesit e Bankës Botërore kanë përgëzuar autoritetet shqiptare për punën e bërë dhe kanë ofruar asistencë në lidhje me rrethanat dhe evoluimin e krizës ndërkombëtare në të ardhmen.

Banka Botërore vazhdimisht ka shprehur gatishmërinë për të ndihmuar Bankën e Shqipërisë në zbatimin e projekteve që kanë për qëllim final konsolidimin, modernizimin dhe qëndrueshmërinë e sistemit bankar shqiptar.

Raporti Vjetor2012


IV.8.3 MARRËDHËNIET ME FSVC-NË

Edhe përgjatë vitit 2012, ka vazhduar bashkëpunimi dhe bashkërendimi i punës me USAID, nëpërmjet programit të zhvillimit të sektorit financiar në Shqipëri, i implementuar përmes VEGA/FSVC-së12. Asistenca për Bankën e Shqipërisë ka konsistuar në disa projekte me rëndësi kryesisht për mbikëqyrjen bankare, të mundësuara në formën e workshop-eve, seminareve, ekspertizës së ekspertëve apo vizitave studimore, respektivisht në çështjet e mëposhtme:

• procesi i rishikimit mbikëqyrës - workshopi-i i organizuar në muajin prill mbi shtyllën e dytë të Bazel II, si pjesë integrale me rëndësi për procesin e mbikëqyrjes së bankave në kuadrin e vlerësimit dhe monitorimit të rreziqeve;

• mbikëqyrja e veprimtarive të leasing-ut dhe faktoring-ut – seminar i organizuar në muajin maj, mbi licencimin dhe mbikëqyrjen e aktiviteteve të shoqërive të leasing-ut dhe faktoring-ut, me qëllim rishikimin e kuadrit rregullativ për mbikëqyrjen e subjekteve financiare jobanka;

• administrimi i rrezikut të kredisë - konsultime dhe ekspertizë, zhvilluar në muajin qershor nga ekspertët e FDIC (Federal Deposit Insurance Corporation) mbi administrimin e rrezikut të kredisë si dhe tema më të avancuara të tilla si vlerësimet e pasurive të patundshme, përqendrimi i kreditimit etj, si pjesë e rëndësishme e analizës dhe procesit mbikëqyrës;

• administrimi i kredive me probleme – workshop-i i organizuar në muajin qershor mbi rëndësinë e parandalimit të hershëm dhe zbulimin e kredive me probleme, taktikat e procesit të negociatave me kredimarrësit, etj;

• zgjidhja e bankave me probleme (bank resolution process) - konsultime dhe ekspertizë të ekspertëve të huaj në fushën e zgjidhjes së bankave me probleme dhe workshop-i me këtë tematikë, zhvilluar përkatësisht në periudhën qershor-korrik, mbi hartimin e një dokumenti me rekomandime lidhur me strategjinë e zgjidhjes së bankave me probleme në rastin e sistemit bankar shqiptar;

• mjaftueshmëria e kapitalit nën dritën e Bazel II - workshopi-i i organizuar në muajin shtator mbi shtyllën e parë të Bazel II, i cili ka trajtuar temat si kapitali rregullator për monitorimin e rrezikut të kredisë sipas metodës standarde, teknikat e zbutjes së rrezikut të kredisë, të rejat e Bazel III etj;

• kuadri rregullativ për institucionet e parasë elektronike - ekspertizë dhe vizitë studimore organizuar në muajin nëntor pranë Bankës Qendrore të Kroacisë lidhur me hartimin e kuadrit të nevojshëm rregullativ për licencimin dhe mbikëqyrjen e institucioneve të parasë elektronike, si dhe rregullimin e instrumenteve të pagesës elektronike.

Bashkëpunimi me FSVC-në në fushën e rregullimit dhe të mbikëqyrjes bankare do të vazhdojë të shtrihet edhe në vitin 2013, kryesisht në fushën e përafrimit dhe të përshtatjes në kuadrin rregullativ bankar të legjislacionit dhe direktivave të BE-së, dhe të eksperiencave më të mira në rajon lidhur me mbikëqyrjen e konsoliduar, Standardet Ndërkombëtare të Raportimit Financiar etj..

12 VEGA- Volunteers for Economic Growth Alliance FSVC- Financial Services Volunteer Corps

Raporti Vjetor 2012


IV.8.4 MARRËDHËNIET ME INSTITUCIONE TË TJERA FINANCIARE NDËRKOMBËTARE

Përgjatë vitit 2012, Banka e Shqipërisë ka vijuar kontaktet me Bankën Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH), kryesisht në drejtim të ofrimit të informacionit dhe statistikave për zhvillimet në ekonominë shqiptare në përgjithësi, dhe në sektorin financiar në veçanti. Në Raportin e Tranzicionit 2011, BERZH-i paraqiti përshkrimin e krizës financiare dhe tranzicionit nga perspektiva e individëve dhe familjarëve, bazuar në vrojtimin “Jeta në tranzicion” kryer gjatë vitit 2010. Ky informacion u përqendrua në përshkrimin e vlerësimeve të këtij institucioni për zhvillimet makroekonomike si dhe për reformat ekonomike dhe strukturore në vendin tonë, me një theks të veçantë në analizimin e vlerësimeve të BERZH-it për sektorin financiar bankar dhe atë jobankar në vend, si dhe për kontributin e Bankës së Shqipërisë në këto zhvillime.

Në të njëjtën kohë, gjatë 2012-ës, Banka e Shqipërisë ka vazhduar mbajtjen e marrëdhënieve të ngushta edhe me Bankën për Rregullime Ndërkombëtare, nëpërmjet pjesëmarrjes së Guvernatorit në mbledhjen e përgjithshme vjetore dhe të përfitimit të asistencës teknike për Bankën e Shqipërisë përmes seminareve dhe trajnimeve.

IV.8.5 MARRËDHËNIET ME BANKAT QENDRORE DHE BASHKËPUNIMI TEKNIK

Në vijim të intensifikimit të marrëdhënieve dypalëshe me bankat e tjera qendrore, gjatë vitit 2012, me ftesë të Guvernatorit të Bankës së Shqipërisë kanë zhvilluar vizita në Bankën e Shqipërisë titullarë të institucioneve homologe si: Guvernatori i Bankës Kombëtare të Bullgarisë, Drejtori i Menaxhimit të Bankës së Italisë, Guvernatori i Bankës Qendrore të Bosnje-Hercegovinës, Guvernatori i Bankës Kombëtare të Kazakistanit, Guvernatori i Bankës Qendrore të Malit të Zi, Guvernatori i Bankës Kombëtare të Moldavisë, Guvernatori i Bankës Kombëtare të Republikës së Maqedonisë, Guvernatori i Bankës Qendrore të Republikës së Kosovës, Zëvendësguvernatori i Bankës Kombëtare të Çekisë, Anëtari i Bordit Drejtues të Bankës Kombëtare të Polonisë etj..

Në të njëjtën kohë, Guvernatori i Bankës së Shqipërisë ka marrë pjesë në shumë konferenca ndërkombëtare, forume dhe seminare rajonale, ku veçohen forumi i 17-të i Evropës Qendrore dhe Lindore, organizuar nga Euromoney, seminari i nivelit të lartë “Evropa Juglindore: Parakushtet për Reforma”, organizuar nga Banka e Shqipërisë në bashkëpunim me Universitetin e Oksfordit, konferenca e 3-të ndërkombëtare mbi investimet e huaja në Shqipëri, organizuar nga AIDA dhe Banka Islamike e Zhvillimit (IDB), konferenca “Konkurrenca kundrejt marrjes përsipër së rrezikut nga sektori bankar në vendet e Evropës Qendrore dhe Lindore”, organizuar në Prishtinë, konferenca e nivelit të lartë organizuar nga Joint Vienna Institute me rastin e 20-vjetorit të krijimit, seminari i 6-të i Kërkimeve ekonomike në Evropën Juglindore etj..

Raporti Vjetor2012


Këto takime, vizita apo konferenca kanë shërbyer jo vetëm për shkëmbimin e përvojave, analizimin e zhvillimeve ekonomike apo diskutimin e masave të marra në kuadër të krizës financiare botërore, por edhe për konsolidimin dhe zhvillimin e mëtejshëm të bashkëpunimit teknik gjithnjë e në rritje ndërmjet Bankës së Shqipërisë dhe institucioneve homologe.

Në planin rajonal, vlen të theksohet pjesëmarrja në takimet e Klubit të Guvernatorëve të vendeve të Detit të Zi, Azisë Qendrore dhe Ballkanit, takime të cilat kanë si qëllim të forcojnë lidhjet midis bankave qendrore të rajonit dhe të nxisin bashkëpunimin rajonal nëpërmjet shkëmbimit të eksperiencës më të mirë e trajtimit në tryeza të rrumbullakëta në nivel guvernatorësh ose ekspertësh të çështjeve aktuale. Në të njëjtën kohë, në muajin maj, Guvernatori i Bankës së Shqipërisë mori pjesë edhe në takimin e Klubit të Guvernatorëve të bankave qendrore të vendeve frankofone.

Në kuadër të bashkëpunimit midis Bankës së Shqipërisë dhe bankave qendrore të rajonit, në muajin qershor u nënshkrua memorandumi i bashkëpunimit midis Bankës së Shqipërisë dhe Bankës Qendrore të Republikës së Kosovës (BQRK), i cili formalizon marrëdhëniet e ndërsjella me qëllim zhvillimin institucional dhe profesional të punonjësve të tyre, nëpërmjet shkëmbimit të përvojave të punës dhe marrjen e njohurive të rëndësishme për realizimin e projekteve që synojnë zhvillimin e institucioneve partnere, të interesave të përbashkët të tyre, si dhe krijimin e një sistemi bankar dhe financiar të zhvilluar dhe të qëndrueshëm. Gjatë vitit 2012, Banka e Shqipërisë ka vijuar ofrimin e ekspertizës teknike për Bankën Qendrore të Republikës së Kosovës, duke realizuar disa vizita pune të delegacioneve të BQRK-së pranë Bankës së Shqipërisë dhe anasjelltas, të përqendruara në fusha si kontrolli i brendshëm, sistemet e pagesave, mbikëqyrja, burimet njerëzore etj.. Krahas bashkëpunimit në fushën e asistencës teknike me BQRK-në, Guvernatori i Bankës së Shqipërisë ka marrë pjesë në konferencën e përbashkët me Guvernatorin e Bankës Qendrore të Republikës së Kosovës me temë “Sistemi bankar dhe zhvillimi ekonomik”, organizuar në muajin qershor.

Po ashtu, gjatë vitit 2012, Banka e Gjermanisë, Banka e Sllovenisë dhe Center of Excellence in Finance (CEF) kanë qenë ndër ofrueset kryesore të asistencës teknike për Bankën e Shqipërisë, kryesisht nëpërmjet organizimit të vizitave të punës apo dhe internship-eve.

Së fundi, në kuadër të protokollit të bashkëpunimit me Bankën Kombëtare të Serbisë (marrëveshje e nënshkruar në vitin 2009), gjatë vitit 2012 janë organizuar vizita të ndërsjella pune dhe internship-e, të cilat kanë shërbyer për shkëmbimin e eksperiencave për çështje me interes të përbashkët në fusha të ndryshme të bankingut qendror.

IV.9 FORCIMI I KAPACITETEVE INSTITUCIONALE

Banka e Shqipërisë vlerëson se forcimi i kapaciteteve njerëzore dhe kapitale përbën një faktor të rëndësishëm për përmbushjen e objektivit ligjor të Bankës

Raporti Vjetor 2012


së Shqipërisë. Në zbatim të strategjisë së zhvillimit të Bankës së Shqipërisë, politikat për zhvillimin e kapaciteteve synojnë orientimin e Bankës së Shqipërisë drejt një institucioni jo vetëm me profil administrativ, por edhe kërkimor, si dhe ngritjen e një infrastrukture pune në përputhje me standardet më të përparuara ndërkombëtare.

IV.9.1 BURIMET NJERËZORE

Punonjësit e Bankës së Shqipërisë janë vlera më e rëndësishme e saj. Forcimi dhe ruajtja e një mjedisi pune motivues për punonjësit, rritja profesionale dhe menaxhimi i karrierës së tyre ndihmojnë krijimin e një kulture pune dhe operacionale të aftë për t’u përshtatur në mënyrë të vazhdueshme me ndryshimet që kërkohen për arritjen e standardeve më të mira për një bankë qendrore.

Investimi sistematik në rritjen dhe zhvillimin profesional të burimeve njerëzore është rruga më e mirë për zhvillimin e institucionit dhe për përgatitjen e stafit për sfida të mëtejshme, të cilat ndihmojnë në përmirësimin e vazhdueshëm të kuadrit rregullativ, strukturor dhe funksional të Bankës së Shqipërisë. Për këtë qëllim, në vitin 2012 janë bërë perpjekje për organizimin e trajnimeve që kanë pikënisje nevojën e Bankës që në kontekstin ekonomik aktual të ketë një staf me njohuri të përditësuara e më të thella të sistemit financiar dhe ekonomisë në tërësi dhe me kompetenca analitike.

Gjatë këtij viti ka vijuar bashkëpunimi i ngushtë me banka homologe, institucione financiare ndërkombëtare13 dhe gjithashtu me institucione të tjera, universitete apo qendra të mirënjohura për trajnimet në fushën e bankingut qendror dhe financës. Rreth 63% e aktiviteteve trajnuese janë organizuar nga bankat qendrore dhe institucione të rëndësishme financiare në nivel ndërkombëtar si Fondi Monetar Ndërkombëtar, Banka Botërore, Rezerva Federale e SHBA, BERZH (Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim), Euromoney etj.. Ndërsa 34% e aktiviteteve përfshijnë bashkëpunime me institucione të tjera që ofrojnë mundësinë e shkëmbimit të eksperiencave më të mira financiare, teknologjike etj.

13 Institucione Financiare Ndërkombëtare - citohet me tej në paraqitjen grafike IFN.

Grafik 5. Shpërndarja e punonjësve sipas nivelit të kualifikimit.


Punonjës me arsim universitar

Punonjës mearsim të lartë

Punonjës mearsim të mesëm

Punonjës mearsim të ulët

Punonjës me kualifikime pasuniversitare të përfunduaraPunonjës me kualifikime pasuniversitare në ndjekje

Grafik 6. Aktivitete trajnuese sipas organizatorëve.


BSH3%

Banka Qendrore38%

IFN25%

Bashkëpunime të tjera34%

Raporti Vjetor2012


Tematikat e trajtuara në këto aktivitete kanë patur në fokus çështje që lidhen me mbikëqyrjen bankare, politikën monetare, stabilitetin financiar, politikat fiskale, krizën financiare, menaxhimin e rezervës valutore, sistemin e pagesave, statistikat si dhe çështje të integrimit evropian dhe edukimit financiar.

• Projektiibinjakëzimit(twinningPROJECT)14

Objekti kryesor i këtij projekti binjakëzimi me Bankën e Italisë dhe Bankën e Francës ka qenë forcimi i kapaciteteve institucionale të Bankës së Shqipërisë, veçanërisht në çështje si mbikëqyrja bankare, statistikat, sistemi i pagesave, tregu ndërbankar

dhe zbatimi i politikës monetare, edukimi financiar si dhe bashkërendimi i procesit të integrimit në BE. Për zbatimin e tij është harmonizuar trajnimi dhe asistenca teknike, ku deri në muajin korrik 2012, janë kryer 42 misione nga ekspertë të huaj në Tiranë si dhe 5 vizita pune pranë Bankës së Italisë dhe Bankës së Francës.

Bashkëpunimi i ngushtë me Bankën e Italisë dhe Bankën e Francës në kuadër të projektit të Binjakëzimit ka mundësuar përcjelljen dhe diskutimin e gjerë dhe interaktiv mbi problematikat e ndeshura në kuadër të krizës nga vendet e tyre duke ofruar dhe përvojat dhe praktikat më të mira të zbatuara.

IV.9.2 PËRMIRËSIMI I INFRASTRUKTURËS

Në zhvillimet infrastrukturore të vitit 2012 veçojmë përfundimin e punimeve dhe vënien në punë të ndërtesës së re të Emisionit të Parasë. Kjo është një godinë e re dhe moderne që përfaqëson risi për teknologjinë bashkëkohore të përdorur. Në të, për herë të parë realizohet nëpërmjet një cikli të mbyllur dhe të automatizuar kontrolli, përpunimi, ambalazhimi dhe asgjësimi i kartëmonedhave sipas standardeve më të larta dhe konform normativave evropiane të fushës. Në aspektin e realizimit teknologjik të ndërtesës janë përdorur standardet evropiane në fuqi dhe për herë të parë është instaluar Sistemi Automatik dhe Inteligjent i Menaxhimit të Sistemeve Inxhinierike të Ndërtesës.

Ndërtesa e Qendrës së Emisionit të Monedhës është ndërtuar në frymën e një arkitekture moderne, ku spikasin dy skajet rrethore të saj të cilat simbolizojnë monedhën. Duke shfrytëzuar lehtësitë e ofruara nga ndërtesa e re, procesi për përpunimin e parasë do të kryhet me sisteme të automatizuara të shpejtësisë së lartë, duke garantuar kontroll të shpejtë të monedhës përsa

14 Projekti është mbyllur në muajin korrik 2012.

Grafik 7. Aktivitete të zhvilluara në kuadër të projektit të binjakëzimit 2011-2012.


42

63

80

60

40

20

0

2012

Misione Ekspertë të huaj Aktivitete Pjesëmarrës

2011

49

41

5

13

21

72

Raporti Vjetor 2012


i përket autenticitetit, gjendjes fizike dhe sigurisë së saj. Kështu, sisteme të automatizuara kryejnë përpunimin e kartëmonedhave me shpejtësi deri në 20 kartëmonedha në sekondë. Këto sisteme kontrollojnë kartëmonedhat për autenticitet dhe njëkohësisht veçojnë kartëmonedhat fizikisht të përshtatshme nga ato të papërshtatshme për riqarkullim, kontrolle të cilat mundësohen nga sensorët e avancuar, me të cilat sistemet janë pajisur. Verifikimi i autenticitetit realizohet falë matjeve të përpikta vizuale, si dhe të elementeve magnetike, fosforeshente, e infra të kuqe të kartëmonedhave. Kontrolli i përshtatshmërisë mundësohet duke matur përmasat, ndotjen, njollat, defektet fizikë si vrimat dhe grisjet, degjenerimin struktural të kartëmonedhave nga përdorimi, praninë e shiritave ngjitës dhe detektimin e mbishkrimeve. Vlen të përmendet që sistemet e përpunimit të instaluara në Qendrën e Emisionit janë të njëjta me ato që përdoren edhe në bankat e tjera qendrore evropiane. Pas përpunimit, kartëmonedhat e përshtatshme për riqarkullim kalojnë në sistemin e paketimit, ndërsa kartëmonedhat e dëmtuara asgjësohen në mënyrë automatike. Për sa i përket përpunimit të parasë, është investuar gjithashtu në pajisje të reja përpunuese të monedhave metalike. Në të ardhmen, planifikohet dhe instalimi i një sistemi tërësisht të automatizuar për ambalazhimin e mëtejshëm të monedhave metalike të përpunuara.

Në Qendrën e re të Emisionit është duke u ngritur dhe një laborator modern si pjesë e Qendrës Kombëtare të Analizës. Nëpërmjet këtij laboratori, Qendra Kombëtare e Analizës do të mund të kryejë ekspertime profesionale, duke analizuar në detaje karakteristikat dhe elementet teknike të kartëmonedhave dhe monedhave metalike të dyshuara si të falsifikuara. Laboratori bashkëkohor nuk do të ndihmojë vetëm në forcimin e luftës ndaj falsifikimit dhe rritjen e sigurisë së parasë shqiptare, por njëkohësisht do të plotësojë dhe një angazhim të Shtetit Shqiptar në kuadër të Marrëveshjes së Stabilizim-Asocimit. Kapitulli 32 i kësaj marrëveshje, i titulluar “Kontrolli Financiar”, përcakton detyrimin e shtetit shqiptar për mbrojtjen e euros nga falsifikimi, detyrim i cili përmbushet me ngritjen e kësaj infrastrukture.

IV.10 KONTROLLI I BRENDSHËM

Në zbatim të ligjit ”Për Bankën e Shqipërisë”, objektivi kryesor i Departamentit të Kontrollit në Bankën e Shqipërisë është të sigurojë mbarëvajtjen e zbatimit të ligjeve dhe akteve nënligjore në veprimtarinë e Bankës së Shqipërisë. Objektiv tjetër i Departamentit të Kontrollit është të veprojë si një masë kontrolli e përgjithshme dhe shërbim këshillimi për administratorët dhe Këshillin Mbikëqyrës, duke dhënë ndihmesën e tij në drejtim të ruajtjes së integritetit të informacionit, përdorimit eficient të burimeve dhe efektivitetit të sistemeve të kontrollit të brendshëm në Bankën e Shqipërisë.

Veprimtaria e Departamentit të Kontrollit për vitin 2012 u krye në përputhje me planin e auditimit të brendshëm, në zbatim të dispozitave të ligjit “Për Bankën e Shqipërisë” dhe bazës rregullative në fuqi, si dhe në përmbushje të objektivave strategjikë të Bankës së Shqipërisë. Plani i auditimit të brendshëm për vitin 2012 (bazuar në vlerësimin e rrezikut të funksioneve/proceseve

Raporti Vjetor2012


në universin e auditimit) është miratuar nga Inspektori i Përgjithshëm, pas konsultimeve me Guvernatorin dhe anëtarët e Këshillit Mbikëqyrës të Bankës së Shqipërisë.

Gjatë vitit 2012 u realizuan gjithsej 16 angazhime auditimi për dhënie sigurie, nga të cilat janë përfunduar dhe raportuar pranë administratorëve 13 raporte auditimi dhe janë në përfundim 3 raporte auditimi. Dhënia e sigurisë së arsyeshme, mbi mjaftueshmërinë e sistemit të kontrollit të brendshëm të vendosur nga drejtimi për funksionet/proceset e përfshira në auditim, është bazuar në përmbushjen e objektivave të kontrollit: (a) vlerësimi i zbatueshmërisë dhe përputhshmërisë së funksionit të audituar me kuadrin ligjor e rregullativ; (b) vlerësimi i përshtatshmërisë dhe saktësisë së regjistrimeve dhe llogarive kontabël që kanë lidhje me funksionin; (c) vlerësimi i përshtatshmërisë së aplikacioneve të teknologjisë së informacionit që mbështetin funksionin; dhe (d) ndjekja e statusit të rekomandimeve të kaluara.

Për secilin nga auditimet e kryera, vlerësimi i sistemit të kontrollit të brendshëm dhe gjetjet e evidentuara për përmirësim, në formën e rekomandimeve, janë adresuar fillimisht pranë drejtuesve të njësive organizative, subjekt auditimi dhe më pas në vëmendje të administratorëve të Bankës së Shqipërisë. Një përmbledhje e tyre, në formën e raporteve periodike,është paraqitur pranë Këshillit Mbikëqyrës të Bankës së Shqipërisë.

Përveç detyrave funksionale të auditimit, Departamenti i Kontrollit ka dhënë kontributin e tij, në bashkëpunim me njësitë e tjera organizative të Bankës së Shqipërisë, për hartimin e një kuadri rregullativ të formalizuar për evidentimin, ndjekjen dhe raportimin e treguesve kyç të rrezikut, në funksion të administrimit të rrezikut operacional në kryerjen e aktiviteteve kryesore të Bankës.

Në funksion të përmbushjes së objektivit për përmirësimin dhe forcimin e mëtejshëm të kapaciteteve në Bankën e Shqipërisë për adoptimin e zhvillimeve të reja në fushën e auditimit të brendshëm, gjatë vitit 2012 Banka e Italisë ka ofruar asistencë teknike për Departamentin e Kontrollit. Faza e parë e asistencës u konkretizua me organizimin e një seminari 5-ditor nga ekspertët e Bankës së Italisë për stafin e Departamentit të Kontrollit në muajin korrik 2012. Seminari u organizua në tre module trajnimi për forcimin e kapaciteteve të auditimit të brendshëm: (i) njohja dhe zbatimi i Standardeve Ndërkombëtare të Auditimit të Brendshëm dhe praktikave më të mira; (ii) përmirësimi i njohurive dhe aftësive audituese mbi sigurinë dhe teknologjinë e informacionit; dhe (iii) përmirësimi i njohurive mbi auditimin bazuar në rrezik dhe mbi praktikat më të mira për administrimin e integruar të rrezikut operacional në Bankën e Shqipërisë. Gjatë fazës së dytë të asistencës, planifikuar për t’u shtrirë në një periudhë 1-vjeçare deri në fund të gjashtëmujorit të parë 2013, synohet përmirësimi i bazës rregullative dhe i manualit e procedurave të auditimit të brendshëm në Bankën e Shqipërisë, me qëllim përmirësimin e eficiencës dhe cilësisë së funksionit të auditimit të brendshëm.

Në funksion të përmbushjes së objektivit strategjik për ngritjen profesionale të audituesve të brendshëm, inspektorët e kontrollit janë përfshirë në programe

Raporti Vjetor 2012


trajnimi për auditimin e brendshëm dhe menaxhimin e rrezikut të ofruara nga bankat qendrore dhe njëkohësisht kanë ndjekur programe individuale për zhvillimin e tyre profesional për anëtarësime/certifikime pranë institucioneve ndërkombëtare në fushën e kontabilitetit, financës dhe auditimit (ACCA dhe CFA). Gjithashtu, në kuadrin e programit RAMP me Bankën Botërore, u sponsorizua pjesëmarrja e inspektorëve të kontrollit në një trajnim për auditimin e investimeve financiare dhe derivativëve, pjesëmarrje e cila rezultoi e suksesshme me certifikimin CIDA të inspektorëve të kontrollit.

IV.11 NDRYSHIME KRYESORE NË LEGJISLACION

Forcimi i bazës ligjore dhe rregullative përbën një nga objektivat strategjikë të rëndësishëm të shërbimit juridik në Bankën e Shqipërisë. Banka e Shqipërisë synon përshtatjen e akteve ligjore dhe nënligjore të nxjerra prej saj me zhvillimet më të fundit që pësojnë politikat legjislative bashkëkohore dhe me aktet juridike dhe direktivat e Bashkimit Evropian. Ajo synon forcimin e iniciativës juridike në fushën e hartimit të kuadrit ligjor dhe rregullativ të nevojshëm për sistemin bankar dhe financiar.

Ndër ndryshimet më të rëndësishme në legjislacionin bankar gjatë vitit 2012, theksojmë atë lidhur me skemën e sigurimit të depozitave në vend. Ndërkohë, ka vijuar puna për përmirësimin e kuadrit rregullativ mbi mbikëqyrjen e veprimtarive të bankave dhe institucioneve financiare jobanka15.

Banka e Shqipërisë dhe ASD, duke marrë shkas nga ndryshimet rregullative që Bashkimi Evropian ka ndërmarrë vazhdimisht në përgjigje të zhvillimeve më të fundit në tregjet ndërkombëtare financiare përgatiti ndryshimet përkatëse në ligjin nr. 8873, datë 29.03.2002 "Për sigurimin e depozitave”, të ndryshuar. Ndryshimet në ligjin nr. 8873, datë 29.03.2002 "Për sigurimin e depozitave”, të ndryshuar u miratuan nga Kuvendi i Republikës së Shqipërisë nëpërmjet ligjit nr. 78/2012, datë 26.07.2012 “Për disa shtesa dhe ndryshime në ligjin nr. 8873, datë 29.03.2002 “Për sigurimin e depozitave”” të ndryshuar.

Ndryshimet në ligjin për ASD përmbajnë tre momente kryesore, të cilat vlen të theksohen veçanërisht dhe janë renditur më poshtë:

(i) Përfshirja e SHKK-ve në skemën e sigurimit të depozitave

Në projektligj parashikohet përfshirja e SHKK-ve në subjektet e siguruara në skemën e sigurimit të depozitave. Ndryshimet në lidhje me zgjerimin e skemës së sigurimit të depozitave nëpërmjet përfshirjes së SHKK-ve në këtë skemë, janë mbështetur në Direktivën 94/19 të Parlamentit Evropian “Për skemat e garantimit të depozitave”, e ndryshuar. Pikërisht neni 3, paragrafi i parë i saj cit. “Asnjë institucion financiar i licencuar në këtë shtet anëtar sipas nenit 3

15 Për një përshkrim të shkurtër të rregulloreve të reja dhe ndryshimeve në rregulloret ekzistuese, ju lutem referojuni kapitullit “Stabiliteti Financiar dhe Mbikëqyrja Bankare”, seksioni “Kuadri Rregullativ”, më sipër.

Raporti Vjetor2012


të direktivës 77/780 nuk mund të pranojë depozita nëse ai nuk është anëtar i ndonjë skeme sigurimi.”

(ii) Thjeshtimi i formulës së llogaritjes së primit dhe shumës së kompensimit

Llogaritja e kompensimit të depozitave sipas kërkesës aktuale të ligjit bashkonte cilësitë e kreditorit dhe të debitorit në një të vetme (procesi i netimit), një rregullim ligjor që nuk përputhet me praktikat më të mira ndërkombëtare. Për rrjedhojë, në ligj është parashikuar që procesi i netimit do të shtrihet vetëm tek depozituesit që janë në vonesë të shlyerjes së detyrimeve që kanë ndaj subjektit të siguruar.

(iii) Kontributi i veçantë

Në ligj është parashikuar edhe mbledhja e një kontributi të veçantë nga subjektet e siguruara. Kontributi i veçantë nuk do të konsiderohet si një kontribut i përhershëm por vetëm në rastet kur do të vlerësohet i nevojshëm rindërtimi i mjeteve financiare në rast të kompensimit të depozitave të siguruara ose për shlyerjen e huave të agjencisë, të marra për këtë qëllim. Masa e kontributit të veçantë përcaktohet e njëjtë për të gjitha subjektet e siguruara dhe në çdo rast, jo më shumë se 1% e totalit të depozitave të siguruara që janë regjistruar në subjektin e siguruar në ditën e fundit të muajit pararendës nga data e njoftimit të ASD-së.

Raporti Vjetor 2012


Raporti Vjetor2012


Raporti Vjetor 2012


RAPORTI I AUDITUESIT TË PAVARUR

PËR KËSHILLIN MBIKËQYRËS TË BANKËS SË SHQIPËRISË

Ne kemi audituar pasqyrat financiare të bashkëngjitura të Bankës së Shqipërisë (“Banka”), të cilat përbëhen nga pasqyra e pozicionit financiar më 31 dhjetor 2012, pasqyra e veçantë e të ardhurave, pasqyra përmbledhëse e të ardhurave, pasqyra e ndryshimeve në kapitalin dhe pasqyra e flukseve të parave për vitin e mbyllur në atë datë dhe shënimet që përfshijnë përmbledhje të politikave të rëndësishme kontabël dhe të tjera informacione shpjeguese.

PËRGJEGJËSIA E DREJTIMIT PËR PASQYRAT FINANCIARE

Drejtimi është përgjegjës për përgatitjen dhe prezantimin e drejtë të këtyre pasqyrave financiare në përputhje me politikat kontabël të përshtatura nga Këshilli Mbikëqyrës i Bankës së Shqipërisë siç është shpjeguar në Shënimin 2 (a) të pasqyrave financiare dhe për kontrollet e brendshme aq sa Drejtimi i konsideron të nevojshme për të mundësuar përgatitjen e pasqyrave financiare që nuk përmbajnë anomali materiale te shkaktuara nga mashtrimi apo gabimi.

PËRGJEGJËSIA E AUDITUESIT

Përgjegjësia jonë është të shprehim një opinion mbi këto pasqyra financiare bazuar në auditimin tonë. Auditimi ynë u krye në përputhje me Standardet Ndërkombëtare të Auditimit. Këto standarde kërkojnë që ne të respektojmë kërkesat e etikës dhe të planifikojmë dhe kryejmë auditimin me qëllim që të marrim një siguri të arsyeshme nëse pasqyrat financiare nuk përmbajnë anomali materiale.

Auditimi ka të bëjë me kryerjen e procedurave për të marrë evidencë auditimi rreth shumave dhe informacioneve të dhëna në pasqyrat financiare. Procedurat e zgjedhura varen nga gjykimi i audituesit, përfshirë këtu edhe vlerësimin e rreziqeve të anomalive materiale në pasqyrat financiare, si pasojë e mashtrimit apo gabimit. Kur vlerëson këto rreziqe, audituesi merr në konsideratë kontrollet e brendshme të përshtatshme mbi përgatitjen

Grant Thornton sh.p.kRr: Sami Frasheri, Kompleksi T.I.D,

Shk. B, Floor 1, 10 000 Tirana, Albania

T +355 4 22 74 832 F +355 4 22 56 560

www.grant-thornton.com.mk

KAPITULL V. PASQYRAT FINANCIARE PËR VITIN E MBYLLUR MË 31 DHJETOR 2012 (DHE RAPORTI I AUDITUESIT TE PAVARUR)

Raporti Vjetor2012


dhe paraqitjen e drejtë të pasqyrave financiare në mënyrë që të planifikojë procedura të përshtatshme auditimi në rrethanat e Bankës, por jo me qëllim për të shprehur një opinion mbi efektivitetin e kontrolleve të brendshme të saj. Një auditim gjithashtu përfshin vlerësimin e përshtatshmërisë së politikave kontabël të përdorura dhe arsyeshmërinë e vlerësimeve kontabël të bëra nga drejtimi, si dhe vlerësimin e paraqitjes së përgjithshme të pasqyrave financiare.

Ne besojmë që evidenca e auditimit që ne kemi marrë është e mjaftueshme dhe e përshtatshme për të dhënë bazat për opinionin tonë të auditimit.

OPINION

Sipas opinionit tonë, pasqyrat financiare paraqesin në mënyrë të drejtë, në të gjitha aspektet materiale, pozicionin financiar të Bankës së Shqipërisë më 31 dhjetor 2012, rezultatin e saj financiar dhe flukset e saj te parave për vitin e mbyllur në atë datë, në përputhje me politikat kontabël të përshtatura nga Këshilli Mbikëqyrës i Bankës së Shqipërisë siç është shpjeguar në Shënimin 2 (a) të pasqyrave financiare.

Ky raport është përkthim i versionit origjinal në anglisht, në rast kontesti midis këtyre dy raporteve, përparësi ka ai në gjuhën angleze.

Grant Thornton sh.p.kTiranë, Shqipëri06 mars 2013

Grant Thornton DOOShkup, Maqedoni

06 mars 2013

Raporti Vjetor 2012


PASQYRA E POZICIONIT FINANCIAR MË 31 DHJETOR 2012(të gjitha shumat janë në milionë LEKË, nëse nuk është shënuar ndryshe)

Shënime 31 dhjetor 2012 31 dhjetor 2011AKTIVETAktive në monedhë të huajAri dhe metale të çmuara 5 12,196 11,724Llogari me Fondin Monetar Ndërkombëtar 6 18,644 15,828Depozita në bankat e huaja 7 27,286 28,604Investime të vlefshme për shitje 8.1 216,279 206,549Investime të mbajtura për tregtim 8.2 13,034 13,170Aktive të tjera në monedhë të huaj 9 703 601Totali i aktiveve në monedhë të huaj 288,142 276,476Aktive vendaseAri dhe metale të çmuara 5 5,805 5,577Kredi ndaj bankave vendase 10 21,800 25,485Investime të vlefshme për shitje 11 63,619 63,616Aktive të tjera vendase 12 11,212 9,639Totali i aktiveve vendase 102,436 104,317Totali i aktiveve 390,578 380,793

DETYRIMETDetyrime në monedhë të huajDetyrime ndaj Fondit Monetar Ndërkombëtar 13 20,195 19,550Detyrime ndaj institucioneve financiare jovendase 14 1,252 1,243Detyrime të tjera të huaja 15 131 -Totali i detyrimeve në monedhë të huaj 21,578 20,793Detyrime vendasePara në qarkullim 16 200,872 202,880Detyrime ndaj bankave vendase 17 97,054 88,570Detyrime ndaj qeverisë 18 16,025 11,863Detyrime të tjera vendase 19 1,686 1,189Totali i detyrimeve vendase 315,637 304,502

KAPITALI I VET DHE REZERVATFondi i themelimit 2,500 2,500Rezerva ligjore 20 12,500 12,500Rezerva e rivlerësimit 21 20,826 22,922Rezerva e rivlerësimit të aktiveve të qëndrueshme 1,789 1,828Rezerva të tjera 22 15,748 15,748Totali i kapitalit të vet dhe rezervat 53,363 55,498Totali i detyrimeve, kapitali i vet dhe rezervat 390,578 380,793

Pasqyra e pozicionit financiar duhet lexuar së bashku me shënimet mbi pasqyrat financiare nga faqja 145 deri në faqen 182, të cilat janë pjesë përbërëse e këtyre pasqyrave financiare.

Këto pasqyra financiare u miratuan nga Këshilli Mbikëqyrës i Bankës së Shqipërisë në 27 shkurt 2013 dhe u nënshkruan në emër të tij nga:

Ardian Fullani Guvernator

Fatos Ibrahimi

Drejtor i Departamentit të Kontabilitetit dhe Financës

Raporti Vjetor2012


PASQYRA E VEÇANTË E TË ARDHURAVE PËR VITIN E MBYLLUR MË 31 DHJETOR 2012 (të gjitha shumat janë në milionë LEKË, nëse nuk është shënuar ndryshe)

Shënime Viti i mbyllur më 31 dhjetor 2012

Viti i mbyllur më 31 dhjetor 2011

Veprime me jorezidentëTë ardhura nga interesa dhe komisione 23 5,440 5,347Shpenzime për interesa dhe komisione 24 (3,829) (2,688)Totali neto nga veprimet me jorezidentë 1,611 2,659

Veprime me rezidentëTë ardhura nga interesa dhe komisione 25 5,250 5,196Shpenzime për interesa dhe komisione 26 (1,221) (1,670)Totali neto nga veprime me rezidentë 4,029 3,526

Të ardhura operative të tjera, neto 27 2,753 939Të ardhura nga instrumente të tregtueshme, neto 28 99 181(Humbje)/ Fitim neto nga ndryshimet e kurseve të këmbimit valutor (715) 5,823Totali i të ardhurave operative 7,777 13,128

Shpenzime të tjera administrativeShpenzime personeli 29 (1,089) (1,019)Shpenzime zhvlerësimi 12 (215) (220)Shpenzime amortizimi 12 (15) (147)Shpenzime të përgjithshme dhe administrative (640) (675)Totali i shpenzimeve të tjera administrative (1,959) (2,061)Të ardhurat neto nga aktiviteti i Bankës 5,818 11,067

Shpërndarja e fitimit më 31 dhjetor 2012:



Të ardhurat neto nga aktiviteti i Bankës 5,818 11,067Transferim në rezervën e rivlerësimit 715 (5,823)Fitimi nga aktiviteti i Bankës 6,533 5,244Zbritje për provigjone 19 (132) (8)Zbritje nga fitimi sistemime të vitit të kaluar (8) -Fitimi neto para shperndarjes 6,393 5,236Shpërndarja e fitimitRimarrje në të ardhurat nga rivlerësimi i aktiveve të qëndrueshme të trupëzuara 39 40

Rimarrje nga te ardhurat nga sistemimet e viteve te kaluara 1 -Shtesë në rezervën ligjore - (803)Shpërndarja e fitimit në favor të Qeverisë Shqiptare (6,433) (4,473)Totali 6,393 5,236


Raporti Vjetor 2012


PASQYRA PËRMBLEDHËSE E TË ARDHURAVE PËR VITIN E MBYLLUR MË 31 DHJETOR 2012 (të gjitha shumat janë në milionë LEKË, nëse nuk është shënuar ndryshe)



Të ardhurat neto nga aktiviteti i Bankës 5,818 11,067

Rivlerësimi i aktiveve të qëndrueshme (39) (40)Rivlerësimi i letrave me vlerë të vlefshme për shitje (1,313) 1,783Të ardhura të tjera përmbledhëse për vitin (1,352) 1,743Totali përmbledhës i të ardhurave/(deficitit) 4,466 12,810


Raporti Vjetor2012


PASQ

YRA

E N

DRY

SHIM

EVE

TË K

APIT

ALIT

TË

VET

DH

E RE

ZERV

AVE

PËR

VITI

N E

MBY

LLU

R M

Ë 31

DH

JETO

R 20

12(të

gjit

ha s

hum

at ja

në n

ë m

ilion

ë LE

KË, n

ëse

nuk

ësht

ë sh

ënua

r nd

rysh

e)

Fond

i i

them

elim

itRe

zerv

a lig

jore

Re

zerv

a e

rivle

rësi

mit

Reze

rva

e riv

lerë

sim

it të

ak

tivev

e të

qën

drue

shm

eRe

zerv

a të

tjer

aFi

tim i

pash

përn

darë

Fitim

i ne

toTo

tali

Gje

ndja

më

1 ja

nar

2012

2,50

012

,500

22,9

221,

828

15,7

48-

-55

,498

Vepr

imet

dre

jtuar

nga

ligj

i dhe

me

Qev

erin

ë Sh

qipt

are

të n

johu

ra

drej

tpër

drej

t në

kapi

tal

Tran

sfer

ime

nga/

për

në r

ezer

vën

e riv

lerë

sim

it-

-(7

15)

--

-71

5-

Të tj

era

rivle

rësi

me

--

(68)

--

--

(68)

Zbrit

je p

ër p

rovi

gjon

e (S

hëni

mi 1

9)-

--

--

-(1

32)

(132

)Zb

ritje

nga

fitim

i i v

iteve

të k

alua

r-

--

--

-(8

)(8

)Ri

mar

rje n

ë të

ard

hura

t nga

sis

tem

imi v

itet e

kal

uara

--

--

--

11

Shpë

rnda

rja e

fitim

it -

--

--

(39)

(6,3

94)

(6,4

33)

Tota

li i k

ontri

bute

ve n

ga /

dhe

shp

ërnd

arje

ve të

Qev

eris

ë Sh

qipt

are

--

(783

)-

-(3

9)(5

,818

)(6

,640

)Ri

mar

rje e

tepr

icës

nga

riv

lerë

sim

i i a

ktiv

eve

të q

ëndr

uesh

me

--

--

-39

-39

Tota

li pë

rmbl

edhë

s i t

ë ar

dhur

ave

për

vitin

Fitim

i net

o ng

a ak

tivite

ti ba

nkar

--

--

--

5,81

85,

818

Të a

rdhu

ra të

tjer

a pë

rmbl

edhë

se

Rivl

erës

imi i

letra

ve m

e vl

erë

--

(1,3

13)

--

--

(1,3

13)

Rim

arrje

e te

pric

ës n

ga r

ivle

rësi

mi i

akt

ivev

e të

qën

drue

shm

e-

--

(39)

--

-(3

9)To

tali

i të

ardh

urav

e të

tjer

a pë

rmbl

edhë

se-

-(1

,313

)(3

9)-

--

(1,3

52)

Tota

li pë

rmbl

edhë

s i t

ë ar

dhur

ave

për

vitin

--

(1,3

13)

(39)

--

5,81

84,

466

Gje

ndja

më

31 d

hjet

or 2

012

2,50

012

,500

20,8

261,

789

15,7

48-

-53

,363

Fond

i i

them

elim

itRe

zerv

a lig

jore

Re

zerv

a e

rivle

rësi

mit

Reze

rva

e riv

lerë

sim

it të

ak

tivev

e të

qën

drue

shm

eRe

zerv

a të

tjer

aFi

tim i

pash

përn

darë

Fitim

i ne

toTo

tali

Gje

ndja

më

1 ja

nar

2011

2,50

011

,697

15,3

101,

868

15,7

48-

-47

,123

Vepr

imet

dre

jtuar

nga

ligj

i dhe

me

Qev

erin

ë Sh

qipt

are

të r

egjis

truar

a dr

ejtp

ërdr

ejt n

ë ka

pita

lTr

ansf

erim

e ng

a/pë

r në

rez

ervë

n e

rivle

rësi

mit

--

5,82

3-

--

(5,8

23)

-Të

tjer

a riv

lerë

sim

e-

-6

--

--

6Zb

ritje

për

pro

vigj

one

(Shë

nim

i 19)

--

--

--

(8)

(8)

Shpë

rnda

rja e

fitim

it -

803

--

-(4

0)(5

,236

)(4

,473

)To

tali

i kon

tribu

teve

nga

/ d

he s

hpër

ndar

jeve

të Q

ever

isë

Shqi

ptar

e-

803

5,82

9-

-(4

0)(1

1,06

7)(4

,475

)Ri

mar

rje e

tepr

icës

nga

riv

lerë

sim

i i a

ktiv

eve

të q

ëndr

uesh

me

--

--

-40

-40

Tota

li pë

rmbl

edhë

s i t

ë ar

dhur

ave

për

vitin

Fitim

i net

o ng

a ak

tivite

ti ba

nkar

--

--

--

11,0

6711

,067

Të a

rdhu

ra të

tjer

a pë

rmbl

edhë

se

Rivl

erës

imi i

letra

ve m

e vl

erë

--

1,78

3-

--

-1,

783

Rim

arrje

e te

pric

ës n

ga r

ivle

rësi

mi i

akt

ivev

e të

qën

drue

shm

e-

--

(40)

--

-(4

0)To

tali

i të

ardh

urav

e të

tjer

a pë

rmbl

edhë

se-

-1,

783

(40)

--

-1,

743

Tota

li pë

rmbl

edhë

s i t

ë ar

dhur

ave

për

vitin

--

1,78

3(4

0)-

-11

,067

12,8

10G

jend

ja m

ë 31

dhj

etor

201

12,

500

12,5

0022

,922

1,82

815

,748

--

55,4

98Pa

sqyr

a e

pozi

cion

it fin

anci

ar d

uhet

lexu

ar s

ë ba

shku

me

shën

imet

mbi

pas

qyra

t fin

anci

are

nga

faqj

a 14

5 de

ri në

faqe

n 18

2, të

cila

t jan

ë pj

esë

përb

ërës

e e

këty

re p

asqy

rave

fina

ncia

re.

