Bariery rozwoju energetyki wiatrowej RAPORT

Bariery rozwoju sektora energetyki wiatrowej ze szczególnym uwzględnieniem aspektów akceptacji społecznej

Warszawa, sierpień 2013 S t r o n a | 2


S t r o n a | 3 Warszawa, sierpień 2013

Spis treści:

Spis treści: ________________________________________________________________ 3

Wprowadzenie ____________________________________________________________ 4

Wstęp ____________________________________________________________________ 7

Cel _______________________________________________________________________ 7

Metoda badania ___________________________________________________________ 8

Próba ____________________________________________________________________ 8

Wyniki ___________________________________________________________________ 9

Perspektywy rozwoju energetyki wiatrowej w Polsce z punktu widzenia firmy inwestującej w

rozwój energetyki wiatrowej: _____________________________________________________ 9

Główne bariery jakie stoją przed inwestorami w energetykę wiatrową w Polsce. Na ile ważne są

następujące elementy __________________________________________________________ 10

Brak Ustawy o odnawialnych źródłach energii _______________________________________ 12

Skomplikowane procedury i długi okres uzyskiwania wymaganych zezwoleń ______________ 13

Słabe prawo – dotyczące np. zagospodarowania przestrzennego ________________________ 14

Brak mechanizmów umożliwiających przewidywania w dłuższym okresie cen sprzedaży energii

elektrycznej ___________________________________________________________________ 15

Brak woli politycznej wspierania energetyki wiatrowej ________________________________ 16

Niedostateczne ujęcie rozwoju energetyki wiatrowej w polityce energetycznej oraz w

koncepcjach rozwoju ___________________________________________________________ 17

Konflikty ze społecznościami lokalnymi _____________________________________________ 18

Brak wypracowanych metod uniknięcia konfliktów ze środowiskami ekologicznymi ________ 19

Niewystarczające możliwości uzyskania wsparcia z unijnych funduszy ____________________ 20

Wysokie początkowe nakłady inwestycyjne związane z kosztownymi technologiami ________ 21

Relatywnie wysokie koszty produkcji energii wiatrowej w porównaniu z energią konwencjonalną

_____________________________________________________________________________ 22

Czy firma musiała rozwiązywać problemy społeczne ? _________________________________ 23

Przyczyny konfliktów społecznych _________________________________________________ 24

Strony konfliktów społecznych ___________________________________________________ 25

Wnioski końcowe _________________________________________________________ 26



Wprowadzenie

Od dłuższego czasu trwa dyskusja na

temat przyszłości naszego sektora.

W tym kontekście słyszy się o wielu

różnych barierach i trudnościach na

jakie napotykają podmioty rozwijające

projekty wiatrowe. W mediach

napotkać można na informacje

o szeregu problemów

a w codziennych rozmowach

z partnerami biznesowymi wspominane są niełatwe studia

przypadków. Niebagatelne znaczenie mają stowarzyszenia

branżowe będące profesjonalnymi organami lobbystycznymi oraz

liderzy opinii i politycy, niestety nie zawsze rzetelnie podchodzący

do specyfiki branży.

W tym natłoku różnych, często skrajnych informacji jeden

z zaprzyjaźnionych Project Managerów zapytał mnie o zdanie

kooperujących z nami inwestorów i moje stanowisko

w kontrowersyjnych kwestiach. Sprowokował tym samym

konstruktywną dyskusję a w jej konsekwencji prace badawcze,

których owoce oddajemy do Państwa dyspozycji.

Zainteresowało nas szersze ujęcie problemów środowiska

wiatrowego widzianych z perspektywy jej uczestników. Czy brak

ustawy o OZE jest faktycznie największym problemem branży? Czy

jest to realna bariera czy może tylko element walki politycznej?

Jakie znaczenie ma problematyka akceptacji farm wiatrowych

przez lokalne społeczności? Czy istnieją inne bariery rozwoju

energetyki wiatrowej widziane oczyma praktyków?



Powyższe pytania oraz poszukiwanie odpowiedzi na nie

w ujęciu ogólnokrajowym stało się motorem oraz sensem Raportu.

