Upload
mkhitar-sebastatsi
View
3.701
Download
5
Embed Size (px)
Citation preview
ԱՇԽԱՐՀԱԳՐԱԿԱՆ ԵՎ ԱՇԽԱՐՀԱԳՐԱԿԱՆ ԵՎ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ԱՆՈՒՆՆԵՐԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ԱՆՈՒՆՆԵՐԻ
ԲԱՑԱՏՐԱԿԱՆ ԲԱՌԱՐԱՆ ԲԱՑԱՏՐԱԿԱՆ ԲԱՌԱՐԱՆ
ՍԵՎ ԾՈՎ • Ընկած է Եվրոպայի և Փոքր Ասիայի
: միջև Սև ծովի անվան առաջացման պատմությունը մեզ հասցնում է հին
: Հունաստան Հույները ներկայիս Սև , ծովին անվանում էին Աքսինյան պոնտ
« », այսինքն անհյուրընկալ ծով« », , վտանգավոր ծով կամ
դառնությունների հետ կապված կամ ` « »: Պոնտոս մելաս Սև ծով Դա
, հասկանալի է քանի որ այդ անհյուրընկալ ծովը գտնվում էր իրենց
' , ' : երկրից թեհեռու և թե հյուսիս Եվ այն ժամանակվա նավարկության
պայմաններում էլ համեմատած իրենց , հայրենի Էգեյան ծովի հետ
: անհաղթահարելի էր Նրանք Սև ծովում , հաճախ հանդիպում էին փոթորիկների
: տեղի էին ունենում նավաբեկումներ Բայց այս պատկերացումը Սև ծովի
, մասին հավերժական չեղավ որովհետև : ճիշտ չէր Եվ երբ հույն
առևտրականները կատարելագործեցին իրենց նավերը և
, անցան Թրակյան Բոսվորը այսինքն ներկայիս Բոսֆորի նեղուցը և անգամ
, գաղութներ հիմնեցին Սև ծովի ափին ապա նրանց պատկերացումը փոխվեց
( ) Աքսինյան պոնտի անհյուրընկալ ծովի: նկատմամբ Նա դարձավ արդեն
« », Էվքսինյան պոնտ այսինքն« »,?հյուընկալ
Սոսյացանտառ
Այսպես է կոչվել պատմական Հյաստանում : Արմավիրի մոտ գտնվող անտառը
Այսանտառը պատմության մեջ հայտնի է նաև : Արմենակ նահապետի անունով Ըստ
ավանդության անտառը տնկել է Արմենակ:նահապետը
: Այս անտառում աճել են սոսիներ Հռոմեացիներն այս ծառն անվանել են
« »: Հայկական սոսի Սոսի ծառը հայ ժողովրդի : , մոտ հայտնի է նաև չինար անունով Ի դեպ
, թե մեկը թե մյուդը ժամանակի ընթացքում : ` դարձել են անձնանուններ Առաջինը
( ), ` արական Սոս ձևով երկրորդը իգական( ):Չինար ձևով
Սոսին հայերի մոտ հեթանոսական շրջանում : համարվել է նվիրական և պաշտելի ծառ Այս , անտառում հմայություն էին անում : ունկնդրելով ծառերի սոսափյունը Սոսյաց
: անտառի նվիրյալը դյուցազն էր համարվում, , ` Այսպես օրինակ մեր նահապետներից մեկը
: Անուշավանը կրում էր Սոսանվեր մակդիրը Ըստ ավանդության նա եղել է Արա Գեղեցիկի թոռը և իր պարթև հասակի ու գեղեցկության
:պատճառով կրել Սոս մականունը Մեր հայրենիքը նվաճողները կտրատել և
, ոչնչացրել են այդ հոյակապ պուրակը, այնպես որ Սոսյաց անտառից լոկ անունն է
:մնացել
Սպիտակծով Հյուսիսային
սառուցյալ օվկիանոսի : մասը կազմող ծով
, Այդպես է կոչվել որովհետև տարվա
մեծ մասը ծածկված է : ձյունով ու սառույցով , Ինչպես ասում են տարվա կեսը
սպիտակ է սառույցից : ու ձյունից Իսկ մյուս
մասն էլ բուքն ու ձյունն , են իշխում երկնքի
