BELGRAD ORMANINDAKİ REKREASYONEL ALANLARIN GÜNÜMÜZDEKİ KULLANIMI VE SORUNLARI - Barış BALCI_0601080088_LisansBitirmeTezi

İSTANBUL - 2012

T.C.

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ

ORMAN FAKÜLTESİ

ORMAN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

BELGRAD ORMANINDAKİ REKREASYONEL

ALANLARIN GÜNÜMÜZDEKİ KULLANIMI VE

SORUNLARI

Barış BALCI 0601080088

Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Bölümü Havza Amenajmanı

Anabilim Dalı

LİSANS BİTİRME TEZİ

Tez Danışmanı : Prof. Dr. Kamil ŞENGÖNÜL

İSTANBUL – HAZİRAN 2012

i

ÖNSÖZ

Bu bitirme tezi çalışması sırasında yardımlarını ve desteğini esirgemeyen değerli

tez danışman hocam Prof. Dr. Kamil ŞENGÖNÜL’e ve iyi bir Orman Mühendisi

olabilme yolunda bizlere yol gösteren diğer tüm değerli bölüm hocalarıma ve aynı

yolculuğu paylaştığım bölüm arkadaşlarıma; İstanbul Doğa Koruma ve Milli Parklar

Bölge Müdürlüğü’nde görevli Peyzaj Mimarı, Sayın Ömer ÖZTOPRAK’a; sevgili

abim Servettin BALCI’ya ve bunun yanın sıra, hayat denen yolculuğa başladığımdan

beri maddi ve manevi desteğini bir an bile olsun eksik etmeyen, bu yolculukta yalnız

olmadığımı hissettirip bana çalışma azmi ve yaşama sevinci veren Aileme, çok teşekkür

ederim.

Haziran 2012 Barış BALCI

ii

ÖZET

2011-2012 yılları arasında hazırlanmış olan bu tez kitabının içeriğinde geçen ana

faktör; ismi ile halen merak uyandırıpta doyumsuz tat veren ve bir hayli uzun süren

gezi-gözlemler yaptığımız, eğlenebileceğimiz ve bunun yanında doğa sporlarından

başlayıp her türlü rekreaktif faaliyeti yaşayıp yaptığımız, adı sıkça duyulan Belgrad

Ormanı bulunmaktadır. Temeli çok eskiye dayanıp 16.yy’lar da İstanbul için önem

kazanmıştır. Yerleşim olarak İstanbul ili, Avrupa Yakası’nda olup ulaşım açısından

birçok olanağa sahiptir. İçerik olarak değindiğimiz nokta, mesire yerlerinin günümüz

koşullarındaki durumu, genel detayı, incelenmesi ve içinde bulunduğu sorunları

içermektedir.

Mesire yerlerinin temel taşı olan rekreasyon; yenilenme, yeniden yaratılma veya

yeniden yapılanma anlamına gelen Latince recreation kelimesinden gelmektedir. Türkçe

karşılığı yaygın bir şekilde boş zamanı değerlendirme olarak kullanılmaktadır. Buna

istinaden Belgrad Ormanı’na baktığımızda bizi 11 adet mesire yeri ve 7 bent

karşılamaktadır. Mesire yerleri; Ayvat Bendi Mesire Yeri, Bentler Mesire Yeri, Binbaşı

Çeşmesi Mesire Yeri, Irmak Mesire Yeri, Kirazlı Bent Mesire Yeri, Kömürcübent Mesire

Yeri, M.Akif Ersoy Mesire Yeri ve Neşet Suyu Mesire Yeri’dir.

Rekreasyon alanları belli bir bölgeye yayılım yapmış ve Orman ve Su İşleri

Bakanlığı, Marmara Bölge Müdürlüğü, İstanbul Doğa Koruma ve Milli Parklar Şube

Müdürlüğü sınırları içerisinde olup belirlenen işletmelerce gerekli düzen ve nizam

yapılmış ve yapılmaktadır. Alanların faaliyet ve hizmet olarak kullanımı kişilerce

yapılmakta ve rekreasyon ihtiyaçları karşılamaktadır. Rekreasyon alanları günümüz

kullanımı ile insanların ihtiyaçlarına yeterli derecede karşılık verecek şekilde planlanan

detaylarla faaliyet göstermekte olup her insanın görmesi gerektiği yerler arasında

olduğu apaçık ortadadır.

iii

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ ........................................................................................................................................ i ÖZET ......................................................................................................................................... ii ŞEKİLLER LİSTESİ ...............................................................................................................vii TABLOLAR LİSTESİ ............................................................................................................... x 1. GİRİŞ ...................................................................................................................................... 1

