Bao Cao KT-XH 3 Nam WTO

7/24/2019 Bao Cao KT-XH 3 Nam WTO

1/150

BKHOCH V U T

BO CO

TC NG CA HI NHP KINH TQUC TI VI NN KINH TSAU BA NM

VIT NAM GIA NHP WTO

H Ni

Thng 5 nm 2010


2/150

Mc lc

LI MU .................................................................................................................1

Tin trnh hi nhp kinh tquc tca Vit Nam ......................................................1Tnh hnh Vit Nam thc hin cc cam kt WTO.......................................................3

Tnh hnh cc nc thc hin cc cam kt i vi Vit Nam.....................................8

Bi cnh kinh tthgii v phn ng chnh sch ca Vit Nam ...............................9

Cc knh tc ng chyu..........................................................................................1

Hi nhp kinh tquc t..........................................................................................1

Khng hong ti chnh thgii ...............................................................................6

Phn ng chnh sch ca Chnh ph.......................................................................6Mc tiu, kt cu v phm vi ca Bo co..................................................................7

PHN THNHT..........................................................................................................8

NH GI TC NG CA HI NHP KINH TQUC T ...............................8

1. TNG TRNG KINH T .......................................................................................8

1.1. nh gi chung.....................................................................................................8

1.2. Tc ng ti cc ngnh.......................................................................................10

1.2.1. Tlbo hthc t.....................................................................................101.2.2. Nng-lm nghip, thy sn..........................................................................11

1.2.3. Cng nghip xy dng..............................................................................15

1.2.4. Dch v.........................................................................................................17

1.3. Tc ng ti cc yu tbn tiu dng ca GDP ................................................18

1.4. Cc khu vc kinh ttheo hnh thc shu........................................................20

2. XUT NHP KHU HNG HA .........................................................................22

2.1. Xut khu............................................................................................................222.1.1.nh gi chung ...........................................................................................22

2.1.2. Xut khu theo mt hng.............................................................................22

2.1.3. Xut khu theo thtrng............................................................................24

2.1.4. Nhng hn chca xut khu.....................................................................27

2.1.5. Cc vkin phng vthng mi...............................................................30

2.2. Nhp khu...........................................................................................................30

3. U T....................................................................................................................33

3.1. nh gi chung...................................................................................................33


3/150

ii

3.2. u ttheo ngnh ..............................................................................................34

3.3. u ttheo thnh phn kinh t...........................................................................37

3.3.1.u tca nh nc...................................................................................39

3.3.2.u tca dn cv tnhn.....................................................................413.3.3.u ttrc tip nc ngoi ........................................................................42

4. TC NG N N NH KINH TVM......................................................49

4.1. Lm pht.............................................................................................................49

4.2. Tgi..................................................................................................................51

4.3. Cn cn thanh ton .............................................................................................53

4.4. Hthng v thtrng ti chnh.........................................................................58

4.4.1. Hthng NHTM..........................................................................................59

4.4.2. Thtrng chng khon ..............................................................................61

4.5. Ngn sch nh nc (NSNN).............................................................................64

4.6. Cc thnh tu v vn ni bt trong cng tc n nh kinh tvm..............67

4.6.1. Thnh tu.....................................................................................................67

4.6.2. Cc vn tn ti........................................................................................68

5. TC NG X HI................................................................................................70

5.1. Lao ng, vic lm .............................................................................................70

5.1.1. Lc lng lao ng .....................................................................................70

5.1.2. Vic lm.......................................................................................................72

5.2. Tin lng v thu nhp.......................................................................................74

5.2.1. Xu hng tin lng v thu nhp................................................................74

5.3. Tht nghip .........................................................................................................76

5.3.1. Qui m v thnh phn ngi btht nghip................................................76

5.3.2. Tltht nghip ..........................................................................................78

5.4. Ngho i v dbtn thng...........................................................................78

5.4.1. Xu hng gim ngho..................................................................................78

5.4.2. Tnh trng dbtn thng.........................................................................79

5.5. Quan hlao ng................................................................................................80

5.6. Cc khun khphp lut mi vtiu chun lao ng .......................................81

5.6.1. Scn thit phi tun thcc tiu chun quc t.......................................81

5.6.2. Cc "khun khcng cng"........................................................................82

5.6.3. Cc "khun khtnhn" ............................................................................83


4/150

iii

6. TC NG I VI THCHKINH T............................................................85

6.1. Hon thin khung php l...................................................................................85

6.1.1. Tc ng tch cc........................................................................................85

6.1.2. Kim sot ca Chnh phi vi vic phn bngun lc v gi c ..........916.1.3. Vn tn ng...........................................................................................91

6.2. Bmy thc thi chnh sch ................................................................................94

6.2.1. Tc ng tch cc........................................................................................94

6.2.2. Vn tn ng...........................................................................................95

6.3. Cchthc thi php lut....................................................................................97

6.3.1. Tc ng tch cc........................................................................................97

6.3.2. Cc vn tn ng....................................................................................98

PHN THHAI............................................................................................................99

NH GI KHI QUT V MT SKIN NGH ................................................99

nh gi khi qut.....................................................................................................99

Mt skin ngh ......................................................................................................106

Nhm chnh sch kinh t......................................................................................106

Nhm chnh sch ngnh v doanh nghip...........................................................107

Nhm chnh sch x hi ......................................................................................108

Nhm chnh sch vthch................................................................................109

Nhm chnh sch khc.........................................................................................110

TI LIU THAM KHO...........................................................................................111

PHLC 1: R SOT VIC THC HIN CC CAM KT GIA NHP WTO IVI HNG HA........................................................................................................114

PHLC 2: R SOT VIC THC HIN CC CAM KT GIA NHP WTO IVI DCH V.............................................................................................................131

Bng PL2.1: R sot vic thc hin cam kt WTO i vi dch vphn phi ......131Bng PL2.2: R sot vic thc hin cam kt WTO i vi dch vngn hng......132

Bng PL2.3: R sot vic thc hin cam kt WTO i vi dch vchng khon .133

Bng PL2.4:R sot vic thc hin cam kt WTO i vi dch vbu chnh - vinthng ........................................................................................................................134


5/150

iv

Danh mc bng

Bng 19: Tng trng GDP theo ngnh (2004-2009)...................................................12

Bng 20: Tng trng v ccu GDP bn chi tiu, 2004-2009 ...................................19Bng 21: Tc tng trng v ccu kinh ttheo thnh phn shu, 2005-2009 (%).......................................................................................................................................21Bng 1:Tc tng trng xut khu hng nm thi k2004-2009 (%).....................22Bng 2: Thay i kim ngch, gi v lng xut khu ca mt smt hng (%) .........23Bng 3: Tc tng kim ngch xut khu mt smt hng chbin hng nm thi k2004-2009 (%)...............................................................................................................24Bng 4: Tlkim ngch xut khu mt smt hng theo thtrng (%) ...................25Bng 5: Tc tng trng xut khu ca Vit Nam sang mt si tc thng miln v tc tng trng nhp khu ca cc nc ny (%) .........................................26

Bng 6: Nng lc cnh tranh ca cc nhm hng ha trn thtrng Hoa K(phn loihng ha theo HS-6)......................................................................................................27Bng 7: Slng mt hng c nng lc cnh tranh (RCA 1) ti cc thtrng chnh.......................................................................................................................................27Bng 8: Ttrng cc mt hng xut khu chnh trong tng kim ngch xut khu thik2004-2009 (%)..........................................................................................................28Bng 9: Ttrng gi trxut khu (khng kdu th) phn theo cng ngh(%)........29Bng 10: Tng trng vn u tton x hi theo ngnh (%).....................................35Bng 11: Ccu vn u ttheo ngnh (%) ................................................................36Bng 13: Vn u tca doanh nghip nh nc v ngun vn khc (nghn tVN)

.......................................................................................................................................40Bng 14: Ccu u tca khu vc kinh tnh nc theo ngnh (%).......................41Bng 15: Pht trin doanh nghip dn doanh................................................................42Bng 16: Tnh hnh thu ht vn u ttrc tip nc ngoi ........................................44Bng 17: Ccu vn FDI ng k thi k2006-2009 (%) ..........................................45Bng 18: Tng trng vn FDI ng k theo ngnh (%)..............................................46Bng 22: Cn cn thanh ton, 2006-2009 .....................................................................57Bng 23: Cc NHTM hot ng trn lnh thVit Nam..............................................59Bng 24: Tng trng tn dng ca cc NHTM Vit Nam v mt schtiu kinh tvm khc, 2005-2009 ......................................................................................................60

Bng 25: Mt schsthhin su ti chnh ca Vit Nam (%) ...........................61Bng 26: Mt schscbn ca thtrng cphiu (12/2001-12/2008).................62Bng 27: Ccu thu ngn sch nm 2005-08 (% GDP)...............................................65Bng 28: Quy m gi kch thch kinh t(nghn tUSD)..............................................66Bng 29: Tnh hnh tht nghip thi k2001-2009 ......................................................77Bng 30: Tnh hnh ph chun cc cng c ca ILO ..................................................82


6/150

v

Danh mc hnh

Hnh 1: Khung khphn tch tc ng ca vic hi nhp kinh tquc ti vi nn

kinh tVit Nam..............................................................................................................3Hnh 2: Ccu nhp khu (% tng kim ngch nhp khu hng ha) ...........................31Hnh 3: Ngun nhp khu theo nhm bn hng chnh (%) ...........................................32Hnh 4: Tng trng vn u tton x hi (gi so snh 1994, %) .............................33Hnh 5: Tng trng vn u ttheo tng thnh phn kinh t(%)..............................38Hnh 6: Din bin chsgi tiu dng, 2006-2009 (%)................................................49Hnh 7: Din bin tgi VN/USD v bin php can thip Vit Nam, 2006-2009 .54Hnh 8: Din bin chschng khon VN-Index, 2006-2009 .....................................63Hnh 9: Tldn s15 tui trln hot ng kinh t(%)...........................................71Hnh 10: Nhng chiu hng/kha cnh tduy vm hnh pht trin mi ...............101

Danh mc hp

Hp 1: Ngnh ma ng v bng trong bi cnh hi nhp .........................................13Hp 2: Tc ng nhiu mt ca chnh sch...................................................................14Hp 3: Thc hin trch nhim x hi ca doanh nghip (CSR) ...................................83


7/150

1

LI MU

Tin trnh hi nhp kinh tquc tca Vit Nam

Tuy Vit Nam mi tr thnh thnh vin WTO c 3 nm, nhng tin trnhHNKTQT ca nc ta tri qua gn 20 nm. Tu thp nin 1990, t nc btu mca nn kinh t, y mnh thng thng vi bn ngoi v tip nhn lung vnFDI. Vic tr thnh thnh vin ASEAN nm 1995 nh du bc i quan trng utin trong HNKTQT. Tnm 1996 nc ta bt u thc hin Hip nh u i thuquan c hiu lc chung (CEPT) nhm thit lp Khu vc thng mi tdo trong khiASEAN (AFTA) vi lch trnh ct gim thuquan m mc cui cng ca Hip nh lnm 2006 khi ton bcc mt hng, trmt hng trong Danh mc nng sn nhy cm(SL) v Danh mc loi trhon ton (GEL), phi a vmc thusut trong khong0-5%. Nhm tin ti tdo ha thng mi hon ton trong ASEAN, nc ta sxa bthuquan i vi hu ht cc mt hng vo nm 2015.1ng thi, ASEAN cng la chn 12 lnh vc u tin tdo ha sm tnay n nm 2012. ASEAN cng quyt nh hnh thnh mt Cng ng Kinh tASEAN (AEC) vo nm 2015, trong hng ha, dch v, u t, vn v lao ng (c knng) c dch chuyn tdo.

Mt mc quan trng na trong HNKTQT l vic Vit Nam k kt (nm 2000)v thc hin Hip nh Thng mi song phng Vit Nam - Hoa K(nm 2001) vinhng ni dung v phm vi cam kt st vi chun mc WTO. Tip l Hip nhKhung v hp tc kinh t ton din ASEAN - Trung Quc c k kt vo thng11/2002. Ni dung chnh ca Hip nh l xy dng mt Khu vc thng mi tdoASEAN-Trung Quc (ACFTA) trong vng 10 nm. Lnh vc t do ha bao gmthng mi hng ha, thng mi dch v, u tcng nhcc hp tc khc v tichnh, ngn hng, cng nghip, vv... Theo Hip nh khung, ASEAN-6 v Trung Qucsdnh cchi xc bit cho Campuchia, Lo, Mianma v Vit nam (CLMV) do

chnh lch vtrnh pht trin kinh t. ASEAN-6 v Trung Quc sphi hon thnhngha v ct gim thu quan xung 0% vo nm 2010, cn vi CLMV l vo nm2015, tng ng vi thi im hon thnh AFTA. Vic tdo ha thuquan i vihng ha c chia thnh ba danh mc ct gim chnh, gm: (1) Danh mc thu hochsm; (2) Danh mc ct gim thuthng thng; v (3) Danh mc nhy cm.

1

ASEAN-6 (gm Brunei, Indonesia, Malaysia, Philipin, Singapore v Thailand) sxa bthuquanvo nm 2010. Bn thnh vin mi Cmpuchia, Lo, Myanmar v Vit Nam (CLMV) sxa bthuquan vo nm 2015 vi mt slinh hot n 2018.


8/150

2

Nc ta cng tham gia vo Khu vc thng mi t do ASEAN Hn Quc(AKFTA) c k li ln thba vo thng 8/2006 vi cam kt ltrnh ct gim thuquan bt u tnm 2007. Theo cam kt trong Hip nh thng mi hng ha, Vit

Nam phi ct gim thutheo ltrnh vi ch cui cng l xa bthunhp khu ca

t nht 90% mt hng trong Danh mc thng thng vo ngy 1/1/2015, v t nht95% mt hng trong Danh mc ny vo ngy 1/1/2016.

