Bêbốitoàncầu:HỒSƠPANAMANguồn:Internet

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

Biêntập:NhómVCTạobìa:Tornad

Tạoebook(15/06/‘16):QuocSan

TỔNGLƯỢCTài liệuPanama(PanamaPapers) làmộtbộ11,5 triệu tài liệumậtđược

tạorabởinhàcungcấpdịchvụcủacôngtyPanama.MossackFonsecacungcấpthôngtinchitiếtvềhơn214.000côngtyhộp

thư,baogồmcảdanhsáchcủacáccổđôngvàcácgiámđốc.Nhữngngườivàcáccơquanbịnhậndiệnbaogồmnhiềunhàchínhtrịvàcáctổchứcgiàucóvànhiềuthếlựccủanhiềuquốcgia.11,5triệutàiliệuđượctạotừnhữngnăm1970,tổngcộng2,6terabyteđãđượctraochotờbáoĐứcSüddeutscheZeitungvàonăm2015vàsauđóđưađếnLiênđoànnhàbáođiềutraquốctế(ICIJ – International Consortium of Investigative Journalists) đặt tạiWashington.Cácgiấytờđãđượcphânphốiđếnvàphântíchbởikhoảng400cácnhàbáotại107tổchứctruyềnthôngtạihơn80quốcgia.Cácbáocáotintứcđầutiên,cùngvới149tàiliệunày,đãđượccôngbốvàongày03tháng4năm2016.Trongcáctiếtlộkhácđangđượcdựđịnh,danhsáchđầyđủcủacáccôngtysẽđượcpháthànhvàođầutháng5.

NgườitiếtlộTrongmộttuyênbốdài1.800từ,nhânvậtđãtiếtlộHồsơPanamalấybí

danh“JohnDoe”nóirằngchưatừnglàmviệcchomộtcơquantìnhbáohaycơquanchínhphủvàchínhsựbấtbìnhđẳngthunhậpđãthôithúcngườinàychiasẻtàiliệumật.

BốicảnhMossackFonsecalàmộtcôngtyluậtcủaPanama,chuyêncungcấpdịch

vụchocáccông ty,được thành lậpvàonăm1977bởi JürgenMossackvàRamónFonseca.Cácdịchvụcủacôngtybaogồmkếthợpcáccôngtyvớikhuvựcpháplýtrốnthuếởnướcngoài,quảnlýcáccôngtyhộpthưvàcungcấpdịchvụquảnlý tàisản.Côngtycótrênhơn500nhânviêntạihơn40vănphòngtrêntoànthếgiới.Côngtynàyđãđạidiệnchohơn300.000côngty, đăng ký chủ yếuởVương quốcAnh hoặc được quản lý tại nước này.Công ty này làm việc với các tổ chức tài chính lớn nhất thế giới, nhưDeutsche Bank, HSBC, Société Générale, Credit Suisse, UBS vàCommerzbank, trongmột số trườnghợpđểgiúpkháchhàngcủacácngânhàngthiếtlậpcáccấutrúcphứctạpmàgâykhókhănchonhữngngườithuthuếvàcácnhàđiềutrađểtheodõidòngchảytiềntừmộtnơinàysangmộtnơikhác.TrướckhibịròrỉtrongPanamaPapers,MossackFonsecađãđượcmô tả bởi các “nhà kinh tế” nhưmột công ty “kín tiếng” đứng hàng đầutrongngànhcôngnghiệpvềtàichínhtrốnthuếởnướcngoài.

ToàncầuhóabáochíGiámđốcICIJGerardRylenói,nếuchỉlàmộttờbáothìkhôngthểkhai

thácđượcmột tài liệukhổng lồ nhưvậy. ICIJ làmột hội nhỏ có trụ sởởWashington, được thành lập năm 1997 vàomột thời điểmmà cuộc sống,kinh tếvàcácvụbêbối trởnên toàncầu,vìvậynhiềucuộcđiều tracũngphải toàn cầu.Khoảnggần200nhàbáo từ65quốcgia, là thànhviên củamạnglướivàcùngnhaulàmviệctrongnhữngchươngtrìnhđiềutra,tinvàođiều này. Các hội viên ở Đức gồm có các phóng viên điều tra HansLeyendecker,FrederikObermaier,BastianObermayer,nhàbáocủađàiNDJuliaSteincũngnhưGeorgMascolo,ngườiđiềuhànhnhómđiềutratừcáccộngtácviêncácđàiNDR,WDRvàtờbáoSZ.ICIJchuyênvềcáchồsơlớn.Làmviệccholiênđoànkhôngchỉcácnhà

báo,màcòncácchuyêngiamáytínhgiúpđỡcácnhàbáođểhọcóthểtìmkiếmvídụvớitừkhóatừcáctậptinđịnhdạngkhácnhau.Họthiếtlậpmộtphòngtinảo,cungcấptấtcảcáctàiliệutrêncácmáychủmàcácnhàbáocóthểtiếpcậnđượctừvănphòngcủahọ.TừnhiềunămquaICIJđãvạchtrầnnhiềuvụbêbốitoàncầu,nhưvềviệc

buônlậucủacáctậpđoànthuốclá,đánhcábấthợppháp,buônbáncácbộphậnxácchếthoặcsửdụngcủacáccôngtylínhđánhthuêtưnhântrongcáccuộcchiếntranh.ICIJđượcbiếtđếntrêntoànthếgiới làquachươngtrìnhOffshoreleaks,lúcRyle,mộtnhàbáođiềutra,từngđoạtgiảithưởngtừÚc,vàkểtừnăm2011giámđốccủanhómICIJ,đượccungcấpdữliệutừcácthiênđường thuế,160 lần rộng lớnhơnsovớicáchồsơWikiLeaks.Tiếptheolànhữngtườngthuậtkhácvềviệcchuyểntiềnquốctếvàthiênđườngthuế,baogồmcảLuxembourgLeaksvàSwissLeaks.

NgânsáchTổng ngân sách năm 2015 của ICIJ là khoảng 1.800.000$, được tài trợ

hoàn toàn bởi sự đónggóp.Đây làmột dự án củaTrung tâmLiêmchínhCông,một tổ chứcphi lợinhuậnởMỹ,màmuốnpháthiện ranhững lạmdụngquyềnlựcvàthamnhũng,nhưngnókhôngchitiềnchoICIJ.Rylescó11nhânviên,chocácdựánlớnnhưtàiliệuPanamaôngthuêthêmnhữngngười làm việc tự do, bao gồm cả các nhà báo viết các văn bản và quayvideo để giải thích vào phần cuối dự án. Còn các nhà báo từ mạng lưới(thành viên của hội) vẫn được trả tiền bởi các hãng truyền thông của họ.TrongsốcácnhàtàitrợchínhcủaICIJbaogồmAdessiumFoundationcủagiađìnhvanVlietngườiHàLan,ngườikiếmtiềnnhờquảnlýtàisản,tứclàcácdịchvụtàichính,TrungtâmPulitzervềtườngthuậtcácvụkhủnghoảng,tiềntừgiađìnhnhàbáoPulitzer,từquỹcủagiađìnhsảnxuấtôtôFord.Mộttrong những tổ chức ủng hộ nhiều nhất từ nhiều năm nay là quỹ OpenSocietycủatỷphúGeorgeSoros.Nóđónggópgần1/3tổngngânsáchcủaICIJ.Soroslàmộtnhânvậtgâytranhcãi:Cácnhàquảnlýquỹđầutư85tuổikiếmđược tiền củamình với đầu cơ tài chính,một trong những đặt cượchuyềnthoạicủaôngvàođồngbảngAnhđãmangtoànbộđơnvịtiềntệnàylảođảo.TheoRyle,Sorosđãkhôngbaogiờcanthiệpvàocôngviệccủaông.Soroscònkhôngbiết,quỹcủamìnhủnghộai.SauvụtiếtlộLuxLeaks,ôngđãđềnghịtàitrợchoICIJ.Ngườicủaôngtrảlời,“Chúngtađãlàmtừlâu”.Về sự độc lập của ICIJ, Ryle cho biết, “Các nhà tài trợ không có ảnh

hưởnggìcảvớicôngviệccủachúngtôi,chúngtôiđãcốtìnhchọnkhônglấytiền từ một người, màmuốn cho chúng tôi phải làm hay không nên làmchuyệngìđó.” ICIJđược tựdo trongviệc lựachọnchủđềvàkhôngchấpnhậnlấytiềntừcácnhàtàitrợ,màcómộtchủđềưutiêncụthểnhưbảovệmôitrường:“Cáccôngtytruyềnthônglớnsẽkhônglàmviệcvớichúngtôi,nếuchúng tôicómộtsứmệnh.”Tráivới lờicáobuộccủaWikileaksđăngtrênTwitter,theoRyle,ICIJkhôngnhậntiềncủachínhphủnàocũngnhưcơquannàothânchínhphủ.ICIJkhôngchỉthịcácnhàbáocáchhọtườngthuậtvềnhữngtài liệuhọ

cùngđiềutra.Liênđoànchỉcungcấpcáccôngcụ,đặcbiệtlàcáccơsởdữliệuvàquanhệvớicácđồngnghiệptrênkhắpthếgiới.Cómộtvàiquytắc:Cácnhàbáophảichiasẻkếtquảđiềutracủahọchođồngnghiệp,vàcómộtthờihạncấmtrướckhiđượcphépcôngbố.Thờiđiểmđượccôngbốlàquantrọngđểsựhợptáckhôngtrởthànhmộtcuộcđua,màlàmộtcuộcđiềutrachung.

SựkiệnVụròrỉbaogồm11,5triệutàiliệuđượctạoragiữanhữngnăm1970và

đầunăm2016bởicôngtyMossackFonsecacótrụsởtạiPanama,màtờbáoTheGuardianmôtảlà“côngtyluậtgiúptrốnthuếởnướcngoàilớnthứtưtrênthếgiới”.2,6terabytedữliệubaogồmcácthôngtinvề214.488côngtytrốnthuếởnướcngoàiliênquanđếncácquanchứcchínhquyền.Cáctàiliệuđãđượcxemxétbởicácnhàbáotrênkhắp80quốcgia.GerardRyle,giámđốccủaLiênđoànphóngviênđiềutraquốctế(ICIJ),dựđoánrằngsựròrỉnàysẽlà“cúđánhlớnnhấtmàthếgiớitrốnthuếởnướcngoàiđãphảigánhchịu”dobềrộngcủacáctàiliệubịròrỉ.

NhữngngườiliênquanBáocáođầutiênghinhậncáckếtnối tàichínhvàquyềnlựcgiữanhiều

nhân vật chính trị cấp cao và người thân của họ. Tổng thống ArgentinaMauricioMacri đãđược liệt kê trongdanh sáchnhư làmộtgiámđốc củamộtcôngtythươngmạicótrụsởởBahamas,màôngđãkhôngkhaibáokhilàmthịtrưởngthànhphốBuenosAires;hiệnchưarõlàcóphảikhaibáoviệcnàykhông.BáoTheGuardiantườngthuậtrằng,sựròrỉtiếtlộmộtxungđộtlợiíchrộnglớnkếtnốigiữacácthànhviêncủaỦybanĐạođứcFIFA(FIFAEthicsCommittee)vàcựuphóchủtịchFIFAEugenioFigueredo.Mộtsốngườihiệnđanglànguyênthủquốcgiađãđượcnêutêntrongtài

liệuPanama,trongđócótổngthốngMauricioMacricủaArgentina,KhalifabinZayedAlNahyancủaCácTiểuVươngquốcẢRậpThốngnhất,PetroPoroshenkocủaUkraina, cũngnhưVuaSalmancủaẢRậpSaudi,vàThủtướngIcelandSigmundurDavidGunnlaugsson.Trongsốcácnhà lãnhđạođấtnướctrướcđây,đãcóthủtướngGruzia(BidzinaIvanishvili),Iraq(AyadAllawi),Jordan(AliAbual-Ragheb),Qatar(HamadbinJassimbinJaberAlThani)vàUkraina(PavloLazarenko),cũngnhưTổngthốngSudanAhmedal-MirghanivàEmircủaQatarHamadbinKhalifaAlThani.Quanchứcchínhquyền,cũngnhưlàthânnhânvànhữngngườithâncận

vớicáclãnhtụquốcgia,từcácquốcgiakhácnhaucũngđượcnêutên,baogồm những người từ Algérie, Angola, Argentina, Azerbaijan, Botswana,Brazil,Campuchia,Chile,TrungQuốc,CộnghòaDânchủCongo,CộnghòaCongo, Ecuador, Ai Cập, Pháp, Ghana, Hy Lạp, Guinea, Honduras,Hungary, Iceland,ẤnĐộ,Ý,BờbiểnNgà,Kazakhstan,Kenya,Malaysia,Mexico, Morocco, Malta, Nigeria, Pakistan, Palestine, Panama, Peru, BaLan,Rwanda, Senegal,NamPhi,ẢRậpSaudi,HànQuốc,TâyBanNha,Syria,VươngQuốcAnh,VenezuelavàZambia.MộtsốcánhâncómáumặtcóliênquantớiFIFA,baogồmcựuChủtịch

CONMEBOLEugenioFigueredo,cựuChủ tịchUEFAMichelPlatini, cựuTổng thư ký FIFA Jerome Valcke, và cầu thủ đá banh người ArgentinaLionelMessi.LionelMessivàchaanhcósởhữumộtcôngtyởPanamacótênlàMegaStarEnterprisesInc.,côngtynàykhôngcótrongthôngtincủanhàđiềutracủaTâyBanNhakhihọxemxétvấnđềthuếcủaMessivàbốanh.Trong tài liệu Panama cũng có tên nhiều người từ thế giới tình báo sử

dụngrộngrãinhữngdịchvụcủacôngtyMossackFonsecađểchegiấuhoạtđộng:2ngườinghiphạmtrongvụbêbốiIran-Contranhữngnăm1980,mộtngườibịtìnhnghiđãgiúpđỡchuyênchởvũkhítớiAfghanistan,nhiềucựulãnhđạocaocấpcủatìnhbáoSaudiArabia,ColombiaandRwanda.Trong

Iran-Contra,giớichứccấpcaoMỹđãhỗtrợcáchoạtđộngbánvũkhíbímậtchoIranđểđổilấyviệcthảcáccontinngườiMỹvàhỗtrợcholựclượngnổidậyContracủaNicaragua.NgoàiracòncótộctrưởngSaudiKamalAdham,chếtnăm1999,trongthậpniên1970làngườimôigiớiquantrọngnhấtgiữaHoaKỳvàvùngTrungĐông.DoanhnhânHyLạpSokratisKokkalis,màStasi từng gọi là “điệp viên Rocco”. Và cả gián điệp tư nhân ngườiĐứcWernerMauss,màmộtmìnhcócảhàngtácôngtyhộpthư.Mộtsốnhânvậtcóliênquantrựctiếp:SalmanAlSaud,vuacủaẢRậpSaudi.MauricioMacri,tổngthốngArgentina.SheikhKhalifaAlNahyan,chủtịchUAE.PetroPoroshenko,tổngthốngUkraine.SigmundurDavidGunnlaugsson,thủtướngIceland.NawazSharif,ThủtướngPakistan.AyadAllawi,cựuThủtướngIraq.MichelPlatini,cựuchủtịchcủaUEFAJérômeCahuzac,cựubộtrưởngngânsáchcủaPháp.-ẤnĐộ:CácdiễnviênẤnĐộAmitabhBachchanvàAishwaryaRaiđã

đượcnêutêntrongsốnhữngngườiẤnĐộkhácbởiIndianExpress.-Áo:HaitrongnhữngvụđượcbiếtđếnởÁodínhlíutớihainhàbăngở

nước này. Tổng thống Ukraina, Petro Poroschenko, được nhà băngRaiffeisen Bank International (RBI) 2010 chomượn 115 triệu Dollar, màđượcbảođảmbởimộtcôngtycótrụsởởBVJ.Theocácnhàchuyênmônthìđâylàmộthìnhthứcrửatiền.NhàbăngHypoVorarlberg,mà76%thuộcsởhữucủabangÁoVorarlberg,cókhoảng20tàikhoảncôngtyma.MộttàikhoảncủaHypoVorarlbergdẫntớimộtngườithâncậncủaPutin,GennadiTimtschenko,mànằmtrongdanhsáchtrừngphạtcủaHoaKỳtừ2014vìsựsátnhậpBánđảoKrymvàoNga.Nhàbănggiảithích,khôngcònhoạtđộngkinhdoanhvớiôngta.-Argentina:NgoàitổngthốngMauricioMacricủaArgentina,cótêntrong

tài liệuPanamacòncócựunữ tổng thốngCristinaFernándezdeKirchner,DanielMuñoz, thưkýlâunămcủacựutổngthốngNéstorKirchner.Trongsố570ngườiArgentinacótrongdanhsáchcòncóchacủangôisaođábanhLionelMessislàchủcôngtyđăngkýtạiPanama„MegaStarEnterprises”.Cảchavàconcuốitháng5phảiratòaTâyBanNhavềnghingờtrốnthuế.-Azerbaijan:KhitổngthốngIlhamAliyevlênnắmquyền2003,bộtrưởng

bộ thuế vụ Fazil Mammadov đã lập một tập đoàn có tên là AtaHolding.

AtaHoldingcóphầnởcácnhàbăng,hãngxâycất,ngànhviễn thông,hầmmỏ,dầuhỏavàkhíđốtởAzerbaijan.VớisựgiúpđỡcủaMossackFonsecahọ thành lập FM Management Holding Group SA và UF UniverseFoundation,đượcquảnlýbởivợtổngthốngAliyev2nămsauđóbêncạnhbộ trưởng thuế vụ. UF Universe Foundation kiểm soát công ty FMManagement ở Panama, mà có công ty Financial Management HoldingLimited với trụ sở ở Anh. Hãng này lại có 51% của hãng AtaHolding ởAzerbaijan.Giátrịnăm2014:490MillionenDollar.Năm2006tổngthốngAliyev trao chủquyềncủa6mỏvàngởAzerbaijan sangnhiều công ty, 2trongsốnàyởthiênđườngthuế.Cả2côngtynàythuộcquyềnsởhữu56%2ngườicongáicủavịtổngthống,ArzuvàLeyla.-BắcTriềuTiên:DCBFinanceLimitedcóchủvàgiámđốcởBắcTriều

Tiên,đượcđăngkýtạiQuầnđảoVirginthuộcAnh(BVI)vàđượcquảnlýbởiMossack Fonseca năm 2006. Trong tháng mười, Bắc Triều Tiên tiếnhànhthửnghiệmvũkhíhạtnhânlầnđầutiênvớimộtvụnổdướilòngđấtcókiểmsoát.Saucuộckhủnghoảngngoạigiaotiếptheo,LiênHiệpQuốcđãchođóngbăng tài sản và cấmdu lịch và thươngmại vớiBắcTriềuTiên.Năm 2013DCB Finance Limited bị Bộ Tài chínhMỹ liệt vào danh sáchtrừngphạtvìđãcungcấptàichínhchomộtngânhànghỗtrợkinhphíchochươngtrìnhpháttriểnvũkhíhạtnhânvàtênlửađạnđạocủaTriềuTiên.Mãi tới năm 2010Mossack Fonseca mới thôi quản lý cho DCB FinanceLimited,saukhinhậnđượcthưcủaCơquanđiềutratàichínhcủaBVIyêucầuchochitiếtvềcôngtynày.-CáctiểuvươngquốcẢrậpthốngnhất:TheoTeleSUR,tổngthốngcác

tiểuvươngquốcẢrập thốngnhất làKhalifabinZayedAlNahyan“đãsửdụngdịchvụcủaMossackFonsecađểthànhlậpvàđiềuhànhítnhất30côngty trongQuần đảoVirgin thuộcAnh, sở hữu khối tài sản 1,7 tỷ đô la vềthương mại cũng như những căn hộ cao cấp ở những khu sang trọng ởVươngquốcAnh.”-Canada:Ítnhấtlà3nhàbănglớnRoyalBankofCanada(RBC),Bankof

NovaScotia(Scotiabank)vàCanadianImperialBankofCommerce(CIBC)vàkhoảng550ngườiCanadacódínhlíuvàovụnày.ChỉriêngquaRBCtrên370côngtyhộpthưđãđượclậpra.-Đức:Gần30nhàbăngĐứcđã lậpvàđiềuhành1200côngtyhộp thư

qua dịch vụ của MossFon, trong đó có Deutsche Bank, Dresdner Bank,Commerzbank,UBS-Deutschland,BayernLBvàHSH-Norbank.Có trên 1.000 ngườiĐức là khách hàng của công tyMossackFonseca.

BernieEcclestone,giámđốccủaCôngthức1,đãdùngmộtcôngtyhộpthưValperHoldingsđểgiaotiềnhối lộ,hàngtriệuEuro,chomột trongnhững

giámđốcnhàbăngBayern-LB,GerhardGribkowsky.TheođàitruyềnhìnhnhànướcĐứcNDR,hãngxeđuaMercedes,mộthãngconcủahãngsảnxuấtxe hơi Mercedes đã ký hợp đồng với tài xế đua xe Công thức 1 NicoRosbergquamộtcôngtyhộpthư“AmbitiousGroupLimited”ởQuầnđảoVirginthuộcAnh.Côngtynàylạicóchínhthức2côngtyởđảoJerseyởEobiểnManche,quảnlýbởiMossackFonseca,đượcdùngđểchegiấuaithựcsựlàchủcôngty.-HoaKỳ:BáoMcClatchyNewspapers,cơquantintứcMỹduynhấttham

gia,đãtìmthấybốnngườiMỹtrongcáctàiliệu,tấtcảtrướcđóđềuđãhoặcbịbuộctộihoặcbịkếtánvềtộiphạmtàichínhnhưlàgianlậnvàtrốnthuế.Năm 2008,Mossack Fonseca báo cáo sử dụngmột người đàn ông ngườiAnh90tuổiđểchegiấucáctàikhoảnnướcngoàicủaMariannaOlszewski,mộtnữdoanhnhânnổitiếngcủaMỹ.Tổngcộnghiệncó1260côngtyhộpthưcótrụsởởbangNevadađượcMossFonquảnlý.Việc thiếu vắng ngườiMỹ trong việc rò rỉ này đã được cho là do “các

côngtyvỏbọccóthểđượctạoratạiHoaKỳmộtcáchdễdàngvàcácngânhàngquốc tế lớncó trụsở tạiMỹcóxuhướngcó tàikhoảnnướcngoàiởCaymans,vàviệcròrỉnàylàtừPanama”.ĐàiBBCtườngthuật“nhiềungười”đãđặtcâuhỏitạisaocóđượckhông

cónhiềungườiMỹhơnliênquanvàchorằngngườiMỹcóthểđượcsửdụngcác bang củaMỹ, chẳng hạn nhưDelaware,Nevada vàWyoming nơimàluậtphápdễdãi trongviệc tạo racáccông tyvỏbọc,hoặccácnướckhácnhưBermuda,quầnđảoCayman,Singapore,nơingườitanóitiếngAnh,cómộthệ thốngpháp luật tương tựvàmộtchínhphủổnđịnh tồn tại.Nhữngluật lệ gần đây củaHoaKỳ nhưĐạo luật Tuân thủ thuế Tài khoản nướcngoài(FATCA)vànhữngthứkháccóthểlàmchoviệctrốnthuếtrởnênkhókhănhơnchocôngdânMỹvànhiềutênMỹhơncóthểđượctiếtlộkhikiểmtrathêm.Đểđốiphóvớiviệc thiếucủacáccánhânMỹtạicácvănbản,biên tập

viên của tờSüddeutscheZeitungchobiết: “Chỉ cần chờđợi chonhữnggìđangxảyđếntiếptheo.”Trả lờivềviệcviệc thiếuvắngcáccánhânMỹ tạicác tài liệu,biên tập

viêncủatờSüddeutscheZeitungchobiết:“Hãychờxemnhữnggìsẽxảyrasắptới.”TheoôngEoinHigginsvàtờbáoTheNewYorker,Thỏahiệpthươngmại

tựdoPanama(PanamaFreeTradeAgreement)buộcPanamaphảiđưathôngtinchonhàcầmquyềnHoakỳvềchủcôngty,cácquỹvàcáccánhân,đólàlýdotạisaocórấtíttênngườiHoaKỳtrongtàiliệu.-Nga:TheotờGuardian,têncủaVladimirPutin“khôngxuấthiệntrong

bấtkỳcáchồsơnào”,nhưngcómộtbáocáodàiđượccôngbốvềnhữngngườibạncủaôngtrongdanhsách.ĐólàSergeiRoldugin,cólẽlàbạnthânnhấtcủaPutinvàlàchađỡđầu

của congáiđầu củaông ta.Theobáo“Guardian”Rolduginquản lýnhiềucôngtychỉcóhộpthưvớitàisảntrên100triệuDollar.JurijKowaltschuk,tổnggiámđốcngânhàngRossija,đãchuyểncả tỷDollarvàocôngty trốnthuếSandalwoodContinental,tiềntừđóđượcchomượnởNgavớitiềnlờirất cao. Tiền kiếm được chuyển vào nhà băng ở Thụy Sĩ. GennadijTimtschenko,mộtdoanhnhânmuabándầuhỏa,bạnPutin từ30nămnay.ArkadyvàBorisRotenberg,bạncủaPutin từthời thơấuvàhiệnlà tỷphúxây cất.Qua đó, những người này đã bímật tuồn khoản tiền khoảng 2 tỉUSDthôngquacácngânhàngvàcáccôngty“ma”.NhàchínhtrịhọcNgaKarenDawishanói,đólàmộtchuyệnphithường,nếunhữngngườinàycóthểlàmgiàunhưvậynếukhôngcósựđỡđầucủaPutin.-Pháp:Haithànhviêntrongnhómngườithâncậncủavịlãnhđạocựchữu

PhápMarineLePen,mộtdoanhnhânFrédéricChatillonvàmộtkếtoánviênNicolasCrochetchuyểnhàngtrămnghìneurosangmộtcôngtybìnhphongbằngcáchlàmhóađơngiảtrong2năm2013,2014,theonhậtbáoLeMondecủaPháp.-Syria:RamiMakhloufanhemhọbênmẹcủa tổng thốngAssad,được

xem là người giàunhấtSyria và làmột trong cácnhà tài chính của chínhquyềnôngta.Đầunăm2008,BộtàichínhMỹcảnhbáoMakhloufhưởnglợivàtrợgiúpchoviệcthamnhũngcủacácquanchứctrongbộmáycầmquyềntạiSyria,vàralệnhđóngbăngtàikhoảnngânhàngvàcấmcáccôngtycủaMỹthựchiệncáchoạtđộngkinhdoanhvớiMakhlouf.Từ1998ôngtađãcócôngtyPolterInvestmentsởBVIvàsauđó3côngtynữaCara-Corporation,Dorling International vàRamakLimited, được quản lý bởiMossFon.Cáccôngtynàyđượccholàhỗtrợchocácthươngvụgiaodịchvũkhí,nguyênliệudầuvàgas“tiếplửa”,giatăngsựtànkhốccủacuộcnộichiếntạiSyria,màxảyranăm2011.Chỉtừtháng5năm2011,khiliênminhchâuÂucũngralệnhtrừngphạtMakhlouf,cáccôngtybìnhphongcủaôngtamớitừtừvịđóngcửa.NgoàiRamiMakhlouftrongTàiliệuPanamacòncótên3ngườianhemôngtavớihàngchụccôngtyvỏbọc.-TrungQuốc:TrongsốcáctêntuổibịnghivấncóanhrểcủaTổngBíthư

TậpCậnBình,ôngĐặngGiaQuývàcongáicủacựuthủtướngLýBằng,LýTiểuLâm.HồsơcũngchỉracáccôngtyởnướcngoàicóliênquantớigiađìnhTổngBíthưĐảngCộngsảnTrungQuốcTậpCậnBình.Ngày6tháng4,theotườngthuậtmớicủaICIJcóthêmcontraicủaHồDiệuBang,tổngbíthưđảngCộngsảnTrungQuốc từ1982-87,cócông tyhộp thư từ2003ở

BVJ. Ngoài ra còn có tài tử phim ảnh Jackie Chan cũng cómột công tytương tự từ2008.ỞTrungQuốcmởmột công ty bìnhphong tốnkhoảng1.000Eurovàmấtchừng2tuần.Trong34vănphòngcủaMossFonởkhắpthếgiới,nếutínhthêmmộtvănphòngởHồngKông,ởTrungQuốccótổngcộng8vănphòng.TổngcộngkháchhàngTrungQuốccó40ngàncôngtymađượcquảnlýbởiMossFon.-VươngquốcAnh:Trongsốnhữngngườidínhlíucócảngườichaquácố

củathủtướngAnhDavidCameron.IanCameronthuộcvềnhómtàichính,nhữngngườimàgiúpđỡnhữngngườigiàutránhtrảthuếbằngcáchmởquỹđầutưBlairmoretạiBahamascũncũngđượcquảnlýbởiMossackFonseca.IanCameronlà1trong5nhàgiámđốcquỹngườiAnh,tuynhiênquỹnàylạicóthêm6giámđốctừThụySĩchonênhọkhôngphảitrảmộtcắcthuếtạiAnh.Cónghivấnlà6giámđốcsauchỉlàbùnhìn,vìmọiviệcquantrọngđều được quyết định ở Anh. Mọi việc tuy hợp pháp, nhưng không ngaythẳng.TrongsốnhữngkháchhàngcủaquỹnàylàbannhạcRollingStones.DavidCameronthúnhậnvớiđàiITVvàongày7.4,trướckhitrởthànhthủtướngôngcóđầutưvàomộtquỹOffshorecủachamìnhởPanama.Ôngvàvợôngđãmuavàiphầnvàotháng41997vớigiá12.497Poundvàbánlạivàotháng1năm2010vớigiá31.500PoundvàcótrảthuếởAnh.-ViệtNam:Hiệphội cácnhàbáođiều tra quốc tế (ICIJ) hôm9-5 (giờ

Mỹ)đãtungracơsởdữliệubímậtvềgần214.000phápnhânởnướcngoài.TheodữliệutrongHồsơPanamađượccôngbố(khôngbaogồmdữliệucũtừOffshoreLeaks),có7phápnhânhảingoạiliênquanđếncáccánhânhaycông ty Việt Nam, 99 cá nhân liên quan đến Việt Nam (bao gồm cả tênngườiViệtNamvàtênngườinướcngoài),6cánhân/côngtytrunggianliênquanđếnViệtNam.Danhsáchđịachỉ68côngtyliênquanđếnViệtNamcũngđượccôngbốvànhiềutêncôngty/cánhântrongdữliệunàycóthểbịtrùnglặpvàđănghailần.

CáccôngtycóliênquanMossackFonsecađãquản lýmộtsố lượng lớncáccông ty trongnhững

nămqua, với con số các công ty đang hoạt động lên tớimức trên 80.000trongnăm2009.Hơn210.000côngtytại21khuvựcpháplýoffshorexuấthiện trong các tập tin củaMossack Fonseca, hơnmột nửa trong số đó đãđượckếthợp trongQuầnđảoBritishVirginvànhiềunơikhác,ởPanama,Bahamas,Seychelles,NiuevàSamoa.Quanhiềunăm,MossackFonsecađãlàmviệcvớikháchhàng tạihơn100quốcgia,hầuhếtcáccông tyđến từHồng Kông, Thụy Sĩ, Anh, Luxembourg, Panama, và Cyprus. MossackFonseca cũngđã làmviệcvới hơn14.000ngânhàng, công ty luật, nhữngngườikếtnốicôngtyvànhữngngườikhácđểthànhlậpcáccôngty,cácquỹvàcáctậpđoàn(trusts)chocáckháchhàng.Hơn500ngânhàngđăngkýgần15.600công tyvỏbọc (nhiệmvụchỉchuyển tiềnvà tài sản)vớiMossackFonsecavớiHSBCvànhữngchinhánhcủanótạoratổngcộnghơn2.300côngty.Dexia(Luxembourg),J.SafraSarasin(Luxembourg),CreditSuisse(ChannelIslands),vàUBS(ThụySĩ)đãyêucầuthànhlậpítnhất500côngtyhộpthưchokháchhàngcủahọ.

ViệcròrỉSốlượngcủatàiliệubịròrỉlàmchocácvụròrỉkháctrởnênnhỏbé,như

Cablegate2010(1.7GB),OffshoreLeaks2013(260GB),LuxLeaks2014(4GB),vàSwissLeaks2015(3.3GB).Cácdữ liệuchủyếubaogồme-mail, các tập tinPDF,hìnhảnh,và các

tríchdẫntừmộtcơsởdữliệunộibộhãngMossackFonseca.Cáctàiliệutrảidàitừnhữngnăm1970đếnmùaxuânnăm2016.CácròrỉPanamaPaperscungcấpdữliệuvề214.000côngty.Cómộtthưmụcchomỗicôngtyvỏbọccóchứae-mail,cáchợpđồng,bảngsao,và tài liệuhình thànhtừmáyquét.Cácròrỉbaogồm4.804.618email,3.047.306tậptintừcơsởdữliệu,2.154.264tậptinPDF,1.117.026hìnhảnh,320.166tậptinvănbản,và2.242tậptintrongcácđịnhdạngkhác.Cácphóngviênliênlạcvớinguồnduynhấtthôngquacáckênhmãhóa,

bởi vì ông ta yêu cầu giấu tên: “Cómột vài điều kiện.Cuộc sống của tôiđanggặpnguyhiểm,chúngtasẽchỉchatquanhữngdòngmãhóa.Sẽkhôngcó cuộc họp bao giờ hết…” Nhà báo của Süddeutsche Zeitung, BastianObermayer,chobiếtngườiđưatàiliệuquyếtđịnhlàmđiềunàybởivìôngtanghĩMossackFonsecađãhànhxửkhôngđạođức.Ôngtachorằngcôngtyluật này ở Panama đang làm tổn hại thực sự cho thế giới, và ông muốnchuyệnnàychấmdứt.Đólàmộttrongnhữngđộnglực.”Liênđoànnhàbáođiềutraquốctếđãtổchứcnghiêncứuvàxemxétcác

tàiliệu.HọtuyểncácphóngviênvàcácnguồnlựctạiTheGuardian,BBC,LeMonde,SonntagsZeitung,Falter,LaNaciónvàcácđàitruyềnhìnhcôngcộngĐứcNDRvàWDR,đàiÁoORF.Nhómnghiêncứubanđầuđãgặpnhau tại Munich, Lillehammer, London và Washington, DC để cấu trúcnghiêncứucủahọ.Cácdữliệusauđóđãđượcphânphốiđếnvàđượcphântíchbởikhoảng400nhàbáo tại107 tổchức truyền thông tạihơn80quốcgia.Sauhơnmộtnăm,báocáođầutiêndựatrêncáctàiliệu,cùngvới149bảnvăngốc,đãđượccôngbốvàongày03thángtưnăm2016.Trongsốcácdựđịnhtiếtlộkhác,danhsáchđầyđủcủacáccôngtysẽđượcpháthànhvàođầuthángnăm2016.