1.1. Konumu ................................................................................................................. 2

1.2. Tarihi Geçmişi ........................................................................................................ 3

1.3. Coğrafya ................................................................................................................. 4

1.3.1. Arazi Yapısı ve Toprak Özellikleri ................................................................. 4

1.3.2. İklim Koşulları ................................................................................................ 5

1.4. Su Varlığı ve Bentler .............................................................................................. 6 2. BELGRAD ORMANINDA REKREASYONEL ÇALIŞMALAR .................................... 8

2.1. Rekreasyon Tanımı ve Tarihsel Gelişimi .............................................................. 8

2.2. Rekreasyonel Çalışmalar ve Kullanım Şekli.......................................................... 9

2.2.1. Rekreasyon Çeşitleri ve Nitelikleri ................................................................. 9

2.2.2. Rekreasyonun Sınıflandırılması .................................................................... 12

2.2.3. Orman Rekreasyonu ...................................................................................... 14

2.2.4. Mesire (Orman içi Dinlenme) Yerleri .......................................................... 15

EKLER ........................................................................................................................ 16 3. MESİRE YERLERİ ............................................................................................................ 19

3.1. Ayvat Bendi Mesire Yeri .................................................................................... 19

3.1.1. Sınırları, Saha Büyüklüğü ve Mülkiyeti........................................................ 19

3.1.2. Ulaşım ........................................................................................................... 20

3.1.3. Tarihi Yapı .................................................................................................... 21

3.1.4. Genel Durum ................................................................................................. 21

3.1.4.1. Jeolojik-Jeomorfolojik Yapı................................................................... 21

3.1.4.2. Depremsellik .......................................................................................... 22

3.1.4.3. İklim ....................................................................................................... 22

3.1.4.4. Bitki Örtüsü ............................................................................................ 23

3.1.4.5. Yaban Hayatı .......................................................................................... 24

3.1.4.6. Su Kaynakları ......................................................................................... 24

3.1.4.7. Rekreasyon Potansiyeli .......................................................................... 25

3.1.5. Mevcut Arazi Kullanımı ............................................................................... 25

3.1.6. Genel Hizmetler ............................................................................................ 25

3.1.7. Kapasite Hesapları ........................................................................................ 26

3.1.8. Ekler .............................................................................................................. 28

3.2. Bentler Mesire Yeri ............................................................................................. 30


3.2.2. Ulaşım ........................................................................................................... 32

3.2.3. Genel Durum ................................................................................................. 32


3.2.3.2. Depremsellik .......................................................................................... 32

3.2.3.3. İklim ....................................................................................................... 32

3.2.3.4. Bitki Örtüsü ............................................................................................ 32

3.2.3.5. Su Kaynakları ......................................................................................... 33

3.2.4. Mevcut Yapı ve Tesis.................................................................................... 33

iv

3.2.5. Genel Hizmetler ............................................................................................ 34


3.2.7. Ekler .............................................................................................................. 35

3.3. Binbaşı Çeşmesi Mesire Yeri ............................................................................... 38


3.3.2. Ulaşım ........................................................................................................... 40

3.3.3. Genel Durum ................................................................................................. 40

3.3.3.1. Depremsellik .......................................................................................... 40

3.3.3.2. İklim ....................................................................................................... 40

3.3.3.3. Bitki Örtüsü ............................................................................................ 40

3.3.3.4. Su Kaynakları ......................................................................................... 40


3.3.4. Genel Hizmetler ............................................................................................ 40


3.3.6. Ekler .............................................................................................................. 42

3.4. Falih Rıfkı Atay Mesire Yeri ............................................................................... 48


3.4.2. Ulaşım ........................................................................................................... 50

3.4.3. Genel Durum ................................................................................................. 50


3.4.3.2. Depremsellik .......................................................................................... 50

3.4.3.3. İklim ....................................................................................................... 50

3.4.3.4. Bitki Örtüsü ............................................................................................ 51

3.4.3.5. Su Kaynakları ......................................................................................... 51



3.5. Fatih Çeşmesi Mesire Yeri ................................................................................... 53


3.5.2. Ulaşım ........................................................................................................... 54

3.5.3. Genel Durum ................................................................................................. 54


3.5.3.2. Depremsellik .......................................................................................... 55

3.5.3.3. İklim ....................................................................................................... 55

3.5.3.4. Bitki Örtüsü ............................................................................................ 55

3.5.3.5. Su Kaynakları ......................................................................................... 55


3.5.5. Genel Hizmetler ............................................................................................ 60


3.5.7. Ekler .............................................................................................................. 61