Cui nm 2006, nc ta chnh thc tr thnh thnh vin WTO. Cc cam ktWTO ca Vit Nam, tng tnhcam kt ca cc nc mi gia nhp khc, nhm xa

bsphn bit i xgia hng ni a v nhp khu hoc gia u ttrong v ngoinc v minh bch ha. Cc lnh vc quan trng nht m Vit Nam c cam ktgm mca thtrng thng qua ct gim cc hng ro thuquan;2chnh sch gi cminh bch, khng phn bit i xv ph hp vi cc quy nh ca WTO; gim hoc

iu chnh li thu xut khu i vi mt s hng ha; khng p dng tr cp xutkhu i vi nng sn tthi im gia nhp; duy tr htrnng nghip trong nc mc khng qu 10% gi trsn lng; bi bhon ton cc loi trcp cng nghip bcm tthi im gia nhp; cc u i u t cp trc ngy gia nhp WTO sc

bo lu trong 5 nm (trcc u i xut khu i vi ngnh dt may); tun thHipnh v Cc bin php u t lin quan n thng mi (TRIM) ca WTO t thiim gia nhp; p dng cc loi ph v lph theo quy nh ca WTO; tun thHipnh vxc nh trgi tnh thuhi quan ca WTO ngay tkhi gia nhp; tun th

Hip nh vkim tra trc khi giao hng cng nhcc Hip nh c lin quan khcca WTO; duy tr hthng thtc hi quan thng nht, minh bch, n gin v phhp vi chun mc quc t; cc DNNN shon ton hot ng theo tiu ch thngmi, Nh nc khng can thip trc tip hay gin tip vo hot ng ca DNNN; chpnhn iu khon vnn kinh tphi thtrng trong thi gian ti a l 12 nm; thamgia vo mt sHip nh tdo ha theo ngnh; cam kt mca thtrng dch vtichnh, dch vbo him, dch vkton, kim ton, dch vthu.3

Thng 12/2008, Khu vc thng mi tdo ASEAN-Nht Bn (AJFTA) c

thit lp v c hiu lc ngay vi mt scam kt. Khu vc thng mi tdo ASEAN -c+NewZealand (ACERFTA) chnh thc c k kt vo u nm 2009. Nc ta

2Tuyt i a scc dng thusphi gim xung 0-5%, chmt st mt hng c duy tr mc 10-20%. Thi gian thc hin gim thuthng khng qu ba nm, a scc trng hp l phi gimngay tkhi gia nhp. Mc thubnh qun ton biu c gim tmc hin hnh 17,2% xung cn13,4%, thc hin dn trong vng 5-7 nm. i vi lnh vc nng nghip, mc cam kt bnh qun l25,2% vo thi im gia nhp v 21,0% sl mc ct gim cui cng. i vi lnh vc cng nghip,mc cam kt bnh qun vo thi im gia nhp l 16,1%, v mc ct gim cui cng sl 12,6%.3

XemPhlc 1.


9/150

3

cng c trch nhim trong vic thc y m phn thng mi ton cu v xy dngCng ng kinh tng , d y l nhng qu trnh phc tp v lu di.

C ththy WTO khng phi l im bt u v kt thc qu trnh hi nhp vi mi ca nc ta. Cc hip nh tdo thng mi khu vc v song phng c mcmca cao hn cam kt trong WTO. Nhng khc bit trong cam kt gia cc hipnh thng mi c thto ra hiu ng thng mi v u tkhc nhau. Cc hip nhthng mi tdo song phng (nhHip nh c k kt gia Vit Nam v NhtBn cui nm 2008) v khu vc ng thng bao hm cnhng vn u tvhp tc kinh tton din. Chnh v vy, tc ng ca cc hip nh n nn kinh tVit Nam su sc hn l trong khun kh ca khu vc thng mi tdo thun ty.iu r rng l tin trnh HNKTQT, tdo ha thng mi, u tv chuyn sang thchkinh tthtrng ang din ra ngy cng su rng v khng tho ngc. Nn

kinh tVit Nam ang ngy cng hi nhp su rng hn vo kinh tthgii.

Tnh hnh Vit Nam thc hin cc cam kt WTO

Ngay trc khi gia nhp WTO v trong ba nm sau gia nhp, Vit Nam sai v ban hnh mi nhiu vn bn php l nhm ni lut ha cc cam kt gia nhp,to iu kin cho cc doanh nghip cng nhcc cquan qun l thc hin theo ngcc cam kt. iu ny cho thy Vit Nam ang c nhiu nlc trong vic thc hin

nghim tc cam kt gia nhp.Cam kt i vi hng ha4

Sau khi trthnh thnh vin chnh thc WTO Vit nam ban hnh v cp nhtnh krt nhiu vn bn php quy thc hin ct gim thuquan vhng ha theoltrnh cam kt.5

i vi hng nng sn6, nhn chung cc mc thusut hin ang p dng i vihng nng sn nhp khu ca Vit Nam bng hoc thp hn so vi mc cam kt ncui nm 2009. Cc sn phm tht v phphm tht l mt hng chu thusut nhp

4Xem chi tit hn Phlc 1.5Cc cam kt ct gim thuquan v thuxut khu i vi hng ha c quy nh ti cc Quytnh s39/2006/Q-BTC ngy 28/7/2006 Vvic ban hnh Biu thuxut khu, biu thunhp khuu i, Quyt nh s106/2007/Q-BTC ngy 20/12/2007 Vvic ban hnh biu thuxut khu, biuthunhp khu u iv Quyt nh s123/2008/Q-BTC ngy 26/12/2008 Vvic iu chnh mcthusut thuxut khu, mc thusut thunhp khu u i i vi mt snhm mt hng trongBiu thuxut khu, Biu thunhp khu u i,Thng t s216/2009/TT-BTC ngy 12/11/2009Quy nh mc thusut ca Biu thuxut khu, Biu thunhp khu u i theo danh mc mt hng

chu thu, Quyt nh 1474/Q-BTC ngy 15/6/2009 Vvic nh chnh Quyt nh s106/2007/Q-BTC ngy 20/12/2007.6Theo phn loi ca WTO, lm sn v thy hi sn thuc nhm hng phi nng sn.


10/150

4

khu ct gim nhanh nht, v lch trnh gim thuca nc ta tgia nm 2007 nhanhhn ng k so vi cam kt WTO. Thunh vo tht gia cm gim t20% xung12%, tht b t20% xung 12%, tht ln t30% xung 20%, ng t5% xung 3%,trng cc loi gia cm t30% xung 20%, thp gn bng mc cam kt thuquan nm

2012. Sau , Chnh ph quyt nh p dng trli cc mc thunhp khu c, cthl 40% i vi tht g, 20% i vi tru b v 30% i vi tht ln, 5% i vi ngv trng gia cm l 40%.

i vi hng phi nng sn, tnh n ht 2009 cc mt hng gim thuquannhiu nht bao gm thy hi sn, dt may, hi sn, gv giy, my mc thit bintv cc hng chto khc. Ring i vi thy sn, khong 2/3 dng thuquan hinang p dng thp hn so vi cam kt, phn cn li l ng vi cam kt.

i vi cam kt hn ngch thuquan p dng i vi cc sn phm trng chimv trng gia cm; ng ma, ng cci, ng sucroza tinh khit vmt ha hc thrn. Vit Nam thc thi cam kt ny.

i vi cam kt trcp nng nghip, Vit Nam xa bton btrcp nngnghip ngay khi gia nhp WTO.

Cam kt dch v7

Vit Nam thc hin y cc cam kt WTO trong lnh vc ny. i vicc loi hnh dch vc mc cam kt gia nhp cao hn so vi khung php l hin hnh

trc khi gia nhp, Chnh ph ban hnh cc vn bn php quy thc thi cc camkt. l cc lnh vc dch vphn phi8, dch vngn hng9, dch vbu chnh -vin thng10, dch vchng khon11, dch vbo him12. i vi cc i vi cc loi

7Xem chi tit hn Phlc 2.8Cc vn bn php quy chnh ban hnh thc hin cam kt WTO trong lnh vc ny l Nghnh23/2007/N-CP ngy 12/2/2007Hng dn thc hin Lut Thng mi vhot ng mua bn hngho v cc hot ng lin quan trc tip n mua bn hng ho ca doanh nghip c vn u tncngoi ti Vit Nam; Thng t 09/2007/TT-BTM ngy 17/7/2007 Hng dn thi hnh Ngh nh23/2007/N-CP, sa i b sung bi Thng t 05/2008/TT-BCT ngy 14/4/2008; Quyt nh10/2007/Q-BTM ngy 21/5/2007 Cng b l trnh thc hin cc cam kt WTO vhot ng muabn hng ho v cc hot ng lin quan trc tip n mua bn hng ho.9Cc vn bn php quy chnh ban hnh thc hin cam kt WTO trong lnh vc ny l Nghnhs22/2006/N-CP ngy 28/02/2006 Vtchc v hot ng ca chi nhnh ngn hng nc ngoi,ngn hng lin doanh, ngn hng 100% vn nc ngoi, vn phng i din tchc tn dng ncngoi ti Vit Nam; Thng ts03/2007/TT-NHNN ngy 5/6/2007Hng dn thi hnh mt siuca Nghnh s22/2006/N-CP; Nghnh s69/2007/N-CP ngy 20/4/2007 Vvic nh u tnc ngoi mua cphn ca ngn hng thng mi Vit Nam; Thng ts07/2007/TT-NHNN ngy29/11/2007Hng dn thi hnh Nghnh 69/2007/N-CP.10

Cc vn bn php quy chnh ban hnh thc hin cam kt WTO trong lnh vc ny lLut Vinthngngy 23/11/2009, Nghnh s121/2008/N-CP ngy 3/12/2008 Vhot ng u t tronglnh vc bu chnh vin thng.


11/150

5

hnh dch vcn li, vic thc hin cc cam kt WTO tun theoLut K kt, gia nhpv thc hin iu c quc ts41/2005/QH11 ngy 24/6/2005.

Vic r sot cc cam kt hi nhp trong lnh vc ny cho thy cho thy cc lnhvc c mc mca tng i nhanh l dch vvin thng, dch vngn hng, dchvphn phi.

Trong lnh vc vin thng, ngay sau khi gia nhp, cc nh u tnc ngoic php lin doanh vi cc nh cung cp dch vvin thng c cp php ti Vit

Nam. i vi cc dch vc htng mng, phn gp vn ca pha nc ngoi tronglin doanh khng vt qu 49% vn php nh ca lin doanh v mc 51% c coi lnm quyn kim sot trong vic qun l lin doanh. i vi cc dch vkhng c htng mng, phn gp vn ca pha nc ngoi trong lin doanh khng vt qu 51%vn php nh ca lin doanh.

Trong lnh vc phn phi, tngy 1/1/2009, doanh nghip phn phi 100% vnu tnc ngoi c php thnh lp Vit Nam. i vi hot ng ngn hng, tngy 1/4/2007 ngn hng 100% vn u tnc ngoi cng c php thnh lp.

Vthc hin cc bin php htr

Vit Nam xo bton bcc loi trcp xut khu ktngy gia nhp WTO.tuy nhin trong khun khHip nh nng nghip, Vit Nam ang bo lu hai hnhthc TCXK c WTO cho php p dng i vi cc nc ang pht trin l: (i) trcp gim chi ph tip th, bao gm cchi ph xl, nng cp, ti chsn phm, chi

ph vn ti quc t, cc ph vn chuyn v (ii) u i vcc ph vn ti trong ncv quc ti vi hng xut khu hn hng ni a. Vic cam kt trong lnh vc nyc tc ng n cc ngnh sn xut NLTS v mt snng sn cha tip cn c cchtbo vchng li bin ng bt li trong nhp khu. Trong qu trnh thc hin ni ln mt svn nhsau:

- Cc chnh sch htrca Vit Nam trong thi gian qua thng mang tnh tnh

th, khng theo mt chng trnh tng th. Din mt hng v khi lng nng snc htrtuthuc vo tnh hnh pht sinh, cha c tiu ch cthcho chnh schhtr. Chnh sch htrbo hhp l nhng ngnh sn phm trong thi gian u

11Vn bn php quy chnh ban hnh thc hin cam kt WTO trong lnh vc ny l Quyt nh55/2009/Q-TTg ngy 15/4/2009 Vtltham gia ca nh u tnc ngoi trn thtrng chngkhon Vit Nam.12

Vn bn php quy chnh ban hnh thc hin cam kt WTO trong lnh vc ny l Nghnh45/2007/N- CP ngy 27/3/2007 Quy nh chi tit thi hnh mt siu ca Lut Kinh doanh bohim.


12/150

6

khi cha sc cnh tranh hoc chuyn i CCSX l cn thit nhng li cha c pdng.

- Nhm ngi chu thit thi nhiu nht chnh l nng dn sn xut nhl, ngho,yu thdo thiu nng lc chuyn dch CCSX, nhng cha c htrgim thiu

tc ng.- Trong khi WTO quy nh i tng ca cc chnh sch h tr trong nc l

ngi sn xut th Vit Nam li thng htrcho doanh nghip kinh doanh XNK, chyu l DNNN, h trcho ngi sn xut (nng dn) rt t, nht l i vi nng dnngho, vng kh khn.

- Mt schnh sch htrm WTO cho php nhhtrngi sn xut vhu,htrthu nhp cho nng dn khi gi cxung thp li cha c p dng.

Vhtru t

Gi trvn u tca Nh nc cho ngnh NLTS tng u vs lng nhnggim vccu, tng ng tkhang 8% nm 2000 xung 6,3% nm 2008 (Bng 6,Phlc 1).

Chnh sch u tpht trin SXNN ni chung trong ba nm qua thhin chhu ht cc htrtrc tip cho SXNN c yu txut khu gim v dn i n xa

bnhm thc hin cc cam kt vi WTO. Tuy nhin c mt shtrVit Nam vnc thduy tr, thm ch tng cng h trnng dn m vn ph hp vi cc quynh cc Hp (xanh l cy, xanh da tri) khc nhau. V d, mt schnh sch khuynkhch SXNN trc tip nhchn nui ln xut khu v chn nui b sa13 c xeml nhng chnh sch kh ph hp vi iu kin sn xut trong nc vi cc bin phpcthc a ra u nm trong khun khhp Xanh l cy v Chng trnh phttrin.

u tpht trin CSHT l htru tln nht, chim phn ln tng u tchongnh NLTS v lun lun tng. Trong 3 nm 2007-2009, u tring cho thuli tiptc xu thtng t1,386.32 tng nm 2007 ln 2,257.167 tnm 2009. u tcho

cc dn NLTS tng t180,93 tln 474,448 v cho KHCN cng tng t137,96 tln 208,5 t. Ngoi ra, u tqua cc chng trnh mc tiu, cc dn thc hincc nhim vmc tiu cthcng tng ln trong 3 nm 2007 -2009.