LậpcôngtymaJasonSharman, giáo sư chính trị học tại đại họcGriffith,Brisbane,Úc,

nghiêncứuvềviệclậpcôngtymatrênthếgiới.Ôngcùngvớicácnhânviêncủamìnhdùngtêngiảđãliênlạcvớikhoảng3700côngtyluậtvàdịchvụtại180nước,vềviệcthànhlậpcôngtymanhưtạiMossFon.Trongvàitrườnghợpchỉtốnvàitrămđô.NghiêncứucủaôngcùngvớicácbạnđồngnghiệpMỹMichaelFindleyvàDanielNielson,cũngnhưkhoảng20nhânviên,kéodài5nămđãđượccôngbốvàonăm2014.Kếtquảgâynhiềungạcnhiên:Nghe tới từ ngữ thiên đường thuếmá, người ta chỉ nghĩ tới trung tâm tàichínhxalạnhưởBVJ,BermudahaySeychelles.Trênthựctế,Sharmankếtluận,chinhtạinhữngnướckỹnghệthuộcOECDnhữngngườitrốnthuếvàrửatiềnlạidễlậpcôngtyhộpthưnhất.Ôngtanói,lốiứngxửcủacácquốcgiaOECDrấtđạođứcgiả.Họđòihỏiquốc tếphải rõ ràng, trongsángvàkiểm soát tốt hơn, lại chấp nhận trong nước những hoạt động kinh doanhkhôngnghiêmtúc.TheonghiêncứucủaSharmanHoaKỳkiểmsoátcòntệhơnlàPanama,

nướcmàhiệnđangbịchỉtrích.TráihẳnvớicácnướckhácHoaKỳkhôngthamdựvàoviệctraođổiquốctếvềdữliệuthuếmá.Nhữngnướckỹnghệkhác, trong đó cóĐức cũng không khá hơn. Sharman nói, nếu ôngmuốntrốnthuếthìsẽmởmộtcôngtymaởbangWyoming,NevadaoderDelawarecủaHoaKỳ.Cácnhàchuyênmônkháccũngcholà3bangnàyđangcạnhtranhdữdộinhấtđểdànhkháchhàngtàichínhmuốnmởcôngtyma.Theoôngtrướchếtmuốndẹpbỏnạnnày,thìcácquốcgiaOECDphảikiểmsoáttốthơnởtrongnướcmình.Ngoàiracácluậtsưvàcácnhàbăngcódínhlíuphảibịphạtnặnghơn.

PhảnứngMossackFonsecatrongbàibìnhluậnchínhthứcdài4trangcholàcôngty

chưabaogiờbịcáobuộchayratòavìnhữnghànhđộngbấthợppháp,vàbịnhậnxétmộtcáchsailầm.Côngtyluôntheotiêuchuẩnquốctế,đểmàchắcchắntrongphạmvicủahọ, lànhữngcôngtymàhọthànhlậpkhôngđượcdùngđểtrốnthuế,rửatiền,cungcấptàichínhchocácnhómkhủngbốhaycác tội phạmkhác.HiệnMossackFonseca cũng đã loan báo cho cơ quanđiềutratộiphạmvềviệccôngtymìnhbịđánhcắptàiliệu.MộttrongnhữngngườisánglậpCôngtyluậtMossackFonsecatạiPanamalàRamonFonsecanóivớiAFPrằngvụròrỉlà“mộttộiác,mộttộinghiêmtrọng”vàlà“mộtcuộctấncôngvàoPanama”.

PhảnứngcủacáckháchhàngdínhlíuMộtphátngônviênnhàbăngHSBCbìnhluậnlà“Nhữngdẫnchứngthuộc

về lịchsử, trongmộtvài trườnghợpxảyra20nămvề trước, trướcnhữngcuộccảitổquantrọngcủanhàbăngmàhọđãloanbáochocôngchúngtrongvàinămgầnđây.”GiađìnhMessi loanbáođã làmđơn thanphiềnvềnhữngbáocáođược

côngbốbuộctộiôngtatụtậpmộtmạnglướitrốnthuếởPanama.GiađìnhôngphủnhậnMessicódínhlíuvàovànóinhữnglờibuộctộilàvukhống.HọnóicôngtyđượcnhắctớitrongPanamaPaperskhôngcònhoạtđộngnữavàMessiđãloanbáotấtcảthunhậpchocơquanthuếvụ.CựutổngthốngArgentinaChristinaKirchnerphủnhậnđãlàmnhữngđiều

gìsaiquấy,vànóiđâylàchuyệnbịađặt.HãngđuaxeMercedesmàcótrụsởởBrackleythuộcAnhchobiếtlàtiền

lươngcủaNicoRosbergđượctrảtrựctiếpvàotàikhoảnởMonaco.ThànhviêncủaỦybanĐạođứcFIFAtừnăm2006JuanPedroDamiani,

một luật sư từ Uruguay và chủ tịch câu lạc bộ đá bóng Atlético PeñarolMontevideo,đãtừchứcsaukhicôngtyluậtcủaôngbịlộralàkháchhàngcủaMossFon,vàhiệnquảnlý400côngtyhộpthư.BakháchhàngcócôngtybìnhphongmàDamianiquảnlýlànhữngbịcáochínhtrongcuộcđiềutraFIFAcủachínhquyềnMỹ:cựuphóchủ tịchFifaEugenioFigueredocũngnhư 2 nhà quản lý thể thao người Argentina Hugo und Mariano Jinkis.Figueredolàmộttrongnhữngcánbộ,bịbắttrongtháng5năm2015trongkháchsạngZürichBaurAuLac.Ôngđãthúnhận,cónhậntiềnhốilộ.Tốingày10 tháng4,nói trênđài truyềnhìnhNga,SergejRolduginnói

ôngquyêntiềnđểmuanhữngnhạccụđắttiềnvàđểhỗtrợcácnhạcsĩđanglên.ÔnghiệnđangđiềuhànhnhàâmnhạcởSt.Petersburg.

Phảnứngvàđiềutracủachínhquyền-Áo:GiámđốcnhàbăngHypoVorarlbergMichaelGrahammermàcó20

côngtymađượcquảnlýbởiMossFonđãtừchức.Tuynhiênôngcholànhàbăngkhôngcóphạmluậthayviphạmcácsựtrừngphạtnàocả,việctừchứclà do hậu quả và các phát triển từ năm ngoái công thêm thành kiến củaphươngtiệntruyềnthông.-Azerbaijan:Vềcáccáobuộcgiađình tổng thốngcócông tyvỏbọcở

Panma,phátngônviêncủaôngtanói:“Trướckhibắtđầusựnghiệpchínhtrị,IlhamAliyevlàmộtdoanhnhânthànhcông.Cácdoanhnghiệpcủaôngtaminhbạchvàhợppháp.Nhưngôngtađãchấmdứttấtcả,khitrởthànhtổngthống.Aliyevkhôngcócôngtymanàoởthiênđườngthuế.Tấtcảcáclờicáobuộcđềukhôngcócơsở.Tấtcảcáccông tycủanhững thânnhânôngtađềuhợpphápvàminhbạch.-Colombia:CơquannquốcgiavềHảiquanvàThuếvụđãphátđộngmột

cuộcđiều travề tấtcả850kháchhàngcủavănphòngMossackFonsecaởColombia,đượcthànhlập2009.Trongnăm2014,ColombiađãđưaPanamavàodanhsáchcácthiênđườngthuếcủahọ.-Đức:BộtrưởngtàichínhbangBayernMarkusSöder(CSU)kêugọicác

phươngtiệntruyềnthông,hãygiaocáctàiliệuchocáccơquananninhvàthuế vụ. “Không thôi tất cả chỉ là suy đoán.” Trả lời thông tấn xã DPA(DeutschenPresse-Agentur)ởMünchen,phóngviênFrederikObermaiercủabáo Süddeutsche Zeitung nói sẽ không giao tài liệu cho nhà cầm quyền.“Chúngtôikhôngphảicánhtaydàicủanhàcầmquyền.Chúngtôichỉlànhàbáo.”,“Cơquanđiềutratộiphạmcóđủphươngtiệntrongtayđểđốiphóvớinhữngviệcphạmpháp.Câuhỏiđặtralàhọcósửdụngnhữngphươngtiệnđókhông.”CôngtốviênKölntừmộtnămnayđãbắtđầuđiềutraMossackFonsecavềtộigiúpđỡtrốnthuế,saukhisởquanthuếcủabangNordrhein-WestfalennămngoáiđãmuamộtCDvớitàiliệumậtcủaMossackFonsecavới giá gần 1 triệu Euro. Theo báo SZ, các đài truyền hìnhNDR,WDR,nhiềunhàbăngởNordrhein-WestfalenđãbáocáolàcónghingờMossackFonsecaphạm tội rửa tiền.Cácnhàbăngnàycũngdính líuvềvụgiúpđỡtrốnthuếnóitrên.Commerzbankđãtrảtiềnphạt17,1triệuEuro,cònHSHNordbankvàHypo-Vereinsbanktrảmỗihãngkhoảng20triệuEuro.-ElSalvador:Công tố viênElSalvador chobiết, cảnh sát đãkhámxét

mộtvănphòngMossackFonsecaởnướcnàyđểtìmbằngchứngvềcôngdâncóthểcódínhlíutớicácvụtrốnthuế.-HàLan:BertMeerstadtđãtừchứcthànhviênhộiđồngquảntrịnhàbăng

ABNAmrovàongày7.4,saukhicótinôngta15nămtrướcđâyđãmởmột

côngtyhộpthưtạiBVI.- Iceland: Phe đối lập đã làm đơn bỏ phiếu bất tín nhiệm thủ tướng

SigmundurGunnlaugsson.TheotàiliệuPanama,Gunnlaugssontừmùathu2007cùngvớingườibồ,màsaunàylàvợ,chủnhâncôngtyWintrisInc.ởQuầnđảoVirgin thuộcAnh.Cả triệuDollarđãđượcbỏvàođó từ tiềnbồôngthừahưởngtừchabà.Năm2009khiôngđượcbầulàmđạibiểuquốchội,ôngkhôngnhắcgì tớiphầntạicôngtynày.Cuốinămđó,ôngđãbánphầncủamìnhchobồcủaôngvớigiá1Dollar.Thủ tướngGunnlaugssontuykhôngchịu từchức,nhưngsẵnsàngchấpnhậnbầucửlại.TổngthốngIcelandÓlafurRagnarGrímssonnóivớibáochíđịaphương,Gunnlaugssonđãnhờông,giảitánquốchội.Tuynhiênvàobuổichiềucùngngày,đảngTiếnbộ loanbáoThủ tướng

SigmundurGunnlaugssonđãtuyênbốtừchức.ĐảngTiếnbộdựkiếnđềcửôngSigurdurIngiJonhansson,phóchủtịchđảnghiệngiữchứcvụBộtrưởngNôngnghiệpvàNgưnghiệpIceland,thaythếchoông.Ngaychínhtốihômđó thủ tướng Iceland Sigmundur David Gunnlaugsson lại loan báo, ôngkhôngtừnhiệmnhưtinđãloantrướcđây,màchỉ‘đềnghị’phóchủtịchcủađảngđảmnhiệmchứcvụnày“trongmộtthờigiankhôngbiếttrướclàbaolâu.”-LiênminhchâuÂu:UỷviênhộiđồngtàichínhvàkinhtếcủaLiênminh

châuÂuPierreMoscovicidọasẽtrừngphạtcácthiênđườngthuế:“ChúngtaphảicùngnhauđưahọvàodanhsáchđencủaEUvàsẵnsàng,trừngphạthọmộtcáchthíchđáng,trongtrườnghợphọtừchốikhôngchịuthayđổi.”TuynhiênEUhiệnchưacódanhsáchchungnày.Trong28nướcthànhviênthìchỉ có8nướcđưaPanamavàodanh sáchđen.Cónướcđưa85nướcvàodanh sách đen, có những nước trong đó cóĐức không có danh sách này.ÔngPierreMoscovicihyvọngtrongvòng6thángsẽcódanhsáchchung.-NewZealand:CụcDoanhthunộiđịa(InlandRevenueDepartment)của

NewZealandchobiết rằnghọđang làmviệcđểcóđược thông tinchi tiếtcủa người dân trả thuế tại nước này mà dính líu tới những sắp đặt doMossackFonsecacungcấp.-Nga:TheothôngtấnxãNgaTass,nhữngdấuvếttrong“PanamaPapers”

cóliênquanđếnPutinđượccoiởNgachỉlàtuyêntruyềncủaphươngTây.TạiquốchộiNgachủtịchủybanAnninh,IrinaJarowajanói,cónhiềucuộctấncôngcủacácmậtthámvàotổngthốngWladimirPutin:“Đâychỉlàmộttrongnhữngmũichíchthuốcđộcvớihyvọng,làcáiliềuthuốctớilúcnàođósẽcóhiệuquả“.ỞNgahaitờbáo“Wedomosti”và“NowajaGaseta”,cóthamdựvàocuộcđiều tra,đã tường thuậtchi tiếtvềnhữngkếtnốiởNgatrong “PanamaPapers”.Ngày 4-4, phát ngôn viênĐiệnKremlin củaNga

DmityPeskovcảnhbáo“hồsơPanama”làmộtâmmưugâybấtổntìnhhìnhchínhtrịtạinướcnàytrướcthềmbầucử.TổngthốngNgaWladimirPutinngày8.4lầnđầutiênbìnhluậnvềvấnđề

này, cho là, với “Tài liệu Panama” những thế lực ngoại quốc muốn tạonhữngsựbấtổntạiNga,bằngcáchđưaranhữngnghivấnvềthamnhũngởNga.Trongmộtbuổinóichuyệntrựctiếpvớidânchúngvàongày14.4Putinđã

chỉ trích báo “Süddeutschen Zeitung”, rằng những tiết lộ trong tài liệuPanamaPaperslàdoHoaKỳlèolái.ÔngcholàquamộtHoldingtờbáonàythuộcnhàbăngđầutưHoaKỳGoldmanSachs.ĐiệnKremlngàyhômsauđãxinlỗichosựsailầmcủatổngthốngNgaWladimirPutinvềtinchủnhâncủa tờbáo“SüddeutschenZeitung”.Theo thông tấnxã Interfax,phátngônviên Dmitri Peskow nói ởMoskva, đó là lỗi của người đã đưa cho tổngthốngtintứcnàymàkhôngđượckiểmtralại.Gần2tuầnsaukhihồsơPanmađượcđưaraánhsáng,tàisảncủaPutin

đãđượccôngbố,theođó,năm2015theokhaithuếchínhthứcôngchỉkiếmđược 118.000 Euro. Ngoài ra Putin có khai làm chủ một căn hộ 77 métvuông,3xehơitừthờiLiênXôvàmộtrơmoócđểở.-Panama:ChínhphủPanamatuyênbốhọsẽ“khôngkhoannhượng”các

giaodịchmờámvàtuyênbốsẽhợptácmạnhmẽvớibấtkỳcuộcđiềutrapháplýnàoliênquanđếnMossackFonseca.Ngày 6.4, tổng thống Juan Carlos Varela cho biết, sẽ lập một ủy ban

chuyên môn bao gồm các chuyên viên trong và ngoài nước để xem xẻtnhữnghoạtđộngtàichínhnàyvàđềnghịcácbiệnpháp,đểchocáchệthốngtàichínhvàluậtlệđượcrõrànghơn.Panamalàmộtnướcnghiêmtúc,màtôntrọngluậtquốctếvàlàmviệcchungvớicộngđồngquốctế.”Tối12-4,cảnhsátvàcáccôngtốviênPanamađãtiếnhànhkhámxéttrụ

sởvàcácchinhánhcủaCôngtyluậtMossackFonsecatrênkhắpđấtnước.Phíacôngtốviênchobiếtđangnỗlựctìmkiếmcácbằngchứngvàtàiliệuchothấycôngtyđãthựchiện“nhữnghànhvibấthợppháp”liênquanđếnviệchỗtrợnhiềukháchhànggiàucótrênthếgiới“rửatiền”vàtrốnthuế.-Pháp:Các công tố viên tài chínhPhápđãmởmột cuộcđiều tra, tổng

thốngPhápFrançoisHollandenóirằngnhữngngườitrốnthuếsẽbịđưaratòavàbịtrừngphạt.Bộ trưởng tài chính Michel Sapin qua đài Europe 1 kêu gọi tổ chức

OECD,sauviệc tiết lộ tài liệuPanama,xếpPanamavàodanhsáchốcđảothuế.Trụ sở của nhà băng lớn SociétéGénérale ở Paris vì vụ tiết lộ tài liệu

Panamađãbịcácnhàđiều tra tàichính lụcxoátvànhiềuvănkiệnbị tịchthu.Nhàbăngnàyđãmởgầnmộtngàncôngtyhộpthưchocáckháchhàng.Bộ trưởng tàichínhMichelSapinvàongày6.4đãđòinhàbănggiải thíchmọichuyệnliênquan.Ôngtanói,làsẽđặcbiệtquantâmtớinhữngcôngtyđược lậpra từnăm2012,nămmànhàbăngnàyđãhứasẽkhông thiết lậpnhữngcấutrúccôngtymanữa.-Singapore: Phát ngôn viên của Bộ Tài chính và Cơ quan Tiền tệ của

Singaporechobiết:“Nếucóbằngchứngvềviệclàmsai tráicủabấtkỳcánhânhaytổchứcnàotạiSingapore,chúngtôisẽkhôngngầnngạicónhữnghànhđộngcứngrắn”.-TâyBanNha:Ngày15-4,quyềnBộtrưởngCôngnghiệp,Nănglượngvà

DulịchTâyBanNhaJoseManuelSoriađãtừchứcsaukhicáctàiliệutừHồsơ Panama cho thấy ông có liên quan đếnmột công ty bình phong ở hảingoại. Ông cũng xin thôi luôn cương vị nghị sĩ quốc hội. Theo Hồ sơPanama,ôngSoriagiữchứcgiámđốccủacôngtybìnhphongU.K.LinesởQuầnđảoBahamastrong2thángvàonăm1992.Ônggiữchứctổngthưkýcủacôngtynàytừnăm1991-1997trongthờigianônglàmthịtrưởngTPLasPalmas(TâyBanNha).Chođếnnăm2002,ôngSoriavàngườiemtraivẫnđanglà thànhviênhộiđồngquảntrịcủamộtcôngtybìnhphongkháctêngọiMechanicalTradingLimitedởđảoJersey(lãnh thổ thuộcVươngquốcAnh).-TháiLan:Một bài viết trên tờBangkokPost nói “Cơquan chống rửa

tiền(Anti-MoneyLaunderingOffice) (AMLO)đangsưu tầmtin tứcvề21ngườiquốctịchTháiđượctườngthuậtcótrongdanhsáchnhữngngườitrêntoànthếgiớidùngcôngtyluậtMossFonđểrửatiềnvàtrốnthuế.Báonàytựhỏi,chưabiếtrõbằngcáchnàoAMLOđạtđượcsốnày.Trênthựctế,trongtàiliệuPanamabaogồmítnhất780cánhânvà50côngtycótrụsởtạiTháiLan.Mộtsốlàngườingoạiquốchaycôngtymàchủlàngườingoạiquốc.TrongsốnhữngtêntuổinổibậtcótổnggiámđốccáccôngtykhổnglồnhưBangkokLandvàPhatraFinance).-ThụySĩ: Sau những tường thuật về những hoạt độngmờ ám của cựu

tổngthưkýUEFAvàbâygiờhiệnlàchủtịchcủaFIFA,GianniInfantino,cảnhsátliênbangThụySĩđãkhámxétvănphòngtrungươngcủaLiênminhbóngđáchâuÂuởNyon.Uefađãxácnhậnvàongày6.04.-TổchứcHợptácvàPháttriểnKinhtế:TổngthưkýAngelGurríacủaTổ

chứcHợptácvàPháttriểnKinhtế(OECD)chỉtrích:“Panamalànướclớncứngđầucuốicùng,màvẫntiếptụcchophép,cácquỹcócơsởởhảingoạiẩnnúptrướccáccơquanthuếvụvàđiềutratộiphạm.”-TrungQuốc:ChínhphủTrungQuốcđãcốgắngngănchặnnhữngđềcập

đếnPanamaPaperstrênphươngtiệntruyềnthôngxãhộivàtrongcácmáytruytìmdữliệu.XemtàiliệuPanamanhưlàmộtcuộctấncôngvàoTrungQuốc của truyền thông nước ngoài có phối hợp, các cơ quan thông tininternettỉnhđãđượcralệnhmiệngngaylậptứcxoácácbáocáovềtàiliệuPanama,vàkhôngđểchotheodõicácnộidungcóliênquanbấtkểtrườnghợpnào.Cáctrangwebđượcralệnhrútmộtbàitựađề“tàiliệuPanamaròrỉ,Putintrongvụbêbốirửatiền200triệuUSD”vànhữngcâuchuyệnliênquantừtrangchủvàchuyểncácnộidungliênquanđếncácphầncủatrangmạngítđượcxemtới.TheoquansátcủaBBC,tớicuốingày4-4,nhiềunộidungtrênmạngxãhộiđãbiếnmất,ítnhất481cuộctraođổiđãbịxóakhỏichủđềbànluậntrênmạng,nhiềunộidungchiasẻtrênWechatcũngbịxóa.HongLei,phátngônviêncủaBộNgoạigiaoTrungQuốc,trảlờirằngông“khôngbình luận”cho“nhữngcáobuộcvôcăncứnhưvậy” tại cuộchọpbáohàngngàyvàongày5tháng4.Ngày 08.04, thành viên đầu tiên của chính quyền Trung Quốc, ngoại

trưởngWangYinói,cuộcđấutranhchốngthamnhũngvẫntiếpdiễn.Hiệnđangđượcđiềutraxemnhữngbuộctộicóthiệtxảyrakhông.ChotớigiờtàiliệuPanamavẫnbịkiểmduyệthoàntoànởđây.-Úc:SởThuếÚcsauđóthôngbáorằnghọđangđiềutra800cánhânnộp

thuếtạiÚc,màlàlàkháchhàngcủaMossackFonescavàchorằngmộtsốtrườnghợpcó thể thuộc thẩmquyềnnhómlàmviệcvề tộiphạm tàichínhnghiêmtrọng.-Venezuela:Ngày8tháng4,TổngthốngNicolásMaduroralệnhđiềutra

tấtcảcáccôngdânxuấthiệntrêntàiliệuPanama.- Vương quốc Anh: Quan thuế Vương quốc Anh, HM Revenue and

Customs, chobiết rằnghọđã tiếp cận ICIJđẻ có thể truy cập các tài liệutronghồsơPanamavànóirằnghọsẽ“kiểmtrachặtchẽdữliệunàyvàsẽhànhđộngnhanhchóngvàthíchhợp”.CơquankiểmsáttàichínhAnhđãchocácnhàbăngởnướcnàymộtthời

hạntớingày15.4,đểtrìnhbàyquanhệcủahọvớicôngtyMossackFonseca.DChirriêngnhàbăngHSBCđãthànhlập2300côngtyhộpthư.-Peru:Ngày11tháng4,cácnhàchứctráchcơquanquảnlýthuếvàcảnh

sátPeru(Sunat)đãkhámxétvănphòngđạidiệncủacôngtyluậtMossackFonsecatạinướcnày.-WikiLeaks:Nhàbáođiều trangười Icelandvàcũng làphátngônviên

củaWikiLeaksKristinnHrafnssonkêugọihãycôngbốtoànbộnộidungcủatàiliệuPanama.Hrafnsson,màlàmviệcvềvụCablegatenăm2010,nóigiữlạicáctài liệuthìcóthểhiểuđượcđểlàm

giatăngtốiđatácđộng,nhưngcũngnóirằng,cuốicùngtàiliệuphảiđượccôngbốhoàntoànchomọingườithamkhảo.-HộiChữthậpđỏquốctế:BáoLeMondechobiếtCôngtyluậtMossack

FonsecađãlợidụnguytíncủaHộiChữthậpđỏquốctếđểchegiấutiềnbẩn.Công ty luật Mossack Fonseca đã cho khách hàng sử dụng hai quỹBrotherhoodFoundationvàFaithFoundationđể sởhữucổphần trongcáccôngtybìnhphong.Khoảng500côngtyđãsửdụngmộttronghaiquỹtrên.Chủ tịch Hội Chữ thập đỏ quốc tế PeterMaurer khẳng định: “Chúng tôikhôngliênquanđếnMossackFonsecavàkhôngbaogiờnhận tiền từphíahọ”.ÔngđánhgiánguycơrõràngquálớnnếugiảdụtêntuổicủaHộiChữthậpđỏquốctếdínhtớicôngtybìnhphongcủamộtbênthamchiếnnàođó.

GIẢIMÃKỳ1:MộtnămdàiđiềutraNhữngtàiliệuvừađượcđồngloạttungrahôm3-4đãkhiếnnhiềunhânvật,nhiềucôngtynhưhứngphải“Ngàychủnhậtđentối”…

(TTO–BáoTuổiTrẻOnline)“Chúng tôi khôngphảidạngnhưWikileaks.Chúng tôi chỉmuốnchứngminhrằngnghềbáocóthểthểhiệntinhthầntráchnhiệmrasao

GerardRyle(giámđốcICIJ)Ngườitavẫnchưathểhìnhdungnhữngdưchấncủatrận“sóngthầnvấy

bùn”nàynhưmộttờbáođãmôtả.NhậtbáoĐứcSüddeutscheZeitunglàtờđầutiênnắmđượcthôngtinvụ

việctừmộtemailnặcdanhgửiđếnđây.“Xinchào.Tôilàkẻphiếmdanh.Quývịcólưutâmđếndữliệumật?Tôisẵnsàngchiasẻ”.ĐấylànộidungemailđầutiêngửiđếnnhàbáoBastianObermayermộtngàycuốinăm2014.Obermayerhỏilạivớiýthămdò:“Vìsaoông/bàlạimuốnlàmnhưvậy?”.Người cấp tin trả lời đơngiản: “Tôimuốnđưanhữngvụphạm tội này racôngluận”.

NguồntàiliệukhổnglồNhânvậtẩndanhcũngchobiếtkhông thểgặpmặt trực tiếpnhàbáovì

nhưthếsẽnguyhiểmđếntínhmạng.Nhânvậtchỉmuốntraođổiquangõchatđượcmãhóa.Obermayerhỏithămdò:“Thếtàiliệuông/bàđangđềcậpđếnlàcỡbaonhiêu?”.“Nhiềuhơnnhữnggìanhtừngthấy”–nguồntinđầubênkiatrảlời.Sựkếtnốibắtđầuvàtiếpđóngườicấptinẩndanhđãchuyểnnhữngtài

liệumậtnhưđãhứa.Tổngcộnghơn11triệutậptintàiliệutừCôngtyluậtMossack Fonseca của Panama được chuyển đến. Sáu nhà báo của tờSüddeutscheZeitungđượcgiaochuyêntráchxửlývụviệcmàhọđoánlàsẽgâyracơnđịachấn.NhómnhàbáoĐứccùngcácchuyêngiavềdữliệubắtđầukiểmchứngđộ

tincậycủatàiliệumậthọvừanhậnđược.Họphảidùngnhiềubiệnphápkỹthuậtkhácnhauđểkiểmtrachéo.Chẳnghạnphảisosánhvớicáctêncôngtyđãcóđăngkýchínhthức,với

nhữngtuyênbốcủacácnhânchứng,nhữngbảnántòađãtuyêncóliênquanmộtsốvụviệc.Họcũngđãnóichuyệnvớihàngtrămnhânchứng,trongđócónhữngngườicótêntrongtàiliệuPanama,vớicácchuyêngiavềtàichính,cácluậtsưvàquanchứcchínhquyền…Cácvănbản tài liệugồmcả thông tin, các email traođổi, cácbảnđịnh

dạngpdf,hìnhảnh…,sauđóđượcxửlýbướcđầuvàphânloạiđểcôngcụphầnmềmcóthểđưavềcùngmộtcơsởdữliệuchodễxửlý,đốichiếu.VốnlàthànhviêncủaLiênminhCácnhàbáođiềutraquốctế(ICIJ),tờ

nhậtbáoĐứcquyếtđịnhchiasẻnguồnthôngtinquýgiámìnhcóđượcđộcquyềnvớitổchứcđểcóthểtiếnhànhđồngthờicáccuộcđiềutranhằmgiảimãchođượcthôngtinởcácnướccóliênquan.Hơn214.000côngtybìnhphongởhơn200quốcgiavàlãnhthổcódính

líutrong“tàiliệuPanama”nênkhôngthểđùađược.Quymôlớnnhưthếbởilẽhồsơnàyđượctíchlũygần40nămqua.

Gấp1.500lầntàiliệuWikileaksNhiều cuộc họp của đại diện ban biên tập các báo đã được tổ chức tại

Washington (Mỹ) để xác địnhmục tiêu xử lý hồ sơ có được, từ đó địnhhướngchoviệcphốihợpđiều tra.Tổngcộngkhoảng400nhàbáocủađộ100tờbáovàcơquantruyềnthôngkhắpthếgiớiđãthamgiavụviệcgiảimã.NhàbáoMaximeVaudano, thuộc tổ giảimã củabáoLeMonde (Pháp)

xácnhậnrằngkhiđốidiệnvớinguồntàiliệukhổnglồnhưthế,banbiêntậpbáoĐứcphảiliênhệvớiICIJnhờhỗtrợ.CácthànhviênICIJsauđóđãbayđếnMunichđểthảoluậnbướcđầuvớitờbáoĐức.Khókhănđầutiêncủacácnhàbáolàkhốilượngdữliệuquákhổnglồmà

báoLeMondelàmphépsosánhlà“nếumuốnđọchếtsốtàiliệunàytừđầuđếncuốithìphảimấtnhiềuchụcnămđọcthâuđêmsuốtsáng”.Sốtàiliệunàynhiềugấp1.500lầntàiliệuròrỉcủaWikileaks.Chưakểviệc tài liệukhôngđượcsắpxếp theochuyênmục.“Chúng tôi

phảilụctunglên,tìmkiếmmốiliênkếtgiữacáctàiliệuđểxemailàngườihưởng lợi đích thực từ các công ty bình phong vì nếu nhìn sơ bộ qua thìkhôngthểbiếtđượcđiềunày”–nhàbáoMaximeVaudanomôtả.Phía ICIJđãphảiđặthàngđộingũviếtphầnmềmcủacông tymớicủa

PháplàLinkuriousđểviếtrabộlọcvàtìmkiếmriêngchonguồntàiliệunàyđểcácnhómdễlàmviệc.TheolờigiámđốcICIJGerardRyle,cácnhàbáophảisửdụngnhiềuloạiphầnmềmkhácnhau,thậmchícảphầnmềmnhậndiệnchữcáiđểtríchxuấtvănbảnchữtừhìnhảnh.Họcũngcóhệthốngchatriêngđểcácnhàbáothamgiaviệcgiảimãhồ

sơcó thể traođổivớinhaunhững“mánhkhóe”giúp tìm ra thông tin cầnthiếtnhanhnhất,vàcũngnhằmnhờvảđồngnghiệpcácnướckhiđụngphảitàiliệutiếngnướcngoàimàmìnhkhôngđọcđược.Trongvụnày,theoôngRyle,cácnhàbáođiềutrađượckhuyếnkhíchhỗ

trợchiasẻthôngtinvớinhauđểtiếnđộcôngviệcđạthiệuquảnhất.Thậmchímộtsốbanbiêntậpcòntổchứccácbuổigặpmặtriêngtạinhiềuthànhphốđểbànbạcthêmkhigặpbếtắc.Nhìnchung,cácnhómnhàbáothuộcquốcgianàothìchỉchuyênchúvào

cácnhânvật hoặc công ty thuộcquốcgia củamình,đươngnhiên cũngvìnhucầuthôngtinbạnđọccủamình.Thậmchíhọchỉđủsứctậptrungtrướcmắtvàomộtsốlĩnhvực,mộtsốcáitêncộmcán.NhưnhómcácnhàbáoPháp tập trungvàoviệc sàng lọc, lập ramột số

danhsáchnhưdanhsách“CácnghịsĩPhápcódínhlíu”,danhsáchnhững

ngườithuộcnhóm500ngườiPhápgiàunhất,danhsáchnhữngngườiđượccôngchúngchúý…ICIJhiệnquytụhơn190nhàbáođiềutraở65quốcgia.ICIJthànhlập

năm1997 tạiWashingtondướidạng tổchứcphi lợinhuận, theođềxướngcủa nhà báoMỹChuckLewis vớimục tiêu liên kết sứcmạnh của nhữngngườilàmnghềđểtiếnhànhđiềutranhắmvàocácchủđềlớnnhưtộiphạmxuyênbiêngiới,tộiphạmthamnhũng,giandốitàichính.Tiêuchíhoạtđộngcủatổchứcnghềnghiệpnàylàhợptácđểpháttriển

chứkhôngphảinhằmcạnhtranh,triệthạnhau.Nhiềutờbáohàngđầuởcácquốcgianayđều rất tựhàođược thamgianhữngvụ tung tài liệuđiều trađìnhđámcủaICIJ.TheoỦybanchâuÂu(EC)cókhoảng30quốcgiatrênthếgiớivẫncònbị

xem là “vùngxám” tronghoạtđộnggiúp rửa tiền, trốn thuế.Để lênđượcdanh sách đen này,ECdựa trên báo cáo của các quốc gia thànhviên củamìnhđánhgiávềnhữngnơibịxemlàcònkhoảngtrốngluậtpháptronglĩnhvựctàichính.TheođóphầnlớnđiểmđennằmởcácquốcgiaCaribevàAntilles.Nhưng

ở châuÂu và châuĐại Dương cũng còn những điểm được cho là “thiênđườngtàichính”.