Raporti Vjetor 2012


PASQYRA E FLUKSEVE TË PARASË PËR VITIN E MBYLLUR MË 31 DHJETOR 2012 (të gjitha shumat janë në milionë LEKË, nëse nuk është shënuar ndryshe)



Flukset e parave nga operacionet

Fitimi neto i vitit 6,393 5,236

Zëra jomonetarë në pasqyrimin e operacioneveTë ardhura nga interesat (jorezidentë) 23 (5,440) (5,347)Shpenzime për interesat (jorezidentë) 24 3,829 2,688Të ardhura nga interesat (rezidentë) 25 (5,250) (5,196)Shpenzime për interesat (rezidentë) 26 1,221 1,670Të ardhura nga instrumente të tregtueshme, neto 28 (99) (181)Fitimi nga shitja e letrave me vlerë të vlefshme për shitje 27 (2,659) (823)Fitimi nga kontratat forward dhe future 27 (41) (114)Provigjone për hua të dyshimta 132 8Zbritje nga fitimi sistemime të viteve të kaluara 8 -Zhvlerësimi dhe amortizimi 12 230 367Flukset e parave para lëvizjes së kapitalit punues (1,676) (1,692)

Ndryshime në kapitalin punuesRritje në depozita me Fondin Monetar Ndërkombëtar 6 (2,818) (79)Rritje në kuota në monedhë të huaj 9 (124) (7)Ulje në kreditë transite 10 - 15Rritje në aktive të tjera vendase 12 (402) (91)Rritje në detyrimet ndaj Fondit Monetar Ndërkombëtar 13 647 (963)(Ulje)/Rritje në detyrimet ndaj institucioneve financiare 14 10 (13)(Ulje)/Rritje në detyrime të tjera të huaja 131 -Rritje në detyrimet ndaj bankave vendase 17 8,489 7,765Ulje në detyrimet ndaj Qeverisë 18 2,422 1,500Rritje/(Ulje) në detyrime të tjera vendase 19 507 (99)Blerja e letrave me vlerë të mbajtura për tregtim të huaja (24,207) (9,723)Shitja të letrave me vlerë të mbajtura për tregtim të huaja 24,103 9,580Flukset e parave të gjeneruara/(përdorura) nga operacionet 8,758 7,885Interesa të marra 1,250 6,186Interesa të paguara (361) (1,720)Para neto të gjeneruara/(përdorura) nga aktivitete operacionale 7,971 10,659

Raporti Vjetor2012




Fluksi nga investimetBlerja e aktiveve të qëndrueshme të trupëzuara 12 (1,404) (660)Shitja e aktiveve të qendrueshme të trupëzuara 52 -Blerja e aktiveve të qëndrueshme të patrupëzuara 12 (63) (16)Shitja e aktiveve të qëndrueshme të patrupëzuara 17 -Blerja e letrave me vlerë të vlefshme për shitje të huaja (308,725) (347,996)Blerje e letrave me vlerë të vlefshme për shitje vendase (123,774) (127,247)Shitja dhe maturime të letrave me vlerë të vlefshme për shitje të huaja 299,445 348,500Shitja dhe maturime të letrave me vlerë të vlefshme për shitje vendase, përfshirë skontimet 127,978 131,352

Rritje në marrëveshjet e riblerjes 10 3,663 (12,941)Rregullime për efekt kursi këmbimi 906 2,135Fluksi neto i përdorur nga investimet (1,905) (6,874)

Flukset e parave prej financimit

(Ulja)/rritja në emetimin e parasë në qarkullim 16 16,000 (5,000)Fitimi i shpërndarë (4,693) (5,710)Fluksi neto (i përdorur)/i gjeneruar nga financimet 11,307 (10,710)

Ulja në para gjatë vitit 17,373 (6,925)

Paraja dhe ekuivalentët e saj në fillim të vitit 30 66,071 72,996

Paraja dhe ekuivalentët e saj në fund të vitit 30 83,444 66,071


Raporti Vjetor 2012


SHËNIME MBI PASQYRAT FINANCIARE PËR VITIN E MBYLLUR MË 31 DHJETOR 2012 (të gjitha shumat janë në milionë LEKË, nëse nuk shprehet ndryshe)

1. INFORMACIONE TË PËRGJITHSHME

Banka e Shqipërisë (“Banka”) është Banka Qendrore e Republikës së Shqipërisë, që ushtron veprimtarinë e saj në përputhje me ligjin nr. 8269, datë 23 dhjetor 1997 “Për Bankën e Shqipërisë” dhe në zbatim të këtij ligji, detyrat kryesore të Bankës së Shqipërisë janë si vijon:

• të hartojë, të miratojë dhe të zbatojë politikën monetare të Republikës së Shqipërisë, në përputhje me objektivin e saj kryesor;

• të hartojë, të miratojë dhe të zbatojë regjimin e këmbimit valutor, si dhe politikën e kursit të këmbimit të valutave në Republikën e Shqipërisë;

• të licencojë ose të revokojë këtë licencë bankave dhe të mbikëqyrë veprimtarinë e tyre bankare, me qëllim që të sigurojë stabilitetin e sistemit bankar;

• të disponojë dhe të administrojë rezervat e saj valutore;• të veprojë me cilësinë e bankierit, këshilltarit dhe të agjentit fiskal për

Qeverinë e Republikës së Shqipërisë; dhe• të nxisë funksionimin normal të sistemit të pagesave.

Banka i nënshtrohet ligjeve të miratuara nga Kuvendi i Republikës së Shqipërisë dhe ligjit “Për Bankën e Shqipërisë”.

2. BAZAT E PËRGATITJES

(a) Deklarata e përputhshmërisë

Pasqyrat financiare janë përgatitur në përputhje me politikat kontabël të përshtatura në Manualin e Kontabilitetit të Bankës, miratuar nga Këshilli i Ministrave me Vendimin Nr. 50, datë 26 janar 2001 dhe politika të tjera të miratuara nga Këshilli Mbikëqyrës i Bankës. Politikat e rëndësishme kontabël të aplikuara në përgatitjen e këtyre pasqyrave financiare janë përshkruar në Shënimin 3.

Këto politika kontabël të përdorura në përgatitjen dhe prezantimin e pasqyrave financiare janë përgjithësisht në pajtueshmëri me Standardet Nderkombëtare të Raportimit Financiar (SNRF) të aprovuara nga Bordi i Standardeve Ndërkombëtare të Kontabilitetit.

(b) Baza e matjes

Pasqyrat financiare janë përgatitur mbi bazën e kostos historike përveç sa më poshtë:

Raporti Vjetor2012


• instrumentet financiare të mbajtura me vlerë të drejtë përmes fitim/humbjes janë matur me vlerë të drejtë,

• aktivet financiare të vlefshme për shitje janë matur me vlerë të drejtë,• ari është matur me vlerë të drejtë,• ndërtesat janë matur me vlerën e rivlerësuar.

(c) Monedha funksionale dhe e prezantimit

Pasqyrat financiare prezantohen në LEK Shqiptar (“LEKË”), e cila është monedha funksionale e Bankës. Nëse nuk është shënuar ndryshe, informacioni financiar i prezantuar në LEKË është rrumbullakosur në milionin më të afërt.

(d) Përdorimi i vlerësimeve dhe gjykimeve

Përgatitja e pasqyrave financiare kërkon nga drejtimi i Bankës që të bëjë gjykime, vlerësime dhe supozime që ndikojnë në zbatimin e politikave kontabël dhe shumat e raportuara të aktiveve e detyrimeve, të ardhurave e shpenzimeve. Rezultatet faktike mund të ndryshojnë nga ato të parashikuara.Vlerësimet dhe supozimet shqyrtohen në baza vijueshmërie. Rishikimet e vlerësimeve kontabël njihen në periudhën në të cilën vlerësimi rishikohet dhe në periudhat e ardhshme nëse ato ndikohen.

Në Shënimin 4 jepet informacion mbi elementë të rëndësishëm në vlerësimin e pasigurive dhe mbi gjykime kritike për zbatimin e politikave kontabël të cilat kanë efekt të konsiderueshëm në vlerat kontabël në pasqyrat financiare.

3. PËRMBLEDHJE E POLITIKAVE TË RËNDËSISHME KONTABËL

Politikat kontabël të paraqitura më poshtë janë zbatuar në mënyrë të qëndrueshme në të gjitha periudhat e prezantuara në këto pasqyra financiare. Ndryshimi më i rëndësishëm nga SNRF sqarohet më poshtë:

SNK 39 ‘Instrumentet Financiare: njohja dhe matja’

Të ardhurat dhe shpenzimet nga interesat mbi aktivet dhe detyrimet financiare janë njohur në pasqyrën e të ardhurave dhe shpenzimeve në bazë të të drejtave të konstatuara, llogaritur sipas metodës lineare (shënimi 3.a). Kjo metodë nuk është në përputhje me SNK 39, i cili kërkon llogaritjen mbi bazën e interesit efektiv. Gjithashtu, huatë nga institucionet financiare ndërkombëtare janë njohur me kosto në vend të njohjes me vlerë të drejtë siç kërkohet nga SNK 39.

a. Njohja e interesave dhe komisioneve

Të ardhurat dhe shpenzimet për interesa njihen në pasqyrën e të ardhurave dhe shpenzimeve sipas parimit të të drejtave të konstatuara. Të ardhurat dhe shpenzimet për interesa përfshijnë interesat e fituara nga kuponat si edhe amortizimin e çdo primi apo skontoje apo çdo diference tjetër ndërmjet vlerës

Raporti Vjetor 2012


fillestare kontabël të instrumentit fitimprurës dhe vlerës së tij në maturim, llogaritur me metodën lineare.

Të ardhurat dhe shpenzimet nga interesat mbi gjithë aktivet dhe detyrimet për tregtim konsiderohen të lindin me operacionet tregtuese të Bankës dhe prezantohen së bashku me gjithë ndryshimet e tjera në vlerën e drejtë të aktiveve dhe detyrimeve në të ardhurat nga letrat me vlerë të tregtueshme, neto.

Të ardhurat dhe shpenzimet nga komisionet lindin nga shërbimet financiare të siguruara nga Banka dhe regjistrohen në pasqyrën e të ardhurave dhe shpenzimeve në momentin që shërbimi kryhet. Shpenzime dhe të ardhura të tjera operative përfshijnë fitimet dhe humbjet që vijnë nga shitjet dhe ndryshimet në vlerën e tregut të aktiveve dhe detyrimeve financiare të vlefshme për shitje.

b. Transaksionet në monedhë të huaj

Transaksionet në monedhë të huaj regjistrohen me kursin aktual të këmbimit në datat e kryerjes së veprimeve. Në çdo datë të raportimit, zërat monetarë të shprehur në monedhë të huaj rivlerësohen me kursin zyrtar të këmbimit në datën e raportimit. Përsa i përket transaksioneve që kryhen në kuadrin e marrëveshjeve me Fondin Monetar Ndërkombëtar, rivlerësimi kryhet një herë në vit me mbylljen e vitit financiar nga FMN. Disa zëra jomonetarë të shprehur në monedhë të huaj që maten me kosto historike nuk rivlerësohen.

Fitimi ose humbja nga ndryshimi i kurseve të këmbimit njihet fillimisht në pasqyrën e të ardhurave dhe shpenzimeve në periudhën në të cilën lindin, dhe më pas transferohet në llogarinë “Rezerva të rivlerësimit” në Kapital, siç parashikon ligji nr 8269, datë 23 dhjetor 1997 “Për Bankën e Shqipërisë”.

Gjatë rrjedhës normale të aktivitetit të saj, Banka kryen veprime të këmbimit valutor me datë pagesë një ose dy ditë pas datës të tregtimit. Këto veprime regjistrohen në pasqyrat financiare me datën e pagesës. Fitimi ose humbja nga ndryshimi i kurseve të këmbimit njihet në pasqyrën e të ardhurave dhe shpenzimeve me datën e pagesës.

Kurset zyrtare të këmbimit të përdorura nga Banka (LEK për njësi të monedhës së huaj) për monedhat e huaja më kryesore, më 31 dhjetor 2012 dhe 31dhjetor 2011 paraqiten si më poshtë:

31 dhjetor 2012 31 dhjetor 2011Dollari amerikan (“USD”) 105.85 107.54Monedha evropiane (“EURO”) 139.59 138.93Stërlina angleze (“GBP”) 171.18 165.92Të drejta të veçanta tërheqjeje (“SDR”) 162.69 164.54Jen japonez (JPY) 1.2293 1.3880Ari (“XAU”) për 1 onz 176,134.40 169,321.73

Raporti Vjetor2012


c. Të ardhurat nga letrat me vlerë të tregtueshme, neto

Të ardhurat (humbjet) neto nga letrat me vlerë të tregtueshme, përbëhet nga fitime minus humbje që lidhen me aktivet dhe detyrimet e tregtueshme, dhe përfshijnë gjithë ndryshimet e realizuara dhe të parealizuara në vlerën e drejtë, interesat dhe diferencat nga ndryshimet në kursin e këmbimit.

d. Pagesat e qirasë

Pagesat e bëra nën qiranë operative janë njohur në të ardhura dhe shpenzime në bazë të metodës lineare mbi jetëgjatësinë e qirasë. Zbritje nga qiraja njihen si pjesë përbërëse e totalit të shpenzimit të qirasë mbi jetëgjatësinë e qirasë.

e. Tatimi dhe politika e Bankës për shpërndarjen e fitimit

Banka është e përjashtuar nga tatimi mbi fitimin në bazë të ligjit “Për Bankën e Shqipërisë”.

Politika e shpërndarjes së fitimit të Bankës nga aktiviteti bankar bazohet në ligjin “Për Bankën e Shqipërisë”. Sipas këtij ligji i gjithë fitimi i realizuar kalon në buxhetin e Shtetit, pas plotësimit të niveleve të fondeve rezervë të kërkuara nga Këshilli Mbikëqyrës i Bankës.

Në bazë të Nenit 64, pika (a) e ligjit “Për Bankën e Shqipërisë”, fitimi/ humbja neto si rezultat i rivlerësimit të aktiveve dhe detyrimeve të shprehura në monedha të huaja, transferohet në kapital tek një llogari rezervë “Rezerva e rivlerësimit”. Në bazë të Nenit 64, pika (b), Qeveria e Republikës së Shqipërisë lëshon letra me vlerë të borxhit me norma interesi të tregut për të mbuluar vlerën negative të rezervës së rivlerësimit si rezultat i aktivitetit të Bankës.

Në përputhje me kërkesat e Nenit 9 të ligjit “Për Bankën e Shqipërisë”, Banka ka krijuar një Rezervë Ligjore në të cilën transferohet 25 % e fitimit neto të çdo viti, deri sa shuma e rezervës arrin 500 % të fondit të themelimit (shiko politikën kontabël 3.f).

Në bazë të Nenit 11 të ligjit “Për Bankën e Shqipërisë”, asnjë transferim, shpërndarje apo pagesë sipas Neneve 8, 9 ose 10 të këtij ligji nuk do të bëhet nëse aktivet e Bankës janë më pak se shuma e detyrimeve dhe fondit të themelimit. Në këto kushte, bazuar në ligjin “Për Bankën e Shqipërisë” sipas Nenit 7, Ministria e Financave duhet t’i transferojë Bankës letra me vlerë të qeverisë me interes të negociueshëm, në shumën e nevojshme për të mbuluar pamjaftueshmërinë.

f. Rezerva ligjore

Pas shpërndarjes së rezervës siç kërkohet nga ligji “Për Bankën e Shqipërisë” (shiko politikën kontabël 3.e), Banka përcakton pjesën e mbetur që do t’i paguhet Buxhetit të Shtetit.

Raporti Vjetor 2012


g. Aktivet dhe detyrimet financiare

(i) Njohja

Aktivet financiare të mbajtura deri në maturim, ose aktive financiare të vlefshme për shitje njihen fillimisht me kosto në datën e pagesës. Investimet financiare të mbajtura për tregtim njihen në datën e tregtimit. Banka fillimisht i njeh kreditë dhe paradhëniet, depozitat dhe detyrimet financiare në datën e lindjes së tyre.

Një aktiv apo detyrim financiar fillimisht matet me kosto. Kostoja fillestare e aktiveve në përgjithësi përafron me vlerën e tyre të drejtë.

(ii) Klasifikimi

Shiko politikat kontabël 3(h), (i), (j), (k), (l) dhe (m).

(iii) Çregjistrimi (Mosnjohja)

Banka çregjistron një aktiv financiar kur mbarojnë të drejtat kontraktuale të flukseve të parasë që vijnë nga aktivi financiar, ose kur transferon të drejtat mbi aktivin financiar për të marrë flukset e parasë të kontraktuara, në një transaksion në të cilin transferohen në thelb të gjitha rreziqet dhe përfitimet nga pronësia e aktivit financiar. Interesat në aktivin financiar të transferuar të cilat janë krijuar apo mbajtur njihen si një aktiv apo detyrim i veçantë.

Banka çregjistron një detyrim financiar kur detyrimet kontraktuale janë përmbushur, ndërprerë apo përfunduar. Banka nxjerr jashtë nga pasqyra e pozicionit financiar ato kredi dhe investime në letra me vlerë të cilat vlerësohen si të pambledhshme (shiko shënimin 4).

(iv) Netimi

Aktivet dhe detyrimet financiare netohen me njëra-tjetrën dhe shuma paraqitet neto në pasqyra atëherë dhe vetëm atëherë kur Banka ka të drejtën ligjore për të netuar këto shuma dhe ka si qëllim ose t’i shlyejë neto ose të realizojë aktivin dhe të shlyejë detyrimin njëkohësisht.

Të ardhurat dhe shpenzimet paraqiten në bazë neto vetëm atëherë kur lejohet nga standardet kontabël, ose për fitimet dhe humbjet e krijuara nga një grup transaksionesh të ngjashme si ato në aktivitetin tregtues të Bankës.

(v) Matja e vlerës së drejtë

Vlera e drejtë është shuma me të cilën një aktiv mund të shkëmbehet, ose një detyrim mund të shlyhet, midis palëve të mirinformuara dhe me vullnet të plotë në kushte të lira tregu në datën e matjes. Kur është e mundur, Banka mat vlerën e drejtë të një instrumenti duke përdorur çmimet e kuotuara në një treg aktiv për atë instrument. Një treg quhet aktiv në qoftë se çmimet e

Raporti Vjetor2012


kuotuara janë rregullisht të gatshme dhe paraqesin transaksionet aktuale të vazhdueshme në kushte të lira tregu.

Për investimet e tregtuara në tregje financiare të organizuara, vlera e drejtë përcaktohet duke iu referuar çmimeve të kuotuara në tregjet e kapitalit në mbylljen e biznesit në datën e raportimit. Për investimet që nuk kanë një çmim të kuotuar tregu, përcaktohet një vlerësim i arsyeshëm i vlerës së drejtë duke iu referuar vlerës aktuale të tregut të një instrumenti tjetër thuajse të njëjtë.

(vi) Vlerësimi dhe matja e zhvlerësimit

Në çdo datë raportimi Banka vlerëson nëse ka evidencë objektive që aktivet financiare, të cilat nuk mbahen me vlerën e drejtë përmes fitim/humbjes, janë zhvlerësuar. Aktivet financiare zhvlerësohen kur evidenca objektive paraqet që një ngjarje që sjell humbje ka ndodhur pas njohjes fillestare të aktivit, dhe që ngjarja që sjell humbje ka një ndikim në flukset e ardhshme të parasë së aktivit, të cilat mund të maten me besueshmëri.

Aktivet financiare, me përjashtim të atyre klasifikuara si “Të mbajtura për tregtim”, vlerësohen në çdo datë raportimi nëse kanë pësuar rënie në vlerë. Aktivet financiare pësojnë rënie në vlerë kur ka evidencë objektive që, si rezultat i një apo më shumë ngjarjeve që kanë ndodhur pas njohjes fillestare të aktivit financiar, janë ndikuar flukset e ardhshme të parave që pritet të merren nga investimi. Për aktivet financiare të mbajtura me kosto, shuma e zhvlerësimit është diferenca midis vlerës kontabël dhe vlerës aktuale të flukseve të ardhshme të vlerësuara si më poshtë:

• për huatë e krijuara nga Banka - shuma e rikuperueshme e huasë së krijuar llogaritet bazuar mbi vlerësimin në fund të vitit për huatë, duke përfshirë dhe interesin e akumuluar. Në përcaktimin e shumave të rikuperueshme nga huatë për personelin, drejtuesit duhet të konsiderojnë shumë faktorë, duke pëfshirë dhe historinë e pagesave të ish-punonjësve. Provigjoni për rënien në vlerë të huave raportohet në pasqyrën e të ardhurave dhe shpenzimeve si një shpenzim dhe zbritet nga kategoria përkatëse e aktiveve në bilanc. Kur vendoset që një hua nuk mund të rikuperohet më, të gjitha procedurat e nevojshme ligjore janë përfunduar dhe humbja përfundimtare është përcaktuar, huaja hiqet nga librat.

• për aktivet financiare të mbajtura deri në maturim – vlera e mbartur e aktivit ulet deri në shumën që vlerësohet të merret në mënyrë direkte ose nëpërmjet përdorimit të një llogarie për provigjone dhe shuma e humbjes përfshihet në pasqyrën e të ardhurave dhe shpenzimeve.

• për aktivet financiare të vlefshme për shitje – në qoftë se rënia në vlerën e drejtë të një aktivi të disponueshëm për shitje është kaluar direkt në të ardhura të tjera përmbledhëse dhe ka një evidencë objektive që aktivi mund të jetë zhvlerësuar, humbja e akumuluar që është njohur direkt tek të ardhura të tjera përmbledhëse do të hiqet nga të ardhura të tjera përmbledhëse dhe do të njihet në pasqyrën e të ardhurave dhe shpenzimeve edhe nëse aktivi financiar nuk është çregjistruar.

Raporti Vjetor 2012


(vii) Marrëveshjet e huadhënies së letrave me vlerë

Investimet e dhëna hua nën marrëveshjet e huadhënies së letrave me vlerë raportohen në bilanc dhe maten në përputhje me politikat kontabël të zbatueshme për aktivet me vlerë të tregtueshme dhe aktivet e vlefshme për shitje. Investimet e dhëna hua nën marrëveshjet e huadhënies së letrave me vlerë vazhdojnë të njihen në pasqyrën e pozicionit financiar të Bankës. Për letrat me vlerë të dhëna hua, banka merr kolateral në formë monetare ose letra me vlerë të tjera. Banka regjistron në interesa vlerën e të ardhurave nga huadhënia e letrave me vlerë.

h. Paraja dhe ekuivalentet e saj

Paraja dhe ekuivalentet e saj përfshijnë kartëmonedha, monedha, llogari rrjedhëse dhe depozita me afat maturimi më pak se tre muaj. Këto aktive mbahen me koston e amortizuar në pasqyrën e pozicionit financiar.

Për përpilimin e pasqyrës së flukseve të parave, Banka përfshin dhe arin dhe metalet e tjera të çmuara tek paraja dhe ekuivalentet e saj (shiko politikën kontabël 3.m).

i. Aktivet dhe detyrimet e tregtueshme

Aktivet dhe detyrimet e tregtueshme janë ato aktive dhe detyrime që Banka ka kryesisht për qëllimin e shitjes ose riblerjes në periudhën afatshkurtër, ose i mban si pjesë e portofolit i cili përdoret për ruajtjen e pozicionit ose për përfitime afatshkurtra.

Aktivet dhe detyrimet e tregtueshme, fillimisht njihen me kosto dhe më vonë mbahen me vlerën e drejtë në pasqyrën e pozicionit financiar, duke i kaluar kostot direkte të transaksionit si fitim ose humbje në pasqyrën e të ardhurave dhe shpenzimeve. Çdo fitim ose humbje si pasojë e ndryshimit në vlerën e drejtë njihet si pjesë e “Të ardhura nga letrat me vlerë të tregtueshme, neto”. Aktivet dhe detyrimet e tregtueshme nuk riklasifikohen pas regjistrimit fillestar. Një informacion i përgjithshëm për instrumentet derivative, që përfshijnë kontratat e së ardhmes, është dhënë në shënimin 34 (d).

j. Investime të vlefshme për shitje

Investimet e vlefshme për shitje, në momentin e parë, njihen me kosto. Kostoja direkte e transaksionit regjistrohet si fitim ose humbje në pasqyrën e të ardhurave dhe shpenzimeve. Më pas, letrat me vlerë të vlefshme për shitje mbahen në pasqyrat financiare me vlerën e drejtë të tyre. Të ardhurat nga interesi regjistrohen në pasqyrën e të ardhurave sipas parimit të të drejtave të konstatuara.

Ndryshimet në vlerën e drejtë njihen direkt në të ardhura të tjera përmbledhëse deri në momentin që letra me vlerë shitet ose zhvlerësohet, kur vlera progresive e njohur në të ardhura të tjera përmbledhëse, kalon si fitim ose humbje.

Raporti Vjetor2012


k. Huatë dhe paradhëniet

Huatë dhe paradhëniet janë aktive financiare joderivative, me pagesa fikse ose të përcaktuara, të cilat nuk janë kuotuar në tregje aktive dhe Banka nuk ka për qëllim t’i shesë në periudhën afatshkurtër.

Kur Banka blen një aktiv financiar dhe njëherësh hyn në një marrëveshje për ta rishitur këtë aktiv (ose një aktiv kryesisht të ngjashëm) me një çmim të fiksuar në një datë të ardhshme (marrëveshje të anasjellta të riblerjes), marrëveshja kontabilizohet si një hua apo paradhënie dhe aktivet në bazë të marrëveshjes nuk paraqiten në pasqyrat financiare të Bankës.

Të ardhurat nga interesi regjistrohen në pasqyrën e të ardhurave dhe shpenzimeve kur konstatohen.

l. Derivatët e mbajtur për qëllime të menaxhimit të riskut

Derivatët e mbajtur për qëllime të menaxhimit të rrezikut përfshijnë të gjitha aktivet dhe detyrimet derivative të cilat nuk janë të klasifikuara si aktive ose detyrime të tregtueshme. Informacioni për kontratat bazë, rreziqet, dhe të tjera konsiderata të përgjithshme, lidhur me instrumentet derivative të përdorura nga Banka, që përfshijnë kontratat forward (‘e ardhshme’) të këmbimit dhe swap, është dhënë në shënimin 34 (d).

m. Ari dhe metalet e tjera të çmuara

Ari dhe metalet e tjera të çmuara mbahen me vlerë tregu duke u bazuar në çmimin e Tregut të Arit në Londër (London Bullion Market), në datën e raportimit. Ky vlerësim është në përputhje me legjislacionin vendas.

(i) Njohja dhe vlerësimi

Zërat e aktiveve të qëndrueshme vlerësohen me koston historike zvogëluar për zhvlerësimin e akumuluar dhe humbjet nga rënia në vlerë, përveç tokës dhe ndërtesave, të cilat paraqiten me shumën e rivlerësuar, që është llogaritur duke përdorur metodën e kostos së zëvendësimit.

Çdo rritje nga rivlerësimi e ardhur nga rivlerësimi i tokës dhe ndërtesave kreditohet në llogarinë e kapitalit ose të ardhura të tjera përmbledhëse tek “Rezerva e rivlerësimit të aktiveve të qëndrueshme të trupëzuara”, përveç rastit kur kjo rritje anulon rënien nga vlerësimi i të njëjtit aktiv, të njohur më parë në fitim ose humbje, rast ky kur rritja nga rivlerësimi njihet direkt në fitim ose humbje deri në masën e rënies së njohur paraprakisht.

Çdo rënie në vlerën e mbetur të ndërtesave, rezultuar nga procesi i rivlerësimit njihet direkt fitim ose humbje deri në masën e balancës së njohur në rezervën e rivlerësimit, rezultuar nga rivlerësimi i mëparshëm i ndërtesave. Kostoja e aktivit përfshin dhe shpenzime që lidhen direkt me blerjen e tij.

Raporti Vjetor 2012


(ii) Kostot e mëvonshme

Kostoja e zëvendësimit të një pjese të një aktivi të qëndrueshëm regjistrohet me vlerën e mbartur të këtij aktivi, nëse është e mundshme që përfitimet e ardhshme ekonomike nga ky aktiv do të jenë për Bankën dhe që kostoja e zëvendësimit të matet në mënyrë të besueshme. Vlera e mbetur e pjesës së zëvendësuar çregjistrohet nga pasqyra e pozicionit financiar. Kostot e mirëmbajtjes ditore të aktiveve të qëndrueshme njihen në pasqyrën e të ardhurave dhe shpenzimeve kur ndodhin.

(iii) Zhvlerësimi

Zhvlerësimi njihet në pasqyrën e të ardhurave dhe shpenzimeve. Zhvlerësimi vjetor llogaritet me metodën lineare duke përdorur norma specifike për çdo aktiv, bazuar në jetëgjatësinë e vlerësuar të tij. Toka dhe Ndërtimet në proces nuk zhvlerësohen.

Vlerësimi i jetës së dobishme për periudhën aktuale dhe atë krahasimore është si më poshtë:

Ndërtesa, Zyra Qendrore 40 vjetNdërtesa, degët 25 vjetAktive transporti 5 - 10 vjetPajisje zyre 3 - 20 vjet

Metoda e zhvlerësimit, jeta e dobishme dhe vlera e mbetur rishikohen në datën e raportimit.

o. Aktivet e patrupëzuara

(i) Kosto të shtypjes dhe prerjes së parasë

Kostot e shtypjes së kartëmonedhave dhe të prerjes së monedhave kapitalizohen si aktive të qëndrueshme të patrupëzuara dhe amortizohen respektivisht me 2.5 vjet dhe 10 vjet.

(ii) Programet kompjuterike

Programet kompjuterike të blera nga Banka njihen me koston historike zvogëluar me amortizimin dhe humbjet e akumuluara nga rënia në vlerë.

Shpenzimet e mëvonshme mbi programet kompjuterike kapitalizohen vetëm kur këto shpenzime lidhen me rritjen e përfitimit të ardhshëm ekonomik prej këtij aktivi. Të gjitha shpenzimet e tjera njihen në periudhën që ndodhin tek pasqyra e të ardhurave dhe shpenzimeve. Shpenzimi i amortizimit njihet në pasqyrën e të ardhurave, bazuar mbi metodën lineare të amortizimit gjatë jetës së dobishme ekonomike, prej datës në të cilën ky program është i gatshëm për përdorim. Jeta e dobishme ekonomike e programeve kompjuterike është 2 vjet.

Raporti Vjetor2012


p. Rënia në vlerë e aktiveve jofinanciare

Vlera e mbetur e aktiveve jofinanciare rishikohet në çdo datë raportimi për të përcaktuar nëse ka ndonjë tregues për rënie të saj. Nëse ekziston një tregues i tillë, atëherë vlerësohet vlera e rikuperueshme e këtij aktivi.

Humbja nga rënia e vlerës njihet kur vlera e mbetur e aktivit tejkalon vlerën e rikuperueshme.

Vlera e rikuperueshme është vlera më e madhe midis vlerës nga përdorimi i aktivit dhe vlerës së tregut zvogëluar me kostot e shitjes. Për llogaritjen e vlerës nga përdorimi, aktualizohen flukset e ardhshme të parasë nga përdorimi i këtij aktivi, me një normë interesi e cila reflekton vlerën në kohë të parasë dhe rreziqet specifike të lidhura me aktivin.

Humbjet nga rënia në vlerë të njohura në periudhat e mëparshme rishikohen në çdo datë raportimi për të parë nëse humbja është zvogëluar apo nuk ekziston më. Humbja nga rënia në vlerë rimerret nëse ka patur ndonjë ndryshim në vlerësimin e përdorur për përcaktimin e vlerës së rikuperueshme. Humbja nga rënia në vlerë rimerret vetëm për pjesën që vlera aktuale e mbetur të mos e tejkalojë vlerën e mbetur neto nga amortizimi apo zhvlerësimi, nëse kjo humbje nuk do të ishte njohur më parë.

q. Grantet

Grantet fillimisht regjistrohen si të ardhura të shtyra kur ekziston siguria se ato do të përfitohen dhe Banka do të veprojë në përputhje me kushtet e këtij granti. Grantet që lidhen me zëra shpenzimi kalojnë tek pasqyra e të ardhurave dhe shpenzimeve gjatë periudhës që është bërë shpenzimi. Grantet që lidhen me blerjen e aktiveve kalojnë tek pasqyra e të ardhurave dhe shpenzimeve përgjatë jetës së aktivit përkatës në shumën që i përket zhvlerësimit ose amortizimit që i zbritet aktivit.

r. Huatë nga Fondi Monetar Ndërkombëtar (FMN)

Huatë nga Fondi Monetar Ndërkombëtar (FMN) për Qeverinë e Shqipërisë ndërmerren nëpërmjet Bankës dhe tregohen në pasqyrën e pozicionit financiar të Bankës. Interesi për këto hua paguhet direkt nga Banka. Huatë nga FMN shprehen në SDR (Special Drawings Rights). Këto hua maten fillimisht me kosto.

s. Marrëveshjet e riblerjes

Kur Banka shet një aktiv financiar dhe njëkohësisht hyn në marrëveshje për të riblerë këtë aktiv, me një çmim fiks në një datë të caktuar (‘REPO’), marrëveshja regjistrohet si depozitë dhe aktivi vazhdon të jetë i regjistruar në pasqyrat financiare të Bankës.

Marrëveshjet e riblerjes regjistrohen në bilanc në zërin “Detyrime ndaj bankave

Raporti Vjetor 2012


vendase”. Bazuar mbi rregulloren e Bankës mbi marrëveshjet e riblerjes, Bankës nuk i kërkohet të vendosë garanci për këto letra me vlerë.

Interesi i fituar mbi marrëveshjet e anasjellta të riblerjes dhe interesi i pësuar mbi marrëveshjet e riblerjes njihen si të ardhura ose shpenzime nga interesi gjatë jetëgjatësisë së çdo marrëveshjeje duke përdorur normën bazë të interesit të shpallur me vendim të Këshillit Mbikëqyrës të Bankës.

t. Provigjone

Një provigjon njihet nëse, si rezultat i ngjarjeve të mëparshme, Banka ka një detyrim ligjor ose konstruktiv i cili mund të matet në mënyrë të besueshme, dhe është e mundur që do të kërkohen të mira ekonomike për shlyerjen e këtij detyrimi.

u. Përfitimet e punonjësve

(i) Plan pensioni me kontribute të përcaktuara

Kontributet e Bankës ndaj planit të pensioneve me kontribut të përcaktuar ngarkohen në pasqyrën e të ardhurave dhe shpenzimeve kur ato ndodhin.

Banka paguan kontribute për sigurimet shoqërore të detyrueshme për përfitimet e punonjësve që dalin në pension. Autoritetet shqiptare janë përgjegjëse për përcaktimin e limitit minimal ligjor të vendosur për pensionet në Shqipëri sipas një plani kontributesh të përcaktuara për pensione.

(ii) Përfitimet nga ndërprerja e marrëdhënieve të punës

Përfitimet nga ndërprerja e marrëdhënieve të punës regjistrohen atëherë kur Banka në mënyrë të dukshme ka vendosur të zbatojë një plan formal të detajuar për të ndërprerë punësimin para datës së daljes në pension, ose të ofrojë përfitime për të paguar në rastin e largimit vullnetar të punonjësve. Përfitime të ofruara për largimin vullnetar do të regjistrohen vetëm atëherë kur oferta është bërë, është e mundshme që do të pranohet, dhe numri i personave që do të pranojnë ofertën mund të matet në mënyrë të besueshme. (iii) Përfitime afatshkurtra

Detyrimet për përfitime afatshkurtra nuk skontohen dhe regjistrohen në periudhën kur ofrohet shërbimi. Një provigjon mund të regjistrohet për shumën që pritet të paguhet në lidhje me bonuset afatshkurtra në para, nëse Banka ka një detyrim ligjor ose konstruktiv për të paguar këtë shumë si rezultat i shërbimeve të shkuara të ofruara nga punonjësi, dhe detyrimi mund të matet në mënyrë të besueshme.

Raporti Vjetor2012


4. PËRDORIMI I VLERËSIMIT DHE GJYKIMEVE

Këto shënime shpjeguese mbështesin komentet mbi administrimin e rrezikut financiar (shënimi 34)

Burimet kryesore të pasigurisë në matje

Fonde të lejuara për humbje nga kreditë

Aktivet e regjistruara me kosto vlerësohen për të identifikuar rënie në vlerë të aktivit, në bazë të politikave të përshkruara në 3(g)(vi).

Përbërësit specifikë të kundërpartisë për totalin e provigjoneve për rënie në vlerë aplikohen ndaj aktiveve financiare të vlerësuara individualisht, dhe bazohen në vlerësimin më të mirë të flukseve të pritshme të parasë. Për të llogaritur këto flukse të parave, drejtimi i Bankës gjykon mbi situatën financiare të palës tjetër dhe vlerën neto të realizueshme të ndonjë garancie. Çdo aktiv i zhvlerësuar, matet bazuar mbi cilësitë e tij, dhe llogaritja e flukseve të parasë që konsiderohen të arkëtueshme aprovohet në mënyrë të pavarur.

Përcaktimi i vlerës së drejtë

Përcaktimi i vlerës së drejtë të aktiveve dhe detyrimeve financiare për të cilat nuk ka një çmim tregu kërkon përdorimin e një metode vlerësuese. Për instrumentet financiare të cilat nuk tregtohen në mënyrë sistematike, dhe që transparenca në çmim është e vogël, vendosja e vlerës së drejtë është më pak objektive dhe kërkon nivele të ndryshme gjykimi të cilat variojnë në bazë të likuiditetit, përqendrimit, pasigurisë së faktorëve të tregut, supozimeve të çmimeve dhe rreziqeve të tjera të cilat kanë një ndikim në instrumentin financiar. Gjithashtu referohuni “ Vlerësimit të Instrumenteve Financiare” më poshtë.

Gjykime në përdorimin e politikave kontabël

Gjykime në përdorimin e politikave kontabël përfshijnë:

Shtypshkronja

Banka ka kontrolluar aktivitetin e Shtypshkronjës në 31 dhjetor 2007. Shtypshkronja ka ushtruar veprimtarinë e saj ekonomiko-financiare deri në datën 30 shtator 2008 në bazë të vendimit të Këshillit të Ministrave Nr. 598, datë 5 shtator 2007, “Për mbylljen e veprimtarisë ekonomike-financiare të Shtypshkronjës”, ndryshuar me vendimin Nr. 862, datë 18 qershor 2008.

Sipas pikave 7 dhe 8 të vendimit Nr. 598, kapitalet e patrupëzuara dhe inventari ekonomik transferohen për llogari të Ministrisë së Financave, teknologjia dhe makineritë për shtypjen e pullave fiskale i transferohen Drejtorisë së Përgjithshme të Tatimeve. Sipas pikës 10 po të këtij vendimi, administrimi (pronësia) i ndërtesës i mbetet Bankës së Shqipërisë.

Raporti Vjetor 2012


Pas mbylljes së aktivitetit, Banka ka përfshirë në “Detyrime të tjera vendase” (Shënimi 18) një shumë prej 226 milionë LEKË (2011: 226 milionë LEKË), e cila përfaqëson transferime të tjera ndërmjet Bankës dhe shtypshkronjës në mbyllje të aktivitetit. Këto transferime u bazuan në vendimet e sipërpërmendura. Banka nuk ka marrë ende një vendim për shlyerjen e këtyre detyrimeve.