Vhtrging cy trng, vt nui

13Chnh sch ny c quy nh ti Quyt nh s166/2001/Q-TTg ca Th tng Chnh phv

mt s chnh sch pht trin chn nui ln xut khu giai on 2001-2010, v Quyt nh s167/2001/Q-TTg vmt sbin php v chnh sch pht trin chn nui b sa thi k2001-2010ca Thtng Chnh phngy 26/10/2001.


13/150

7

Thi gian qua mt s chnh sch v mc tiu ny cha c tn dng trit nhm htrnng dn, c bit l mt skhan htrcthm khng vi phm camkt vi WTO. V dnh tng cng kinh ph h trnghin cu, cung cp, i miging cy trng, ging vt nui v ging cy lm nghip nhquy nh ti Quyt nh

s17/2006/Q-TTg vvic tip tc thc hin chng trnh ging cy trng, ging vtnui v ging cy lm nghip n nm 2010 ca TTg Chnh phngy 20/1/2006.

Vchnh sch tn dng

Mi trng chnh sch c ci thin mt bc nhm n gin ha thtc tndng thng mi ngi sn xut c th tip cn vn vay thun li hn. cnhng nlc ln nhm ci thin thtc vay vn, mrng tn dng, tng mc vay, v.v.cho cc tchc, doanh nghip, h, c nhn kinh doanh nng nghip tip cn tn dng

thng mi. Tuy nhin, chnh sch tn dng u tcho nng nghip cn chung chung,cha hp dn, cha thhin nhng u i cthcho cc nh u tkhi bvn utvo nng nghip. iu ny dn n s lng hgia nh, doanh nghip v lngvn u tvo khu vc nng nghip rt hn ch.

Vbo lnh tn dng: chnh sch ny nhm gip cc doanh nghip ni chung cch, trang tri v nng dn tip cn tt hn vi tn dng v c tng cng thc hinnh quy nh ti Quyt nh s14/2009/Q-TTg. Tuy nhin, chnh sch ny khthc hin i vi cc doanh nghip trong nng nghip v h, trang tri, v quy m nh,khng c iu kin p ng cc yu cu bo lnh tip cn tn dng c hiu qu.

Vtn dng u i: c nhng quy nh kh r vquy trnh cho vay, iu kinvay, trn... Tuy nhin, vn cn thiu nhng chnh sch u tin hn, khthi hni tng thuc ngnh nng nghip c thtip cn ngun vn ny. c bit, nm2009, Nh nc ban hnh mt lot cc vn bn quan trng gip cc tchc kinh t,h, c nhn, trong c ccc i tng hot ng trong NLTS v lm mui, vtqua nhng kh khn ca thi kkhng hang kinh t.

Mt trong cc chnh sch ban hnh gn y nht l chnh sch htrli sut tndng theo Quyt nh 497/2009/Q-TTg vhtrli sut cho mua vt t, my mc,

thit bphc vSXNN. y l dng h trngnh, v vy ph hp vi cc quy nhca WTO. Chnh sch ny nm trong Gi kch cu ca Chnh ph. Mc d thi giantrin khai thc hin Quyt nh 497 ngn (tthng 4 n thng 12 nm 2009) thc tcho thy bc lmt stn ti trong thc hin quyt nh ny nh(i) hn mc vayc quy nh rt thp, trong khi thtc li phin h dn n vic cc DN, c nhn, hkh vay c tgi tn dng ny; (ii) qui nh vyu cu phi mua thit b, my mcc sn xut trong nc, trong khi cc sn phm my mc thit b sn xut trongnc cha p ng yu cu ca ngi sdng vgi c, cht lng; (iii) thtc vayvn cn phc tp. Nhng yu cu ny trong thc t hn chtip cn tn dng, do

vy, rt t ngi dn, c bit l nng dn, vay c tin.


14/150

8

Chnh sch h tr li sut c p dng theo hnh thc cho cc nh u tvayvn vi li sut u i khuyn khch cc doanh nghip, tchc kinh t, hnngdn cng bvn vo u tvo SXKD. Chnh sch ny c p dng cho mi itng, khng phn bit ngnh nghv trong khun khthuc nhm cc chnh sch h

tr pht trin sn xut gi l Chng trnh pht trin, c quy nh trong Quytnh s131/2009/Q-TTg ca Thtng Chnh phvhtrli sut. Tuy nhin, domi trin khai nn slng cc cssn xut nhnhHTX, trang tri v h tipcn v vay c vn vi li sut u i cn rt hn ch14.

Vtchc thc hin, c cc quy nh phn cng trch nhim ca cc cquanlin quan v cc ngn hng v quy trnh thc hin thc hin. V d, Ngn hng

NN&PTNT thc hin y thc tn dng cho Hi nng dn v Hi LHPN VN. y lphng thc cho vay tn dng thng mi n hnng dn kh tt.

Ni chung cc chnh sch tn dng u i hin nay chyu vn hng vo ccdoanh nghip ln, cha hng vo cc doanh nghip nh, hnng dn, c nhn kinhdoanh trong lnh vc nng lm, thy sn. V vy, nh gi ban u cho thy vic iuchnh cc bin php htrcn mang tnh tnh th, mt schnh sch htrtrong ncv TCXK cha hon ton ph hp vi quy nh ca WTO, trong khi cc bin phpc php htrli cha thc hin nhiu.

Tnh hnh cc nc thc hin cc cam kt i vi Vit Nam

Mt trong cc nguyn tc quan trng ca WTO trong quan hthng mi giacc quc gia thnh vin l i xbnh ng, theo cc thnh vin WTO phi i xbnh ng i vi tt ccc nh sn xut v cung ng dch v, d l nh sn xuttrong nc thuc bt kthnh phn kinh tno, hay nh sn xut nc ngoi n t

bt c quc gia thnh vin no. Nguyn tc ny c thc hin thng qua hai iukhon l Quy chti huqucvNguyn tc i xquc gia.

Theo Quy chti huquc, nu mt thnh vin , ang v sdnh mt siukin u i hoc khng p dng mt shn chthng mi i vi hng ha, dch v,

i tng shu tr tuv nh cung cp dch vn tmt nc thnh vin thhaith cng phi p dng v iu kin cc u i hoc khng p dng nhng hn chcho bt kmt nc thnh vin thba no.

CnNguyn tc i xquc giayu cu cc thnh vin khng c phn biti xgia hng ha nhp khu v hng ha ni a, khng phn bit i xgia dchvv i tng shu tr tudo nh cung cp trong nc v nc ngoi thc hin.

14

Theo thng k ca Ngn hng Nh nc Vit Nam, tnh n cui thng 7/2009 tng stin cho cch, c nhn, HTX, thp tc trong trong hthng ca Lin minh HTX Vit Nam vay c 403.445 tng, chim 17,4 % trong tng dncho vay htrli sut ca gi khch cu 1.


15/150

9

Tuy nhin, nguyn tc ny khng p dng cho vic mua bn ca chnh phnhm mcch tiu dng.

Tnm 2007, khi Vit Nam tr thnh thnh vin WTO, cc nc thnh vinWTO khc p dng y Quy chti huqucvNguyn tc i xquc gia ivi Vit Nam. iu ny c ngha l cc nc thnh vin WTO khc chuyn Vit Namtdanh sch theo cch i xngoi WTO sang i xtheo WTO. Ton bcc camkt ca WTO c cc nc thc hin ngay vo thi im Vit Nam chnh thc trthnh thnh vin WTO. i vi cc quc gia ny, y l iu khng kh nhVit

Nam, bi khung php l ca h c iu chnh theo hng ph hp vi quy nhca WTO trong giai on mi gia nhp.

Bi cnh kinh tthgii v phn ng chnh sch ca Vit NamTnh hnh pht trin kinh t - x hi Vit Nam trong ba nm 2007-2009 cn

chu tc ng tng tc gia qu trnh HNKTQT vi nhiu yu tchquan v khchquan khc. Nn kinh tton cu bin ng phc tp: gi du tng mnh v gi lngthc leo thang (tcui nm 2007 n thng 8/2008); khng hong ti chnh ton cu

bng nvo thng 9/2008 v nn kinh t thgii bc vo suy thoi nghim trng.Cui nm 2009 nn kinh tthgii bt u phc hi. Trong 3 nm u gia nhp WTO,nn kinh tnc ta chu nh hng mnh mca tnh hnh kinh tthgii, nhtnh

hnh gi cnguyn, nhin, vt liu thgii gia tng tcui nm 2007, khng hong tichnh Hoa Kv sau l khng hong ti chnh, suy thoi kinh t thgii tnm2008 n gia 2009 v phc hi kinh ttcui 2009 n nay.

Trong ba nm qua, phn ng chnh sch ca Chnh ph ngy cng linh hothn. Trc tnh hnh lm pht gia tng tqu III/2007, tthng 4/2008 Chnh phc bc ngot chuyn hng chnh sch tthc y tng trng sang kim ch lm

pht bng tht cht chnh sch tin tv u tcng, chp nhn nh i tng trng-lm pht trong ngn hn. Tthng 10/2008, nn kinh tli phi gng mnh chng

tc ng ht sc tiu cc ca cn bo khng hong v suy thoi ton cu. Mt ln na,Chnh ph li chuyn hng chnh sch, tp trung chng suy gim kinh tcng tiptc duy tr n nh kinh tvm v an sinh x hi. Chnh sch tin tc ni lngdn v t thng 12/2008, mt gi 6 tUSD kch thch kinh tc chnh thc trinkhai nhm h tr cc doanh nghip sn xut kinh doanh v xut khu (nht l ccdoanh nghip nhv va), pht trin kt cu htng, kch thch tiu dng v htrxhi.


16/150

1

nh1 tm lc khung khtng quan xem xt nhng tc ng phc hp i vi nnkinh tVit Nam sau hai nm gia nhp WTO.

Cc knh tc ng chyu

Hi nhp kinh tquc tHNKTQT tc ng ln tt c cc lnh vc ca nn kinh t thng qua mt s

knh tc ng chnh. HNKTQT c tc ng trc tip v nhanh nht n thngmi quc t v u t, t lan ta n sn xut trong nc, to vic lm vgim ngho.

Vic d b cc ro cn thng mi s lm gi c hng ha v dch v trongnc din bin st hn vi gi ctrn thtrng thgii. ng thi, vic gim thiucc ro cn vu tv xa btnh trng phn bit i xslm gim lch lc trong

cc ng c khuyn khch vphn bngun lc, u tv thng mi. Hot ngthng mi v u ttng nhanh, t lm tng sn lng ca nn kinh t.

Cc ngun lc, c bit l cc ngun khan him i vi Vit Nam nhvn, tai, schuyn tcc ngnh c bo hvo cc ngnh thc sc hiu qu, c li thcnh tranh v mang li hiu sut ngun lc cao hn. Cc ngnh ny thng l ccngnh sdng nhiu lao ng hn nn sto ra nhiu vic lm hn. Hiu qusdngcc ngun lc trong tng ngnh ni ring v trong ton bnn kinh tni chung stng. Loi tc ng ny l li thcnh tranh tnhgn vi vicsdng cc ngun lc

vn c ca nn kinh thiu quhn, chcha phi l thu ht thm cc ngun lc mivo nn kinh t, hoc p dng cng nghkthut mi.

Khi hng ro bo hi vi sn xut trong nc bct gim, cc ro cn ivi chu chuyn vn bdbv nhu cu xut khu mt sloi hng ha tVit Namtng, vn u ttrong v ngoi nc svo cc ngnh sn xut kinh doanh c hiuqucao hn. Cnh tranh trong cc ngnh ny strnn quyt lit. Hng lot cc bin

php v gim chi ph sn xut, p dng cng ngh mi nng cao nng sut laong, ci tin qun l, a dng ha v i mi sn phm sc cc doanh nghip p

dng nhm to ra khnng cnh tranh tt hn trli trn thtrng. Mt sngnhc chi mrng sn xut, tng sn lng u ra st ti quy m sn xut ti u mti tt c cc ngun lc u c tn dng mc cao nht, khin cho gi thnhgim xung mc ti thiu. y chnh l li thngnh(1) tng thm ngun lc chonn kinh tthng qua vic thu ht FDI v cc lung vn khc; (2) tng nng sut dotip cn tt hn vi kin thc, cng nghca nc ngoi, ci thin hiu sut sdngngun lc, t ti qui m kinh t ti u; (3) thc y nhanh ci cch kinh t trongnc. Ni cch khc, chnh sch m ca to sc p thc y ci cch kinh t trong

nc, gim khnng quay tr li cc chnh sch bo h, t ci thin mi trngkinh doanh, nng cao tnh minh bch, l iu kin tin thu ht thm vn u t.


17/150

2


18/150

Hnh 1: Khung khphn tch tc ng ca vic hi nhp kinh tquc ti vi n


19/150

Hi nhp kinhtquc t

Xutkhu

u tncngoi

Gi c

Cn cn thanh

ton quc t

Tgi

Hthng tichnh

NSNN

Cicch th

ch

u ttrong

nc

Nhpkhu

Sn xut

trong nc

Ccungnh

Tnh hnh

vic lm

Tht

nghip

Ph

ch

Cc c scbn ngoi

WTO

Cc cam

kt quctkhc


20/150

5

Mt nguyn nhn na thu ht dng vn FDI vo Vit Nam l kh nng xutkhu sang th trng khc tVit Nam vi cc iu kin u i hn trong cc thathun thng mi v u tsong phng v khu vc m Vit Nam tham gia.

ng thi vi vic Vit Nam dbcc ro cn thng mi v u ttrongnc, cc nc bn hng cng phi gim hoc xa bcc ro cn thng mi v uti vi hng ha v vn u t ca Vit Nam ti cc nc ny. Vit Nam ccnh tranh bnh ng hn trn thtrng cc nc i tc v pht huy li thso snhtt hn. Li thny nng cao khnng cnh tranh ca cc sn phm xut khu caVit Nam, theo to iu kin ci thin ng kkhnng thm nhp thtrng mihoc tng thphn trn cc thtrng c. Cc ngnh sn xut hng xut khu c chi mrng quy m sn xut, tng sn lng u ra, to thm cng n vic lm, tngthm ngoi tcho t nc, gp phn tng trng kinh t, ci thin thu nhp ca ngi

dn, xa i gim ngho.

Gim thiu cc chnh sch gy mo m trong thng mi v u tmi chlbc i u tin trong vic to ra khung chnh sch minh bch hn. Chnh ci cchkinh ttrong nc gn lin vi thay i thchkinh t, to ra mi trng kinh doanhthun li, bnh ng, chnh sch minh bch mi c nh gi l ng lc to ln thcy vic thu ht vn u t, tng trng xut khu, to vic lm v nng cao thu nhpquc dn.