Kỳ2:Họđãtrốnthuếnhưthếnào?ThủtướngIcelandSigmundurDavidGunlaugssonđãphảitừchứcnhanhchóngkhiếndư luậnkhông ítngỡngàng lẫnphấnkhích.Nhưng thực tếcho thấynhữngchủnhân tàisảnbấtminhkhôngdễ“yếu tim”như thế.(TTO)ThủtướngSigmundurDavidGunlaugssonlàmộttrongsáulãnhđạochính

trịđươngnhiệmcótêntrong“tàiliệuPanama”.Trướcáplựcxuốngđườngbiểutìnhcủangườidân,ôngchọngiảiphápchínhtrịcuốicùnglàgiải tánQuốchội,bầucửsớmnhưngkhôngđượctổngthốngchấpnhậnnênphảirađihôm5-4.

RađivìquákhứKỳthựclàchođếnnayvẫnchưacógìchứngminhvợchồngthủtướng

Iceland có trốn thuếhaykhông.Vợông, bàAnnaSigurlaugPálsdóttir, cómởmộtcôngtytênWintrisởquầnđảoVirginthuộcAnhhồinăm2007đểquảnlýtàisảncánhâncóđượctừtiềnbándoanhnghiệpđạilýđộcquyềnxeToyotaởIceland.ÔngGunlaugssonlàđồngsởhữucủaCôngtyWintrischođếnnăm2009,

tứcthờiđiểmôngđượcbầulàmnghịsĩ.Khiđó,đểtránhdínhlíu,ông“bán”lạicổphầncủamìnhchovợvớigiá1USD!Vềmặt luậtpháp,chuyệnđókhôngcógìsaitrái.NhậtbáoAnhTheGuardiankhẳngđịnh“không thấychứngcứnàocho

thấychuyệntrốnthuế,gianlậnthuếhaythủlợibấtminhtừphíathủtướngGunlaugsson,phíabàAnnaSigurlaugPálsdóttirhayCôngtyWintris”.Đếntối4-4, thủ tướngGunlaugssoncònnóicứngrằngkhôngcó lýdogìđể từchức.Quảthựclàkhixảyracuộckhủnghoảngtàichínhnăm2008,chínhquyền

Iceland từng thực thi luật kiểm soát tài sản nghiêm ngặt nhằm tránh tìnhtrạngchảymáutàichínhtrongkhigiađìnhôngGunlaugssonmởcôngtyởVirgintừnăm2007.Nhưngtrướcthôngtinhélộởthờiđiểmnăm2016này,khôngtráchđược

ngườidânnghingờthủtướngcủamình“từngcóthờiđiểmkhôngtintưởngvàođồngnộitệvàhệthốngtàichínhcủađấtnước”,vàhọthậmchíkếttộiônglànóidốikhiratranhcửhồinăm2014vớiquyếttâm“chốnglạicácquỹđầutưnướcngoàivàhệthốngtàichínhquốctế”đangoépbuộcđấtnướcIcelandphảithựcthicácchínhsáchngặtnghèothắtlưngbuộcbụng.Vì thế tiếng nói của hàng chục ngàn người dân trên đường phố thủ đô

Reykjavikhôm4-4đãnhanhchóngcótácdụngởđấtnước330.000dânnày.Lýdonổigiậnxuấtpháttừviệcngườidânchorằngthựctếkhókhănhiệntạilàdogiớilãnhđạochínhtrịvôtráchnhiệmvàtưlợi.Chođếnnăm2008,Icelandtừngcógiaiđoạnpháttriểntàichínhloạnxạ:

doanhthucácngânhàngởIcelandchiếmđến1.035%GDPcủađấtnước!ThờiđóởIcelandcóquánhiềungườigiàunhanhchóng.NhàbáoIceland

SigrúnDavÍðdóttirkhẳngđịnhthờiđó“ởIcelandnếubạnkhôngcócôngtybìnhphongthìxemnhưbạnchảragì”vàcácngânhànghầunhưchỉchuyêntâmlàmchuyệnlậpracáccôngtybìnhphongđểthuphídịchvụquảnlý.Mộtthờiloạnnhưthếđãtạoramốiquanhệnguyhiểmănsâubámrễcủa

giớilãnhđạochínhtrịvớihệthốngtàichính.

Ngườidânvẫnchorằngthờikỳ“pháttriểnbongbóng”2000-2008làdocácchínhtrịgiapháibảothủtạoravàkhíchlệ,trongđócóhaivịthủtướnglàDavidOddsson(sauđótrởthànhchủtịchNgânhàngTrungươngIceland)vàGeirdHaarde(sauđóbịkếtánhồinăm2012vềtráchnhiệmđiềuhànhđấtnướctronggiaiđoạnkhủnghoảng2008).Vì thế, trong tìnhcảnhđấtnướckhókhănmàngườidânpháthiện thấy

lãnhđạochínhtrịcónhiềutiềnbỏởnướcngoàithìlàmsaokìmnénnổisựgiậndữ.

Tiềnsạch,tiềnbẩnKhôngphảitấtcảcôngtybìnhphongtrong“tàiliệuPanama”làbấthợp

pháphoặcmờám.Mộtsốcông tyđượcCông ty luậtMossackFonseca tưvấncóhoạtđộngkinhtếthậtsựvàcókhaibáohoặcđượclậprađểthamgiađầutưquốctế.Nhưngtheonhómnhàbáođiềutraquốctếthìphầnlớncôngtytronghồ

sơđượcsửdụngnhưcôngtybìnhphongdùngchegiấutàisảndướitêngiả.Vì thếcó thểnói trongvụMossackFonseca, tiềnsạchxen lẫn tiềnbẩn,

tiềnxám(tiềnxuấtpháttừgianlậnthuế)xenlẫntiềnđen(tiềncóđượctừthamnhũnghoặccủahoạtđộngtộiphạmcótổchức)…NhữngkháchhàngcủaMossackFonsecamuốnchegiấuthânphậnvàtài

sảncủamìnhđềuđược“bảomật”bằngnhiều lớpvỏbọccủa3-4công tykhác nhau đặt ở nhiều nước. Các nhà báo điều tra ví nó như bộ búp bêMatryoshkacủaNgađểcáccơquanthuếvụvàtưphápkhólònglầnrađượctênhọđíchthựccủangườinắmgiữsốtàisảnđó.Các nhà báo điều tra cũng thừa nhận chưa thể khai thác hết số tài liệu

đangcótrongtaynhưngxét theohàngngànthôngtin traođổinộibộgiữacác nhân viên củaMossackFonsecamà họ đã phân tích thì cũng đủ thấynhữngngườichủtrươngthựchiệncôngtybìnhphongđểgiấutàisảnluônbiếtcáchláchluật,đitrướcnhữngquyđịnhcủaluậtpháptàichínhquốctế.Lấy ví dụ vào năm 2011 khi chính quyền quần đảoVirgin thuộcAnh,

dướiáplựcquốctế,buộcphảitừbỏhệthống“ẩndanh”chokháchhàngthìngười ta thấy tình trạng khách hàng chuyển sang Panama hoặc quần đảoSeychelles,nhữngnơivẫncònchophépkiểuẩndanhđó.Khiđượchỏivềvaitròvàtráchnhiệmcủamìnhtrongvụnày,phíaCông

tyluậtMossackFonsecabiệnhộrằngmìnhchỉlàmdịchvụchokháchhàngvàđáquảbóngtráchnhiệmgiandốisangcho14.000trunggiankhác(gồmcác ngân hàng lớn trên thế giới, các văn phòng luật, các công ty quản lýquỹ…)được cho là đóng vai trò đại diện cho những người chủ tài khoảnđíchthực.Trong lần trả lời trên Đài truyền hình Panama, đồng sáng lập Ramon

Fonsecađãvívoncôngtyluậtcủamìnhlà“mộtxưởngsảnxuấtxehơi”nênkhôngthểchịutráchnhiệmvớinhữngvụviệcbấtminhdongườiláixehơicốtìnhgâyra.VấnđềhiệnnaylàCôngtyMossackFonsecaliệusẽchịukhuấtphụccung

cấpdanhtínhkháchhàngcủamìnhkhicóyêucầuđiềutratừquốctế?Lâunay chính quyền Panama vẫn từ chối hợp tác với nước ngoài trong cuộc

chiếnchốnggianlận,trốnthuếvàtừngramặtphảnđốiTổchứcHợptácvàpháttriểnkinhtế(OECD)vốncóvaitròđiềuphốitầmquốctếđốivớicuộcchiếnnày.NhậnthứcđượcsựbấthợptácnàynênOECDtừngnêuvấnđềratạihội

nghịcấpbộtrưởngtàichínhnhómG20tổchứcởThượngHải(TrungQuốc)hôm27-2vừarồi.Dùchỉmớibócmẽmộtphầnnhữngtàiliệutừ“tàiliệuPanama”nhưngnó

đãchothấyởthờiđạitoàncầuhóatàichínhnày,bấtchấpnhữngvụphanhphuihồsơtrốnthuếđìnhđámvàinămgầnđâyvàbấtchấpýchícủanhiềuquốcgiabắtđầumuốnchấnchỉnhcác“thiênđườngthuế”thìcácngânhàngvàkháchhàngcủamìnhvẫnbiếtcáchláchluậtđểđạtđượcmụctiêu.Cácđiềuluậtchốngrửatiền,trốnthuếkhôngphảithiếunhưngviệckiểm

tra,giámsátthựcthichungphảiđượcsiếtchặthơnnữa,trênkhắpthếgiới…

CôngtyluậtMossackFonsecabịtintặctấncông?TheoAFP,ôngRamonFonseca,giámđốccôngtyluậtcủaPanama,cho

biếttàiliệucủacôngtyđãbị“tintặctừnướcngoài”tấncôngcướplấydữliệu.ÔngcũngkhẳngđịnhđãgửiđơnkiệnlênbêntưphápPanama.Ôngcũngđangtìmcáchphảncôngkhichorằngviệccáccơquanthông

tấnthếgiớikhaitháctàiliệuliênquankháchhàngcủacôngtyônglà“xâmphạmluậtbảovệđờitư”.

Kỳ3:CácngânhàngbịsờgáyTàiliệuPanamađãchothấysựdínhlíucủacácngânhàng,đặcbiệtlàcácngânhànglớncủathếgiới,trongviệclậpracáccôngtybìnhphong.(TTO)Mộtlýluậnchínhđượccácngânhàngrasứcbiệnhộtrongthờiđiểmnày

làhoạtđộnglậpcôngtybìnhphong,côngtyquảnlýtàisảnchokháchhàngkhôngphảilàchuyệnbấthợppháp;kếđếnlàviệcđăngkýđềutuânthủluậtlệtàichínhhiệnhànhvànhờđócáccôngtybìnhphongđangnằmtrongtầmquảnlýđềuhoạtđộngminhbạch…Một điểm khác được các ngân hàng bao biện là những con sốmà giới

truyềnthôngnêuramấyhômnaylàsốliệukhôngphùhợpthựctếvìtheoquyđịnhquốctế,cácngânhàngnghiêmtúcđãđiềuchỉnhrấtnhiềutừnhữngnăm 2010 trở đi, tức kể từ khi nhóm 20 quốc gia giàu nhất thế giớiG20tuyênchiếnchốngcácthiênđườngtàichínhtrướcđómộtnăm.

NóivậymàkhôngphảivậyNhưngmột lập luậnkháccó thểbẻgãynhững luậnđiểmcủagiớingân

hàng:nếukhôngcósựtiếptaycủacácngânhàngthìnhữngquốcgiavàlãnhthổđangápdụngchínhsáchthuếbằng0nhưPanamavàđangtìmcáchnétránhtuânthủvàoluậtchơiquốctếchốnggianlậntàichính,cũngkhôngthểcósứcthuhútnhiềunguồntàisảnđếnvậy.Nóimộtcáchkhác,khôngcósựtiếptaycủagiớingânhàng,nguồntiềntừ

cáccôngtybìnhphongsẽkhôngthểđượcđưatrởlạivàohệthốngtàichínhbìnhthường(cóthểgọilàđược“rửasạch”)đểcóthểnởnồipháttriểnrộngrãiđếnvậy.Nhữngconsốluônbiếtnói:365ngânhàngkhắpthếgiớidínhlíutrongdữ

liệucủaCôngtyluậtMossackFonseca,trongsố214.488côngtybìnhphongdoMossackFonsecađăngkýtrongquãngthờigianhoạtđộnggần40nămcủamìnhcó15.579côngtydochínhcácngânhàngđặthàngdịchvụtrựctiếpgiúp cáckháchhànggiàu có củamình, số còn lại cũngdonhữngđạidiệnkhácnhưvănphòngluậtsư,côngtyquảnlýtàisản…Phân tích dữ liệu có được trong “Tài liệuPanama”, người ta cũngphát

hiện thấy phần lớn công ty được lập ra sau năm2000.Tính đến đầu năm2016vẫncònhơn2.000côngtytrongsốđócònhoạtđộng.Trong số cácngânhàng sửdụngđếndịchvụ củaMossackFonseca, có

nhữngcáitênnặngkýcủagiớitàichínhtoàncầunhưNgânhàngHSBCcủaAnh,UBSvàCreditSuissecủaThụySĩ,DeutscheBankcủaĐức,SociétéGénéralecủaPháp.ChưakểrấtnhiềungânhàngnhỏkháccótrụsởtạiThụySĩ,Luxembourg,JerseyvàMonaco.“Tài liệuPanama”cũngcho thấymột sốngânhàngcó tên tuổi trên thế

giớiđãcố tình tiếp taychoviệcviphạmcácquyđịnhkiểmsoát tàichínhthuếkhóavàmộtsốkhácchọncáchlờđiviệcxácđịnhdanhtínhthậtcủakháchhànghaylờđiviệckiểmtracáckhoảntiềngiaodịch.TrongkhiđónguyêntắcchuẩncủaGAFI(tứcNhómhànhđộngtàichính

–cơquanchuyêntráchchốngrửatiềnhoạtđộngdướisựbảotrợcủaLHQ)là“Phảibiếtkháchhàngcủamình”đãđượcápdụnglâunaykhắpthếgiớivàtấtcảcácngânhàngđềuđượcbiết.

Trắngtrắng,đenđenVề nguyên tắc, các công ty bình phong là không bất hợp pháp nhưng

chúngcũngkhiếnngườitadễsuydiễnđếnnhữnghoạtđộngđentốinhưrửatiền bẩn hoặc tiền do phạm tộimà có.Lấymột ví dụ, trong số các kháchhàngcủachinhánhNgânhàngUBStạiMiami,bangFlorida (Mỹ)cómộtcôngtybìnhphongtênChayofaCorpđượcCôngtyluậtMossackFonsecađăngkýgiúp.ChủsởhữucôngtynàylàGiuseppeDonaldoNicosia–mộtdoanhnhân

đượccho là thâncậnvớicựu thủ tướngÝđầy tai tiếngSilvioBerlusconi.Nicosia từngbịkết tội trongvụbêbốigian lận thuếVATcódính líuđếnmafiaởÝ.ÔngtađãbỏtrốnvàbịInterpolphátlệnhtruynãtầmthếgiớitừnăm2014.TrongkhiđóNgânhàngHSBC,theotàiliệuPanama,cókháchhàngtên

RamiMakhlouf – là người nhà và cũng là người thân tín củaTổng thốngSyriađươngnhiệmBacharAl-Assad.Makhlouflàmộtdoanhnhâncóthếlựcđangđứngđầumộttậpđoàncông

nghiệp và được xem là nhà kinh tài cho chính quyềnDamascus. Công tyDrexTechnologiesSAcủaMakhloufsửdụngdịchvụcủaMossackFonsecatừnăm2000.Makhlouf nằm trong danh sách trừng phạt củaMỹ từ năm 2008 nhưng

phải chờ đến khi nội chiến Syria bùng nổ và được thế giới chú ý thì đếntháng9-2011,MossackFonsecamớiquyếtđịnhngưnggiaodịchvớinhânvậtnày.Trongkhiđó,mộtloạtthưđiệntửmậttrong“TàiliệuPanama”chothấy

cácchinhánhcủaHSBCởLondonvàGenevađánhgiárằng“khôngcóvấnđềgì”khigiaodịchvớivịkháchhàngđangthuộcdanhsáchbị trừngphạtnày.Chođếnnay,khodữ liệucủaMossackFonsecachưa thểgiúp tìmđược

chính danh chủ nhân những tài sản khổng lồ đang cất giấu trong các tàikhoản,nhưngítnhấtcũnggiúpnhìnthấynhữngkhoảntiềnkhổnglồđãdịchchuyểngiữanướcnàysangnướckhácnhưthếnào.Cácdữliệubướcđầuchothấynhữnggiaodịchnàyphứctạpđếnmứckhó

lòngkiểmtrađược(dùđây làbướcbắtbuộc theo luậtquốc tế)nguồngốcxuấtpháthoặcđiểmđếncuốicùngcủanhữngsốtiềnđó.“TàiliệuPanama”cũnghélộchothấyviệccácngânhàngchủđộng“tái

cânbằng”đểnétránhcácquyđịnhcủaluậtquốctế.Chẳnghạnquốcgianàosiếtchặtquyđịnhvềthuếkhóathìkhônglâusauđócáccôngtybìnhphong

từtừchuyểnsangnhữngquốcgia/lãnhthổ“dễthở”hơn.Chẳnghạnchođếnđầunhữngnăm2000,cáccôngtybìnhphongrấtthích

làmănởquầnđảoVirginthuộcAnhvìmôitrườngởđâychophépmởvàđóngcôngtytrongvòngchỉ24giờ.Mãiđếnnăm2004đảoTortolathuộcquầnđảoVirginmớibắtđầucóquy

địnhsiếtchặtvềtínhẩndanhcủacáccôngtybìnhphong,vàmãibảynămsauđómớicóquyđịnhcấmhẳnviệcgiấutênchủsởhữu.Virgin khó thì có Seychelles dễ. Phải đến năm 2011 quần đảo nhỏ bé

thuộcẤnĐộDươngnàymớibắtđầuthậtsựsiếtchặtquyđịnhliênquantàichính.CácngânhàngcũngchẳngsợvìhọcònđónhữngđịađiểmtrúẩnnhưPanama,HongKongvàDubai…

ThủtướngCanadakêugọihợptáctoàncầuThủ tướng Canada Justin Trudeau đã kêu gọi cộng đồng quốc tế cùng

nhauxâydựngnềntàichínhtoàncầuminhbạchhơnđểnhữngnhàđầutưgiàucókhôngcòncơhộiláchluậttrốnthuế.Trong phát biểu công khai đầu tiên về vụ rò rỉ “Tài liệuPanama”, ông

TrudeauchobiếttừlâuchínhquyềnOttawađãbiếtrõláchthuếđanglàmộtvấnnạn.Quavụviệcnày,mứcđộnhậnthứccủangườidânvềviệctrốnthuếvàláchthuếđãđượcnânglên,nhưngcộngđồngquốctếsẽphảihợptácvớinhauđểngănchặncáchoạtđộngtrên.Thủ tướngTrudeauđưa rakêugọi trongphiênhọpđạihội thườngniên

củaNgânhàngHoànggiaCanada (RBC) tại thànhphốMontréal.RBC làngânhàngchovaylớnnhấtCanadavàđangtrong“tâmbão”saukhibịpháthiện là thể chế tài chính duy nhất của Canada có tên trong “Tài liệuPanama”.NgânhàngnàybịcáobuộccósửdụngdịchvụcủaCôngtyluậtMossack

Fonsecavàđãgiúpcáckháchhàngthànhlập370côngtyởnướcngoài.

Kỳ4:NgănchặntrốnthuếkiểuMỹKhông ítngườiđặtcâuhỏi tại sao trongphầndữ liệucủaCông ty luậtMossackFonsecalạicóíttêntuổingườiMỹđếnthế.(TTO)TạpchíFusion,mộttrongnhữngtờbáoởMỹcóthamgiachiếndịchgiải

mã“TàiliệuPanama”,thậtracókiểmđếmđược211cánhânđịachỉtạiMỹcóđăngkýcôngtybìnhphongquaCôngtyluậtMossackFonseca.NhưngcũngcầnbiếtrằngđiềuđókhôngcónghĩanhữngcánhânnàylàcôngdânMỹ.Chưakể việc có thể ngườiMỹkhông làmăn nhiều vớiCông ty luậtMossackFonsecavàcònnhữngcôngtyluậtdạngnàynhưCôngtyMorgan&Morgan–mộtđốithủcạnhtranhlớncủaMossackFonseca–màcácnhàbáochưatìmđượcdữliệu.Nhưng các cá nhân, công ty Mỹ dính líu vào Công ty luật Mossack

Fonsecacóýđồtrốnthuếhaykhông?TờMiamiHeraldcủaMỹchorằnglàcóvàđườngdâyrửatiềnliênquanđếnngườiởbangFlorida.Consốtrênđượccholàítxéttheonhữngconsốcảngànởcácnướcchâu

Âu.VàxéttheoquymôtrốnthuếởMỹkhiếnthấtthoátlênđếngần150tỉUSDmỗinăm,theomộtbáocáocủaThượngviệnMỹvềvấnđềnày.Câuhỏiđặtralàtạisao?Câutrảlờilàcónhiềunguyênnhân.

LuậtMỹnghiêmTừnăm2009,Panamađãnằmtrongdanhsáchđencác“thiênđườngtài

chính” của Tổ chứcHợp tác và phát triển kinh tế (OECD). Rồi đến năm2011,saunhiềuthángbịsứcép,chínhquyềntổngthốngRicardoMartinelliđã phải nhượng bộ ký với phíaMỹ một hiệp ước tài chính cực kỳ khắcnghiệtchoPanama.HiệpướcnàychophépgiớichứcMỹcóđượcthôngtinliênquancáctàikhoảnbênPanamakhiđiềutracácvụviệckhôngviphạmluậtphápPanama.Thỏathuậnđótạorahiệuứngtứcthì:nhiềungânhàngđãquyếtđịnh“khônglàmăn”vớicôngdânMỹ!MộtlýdokhácđượccholàkhiếndânMỹítnhờđến“thiênđườngthuế”

nhưdânchâuÂulàmứckhấutrừbắtbuộcởMỹthấphơn,chỉ24%sovớimứctrungbình34%củacácnướcOECD(sốliệunăm2010).Đólàchưakểcóthểsửdụngcáckhoảngiảmtrừnhưtiềnnuôicon,họchành…Luật về chống trốn thuế ởMỹ cũng khá cứng rắn và đã được thực thi

nhiềunămquavớiviệcápdụngluậtFatca(đạoluậttuânthủthuếđốivớicáctàikhoảnnướcngoài,đượcphêchuẩnnăm2010).MộtkhibênluậtphápMỹnhúngtayvàothìcácngânhàngphảihợptác;

nổitiếngnhưngânhàngThụySĩUBScũngphảichấpnhậnphávỡnguyêntắcbảomậttàikhoảnđểcungcấptênhọkháchhàngngườiMỹcủamìnhkhibịyêucầutừtưphápMỹ.ỞMỹ,cácngânhànggiờđâyđềuphảibáochobênthuếvụmọi trường

hợpcánhâncó tàikhoảnhơn50.000USD.Theo thông tin trên trangwebcủaSởThuế vụMỹ (IRS), bất kỳ công dânMỹnào có tài khoảnở nướcngoàihơn10.000USDđềuphảikhaibáohằngnăm.Chưahết,bấtkỳcôngtynàodùchỉcómộtcôngdânMỹlàthànhviênsánglậpthìcũngphảiđóngthuếchoMỹ.ÔngPascalSaint-Amans–giámđốctrungtâmchínhtrịvàđiềuhànhtài

chínhcủaTổchứcOECD–tiếtlộthêm:“NgườiMỹítcótêntrong“TàiliệuPanama”vìCôngtyluậtMossackFonsecađãnằmtrongtầmngắmcủaBộTàichínhMỹ”.Ngoài ra, có thểnói thêm rằngngay trên lãnh thổMỹcũngcó thể lách

thuế dưới dạng công tyTNHHmột thành viên (có khi không có cổ đôngngườiMỹhoặckhôngcóhoạtđộngkinhdoanhgìtrênlãnhthổMỹ)đóngđôởmộtsốbangdễdãinhưDelaware,WyomingvàNevada.Nhưngmớihồicuốitháng3vừarồi,chínhquyềnTổngthốngObamađã

thểhiệnquyếttâmchấmdứtchínhsáchthuếdễdãiđóởcácbangtrên.ÔngSaint-Amanschobiết:“Chúngtôiđãpháthiệnkẽhởđótừnăm2010vàđãthúcđẩyđểchínhquyềnMỹthayđổi.Nhữngngườihưởnglợiđíchthựctừ

cáccôngtyTNHHmộtthànhviênởbangDelawarehayởtấtcảnhữngnơikháctrênđấtMỹsẽphảilộdiện.NgườiMỹđâuthểđểxảyratìnhcảnhdởkhócdởcườikiểumộtbênchốngtrốnthuếrấtquyếtliệtcònmộtbênlạichophéphànhviđóởmộtsốbang”.GiớilậpphápMỹcũngvừađềnghịBộTàichínhnướcnàymởcuộcđiều

traxemcóhaykhôngsựdínhlíucủaMỹhoặcbấtkỳthựcthểnàoliênquantớiMỹvớiCôngtyMossackFonseca.TrongláthưgửiBộtrưởngTàichínhJack Lew, các thượng nghị sĩ Elizabeth Warren và Sherrod Brown nhấnmạnhBộTàichínhMỹcầnphảicókếtquảđiềutranhằmbảovệsựminhbạchcủahệthốngtàichínhMỹvàthựcthicácđiềuluậtvềchốngrửatiềnvàbảotrợkhủngbố.

PanamaquyphụcTrongkhiđó,chínhquyềnPanamacóvẻxuốngnướcsaukhituyênbốsẽ

tăng cường đàm phán với OECD về chia sẻ thông tin thuế. Tổng thốngPanamaJuanCarlosVarelaphátđilời“kêugọicácquốcgiaOECDtrởlạibànđàmphánđểtìmthỏathuận”.Phátbiểutrongmộtcuộcphỏngvấnkhác,PhótổngthốngkiêmBộtrưởng

NgoạigiaoPanamaIsabelDeSaintMalocũngđãhứachínhphủcủabàsẽthiết lậpcơchếđốithoạicấpkỹthuậtvớiOECDvềtraođổithôngtin.Bàđồng thời tái khẳng định lập trường không khoan nhượng đối với nhữnghànhvisaitráivàcáchoạtđộngtàichínhmờám,đồngthờinhấnmạnhcamkếttăngcườngsựminhbạchtrongdịchvụtàichính,lĩnhvựcđónggóptới7%GDPPanama.Tuyvậy,bàchorằngPanamacầncẩntrọngvớinhữngcảicáchtrongthời

giantớinhằmđảmbảomốiliênhệgiữahệthốngngânhàngcũngnhưcáccôngtyluậtcủanướcnàyvớicáckháchhàngthếgiớikhác.Bêncạnhđó,bàDeSaintMalochobiếtthêmquốcgiaTrungMỹcũngsẽ

đẩymạnhchiasẻthôngtinvớiPhápsaukhiPariscảnhbáođưaPanamatrởlạidanhsáchđencácquốcgiavàvùnglãnhthổkhônghợptác trongcuộcchiếnchốngvấnnạntrốnthuế.Cáchđâyhaitháng,Panamađãđượcđưarakhỏi danh sách “các nước chưa đủ nỗ lực chống rửa tiền và cung cấp tàichínhchokhủngbố”.ỦyviênEUphụtráchcácvấnđềkinhtếvàtiềntệPierreMoscovicicho

rằngEUcầnphảisẵnsàngđốiphóbằngnhữngbiệnpháptrừngphạt thíchđángvớicácquốcgiakhôngsẵnsànghợptác.HiệnPanamađãbịEUliệtvàodanhsáchcácnướckhônghợptáctrongvấnđềthuếquan.

ThủtướngAnhthừanhậnThủtướngDavidCameroncuốicùngđãthừanhậnđượchưởnglợitừmột

quỹđầutưmàchaông(đãmấtnăm2010)lậpratạiBahamas.TrảlờiĐàitruyềnhình ITV,ôngCameronxácnhậncómối liênhệ trực tiếpvớiQuỹđầutưBlairmoreInvestmentTrust(BIT)màchaôngđãlậpởnướcngoàiđểtránh đóng thuế (suốt 30 năm) cho nướcAnh như “Tài liệu Panama” chobiết.ÔngCameron thừa nhận từng góp 30.000 bảng vàoBIT.Trước khi trở

thànhthủtướnghồinăm2010,ôngđãbáncổphầncủamìnhvớigiá31.500bảng.Tuynhiên, người đứngđầuChínhphủAnh cũngkhẳngđịnhkhôngbiếtliệusốtiền300.000bảngđượcthừakếtừngườichaquácốcóphảiđượchưởnglợitừ“thiênđườngthuế”haykhông.

Kỳ5:Cóhaykhông“thuyếtâmmưu”?Tổng thống Nga Vladimir Putin nhất mực cho rằng vụ rò rỉ “tài liệuPanama”làmộtâmmưucủaphươngTâynhằmchốngôngvànướcNga.Nhưngcũngcónhữnggiảithíchkhác…(TTO)Hôm7-4,tạidiễnđàntruyềnthôngcủaMặttrậnbìnhdânNgatổchứcở

SaintPetersburg,Tổng thốngNgađãdànhkhánhiềucâuchữchovụrò rỉ“tàiliệuPanama”.TheoôngPutin,trongnhữngròrỉliênquanđếnnướcNga,nhấtlànhững

ròrỉđượccholàvềông,cơbảnkhôngcóchitiếttrựctiếpliênquanđếnông,màchỉdínhmộtngười thâncủaôngnhưngcũngkhôngcóbằngchứnggìchínhxác.ÔngPutintốcáongượclạirằngphầntàiliệuliênquanđếnnướcNgathể

hiệnmột số hoạt động kinh doanh hải ngoại củamột số quan chứcNga,chẳngphải để chống thamnhũng, rửa tiềngì cả,mà chỉ nhằmgâybất ổnđịnhnướcNga.ĐiềulàmnhữngđốithủcủachúngtatứcgiậnnhấtchínhlàsựthốngnhấtvàgắnkếtcủaquốcgiaNga

TổngthốngV.Putin

GoebbelscũngchẳngbằngKhông gì thích hợp cho bằng diễn đàn truyền thông để ông Putin giải

thíchnhữngròrỉnàytrongchínhgócđộcủanghềbáo:“Tấtcảquývịởđâyđềulànhàbáo.Hẳnquývị thừarõ thếnàolàmột

“sảnphẩm” thông tin.Họbớimóc trongcácquỹđầu tưhảingoại.NhưngđâucóPutinởđó,chẳngcógìnóiđếnPutin.Tuynhiên,đâylàmộtnhiệmvụđãđượcphâncôngphảilàm!Vàhọđã làmnhữnggì?Họđãsáng tác ramộtsảnphẩmthông tinqua

việcđãtìmthấymộtsốngườiquenvàbạnbè(củatôi).Cáchdễdàngnhấtđểlàm là gieo rắc sựmất niềm tin vào chính quyền, đặc biệt nhắmvào tínhđoànkếtcủanhândânNgađasắctộc…NgaycảGoebbels(ôngtrùmtuyêntruyềncủaĐứcquốcxãthờiThếchiến

thứ2)cũngkhôngcónhữngsángtáctuyêntruyềncỡđó”.VàrồiôngPutintómtắt“sángtác”màôngcholàvàohàng“khủng”cho

cửtọanghe.ÔngnhắcđếnsựviệccácdoanhnhânNgaSuleimanKerimovvàArkadyRotenberg,cũngnhưvậnđộngviêntrượtbăngTatianaNavkavànhạcsĩSergeiRolduginnằmtrongnhữngnhânvậtđượchàitêntrongcácdữliệucôngbố.Nhà lãnh đạo Nga nhấn nhá lâu ở trường hợp nhạc sĩ đại hồ cầm

Roldugin:“TôitựhàovìnhữngngườinhưSergeyPavlovichRolduginvàtựhàocóbạnlàôngấy.NóirằngôngấycóhàngtỉUSDquảlàmộtđiềuphilý.Mọitiềnbạcông

ấykiếmđược,hầunhưôngấydùngđểmuasắmnhạccụởnướcngoài,rồichởvềNgavàđembiếucáctổchứcnhànước…”.Đem trườnghợp“sạch sẽ”củanhạc sĩSergeiRodulgin rađể từđódẫn

đếnkết luận rằng các rò rỉ “tài liệuPanama”chỉ là “láo toét”, quả làmộtđộngtháituyêntruyềnrấtbàibản.

Ai“âmmưu”chốngphánướcNga?Đếnđây,ôngPutinláicâuchuyệnsangtrọngtâmchínhtrị.Ôngtâmsự

rằngcómộtsốnướcđốitáccủanướcNgatrêntrườngquốctếdo“đãquenthóiđộctônrồinênkhôngmuốnthấycóaikhác”chenchân,chínhvìvậymàcácquanhệcủanướcNgavớinhữngnướcphươngTâyđãxấuđi.ÔnggiảithíchtạisaolạicónhữngxíchmíchvớiphươngTây:“(Từcác

việcđạisự)nhưlậptrườngcủachúngtavềkhuvựcđôngnamUkrainechođếnnhữngchuyệnvặtnhưviệcchúngtatừchốidẫnđộEdwardSnowden,đãlàmchocácquanhệbịkíchthích”.Vàcuốicùng,ôngcáogiácrằngdo“nướcNgađedọađếnviệcMỹthống

trịtoàncầu”mànayxảyravụròrỉnày.Để làm tin,ôngPutinviệndẫnmộtnguồn tin từmấynămquađược tin

nhưlà“kinhthánh”:“MớiđâyWikileaksđãtiếtlộaiđứngsaucácvụnày”.TheoWikileaks,CơquanviệntrợMỹ(USAID)cùngnhàtàiphiệtGeorge

SorosđãchitiềnchochiếndịchtấncôngtổngthốngnướcNga,vàđiềunàyđãđượcthểhiệnquanhữngcôngbố“tàiliệuPanama”hôm3-4.Hômđầutuần,cựuđạisứAnhtạiUzbekistanlàCraigMurraycũngđãtiết

lộtrênblogcủamìnhrằngviệccáccơquanbáochícôngbốcó“chọnlọc”cácthôngtintừCôngtyluậtMossackFonsecacủaPanamalàdo“tuânthủmộtchỉthịvàlịchtrìnhcủamộtchínhphủphươngTây”.Đến đây, ông Putin chĩa mũi dùi ngay vào nguồn cung cấp “tài liệu

Panama”:“Quývịcóngờđượcrằng“TậpđoàncácNhàbáođiềutraquốctế”(ICIJ)totátấy–nơixuấtphátcủavụròrỉ–rấtnựccườilànódoTrungtâmliêmchínhcôngHoaKỳthànhlậpvàtàitrợhaykhông?Các sáng lập viên của ICIJ gồm có: Quỹ Ford, Tổ chức Carnegie

Endowment,QuỹgiađìnhRockefeller,QuỹW.K.KelloggFoundation,TổchứcXãhộimởcủatỉphúSoros…”.