Ambicją naszą jest, żeby „Bariery rozwoju sektora energetyki

wiatrowej” stały się publikacją cykliczną. Chcielibyśmy okresowo

poznawać anonimowe/poufne opinie naszych Kontrahentów

(przedstawicieli międzynarodowych koncernów energetycznych,

znaczących krajowych deweloperów oraz ogólnopolskich

inwestorów) oraz zaproszonych ekspertów i praktyków

branżowych.

Inwentaryzacja wyzwań stojących przed szeroko pojętym sektorem

energetyki wiatrowej ma stanowić element konsultacji społecznej.

Jednocześnie jestem pełen nadziei, że ujednolicony głos branży

będzie wartościową inspiracją dla prawodawców oraz organów

prowadzących i opiniujących procedury administracyjne projektów

wiatrowych.

Z miejsca tego chciałbym podziękować wszystkim zaangażowanym

w nasz wspólny projekt. Zdanie doświadczonych praktyków,

działających na terenie całego kraju przy projektach różnej

wielkości jest bardzo cenne. Dziękuję serdecznie i życzę

powodzenia przy realizowanych przez Państwa projektach.

Michał Kaczerowski

Prezes Zarządu Ambiens Sp. z o.o.





Wstęp

∕ Od dłuższego czasu trwa dyskusja na temat

perspektyw rozwoju energetyki wiatrowej. Padają

w niej różne argumenty, lecz zazwyczaj brakuje głosu

tych, których dotyczy to w największym stopniu –

inwestorów oraz deweloperów wiatrowych

∕ Projekt zrealizowany został przez Ambiens Sp. z o.o.

∕ Partnerami medialnymi projektu są portale: reo.pl

Rynek Energii Odnawialnej, Gramwzielone.pl oraz

smart-grids.pl

Cel

∕ Celem badania było poznanie opinii przedstawicieli

firm inwestujących w rozwój energetyki wiatrowej

w Polsce na temat perspektyw jej rozwoju

∕ W naszym zamierzeniu badanie ma stać się elementem

szeroko rozumianej konsultacji społecznej oraz

cyklicznym wskaźnikiem nastrojów społecznych

w ujęciu ogólnokrajowym



Metoda badania

∕ Badanie zostało zrealizowane metodą wywiadów

CAWI (ankiety online wypełniane przez

respondentów)

∕ Termin realizacji badania: maj 2013

Próba

∕ Zaproszenie do wypełnienia ankiety zostało

skierowane do niemalże wszystkich podmiotów

reprezentujących sektor

∕ Większość badanych stanowią Project Managerowie

oraz Top Management inwestorów i deweloperów,

będących Kontrahentami Ambiens Sp. z o.o. oraz

szereg ekspertów, praktyków branżowych

∕ Badania dotyczą szerokiego spektrum projektów

wiatrowych różnej wielkości na terytorium całego

kraju

∕ Do badania przystąpiły aż 122 osoby będące

reprezentantami firm działających na rynku

energetyki wiatrowej



Wyniki

Perspektywy rozwoju energetyki wiatrowej w Polsce z

punktu widzenia firmy inwestującej w rozwój energetyki

wiatrowej:

Wykres 1

Nastroje dotyczące przyszłości sektora wiatrowego są bardzo

podzielone. 56 % ankietowanych w ciemnych barwach widzi

przyszłości branży. Z drugiej jednak strony łącznie 39%

respondentów jest zdania, że perspektywy rozwoju są raczej

optymistyczne lub bardzo optymistyczne.

Charakterystyczne jest, że tylko 5% ankietowanych nie ma

w tej kwestii zdania i na pytanie o przyszłość branży odpowiada

„trudno powiedzieć”.

5 8 31 47 9

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Trudno powiedzieć Bardzo optymistycznie Raczej optymistycznie

Raczej pesymistycznie Bardzo pesymistycznie



Główne bariery jakie stoją przed inwestorami w energetykę

wiatrową w Polsce. Na ile ważne są następujące elementy

Wykres ilustruje sumę odpowiedzi „ważne” oraz „raczej ważne”.