Vlerësimi i instrumenteve financiare

Banka i mat vlerat e drejta duke përdorur hierarkinë e mëposhtme të metodave: • Niveli 1: Çmimet e tregut janë të publikuara në një treg aktiv për një

instrument identik.• Niveli 2: Teknikat e vlerësimit bazohen në të dhëna të vëzhgueshme.

Kjo kategori përfshin instrumente të vlerësuara duke përdorur: çmimet e publikuara për instrumente të ngjashme; çmimet e publikuara për instrumente të ngjashme në tregje joaktive; ose teknika vlerësimi ku të gjitha të dhënat mund të vëzhgohen direkt apo indirekt në treg.

• Niveli 3: Teknikat e vlerësimit bazohen në të dhëna jo të vëzhgueshme. Kjo kategori përfshin gjithë instrumentet për të cilat, teknikat e vlerësimit nuk bazohen në të dhëna të vëzhgueshme dhe të dhënat jo të vëzhgueshme mund të kenë ndikim të rëndësishëm në vlerësim. Kjo kategori përfshin instrumente të vlerësuara duke përdorur çmimet e publikuara për instrumente të ngjashme, mbi të cilat kërkohen rregullime apo supozime të rëndësishme dhe jo të vëzhgueshme për të reflektuar ndryshimin midis instrumenteve.

Për letrat me vlerë që tregtohen në tregje financiare aktive, vlera e drejtë përcaktohet duke iu referuar çmimeve të kuotuara në treg ose atyre të kuotuara nga tregtues të instrumenteve. Për të gjitha instrumentet financiare Banka përcakton vlerën e drejtë duke përdorur teknika të vlerësimit. Teknikat e vlerësimit përfshijnë modelet e vlerës aktuale neto, flukset e skontuara të parave, krahasimin me instrumente të ngjashme për të cilat ekziston një vlerë tregu dhe metoda të tjera. Objektivi i teknikave të vlerësimit është të arrijë në një përcaktim të vlerës së drejtë e cila reflekton çmimin e instrumentit financiar që do të ishte përcaktuar nga tregu në datën e raportimit.

Banka përdor metoda gjerësisht të njohura të vlerësimit për përcaktimin e vlerës së drejtë të instrumenteve të thjeshta financiare, të cilat përdorin vetëm të dhëna të publikuara tregu dhe që kërkojnë pak gjykim dhe vlerësim. Çmime dhe të dhëna të publikuara janë të disponueshme në bursa për ato letra me vlerë të cilat janë të listuara dhe për derivativë të tregtueshëm e të këmbyeshëm si kontratat e të ardhmes apo derivativë të tjerë të thjeshtë, të tregtueshëm. Disponibiliteti i vlerës së publikuar redukton nevojën për gjykim dhe vlerësim nga drejtimi i Bankës, dhe redukton pasigurinë e shoqëruar me përcaktimin e vlerës së drejtë. Disponibiliteti i çmimeve të publikuara në bursë dhe faktorëve të marrë në llogaritje, varion sipas produkteve dhe tregjeve, dhe ndikohet prej ngjarjeve të veçanta dhe kushteve të përgjithshme të tregjeve financiare.

Raporti Vjetor2012


Llogaritë me bankat

Vlera e drejtë e këtyre instrumenteve bazohet në metodën e Nivelit 2 të përshkruar me sipër.

Investimet në letrat me vlerë

Vlera e drejtë e investimeve në letrat me vlerë bazohet në çmimet e tregut ose ato të kuotuara nga brokera e agjentë këmbimi. Vlera e drejtë e këtyre instrumenteve bazohet në metodën e Nivelit 1 të përshkruar më sipër. Kur ky informacion nuk është i disponueshëm, vlera e drejtë bazohet në metodën e Nivelit 2 të përshkruar më sipër.

5. ARI DHE METALE TË ÇMUARA

31 dhjetor 2012 31 dhjetor 2011

Ari depozitë në bankat e huaja 12,196 11,724Ar dhe metale të çmuara në kasafortë 5,805 5,577Totali 18,001 17,301

Më 31 dhjetor 2012, vlera e arit të vendosur në depozita dhe llogari rrjedhëse në bankat e huaja, ishte 12,196 milionë LEKË (2011: 11,724 milionë LEKË).Ari dhe metale të tjera të çmuara të përfshira në aktive vendase përfshin gjendjet e arit jomonetar, platinit dhe të argjendit në kasafortë, të vlerësuara me kursin e këmbimit fiks të Londrës në datën e raportimit, me një shumë totale prej 5,805 milionë LEKË (2011: 5,577 milionë LEKË).

Rritja prej 700 milionë LEKË (2011: 2,220 milionë LEKË), që rezulton vetëm nga rivlerësimi i arit dhe metaleve të çmuara, është njohur në rezervën e rivlerësimit.

6. LLOGARI ME FONDIN MONETAR NDËRKOMBËTAR


Kuota në Fondin Monetar Ndërkombëtar (FMN) 9,854 7,601Të drejta speciale të tërheqjes (“SDR”) të mbajtura 8,789 8,224Interes i përllogaritur 1 3Totali 18,644 15,828

Kuotat tek Fondi Monetar Ndërkombëtar (“FMN”) rezultojnë nga anëtarësimi i Republikës së Shqipërisë pranë FMN-së, në përputhje me Ligjin Nr. 8269, datë 23 dhjetor 1997 “Për Bankën e Shqipërisë”. Këto depozita kanë si kundërparti huatë e dhëna nga FMN për Republikën e Shqipërisë siç paraqitet në Shënimin 13.

Kuotat e Republikës së Shqipërisë pranë FMN janë 9,854 milionë LEKË ose 60 milionë SDR më 31 dhjetor 2012 nga të cilat 1,005 milionë LEKË ose 6

Raporti Vjetor 2012


milionë SDR përfaqësojnë këstin rezervë të mbajtur me FMN. FMN paguan kompensim (interes) për ata anëtarë të cilët kanë pozicion kësti rezervë të kompensueshëm. Me 31.12.2012 norma e interesit është 0.03% (2011: 0.11%) normë interesi vjetore të ndryshueshme.

Të drejtat speciale të tërheqjes (“SDR”) përfaqësojnë depozitat e vendosura pranë FMN-së. Këto depozita kanë një interes të përcaktuar në bazë javore. Norma e interesit vjetor më 31 dhjetor 2012 është 0.03 % (2011: 0.11 %).

Më 31 dhjetor 2012 të drejtat speciale të tërheqjes rezultojnë në shumën prej 8,789 milionë LEKË ose 54 milionë SDR (2011: 8,224 milionë LEKË ose 46 milionë SDR). Këto të drejta përfaqësojnë shumat e fituara përmes alokimit të SDR-ve, siç paraqitet në Shënimin 13 . Alokimet e SDR-ve përfaqësojnë shuma të marra nga FMN, qëllimi i së cilave ishte një përgjigje e menjëhershme ndaj nevojave afatshkurtra dhe afatgjata për likuiditet të vendeve anëtare. Shuma e të drejtave speciale të tërheqjes e cila tejkalon atë të alokimeve ishte 1,232 milionë lekë ose rreth 7 milionë SDR (2011: 579 milionë LEKË ose 4 milionë SDR).

7. DEPOZITA NË BANKAT E HUAJA

31 dhjetor 2012 31 dhjetor 2011 Llogari rrjedhëse 20,370 25,532Depozita afatshkurtra 6,900 3,030Kontrata të së ardhmes 14 35Interes i përllogaritur 2 7Totali 27,286 28,604

Depozitat afatshkurtra dhe llogaritë rrjedhëse në bankat e huaja kanë norma interesi që bazohen në monedhën e depozitës apo llogarisë rrjedhëse. Depozita afatshkurtër ështe me normë interesi 0.02 % për monedhën evropiane (Euro), 0.65% në monedhën angleze (GBP) dhe 0.17% për monedhën e amerikane (USD) (2011: 0.29% në EURO dhe 0.01% në USD).

8. INVESTIME NË LETRA ME VLERË NË MONEDHË TË HUAJ

8.1. INVESTIME TË VLEFSHME PËR SHITJE

Portofoli i letrave me vlerë në monedhë të huaj të vlefshme për shitje i kontabilizuar me vlerë tregu është si më poshtë:


Nota thesari të qeverive të huaja 160,599 164,558Investime afatmesme të Bank for International Settlements (BIS) 1,449 1,476

Bono thesari të qeverive të huaja 7,632 11,210Nota thesari të agjencive dhe korporatave 40,689 26,556Bono thesari të agjencive 5,910 2,749Totali 216,279 206,549

Raporti Vjetor2012


Nota Thesarit të Qeverive të Huaja kanë kurse kuponash që variojnë nga 0.20% në 8.7% (2011: 0.25% në 8.7 %). Interesi paguhet në baza gjashtëmujore (USD, GBP dhe JPY) dhe vjetore (EURO) si dhe maturimet variojnë nga janari i vitit 2013 në janar të vitit 2022. Norma e brendshme e kthimit per monedhen e gjelbert USD varion nga 0.2127% - 3.704% (2011: 0.1256% - 9.495%), GBP varion nga 0.6648% – 3.6033% (2011: 0.6929% - 3.6033%) dhe JPY varion nga 0.099% - 0.2704% (2011: 0.1399% – 0.239%) kurse per EURO ku interesi paguat me baze vjetore varjon nga 0.0099% - 5.0318% (2011: 0.4029% - 5.1753%).

Investimet afatmesme të BIS përbëhen nga letra me vlerë me kupona fiks, të shprehura në EURO me kurse që variojnë nga 0.620% në 5.850% (2011: 3.7% në 3.8%). Interesi është i pagueshëm në baza vjetore për investimet në EURO dhe maturimet variojnë midis mars 2013 dhe dhjetor të vitit 2013. Norma e brendshme e kthimit varion nga 1.045% në 1.261% (2011: 1.045% në 1.261%).

Nota Thesari të Agjencive dhe Korporatave janë të shprehura në USD, GBP dhe EURO me kurse kuponi nga 0.380% në 5.375% (2011: 1.125% në 5.5%). Interesi është i pagueshëm në baza gjashtëmujore dhe vjetore, si dhe kufijtë e maturimit janë nga janar 2013 deri në shtator 2022. Norma e brendshme e kthimit varion nga 0.0401% në 2.312% (2011: 0.306% në 2.3998 %).

Bono Thesarit të Agjencive janë të shprehura në EURO me normë të brendshme kthimi nga 0.103 % në 0.2604% (2011: 0.555% në 1.75%) dhe me kufij maturiteti nga prill 2013 në korrik 2013.

Bono Thesarit të Qeverive të Huaja janë të shprehuara në USD, EURO dhe JPY dhe norma e brendshme e kthimit varion nga 0.017% në 2.5 % (2011: 0.11% në 1.75%), ndërsa maturimi është nga shkurt 2013 deri në korrik 2013.

8.2. INVESTIME TË MBAJTURA PËR TREGTIM

Portofoli i letrave me vlerë në monedhë të huaj, klasifikuar si “Të mbajtura për tregtim” paraqitet me vlerë tregu si më poshtë:


Nota Thesari të Qeverisë 7,564 7,827Nota Thesari të Agjencive 5,389 5,343Bono Thesari të Qeverisë 81 -Totali 13,034 13,170

Nota Thesarit të Qeverisë të shprehura në USD, kanë kurse kuponi fiks, që variojnë ndërmjet 0.25% dhe 3.375% (2011: 0.25% dhe 3.375%). Interesi është i pagueshëm çdo gjashtë muaj dhe maturiteti varion ndërmjet 27 janar 2014 dhe 15 dhjetor 2015.

Raporti Vjetor 2012


Notë e thesarit të agjencive të shprehura në USD, kanë kurse kuponi fiks dhe të ndryshueshëm. Për letrat me vlerë me kupon fiks, periudhat e pagesave të kuponave janë çdo 6 dhe 12 muaj.

Normat e interesit të letrave me vlerë me maturitet 6 mujorë variojnë ndërmjet 0.500% dhe 2.750% (2011: 0.625% në 5.00%). Maturiteti i këtyre letrave me vlerë shtrihet respektivisht në periudhën 15 korrik 2013 – 20 nëntor 2015. Normat e interesit me maturitet 1 vjeçar varionë ndërmjet 0.875% dhe 1.00% (31 dhjetor 2011: 0.875% në 2.875%). Maturiteti i këtyre letrave shtrihet respektivisht në periudhën 19 shkurt 2013 – 5 maj 2015.

Për letrat me vlerë me kuponë të ndryshueshëm interesi është i pagueshëm në bazë tremujore dhe mujore. Maturiteti i tyre shtrihet nga 13 mars 2014 – 5 tetor 2015.

Bono Thesari të Qeverisë të shprehura në USD, kanë maturitet maksimal nga 7 mars 2013 – 10 tetor 2013.

Investimet e mbajtura për tregtim administrohen nga Banka Ndërkombëtare për Rindërtim dhe Zhvillim (IBRD) në kuadrin e marrëveshjes së Bankës së Shqipërisë me Bankën Botërore “Për administrimin dhe asistencën teknike mbi investimin e rezervës valutore të Bankës së Shqipërisë” (Program Menaxhimi për Rezervë dhe Këshillim) të lidhur më datë 23 shtator 2005. Investimet në këtë portofol njihen në pasqyrat financiare në datën e tregtimit.

9. AKTIVE TË TJERA NË MONEDHË TË HUAJ

31 dhjetor 2012 31 dhjetor 2011 Kuotizacione në institucionet ndërkombëtareBanka Botërore (të tjera) 127 -Banka Ndërkombëtare për Rindërtim dhe Zhvillim (IBRD) 362 362Agjencia Ndërkombëtare e Zhvillimit (IDA) 12 13Agjencia e Garantimit të Investimeve Shumëpalëshe (MIGA) 7 7Korporata Ndërkombëtare Financiare (IFC) 78 79Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (EBRD) 62 63Banka Islamike e Zhvillimit (IDB) 24 24Totali i kuotizacioneve 672 548

Arka në valutë 31 53Totali i aktiveve të tjera në monedhë të huaj 703 601

Kuotizacionet në institucionet ndërkombëtare financiare përbëhen nga nënshkrime për pjesëmarrjen e Bankës së Shqipërisë në këto institucione (Shënimi 31).

10. KREDI NDAJ BANKAVE VENDASE

Kredia ndaj bankave vendase përfaqëson marrëveshje të anasjellta riblerjeje midis Bankës së Shqipërisë dhe bankave të nivelit të dytë në vlerën 21,800

Raporti Vjetor2012


milionë LEKË, (përfshirë 32 milionë LEKË interesin e përllogaritur) me afat maturimi një javë, një muaj dhe tre muaj (31 dhjetor 2011: 25,485 milionë LEKË). Në 31 dhjetor 2012, normat vjetore të interesit të marrëveshjeve të anasjellta të riblerjes variojnë nga 4.00 % në 4.32% (2011: 4.75% në 5.50%), ndërsa maturimet shtrihen brenda janar 2013.

11. INVESTIME TË VLEFSHME PËR SHITJE (NË MONEDHË VENDASE)


Bono thesari afatshkurtër të Qeverisë Shqiptare 63,619 63,616Totali 63,619 63,616

Më 31 dhjetor 2012, investime të vlefshme për shitje në monedhë vendase, përfaqësojnë bono thesari të Qeverisë Shqiptare me kupon zero, me afat maturimi nga 3 muaj deri në 12 muaj. Normat e tyre të kthimit në blerje variojnë nga 5.00% në 7,3871% (2011: 4.778% në 7.022%). Portofoli i bonove të thesarit nga pikëpamja e maturimit ka një shtrirje nga janar 2013 në dhjetor 2013.

12. AKTIVE TË TJERA (NË MONEDHË VENDASE)

31 dhjetor 2012 31 dhjetor 2011 Aktive të qëndrueshme të trupëzuara, neto 8,712 7,575Aktive të qëndrueshme të patrupëzuara, neto 59 25Kredi punonjësve 1,894 1,890Debitorë të tjerë 199 4Numizmatika 253 38Inventari 59 64Të tjera 36 43Totali 11,212 9,639

Në 31 dhjetor 2012, kreditë e punonjësve paraqiten neto nga provigjonet për çështje gjyqësore që lidhen me to, në masën 12 milionë LEKË (2011: 13 milionë LEKË).

Më 31 dhjetor 2012, vlera e regjistruar e kolateralit për kreditë afatgjata dhënë punonjësve të Bankës arrin në shumën 2,294 milionë LEKË (2011: 2,266 milionë LEKË). Vlera e kredive ende të padisbursuara në favor të punonjësve (në bazë të rregullores së dhënies së kredive nr. 77, datë 25 tetor 2006) është 86 milionë LEKË (2011: 145 milionë LEKË).

Më 31 dhjetor 2012, zëri “Debitorë të tjerë” arrin shumën 199 milionë LEKË (2011: 4 milionë LEKË) dhe lidhet me paradhënie paguar shoqërisë “Oberthur Fichciaire” si rezultat i kontratës së lidhur më datë13 mars 2012 për rishtypjen e kartëmonedhës 1000 lekë.

Rritja e zërit “Numizmatika” ka ardhur si rezultat i prodhimit të monedhave me përbërje prej ari dhe argjendi të cilat janë emetuar me rastin e 100 – vjetorit të Pavarisë. Ky shenim ka lidhje me noten 18.

Raporti Vjetor 2012


Vlera neto kontabël e aktiveve të qëndrueshme të trupëzuara për çdo kategori më 31 dhjetor 2012 paraqitet si më poshtë:

Toka, ndërtesa, konstruksione të përgjithshme

Pajisje të përgjithshme

Mjete transporti

Ndërtime në proces Totali

Kosto/Vlerësimi Gjendja më 1 janar 2012 6,601 1,330 184 770 8,885Shtesa 60 608 6 730 1,404Pakësime (2) (50) - - (52)Gjendja më 31 dhjetor 2012 6,659 1,888 191 1,499 10,237Amortizimi i akumuluar Gjendja më 1 janar 2012 274 878 158 - 1,310Amortizimi i vitit 72 136 7 - 215Pakësime - - - - -Gjendja më 31 dhjetor 2012 346 1,014 165 - 1,525Vlera kontabël neto Gjendja më 31 dhjetor 2012 6,313 874 26 1,499 8,712Gjendja më 31 dhjetor 2011 6,327 452 26 770 7,575

Vlera neto kontabël e aktiveve të qëndrueshme të trupëzuara për çdo kategori më 31 dhjetor 2011 paraqitet si më poshtë:

Toka, ndërtesa, konstruksione të përgjithshme

Pajisje të përgjithshme

Mjetetransporti

Ndërtime në proces Totali

Kosto/Vlerësimi Gjendja më 1 janar 2011 6,562 1,212 186 265 8,225Shtesa 1,781 131 - 505 2,417Pakësime (1,742) (13) (2) - (1,757)Gjendja më 31 dhjetor 2011 6,601 1,330 184 770 8,885Amortizimi i akumuluar Gjendja më 1 janar 2011 157 793 151 - 1,101Amortizimi i vitit 117 96 7 - 220Pakësime - (11) - - (11)Gjendja më 31 dhjetor 2011 274 878 158 - 1,310Vlera kontabël neto Gjendja më 31 dhjetor 2011 6,327 452 26 770 7,575Gjendja më 31 dhjetor 2010 6,405 419 35 265 7,124

Vlera neto kontabël e aktiveve të qëndrueshme të patrupëzuara për çdo kategori paraqitet si më poshtë:

Programe kompjuterike

Kartëmonedha të shtypura dhe monedha të prera

Totali i aktiveve të qëndrueshme të patrupëzuara

Kosto Gjendja më 1 janar 2012 408 3,097 3,505Shtesa 8 55 63Pakësime (12) (5) (17)Gjendja më 31 dhjetor 2012 404 3,147 3,551Amortizimi i akumuluar Gjendja më 1 janar 2012 392 3,088 3,480Amortizimi i vitit 6 9 15Pakësime (3) - (3)Gjendja më 31 dhjetor 2012 395 3,097 3,492Vlera kontabël neto: Më 31 dhjetor 2012 9 50 59Më 31 dhjetor 2011 16 9 25

Raporti Vjetor2012


Vlera neto kontabël e aktiveve të qëndrueshme të patrupëzuara për çdo kategori paraqitet si më poshtë:

Programe kompjuterike

Bankënota të shtypura dhe monedha të prera

Totali i aktiveve të qëndrueshme të patrupëzuara

Kosto Gjendja më 1 janar 2011 391 3,097 3,488Shtesa 17 - 17Gjendja më 31 dhjetor 2011 408 3,097 3,505Amortizimi i akumuluar Gjendja më 1 janar 2011 384 2,949 3,333Amortizimi i vitit 8 139 147Gjendja më 31 dhjetor 2011 392 3,088 3,480Vlera kontabël neto: Më 31 dhjetor 2011 16 9 25Më 31 dhjetor 2010 7 148 155

13. DETYRIME NDAJ FONDIT MONETAR NDËRKOMBËTAR

31 dhjetor 2012 31 dhjetor 2011 Alokim i SDR-ve 7,557 7,645Huaja e Uljes së Varfërisë dhe Zhvillimit (“PRGF’) 2,634 3,621Llogaria e letrave me vlerë tek FMN 10,001 6,002Llogari e FMN-së në LEKË - 2,277Interes i përllogaritur 3 5Totali 20,195 19,550

Huatë PRGF janë të lidhura me kuotizacionet për anëtarësimin e Republikës së Shqipërisë në FMN dhe janë tërhequr në emër të Qeverisë për reformat makroekonomike. Këto hua përfshijnë programet e mëposhtme:

• “Huaja e Uljes së Varfërise dhe Zhvillimit PRGF 3” u miratua me marrëveshjen e datës 21 qershor 2002 në shumën 28,000,000 SDR dhe është disbursuar deri më 20 qershor 2005. Gjendja në fund të vitit 2012 është 8,800,00 SDR (2011: 14,000,000 SDR) dhe është ekuivalente e 1,432 milionë LEKË (2010: 2,304 milionë LEKË), me një interes prej 0.5% i pagueshëm çdo gjashtë muaj. Principali i huasë do të fillojë të shlyhet pas pesë vjet e gjysëm, me 10 këste gjashtëmujore të barabarta.

• “Huaja e Uljes së Varfërisë dhe Zhvillimit” (PRGF 4) dhe “Huaja-Lehtësia e Financimit Afatmesëm” (EFF) u miratuan me marrëveshjen trevjeçare të datës 27 janar 2006 në shumën 17,045,000 SDR, me një interes prej 0.5% të pagueshëm çdo gjashtë muaj. Gjendja më 31 dhjetor 2012 është 7,392,000SDR (2011: 7,913,572 SDR) dhe është ekuivalente e 1,203 milionë LEKË (2011: 1,302 milionë LEKË). Principali i huasë do të fillojë të shlyhet pas pesë vjet e gjysmë, në dhjetë këste gjashtëmujore të barabarta.

Llogaritë e FMN-së përfaqësojnë detyrime përkundrejt pjesëmarrjes së Shqipërisë në FMN. Më 31 dhjetor 2012, shuma e këtyre detyrimeve është 10,001 milionë LEKË ose 61 milionë SDR (më 31 dhjetor 2011: 8,280 milionë LEKË ose 53 milionë SDR). Detyrimet e lidhura me kuotat e FMN-së nuk mbartin interes dhe janë me maturitet të papërcaktuar. Këto detyrime

Raporti Vjetor 2012


përfshijnë llogaritë Nr.1, Nr.2 dhe llogari të letrave me vlerë, në të cilën janë depozituar notat premtuese të panegociueshme dhe që nuk mbartin interes. Balancat në këto llogari janë krijuar nga pagesa e komponentit të monedhës vendase të nënshkrimit të kuotave dhe blerjet e burimeve të Fondit në shkëmbim të monedhës vendase.

E përfshirë në llogaritë e FMN-së është dhe huaja “Lehtësia e Financimit Afatmesëm” (EFF) prej 1,,151 milionë LEKË (2011: 1,230 milionë LEKË). Huaja është disbursuar gjatë viteve 2006-2009 dhe gjendja më 31 dhjetor 2012 është 7,000,630 SDR (2011: 7,913,752 SDR).

Principali i huasë do të fillojë të shlyhet pas katër vjet e gjysmë, dhe do të paguhet brenda 10 vjetëve. Interesi i këtyre kredive është i ndryshueshëm dhe paguhet çdo tre muaj. Më 31 dhjetor 2012, interesi vjetor ishte 1.04 % (2011: 1.11%).

14. DETYRIME NDAJ INSTITUCIONEVE FINANCIARE JOVENDASE

31 dhjetor 2012 31 dhjetor 2011 Hua e Republikës së Greqisë 1,229 1,223Detyrime ndaj Bankës Botërore 18 14Interes i përllogaritur 5 6Totali 1,252 1,243

Huaja e Republikës Greke prej 1,229 milionë LEKË (2011: 1,223 milionë LEKË) ose 8.8 milionë EURO (2011: 8.8 milionë EURO) është dhënë me qëllim financimin e bilancit të pagesave të Republikës së Shqipërisë. Norma vjetore e interesit është 1.17%, e pagueshme çdo 6 muaj. Principali i huasë paguhet me një shumë të vetme në datën e maturimit, në vitin 2018.

Detyrimi ndaj Bankës Botërore përbëhet nga shumat detyruar organizatave ndërkombëtare si Banka Ndërkombëtare për Rindërtim dhe Zhvillim (IBRD), Agjencia Ndërkombëtare e Zhvillimit (IDA) dhe Agjencia e Garantimit të Investimeve Shumëpalëshe (MIGA).

15. DETYRIME TË TJERA TË HUAJA

Në zërin e “Detyrimeve të tjera të huaja” janë të përfshira transaksionet blerje të letrave me vlerë të administruara nga IBRD gjatë muajit dhjetor të këtij viti e cila rezulton që të jetë 131 milionë LEKË (2011: zero milionë LEKË).

16. PARA NË QARKULLIM

Banka ka të drejtën ekskluzive të emetimit të monedhës shqiptare. Zëri “Para në qarkullim” përfshin kartëmonedha dhe monedha vendase në qarkullim të emetuara nga Banka.

Raporti Vjetor2012


Më 31 dhjetor 2012 dhe 31 dhjetor 2011, gjendja e kartëmonedhave dhe monedhave në qarkullim është si më poshtë:

31 dhjetor 2012 31 dhjetor 2011Vlera Nominale LEKË

Copë(në mijë)

Totali LEKË (milionë)

Copë(në mijë)

Totali LEKË (milionë)

100 14,820 1,482 3,417 342200 9,133 1,827 10,021 2,004500 32,843 16,421 38,093 19,0471,000 59,697 59,697 61,221 61,2212,000 14,752 29,505 15,018 30,0365,000 17,981 89,908 17,440 87,201Monedha 2,032 3,029

200,872 202,880

17. DETYRIME NDAJ BANKAVE VENDASE

31 dhjetor 2012 31 dhjetor 2011Në monedha të huajaRezerva e detyrueshme dhe llogari rrjedhëse 48,196 44,055Në monedhë vendase Rezerva e detyrueshme dhe llogari rrjedhëse 32,331 44,340Rezerve e detyruar cash kujdestari 14,863 -Depozita njëditore 1,648 154Interes i përllogaritur 16 21Totali 97,054 88,570

Për fundvitin 2012, rezervat e detyrueshme në valutë, që bankat e nivelit të dytë mbajnë pranë Bankës së Shqipërisë, nuk rimunerohen, në përputhje kjo me VKM të Bankës së Shqipërisë nr. 29, datë 27.04.2011. Sa i përket rezervave në monedhën vendase, edhe për këtë vit nuk paraqiten ndryshime, gjë që nënkupton se vlera e rimunerimit është 70% e normës së fitimit të marrëveshjeve repo: 2.800% më 31 dhjetor 2012 (2011: 3.500%). Kjo vlerë e rimunerimit vjen mbas Vendimit nr. 47, datë 25.07.2012 të Këshillit Mbikëqyrës të Bankës së Shqipërisë “Për uljen e normës së interesit të marrëveshjeve të riblerjes dhe të anasjellta të riblerjes” që dha efektin nga muaji gusht i vitit 2012.

Banka e Shqipërisë nga muaj maj 2012 sipas VKM Nr. 29, datë 16.05.2012 “Mbi minimumin e rezervës së detyruar mbajtur në Bankën e Shqipërisë nga bankat” mban rezervën e detyruar edhe në formën e CASH në kujdestari. Me 31.12.2012 rezulton që ky zë të jetë 14,863 milionë LEKË (2011: zero milionë LEKË)

Me 31 dhjetor 2012 depozitat njëditore me bankat vendase arrin në shumën 1,648 millionë LEKË (2011: 154 millionë LEKË) . Normë interesi bazë vjetore rezultonë të jetë 2.25% (2011: 3.00%).

Raporti Vjetor 2012


18. DETYRIME NDAJ QEVERISË


Fitim për t’iu shpërndarë Qeverisë 3,113 1,373Depozita në emër të Qeverisë 12,888 10,465Të tjera 24 25Totali 16,025 11,863

Depozita në emër të Qeverisë janë si më poshtë:31 dhjetor 2012 31 dhjetor 2011

Llogaria kryesore 3,260 2,041Kundravlefta e llogarisë kryesore të qeverisë 1,289 338Fonde rezervë 3,511 3,625Fonde të donatorëve ndërkombëtarë 2,798 2,345Fonde me destinacion për financime të tjera 1,530 1,616Fonde garanci 500 500Totali 12,888 10,465

Zëri “Të tjera” përmban fonde të marra nga Banka për një hua të dhënë qeverisë nga Banka Islamike e Zhvillimit në shumën 230,000 USD (2011: 230,000 USD). Kundravlefta në lekë për datën 31 dhjetor 2012 është 24 milionë LEKË (2011: 25 milionë LEKË).

19. DETYRIME TË TJERA (NË MONEDHË VENDASE)

31 dhjetor 2012 31 dhjetor 2011Depozita të individëve nga pjesëmarrja në bono thesari 669 641Detyrimi neto ndaj fondit të pensionit 11 15Detyrim ndaj institucioneve financiare jobankare 148 103Marrëdhënie me të tretët 226 226Të tjera 632 204Totali 1,686 1,189

Detyrimi neto ndaj fondit të pensionit lidhet me skemën e fondit të pensionit që bazohet në kontributin e punonjësve në vlerën 2% dhe 7% të pagës së tyre bruto si dhe kontributi i punëdhënësit 15% mbi totalin e pagave. Në 31 dhjetor 2012, vlera e aktiveve të fondit të pensionit e investuar në letra me vlerë të qeverisë me afat maturimi 12-mujor është rreth 1,023 milionë LEKË (2011: 850 milionë LEKË) dhe në obligacionet e Qeverisë Shqiptare me afat maturimi 2-7 vjeçar është 52 milionë LEKË (2011: 25 milionë LEKË).

Më 31 dhjetor 2012, fondi i pensionit i investuar në letrat me vlerë të qeverisë është 1,075 milionë LEKË (2011: 875 milionë LEKË).

Kontributi i punëmarrësit është rritur si rezultat i dy faktorëve: rritjes së numrit të punonjësve pjesëmarrës në skemën e fondit të pensionit dhe rritjes së masës së kontributit personal që sipas Rregullores nr. 30, datë 27.04.2011 krijon mundësinë për një kontribut 2% ose 7% me të drejtë ndryshimi nga vetë anëtari i fondit vetëm një herë në vit.

Raporti Vjetor2012



Aktive në 1 janar Të ardhura nga investimi 890 792Interesa 88 73Të ardhura neto nga investimi 88 73Kontributi i punëmarrësve 25 18Kontributi i punëdhënësit 94 90Përdorur nga rezervat (3) (53)Totali i kontributeve 116 55Pagesa të kryera në favor të pensionistëve (8) (30)Rritja neto 196 98

Aktive më 31 dhjetor 1,086 890Detyrime më 31 dhjetor (1,075) (875)Neto në fund të vitit 11 15

Në zërin “Të tjera”, përfshihen kryesisht shpenzime të llogaritura prej 132 milionë LEKË (2011: 81 milionë LEKË), të cilat lidhen me shërbime të kryera ndaj Bankës. Ky zë përfshin gjithashtu edhe provigjonimin e pretendimeve për disa çështje ligjore, krijuar në kushte normale biznesi. Gjatë vitit 2012 lëvizjet në provigjon janë:

Viti që mbyllet31 dhjetor 2012


Gjendja në 1 janar 63 73Provigjon shtesë për periudhën 132 8Rimarrje dhe pagesa gjatë periudhës (13) (19)Diferenca rivlerësimi (1) 1Gjendja në fund të vitit 181 63

Provigjone shtesë për vitin e mbyllur më 31 dhjetor 2012 ishte 140 milionë LEKË (31 dhjetor 2011: 8 milionë LEKË).

20. REZERVA LIGJORE

Në përputhje me ligjin “Për Bankën e Shqipërisë”, në fund të çdo viti financiar Banka duhet të shtojë fondin e rezervës së përgjithshme me një shumë prej 25% të fitimit neto të Bankës, deri sa të arrijë 500 % të fondit të themelimit të Bankës.

Me mbylljen e vitit 2011 Banka plotësoi vlerën totale të rezervës ligjore prej 500 % të fondit të themelimit. Me 31 dhjetor 2012 Rezerva Ligjore është 12,500 milionë LEKË (31 dhjetor 2011: 12,500 milionë LEKË).

Raporti Vjetor 2012


21. REZERVA E RIVLERËSIMIT

Përbërësit e rezervës së rivlerësimit janë si më poshtë:Viti që mbyllet

31 dhjetor 2012Viti që mbyllet

31 dhjetor 2011Rivlerësimi / (zhvlerësimi) i monedhave të huaja dhe arit 19,949 20,663Rivlerësimi i letrave me vlerë 1,056 2,369Rivlerësime / (zhvlerësime) të tjera (179) (110)Totali 20,826 22,922

Gjatë vitit 2012, rivlerësimi i monedhave të huaja dhe arit nga luhatja e kursit të këmbimit rezulton me humbje neto prej 715 milionë LEKË (2011: fitim neto prej 5,823 milionë LEKË).

Rivlerësimi i letrave me vlerë me vlerën e tregut, gjatë vitit 2012 rezultoi me humbje prej 1,313 milionë LEKË (2011: fitim prej 1,783 milionë LEKË).

Në përputhje me ligjin “Për Bankën e Shqipërisë” neni 64, pika (a), fitim/humbja neto që rezulton nga rivlerësimi i aktiveve dhe detyrimeve në valutë të huaj, transferohet në kapital në një llogari rivlerësimi “Rezerva të rivlerësimit nga kursi i këmbimit”.

22. REZERVA TË TJERA

Përbërësit e rezervave të tjera janë si më poshtë:31 dhjetor

201231 dhjetor

2011

Rezervë speciale për bilancin e pagesave 7,209 7,209Rezerva në ar dhe metale të çmuara 7,042 7,042Fondi i investimit 301 301Të tjera 1,196 1,196Totali 15,748 15,748

Rezerva speciale për bilancin e pagesave ka të bëjë me grante të dhëna nga Komuniteti Evropian për Shqipërinë, si asistencë financiare për të mbështetur Shqipërinë në procesin e transformimit të ekonomisë në një ekonomi tregu. Këto fonde i përkasin periudhës 1992 – 1993, në mbështetje të qëndrueshmërisë së bilancit të pagesave si dhe për të forcuar pozicionin e rezervave. Kjo rezervë ka mbetur e pandryshuar që nga viti 1995.

Fondi i investimit përbëhet nga një fond i krijuar me vendim të Këshillit Mbikëqyrës me qëllim blerjen e një ndërtese të re për Bankën.

Kategoria “Të tjera” përfshin rezerva të krijuara gjatë viteve 2002-2007, me vendime të Këshillit Mbikëqyrës të Bankës së Shqipërisë për shpërndarjen e fitimit të realizuar në vitet respektive të kësaj periudhe.

Raporti Vjetor2012


23. TË ARDHURA NGA INTERESA DHE KOMISIONE (JOREZIDENTËT)



Të ardhura nga interesat e letrave me vlerë 5,333 5,052Interesa nga depozitat me afat 26 104Interesa nga depozitat në SDR me FMN 9 32Interesa nga “Huadhëniet e letrave me vlerë” 18 13Të tjera (skontime) 54 146Totali 5,440 5,347

24. SHPENZIME PËR INTERESA DHE KOMISIONE (JOREZIDENTËT)



Amortizimi i primit të letrave me vlerë 3,740 2,572Shpenzime për interesa nga huatë e institucioneve të huaja 14 15Shpenzime për interesa nga llogaritë e FMN 22 48Të tjera 53 53Totali 3,829 2,688

25. TË ARDHURA NGA INTERESA DHE KOMISIONE (REZIDENTËT)



Të ardhura nga interesat e letrave me vlerë 4,178 4,133Të ardhura nga interesat e marrëveshjeve të anasjellta të riblerjes 992 986Të tjera 80 77Totali 5,250 5,196

26. SHPENZIME PËR INTERESA DHE KOMISIONE (REZIDENTËT)



Shpenzime për interesa mbi rezervën e detyrueshme 1,081 1,629Shpenzime për interesa mbi depozitat e qeverisë 21 25Të tjera 119 16Totali 1,221 1,670

27. TË ARDHURA TË TJERA OPERATIVE, NETO



Fitim (humbje) neto nga shitja e letrave me vlerë të vlefshme për shitje 2,659 823Fitim (humbje) nga kontratat forward 54 -Fitim (humbje) nga kontratat future (13) -Të tjera 53 116Totali 2,753 939

28. TË ARDHURA NGA INSTRUMENTE TË TREGTUESHME, NETO



Të ardhura nga interesat e letrave me vlerë të tregtueshme 111 149Fitim neto nga shitja e letrave me vlerë të tregtueshme 68 80Humbje e parealizuar nga rivlerësimi (80) (48)Totali 99 181

Raporti Vjetor 2012


29. SHPENZIME PERSONELI

Shpenzimet e personelit përfshijnë pagat e personelit, kontributet për sigurimet shoqërore, kontributet për planin e pensionit dhe shpenzime të tjera.

Shpenzimet sociale përfaqësojnë kryesisht kontributin e detyrueshëm ndaj Institutit të Sigurimeve Shoqërore. Më 31 dhjetor 2012, Banka numëron në regjistrin e saj 517 punonjës (2011: 502 punonjës).

30. PARAJA DHE EKUIVALENTËT E SAJ

31 dhjetor 2012

31 dhjetor 2011

Depozita në bankat e huaja (Shënimi 7) 27,284 28,597Likuiditete në monedhë vendase 38,128 20,120Likuiditete në monedhë të huaj (Shënimi 9) 31 53Ari i mbajtur jashtë vendit (Shënimi 5) 12,196 11,724Ari dhe metalet e tjera të çmuara në vend (Shënimi 5) 5,805 5,577Totali 83,444 66,071

31. ANGAZHIME DHE GARANCI

(i) Pjesëmarrja në Institucionet Financiare Ndërkombëtare

Në vitet e shkuara, Republika e Shqipërisë është anëtarësuar me kuotizacione në një sërë institucionesh financiare ndërkombëtare, përfshirë këtu Bankën Ndërkombëtare për Rindërtim dhe Zhvillim (IBRD), Agjencinë Ndërkombëtare të Zhvillimit (IDA), Agjencinë e Garantimit të Investimeve Shumëpalëshe (MIGA), Korporatën Ndërkombëtare Financiare (IFC), Bankën Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (EBRD) dhe Bankën Islamike të Zhvillimit (IDB). Siç detajohet në Shënimin 9 ‘Aktive të tjera (Në monedhë të huaj)’, shuma e kuotizacioneve të paguara nga Banka është 545 milionë LEKË (2011: 548 milionë LEKË).

Për datën 31 dhjetor 2012, është konfirmuar nga IBRD, MIGA, EBRD, IDA, IFC dhe IDB shuma prej 1,494 milionë LEKË (2011: 1,496 milionë LEKË, e korrigjuar për vitin e kaluar me 400 milionë LEKË në përputhje me konfirmimin për këtë vit nga IDB), nga e cila 545 milionë LEKË (2011: 548 milionë LEKË) janë paguar nga Banka e Shqipërisë dhe përfshirë në pasqyrën e pozicionit financiar si pjesë e aktiveve të tjera (në monedhë të huaj) me total prej 545 milionë LEKË. Diferenca prej 942 milionë LEKË (2011: 941 milionë LEKË), paguar nga Republika e Shqipërisë dhe 7 milionë LEKË (2011: 7 milionë LEKË) për kuotizacione në Agjencinë e Garantimit të Investimeve Shumëpalëshe që mbështeten nga Nota Premtuese, nuk janë përfshirë në pasqyrën e pozicionit financiar të Bankës.

Në datë 31 dhjetor 2012, janë konfirmuar nga IBRD dhe MIGA 10,312 milionë LEKË (31 dhjetor 2011: 10,477 milionë LEKË) kuotizacione të

Raporti Vjetor2012


kërkueshme prej emetuesit, me qëllim mbështetjen e Republikës së Shqipërisë. Banka e Shqipërisë dhe Republika e Shqipërisë nuk kanë nënshkruar një marrëveshje mirëkuptimi për ndarjen e kontributit origjinal dhe pronësisë së kuotizacioneve tek institucionet financiare ndërkombëtare mes palëve.

(ii) Bono thesari të emetuara nga Ministria e Financave

Në 31 dhjetor 2012 dhe 31 dhjetor 2011, rezerva e rivlerësimit të monedhave të huaja është pozitive. Si rezultat Ministria e Financave nuk ka emetuar Bono Thesari (Shënimi 19).

(iii) Marrëveshje të anasjellta riblerjeje

Marrëveshjet e anasjellta të riblerjes më 31 dhjetor 2012 përfaqësojnë kredi të kolateralizuara (shënimi 10). Vlera nominale e letrave me vlerë të përdorura si kolateral më 31 dhjetor 2012 ishte 25,010 milionë LEKË (2011: 29,000 milionë LEKË). Vlera e tregut të kolateralit pë kreditë dhënë punonjësve më 31 dhjetor 2012 ishte 2,294 milionë LEKË (2011: 2,265 milionë LEKË).