ÔngPutinđang“âmmưu”gì?Vụ “tài liệu Panama” bùng nổ cùng thời điểm chiến sự ở Nagorny-

KarabakhmớitáiphátgiữamộtbênlàquânđộiAzerbaijan,bênkialàquânđộiArmenia.CóvẻnhưchiếnsựchưacóđiểmdừngchodùcảnhómMinsk(trongđócóNga,Pháp…)đềuđangrasứcdànxếp.Dư luận đang ngờ rằng đây chính làmặt trận tiếp theo của ông Putin.

Svante Cornell, giám đốc Viện nghiên cứu TrungÁ – khu vực CaucasusthuộcĐạihọcJohnsHopkins,chorằngNgasắpsửamởmộtcuộcchiếnthứnhìtừNagorny-Karabakh,sauvụthôntínhCrimea.MộtsựhiệndiệnquânsựmạnhmẽhơncủaNga tạiArmenia là tốicần

thiếtđểchuẩnbịchomộtcuộcchiếntranhgiữaNgavàThổNhĩKỳ.Nhìnvàobảnđồ,sẽthấyArmeniavàAzerbaijanchínhlà“lancan”từNga

trổvàoThổNhĩKỳởphíaBắc.Lúcđó,cùngvớibànđạpSyriaởphíaNam,ThổNhĩKỳsẽlưỡngđầuthọđịch!ChínhvìthếmàsaukhiđãtạmgiúpTổngthốngSyriaalAssadbìnhđịnh

hầunhưphầnnàoSyriakhỏitaycáclựclượngchốngchínhphủ,Ngachấmdứtchiếndịchcan thiệpkhôngquânởSyriavà tăngcườngkhôngquânởArmenia,thậmchítừ…tháng12nămngoái!BảntinOpex360ngày8-12-2015chobiết:“Trêncáinềnlàsựcăngthẳng

với ThổNhĩKỳ,Nga đã triển khai bổ sung trực thăng chiến đấu và trựcthăngvậntảitạicăncứkhôngquânErebouni,cáchbiêngiớiThổNhĩKỳchỉmấybước.BảytrựcthăngMi-24vàMi-8đãđượcđiềuđộngđếnđây.CăncứnàycònđónthêmbamáybaychiếnđấuNgaMig-29”.Opex360chobiếtrằngchỉtrongsáuthángsaucủanăm2014,bộtưlệnh

khu vựcĐông –NamcủaNga đã đưa đến căn cứ nàymột phi đoàn trựcthăngMi-24P,Mi-8MTvàMi-8SMV.Ngahiệncóhai căncứquân sự tạiArmeniatheothỏathuậncủachínhphủnướcnày.MộtcuộcchiếnThổNhĩKỳ–NgangayởchâuÂulàđiềucấmkỵtrong

chínthángcuốicùngnhiệmkỳcủaôngObamavốnđã“kiêng”đụngđộvớiNga.Nên“làmgì”đượcôngPutin thì làm, cũng làmộtgiải thích theo lýthuyếtâmmưu.Tấtnhiên,“khôngcólửa,saocókhói”!“Các tổ chức như của Soros từng bị liệt vào hạng “không được hoan

nghênh”ởNga.Nămngoái,vănphòngCôngtốLiênbangNgađãxemQuỹXãhộimởcùngViệnhỗtrợXãhộimởcủaSoroslà“bấthảo”vàcấmcáccôngdâncùngcáctổchứcNgathamgiacácdựáncủanhữngtổchứcnày.CôngtốviênNgachorằngcáctổchứcnàylàmộtmốiđedọađếnsựổn

địnhhiếnphápcùnganninhquốcgiaNga.KhôngchỉáingạiquákhứchenvàonộibộcácnướcĐôngÂucũcủatỉ

phúSoros,gầnđâyôngnàycònchọcgiận“congấuNga”bằngcáchtốcáorằngôngPutinchẳnghềlàđồngminhhayđốitácgìcủaMỹvàchâuÂu,tráilạichỉ“chămchămchiarẽchâuÂunhằmhưởnglợikinhtế”.

Kỳ6:HongKong–đấtcủatiềnNgườitanóirằngPhốWalllà“nơiđồngtiềnkhôngbaogiờngủ”.ĐiềunàydườngnhưđúngcảvớiHongKongnhữngnămgầnđây.(TTO)Qua“TàiliệuPanama”,ngườitathấyrằngvùnglãnhthổHongKonglà

điểmgiaodịchchínhchonguồntàisảnchảyratừTrungQuốclụcđịa.Côngty luậtMossack Fonseca cũng đánh hơi thấy thị trường béo bở từ TrungQuốc.Công tyPanamanàymở chi nhánhởHongKongnăm1989, sau đó từ

năm2000mởtiếptámchinhánhtạiTrungQuốcđạilục.

NhiềuchiêuchuyểntiềnTổngcộngCôngtyMossackFonsecađãlàmdịchvụcho16.300côngty

bìnhphongcóchủngườiHoa,chiếm29%tổngsốcông tynướcngoàimàcôngtyluậtnàyđanghỗtrợ.Ông Andrew Collier, nhà phân tích của Orient Capital Research – văn

phòng thamvấnđặt tạiHongKong, giải thích lý do: “NgườiTrungQuốcđưatiềnranướcngoàiquacáccôngtybìnhphongvìkinhtếnướcnhàcódấuhiệu chựng lại.Thị trườngbất động sản sụpđổ sau thờikỳphát triểnbong bóng ởmột số vùng tại TrungQuốc, rồi thêmmối lo từ chiến dịchchống tham nhũng sẽ có những ảnh hưởng đến nguồn tiền nên họ muốnchuyểnrangoài”.Trongtìnhhìnhđó,HongKongtrởthànhđiểmlýtưởng.LuậtcủaTrung

Quốcquyđịnhmỗingườidânchỉđượcphépđưatiềnranướcngoàigiớihạnở50.000USDmộtnăm.Nhưngtheocácnhàphântích,mộttrongnhữngmánhkhóeđểđưađược

tàisảnquangõHongKonglàhóađơngiả:hànghóa/tàisảntừTrungQuốcđại lụcxuấtđi sẽđượcđịnhgiá thấpnhưngsauđóđượcnhângiácao lênnhiềulầnkhinhậpvàoHongKong.Tiềnlờiphátsinhsauđóđượcđưavàocáccôngtybìnhphong.ÔngCollierkhẳngđịnh:“Nhiềungườixácquyếtrằngcómộtđườngdây

hóađơngiảkhổnglồliênquannhữngtàisảngiaodịchgiữaTrungQuốcvớiHongKongvàHongKongđượcdùngnhưbướcđệmđểđưanguồntiềnđinơikhác”.TheoôngDavidWebb–cựulãnhđạongânhàng,naytrởthànhngườiđấu

tranhchominhbạchtàichính, thị trườngchứngkhoánHongKongthườngdễnhắmmắtlàmngơvềnguồngốccủacáccôngtyđăngkýgiaodịch,bởilẽhọkhôngmuốnmấtđinguồnkháchquálớntừTrungQuốcđạilục.ÔngWebbgiảithích:“BênHongKongápdụngchínhsách“khônghỏigì,

khôngnóigì”(đốivớinguồngốccáccôngtyđăngký)dùrằnghọbiếttìnhtrạngthamnhũngtạiTrungQuốc”.Làmộtsàngiaodịchlớntrênthếgiớivớigiátrịvốnhóacủacáccôngty

niêmyếtlênđếnhơn1.700tỉUSD,HongKonggầnđâycànglớnmạnhnhờcáccôngtytừđạilục.MộtngõkhácđểchuyểntiềntươirangoàilàngõdulịchdùBắcKinhquy

địnhmỗi người dân chỉ được phépmang theo lượng tiềnmặt không quá20.000NDT(tươngđương3.090USD)hoặclượngngoạihối trịgiátươngđương5.000USD.Nhưngcũngcónhữngngườisẵnsàng“manggiúp”tiền

mặtquaHongKongđểnhậntiềncông.Một cách khác để đưa tiền qua Hong Kong là “mua giả” bằng thẻ tín

dụng: tức trả tiềnmuahàngmàkhôngnhậnhàngvàcácchủcửahàng tạiHongKongsẽtrảlạibằngtiềnmặtđểđổilấy“chútđỉnhtiềncông”.

KhôngdễcóbằngchứngVớivụròrỉtàiliệulầnnày,nhữngcáitêncóliênquancáclãnhđạochính

trịTrungQuốcmộtlầnnữacũnggâysónggió.Dĩnhiênởđâyvẫnchưaxácnhậnviệclậpcôngtyởnướcngoàicủahọlàcónhằmmụcđíchtẩutántàisảnhoặccógìthiếuminhbạchhaykhông.Đólàchưakểcácnhàbáochỉcónhữngtàiliệuchothấynhữngcáitêncùngnhữngcôngty.Vìlẽđó,ngaytừhôm4-4,tứcmộtngàysaukhibáochíquốctếđồngloạt

côngbốnhữngcáitêncộmcáncóliênquan“TàiliệuPanama”,chỉmộttờbáoởTrungQuốclêntiếngvềvụviệclàThờiBáoHoànCầu.Tờbáokhôngnêurõvụviệcliênquannhữngngườithâncủacáclãnhđạo

chínhtrịcủaTrungQuốcmàchỉphảnứngtheokiểuphảnbác“luậnđiệusaitrái”củaphươngTây.Tờ báo này viết: “Cứmỗi lần có vụ rò rỉ tài liệu kiểu như vầy, truyền

thông phương Tây lại nắm quyền kiểm soát việc diễn giải tài liệu vàWashingtonchothấycómộtphầnảnhhưởngtrongđó”.BáochíTrungQuốcgầnnhư tuyệt đốikhông thông tinvềvụ “Tài liệu

Panama”dùrằngtrongvụnàycónêutênôngDengJiagui(ĐặngGiaQuý)làanhrểcủaChủtịchTrungQuốcTậpCậnBình.ÔngĐặngđượccholàcóbacôngty,trongđómộtlậpnăm2004(giảithể

năm2007)vàhaicáikhácthànhlậpnăm2009.Vìtàiliệucũngchưagiảimãnênkhôngthểbiếtcáccôngtyđóhoạtđộngkiểugì,nhưngchỉbiếtđượchaicôngty lậpsaukhôngcònhoạtđộnggì từsau tháng11-2012là thờiđiểmôngTậplêngiữchứcTổngbíthưĐảngCộngsảnTrungQuốc.Mộtcái tênkhácmớimà…cũ làbàLiXiaolin (LýTiểuLâm),congái

củacựuthủtướngLýBằng.TạiTrungQuốc,bàLýđượcmệnhdanhlà“nữhoàngđiện”vìnắmgiữnhữngtrọngtráchtrongcácdoanhnghiệpnhànướclĩnhvựcnănglượng.BàcùngchồngcómộtcôngtytênCoficInvestmentsthànhlậpnăm1994

tạiquầnđảoVirginthuộcAnh.Côngtynày,doMossackFonsecalàmdịchvụ,cónhiệmvụhỗ trợviệcxuất thiếtbịcôngnghiệpcủachâuÂuvềchoTrungQuốc.Một cái tên đình đám nữa là Jasmine Li (LýMạc Lợi), cháu của Giả

KhánhLâm–nhânvậtsốbốncủaBộChính trịgiaiđoạn2002-2012.Hồinăm2010,côgái trẻnàysởhữucôngty tênHarvestSunTradingkhimớivừađặtchânvàoĐHStanfordởMỹ.Khôngrõnhờ tàinăngvàmaymắnhayvì lýdokhácmàdoanhnghiệp

dướitaycôphấtlênnhưdiều.Côhiệnđangđiềuhànhhaidoanhnghiệptại

BắcKinhcósốvốn300.000USDhoạtđộngtrongcáclĩnhvựcgiảitrívàbấtđộngsản.Những tỉ phú, triệu phú tại TrungQuốc cũng thườngmở doanh nghiệp

bìnhphongthôngquahướngdẫncủaMossackFonseca.BàKellyZongFuli (TônPhứcLợi),congáidoanhnhânZongQinghou

(TônKhánhHậu),mộttrongnhữngngườigiàunhấtTrungQuốc,từngnhờMossackFonsecamởmộtcôngtyởnướcngoàivàotháng2-2015vớichứcnăngchínhlà…“đầutưvàoTrungQuốc”!Thựctếlàđếnnăm2014,CôngtyMossackFonsecamớibiếtbàLýTiểu

Lâmvàchồngđứngđầumộtcôngtybìnhphongdomìnhquảnlý.HọchỉbiếtđượcđiềuđókhicóyêucầukiểmtratừỦybankiểmtracủaquầnđảoVirginthuộcAnh.Tiếntrìnhkiểmtradanhtínhchủsởhữuchothấymộtsốkẽhởtrongthủ

tụccủaMossackFonseca.TuynhiêntrongláthưtrảlờinhómnhàbáothuộcICIJ,phíacôngtyluậtkhẳngđịnhmìnhđãtuânthủmọiquyđịnhhiệnhànhliênquannhữngtrườnghợpbịcoilà“cónguycơcao”(liênquancácchínhtrịgia).

Kỳ7:NhữngbímậtởquầnđảoTrinhnữNhiềunhânvậtđãcócôngtymởtạiquầnđảoVirginthuộcAnhnhưThủtướng Iceland Sigmundur David Gunnlaugsson, thư ký riêng của quốcvươngMoroccoMounirMajidihaygiađìnhHennessyởPháp.(TTO)

Vìsaoquầnđảonàycósứchấpdẫnđếnvậy?Trong chuyến du hành lần thứ hai vào năm 1493, nhà hàng hải

ChristopherColumbusđãtìmthấyquầnđảoVirginvàđặttênchoquầnđảođểtưởngnhớthánhnữUrsula–ngườiđãvượtdãynúiAlpscùngvới11.000trinhnữ(tiếngAnhlà“virgin”)vàcuốicùngđãbịngườiHungNôtànsát.Đã có thời ngườiTâyBanNha bỏ bê quần đảoVirgin nên nơi đây trở

thànhsàohuyệtcủabọnhảitặc.Đếnnăm1648,ngườiHàLanchiếmquầnđảo,kếđếnlàngườiAnhvàonăm1672.QuầnđảoVirginthuộcAnhlàlãnhthổhảingoạicủaAnhởvùngbiểnCaribê.Dânsốvàokhoảng28.000người,trongđókhoảng23.500cưtrútạiđảolớnnhấtTortola,nơiđặtthủphủRoadTown.

QuánhiềuđiềukiệnưuđãiQuầnđảoVirginthuộcAnhrộngchỉ153km2(vớikhoảng50đảo,trong

đó16đảocóngườicưtrú),nhưngtừlâuđãđượcxemlàmộttrongnhữngthiênđườngthuếtrênthếgiới.Trangwebfiduworld.comđãquảngbáaimuốnđầutưvàoVirginthuộc

Anhsẽđượchưởngnhiềulợiíchnhưsau:khôngthuếdoanhnghiệp,khôngthuế thunhập,khôngkiểmsoátngoại tệ,không luậtdi sản,khôngvốn tốithiểu,khôngthuếgiátrịgiatăng,cóthểsửdụngcổphiếuvôdanh,cóthểlàcổ đông duy nhất, bí mật ngân hàng được bảo vệ, không yêu cầu về kếtoán…Theo trang web petite-entreprise.net, nhà đầu tư muốn lập công ty tại

VirginthuộcAnhchỉmấttừ1-5ngàyvớivốntốithiểulà0euro.Phápluậtápdụngtạiquầnđảolàluậttục(luậttheophongtục).Đểbảovệtínhchấtbímật,danhtínhgiámđốccôngtyhaycáccổđôngkhôngđượcthểhiệntrongsổđăngkýdoanhnghiệp.Tháng 6 năm ngoái, Ủy ban châu Âu đã công bố danh sách 30 thiên

đườngthuế,trongđócóquầnđảoVirginthuộcAnh.ỦybanchâuÂulậpradanhsáchnàybằngcáchxemxétdanhsáchđendo28nướcthànhviênLiênminh châu Âu gửi lên. Phần lớn các thiên đường thuế đều ở quần đảoAntilleshayvùngbiểnCaribênhưquầnđảoVirginthuộcAnh.Nữ thủ tướngAnhMargaretThatcher từng khuyến khích phát triển các

côngtytàichínhngoàibiêngiớinhưmởtạiquầnđảoVirginthuộcAnh.Đếnkhixảyrakhủnghoảngtàichính,chínhquyềnLondonmớidọasẽphạtcáclãnh thổ khôngminh bạch tài chính. Điều này cũng dễ hiểu bởi đến naykhôngcóđịnhnghĩapháplýnàovềthiênđườngthuế.TổchứcHợptácvàpháttriểnkinhtế(OECD)đãđưarabốntiêuchíquan

trọngđểnhậndiệnthiênđườngthuế:1. Thuếsuấtbằngkhônghaykhôngđángkể;2. Thiếuhợptáctrongtraođổithôngtinvớicácnướckhác;3. Kémminhbạchvềphápluậthayhànhchính,và4. Bảovệcáccôngtybìnhphongcóhoạtđộngảo.Đốichiếubốn tiêuchínày thìquầnđảoVirgin thuộcAnhđúng là thiên

đườngthuế.Thiênđườngthuếcungcấpđủmọidịchvụtàichínhngoàibiêngiớicủacánhânhaydoanhnghiệp,tứcsẵnsàngtạomọiđiềukiệnthuậnlợivềngânhàngchocáccánhânkhôngphảingườiđịaphương.MộtđặcđiểmnữacủaquầnđảoVirginthuộcAnhlàlợiíchtàichínhvà

quyềnlựcchínhtrịthườngbọclótchonhau.Tạithiênđườngthuếkhôngcóhoặchiếmcótìnhtrạngđốiđầugiữachínhtrịvàlợiíchtàichính.

NhiềucáchnhìnnhậnTheobáoLeMonde, thật radanhxưng“thiênđường thuế” thayđổi tùy

theo tiêu chí đánh giá và phân loại. Trên cơ sở bốn tiêu chí nêu trên củaOECD,haichuyêngiaPhápEstherJeffersvàDominiquePlihonđánhgiácóhơn100thiênđườngthuếtrênthếgiới.Trongkhiđó,OECDchiathiênđườngthuếlàmbaloại:“loạiđen”làcác

nướckhônghợp tácvề thuế,“loạixám” làcácnướccamkết tuân thủ luậtnhưngkhôngthựchiệnhoặctuânthủchocó,cuốicùng“loạitrắng”làcácnướcnỗ lực tuân thủ và có pháp luật phùhợpvới tiêu chuẩnquốc tế củaOECD.CáchxếploạinàyđượcthựchiệntheotinhthầnhộinghịG20ởLondon

hồitháng8-2009,tuynhiênvẫnbịphảnđối.TổchứcMạnglướicôngbằngthuếởAnhchorằngcáchxếploạicủaOECDkhônghiệuquảvàcácyêucầucủaOECDkhôngđầyđủ.Tổchứcnàyđãcăncứmứcđộminhbạchđểxếphạng10thiênđườngthuế,trongđókhôngcó…quầnđảoVirginthuộcAnh.BáoLeFigaroghinhậndanhsách thiênđường thuếdễđượcchấpnhận

nhất là danh sách công bố năm 2000 củaHội đồngỔn định tài chính (tổchứcquốctếcótrụsởởThụySĩ).Danhsáchnàygồm42nướcđượcchialàmbanhómtùytheomứcđộminhbạchvàhợptác.QuầnđảoVirginthuộcAnhởnhómbalànhómtệnhất.Mộtsốthiênđườngthuếthuhútcáccôngtyđaquốcgiabằngthuếdoanh

nghiệphếtsứccạnhtranh.Mộtsốkhácápdụngquychếhoạtđộngdễdàngnênrấtdễlậpcôngtyđầutưvốn.Cũngcóthiênđườngthuếbảovệbímậtngânhàngrấtchặtchẽ,bởithếcánhânvàdoanhnghiệpmuốntrốnthuếởnướchọthíchtìmđếnđây.BáoLeMondenhậnđịnhsởdĩcácthiênđườngthuếnhưquầnđảoVirgin

thuộcAnhbị soimói vì phần lớn công ty hoạt độngởđâyđãbiến tướngthànhcôngtybìnhphongnhằmmụcđíchchegiấutàisảndướitêngiả.Lýdovìphápluật tạiđâykhôngminhbạchvàchặtchẽnên thườngtrở thànhchỗđầutưcủabọntộiphạm,từnhữngkẻmuốnrửatiềnbẩndothamnhũngchođếnbọnbuônmatúyvàthậmchíbọnkhủngbố.QuỹTiềntệquốctếđánhgiágần50%giaodịchquốctếđiquacácthiên

đườngthuếnhưquầnđảoVirginthuộcAnh,từđócóthểhìnhdungquymôtrốnthuếlớncỡnào.Nhữngthànhphầnthườngsửdụngthiênđườngthuếlàcácquỹđầutư,các

doanhnghiệp lớnmuốnmởchinhánhvàcácđạigia.Tạicác thiênđườngthuếhiệncó4.000ngânhàng,2/3quỹđầutưvà2triệucôngtybìnhphonghoạt động.Các tài khoản tại đây cókhoảng7.000 tỉUSD, tứchơnba lần

GDPnướcPháp.Cũngnhưmộtsốlầnròrỉtàiliệuliênquantrốnthuếvàinămtrướcđây,

dưluậncựckỳcămphẫnvớinhữnghoạtđộngnétránhthuếkhóacủanhữngngườigiàucó.Nhưngcóvẻvụ rò rỉ“Tài liệuPanama” lầnnày lànghiêmtrọnghơncả…

LợidụngcảtêntuổiHộiChữthậpđỏquốctếBáoLeMonde cho biết theo “Tài liệu Panama”,Công ty luậtMossack

FonsecađãlợidụnguytíncủaHộiChữthậpđỏquốctế(trụsởtạiThụySĩ)đểchegiấutiềnbẩn.CôngtyluậtcủaPanamađãchokháchhàngsửdụnghai quỹ Brotherhood Foundation và Faith Foundation để sở hữu cổ phầntrongcáccôngtybìnhphong.Đểchegiấudanhtínhkháchhàng,côngtyđãdámdùngtênHộiChữthập

đỏquốc tế làngười thụhưởnghaiquỹnày trongkhibanquản lýcơquannhânđạolừngdanhnàyhoàntoànkhônghaybiết.Khoảng500côngtyđãsửdụngmộttronghaiquỹtrên.ChủtịchHộiChữthậpđỏquốc tếPeterMaurerkhẳngđịnh:“Chúngtôi

khôngliênquanđếnMossackFonsecavàkhôngbaogiờnhận tiền từphíahọ”.ÔngđánhgiánguycơrõràngquálớnnếugiảdụtêntuổicủaHộiChữthậpđỏquốctếdínhtớicôngtybìnhphongcủamộtbênthamchiếnnàođó.Ôngphànnàn:“TêncủaHộiChữthậpđỏquốctếcầnphảiđượcbảovệ

đặc biệt bởi chúng tôi làm việc trong vùng chiến tranh và xung đột giữanhiềubên.Antoàncủacácnhânviênchúngtôiphảiđượcbảođảm”.“TàiliệuPanama”chothấychiêunàythườngđượcsửdụngđểchegiấutàisảnbịtruytìmhaytiềncónguồngốctộiphạm.

Kỳ8:Khôngphảitấtcảđều“mơhồ”CâuchuyệnbứchọagiátrịcaovừabịbêntưphápThụySĩgiữlạiđểđiềutralàmộtbướctiếnchothấy“TàiliệuPanama”hoàntoànlàchứngcứđángtinđểluậtphápcanthiệp.(TTO)Nhiềutrườnghợpbịnêutêntrong“TàiliệuPanama”đãchọncáchphản

ứngđầutiênlàimlặnghoặcchốibỏchorằngnhữngthôngtincungcấptrêntruyềnthôngkhôngđángtincậy.CâuchuyệnliênquanbứctranhcótênNgườiđànôngngồi tựatrêncây

gậy (vẽnăm1918) củadanhhọangườiÝAmedeoModigliani cho thấyýnghĩacôngviệccủacácnhàbáođiềutrakhắpthếgiới.

Sốphậnlykỳ70nămBức tranh mô tả một người đàn ông quý phái ngồi nghỉ ngơi thư thái

nhưngsốphậnthậtlongđong.Theohồsơcâuchuyện,bứctranhướctrịgiákhoảng 25 triệuUSD này thuộc tài sản của ôngOscar Stettiner,một nhàbuônđồcổngườiAnhcảiđạosangDoThái.TrongthờiChiếntranhthếgiớithứhai,ôngStettinersinhsốngởPhápvà

tàisảncủaôngbịChínhphủVichy(thânĐức)cướplấyvàđembánđấugiátạiParis trongkhoảngnăm1941-1944.Bức tranhNgườiđànôngngồi tựatrêncâygậykhiđóbịbánđivớigiá16.000francs.Chiến tranhkết thúc, ôngStettiner tìmcáchđòi lại tài sảnvàphát hiện

thấy bức tranh củamình nằm trong taymột ngườimua tên JohnVan derKlip. Stettiner làmđơnkhởi kiện đòi lại bức tranh năm1946nhưng chưađượcgìthìôngquađờihainămsauđó.Bức tranh tái xuất hiện trong một phiên đấu giá của nhà Christie’s tại

Londonnăm1996và về taymột công tyPanama có tên InternationalArtCenter(IAC)vớigiá3,2triệuUSD.CôngtyIAC,từkhiđượcthànhlậpnăm1995thôngquaCôngtyluậtMossackFonseca, là thuộcquyềnsởhữucủagiađìnhtỉphúDavidNahmad.ConcháugiađìnhNahmadvàilầnđemtranhtrưngbàysauđónênđãgây

sựchúý từMondexCorp,mộtcông tycủaCanadachuyênvề thuhồi tácphẩmnghệthuậtbịđánhcắp.Năm2009,chủtịchvàcũnglànhàsánglậpMondexCorplàôngJamesPalmerđãliênlạcvớicháunộicủaôngStettinerđểxinđiềutravềvụviệcnày.Ngườicháunội tênPhilippeMaestracci,71 tuổi,mộtngười làmnôngở

Dordogne(Pháp),đồngývàcòntuyênbốtrênbáochí:“Tôikiệnkhôngphảivìtiềnmàlàđểtưởngnhớđếnôngtôi”.Năm2011,Maestracciđãkhởikiện ra tòadânsựởNewYork(Mỹ), tố

cáoôngDavidNahmad,mộttrongnhữngnhàsưutậpnghệthuậtvàcũnglànhàbuôncótêntuổicủathếgiới,đangsởhữubứctranhđãbịbántráiphép,khôngcósựđồngýcủachủsởhữuthậtsự.Trước tòaởMỹ, luậtsưcủaôngDavidNahmadkhăngkhăngrằng thân

chủcủamìnhkhôngbiếtgìvềbứctranhvàbứctranhthuộcsởhữucủaCôngtyIAC.

TưphápThụySĩnhanhchóngvàocuộcThếrồitừ“TàiliệuPanama”,cácnhàbáocủanhậtbáoPhápLeMonde

cùngđồngnghiệp trongLiênminhQuốc tếcácnhàbáođiều tra (ICIJ)đãtìmracáctàiliệuchứngminhrằngCôngtyIAClàthuộcquyềnsởhữucủagiađìnhđạigiaNahmad.Rồitừnăm2014,DavidNahmadlàcổđôngduynhấtcủaCôngtyIAC!Khiđượchỏivềcáctài liệumangtínhbằngchứngtrên, luậtsưRichard

Golub củaDavidNahmad lấp liếm: “Ai sở hữuCông ty IAC cũng chẳngquantrọnghơnviệcbiếtxemaiđangởtrênhànhtinhPluton!”.NhàbuônNahmadcùngluậtsưcủamìnhcònchọncáchphảncôngtheo

kiểu đặt nghi vấn về quyền sở hữubức tranh của ôngOscarStettiner.HọcôngnhậnđúnglàvàokỳTriểnlãmnghệthuậtởVenise(Ý)năm1930,ôngOscarStettinertừnggiớithiệubứctranhnày.NhưngphíaNahmadlậpluậnkiểubứctranhhọđãmuađượcvàbứctranhtừngthuộcsởhữucủagiađìnhStettinerchưachắcđãlàmột!BáoLeMondecủaPhápsoirọicáctàiliệuvàthấyrằngngườiđãmuabức

tranh chân dung của danhhọaModigliani vào năm1944và người đã bánbứctranhNgườiđànôngngồitựatrêncâygậyvàonăm1996làthuộccùngmộtgiađình.Dùkhôngcóbằngchứng tuyệtđốinhưngnhữngchi tiết ấycũngbuộcngườitacósựliêntưởng.BêntưphápThụySĩđãrataynhanhchóngvàongày8-4,tứcchỉbangày

saukhithôngtintừbáochínêuraliênquanbứctranh.Đếnngày11-4,côngtố viên của thành phốGeneva ra thông cáo tuyên bố đã tạm giữmột bứctranhModiglianiđượccholàđãbịcướptrongthờikỳChiếntranhthếgiớithứhaivàđãđượcmộtcôngtybìnhphonggiấuđitừnăm1996.BộTưphápThụySĩchobiếtđãtiếnhànhthủtụchìnhsự“nhằmkiểmtra

cácchi tiết” liênquanđếnbức tranhNgườiđànôngngồi tựa trêncâygậycủadanhhọaModiglianiđangcómặttạiGeneva.Trongthôngcáophátđi,BộTưphápkhẳngđịnhbứctranhnàyđangđược

cấtgiữtạikhongoạiquancủathànhphố.Thôngbáonàyđượcxemlàmộtbước tiếnquan trọng tronghồsơkiện tụng liênquanđếnviệcsởhữubứctranhtrên.TruyềnthôngThụySĩchobiếthômthứsáu(8-4),cácthẩmphánThụySĩ

đãlấylệnhvàokiểmtrakhohàngcủaCôngtyRodolpheHallerđặttạikhukhongoạiquanởGeneva.KhonàychứahàngngànbứctranhquýgiácủagiađìnhNahmad.DẫuđếngiờchưaaichắchọhànhđộngtheoyêucầucủatòaántừMỹvì

phíacông tốThụySĩchọngiảipháp“khôngbình luậngì thêmdovụviệcđangtrongquátrìnhđiềutra”.Nhưngvớibáogiới,đâylàbướcđirấtcụthểđầutiênhivọnggiúpgiới

cấtgiữtàisảnquýởThụySĩphảiphávỡquyluật“imlặng”bấtdibấtdịchđểlàmrõnhữngđiểm“mơhồ”trongrấtnhiềuvụviệcliênquanđếnnhữngbứctranhquýbịcướpbóctrongthờichiếnhoặcbịlừađảo,bịcướpnhữngnămsaunày.

CIAcũngnhờMossackFonsecaBáoĐứcSueddeutscheZeitungngày12-4đưa tinđiệpviêncủamột số

quốcgia,trongđócócảnhữngnhânvậttrunggiantừnghợptáclâudàivớiCơ quan Tình báo trung ương Mỹ (CIA), đã sử dụng các dịch vụ củaMossackFonsecaởPanamađểmởnhữngcôngtyvỏbọcnhằmcheđậyhoạtđộngcủamình.“TàiliệuPanama”còntiếtlộnhữngquanchứccấpcaođangtạivịhoặcđã

nghỉhưuthuộccáccơquantìnhbáocủaítnhấtbaquốcgialàSaudiArabia,ColombiavàRwandanằmtrongdanhsáchcáckháchhàngcủacôngtytrên.TrongsốđócóKamalAdham,cựutrùmtìnhbáoSaudiArabia,đãquađờinăm1999.Adhamlàmộttrong“nhữngnhânvậttrunggianchủchốtcủaCIAtrong

thậpniên1970”ởTrungĐông.Trongmộtdiễnbiếnliênquan,ngày11-4,TổngcôngtốVenezuelaLuisa

Ortegađãyêucầucácngânhàngphongtỏatàikhoảncủanhữngđốitượngnằmtrongdiệnđiềutracủachínhphủliênquantới“TàiliệuPanama”.PhátbiểutrênĐàitruyềnhìnhGlobovision,bàOrtegachobiếtcáccôngtố

viênđang cânnhắcviệc ra lệnhbắt giữnhữngnhânvật bị “điểmmặt chỉtên”dùbàkhôngchobiếtcụthểnhânvậtnào.Theothốngkê, trongsố11,5triệutài liệubịròrỉcó241.000tài liệuđề

cậpđếnVenezuela.TổngthốngVenezuelaNicolasMadurohồituầntrướcđãchỉthịbàOrtegađiềutravụviệctrên.TrongsốcáccôngdânVenezueladínhlíutớivụbêbốinàygồmmộtcựu

sĩ quan quân đội cấp cao, một cựu quan chức của công ty dầu khí quốcdoanh…

Kỳ9:Quánhanh,quánguyhiểmTrướcmốinguytừviệccácthiênđườngthuếvẫnnhởnnhơtồntạidùđãbịtấncông,chỉtrích,cácbiệnphápquyếtliệtvànhanhchónglầnnàylàđiềuđượcnhữngngườidântửtếvỗtayhoannghênhnhiệtliệt.(TTO)Aisợhãinhấttrongvụròrỉ“TàiliệuPanama“?Câutrảlờicólẽkhông

quákhó.Điềukhiếnngườidânđóngthuếđànghoàngnóichunghoanhỉnhấtlàmộtsốquốcgiađãquyếtliệtđiềuchỉnhluật,quyđịnhđểngănchặntìnhtrạngnhữngkẻgiàucótìmcáchtrốntránhviệcthựcthinghĩavụđóngthuế“íchnước,lợidân”.Quyết liệtnhấtcólẽ làcácquốcgiachâuÂuvì tìnhtrạnggianlậnthuế

củacáctậpđoànđaquốcgiađanggâythiệthạihàngtỉUSDchongânsáchcácnướcmỗinăm.