HNKTQT cng c nh hng n tnh hnh kinh tvm ca Vit Nam thngqua mt sknh tc ng. Thnht, nh nu trn, vic dbcc ro cn thngmi slm gi chng ha v dch vtrong nc din bin st hn vi gi ctrn thtrng thgii. Thhai, hi nhp kinh tvi cc dng lu chuyn thng mi v utln v nhanh hn cng lm nh hng n cn cn thanh ton, qua nh hngn tng quan cung cu ngoi tv km theo l cung tin tv li sut. Thba,thay i tng quan cung cu ngoi tcng lm nh hng n tgi v, trong iukin chnh sch tgi c thc hin theo hng thni c qun l, vic qun l tgi cng chu nh hng nht nh. Tht, HNKTQT cng tc ng n nn kinh t

thng qua hthng NHTM v thtrng ti chnh, do cc giao dch thng mi v utc thc hin nhiu hn. Cui cng, HNKTQT cng nh hng n ngn sch nhnc (NSNN), qua tc ng n thm ht NSNN v n nh kinh tvm. Chnhv vy, Vit Nam dbtn thng hn trc nhng c sc tbn ngoi nhbin nggi c trn th trng th gii, tnh hnh kinh t ca cc nc bn hng thng michnh, cc skin chnh tr, vv...


21/150

6

Khng hong ti chnh thgii

Knh tc ng ch yu ca khng hong ti chnh th gii xy ra thng quathng mi v FDI n sn xut trong nc, u ttrong nc, vic lm v thu nhp.

Nhu cu nhp khu hng ha dch vtVit Nam ca cc nc bn hng chnh suygim mnh. Lung vn FDI nc ngoi cng gim do s lng v gi tru tcacc dn mi gim, cc dn ng k trin khai chm hoc nh ch, trong khi ccdn ang hot ng bgim sn lng. Ngi lao ng bgim gilm vic hoctht nghip, thu nhp gim. Nhu cu trong nc vhng ha dch vcng gim tngng. Kt qul tng trng kinh tbsuy gim.

Ngoi ra, nh phn tch phn trn, HNKTQT su rng hn khin cho ccc sc bn ngoi tc ng ti Vit Nam nhanh v mnh hn, do cng lm trmtrng hn tc ng ca khng hong ti chnh thgii.

Phn ng chnh sch ca Chnh ph

Cc chnh sch ca Chnh phng ph li vi cc thay i ton cu cngnhhtrcho vic thc hin cam kt HNKTQT cng ng vai tr quyt nh n ktqukinh t- x hi ca t nc. Vi vic thc thi cc phn ng chnh xc, kp thi,c phi hp ng bgia cc bin php chnh sch, Vit Nam c thtn dng ccc chi tt do HNKTQT mang li v gim thiu cc ri ro v tc ng xu. Ngc

li, cc chi li c thchuyn thnh cc thch thc.

iu ny ng nhNghquyt s08-NQ/TW14F15 nu: Chi khng tphthuy tc dng m ty thuc vo khnng tn dng chi ca chng ta. Tn dng tt chi sto ra thv lc mi vt qua thch thc, to ra chi ln hn. Ngc li,nu khng nm bt, tn dng th chi c thbbl, thch thc stng ln, ln t chi, cn trspht trin. Thch thc tuy l sc p trc tip, nhng tc ng n ucng cn ty thuc vo nlc v khnng vt qua ca chng ta. Nu tch cc chun

b, c bin php i ph hiu qu, vn ln nhanh trc sc p ca cc thch thc th

khng nhng chng ta s vt qua c thch thc m cn c th bin thch thcthnh ng lc pht trin.

Tch bit tc ng ca tin trnh HNKTQT, trong c thc thi cam kt gianhp WTO trong tng th tng quan vi cc nhn t khc l rt kh, thm ch lkhng th. Tuy nhin, khung phn tch ny cng vi cc kt qu nghin cu v tc

15

Nghquyt s08-NQ/TW ngy 5/2/2007 ca Hi nghln th4 Ban Chp hnh Trung ng ngkho X vMt s ch trng chnh sch ln nn kinh tpht trin nhanh v bn vng khi VitNam l thnh vin ca Tchc Thng mi thgii.


22/150

7

ng ca qu trnh tdo ha thng mi v hi nhp c thxem l im xut pht chovic nh gi tc ng hi nhp i vi nn kinh tVit Nam sau khi Vit Nam gianhp WTO.

Trn c s, vic nhn nhn din bin ca cc ch skinh t-x hi nhngnm qua c thbc u gip nh gi tc ng trc tip hay gin tip ca vic hinhp ton din vo nn kinh tton cu. iu r rng l thi gian ba nm 2007-2009 li nhng du n ng ghi nh, khng chvi nhiu chs thng k khc bitng kso vi nhng nm trc, m cn vi cnhng vn thc tin mi ny sinhhay cha lng ht. Qua , chng ta c thnh gi ng mnh hn v rt ra cnhiu bi hc c ngha cho cng cuc i mi, ci cch kinh t, hoch nh v thcthi chnh sch.

Mc tiu, kt cu v phm vi ca Bo co

Bo co ny nhm mc ch nh gi tc ng ca qu trnh HNKTQT sau banm gia nhp WTO ng thi c a thm cc nh gi phn tch v tc ng cakhng hong ti chnh ton cu n nn kinh tVit Nam trn cc kha cnh: tngtrng kinh t, thng mi, u t, n nh kinh tvm, cc vn x hi, thchkinh t. Bo co gm cc ni dung sau:

-nh gi tc ng ca HNKTQT n:

o Tng trng kinh t

o Thng mi

o u t

o n nh kinh tvm

o X hi

o Thchkinh t

-nh gi khi qut, bi hc v mt skin ngh


23/150

8

PHN THNHT

NH GI TC NG CA HI NHP KINH TQUC T

1.TNG TRNG KINH T

1.1.nh gi chung

Nhn tng th, HNKTQT v c bit l gia nhp WTO c tc dng tch ccn tng trng kinh tca Vit Nam trong 3 nm.

Nm 2007, tng trng kinh tVit Nam c hng li t nhiu yu ttch cc tbn trong cng nhbn ngoi nn kinh tgn lin vi HNKTQT. Yu ttch cc tbn ngoi chyu l tc tng trng kinh ttng i cao, mc d thphn so vi mc nm 2006, ca nn kinh tthgii, nht l cc nc i tc thngmi chnh ca Vit Nam nhM, Nht Bn, Trung Quc, chu u v tng trng kinhtcao khu vc chu (nht l ng ). NhHNKTQT su rng hn, cc ro cn

thng mi ti cc nc bn hng gim, Vit Nam mrng c thphn sang ccth trng ny,15F16 tng kim ngch xut khu, nh sn lng ca cc ngnh nhhng xut khu tng.

Xt v cc nhn t tch cc trong nc, vic Vit Nam thc thi cc cam kttrong khun khWTO v cc hip nh a phng v song phng ci thin mnhmmi trng kinh doanh. iu ny i i vi mi trng chnh trtip tc n nh to iu kin thun li cho thu ht u tv tng trng kinh tca t nc. Ktqul tc tng trng GDP nm 2007 tip tc tng trng ca nhng nm trc

, t 8,5%, mc d gi trn thgii tng cao gy p lc ln n gi u vo ca snxut trong nc.

Trong nm 2008, tc ng ca HNKTQT din ra theo hai chiu tri ngcnhau. Do HNKTQT su hn, ph thuc vo thng mi nhiu hn nn vic ginguyn liu trn th gii tng cao tc ng mnh v nhanh hn n nn kinh t, chng mc nht nh to sc p lm pht cao v tng trng kinh tthp hn. Kinh tcc nc bn hng chnh bc vo suy thoi hoc tng trng chm li cng l yu t

16Xem chi tit ti Mc 2.


24/150

9

nh hng xu n xut khu v FDI ca Vit Nam, do nh hng tiu cc ntng trng kinh t. Mt yu tna cng c nh hng mc nht nh n lm

pht tcui nm 2007 l u tin cho mc tiu tng trng cho n Qu I/2008. Cuicng, nhng khng km phn quan trng l cc lng tng trong vic xl cc bt n

kinh tvm cng gy nh hng nht nh n lm pht v tng trng.

Mt khc, gi du th v gi lng thc l hai mt hng xut khu chlc caVit Nam cng nhgi nhiu mt hng xut khu khc tng cao, nn Vit Nam cli tyu ttng gi, v iu ny nh hng tch cc n tng trng. Hn na, thtrng xut khu vn tip tc c mrng nhHNKTQT cng c tc ng tch ccn tng trng. Trong hai nhm tc ng trn, tc ng tiu cc c mc nhhng ln hn, li c truyn dn nhanh hn vo nn kinh tdo mca. Kt qultng trng GDP chng li, cht 6,2%. Tuy nhin, cn phi khng nh l nu

khng c HNKTQT, tng trng kinh tsthp hn.

T thng 10/2008, tc ng tiu cc ca cuc khng hong ti chnh v suygim kinh tton cu cn mnh hn. Tuy gi nguyn, nhin vt liu gim thp nhngnhu cu nhp khu ca cc nc bn hng cng gim mnh. R rng l trong nm2009, nh hng tch cc ca HNKTQT khng ng k.

Phn ng chnh sch ca Chnh ph kp thi v nhy bn hn, chuyn hngtkim chlm pht (tht cht chnh sch tin tv u tcng) sang chng suy gimkinh tcng tip tc duy tr n nh kinh tvm v an sinh x hi. Chnh sch tin tc ni lng dn v t thng 12/2008, mt gi chnh sch thch kinh tc chnhthc trin khai nhm htrcc doanh nghip sn xut kinh doanh (nht l cc doanhnghip nhv va (DNN&V)), pht trin kt cu htng, kch thch tiu dng v gimthiu kh khn x hi. Nh, cc tc ng tiu cc ti tng trng kinh t cgim nhmc ng k.

Kt quchung l tng trng GDP nm 2009 tip tc gim, cht 5,3%. Tuyy l mc st gim ng ktnm 2000 n nay, nhng vn c xem l tng i

cao so vi mc tng trng thp hoc m ca nhiu nc trn thgii trong bi cnhkhng hong ti chnh v suy thoi kinh tton cu.

Nhvy l cuc khng hong ti chnh v suy gim kinh tbt u tcui nm2007 tc ng tiu cc ln nn kinh tVit nam thng qua mt sknh nhgi c,thng mi v u t(bao gm u ttrc tip nc ngoi v chu chuyn vn).

Phn tch trn cho thy trong 3 nm qua nhiu chi cng nhv vn thchthc tqu trnh HNKTQT xut hin v tn ti an xen nhau tc ng mnh mlnnn kinh tVit Nam. Thc tny minh chng cho tnh ng n ca Nghquyt

s08-NQ/TW cng nh lp lun v nhn nh ca nhiu nghin cu trc y rngmt mt HNKTQT sto ra nhiu chi pht trin kinh ttrong c tng trng


25/150

10

cao; mt khc HNKTQT cng lm nn kinh tdtn thng hn, nhng bin ng btli v bt n ca nn kinh t thgii nh lung vn u t, th trng ti chnh, thtrng du th, v.v... stc ng ln thtrng trong nc nhanh hn v mnh hn.

phn bit r tc ng tiu cc ca cuc khng hong kinh tton cu nm2009 do mt tri ca HNKTQT mang li, m hnh kinh t lng cu trc vm caVin NCQLKTTW c sdng c lng mc st gim tng trng kinh tnu Chnh phkhng phn ng kp thi, khng a ra gi chnh sch kch thch kinht vo u nm 2009. Kt qum phng cho thy nu Chnh ph khng a ra gikch thch kinh tth tng trng GDP chc tht mc 4-4,5% vi iu kin vnginguyn cc ginh khc.16F17Tng trng ca khu vc cng nghip - xy dng btc ng mnh nht. iu ny cho php l gii ti sao nhiu tchc quc t dbotng trng kinh tVit Nam nm 2009 vo thi im cui nm 2008 l rt thp, do

nn kinh t thgii c dbo sc th lm vo khng hong v y ca n cncha xc nh vmt thi gian.

Nhn li thi kkhng hong ti chnh chu trong thp nin trc, tuy VitNam cha mca v hi nhp su rng nhhin nay nn chchu nh hng mcthp hn, tng trng GDP cng st gim vi mc tng ng t8,2% nm1997 xung 5,8% nm 1998 v 4,8% nm 1999. y cng l mt minh chng na chotc ng tch cc ca cc phn ng chnh sch ca Chnh ph.

1.2.Tc ng ti cc ngnh

1.2.1.Tlbo hthc t17F18

Mt trong cc tc ng quan trng v trc tip nht n cc ngnh sn xuthng ha l vic thc hin cam kt gim thuquan. Tuy nhin, tc ng y cavic ny khng ch l ct gim mnh v thu quan i vi u ra khin cc doanhnghip trong nc phi cnh tranh gay gt hn vi hng nhp khu, m cn biu hincqua vic nng cao khnng cnh tranh nhgim chi ph u vo do nguyn nhin

liu rhn.

Tlbo hthc t(BHTT)18F19phn nh mc bo hthc cht m hng rothuquan to ra cho cc nh sn xut trong nc i vi mt ngnh sn xut. Chsny cho php nh gi mc bo hthc si vi sn phm u ra c tnh n mc

bo hdanh ngha (thuquan v cc bin php phi thuquan lng ha c) ca c

17Theo Bo coKinh tVit Nam 2008ca Vin NCQLKTTW (2009).18

TlBHTT trong phn ny c nhm son tho Bo co tnh ton da trn bng vo-ra 2007 caTCTK v lch trnh gim thuquan theo cam kt WTO.19Ting Anh l Effective Rate of Protection (ERP).


26/150

11

u rav u voca ngnh . Ni cch khc, tlBHTT cho thy cc nh sn xuttrong nc sthu thm c bao nhiu phn trm GTGT do c hng ro bo hso vitrong trng hp thng mi tdo. Khi tng gi trthunhp khu nh vo nguynliu u vo ca mt ngnh ln hn gi trthunhp khu nh vo u ra (sn phm)

ca ngnh, t lBHTT snhhn 0. Trong trng hp ny, ngnh ang xem xt lngnh khng nhng khng c bo hm cn btht thhn so vi sn phm nhpkhu cng loi. TlBHTT v thphn nh y hn tc ng ca vic gim thuquan n sn xut hng ha.

