17
ԱԱԱԱԱԱԱԱԱԱԱԱԱ ԱԱ ԱԱԱԱԱԱԱԱ ԱԱԱԱԱԱԱԱԱԱԱԱԱ ԱԱ ԱԱԱԱԱԱԱԱ ԱԱԱԱԱԱԱԱԱ ԱԱԱԱԱԱԱԱԱԱ ԱԱԱԱԱԱԱԱԱ ԱԱԱԱԱԱԱԱԱԱ ԱԱԱԱԱԱԱ ԱԱԱԱԱԱԱ

Bararan3 (s v)

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Bararan3 (s v)

ԱՇԽԱՐՀԱԳՐԱԿԱՆ ԵՎ ԱՇԽԱՐՀԱԳՐԱԿԱՆ ԵՎ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ԱՆՈՒՆՆԵՐԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ԱՆՈՒՆՆԵՐԻ

ԲԱՑԱՏՐԱԿԱՆ ԲԱՌԱՐԱՆ ԲԱՑԱՏՐԱԿԱՆ ԲԱՌԱՐԱՆ

Page 2: Bararan3 (s v)

ՍԵՎ ԾՈՎ • Ընկած է Եվրոպայի և Փոքր Ասիայի

: միջև Սև ծովի անվան առաջացման պատմությունը մեզ հասցնում է հին

: Հունաստան Հույները ներկայիս Սև , ծովին անվանում էին Աքսինյան պոնտ

« », այսինքն անհյուրընկալ ծով« », , վտանգավոր ծով կամ

դառնությունների հետ կապված կամ ` « »: Պոնտոս մելաս Սև ծով Դա

, հասկանալի է քանի որ այդ անհյուրընկալ ծովը գտնվում էր իրենց

' , ' : երկրից թեհեռու և թե հյուսիս Եվ այն ժամանակվա նավարկության

պայմաններում էլ համեմատած իրենց , հայրենի Էգեյան ծովի հետ

: անհաղթահարելի էր Նրանք Սև ծովում , հաճախ հանդիպում էին փոթորիկների

: տեղի էին ունենում նավաբեկումներ Բայց այս պատկերացումը Սև ծովի

, մասին հավերժական չեղավ որովհետև : ճիշտ չէր Եվ երբ հույն

առևտրականները կատարելագործեցին իրենց նավերը և

, անցան Թրակյան Բոսվորը այսինքն ներկայիս Բոսֆորի նեղուցը և անգամ

, գաղութներ հիմնեցին Սև ծովի ափին ապա նրանց պատկերացումը փոխվեց

( ) Աքսինյան պոնտի անհյուրընկալ ծովի: նկատմամբ Նա դարձավ արդեն

« », Էվքսինյան պոնտ այսինքն« »,?հյուընկալ

Page 3: Bararan3 (s v)

Սոսյացանտառ

Այսպես է կոչվել պատմական Հյաստանում : Արմավիրի մոտ գտնվող անտառը

Այսանտառը պատմության մեջ հայտնի է նաև : Արմենակ նահապետի անունով Ըստ

ավանդության անտառը տնկել է Արմենակ:նահապետը

: Այս անտառում աճել են սոսիներ Հռոմեացիներն այս ծառն անվանել են

« »: Հայկական սոսի Սոսի ծառը հայ ժողովրդի : , մոտ հայտնի է նաև չինար անունով Ի դեպ

, թե մեկը թե մյուդը ժամանակի ընթացքում : ` դարձել են անձնանուններ Առաջինը

( ), ` արական Սոս ձևով երկրորդը իգական( ):Չինար ձևով

Սոսին հայերի մոտ հեթանոսական շրջանում : համարվել է նվիրական և պաշտելի ծառ Այս , անտառում հմայություն էին անում : ունկնդրելով ծառերի սոսափյունը Սոսյաց

: անտառի նվիրյալը դյուցազն էր համարվում, , ` Այսպես օրինակ մեր նահապետներից մեկը

: Անուշավանը կրում էր Սոսանվեր մակդիրը Ըստ ավանդության նա եղել է Արա Գեղեցիկի թոռը և իր պարթև հասակի ու գեղեցկության

:պատճառով կրել Սոս մականունը Մեր հայրենիքը նվաճողները կտրատել և

, ոչնչացրել են այդ հոյակապ պուրակը, այնպես որ Սոսյաց անտառից լոկ անունն է

:մնացել

Page 4: Bararan3 (s v)