XàiluậtcứngHôm12-4,ỦybanchâuÂu(EC)đãtrìnhcácgiảiphápcủamìnhraNghị

việnchâuÂu(EP)tạiStrasbourg(Pháp).EC,trongvaitròhànhpháp,đãchỉđạocácquốcgiathànhviêncủaLiênminhchâuÂu(EU)phảicôngbốcácdữ liệu kế toán và thuế của các tập đoàn đa quốc gia hoặc doanh số, lợinhuận,ngưỡngtrầntínhtiềnthuếmàtậpđoànđaquốcgiaphảinộpởmỗinướcthànhviên.CácbiệnphápnàyđượchaiỦyviênchâuÂulàPierreMoscovici,người

phụ trách vấn đề thuế, và người đồng nhiệm đặc trách bình ổn tài chínhJonathanHill chuẩnbị từ lâuđểngănchặncác tậpđoàn lớnđặt trụ sởvàkhaithuếởnướcthànhviênápthuếít.Naylàdịpquátốt,quáphùhợpđểcácgiảiphápcủahọđượcxemxétnghiêmtúcvànhanhchóngnhất.TheocácbiệnphápmớimàECđềxuất,tấtcảtậpđoànđaquốcgiacóchi

nhánhtạiEU,nếucódoanhthutừ750triệueurotrởlênsẽphảicôngbốcácthôngtinvềdoanhsố,kếtoánvàlợinhuận…Lợinhuậnthuđượcởquốcgianàosẽphảinộpthuếởngayđó.TấtcảnhữngthôngsốnàysẽđượccơquanthuếcủacácnướcthànhviênEUchiasẻchonhaumộtcáchtựđộng.CáctậpđoànkhôngcóchinhánhởEUcũngbịyêucầucungcấpthôngtin

hoạtđộngtầmtoàncầucủamìnhvàđặcbiệtphảicungcấpchitiếtcáchoạtđộng củamình tại những quốc gia nằm trong danh sách các thiên đườngthuế.Hàng loạt công ty đa quốc gia nhưAmazon, Google, Facebook, Coca-

Cola…,sắptớisẽphảiratrướcEPđểtrìnhbàyýkiếncủahọvềcácđềxuấtmớinóitrêncủaEC.Dùvậycácgiảiphápnàyvẫnbịcáctổchứcphichínhphủxemlàchưa

mạnhtaynhằmđạtđượctínhminhbạchtừcáctậpđoànđaquốcgia.ChẳnghạnTổchứcphichínhphủOneđặtnhữngcâuhỏikhótrảlời:tại

saochỉnhững“ônglớn”códoanhthutrên750triệueuromớiphảicôngbốthôngtin?Liệucókiểmsoátđượchoạtđộngcủacáctậpđoànởnhữngnướckhônglà thànhviêncủaEU?TổchứcOnechỉ rõ:“Khôngcóđượcnhữngthôngtinđóthìsẽkhôngthểbiếtđượcgìnhiềuhơnvềhoạtđộngcủacáctậpđoànđaquốcgiaởcácthiênđườngtàichínhvàdođócũngkhôngthểpháthiệncáccơchếtrốnthuế”.BộgiảipháplầnnàycủaECthậtrađãđượcthainghénsauvụròrỉthông

tinvềcáctrườnghợptrốnthuếtrongvụbêbốiđượcgọitênlàLuxLeakshồitháng11-2014.Vụđóđãlậttẩyvaitròhỗtrợcủamộtsốquốcgia,trongđócóLuxembourg,chocáctậpđoàntrốnthuế.

VụviệcđãlàmhoenốngàynhậmchứcchủtịchECcủaôngJean-ClaudeJunckerbởilẽvàothờiđiểmxảyravụbêbối,ôngJunckerlàthủtướngkiêmnhiệmbộtrưởngtàichínhcủaLuxembourg!Tronggiảiphápmớiđệtrình,ECcũngđềnghịthànhlậpmộtdanhsách

mớivềcácthiênđườngtàichínhchoEU.ÔngMoscovicilýgiải:“CứxemtrườnghợpPanama.Nướcnàychỉbịchínnước thànhviênEU(Phápmớiđiềuchỉnh)xemlàthiênđườngtàichính.Nhưthếlàkhôngổn.ChúngtarấtcầncómộtdanhsáchchungchoEUvớinhữngtiêuchíphânloạinhưnhauvàcácbiệnpháptrừngphạtmạnhnhưnhau”.

Panama–vìđâunênnỗi?TừkhiTổngthốngJuanCarlosVarelalênnắmquyềnvàotháng7-2014,

chínhquyềncóvẻrấtbiếtcáchquảngbáchoquyếttâmbàitrừtìnhtrạngtộiphạmcótổchứcvàrửatiền:mỗilầnbắtđượccácvụmatúylớn,báochíđềuđượcmờiđếnđưatinhoànhtrángvềchiếnlợiphẩmcảnhsátthuđượccùngcáchoạtđộngtiêuhủy…Tuynhiênriênghoạtđộngđượccho là“rửa tiền” liênquancáccông ty

bình phong thì chính quyền Panama ít thấy minh bạch được như chuyệnchống các băng đảng.Quốc gia nhỏ bé chỉ 76.000km² này, nằm nối giữaTrungMỹvàNamMỹ,gầnnhưbấthợptácvớicácchínhsáchchốnggianlậnthuếvàtrốnthuếtoàncầu.Panamarõràngkhôngthểchốibỏhìnhảnhkhôngtốtđẹptrongmắtcácnướckhácbởinơinàycóđến100.000côngtybìnhphonghoạtđộngkhôngminhbạchvàkhôngphảiđóngđồngthuếnào.Từhainămqua,cáclãnhđạonhómG20cũngnhưbanlãnhđạoTổchức

hợptácvàpháttriểnkinhtế(OECD)vẫntiếnhànhgâysứcépmạnhmẽvớichínhquyềnPanama,buộcPanamaphảithựcthibiệnpháptraođổitựđộngcácdữliệutàichínhcủacáccôngtyvàokhoảngtrướcnăm2018,nhưcácnước khác vốn bị xem là thiên đường tài chính như Luxembourg,Liechtenstein,SingaporevàhầuhếtcácquốcđảonhỏởCaribbeanvàTháiBìnhDương(quầnđảoVirginthuộcAnh,Samoa…)đãvàđanglàm.ÔngPascalSaint-Amans,giámđốcTrungtâmchínhsáchvàđiềuhànhtài

chínhcủaOECD,kếttộithẳng:“Panamagiờđâychẳngkhácmộttaychuyểntiềnlậutrongmột thếgiớiđangđivàoquycủ.Chuyệnnàykhôngthểkéodàiđượcnữa.Đểcuộcchiếnchốngnạngianlậnvàtrốnthuếđivàohiệuquảthìmọingườicầnđồngtâmhiệplực”.Nhưngcũngnênbiết thêmlàngoàiPanama còn có ba anh chàng “cứng đầu” khác là Bahrain, Nauru vàVanuatu,đếnnayvẫntừchốichuyệnthamgiatraođổitựđộngdữliệuthuế.NhưngtrongsốnàyPanamabịtấncôngnhiềuhơncả.Gầncuốitháng2

vừa qua, nhân hội nghị Bộ trưởng tài chính G20 tại Thượng Hải (TrungQuốc), đánh giá củaOECD công bố tại đây được cho là “rất xấu”. Bằngchứnglà trongbanămqua,Panamađãnhậnhơn100yêucầu thôngtin từcácnước thànhviênOECDđối với những trườnghợp tài chínhđángngờđangcótàikhoảntạiPanama.CácnướcđangngóngxemcáchhànhxửcủaPanamatrongviệchợptác

chốngtrốnthuế.CácchuyêngiachorằngcâutrảlờicònnằmởtháiđộcủaMỹvàAnhvốnlàđồngminhtruyềnthốngcủaPanama.Cóvẻtháiđộcủahaianhcảnàycũngđãthayđổi.GầnnhấtlàThứtrưởngTàichínhMỹRobertStackđãnóithẳng:“Chúng

tôitrôngđợiPanamahànhxửtheocácquyđịnhchothànhviêncủaDiễnđàntoàncầu(cơquancủaOECDchuyênkiểmtraviệcápdụngcácchuẩnmựcvềhợptáctàichính),kểcảquyđịnhvềminhbạch”.PhảichăngchínhquyềnPanamacũngphảinhanhchóngchịuphéplầnnày

trướcáplựccủathếgiới?Tối12-4,cảnhsátvàcáccôngtốviênPanamađãtiến hành khám xét trụ sở và các chi nhánh của Công ty luật MossackFonsecatrênkhắpđấtnước.Phíacôngtốviênchobiếtđangnỗlựctìmkiếmcácbằngchứngvàtàiliệuchothấycôngtyđãthựchiện“nhữnghànhvibấthợppháp”liênquanđếnviệchỗtrợnhiềukháchhànggiàucótrênthếgiới“rửatiền”vàtrốnthuế.

Kỳ10:GóctốiĐôngNamÁNhiềucánhânvàgiađìnhgiàucóởcácquốcgiaĐôngNamÁđanglầnlượt xuấthiện trênmặtbáokhinhữngnhàphân tíchđào sâuhơn“TàiliệuPanama”.(TTO)Nhữngcái tênđầu tiênđángchúýcủakhuvựcĐôngNamÁxuấthiện

trong“TàiliệuPanama”nhữngngàyquagồmcontraiThủtướngMalaysiaNajibRazak,BộtrưởngTưphápCampuchiaAngVongVathana,giađìnhtỉphúChirathivatscủaTháiLan…BáoAsiaSentinelthốngkêchỉriêngMalaysiađãcó1.784cánhânvà517

công ty bình phong có liên hệ với Công ty luật Mossack Fonseca củaPanama.Tuyviệcsởhữucôngtybìnhphongchưađủcơsởđểcấuthànhtộitrốn

thuế,nhưngcónhiềulongạivềviệcmộtdòngtiềnlớnđãvàđangchảykhỏicácnướcĐôngNamÁkhác trongnhiều thậpniênqua trongkhicácquốcgianàylạicầntiềnchođầutưpháttriển.Mặtkhác,nếunhưgiớilàmănbuônbáncónhiềutiềnđể“tẩután”không

cógìlạ,nhưngviệccácquanchứccũngsởhữukhốitàisảnkhổnglồkhiếnkhôngítngườithắcmắcvềnguồngốccủanó.TrongrấtnhiềucácquốcgiachâuÁbịtiếtlộ,“TàiliệuPanama”chỉđơngiảnkhẳngđịnhvềnhữngnghingờđãcótừlâunay.

CurtisS.Chin(cựuđạisứMỹtạiNgânhàngPháttriểnchâuÁ)

TiềnchảyàoạtkhỏiMalaysiaTheo Tổ chứcGlobal Financial Integrity,Malaysia đứng hàng thứ năm

trên thếgiới, chỉ sauTrungQuốc,Nga,ẤnĐộvàMexico, vềkhối lượngchuyểndịchdòngtiềnbấthợppháp.Trên400tỉUSDđãrờikhỏiquốcgianàytronggiaiđoạn2004-2013,năm

cuối cùng người ta còn ghi nhận số liệu.Malaysia đã giữ vững vị trí nàytronggiaiđoạnsuốt10năm.TốcđộtiềnchảykhỏiMalaysiangàycàngtăng(đạtconsố48tỉUSDnăm

2013)đượccholàcóliênquanđếntìnhhìnhchínhtrịmấtổnđịnhtronghainămqua.DùcácquỹdựtrữcủaNgânhàngTrungươngMalaysiavẫncòndồidào

nhưngcódấuhiệutiếptụcvơiđiđềuđặntrongnhiềutháng,từ136tỉUSDhồi tháng 7-2014 xuống còn 95,63 tỉ USD vào thời điểm hiện tại, tươngđươnggiá trịnhậpkhẩutrong6,8tháng–theosốliệucủaNgânhàngThếgiới(WB).Tuykhôngphảitấtcảquyếtđịnhchuyểntiềnranướcngoàiđềubấthợp

pháp,chúngcũnggópphầnlàm“teotóp”nguồnquỹchoviệcđầutưvàpháttriển.TrongtrườnghợpMalaysia,mộtphầndòngtiềnthấtthoátcónguồngốc

sởhữucủangườiHoa–nhữngngườicóquanniệmthàchọnnhữngtàisảntuyđắttiềnhơnnhưngantoàntạiÚc,MỹhayAnhthayvìkhảnăngsinhlợicaonhưngkhôngổnđịnhởmộtquốcgiađangpháttriểnnhưMalaysia.SốliệucủaHãngbấtđộngsảnJonesLang&Woottonhồinăm2012chothấyngườiMalaysiachiếmđến17%nhữngkháchhàngchibộntiềnmuacácbấtđộngsảnxaxỉởtrungtâmLondon.Đáng chú ý trong “Tài liệu Panama” có liên quan đếnMalaysia là tên

nhữngngườicontraicủabavịthủtướng,gồmAbdullahAhmadBadawivàMahathirMohamadđãvềhưu,NajibRazakđangđươngchức,chưakểtêntuổinhiềuvịlãnhđạochínhtrịkháchoặcnhữngngườitronggiađìnhhọ.Danh sách cũng bao gồmnhà cựu sáng lậpNgânhàngArabMalaysian

(saunàylàAmbank)HussainNajadi,ngườibịgiếtmộtcáchbíẩnhồinăm2013saukhitốcáothamnhũngtrongTổchứcDântộcMãLaithốngnhất.Trước câu hỏi liệu có một hệ quả chính trị nào đối với những người

Malaysiabịnêutêntrong“TàiliệuPanama”haykhông,lờiđápvẫncònbỏngỏ.Quốcgianàygầnhainămquađã sống trongvụxìcăngđan thamnhũng

lớnliênquanđếnquỹđầutưnhànước1MDB.

Thủ tướngNajib Razak bị điều tra cáo buộc chuyển 681 triệuUSD từcôngquỹsangtàikhoảncánhântrongmộtngânhàngThụySĩvàchỉmới“thoátnạn”hồi tháng1-2016 saukhi tổngcông tốviênMalaysiakết luậnđâychỉlà“mónquà”từgiađìnhhoànggiaSaudiArabia.Tuyvậycũngđãcónhữngđộngtháinhấtđịnh.Mớinhấtlàyêucầucông

bốhôm13-4củanghịsĩCharlesSantigođòiphảicócuộcđiềutrađộclậpliênquannhữngnhânvậtởMalaysiacótêntrong“TàiliệuPanama”.

TháiLan,SingaporecamkếtđiềutraTheophântíchdữliệucủabáoUSAToday,ôngTosChirathivats–giám

đốcđiềuhànhCentralGroupofCompanies,mộttrongnhữngtậpđoànhùngmạnh nhất Thái Lan thuộc sở hữu của gia tộcChirathivats – có tên trongnhómđiềuhànhcủasáutậpđoànởNevadađượcdựnglênbởiMFNevada,chinhánhMỹcủaMossackFonseca.SáucôngtykhácthànhlậpbởiMFNevadacũngbaogồmnhữnghọhàng

của ông Tos hoặc những người có liên quan đến Central Group ofCompanies. Tất cả pháp nhân này đều lần về cùng những địa chỉ tạiBangkok.GiađìnhChirathivatsởTháiLanđiềuhànhmộtđếchếgồmnhiềutrung

tâmmuasắm,kháchsạnnghỉdưỡng,chuỗinhàhàng,cửahàngbánlẻ…cómặtởtấtcảđôthịlớn.TạpchíForbesướctínhtàisảncủahọkhoảng11,7tỉUSD,giàuthứbaTháiLanvàthứ14châuÁ.CentralGroupofCompaniesđãmởrộnglàmănởĐôngNamÁvàchâu

Âunhữngnămgầnđây, nhưngcácnhàphân tíchvẫn chưa rõ tại saonhàChirathivats lạimởcông ty tạiNevadadưới những cái tênnhưAnirOne,ConsolidatedInternationalOne…VănphòngChốngrửatiềnTháiLanngày8-4thôngbáohọđangđiềutra

16côngdânTháicóliênquanđến“TàiliệuPanama”nhưngkhôngnêutêncụthể.TạiCampuchia,BộtrưởngTưphápAngVongVathanacũngbịnêutênlà

mộttrongnămcổđôngcủaCôngtybìnhphongRCDInternational,LtdđăngkýtạiquầnđảoVirginthuộcAnh.DùBộTưphápCampuchiađãlêntiếngphủnhậnthôngtintrên,tuynhiên

cácnhàquansátchorằngchínhphủcầntiếnhànhđiềutrađầyđủđểtrấnandưluận.ChủtịchĐơnvịchốngthamnhũngCampuchia(ACU)OmYentiengcho

biết cơquannàyđang“giảiquyết”vấnđề, tuynhiênnhấnmạnhđiềunàykhôngcónghĩahọsẽđiềutrachínhthức.Nhìnchung,chođếnnay tạiĐôngNamÁchỉmớicóhainước làThái

LanvàSingaporephảnứngkhánhanh trước“Tài liệuPanama”vàđã tiếnhànhđiềutra.BộTàichínhSingaporera thôngcáochobiết:“Chúngtôiđangxemxét

thông tin liên quan đến “Tài liệu Panama” và thực hiện các kiểm tra cầnthiết.NếucóchứngcứvềviệclàmsaiphạmcủabấtcứcánhânhaytổchứcnàoởSingapore,chúngtôisẽkhôngngầnngạihànhđộngquyếtliệt”.

TạiSingapore,MossackFonsecacótấtcả4.050kháchhàng.Dùvậy,TổchứcDiễnđàn toàn cầuvềminhbạchvà traođổi thông tin thuếđánhgiáSingapoređạtmứctươngđươngMỹvàAnhtrongvấnđềtraođổithôngtinvàminhbạchthuế.

ThugiữnhiềutàiliệucủaMossackFonsecaNgày13-4,nhàchứctráchPanamathôngbáosau27giờlụcsoátcácvăn

phòngcủaCôngtyluậtMossackFonseca,họđãthugiữđượcnhiềutàiliệu.Tuynhiên,khôngcólệnhbắtgiữnàođượcđưara.CôngtốviênJavierCaraballo–ngườiphụtráchvụkhámxét–chobiết

hiệncácchuyêngiađãtruycập100“máychủảo”vàmộtsốmáychủthôngthườnglưutrữcáchồsơcủacôngtynày,vàđangtiếnhànhphântíchcácdữliệu.Tuynhiên,côngtốviênCaraballonêurõvàothờiđiểmhiệntạivẫnchưa

pháthiệnđượcbấtkỳbằngchứngnàođủ thuyếtphụcđểđưa racáchànhđộngchốnglạiMossackFonseca.

Kỳ11:LấylạinhữnggìđãmấtTạicácnướcpháttriểnphươngTây,tộitrốnthuếbịxemlànặnghơncảtộigiếtngườivìảnhhưởng tớicảxãhội.Mongmuốnchungcủangườidânlàngườigiàuphảinộpđủthuếđểchungtaygiúpíchđấtnước.Đólàsựcôngbằng.(TTO)Nhữngngàyqua,vụròrỉ“TàiliệuPanama”chiếmtrọnsựchúýcủabáo

chívàdư luậncácnướcphươngTây,đẩy tấtcảnhững tin tứckhác,kểcảnguycơkhủngbốvàkhủnghoảngtịnạn,xuốnghàngthứyếu.ThậmchínhưĐàitruyềnhìnhFrance2củaPháphôm5-4đãlàmmộtviệckhácthườnglàđưanộidungdàitớihaitiếngrưỡivềvụviệcnày.

DânghétbọntrốnthuếSựquantâmcaođộnàycũngdễhiểuvì tạicácnướcphát triểnphương

Tây,tộitrốnthuếbịxemlànặnghơncảtộigiếtngườidoảnhhưởngtớicảxãhội.Cáccánhânhaytổchứctrốnthuếbịcoilàtộiphạmkinhtế.Hànhvitrốn thuế của doanh nghiệp không chỉ tạo ra sự bất bình đẳng trong cạnhtranhmàcònlàvấnđềđạođứctrongkinhdoanh.Vì thế cũnggiốngnhững lầnbáo chí tunghồ sơ trốn thuế lớnvàonăm

2013và2015tạicácnướcphươngTâyđãbùnglênnhữngcuộctranhluậnchínhtrịgaygắt,dẫntớimộtsốthayđổivềluậtthuế.Cáchtrốn thuếcủađườngdâyPanamakháđơngiảnnhưnghữuhiệuvà

khóbịpháthiệnhơnlàmởtrươngmụctạimộtngânhàngThụySĩnổitiếnggiữbímậtthânphậnkháchhàng.ThídụnhưmộtngườiĐanMạchmuốntránhđóngthuếthunhậptrêntài

sảncủamìnhtạiđâysẽmởmộtcôngtybìnhphongởPanamavàchuyểntiềnvàođó.CôngtyMossackFonsecasẽ tìmtừ3-5người,đứngtêngiámđốccho công ty này nhưng toàn bộ quyền điều hành vẫn trong tay người chủĐanMạch.NhưvậynhàchứctráchPanamakhôngbiếtgìvềngườichủthậtsự,còn

cơquanthuếvụĐanMạchcũngkhôngthểtruyraanhtacóbaonhiêutiềntrongcôngtybìnhphongtạiPanama.CôngtynàykhôngphảiđóngthuếtạiPanamanếukhôngcóhoạtđộnggìtạiđâyvàcũngkhôngcónghĩavụphảinộpbáocáothuế(vìtiềnsẽđượcđầutưtạinơikhác,MỹhaychâuÂuchẳnghạn).Ngườichủsởhữusẽthôngquamộtngânhàngchuyểntiềntừcôngtyẩnvềquênhàcủangườichủđíchthực.Tâmlýcủanhữngngườicó tiềnnóichung lànộp thuếcàng ítcàng tốt.

Khôngítngườicóthunhậpcaođãchọncáchđếnsangsinhsốngtạinhữngnơicóthuếsuấtthấphơnquênhà.Đơn cử như cây vợt Đan Mạch Caroline Wozniacki chuyển nhà tới

MonacohayAlainDelon,huyềnthoạiđiệnảnhPháp,mangquốctịchThụySĩtừnăm1999.Tuynhiêncáchnàyvẫnnằmtrongkhuônkhổcủaphápluậtnênkhôngbịxemlàtrốnthuếmàchỉlà“néthuế”.Trongnhữngnămgầnđây,dosứcépcủacácnướclêncácngânhàngtại

châuÂu,nhiềucánhânhaytổchứcđãtìmđếnnhữngnướcnhỏhaylãnhthổnhưquầnđảoCayman,đảoGuernsey(thuộcAnh),côngquốcLiechtenstein,Malta…Mộtsosánhdễthấy:trungtâmtàichínhLondoncó14.000doanhnghiệp

đăngkýnhưngtạiquầnđảoCayman(thuộcAnh)cótới70.000côngtyđăng

ký,trongđócó8.000ngânhàng,côngtybảohiểmvàquỹđầutư!

ChậtvậttìmgiảiphápNhằmngăn chặn tình trạng trốn thuế, trongnămnăm trở lại đâyChính

phủĐanMạchđãsiếtchặtluậtthuế.Theoluậtmới(sẽsớmđượcđưavàoápdụng)hằngnăm,cácngânhàngtạicác“thiênđườngtàichính”,thídụnhưngânhàngThụySĩ,sẽphảibáocáochoCụcThuếĐanMạchvềtìnhhìnhtàichínhcủacáccôngdânĐanMạchcótàikhoảntạiđó.CácngânhàngThụySĩcũngsẽphảicóbổnphậntìmhiểuailàngườichủthậtsựkhicómộtcôngtymuốnmởmộttàikhoản.KhốiLiênminhchâuÂu(EU)cũngđangrấtquyếttâmthựchiệncácbiện

phápchốngtrốnthuế.TrongcuộchọpcủacácbộtrưởngtàichínhkhốiG20diễn ra tạiWashington ngày 15-4 (bên lề cuộc họp thường niên củaQuỹTiềntệquốctếvàNgânhàngThếgiới),câuchuyệnchốngtrốnthuếmộtlầnnữalàchủđềchínhtrongthờiđiểmnóngbỏngcủavụ“TàiliệuPanama”.BanướcĐức,PhápvàÝđangcổsúychoviệcbuộcphảithểhiệnrõtên

ngườithụhưởngthậtsựcủacáccôngtybìnhphongởnhữngnơiđượccholà“thiênđườngtàichính”.BộtrưởngTàichínhPhápMichelSapinthậmchí trìnhbàybộgiảipháp

13điểmđểchốngmọihìnhthứcgianlận,trốnthuế,néthuế…Cácbộtrưởngcũngsẽnêuvấnđềlậpdanhsáchđennhững“thiênđườngtàichính”chungchocácnước,nhưngcácnhàquansátcho rằngbảndanhsáchnàysẽkhóđượcthựchiện.Vớigiảipháp traođổi thông tin tàichính tựđộngcấp toàncầu thìđang

vướngphảihaiônglớnlàTrungQuốcvàMỹ.MộtquanchứccấpcaoởWashingtongiảithíchrằngTrungQuốcvẫncho

rằng tại nướcmình không có tình trạng trốn thuế ở nước ngoài chi cả vàTrungQuốclạiđanglàchủtịchG20nămnaynênmọiviệcthôngquacácvănbảnliênquanvấnđềnàysẽkhó.Mỹvẫngiữ tháiđộkẻcảnhưmọikhikhi tuyênbố rằng luậtFatcacủa

mìnhtronglĩnhvựctraođổithôngtintựđộngvẫnđanghữuhiệunênkhôngcầnbànthêm.Cũngvịquanchứcgiấutêntrênbìnhluận:“LâunayphíaMỹchỉtoànyêu

cầuđượccungcấpthôngtin,cònngượclạihọchẳngthèmcungcấpthôngtinchoai”.

LấylạitiềngiúpdângiúpnướcEUbị thiệt hại từ 50-70 tỉ euro tiền thuếmỗi nămnên 88%người dân

trongkhốiủnghộcácquyđịnhkhắtkhehơnvềthuế.MàthậtsựthìtheonhưtínhtoáncủaĐàiFrance2củaPháp,nhờthôngtin

từ“TàiliệuPanama”,bênsởthuếcóthểlấyvềđượcthêm2tỉeurosaukhiđiềuchỉnhluậtnghiêmngặtkhiếncáctrườnghợplâunay“gửitiềnranướcngoài”(thốngkêởPhápvàokhoảng46.000trườnghợp)phảiquayvề“quyhồi”.Còntínhtừnăm2013đếnnay,bênthuếcủaPhápđãđưasốtàisản26,7tỉ

eurotừnhữngtrườnghợptrốnracác“thiênđườngtàichính”vềnướcđểtừđóthuđược4,55tỉeurochongânsáchquốcgia.Còn theoTổchứcDANIDAcủaĐanMạch,một sốnướcchâuPhinhư

Rwanda,Tanzania,Burundi…,đãcảithiệnđượchệthốngthuthuếvàchốngtrốnthuếtừbênngoàinênnhưBurundithuđượcthuếtănggấpbốnlầnsausáunăm,từ124triệuUSDnăm2009lên466triệuUSDnăm2015.Chínhphủcácnướcnàyvìthếcónhiềutiềnhơnchogiáodụcvàytế,bớt

lệthuộcvàoviệntrợcủanướcngoài.

Kỳ12:Họđãlàmđiềuđónhưthếnào?Câuchuyệnvềcuộcđiềutracủanhómcácnhàbáoquốctếtrongvụgiảimã“TàiliệuPanama”đượcTuổiTrẻghinhậnqualờikểcủamộtthànhviênthamgiađiềutra.(TTO)Theonguyêntắc,tấtcảcáctờbáothamgiacuộcđiềutracủaLiênminh

Quốc tếcácnhàbáođiều tra (ICIJ)đềuđược tiếpcậnsố tài liệukhổng lồhơn11,4triệuhồsơvớitổngcộng2,6téraoctetsdữliệu.Theocáchđọcthôngthườngphảimấthàngchụcnămmớiđọcđượchếtsố

cơsởdữliệunày,chưakểtínhphứctạpvềchuyênmôntàichínhcủamộtsốhồsơtrongsốđó.Vìlẽđó,tờSüddeutscheZeitung(nhậtbáoNamĐức)khicótrongtaysố

tàiliệuquýgiánày,cáchđâymộtnăm,từmột“ngườibímật”đãhếthồnvớitầmvóccủanóvàphảiliênhệvớiICIJđểnhờhỗtrợ.Họkhôngcôngbốnhữngthôngtinkhôngxác thựcvềchuyệntrốn thuế,thôngtinđólàxácthực.Nhưnghọlạikhôngquytộibấtkỳaimộtcáchtrựctiếp.Rõrànghọchỉmuốntunghỏamù.TổngthốngNgaV.Putinnóivề“âmmưu”gâyrốichonướcNgavàodịp

sắpbầucử

NgườiquyếtđịnhQuảthựcvớimứcđộtàiliệungồnngộnvàkhókiểmtranhưthếphảicần

đếnICIJvốnđãcónhiềukinhnghiệmkỹthuậtlẫntácnghiệpđiềutratrongcác vụ việc tương tự (quymô nhỏ hơn) trước đây.Chưa kể việc điều trađụngđếncáccông tybìnhphongquymôxuyênbiêngiới liênquannhiềunướcnênviệcvậndụngđếnhệ thốngcácnhàbáođiều traquốc tế làhiệuquảnhất.ICIJđãbaysangĐứcđểgặpbanbiêntậpbáoSüddeutscheZeitungnhằm

thảoluậnvềkhảnănghợptác.Cáctờbáolớntừcácnướcđượcmờithamgia.TrongtrườnghợpcủabáoLeMondecủaPháp,dĩnhiênchủbáovàtổng

biên tậpbáo lànhữngngườiđầu tiênđượcbiếtvềsự tồn tạicủa“Tài liệuPanama”nhưngquyếtđịnhthamgiavàocuộcchơihaykhônglạilà…giámđốcbộphậntàichính.Cáchthứcnàygầnnhưgiốngnhauởtấtcảcácbáo.Giámđốctàichínhphải lênkếhoạchđánhgiáxem,dĩnhiênchỉởmức

phỏngđoán,sẽphảitốnkémbaonhiêuđểđầutưchoviệcgiảimãtàiliệuvàkếđếnlàphươngánkinhdoanhmộtkhicácbàibáođượctungra.Dẫuviệcđiềutrađểtunghênhữngtêntuổigianlậntàichính,đặcbiệtlà

nhữngnhânvậttaitomặtlớn,sẽkhiếnđộcgiảthíchthúvàgiúplàmtănguytíncủatờbáotronglòngbạnđọcnhưngsốtiềnđầutưchocôngviệcnàysẽkhôngnhỏvà thậmchí làcó thểmất trắngnếuviệcđiều trakhôngđiđếnđâu.Thựctếchothấykhôngíttờbáođãphảirútluigiữađườngtrongquátrình

điều tra (bướcđầu)kéodài chín thángvì khôngđủkhảnăng tài chínhđểthamgiađếncùng.Mộtkhichủbáocùngbanbiêntậpquyếtđịnhthamgiacuộcchơithìbộ

máy bắt đầu khởi động. Thoạt tiên là các thành viên thamgia phải thốngnhấtquycáchlàmviệcvàđịnhhướngkhaithácthôngtin.Việcnàycũngkhôngquáxa lạvìnhiều tờbáo thamgiavới ICIJđãcó

kinhnghiệmtrongnhữngvụđiềutratươngtựtrướcđây.Nguyêntắclớncủacuộcchơilà“chiasẻthôngtinvàkhôngcạnhtranh”.Trongquátrìnhđiềutra,khicácnhàbáotìmđượcthôngtinquantrọngvà

đãkiểmchứngđầyđủthìthôngtinđósẽđượcchuyểnlêncho“hệthốngdữliệu”đểmọingườithamgiavụgiảimãbiếtđượcaiđãlàmgìvàtìmđượcgì.VídụbênbáoPháptìmđượcthôngtinbướcđầuliênquanđếnnhânvật

mìnhmuốnkhaithácthìsẽbáođộnglênhệthốngđểcácđồngnghiệpquốc

tếđượcbiết.KhiđónếucóđồngnghiệpởĐứctìmđượcthôngtinnàođó(từnguồntiếngĐức)thìsẽcungcấphỗtrợchođồngnghiệpbênPháp.Quytrìnhhỗtrợnhaulànhưthế,cóquacólại,đoànkết,khôngcạnhtranh

giấunhẹmthôngtinriêngchomình.Từng tờbáosẽphải lựachọnngười thamgiavàocuộcđiều traquymô

này.Yêucầudĩnhiênphảilàcókhảnănglàmbáođiềutra,amhiểuvềlĩnhvựcđangphảiđiềutra,đặcbiệtlàvềtàichính.Cómộtđiềuthúvịlàdođặcthùcủaloạiđiềutranàyliênquanđếncác

nhânvậtchínhtrịnêncácnhàbáoviếttrongmảngchínhtrịkhôngđượcgọithamgia.Lýdocủabanbiêntập:phảibảomật,tuyệtđốikhôngđểcácchínhkháchcóthểbiếtđượcviệctờbáođanglàm.Mộtlýdotếnhịkhác:banbiêntậplongạinhàbáocóthể“chuyểnmàu”

bánthôngtinchochínhkháchmìnhquenbiếtđểđổilấylợiíchcánhân.Ngoạingữvàcácmốiquanhệởnướcngoàicũnglàyếutốgiúpnhàbáo

đượcưutiênchọnlựa.Vềmặt tài liệu,phần lớndữ liệu trong“Tài liệuPanama” làbằng tiếng

Anh (được xemnhưngônngữphổ thônggiúp giao dịch xuyên biên giới)nhưng cũng cómột số tài liệubằng tiếngPháp, tiếngTâyBanNha, tiếngHoavàtiếngNga.Vìthếởmỗitờbáo,nhữngphóngviênbiếtlàmđiềutramàgiỏithêmngoạingữsẽđượcmờithamgia.