Nm 2009, cc sn phm c t lBHTT cao nht (trn 50%) thuc vmt sngnh chbin thc phm (thuc l, ko bnh, ru, ung khng cn, rau quchbin, c ph, thc phm khc), in dn dng, xe my; chim khong gn 1/10 ssn phm trong phn nhm ngnh trong bng vo-ra nm 2007. ng ch l hu ht

cc sn phm ny li c tlBHTT tng ln trong thi gian 2007-2009.

Khong gn 1/5 ssn phm c tlBHTT t10% n 40%, chyu l chbin tht v thy sn v mt ssn phm xut khu. a phn sn phm trong nhmny c tlBHTT tng ln trong ba nm qua.

Khong trn 1/3 s sn phm trong phn nhm ngnh trong bng vo ra nm2007 c tlBHTT thp t0 n 10%. iu c bit i vi nhm ny l tlBHTTi vi hu ht cc mt hng gim nhanh nht trong 3 nm qua.

Khong gn 1/3 ssn phm c tlBHTT nhhn 0, c ngha l btht ththuc vmt ssn phm xut khu (nhsn phm nha, dy in, may), mt ssn

phm nng nghip cha chbin (ma, cy lu nm khc, gia cm, ln, tru b, mcao su), gtrn, pin, phn bn. Hu ht cc sn phm ny u c tlBHTT nhhn0 tnm 2007 n nay.

Bc tranh bo hthc tcho thy trong ltrnh thc hin cam kt WTO, VitNam c xu hng bo hmt st ngnh m khnng cnh tranh cn yu gm ngnhcng nghip chbin thc phm, xe my, hng in dn dng; trong khi li khng

bo hcc sn phm nng nghip cha chbin v mt sngnh xut khu. iu nyc thnh hng bt li n nng dn, trong khi c li cho cc nh chbin nng sn,gy ra phn phi thu nhp khng tng xng vi cng sc b ra ca hai nhm ny.Cc ngnh xut khu hng phi nng sn cng l nhm chu thit.

1.2.2.Nng-lm nghip, thy sn

Tng tnhi vi ton nn kinh t, HNKQT trong hai nm 2007-2008 qua

nhn chung c nh hng tch cc n tng trng ngnh nng-lm nghip v thysn, nhng n nm 2009 nh hng khng ng k. Nh phn tch Mc 269H1.2.1, t


27/150

12

lBHTT i vi hu ht cc nng sn trong ba nm sau khi gia nhp WTO thp, thmch c nhiu sn phm cn di 0, v mc gim cng khng ng k. Do vy, gimthuquan theo l trnh WTO khng phi l nguyn nhn chnh dn n tng GTTTtrong ngnh ny. Vic xem xt k hn cc yu t lin quan cho thy nguyn nhn

chnh dn n tng trng cao trong hai nm qua ch yu do sn xut nng nghipc ma, ng thi gi thgii i vi cc nng sn chnh ca Vit Nam tng mnh.Do vy, n nm 2009 khi gi thgii i vi hu ht cc mt hng nng sn st gimmnh 19F20 th tng trng GDP nng-lm nghip thy sn gim thp k lc, ch cn1,8%, mc thp nht ktnm 1991 n nay.

Bng 1: Tng trng GDP theo ngnh (2004-2009)

Trc WTO Sau WTONgnh2004 2005 2006 2007 2008 2009

GDP 7,79 8,44 8,23 8,46 6,18 5,32Khu vc I 4,36 4,02 3,69 3,76 4,07 1,83Nng nghip 3,92 3,16 3,13 2,72 3,93 1,32Lm nghip 0,82 0,94 1,37 1,39 1,35 3,47Thusn 8,53 10,66 7,77 10,57 5,44 4,28Khu vc II 10,22 10,69 10,38 10,22 6,11 5,52Cng nghip khai thc m 8,86 1,86 -2,00 -2,20 -3,83 7,62Cng nghip chbin 10,86 12,92 13,36 12,37 9,94 2,76Sn xut v phn phi in, kh t v nc 11,97 12,30 9,91 9,09 10,49 9,02Xy dng 9,03 10,87 11,04 12,15 -0,38 11,36Khu vc III 7,26 8,48 8,29 8,85 7,18 6,63Thng nghip; sa cha nh 7,82 8,34 8,55 8,81 6,42 7,67

Khch sn v nh hng 8,12 17,04 12,42 12,82 8,63 2,29Vn ti, kho bi v thng tin lin lc 8,12 9,61 10,13 11,40 13,16 8,48Ti chnh, tn dng 8,07 9,37 8,18 8,84 6,63 8,70Hot ng khoa hc v cng ngh 7,42 7,85 7,39 7,66 6,14 6,40Kinh doanh ti sn v dch vtvn 4,35 2,92 2,94 4,06 2,50 2,54Qun l NN v ANQP, m bo XH bt buc 5,90 7,21 7,57 8,13 6,47 7,27Gio dc v o to 7,68 8,26 8,42 8,75 8,04 6,56Y tv hot ng cu trx hi 7,86 7,75 7,84 8,05 8,30 6,73Hot ng vn ho v ththao 7,51 8,31 7,67 8,12 6,52 7,20Hot ng ng, on thv hip hi 6,23 7,05 7,33 8,15 6,92 6,72Hot ng phc vc nhn v cng ng 5,90 7,20 7,25 7,92 6,30 5,90

Ngun: Tnh tan ca tc githeo sliu ca TCTK.

Din tch ca cc CCN lu nm, nht l cao su v iu nhn chung c xu hngtng do gi cc nng sn ny trn thtrng thgii tng. Nhn chung, do cc cam ktHNKTQT i vi cc cy cng nghip xut khu ch lc ca Vit Nam khng thayi nhiu so vi trc kia nn thay i vdin tch, sn lng cy trng khng phi dotc ng ca vic tip cn thtrng nc ngoi thun li hn, m chyu do thay ivgi c thgii hoc iu kin thi tit. iu ny cho thy nng nghip Vit Nam

20Xem chi tit ti Mc 2.


28/150

13

vn phthuc nhiu vo thi tit, giao ng gi cu vo cho ngnh nng nghip vgi nng sn trn th trng thgii. c thduy tr tng trng nng nghip bnvng cn phi c nhng bc t ph trong to dng li thnhqui m kinh t, tin

bcng nghv a dng ha.

Tuy nhin, i vi mt snng sn m Vit Nam cha c li thso snh, vicct gim thunhp khu trong ba nm qua to ra scnh tranh ngy cng gay gt hntrn thtrng nng sn trong nc gia sn phm nhp khu v sn xut trong nc.Mt ssn phm nhma ng v bng l nhng sn phm vi nng lc cnh tranhyu tuy vn c Nh nc bo hmc cao, v ang bc lnhng mt yukm, tra kh khn, khng pht trin c trong iu kin cnh tranh hn khi mca.Cng trong nhm ny cn c mt ssn phm khc nhdu tm, mt ssn phm rauqunhit i, lc, cc loi u Nhng sn phm ny rt kh pht trin trn quy

m ln v nng lc cnh tranh yu hoc khng c. Trong khi , mt bphn ngisn xut, doanh nghip cha kp chun b, iu chnh v thch ng vi tnh hnh ny.

Hp 1: Ngnh ma ng v bng trong bi cnh hi nhp

Mc d c hng nhiu chnh sch h tr ca Nh nc (theo Chng trnh snxut v chbin 1 triu tn ng), Ngnh ma ng vn khng pht trin c nhmctiu t ra. Din tch ma cy gim t302,3 ngn ha nm 2007 cn 271 ngn ha vonm 2008 v do nng sut ma cy thp, bnh qun cha t 60 tn/ha*, sn lng ma khng

tng, n nm 2008 cht trn 16 triu tn dn n tnh trng thiu nguyn liu cho ngnhcng nghip ch bin ng. Do vy khng t mc tiu v c din tch ma cy v snlong ng theo Quyt nh ca Th tng chnh phvpht trin ma ng**. Thctrng cho thy r nng lc canh tranh thp v rt kh ci thin.

Sn xut bng suy gim nhanh vcdin tch v sn lng. Nm 2000 tng din tchbng t trn 18,6 ngn ha vi sn lng t 18,8 ngn tn, nhng n nm 2008 chcn 5,2ngn ha v 6,9 ngn tn. Nguyn nhn suy gim chyu c thdo nng lc cnh tranh rt yuca ngnh. Xu thny cho thy khnng nghtrng bng smt hn trong vi nm na vngnh cng nghip dt phi da hon ton vo bng nguyn liu nhp khu.

Ghi ch: * Nng sut ma cy nm 2000 t 50,4 t/ ha, nm 2008 l 59,4 t/ha, mc tng khng ng k.

** Theo quyt nh 26/2007/Q-TTg ngy 15/02/2007 ca Thtng Chnh phPh duyt Quy hochpht trin ma ng n nm 2010 v nh hng n nm 2020 th mc tiu n nm 2010 l sn xut 1,4triu tn ng cng nghip vi tng cng sut ca cc nh my ng l 105.000 tn ma/ngy. Mt snhmy ng sc mrng cng sut ph hp vi quy hoch pht trin ma 300.000ha (trong vng nguynliu tp trung l 250.000ha), vi 4 vng trng im l: Bc Trung B, duyn hi min Trung v Ty Nguyn,ng Nam Bv ng bng sng Cu Long.

Trong mt strng hp, Vit Nam cn i trc lch trnh cam kt. Kt qulmt sngi sn xut bthua thit. V d, vic gim thunhp khu cc sn phm tht


29/150

14

ti, ng lnh v chbin trong nm 2007-2008 thp hn v nhanh hn so vi yucu ca cam kt WTO gy tc ng tiu cc n sn xut trong nc ca cc mthng ny.

Hp 2: Tc ng nhiu mt ca chnh schTrc sc p gi tiu dng tng cao, gia nm 2007 Th tng Chnh ph quyt

nh gim thutht gia cm t30% xung 12%, tht b, tht ln t20% xung 12%, ng t5% xung 3%* mc d mc thucam kt cho nm 2007 l 40% i vi tht g, 20% i vitru b v tht ln, 5% i vi ng. Ngay sau khi thunhp khu gim, lng nhp khu ccsn phm tht gia cm vo Vit Nam tng mnh v gy p lc ln ln ngnh chn nuitrong nc, nht l cc h, trang tri chn nui gia cm khu vc nng thn. Hu qucaquyt nh chnh sch ny l nhiu ngi nui g ph sn, trong khi ngi tiu dng phi sdng tht ng lnh km cht lng. Cu chuyn ny cho thy cc cquan nh nc cn kh

lng tng trong iu chnh thucng nhxy dng cc hng ro kthut.

Ghi ch: * 1. Quyt nh s39/2006/Q-BTC ngy 28/7/2006 ca Btrng BTi chnh vvic ban hnh Biu thuxut khu; 2. Quyt nh s: 106/2007/Q-BTC ngy 20/12/2007 vvic ban hnh biu thuxut khu, biu thunhpkhu u i; 3. Quyt nh s: 123/2008/Q- BTC, ngy 26/12/2008 vvic iu chnh mc thusut thuxut khu,mc thusut thunhp khu u i i vi mt snhm mt hng trong biu thuxut khu, biu thunhp khu ui; 4. thng ts: 216/2009/TT-BTC ngy 12/11/2009 quy nh mc thusut ca biu thuxut khu, biu thunhpkhu u i theo danh mc mt hng chu thu.

i vi ngnh thy sn, do chi ph vxng du tng cao trong nm 2008 v nhucu nhp khu ca cc nc i vi thy sn gim nm 2009 nn tng trng cangnh ny tt gim mnh. GTTT ca ngnh cht 5,4% nm 2008 v 4,2% nm 2009so vi mc tng 10,2% nm 2007.

Trng hp ca ngnh thy sncho thy vic thc hin cam kt WTO trn lnhvc thunhp khu c chp hnh mt cch nghim tc. Tuy nhin, iu ni cm rtng ch l: i) mc thu ct gim thp hn kh nhiu so vi cam kt, c khnhhiu mt hng ct gim thp hn ccam kt. ii) mc d cha n thi im thc

hin, nhng chng ta ct gim thusut ca kh nhiu mt hng (thc hin trcquy nh). Trong khi , chng ta mt kh nhiu thi gian m phn c mcthucao khi gia nhp. Trong trng hp ny, do Vit Nam c li thcnh tranh nncha thy c tc ng tiu cc ca gim thuquan nhanh n ngi sn xut.

Hai tc ng quan trng i vi ngi sn xut nng nghip t khi gia nhpWTO l: (i) H c nhiu kinh nghim hn chun btrc cho cc vkin chng

bn ph gi; (ii) H chm lo hn n thng hiu, cht lng v VSATTP cc nngsn xut khu do bt u mrng xut khu sang cc thtrng tim nng v kh tnh

i hi cht lng sn phm cao, yu cu nghim ngt v tiu chun cht lng v


30/150

15

VSATTP nh M, Nht Bn v EU. bt u hnh thnh c cc vng chuyncanh, c bit l cc loi cy, rau, quc thxut khu nhvi, bi Nm roi, bi daxanh, su ring ht lp, v.v Cc m hnh sn xut hng ha, ng dng cng nghcao, ging tt m bo cht lng v VSATTP c nhn rng hn trc.

1.2.3.Cng nghip xy dng

Xy dng l ngnh to ra csvt cht kthut, pht trin nhanh khi vn utnhiu vo nn kinh tnn chu tc ng trc tip v gin tip ca nhng binng vFDI v u ttrong nc nhiu nht. Thng thng, xy dng c xu hngtng trng nhanh trong nhng nm nn kinh tpht trin mnh, v chng li khi nnkinh tsuy thoi.

Nm 2007, do lng vn u t(FDI v vn trong nc) vo nn kinh ttngi ln nn mc d gp nhiu kh khn (gi cnguyn vt liu xy dng tng mnh,gii ngn vn chm), ngnh xy dng vn t mc tng trng cao nht trong vng 5nm trc , t 12% theo GTTT.

Tuy nhin, nm 2008 ngnh xy dng chu tc ng xu do chi ph xy dng(xi mng, st thp) tng cao t bin di tc ng ca gi cthgii v Chnh phbuc phi thc thi chnh sch kinh tvm tht cht kim chlm pht 20F21. Ln utin sau hng chc nm ngnh xy dng c tng trng m (-0,38%).