Սպիտակծով Հյուսիսային

սառուցյալ օվկիանոսի : մասը կազմող ծով

, Այդպես է կոչվել որովհետև տարվա

մեծ մասը ծածկված է : ձյունով ու սառույցով , Ինչպես ասում են տարվա կեսը

սպիտակ է սառույցից : ու ձյունից Իսկ մյուս

մասն էլ բուքն ու ձյունն , են իշխում երկնքի

սպիտակ գույնն էլ արտացոլվում է

ջրերում և ավելի ամրապնդում ծովի

:անունը

Page 5: Bararan3 (s v)

Սոֆիա

: . Բուլղարիայի մայրաքաղաքը Այդպես կոչվեց Ս : Սոֆյային նվիրված տաճարի անունով Իսկ

Սոֆիա բառը Բյուզանդիայում նշանակում էր« » :իմաստություն և դարձել էր կրոնական տերմին

Page 6: Bararan3 (s v)

Սպարտա , Քաղաք Հին Հունաստանում Պելոպոնես

: թերակղզում Սպարտաանվան ստուգաբանությունը : տրվում է երկու կերպ Առաջինը կապվում է քաղաքի

, 1880 հիմնադիր Սպարտոնի անվան հետ մոտ, : թվականին մեր թվարկությունից առաջ Մյուս

` ստուգաբանությամբ առաջցել է Սպարտայի, :անունից որը Լակեդեմոնի կինն էր

Page 7: Bararan3 (s v)

Ստամբուլ• ( Ստամբուլ կամ ԻՍՏԱՄԲՈՒԼ)._ Կոստանդինապոլիսի

: Թուրքական անվանումը Քաղաքը պատմության մեջ անցյալում հայտնի է եղել նախ Բուզանդիոն : անունով

Ռուսների մոտA Ցարգրադ: Կոստանդին թագավորի անունով , կոչվել է Կոստանդինապոլիս որը վերջապես Թուրքերի

կողմից աղճատվելով կոչվեց Ստամբուլ կամ Իստամբուլ: Դա : XV 2- կատարվեց այսպես դարում սուլթան Մեհմեդ րդի

: զորքերը պաշարեցին քաղաքը Պարիսպներից դուրս գտնվող անօգնական Հույները ձգտում էին անցնել

: , Թուրքական կորդոնը Երբ նրանց հարցնում էին թե ուր եք, < գնում նրանք էլ Հուներեն պատասխանում էին իս տին > , Պոլիս այսինքն գնում ենք քաղաք ցույց տալով հոյակապ

: քաղաքը Թուրքերը ծանոթ չէին Հունարեն լեզվին և որովհետև անընդհատ նույն իս տին պոլիս բառերի

, , զուգաակցումն էին լսում այդպես էլ կոչեցին քաղաքը ( ):սակայն իրենց եղանակով դարձնելով Իստամբուլ Ստամբուլ

Page 8: Bararan3 (s v)
Page 9: Bararan3 (s v)

Ստրասբուրգ

: ` Քաղաք Ֆրանսիայում Գերմաներեն ստրասե « » փողոց ` « » « » : և բուրգ բերդ կամ քաղաք բառերից Դեռ մեր

թվարկությունից առաջին դարում այս քաղաքը հայտնի , էր իր մաքուր և սալապատփողոցներով և նրանով

: անցնում էր մի բանուկ ճանապարհ Այստեղից էլ նրա « » ( ), անունը Ստրասբուրգ շտրասբուրգ այսինքն

« » « ( ) փողոց քաղաք կամ ճանապարհի վրա գտնվող»:քաղաք

Page 10: Bararan3 (s v)

Վան : Քաղաք Արևմտյան Հայաստանում Քաղաքը

, գտնվում է Վանա լճի ափին պտղաբեր, դաշտում խաղողի այգիներով ու

: պարտեզներով շրջապատված Ենթադրյալ դրախտի մաս կազմող այդ գեղատեսիլ

քաղաքը իր անվանումը ստացել է Բիայնա , կամ Բիաինի անունից որը նշանակել է « Բիա »: ցեղի երկիր Ուրարտուի արձանագիր

, թագավորները գրեթե բոլորն էլ իրենց կոչում « » « էին թագավոր Բիայնայի և Տիրակալը

»: Տուշպա քաղաքի Ուրարտական Բիայնա կամ Բիաինի ցեղն էլ բնակվել է Վանա լճի

, արևելյան մասւոմ ուր գտնվում է ներկայիս ` - : Վան քաղաքը հին Տոսպը Տուշպան Վանի

արձանագրություններում եղած Բիայնա անունը համապատասխանում է ներկա

: Վանա լճի ավազանին Ժամանակի « » « » ընթացքում բիայնա կամ բիանա : անվանումը ձևափոխվել և դարձել է Վան