Wykres 2

46

60

61

77

83

85

87

88

90

94

96

0 20 40 60 80 100

Relatywnie wysokie koszty produkcji energii wiatrowej w porównaniu z energią

konwencjonalną

Wysokie początkowe nakłady inwestycyjne związane z kosztownymi technologiami

Niewystarczające możliwości uzyskania wsparcia z unijnych funduszy ekologicznych

Brak wypracowanych metod uniknięcia konfliktów z środowiskami ekologicznymi

Konflikty ze społecznościami lokalnymi

Niedostateczne ujęcie rozwoju energetyki wiatrowej w polityce energetycznej oraz w

koncepcjach rozwoju

Brak woli politycznej wspierania energetyki wiatrowej

Brak mechanizmów umożliwiających przewidywania w dłuższym okresie cen

sprzedaży energii elektrycznej

Słabe prawo – dotyczące np. zagospodarowania przestrzennego

Skomplikowane procedury i długi okres uzyskania wymaganych zezwoleń

Brak ustawy o odnawialnych źródłach energii



Najważniejszym kryterium uznanym przez ankietowanych za

główną barierę rozwoju branży jest brak Ustawy o odnawialnych

źródłach energii (respondenci byli w tej kwestii wręcz

jednogłośni – 96% odpowiedzi „bardzo ważne” oraz „raczej

ważne”). Kolejne dwie zdefiniowane trudności dotyczą regulacji

prawnych oraz kwestii administracyjnych – 94% odpowiedzi

twierdzących dla skomplikowanych procedur oraz długiego

okres wymaganych zezwoleń (w tym procedury oceny

oddziaływania na środowisko) i 90% dla słabego prawa (np.

zagospodarowania przestrzennego).

Konflikty ze społecznościami lokalnymi znalazły się na 7 pozycji

wśród ważnych barier rozwoju sektora (83% odpowiedzi

„bardzo ważne” oraz „raczej ważne”). W środkowej części jako

problematyczny wskazano również brak wypracowanych metod

uniknięcia konfliktów ze środowiskami ekologicznymi.

Dwie ostatnie odpowiedzi (zdefiniowane jako najmniej ważne

bariery spośród sugerowanych) dotyczą kwestii finansowych.

Tylko 60% ankietowanych uznało, że wysokie początkowe

nakłady inwestycyjne związane z kosztowymi technologiami są

istotne.

Co ciekawe, prawie wszystkie bariery zaproponowane wśród

odpowiedzi okazały się ważnymi dla ponad połowy

ankietowanych (uzyskując więcej niż 50% sumy odpowiedzi

„bardzo ważne’ i „raczej ważne”).

Podsumowując, respondenci uznali, iż praktycznie wszystkie

bariery są istotne dla branży energetyki wiatrowej. Przy czym

wśród najważniejszych uznano te dotyczące otoczenia

politycznego i prawno/administracyjnego ze szczególnym

podkreśleniem problematyki braku ustawy o OZE. Środkowa

część ograniczeń rozpatrywanych pod kątem ważności to

kwestie społeczne oraz środowiskowe. Najmniej ważne okazały

się tematy finansowe (nakłady inwestycyjne oraz koszty

produkcji w porównaniu z konwencjonalnymi źródłami energii).



Brak Ustawy o odnawialnych źródłach energii Wykres 3

Wykres 4

Brak Ustawy o odnawialnych źródłach energii okazał się

najważniejszą barierą zdefiniowaną przez ankietowanych.

Aż 96 % badanych uznało, że jest to istotne ograniczenie

w rozwoju sektora wiatrowego. Tylko 2% uznało tą kwestię, za

raczej nieważną. Taka sama ilość nie miała w tym temacie

zdania wskazując odpowiedź „trudno powiedzieć”.

89 7 2 0 2

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Bardzo ważne Raczej ważne Raczej nieważne

Zupełnie nieważne Trudno powiedzieć

89 7 2 0 2

80% 100%





Skomplikowane procedury i długi okres uzyskiwania

wymaganych zezwoleń Wykres 5

Wykres 6

Drugą pod względem ważności barierą są skomplikowane

procedury i długi okres uzyskiwania wymaganych zezwoleń.