(iv) Marrëveshjet e qirasë

Banka është e përfshirë në marrëveshje të qirasë për një periudhë tre dhe pesëvjeçare. Më 31 dhjetor 2012 detyrimi për pagesë për vitin 2013 rezulton të jetë rreth 52 milionë lekë. (Më 31 dhjetor 2011, këto kontrata sillnin një angazhim për të paguar brenda një viti 56 milionë LEKË, dhe një angazhim për të paguar 95 milionë LEKË pas një viti dhe jo më vonë se pesë vjet)

(v) Angazhimet kapitale

Banka ka nënshkruar një kontratë për rindërtimin e ndërtesës së saj. Më 31 dhjetor 2012, Banka ka një angazhim për të paguar 1,241 milionë LEKË (2011: 1,583 milionë LEKË) deri në fund të vitit 2013.

32. AKTIVE TË ADMINISTRUARA

Më 31 dhjetor 2012, Banka vepron si kujdestare për bono thesari (afat maturimi 3- 12 muaj) në vlerën 260 miliardë LEKË (2011: 255 miliardë LEKË ) dhe rreth 46 milionë EURO (2011 : 9 milionë), dhe për obligacione me afat maturimi nga 2 vjet deri 7 vjet në vlerën e rreth 204 miliardë LEKË (2011: 189 miliardë LEKË). Këto instrumente financiare përfaqësojnë letra me vlerë të emetuara nga Qeveria Shqiptare.

33. PALËT E LIDHURA

Palët konsiderohen si të lidhura në qoftë se njëra palë ka aftësinë të kontrollojë tjetrën apo të ushtrojë një influencë domethënëse mbi palën tjetër në marrjen e vendimeve financiare apo të tjera.

Raporti Vjetor 2012


Duke marrë në konsideratë çdo palë të lidhur të mundshme, vëmendje i kushtohet përmbajtjes së marrëdhënies dhe jo formës së mirëfilltë ligjore.

Banka e Shqipërisë nuk ka palë të lidhura përveçse marrëdhënieve me drejtuesit dhe anëtarët e Këshillit Mbikëqyrës. Më 31 dhjetor 2012 dhe 2011, transaksionet e realizuara me palët e lidhura përbëhen nga:

31 dhjetor 2012 31 dhjetor 2011Kredi për stafin drejtues- Staf drejtues 112 109Totali 112 109

Kreditë kanë normë interesi vjetore 0.5% dhe janë të pagueshme për 30 vjet, duke filluar pas një periudhe prej dy vitesh, me këste të barabarta mujore. Këto kredi janë të kolateralizuara.



Shpenzime administrative -Shpenzime telefoni - Drejtorët dhe anëtarët e Këshillit Mbikëqyrës 4 5-Paga dhe bonuse-Drejtorët dhe anëtarët e Këshillit Mbikëqyrës 121 114-Kontributi i Bankës në skemën e fondit të pensionit-Drejtorët dhe administratorët 11 11Totali i shpenzimeve administrative 136 130

34. ADMINISTRIMI I RREZIKUT FINANCIAR

(a) Struktura e administrimit të rrezikut

Politikat e monitorimit dhe të adresimit ndaj rrezikut përcaktohen nga Këshilli Mbikëqyrës i Bankës.

Rezerva valutore administrohet nga Banka e Shqipërisë dhe investimi i saj realizohet nga Departamenti i Operacioneve Monetare i cili bazohet në rregulloren “Mbi politikën dhe mënyrën e administrimit të rezervës valutore”, të miratuar nga Këshilli Mbikëqyrës. Strategjia e saj e investimit varet kryesisht nga funksioni i veçantë si një bankë qendrore, i cili rregullohet në përputhje me kërkesat e ligjit “Mbi Bankën e Shqipërisë”.

Rezerva, sipas nevojave të likuiditetit, investohet në instrumente financiare afatshkurtra, në letra me vlerë me të ardhura konstante dhe të ndryshueshme, si dhe instrumente derivativë. Pjesa tjetër e portofolit mbahet në SDR dhe ar monetar.

Këto instrumente e ekspozojnë bankën ndaj rreziqeve të mëposhtme:

• rreziku i likuiditetit,• rreziku i kreditit,

Raporti Vjetor2012


• rreziku i tregut,• rreziku operacional.

Ky shënim paraqet informacion lidhur me ekspozimin e Bankës ndaj rreziqeve të mësipërme si dhe objektivat, politikat dhe procedurat për matjen dhe administrimin e tij.

(b) Rreziku i likuiditetit

Rreziku i likuiditetit është rreziku që Banka nuk do të jetë në gjendje të shlyejë detyrimet e lidhura me detyrimet financiare në kohën e duhur.

Administrimi i rrezikut të likuiditetit

Politikat e monitorimit dhe të adresimit të rrezikut të likuiditetit përcaktohen nga Këshilli Mbikëqyrës i Bankës. Banka administron rrezikun e likuiditetit nëpërmjet investimit në instrumente afatshkurtra dhe në letra me vlerë të borxhit në tregje likuide.

Qëndrimi i Bankës në administrimin e likuiditetit është të sigurojë vazhdimisht likuiditet të mjaftueshëm për të shlyer detyrimet në kushte normale dhe të pafavorshme, pa pësuar humbje të papranueshme apo të rrezikojë të dëmtojë emrin e saj. Në të njëjtën kohë, ajo duhet të operojë në përputhje me politikat monetare dhe të këmbimit. Portofoli përcaktohet çdo vit bazuar në parashikimet mujore dhe vjetore të nevojave për likuiditet për çdo monedhë. Investimet në letra me vlerë të borxhit konsiderohen si instrumente me likuiditet të mjaftueshëm.

Lidhur me detyrimet në monedhën vendase, Banka nuk është e ekspozuar ndaj këtij rreziku për shkak të karakterit të saj të një banke qendrore.

Tabela e mëposhtme paraqet detyrimet financiare të Bankës në bazë të maturitetit kontraktual si dhe aktivet financiare në bazë të maturitetit të pritshëm në datën e bilancit. Flukset e pritshme të parasë mund të variojnë nga rezultatet e kësaj analize.

Raporti Vjetor 2012


31 d

hjet

or 2

012

Der

i një

m

uaj

Një

der

i në

tre m

uaj

Tre

mua

j der

i në

1 v

itG

jash

të m

uaj

deri

në n

jë v

itN

jë d

eri n

ë pe

së v

jet

Mbi

pes

ë vj

etM

atur

itet i

pa

përc

aktu

arTo

tali

Det

yrim

e nd

aj F

MN

-së

9,02

837

23

545

2,47

022

07,

557

20,1

95D

etyr

ime

ndaj

inst

ituci

onev

e fin

anci

are

jove

ndas

e-

--

--

1,25

2-

1,25

2D

etyr

ime

të tj

era

të h

uaja

131

--

--

--

131

Para

ja n

ë qa

rkul

lim-

--

--

-20

0,87

220

0,87

2D

etyr

ime

ndaj

ban

kave

ven

dase

96,6

36-

--

--

418

97,0

54D

etyr

ime

ndaj

Qev

eris

ë5,

749

-2,

413

--

-7,

863

16,0

25D

etyr

ime

të tj

era

vend

ase

252

13

521

-1,

404

1,68

6To

tali

i det

yrim

eve

2012

(dat

ës s

ë m

atur

imit

kont

rakt

ual)

111,

796

373

2,41

955

02,

491

1,47

221

8,11

433

7,21

5To

tali

i akt

ivev

e 20

12 (d

atës

së

mat

urim

it të

prit

shëm

)70

,746

29,3

8336

,621

43,3

7815

8,84

914

,379

37,2

2239

0,57

8

31 d

hjet

or 2

011

Der

i një

m

uaj

Një

der

i në

tre m

uaj

Tre

mua

j der

i në

1 v

itG

jash

të m

uaj

deri

në n

jë v

itN

jë d

eri n

ë pe

së v

jet

Mbi

pes

ë vj

etM

atur

itet i

pa

përc

aktu

arTo

tali

Det

yrim

e nd

aj F

MN

-së

7,14

633

766

539

3,26

655

17,

645

19,5

50D

etyr

ime

ndaj

inst

ituci

onev

e fin

anci

are

jove

ndas

e-

--

--

1,24

3-

1,24

3D

etyr

ime

të tj

era

të h

uaja

--

--

--

--

Para

ja n

ë qa

rkul

lim-

--

--

-20

2,88

020

2,88

0D

etyr

ime

ndaj

ban

kave

ven

dase

86,8

00-

--

--

1,77

088

,570

Det

yrim

e nd

aj Q

ever

isë

2,37

917

01,

203

--

-8,

111

11,8

63D

etyr

ime

të tj

era

vend

ase

302

12

411

-86

91,

189

Tota

li i d

etyr

imev

e 20

11 (d

atës

së

mat

urim

it ko

ntra

ktua

l)96

,627

508

1,27

154

33,

277

1,79

422

1,27

532

5,29

5To

tali

i akt

ivev

e 20

11 (d

atës

së

mat

urim

it të

prit

shëm

)71

,127

41,1

3838

,307

43,1

2913

8,22

315

,193

33,6

7638

0,79

3

Raporti Vjetor2012


(c) Rreziku i kreditit

Rreziku i kreditimit është rreziku i humbjes ose pakësimit të vlerës së investimit për shkak të paaftësisë ose rënies së cilësisë së besimit të institucioneve financiare ose emetuesve të letrave me vlerë, në instrumentet e të cilëve rezerva valutore është investuar.

Ekspozimi ndaj rrezikut të kreditimit administrohet nëpërmjet përcaktimit të limiteve mbi nivelin total të ekspozimit të lejuar ndaj institucioneve financiare si dhe ndaj emetuesve të ndryshëm. Limitet e ekspozimit llogariten bazuar në kritere të cilat janë të miratuara nga Këshilli Mbikëqyrës i Bankës. Rreziku i kreditit gjithashtu zvogëlohet nëpërmjet krijimit të një portofoli të larmishëm.

Kreditë për bankat vendase sigurohen nga bonot e thesarit të Qeverisë Shqiptare.

Tabela e mëposhtme tregon aktivet financiare që paraqesin rrezikun e kreditimit në datën e raportimit:

Aktivet 2012 2011

Ari në bankat e huaja (shënimi 5) 12,196 11,724Të drejtat speciale të tërheqjes tek FMN (shënimi poshtë tabelës) 1,231 579Depozita në bankat e huaja (Shënimi 7) 27,286 28,604Investime të vlefshme për shitje të huaja (Shënimi 8.1) 216,279 206,549Investime të mbajtura për tregtim të huaja (Shënimi 8.2) 13,034 13,170Kredi ndaj bankave vendase (Shënimi 10) 21,800 25,485Investime të vlefshme për shitje vendase (Shënimi 11) 63,619 63,616

Totali i aktiveve 355,445 349,727

Një shumë prej 7,557 milionë LEKË (2011: 7,645 milionë LEKË) që përfshihet në të drejtat speciale të tërheqjes tek FMN (Shënimi 6) nuk paraqet rrezik krediti, sepse përfaqëson një kundër-llogari të shumave të shpërndara nëpërmjet alokimeve në SDR nga FMN (Shënimi 13). Vetëm shuma e të drejtave prej 1,231 milionë LEKË (2011: 579 milionë LEKË), që tejkalon alokimet përfshihet në aktivet financiare që paraqesin rrezik kreditimi.

Një analizë e përqendrimit të aktiveve financiare sipas kundërpartisë në datën e raportimit paraqitet si më poshtë:

Kriteret e kreditimitAri në

bankat e huaja

Të drejtat speciale të

tërheqjes tek FMN

Depozita në

bankat e huaja

Investime të vlefshme

për shitje (të huaja)

Investime të mbajtura për tregtim (të huaja)

Kredi ndaj

bankave vendase


për shitje (vendase)

Totali

Banka Qendrore 12,196 1,231 12,361 - - - - 25,788BIS Basle - - 7,167 1,449 8,616Letra me vlerë të qeverive dhe agjencive të huaja - - - 209,280 13,034 - - 222,314

Bankat tregtare - - 7,758 5,550 - - - 13,308Qeveria Shqiptare B1 - - - - - - 63,619 63,619Pa kategori - - - 21,800 - 21,800Totali 31 dhjetor 2012 12,196 1,231 27,286 216,279 13,034 21,800 63,619 355,445

Raporti Vjetor 2012


Qeveria Shqiptare është vlerësuar B1 bazuar në kriteret e Standard & Poor’s ose ekuivalentët e tyre.

Kriteret e kreditimitAri në

bankat e huaja

Të drejtat speciale të

tërheqjes tek FMN

Depozita në

bankat e huaja


për shitje (të huaja)

Investime të mbajtura për tregtim (të huaja)

Kredi ndaj

bankave vendase


për shitje (vendase)

Totali

Banka Qendrore 11,724 579 18,808 - - - - 31,111BIS Basle - - 3,670 1,477 - - - 5,147Letra me vlerë të qeverive dhe agjencive të huaja - - - 205,072 13,170 - - 218,242

Bankat tregtare - - 6,126 - - - - 6,126Qeveria Shqiptare B1 - - - - - - 63,616 63,616Pa kategori - - - - - 25,485 - 25,485Totali 31 dhjetor 2011 11,724 579 28,604 206,549 13,170 25,485 63,616 349,727

Një analizë e përqendrimit të rrezikut të kreditimit sipas pozicionit gjeografik në datën e raportimit paraqitet si më poshtë:

31 dhjetor 2012 Evropë ShBA Republika e Shqipërisë Të tjera Totali

Ari në bankat e huaja 12,196 - - - 12,196Të drejtat speciale të tërheqjes tek Fondi Monetar Ndërkombëtar - - - 1,231 1,231Depozita në bankat e huaja 23,605 3,681 - - 27,286Investime të vlefshme për shitje (monedha të huaja) 167,364 39,934 - 8,981 216,279Investime të mbajtura për tregtim (monedha të huaja) - 13,034 - - 13,034Kredi ndaj bankave vendase - - 21,800 - 21,800Investime të vlefshme për shitje - vendase - - 63,619 - 63,619Totali 203,165 56,649 85,419 10,212 355,445

31 dhjetor 2011 Evropë ShBA Republika e Shqipërisë Të tjera Totali

Ari në bankat e huaja 11,724 - - - 11,724Të drejtat speciale të tërheqjes tek Fondi Monetar Ndërkombëtar - - - 579 579Depozita në bankat e huaja 25,950 2,654 - - 28,604Investime të vlefshme për shitje (monedha të huaja) 154,627 40,135 - 11,787 206,549Investime të mbajtura për tregtim (monedha të huaja) - 13,170 - - 13,170Kredi ndaj bankave vendase - - 25,485 - 25,485Investime të vlefshme për shitje - vendase - - 63,616 - 63,616Totali 192,301 55,959 89,101 12,366 349,727

(d) Rreziku i tregut

Rreziku i tregut është rreziku që ndryshimi në çmimet e tregut, si normat e interesit, çmimet e kapitalit, normat e kursit të këmbimit dhe normat e kredive (që nuk lidhen me ndryshimet në balancën e kredisë të kredidhënësit apo kredimarrësit) do të ndikojë në të ardhurat e Bankës apo vlerën e instrumenteve financiarë. Objektivi i administrimit të rrezikut të tregut është të menaxhojë dhe kontrollojë që ekspozimi ndaj rrezikut të tregut të jetë brenda parametrave të pranueshëm, ndërkohë që optimizon kthimin nga rreziku.

Elementët kryesorë të rrezikut të çmimit që ndikojnë Bankën janë:

Raporti Vjetor2012


• Rreziku i normave të interesit i lidhur me ndryshimet në vlerën e drejtë të instrumenteve financiare për shkak të ndryshimit të normave të interesit; dhe

• Rreziku i kursit të këmbimit i lidhur me ndryshimet në vlerën e drejtë të instrumenteve financiare për shkak të ndryshimit të kursit të këmbimit.

Ekspozimi i Bankës ndaj rrezikut të monedhave monitorohet vazhdimisht nga Departamenti i Operacioneve Monetare. Aktivet dhe detyrimet financiare, të mbajtura në monedhë të huaj janë paraqitur në secilin prej shënimeve korrespondues në pasqyrat financiare.

Rreziku i normave të interesit

Operacionet e Bankës janë të ekspozuara ndaj rrezikut të normave të interesit i cili ndikon në çmimet e aktiveve interesprurëse (duke përfshirë investimet) dhe detyrime që paguajnë interes. Ekspozimi i Bankës ndaj rrezikut të normave të interesit monitorohet vazhdimisht nga Departamenti i Operacioneve Monetare. Banka e zbut këtë rrezik duke mbajtur një tepricë të konsiderueshme të aktiveve interesprurëse mbi detyrimet që paguajnë interes. Banka mban një portofol aktivesh dhe pasivesh financiare me interes, të tillë që e ardhura nga interesi neto është në mënyrë të ndjeshme më e lartë se kërkesat operative, e cila minimizon efektet e mundshme negative të ndryshimeve në normat e interesit. Normat e interesit që zbatohen mbi aktivet dhe detyrimet financiare paraqiten në çdo shënim korrespondues të pasqyrave financiare.

Instrumentet me norma të ndryshueshme interesi përmbajnë rrezikun e ndryshimit në bazën për përcaktimin e normave të interesit.

Këto instrumente detajohen si më poshtë:

31 dhjetor 2012 Norma mesatare

Një deri në dymbëdhjetë muaj

Një deri në pesë vjet

Mbi pesë vjet Totali

AktivetInvestime të vlefshme për shitje 0.33% 487 - - 487Investime të mbajtura për tregtim 0.32% 529 - - 529Investime të mbajtura për tregtim 0.47% - 2,011 - 2,011Totali 1,162 2,011 - 3,173Detyrimet Detyrime ndaj FMN 1.04% - - 1,151 1,151Totali - - 1,151 1,151Ndryshimi nga norma e ndryshueshme e interesit 1,162 2,011 (1,151) 4,324Ndjeshmëria ndaj 100 b.p. rritje 11 20 (12)

31 dhjetor 2011AktivetInvestime të vlefshme për shitje 0.54% 9,950 - - 9,950Investime të mbajtura për tregtim 0.60% 1,076 - - 1,076Investime të mbajtura për tregtim 0.47% - 861 - 861Totali 11,026 861 - 11,887Detyrimet Detyrime ndaj FMN 1.11% - - 1,230 1,230Totali - - 1,230 1,230Ndryshimi nga norma e ndryshueshme e interesit 11,026 861 (1,230) 10,657Ndjeshmëria ndaj 100 b.p. rritje 110 9 (12)

Raporti Vjetor 2012


Një

për

mbl

edhj

e e

aktiv

eve

inte

resp

rurë

se d

he d

etyr

imev

e që

pag

uajn

ë in

tere

s (p

ërfs

hirë

inst

rum

ente

t e m

ësip

ërm

e m

e no

rmë

të n

drys

hues

hme)

sip

as

datë

s së

mat

urim

it në

31

dhje

tor

2012

dhe

201

1 pa

raqi

tet s

i më

posh

të:

Der

i në

një

mua

jN

jë d

eri n

ë tre

mua

jTr

e de

ri në

gj

asht

ë m

uaj

Gja

shtë

mua

j de

ri në

një

vit

Një

der

i në

pesë

vje

tM

bi p

esë

vjet

Pa in

tere

sTo

tali

Aktiv

etAr

i dhe

met

alet

e ç

mua

ra –

të h

uaja

--

--

--

12,1

9612

,196

Llog

ari m

e Fo

ndin

Mon

etar

Ndë

rkom

bëta

r8,

789

--

--

-9,

855

18,6

44D

epoz

ita n

ë ba

nka

të h

uaja

24

,690

1,39

61,

200

--

--

27,2

86In

vest

ime

të v

lefs

hme

për

shitj

e –

të h

uaja

2,45

111

,112

15,5

0236

,217

147,

282

3,71

5-

216,

279

Inve

stim

e të

mba

jtura

për

treg

tim53

038

413

541

11,5

66-

-13

,034

Aktiv

e të

tjer

a në

mon

edhë

të h

uaja

127

--

--

-57

670

3Ar

i dhe

met

alet

e ç

mua

ra -

ven

dase

--

--

--

5,80

55,

805

Kred

i nda

j ban

kave

ven

dase

21,8

00-

--

--

-21

,800

Inve

stim

e të

vle

fshm

e pë

r sh

itje

- ve

ndas

e20

,626

16,4

8919

,895

6,60

9-

--

63,6

19Ak

tive

të tj

era

vend

ase

522

211

111

-10

,665

11,2

12To

tali

79,5

3529

,383

36,6

2143

,378

158,

849

3,71

539

,097

390,

578

Det

yrim

et d

he k

apita

li i v

etD

etyr

ime

ndaj

Fon

dit M

onet

ar N

dërk

ombë

tar

9,02

837

23

545

2,47

022

07,

557

20,1

95D

etyr

ime

ndaj

inst

ituci

onev

e fin

anci

are

jove

ndas

e-

--

--

1,25

2-

1,25

2D

etyr

ime

të tj

era

të h

uaja

131

--

--

--

131

Para

ja n

ë qa

rkul

lim-

--

--

-20

0,87

220

0,87

2D

etyr

ime

ndaj

ban

kave

ven

dase

96,6

36-

--

--

418

97,0

54D

etyr

ime

ndaj

qev

eris

ë5,

749

-2,

413

--

-7,

863

16,0

25D

etyr

ime

të tj

era

vend

ase

252

13

521

-1,

404

1,68

6Ka

pita

li dh

e re

zerv

at-

--

--

-53

,363

53,3

63To

tali

111,

796

373

2,41

955

02,

491

1,47

227

1,47

739

0,57

8Po

zici

oni m

ë 31

dhj

etor

201

2(3

2,26

1)29

,010

34,2

0242

,828

156,

358

2,24

3(2

32,3

80)

-Po

zici

oni i

aku

mul

uar

nga

ndje

shm

ëria

e n

orm

ave

të in

tere

sit –

201

2(3

2,26

1)(3

,251

)30

,951

73,7

7923

0,13

723

2,38

0-

-

Raporti Vjetor2012


Der

i në

një

mua

jN

jë d

eri n

ë tre

mua

jTr

e de

ri në

gj

asht

ë m

uaj

Gja

shtë

mua

j de

ri në

një

vit

Një

der

i në

pesë

vje

tM

bi p

esë

vjet

Pa in

tere

sTo

tali

Aktiv

etAr

i dhe

met

alet

e ç

mua

ra –

të h

uaja

--

--

--

11,7

2411

,724

Llog

ari m

e Fo

ndin

Mon

etar

Ndë

rkom

bëta

r8,

224

--

--

-7,

604

15,8

28D

epoz

ita n

ë ba

nka

të h

uaja

3,

030

--

--

-25

,574

28,6

04In

vest

ime

të v

lefs

hme

për s

hitje

– të

hua

ja5,

594

12,6

7818

,314

35,5

4212

8,71

85,

703

-20

6,54

9In

vest

ime

të m

bajtu

ra p

ër tr

egtim

-14

21,

121

2,41

89,

489

--

13,1

70Ak

tive

të tj

era

në m

oned

hë të

hua

ja-

--

--

-60

160

1Ar

i dhe

met

alet

e ç

mua

ra -

ven

dase

--

--

--

5,57

65,

576

Kred

i nda

j ban

kave

ven

dase

21,0

804,

406

--

--

-25

,486

Inve

stim

e të

vle

fshm

e pë

r shi

tje -

ven

dase

15,6

8423

,911

18,8

705,

151

--

-63

,616

Aktiv

e të

tjer

a ve

ndas

e11

21

218

16-

9,49

09,

639

Tota

li 53

,724

41,1

3838

,307

43,1

2913

8,22

35,

703

60,5

6938

0,79

3D

etyr

imet

dhe

kap

itali

i vet

Det

yrim

e nd

aj F

ondi

t Mon

etar

Ndë

rkom

bëta

r7,

146

337

6653

93,

266

551

7,64

519

,550

Det

yrim

e nd

aj in

stitu

cion

eve

finan

ciar

e jo

vend

ase

--

--

-1,

243

-1,

243

Para

ja n

ë qa

rkul

lim-

--

--

-20

2,88

020

2,88

0D

etyr

ime

ndaj

ban

kave

ven

dase

86,8

00-

--

--

1,77

088

,570

Det

yrim

e nd

aj q

ever

isë

2,37

917

01,

203

--

-8,

111

11,8

63D

etyr

ime

të tj

era

vend

ase

302

12

411

-86

91,

189

Kapi

tali

dhe

reze

rvat

--

--

--

55,4

9855

,498

Tota

li 96

,627

508

1,27

154

33,

277

1,79

427

6,77

338

0,79

3Po

zici

oni m

ë 31

dhj

etor

201

1(4

2,90

3)40

,630

37,0

3642

,586

134,

946

3,90

9(2

16,2

04)

-Po

zici

oni i

aku

mul

uar n

ga n

djes

hmër

ia e

nor

mav

e të

inte

resi

t – 2

011

(42,

903)

(2,2

73)

34,7

6377

,349

212,

295

216,

204

--

Raporti Vjetor 2012


Kontratat e ardhshme

Kontratat e ardhshme janë kontrata standarde për blerjen ose shitjen në një datë të ardhshme të një aktivi financiar ose jofinanciar, me një çmim specifik të paracaktuar. Për të minimizuar rrezikun e kreditit, në varësi të llojit të kontratës së ardhshme, investitorët duhet të lënë një marzh pranë ‘clearing broker’-it, si garanci financiare, i cili vlerësohet çdo ditë sipas tregut, që do të thotë se çdo ndryshim në vlerë tregohet në llogarinë e investitorit në fund të çdo dite tregtimi deri në skadimin e kontratës.

Gjatë vitit 2012, Banka ka kryer transaksione me instrumente derivative. Më 31 dhjetor 2012, vlerësimi neto për këto kontrata ishte 14 milionë LEKË (2011: 35 milionë LEKË) (shënimi 7).

Rreziku i këmbimit

Rreziku i kursit të këmbimit vjen si pasojë e diferencës në strukturën e monedhave midis aktiveve dhe detyrimeve. Nga një këndvështrim kontabël, Banka është e ekspozuar ndaj rrezikut të këmbimit për shkak të realizimit të funksioneve të saj si bankë qendrore. Ky rrezik mund të ndikojë madhësinë e kapitalit të saj. Për të administruar këtë lloj ekspozimi ndër vite është vepruar me shtim të kapitalit, të fondeve dhe në raste të veçanta, atëherë kur vlera e rivlerësimit të zërave të bilancit ka rezultuar negative, me emetim të instrumenteve nga qeveria e Republikës së Shqipërisë, sikurse parashikohet në ligjin “Për Bankën e Shqipërisë”.

LEKË USD EURO GBP Të tjera Totali

AktivetAri dhe metalet e çmuara – të huaja - - - - 12,196 12,196Llogari me Fondin Monetar Ndërkombëtar - - - - 18,644 18,644Depozita në bankat e huaja - 4,897 18,811 1,697 1,881 27,286Investime të vlefshme për shitje – të huaja - 51,635 145,390 10,272 8,982 216,279Investime të mbajtura për tregtim - 13,034 - - - 13,034Aktive të tjera në monedhë të huaj 334 339 30 - - 703Ari dhe metale të çmuara - vendase 5,805 - - - - 5,805Kredi ndaj bankave 21,800 - - - - 21,800Investime të vlefshme për shitje - vendase 63,619 - - - - 63,619Aktive të tjera vendase 10,992 14 201 5 - 11,212Totali i aktiveve 102,550 69,919 164,432 11,974 41,703 390,578

Detyrimet Detyrime ndaj Fondit Monetar Ndërkombëtar 10,001 - - - 10,194 20,195Detyrime ndaj institucioneve financiare të huaja 18 - 1,234 - - 1,252Detyrime te tjera te huaja - 131 - - - 131Para në qarkullim 200,872 - - - - 200,872Detyrime ndaj bankave vendase 48,858 6,923 41,273 - - 97,054Detyrime ndaj Qeverisë Shqiptare 13,296 136 2,592 1 - 16,025Detyrime të tjera vendase 1,522 84 80 - - 1,686Totali i detyrimeve 274,567 7,274 45,179 1 10,194 337,215

Pozicioni neto në valutë më 31 dhjetor 2012 (172,017) 62,645 119,253 11,973 31,509 53,363Pozicioni neto në valutë më 31 dhjetor 2011 (161,995) 64,344 111,072 12,060 30,017 55,498

Raporti Vjetor2012


LEKË USD EURO GBP Të tjera Totali

AktivetAri dhe metalet e çmuara – të huaja - - - - 11,724 11,724Llogari me Fondin Monetar Ndërkombëtar - - - 15,828 15,828Depozita në bankat e huaja - 2,724 22,478 893 2,509 28,604Investime të vlefshme për shitje – të huaja - 55,776 128,379 11,168 11,226 206,549Investime të mbajtura për tregtim - 13,170 - - - 13,170Aktive të tjera në monedhë të huaj 335 215 51 - - 601Ari dhe metale të çmuara - vendase 5,577 - - - - 5,577Kredi ndaj bankave 25,485 - - - - 25,485Investime të vlefshme për shitje - vendase 63,616 - - - - 63,616Aktive të tjera vendase 9,600 13 26 - - 9,639Totali i aktiveve 104,613 71,898 150,934 12,061 41,287 380,793

Detyrimet Detyrime ndaj Fondit Monetar Ndërkombëtar 8,280 - - - 11,270 19,550Detyrime ndaj institucioneve financiare të huaja 14 - 1,229 - - 1,243Para në qarkullim 202,880 - - - - 202,880Detyrime ndaj bankave vendase 44,515 7,429 36,626 - - 88,570Detyrime ndaj Qeverisë Shqiptare 9,819 69 1,974 1 - 11,863Detyrime të tjera vendase 1,100 56 33 - - 1,189Totali i detyrimeve 266,608 7,554 39,862 1 11,270 325,295

Pozicioni neto në valutë më 31 dhjetor 2011 (161,995) 64,344 111,072 12,060 30,017 55,498Pozicioni neto në valutë më 31 dhjetor 2010 (175,128) 60,592 121,127 10,843 29,689 47,123

(e) Rreziku operacional

Rreziku operacional është rreziku i humbjes direkte dhe indirekte si rezultat i një shumëllojshmërie shkaqesh të lidhura me operacionet e Bankës si personeli, teknologjia dhe infrastruktura, si dhe faktorë të jashtëm përveç rrezikut të kreditit, rreziqeve të tregut dhe të likuiditetit, të lindura nga kërkesat ligjore dhe rregullatore si dhe standardet përgjithësisht të pranuara të sjelljes organizative. Rreziku operacional rrjedh nga të gjitha operacionet e Bankës.Menaxhimi i rrezikut operacional mbështetet nga standarde të përgjithshme të Bankës për menaxhimin e rrezikut operacional dhe politika të gjera të përbashkëta që përshkruhen në rregulloret e drejtimit të stafit dhe një numri kërkesash të detyrueshme, si dhe përcaktimi i hollësishëm i sistemeve të kontrollit të brendshëm për pjesë të ndryshme të aktiviteteve të Bankës.

35. NGJARJET PASUESE

Nuk ka ngjarje të rëndësishme pasuese, të tilla që mund të ketë nevojë për rregullime ose shënime shpjeguese në këto pasqyra financiare.

Raporti Vjetor 2012


Raporti Vjetor2012


Raporti Vjetor 2012


Përmbajtja Fq.-Pg. Contents1. Zhvillimet monetare dhe normat e interesit 187 Monetary developments and interest rates 1.

2. Prodhimi i brendshëm bruto, indekset e çmimeve dhe tregu i punës 187 Gross domestic product, price indexes and labor market 2.

3. Bilanci i pagesave, rezerva dhe kursi i këmbimit 188 Balance of payments, reserves and exchange rate 3.

4. Bilanci fiskal, stoku i borxhit të brendshëm dhe borxhi i jashtëm 188 Fiscal balance, domestic debt stock and external debt 4.

1. SEKTORI FINANCIAR 189 FINANCIAL SECTOR 1.

1-1 Bilanci sektorial i Bankës së Shqipërisë 189 Sectoral balance sheet of Bank of Albania 1-1

1-2.a Bilanci sektorial i bankave paradepozituese/ Mjetet 190 Sectoral balance sheet of deposit money banks/ Assets 1-2.a

1-2.b Bilanci sektorial i bankave paradepozituese/ Detyrimet 191 Sectoral balance sheet of deposit money banks/ Liabilities 1-2.b

1-3 Agregatët monetarë dhe përbërësit e tyre 192 Monetary aggregates and their components 1-3

1-4 Kundërpartitë e agregatëve monetarë 193 Counterparts of monetary aggregates 1-4

1-5 Llogaritë rrjedhëse dhe depozitat pa afat në lekë sipas sektorit 193 Lek denominated current account and sight deposits by sector 1-5

1-6 Depozitat me afat në lekë sipas sektorit 194 Lek denominated time deposits by sector 1-6

1-7 Llogari rrjedhëse dhe depozita pa afat në valutë sipas sektorit 194Foreign currency denominated current account and sight

deposits by sector 1-7

1-8 Depozitat me afat në valutë sipas sektorit 194 Foreign currency denominated time deposits by sector 1-8

1-9 Kredia sipas aktivitetit ekonomik 195 Loans by economic activity 1-9

1-10 Kredia sipas qëllimit të përdorimit dhe monedhës për bizneset 196 Business loans by purpose and currency 1-10

1-11 Kredia sipas qëllimit të përdorimit dhe monedhës për individët 197 Household loans by purpose and currency 1-11

1-12 Kredia sipas rrethit 198 Loans by district 1-12

2. NORMAT E INTERESIT TË INSTRUMENTEVE TË POLITIKËS MONETARE 198 INTEREST RATES OF MONETARY POLICY INSTRUMENTS 2.

2-1 Normat e interesit të Bankës së Shqipërisë 198 Bank of Albania interest rates 2-1

3. TREGJET FINANCIARE 199 FINANCIAL MARKETS 3.

3-1 Normat e interesit për depozitat e reja sipas monedhës 199 Interest rates on new deposits by currency 3-1

3-2 Normat e interesit për kreditë e reja sipas monedhës 200 Interest rates on new loans by currency 3-2

3-3 Normat e interesit për bonot e thesarit sipas afatit 201 Yields of Treasury bills by maturity breakdown 3-3

4. KURSI I KEMBIMIT 202 EXHANGE RATE 4.

4-1 Kursi i këmbimit të lekut kundrejt monedhave kryesore 202 Exchange rate 4-1

5. STATISTIKAT E SEKTORIT TË JASHTËM 203 EXTERNAL SECTOR STATISTICS 5.

5-1 Bilanci i Pagesave 203 Balance of payments 5-1

5-2 Eksporti i mallrave sipas partnerëve 204 Export by countries 5-2

5-3 Importi i mallrave sipas partnerëve 205 Import by countries 5-3

5-4 Eksporti i mallrave sipas SITC 206 Export by commodity groups 5-4

5-5 Importi i mallrave sipas SITC 206 Import by commodity groups 5-5

5-6 Pozicioni i investimeve ndërkombëtare 207 International investment position 5-6

5-7 Borxhi i jashtëm bruto 207 Gross external debt 5-7

SHTOJCË STATISTIKORE STATISTICAL APPENDIX

Raporti Vjetor2012


6. FINANCAT E QEVERISË 208 GOVERNMENT FINANCE 6.

6-1 Të ardhurat e buxhetit të qeverisë 208 Government budget revenue 6-1

6-2 Shpenzimet e buxhetit të qeverisë 208 Government budget expenditure 6-2

6-3 Financimi i deficitit buxhetor 209 Fiscal deficit and its financing 6-3

6-4 Stoku i borxhit të brendshëm sipas instrumenteve 209 Domestic debt stock by instruments 6-4

7. SEKTORI REAL 210 REAL SECTOR 7.

7-1 Prodhimi i brendshëm bruto sipas aktivitetit ekonomik 210 Gross domestic product by economic activities 7-1

7-2 Prodhimi i brendshëm bruto sipas metodës së shpenzimeve 210 Gross domestic product by expenditure approach 7-2

7-3 Indeksi i çmimeve të prodhimit dhe indeksi i kushtimit në ndërtim 211 Producer price index and construction cost index 7-3

7-4 Indeksi i çmimeve të konsumit 212 Consumer price index 7-4

7-5 Punësimi, papunësia dhe pagat 213 Employment, unemployment and wages 7-5

Raporti Vjetor 2012


TREG

UES

TË

PËRG

JITH

SHËM

MAK

ROEK

ON

OM

IKË

M

AIN

MAC

ROEC

ON

OM

IC IN

DIC

ATO

RS

1. Z

HVI

LLIM

ET M

ON

ETAR

E D

HE

NO

RMAT

E IN

TERE

SIT

NË

MIL

IARD

Ë LE

KË, P

ËRVE

Ç R

ASTE

VE K

UR

SHËN

OH

ET N

DRY

SHE,

FU

ND

PER

IUD

HE

MO

NET

ARY

DEV

ELO

PMEN

TS A

ND

INTE

REST

RAT

ES 1

.IN

BIL

LIO

NS

ALL,

UN

LESS

OTH

ERW

ISE

IND

ICAT

ED, E

ND

OF

PERI

OD

Ag

rega

tët m

onet

arë/

Mon

etar

y ag

greg

ates

Dep

ozita

t1 / D

epos

its1

Kred

ia2

/ C

redi

t2N

orm

at e

inte

resi

t 12m

/ 1

2m in

tere

st ra

tes

(%)

Nor

ma

e m

arrë

vesh

jes

së ri

bler

jeje

s nj

ëjav

ore

4 W

eekl

y re

purc

hase

agr

eem

ent r

ate4

M1

M2

M3

Dep

ozita

3 /

Dep

osits

3 Kr

edi3 /

Loa

ns3

Bono

The

sari/

T. B

ills

12

34

56

78

920

08 2

82.9

5

55.0

8

15.7

6

19.9

3

96.3

6.

9311

.75

8.56

6.25

2009

284

.5

578

.2

871

.5

662

.4

440

.4

6.78

12.4

69.

145.

2520

10 2

75.4

6

04.5

9

80.3

7

85.2

4

83.1

6.

4011

.29

7.09

5.00

2011

276

.9

647

.0

1,0

70.1

8

75.2

5

41.9

5.

8711

.17

6.95

4.75

2012

* 2

81.2

6

69.6

1

,123

.4

930

.7

554

.7

5.38

10.2

86.

374.

00Bu

rimi:

Bank

a e

Shqi

përis

ë.So

urce

: Ban

k of

Alb

ania

.

2. P

ROD

HIM

I I B

REN

DSH

ËM B

RUTO

5, IN

DEK

SET

E Ç

MIM

EVE

DH

E TR

EGU

I PU

NËS

GRO

SS D

OM

ESTI

C P

ROD

UC

T5, P

RIC

E IN

DEX

ES A

ND

LAB

OR

MAR

KET

2.

Rritj

a re

ale

vjet

ore

e PB

B m

e çm

ime

kons

tant

e (%

)/

Annu

al re

al g

row

th o

f GD

P at

con

stan

t pric

es (%

)

Me

çmim

e ko

rren

te, n

ë m

ilion

ë le

kë/

At c

urre

nt p

rices

, in

mill

ion

ALL

Ndr

yshi

met

vje

tore

të In

deks

eve

(%) /

Yea

rly In

dex

chan

ge (%

)Tr

egu

i pun

ës7 /

Lab

or m

arke

t7

Prod

ukti

Bren

dshë

m B

ruto

(P

BB)/

Gro

ss d

omes

tic

prod

uct (

GD

P)

Paga

t e të

pun

ësua

rve,

ne

to /

Com

pens

atio

n of

em

ploy

ees,

net

Të A

rdhu

ra n

ga p

rona

, ne

to/

Prop

erty

inco

me,

ne

t

Të A

rdhu

rat K

ombë

tare

Br

uto/

Gro

ss N

atio

nal

Inco

me

IÇK6

/ C

PI6

(12/

2007

=10

0)IÇ

P /

PPI (

2005

=10

0)N

ivel

i i p

unës

imit/

Em

ploy

men

t rat

e (%

)Sh

kalla

e p

apun

ësis

ë/

Une

mpl

oym

ent r

ate

(%)

21

6

78

920

075.

996

7,67

0.0

13,8

58.3

13,0

05.3

994,

533.

73.

14.

144

.713

.220

087.

51,

089,

293.

121

,282

.7-1

5,90

3.7

1,09

4,67

2.1

2.2

4.4

45.8

12.5

2009

3.3

1,14

8,08

2.1

20,7

49.0

-37,

865.

91,

133,

902.

73.

70.

441

.913

.620

103.

81,

222,

462.

122

,501

.4-3

1,03

0.7

1,23

3,88

8.7

3.4

0.2

42.3

13.6

2011

1.

72.

6

13.3

Burim

i: IN

STAT

.So

urce

: IN

STAT

.

Raporti Vjetor2012


3. B

ILAN

CI I

PAG

ESAV

E, R

EZER

VA D

HE

KURS

I I K

ËMBI

MIT

NË

MIL

ION

Ë EU

RO, P

ËRVE

Ç R

ASTE

VE K

UR

SHËN

OH

ET N

DRY

SHE

BAL

ANC

E O

F PA

YMEN

TS, R

ESER

VES

AND

EXC

HAN

GE

RATE

3.

IN M

ILLI

ON

S EU

R, U

NLE

SS O

THER

WIS

E IN

DIC

ATED

Bi

lanc

i i ll

ogar

isë

korr

ente

/ C

urre

nt a

ccou

nt

In

vest

imet

e H

uaja

D

irekt

e/ F

orei

gn d

irect

in

vest

men

ts

Reze

rvat

val

utor

e (s

tok)

/ Re

serv

es (s

tock

)

Reze

rvat

në

mua

j im

porte

/ Re

serv

es in

m

onth

s of

impo

rt

Kurs

i i k

ëmbi

mit/

Exc

hang

e ra

te

Mes

atar

e e

periu

dhës

/ Pe

riod

aver

age

Nga

të c

ilat:

Bila

nci t

regt

ar/

Of

whi

ch:T

rade

bal

ance

(3+

4)

Nga

të c

ilat:

Rem

itanc

at/

Of

whi

ch: R

emitt

ance

sEk

spor

ti/ E

xpor

tIm

porti

/ Im

port

ALL

/ EU

RAL

L /

USD

12

34

56

78

910

2008

-1,3

81.2

-2,4

31.5

91

7.5

-3,3

48.9

83

3.3

609.

81,

675.

4 4.

012

2.8

83.9

2009

-1,3

29.8

-2,3

03.7

75

0.7

-3,0

54.4

78

1.3

688.

71,

646.

2 4.

213

2.1

95.0

2010

-1,0

18.6

-2,0

82.7

1,

171.

5 -3

,254

.2

689.

8 78

8.5

1,90

4.8

4.8

137.

810

3.9

2011

-1,1

22.1

-2,2

41.6

1,

405.