սպիտակ գույնն էլ արտացոլվում է
ջրերում և ավելի ամրապնդում ծովի
:անունը
Սոֆիա
: . Բուլղարիայի մայրաքաղաքը Այդպես կոչվեց Ս : Սոֆյային նվիրված տաճարի անունով Իսկ
Սոֆիա բառը Բյուզանդիայում նշանակում էր« » :իմաստություն և դարձել էր կրոնական տերմին
Սպարտա , Քաղաք Հին Հունաստանում Պելոպոնես
: թերակղզում Սպարտաանվան ստուգաբանությունը : տրվում է երկու կերպ Առաջինը կապվում է քաղաքի
, 1880 հիմնադիր Սպարտոնի անվան հետ մոտ, : թվականին մեր թվարկությունից առաջ Մյուս
` ստուգաբանությամբ առաջցել է Սպարտայի, :անունից որը Լակեդեմոնի կինն էր
Ստամբուլ• ( Ստամբուլ կամ ԻՍՏԱՄԲՈՒԼ)._ Կոստանդինապոլիսի
: Թուրքական անվանումը Քաղաքը պատմության մեջ անցյալում հայտնի է եղել նախ Բուզանդիոն : անունով
Ռուսների մոտA Ցարգրադ: Կոստանդին թագավորի անունով , կոչվել է Կոստանդինապոլիս որը վերջապես Թուրքերի
կողմից աղճատվելով կոչվեց Ստամբուլ կամ Իստամբուլ: Դա : XV 2- կատարվեց այսպես դարում սուլթան Մեհմեդ րդի
: զորքերը պաշարեցին քաղաքը Պարիսպներից դուրս գտնվող անօգնական Հույները ձգտում էին անցնել
: , Թուրքական կորդոնը Երբ նրանց հարցնում էին թե ուր եք, < գնում նրանք էլ Հուներեն պատասխանում էին իս տին > , Պոլիս այսինքն գնում ենք քաղաք ցույց տալով հոյակապ
: քաղաքը Թուրքերը ծանոթ չէին Հունարեն լեզվին և որովհետև անընդհատ նույն իս տին պոլիս բառերի
, , զուգաակցումն էին լսում այդպես էլ կոչեցին քաղաքը ( ):սակայն իրենց եղանակով դարձնելով Իստամբուլ Ստամբուլ
Ստրասբուրգ
: ` Քաղաք Ֆրանսիայում Գերմաներեն ստրասե « » փողոց ` « » « » : և բուրգ բերդ կամ քաղաք բառերից Դեռ մեր
թվարկությունից առաջին դարում այս քաղաքը հայտնի , էր իր մաքուր և սալապատփողոցներով և նրանով
: անցնում էր մի բանուկ ճանապարհ Այստեղից էլ նրա « » ( ), անունը Ստրասբուրգ շտրասբուրգ այսինքն
« » « ( ) փողոց քաղաք կամ ճանապարհի վրա գտնվող»:քաղաք
Վան : Քաղաք Արևմտյան Հայաստանում Քաղաքը
, գտնվում է Վանա լճի ափին պտղաբեր, դաշտում խաղողի այգիներով ու
: պարտեզներով շրջապատված Ենթադրյալ դրախտի մաս կազմող այդ գեղատեսիլ
քաղաքը իր անվանումը ստացել է Բիայնա , կամ Բիաինի անունից որը նշանակել է « Բիա »: ցեղի երկիր Ուրարտուի արձանագիր
, թագավորները գրեթե բոլորն էլ իրենց կոչում « » « էին թագավոր Բիայնայի և Տիրակալը
»: Տուշպա քաղաքի Ուրարտական Բիայնա կամ Բիաինի ցեղն էլ բնակվել է Վանա լճի
, արևելյան մասւոմ ուր գտնվում է ներկայիս ` - : Վան քաղաքը հին Տոսպը Տուշպան Վանի
արձանագրություններում եղած Բիայնա անունը համապատասխանում է ներկա
: Վանա լճի ավազանին Ժամանակի « » « » ընթացքում բիայնա կամ բիանա : անվանումը ձևափոխվել և դարձել է Վան
, Ուրարտագիտությունից հայտնի է որ « » ուրարտերեն բ հնչյունը հայերենում հնչում