TổngthốngNgabịnhầmCâuchuyệnởNgalàmộtcâuchuyệnthúvị.Trongvònghơn10ngàyqua,

đích thân Tổng thống Nga Vladimir Putin đã hai lần công khai chỉ tríchthôngtincủanhómnhàbáoICIJliênquanmộtsốnhânvậtcủaNgacótêntrong“TàiliệuPanama”.Nhưngdườngnhưcảhailần,ôngđềuđượcthôngtinkhôngchuẩn.Lầnđầuvàongày7-4,ởdiễnđàntruyềnthôngcủaMặttrậnbìnhdânNga,

ôngPutinđềcậpđến“âmmưu”củaphươngTây,màđặcbiệtlàMỹ,trongviệcgâyrốichonướcNga.ÔngnóiđếnviệctổchứcICIJnhậntiềntàitrợtừnhiềutổchứcởMỹ.Nhưngkỳthực,tấtcảcácnhàbáothamgiaICIJđềutựtinrằngmìnhlàm

việckháchquan,độclập,theođúngđạođứcbáochí.Thôngthường,theoluậtởMỹ,cácquỹcóthểhỗtrợtiềnchomộttổchức

philợinhuậnnhưkiểucủaICIJnhưngkhôngđượcphéptácđộngvàohoạtđộngcủatổchứcnày.Lầnthứhailàcuộcgiaolưutrựctuyếnlầnthứ14vớingườidânNgadiễn

ra hôm14-4 tại cungđiệnGostinyiDvor ở thủ đôMatxcơva.Trong cuộcgiaolưukéodàibagiờrưỡi,TổngthốngPutinđãtrảlời80câuhỏitrongsố2,5triệucâuhỏiđượcgửiđếnông.Dĩnhiêntrongbốicảnhhiệnnay,câuhỏiliênquannhữngcáitênngười

NgalàmănvớiCôngtyluậtMossackFonsecacũngđượcnêura.ÔngPutinnhắclạivềviệc“cáctổchứcMỹđãthòcáiđuôichỉđạo”vụ

việc.ÔngthậmchíchorằngNgânhàngGoldmanSachscủaMỹkiểmsoátbáoĐứcSüddeutscheZeitungvàđiềukhiểnviệccôngbốcáctàiliệu.Nhưngngayngàyhômsau(15-4),điệnKremlinđãphảigửilờixinlỗitới

báoSüddeutscheZeitung.NgườiphátngôncủaTổngthốngPutin,ôngDmitry

Peskovchobiết:“Đâycólẽlànhầmlẫncủachúngtôi,cólẽlànhầmlẫncủatôi.ChúngtôigửilờixinlỗitớiNhàxuấtbảnSüddeutsche”.Ông Peskov thừa nhận đã thu thập một nguồn tin chưa xác minh và

chuyểntrựctiếpthôngtinnàytớiTổngthốngPutinđểrồiôngnóiratrướccôngchúng.Điềuđócũngchothấyviệctìmkiếm,điềutrathôngtinkhônghềdễdàng.

Kỳ13:CănphòngbímậtGiữbímậttuyệtđốilàyêucầuđầutiêncủanhữngngườithamgiađiềutra tuyến bài bóc trần các gian dối. Thậm chí trong một cơ quan báokhôngbiếtaiđangđượcthamgiatuyếnđiềutra.(TTO)Cuộcđiềutralàmộtquátrìnhlàmviệcmệtmỏi.Khôngítnhàbáođãbỏ

cuộcnửachừngvìcảmthấykhôngcònphùhợphoặccũngcóthểvìđãkếtthúcphầnviệccủamình.Tấtcảnhữnghoàncảnhđóthườngchỉgiữanhàbáovàtrưởngnhómđiều

tracùngvàithànhviênbanbiêntậpđượcbiết.Ngaycảtrongnhómlàmviệccũngkhôngbiếthếtnhauvàkhôngbiếtai

đang làmviệcgì. Sựphân công thuộcquyền tối thượng của trưởngnhómđượcbanbiêntậpbổnhiệm.Ngay lúckhởiđầu,cácnhàbáo thamgiacuộcđiều trađềuphảikývào

mộtbảncamkếtgiữbímậttuyệtđốichocôngviệcmìnhđanglàm.Cácchínhtrịgiabảothủthíchtăngthuếnhưngmộtsốngườidân,khôngphải là nhữngngười giàu nhất, hiện lại phải đóngnhiều hơnnhững kẻkhác.ÔngGaryManning(kỹsư42tuổi,ngườithamgiabiểutìnhtạiLondon)

MáykhôngnốimạngLàmsaođểđảmbảotuyệtđốibímậtvàcũngđểcácnhàbáothamgiavào

tuyếnbàinàycóthểtậptrungcaođộ?Phầnlớncáctờbáocóđiềukiệntàichínhtốtđềuchọncáchthuêmộtvănphòngriêngởngoàitờbáocủamình.Ví dụở châuÂu thì thường thuê các văn phòng cũ của bên ngân hàng

(đangtronggiaiđoạnkinhtếkhókhănnênđóngcửagiảmbớt)vìđộanninhbảomật sẵn có về cửa nẻo và hệ thống bố trí trong phòng làmviệc cũngthuậntiệnchonhómnhàbáolàmviệcyêntĩnh.Mộtcănphòngriêngnhưthếthườngcónhiềulớpcửabảovệ.Saulớpcửa

đầutiênsửdụngmãsốthìđếncáclớpcửasausẽđượcmở–đóngbằngdấuvântay.Tứcchỉnhữngngườiđượcphépcủaban lãnhđạomới có thểvượtqua

máykiểmtrađểvào.Mỗimáytínhcũngchỉmởkhiđượcxácnhậnquadấuvântaycủangườisửdụng.Máymócdànhchonhàbáolàmviệcđượcdọnsạchtuyệtđốivềvirútlẫn

cácphầnmềm,vănbảnkhôngliênquan.Cáckỹthuậtviêncònxửlýtháocácphầnkếtnốimạngđểmáykhôngcó

khảnăngkếtnốisóngvớibênngoàinhằmphòngtránhviệcthôngtinđangđiềutrabịròrỉ.CácnhàbáosẽlàmviệcbằngcácphầnmềmriêngdoLiênminhquốctế

cácnhàbáođiềutra(ICIJ)cungcấpvàkhitraođổi,chuyểngiaotàiliệuthìhọsẽdùngcácứngdụngcóđộmãhóatốtnhưOnionshare,Threema,SignalvàTelegram.Mỗi khi cần lấy tài liệu ra khỏi máy qua USB thì phải thực thi đúng

nguyêntắccóhaingười:mộtngườithựcthiviệclấytài liệuvàmộtngườichứngkiến,giámsát.Cho đến khi các thông tin được tung lên mặt báo, lên truyền hình thì

ngườitacứtưởngđólàmộtcuộcđiềutrađầychấttrinhthám,hìnhsự.Kỳthựcviệclọclựa,đàobớithôngtintừmớdữliệukhổnglồlàmộtcông

việc phần nhiều là… chán ngắt. Nhà báo chỉ ngồi hàng giờ đối diện vớinhữngconsố,vớinhữngkếtquảdòtìm.Bảnthânhọcũngchỉtậptrungvàocôngviệcnênkhôngcónhữngcuộc

chuyệntrò,tranhluậnsôinổihoặcnảylửanhưthườngthấyởcáctòasoạnbáothờisựthôngthường.Họcũngcó thểbiếtnhau, tròchuyệnđôichútkhinghỉgiải laouốngcà

phê.Kiểubùkhúsaugiờlàmviệcquenthuộccủacánhnhàbáocũngkhôngđượcphépđốivớinhómđiềutranày.Yêucầubímậtlàtuyệtđối.

Thậm chí ngay trong tòa soạn các nhà báo cũng không được biết ai đãđượcbanbiêntậplựachọnthamgiacuộcđiềutra.

Dễ,chắcănlàmtrướcTrướcsốlượngdữliệukhổnglồ,khólọclựa,cáchlàmcủacácnhàbáolà

“dễlàmtrước”.Phầnbóc táchđầu tiên làbảngdanh sáchđăngbộcủa214.488công ty

bìnhphongmàCôngtyluậtMossackFonsecađãthànhlậpgiúphoặcquảnlýgiúp tronggiai đoạn từnăm1977 (lúc công ty thành lập) chođếnnăm2015(thờiđiểmtintặcchấmdứtlấytàiliệucủaCôngtyluậtPanama).Vớihồsơmỗicôngtyđóluônkèmtheomộtloạttàiliệudướinhiềuđịnh

dạng(PDF,hìnhảnh,vănbảnWord,vănbảnPowerpoint,cácbảngbiểuvàthậmchílàbảnghiâm),quađónhữngngườigiảimãcóthểbiếtđượchoạtđộngthậtcủacôngtycũngnhưnhữngngườithụhưởngđíchthựctừcôngtybìnhphongnày.Một phần việc khó với các nhà báo điều tra là đối diện với ngồn ngộn

nhữngtưliệu“nhưmớhổlốn”.MaymắnlàICIJđãquenvớiviệcxửlýnhữngloạidữliệuhỗntạpnày

nênđãmờimộtsốcôngtyphầnmềmnhỏthamgialàmgiúpnhữngcôngcụxửlýchuyênbiệtgiúpphânloạitưliệu,thậmchícảvớinhữngvănbảnscannhờvàohệthốngnhậndiệnchữ.Nhữngphầnmềmnàyđượcchuyểnchocácthànhviênthamgiacuộcgiải

mãtưliệu.Nhómcácnhàbáothamgiacuộcđiềutracũngđượctrangbịcôngcụtìm

kiếmgiúptruytìmtưliệuliênquanđếntừkhóalàmộttênngười,têncôngtyhoặcmộtcụmtừ.Cácnhàbáocóhaicáchtiếpcậntìmkiếmdữliệu.Đầutiênlàtìmkiếmmộtcụmtừcóthểtừđógiúplầnramanhmốicho

mộtchủđề.VídụnhómnhàbáoởPhápsẽtìmcụmtừ“hộchiếuPháp”vớihivọngtừđócóthểtìmrađượcmộtcáitênnổitiếngnàođó,đếnmộtcôngtyPháphoặcmộthướngđikhảdĩ.Hoặccácnhàbáocũngcóthểtìm“đại”dựatrênnhững“mậtngữ”riêng

củaCông ty luậtMossackFonsecanhưPEP (nhânvật có tiếng trênchínhtrường),UBO(ngườithụhưởngcuốicùng)hoặc“DueDiligence”(kiểmtradanhtínhkháchhàng).Cáchtiếpcậnthứhai,quenthuộchơn,làlậpdanhsách“đầunguồn”.Tức

làthayvìgõtừkhóa“nghịsĩPháp”thìlấybảngdanhsáchtoànbộtênhọcác nghị sĩ Pháp cả hai viện được công bố trênwebsite củaQuốc hội vàwebsitecủaQuốchộichâuÂu.Bảng danh sách đó sẽ được đưa vào phối kiểm trong đống dữ liệu của

MossackFonsecathôngquacáccôngcụphầnmềmđặcbiệtcủaICIJ.

Dĩnhiêncácnhàbáođiều trakhông thểnào lục lọiđượchếtgiữangồnngộndữliệunênphảitậptrungvàonhữngnhânvậtnổitiếngvềchínhtrị,tàichính,tứcnhữngđốitượngdễcókhảnănggửitiềnracấtgiấuởcácthiênđườngtàichính.Đâycũnglàcáchlàmcủatấtcảcácbáothamgiavàocuộcgiảimã.ChẳnghạnsaudanhsáchcácnghịsĩPháplàdanhsáchnhữngngườigiàu

có(bảnnàychẳnghạnlấytừdanhsách500ngườiPhápgiàunhấtdotạpchíkinh tế Challenges lập ra hằng năm, phối kiểm thêm với danh sách củaForbesbênMỹchẳnghạn), rồi lập thêmdanhsáchban lãnhđạocácđảngpháichínhtrị,danhsáchcácbộtrưởngPháptừthậpniên1980đếnnay(tứctừthờiđiểmMossackFonsecabắtđầuhoạtđộng);Danhsáchnhữngnhàđiềuhànhcáccôngtyhàngđầu,danhsáchnhững

nhânvậtđượcyêuthíchtạiPháp,nhữngngườiđượckểtêntrongcácvụbêbốichínhtrị từnăm2000,cácnguyênthủquốcgiavàchínhphủtrêntoànthế giới, danh sách các tuyển thủ quốc gia của bóng đá (nhóm thường cónhiềutiềnvàđiđáởcáccâulạcbộkhắpthếgiới)…Dĩnhiênhọcũngphảiưutiêntìmkiếmtênhọcủacáccổđôngcủatờbáo

mìnhđểtránhrủiro…

Kỳ14:ĐộtphánhữngbứctườngthànhĐiềutrađộngchạmvàonhữngnhânvậttaitomặtlớntronggiớichínhtrịvàtàichínhdĩnhiênlàmộtviệckhó.CôngviệccònkhókhănhơnkhiphảiđiềutraởcácquốcgiakhôngthânthiệnvớilốilàmviệccủacácnhàbáophươngTây.(TTO)Như đã đề cập ở những bài trước, nguyên tắc làm việc của nhóm là

“khôngcạnhtranhvàchiasẻ,hỗtrợchonhau”.Theođónhữngtờbáolớn,cótiềmlựctàichínhmạnhhơnthìthườngsẽđóngvaitròđầutàunhiềuhơn.Cáctờbáođầutàunàythườngsẽcửphóngviêncủamìnhđimộtsốnơi

đểhỗtrợchođồngnghiệpởđịaphươngđókhôngcókhảnăngđiềutra.Nghềbáolàmộtnghềsửdụngcáccôngnghệmớiđồngthờiđòihỏisựđổimớiliêntục.Hìnhthứctraođổivàchiasẻdữliệunhưtrongvụđiềutra“TàiliệuPanama”đãmởranhữngtriểnvọngmớicho“báochíchiasẻ”trongquátrìnhđiềutracácvụviệccólượngdữliệukhổnglồ.Mộtthờiđạimới–thờiđạihợptácbáochí–đangbắtđầu.

BáoLeMondeđúckếtvềchiếndịchcủacácbáotoàncầu

TìmkiếmthôngtinởNgaChẳnghạnbáoLeMondeởPhápđãítnhấtbốnlầnsangNgahỗtrợvìcác

đồngnghiệptạiNgakhôngthểtiếpcậncácnhânvậtdosợbịlộtêntuổihoặccũngcóthểdolosợantoàntínhmạng.TheoquyđịnhtrongnhómvàcũngđểtiếtkiệmthìkhiLeMondesangNgahỗtrợđiềutracácbáokháckhôngcầncửngườisangNgavìthôngtincóđượcsẽchiasẻvềchocảnhóm.TạiNga,dĩnhiênnhàbáonướcngoàichẳngthểtunghoànhnhưsiêunhân

dò tìmnhững thông tinbímật.Côngviệc củanhàbáođược cử sangNganhiềukhichỉ là tìmcáchcôngkhai tiếpcậnnhânvật/côngtymàcảnhómcủaLiênminhquốctếcácnhàbáođiềutra(ICIJ)đangtìmhiểu.Nhàbáosẽtìmcách“khaithác”thôngtinmộtcáchchínhdanhtheokiểu

sẽđếntậncôngtyhoặcnhàriêngcủanhânvậtmàmìnhmuốnhỏivớitậptàiliệuthôngbáochonhânvậtbiếtrằngcácnhàbáođiềutrađãđượcbiếtmộtsố thông tin liên quan tài khoản nằm ở công ty bình phong tạimột thiênđườngtàichínhnàođóvàcầnnhânvậtxácnhậnlàcóhaykhônghoặccómuốngiảithíchgìthêmhaykhông.Đểđảmbảoantoànchoviệctácnghiệp,nhàbáonướcngoàisẽphốihợp

vớimộtsốđồngnghiệptạiNga,thườnglàtừmộtvàitờbáođộclậpcóthamgia trongcuộcđiều tracủa ICIJ.NhómnhàbáoNgasẽ làmnhiệmvụghihìnhkínđáocảnhnhàbáonướcngoàitiếpcậnnhânvậtphòngkhicóxảyrasựcốbấtthường.Dĩnhiênnhữngcuộctiếpcậnnhưthếkhôngđemlạikếtquảgìlớnnhưng

theoquyđịnhcủanhómnhàbáođiềutracủaICIJ,ítnhấtđươngsựcũngbiếtđãđượcyêucầutrảlờivềnhữngthôngtincácnhàbáocó.Sauthờihạnmộttháng,nếukhôngcócâutrảlờithìxemnhưcácnhàbáosẽđượcquyềnđăngtảithôngtinmàmìnhtìmkiếmđượctừcácnguồnkhácnhau.Ngaycảviệcsẽcôngbốnhữngtrườnghợpnàothìtấtcảhồsơliênquan

vụviệcđềuđượcchuyểnchomộtnhómluậtsưcủaICIJđểxemxétđánhgiá.Hầuhếthọlànhữngluậtsưgiỏivàlàmviệcmiễnphíchonhómvìmụctiêucộngđồng.Các luật sư sẽ xem xétmọi khả năng kiện tụng pháp lý liên quan việc

côngbốthôngtinvềmộtcánhânhaymộtcôngtynàođótrêntruyềnthông.Khinhómluậtsưchorằnghồsơđãđủchứngcứvàkhôngthểbịđốitượngkiệntụngngượclạithìnósẽđượcchuẩnbịthêmphầnhìnhảnhđểchờngàylênkhuônbáotheoquyếtđịnhcủatrưởngnhómđiềutracủatờbáo.

ChờgiờGGiữa tháng 4, ban biên tập báo Le Monde tổ chức một bữa tiệc nổ

champagnemừngchiếnthắngtrongvụđiềutratừ“TàiliệuPanama”.Kểtừkhikhởiđộngloạtbàiđầutiênhaitranglớnvàochiều2-4(báoLeMondepháthànhvàobuổichiều),sớmhơnvàigiờsovớicácbáođồngnghiệpkhácphát hành sáng 3-4, tờ báo đã tăng được số phát hành gấp sáu lần bìnhthường.Liên tụcnhữngngày sauđó, báovẫngiữnhịpđộ “rò rỉ” thông tinmỗi

ngàyởmứckhoảngmộttrangđểgiữđộthuhútbạnđọc.Mộtphầnthulớnnhấtchotờbáochínhlàkhảnăngthuhútbạnđọctrênmạngvàbánnhữngbàiđộcquyền.Nhữngtờbáokhácthamgiavụđiềutrađềuđạtthắnglợivềmặtdoanhthu.Nhưnglớnhơnhết,tấtcảcácbáođềuthốngnhấtvềđiềuhọđãlàmđược:

niềmtincủabạnđọctrongthờiđạibáochítruyềnthốngcóvẻđixuống.Nóchothấyrằngbạnđọcvẫnmongchờnhữngbàibáohay,nhữngcuộcđiềutrabáochíđộclậpgiúpđemlạisựcôngbằngtrongcuộcsống.Yếu tốbáochíđộc lậpvớichínhquyềnđãđượcđềcập trongmộtcuộc

họpnộibộcủanhómbáothamgiacuộcđiềutravàđãđượcquyếtđịnhthànhtiêuchíchophépmộttờbáonàođóđượctiếpcậnthôngtin.VìthếtrongvụđiềutraliênquannhữngcáitênởTrungQuốc,chỉcóbáođộclậpcủaHongKongvàĐàiLoanđượcmờithamgia.Hỗtrợchohọ làmộtsốnhàbáogốcHoaởMỹ.Nhómnàyđãkết thúc

việcđiềutratìmkiếmthôngtincủamìnhtừsáuthángtrướcthờiđiểmngày3-4-2016nhưngtheoyêucầucủatoànbộ109tờbáo,cơquantruyềnthôngcủa76quốcgia (khibắtđầudựánchỉ có80 tờbáo thamgia),nhómbáotiếngHoaphải“đểdành”bàiviếtcủamìnhđể tấtcảcácbênđồngloạtnổsúngvàogiờG!ICIJđãthôngtinrằngsẽcôngbốtoànbộdanhsách214.488côngtybình

phongmàCông ty luậtMossack Fonseca đã thành lập giúp hoặc quản lýgiúptrongtháng5tới.Vớinhữnggìmàbáochícácnướcđãcôngbốtrongthờigianqua,cóthể

thấyhọ chỉmới điều tra đượckhoảng10%nhữnggì đangnắm trong tay.Thậmchícũngđãcóthôngtinchobiếtvàotháng9tới,cácbáotrởlạicuộcđiềutramới.DùvậyđợtcôngbốthôngtinsắptớicủaICIJchắcchắnsẽgâykhôngít

rúngđộngvìcóthểsẽcónhữngcuộcđiềutramớitừcácbáotoàncầukhôngphảithànhviêncủaICIJ.CóthểdựđoánrằngđâycũnglàmộtcáchđểICIJcóthêmsựchialửatừcácbáokhác.

Nhưvậy, nhậnđịnhcủamột sốngười cho rằng có sự thiênvị hoặc tấncôngcóchủđíchcủacácnhàbáođiềutravàomộtsốquốcgianàođóhoặcmột số nhân vật nào đó có lẽ là không chính xác hoặc làmột cách phảntuyêntruyền.Đươngnhiênưutiênhàngđầucủacácbáotrongđợtcôngbốthôngtinlần

nàytậptrungvàonhữngnhânvậtcủaquốcgiamìnhđểtạosựlưutâmcủabạnđọcvàđócũnglànhữngtrườnghợpđãcóđủtưliệu,chứngcứ.Nhữngquốcgia,nhữngcáitênchưaxuấthiệntrêntruyềnthôngkhôngcó

nghĩakhôngcótrongphầndữliệucủaMossackFonseca.ChẳnghạnBộtrưởngTưphápCampuchiaAngVongVathanađãbịhài

têntrêncôngluậndùsốtiềnliênquanđếnôngchỉvàokhoảng5.000USD.Đólàbởitrongtrườnghợpnày,cácnhàbáođãtìmrađượcnhữngchứngcứchắcchắn.Thôi vậy hãy chờ thêmđến tháng5 khi ICIJ hứa côngbố đầy đủ danh

sáchcóliênquanMossackFonseca.

ĐảmbảobímậtđờitưVớinhữngthôngtincótrong“TàiliệuPanama”cóvôsốthôngtinvềcá

nhâncóliênquannhưđịachỉnhàriêng,địachỉemail,đếncảhóađơntiềnđiện,nhữngđịađiểmnghỉmáthoặccảthôngtinvềtìnhhìnhsứckhỏecủacánhânđó.Dĩnhiêncácthôngtinnàysẽkhôngbaogiờđượccôngbốdoviphạmluật

bảovệđờitư.

BÍMẬTTIỀNBẨN1.MossackFonseca:TâmđiểmvụròrỉVụtiếtlộthôngtinmậtđượcgọilà“HồsơPanama”nàyđãlàmxáotrộncảthếgiới.Tuynhiên,aiđứngsauvụnàyvàvớimụcđíchgìhiệnvẫnchỉdừngởphỏngđoán.Nhìntừxa,quangcảnhthủđôPanamaCityrấtấntượng.Hàngchụctòa

nhà chọc trời tọa lạcvenbờbiểnTháiBìnhDương.Khimáybay tới gầnPanamaCity,đậpvàomắtbạnsẽlàhìnhảnhcáctàuchởcontainerxếphàngchờvàokênhđàoPanama.Đâuđóởkhuvựcgiữa,ngayđằngsaucác tòanhàchọctrờilàquậntàichínhvàtrụsởcủaCôngtyluậtMossackFonseca.Theo“HồsơPanama”,côngtyluậtnàykhôngchỉgiúpcácthủtướng,quốcvươngvàtổngthốngchegiấutiềnbạcmàcòncungcấpdịchvụchocảgiớiđộctài,băngđảngmatúy,tổchứcmafia,nhữngkẻlừađảo,cáctaybuônvũkhí…Người sáng lập Mossack Fonseca là ông Jurgen Mossack 68 tuổi, ở

Panamathườngđượcgọilà“ngườiĐức”.Mossackvàcôngtyluậtcủamìnhđãbáncáccôngtybìnhphongẩndanhtronggần40nămqua.Trongnhiềutrườnghợp,họcũngcungcấpluôncảgiámđốc“ma”chocáccôngtynàyvớimụcđíchchegiấuchủsởhữuđứngđằngsau.MossackFonsecalàmộttrongnhữngcông ty luật lớnnhất thếgiớicungcấpdịchvụnàyvàđã trởthànhtâmđiểmcủavụròrỉ“HồsơPanama”.Không phải tình cờmà ôngMossack lại chọn Panama đểmở công ty.

NằmgiữaCostaRicavàColombia,quốcgiaTrungMỹnhỏbénàylànơicósốlượngnhàcungcấpdịchvụởnướcngoàinhiềunhấtthếgiới.Sinhnăm1948tạiFurth(Đức),giađìnhôngMossackdọn tớiPanamatừđầunhữngnăm1960.Ônghọc luật ở đâyvà saukhi tốt nghiệp thì làmviệc cho cáccông ty luậtởPanamavàLondon trướckhi thành lậpCông ty luật JurgenMossackởPanamaCitynăm1977.Dù chính trị ở Panama thời đó biến động lớn nhưng công ty của ông

Mossackvẫnănnênlàmra.Sauvàinăm,“ngườiĐức”đãcódanhtiếngnhấtđịnh ở Panama. Ông này sống ở Altos de Golf, một khu vực giàu có ởPanamaCityvớicácbiệt thựsansátnhau.ÔngMossackở trongmộtbiệtthựxaxỉẩnđằngsaumộtbứctườngcao.Bênngoàilúcnàocũngcónhữngchiếc xe SUVvà limousine đắt tiền đậu dọc phố.Camera giám sát kháchviếngthămtừmọiphía.Đólàcònchưakểđếnhàngràođiện,dâythépgaiđểbảovệchủnhânkhỏikẻxâmnhập.Mùaxuânnăm1986,MossackđãhợplựcvớiRamonFonsecaMora,một

luậtsưngườiPanamađểchorađờiCôngtyMossackFonseca.ÔngRamon

Fonseca,hiện64tuổi,làmộtchínhtrịgiaquantrọngởPanama.Ôngđãlàmcốvấnchomộtsốtổngthống,làPhóChủtịchđảngcầmquyềnPanamenistavà là một thành viên trong nội các của Tổng thống đương nhiệm JuanVarela.ĐóngtạiquậntàichínhởPanamaCity,côngtycủaMossackvàFonseca

đượccholàcócáchtiếpcậnthoángvớiluậtlệvàquytắclàmăn.MôhìnhkinhdoanhcủaMossackFonsecadựatrênmộtnguyêntắcđơngiản:Kháchhàng có thể sở hữumột công ty ẩn danh được thành lập với giá vỏn vẹn1.000USD.Nếunộpthêmchiphí,MossackFonsecacòncungcấpcảgiámđốc“ma”chocôngtynàyđểchegiấuthânphậncủangườichủthựcsự.Từbênngoài nhìnvào, không ai biết cóhoạt độnggì đangdiễn ra bên trongcôngtyđó.Cácgiámđốc“bùnhìn”cómỗinhiệmvụlàkýcácmẫugiấytờ,hợpđồngtrắngmàkhôngbiếtchữkýcủahọcũngnhưgiấytờđósẽđượcdùngđểlàmgì.Cácchitiếthợpđồngsauđósẽđượcđiềnvàosốgiấytờnàykhicầnthiết.Nhìnchung,việcsởhữumộtcôngtyởnướcngoàikhôngphảilàbấthợp

pháp.Trongthựctế, thiết lậpmộtcôngtyởnướcngoàicóthểđượccoilàmộtbướchợplýđểgiaodịchlàmănrộnghơn.Thếnhưng,khixemxéttoànbộ“HồsơPanama”,ngườitacóthểthấymụcđíchchínhcủacôngtynàylàchegiấudanhtínhchủsởhữuthậtcủacôngtyởnướcngoài.TheoôngIgorAngelini,ChủtịchTổchứcTìnhbáoTàichínhcủacảnhsát

châuÂuEuropol,cáccôngtybìnhphongđóngmộtvaitròquantrọngtronghoạtđộngrửatiềnquymôlớn.Cáccôngtyởnướcngoàicũngthườngđượcsửdụngđểchuyểntiềnhốilộ.Trongbốnthậpkỷtừkhithànhlập,MossackFonseca đã lập ra, bán và quản lý hàng trăm nghìn công ty kiểu này ởPanama,quầnđảoVirgin(lãnhthổhảingoạicủaAnh)vàcácthiênđườngtrốnthuếkhác.ChinhánhvàvănphòngđốitáccủaMossackFonsecađóngởkhắpnơitrênthếgiới.Lốivào trụ sởchínhcủacông ty tạiPanamaCity luôncónhânviênan

ninhđứnggác.Theocácthưđiệntửnộibộbịròrỉ,bànlễtâncủacôngtycósẵnmộtdanhsáchcáccánhân“khôngđượchoannghênh”,trongđócácnhàbáo đặc biệt không được chào đón. Nhà báo của tờ Süddeutsche Zeitung(Đức)đãbịôngJurgenMossacktừchối lờiđềnghịphỏngvấn.Phátngônviêncủaôngnàygiảithíchrằngcácđốitáccủacôngtykhôngbaogiờtrảlờibáochí.CâuhỏiđượcgửiđếnôngMossackhayđượcchuyển theođườngbưuđiệnđếnvănphòngđềukhôngbaogiờđượctrảlời.Kểtừvụròrỉ“HồsơPanama”,MossackFonsecađãkhôngtrảlờikhoảng

50câuhỏivềhoạtđộngvàchỉramộttuyênbốrấtchungchungkhẳngđịnhcôngtyluônhànhđộngphùhợpvớiluậtpháp.

Vậytàiliệunộibộcủacôngtynàybịlộrangoàinhưthếnào,quymôrasaovàhànhtrìnhđưa“quảbomHồsơPanama”lênmặtbáodiễnranhưthếnào?

2.HànhtrìnhraánhsángCuốinăm2014,mộtnguồntinmậtlấytênJohnDoe(mộtcáitênngườitathườnglấykhimuốngiấudanhtínhthật)đãliênhệvớinhàbáođiềutraBastianObermayercủatờSüddeutscheZeitung(Đức).“John Doe: Xin chào, đây là John Doe. Anh có quan tâm tới dữ liệu

không?Tôirấtvuilòngchiasẻ.NhàbáoObermayer:Chúngtôirấtquantâm.JohnDoe:Cóvàiđiềukiện.Mạngsốngcủatôiđanggặpnguy.Chúngta

sẽchỉtròchuyệnvềcáctàiliệumãhóa.Khôngbaogiờgặp.NhàbáoObermayer:Tạisaoanhlàmđiềunày?JohnDoe:TôimuốnđưanhữngtộiácnàyracôngchúngNhàbáoObermayer:Chúngtađangnóivềbaonhiêudữliệu?JohnDoe:Nhiềuhơnbấtkỳthứgìanhtừngthấy.Vàithángsauđó,JohnDoeđãchuyểnkhoảng11,5triệutàiliệuướctính

2,6 terabyte dữ liệu cho nhà báoObermayer.Đúngnhư lời JohnDoehứahẹn,nhàbáoObermayerchưatừngthấymộtlượngtàiliệuròrỉnàolớnđếnthế.Dữliệunóitrênchongườixemmộtcáinhìnhiếmhoivàomộtthếgiớichỉcó thể tồn tại trongbóng tối.Người tacó thể thấy trongđómộtngànhkinhdoanhtoàncầumàcácngânhànglớn,côngtyluậtvàcôngtyquảnlýtàisảnbímậtquảnlýbấtđộngsảncủagiớinhàgiàuvànổi tiếngtoànthếgiới.TờSüddeutscheZeitungđãquyếtđịnhhợptácvớiHộiNhàbáoĐiềutra

Quốctế(ICIJ)đểphântíchdữliệu.ICIJđãđiềuphốiquátrìnhnghiêncứucácdựántrướcđómàtờSüddeutscheZeitungtừngthamgia,trongsốđócócácvụròrỉnhưOffshoreLeaks,LuxLeaks,vàSwissLeaks.HồsơPanamalàvụhợptácquốctếlớnnhấttừngcó.Trongsuốt12tháng,khoảng400nhàbáothuộchơn100cơquanbáochí,truyềnthôngởhơn80quốcgiađãthamgianghiêncứutàiliệu.HọgồmcácnhómtừbáoTheGuardianvàBBCcủaAnh, LeMonde của Pháp, LaNacion ởArgentina. Các nhà báo thuộc tờSonntagszeitungcủaThụySỹvàtuầnbáoFaltercủaÁocũngthamgiadựáncùngđồngnghiệp thuộchãngphát thanh truyềnhìnhquốcgiaÁoORF.ỞĐức,cácnhàbáoSüddeutscheZeitungđãphốihợpvớiđồngnghiệpthuộchaihãngphátthanhtruyềnhìnhNDRvàWDR.Nhómnhàbáoquốctếlúcđầu gặp nhau ởWashington,Munich, Lillehammer vàLondon để vạch racáctiếpcậnnghiêncứu.Sởdĩphảiphốihợpvớinhiềunhàbáovàcơquanbáochíđếnvậylàvì

quymôcủa“HồsơPanama”quálớn.Hồsơnàynhiềuhơntổngtàiliệucủa

các vụ rò rỉ thông tin trước đây. Nếu lượng thông tin bị rò rỉ trong vụWikileaks chỉ là 1,7 GB, vụ Offshore Leaks là 260 GB thì vụ “Hồ sơPanama”là2,6terabyte.Dữliệuchủyếugồmthưđiệntử,tậptindạngpdf,ảnh,cácphầnthôngtinlấytừcơsởdữliệunộibộcủaMossackFonseca.Hồsơtrảidàitrongmộtgiaiđoạntừnhữngnăm1970đếnmùaxuânnăm2016.Trongcáccuộcgặp,cácnhàbáođãkiểmtrachéomộtlượnglớntàiliệu,

gồm cả các bản sao hộ chiếu.Cách đây khoảng 2 năm,một người tiết lộthôngtinđãbándữliệunộibộcủaMossackFonsecachochínhquyềnĐứcnhưngbộdữliệunàycũhơnvànhỏhơnnhiềuvềquymô.Sốtàiliệuđóchỉđềcập tớivài trămcông tyđược thành lậpởcác“thiênđường trốn thuế”,còntàiliệutrong“HồsơPanama”cóthôngtinliênquantới214.000côngty.Quasốtài liệubịròrỉ từMossackFonseca,cácnhàbáođãbiếtcôngty

nàysắpxếptàiliệutheotừngcôngtybìnhphong.Mỗicôngtynhưvậycómộtdanhmục(folder)riêng.Mỗidanhmụcchứathưđiệntử,hợpđồng,bảnsaovàtàiliệudạnghìnhảnhđượcquét.Trongmộtsốtrườnghợp,mỗidanhmụccótớivàinghìntrangtàiliệu.Đểnghiêncứuđượcsốdữliệukhổnglồnày,bàSheilaCoronel,mộtnhà

báođiều trakỳcựuvàchuyêngiaTrườngBáochíColumbia,chobiếtcácnhàbáo toàncầuđã thiết lậpmộtmứcđộhợp tácở tầmcaomới.Bànói:“Tôichưabaogiờchứngkiếnsựhợptácnàolớnnhưvậyvềmặtsốnhàbáovàcơquanbáochícũngnhưsốquốcgialiênquan”.Mỗinhàbáođượcđộclậpvàtựchủtrongtìmkiếmnguồntàiliệukhủngđểxemthôngtinnàoliênquantớiđộcgiảcủabáohọ.Thựcra,dữ liệuvụ“HồsơPanama”xuấthiện trongbốicảnhkhókhăn

của báo chí điều tra nói riêng và ngành báo nói chung trên toàn cầu. Sốngười làm báo đã giảm đều đặn năm này qua năm khác.Các nhà báo bỏnghề,tìmviệckhác,chủyếulàviệctrongcáccôngtyquanhệcôngchúng.Sởdĩphải cầnnhiềunhàbáovàcơquanbáochínhưvậy làvì “Hồ sơ

Panama liên quan tới rất nhiều quốc gia, công ty và cá nhân.Mỗi cái têntronghồsơcầnmộtnhàbáotạiquốcgiađóđểđiềutra.Tuynhiên,khôngphảiaicũngđượcICIJmờithamgiadựán.Dễnhậnthấysựvắngbóngcủamột số tên tuổi lớn ở Mỹ như The New York Times, The Wall StreetJournal, Washington Post hay như tờ The Intercept của nhà báo GlennGreenwaldvàLauraPoitras–haingườiđóngvaitròchínhtrongđưatinvụròrỉthôngtincủaEdwardSnowden.Lýgiảisựvắngmặtnày,bàMarinaWalker,PhóGiámđốcICIJnóikhông

phảilàdoICIJkhôngthểhợptácvớimấytờđómàlàdobảnchấtcủaviệchợptáctrongdựán“HồsơPanama”mangtínhmở,cónghĩalàmỗiđốitác

bắtbuộcphảichiasẻbấtkỳpháthiệnnàoquantrọnghoặcliênquanchocácđối táckháccùng thamgia.Trongkhiđó,mộtsốbáo lạikhông thoảimáitrongviệcchiasẻdoquyđịnhriêngvềbảomật.Trongsuốtquá trìnhđiều tra,cácnhàbáođãgiữbímậtmộtcáchhoàn

hảovềdựán.ICIJđãxâydựngmộthệthốngtìmkiếmtrựctuyếnđểcáccơquanbáochíthamgiasửdụng,trongđócócảhệthốngtròchuyệnvàbiệnphápxácnhậndanhtínhhaibước.Nhờhệthốngnàymàcácnhàbáocóthểliênlạc,phốihợp,thôngtinchonhaumộtcáchantoànchodùmỗingườiởmộtnơi.Trongvụ“HồsơPanama”,cáchtiếpcậncủabáochíkhácsovớicácvụrò

rỉthôngtingầnđây.NhưvụtrongWikiLeaks,toànbộtàiliệuđượcđưalênmạngđểaicũngcóthểđọc.Cònđốivới“HồsơPanama”,thôngtinkhôngcótrênmạngvàchỉxuấtpháttừbáochí.TheogiảithíchcủatờLeMonde,nguyênnhânlàvìnhiềutàiliệuchứathôngtincánhânvànhạycảm.TheobàWalker,mộtsốdữ liệunhưcông tyvà tênchủsởhữusẽđượcđưa lênmạngcòncácdữliệukhácsẽđượccungcấpkhicóyêucầu.Kểtừkhibáochíđồngloạtđưatinvề“HồsơPanama”,đãcónhiềunhân

vậtnổitiếnglaođao,thậmchí“ngãngựa”giữađường.Họlàaivàhọđãlàmgì?