Jedną z nich jest procedura oceny oddziaływania na środowisko.

94% ankietowanych uznało, że jest to ważne ograniczenie dla

branży wiatrowe (przy czym 66% barierę tą zdefiniowało jako

bardzo ważną).

66 28 2 2 2

0% 20% 40% 60% 80% 100%



66 28 2 2 2

60% 80% 100%





Słabe prawo – dotyczące np. zagospodarowania

przestrzennego Wykres 7

Wykres 8

Słabe prawo (dotyczące między innymi zagospodarowania

przestrzennego) zostało przez 90% ankietowanych uznane za

ważną barierę.

7% uznało ten czynnik za nieistotny, a 3% respondentów nie

miało zdania w tym temacie i odpowiedziało „trudno

powiedzieć”.

59 31 6 1 3

0% 20% 40% 60% 80% 100%



59 31 6 1 3

40% 60% 80% 100%





Brak mechanizmów umożliwiających przewidywania

w dłuższym okresie cen sprzedaży energii elektrycznej Wykres 9

Wykres 10

Trudności związane z prognozowaniem cen energii elektrycznej

okazały się problemem dla 87% ankietowanych.

Natomiast 11% respondentów uznało, że taka potencjalna

bariera nie jest dla nich istotna. Tylko 2% ankietowanych nie

miało zdania w tym temacie.

59 28 8 3 2

0% 20% 40% 60% 80% 100%



59 28 8 3 2

40% 60% 80% 100%





Brak woli politycznej wspierania energetyki wiatrowej Wykres 11

Wykres 12

Brak wsparcia płynącego z otoczenia politycznego 87%

ankietowanych określa jako ważną barierę w rozwoju sektora.

Dla 8% nie jest to kwestia istotna. Stosunkowo dużo respondentów,

w porównaniu z innymi kryteriami, nie ma w tym temacie zdania.

5% udzieliło odpowiedzi „trudno powiedzieć”.

64 23 7 1 5

0% 20% 40% 60% 80% 100%



64 23 7 1 5

60% 80% 100%





Niedostateczne ujęcie rozwoju energetyki wiatrowej

w polityce energetycznej oraz w koncepcjach rozwoju Wykres 13

Wykres 14

Ponad 80% ankietowanych dostrzega problem w niedostatecznym

ujęciu energetyki wiatrowej w polityce energetycznej kraju.

Natomiast 13% respondentów ocenia takie kryterium jako nieważne

dla rozwoju branży. Zdania w tym temacie nie ma 2% badanych.

54 31 9 3 2

0% 20% 40% 60% 80% 100%



54 31 9 3 2

40% 60% 80% 100%





Konflikty ze społecznościami lokalnymi Wykres 15

Wykres 16

83% badanych wskazało konflikty z lokalnymi społecznościami jako

barierę rozwoju sektora wiatrowego (przy czym zdecydowana

większość problem ten uważa za bardzo istotny).

14% klasyfikuje to zagadnienie jako „raczej nieważne”. Jedynie 3%

ankietowanych ocenia tematykę konfliktów społecznych jako

zupełnie nie ważną lub nie ma w tym temacie zdania.

53 30 14 1 2

0% 20% 40% 60% 80% 100%



53 30 14 1 2

40% 60% 80% 100%





Brak wypracowanych metod uniknięcia konfliktów ze

środowiskami ekologicznymi Wykres 17

Wykres 18

Blisko 80% ankietowanych uważa, że barierą w rozwoju branży jest

brak wypracowanych metod uniknięcia konfliktów społecznych.

Przeciwnego zdania jest 20% badanych i twierdzi, że taka bariera

jest raczej nieważna lub zupełnie nieważna. Brak zdania w temacie

metod unikania konfliktów społecznych ze środowiskami

ekologicznymi charakteryzuje 2% respondentów.

51 27 16 4 2

0% 20% 40% 60% 80% 100%



51 27 16 4 2

40% 60% 80% 100%





Niewystarczające możliwości uzyskania wsparcia z unijnych

funduszy Wykres 19

Wykres 20

Trudności z pozyskaniem wsparcia z funduszy unijnych ok. 60%

ankietowanych określa jako barierę dla sektora wiatrowego.