Ngnh cng nghip chbin cng l ngnh chu tc ng ca HNKTQT nhiunht do c nh hng xut khu cao. Nm 2009 ngnh cng nghip chbin phc vthtrng trong nc gp rt nhiu kh khn v chu sc p cnh tranh khc lit cahng nhp khu trn vo sau khi thu sut nhp khu nhiu mt hng gim theo ltrnh cam kt WTO v cc cam kt khc21F22. Trong khi cc ngnh sn xut hng xutkhu phi i mt vi cu nhp khu ca cc nc i tc thng mi ca Vit Namgim do tc ng ca khng hong v suy gim kinh ttan cu 22F23.

21Thtng Chnh ph ra Quyt nh s390/Q-TTg ngy 17/4/2008 viu hnh khoch utxy dng cbn v chi tiu ngn sch nh nc nm 2008 phc vmc tiu kim chlm pht.22Theo BCng Thng (2009), ngnh phn bn gp nhiu kh khn trong sn xut v tiu th, dolng tn kho kh ln tu nm 2009 v cn bnh hng bi lng nhp khu. Vckh, 70 -80% sn phm phc vsn xut lp rp vn phi nhp khu, bn cnh , nhiu doanh nghip trongnc cn chuyn tsn xut sang gia cng lp rp hp tc sn xut vi cc doanh nghip nc ngoi.i vi ngnh thp, lng thp ngoi nhp tTrung Quc v cc nc ASEAN tng mnh chim titrn 70% lng thp nhp khu nm 2009 do c hng thusut nhp khu 0%.23Theo BCng Thng (2009), trong ngnh dt may v da giy nhiu doanh nghip phi thu hp sn

xut do n hng xut khu gim, n gi gim v bin ng lao ng. Hn na, vic Uban chu up thuchng bn ph gi 10% vi giy mda ca Vit Nam xut khu vo EU hn 3 nm qua cngvi vic loi ngnh giy dp khi din c hng u i GSP giai on 2009-2011 gy nhiu thit


31/150

16

Nu cn ctheo tlst gim tc tng trng th, nhm ngnh thm dngnng sn (sn xut thc phm v sn xut ung) chu nh hng nng nn nht, khitc tng trng nm 2009 gim 63% so vi nm 2008. Tip l cc nhm ngnhthm dng vn (sn xut thuc l, thuc lo, sn xut giy v cc sn phm bng giy,

xut bn, in v sao bn ghi, sn xut than cc, sn phm du mtinh ch, sn xut hacht v cc sn phm ha cht, sn xut sn phm cao su v plastic, sn xut kim loi,sn phm bng kim loi (trmy mc, thit b) v sn xut sn phm tcht khong

phi kim loi khc) v thm dng my mc cng ngh, vi tc tng trng nm2009 ch bng trn di 50% tc tng trng ca nm 2008. Nhm ngnh thmdng lao ng c vchu t tc ng nht khi tc tng trng chgim 40% so vinm 2008.

Tuy nhin khi so snh tc tng trng nm 2009 vi thi im ngay trc

khi gia nhp WTO (nm 2006), th bc tranh ca stc ng li hon ton khc. Tc tng trng ca nhm ngnh thm dng lao ng gim mnh nht, (mt 17,1im phn trm), tip l nhm ngnh thm dng nng sn (mt 12,9 im phntrm) v nhm ngnh thm dng vn (mt 11,3 im phn trm), cui cng mi lnhm ngnh thm dng my mc v cng ngh(mt 5,8 im phn trm).

Chnh ph ra nhiu gii php i ph (nh kch cu u t, h tr snxut, kch thch tiu dng trong nc v xut khu) nn gim bt c phn no tcng xu vi khu vc cng nghip - xy dng ni chung v ngnh cng nghip ch

bin ni ring. Tuy nhin, GTTT nm 2009 ca ngnh cng nghip chbin chtng2,8% so vi 9,9% nm 2008. Tc ng ca chnh sch v du hiu phc hi kinh tthgii thhin r hn i vi ngnh xy dng vi tc tng GTTT t 11,36%.

Mt tc ng c kvng khi hi nhp su rng hn, nhng vn cha r ntl ci thin hiu qusn xut ngnh cng nghip. Cc ngnh tc sut li nhun23F24caonht l nhng ngnh thay thnhp khu (in n, my mc thit bin, ha cht, v c

bit l ngnh thit b giao thng) v khai khong phi kim loi; cn cc ngnh nhhng xut khu, nht l cc ngnh sdng nhiu lao ng nhdt, may, da giy,

gc tsut li nhun rt thp (thm ch m), tng ng chl 0,11%; 0,61%; -0,05%v 1,99% nm 2006.24F25

hi cho ngnh giy da Vit Nam. Nhiu i tc ca ngnh giy Vit Nam dch chuyn nh my snxut giy sang Campuchia (tng cng khong 20 nh my) c hng u i GSP.24Tsut li nhun trong Bo co ny o bng tlgia li nhun trc thutrn mt n vdoanhthu trong mt khong thi gian.25

inh Hin Minh, 2008, Tc ng n ngnh cng nghip, trong Hot ng HOR-9 vnh gitc ng tng thkhi Vit Nam tr thnh thnh vin ca WTO n thay i xut nhp khu v thch, Dn MUTRAP II.


32/150

17

Do , nm 2007, cc ngnh cng nghip c tc tng trng cao nht chyu thuc vnhm cc ngnh cung cp my mc thit bv cc ngnh sn xut hngtiu dng trong nc vi tlBHTT cao (nhiu ha nhit tng 51,9%, t tng52,8%, xe my tng 23,9%). Cc ngnh tng trng cao trong nm 2008 v 2009 cng

vn l cc ngnh thuc nhm ny. iu ng ni l bo hc thlm sai lch tn hiucho cc lung vn u tv trong thi gian ti khi mc bo hgim mnh, iuny c thgy ra nhiu tn ph cho vic iu chnh li ccu sn xut.

Nhng kt quny phn nh mt thc t l cc ngnh nh hng xut khuca Vit Nam cn chyu lm gia cng, chu p lc cnh tranh ln v li phthucln vo u vo nhp khu, trong khi cc ngnh i hi nhiu vn vn cn c bohkh cao, mc d ang trong qu trnh gim dn theo cam kt WTO v hi nhp25F26.

Bc tranh cng tng ti vi ring ngnh cng nghip chbin. Tuy phichu sc p cnh tranh cao hn, ngnh cng nghip chbin ni chung v ngnh cngnghip chbin thc phm ni ring vn cha thhin chuyn bin r rt trong vicci tin cng ngh, a dng ha v nng cao gi trtng thm cho hng ha Vit Nam.Mt sngnh cng nghip chbin phc vthtrng ni a vi cng nghkhngqu phc tp nhchbin cao su vn cn cha pht trin.

Di tc ng ca ccu xut khu, ccu ca cng nghip sn xut Vit Nam c schuyn dch theo hng gim bt ttrng ca cc ngnh trong nhm ngnhthm dng nng sn, v tng t trng ca nhng ngnh thm dng my mc cngngh.

1.2.4.Dch v

i vi dch v, nhn chung tc ng ca HNKTQT l tt do tc tng GTTTlun cao hn mc tng ca GDP. Mi trng chnh sch sau khi gia nhp WTO thngthong, minh bch hn v cc cam kt mca khu vc dch v, nht l i vi ccngnh c mc mcao hn trc khi gia nhp WTO nhbn l, ngn hng, vin

thng, chng khon thc y mnh mcc doanh nghip dch vtham gia vo thtrng. Mt biu hin na ca tc ng HNKTQT i vi khu vc ny l tng trngdch vcao nht u thuc cc phn ngnh tp trung nhiu doanh nghip FDI.

Khu vc dch v bt u si ng trc khi Vit Nam gia nhp WTO do ccdoanh nghip trong nc mun tn dng c hi chim lnh th trng trc khi ccdoanh nghip nc ngoi trn vo. i vi cc nh u tnc ngoi, dch vl khu

26Xem Mc Tnh hnh Vit Nam thc hin cc cam kt hi nhp kinh tquc tchnhv Mc 1.2.1.


33/150

18

vc mi ha hn nhiu tim nng cho ngi i u. iu ny kh xy ra vo nhngnm trc, khi HNKTQT cn cha su.

Tc ng r nt nht ca HNKTQT i vi ngnh dch vl vic chuyn hngccu u tnc ngoi tcng nghip chbin cho n khong 2005 sang dch v,c bit l kinh doanh bt ng sn 26F27. Cc ngnh ti chnh ngn hng, vn ti, buchnh vin thng, kinh doanh bt ng sn c tc tng cao. Tuy nhin, cc hotng kinh doanh trong khu vc dch vkhng trnh khi tc ng xu ca cuc khnghong ti chnh v suy gim kinh tton cu.

Tc ng tiu cc r nht ca HNKTQT nm 2009 l tc ng ln ngnh kinhdoanh c tnh thtrng cao (kinh doanh khch sn, nh hng v ngnh kinh doanh btng sn). Tc tng GTTT ca ngnh kinh doanh khch sn, nh hng gim xungcn 2,3% so vi mc tng 8,6% nm 2008 v 12,8% nm 2007. Trong khi , sau khitng vi tc cao vo nm 2007, tc tng GTTT ca ngnh kinh doanh v tvndch vnh t gim cn 2,5% nm 2008 v tng nhln 2,54% nm 2009.

Tuy nhin, hu ht cc ngnh dch vquan trng i vi sn xut kinh doanh,c khnng to nhiu gi trtng thm, u c ttrng nhtrong GDP (v d, ngnhti chnh, ngn hng v bo him chim cha ti 2,0% GDP nm 2006-2008 so vicon s1,8-1,9% GDP vi nm trc ).

1.3.

Tc ng ti cc yu tbn tiu dng ca GDP

Qu trnh HNKTQT cng v ang tc ng nhiu chiu ti tng trng cacc cu phn ca bn tiu dng ca GDP, v vic xem xt tng trng kinh t theokha cnh ny c thgip nhn din y hn xu hng tiu dng, u t, thngmi trong vng 3 nm qua. c sdch chuyn nht nh trong ccu tiu dng caGDP trong 3 nm gn y, theo nm 2008 t trng tiu dng cui cng tng ln,trong khi ttrng u tgim tng ng; trong nm 2009 thay i mnh vccuny din ra i vi xut, nhp khu.

Nm 2009, trong thi gian khng hong ti chnh v suy thai kinh t, tc tng tiu dng cui cng ca hgia nh gim mnh, chcn 3,9% so vi mc 9,2%nm 2008 do cc hgia nh thu hp chi tiu. Do , tc tng tiu dng cuicng ca cnn kinh tcng gim xung cn 4,2% so vi 9,0% nm 2008 v 10,6%nm 2007. Tuy nhin, tc tng tiu dng cui cng khu vc nh nc vn t7,6% (2008: 7,5%, 2007: 8,9).

27Xem chi tit Mc 3.


34/150

19

Do lung vn FDI tng mnh, tc tng TLTS nm 2007 mc rt cao,26,8% (so vi 11,8% nm 2006), gp phn lm tng tc tng GDP ca nm 2007.Tri li, hai nm 2008 v nm 2009, vi nh hng ca khng hong ti chnh thgii, tc tng TLTS gim nhiu, chcn tng tng ng 6,3% v 4,3%. Chnh v

vy m ng gp ca TLTS vo tng trng GDP cng gim nhiu, ko theo gimtng trng GDP. iu ny cho thy tng trng GDP ca Vit Nam vn cn phthuc nhiu vo u t.

Do tit kim ni a tip tc c xu hng gim ktnm 2005,27F28c thtc tlTLTS so vi GDP (hoc vn u tthc hin so vi GDP) mc cao, nnkinh tVit Nam phi thu ht bsung cc ngun vn tnc ngoi b p chotit kim ni a thp. HNKTQT gp phn quan trng trong vic gii quyt nhu cuvn u tcho nn kinh tVit Nam. Vn u tnc ngoi, bao gm cvn u t

trc tip, gin tip v vn vay, trthnh mt ng lc quan trng ca tng trngkinh t. Trong ba nm qua Vit Nam thu ht c mt lng vn FDI ln.

Bng 2: Tng trng v ccu GDP bn chi tiu, 2004-2009

2004 2005 2006 2007 2008 2009Cu thnh tng cuTrc khi gia nhp WTO Sau khi gia nhp WTO

Tng trng (gi 1994, %)GDP 7,79 8,44 8,23 8,46 6,18 5,32Tiu dng 7,16 7,34 8,36 10,63 9,01 4,19u t 10,54 11,15 11,83 26,80 6,28 4,31Xut khu hng ha v dch v 25,68 NA 14,22 11,29 5,05 11,08

Nhp khu hng ha v dch v 21,94 NA 15,16 27,62 7,61 6,66Sai s

Ccu (gi thc t,%)GDP 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00Tiu dng 71,47 69,68 69,38 70,81 73,41 73,34u t 35,47 35,57 36,81 43,13 39,91 38,43Xut khu hng ha v dch v 65,74 69,03 73,60 76,90 78,31 68,83

Nhp khu hng ha v dch v -73,30 -73,21 -78,16 -92,75 -93,59 -79,26Sai s 0,62 -1,07 -1,63 1,91 1,96 -1,34

Tng gi trxut nhp khu/GDP 139,04 142,24 151,76 169,65 171,90 148,09

Ch thch: Sliu theo Hthng ti khon quc gia (SNA)

NA- khng c sliu.

Ngun: Tnh ton ca Vin NCQLKTTtsliu ca TCTK.

28Tit kim ni a nm 2009 t khong 438,0 ngn tVN, chim 26,7% GDP so vi 26,6% GDPnm 2008, nhng cn thp hn nhiu so vi 29,2% GDP nm 2007.


35/150

20

Nhng iu ng lu tm l nn kinh t phi da nhiu hn vo vn tbnngai v khng phi lc no cng c la chn mt cch hp l. Khi dng vn FDI t vo Vit Nam, nn kinh t khng c khnng hp thvn mt cch hiu qu(nm 2008). Mt khc, lng vn FDI vo cn tim n kh nhiu ri ro v thch thc

xt vccu u ttheo ngnh, mc cam kt vn so vi nng lc ca cc nh ut, v mc ph hp vi li thca nn kinh tv li ch quc gia, mc tiu phttrin bn vng.