, Ուրարտագիտությունից հայտնի է որ « » ուրարտերեն բ հնչյունը հայերենում հնչում

« »: է վ Այդպես է առաջացել նաև Վայոց ձորի: անունը Բիա ցեղանունը նույն սկզբունքով

« », ձևափոխվեց վայրի վերջում ավելացվեց« » , : ք տառը դառնալով երկրի անուն Վան

քաղաքը իր անունը տվեց նաև պետությանը : , , և լճին Ի դեպ հետաքրքրական է այն որ

( ) Վան քաղաքի հին անունը Տուշպա Տոսպ , ` ( ) անցել է գավառին իսկ երկրինը Բիաինա

:քաղաքին

Page 11: Bararan3 (s v)

ՎԱՆԱ ԼԻՃ : Արևմտյան Հայաստանում Անունը

, ստացել է Վան քաղաքից որը : գտնվում է լճի ափին Անվանման

, առաջացումը նույնն է ինչ Վան :քաղաքի անվան ստուգաբանությունը

Պատմական անցյալում Վանա լիճը կոչվել է ծով և հայտնի է եղել տարբեր

: , , « անուններով Այպես օրինակ Նաիրի » ( ), Վերին ծով Նաիրի երկրի անունով

« » ( Տոսպա ծով համանուն գավառի), « » անունով Բզնունյաց ծով

( համանուն նախարարության), « » անունով Ռշտունյաց ծով

( ), Ռշտունյաց տոհմի անունով« » ( Արծրունյաց ծով Արծրունիների

), « տոհմի անունով Վասպուրականի» ( ծով Վասպուրական նահանգի

), « » ( անունով Արճեշի ծով Արճեշ ), « » քաղաքի անունով Ախլաթի ծով

( ), Ախլաթ կամ Խլաթ քաղաքի անունով« » Աղթամարի կամ Ախթամարի ծով( ), « Ախթամար կղզու անունով Աղի

» ( ):ծով ջրի աղիության պատճառով

Page 12: Bararan3 (s v)

ՎԱՍՊՈՒՐԱԿԱՆ Պատմական մարզ Արևմտյան

: Հայաստանում Պահլավերեն` « », Վասպուր ազնվական

« » իշխան բառից և ական, վերջավորությունից որը պատկանելիություն է ցույց

: ` « տալիս Այսինքն Վասպուրին»: պատկանող

Վասպուրականները հանդիսանում էին բարձր

: վերնախավ Վասպուրականը պատմական Հայաստանի Մեծ

Հայքի ամենաընդարձակ : նահանգն էր Փաստորեն առանձին թագավորություն էր

: և ուներ կաթողիկոսություն Եղել է Արծրունիների

սեփականությունը և դրա համար էլ կոչվել է նաև

աշխարհ կամ երգիր: Արծրունյաց Ձգվում էր

Պարսկահայաստանի արևմտյան կողմից մինչև

:Կորճայքի սահմանները

Page 13: Bararan3 (s v)

ՎեստԻնդիա, Կղզիներ որոնք ընկած են Կենտրոնական Ամերիկայի արևելյան

, ափի երկարությամբ Հյուսիսային և Հարավային Ամերիկաների: միջև Կղզիների Վեստ Ինդիա անվանումը հետևանք է անվանի

: ծովագնաց Քրիստափոր Կոլումբոսի պատմական սխալի Այդ է, պատճառը որ չնայած կղզիները ոչ մի առնչություն չունեն բուն

, Հնդկաստանի հետ բայց կրում են « » Արևմտյան Հնդկաստան, ` :կամ ինչպես պաշտոնապես ընդունված է Վեստ Ինդիա անունը

( ) « » Ինդիա Հնդկաստան անվանմանը վեստ նախածանցը ավելի , , ուշ ավելացվեց երբ պարզվեց որ Կոլումբոսը սխալվել է և այդ

արշիպելագը ոչ մի կապ չունի Ասիայի հարավում գտնվող : , , Հնդկաստանի հետ Ուստի որպեսզի մարդիկ չշփոթեն այդ

« » այսպես կոչված Կոլումբոսյան Հնդկաստանը իսկական , « » Հնդկաստանի հետ նրա Ինդիա անվանմանն ավելացրին Վեստ

( ) , , Արևմտյան մասնիկը նկատի ունենալով որ Կոլումբոսը այդ : կղզիներին էր հասել արևմտյան ուղղությամբ նավարկելիս

Page 14: Bararan3 (s v)