3.CơnbãoởIcelandViệcdínhdángtớimộtcôngtyởmột“thiênđườngthuế”nếubịpháthiệnthìkhôngphảilàđiềudễchịuvớibấtkỳnguyênthủquốcgianào.Nhưngvới ôngGunnlaugsson, đây còn làmột đòn giángmạnh vào liêm chínhchínhtrịcủaông.Tên củanhiềuquan chức Icelandđãxuất hiện trong tài liệunội bộ của

MossackFonseca,trongđócóThủtướngSigmundurDavidGunnlaugsson,BộtrưởngTàichínhBjarniBenediktssonvàBộtrưởngNộivụÓlöfNordal.Dữliệucho thấycảbachính trịgianàyđềucó liênhệvớicáccông tyẩndanhởnướcngoàimàhọ“quên”khaibáo.Ngoàira,“HồsơPanama”cònnhắc tới Hrólfur Ölvisson – Chủ tịch đảng Tiến bộ (đảng của ôngGunnlaugsson), những người giàu có nhất Iceland, trong đómột số ngườitừnglàchủcácngânhànglớnvàítnhấtcómộtngườilàcốvấncấpcaocủachínhphủ.Sốngườibịđặt trongvòngnghivấnnói trêncaomộtcáchgâysốcvớimộtquốcgiachỉcó330.000ngườinhưIceland.Đầu năm 2016, Iceland vẫn làmột quốc gia đang trong quá trình bình

phụctừcuộckhủnghoảngtàichínhnăm2008.Vếtđứtgãymàcơnđịachấntài chính năm đó để lại Iceland khá sâu. Khi ấy, ba ngân hàng lớn nhấtIceland làLandsbanki,Kaupthing vàGlitnir đã sụp đổ gần như đồng thờidướisứcnặngcủamónnợnướcngoài,kíchhoạtphảnứngdâychuyềnkhiếnthị trườngchứngkhoángiảm90%giá trị,đồngkronemấtmộtnửagiá trị,tổng sản lượng quốc gia giảm 10%.Uy tín của Iceland tụt dốc thảm hại.Hàngnghìnngườibiểutìnhvâyquanhquốchộivớinàođá,nàotrứng.Thếgiớihoangmangtrướcsựsụpđổcủamộtquốcgiatừnglàmôhìnhkiểumẫucủa vùng Scandinavi. Giới ngân hàng đã cho nhau vay những khoản tiềnkhôngđảmbảo trịgiáhàng trămtriệuUSDđể thao túnggiácổphiếucủangânhàngmình.Đểchegiấumụcđíchthậtcácgiaodịchnày,trêngiấytờ,cáckhoảnvayphầnlớncóđiểmđếnlàcáccôngtyởnướcngoài.Theo“HồsơPanama”,MossackFonsecađãthànhlậpnhiềutrongsốcáccôngtynày.Bốicảnhnóitrênrấtquantrọngkhixemxétcáccôngtynướcngoàicủa

các chính trị gia Iceland. Người dân nước này vẫn rất giận dữ với cuộckhủng hoảng năm 2008 và hậu quả của nó. Vì lẽ này mà Thủ tướngGunnlaugssoncórấtnhiềuđiềuphảigiảithích.Theo“HồsơPanama”,ôngGunnlaugsson và bà Anna Sigurlaug Pálsdóttir – người ông kết hôn năm2010 – đã được đăng ký là cổ đông của một công ty bình phong tên làWintrisInc.cuốitháng11/2007.Ngaytrướcđó,côngtynàyđãđượclậpởquầnđảoVirgin(lãnhthổhảingoạicủaAnh).Nhưngvìlýdokhôngrõ,quátrìnhđăngkýbịghilùilạilàngày7/10.Khiđó,ôngGunnlaugssonđanglàmnhàbáokiêmdẫnchươngtrìnhphát

thanhvàbàPálsdóttirlàmộtnhànhânloạihọc.Họđềuxuấtthântừnhữnggiađìnhrấtgiàucó.Theo“HồsơPanama”,chinhánhngânhàngLandsbankiởLuxemburglàtrunggian.Mộttrongnhữngnhânviêncủangânhàngnàyđã thaymặt cho Công tyWintris yêu cầu văn phòngMossack Fonseca ởLuxemburglàmthủtụcđểôngGunnlaugssonvàbàPálsdóttirsởhữuCôngtyWintristheotỷlệ50–50.Tháng3/2008,Wintrismởmột tàikhoản tạiNgânhàngCreditSuisseở

London.Theo“HồsơPanama”,cáchoạtđộngcủacôngtynàyđượcđặttạibốn“thiênđườngthuế”đượcđiềuphốibởicông tyởVirgin,Công ty luậtMossackFonseca ở Panama,một bên trung gian ởLuxemburg vàmột tàikhoảntạimộtngânhàngThụySỹ.Tuy nhiên, trong trường hợp này, thông tin quan trọng lại được tiết lộ

trongvụròrỉWikileaks.Tháng3/2010,trangWikileaksđăngmộtdanhsáchgồmgần30.000chủnợcủaNgânhàngKaupthing-Bankđãvỡnợ.Mộttrongsố đó là Công ty Wintris. Công ty này cũng là chủ nợ của Ngân hàngLandsbanki, theo một danh sách tung ra năm 2009. Wintris còn giữ tráiphiếucủaNgânhàngGlitnir.Tổngtrịgiáhiệntạicủasốtráiphiếunàylêntới3,6triệueuro.Khiđượcnhàbáoliênlạcđểbìnhluận,ôngGunnlaugssonxácnhậnrằng

CôngtyWintriscósởhữutráiphiếu,rằngôngvàbàPálsdóttircólợiíchtàichínhcánhântạicảbangânhàngnóitrên.Tạithờiđiểmnăm2007,nhữnggìôngGunnlaugssonnóikhôngquantrọngnhưngkhônglâusau,ôngthamgiachính trường.Năm2009,ông làmChủ tịchđảngTiếnbộvàđượcbầuvàoquốchộitháng4cùngnăm.Khiđó,mộtluậtmớivềminhbạchđốivớicácthànhviênquốchộiIcelandcóhiệulực,theođóyêucầunghịsĩkhaibáonếu có cổ phần quá 25% tại một công ty nào đó. Ông SigmundurGunnlaugssonkhôngkhaibáocổphầntạiWintrischodùôngnắm50%cổphần.ÔngGunnlaugssonnóivớitờSüddeutscheZeitungrằngmìnhkhônglàm gì sai trái, rằng các công ty không thực sự làm ăn kinh doanh gì thìkhôngphảilàđốitượngcủaluậttrên.Ngày31/12/2009,ôngGunnlaugssonđãbánmộtnửaWintrischobàPálsdóttir.Theohợpđồngcótrong“HồsơPanama”,côngtycógiáhàngtriệuUSDđóđượcbánvớigiá1USD.Việcdínhdángtớimộtcôngtyởmột“thiênđườngthuế”nếubịpháthiện

thìkhôngphải làđiềudễchịuvớibấtkỳnguyênthủquốcgianào.NhưngvớiôngGunnlaugsson,đâycònlàmộtđòngiángmạnhvàoliêmchínhchínhtrịcủaông.Quátrìnhvươntớiquyềnlựccủaôngbắtđầubằngphongtràochínhtrịcủangườidân“BảovệIceland”(InDefenceofIceland)vốnrađờisaukhibangânhàngIcelandsụpđổ.Lúcbấygiờ,ôngGunnlaugssondườngnhưlàmộtđạidiệnmạnhmẽcholợiíchcủangườidânIcelandtrướcđòihỏi

mangtính“kềnkền”củaChínhphủAnhvềviệcđảmbảocáckhoảntiềngửicủacánhân,tổchứcAnhtạibangânhàngbịIcelandquốchữuhóa.Dùvậy,ôngkhônghénửalờivớinhữngngườithamgiachiếndịchInDefenserằnggiađìnhmìnhcó lượng tráiphiếu trịgiáhàng triệuUSDtạibangânhàngvừaphásản.Khiđượcbầulàmthủtướngnăm2013,ôngGunnlaugssonmộtlầnnữalại

“quên”khailợiíchkinhdoanhcánhân.Mớinăm2015,chínhphủcủaôngGunnlaugssonđãnhấttrímộtthỏathuậngâytranhcãi.Tínhđếnthờiđiểmđó,cácchủnợnướcngoàicủabangânhàngbịsụpđổkhirút tiềnrakhỏiIcelandbị tính39%“thuếổnđịnh”.ÔngGunnlaugssonđồngýthaykhoảnnàybằng“khoảnđónggóp”lấytừtàisảncònlạicủabangânhàngbịquốchữuhóa.Theo các chuyêngia, động thái nàykhiếnnhànước Icelandmấthơn2tỷeuro.Thayvàođó,sốtiềnnàysẽrơithẳngvàotúicácchủnợ,trongđócóCôngtyWintrishiệnđãhoàntoàndovợônglàmchủ.Nhưvậy,ởmộtmứcđộnàođó,ôngGunnlaugssonđãthamgiacảhaibêntạibànđàmphán.Tháng3/2016,mộtnhàbáo Iceland thamgiadựán“HồsơPanama”đã

phỏngvấnôngGunnlaugssonvềcôngtybìnhphongWintris.Chỉvàingàysau,vợôngđãđăngmộttuyênbốlênFacebooknóirằngbàlàchủduynhấtcủaWintrisvàđãnộpthuếchocôngtyngaytừđầu.BàcũngnóirằngngườitađãnhầmrằngôngGunnlaugssoncũnglàmộtcổđôngcủaWintris.Khibáochí Iceland thấy thông tin trênFacebookcủabàPálsdóttir, ông

PálsdóttirGunnlaugssonđãgặpkhóvớidưluậnngaytừđó.Pheđốilậpđãkêugọiôngtừchứcvàbầucửsớm.Cònkhiquảbom“HồsơPanama”phátnổ,cơnbãosứcépvớiôngGunnlaugssoncàng lớnvàôngkhôngcòn lựachọnnàokháclàtừchức.NgườilênthayônglàSigurðurIngiJóhannsson.VớivụtừchứccủaThủtướngIceland,ngườitagánchoôngcáimác“nạnnhânđầutiên”của“HồsơPanama”.TheotờGuardian,khôngcóbằngchứngchothấycóhànhvitrốnthuếhay

thulợiphipháptừôngGunnlaugsson,bàPálsdóttirhayCôngtyWintris.Dùvậy,chỉriêngviệcôngGunnlaugssonkhôngkhaibáotàisảnởnướcngoàicũngđủkhiếnôngmấtchứcThủtướngIceland–đấtnướcmàsauvụkhủnghoảngnăm2008ngườidâncầnnhấtlàsựtrungthựcvàminhbạchtronggiớicầmquyền.

4.MessivànghiántrốnthuếCuối tháng5này, siêu saobóngđáLionelMessi ngườiArgentina chơichocâu lạcbộFCBarcelonacủaTâyBanNhasẽphảixuấthiện trướctòa.Cáobuộcmà cơquan thuếTâyBanNhađưa ra làMessi trốn4,1triệu euro tiền thuế bằng một mạng lưới công ty ở các “thiên đườngthuế”.VụMessibịcáobuộctrốnthuếbắtđầutừnăm2005,khiđóMessivàbố

làôngJorgeHoracioMessiđãbánbảnquyềnhìnhảnhcủaMessichocáccôngtycótrụsởtạicác“thiênđườngtrốnthuế”tạiTrungvàNamMỹnhưBelize vàUruguay. Các đối tác nàomuốn sử dụng gươngmặt củaMessitrongquảngcáo thìphảikýhợpđồngvớicáccông tynày.Phíquảngcáođược thanh toán tại các thiên đường thuế còn cơ quan thuếTâyBanNhakhôngthểlàmgìngoàiviệcgiươngmắtnhìn.Chiêunàykhônghềmới trong thếgiới thể thao.Đầunhữngnăm1990,

cáccầuthủbóngđáchuyênnghiệpởTâyBanNhađềubánbảnquyềnhìnhảnh củamình cho các công ty ở nước ngoài. Điều này được nhắc tới rấtnhiềutrong“HồsơPanama”với20cáitêncầuthủvàcựucầuthủđẳngcấpthếgiớicóliênquantớicáccôngtybìnhphongcủaMossackFonseca.Trong vụ của Messi, cầu thủ này không đóng một đồng thuế nào cho

khoảnthunhậptừquảngcáotrịgiá10,1triệueuro.SốtiềnnàyMessihưởngtừcáchợpđồngquảngcáovớinhữngcôngtynhưAdidas,BancoSabadell,DanonevàTelefónica.Ngoàira,theocáobuộc,bốconMessicònkhôngchocơquanthuếxemmộtsốthôngtinquantrọngđểchegiấucácgiaodịchtàichínhởnướcngoài.Quacácgiaodịchnày,Messibịcáobuộctrốn4,1triệueurotiềnthuếtừnăm2007đến2009.Mùahènăm2013,giớichứcthuếTâyBanNhathôngbáocuộcđiềutra

nhằmvàoMessi.Ngày12/6/2013,hãngthôngtấnTâyBanNhaEFElầnđầuđưatinvềcáccáobuộc,kíchhoạttruyềnthôngthếgiớitheođuổivụviệc.Đó là trướckhicó“HồsơPanama”.Cònsaukhi“HồsơPanama”xuất

hiện,ngườita lạipháthiệnratài liệutừtháng6/2013tronghồsơnàychothấy Messi nắm giữ 50% cổ phần một công ty bình phong màMossackFonsecatừngquảnlý.CôngtytênlàMegaStarEnterprises,thànhlậpngày8/2/2012,cótới5giámđốc“ma”nhưngMessivàbốlàJorgeHoracioMessimới là chủ thực sự.Không ai biết đến công ty này nếu không có “Hồ sơPanama”.CôngtyMegaStarEnterprisesbanđầukhôngphảidoMossackFonseca

màlàdomộtcôngtyluậtUruguaythànhlập.Ngày17/2/2012,côngtyluậtUruguayđãxácnhậnrằngLionelMessilàđốitácduynhấtcủaJenbrilS.A,

mộtcôngtybìnhphongđượcthànhlậptrướcđólâuhơnnhiềuvàchínhlàcôngtykhiếnMessibịTâyBanNhacáobuộctrốnthuế.Theo như “Hồ sơ Panama”, các luật sưUruguay củaMessi đã viết thư

điện tử cho Mossack Fonseca để tìm người quản lý mới cho Mega StarEnterprises.HaibêntrướcđóđãtraođổiquađiệnthoạivànhấttríMossackFonsecasẽquảnlýMegaStarEnterprisestrongtươnglai.BốconMessikýgiấytờngày23/7/2013.Thựcra,“HồsơPanama”khôngnóirõvềvaitròcủaMessitrongmạng

lướicôngtycủacầuthủnày.MộttàiliệucónóimụcđíchkinhdoanhchungchungcủacôngtylàđầutưnhưngcũngkhôngcóbấtkỳhợpđồnghaygiaodịchlàmăncụthểnàothôngquaMegaStarEnterprises.Điềunàycóthểlàvìcómộtbênkhácđượcủyquyềnđốivớicôngty.Vớiủyquyềnnhưvậy,cácbênthứbacóthểmởtàikhoản,muabấtđộngsảnhoặchoànthànhhợpđồngmàkhôngcầnnhắctớichủthựcsự.Trướcđó,khilầnđầuxuấthiệntrướcthẩmphánđiềutra,Messiđãtuyên

bố:“Tôikhôngnhìnthứtôiký.Nếubốtôibảotôicầnký,tôinhắmmắtký.Tôikhônghỏi”.KhiđượctờSüddeutscheZeitungcủaĐứcphỏngvấn,siêutiềnđạonàycũngnóimìnhnhắmmắtkýmọi thứmàcáccốvấnđưacho.ÔngJorgeMessiđãbảovệtuyênbốcủacontrai,nóirằngMessikhôngbaogiờđọcbấtkỳhợpđồnghaythôngtinthưtừnào.Ôngđíchthânđàmphánhợpđồngvàđưachocontraiký.Trongthựctế,chiếnlượcđổmọilỗilênôngJorgeMessicóhiệuquảvới

quan tòa điều tra.Ngay cả cơ quan thuếTâyBanNha cũng tin lời khẳngđịnhcủaMessirằngmìnhkhôngbiếtgìvềthuếmávàchínhbốMessikhởixướnghànhvi trốn thuế.Tuynhiên,BộTài chínhTâyBanNhavẫnnhấtquyếtmuốntruytốMessivìhailýdo.Thứnhất,luậtkhôngcoiviệckhôngbiếtlàmộtlýdocógiátrị.KiểugìthìchínhMessicũngđãkýgiấytờ.Thứhai,Messisẵnsàngchấpnhậnhoànthuếtừnăm2007đến2009.Chodùbêncông tố khôngmuốn,BộTài chính đã buộc tòa phảimở phiên xét xử cảMessilẫnôngJorgeMessi.Dùvậy,nhiềukhảnăngMessisẽthoátántùtrongphiênxétxử31/5tới

đây.VớimỗitộidanhtrongtổngcộngbatộidanhmàMessibịcáobuộc,cơquanthuếchỉđềnghịmứcphạttùtốithiểulà7tháng15ngày.NgaycảkhiMessibịkết tộivớicảba tộidanhtrốnthuế,cầuthủnàycũngkhôngphảingồi tù.ỞTâyBanNha,chỉaichịuán tùdàihơn2nămmớikhôngđượchưởngántreo.Ngoàira,khoảnphạt4,1triệueurokhôngthànhvấnđềvớimộtcầuthủgiàusụnhưMessi–cầuthủđákiếmnhiềutiềnnhấtthếgiớivớiướctínhtổngthunhậpnăm2015là65triệueuro,trongđólươnghàngnămtạiBarcelonalà36triệueuro,sốcònlạiđếntừquảngcáo.

Dovậy,kểcảkhixuấthiệncáobuộcmớitrong“HồsơPanama”,nhiềukhả năngMessi sẽ vẫn duy trì lời biện hộ “nhắmmắt ký” cho dù cái tênLionelMessixuấthiệntrongcáchợpđồngcủaMegaStarEnterprises.

5.ThiênđườnglừadốiCómộtđiềumàđànôngsiêugiàusợhơncảcơquanthuế,đólàmộtbàvợđòilyhôn.Dướigócđộnày,Panamatrởthành“thiênđườnglừadối”,giảiphápcứucánhchonhữngôngchồngsiêugiàukhôngmuốnchiaquánhiềutàisảnchovợ.Cómộtđiềumàđànôngsiêugiàusợhơncảcơquanthuế,đólàmộtbàvợ

đòilyhôn.Dướigócđộnày,Panamatrởthành“thiênđườnglừadối”,giảiphápcứucánhchonhữngôngchồngsiêugiàukhôngmuốnchiaquánhiềutàisảnchovợ.

GóidịchvụlyhônKho dữ liệu khổng lồ “Hồ sơ Panama”mà tờ Süddeutsche Zeitung có

đượcvàđangđượccácnhàbáotoànthếgiớiphântíchchothấyCôngtyluậtMossackFonsecacungcấpcảdịchvụ“chegiấu”–mộtphần tronggói lyhôndànhchokháchhàng.Cáckháchhànggiàucó,phầnlớnlànamgiới,đãđềnghịcácchuyêngiacủaMossackFonsecagiúphọgiấutiềnkhỏicácbàvợ.Vàcácluậtsư,cốvấntạiMossackFonsecavốnkhôngengạicácvấnđềcánhânđãgiúpđỡkháchhàngmộtcáchnhiệtthành.Ởmộtmứcđộnàođó,mộtvụlyhônkhôngkhácmộtvụlàmănbuônbán

làmấy.Thôngthườngcácluậtsưcủabênvợvàbênchồngsẽngồilạivớinhauđể thảo các chi tiết tài chính.Nhưnggiới siêu giàu thường tìm cáchngăn chặn trường hợp này xảy ra từ trước thông qua việc ký kết các hợpđồnghônnhânhoặcthuêchuyêngiacáccôngtyluậtnhưMossackFonsecađể“hôbiến”tàisảnbằngcáchđầutưvàocáctổchứcvàcáccôngtybìnhphong.Cácbức thưđiện tửcủanhânviênMossackFonseca traođổivớikhách

hàng cho thấy rõ ràng là công ty luật này giúp khách hàng thực hiện thủthuật tẩu tán tài sản trước ly hôn.Theođiều tra củaSüddeutscheZeitung,mộtthưmànhânviênMossackFonsecachinhánhởLuxembourgviếtchođồngnghiệpcóđoạn:“Vụnàychắcsẽđơngiảnvớianh.Nhưngđừngdùngkiếnthứcbaolacủaanhvìmụcđíchriêngnhé.BâygiờcómộtngườiđànôngHàLanmuốnbảovệmộtphầntàisảntrướcphảnứngphụkhôngmongmuốncủamộtvụlyhôn(vốnđanghiệndần).Anhcóđềxuấtgìkhông?Tôicóthểdùngmộtquỹtíntháckiểucũđểngănbàvợtiếpcậnsốtàisảnnàykhông?”.Thỉnhthoảngcũngcóvụmộtbàvợnàođómuốngiấutiềnkhisắplyhôn.

Theo“HồsơPanama”,MossackFonsecacómộtkháchhànglàmộtphụnữPerumuốngiấuchồngviệcmìnhcótiềnthừakế.Bànàyđãcôngkhainóivới các cố vấn tài chính củaMossack Fonseca rằng bà đã tẩu tán tài sảntrongcáccôngtybìnhphong.

VụlyhôncủatỷphúNgaMộttrongnhữngkháchhàngsửdụng“góilyhôn”củaMossackFonseca

làtỷphúngườiNgaDmitryRybolovlev.Vụlyhôngiữaôngvàvợkhiđólàbà Elena không chỉ làmột sự kiện thu hút báo chímà còn được coi như“sáchgiáokhoa”dạycácchiêubảovệtàisảntrongtrườnghợphônnhânđổvỡ.LàmộttrongnhữngngườigiàunhấthànhtinhtheoxếphạngcủatạpchíForbesvớitổngtàisản8,5tỷUSD,ôngRybolovlevđãtìmcáchgiấutàisảngiátrị, từnhữngbứctranh,đồnộithấtchođếnduthuyềnđểvợkhôngthểnàođòicưađôi.Haivợchồnghọgặpnhaukhicảhaicùnghọcngànhdược,kếthônnăm

1987 tạiNga.ÔngRybolovlev trở thành doanh nhân trong lĩnh vực phânbón. Hai vợ chồng ông chuyển tới Thụy Sỹ sống cùng hai con gái trongnhữngnăm1990.Ngày22/12/2008,bàElenanộpđơnlydịlênmộttòaánởGeneva.TheoluậtThụySỹ,bàcóquyềnhưởngmộtnửatàisảncủachồng.CácluậtsưcủabàElenachobiếtgiađìnhcómộtbộsưutậpnghệthuật

hiện đại rất ấn tượng, gồm những bức tranh của các danh họa như PabloPicasso,VincentvanGogh,ClaudeMonetvàMarkRothko.Tuynhiên,việcbàElenalầnracáctàisảnkhácnhauvàtuyênbốcóquyềnsởhữumộtnửakhôngphảilàđiềuđơngiản,nếukhôngmuốnnóilàrấtkhó.Từtrướckhilyhônrấtlâu,ôngRybolovlevđãchuyểnphầnlớntàisảnvàocácquỹtíntháckhácnhau.Mụcđíchđượccholàđểbảovệtươnglaitàichínhcủacáccongái.Riêngvềphần cácbức tranh, đồnội thất vàdu thuyền, chủ sởhữucủa

chúngtrêngiấytờlàbacôngtybìnhphongđăngkýtạiquầnđảoVirgin.Bàkhôngchắc liệumìnhcóquyền tiếpcậncác tài sảnnàykhôngvà sợ rằngchồngbàlàngườikiểmsoátduynhấtcáccôngtyđó,rằngsốtàisảnnàycóthểbiếnmấtbấtkỳlúcnào.NhữngcôngtynàytừngdoMossackFonsecathànhlập.Nếumuốngiànhphầnchia tàisảncủachồng,cómộtđiềurõ ràng làbà

Elenacầnphảihànhđộngnhanhchóngvàmạnhmẽ.BaluậtsưcủabàElenađãgặpbàđểtraođổivềvụlyhônmộttuầnsaukhibànộpđơnởGeneva.HọbàytỏlongạivềviệcôngRybolovlevđangtẩutántàisảncủagiađình.Vídụnhưcácbứctranh,bứcLandscapewithOliveTreecủaVanGhogvàbứcPierrette’sWeddingcủaPicassotrướcđâyluônđượcđểởGeneva,nơigia đình sinh sống. Nhưng nhiều bức trong bộ sưu tập đã được đưa tớiSingaporehayLondon.Các luật sư cũngđề cập tới đồ nội thất giá trị cũngnhưdu thuyềnMy

Annatrịgiá60triệuUSD.Duthuyềnnàytrêndanhnghĩađangthuộcvềmột

côngtybìnhphongtênlàTreehouse.BàElenasợrằngchồngbàsẽchuyểnduthuyềnrakhỏivùngbiểnVirginvàlãnhthổThụySỹ,ngoàitầmvớicủabà.Kếtcục,thẩmphánởđảoTortola–hònđảochínhcủaquầnđảoVirgin–

đãnhấttrívớicácluậtsưcủabàElenalànguycơduthuyền,cácbứchọavàtài sảnkhác“biếnmất” là rấtcao.Vị thẩmphánđã ra lệnh tạm thờiđóngbăngtàisảncủacáccôngtybìnhphongnày.Ông Rybolovlev từ chối bình luận về vấn đề này với phóng viên tờ

Süddeutsche Zeitung. Thực ra, chưa ai chứng minh được rằng ôngRybolovlevcốtìnhlừagạtkhigiấutàisảnkhỏivợvàbảnthânôngcũngvàilầnbácbỏthôngtinnày.Tuynhiên,cácđộngtháicủaôngRybolovlevkhiếnngười ta không thể không nghĩ tới khả năng đó. Luật sư Sanford Ain ởWashingtonnói:“Cácgiaodịchlàmăncànggầnthờiđiểmlyhônthìcàngnhiềukhảnăngmộttrongsốhaivợchồngđangtìmcáchlừagạtngườikia”.Chegiấutàisảnchungđểkhôngphảicưađôitrongtrườnghợplyhôncó

thểbịcoilàlừagạtvàbịtrừngphạt.Tuynhiên,cácđạidiệncủaMossackFonsecachỉnóirằng“họlấylàmtiếcnếukháchhànglạmdụngcáccôngtymàhọthànhlậphoặcdịchvụhọcungcấp”.Dùvậy,tàiliệuròrỉcũngchứngminhmộtđiềulànhânviênMossackFonsecacóbiếtmộtsốkháchhàngchủđịnhgiấutàisảnkhỏiconmắtcủavợ/chồngmàtươnglaisẽlàvợ/chồngcũ.HiệnkhôngrõbàElenanhậnđượcbaonhiêusauvụdànxếplyhônmùa

thunăm2015.Chỉbiếtbêncungcấpdịchvụởcácthiênđườngthuếmớilàngười thắng cuộc thực sự trong cácvụ ly hôn.Chi nhánhđịa phương củaMossackFonsecahỗtrợôngRybolovlevgiấutàisảnhưởnglợiđầutiên,kếđếnlàcôngtyluậtgiúpbàElenagiànhlạimộtphầntàisảngiađình.

6.MốiliênhệcủaCIAChínhtrịgia,ngườinổitiếng,tỷphúkhôngphảilànhữngngườiduynhấtsửdụngdịchvụcủaMossackFonseca.Danhsáchkháchhàngcủacôngty luật này còn có các nhân vật thuộc thế giới tình báo khắp thế giới,trongsốđócónhữngngườilàmtrunggianchoCIA.Chínhtrịgia,ngườinổitiếng,tỷphúkhôngphảilànhữngngườiduynhất

sửdụngdịchvụcủaMossackFonseca.Danhsáchkháchhàngcủacôngtyluậtnàycòncócácnhânvậtthuộcthếgiớitìnhbáokhắpthếgiới,trongsốđócónhữngngườilàmtrunggianchoCIA.

NhữngnhânvậttrongvụIran-ContraNgày4/7/1986,mộtchiếcBoeing707hạcánhxuốngTehran,thủđôIran.

ChiếcmáybaynàycấtcánhtừRijeka(NamTưcũ)chởđầyhànghóagiátrịtừMỹ.BảynămsaucuộcCáchmạngHồigiáo,IranđangbịMỹtrừngphạt.NhữngthứđượcchởtrênmáybaylạitoàntrangthiếtbịquânsựMỹnhưtênlửaphòngthủ,phụtùngmáybaychiếnđấu–tấtcảđềuthuộcdạngbịcấmđưavàoIran.VụchuyểnhàngcấmnàyđượcCụcTìnhbáoTrungươngMỹ(CIA)đạodiễnđểđổilạiviệcthảcontinMỹởLiban.Iranlàbênsắpxếpvụthảcontinvàtrảtiềnchosốvũkhí.Sauđó,CIAđãdùngtiềnđểtàitrợchocuộcnổidậycủanhómphiếnquânContratạiNicaragua.VụbêbốiđượcgọilàIran-Contravàmãivềsaumớibịphơibày.ChiếcmáybayhạcánhxuốngTehrannăm1986đượcđăngkýtạiMỹvà

thuộc sở hữu củamột người tên là FarhadAzima, sống ở bangMissouri.Azima,mộtngườiMỹgốcIran,làmnghềkinhdoanhchothuêmáybay.Tớitậnbâygiờ,ôngnàyvẫntuyênbốvớiHộiNhàbáoĐiềutraQuốctế(ICIJ)làkhônghaybiếtCIAdùngmáybaycủacông tymìnhđểchuyển thiếtbịquânsựtớiTehran.Thế nhưng, trái với lời tuyên bố của ôngAzima, tài liệu trong “Hồ sơ

Panama”chongười tamộtcáinhìnmớivềcác thươngvụcủaAzima.CáitênAzimaxuấthiệntrongtàiliệucủaMossackFonsecatừnăm2000trởđi.Tạithờiđiểmđó,ôngtacómộtcôngtybìnhphongtênlàALGđăngkýởquần đảoVirgin.Công ty này là chi nhánh củaTập đoànCho thuêHàngkhông, một công ty Mỹ ở Missouri quản lý hơn 60 máy bay, cũng củaAzima.Mãi 13 năm sau,Mossack Fonsecamới phát hiện ra ôngAzima có thể

đanglàmănvớiCIA.Lúcđó,nhânviênMossackFonsecatìnhcờđọcmộtbàibáochothấyôngAzimacóliênhệvớiCIA.Khipháthiệnrađiềunày,MossackFonsecacảmthấylolắngvàđềnghịđạidiệncủaôngAzimaxácminhthôngtin.Khikhôngthấybênkiatrảlời,côngtynàychorằngkhôngnêntìmhiểusâuhơn.TheotàiliệubịròrỉcủaMossackFonseca,Azimacũngcóliênhệvớimột

nhânvậtđángngờnữa.Tháng11/2011,AzimađượcđăngkýlàđồnggiámđốccủaCôngtycổphầnHàngkhôngÁÂu.Côngtynàycũngliênquantớimáy bay.HoushangHosseinpour,một người cũng hoạt động trong ngànhhàngkhông,làmộtđồnggiámđốckháccủacôngty.Vềsau,chínhphủMỹđã cáo buộc ôngHosseinpour vi phạm lệnh trừng phạtmàMỹ áp đặt lênIran.Vàotháng12/2012,côngtyHàngkhôngÁÂuđộtngộttuyênbốôngHosseinpourkhôngliênquantớicôngtyvàtênôngtaxuấthiệnlàdo“nhầmlẫnhànhchính”.