« »: է վ Այդպես է առաջացել նաև Վայոց ձորի: անունը Բիա ցեղանունը նույն սկզբունքով
« », ձևափոխվեց վայրի վերջում ավելացվեց« » , : ք տառը դառնալով երկրի անուն Վան
քաղաքը իր անունը տվեց նաև պետությանը : , , և լճին Ի դեպ հետաքրքրական է այն որ
( ) Վան քաղաքի հին անունը Տուշպա Տոսպ , ` ( ) անցել է գավառին իսկ երկրինը Բիաինա
:քաղաքին
ՎԱՆԱ ԼԻՃ : Արևմտյան Հայաստանում Անունը
, ստացել է Վան քաղաքից որը : գտնվում է լճի ափին Անվանման
, առաջացումը նույնն է ինչ Վան :քաղաքի անվան ստուգաբանությունը
Պատմական անցյալում Վանա լիճը կոչվել է ծով և հայտնի է եղել տարբեր
: , , « անուններով Այպես օրինակ Նաիրի » ( ), Վերին ծով Նաիրի երկրի անունով
« » ( Տոսպա ծով համանուն գավառի), « » անունով Բզնունյաց ծով
( համանուն նախարարության), « » անունով Ռշտունյաց ծով
( ), Ռշտունյաց տոհմի անունով« » ( Արծրունյաց ծով Արծրունիների
), « տոհմի անունով Վասպուրականի» ( ծով Վասպուրական նահանգի
), « » ( անունով Արճեշի ծով Արճեշ ), « » քաղաքի անունով Ախլաթի ծով
( ), Ախլաթ կամ Խլաթ քաղաքի անունով« » Աղթամարի կամ Ախթամարի ծով( ), « Ախթամար կղզու անունով Աղի
» ( ):ծով ջրի աղիության պատճառով
ՎԱՍՊՈՒՐԱԿԱՆ Պատմական մարզ Արևմտյան
: Հայաստանում Պահլավերեն` « », Վասպուր ազնվական
« » իշխան բառից և ական, վերջավորությունից որը պատկանելիություն է ցույց
: ` « տալիս Այսինքն Վասպուրին»: պատկանող
Վասպուրականները հանդիսանում էին բարձր
: վերնախավ Վասպուրականը պատմական Հայաստանի Մեծ
Հայքի ամենաընդարձակ : նահանգն էր Փաստորեն առանձին թագավորություն էր
: և ուներ կաթողիկոսություն Եղել է Արծրունիների
սեփականությունը և դրա համար էլ կոչվել է նաև
աշխարհ կամ երգիր: Արծրունյաց Ձգվում էր
Պարսկահայաստանի արևմտյան կողմից մինչև
:Կորճայքի սահմանները
ՎեստԻնդիա, Կղզիներ որոնք ընկած են Կենտրոնական Ամերիկայի արևելյան
, ափի երկարությամբ Հյուսիսային և Հարավային Ամերիկաների: միջև Կղզիների Վեստ Ինդիա անվանումը հետևանք է անվանի
: ծովագնաց Քրիստափոր Կոլումբոսի պատմական սխալի Այդ է, պատճառը որ չնայած կղզիները ոչ մի առնչություն չունեն բուն
, Հնդկաստանի հետ բայց կրում են « » Արևմտյան Հնդկաստան, ` :կամ ինչպես պաշտոնապես ընդունված է Վեստ Ինդիա անունը
( ) « » Ինդիա Հնդկաստան անվանմանը վեստ նախածանցը ավելի , , ուշ ավելացվեց երբ պարզվեց որ Կոլումբոսը սխալվել է և այդ
արշիպելագը ոչ մի կապ չունի Ասիայի հարավում գտնվող : , , Հնդկաստանի հետ Ուստի որպեսզի մարդիկ չշփոթեն այդ
« » այսպես կոչված Կոլումբոսյան Հնդկաստանը իսկական , « » Հնդկաստանի հետ նրա Ինդիա անվանմանն ավելացրին Վեստ
( ) , , Արևմտյան մասնիկը նկատի ունենալով որ Կոլումբոսը այդ : կղզիներին էր հասել արևմտյան ուղղությամբ նավարկելիս
Վիետնամ -Պետություն Հարավային