Dla ponad 30% badanych nie jest to ważną barierą. 7% natomiast

nie ma zdania w analizowanej kwestii.

26 35 25 7 7

0% 20% 40% 60% 80% 100%



26 35 25 7 7

20% 40% 60% 80% 100%





Wysokie początkowe nakłady inwestycyjne związane

z kosztownymi technologiami Wykres 21

Wykres 22

Dla 60% ankietowanych wysokie początkowe nakłady inwestycyjne

związane z kosztownymi technologiami są barierą rozwoju branży.

Natomiast prawie 40% respondentów odpowiada, że nie jest to

ważnym kryterium dla przyszłości sektora energetyki wiatrowej.

2% badanych nie ma w tej kwestii zdania.

27 33 31 7 2

0% 20% 40% 60% 80% 100%



27 33 31 7 2

20% 40% 60% 80% 100%





Relatywnie wysokie koszty produkcji energii wiatrowej w

porównaniu z energią konwencjonalną Wykres 23

Wykres 24

Ankietowani uznali relatywnie wysokie koszty produkcji energii

wiatrowej w porównaniu z konwencjonalną za najmniej istotną

barierę rozwoju sektora spośród proponowanych kryteriów.

46% procent ankietowanych uznaje to za ważną kwestię, 48%

ocenia przeciwnie, a 6% nie opowiada się za żadną ze stron.

16 30 37 11 6

0% 20% 40% 60% 80% 100%



16 30 37 11 6

10% 30% 50% 70% 90%





Czy firma musiała rozwiązywać problemy społeczne ? Wykres 25

Na pytanie o potrzebę rozwiązywania konfliktów społecznych

w przeszłości 77% ankietowanych odpowiada twierdząco. 23%

badanych nie spotkało dotychczas się z takim problemem.

Struktura odpowiedzi ilustruje skalę zjawiska oraz pokazuje, że

brak akceptacji społecznej jest zjawiskiem powszechnym oraz

częstym. Około 3/4 deweloperów, inwestorów oraz prywatnych

podmiotów rozwijających projekty wiatrowe spotkało się

z problemami na tle braku akceptacji społecznej.

Kolejne wykresy pokazują szczegółowo charakterystykę problemu

jaki napotkali badani. Istotnym elementem są najczęstsze

przyczyny konfliktów społecznych oraz jego strony.

23 77

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Nie Tak



Przyczyny konfliktów społecznych Wykres 26

Najbardziej powszechnym powodem konfliktów społecznych jest

obawa o zdrowie własne oraz najbliższej rodziny (dzieci oraz osób

starszych). 83% ankietowanych widzi w tym główny powód

niechęci do projektów wiatrowych. Druga zdefiniowana obawa

rodzi się na tle szeroko pojętego komfortu życia. 81%

respondentów jest zdania, że lokalne społeczności obawiają się

hałasu, efektu migotania cienia itp. zjawisk (mających zdaniem

protestujących mieć negatywny wpływ na jakość ich życia). Trzecia

przyczyna niechęci to obawa o spadek wartości nieruchomości

(57% odpowiedzi). Kolejne miejsce wśród przyczyn konfliktów

zajmuje dewastacja krajobrazu (45% odpowiedzi). Najrzadszym

zdefiniowanym przez badanych przedstawicieli branży powodem

niechęci do farm wiatrowych jest obawa o negatywny wpływ na

przyrodę (w tym ptaki i nietoperze).

Wśród odpowiedzi „inne” (14%) najczęściej pojawia się: chęć

wykorzystania sytuacji w celu osiągnięcia korzyści majątkowych,

bezinteresowna zawiść/zazdrość, brak rzetelnej wiedzy na temat

faktycznych oddziaływań.

14

39

45

57

81

83

0 20 40 60 80 100

Inne

Negatywny wpływ na przyrodę (ptaki nietoperze)

Dewastacja krajobrazu

Obawy o spadek wartości nieruchomości

Pogorszenie komfortu życia (np. hałas, efekt migotania etc.)