Khônglâusauđó,côngtynàymuamộtchiếcmáybay.TheoôngAzima,côngtychỉđượcsửdụngđểmuamộtmáybayvàHosseinpourchưabaogiờdínhdángtớicôngty.ÔngAzimachohaychiếcmáybaysẽkhôngđượcsửdụngởMỹ,dođókhôngthểđăngkýởMỹvàvìvậy,việcôngđăngkýmáybayởVirginkhôngphảivìmụcđíchtrốnthuế.VềphầnHosseinpour,năm2013,trướckhilệnhtrừngphạtIrancóhiệulực,ôngchobiếtkhôngcóliênhệvớiIran.MộtnhânvậtkháccũngcódínhdángđếnCIAlàAdnanKhashoggi,một

tỷphúSaudiArabiađượccholàsắpđặtcácvụbuônbánvũkhíchoSaudiArabiatrongnhữngnăm1970.TheomộtbáocáocủaThượngviệnMỹ,ôngnàyđóngvaitròtrungtâmtronghỗtrợCIAthựchiệncácvụbuônbánvũkhímậtchoIran.CáitênKhashoggiđãxuấthiệntrongtàiliệubịròrỉcủaMossackFonseca.Từnăm1978,ôngtalàgiámđốcmộtcôngtyởPanamatênlàIsisOverseasS.A.Ôngnàycũngliênquantớibốncôngtykhácmàôngtachủyếusửdụnggiữanhữngnăm1980đếnđầunhữngnăm2000.

CôngtybìnhphongcủagiớitìnhbáoNgoàinhữngngườithamgiavụIran-Contra,“HồsơPanama”còntiếtlộ

một loạt tên tuổi trong thế giới tình báo sử dụng dịch vụ của MossackFonsecagồmcáccựuquanchứccấpcaothuộccơquanmậtvụcủaítnhấtbaquốcgialàSaudiArabia,ColombiavàRwanda.ĐólàSheikhKamalAdham– giám đốc tình báo đầu tiên của Saudi Arabia, người được một ủy banThượngviệnMỹcoi làngười liên lạcchínhgiữaCIAvà toànbộkhuvựcTrungĐông từ giữa những năm 1960 đến năm 1979.Ông SheikhKamalAdhamkiểmsoátcáccôngtyởnướcngoàimàsaunàycódínhlíutớimộtvụbêbốingânhàngMỹ.Khách hàng người Colombia là cựu giám đốc tình báo không quân

Ricardo Rubianogroot – người nắm cổ phiếu củamột công ty logistic vàhàng không.Còn khách hàng ngườiRwanda là ôngEmmanuelNdahiro –giámđốctìnhbáocủaTổngthốngRwandaPaulKagame.Trongsốđó,ôngAdhamđãchếtnăm1999.ÔngNdahirokhôngtrảlờiđề

nghịphỏngvấn.CòncôngRubianogrootxácnhậnvớiICIJvàTổchứcBáochíĐiều tra Colombia rằng ông ta chỉ làmột cổ đông nhỏ trong công tyWestTechPanamađượcthànhlậpđểmuamộtcôngtyđiệntửMỹvốnđangbịvỡnợ.Việccácđặcvụdùngcôngtybìnhphonglàđiềudễgiảithích.Trongcác

chiếndịch,họcầncómộtbênthứbađểchegiấudanhtínhthậtcủamìnhvàcácbêncóliênquan.MossackFonsecathườngđượccáckháchhàngđặcvụyêu cầu thành lập các công ty có cái tên rất James Bond nhưGoldfinger(Ngón tay vàng), Skyfall (Tử địa Skyfall),Moonraker (Người đi tìmmặttrăng), Spectre (Bóngma) hay Blofeld (nhân vật phản diện trong các tậpphimJamesBond).Trongthựctế,cáccôngtybìnhphongcủagiớitìnhbáokhôngchỉcótrụ

sởtạithiênđườngthuế,màcókhiđóngngaytạiMỹ.Mộtvídụgầnđâylàmạnglưới6côngtyMỹchuyêncungcấpcácchuyếnbaythuê,trongđócónhững cái tên như Aero Contractors Limited, Pegasus Technologies, hayTepperAviation.Saunăm2001, các công ty nàyquản lý 26máybaymàtrong thực tế thuộc vềCIA.Lúc đó,CIA dùng sốmáy bay này cho cuộcchiếntoàncầuchốngkhủngbố,vídụnhưđểápgiảicácnghicankhủngbốal-Qaedatừnhàtùnàyđếnnhàtùkhác.

7.SốvàngbíẩnvàvụbêbốiSiemensTheo “Hồ sơ Panama”, tháng 11/2013, 375.077,83 ounce vàng trị giá480 triệu USD thời bấy giờ được gửi vào một tài khoản ngân hàng ởBahamas. Tài khoản mở tại chi nhánh Bahamas của ngân hàng PhápSocieteGeneralelàcủaôngHans-JoachimKohlsdorf–mộtlãnhđạocấpcaotạiTậpđoànSiemens.Sốtàisản480triệuUSDlàmộttrongnhữngbíẩnlớnnhấtđượcpháthiện

trong“HồsơPanama”.MộtcâuhỏiđượcđặtralàliệusốvàngnàycóliênhệgìvớivụSiemenslậpquỹđenđểhốilộ–vụviệcbịcoilàbêbốihốilộlớnnhấttrongngànhkinhdoanhĐức.Trongvàichụcnămliền,hàngtrămlãnhđạoSiemensđãvậnhànhmộtmạng lưới tàikhoảnvàcông tybímậttoàncầuđểhốilộquanchứcnhànước,chínhtrịgiavàđốitáckinhdoanh.

SoilạivụbêbốiSiemensÔngKohlsdorftừnglàmộttrongsốnhữngngườibịđiềutra.Trongphiên

giảitrìnhtạivănphòngcôngtốnhànướcởMunich,ôngnàythừanhậnđãquảnlýcácquỹđenchomộtsốchinhánhcủaSiemenstạiMỹLatinh.Tuynhiên,ôngthoáttộivìkhôngaichứngminhđượcôngđíchthânhốilộaiđó.Ngoàira,nhờôngKohlsdorfhợptácvớichínhquyềnmàcôngtốviênnhànước Munich đã kết thúc điều tra ông này năm 2012 do vụ việc khôngnghiêmtrọng.Cuốicùng,ôngnàychỉphảinộpphạt40.000euro.NhưngliệucuộcđiềutracócôngbằngvàliệuôngKohlsdorfcóthựcsự

trảlạitoànbộsốtiềnquỹđen?Nhữnggìcótrong“HồsơPanama”chothấyôngKohlsdorfkhôngtrảhếtvàcóthểđãbiểnthủmộtphầnquỹđenlàmcủariêng.XéttheothôngtinmớinàythìtàiliệuròrỉcủaMossackFonsecađãlàm

sáng tỏ thêmvụbêbốiSiemens.Nó cho thấy cácđiều tra viênởMunichkhônglàmrõnhiềuđiềutạithờiđiểmđiềutra.VídụnhưthôngtinMossackFonsecalàmộtđốitácquantrọngcủaSiemensvàquảnlýmộtloạtcôngtybìnhphongchoSiemens.Từlâu,KohlsdorflàmộttrongnhữnglãnhđạoSiemensquantrọngnhấtở

khuvực.ÔngđiềuhànhkinhdoanhtạikhuvựcAndestừnăm1997trởđivàtạiMexicotừnăm2003đến2009.TheolờikhaicủaôngKohlsdorf,ôngđãtiếp cận các quỹ đen trị giá hơn 100 triệuUSD, trong đómột phần đượcdùng để “lại quả” cho đối tác làm ăn và quan chức chính phủ đã giúpSiemensgiànhđượchợpđồng.Theo tài liệu rò rỉ, tạiMossackFonseca,ôngKohlsdorfvàcác lãnhđạo

Siemenskhácđượccoilàkháchhàngđặcbiệt,tứclàngườicórấtnhiềutiền.Cácthỏathuậnlàmăncủahọđượccôngtyluậtgiữkíntuyệtđối.Nhânviêncông tykhôngbaogiờđượcgửibấtkỳ tài liệunàochoôngKohlsdorfvàphải để tất cảởPanama.Dịchvụ củaMossackFonsecagồmmọi thứ cầnthiết để bảo vệ khách hàng Siemens. Ví dụ, trong các tài liệu tên ôngKohlsdorfgầnnhưlúcnàocũngđượcviếttắtlàSeñorK.MossackFonsecacòn tạocác tàikhoản thưđiện tửvớicácmậtdanhnhưAzkaban–nhà tùgiamgiữcácphùthủyphạmtộitrongloạttruyệnHarryPotter.HệthốngbímậtcủaMossackFonsecarấtcóhiệuquả.Ngaycảkhivụbê

bốihốilộcủaSiemensbịphátgiáctháng11/2006,cácđiềutraviên,luậtsưvà kiểm toán viên dù kiểm tra kỹ cũng không phát hiện ra toàn bộ câuchuyện.HọchỉnhìnthấynhữnggìliênquantớiĐứctrongvụviệc.CòncáitênMossackFonsecalọtkhỏiconmắtcácđiềutraviên.KếtquảlàmốiliênhệcủaSiemenscũngnhưcủaôngKohldorfvớiMossackFonsecanằmim

trongbóngtốisuốt9năm,chođếnkhiquảbom“HồsơPanama”phátnổ.Ngày10/6/2008,ôngKohldorfgiảitrìnhbatiếngliềntạivănphòngcông

tốviênnhànước.Khiđó,cácđiềutraviênvẫnkhônghaybiếtvềmốiliênhệvớiMossack Fonseca. Theo tài liệu bị rò rỉ, vào đúng ngày ông này giảitrình,ngườichịutráchnhiệmliênlạcvớiôngKohldorfởMossackFonsecađãgửithưđiệntửchođồngnghiệptạicôngtyluậtnóirằngmìnhvừanhận“tinxấu”.ĐólàcóthểhàngtriệuUSDcủaSiemenssẽphảiđượcchuyểnvềĐứcvàđiềunàycónghĩalàMossackFonsecasẽmấtsốtiềnnàyvàkháchhàngGillard–tênmộtcôngtybìnhphongcótàikhoảnởPanama,SingaporevàThụySỹ.ÔngKohlsdorfvàcácnhânviênkháccủaSiemensđãthamgiaquảnlýcôngtyGillard.Điềukỳcụclàcôngtynàymãiđếnnăm2007mớiđượcthànhlập,tứclà

vàithángsaukhivụbêbốiSiemensvỡlởtháng11/2006.Sauđó,hàngtriệuUSDđãđượcchuyểnvàocáctàikhoảncủaGillardnhưnglýdocụthểvẫncònchưarõ.MossackFonsecatừchốitrảlờibìnhluậncủatờSüddeutscheZeitung về các thông tinmới được phát giác trong “Hồ sơ Panama’.ÔngKohlsdorfcũngkhẳngđịnhmìnhkhônghềbiếtcôngtyGillardmặcdùtrongthưnộibộ,mộtnhânviênMossackFonsecađãnhắctênôngnàyvớitưcáchlàngườisánglậpGillard.

Bíẩnsốvàng480triệuUSDMối liênhệgiữaSiemensvàMossackFonsecakhôngphải làbíẩnduy

nhất.Điềukhiếnngườitađauđầuhơnlàsốvàngtrịgiá480triệuUSDởđâura.KohlsdorfvàSociétéGénéraleđềubácbỏliênquantớisốvàngnày.Cómộtsựtrùnghợplạkỳlàviệcgiaodịchvàngbịgiánđoạntạmthờitại

SàngiaodịchchứngkhoánLondonvàođúngngàysốvàngđượccholàxuấthiệntrongtàikhoảncủaôngKohlsdorf.Trongvòng10giây,giávànggiảm10 USD/ounce, một dấu hiệu cho thấy có sự thao túng thị trường. ViệcchuyểnmộtsốvàngtrịgiágầnnửatỷUSDvàothịtrườngchắcchắnsẽgâyranhữngdiễnbiếnnày.HiệnchưarõliệuvụchuyểnvàngvàotàikhoảncủaôngKohlsdorf có liên quan tới các diễn biến này tại London hay không.Ngoàinhữngthôngtincótrong“HồsơPanama”,khôngcódấuvếtnàokhácvềsốvàngnàyvàkhôngcógìchứngminhlànóthựcsựtồntại.Tại thời điểm giải trình với công tố viên, ông Kohlsdorf cho biết có

4.189.696,17USD trong tài khoản ngày 30/6/2008 và đã hoàn lại số tiềntrongquỹđennày.Trướcđó,ôngnàylạibảocó6triệuUSD.TrongtàiliệucủaMossack Fonseca, tính đến ngày đó, số tiền trong tài khoản của ôngKohlsdorflà6.141.461,79USD,nhiềuhơn2triệusovớisốtiềnhoànlại.Sốchênhlệch2triệuUSDnàyvẫnnằmnguyênđósaukhiôngKohlsdorfhoànlạiSiemenshơn4triệuUSD.TheotàiliệucủaMossackFonseca,sốtiềnnàyđãđượcôngKohlsdorfdùngđểmua tráiphiếuchomìnhvà thựchiệncáckhoản đầu tư khác. Sau này, số tiền được gửi vàomột tài khoảnmới củacôngtyGillardởAndbanc–mộtngânhàngtạiAndorra.Mọichuyệnphứctạphơnkhimùahènăm2012,2triệuUSDtừAndorra

đãchuyểntớingânhàngUBSởZurichsaukhiôngKohlsdorfđượcngừngđiềutra.TàikhoảnnhậntiềnlàcủamộtnhânviênngânhàngUBS.Lúcđó,ôngKohlsdorfkhônglàmchoSiemensđượcbanăm.MộtnguồntinnộibộUBSchobiếtôngHans-JoachimKohlsdorflàchủtàikhoản.NếuđúngvậythìôngKohlsdorfđãchuyểntoànbộphầncònlạicủaquỹ

đenvàoThụySỹsaukhikhôngcònbịđiềutra.Cuốitháng2,ôngKohlsdorfvẫncòntuyênbốkhônghaybiếtgìvềsốvàngtrịgiá480triệuUSDvànóiôngsẽlấythôngtintừSociétéGénéraleđểtrảlờibíẩnnày.Tuynhiên,từđótớinay,Kohlsdorfnhấtđịnhkhôngtrảlờithêmbấtkỳđềnghịbìnhluậnnàonữa.

8.ThếgiớicủacácgiámđốcbìnhphongMộtmẫugiámđốcbìnhphongđiểnhình:Làngườiíthọc,khôngcókhảnănghiểucáctài liệumìnhký.Họthườnglàngười thuộctầnglớpthấptrongxãhộiPanama,hiếmkhinóitiếngAnh.Mỗicôngtytrongsố21.000côngtybìnhphongdoMossackFonsecalập

rachokháchhànglạicómộthoặcvàigiámđốchoạtđộngtheokiểubùnhìn.Nhiệmvụcủahọlàkýcáchợpđồngquantrọng,thôngquatàiliệuchodùkhôngcóquyềnquyếtđịnh.Họthựchiệncácnhiệmvụmàchủthựcsựcủacôngtybìnhphonggiaophó.Vàhọlàmnhiệmvụnàychohàngtrăm,hàngnghìn,thậmchíhàngchụcnghìncôngty.

ChothuêtênvàchữkýGiámđốcbìnhphongthựcchấtchỉlànghềchochủthựcsựmượntên.Khi

các điều tra viên muốn phát hiện ra ai đứng đằng sau một công ty bìnhphong,họthườnglúngtúngvìkhôngbiếtbắtđầutừđâutronghệthốnggiámđốc bình phong nhằng nhịt.Mossack Fonseca và các công ty luật khác ởPanamađềudùnghệ thốngnày.Trongkhiđó,cácđiều traviênchỉcó thểtiếpcậndữliệuđượcđăngkýcôngkhaiítỏi,cònthôngtinhọcầnlạikhôngcó.Nhiềukhi,danhsáchđăngkýchỉliệtkêthôngtintốithiểugồmtêncácgiámđốccùngvớitêncôngty.Màtêngiámđốccũngkhôngphảilàtênthật.CótrườnghợpnhưởnhàmáybánhquyBavariađăngkýtạiPanamacótêngiámđốclàMichaelJackson(tấtnhiênkhôngphảilàcốcasĩnổitiếng).Theo thuật ngữ “lịch sự”, các giámđốc bù nhìn này được gọi là người

đượcủythác.Trongthựctế,họlàcác“bộbinh”củacáccôngtybìnhphongtạinướcngoài.Việcgìcũngliênquantớihọvàhọcóthểđượcthaythếchonhaudễdàng,chiphíthuêhọcũngvôcùngrẻ.Mộtmẫugiámđốcbìnhphongđiểnhình:Thườnglàngườiíthọc,không

cókhảnănghiểucác tài liệumìnhký.Họ thường làngười thuộc tầng lớpthấp trong xã hội Panama, hiếm khi nói tiếng Anh. Ví dụ như LeticiaMontoya–một trongnhữnggiámđốcbìnhphongmà tênxuấthiệnnhiềunhấttrong“HồsơPanama”.Trongnhiềuthậpkỷliền,ngườiphụnữnàylàmgiámđốcchohàngchụcnghìncôngty.DữliệubịròrỉcủaMossackFonsecacòncómộtbảnsaohộchiếucủaLeticiaMontoya.Cáchđâykhônglâu,bànàynóiquađiệnthoạivớiphóngviêntờSüddeutscheZeitungrằngbàkhôngbiếtchitiếtvềcáccôngtybìnhphongmàbàlàmgiámđốc.Bànàycũngtừchốitrảlờiphóngviêndướidạngvănbản.LeticiaMontoyasốngởngoạiôthủđôPanamaCity,nơimàgiớinhàgiàu

không bao giờ đặt chân tới. Bà thường được trả khoản tiền ít ỏi 500USD/tháng cho công việc giám đốc bình phong. Trong khi đó, MossackFonsecakiếmđượchàngtriệuUSDnhờcôngviệccủanhữngngườinhưbà.Công ty luật này tính phí dịch vụ cung cấp giám đốc bình phong là 150USD/năm.Trongphầnlớntrườnghợp,MossackFonsecasửdụnghaihoặcbagiámđốcchomỗicôngty.Theo“HồsơPanama”,bàMontoyalàmgiámđốcchogần3.200côngty.Nhânvớisốtiền150USD/năm/côngty,bànàyđãkiếmvềchoMossackFonsecagầnnửatriệuUSDmỗinăm.BàlàmgiámđốcbìnhphongtạiMossackFonsecatừđầunhữngnăm1980.Tại nhiều “thiên đường trốn thuế”, giám đốc bù nhìn là một nghề phổ

biến,mộtphầnlàdođólàmộtnghềdễlàm,khôngcầnđượcđàotạochínhthức.Mọithứhọcầnchỉlàmộtcâybútvàmộtcáitênchưatừngdínhlíutớibấtkỳhoạtđộngkinhdoanhbấthợpphápnào.Khimộtcôngtybìnhphong

đượcthànhlập,giámđốcbùnhìnsẽkývàobatàiliệubanđầuđểgửichochủsởhữu thựccủacông ty.Tài liệuđầu tiên làmộtgiấy tuyênbốhọsẽkhôngđòihỏigìtừchủthựcsựvàcôngtybìnhphong.Giấythứhailàgiấyủyquyềnđảmbảogiámđốcbìnhphongchuyểngiaoquyềnkiểmsoátcôngtychochủsởhữuthực.Giấythứbalàthưchấmdứttuyểndụnggiámđốcbìnhphong.Giấynàykhôngcóngàytháng.Nhờđó,chủsởhữuthựccóthểtùyýđiềnngàysathảigiámđốcbìnhphong.Ngoàibagiấytờtrên,giámđốcbìnhphongcònkýgiấytờnhưtờkhaimở

tàikhoảnngânhàng,biênbảnhọphàngnăm.Cácbiênbảnnàylàkhôngthểthiếuchodùaicũngbiếtchúnglàbiênbảngiả.

CáctầnglớpbímậtXétvềmộtsốkhíacạnh,giámđốcbìnhphongchínhlàmộtdạngtráhình.

Cácbênmuốngiữbímậtởmứcđộcaohơn sẽ thêmmột lớpbảovệnữadưới dạng cổ phiếu vô danh.Loại hình sở hữu cổ phiếu ẩn danhnày hợpphápởmộtsố“thiênđườngtrốnthuế”.Cổphiếuvôdanhchỉlàmộtmảnhgiấyđơngiảnmàaisởhữutoànbộcổphiếunàysẽsởhữucôngty.Loạicổphiếunàylàmộtcôngcụlýtưởngchobấtkỳloạigiaodịchlàmănnàocầnchegiấudấuvết.Dướiáplựcquốctế,phầnlớncác“thiênđườngtrốnthuế”giờđãcấmcổ

phiếuvôdanh.Nguyênnhânlàngàycàngkhóbiệnminhrằngcổphiếuvôdanh là hợp pháp trong khi nó làmột công cụ lý tưởng để rửa tiền. Tuynhiên,cónhiềucáchkhácđểchegiấuthânphậnthậtcủachủcôngty.Nhiềucôngtyđượcnhắctêntrong“HồsơPanama”đượcthànhlậpkiểunhưbúpbêMatryoshkacủaNga:lậthếtlớpnàylạithấylớpkhácnhỏhơn.Cổđông“ma”cũngcóthểđượcsửdụngđểchegiấusựthật.Cổđôngnày

cóthểlàngườihoặccôngtybìnhphongnắmcổphiếuủythác,tứclànắmcổphiếucủamộtaiđó.Điềunàynhìnchunglàhợppháp,tráivớidịchvụgiámđốcbìnhphongcủaMossackFonseca.Chodùcónhiềulớpbímậthợppháp,luậtchốngrửatiềnđòihỏiphảicóngườithậtsởhữucôngty.Ngàynay,cácngânhànguytínchỉmởtàikhoảnchocáccôngtyởnướcngoàinếuhọbiếtailàchủthựcsự.Sauđó,ngânhàngsẽkiểmtralýlịchđểđảmbảobiếtđanglàmănvớiai.Theo“HồsơPanama”,MossackFonsecaliêntụcgợiýkháchhàngtránh

khảnăngbịkiểmtra lý lịchnày.Vớimộtsố tiềnchừng5consố,công tyluậtnàycungcấpchokháchhàngmộtngườiđóngvaichủsởhữuthậtcủacôngty.Mộttrongsốnhữnggiámđốcbìnhphong“thượnghạng”nàylàmộtngườiđànôngtênlàEdmundW.,bốvợcũcủaRamonFonseca–mộttronghaichủsởhữucủaMossackFonseca.ViệccủaôngEdmundlàđónggiảlàmngười chủ thực sự. Tuy nhiên,Mossack Fonseca cho biếtmình không códịchvụnàyvàbảnthânôngEdmundthìtừchốibìnhluận.Tómlại,thếgiớicôngtybìnhphongởnướcngoàicóthểchỉthànhcông

làvìcómộtlượngngườidồidàosẵnsàngchothuêtênvàchữkýchomọihoạtđộngkinhdoanhmờám.Họlàmviệcnàychodùvềmặtlýthuyết,họcóthểbịtruytốvìhànhviviphạmluậtphápcủachínhcôngtyhọlàmchủtrêngiấytờ.GiámđốcbìnhphongthậmchícóthểbịphạthàngtriệuUSDtiềnthiệthại.Nếuhọphảiratòavìcáchoạtđộngmờámcủamộtcôngtythôithìđãđủđểhọsốngdởchếtdở.

9.Thếlựcgiậtdây“HồsơPanama”Thờiđiểmbáochíkhaithác“HồsơPanama”ồạtcũnglàlúcmộtloạtnghivấnvàthuyếtâmmưuxuấthiện.Mộtngười tên làJohnDoecungcấp11,5 triệu tài liệu“HồsơPanama”

chobáoĐứcvàhơn400nhàbáosauđóđãphốihợpđiềutramiệtmàihơnmộtnămtrờirồimớichínhthứctung“quảbom”gâysốc.Thờiđiểmbáochíkhaithác“HồsơPanama”ồạtcũnglàlúcmộtloạtnghivấnvàthuyếtâmmưuxuấthiện.

CIAgiậtdâyĐólàkhẳngđịnhchắcnịchcủaBradleyBirkenfeld,cựunhânviênngười

MỹcủangânhàngThụySỹUBSAGvàlàngườitốgiácâmmưutrốnthuếcủangânhàngnàytrongnăm2009vớigiớichứcMỹ.TrongmộtcuộcphỏngvấnđộcquyềnvớikênhCNBCtừMunich,ôngBirkenfeldnhậnđịnh:Vụròrỉhơn11triệutàiliệumậtcủacôngtyluậtMossackFonsecaởPanamagầnnhưchắcchắnkhôngphảitừmộtngườitốgiácnhưông,màlàcủamộtcơquantìnhbáo.“TôichắcCụcTìnhbáoTrungươngMỹđứngsauvụnày.Ýkiếncủatôilàthế”,ôngBirkenfeldnói.LýgiảicủaôngBirkenfeldlànhữngthôngtinđượcphơibàyratrướcdư

luậnkhôngmảymaytácđộngtớiMỹdướibấtkỳhìnhthứcnào.CNBCdẫnlờiôngBirkenfeld:“Đólàvìthựctếmàchúngtathấymọicáitênxuấthiệnđều là ‘kẻ thù’ trực tiếpcủaMỹ:nàoNga,nàoTrungQuốc,nàoPakistan,nàoArgentina…vàrồitakhôngthấycáitênMỹnào…Cómộtđiềuđặcbiệtnhamhiểmđằngsauvụnày”.KhiđượchỏinếuCIAcủaMỹgiậtdâyvụviệcthìtạosaoMỹlạilàmảnh

hưởng cả tới cả đồngminh thân cận làThủ tướngAnhDavidCameron–người cũng có tên trong “Hồ sơPanama”vàđang chịu sức ép từdư luậntrongnước,ôngBirkenfeldnóinhà lãnhđạoAnhcó thểbị thiệthại “lây”khôngthểtránhđượcđểphụcvụmộtchiếndịchtìnhbáolớnhơncủaMỹ.Vănphòngquanhệ công chúng củaCIAkhông trả lời bình luận về nhậnđịnhcủaôngBirkenfeld.ÔngBirkenfeldđãđượccơquanthuếcủaMỹthưởng104triệuUSDvìđã

giúphọđiềutravụtrốnthuếcủacáccôngdânMỹ,dẫntớiviệcUBSbịphạt780 triệuUSD.Ngânhàngnàycũngbuộcphải tiết lộ têncủa4.700kháchhàng Mỹ có tài khoản bí mật ở Thụy Sỹ. Ông Birkenfeld hiện sống ởBavaria,Đứcvàkhông thíchnói chuyệnvớibáo chí.Tuynhiên, trongvụ“HồsơPanama”,ôngđãngoạilệtrảlờiphỏngvấnkênhCNBC.Thựctế,nhậnđịnhcủaôngBirkenfeldchỉlàmộtgiảthiếtcánhân.Lýgiải

vềviệcvắngbóngnhữngcáitênMỹ,mộtsốngườichorằngcácnhàbáocầnphảimấtnhiềuthờigian“ngụplặn”trongkho11,5triệutàiliệukhổnglồđó.DohệthốngmạnglướicôngtybìnhphongcủaMossackFonsecarấtphứctạp,việctìmrangaymộtcáitênngườiMỹnàođứngđằngsaumộtcôngtybìnhphongkhôngphảilàđiềuđơngiản.Ngoài ra, còn một giải thích khác nữa theo nhà kinh tế Mỹ Gabriel

ZucmanởthànhphốBerkeleylàbảnthânMỹđãlàmộtđịađiểmhàngđầuchocác công tybìnhphongvàngười trunggianbị nhắc tới trong “Hồ sơPanama”.CácbangnhưNevadacótới1.260côngtyđượcliệtkêtrongtài

liệu rò rỉ, còn bangWyoming vốn có luật doanh nghiệp lỏng lẻo là một“thiênđườngtrốnthuế”hoànhảokhôngkémPanama.TheoôngZucman,cómộtbộphậnngânhàngvàcôngdânMỹđãlợidụngkẽhởtronghệthốngđểrửatiền,trốnthuếmàkhôngcầnphảiranướcngoài.

Ngagiấumặtsau“HồsơPanama”Trong khi đó, ôngCliffordGaddy,một nhà kinh tế làm việc choViện

Brookings,một trong những chuyên gia phươngTây hàng đầu về kinh tếNgavàlàcựucốvấncủaBộTàichínhNgatrongnhữngnăm1990,lạichorằngNgađứngđằngsauvụròrỉthôngtin.Ông Gaddy chỉ ra một số luận điểm đăng trên trang web của Viện

Brookings.Thứnhất,mộttintặcdochínhphủNgahậuthuẫnđãviếtthưchotờbáoĐứcSüddeutscheZeitungđểcungcấptàiliệuròrỉ.Thứhai,hầunhưkhông cómấy thông tin trong “Hồ sơ Panama”, kể cả thông tin bạn thântham nhũng, có thể làm ảnh hưởng tới Tổng thống Nga Vladimir Putin,nhưngvụviệclạiảnhhưởngtớisựổnđịnhcủaphươngTây.Trướcđây,ôngPutincònbịphươngTâycáobuộcthamnhũngnghiêmtrọnghơn.Thứba,cóhàngnúithôngtintrong“HồsơPanama”khiếncáclãnhđạothếgiớilaođaovàđiềunàykhẳngđịnhmộtđiềuởđâucũngcóthamnhũng,khôngchỉởriêng Nga. Thứ tư, không có tên người Mỹ nổi bật nào trong “Hồ sơPanama”cóthểlàdocácthôngtinnàyđãbịxóatrongtài liệuđưachotờSüddeutscheZeitung,đượcNgagiữlạiđểtốngtiềnsaunày.Chốt lại, ông Gaddy phân tích:Mục đích của người đứng sau “Hồ sơ

Panama”khôngphảilànhằmvàonhữngngườiđãbịnêutên,mànhằmvàonhữngngườichưabịnêu tên.Câuchuyện thựcsựnằmởnhững thông tinđangbịémlại,chứkhôngphảithôngtinđãđượcbungra.Ngườitatiếtlộbímật để phá hủy, che giấu bí mật để kiểm soát. Ông Putin không phải làngườipháhủymàlàngườikiểmsoát.ThôngđiệpcủaphíaNgacó thể là:“Chúngtôicóthôngtinvềhànhvitàichínhmờámcủaông.Chúngtôicóthểgiữbímậthộnếuônghợptác”.Tuynhiên,cácluậnđiểmcủaôngGaddyđãkhiếngiớiquansáttìnhhình

Ngakhôngphục.VídụnhưbàKarenDawisha,mộthọcgiảcũngnghiêncứukỹvềnạnthamnhũngởNga,đãnói:DùrấtkínhtrọngôngGaddynhưngýkiếnmớinhấtcủaôngnóitrênkhôngthuyếtphụcbà.Vềphầnmình,TổngthốngPutinchorằng“HồsơPanama”cómụcđíchlàmnướcNgabấtổnvàchắcchắncóngườibảotrợchovụròrỉthôngtinnày.Riêngvề ICIJ–hiệphộinhàbáođiều trađiềuphốinghiêncứu“Hồsơ

Panama”,nhiềungườicũngtỏrahoàinghivềđộngcơcủahiệphộinày.ĐâylàmộttổchứcdoTrungtâmminhbạchCông(CPI,Mỹ)bảotrợvềtàichínhvà tổ chức. Những người chống lưng cho ICIJ gồm có Quỹ Ford, QuỹCarnegieEndowment;QuỹW.K.KelloggFoundation;ViệnXãhộimở(củatrùmtàiphiệtG.Soros).ICIJlạilàmộtthànhviêncủaĐềánĐiềutrathamnhũngvàTộiphạmcótổchức(OCCRP),đượcchínhquyềnMỹbảotrợtàichính thông quaCơ quanHỗ trợ Phát triểnMỹ (USAID).Do được chính

quyềnMỹtàitrợnênngườitakhôngthểkhôngnghingờICIJsẽphụcvụlợiíchMỹ trongvụ“Hồ sơPanama”.Tuynhiên,giámđốc ICIJGerardRylechobiếtcómộtbứctườnglửagiữahiệphộivànhàtàitrợvàhiệphộikhôngchấpnhậntiềntừnhữngnguồnmuốnkiểmsoátcácbàibáo.Chodùaiđứngđằngsauvàvớiđộngcơgìthìvụ“HồsơPanama”cũng

đãtrởthànhvụròrỉdữliệulớnnhấtlịchsửvànhữngdiễnbiếnchắcchắnsẽchưadừngtạiđây.HẾT.