, Արևելյան Ասիայում Հնդկաչին: թերակղզում Անվանումը
` վիետնամերեն վիետ « » երկիր և` « » նամ հարավ բառերի
: միացումից է Այսինքն« »: Հարավային երկիր Վիետնամ
անունը աշխարհագրական 1945 քարտեզների վրա երևաց
թվականի սեպտեմբերի: երկուսից Դա նրա պատմական
, անունն է որը ֆրանսիացիները , վերացրել էին երբ
գաղութացրին Վիետնամի: տերիտորիան Կիրառելով հին
հռոմեական աշխարհակալների և արդի իմպերիալիստների
« » բաժանիր որ տիրես, սկզբունքը նրանք Վիետնամը
` բաժանել էին երեք մասի, Տոնկին Աննամ և Կոխինխինա
:անուններով
Վիկտորիա
, Աշխարհի քարտեզի տարբեր մասերում կան բազմաթիվ տեղանուններ : որոնք կոչվել են ի պատիվ անգլիական Վիկտորիա թագուհու Այս
82 , 64 : երկարակյաց թագուհին ապրեց տարի որից տարի թագավորեց Նրա գահակալության ժամանակաշրջանը եղավ անգլիական բուրժուազիայի
« »: ոսկեդարը Նրա օրոք հզորացավ և ընդարձակվեց Բրիտանական: կայսրությունը Այդ ժամանակ անգլիական նավերը ակոսում էին
, համաշխարհային օվկիանոսի ջրերը անգլիացի ճանապարհորդները : թափանցում էին աշխարհամասերի թավուտները Նրանք հայտնաբերում
էին աշխարհագրական նորանոր օբյեկտներ կամ ուրիշի կողմից հայտնաբերածը զավթում և դրանք առատորեն կոչում էին Վիկտոյա
: , թագուհու անվամբ Այդ է պատճառը որ աշխարհի քարտեզի վրա կգտնեք , , , , Վիկտորիա անունը կրող ջրվեժ լիճ երկիր կղզի նահանգ և
: աշխարհագրական բազմաթիվ այլ տեղանուններ Դրանցից առավել ` , նշանավոր են ՎԻԿՏՈՐԻԱ ՋՐՎԵԺԸ որը համարվում է աշխարհի
, խոշորագույն ջրվեժներից մեկը բնության վեհասքանչ մի: , : ստեղծագործություն Ջրվեժը գտնվում է Աֆիկայում Զամբեզի գետի վրա
1855 Հայտնաբերել է անվանի ճանապարհորդ Դավիթ Լիվինգստոնը: 120 , թվականին Ջրվեժի բարձրությունը հասնում է մետրի իսկ լայնությունը
1800 : , մետր է ՎԻԿՏՈՐԻԱ ԼԻՃԸ նույնպես գտնվում է Աֆրիկայում , հայտնաբերվել է անգլիացի ճանապարհորդներ Սպիկի և Գրանտի կողմից
1857-1858 .: , թթ ՎԻԿՏՈՐԻԱ ԵՐԿԻՐ գտնվում է Անտարկտիդայում և : հանդիսանում է Ռոսսի ծովին հարող ցամաքի մի մասը Հայտնաբերվել է
1841 . : , թվականին Ջ Ռոսսի կողմից ՎԻԿՏՈՐԻԱ ԿՂԶԻ և ՎԻԿՏՈՐԻԱ ՆԵՂՈՒՑ : ` որոնք գտնվում են Հյուսիսային Կանադայում ՎԻԿՏՈՐԻԱ ԳԵՏ
: . Ավստրալիայում ՎԻԿՏՈՐԻԱ ՆԱՀԱՆԳ այսպես է կոչվում Ավստրիալական : Միության նահանգներից մեկը ՎԻԿՏՈՐԻԱ անվամբ քաղաքներ կան
( ), , , Հոնկոնգում Սյանգանում Մալթայում Սեյշելյան կղզիներում Տեխաս ( ) :նահանգում ԱՄՆ և Հարավային Ռոդեզիայում
Վրաստան Սովետական
Հանրապետություն: Անդրկովկասում Հին
Իվերիա կամ Իբերիա անվանման հայկական
: ձևափոխություն է Հին հայերենում կոչվել է
, Վիրք որը հետագայում դարձել է
, Վրաստան որին հույները Իբերիա էին
: անվանում , Ենթադրվում է որ
« » ծագել է Վեր: նախադրությունից