Mt trong nhng tc ng ca HNKTQT n nn kinh t th hin rt r nttrong t trng ng gp ngy cng tng ca xut khu cho GDP. Vit Nam trthnh mt nn kinh t rt m xt theo t l thng mi so vi GDP (nh imkhong 172% nm 2008). Di tc ng ca nhu cu ca cc nc nhp khu, ccuxut khu c chuyn dch ng ktsn phm th sang sn phm chbin, v l

ng lc quan trng thc y cc thay i tch cc trong chuyn dch ccu kinh tvtrnh pht trin.

Trong hai nm 2007-2008, mc ng gp ca xut khu hng ha v dch vtrong tc tng trng GDP l cao nht trong ccu chi tiu ca GDP t tng ng233,5% v 57,8%. Trong khi nhp khu hng ha v dch vli cn ln hn. Ktqu l ng gp ca xut khu rng trong tc tng trng GDP tng ng l -134,7% v -52,5%.

Nm 2009, do xut khu gim, tnh hnh thay i. Mc ng gp ca xutkhu trong tc tng trng GDP gim cn 145,5%% hay 7,7 im phn trm.Trong khi nhp khu hng ha v dch vlm gim tc tng trng l 113,5%.Kt qu l ng gp ca xut khu rng trong tc tng trng GDP nm 2009 l32,0% hay 1,7 im phn trm.

Tnh hnh trn cho thy xut khu v nhp khu lun c cng xu hng, hm sphthuc kh cao ca xut khu vo nhp khu u vo cho sn xut.

1.4.

Cc khu vc kinh ttheo hnh thc shu

Cng vi xu hng chung ca ton nn kinh t trong 3 nm 2007-2009, tngtrng kinh tca tt ccc khu vc theo thnh phn shu u gim dn. Tuy nhin,tc tng trng ca cc khu vc khc nhau ng k, theo khu vc c vn TNNc mc tng trng cao nht, v khu vc nh nc c mc tng trng thp nht. iuny hon ton ph hp vi tnh hnh u tca cc khu vc ny trong 3 nm qua.

Nm 2008 v 2009 tc tng GTTT ca khu vc kinh tnh nc tt gim

mnh, tng ng t 2,0% v 2,3%, trong khi khu vc kinh tngoi nh nc ctc tng trng GTTT cao, tng ng t 8,4% v 6,6%; gp hn ba ln mc ng


36/150

21

gp cho tc tng trng GDP ca khu vc kinh tnh nc. Khu vc kinh tcvn TNN, mc d cng btc ng xu tcuc khng hong ti chnh v suy gimkinh tton cu nhcc khu vc shu khc, vn gic tc tng trng GTTTcao nht vi mc 10,2% nm 2008 v 8,8% nm 2009.

Ccu kinh ttheo thnh phn shu c sthay i ng k(xem 270HBng 3).Tuy nhin, do trca u tso vi sn xut, thay i ccu kinh ttheo shuchyu l kt qu ca u t trong nc cch y 3-5 nm di tc ng ca LutDoanh nghip. Ttrng trong GDP ca khu vc kinh tnh nc gim dn, chcn33,2% nm 2009 so vi 35,9% nm 2007. T trng trong GDP ca khu vc kinh tngoi nh nc tip tc xu hng tng t46,1% nm 2007 ln 47,5%.

Bng 3: Tc tng trng v ccu kinh ttheo thnh phn shu, 2005-2009(%)

2004 2005 2006 2007 2008 2009Khu vc kinh tTrc khi gia nhp WTO Sau khi gia nhp WTO

Tng trng theo gi 1994 (%)Kinh tnh nc 7,75 7,37 6,17 6,02 2,05 2,32Kinh tngoi quc doanh 6,95 8,21 8,22 9,38 8,37 6,65Kinh tc vn u tnc ngoi 11,51 13,22 15,22 12,81 10,22 8,77Tc tng GDP 7,79 8,44 8,23 8,48 6,15 5,32

Ccu GDP theo gi thc t(%)Kinh tnh nc 39,10 38,40 37,39 35,93 34,35 33,17

Kinh tngoi nh nc 45,76 45,61 45,63 46,12 46,97 47,51Kinh tc vn u tnc ngoi 15,13 15,99 16,98 17,96 18,68 19,32Tng GDP 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00

Ngun: Tnh tan ca ViCQLKTTtsliu ca TCTK.

Sdch chuyn ng kccu kinh ttheo hnh thc shu trong nm 2007-2009 c thc l gii nhsau.Mt l, slng DNNN gim do tip tc thc hinchtrng ca Nh nc vi mi, sp xp li hoc chuyn i DNNN thng qua c

phn ha, st nh

p, gi

i th

.Hai l

, nhiu DNNN ho

t

ng thiu hi

u qu

v/ho

c

chm phn ng trong bi cnh chnh sch thay i v mi trng kinh doanh c nhngbin ng khng thun. Ba l, khu vc kinh t ngoi nh nc tip tc pht trinnhanh.Bn l, u tFDI gia tng mnh v khu vc kinh tc vn TNN trong vngnhiu nm qua c tc tng GTTT cao hn nhiu so vi tc tng GDP chung. Cthni HNKTQT cng vi ci cch trong nc tc ng mnh ti dch chuyn ccu kinh ttheo hnh thc shu trong nm 2007-2009.


37/150

22

2.XUT NHP KHU HNG HA

2.1.Xut khu

2.1.1.nh gi chung

Trong hai nm 2007 v 2008, HNKTQT c tc ng tch cc n xut khu -mt ng lc tng trng quan trng ca nn kinh t. Nm 2007, kim ngch xut khut 48,6 tUSD, tng 21,9% so vi nm 2006. Trong nm 2008, kim ngch xut khut 62,7 tUSD, tng ti 29,1% so vi nm 2007 ( 271HBng 4).

Tuy nhin do tc ng ca khng hong kinh tton cu, kim ngch xut khu

nm 2009 c t 57,1 tUSD, gim 8,9% so vi nm 2008, nhng vn cao hn mckim ngch xut khu nm 2006 l 45,8%. Nu so vi thng mi ton cu vi tng gitrnm 2009 gim ti 31% so vi 2008 v thp hn so vi 2006, th tnh hnh xutkhu ca Vit Nam vn cn tng i khquan.

Bng 4:Tc tng trng xut khu hng nm thi k2004-2009 (%)

2004 2005 2006 2007 2008 2009

Tngtrng BQhng nm

2004-2006

Tngtrng BQhng nm

2007-2008

Tngtrng BQhng nm

2007-2009ASEAN 37,3 41,6 15,5 22,3 25,7 -12,4 31,0 24,0 10,4Trung Quc 54,0 11,3 0,5 12,4 33,0 1,2 19,9 22,3 14,8

Nht Bn 21,8 22,5 20,7 16,2 39,0 -25,7 21,7 27,1 6,3Hoa K 27,6 17,9 32,4 28,8 17,8 -4,6 25,8 23,2 13,1EU 29,0 9,0 31,0 28,2 20,8 -14,6 22,6 24,4 9,8Tng s 31,4 22,5 22,7 21,9 29,1 -8,9 25,5 25,5 12,8

Ngun: Tnh ton ca Vin NCQLKTTtheo sliu ca Tng cc Hi quan v BCng Thng.

Nu khng tnh nm 2009 (do tc ng mnh ca khng hong), tng trng

xut khu nm 2007 v 2008, nht l nm 2007, tuy c tng nhng khng th hinmc bt phso vi cc nm trc v nhkvng sau khi nc ta gia nhp WTO.Tng trng kim ngch xut khu bnh qun hng nm trong hai nm 2007-2008 l25,5% v trong ba nm 2007-2009 l 12,8% trong khi tng trng xut khu bnh qunhng nm giai on trc khi gia nhp WTO 2004-2006 cng t 25,5%.

2.1.2.Xut khu theo mt hng

Kt quxut khu giai on 2007-2008 chyu nhgi trn thtrng thgiitng cao (272HBng 5). Thm ch, mt smt hng nh than , ht tiu, go, gi nm


38/150

23

2008 tng gp 2 ln so vi gi nm 2006; trong khi khi lng xut khu ca nhiumt hng, c bit l cc mt hng nng sn v nhin liu tng thp. Nm 2008, chc

ba mt hng trong scc mt hng nng sn xut khu chnh ca Vit Nam l ht tiu,go v ht iu c khi lng xut khu tng hn so vi nm 2007.

Sang n nm 2009, tnh hnh thay i. Mc d khi lng xut khu ccmt hng nng sn gia tng, nhng do cuc khng hong ton cu, gi ca nhiu mthng nng sn gim mnh (gim khong so vi nm 2008) nn chc hai mthng nng sn l ht tiu v ch c kim ngch xut khu cao hn so vi nm 2008.

Bng 5: Thay i kim ngch, gi v lng xut khu ca mt smt hng (%)

Thay i 2007 so vi2006




KN KL Gi KN KL Gi KN KL Gi KN KL Gi

Du th 2,1 -8,4 11,5 21,9 -8,7 33,6 -40,0 -2,4 -38,5 -25,3 -18,4 -8,4Than 9,3 9,4 -0,1 38,9 -39,7 130,2 -4,5 29,9 -26,5 44,9 -14,2 69,0Ht tiu 45,6 -27,7 101,4 14,7 9,1 5,2 14,3 51,3 -24,5 90,9 19,3 60,0C ph 57,5 25,6 25,4 10,1 -14,0 28,1 -19,0 10,1 -26,4 40,5 18,9 18,2Cao su 8,3 1,7 6,5 15,0 -8,0 25,0 -25,2 10,3 -32,2 -6,8 3,2 -9,7Go 16,8 -1,3 18,4 94,2 3,5 87,5 -8,0 25,4 -26,6 108,6 28,1 62,9Ht iu 8,2 21,1 -10,7 87,2 6,7 75,4 -16,8 7,2 -22,4 68,5 38,6 21,6Ch 20,9 9,8 10,2 9,9 -9,7 21,7 21,3 27,3 -4,7 61,2 26,2 27,8

Ngun: Tnh ton ca Vin NCQLKTTtheo sliu ca Tng cc Hi quan v BCng Thng.

Hng ro bo hti cc nc nhp khu hng tVit Nam khi gia nhp WTOgim (nht l hng dt may, nng sn v mt smt hng chbin khc) c tcng tch cc n m rng xut khu. Xut khu mt s mt hng c tc tngtrng cao nhtip cn thtrng thun li hn. Kim ngch xut khu hng phi duth nm 2007 v 2008 tng tng ng 27,0% v 30,6% so vi nm trc. Nm 2009,trong khi tng kim ngch xut khu gim hn 9,8% th kim ngch xut khu hng phidu th chgim 3,7% so vi nm 2008.

Ngay sau khi gia nhp WTO, mt shng xut khu c kim ngch tng tbin (273HBng 6). l sn phm nha (tng 56,9% nm 2007), dt may (32,1%), tixch v v (24,9%). Cc mt hng chbin khc cng tng, nhng chm hn. Trongkhi xut khu cc mt hng nng sn nm 2007 tng cao c thdo ngun cung ccnc ch lc sn xut cc sn phm ny gim, th vic mrng xut khu ti xch,hng in t, sn phm nha, dt may, chyu l nhtham gia WTO Vit Nam thhin tt hn li th so snh tnh vn c ca mnh (chi ph lao ng tng i thp,ngun lc ti nguyn kh).

Sang n cui nm 2008 v nm 2009, kim ngch xut khu ca cc mt hngchbin bt u gim, mt phn do cuc khng hong ti chnh trnn mnh mhn


39/150

24

tgia nm 2008 nn nhiu n t hng bhy b. Mc d vy, mt smt hng vnduy tr tc tng trng kim ngch xut khu cao trong nm 2008 nhhng nha(29,8%), hng in tmy tnh (21,9%), ti xch (32,5%), hng thy sn (20,2%).

Bng 6: Tc tng kim ngch xut khu mt smt hng chbin hng nmthi k2004-2009 (%)

2006 2007 2008 20092004-2006

2007-2008

2007-2009

Hng thy sn 22,9 12,1 20,2 -7,0 15,1 16,1 7,8Hng dt may 22,7 32,1 18,0 -1,3 17,5 24,8 15,4Giy dp 18,3 11,2 19,2 -15,8 16,7 15,2 3,7Hng in t, Mtinh 25,8 19,8 21,9 5,1 28,4 20,8 15,3Gv cc sn phm g 24,4 22,7 18,7 -9,9 47,2 20,7 9,5Dy in v dy cp in 36,2 25,0 13,5 -12,2 34,2 19,1 7,6Sn phm tplastic 26,4 56,9 29,8 -12,9 38,5 42,7 21,0

Ba l, ti, cp, v 6,6 24,9 32,5 -13,2 27,3 28,6 12,8Ngun: Tng cc Thng k.

Mt tc ng gin tip ca WTO l sthay i tch cc hn trong ccu xutkhu. C cu xut khu chuyn dch dn t sn phm th (du m, than , cao su,go) sang sn phm cng nghip chbin, kcsn phm c hm lng cng nghvgi trgia tng cao hn. iu chng tVit Nam bc u t nhiu pht huyc li thng bn cnh vic tip tc tn dng nhng li thtnh vn c ca mnh.

2.1.3.Xut khu theo thtrng

Thtrng bn ngoi trnn a dng hn v Vit Nam thm nhp su hnvo cc th trng trng yu trn th gii nhHoa K, Lin minh chu u, TrungQuc, Nht Bn. Gia nhp WTO l yu ttc ng tch cc n thng mi, theo xut khu trong nm 2007 v 2008 tng trn tt ccc th trng v t c biu hinchuyn hng thng mi di tc ng ca cc khu vc mu dch tdo.

ASEAN, Nht Bn, Trung Quc, Hoa Kv EU vn l cc bn hng ln nhtca Vit Nam v cng l cc thtrng chnh cho cc mt hng xut khu chlc caVit Nam nhnng sn, thy sn, dt may v giy dp. Cc thtrng ny chim tihn 70% tng kim ngch xut khu ca Vit Nam. Thi k2004-2009, ttrng kimngch vo 5 thtrng ln ny gim nht77,4% nm 2004 xung 72,3% nm 2009,cho thy c schuyn dch vccu xut khu sang cc thtrng mi sau khi gianhp WTO.

T trng xut khu sang cc nc cn li tng khng ng k, tr gia tng

mnh mxut khu thy sn sang Nga v tng xut khu giy dp sang mt sbn


40/150

25

hng mi nhMexico. Ring mt hng xe p v giy mi da tip tc gp kh khn doLin minh Chu u p thuchng bn ph gi. Thtrng chu Phi hin vn chim ttrng nhvi tng kim ngch nm 2009 l 1,1 tUSD (chim 1,9% tng kim ngchxut khu) nhng li c tim nng ln, c bit l vi cc mt hng sdng cng ngh

thp v trung bnh.