5 -3

,647

.1

687.

9 71

6.8

1,91

2.5

4.4

140.

310

0.9

2012

139.

010

8.2

Burim

i: Ba

nka

e Sh

qipë

risë.

Sour

ce: B

ank

of A

lban

ia.

4. B

ILAN

CI F

ISKA

L, S

TOKU

I BO

RXH

IT T

Ë BR

END

SHËM

DH

E BO

RXH

I I J

ASH

TËM

NË

MIL

IARD

Ë LE

KË

FISC

AL B

ALAN

CE,

DO

MES

TIC

DEB

T ST

OC

K AN

D E

XTER

NAL

DEB

T 4.

IN B

ILLI

ON

S AL

L

Të

Ard

hura

/ Re

venu

e

Sh

penz

ime/

Ex

pend

iture

D

efic

iti/

Def

icit

St

oku

i bor

xhit

të q

ever

isë

qend

rore

/ C

entra

l gov

ernm

ent

debt

sto

ck

Nga

të c

ilat:

Të a

rdhu

ra ta

timor

e/

Of w

hich

: Tax

rev

enue

Shpe

nzim

e ka

pita

le/

Cap

ital e

xpen

ditu

reFi

nanc

im i

bren

dshë

m/

Dom

estic

fina

ncin

gFi

nanc

im i

jash

tëm

/ Fo

reig

n fin

anci

ngSt

oku

i bor

xhit

të b

rend

shëm

/ D

omes

tic d

ebt s

tock

Stok

u i b

orxh

it të

jash

tëm

/

Exte

rnal

deb

t sto

ck

12

34

56

78

920

0725

1.6

228.

228

5.7

57.0

-34.

128

.85.

336

9.5

147.

520

0829

1.2

264.

435

1.5

93.8

-60.

324

.435

.840

0.5

195.

420

0929

9.0

270.

837

9.9

95.9

-80.

970

.710

.241

5.0

267.

520

1032

4.7

288.

636

2.8

67.5

-38.

027

.810

.240

7.4

308.

020

1133

0.5

303.

937

6.4

70.7

-45.

926

.119

.843

8.6

334.

0

Burim

i: M

inis

tria

e Fi

nanc

ave,

sip

as p

ublik

imev

e "S

tatis

tikat

fisk

ale

të q

ever

isë"

dhe

Tre

gues

it e

Borx

hit".

* Të

dhë

nat p

ër z

hvill

imet

mon

erat

re të

mua

jit d

hjet

or 2

012

janë

par

apra

ke.

1) P

ërfs

hihe

n ve

tëm

llog

aritë

dhe

dep

ozita

t që

janë

pje

së e

par

asë

së g

jerë

.2)

Për

faqë

son

kred

inë

për e

kono

min

ë.3)

Nor

ma

mes

atar

e e

pond

erua

r vje

tore

e d

epoz

itave

dhe

kre

dive

të re

ja 1

2 m

ujor

e në

lekë

për

sis

tem

in b

anka

r. 4)

Të

dhën

at i

refe

rohe

n no

rmës

në

fund

të p

eriu

dhës

.5)

PBB

201

0 jo

për

fund

imta

re.

6) N

drys

him

i i m

uajit

dhj

etor

të v

itit n

me

dhje

torin

e v

itit n

-1.

7) T

ë dh

ënat

sip

as in

form

acio

nit n

ë ta

bela

t vje

tore

“Të

pun

ësua

r gjit

hsej

sip

as s

ekto

rëve

, niv

eli i

pun

ësim

it” d

he “

Shka

lla e

pap

unës

isë”

. Të

dhën

a ad

min

istra

tive.

Sour

ce: M

inis

try o

f Fin

ance

, acc

ordi

ng to

“Fi

scal

Sta

tistic

s of

Gov

ernm

ent”

and

“D

ebt I

ndic

ator

s” p

ublic

atio

ns.

* D

ecem

ber 2

012

data

on

mon

etar

y de

velo

pmen

ts a

re p

relim

inar

y.1)

Dep

osits

incl

uded

in b

road

mon

ey.

2) C

redi

t to

econ

omy.

3) T

he a

nnua

l wei

ghte

d av

erag

e ra

te o

f the

12

mon

ths

new

dep

osits

and

loan

s in

ALL

for t

he b

anki

ng s

yste

m.

4) E

nd o

f per

iod

data

.5)

GD

P 20

10 s

emi f

inal

.6)

Var

iatio

n of

Dec

embe

r ind

ex o

f yea

r n w

ith D

ecem

ber i

ndex

of y

ear n

-1.

7) D

ata

as o

f “To

tal

Raporti Vjetor 2012


1. S

EKTO

RI F

INAN

CIA

R

1-1

BILA

NC

I SEK

TORI

AL I

BAN

KËS

SË S

HQ

IPËR

ISË

Në

mili

onë

lekë

, fun

d pe

riudh

e

FIN

ANC

IAL

SEC

TOR

1.

SEC

TORA

L BA

LAN

CE

SHEE

T O

F BA

NK

OF

ALBA

NIA

1-1

In m

illio

ns A

LL, e

nd o

f per

iod

To

tali

i mje

teve

/ To

tal a

sset

s (2

+3+

4 +

5+8+

12+

13+

14)

Mba

jtjet

e

SDR/

SD

R ho

ldin

gs

Arka

në

valu

të/

Fore

ign

curr

ency

D

epoz

ita/

Dep

osits

Letra

t me

vler

ë të

nd

rysh

me

nga

aksi

onet

/

Secu

ritie

s ot

her t

han

shar

es (6

+7)

Hua

të/

Loan

s (9

+10

+11

)

Der

ivat

et

finan

ciar

e/

Fina

ncia

l de

rivat

ives

Llog

ari t

ë ar

këtu

eshm

e/

Rece

ivab

le

acco

unts

Mje

te

jofin

anci

are/

N

onfin

anci

al

asse

tsJo

rezi

dent

ë/

Non

resi

dent

s

Qev

eria

qe

ndro

re/

Cen

tral

Gov

ernm

ent

Qev

eria

qe

ndro

re/

Cen

tral

Gov

ernm

ent

Korp

orat

a të

tjer

a de

pozi

tues

e/

Oth

er d

epos

itory

co

rpor

atio

ns

Sekt

orë

të tj

erë

rezi

dent

ë/

Oth

er re

side

nt

sect

ors

12

34

56

78

910

1112

1314

2009

/12

359,

552.

47,

546.

170

5.8

54,3

91.6

243,

142.

816

5,85

3.4

77,2

89.4

33,8

85.2

_32

,371

.71,

513.

510

.713

,279

.26,

590.

920

10/1

236

8,03

1.5

8,12

6.9

647.

041

,705

.728

0,30

0.9

215,

901.

864

,399

.214

,302

.2_

12,5

34.8

1,76

7.3

81.4

10,7

48.3

12,1

19.1

2011

/12

384,

581.

38,

226.

559

.840

,286

.028

4,20

9.6

219,

718.

864

,490

.827

,388

.1_

25,4

85.4

1,90

2.8

35.3

11,2

95.9

13,0

80.0

2012

/01

384,

380.

78,

010.

470

.337

,552

.328

5,94

9.5

221,

694.

764

,254

.826

,004

.3_

24,0

81.3

1,92

3.0

22.4

13,2

30.1

13,5

41.5

0238

3,58

9.6

7,75

1.3

59.8

43,2

69.5

280,

854.

121

6,68

0.1

64,1

74.0

24,4

33.2

_22

,514

.31,

918.

917

.813

,521

.513

,682

.403

376,

994.

17,

653.

964

.335

,918

.128

8,16

1.7

224,

103.

264

,058

.421

,256

.5_

19,3

34.2

1,92

2.3

17.2

10,5

58.9

13,3

63.5

0438

3,56

8.3

7,73

7.2

62.1

44,0

99.0

282,

934.

921

7,89

4.7

65,0

40.2

23,5

35.7

_21

,605

.51,

930.

223

.011

,569

.413

,607

.005

386,

335.

48,

553.

249

.341

,695

.829

1,58

3.7

222,

524.

869

,058

.918

,534

.3_

16,5

88.0

1,94

6.2

28.1

12,2

80.0

13,6

11.1

0639

2,02

1.6

8,32

4.9

125.

743

,759

.828

8,34

4.7

218,

414.

969

,929

.825

,703

.8_

23,7

63.0

1,94

0.8

20.6

12,1

25.6

13,6

16.5

0740

2,92

4.8

8,29

8.8

56.4

47,3

05.6

291,

255.

122

1,38

1.9

69,8

73.2

28,9

16.4

_26

,980

.91,

935.

520

.513

,096

.713

,975

.308

407,

390.

27,

994.

848

.540

,768

.030

3,00

9.1

232,

945.

470

,063

.728

,334

.4_

26,4

04.7

1,92

9.7

19.1

12,9

91.1

14,2

25.3

0940

7,90

8.0

7,83

5.6

54.0

45,3

17.6

302,

043.

423

3,13

6.6

68,9

06.8

25,0

28.3

_23

,104

.01,

924.

316

.412

,944

.014

,668

.810

404,

172.

28,

947.

837

.936

,262

.730

5,46

4.7

237,

700.

067

,764

.725

,673

.1_

23,7

55.0

1,91

8.2

13.5

13,3

00.2

14,4

72.3

1139

7,02

0.8

8,91

8.3

40.1

36,4

65.4

299,

785.

923

3,94

4.0

65,8

41.9

23,2

75.5

_21

,362

.61,

912.

913

.913

,831

.414

,690

.312

*39

4,83

3.6

8,78

9.7

67.5

39,4

31.1

294,

007.

222

9,31

3.1

64,6

94.1

23,7

06.8

_21

,800

.21,

906.

514

.214

,129

.214

,688

.0

Det

yrim

et

tota

le/

Tota

l lia

bilit

ies

(2+

3+

4+10

+

14+

15

+16

)

Para

ja n

ë qa

rkul

lim/

Cur

renc

y in

ci

rcul

atio

n

Dep

ozita

të

për

fshi

ra

në p

aran

ë e

gjer

ë/

Dep

osits

in

clud

ed in

br

oad

mon

ey

Dep

ozita

të

papë

rfshi

ra

në p

aran

ë e

gjer

ë/ D

epos

its

excl

uded

from

br

oad

mon

ey

(5+

6+7+

8+9)

Hua

të

/ Lo

ans

(11+

12

+13

)

Llog

ari t

ë pa

gues

hme/

O

ther

ac

coun

ts

paya

ble

Alok

imi i

SD

R/ S

DR

allo

catio

n

Aksi

one

dhe

inst

rum

ente

të

tjer

ë të

ka

pita

lit/

Shar

es a

nd

othe

r equ

ity

Jore

zide

ntët

/ N

onre

side

nts

Qev

eria

qe

ndro

re/

Cen

tral

Gov

ernm

ent

Korp

orat

a të

tjer

a de

pozi

tues

e/

Oth

er

depo

sito

ry

corp

orat

ions

Korp

orat

a të

tjer

a jo

finan

ciar

e/

Oth

er

nonf

inan

cial

co

rpor

atio

ns

Sek

torë

të

tjerë

rezi

dent

ë/

Oth

er re

side

nt

sect

ors

Jore

zide

ntët

/ N

onre

side

nts

Qev

eria

qe

ndro

re/

Cen

tral

Gov

ernm

ent

Korp

orat

a të

tjer

a de

pozi

tues

e/

Oth

er

depo

sito

ry

corp

orat

ions

12

34

56

78

910

1112

1314

1516

2009

/12

359,

552.

421

6,76

7.6

0.6

87,6

60.4

7,98

1.6

10,8

97.5

68,0

71.5

17.0

692.

91,

269.

21,

269.

2_

_6,

903.

56,

954.

139

,997

.020

10/1

236

8,03

1.5

202,

386.

725

6.8

98,8

41.8

8,44

0.3

8,96

6.2

80,8

10.0

14.9

610.

45,

920.

65,

920.

6_

_93

9.4

7,43

9.5

52,2

46.7

2011

/12

384,

581.

320

2,90

6.6

102.

810

8,01

6.5

8,31

8.7

10,4

65.6

88,5

70.2

20.5

641.

54,

852.

04,

852.

0_

_1,

064.

37,

647.

159

,992

.020

12/0

138

4,38

0.7

197,

613.

449

0.8

112,

250.

69,

603.

713

,446

.987

,644

.920

.81,

534.

34,

689.

54,

689.

5_

_99

7.2

7,57

1.6

60,7

67.6

0238

3,58

9.6

196,

427.

353

.411

3,11

5.1

9,59

7.8

11,1

78.2

91,0

32.9

21.1

1,28

5.1

4,49

8.1

4,49

8.1

__

1,00

0.3

7,52

0.7

60,9

74.7

0337

6,99

4.1

195,

450.

516

.011

0,47

4.8

9,57

9.0

12,1

04.9

87,9

19.2

21.9

849.

84,

386.

54,

386.

5_

_2,

538.

67,

552.

356

,575

.404

383,

568.

319

4,74

4.5

596.

011

5,93

2.9

9,57

3.1

14,2

38.2

90,7

72.5

23.9

1,32

5.3

4,42

2.3

4,42

2.3

__

1,89

3.8

7,63

4.5

58,3

44.2

0538

6,33

5.4

194,

689.

628

1.5

115,

369.

610

,132

.512

,089

.992

,506

.324

.761

6.2

4,50

4.6

4,50

4.6

__

1,47

9.2

7,85

8.9

62,1

52.0

0639

2,02

1.6

195,

731.

892

.312

3,66

6.9

10,1

23.9

12,6

07.7

100,

288.

027

.861

9.6

4,37

0.1

4,37

0.1

__

1,07

6.0

7,71

0.1

59,3

74.5

0740

2,92

4.8

196,

989.

41,

018.

612

8,32

4.8

10,1

10.8

14,6

21.1

102,

260.

227

.91,

304.

84,

283.

74,

283.

7_

_1,

751.

27,

842.

662

,714

.508

407,

390.

219

7,46

9.5

1,40

9.9

132,

727.

410

,066

.517

,328

.810

4,40

2.7

31.2

898.

24,

062.

74,

062.

7_

_1,

475.

27,

774.

962

,470

.609

407,

908.

019

5,66

7.7

424.

013

4,43

4.5

10,0

56.5

18,2

32.6

105,

249.

132

.686

3.8

3,93

9.4

3,93

9.4

__

1,22

3.8

7,74

9.8

64,4

68.9

1040

4,17

2.2

193,

494.

61,

287.

313

3,75

6.9

10,0

54.3

19,4

28.0

103,

037.

534

.11,

203.

13,

917.

73,

917.

7_

_1,

395.

67,

691.

462

,628

.911

397,

020.

819

4,85

5.6

1,45

1.7

124,

545.

110

,054

.716

,111

.297

,532

.735

.281

1.3

3,90

9.2

3,90

9.2

__

1,91

1.0

7,66

8.5

62,6

79.8

1239

4,83

3.6

200,

898.

718

7.3

120,

691.

010

,042

.912

,887

.197

,054

.737

.266

9.2

3,87

0.7

3,87

0.7

__

1,81

2.6

7,55

7.9

59,8

15.5

Burim

i: Ba

nka

e Sh

qipë

risë

* T

ë dh

ënat

e m

uajit

dhj

etor

201

2 ja

në p

arap

rake

. So

urce

: Ban

k of

Alb

ania

.*

Dec

embe

r 201

2 da

ta a

re p

relim

inar

y.

Raporti Vjetor2012


1-2.

A BI

LAN

CI S

EKTO

RIAL

I BA

NKA

VE P

ARAD

EPO

ZITU

ESE/

MJE

TET

NË

MIL

ION

Ë LE

KË, F

UN

D P

ERIU

DH

ESE

CTO

RAL

BALA

NC

E SH

EET

OF

DEP

OSI

T M

ON

EY B

ANKS

/ AS

SETS

1-2

.AIN

MIL

LIO

NS

ALL,

EN

D O

F PE

RIO

D

To

tali

i mje

teve

/ To

tal a

sset

s (2

+3+

4+

8+ 1

1+21

+

24+

25)

Arka

në

lekë

/ N

atio

nal c

urre

ncy

Arka

në

valu

të/

Fore

ign

curr

ency

D

epoz

ita/

Dep

osits

(5

+6+

7)

Let

ra m

e vl

erë

të n

drys

hme

nga

aksi

onet

/ Se

curit

ies

othe

rs

than

sha

res

(9+

10)

Jore

zide

ntët

/ N

onre

side

nts

Bank

a qe

ndro

re/

Cen

tral B

ank

Bank

at p

arad

epoz

itues

e/

Dep

osit

mon

ey b

anks

J

orez

iden

tët/

N

onre

side

nts

Qev

eria

qen

dror

e/

Cen

tral G

over

nmen

t

12

34

56

78

910

2009

/12

898,

790.

57,

707.

712

,931

.011

9,11

6.3

43,3

35.1

68,0

07.2

7,77

4.0

279,

459.

014

,179

.626

5,27

9.4

2010

/12

1,01

2,06

9.6

7,29

7.8

11,3

43.3

155,

910.

265

,042

.680

,939

.89,

927.

831

3,09

4.4

25,1

29.5

287,

964.

920

11/1

21,

152,

773.

67,

961.

611

,365

.718

4,30

2.3

88,4

70.2

89,1

22.7

6,70

9.5

342,

609.

434

,075

.630

8,53

3.8

2012

/01

1,14

7,92

1.6

9,38

3.1

10,5

51.6

174,

055.

881

,100

.388

,256

.64,

698.

934

6,24

5.1

35,0

86.3

311,

158.

802

1,15

6,11

0.9

9,05

3.1

10,1

56.9

183,

660.

286

,954

.891

,646

.15,

059.

234

6,36

4.4

34,4

69.2

311,

895.

203

1,17

8,60

3.5

9,80

1.3

10,3

22.9

187,

997.

690

,732

.988

,952

.18,

312.

635

5,44

4.1

42,0

68.0

313,

376.

104

1,18

4,69

1.2

8,59

7.4

11,5

87.9

194,

821.

294

,996

.990

,888

.08,

936.

335

0,12

7.1

41,7

69.7

308,

357.

305

1,19

1,05

2.7

8,39

7.1

10,7

47.6

205,

213.

310

0,74

5.7

94,2

77.5

10,1

90.1

343,

539.

242

,351

.530

1,18

7.7

061,

201,

385.

78,

199.

010

,615

.621

6,75

2.3

109,

734.

910

0,26

9.3

6,74

8.1

340,

695.

140

,969

.729

9,72

5.4

071,

209,

057.

38,

672.

111

,775

.622

2,93

5.8

113,

556.

510

2,38

0.5

6,99

8.8

341,

470.

943

,724

.029

7,74

6.9

081,

230,

938.

78,

502.

212

,932

.024

2,35

8.2

132,

443.

610

4,44

3.6

5,47

1.1

341,

223.

645

,857

.529

5,36

6.1

091,

236,

615.

37,

911.

711

,509

.624

5,35

5.0

134,

215.

410

5,12

9.4

6,01

0.3

340,

745.

646

,242

.729

4,50

2.8

101,

236,

539.

07,

966.

811

,440

.324

3,99

5.9

133,

163.

410

3,60

5.4

7,22

7.1

343,

731.

245

,782

.529

7,94

8.7

111,

239,

761.

98,

874.

611

,008

.924

1,20

2.6

135,

415.

299

,040

.46,

747.

034

5,86

7.0

47,5

11.9

298,

355.

112

1,23

5,86

6.3

8,17

7.0

10,9

28.2

225,

802.

812

2,16

9.4

97,3

04.4

6,32

9.0

355,

507.

851

,037

.830

4,47

0.0

Hua

të/

Loan

s (1

2+13

+

14+

15+

16

+17

+

18+

19 +

20)

Ak

sion

e dh

e in

stru

men

te

të tj

erë

të

kapi

talit

/

Shar

es a

nd

othe

r equ

ity

(22+

23)

Der

ivat

et

finan

ciar

e/

Fina

ncia

l de

rivat

ives

Llog

ari t

ë Ar

këtu

eshm

e/

Oth

er

acco

unts

re

ceiv

able

Mje

te

jofin

anci

are/

N

onfin

anci

al

asse

ts

Jore

zide

ntët

/ N

onre

side

nts

Bank

a qe

ndro

re/

Cen

tral

Bank

Bank

at

para

depo

z-itu

ese/

Dep

osit

mon

ey b

anks

Korp

orat

a të

tje

ra fi

nan-

ciar

e/ O

ther

fin

anci

al

corp

orat

ions

Qev

eria

qen

-dr

ore/

Cen

tral

Gov

ernm

ent

Qev

eria

lo

kale

/ L

ocal

go

vern

men

t

Korp

orat

a jo

finan

ciar

e pu

blik

e /P

ublic

no

nfin

anci

al

corp

orat

ions

Korp

orat

a të

tje

ra jo

finan

-ci

are/

Oth

er

nonf

inan

cial

co

rpor

atio

ns

Sek

torë

të

tjerë

rezi

dent

ë/

Oth

er re

side

nt

sect

ors

Jore

zide

ntët

/ N

onre

side

nts

Rezi

dent

ë/

Resi

dent

s

1112

1314

1516

1718

1920

2122

2324

2526

2009

/12

456,

905.

614

,325

.7_

220.

06,

032.

37,

775.

9_

12,0

56.3

275,

479.

814

1,01

5.7

2,22

2.2

1,91

4.9

307.

3_

5,82

9.5

14,6

19.3

2010

/12

501,

556.

920

,228

.0_

966.

88,

704.

53,

475.

185

.09,

373.

831

5,87

9.1

142,

844.

62,

502.

22,

200.

330

1.9

_5,

498.

514

,866

.420

11/1

257

9,93

4.2

41,7

96.5

_1,

260.

49,

841.

91,

400.

314

7.2

18,6

78.4

364,

374.

014

2,43

5.5

2,52

5.1

2,22

3.2

301.

9_

6,91

5.4

17,1

59.8

2012

/01

579,

306.

841

,862

.5_

2,22

8.2

9,99

5.2

1,40

4.1

144.

618

,604

.736

2,67

3.9

142,

393.

64,

298.

83,

996.

930

1.9

_6,

935.

817

,144

.702

578,

355.

437

,450

.7_

3,38

1.4

10,1

17.0

1,40

1.7

144.

618

,703

.836

4,17

3.6

142,

982.

74,

530.

44,

228.

530

1.9

_6,

860.

917

,129

.603

585,

754.

235

,817

.9_

4,94

1.5

10,6

21.4

1,40

7.5

147.

718

,723

.937

0,78

7.4

143,

307.

04,

560.

24,

258.

330

1.9

_7,

120.

817

,602

.504

582,

924.

933

,886

.0_

4,25

1.3

10,4

85.9

1,41

0.6

143.

318

,717

.337

1,21

9.3

142,

811.

111

,546

.34,

349.

57,

196.

8_

7,15

8.3

17,9

28.3

0558

5,60

6.9

33,6

24.9

_3,

822.

310

,480

.71,

391.

914

3.3

20,6

39.7

373,

210.

114

2,29

4.1

11,5

19.5

4,28

7.1

7,23

2.4

_7,

826.

618

,202

.606

587,

337.

435

,669

.2_

4,12

1.2

10,3

44.4

1,38

5.8

143.

320

,181

.137

3,73

4.4

141,

758.

111

,379

.84,

112.

67,

267.

2_

6,64

6.2

19,7

60.5

0758

6,56

3.2

35,9

67.7

_3,

096.

610

,624

.61,

378.

513

9.1

20,7

04.9

372,

690.

814

1,96

0.9

11,3

67.1

4,06

2.5

7,30

4.6

_6,

489.

919

,782

.908

587,

600.

736

,879

.6_

3,84

7.2

10,3

46.9

1,38

3.3

139.

120

,826

.037

2,44

9.7

141,

729.

011

,609

.94,

260.

97,

348.

9_

6,38

3.0

20,3

29.1

0959

2,31

6.0

35,5

98.9

_4,

626.

910

,248

.61,

404.

615

7.1

21,0

61.7

376,

254.

214

2,96

4.0

11,7

06.3

4,31

2.9

7,39

3.5

_6,

123.

220

,948

.010

592,

795.

343

,135

.6_

2,55

9.2

10,1

40.0

1,40

2.5

159.

723

,139

.336

9,54

6.9

142,

712.

27,

956.

14,

198.

63,

757.

5_

6,22

5.8

22,4

27.5

1159

6,68

6.8

44,2

59.1

_3,

100.

210

,134

.71,

399.

215

9.4

24,5

66.3

369,

834.

714

3,23

3.2

6,03

0.5

4,05

0.1

1,98

0.5

_6,

261.

623

,829

.912

598,

545.

945

,050

.3_

3,85

6.4

10,1

62.9

1,39

7.5

193.

923

,780

.637

0,99

3.0

143,

111.

24,

327.

94,

026.

030

1.9

_6,

335.

326

,241

.3Bu

rimi:

Bank

a e

Shqi

përis

ë.So

urce

: Ban

k of

Alb

ania

.

Raporti Vjetor 2012


1-2.

B BI

LAN

CI S

EKTO

RIAL

I BA

NKA

VE P

ARAD

EPO

ZITU

ESE/

DET

YRIM

ET

Në

mili

onë

lekë

, fun

d pe

riudh

eSE

CTO

RAL

BALA

NC

E SH

EET

OF

DEP

OSI

T M

ON

EY B

ANKS

/ LI

ABIL

ITIE

S 1-

2.B

In m

illio

ns A

LL, e

nd o

f per

iod

Det

yrim

et

tota

le /

Tot

al

liabi

litie

s (2

+8+

17

+18

+

26+

27)

Dep

ozita

të

përfs

hira

në

para

në e

gj

erë/

Dep

osits

in

clud

ed in

br

oad

mon

ey

(3+

4+ 5

+6

+7)

Dep

ozita

të

papë

rfshi

ra n

ë pa

ranë

e g

jerë

/ D

epos

its n

ot

incl

uded

in b

road

m

oney

(9+

10+

11

+12

+ 1

3+14

+

15+

16)

Korp

orat

a të

tjer

a fin

anci

are/

O

ther

fin

anci

al

corp

orat

ions

Qev

eria

lo

kale

/ Lo

cal

Gov

ern-

men

ts

Korp

orat

a jo

finan

ciar

e pu

blik

e /

Publ

ic

nonf

inan

cial

co

rpor

atio

ns

Korp

orat

a të

tjer

a jo

finan

ciar

e/

Oth

er

nonf

inan

cial

co

rpor

atio

ns

Sekt

orë

të tj

erë

rezi

dent

ë/

Oth

er re

side

nt

sect

ors

Jore

zide

ntët

/ N

onre

side

nts

Bank

a qe

ndro

re/

Cen

tral

Bank

Korp

orat

a të

tjer

a de

pozi

tues

e/

Oth

er

depo

sito

ry

corp

orat

ions

Qev

eria

qe

ndro

re/

Cen

tral

Gov

ernm

ent

Korp

orat

a të

tjer

a fin

anci

are/

O

ther

fin

anci

al

corp

orat

ions

Korp

orat

a jo

finan

ciar

e pu

blik

e /

Publ

ic

nonf

inan

cial

co

rpor

atio

ns

Korp

orat

a të

tjer

a jo

finan

ciar

e/

Oth

er

nonf

inan

cial

co

rpor

atio

ns

Sekt

orë

të tj

erë

rezi

dent

ë/

Oth

er

resi

dent

se

ctor

s

12

34

56

78

910

1112

1314

1516

2009

/12

898,

790.

566

0,88

5.7

5,13

3.6

799.

417

,945

.070

,360

.556

6,64

7.2

36,9

49.0

15,5

09.2

113.

41,

805.

22,

294.

30.

423

4.3

5,46

6.5

11,5

25.7

2010

/12

1,01

2,06

9.6

783,

208.

88,

637.

21,

496.

118

,760

.488

,204

.666

6,11

0.6

44,3

02.9

14,0

03.0

475.

04,

473.

94,

638.

161

.225

8.0

6,75

4.3

13,6

39.6

2011

/12

1,15

2,77

3.6

873,

228.

07,

875.

21,

547.

515

,154

.686

,392

.376

2,25

8.4

57,2

82.9

22,1

00.6

894.

95,

817.

23,

045.

859

.820

1.8

8,42

4.5

16,7

38.2

2012

/01

1,14

7,92

1.6

870,

619.

67,

465.

41,

587.

516

,144

.777

,775

.876

7,64

6.2

54,6

12.3

21,2

62.8

856.

13,

692.

23,

976.

760

.120

5.9

7,30

2.5

17,2

56.0

021,

156,

110.

987

7,84

0.2

8,21

1.2

1,40

8.4

15,0

87.2

76,2

61.9

776,

871.

455

,737

.420

,630

.699

8.2

6,13

7.5

3,70

0.9

60.5

221.

56,

929.

417

,058

.703

1,17

8,60

3.5

882,

710.

68,

568.

51,

715.

816

,066

.874

,154

.878

2,20

4.7

69,7

49.3

26,6

25.2

2,35

6.3

9,38

1.0

4,34

9.7

63.6

207.

68,

661.

518

,104

.504

1,18

4,69

1.2

888,

763.

19,

935.

81,

749.

115

,484

.575

,275

.178

6,31

8.7

66,3

33.3

24,0

66.1

516.

18,

971.

74,

427.

263

.919

1.0

8,83

6.1

19,2

61.3

051,

191,

052.

789

6,39

7.7

8,66

3.9

1,60

7.2

18,7

35.5

74,8

31.2

792,

559.

967

,888

.024

,368

.01,

930.

79,

211.

26,

137.

364

.318

7.0

7,69

6.4

18,2

93.2

061,

201,

385.

790

3,04

2.4

9,54

0.8

1,67

5.4

14,9

97.4

77,2

33.0

799,

595.

864

,448

.524

,081

.658

.57,

039.

56,

777.

263

.616

0.5

8,11

4.3

18,1

53.3

071,

209,

057.

390

9,89

0.5

8,74

4.6

1,78

1.0

15,7

21.1

79,7

82.6

803,

861.

361

,857

.023

,044

.050

1.6

5,44

0.7

6,05

7.6

64.0

225.

08,

233.

418

,290

.808

1,23

0,93

8.7

926,

616.

88,

975.

51,

638.

315

,649

.585

,429

.981

4,92

3.6

62,3

46.3

22,9

03.8

334.

44,

484.

95,

814.

864

.315

7.5

8,19

3.5

20,3

93.1

091,

236,

615.

392

7,95

1.8

8,60

5.3

1,85

8.7

15,1

03.2

85,0

68.2

817,

316.

562

,791

.919

,488

.016

6.4

5,94

6.9

5,52

6.1

63.6

174.

49,

911.

621

,515

.010

1,23

6,53

9.0

929,

533.

98,

192.

41,

561.

915

,733

.088

,476

.781

5,56

9.9

59,3

33.0

20,6

17.0

718.

04,

851.

65,

565.

864

.022

9.4

5,58

0.9

21,7

06.5

111,

239,

761.

992

6,73

3.2

8,52

5.7

1,41

6.3

14,6

21.7

83,6

65.3

818,

504.

362

,808

.221

,104

.21,

776.

06,

160.

75,

232.

881

.116

9.6

5,74

3.6

22,5

40.3

121,

235,

866.

392

8,45

9.6

10,1

68.9

1,12

3.6

12,8

94.6

82,5

38.2

821,

734.

459

,626

.720

,358

.230

8.2

6,70

2.6

4,23

6.0

63.6

146.

95,

601.

522

,209

.8

Letra

t me

vler

ë pë

rveç

ak

sion

eve/

Se

curit

ies

othe

r th

an s

hare

s

Hua

të/

Loan

s (1

9+20

+21

+22

+

23+

24+

25)

Llo

gari

të

pagu

eshm

e/

Oth

er a

ccou

nts

paya

ble

Aksi

one

dhe

inst

rum

ente

të tj

erë

të k

apita

lit/

Shar

es

and

othe

r equ

ityJo

rezi

dent

ët/

Non

resi

dent

s

Bank

a qe

ndro

re/

Cen

tral B

ank

Korp

orat

a të

tjer

a de

pozi

tues

e/ O

ther

de

posi

tory

cor

pora

tions

Qev

eria

qe

ndro

re/

Cen

tral

Gov

ernm

ent

Korp

orat

a të

tjer

a fin

anci

are/

Oth

er

finan

cial

cor

pora

tions

Korp

orat

a të

tjer

a jo

finan

ciar

e/ O

ther

no

nfin

anci

al c

orpo

ratio

ns

Sek

torë

të tj

erë

rezi

dent

ë/ O

ther

re

side

nt s

ecto

rs

Der

ivat

et fi

nanc

iare

/ Fi

nanc

ial d

eriv

ativ

es

1718

1920

2122

2324

2526

2728

2009

/12

_83

,987

.542

,785

.132

,377

.08,

606.

321

8.1

1.0

1.0

__

27,6

54.3

89,3

14.0

2010

/12

_49

,254

.228

,680

.512

,536

.97,

761.

727

4.0

1.0

1.0

__

37,7

01.7

97,6

02.0

2011

/12

_59

,492

.027

,467

.925

,488

.85,

314.

243

2.9

2.6

_78

5.6

_62

,929

.699

,841

.120

12/0

1_

59,8

97.0

27,8

47.3

24,0

84.6

6,70

9.2

433.

12.

6_

820.

2_

62,5

98.8

100,

194.

002

_56

,484

.226

,838

.922

,517

.25,

795.

250

6.2

2.5

_82

4.2

_63

,794

.710

2,25

4.4

03*

_54

,098

.026

,703

.619

,339

.16,

734.

548

5.4

2.4

_83

3.0

155.

268

,849

.110

3,04

1.2

04_

56,0

81.6

25,1

28.9

21,6

08.0

7,97

3.6

527.

52.

3_

841.

321

1.5

69,1

88.7

104,

113.

005

_51

,215

.824

,983

.516

,589

.98,

257.

852

3.0

2.3

_85

9.3

132.

870

,759

.810

4,65

8.7

06_

57,2

20.4

24,5

41.8

23,7

68.5

7,30

4.7

499.

12.

1_

1,10

4.3

220.

873

,011

.310

3,44

2.4

07_

59,8

64.8

23,1

14.7

26,9

84.1

8,08

4.7

563.

32.

0_

1,11

6.0

173.

473

,583

.310

3,68

8.3

08_

59,6

48.5

23,2

72.1

26,4

07.6

8,27

8.2

567.

31.

9_

1,12

1.4

203.

777

,221

.610

4,90

1.8

09_

57,8

97.7

24,9

17.5

23,1

11.7

8,18

8.4

560.

05.

4_

1,11

4.7

388.

781

,792

.610

5,79

2.5

10_

58,2

07.0

24,2

65.3

23,7

57.6

8,43

4.8

626.

02.

6_

1,12

0.8

267.

082

,628

.410

6,56

9.7

11_

54,8

13.2

24,3

28.3

21,3

64.9

7,17

4.9

680.

81.

7_

1,26

2.7

354.

187

,282

.510

7,77

0.7

12_

54,0

01.4

23,3

20.2

21,8

02.6

6,97

2.9

659.

813

.3_

1,23

2.6

333.

785

,228

.810

8,21

6.0

Bur

imi:

Bank

a e

Shqi

përis

ë

*N

ë të

dhë

nat e

kre

disë

për

mua

jin m

ars

2012

ësh

të b

ërë

rikla

sifik

im i

kred

isë

nga

kred

i për

jore

zide

ntët

në

kred

i për

kor

porta

ta të

tjer

a jo

finan

ciar

e.

Sour

ce: B

ank

of A

lban

ia.

*In

the

data

of l

oans

for M

arch

201

2 ha

s be

en a

recl

assi

ficat

ion

from

loan

s gi

ven

to n

onre

side

nts

to lo

ans

give

n to

oth

er n

onfin

anci

al c

orpo

ratio

ns.

Raporti Vjetor2012


1-3 AGREGATËT MONETARË DHE PËRBËRËSIT E TYRE MONETARY AGGREGATES AND THEIR COMPONENTS 1-3

M3 (2+7)

M2 (3+6)

Depozitat në

valutë/ Deposits in foreign currency

M1 (4+5)

Depozitat me afat në lekë/

Time deposits in national currency

Paraja jashtë korporatave depozituese/ Currency

outside depository corporations

Llogari rrjedhëse dhe depozitat pa afat në lekë/ Current

accounts and non-term deposits in national currency

1 2 3 4 5 6 7 Gjendja në fund të periudhës (në milionë lekë)/ Stock at end of period (in millions ALL)2009/12 871,469.5 578,181.5 284,505.5 209,043.7 75,461.8 293,675.9 293,288.02010/12 980,283.9 604,517.3 275,427.3 195,059.0 80,368.4 329,090.0 375,766.62011/12 1,070,149.6 647,003.3 276,898.1 194,923.2 81,974.9 370,105.2 423,146.22012/01 1,061,214.5 641,761.1 265,229.6 188,208.6 77,020.9 376,531.6 419,453.4

02 1,067,141.6 644,320.9 265,885.8 187,352.5 78,533.3 378,435.1 422,820.703 1,070,278.4 645,659.6 264,654.4 185,626.0 79,028.4 381,005.2 424,618.804 1,077,408.8 650,766.0 267,040.9 186,123.9 80,917.0 383,725.1 426,642.805 1,084,874.3 656,295.1 268,034.5 186,269.3 81,765.3 388,260.6 428,579.106 1,092,617.4 657,620.7 269,403.5 187,507.0 81,896.5 388,217.2 434,996.707 1,101,176.4 657,731.2 270,578.5 188,291.5 82,287.0 387,152.7 443,445.208 1,118,943.9 656,627.0 272,316.4 188,941.4 83,374.9 384,310.7 462,316.909 1,118,144.9 652,703.2 272,566.4 187,726.4 84,840.0 380,136.8 465,441.610 1,118,362.0 652,754.9 268,618.1 185,498.2 83,119.9 384,136.8 465,607.111 1,116,179.0 655,677.7 267,390.8 185,951.4 81,439.5 388,286.9 460,501.312* 1,123,381.6 669,550.1 281,233.5 192,692.0 88,541.5 388,316.6 453,831.5

Ndryshimi vjetor në përqindje/ Annual percentage changes 2009/12 6.8 4.2 0.6 6.8 -13.3 7.9 12.52010/12 12.5 4.6 -3.2 -6.7 6.5 12.1 28.12011/12 9.2 7.0 0.5 -0.1 2.0 12.5 12.62012/01 8.1 6.7 0.7 0.9 0.2 11.4 10.4

02 9.1 6.6 1.4 0.8 2.7 10.6 13.203 8.8 6.0 0.3 0.0 1.0 10.3 13.504 8.3 5.7 0.6 -0.9 4.3 9.5 12.605 8.7 6.0 1.2 -0.9 6.3 9.6 13.006 8.3 5.2 0.6 -0.9 4.4 8.7 13.307 8.4 5.1 0.4 -1.0 3.7 8.7 13.708 8.1 5.0 0.2 -0.3 1.4 8.6 13.009 6.8 3.5 1.4 -0.6 6.1 5.1 11.810 6.2 3.4 0.5 -0.6 3.1 5.5 10.311 5.6 2.9 -0.6 -0.7 -0.5 5.5 9.612* 5.0 3.5 1.6 -1.1 8.0 4.9 7.3

Burimi :Banka e Shqipërisë.* Të dhënat e muajit dhjetor 2012 janë paraprake.

Source: Bank of Albania.* December 2012 data are preliminary.

Raporti Vjetor 2012


1-4 KUNDËRPARTITË E AGREGATËVE MONETARË COUNTERPARTS OF MONETARY AGGREGATES 1-4

Mjetet valutore neto/ Net

Foreign Assets Mjetet e brendshme/ Domestic

assets (3+4) Të tjera neto/

Other items net Pretendimet ndaj qeverisë qendrore neto/ Net claims on Central Government

Pretendime ndaj sektorëve të tjerë*/ Claims on other sectors*

1 2 3 4 5 Gjendja në fund të periudhës (milionë lekë)/ Stock at end of period (in millions ALL) 2009/12 244,442.7 781,942.8 341,292.4 440,650.4 3,516.52010/12 339,409.2 826,848.0 343,395.1 483,453.0 10,282.62011/12 387,271.2 903,860.2 361,663.0 542,197.2 29,672.22012/01 381,565.0 901,216.0 360,663.6 540,552.4 28,893.6

02 383,831.3 906,383.8 363,526.3 542,857.5 28,777.603 386,872.5 908,432.4 358,081.5 550,351.0 31,022.404 395,637.2 911,989.8 354,644.3 557,345.5 32,481.105 403,332.5 912,995.2 352,204.4 560,790.9 32,390.806 411,047.0 910,833.8 350,550.6 560,283.2 33,748.107 427,814.3 908,249.9 347,978.2 560,271.7 34,450.208 454,340.2 903,030.5 343,347.9 559,682.6 35,493.809 458,953.0 905,287.2 340,412.1 564,875.2 37,508.010 459,862.3 898,759.2 342,510.5 556,248.8 36,587.711 458,069.6 900,481.4 343,786.3 556,695.1 36,426.212** 451,148.0 909,350.0 354,029.1 555,321.0 34,426.5

Ndryshimi vjetor në përqindje/ Annual percentage changes

Mjetet valutore neto/ Net foreign assets

Mjetet e brendshme/ Domestic assets (3+4) Pretendimet ndaj qeverisë qendrore neto/

Net claims on Central Government Pretendime ndaj sektorëve të tjerë*/ Claims on other

sectors*

1 2 3 42009/12 18.3 8.8 6.0 11.12010/12 38.9 5.7 0.6 9.72011/12 14.1 9.3 5.3 12.22012/01 14.1 8.8 4.8 11.7

02 19.8 7.7 3.3 11.003 22.4 6.9 1.3 10.904 22.8 6.2 -1.1 11.405 23.0 5.6 -1.8 10.806 24.5 4.4 -3.0 9.707 29.3 3.1 -4.4 8.408 27.3 2.3 -5.7 7.909 23.0 2.0 -5.2 6.910 21.3 1.1 -4.3 4.711 21.1 0.7 -4.8 4.412** 16.5 0.6 -2.1 2.4

Burimi: Banka e Shqipërisë * Përfshin kredinë për ekonominë dhe pretendime të tjera ndaj sektorëve mbajtës së parasë së gjerë. ** Të dhënat e muajit dhjetor 2012 janë paraprake.

Source: Bank of Albania. * Include credit to economy and other claims on broad money holding sectors.