Obawy o zdrowie



Strony konfliktów społecznych Wykres 27

Jak wynika z przeprowadzonych badań w przeważającej większości

stroną w konflikcie społecznym jest szeroko pojęta lokalna

społeczność. To właśnie najbliższe otoczenie planowanego projektu

wskazuje 77% ankietowanych. Drugą (39%) najliczniejszą grupą są

środowiska ekologiczne (stowarzyszenia, fundacje, grupy). Na

trzecim miejscu plasuje się otoczenie polityczne. Jak się okazuje,

według respondentów, w 39% przypadków stroną w konflikcie są

politycy, którzy niejednokrotnie próbują na protestach budować

swój kapitał polityczny. Około 1/5 odpowiedzi dotyczących

oponentów projektów wiatrowych wskazuje na lokalne władze.

Administracja na poziomie wojewódzkim według ankietowanych

w 10% stanowi stronę konfliktu.

Odpowiedź inne stanowi 9%, przy czym głównie wskazywano w tej

odpowiedzi opisowej: sąsiadów (z bliższego oraz dalszego

otoczenia), osoby, które nie wydzierżawiły swoich gruntów pod

inwestycje.

9

11

21

32

39

77

0 20 40 60 80 100

Inne

Administracja na poziomie wojewódzkim

Lokalne władze

Politycy, którzy chcą na energetyce zbić kapitał polityczny

Środowiska ekologiczne

Ogólnie lokalna społeczności



Wnioski końcowe

∕ Podczas przeprowadzonego badania udało się

zaangażować szerokie grono praktyków obecnych na

rynku energetyki wiatrowej. Ponad 120 osób

wykazało zainteresowanie tematami branży oraz

wyraziło zgodę na podzielenie się swoimi

doświadczeniami i opiniami. Jest to liczba imponująca,

szczególnie zważywszy na fakt, że takie badania

prowadzono po raz pierwszy.

∕ Udało się odpowiedzieć na wszystkie zdefiniowane

pytania oraz zrealizować założone na starcie cele.

∕ Jak wykazują przeprowadzone badania ankietowe

największe bariery energetyki wiatrowej dotyczą

otoczenia politycznego oraz uwarunkowań prawno-

administracyjnych. Ankietowani potwierdzają problem

braku Ustawy o odnawialnych źródłach energii,

uznając, to za największy hamulec rozwoju branży.

Wśród czołowych problemów pojawiają się również

kwestie skomplikowanych i długotrwałych procedur

administracyjnych oraz słabego prawa.

∕ Drugoplanowe, choć nie mniej ważne, okazują się

problemy z zakresu akceptacji społecznej oraz braku

ustandaryzowanych metod unikania konfliktów ze

środowiskami ekologicznymi.



∕ Najmniej ważnymi barierami, według ankietowanych

są kwestie dotyczące aspektów finansowych

i ekonomicznych.

∕ Blisko 80% firm podczas rozwoju projektów

wiatrowych napotyka na szeroko pojęte problemy

społeczne.

∕ Głównym oponentem farm wiatrowych jest najbliższe

sąsiedztwo oraz środowiska ekologiczne,

niejednokrotnie inspirowane przez polityków.

Drugoplanowymi przeciwnikami, jak się okazuje, są

lokalne władze i administracja na poziomie

wojewódzkim.

∕ Głównym powodem niechęci do projektów wiatrowych

są obawy o zdrowie okolicznych mieszkańców oraz

strach przed pogorszeniem komfortu życia. Jak

wskazują respondenci niejednokrotnie wynika to z

braku rzetelnej wiedzy sąsiadów na temat faktycznych

oddziaływań realizowanych przedsięwzięć.

∕ Odpowiedzi na zdefiniowane pytania oraz uzyskane

opinie z całą pewnością nie wyczerpują poruszanej

problematyki. Stanowić będą fundament oraz punkt

wyjścia do cyklicznych inwentaryzacji barier oraz

nastrojów panujących wśród uczestników rynku.

∕ Zaprezentowane statystyczne ujęcia zagadnień

wskazują problemy oraz obiektywne nastroje

inwestorów i deweloperów.



Documents

Bariery rozwoju energetyki wiatrowej RAPORT