Վիետնամ -Պետություն Հարավային

, Արևելյան Ասիայում Հնդկաչին: թերակղզում Անվանումը

` վիետնամերեն վիետ « » երկիր և` « » նամ հարավ բառերի

: միացումից է Այսինքն« »: Հարավային երկիր Վիետնամ

անունը աշխարհագրական 1945 քարտեզների վրա երևաց

թվականի սեպտեմբերի: երկուսից Դա նրա պատմական

, անունն է որը ֆրանսիացիները , վերացրել էին երբ

գաղութացրին Վիետնամի: տերիտորիան Կիրառելով հին

հռոմեական աշխարհակալների և արդի իմպերիալիստների

« » բաժանիր որ տիրես, սկզբունքը նրանք Վիետնամը

` բաժանել էին երեք մասի, Տոնկին Աննամ և Կոխինխինա

:անուններով

Page 15: Bararan3 (s v)

Վիկտորիա

, Աշխարհի քարտեզի տարբեր մասերում կան բազմաթիվ տեղանուններ : որոնք կոչվել են ի պատիվ անգլիական Վիկտորիա թագուհու Այս

82 , 64 : երկարակյաց թագուհին ապրեց տարի որից տարի թագավորեց Նրա գահակալության ժամանակաշրջանը եղավ անգլիական բուրժուազիայի

« »: ոսկեդարը Նրա օրոք հզորացավ և ընդարձակվեց Բրիտանական: կայսրությունը Այդ ժամանակ անգլիական նավերը ակոսում էին

, համաշխարհային օվկիանոսի ջրերը անգլիացի ճանապարհորդները : թափանցում էին աշխարհամասերի թավուտները Նրանք հայտնաբերում

էին աշխարհագրական նորանոր օբյեկտներ կամ ուրիշի կողմից հայտնաբերածը զավթում և դրանք առատորեն կոչում էին Վիկտոյա

: , թագուհու անվամբ Այդ է պատճառը որ աշխարհի քարտեզի վրա կգտնեք , , , , Վիկտորիա անունը կրող ջրվեժ լիճ երկիր կղզի նահանգ և

: աշխարհագրական բազմաթիվ այլ տեղանուններ Դրանցից առավել ` , նշանավոր են ՎԻԿՏՈՐԻԱ ՋՐՎԵԺԸ որը համարվում է աշխարհի

, խոշորագույն ջրվեժներից մեկը բնության վեհասքանչ մի: , : ստեղծագործություն Ջրվեժը գտնվում է Աֆիկայում Զամբեզի գետի վրա

1855 Հայտնաբերել է անվանի ճանապարհորդ Դավիթ Լիվինգստոնը: 120 , թվականին Ջրվեժի բարձրությունը հասնում է մետրի իսկ լայնությունը

1800 : , մետր է ՎԻԿՏՈՐԻԱ ԼԻՃԸ նույնպես գտնվում է Աֆրիկայում , հայտնաբերվել է անգլիացի ճանապարհորդներ Սպիկի և Գրանտի կողմից

1857-1858 .: , թթ ՎԻԿՏՈՐԻԱ ԵՐԿԻՐ գտնվում է Անտարկտիդայում և : հանդիսանում է Ռոսսի ծովին հարող ցամաքի մի մասը Հայտնաբերվել է

1841 . : , թվականին Ջ Ռոսսի կողմից ՎԻԿՏՈՐԻԱ ԿՂԶԻ և ՎԻԿՏՈՐԻԱ ՆԵՂՈՒՑ : ` որոնք գտնվում են Հյուսիսային Կանադայում ՎԻԿՏՈՐԻԱ ԳԵՏ

: . Ավստրալիայում ՎԻԿՏՈՐԻԱ ՆԱՀԱՆԳ այսպես է կոչվում Ավստրիալական : Միության նահանգներից մեկը ՎԻԿՏՈՐԻԱ անվամբ քաղաքներ կան

( ), , , Հոնկոնգում Սյանգանում Մալթայում Սեյշելյան կղզիներում Տեխաս ( ) :նահանգում ԱՄՆ և Հարավային Ռոդեզիայում

Page 16: Bararan3 (s v)
Page 17: Bararan3 (s v)

Վրաստան Սովետական

Հանրապետություն: Անդրկովկասում Հին

Իվերիա կամ Իբերիա անվանման հայկական

: ձևափոխություն է Հին հայերենում կոչվել է

, Վիրք որը հետագայում դարձել է

, Վրաստան որին հույները Իբերիա էին

: անվանում , Ենթադրվում է որ

« » ծագել է Վեր: նախադրությունից