** December 2012 data are preliminary.

1-5 LLOGARITË RRJEDHËSE DHE DEPOZITAT PA AFAT NË LEKË SIPAS SEKTORIT*Në milionë lekë, fund periudhe

LEK DENOMINATED CURRENT ACCOUNT AND SIGHT DEPOSITS BY SECTOR* 1-5

In millions ALL, end of period Llogari rrjedhëse dhe

depozita pa afat/ Current account and sight

deposits (3+4+ 5+6 +7)

Qeveria lokale/ Local government

Korporatat jofinanciare publike/ Public nonfinancial corporations

Korporata të tjera financiare/Other financial corporations

Korporata të tjera jofinanciare/ Other nonfinancial corporations

Sektorë të tjerë rezidentë/ Other resident sectors

1 2 3 4 5 62009/12 75,461.8 478.1 7,795.6 675.3 20,879.3 45,633.52010/12 80,368.4 948.1 7,134.0 920.6 22,505.0 48,860.82011/12 81,974.9 1,157.4 7,303.5 532.5 20,681.5 52,300.12012/01 77,020.9 1,347.8 7,232.6 384.6 19,122.8 48,933.1

02 78,533.3 1,207.9 7,265.9 407.2 19,710.7 49,941.703 79,028.4 1,432.5 7,689.7 529.9 19,130.9 50,245.404 80,917.0 1,540.1 7,879.8 751.2 20,534.0 50,211.905 81,765.3 1,451.5 10,544.3 625.6 18,898.3 50,245.506 81,896.5 1,565.7 7,595.8 526.1 19,500.6 52,708.407 82,287.0 1,635.6 8,053.4 662.2 19,647.7 52,288.108 83,374.9 1,430.9 8,006.9 709.5 21,428.2 51,799.409 84,840.0 1,608.5 7,473.1 563.2 22,001.6 53,193.710 83,119.9 1,439.9 7,648.1 1,778.7 22,115.1 50,138.211 81,439.5 1,377.6 7,126.2 532.1 21,478.4 50,925.112** 88,541.5 1,059.7 7,168.0 1,789.2 24,716.6 53,807.9

Burimi: Banka e Shqipërisë * Përfshihen vetëm llogaritë dhe depozitat që janë pjesë e parasë së gjerë. ** Të dhënat e muajit dhjetor 2012 janë paraprake.

Source: Bank of Albania.* Deposits included in broad money.


Raporti Vjetor2012


1-6 DEPOZITAT ME AFAT NË LEKË SIPAS SEKTORIT* Në milionë lekë, fund periudhe

LEK DENOMINATED TIME DEPOSITS BY SECTOR * 1-6In millions ALL, end of period

Depozitat me

afat/ Time deposits (9+10+11+12+13)


Korporatat jofinanciare publike/ Public

nonfinancial corporations

Korporata të tjera financiare/ Other

financial corporations

Korporata të tjera jofinanciare/ Other



1 2 3 4 5 62009/12 293,675.9 8.4 3,378.4 786.6 9,898.3 279,604.32010/12 329,090.0 55.1 3,054.3 1,773.4 8,316.8 315,890.52011/12 370,105.2 109.6 2,608.9 1,423.5 11,292.5 354,670.82012/01 376,531.6 29.1 3,584.2 2,027.0 10,376.9 360,514.3

02 378,435.1 30.8 2,477.3 2,277.2 10,241.1 363,408.803 381,005.2 31.5 2,673.1 2,560.8 9,649.5 366,090.304 383,725.1 31.8 1,877.6 4,366.2 8,739.0 368,710.505 388,260.6 31.9 2,431.2 2,877.9 10,589.7 372,329.906 388,217.2 32.9 1,759.8 3,607.3 10,577.2 372,240.007 387,152.7 33.3 2,073.7 3,571.3 10,159.9 371,314.508 384,310.7 33.2 2,002.2 4,018.5 10,423.9 367,832.909 380,136.8 33.7 1,799.3 3,073.8 9,259.2 365,970.810 384,136.8 18.7 2,098.1 1,919.2 10,201.3 369,899.511 388,286.9 18.7 1,410.0 3,727.5 10,750.4 372,380.312** 388,316.6 19.4 1,715.4 2,224.4 10,954.1 373,403.4




1-7 LLOGARI RRJEDHËSE DHE DEPOZITA PA AFAT NË VALUTË SIPAS SEKTORIT*Në milionë lekë, fund periudhe

FOREIGN CURRENCY DENOMINATED CURRENT ACCOUNT AND SIGHT DEPOSITS BY SECTOR* 1-7

In millions ALL, end of period

Llogari rrjedhëse dhe depozita pa afat/ Current

account and sight deposits (3+4+5+6+7)









2 3 4 5 6 72009/12 75,422.6 153.7 2,771.9 426.8 25,627.3 46,443.02010/12 87,471.8 256.0 4,102.0 971.9 29,547.6 52,594.22011/12 86,753.0 263.1 2,091.5 971.8 28,217.3 55,209.42012/01 84,358.6 193.8 2,439.7 362.7 27,594.2 53,768.102 82,462.9 154.4 2,405.6 227.0 25,347.8 54,328.103 83,612.2 248.9 2,719.8 303.2 25,855.3 54,485.004 83,660.7 174.2 2,704.6 362.3 26,885.8 53,533.805 83,863.2 120.9 2,594.9 395.8 27,074.3 53,677.306 86,883.7 73.9 2,443.1 315.8 28,851.6 55,199.407 89,290.2 109.3 2,743.6 345.1 29,725.0 56,367.308 92,115.2 171.3 2,914.6 408.2 30,214.2 58,406.909 88,991.8 213.7 2,832.9 221.0 28,954.6 56,769.710 88,644.7 100.4 2,884.7 474.9 31,355.3 53,829.511 91,098.3 17.0 3,502.9 270.3 31,697.5 55,610.712** 89,206.6 44.5 2,137.6 253.4 29,224.4 57,546.6 Burimi: Banka e Shqipërisë * Përfshihen vetëm llogaritë dhe depozitat që janë pjesë e parasë së gjerë. ** Të dhënat e muajit dhjetor 2012 janë paraprake.



1-8 DEPOZITAT ME AFAT NË VALUTË SIPAS SEKTORIT*NË MILIONË LEKË, FUND PERIUDHE

FOREIGN CURRENCY DENOMINATED TIME DEPOSITS BY SECTOR* 1-8IN MILLIONS ALL, END OF PERIOD

Depozitat me

afat/ Time deposits (9+10+11+12+13)









8 9 10 11 12 132009/12 217,865.3 159.3 3,999.1 3,246.0 13,955.6 196,505.42010/12 288,294.8 237.0 4,470.0 5,229.1 27,835.3 250,523.52011/12 336,393.2 17.4 3,150.8 5,050.5 26,201.1 301,973.42012/01 335,094.8 16.8 2,888.1 5,183.8 20,681.9 306,324.3

02 340,357.8 15.4 2,938.4 5,354.4 20,962.4 311,087.203 341,006.6 2.9 2,984.2 5,192.0 19,519.0 313,308.504 342,982.1 2.9 3,022.5 5,014.9 19,116.3 315,825.505 344,715.9 2.9 3,165.1 5,009.7 18,268.9 318,269.506 348,113.0 2.9 3,198.7 5,148.0 18,303.7 321,459.707 354,155.0 2.8 2,850.4 5,147.8 20,250.0 325,903.908 370,201.7 2.9 2,725.8 5,256.7 23,363.5 338,852.909 376,449.8 2.9 2,997.9 5,136.0 24,852.8 343,460.210 376,962.4 2.9 3,102.1 5,233.5 24,805.1 343,818.811 369,403.0 2.9 2,582.7 5,411.2 19,739.0 341,667.112** 364,625.0 _ 1,873.6 6,049.9 17,643.1 339,058.4




Raporti Vjetor 2012


1-9

KRED

IA S

IPAS

AKT

IVIT

ETIT

EKO

NO

MIK

¹N

Ë M

ILIO

NË

LEKË

, FU

ND

PER

IUD

HE

LOAN

S BY

EC

ON

OM

IC A

CTI

VITY

¹ 1-

9 IN

MIL

LIO

NS

ALL,

EN

D O

F PE

RIO

D

Tota

li i k

redi

së p

ër

bizn

eset

/ To

tal

loan

s to

bus

ines

s (2

+3+

4+5+

6+7+

8+9+

10+

11+

12+

13+

14+

15+

16+

17)

Bujq

ësia

, gj

uetia

dhe

si

lvik

ultu

ra/

Agric

ultu

re,

hunt

ing

and

fore

stry

Pesh

kim

i/

Fish

ing

Indu

stria

nx

jerr

ëse/

M

inin

g an

d qu

ar-

ryin

g

Indu

stria

pë

r-pu

nues

e/

Man

ufac

-tu

ring

Prod

him

i, sh

përn

darja

e

ener

gjis

ë el

ektri

ke, e

ga

zit d

he e

uj

it/ E

lect

ric-

ity, g

as a

nd

wat

er s

uppl

y

Ndë

rtim

i/

Con

stru

c-tio

n

Treg

tia, r

ipar

imi i

au

tom

jete

ve d

he

artik

ujve

sht

ëpia

kë/

Trad

e, re

pair

of

mot

or v

ehic

les

and

pers

onal

and

ho

useh

old

good

s

Hot

elet

dh

e re

stor

ante

t/

Hot

els

and

rest

aura

nts

Tran

spor

ti,

mag

azin

imi d

he

tele

kom

u-ni

kaci

oni/

Tr

ansp

ort,

stor

age

and

tele

com

mun

ica-

tions

Ndë

rm-

jetë

sim

m

on-

etar

dhe

fin

anci

ar/

Fina

ncia

l in

term

edia

-tio

n

Pasu

ritë

e pa

tund

shm

e,

dhën

ia m

e qi

ra, e

tj. /

Re

al e

stat

e,

rent

ing,

etc

.

Adm

in-

istri

mi

publ

ik/

Publ

ic

adm

inis

-tra

tion

Arsi

mi/

Ed

ucat

ion

Shën

deti

dhe

vep-

rimta

ritë

soci

ale/

H

ealth

an

d so

cial

w

ork

Shër

bim

e ko

lek-

tive,

soc

iale

dhe

in

divi

dual

e/

Oth

er c

omm

u-ni

ty, s

ocia

l and

pe

rson

al s

ervi

ce

activ

ities

Të tj

era/

O

ther

12

34

56

78

910

1112

1314

1516

1720

09/1

229

1,21

4.3

3,06

0.1

569.

56,

727.

842

,215

.822

,392

.159

,332

.598

,050

.913

,800

.87,

391.

19,

055.

72,

374.

742

3.1

3,28

0.5

3,26

1.5

13,5

75.4

5,70

2.9

2010

/12

330,

388.

13,

982.

690

3.8

6,73

6.7

47,1

96.6

23,5

63.2

65,7

87.3

113,

996.

314

,118

.410

,910

.910

,631

.72,

437.

679

7.1

3,68

7.1

4,79

7.3

12,1

17.9

8,72

3.4

2011

/12

389,

425.

75,

586.

31,

036.

46,

572.

657

,853

.637

,073

.370

,875

.512

9,07

5.9

15,8

76.4

11,0

60.5

11,4

04.7

2,67

2.0

1,66

0.4

4,49

6.7

4,67

5.2

16,8

11.3

12,6

95.1

2012

/01

387,

401.

15,

421.

61,

019.

56,

302.

759

,791

.332

,746

.168

,830

.413

4,90

0.3

15,9

19.8

10,5

66.7

11,6

93.7

2,87

7.4

1,65

8.6

4,44

6.2

4,57

5.5

16,9

48.3

9,70

3.2

0238

8,83

0.8

5,57

6.0

1,04

1.0

6,10

6.4

59,5

99.4

33,1

22.9

69,6

92.2

134,

042.

616

,691

.411

,192

.611

,843

.82,

780.

41,

719.

34,

532.

94,

750.

516

,515

.49,

623.

903

*39

6,70

5.6

5,56

7.0

1,07

0.4

7,26

8.6

59,6

51.7

33,4

82.2

70,1

99.4

135,

961.

516

,581

.611

,279

.712

,487

.42,

755.

01,

723.

14,

615.

84,

683.

217

,095

.512

,283

.704

396,

430.

65,

641.

11,

039.

57,

064.

659

,417

.333

,284

.270

,126

.713

6,05

1.5

16,9

06.8

11,1

87.7

12,4

40.8

2,71

0.6

1,75

7.0

4,66

8.1

4,64

5.1

16,7

53.5

12,7

36.2

0539

9,93

2.0

5,78

2.4

1,05

3.8

5,91

8.9

59,7

93.6

36,0

73.9

69,8

97.7

138,

831.

715

,953

.810

,688

.212

,421

.42,

707.

31,

830.

84,

688.

64,

620.

416

,874

.412

,795

.206

400,

056.

94,

928.

796

2.6

8,01

2.0

58,4

69.1

37,9

66.8

71,1

49.4

140,

932.

117

,829

.211

,712

.912

,092

.12,

864.

276

0.0

5,48

3.6

4,47

0.6

14,2

47.9

8,17

5.9

0739

9,75

2.3

4,85

1.5

943.

97,

804.

958

,550

.138

,537

.571

,685

.213

9,35

5.0

17,7

01.4

11,6

18.3

12,3

80.0

2,61

8.3

756.

25,

744.

04,

486.

714

,414

.18,

305.

108

398,

774.

35,

010.

195

5.1

7,94

6.3

60,0

67.5

38,8

87.8

70,5

47.1

135,

823.

217

,603

.111

,660

.512

,591

.22,

631.

475

8.6

5,80

9.1

4,50

5.4

15,6

39.3

8,33

8.5

0940

3,25

5.1

5,27

4.9

958.

98,

416.

660

,213

.139

,897

.171

,871

.613

8,40

9.1

17,7

27.9

11,6

85.7

12,6

75.1

2,60

7.0

861.

45,

805.

44,

848.

015

,055

.36,

948.

010

398,

225.

75,

527.

794

5.8

7,62

6.0

60,3

06.6

42,9

03.0

67,8

98.5

135,

074.

017

,570

.111

,602

.312

,660

.12,

657.

887

5.5

5,69

6.9

4,80

8.1

15,0

24.0

7,04

9.4

1140

0,20

2.8

5,50

6.2

941.

57,

483.

459

,587

.445

,807

.663

,554

.713

6,02

5.4

17,6

80.9

11,4

69.7

12,9

65.9

5,88

3.3

886.

65,

569.

74,

840.

215

,283

.96,

716.

712

401,

699.

15,

655.

490

5.5

7,56

6.5

57,9

31.2

46,5

18.3

63,4

10.3

137,

951.

217

,467

.711

,470

.113

,087

.65,

829.

680

8.6

5,51

7.6

4,91

6.4

15,1

99.2

7,46

3.9

Bur

imi:

Bank

a e

Shqi

përis

ë.

1) T

ë dh

ënat

e k

redi

së n

uk p

ërfs

hijn

ë in

tere

sat e

për

lloga

ritur

.

*N

ë të

dhë

nat e

kre

disë

për

mua

jin m

ars

2012

ësh

të b

ërë

rikla

sifik

im i

kred

isë

nga

kred

i për

jore

zide

ntët

në

kred

i për

biz

nese

t.

Sour

ce: B

ank

of A

lban

ia.

1) D

ata

on lo

ans

do n

ot in

clud

e ac

crue

d in

tere

sts.

*In

the

data

of l

oans

for M

arch

201

2 ha

s be

en a

recl

assi

ficat

ion

from

loan

s gi

ven

to n

onre

side

nts

to lo

ans

give

n to

bus

ines

ses.

Raporti Vjetor2012


1-10 KREDIA SIPAS QËLLIMIT TË PËRDORIMIT DHE MONEDHËS PËR BIZNESET¹Në milionë lekë, fund periudhe

BUSINESS LOANS BY PURPOSE AND CURRENCY1 1-10In millions ALL, end of period

Kredia për bizneset/ Business loans

(2+7+12+17)Në lekë / In ALL

(3+4+5+6)Overdraft/ Overdraft

Kapital qarkullues/ Working capital

Blerje pajisjesh/ Machineries and appliances

Pasuri të paluajtshme/ Real estate

1 2 3 4 5 62009/12 291,214.3 76,734.3 30,976.5 17,237.7 18,494.7 10,025.42010/12 330,388.1 89,529.3 33,349.8 21,738.1 21,121.2 13,320.32011/12 389,425.7 118,862.4 37,883.4 33,938.2 26,536.0 20,504.82012/01 387,401.1 116,880.7 36,960.8 32,780.3 26,294.7 20,845.0

02 388,830.8 117,748.0 37,196.9 33,018.5 26,263.4 21,269.303* 396,705.6 121,958.9 37,712.2 36,755.5 26,153.6 21,337.704 396,430.6 122,139.7 37,759.2 36,423.6 26,385.7 21,571.305 399,932.0 125,516.5 36,436.1 38,627.2 28,832.3 21,620.906** 400,056.9 127,433.9 37,345.4 39,368.3 29,179.7 21,540.407 399,752.3 129,097.3 37,649.0 40,567.8 29,363.5 21,517.108 398,774.3 128,437.5 36,626.0 40,186.8 30,629.9 20,994.809 403,255.1 131,646.5 37,769.1 41,368.3 31,090.4 21,418.710 398,225.7 136,257.5 41,650.0 41,947.9 31,038.1 21,621.511 400,202.8 141,551.9 43,001.0 43,347.0 22,518.2 32,685.812 401,699.1 142,844.8 42,857.0 44,283.3 22,145.0 33,559.5

Në dollarë amerikanë / In USD (8+9+10+11) Overdraft/ Overdraft Kapital qarkullues/

Working capitalBlerje pajisjesh/ Machineries

and appliances Pasuri të paluajtshme/ Real estate

7 8 9 10 112009/12 26,832.1 12,115.4 5,787.9 4,493.4 4,435.42010/12 31,186.8 12,966.4 6,116.6 6,474.7 5,629.12011/12 36,138.2 17,403.7 5,354.5 7,070.4 6,309.62012/01 36,377.3 16,611.9 5,795.4 7,526.8 6,443.2

02 34,683.8 13,790.7 5,841.0 8,714.9 6,337.303 36,888.0 14,538.7 6,410.2 9,423.4 6,515.604 36,646.6 14,078.5 6,341.4 9,615.5 6,611.305 38,919.6 14,939.1 6,766.2 10,239.8 6,974.506 39,942.0 16,411.6 6,685.6 10,088.8 6,756.007 39,090.6 15,681.6 6,264.7 11,084.6 6,059.708 37,571.4 14,640.0 6,147.9 11,020.1 5,763.509 36,543.9 14,607.3 5,717.7 10,560.0 5,658.910 34,777.8 13,534.0 5,621.6 10,412.0 5,210.111 34,655.3 13,857.5 6,254.8 9,430.4 5,112.612 34,546.2 14,513.9 6,114.0 9,176.9 4,741.3

Në euro / In EUR (13+14+15+16)

Kredia në monedha të tjera/ In other

currenciesOverdraft/ Overdraft Kapital qarkullues/ Working capital

Blerje pajisjesh/ Machineries and appliances


12 13 14 15 16 172009/12 186,942.0 53,528.5 26,575.6 53,511.5 53,326.4 705.82010/12 209,347.5 61,989.3 27,174.5 60,072.5 60,111.2 324.52011/12 234,203.0 68,305.4 31,695.8 65,354.7 68,847.0 222.12012/01 233,923.2 69,299.3 30,191.2 65,820.9 68,611.8 219.9

02 236,184.5 70,312.3 30,221.5 65,504.7 70,146.1 214.403 237,650.7 71,270.4 29,884.2 66,587.3 69,908.8 207.904 237,440.4 71,281.4 30,110.8 67,033.7 69,014.4 203.905 235,309.8 69,904.3 30,001.4 66,124.4 69,279.7 186.106 232,499.6 66,483.6 29,902.6 66,737.4 69,376.0 181.507 231,386.5 65,729.6 29,390.6 66,257.3 70,009.0 177.908 232,676.6 65,581.6 29,514.3 66,273.2 71,307.4 88.909 234,976.5 66,240.1 29,735.7 67,908.4 71,092.2 88.310 227,103.6 62,727.9 28,740.8 66,515.7 69,119.2 86.811 223,909.8 63,159.5 27,919.5 58,096.8 74,734.0 85.812 224,224.0 62,521.8 28,140.0 57,525.4 76,036.8 84.1

Burimi: Banka e Shqipërisë 1) Të dhënat e kredisë nuk përfshijnë interesat e përllogaritur. *Në të dhënat e kredisë për muajin mars 2012 është bërë riklasifikim i kredisë nga kredi për jorezidentët në kredi për bizneset.**Në të dhënat e kredisë për muajin qershor 2012 është bërë riklasifikim i kredisë brenda grupeve "Biznese" dhe "Individë".

Source: Bank of Albania.1) Data on loans do not include accrued interests.

*In the data of loans for March 2012 has been a reclassification from loans given to nonresidents to loans given to businesses.

**Loans data for June 2012 have been reclassified within groups “Business” and “Households”.

Raporti Vjetor 2012


1-11 KREDIA SIPAS QËLLIMIT TË PËRDORIMIT DHE MONEDHËS PËR INDIVIDËT¹ NË MILIONË LEKË, FUND PERIUDHE

HOUSEHOLD LOANS BY PURPOSE AND CURRENCY1 1-11IN MILLIONS ALL, END OF PERIOD

Kredia për individët/

Household Loans (2+8+

14+20)

Në lekë/In ALL

(3+4+5+6+7) Overdraft/Overdraft Mallra jo të qëndrueshëm /Non durable goods

Mallra të qëndrueshëm/Durable goods

Pasuri të paluajtshme/Real estate

Ushtrim aktiviteti/ Business activity

1 2 3 4 5 6 72009/12 139,779.6 56,239.5 3,859.5 14,338.2 5,228.1 25,591.3 7,222.42010/12 142,176.0 59,411.9 4,468.4 14,403.5 5,434.0 27,782.7 7,323.32011/12 141,618.3 61,524.9 5,271.1 16,128.1 5,489.7 30,285.5 4,350.52012/01 141,265.3 61,544.9 5,259.1 16,074.3 5,413.3 30,435.8 4,362.3

02 141,728.2 61,565.4 5,210.5 15,957.0 5,400.1 30,676.6 4,321.303 142,004.9 61,743.7 5,355.0 15,785.0 5,415.9 30,891.9 4,295.904 141,702.4 61,681.3 5,297.8 15,606.2 5,409.9 31,110.8 4,256.605 141,183.2 62,010.9 5,419.6 15,507.8 5,472.0 31,411.8 4,199.706* 140,850.8 62,580.7 5,500.1 15,430.8 5,486.1 31,837.2 4,326.607 141,013.4 63,051.8 5,644.5 15,596.4 5,455.7 32,048.2 4,307.008 140,829.6 63,151.3 5,620.6 15,652.0 5,434.7 32,171.3 4,272.709 142,010.4 63,389.1 5,601.8 15,670.8 5,410.8 32,456.2 4,249.510 141,732.3 63,573.0 5,711.8 15,605.6 5,365.6 32,707.3 4,182.811 142,358.9 63,587.6 5,676.9 15,520.0 5,427.8 32,817.8 4,145.212 142,270.8 63,553.9 5,617.3 15,501.0 5,442.2 33,014.8 3,978.5

Në dollarë

amerikanë / In USD (9+10+ 11+12 +13)

Overdraft/ Overdraft

Mallra jo të qëndrueshëm/ Nondurable goods

Mallra të qëndrueshëm/ Durable goods

Pasuri të paluajtshme/ Real estate Ushtrim aktiviteti/ Business activity

8 9 10 11 12 132009/12 2,330.8 243.0 40.1 104.5 1,846.1 97.12010/12 2,254.3 236.8 20.6 135.1 1,756.7 105.12011/12 2,253.4 251.0 35.5 93.3 1,606.5 267.22012/01 2,165.0 210.1 42.2 78.4 1,573.8 260.6

02 2,118.6 226.6 39.1 76.7 1,521.3 255.003 2,074.8 227.9 40.2 87.3 1,502.6 216.804 2,076.4 240.3 45.0 83.2 1,489.8 218.005 2,075.2 184.0 48.4 84.2 1,526.9 231.706 2,026.9 192.6 50.3 80.6 1,476.7 226.707 2,066.3 192.0 40.1 72.7 1,529.8 231.708 2,031.9 231.5 44.6 58.6 1,472.3 224.909 1,938.7 214.0 36.2 49.1 1,417.9 221.610 1,924.9 218.6 48.4 46.3 1,390.0 221.611 1,875.5 164.2 51.1 45.7 1,393.7 220.812 1,900.9 223.0 62.6 44.9 1,354.1 216.3

Në euro / In EUR (15+16

+17+ 18+19)

Kredia në monedha të tjera / In other currencies

Overdraft/ Overdraft

Mallra jo të qëndrueshëm/ Nondurable goods

Mallra të qëndrueshëm/ Durable goods


Ushtrim aktiviteti/ Business activity

14 15 16 17 18 19 202009/12 80,748.3 2,029.4 1,666.4 2,899.4 70,031.3 4,121.9 461.02010/12 80,001.6 1,559.4 1,732.9 2,415.5 70,107.7 4,186.0 508.32011/12 77,355.1 1,624.0 1,687.8 2,912.2 68,167.1 2,964.0 484.92012/01 77,070.4 1,727.2 1,675.9 2,862.9 67,847.2 2,957.3 485.0

02 77,559.3 1,754.4 1,710.0 2,877.1 68,238.1 2,979.7 484.803 77,703.8 1,783.8 1,744.0 3,134.2 68,085.9 2,955.9 482.604 77,468.4 1,782.3 1,903.8 2,999.1 67,830.8 2,952.3 476.505 76,627.6 1,792.5 1,892.9 3,082.5 66,969.3 2,890.4 469.506 75,778.3 1,891.3 1,929.4 2,965.1 66,331.2 2,661.3 464.907 75,438.7 1,917.7 1,887.8 3,117.1 66,008.5 2,507.6 456.608 75,193.0 1,719.9 1,767.6 3,083.8 66,120.1 2,501.6 453.409 76,228.2 2,129.2 1,780.2 3,271.2 66,561.6 2,485.9 454.410 75,741.9 2,201.7 1,759.1 3,128.2 66,150.5 2,502.4 492.511 76,405.4 2,723.3 1,771.5 3,209.3 66,065.7 2,635.7 490.512 76,371.6 2,759.2 1,761.0 3,194.8 66,055.3 2,601.3 444.4

Burimi: Banka e Shqipërisë. 1) Të dhënat e kredisë nuk përfshijnë interesat e përllogaritur. *Në të dhënat e kredisë për muajin qershor 2012 është bërë riklasifikim i kredisë brenda grupeve "Biznese" dhe "Individë".

Source: Bank of Albania.1) Data on loans do not include accrued interests.

*Loans data for June 2012 have been reclassified within groups “Business” and “Households”.

Raporti Vjetor2012


1-12

KRE

DIA

SIP

AS R

RETH

IT*

Në

mili

onë

lekë

, fun

d pe

riudh

eLO

ANS

BY D

ISTR

ICT*

1-1

2In

mill

ions

ALL

, end

of p

erio

d

To

tali

i kre

disë

/ To

tal l

oans

(2

+3+

4+5+

6+7+

8+9+

10 )

T

iranë

/ Ti

rana

D

urrë

s/ D

urrë

s E

lbas

an/

Elba

san

Shk

odër

/ Sh

kodr

a K

orçë

/ Ko

rca

Vlo

rë/

Vlor

a F

ier/

Fie

r L

ezhë

/ Le

zha

Të

tjera

/ O

ther

1

23

45

67

89

1020

09/I

V43

0,99

3.8

296,

368.

633

,631

.913

,740

.310

,995

.78,

421.

815

,726

.912

,859

.39,

363.

029

,886

.220

10/I

V47

2,56

4.0

330,

634.

137

,138

.312

,921

.512

,024

.48,

083.

616

,490

.214

,187

.28,

909.

632

,175

.220

11/I

V53

1,04

4.0

374,

940.

941

,383

.815

,266

.513

,128

.98,

649.

416

,477

.115

,779

.510

,257

.835

,160

.020

12/I

538,

710.

538

3,73

8.6

40,8

01.6

15,2

79.7

13,0

51.5

8,68

0.3

16,6

07.8

15,4

24.7

10,3

23.8

34,8

02.5

II54

0,90

7.8

387,

458.

941

,273

.314

,693

.413

,100

.38,

425.

216

,341

.315

,292

.210

,522

.333

,800

.9III

545,

265.

539

1,19

5.8

40,8

54.7

15,5

94.7

13,1

86.4

8,46

6.6

16,3

43.9

14,5

88.4

10,5

67.4

34,4

67.7

IV54

3,96

9.9

390,

253.

441

,266

.815

,272

.713

,134

.18,

496.

416

,190

.113

,810

.210

,611

.434

,934

.7

Bur

imi:

Bank

a e

Shqi

përis

ë *

Të

dhën

at e

kre

disë

nuk

për

fshi

jnë

inte

resa

t e p

ërllo

garit

ur.

Sour

ce: B

ank

of A

lban

ia.

* D

ata

on lo

ans

do n

ot in

clud

e ac

crue

d in

tere

sts.

2. N

ORM

AT E

INTE

RESI

T TË

INST

RUM

ENTE

VE T

Ë PO

LITI

KËS

MO

NET

ARE

2-1

NO

RMAT

E IN

TERE

SIT

TË B

ANKË

S SË

SH

QIP

ËRIS

Ë *

Në

përq

indj

e

INTE

REST

RAT

ES O

F M

ON

ETAR

Y PO

LIC

Y IN

STRU

MEN

TS 2

. BA

NK

OF

ALBA

NIA

INTE

REST

RAT

ES*

2-1

In p

erce

ntag

e

D

epoz

ita n

jëdi

tore

/ O

vern

ight

dep

osit

Mar

rëve

shje

ribl

erje

je n

jëja

vore

/ W

eekl

y re

purc

hase

agr

eem

ent

Kred

ia n

jëdi

tore

/ O

vern

ight

cre

dit

Kred

ia p

ër m

bësh

tetje

me

likui

dite

t1 / L

iqui

dity

sup

porti

ng lo

an1

Vler

a/ L

evel

Ndr

yshi

mi/

Cha

nge

Vler

a/ L

evel

Ndr

yshi

mi/

Cha

nge

Vler

a/ L

evel

Ndr

yshi

mi/

Cha

nge

Vler

a/ L

evel

Ndr

yshi

mi/

Cha

nge

12

34

56

78

2004

29/

043.

25_

6.25

_8.

75_

12.2

5_

12/0

53.

00-0

.25

6.00

-0.2

58.

50-0

.25

12.0

0-0

.25

24/0

62.

75-0

.25

5.75

-0.2

58.

25-0

.25

11.7

5-0

.25

28/0

72.

50-0

.25

5.50

-0.2

58.

00-0

.25

11.5

0-0

.25

04/1

12.

25-0

.25

5.25

-0.2

57.

75-0

.25

11.2

5-0

.25

2005

31/

032.

00-0

.25

5.00

-0.2

57.

50-0

.25

11.0

0-0

.25

27/0

73.

251.

255.

00_

6.75

-0.7

511

.00

_20

06 1

2/07

3.50

0.25

5.25

0.25

7.00

0.25

11.2

50.

2530

/11

3.75

0.25

5.50

0.25

7.25

0.25

11.5

00.

2520

07 2

8/06

4.00

0.25

5.75

0.25

7.50

0.25

11.7

50.

2527

/09

4.25

0.25

6.00

0.25

7.75

0.25

12.0

00.

2530

/11

4.50

0.25

6.25

0.25

8.00

0.25

12.2

50.

2520

08 2

4/12

4.50

_6.

25_

7.00

-1.0

012

.25

_20

09 2

8/01

4.50

_6.

25_

7.00

_12

.25

_29

/01

4.00

-0.5

05.

75-0

.50

6.50

-0.5

011

.75

-0.5

028

/10

3.50

-0.5

05.

25-0

.50

6.00

-0.5

011

.25

-0.5

020

10 2

9/07

3.25

-0.2

55.

00-0

.25

5.75

-0.2

511

.00

-0.2

520

11 0

3/01

3.25

_5.

00_

6.75

1.00

11.0

0_

24/0

33.

500.

255.

250.

257.

000.

2511

.25

0.25

30/0

93.

25-0

.25

5.00

-0.2

56.

75-0

.25

11.0

0-0

.25

01/1

23.

00-0

.25

4.75

-0.2

56.

50-0

.25

10.7

5-0

.25

2012

26/

012.

75-0

.25

4.50

-0.2

56.

25-0

.25

10.5

0-0

.25

29/0

32.

50-0

.25

4.25

-0.2

56.

00-0

.25

10.2

5-0

.25

10/0

52.

50_

4.25

_6.

00_

8.25

-0.2

025

/07

2.25

-0.2

54.

00-0

.25

5.75

-0.2

58.

00-0

.25

Burim

i: Ba

nka

e Sh

qipë

risë

*Tab

ela

para

qet n

drys

him

in e

nor

mav

e ba

zë të

inte

resi

t sip

as v

endi

mit

të p

oliti

kës

mon

etar

e.

1) M

e hy

rjen

në fu

qi të

ven

dim

it nr

. 16

datë

13.

03.2

012,

për

mira

timin

e rr

egul

lore

s "P

ër k

redi

në p

ër m

bësh

tetje

me

likui

dite

t", in

stru

men

ti "K

redi

a Lo

mba

rd" d

o të

pas

ohet

nga

"Kre

dia

për m

bësh

tetje

me

likui

dite

t".

Sour

ce: B

ank

of A

lban

ia*T

able

pre

sent

the

chan

ge o

f key

inte

rest

rate

s ac

cord

ing

to th

e m

onet

ary

polic

y de

cisi

ons

for i

nter

est r

ates

.1)

Upo

n th

e en

try in

to fo

rce

of D

ecis

ion

No.

16,

dat

ed 1

3 M

arch

201

2, o

n th

e ap

prov

al o

f the

Reg

ulat

ion

“On

the

liqui

dity

su

ppor

ting

loan

”, th

e in

stru

men

t of “

Lom

bard

Loa

n” w

ill b

e fo

llow

ed b

y th

e “L

iqui

dity

sup

porti

ng lo

an”.

Raporti Vjetor 2012


3. T

REG

JET

FIN

ANC

IARE

3-1

NO

RMAT

E IN

TERE

SIT

PËR

DEP

OZI

TAT

E RE

JA S

IPAS

MO

NED

HËS

* N

ë pë

rqin

dje

FIN

ANC

IAL

MAR

KETS

3.

INTE

REST

RAT

ES O

N N

EW D

EPO

SITS

BY

CU

RREN

CY*

3-1

In p

erce

ntag

e

Në

lekë

/ In

ALL

Llog

ari r

rjedh

ëse/

Cur

rent

acc

ount

s1

muj

ore/

1 m

onth

s3

muj

ore/

3 m

onth

s6

muj

ore/

6 m

onth

s12

muj

ore/

12

mon

ths

24 m

ujor

e/ 2

4 m

onth

s20

090.

284.

565.

055.

746.

787.

2320

100.

304.

554.

645.

386.

407.

0420

110.

224.

394.

224.

875.

876.

5920

12/0

10.

053.

994.

164.

765.

806.

4602

0.05

3.80

3.98

4.61

5.62

6.63

030.

053.

743.

844.

595.

686.

6704

0.05

3.34

3.90

4.54

5.57

6.61

050.

053.

603.

854.

635.

706.

6406

0.05

3.31

3.79

4.38

5.50

6.52

070.

053.

303.

824.

345.

336.

6808

0.04

4.33

3.66

4.40

5.06

6.17

090.

053.

513.

794.

405.

196.

5010

0.05

3.43

3.74

4.47

5.24

6.24

110.

053.

553.

544.

395.

256.

4212

0.05

3.06

3.78

4.30

5.17

6.64

N

ë do

llarë

am

erik

anë/

In U

SD20

090.

081.

171.

601.

772.

382.

3220

100.

091.

151.

191.

392.

042.

3420

110.

090.

841.

071.

592.

141.

9620

12/0

10.

041.

131.

161.

672.

472.

2902

0.03

1.10

1.18

1.75

2.60

2.46

030.

040.

931.

691.

682.

452.

2004

0.03

0.99

1.38

1.88

2.31

2.66

050.

031.

101.

352.

002.

492.

7106

0.03

0.74

1.73

1.83

2.52

2.64

070.

030.

921.

302.

082.

432.

7508

0.03

0.88

1.71

1.85

2.53

3.00

090.

041.

021.

541.

822.

342.

4310

0.03

0.84

1.37

1.69

2.59

3.19

110.

040.

760.

991.

793.

332.

1112

0.03

1.00

1.54

1.58

2.16

2.03

N

ë Eu

ro/

In E

UR

2009

0.14

2.09

3.48

3.96

4.23

4.91

2010

0.15

1.87

2.52

3.00

3.57

4.22

2011

0.11

2.04

2.09

2.45

3.11

3.85

2012

/01

0.02

1.71

2.13

2.41

3.30

3.72

020.

031.

762.

112.

493.

144.

5903

0.03

1.94

2.12

2.56

3.29

3.64

040.

041.

832.

092.

513.

253.

9105

0.03

2.12

2.16

2.80

3.31

3.62

060.

032.

022.

082.

553.

243.

7507

0.04

1.99

2.00

2.47

3.16

3.65

080.

032.

071.

992.

372.

913.

6009

0.04

1.79

1.93

2.38

2.96

3.62

100.

031.

581.

922.

003.

003.

5311

0.04

1.52

1.70

2.28

2.93

3.58

120.

041.

381.

982.

092.

853.

47

Bur

imi:

Bank

a e

Shqi

përis

ë *N

orm

at v

jeto

re p

ërfa

qëso

jnë

norm

at m

esat

are

të p

onde

ruar

a vj

etor

e, n

dërs

a no

rmat

muj

ore

përfa

qëso

jnë

norm

at m

esat

are

të p

onde

ruar

a m

ujor

e.So

urce

: Ban

k of

Alb

ania

.*Y

early

dat

a pr

esen

ts th

e an

nual

wei

ghte

d av

erag

e ra

te, w

hile

the

mon

thly

dat

a pr

esen

ts th

e m

onth

ly w

eigh

ted

aver

age

rate

.

Raporti Vjetor2012


3-2

NO

RMAT

E IN

TERE

SIT

PËR

KRED

ITË

E RE

JA S

IPAS

MO

NED

HËS

*N

ë pë

rqin

dje

INTE

REST

RAT

ES O

N N

EW L

OAN

S BY

CU

RREN

CY*

3-2

In p

erce

ntag

e

N

ë le

kë/

In A

LLD

eri n

ë 6

mua

j/ U

p to

6 m

onth

s6

mua

j - 1

vit/

6 m

onth

s -

1 ye

ar1-

3 vj

et/

1-3

year

s 3

- 5

vje

t/ 3

- 5

yea

rsM

bi 5

vje

t/ O

ver 5

yea

rs20

0912

.54

12.4

615

.75

15.1

114

.06

2010

13.1

711

.29

15.6

814

.16

12.0

520

1112

.28

11.1

713

.43

12.7

910

.73

2012

/01

11.1

410

.72

13.2

513

.91

10.5

502

9.91

11.5

314

.12

13.5

410

.34

0312

.68

11.8

714

.21

12.6

810

.27

0411

.33

10.5

214

.71

13.7

110

.16

0511

.28

11.4

514

.48

10.4

510

.72

0610

.78

11.1

014

.86

12.6

110

.44

0711

.78

10.9

113

.96

13.6

910

.65

0810

.70

10.1

613

.29

13.2

510

.93

099.

9810

.96

14.9

513

.49

10.2

510

9.44

8.07

14.3

013

.61

10.0

111

11.2

29.

2215

.74

13.0

09.

5612

10.3

410

.58

15.4

311

.66

9.61

N

ë do

llarë

am

erik

anë

/ In

USD

20

09

7.32

7.22

7.15

7.15

6.96

2010

7.44

6.68

6.72

7.06

8.01

2011

8.85

6.57

7.15

4.52

6.91

2012

/01

9.24

7.59

6.99

6.46

5.24

028.

076.

697.

007.

00_

034.

317.

926.

707.

3210

.00

045.

905.

867.

657.

006.

9005

6.74

6.72

6.24

6.34

4.84

066.

666.

267.

067.

007.

5607

7.07

6.69

7.27

6.78

4.30

086.

345.

956.

18_

_09

6.86

6.86

8.03

7.95

_10

7.77

8.28

5.08

__

117.

506.

696.

06_

2.76

128.

876.

804.

908.

72_

N

ë Eu

ro/

In E

UR

2009

8.32

7.64

8.19

8.07

7.60

2010

7.20

7.14

8.02

7.87

7.41

2011

7.51

7.18

7.76

7.45

7.56

2012

/01

7.47

6.85

7.32

8.01

7.85

025.

847.

477.

257.

706.

8703

7.26

7.56

7.38

8.10

7.59

046.

617.

486.

647.

987.

6105

7.18

7.33

7.48

8.27

7.65

067.

457.

187.

728.

076.

4507

6.96

5.18

7.82

7.52

7.29

086.

556.

878.

398.

017.

7409

7.24

7.04

7.98

7.85

6.90

107.

947.

068.

087.

347.

5311

7.11

7.40

6.88

7.60

7.17

127.

116.

697.

298.

566.

91

Bur

imi:

Bank

a e

Shqi

përis

ë.*N

orm

at v

jeto

re p

ërfa

qëso

jnë

norm

at m

esat

are

të p

onde

ruar

a vj

etor

e, n

dërs

a no

rmat

muj

ore

përfa

qëso

jnë

norm

at m

esat

are

të p

onde

ruar

a m

ujor

e.So

urce

: Ban

k of

Alb

ania

.*Y

early

dat

a pr

esen

ts th

e an

nual

wei

ghte

d av

erag

e ra

te, w

hile

the

mon

thly

dat

a pr

esen

ts th

e m

onth

ly w

eigh

ted

aver

age

rate

.