Bng 7: Tlkim ngch xut khu mt smt hng theo thtrng (%)

Thy sn Nng sn Dt may Giy dp

2005 2009 2005 2009 2005 2009 2005 2009

ASEAN 4,7 5,2 23,6 23,6 0,8 2,2 0,8 1,3

Trung Quc 2,4 3,2 23,4 20,5 0,2 0,5 1,0 2,5

Nht Bn 31,2 19,4 4,6 2,8 13,3 10,8 3,3 3,1

Hoa K 24,0 18,1 11,3 10,0 57,2 56,7 21,8 26,5

EU 15,8 26,4 19,4 22,1 19,0 18,1 62,4 49,3Khc 22,0 27,7 17,7 21,0 9,6 11,7 10,6 17,2

Tuy hng qua chbin chyu c xut sang cc nc cng nghip, cn hngth chyu xut sang cc nc trong khu vc, c thay i vttrng kim ngchxut khu hng qua ch bin trn tng kim ngch xut khu theo nc bn hng.Trong khi t trng cc mt hng qua ch bin v hng tinh ch trong tng kimngch xut sang Trung Quc, ASEAN v Hoa K tng t 14,1%, 32,6% v 72,6%

nm 2004 ln ti 25,6%, 38,4% v 79,2% nm 2008; th ttrng cc mt hng qua chbin trong tng kim ngch xut khu sang Chu u v Nht Bn li gim tng ng t80,2% v 60% nm 2004 xung cn 73,1% v 55,6% nm 2008. Vic gia nhp WTO lm cc sn phm thuc nhm hng nguyn liu th tip cn thtrng chu u ddng hn.

Vic gia nhp WTO cng gp phn lm tng tnh cnh tranh ca cc mt hngxut khu ca Vit Nam. Thi k2007-2008, tc tng trng xut khu ca Vit

Nam vo cc nc bn hng chnh lun cao hn tc tng trng nhp khu ca cc

nc ny. Nm 2009, mc gim xut khu ca Vit Nam vo cc quc gia ny nhhn mc gim nhp khu ca h. iu ny cho thy sc cnh tranh ca hng ha Vit

Nam c ci thin v thphn ca hng Vit Nam trn cc thtrng ln ny gia tng.

Nu khng kst bin ca hai thtrng Indonesia (do nc ny sn xutlng thc v khng cn nhu cu nhp khu go tVit Nam ktnm 2007) vthtrng Philippines (do thin tai thng xuyn dn n sn xut la go gp nhiukh khn v nhu cu nhp khu go tng mnh), tng trng xut khu ca Vit Nam

vo Hoa Kcao hn rt nhiu so vi tng trng nhp khu ca nc ny. Hng haVit Nam bt u c chng trn thtrng ln nht v kh tnh nht thgii.


41/150

26

Bng 8: Tc tng trng xut khu ca Vit Nam sang mt si tc thngmi ln v tc tng trng nhp khu ca cc nc ny (%)

2006 2008 2009

Tngtrng

nhp khuca ncbn hng

so vi 2004

Tngtrng

xut khuca Vit

Nam so vinm 2004

Tng

trngnhp khuca ncbn hng

so vi nm2006

Tngtrng

xut khuca VN sovi nm

2006

Tngtrng

nhp khuca ncbn hng

so vi 2008

Tngtrng

xut khuca VN sovi nm

2008

Hoa K 25,8 56,1 12,8 51,7 -13,9 -4,6Nht Bn 27,5 47,9 31,6 61,6 -17,1 -25,7Trung Quc 41,0 11,9 43,1 49,6 -11,4 1,2c 28,5 35,7 27,9 43,5 -20,7 -9,1Anh 21,2 16,8 15,0 34,0 -23,1 -15,9Singapore 45,7 22,0 34,0 47,9 -23,1 -22,5Malaysia 24,5 100,9 19,9 55,9 -21,1 -14,0Philippines 27,7 57,0 13,0 133,1 -26,0 -19,9Thi Lan 36,3 79,5 36,0 45,0 -24,9 -9,1Indonesia 46,4 111,5 45,3 -17,2 -27,8 -5,7

Ngun: Tng cc Thng k, International Financial Statistics (IFS).

c bit, nng lc cnh tranh ca hng Vit Nam trn cc thtrng trng yucng tng ng k. 274HBng 9 cho thy nng lc cnh tranh ca hng xut khu Vit Nam

trn thtrng Hoa Ktnh theo chsnng lc cnh tranh thc28F

29

. Sau khi gia nhpWTO, nng lc cnh tranh ca cc hng ha sdng cng nghthp (theo phn loica UNCTAD v OECD) tip tc tng, trong khi cc ngnh sdng nhiu nguyn liuv cc sn phm nguyn liu th li gim ng k. iu ny c cho thy Vit Nam tiptc pht huy c li thcnh tranh (gi nhn cng r) ca mnh. Nng lc cnh tranhca cc hng ha sdng cng nghcao v trung bnh ca Vit Nam cng tng lnng k tkhi gia nhp WTO, mc d nhn v tng th tnh cnh tranh ca cc mthng ny vn cn thp.

Xt vslng cc mt hng c chsRCA 1 (tc l c nng lc cnh tranh)cc thtrng ln nhHoa K, chu u, Nht Bn sau khi gia nhp WTO, slngcc mt hng c tnh cnh tranh tng ln tng i cao, kccc mt hng sdngcng nghcao. V dtrn thtrng Hoa K, smt hng sdng cng nghcao ctnh cnh tranh tng t61 mt hng nm 2006 ln ln n 86 mt hng nm 2009.Con sny trn thtrng Nht Bn v EU-15 tng ng l 92 v 117 mt hng v 80

29Ting Anh l revealed competitive advantage (RCA).


42/150

27

v 100 mt hng (nm 2008). Slng cc mt hng c tnh cnh tranh cc nhmhng khc cng tng ng k.

Bng 9: Nng lc cnh tranh ca cc nhm hng ha trn thtrng Hoa K(phn loi hng ha theo HS-6)

2001 2004 2005 2006 2007 2008 2009Ngnh sdng cng nghcao 0,001 0,092 0,144 0,200 0,137 0,172 0,193Ngnh sdng cng nghthp 1,003 3,765 3,828 3,769 4,039 4,277 4,074Ngnh sdng cng nghtrung bnh 0,010 0,031 0,040 0,075 0,161 0,180 0,208Nguyn nhin liu 9,621 2,892 2,589 1,915 1,866 1,736 1,660Ngnh sdng nguyn liu 0,762 0,299 0,264 0,251 0,209 0,227 0,231

Ngun: Tnh ton ca Vin NCQLKTTtheo sliu COMTRADE.

Bng 10: Slng mt hng c nng lc cnh tranh (RCA 1) ti cc thtrng

chnh

Thtrng NmHng sdng cngnghcao

Hng sdng cngnghthp

Hng sdng cngnghtrung

bnh

Hngnguyn liu

th

Hng sdng nhiunguyn liu

th

2001 63 153 70 67 1902006 61 127 63 59 1522007 85 202 109 81 1842008 78 199 106 84 183

Hoa K

2009 86 201 107 86 1842001 85 411 155 153 2812006 92 406 176 152 2762007 112 516 228 191 2942008 119 479 235 183 295

Nht Bn

2009 117 514 256 188 3142001 79 448 83 123 2382006 80 470 84 119 2002007 104 540 135 153 233

EU-15

2008 100 568 132 148 231


2.1.4.Nhng hn chca xut khu

Trong ba nm gia nhp WTO, khi lng v gi trxut khu mt smt hngchlc ca Vit Nam nhsn phm g, giy dp, dy in v cp in vn cha thyc sbin i mnh so vi thi ktrc , thm ch c xu hng chng li. Tc tng trng kim ngch ca cc sn phm ny u thp hn so vi giai on trc khigia nhp WTO. Tng trng kim ngch xut khu bnh qun hng nm trong hai nm2007-2008 ca cc sn phm dy in v dy cp in gim xung cn 19,1%/nm,


43/150

28

thp hn nhiu so vi mc tng trng kim ngch xut khu 42,7%/nm trong ccnm 2004-2006.

Qui m xut khu cn nh, kim ngch xut khu bnh qun u ngi thp sovi cc nc trong khu vc v trn thgii. Xut khu bnh qun u ngi nm 2007ca Singapore l 60.600 USD, Malaysia 5.890 USD, Thi Lan 1.860 USD, Philippin546 USD, v Vit Nam 570 USD (nm 2008 l 730 USD, nm 2009 l 666 USD).

Xut khu dbtn thng trc bin ng tbn ngoi nhcc c sc gi chay sxut hin ro cn thng mi mi. iu ny mt phn do chng loi mt hngxut khu cn ngho nn, tp trung vo mt s t hng xut khu ch lc, thiu t

ph. 275HBng 11 cho thy danh mc cc mt hng xut khu chnh gn nh khng cnhiu thay i trong vng 6 nm gn y. T trng kim ngch cc mt hng quantrng nht trong xut khu chgim t80,8% nm 2004 v 79,5% nm 2006 xung76,7%, 73,0% v 68,8% trong 3 nm tip theo. Nu bdu th ra khi nhm cc mthng xut khu chnh th ttrng cc mt hng khc trong tng kim ngch xut khugn nh khng i. Nm 2004, t trng cc mt hng ny l 59,3% th nm 2007,2008 v 2009 ln lt l 59,2%, 56,4% v 57,8%.

Bng 11: Ttrng cc mt hng xut khu chnh trong tng kim ngch xutkhu thi k2004-2009 (%)

2004 2005 2006 2007 2008 2009

Du th 21,4 22,9 21,0 17,5 16,6 11,0Dt, may 16,7 14,9 14,6 16,1 14,5 15,9

Giy dp 10,2 9,3 9,0 8,2 7,5 7,1

Thy sn 9,1 8,5 8,5 7,8 7,2 7,4

Sn phm g 4,2 4,7 4,8 4,9 4,4 4,5

in t, my tnh 4,0 4,5 4,5 4,5 4,3 4,9

C ph 2,4 2,2 2,8 3,8 3,2 3,0

Go 3,6 4,3 3,3 3,0 4,6 4,7

Cao su 2,3 2,4 3,2 2,9 2,5 2,1

Than 1,3 2,0 2,3 2,1 2,3 2,3

Dy in v cp in 1,5 1,6 1,8 1,8 1,6 1,6Sn phm nha 0,9 1,1 1,2 1,5 1,5 1,4

Ht iu 1,8 1,5 1,3 1,3 1,5 1,5Ti xch, va li, m, d 1,4 1,4 1,2 1,3 1,3 1,3

Ngun: Tng cc Thng k.

Xut khu vn phthuc nhiu vo cc mt hng th nhkhong sn (du th,than ), nng, lm, thy sn; trong khi cc mt hng cng nghip chbin (nhdtmay, da giy, in t v my tnh) v c bn mang tnh cht lp rp, gia cng vi


44/150

29

GTGT thp. T trng gi tr xut khu cc mt hng s dng cng ngh thp29F30 vnchim ti 44,5% tng gi trkim ngch (khng kdu th). Ttrng gi trxut khucc mt hng s dng cng ngh cao v cng ngh trung bnh tng chm t 14,5%nm 2004 ln 18,1% nm 2008. Cht lng hng xut khu cn khng ng u.

Bng 12: Ttrng gi trxut khu (khng kdu th) phn theo cng ngh(%)

2001 2004 2005 2006 2007 2008Sdng cng nghcao 6,7 7,1 7,2 7,7 7,3 6,2Sdng cng nghtrung bnh 6,8 7,4 7,7 8,5 9,8 11,9Sdng cng nghthp 41,9 48,4 46,8 45,6 46,1 44,5Sdng nhiu nguyn liu 10,7 9,4 8,5 8,9 8,7 8,7

Nguyn liu th 34,0 27,7 29,8 29,4 28,1 28,7Tng cng 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0


C ba yu tchnh c nh hng n tnh hnh xut khu.

Trc ht, cc yu tkm hm xut khu c thkhng cn l hng ro bo hti cc nc bn hng, m mc nht nh l do nhng hn chmang tnh ccuni ti nn kinh tnhnng sut c hn, khnng cnh tranh thp do quy trnh thtcxut khu vn cn cha thun tin, chi ph lin quan n dch vhu cn (chuyn ch,

bu chnh vin thng, kho bi, cng) v dch v ti chnh ngn hng cn cao. Cngnghip phtrcha pht trin nn phi nhp hu ht nguyn vt liu sn xut hng

xut khu; gi trgia tng khng cao. Mt khc, hn chtrong tng ngnh sn xut vcht lng sn phm (bao gm can ton vsinh thc phm), mu m, tip th,... cngl cc yu tkm hm ng k.

Yu tthhai l khnng chng nm bt nhng chi thun li thmnhp v khai thc cc thtrng xut khu cn hn ch. Cc doanh nghip cng chatn dng trit li ch tvic gia nhp WTO, cc hip nh thng mi song phngv khu vc khai thc ht tim nng ca cc thtrng ln nhHoa K, Lin minhChu u, Trung Quc... Cng tc xc tin thng mi nhl, ri rc, hiu qucha

cao.

Yu t thba l bin ng ca nn kinh t ton cu. Hi nhp su rng hncng c ngha l tng trng xut khu ca nhiu mt hng, nht l i vi cc mthng xut khu chlc, bin ng mnh cng vi thng trm ca nn kinh tthgii,nht l ca cc bn hng chnh. Tc tng kim ngch xut khu dt may suy gim v

30Theo cch phn chia ca OECD v UNCTAD, cc mt hng sdng cng nghthp gm may mc,giy dp, v.v...


45/150

30

kim ngch xut khu go tng t bin l hai th din hnh minh chng cho iuny.

2.1.5.

Cc vkin phng vthng miCng HNKTQT su rng hn th khnng bkhi kin lin quan n thng

mi cng cao. T 1994-2009, Vit Nam chu tng cng 42 v kin chng ph gi,chng trcp v tv thng mi. Ring tnm 2007 n nay, c 13 vkhi kinlin quan n Vit Nam. Trong thi gian ti, nhiu hng ha ca Vit Nam sphi imt vi cc vkin thng

Documents

Bao Cao KT-XH 3 Nam WTO