Raporti Vjetor 2012


3-3 NORMAT E INTERESIT PËR BONOT E THESARIT SIPAS AFATIT* NË PËRQINDJE

YIELDS OF TREASURY BILLS BY MATURITY BREAKDOWN* 3-3

IN PERCENTAGE Normat e interesit për bonot e thesarit/ Maturity breakdown of Treausury bill yields

3 mujor/ 3 months 6 mujor/ 6 months 12 mujor/ 12 months2007/12 6.32 7.41 8.262008/12 6.27 7.45 8.562009/09 6.34 7.70 9.33

10 6.36 7.73 9.4211 6.32 7.65 9.3012 6.30 7.52 9.14

2010/01 _ 7.48 8.9902 6.27 7.46 8.8803 6.22 7.39 8.6504 6.04 7.30 8.4405 5.90 7.15 8.0206 5.86 7.12 7.9107 5.86 7.11 7.9408 5.74 7.03 7.8609 5.59 6.98 7.7510 _ 6.80 7.7111 5.51 6.70 7.5512 5.29 6.41 7.09

2011/01 _ 6.32 6.8302 5.21 6.38 6.9503 5.35 6.72 7.2704 _ 6.84 7.4105 5.47 6.82 7.3606 5.65 6.80 7.5407 _ 6.82 7.6908 5.61 6.78 7.6809 5.62 6.77 7.6810 _ 6.49 7.5011 5.49 6.44 7.4012 5.31 6.23 6.95

2012/01 _ 6.23 7.0702 5.08 6.10 7.1103 5.29 6.20 7.3304 _ 6.20 7.3505 5.30 6.20 7.3606 5.26 6.25 7.3707 _ 6.24 7.3408 5.15 6.23 7.1909 5.08 6.17 6.9310 _ 6.13 6.7811 5.03 6.06 6.4612 5.03 5.65 6.37

Burimi: Banka e Shqipërisë * Përfaqësojnë normat mesatare të ponderuara të periudhës.

Source: Bank of Albania. * Weighted average interest rates.

Raporti Vjetor2012


4. K

URS

I I K

EMBI

MIT

4-1

KURS

I I K

ËMBI

MIT

TË

LEKU

T KU

ND

REJT

MO

NED

HAV

E KR

YESO

RELe

kë p

ër n

jësi

të m

oned

hës

së h

uaj

EXH

ANG

E RA

TE 4

.

EXC

HAN

GE

RATE

4-1

ALL

per u

nit o

f for

eign

cur

renc

ies

Mon

edha

t kry

esor

e/

Mai

n fo

reig

n cu

rren

cies

Mes

atar

ja e

per

iudh

ës/

Aver

age

of p

erio

dFu

ndi i

per

iudh

ës/

End

of p

erio

d

Dol

lari

amer

ikan

/ U

S do

llar (

USD

)

Mon

edha

evr

opia

ne/

Euro

pean

cur

renc

y (E

UR)

Poun

d-i b

ritan

ik/

Briti

sh p

ound

st

erlin

g (G

BP)

Fran

ga

zvic

eran

e/ S

wis

s Fr

anc

(CH

F)

Jeni

Jap

onez

/ Ja

pane

se y

en

(per

100

) (JP

Y)

Dol

lari

Kana

dez/

C

anad

ian

dolla

r (C

AD)

Dol

lari

amer

ikan

/ U

S D

olla

r (U

SD)

Mon

edha

evr

opia

ne/

Euro

pean

cur

renc

y (E

UR)

Poun

d-i b

ritan

ik/

Briti

sh p

ound

st

erlin

g (G

BP)

Fran

ga

zvic

eran

e/ S

wis

s fra

nc (C

HF)

Jeni

Jap

onez

/ Ja

pane

se y

en

(per

100

) (JP

Y)

Dol

lari

Kana

dez/

C

anad

ian

dolla

r (C

AD)

12

34

56

78

910

1112

2010

103

.94

137

.79

160

.53

99.

87

118

.66

100

.94

104

.00

138

.77

161

.46

110

.98

127

.90

104

.29

2011

100

.90

140

.33

161

.72

113

.98

126

.68

102

.04

107

.54

138

.93

165

.92

114

.46

138

.80

105

.36

2012

108

.18

139

.04

171

.43

115

.39

135

.74

108

.27

105

.85

139

.59

171

.18

115

.65

122

.93

106

.37

2012

/ 0

1 1

07.1

0 1

38.3

2 1

66.1

5 1

14.2

7 1

39.2

1 1

05.7

8 1

05.3

0 1

38.9

3 1

66.0

3 1

15.2

7 1

37.8

9 1

05.4

4 0

2 1

05.3

2 1

39.3

5 1

66.4

3 1

15.5

1 1

34.3

1 1

05.6

3 1

04.1

2 1

40.0

8 1

66.0

4 1

16.3

7 1

29.3

6 1

05.2

0 0

3 1

05.9

7 1

40.0

3 1

67.7

3 1

16.1

4 1

28.7

1 1

06.6

4 1

05.2

0 1

40.3

8 1

68.4

6 1

16.5

9 1

28.1

6 1

05.6

6 0

4 1

06.3

5 1

39.9

8 1

70.1

9 1

16.4

3 1

30.7

9 1

07.0

7 1

06.0

4 1

40.3

3 1

72.5

7 1

16.8

5 1

32.2

8 1

08.0

1 0

5 1

08.9

6 1

39.4

4 1

73.3

1 1

16.0

5 1

36.7

0 1

07.9

1 1

11.9

2 1

39.0

9 1

73.6

3 1

15.7

6 1

41.9

5 1

09.0

6 0

6 1

10.4

8 1

38.5

1 1

71.7

2 1

15.3

3 1

39.5

0 1

07.5

1 1

09.8

6 1

38.1

7 1

71.3

3 1

15.0

8 1

38.4

7 1

07.1

4 0

7 1

11.7

7 1

37.4

6 1

74.2

1 1

14.4

7 1

41.5

8 1

10.2

3 1

11.9

5 1

37.3

1 1

75.6

3 1

14.3

3 1

43.0

8 1

11.8

3 0

8 1

10.7

9 1

37.3

5 1

74.0

1 1

14.4

3 1

40.8

7 1

11.5

8 1

10.0

9 1

38.2

4 1

74.1

9 1

15.2

4 1

40.1

9 1

11.0

8 0

9 1

08.1

0 1

38.8

9 1

74.1

1 1

14.9

5 1

38.2

9 1

10.4

8 1

08.3

4 1

40.1

9 1

75.6

4 1

16.0

4 1

39.5

2 1

10.7

2 1

0 1

07.7

8 1

39.7

2 1

73.3

2 1

15.5

5 1

36.6

7 1

09.3

4 1

07.6

2 1

39.8

1 1

73.4

2 1

15.8

8 1

34.8

5 1

07.9

9 1

1 1

09.0

1 1

39.7

1 1

73.9

5 1

15.9

4 1

34.8

1 1

09.3

3 1

07.5

8 1

39.8

2 1

72.4

6 1

16.1

0 1

30.2

4 1

08.3

3 1

2 1

06.5

7 1

39.7

2 1

72.0

4 1

15.6

2 1

27.4

2 1

07.6

8 1

05.8

5 1

39.5

9 1

71.1

8 1

15.6

5 1

22.9

3 1

06.3

7 Bu

rimi:

Bank

a e

Shqi

përis

ë. S

ourc

e: B

ank

of A

lban

ia.

Raporti Vjetor 2012


5. S

TATI

STIK

AT E

SEK

TORI

T TË

JAS

HTË

M

5-1

BILA

NC

I I P

AGES

AVE

Në

mili

onë

euro

EXTE

RNAL

SEC

TOR

STAT

ISTI

CS

5. BA

LAN

CE

OF

PAYM

ENTS

5-1

In m

illio

ns E

UR

Ll

ogar

ia k

oren

te/

Cur

rent

acc

ount

(2

+5+

6+7+

8+9+

10)

Bila

nci t

regt

ar/

mal

lrat /

Tr

ade

bala

nce

(3+

4)

Sh

ërbi

met

/ Se

rvic

esTë

ard

hura

t/ In

com

eTr

ansf

erta

pr

ivat

e/ P

rivat

e tra

nsfe

rs

Tran

sfer

ta s

htet

ëror

e/ O

ffici

al

trans

fers

Eksp

orti

mal

lrave

(fob

) /

Expo

rt of

goo

ds (f

ob)

Impo

rti i

mal

lrave

(fob

)/

Impo

rt of

goo

ds (f

ob)

Kred

i/ C

redi

tD

ebi/

Deb

itKr

edi/

Cre

dit

Deb

i/ D

ebit

12

34

56

78

910

2009

-1,3

29.8

-2,3

03.7

750.

7-3

,054

.41,

771.

4-1

,597

.526

9.4

-407

.391

0.8

27.1

2010

-1,0

18.6

-2,0

82.7

1,17

1.5

-3,2

54.2

1,75

0.7

-1,5

18.9

286.

3-3

76.4

877.

145

.3

2011

-1,1

22.1

-2,2

41.6

1,40

5.5

-3,6

47.1

1,74

7.4

-1,6

12.8

269.

6-2

22.0

916.

420

.920

11 /

IV-3

52.1

-658

.636

0.0

-1,0

18.6

428.

5-3

87.3

67.5

-53.

024

4.0

6.8

2012

/ I

-253

.1-4

65.3

325.

8-7

91.2

293.

8-2

85.4

59.7

-61.

620

2.0

3.7

II-2

19.9

-475

.539

4.2

-869

.738

1.1

-354

.960

.9-7

1.1

236.

43.

3 II

I-1

98.1

-540

.540

2.5

-943

.057

8.1

-445

.474

.9-5

4.1

185.

13.

9

Llog

aria

kap

itale

/

Cap

ital a

ccou

nt

Llog

aria

fina

ncia

l/

Fina

ncia

l acc

ount

(1

3+14

+15

+16

)

G

abim

e dh

e ha

rres

a/ N

et e

rror

s an

d om

issi

ons

Bila

nci i

pë

rgjit

hshë

m/

Ove

rall

bala

nce

(1+

11+

12+

17)

Reze

rvat

/ Re

serv

e as

sets

Ndr

yshi

mi

tota

l në

reze

rva/

Tot

al

chan

ge in

re

serv

es a

sset

s

Nga

të c

ilat:

Rivl

erës

im/

Of w

hich

: Re

valu

atio

n

Inve

stim

et e

hua

ja d

irekt

e (n

eto)

/ Fo

reig

n di

rect

in

vest

men

t, ne

t

Inve

stim

e po

rtofo

li (n

eto)

/ Po

rtfol

io in

vest

men

t, ne

t

Kapi

tale

të tj

era*

(n

eto)

/ O

ther

ca

pita

l, ne

t*

Përd

orim

kre

dish

&

huas

h ng

a FM

N/

Use

of

fund

cre

dit a

nd lo

ans

1112

1314

1516

1718

1920

2120

0984

.993

7.3

688.

712

.724

3.3

-7.4

278.

5-2

9.2

29.2

-31.

5-2

.320

1085

.578

6.6

788.

523

2.1

-224

.9-9

.232

5.4

179.

0-1

79.0

254.

675

.720

1184

.984

2.2

716.

8-4

9.0

183.

0-8

.716

6.4

-28.

628

.68.

036

.620

11 /

IV27

.824

9.3

270.

025

.7-4

5.9

-0.5

68.8

-6.2

6.2

18.2

24.5

2012

/ I

12.9

245.

419

9.3

-46.

792

.8_

-2.0

3.2

-3.2

-21.

0-2

4.3

II43

.012

9.2

178.

323

.1-6

3.5

-8.7

55.2

7.5

-7.5

48.4

41.0

III

9.8

167.

016

3.9

-11.

518

.4-3

.911

1.0

89.7

-89.

788

.8-0

.9

Burim

i: Ba

nka

e Sh

qipë

risë.

* N

uk p

ërfs

hihe

n pë

rdor

ime

huas

h dh

e kr

edis

h ng

a FM

N.

Sour

ce: B

ank

of A

lban

ia.

* Ex

clud

ing

Use

of F

und

Cre

dit a

nd L

oans

.

Raporti Vjetor2012


5-2

EKSP

ORT

I I M

ALLR

AVE

SIPA

S PA

RTN

ERËV

E N

ë m

ilion

ë eu

roEX

PORT

BY

CO

UN

TRIE

S 5-

2In

mill

ions

EU

R

T

otal

i / T

otal

(2

+11

+18

+26

)

Vend

et e

BE-

së -

15

e 1:

Tot

al /

Eur

opea

n U

nion

- 1

5 m

embe

r co

untri

es (3

+4+

5+

6+ 7

+8+

9+

10)

Vend

et e

BE-

së-a

nëta

rë

të ri

nj 2

/ Eu

rope

an

Uni

on -

new

mem

bers

hip

coun

tries

(11+

12

+13

+14

+15

+16

+17

)

Angl

i/

Uni

ted

King

dom

Aust

ri/

Aust

riaFr

ancë

/ Fr

ance

Gre

qi/

Gre

ece

Gje

rman

i/

Ger

man

yIta

li/ It

aly

Span

jë/

Spai

nTë

tjer

a/

Oth

ers

Bullg

ari/

Bu

lgar

iaH

unga

ri/

Hun

gary

Polo

ni/

Pola

ndRu

man

i/

Rom

ania

Sllo

veni

/ Sl

oven

ia

Të

tjera

/ O

ther

s

12

34

56

78

910

1112

1314

1516

1720

0975

0.6

576.

20.

99.

87.

056

.425

.045

9.6

8.3

9.3

10.1

4.7

0.6

0.2

3.3

0.3

1.1

2010

1,17

1.5

773.

91.

812

.110

.362

.532

.859

5.5

40.2

18.7

47.0

11.9

0.4

0.2

0.6

10.6

23.3

2011

1,40

5.5

954.

61.

216

.78.

871

.140

.974

7.4

49.8

18.8

64.4

17.5

0.7

0.5

1.9

1.5

42.2

2012

/ 0

197

.377

.90.

11.

90.

75.

22.

564

.10.

72.

65.

11.

50.

00.

10.

10.

03.

302

108.

986

.70.

10.

90.

66.

62.

157

.917

.61.

02.

11.

70.

00.

00.

10.

00.

203

119.

695

.00.

31.

60.

87.

33.

164

.415

.61.

72.

72.

20.

00.

00.

10.

00.

304

128.

293

.20.

01.

50.

64.

92.

774

.97.

80.

76.

92.

00.

10.

0_

0.0

4.8

0513

8.7

92.6

0.1

3.0

0.9

7.0

9.4

62.2

8.3

1.8

9.2

1.7

0.0

0.1

0.1

0.0

7.4

0612

7.3

84.7

0.0

1.5

0.9

4.9

1.9

66.4

6.7

2.3

2.5

1.4

0.0

0.1

0.2

0.0

0.8

0714

2.1

94.7

0.1

1.1

1.2

6.3

2.7

64.9

16.2

2.1

6.6

1.6

0.1

0.1

0.7

3.4

0.8

0812

4.5

78.6

0.1

1.2

0.9

6.0

2.9

54.9

8.0

4.7

11.5

1.6

0.0

0.0

0.3

0.0

9.4

0913

5.9

97.6

0.4

1.5

1.4

4.3

12.7

58.0

17.6

1.7

2.3

1.4

0.0

0.1

0.2

0.1

0.6

1013

5.9

101.

20.

21.

51.

35.

02.

975

.013

.22.

22.

61.

70.

00.

10.

40.

10.

311

139.

010

0.3

0.1

1.6

1.0

4.7

2.7

67.1

21.2

2.0

2.8

1.7

0.1

0.0

0.3

0.0

0.6

1212

8.2

95.4

0.2

1.1

0.6

5.1

2.0

72.2

8.8

5.4

2.0

1.4

0.1

0.0

0.1

0.1

0.4

Ve

ndet

e B

allk

anit/

Ba

lkan

Cou

ntrie

s (1

9+20

+21

+22

+

23+

24 +

25)

Vend

e të

tjer

a /

Oth

er c

ount

ries

(27+

28

+29

+30

+

31+

32 +

33)

Bosn

jë H

erce

govi

në/

Bosn

ia a

nd

Her

zego

win

a

Koso

vë/

Koso

voKr

oaci

/ C

roat

iaM

al i

Zi/

Mon

tene

gro

FYRO

M /

Maq

edon

i /M

aced

onia

FY

ROM

Serb

i/

Serb

iaTu

rqi/

Tu

rkey

Braz

il/

Braz

ilKi

në/

Chi

naRu

si/

Russ

iaSH

BA/

USA

Ukr

ainë

/ U

krai

neZv

icër

/ Sw

itzer

land

Të tj

era/

Oth

ers

1819

2021

2223

2425

2627

2829

3031

3233

2009

100.

10.

853

.80.

910

.423

.96.

14.

364

.20.

837

.00.

16.

4_

9.2

10.7

2010

191.

92.

372

.81.

811

.019

.614

.270

.115

8.8

2.0

64.4

0.0

17.2

0.0

48.6

26.5

2011

282.

21.

710

4.6

2.2

12.0

29.5

25.7

106.

510

4.5

1.4

35.2

6.1

13.9

0.2

37.6

15.7

2012

/ 0

111

.60.

15.

50.

30.

60.

70.

14.

22.

80.

11.

0_

0.3

0.0

0.1

1.2

028.

50.

13.

30.

10.

60.

40.

13.

811

.6_

1.9

0.0

0.3

_0.

58.

903

16.0

0.2

8.1

0.2

1.0

1.5

1.2

3.8

5.9

0.1

2.6

_1.

10.

00.

81.

404

22.7

0.1

11.1

0.2

1.3

2.1

0.6

7.4

5.4

0.1

3.5

_0.

10.

00.

11.

705

29.2

0.1

12.5

0.2

1.5

3.4

1.3

10.2

7.6

0.1

3.9

0.4

0.4

_0.

72.

106

30.9

0.2

10.7

0.4

1.4

3.2

1.9

13.1

9.2

0.1

2.5

0.1

1.0

0.0

3.6

2.0

0729

.80.

110

.30.

10.

83.

52.

312

.710

.90.

15.

20.

00.

30.

03.

31.

908

28.0

0.1

16.3

0.2

0.9

3.7

0.7

6.1

6.4

0.1

3.0

0.0

0.5

_1.

31.

509

30.7

0.5

14.7

0.6

1.2

3.6

0.7

9.5

5.4

0.1

1.2

_1.

7_

0.8

1.5

1023

.50.

113

.50.

31.

23.

51.

03.

88.

60.

25.

00.

00.

5_

0.4

2.5

1124

.30.

212

.10.

11.

32.

70.

77.

211

.60.

16.

30.

00.

90.

01.

52.

812

21.7

0.0

6.9

0.2

1.1

1.6

0.4

11.5

9.1

0.1

5.3

0.1

0.4

_1.

41.

8Bu

rimi:

Bank

a e

Shqi

përis

ë.

Raporti Vjetor 2012


5-3

IMPO

RTI I

MAL

LRAV

E SI

PAS

PART

NER

ËVE

Në

mili

onë

euro

IMPO

RT B

Y C

OU

NTR

IES

5-3

In m

illio

n EU

R

T

otal

i / T

otal

(2+

11

+18

+26

)

Vend

et e

BE-

së -

15

e 1:

Tot

al /

Eur

opea

n U

nion

- 1

5 m

embe

r co

untri

es (3

+4

+5+

6 +

7+8

+9+

10)

Vend

et e

BE-

së -

anë

tarë

të

rinj

2/

Euro

pean

U

nion

- n

ew m

embe

rshi

p co

untri

es (1

1+ 1

2+

13+

14+

15+

16 +

17)

Angl

i/

Uni

ted

King

dom

Aust

ri/

Aust

riaFr

ancë

/ Fr

ance

Gre

qi/

Gre

ece

Gje

rman

i/

Ger

man

yIta

li/ It

aly

Span

jë/

Spai

nTë

tjer

a/

Oth

ers

Bullg

ari/

Bu

lgar

iaH

unga

ri/

Hun

gary

Polo

ni/

Pola

ndRu

man

i/

Rom

ania

Sllo

veni

/ Sl

oven

ia

Të

tjera

/ O

ther

s

12

34

56

78

910

1112

1314

1516

1720

09 3

,248

.8

1,8

49.4

3

9.6

40.

3 6

7.6

504

.9

209

.4

850

.1

51.

7 8

5.9

238

.5

61.

3 2

7.5

38.

6 2

6.2

29.

5 5

5.4

2010

3,4

74.1

1

,965

.1

50.

4 5

7.1

74.

0 4

58.5

1

89.3

9

87.3

5

2.6

95.

9 2

84.7

6

3.1

31.

5 4

7.9

43.

4 3

7.7

61.

0 20

11 3

,905

.3

2,2

23.7

4

3.1

70.

9 9

3.1

411

.8

222

.7

1,2

00.7

8

2.1

99.

4 2

74.6

4

9.3

36.

5 4

7.0

39.

9 2

9.7

72.

2 20

12 /

01

267.

8 1

34.8

3

.5

3.2

2

.3

33.

1 1

7.0

65.

6 4

.1

6.2

17.

7 2

.4

1.6

3

.4

2.2

1

.9

6.1

02 2

66.4

1

53.6

2

.8

3.6

6

.3

29.

8 1

5.2

87.

5 3.

1 5

.2

17.

8 4

.2

0.6

4

.6

3.4

2

.1

3.0

03

317

.3

177

.8

4.8

4

.0

8.5

3

6.9

20.

0 9

4.8

2.7

6.0

2

3.9

5.0

2

.4

3.9

4

.7

3.2

4

.7

04 2

83.4

1

48.9

2

.0

3.9

4

.9

28.

7 1

7.6

83.

3 3.

2 5

.2

21.

5 4

.1

2.8

4

.1

4.5

2

.4

3.6

05

317

.9

174

.6

3.3

2

.9

2.9

3

0.0

20.

7 1

01.5

8.

1 5

.3

19.

2 3

.2

2.3

4

.5

3.5

1

.8

4.0

06

332

.3

195

.5

5.4

3

.7

3.0

2

9.6

19.

9 1

13.8

12

.5 7

.6

17.

7 3

.3

2.3

3

.7

3.9

1

.6

2.8

07

344

.7

200

.8

3.4

3

.2

7.1

3

1.5

21.

1 1

15.0

10

.7 8

.9

19.

2 3

.7

2.5

4

.6

3.1

2

.6

2.7

08

330

.0

170

.6

2.5

4

.4

4.0

2

6.4

22.

7 9

5.7

8.3

6.5

2

4.4

5.1

5

.8

4.0

4

.5

1.8

3

.1

09 3

34.6

1

74.0

2

.2

6.6

2

.9

29.

3 1

8.3

103

.6

6.9

4.3

2

4.4

4.4

2

.4

3.6

3

.9

1.4

8

.7

10 3

31.6

1

91.9

2

.2

3.4

1

.7

30.

3 2

0.2

122

.7

4.7

6.7

2

1.9

4.7

2

.0

4.7

2

.9

2.2

5

.3

11 3

22.4

1

82.5

2

.8

6.5

7

.4

26.

0 1

7.1

110

.1

5.6

7.0

1

8.7

3.8

2

.0

2.9

2

.4

2.6

4

.9

12 3

34.3

1

87.4

3

.2

3.9

8

.1

27.

3 1

8.2

113

.6

4.4

8.7

2

3.2

5.2

2

.5

4.5

3

.5

2.4

5

.0

Vend

et e

Bal

lkan

it/

Balk

an C

ount

ries

(19+

20+

21+

22+

23

+24

+25

)

Vend

e të

tjer

a /

Oth

er c

ount

ries

(27+

28+

29

+30

+ 3

1+32

+

33)

Bosn

jë H

erce

govi

në/

Bosn

ia a

nd

Her

zego

win

a

Koso

vë/

Koso

voKr

oaci

/ C

roat

iaM

al i

Zi/

Mon

tene

gro

FYRO

M /

Maq

edon

i /M

aced

onia

FY

ROM

Serb

i/

Serb

iaTu

rqi/

Tu

rkey

Braz

il/

Braz

ilKi

në/

Chi

naRu

si/

Russ

iaSH

BA/

USA

Ukr

ainë

/ U

krai

neZv

icër

/ Sw

itzer

land

Të tj

era/

Oth

ers

1819

2021

2223

2425

2627

2829

3031

3233

2009

423

.5

7.8

2

2.6

32.

2 5

.9

59.

8 8

6.6

208

.6

737

.4

35.

0 2

35.9

8

7.0

46.

3 5

3.4

73.

5 2

06.4

20

10 5

12.8

2

7.6

27.

9 6

8.3

8.0

5

5.9

128

.8

196

.3

711

.5

30.

9 2

16.2

8

0.8

53.

0 3

3.1

54.

7 2

42.7

20

11 5

57.4

3

8.7

36.

8 5

2.0

10.

2 6

3.5

140

.5

215

.6

844

.7

31.

4 2

47.8

7

7.6

53.

5 4

7.4

100

.8

309

.0

2012

/ 0

1 5

5.8

1.7

1

.9

2.8

0

.3

3.6

3

1.3

14.

2 5

9.5

4.8

1

5.8

3.6

6

.1

3.2

4

.3

21.

8 02

33.

2 0

.8

1.4

2

.8

0.2

3

.3

11.

3 1

3.4

61.

8 3

.7

17.

8 1

.0

2.6

0

.3

11.

9 2

4.5

03 4

8.2

2.8

2

.5

9.0

0

.4

4.1

8

.4

20.

9 6

7.5

4.9

1

8.1

3.8

3

.4

3.1

1

7.1

17.

1 04

38.

4 1

.6

2.7

3

.4

0.3

3

.9

10.

0 1

6.5

74.

6 1

.9

15.

5 1

1.3

4.2

2

.5

20.

1 1

9.1

05 4

7.9

3.4

3

.5

3.1

0

.5

4.8

1

0.4

22.

2 7

6.2

1.3

2

4.6

5.5

3

.7

5.7

1

2.4

23.

1 06

42.

1 3

.0

2.9

3

.8

0.8

6

.4

9.9

1

5.2

77.

1 1

.8

22.

1 1

0.4

5.8

3

.1

12.

1 2

1.7

07 4

3.3

3.6

4

.0

3.1

0

.8

6.4

9

.5

16.

0 8

1.3

2.1

1

9.0

6.4

1

5.7

1.6

1

1.1

25.

5 08

54.

6 2

.7

3.0

9

.8

0.9

6

.3

13.

1 1

8.9

80.

5 2

.3

23.

2 9

.8

5.7

4

.2

6.9

2

8.2

09 5

1.9

2.4

3

.5

2.8

0

.9

7.2

1

6.6

18.

4 8

4.2

2.8

1

7.1

16.

7 1

6.7

3.4

5

.3

22.

2 10

42.

7 1

.7

3.6

3

.2

0.7

5

.4

7.8

2

0.3

75.

1 2

.6

21.

5 1

1.2

5.4

6

.2

4.3

2

4.1

11 5

0.1

1.8

3

.7

2.4

0

.7

4.4

1

8.8

18.

4 7

1.1

2.8

2

1.3

10.

7 7

.2

4.3

2

.3

22.

5 12

57.

5 1

.1

3.2

4

.0

1.2

4

.3

20.

0 2

3.7

66.

2 3

.3

24.

3 5

.3

5.7

3

.6

2.6

2

1.2

Burim

i: Ba

nka

e Sh

qipë

risë.

Sour

ce: B

ank

of A

lban

ia.

Raporti Vjetor2012


5-4

EKSP

ORT

I I M

ALLR

AVE

SIPA

S SI

TCN

ë m

ilion

ë eu

roEX

PORT

BY

CO

MM

OD

ITY

GRO

UPS

5-4

In m

illio

ns E

ur

To

tali/

Tot

al (2

+3

+4+

5 +

6+7

+8+

9 +

10+

11)

Ush

qim

e dh

e ka

fshë

të

gjal

la/

Food

and

live

an

imal

s

Pije

dhe

duh

an/

Beve

rage

s &

to

bacc

o

Mat

eria

le të

pa

përp

unua

ra/

Raw

m

ater

ials

, min

eral

s

Lënd

ë dj

egës

e/

Fuel

s an

d lu

bric

ants

Yndy

rna

bim

ore

dhe

shta

zore

/ An

imal

&

vege

tabl

e oi

ls &

fats

Prod

ukte

ki

mik

e/

Che

mic

als

Mal

lra të

pë

rpun

uar /

M

anuf

actu

res

Mak

iner

i dhe

paj

isje

/

Mac

hine

ry a

nd

equi

pmen

t

Mal

lra të

tjer

ë të

pë

rpun

uar /

Mis

cella

neou

s m

anuf

actu

res

Mal

lra të

pak

lasi

fikua

r di

ku tj

etër

/ O

ther

&

uncl

assi

fied

12

34

56

78

910

1120

0975

0.7

36.0

3.4

81.2

90.8

0.3

12.6

136.

634

.835

5.6

_20

101,

171.

542

.44.

513

5.6

210.

90.

811

.228

8.0

49.2

428.

8_

2011

1,40

5.5

48.0

4.1

147.

729

7.6

1.7

18.8

354.

156

.447

7.1

_20

12/0

1 9

7.3

4.0

0

.3

8.2

2

2.3

0.1

0

.8

19.

3 5

.4

36.

9 _

02 1

08.9

4

.0

0.3

5

.5

34.

1 0

.2

0.9

1

9.4

5.1

3

9.4

_03

119

.6

4.6

0

.3

11.

8 2

7.7

0.1

1

.2

25.

5 5

.6

42.

8 _

04 1

28.2

3

.2

0.7

1

2.9

40.

3 0

.1

1.2

2

8.5

3.8

3

7.5

_05

138

.7

6.6

1

.0

18.

8 3

1.2

0.0

1

.4

35.

0 4

.4

40.

3 _

06 1

27.3

6

.5

0.5

1

2.1

26.

2 0

.1

1.0

3

7.1

4.1

3

9.6

_07

142

.1

4.6

0

.6

15.

1 3

2.8

0.2

1

.1

35.

5 4

.5

47.

7 _

08 1

24.5

3

.0

_

20.

0 4

4.0

-

1.0

2

4.0

3.0

2

9.0

_09

135

.9

4.0

0

.3

16.

3 3

7.6

0.5

1

.2

29.

4 4

.6

41.

9 _

10 1

35.9

6

.2

0.2

1

6.2

35.

8 0

.1

1.3

3

2.0

4.9

3

9.1

_11

139

.0

6.5

0

.4

17.

1 3

5.2

0.4

1

.1

32.

3 5

.5

40.

4 _

12 1

28.2

5

.0

1.1

1

1.4

39.

7 0

.1

1.0

2

8.4

3.8

3

7.9

_Bu

rimi:B

anka

e S

hqip

ëris

ë.So

urce

: Ban

k of

Alb

ania

.

5-5

IMPO

RTI I

MAL

LRAV

E SI

PAS

SITC

*N

ë m

ilion

ë eu

roIM

PORT

BY

CO

MM

OD

ITY

GRO

UPS

* 5-

5In

mill

ions

Eur

To

tali/

Tot

al (2

+3

+4+

5 +

6+7

+8+

9 +

10+

11)

Ush

qim

e dh

e ka

fshë

të

gjal

la/

Food

and

live

an

imal

s

Pije

dhe

duh

an/

Beve

rage

s &

to

bacc

o

Mat

eria

le të

pa

përp

unua

ra/

Raw

m

ater

ials

, min

eral

s

Lënd

ë dj

egës

e/

Fuel

s an

d lu

bric

ants

Yndy

rna

bim

ore

dhe

shta

zore

/ A

nim

al &

ve

geta

ble

oils

& fa

ts

Prod

ukte

ki

mik

e/

Che

mic

als

Mal

lra të

pë

rpun

uar /

M

anuf

actu

res

Mak

iner

i dhe

paj

isje

/M

achi

nery

and

eq

uipm

ent

Mal

lra të

tjer

ë të

pë

rpun

uar /

Mis

cella

neou

s m

anuf

actu

res

Mal

lra të

pak

lasi

fikua

r di

ku tj

etër

/ O

ther

&

uncl

assi

fied

12

34

56

78

910

1120

09 3

,248

.8

395

.1

123

.8

95.

7 3

82.6

3

9.2

362

.5

811

.9

741

.9

296

.0

_20

10 3

,474

.1

441

.7

143

.3

63.

3 4

79.2

4

1.2

387

.3

913

.5

673

.5

331

.0

_20

11 3

,905

.3

473

.7

127

.9

55.

9 6

83.4

4

9.3

412

.1

968

.8

784

.5

349

.6

0.2

2012

/01

267

.8

34.

5 7

.6

2.9

6

7.1

4.7

2

6.7

50.

8 5

1.3

22.

1 0.

002

266

.4

35.

2 1

2.2

2.5

5

7.6

2.6

2

9.1

52.

6 5

0.2

24.

4 0.

003

317

.3

43.

5 1

0.1

4.4

6

3.5

3.5

3

3.4

71.

9 6

0.2

26.

7 0.

104

283

.4

41.

3 6

.9

4.7

5

6.7

3.1

3

4.4

58.

7 5

1.7

25.

8 0.

005

317

.9

35.

5 1

0.3

5.3

5

7.8

5.0

3

5.7

74.

2 6

1.7

32.

4 0.

006

332

.3

42.

3 1

2.6

5.2

6

0.2

5.2

4

0.2

72.

7 6

2.1

31.

8 0.

107

344

.7

41.

2 1

5.8

4.7

5

8.3

2.9

4

8.8

77.

9 6

6.0

29.

0 0.

108

330

.0

40.

7 1

4.1

4.4

7

3.6

5.7

3

3.9

70.

2 6

2.9

24.

5 0.

109

334

.6

41.

6 1

0.9

3.6

6

7.3

3.8

4

4.9

81.

5 5

1.6

29.

3 0.

110

331

.6

40.

6 1

1.1

4.2

5

9.6

6.1

4

0.9

79.

8 5

8.2

31.

2 0.

011

322

.4

35.

1 8

.1

3.6

6

8.6

3.3

3

9.2

73.

4 6

0.6

30.

4 0.

012

334

.4

41.

0 1

1.7

3.0

6

5.4

3.7

4

0.8

73.

6 6

4.5

30.

7 0.

1

Burim

i:Ban

ka e

Shq

ipër

isë.

*Im

porte

t jan

ë në

vle

rën

c.i.f

. So

urce

: Ban

k of

Alb

ania

. *

Impo

rts a

re v

alue

d in

c.i.

f.

Raporti Vjetor 2012


5-6

POZI

CIO

NI I

INVE

STIM

EVE

ND

ËRKO

MBË

TARE

Në

mili

onë

euro

INTE

RNAT

ION

AL IN

VEST

MEN

T PO

SITI

ON

5-6

Pozi

cion

i i

inve

stim

eve

ndër

kom

bëta

re/

Inte

rnat

iona

l in

vest

men

t po

sitio

n (2

-16)

Mje

tet/

Ass

ets

(3+

6+

9+

10+

15)

Inve

stim

e di

rekt

e ja

shtë

/ D

irect

in

vest

men

t abr

oad

(4+

5)

Inve

stim

e po

rtofo

li /

Portf

olio

in

vest

men

t (7

+8)

Der

ivat

iva

finan

ciar

ë/

Fina

ncia

l de

rivat

ives

Inve

stim

e të

tje

ra/

Oth

er

inve

stm

ents

(1

1+ 1

2 +

13 +

14)

Mje

tet e

re

zerv

ës/

Rese

rve

asse

ts

Kapi

tali

i vet

dhe

fit

imi i

riin

vest

uar/

Eq

uity

cap

ital a

nd

rein

vest

ed e

arni

ngs

Kapi

tale

të

tjer

a/

Oth

er

capi

tal

Letra

me

vler

ë të

kap

italit

/Eq

uity

se

curit

ies

Letra

me

vler

ë të

bo

rxhi

t/ D

ebt

secu

ritie

s

Kred

i tre

gtar

e/

Trad

e cr

edits

Hua

/ Lo

ans

Mon

edha

dh

e de

pozi

ta/

Cur

renc

y an

d de

posi

ts

Mje

te

të tj

era/

O

ther

as

sets

12

34

56

78

910

1112

1314

1520

06-5

28.7

2,32

9.8

28.7

28.7

_85

.80.

085

.8_

847.

1_

43.9

734.

069

.21,

368.

220

07-1

,410

.42,

426.

450

.750

.7_

61.2

0.0

61.2

_85

4.8

_26

.575

4.8

73.5

1,45

9.8

2008

-2,3

27.9

2,52

6.6

104.

710

2.9

1.8

109.

80.

710

9.1

_63

6.7

_33

.753

3.8

69.2

1,67

5.4

2009

-2,7

93.2

2,44

3.0

115.

711

2.2

3.5

103.

50.

310

3.2

_57

7.7

_10

8.6

403.

765

.41,

646.

220

10-3

,001

.52,

973.

411

5.2

109.

65.

618

1.9

0.4

181.

5_

771.

6_

150.

854

3.6

77.2

1,90

4.8

D

etyr

imet

/ Li

abili

ties

(17+

20

+ 2

3+ 2

4)

Inve

stim

e di

rekt

e në

Shq

ipër

i/ D

irect

in

vest

men

t in

the

repo

rting

eco

nom

y(1

8+19

)

Inve

stim

e po

rtofo

li/

Portf

olio

in

vest

men

t (2

1+22

)

D

eriv

ativ

a fin

anci

arë/

Fi

nanc

ial

deriv

ativ

es

Inve

stim

e të

tje

ra/

Oth

er

inve

stm

ents

(2

5+ 2

6+

27+

28)

Kapi

tali

i vet

dhe

fit

imi i

riin

vest

uar/

Eq

uity

cap

ital a

nd

rein

vest

ed e

arni

ngs

Kapi

tale

të tj

era/

O

ther

cap

ital

Letra

me

vler

ë të

kap

italit

/ Eq

uity

sec

uriti

es

Letra

me

vler

ë të

bor

xhit/

D

ebt s

ecur

ities

Kred

i tre

gtar

e/

Trad

e cr

edits

Hua

/ Lo

ans

Mon

edha

dh

e de

pozi

ta/

Cur

renc

y an

d de

posi

ts

Det

yrim

e të

tjer

a/ O

ther

liab

ilitie

s

1617

1819

2021

2223

2425

2627

2820

062,

858.

51,

048.

597

6.6

71.9

69.4

27.0

42.4

1,74

0.7

72.2

1,47

2.4

92.9

103.

120

073,

836.

81,

815.

11,

626.

218

8.9

107.

758

.049

.71,

914.

188

.11,

625.

816

6.6

33.5

2008

4,85

4.5

2,03

9.9

1,81

2.1

227.

714

3.7

70.8

72.8

2,67

1.0

101.

42,

376.

216

1.8

31.6

2009

5,23

6.2

2,23

3.4

2,14

7.6

85.8

140.

567

.473

.12,

862.

396

.02,

517.

017

7.3

72.0

2010

5,97

4.9

2,63

9.9

2,54

9.5

90.3

456.

071

.738

4.3

2,87

9.1

108.

62,

425.

227

7.7

67.7

Burim

i: Ba

nka

e Sh

qipë

risë.

5-7

BORX

HI I

JAS

HTË

M B

RUTO

Në

mili

onë

euro

GRO

SS E

XTER

NAL

DEB

T 5-

7In

mill

ions

Eur

Borx

hi i

jash

tëm

br

uto/

Gro

ss

exte

rnal

deb

t (2+

5 +

8 +

11 +

14)

Qev

eria

e

përg

jiths

hme/

G

ener

al

Gov

ernm

ent (

3+4)

Auto

ritet

i mon

etar

/ M

onet

ary

auth

oriti

es

(6+

7)

Ba

nkat

/ Ba

nks

(9+

10)

Se

ktor

ë të

tje

rë/

Oth

er

sect

ors

(12+

13)

Inve

stim

e di

rekt

e: h

ua

ndër

mje

t kom

pani

ve/

Dire

ct in

vest

men

t: in

terc

ompa

ny le

ndin

gAf

atsh

kurtë

r/

Shor

t-ter

mAf

atgj

atë/

Lo

ng-te

rmAf

atsh

kurtë

r/

Shor

t-ter

mAf

atgj

atë/

Lo

ng-te

rmAf

atsh

kurtë

r/

Shor

t-ter

mAf

atgj

atë/

Lo

ng-te

rmAf

atsh

kurtë

r/

Shor

t-ter

mAf

atgj

atë/

Lo

ng-te

rm

12

34

56

78

910

1112

1314

2009

3,56

7.5

1,64

5.4

_1,

645.

410

9.0

_10

9.0

479.

437

2.1

107.

370

1.7

100.

660

1.1

632.

120

103,

919.

11,

930.

3_

1,93

0.3

105.

9_

105.

946

1.3

293.

016

8.3

765.

911

8.2

647.

765

5.7

2011

4,59

9.5

2,11

5.5

_2,

115.

599

.3_

99.3

711.

354

6.4

164.

992

0.8

130.

579

0.4

752.

620

11/

IV4,

599.

52,

115.

5_

2,11

5.5

99.3

_99

.371

1.3

546.

416

4.9

920.

813

0.5

790.

475

2.6

2012

/ I

4,69

9.8

2,14

1.3

_2,

141.

393

.7_

93.7

773.

461

6.0

157.

493

2.0

110.

982

1.1

759.

4 II

4,85

9.9

2,23

0.9

_2,

230.

996

.4_

96.4

811.

766

5.6

146.

194

6.2

115.

483

0.8

774.

7 II

I5,

044.

62,

263.

6_

2,26

3.6

91.8

_91

.894

6.6

800.

014

6.7

964.

612

6.1

838.

577

8.0

Burim

i: Ba

nka

e Sh

qipë

risë.

Sour

ce: B

ank

of A

lban

ia.

Raporti Vjetor2012


6. F

INAN

CAT

E Q

EVER

ISË

6-

1 TË

ARD

HU

RAT

E BU

XHET

IT T

Ë Q

EVER

ISË

1 (T

ë dh

ëna

prog

resi

ve, n

ë m

ilion

ë le

kë, f

undi

i pe

riudh

ës)

GO

VERN

MEN

T FI

NAN

CE

6. G

OVE

RNM

ENT

BUD

GET

REV

ENU

E1 6-

1(P

rogr

essi

ve d

ata

in m

illio

ns A

LL, e

nd o

f per

iod)

Tota

li i t

ë ar

dhur

ave/

Tot

al

reve

nue

(2+

3+7)

Të

ardh

ura

nga

ndih

mat

/ G

rant

s Të

ard

hura

tatim

ore/

Tax

re

venu

e (4

+5+

6)Të

ard

hura

jo ta

timor

e/ N

on

tax

reve

nue

Të

ardh

urat

nga

tatim

et d

he d

ogan

at /

Re

venu

e fro

m ta

x of

fices

and

cus

tom

s Të

ard

hura

nga

pus

htet

i ven

dor/

Re

venu

e fro

m lo

cal g

over

nmen

tTë

ard

hura

nga

fond

et s

peci

ale/

So

cial

inst

. Con

tribu

tions

12

34

56

720

0929

8,98

14,

430

270,

830

208,

870

12,1

4949

,812

23,7

2020

1032

4,72

14,

605

288,

564

223,

019

11,8

9853

,647

31,5

5220

1133

0,47

53,

811

303,

933

235,

509

11,7

9256

,632

22,7

3120

12/

0125

,731

345

23,0

79 1

6,65

5 81

35,

611

2,30

702

49,2

7742

544

,955

33,

453

1,58

49,

918

3,89

703

78,3

4865

672

,219

54,

367

2,83

715

,015

5,47

304

106,

314

747

97,5

09 7

1,98

9 5,

077

20,4

438,

058

0513

3,16

21,

356

121,

425

91,

005

5,76

224

,658

10,3

8106

161,

574

1,55

214

6,11

2 1

10,8

56

6,42

928

,827

13,9

1007

190,

241

1,93

617

3,05

9 1

31,3

93

7,46

934

,197

15,2

4608

218,

862

2,04

320

0,49

6 1

53,8

39

8,13

938

,518

16,3

2309

245,

163

2,39

222

5,18

3 1

73,6

94

8,77

042

,719

17,5

8810

273,

242

2,65

825

1,01

8 1

93,1

42

9,58

148

,295

19,5

6611

301,

551

4,80

527

4,96

6 2

12,1

52

10,1

0352

,711

21,7

80

Burim

i: M

inis

tria

e Fi

nanc

ave

sipa

s pu

blik

imit

"Sta

tistik

at fi

skal

e të

qev

eris

ë".

Të d

hëna

t për

201

2 si

pas

publ

ikim

it "T

regu

esit

fiska

lë s

ipas

bux

hetit

të k

onso

lidua

r 201

2", 0

5.02

.201

3. 1

) 201

2 Të

dhë

na p

arap

rake

.

Sour

ce: M

inis

try o

f Fin

ance

, acc

ordi

ng to

"Fis

cal S

tatis

tics

of G

over

nmen

t" pu

blic

atio

n.20

12 D

ata

refe

r to

“Fis

cal i

ndic

ator

s re

gard

ing

cons

olid

ated

bud

get 2

012”

pub

licat

ion,

on

05.0

2.20

13.

1) 2

012

Prel

imin

ary

data

.

6-2

SHPE

NZI

MET

E B

UXH

ETIT

TË

QEV

ERIS

Ë1Të

dhë

na p

rogr

esiv

e, n

ë m

ilion

ë le

kë, f

undi

i pe

riudh

ësG

OVE

RNM

ENT

BUD

GET

EXP

END

ITU

RE1

6-2

Prog

ress

ive

data

, in

mill

ions

ALL

, end

of p

erio

d

Tota

li i

shpe

nzim

eve/

To

tal

expe

nditu

re

(2+

10+

11)

Shpe

nzim

et k

oren

te/

Cur

rent

exp

endi

ture

(3

+4+

5+6+

7+8+

9)

Shpe

nzim

e ka

pita

le/

Cap

ital

expe

nditu

re

Shpe

nzim

e të

tje

ra/

Oth

er

expe

nditu

reSh

penz

ime

për

pers

onel

in/

Pers

onne

l ex

pend

iture

Inte

resa

t/

Inte

rest

Shpe

nzim

e op

erat

ive

mirë

mba

jtje/

Ope

ratio

nal &

m

aint

enan

ce

Subv

enci

onet

/ Su

bsid

ies

Shpe

nzim

e pë

r fon

de

spec

iale

/ So

cial

in

sura

nce

outla

ys

Shpe

nzim

e pë

r bux

hetin

ve

ndor

/ Lo

cal b

udge

t ex

pend

iture

Shpe

nzim

e ko

rent

e të

tje

ra/

Oth

er c

urre

nt

expe

nditu

re

12

34

56

78

910

1120

0937

9,86

328

3,89

762

,359

36,3

0132

,058

2,00

496

,725

33,5

8220

,868

95,8

8185

2010

362,

752

300,

878

65,7

6241

,604

34,3

183,

535

106,

207

30,7

6418

,688

67,4

92-5

,618

2011

376,

352

305,

673

67,4

4641

,121

32,9

953,

301

113,

946

28,1

1918

,745

70,6

79_

2012

/ 01

24,0

1822

,354

5,53

72,

571

2,58

386

8,28

81,

362

1,92

71,

664

_02

56,3

3549

,492

11,0

996,

556

7,27

123

317

,523

3,23

83,

572

6,84

3_

0387

,919

73,5

9216

,661

9,34

59,

816

297

27,0

625,

130

5,28

114

,327

_04

117,

911

100,

071

22,3

6511

,483

12,9

0140

536

,868

8,10

27,

947

17,8

40_

0515

1,04

712

7,54

828

,133

16,3

0215

,739

503

46,4

6110

,948

9,46

223

,499

_06

182,

707

153,

773

33,7

6819

,977

18,5

2378

356

,494

13,0

8411

,144

28,9

34_

0721

1,12

917

9,25

639

,607

22,7

9321

,310

906

66,6

4415

,277

12,7

1931

,873

_08

242,

577

206,

565

45,2

1126

,920

23,4

291,

476

78,1

0817

,271

14,1

5036

,012

_09

271,

185

230,

435

50,7

5329

,027

25,6

801,

614

88,0

9019

,389

15,8

8240

,750

_10

298,

970

254,

231

56,4

7031

,029

27,7

251,

677

98,2

0021

,800

17,3

3044

,739

_11

336,

821

283,

703

62,4

5838

,145

30,3

271,

766

108,

011

24,6

3918

,357

53,1

18_

Burim

i: M

inis

tria

e Fi

nanc

ave

sipa

s pu

blik

imit

"Sta

tistik

at fi

skal

e të

qev

eris

ë".

Të d

hëna

t për

201

2 si

pas

publ

ikim

it "T

regu

esit

fiska

lë s

ipas

bux

hetit

të k

onso

lidua

r 201

2", 0

5.02

.201

3.1)

201

2 Të

dhë

na p

arap

rake

.

Sour

ce: M

inis

try o

f Fin

ance

, acc

ordi

ng to

"Fis

cal S

tatis

tics

of G

over

nmen

t" pu

blic

atio

n.20

12 D

ata

refe

r to

"Fis

cal i

ndic

ator

s re

gard

ing

cons

olid

ated

bud

get 2

012"

pub

licat

ion,

on

05.0

2.20

13.

1) 2

012

Prel

imin

ary

data

.

Raporti Vjetor 2012


6-3

FIN

ANC

IMI I

DEF

ICIT

IT B

UXH

ETO

R 1

Të d

hëna

pro

gres

ive,

në

mili

onë

lekë

, fun

di i

periu

dhës

FISC

AL D

EFIC

IT A

ND

ITS

FIN

ANC

ING

1 6-

3Pr

ogre

ssiv

e da

ta, i

n m

illio

ns A

LL, e

nd o

f per

iod

D

efic

iti/

Def

icit

Fina

ncim

i i d

efic

itit

/ D

efic

it fin

anci

ng

(3+

7)Fi

nanc

imi i

bre

ndsh

ëm/

Dom

estic

fina

ncin

g (4

+5+

6)

Fina

ncim

i hu

aj/

Fore

ign

finan

cing

(8

+9)

Të a

rdhu

ra n

ga p

rivat

izim

i/

Priv

atiz

atio

n re

ceip

tsH

uam

arrje

e b

rend

shm

e/

Dom

estic

bor

row

ing

Të tj

era

/ O

ther

Hua

afa

tgja

të (m

arrë

)/

Long

term

loan

(dra

win

gs)

Ndr

yshi

mi i

gje

ndje

s së

ark

ës/

Cha

nge

of s

tate

men

t acc

ount

sRi

page

sat/

Re

paym

ents

12

34

56

78

910

2009

-80,

883

80,8

8370

,701

25,1

3843

,339

2,22

410

,182

15,3

7556

7-5

,760

2010

-38,

031

38,0

3127

,819

411

25,9

481,

460

10,2

1218

,429

-1,7

05-6

,512

2011

-45,

877

45,8

7726

,119

438

28,1

75-2

,494

19,7

5825

,229

2,14

2-7

,613

2012

/ 0

11,

713

-1,7

13-2

,223

330

2,25

6-4

,809

510

547

326

-363

02-7

,058

7,05

85,

110

373

5,06

8-3

311,

948

3,51

5-8

29-7

3803

-9,5

719,

571

5,83

757

88,

273

-3,0

143,

734

6,32

4-1

,468

-1,1

2204

-11,

597

11,5

978,

352

592

12,0

43-4

,283

3,24

58,

452

-2,4

51-2

,756

05-1

7,88

517

,885

12,0

8660

713

,604

-2,1

255,

799

11,7

00-2

,221

-3,6

8006

-21,

133

21,1

3312

,810

652

14,6

63-2

,505

8,32

316

,097

-2,9

48-4

,826

07-2

0,88

820

,888

12,0

1970

215

,045

-3,7

288,

869

16,7

75-2

,748

-5,1

5808

-23,

715

23,7

1512

,281

735

18,4

54-6

,908

11,4

3419

,139

-2,0

12-5

,693

09-2

6,02

226

,022

12,5

9978

218

,057

-6,2

4013

,423

21,0

97-1

,396

-6,2

7810

-25,

728

25,7

2812

,584

853

17,5

12-5

,781

13,1

4423

,145

-1,6

07-8

,394

11-3

5,27

035

,270

19,0

5888

818

,603

-433

16,2

1227

,560

-1,8

67-9

,481

Burim

i: M

inis

tria

e Fi

nanc

ave

sipa

s pu

blik

imit

"Sta

tistik

at fi

skal

e të

qev

eris

ë".

Të d

hëna

t për

201

2 si

pas

publ

ikim

it "T

regu

esit

fiska

lë s

ipas

bux

hetit

të k

onso

lidua

r 201

2", 0

5.02

.201

3. 1

) 201

2 Të

dhë

na p

arap

rake

.

Sour

ce: M

inis

try o

f Fin

ance

, acc

ordi

ng to

"Fis

cal S

tatis

tics

of G

over

nmen

t" pu

blic

atio

n.20

12 D

ata

refe

r to

"Fis

cal i

ndic

ator

s re

gard

ing

cons

olid

ated

bud

get 2

011"

pub

licat

ion,

on

05.0

2.20

13.

1) 2

012

Prel

imin

ary

data

.

6-4

STO

KU I

BORX

HIT

TË

BREN

DSH

ËM S

IPAS

INST

RUM

ENTE

VEN

ë m

ilion

ë le

kë, f

und

periu

dhe,

të d

hëna

pro

gres

ive

DO

MES

TIC

DEB

T ST

OC

K BY

INST

RUM

ENTS

6-4

In m

illio

ns A

LL, e

nd o

f per

iod,

pro

gres

sive

dat

a

St

oku

i bor

xhit

të b

rend

shëm

/ D

omes

tic d

ebt s

tock

(2

+3+

4+5+

6+7+

8)Bo

no T

hesa

ri /

Trea

sury

bill

sO

blig

acio

ne d

y vj

eçar

e/ 2

ye

ars

bond

sO

blig

acio

ne tr

e vj

eçar

e/ 3

ye

ars

bond

sO

blig

acio

ne p

esë

vjeç

are/

5

year

s bo

nds

Obl

igac

ione

sht

atë

vjeç

are/

7

year

s bo

nds

Rivl

erës

imi i

val

utës

/ Fo

reig

n ex

chan

ge re

s. e

valu

atio

nTë

tjer

a1/

Oth

er1

12

34

56

78

2009

415,

028

237,

469

65,2

4715

,600

60,3

1512

,000

18,8

705,

527

2010

407,

372

231,

436

70,9

5715

,613

71,8

1512

,000

_5,

551

2011

438,

582

241,

385

75,1

4119

,387

82,0

1212

,000

_8,

657

2011

/ IV

438,

582

241,

385

75,1

4119

,387

82,0

1212

,000

_8,

657

2012

/ I

446,

886

250,

781

70,3

9620

,514

84,4

8012

,000

_8,

715

II45

3,17

525

1,09

772

,896

20,7

4385

,312

14,5

00_

8,62

7 II

I45

6,69

624

6,95

375

,316

22,1

7586

,562

16,9

82_

8,70

8

Burim

i: M

inis

tria

e Fi

nanc

ave

sipa

s pu

blik

imev

e "S

tatis

tikat

fisk

ale

të q

ever

isë"

dhe

"Tre

gues

it e

borx

hit".

1) P

ërfs

hin

"Kre

di d

irekt

e" d

he "B

orxh

i i g

aran

tuar

".Pë

rditë

sim

i i fu

ndit

në 1

2.11

.201

2.

Sour

ce: M

inis

try o

f Fin

ance

, acc

ordi

ng to

the

publ

icat

ions

“Fi

scal

Sta

tistic

s of

Gov

ernm

ent”

and

“D

ebt I

ndic

ator

s” .

1) C

ompr

ises

"Dire

ct c

redi

t" an

d "P

ublic

ly g

uara

ntee

d de

bt".

Late

st u

pdat

e on

12.

11.2

012.

Raporti Vjetor2012


7. S

EKTO

RI R

EAL

7-1

PRO

DH

IMI I

BRE

ND

SHËM

BRU

TO S

IPAS

AKT

IVIT

ETIT

EKO

NO

MIK

*19

96 –

201

0, m

e çm

ime

korr

ente

, në

mili

onë

lekë

REAL

SEC

TOR

7.

GRO

SS D

OM

ESTI

C P

ROD

UC

T BY

EC

ON

OM

IC A

CTI

VITI

ES*

7-1

1996

-201

0 at

cur

rent

pric

es ,

In m

illio

ns A

LL

Prod

him

i i b

rend

shëm

bru

to

(sip

as a

ktiv

itetit

eko

nom

ik)/

G

ross

dom

estic

pro

duct

(by

econ

omic

act

ivity

) (2+

8-9)

Rritj

a re

ale

vjet

ore

e PB

B m

e çm

ime

kons

tant

e kr

ahas

uar m

e vi

tin e

mëp

arsh

ëm/

Annu

al re

al

grow

th o

f GD

P at

con

stan

t pric

es

com

pare

d to

pre

viou

s ye

ar (%

)

Vler

a e

shtu

ar b

ruto

, m

e çm

imet

baz

ë/ G

ross

va

lue

adde

d at

bas

ic

pric

es (3

+4

+5+

6 -

7)

Taks

a m

bi

prod

ukte

t/ T

ax

on p

rodu

cts

(-) S

ubve

ncio

net

mbi

pro

dukt

et/

(-)

Subs

idie

s on

pro

duct

s Bu

jqës

ia, g

juet

ia d

he p

yjet

/ Ag

ricul

ture

, hun

ting

and

fore

stry

Indu

stri/

In

dust

ryN

dërti

m/

Con

stru

ctio

nSh

ërbi

me/

Se

rvic

es

(-) S

hërb

ime

ndër

mje

tsue

se fi

nanc

iare

të

mat

ura

indi

rekt

/ (-

) Fin

anci

al in

term

edia

tion

serv

ices

indi

rect

ly m

easu

red

12

34

56

78

910

N

ë m

ilion

ë le

kë/

In m

illio

n AL

L(%

)19

96 3

46,4

03.2

3

24,8

61.4

1

21,7

56.8

3

2,83

4.9

17,

011.

3 1

61,3

16.7

8

,058

.3

23,

163.

9 1

,622

.0

9.1

1997

346

,197

.8

319

,587

.7

104

,505

.7

28,

973.

5 2

0,17

1.6

177

,085

.0

11,

148.

1 2

8,02

0.1

1,4

10.0

-1

0.8

1998

409

,208

.8

363

,514

.7

110

,781

.9

28,

321.

6 1

9,33

4.6

225

,807

.8

20,

731.

2 4

8,05

9.1

2,3

65.0

9.

019

99 4

71,5

78.5

4

24,0

66.7

1

14,9

97.3

3

2,31

9.7

26,

942.

5 2

71,2

31.7

2

1,42

4.5

49,

577.

8 2

,066

.0

13.5

2000

523

,043

.4

463

,971

.1

122

,908

.1

37,

528.

7 3

9,97

9.4

282

,062

.8

18,

507.

9 6

3,93

5.8

4,8

63.5

6.

720

01 5

83,3

68.6

5

23,6

12.8

1

28,0

39.3

3

9,44

8.8

56,

450.

2 3

17,5

69.8

1

7,89

5.3

67,

165.

8 7

,410

.0

7.9

2002

622

,710

.8

554

,994

.0

134

,508

.0

39,

592.

3 6

9,16

4.7

330

,980

.7

19,

251.

7 7

3,71

0.8

5,9

94.1

4.

220

03 6

94,0

97.2

6

12,3

97.9

1

49,0

12.9

5

4,92

7.4

87,

046.

7 3

42,2

59.9

2

0,84

9.0

86,

714.

3 5

,015

.0

5.8

2004

751

,021

.6

660

,904

.6

151

,562

.1

68,

028.

9 9

4,43

1.9

365

,610

.7

18,

729.

0 9

4,95

1.0

4,8

34.0

5.

720

05 8

14,7

96.7

7

14,1

27.7

1

51,6

40.2

7

8,31

8.6

101

,759

.5

405

,917

.4

23,

508.

0 1

04,1

58.0

3

,489

.0

5.7

2006

882

,208

.8

764

,738

.5

154

,648

.1

88,

207.

3 1

13,7

23.7

4

38,6

05.7

3

0,44

6.2

121

,188

.3

3,7

18.0

5.

420

07 9

67,6

70.4

8

33,9

59.9

1

65,7

47.9

8

1,69

2.9

129

,585

.4

495

,614

.7

38,

681.

0 1

36,7

89.2

3

,078

.8

5.9

2008

1,0

89,2

93.1

9

32,9

25.0

1

82,1

18.2

9

5,22

9.5

145

,450

.6

551

,029

.0

40,

902.

2 1

58,7

12.1

2

,344

.0

7.5

2009

1,1

48,0

82.1

9

85,1

75.0

1

92,2

63.0

1

03,9

45.9

1

46,0

43.6

5

86,2

66.5

4

3,34

3.9

164

,717

.4

1,8

10.3

3.

320

101)

1,2

22,4

62.1

1

,047

,720

.3

211

,346

.1

128

,504

.0

119

,973

.1

634

,812

.1

46,

914.

9 1

76,5

20.2

1

,778

.4

3.8

Burim

i: IN

STAT

.1)

Të

dhën

at e

viti

t 201

0 ja

në jo

për

fund

imta

re.

* Të

dhë

nat j

anë

sipa

s ta

bela

ve n

ë fa

qen

e w

eb-it

të IN

STAT

në

datë

n 12

.11.

2012

,Te

mat

/ Ll

ogar

itë K

ombë

tare

/ Sh

ifrat

:-Tr

egue

s kr

yeso

rë m

akro

ekon

omik

ë-P

rodh

imi i

bre

ndsh

ëm b

ruto

sip

as a

ktiv

itetit

eko

nom

ik (m

e çm

ime

korr

ente

).

Sour

ce: I

NST

AT.

1) 2

010

Sem

i fin

al d

ata.

* D

ata

as o

f IN

STAT

web

pag

e ta

bles

on

12.1

1.20

12,

Them

es/

Nat

iona

l acc

ount

/ Fi

gure

s:-M

ain

mac

roec

onom

ic in

dica

tors

-Gro

ss d

omes

tic p

rodu

ct b

y ec

onom

ic a

ctiv

ities

(at c

urre

nt p

rices

).

7-2

PRO

DH

IMI I

BRE

ND

SHËM

BRU

TO S

IPAS

MET

OD

ËS S

Ë SH

PEN

ZIM

EVE

1996

-200

8 m

e çm

ime

kore

nte,

në

mili

onë

lekë

GRO

SS D

OM

ESTI

C P

ROD

UC

T BY

EXP

END

ITU

RE A

PPRO

ACH

7-2

1996

-200

8 cu

rren

t pric

es, i

n m

illio

ns A

LLPr

odhi

mi i

Br

ends

hëm

Br

uto/

G

ross

do

mes

tic

prod

uct

(2+

8+11

)

Kërk

esa

e br

ends

hme/

D

omes

tic

abso

rptio

n (3

+7)

Eksp

orti

neto

/ N

et

expo

rt (9

-10)

Ndr

yshi

met

e g

jend

jeve

+

mos

përp

uthj

e st

atis

tikor

e/ C

hang

e in

in

vent

orie

s &

sta

tistic

al

disc

repa

ncy

Kons

umi

final

/ F

inal

co

nsum

ptio

n (4

+5+

6)

Fo

rmim

i bru

to

i kap

italit

fiks

/ G

ross

fixe

d ca

pita

l for

mat

ion

Eksp

orte

t e m

allra

ve

e sh

ërbi

mev

e/

Expo

rts o

f goo

ds

and

serv

ices

(f.o

.b)

Impo

rtet e

mal

lrave

e

shër

bim

eve/

Im

ports

of g

oods

an

d se

rvic

es (f

.o.b

)Ko

nsum

i fin

al i

popu

llatë

s/ /

Fi

nal c

onsu

mpt

ion

of h

ouse

hold

s Ko

nsum

i fin

al i

adm

inis

tratë

s pu

blik

e/Fi

nal c

onsu

mpt

ion

of g

ener

al g

over

nmen

tKo

nsum

i i in

stitu

cion

eve

jo-

fitim

prur

ëse/

Con

sum

ptio

n of

NPI

SHs

12

34

56

78

910

1119

9634

6,40

344

2,92

236

9,64

233

7,56

131

,852

229

73,2

79-7

2,15

138

,782

110,

934

-24,

367

1997

346,

198

443,

090

372,

151

336,

678

35,1

6730

670

,939

-84,

626

33,7

3911

8,36

5-1

2,26

719

9840

9,20

950

5,18

241

9,15

237

6,82

441

,987

340

86,0

30-9

7,36

244

,376

141,

738

1,38

919

9947

1,57

854

5,40

343

7,00

438

9,57

347

,023

408

108,

399

-77,

321

74,5

8815

1,91

03,

497

2000

523,

043

615,

863

449,

879

399,

935

49,4

5449

016

5,98

4-1

05,5

8393

,453

199,

036

12,7

6420

0158

3,36

969

5,59

647

1,81

641

0,44

860

,667

700

223,

780

-119

,983

107,

524

227,

507

7,75

520

0262

2,71

177

1,57

353

5,55

146

5,18

069

,572

800

236,

021

-154

,037

122,

044

276,

081

5,17

520

0369

4,09

887

8,37

459

7,45

352

0,95

475

,585

914

280,

921

-171

,642

141,

290

312,

931

-12,

635

2004

751,

022

947,

566

668,

187

584,

659

82,4

841,

044

279,

378

-168

,169

165,

097

333,

265

-28,

376

2005

814,

797

1,02

5,52

572

4,17

163

4,47

188

,508

1,19

230

1,35

4-2

00,8

2418

5,97

038

6,79

4-9

,904

2006

882,

209

1,11

4,98

777

1,10

568

0,32

389

,411

1,37

134

3,88

2-2

08,0

6721

9,97

442

8,04

0-2

4,71

220

0796

7,67

01,

248,

995

874,

937

775,

081

98,3

521,

504

374,

058

-258

,520

272,

164

530,

683

-22,

805

2008

1)1,

089,

293

1,38

9,62

597

4,50

486

1,89

011

0,92

21,

691

415,

121

-290

,065

319,

931

609,

997

-10,

266

Burim

i: IN

STAT

.1 )

Të

dhën

at e

viti

t 200

8 ja

në jo

për

fund

imta

re.

Sour

ce: I

NST

AT.

1 ) 2

008

Sem

i fin

al d

ata.

Raporti Vjetor 2012


7-3

IND

EKSI

I Ç

MIM

EVE

TË P

ROD

HIM

IT D

HE

IND

EKSI

I KU

SHTI

MIT

NË

ND

ËRTI

MIN

DEK

S

PRO

DU

CER

PRI

CE

IND

EX A

ND

CO

NST

RUC

TIO

N C

OST

IND

EX 7

-3IN

DEX

IÇ

P In

deks

i Tot

al1

/ PP

I Tot

al In

dex

1 20

05=

100

Inde

kset

e ç

mim

eve

të p

rodh

imit

duke

për

jash

tuar

ndë

rtim

in/

Prod

ucer

pric

e in

dex,

exc

ludi

ng c

onst

ruct

ion

Inde

ksi i

kus

htim

it në

ndë

rtim

2 /

Con

stru

ctio

n co

st in

dex2

I /

2011

=10

0In

dust

ria n

xjer

rëse

/ M

inin

g an

d qu

arry

ing

indu

stry

Indu

stria

për

punu

ese/

Man

ufac

turin

g in

dust

ryPr

odhi

mi,

shpë

rnda

rja e

ene

rgjis

ë el

ektri

ke, e

gaz

it dh

e e

ujit/

Ele

ctric

ity, g

as a

nd w

ater

sup

ply

12

34

520

0910

9.2

124.

311

4.1

92.1

99.3

2010

109.

513

3.8

118.

276

.899

.720

1111

2.4

139.

712

2.3

77.0

100.

120

11 /

IV11

3.0

138.

512

3.7

77.0

100.

520

12 /

I11

4.7

140.

912

5.9

77.1

100.

3 II

114.

114

1.6

124.

877

.110

0.7

III

112.

813

8.6

123.

177

.310

1.1

Ndr

yshi

met

në

% të

inde

ksit

të ç

mim

eve

të p

rodh

imit

dhe

të in

deks

it të

kus

htim

it në

ndë

rtim

Në

përq

indj

e

Cha

nge

in %

of p

rodu

cer p

rice

inde

x an

d co

nstru

ctio

n co

st in

dex

In p

erce

ntag

e

IÇ

P In

deks

i Tot

al3

/ PP

I Tot

al In

dex

3 20

05=

100

Ndr

yshi

mi v

jeto

r i in

deks

it të

çm

imev

e të

pro

dhim

it du

ke p

ërja

shtu

ar n

dërti

min

/ An

nual

cha

nge

of p

rodu

cer p

rice

inde

x, e

xclu

ding

con

stru

ctio

n N

drys

him

i tre

muj

or i

inde

ksit

të k

usht

imit

në

ndër

tim4/

Qua

terly

cha

nge

of c

onst

ruct

ion

cost

inde

x 4

I / 2

011=

100

Indu

stria

nxj

errë

se/

Min

ing

and

quar

ryin

g in

dust

ryIn

dust

ria p

ërpu

nues

e/ M

anuf

actu

ring

indu

stry

Prod

him

i, sh

përn

darja

e e

nerg

jisë

elek

trike

, e g

azit

dhe

e uj

it/ E

lect

ricity

, gas

and

wat

er s

uppl

y

12

34

520

090.

42.

60.

20.

60.

020

100.

27.

73.

6-1

6.5

0.3

2011

2.6

4.1

3.5

0.1

0.5

2011

/ IV

2.1

2.1

3.3

_0.

320

12 /

I2.

50.

73.

80.

2-0

.2 II

1.5

0.8

2.0

0.1

0.4

III

0.5

-1.1

0.9

0.4

0.4

Burim

i: IN

STAT

. 1)

Të

dhën

at v

jeto

re të

IÇP

përfa

qëso

jnë

inde

kse

mes

atar

e vj

etor

e.2)

Duk

e fil

luar

nga

T1

2011

, IN

STAT

-i llo

garit

IKN

me

shpo

rtën

e re

të m

ater

iale

ve d

he s

hpen

zim

eve

dhe

me

periu

dhë

bazë

T1

2011

=10

0.3)

Ndr

yshi

mi p

ër të

dhë

nat v

jeto

re p

ërfa

qëso

n nd

rysh

imin

e ç

mim

it të

inde

ksev

e m

esat

are

vjet

ore

të v

itit k

orre

nt m

e vi

tin

e m

ëpar

shëm

, ndë

rsa

ndry

shim

i vje

tor p

ër të

dhë

nat t

rem

ujor

e të

inde

ksit

mat

ndr

yshi

min

e ç

mim

it të

trem

ujor

it ko

rent

m

e tre

muj

orin

e n

jëjtë

të v

itit t

ë m

ëpar

shëm

. 4)

Ndr

yshi

mi t

rem

ujor

mat

ndr

yshi

min

e in

deks

it të

çm

imev

e të

trem

ujor

it ko

rent

me

trem

ujor

in e

mëp

arsh

ëm.

Sour

ce: I

NST

AT.

1) P

PI a

nnua

l dat

a re

pres

ent y

early

ave

rage

inde

xes.

2) S

tarti

ng fr

om Q

1 20

11, I

NST

AT c

alcu

late

s C

CI r

efer

ring

to th

e ne

w b

aske

t of m

ater

ials

and

exp

endi

ture

s, w

ith b

ase

perio

d Q

1 20

11=

100.

3)

Ann

ual d

ata

chan

ge in

% re

pres

ents

pric

e ch

ange

s of

ann

ual a

vera

ge in

dexe

s of

the

curr

ent y

ear w

ith th

e pr

evio

us o

ne, w

hile

the

annu

al c

hang

e fo

r qu

arte

rly d

ata

mea

sure

s th

e pr

ice

chan

ges

of th

e cu

rren

t qua

rter w

ith th

e sa

me

quar

ter o

f the

pre

viou

s ye

ar.

4) Q

uate

rly c

hang

e m

easu

res

the

pric

e ch

ange

s of

the

curr

ent q

uarte

r with

the

prev

ious

one

.

Raporti Vjetor2012


7-4

IND

EKSI

I Ç

MIM

EVE

TË K

ON

SUM

ITC

ON

SUM

ER P

RIC

E IN

DEX

7-4

IÇK

1 To

tali

dhje

tor 2

007=

100

/ C

PI1

Tota

l D

ecem

ber

2007

=10

0

U

shqi

me

dhe

pije

jo

-alk

oolik

e/ F

ood

and

non-

alco

holic

be

vera

ges

Pije

alk

oolik

e dh

e du

han/

Alc

ohol

ic

beve

rage

s an

d to

bacc

o

Vesh

je d

he

këpu

cë/

Clo

thin

g an

d fo

otw

ear

Qira

, ujë

lënd

ë dj

egës

e dh

e en

ergj

i/

Rent

, wat

er, f

uel a

nd

pow

er

Mob

ilim

, paj

isje

sht

ëpie

dh

e m

irëm

bajtj

e e

shtë

pisë

/ Fu

rnitu

re h

ouse

hold

and

m

aint

enan

ce

Shën

deti/

M

edic

al

care

Tran

spor

ti/

Tran

spor

tKo

mun

ikim

i/

Com

mun

icat

ion

Argë

tim

dhe

kultu

rë/

Recr

eatio

n an

d cu

lture

Shër

bim

i ar

sim

or/

Educ

atio

n se

rvic

e

Hot

ele,

kaf

ene

dhe

rest

oran

te/

Hot

els,

co

ffee-

hous

e an

d re

stau

rant

s

Mal

lra d

he s

hërb

ime

të

ndry

shm

e/ G

oods

and

var

ious

se

rvic

es

12

34

56

78

910

1112

1320

0910

3.42

105.

8710

4.17

94.5

710

5.13

100.

4810

4.09

102.

5180

.80

110.

7510

2.64

102.

9510

1.24

2010

107.

1111

1.37

109.

8993

.16

108.

9310

0.97

111.

2610

7.29

81.1

111

0.92

105.

7010

4.31

102.

9020

1111

0.78

116.

2512

2.84

91.3

711

1.94

101.

8711

9.90

113.

6681

.30

112.

0910

5.83

105.

6410

3.23

2012

/01

112.

1811

8.53

124.

1490

.68

112.

3510

2.68

121.

8611

6.85

81.2

311

2.89

106.

9910

6.88

102.

8702

113.

6612

1.13

124.

3990

.23

112.

8810

2.69

122.

2611

7.80

81.2

311

2.95

107.

0110

6.90

109.

1203

114.

0712

1.73

124.

6190

.16

113.

1210

2.79

122.

2911

9.23

81.2

111

3.49

107.

0310

7.08

109.

4204

114.

0112

1.20

124.

6190

.07

113.

5910

2.93

123.

4811

9.24

81.2

011

4.00

107.

0310

7.05

109.

5705

113.

1511

9.04

124.

4189

.92

113.

5410

3.38

123.

5511

8.49

81.2

011

3.95

107.

0210

7.45

109.

4706

112.

2011

6.84

124.

3289

.60

113.

4110

3.47

123.

5111

7.42

81.2

011

3.99

106.

9610

7.46

109.

6407

112.

0011

6.40

124.

3688

.92

113.

3110

3.46

123.

5211

8.08

81.2

011

3.57

106.

9610

7.30

109.

7208

112.

4211

7.36

124.

4488

.20

113.

3810

3.50

123.

5611

8.82

81.2

011

4.08

106.

9610

7.29

109.

7709

112.

6611

8.00

126.

4188

.40

112.

2210

3.46

123.

5911

9.56

81.2

411

4.62

106.

9210

7.49

110.

2210

112.

8911

8.26

128.

2988

.84

112.

2510

3.56

123.

7011

9.48

81.0

411

4.54

108.

9210

7.72

110.

2111

113.

1011

8.20

128.

4988

.78

112.

6210

3.61

123.

8211

9.23

81.0

511

4.68

108.

9510

8.20

113.

3312

114.

1012

1.08

128.

9088

.64

112.

6410

3.88

123.

5611

9.32

82.3

011

4.88

108.

9610

8.80

108.

58

Ndr

yshi

met

vje

tore

të in

deks

it të

çm

imev

e të

kon

sum

it si

pas

grup

eve

krye

sore

2/

(në

%) /

Yea

r on

year

con

sum

er p

rice

inde

x, m

ain

grou

ps (i

n %

)In

flaci

oni

mes

atar

vj

etor

3 /

Annu

al

aver

age

infla

tion 3

IÇK

Tota

li dh

jeto

r 20

07=

100/

CPI

to

tal D

ecem

ber

2007

=10

0

Ush

qim

e dh

e pi

je

jo-a

lkoo

like/

Foo

d an

d no

n-al

coho

lic

beve

rage

s

Pije

alk

oolik

e dh

e du

han/

Alc

ohol

ic

beve

rage

s an

d to

bacc

o

Vesh

je d

he

këpu

cë/

Clo

thin

g an

d fo

otw

ear

Qira

, ujë

lënd

ë dj

egës

e dh

e en

ergj

i/

Rent

, wat

er, f

uel a

nd

pow

er

Mob

ilim

, paj

isje

sht

ëpie

dh

e m

irëm

bajtj

e e

shtë

pisë

/ Fu

rnitu

re h

ouse

hold

and

m

aint

enan

ce

Shën

deti/

M

edic

al

care

Tran

spor

ti/

Tran

spor

tKo

mun

ikim

i/

Com

mun

icat

ion

Argë

tim

dhe

kultu

rë/

Recr

eatio

n an

d cu

lture

Shër

bim

i ar

sim

or/

Educ

atio

n se

rvic

e

Hot

ele,

kaf

ene

dhe

rest

oran

te/

Hot

els,

co

ffee-

hous

e an

d re

stau

rant

s

Mal

lra d

he

shër

bim

e të

nd

rysh

me/

Goo

ds

and

vario

us s

ervi

ces

12

34

56

78

910

1112

1314

2009

3.73

6.78

4.10

-1.0

70.

860.

728.

564.

270.

351.

024.

731.

320.

202.

2820

103.

374.

556.

46-2

.30

4.73

0.25

6.55

3.29

0.63

0.11

-0.4

91.

381.

783.

5620

111.

681.

229.

46-2

.35

1.30

1.25

4.08

5.81

-0.3

61.

191.

531.

55-0

.42

3.45

2012

/01

1.55

1.44

3.45

-2.1

71.

231.

414.

215.

43-0

.27

1.54

1.47

1.49

-0.5

63.

3102

0.58

-1.1

91.

45-2

.30

1.25

1.21

3.21

5.67

-0.1

91.

161.

501.

385.

822.

9903

1.04

0.02

1.54

-2.0

80.

831.

172.

795.

34-0

.15

1.33

1.49

1.60

5.92

2.71

041.

591.

081.

47-1

.91

1.35

1.26

3.68

4.62

-0.1

51.

921.

471.

546.

052.

5005

1.94

1.94

1.24

-2.0

41.

341.

613.

484.

14-0

.13

1.78

1.45

1.94

5.87

2.31

062.

172.

721.

10-2

.28

1.28

1.57

3.16

3.23

-0.1

12.

101.

391.

896.

022.

1707

2.73

4.07

1.18

-2.7

01.

291.

483.

174.

15-0

.11

1.69

1.39

1.78

5.95

2.09

082.

844.

181.

06-2

.28

1.37

1.48

3.19

4.43

-0.0

82.

211.

391.

875.

862.

0709

2.63

4.18

2.63

-2.1

40.

081.

311.

714.

63-0

.02

1.64

1.46

2.03

5.96

2.06

102.

403.

394.

17-1

.97

0.02

1.36

1.58

4.15

-0.2

71.

381.

921.

677.

692.

0111

2.54

3.40

4.03

-2.1

00.

371.

311.

673.

38-0

.26

1.51

1.88

1.67

10.6

21.

9812

2.43

3.56

3.82

-2.3

00.

321.

471.

533.

411.

321.

861.

901.

995.

732.

04Bu

rimi:

INST

AT.

1) T

ë dh

ënat

vje

tore

të In

deks

it të

Çm

imev

e të

Kon

sum

it ja

në In

deks

e m

esat

are

vjet

ore

të ç

mim

eve

të k

onsu

mit

sipa

s gr

upev

e kr

yeso

re, n

dërs

a të

dhë

nat

muj

ore

pasq

yroj

në in

deks

in e

çm

imev

e të

kon

sum

it.2)

Të

dhën

at v

jeto

re m

atin

var

iaci

onin

e in

deks

eve

të m

uajit

dhj

etor

të v

itit n

me

inde

ksin

e m

uajit

dhj

etor

të v

itit n

-1, n

dërs

a të

dhë

nat m

ujor

e m

atin

nd

rysh

imet

vje

tore

të in

deks

eve,

në

përq

indj

e.3)

Esh

të m

esat

arja

arit

met

ike

e th

jesh

të e

infla

cion

eve

vjet

ore

të d

ymbë

dhje

të m

uajv

e të

fund

it (ll

ogar

itje

e B.

Sh).

Sour

ce: I

NST

AT

1) T

he C

onsu

mer

Pric

e In

dex

year

ly d

ata

(for t

his

and

cons

ecut

ive

year

s), r

epre

sent

yea

rly a

vera

ge c

onsu

mer

pric

e in

dexe

s by

mai

n gr

oups

, whi

le m

onth

ly d

ata

repr

esen

t con

sum

er p

rice

Inde

x.

2) Y

early

dat

a m

easu

re th

e va

riatio

n of

Dec

embe

r ind

ex o

f yea

r n w

ith D

ecem

ber i

ndex

of y

ear n

-1 w

hile

, mon

thly

da

ta m

easu

re y

early

inde

x ch

ange

s in

per

cent

age.

3)

Sim

ple

arith

met

ic a

vera

ge o

f ann

ual i

nfla

tion

of la

test

twel

ve m

onth

s (c

alcu

latio

n of

BoA

).

Raporti Vjetor 2012


7-5

PUN

ËSIM

I, PA

PUN

ËSIA

DH

E PA

GAT

1N

ë m

ijë, o

se n

ë ra

st të

kun

dërt,

sik

urse

për

cakt

ohet

EMPL

OYM

ENT,

UN

EMPL

OYM

ENT

AND

WAG

ES1

7-5

In th

ousa

nds,

unl

ess

othe

rwis

e in

dica

ted

F

orca

e p

unës

/ La

bor f

orce

(2+

6)

Paga

t (në

lekë

) / W

ages

(in

ALL)

Të p

unës

uar,

prej

të c

ilëve

/

Tota

l em

ploy

men

t, of

w

hich

(3+

4+5)

Të

pap

unë

të re

gjis

truar

/

Regi

ster

ed u

nem

ploy

men

t Pa

ga m

esat

are

muj

ore

në s

ekto

rin s

htet

ëror

/ Av

erag

e m

onth

ly w

age

in p

ublic

sec

tor

Paga

min

imal

e e

mira

tuar

/ Ap

prov

ed m

inim

um m

onth

ly w

age

Në

sekt

orin

sht

etër

or/

In

publ

ic s

ecto

rN

ë se

ktor

in p

rivat

jo-b

ujqë

sor/

In n

on

agric

ultu

ral p

rivat

e se

ctor

Në

sekt

orin

priv

at b

ujqë

sor/

In

agr

icul

tura

l priv

ate

sect

or

12

34

56

78

2009

1,04

189

916

623

749

614

240

,874

18,0

0020

101,

059

917

166

244

507

143

43,6

2519

,000

2011

1,07

092

816

525

650

714

246

,665

20,0

0020

11 /

IV1,

075

932

165

261

507

143

48,0

0020

,000

2012

/ I

1,07

793

316

526

250

714

348

,800

20,0

00 II

1,07

693

316

526

250

714

348

,800

20,0

00 II

I1,

064

922

164

273

485

142

51,2

7021

,000

Burim

i: IN

STAT

.1)

Të

dhën

at v

jeto

re ja

në a

dmin

istra

tive

sipa

s in

form

acio

nit t

ë pu

blik

uar n

ë fa

qen

e w

eb-it

të IN

STAT

: -Te

mat

/ Tr

egu

i Pun

ës/

Shifr

at

-Tem

at/

Paga

t dhe

të a

rdhu

rat/

Shi

frat.

Të d

hëna

t vje

tore

mbi

pun

ësim

in d

he p

apun

ësin

ë ja

në m

esat

are

vjet

ore.

Të d

hëna

t tre

muj

ore

janë

sip

as p

ublik

imit

në fa

qen

e w

eb-it

të IN

STAT

: Tem

at/

Treg

u i P

unës

, tab

ela

"For

cat e

Pun

ës".

Përd

itësi

mi i

fu

ndit

në 1

3.12

.201

2.

Sour

ce: I

NST

AT

1) Y

early

dat

a ar

e ad

min

istra

tive

and

acco

rdin

g to

the

info

rmat

ion

on IN

STAT

web

pag

e: -T

hem

es/

Labo

ur M

arke

t/ F

igur

es -T

hem

es/

Earn

ings

and

Wag

es/

Figu

res.

Year

ly d

ata

on e

mpl

oym

ent a

nd u

nem

ploy

men

t are

yea

rly a

vera

ges

Qua

rterly

dat

a ar

e ac

cord

ing

to IN

STAT

web

pag

e pu

blic

atio

n: T

hem

es/

Labo

ur M

arke

t, ta

ble

“Lab

our F

orce

”. L

ates

t upd

ate

on 1

3.12

.201

2.

Raporti Vjetor2012


Documents

BANKA E SHQIPËRISË RAPORTI VJETOR · 2012 Raporti Vjetor 4 Banka e Shqipërisë KAPITULL V. Pasqyrat Financiare për vitin e mbyllur më 31 dhjetor 2012 (dhe Raporti i Audituesit