3.6. Irmak Mesire Yeri ................................................................................................ 70


3.6.2. Ulaşım ........................................................................................................... 71

3.6.3. Genel Durum ................................................................................................. 71

3.6.3.1. Depremsellik .......................................................................................... 71

3.1.3.2. İklim ....................................................................................................... 71

3.6.3.3. Bitki Örtüsü ............................................................................................ 72

3.6.3.4. Su Kaynakları ......................................................................................... 72


3.6.4. Mevcut Arazi Kullanımı ............................................................................... 72

v


3.7. Kirazlı Bent Mesire Yeri ...................................................................................... 73


3.7.2. Ulaşım ........................................................................................................... 73

3.7.3. Genel Durum ................................................................................................. 74

3.7.3.1. Depremsellik .......................................................................................... 74

3.7.3.2. İklim ....................................................................................................... 74


3.8. Kömürcübent Mesire Yeri.................................................................................... 74

3.8.1 Sınırları, Saha Büyüklüğü ve Mülkiyeti......................................................... 74

3.8.2 Ulaşım ............................................................................................................ 75

3.8.3. Genel Durum ................................................................................................. 75


3.8.3.2. Depremsellik .......................................................................................... 76

3.8.3.3. Bitki Örtüsü ............................................................................................ 76



3.9. Kurt Kemeri Mesire Yeri ..................................................................................... 77


3.9.2. Ulaşım ........................................................................................................... 79

3.9.3. Genel Durum ................................................................................................. 79


3.9.3.2. Depremsellik .......................................................................................... 80

3.9.3.3. İklim ....................................................................................................... 80

3.9.3.4. Bitki Örtüsü ............................................................................................ 80

3.9.3.5. Su Kaynakları ......................................................................................... 80


3.9.5. Genel Hizmetler ............................................................................................ 81


3.9.7. Ekler .............................................................................................................. 88

3.10. M.Akif Ersoy Mesire Yeri ................................................................................. 97

3.10.1. Sınırları, Saha Büyüklüğü ve Mülkiyeti ..................................................... 97

3.10.2. Ulaşım ......................................................................................................... 98

3.10.3. Genel Durum ............................................................................................... 98

3.10.3.1. Jeolojik-Jeomorfolojik Yapı................................................................. 98

3.10.3.2. Depremsellik ........................................................................................ 98

3.10.3.3. Bitki Örtüsü .......................................................................................... 99

3.10.3.4. Su Kaynakları ....................................................................................... 99

3.10.4. Genel Hizmetler .......................................................................................... 99

3.10.5. Kapasite Hesapları .................................................................................... 100

3.11. Neşet Suyu Mesire Yeri ................................................................................... 100

3.11.1. Sınırları, Saha Büyüklüğü ve Mülkiyeti ................................................... 101

3.11.2. Ulaşım ....................................................................................................... 102

3.11.3. Genel Durum ............................................................................................. 102

3.11.3.1. Jeolojik-Jeomorfolojik Yapı............................................................... 102

3.11.3.2. Depremsellik ...................................................................................... 103

3.11.3.3. İklim ................................................................................................... 103

3.11.3.4. Bitki Örtüsü ........................................................................................ 103

3.11.3.5. Su Kaynakları ..................................................................................... 104

vi

3.11.4. Mevcut Yapı ve Tesis................................................................................ 104

3.11.5. Genel Hizmetler ........................................................................................ 105

3.11.6. Kapasite Hesapları .................................................................................... 105

3.11.7. Ekler .......................................................................................................... 106 SONUÇ ve DEĞERLENDİRME .......................................................................................... 110 KAYNAKLAR ....................................................................................................................... 111 ÖZGEÇMİŞ ........................................................................................................................... 113

vii

ŞEKİLLER LİSTESİ

Şekil 1. : Belgrad Ormanı’ndan bir görüntü...................................................................... 1

Şekil 2. : Belgrad Ormanı alanının bir harita görünümü ................................................. 2

Şekil 3. : Rüzgargülü grafiği ............................................................................................. 5

Şekil 4. : Topuzlu Bendi’nden bir görünüm ..................................................................... 6

Şekil 5. : Büyük Bend’ten bir görünüm ............................................................................ 6

Şekil 6. : Ayvad Bend’inden bir görünüm ........................................................................ 6

Şekil 7. : Valide Bend’inden bir görünüm ........................................................................ 7

Şekil 8. : Kirazlı Bend’inden bir görünüm ........................................................................ 7

Şekil 9. : Yeni Bend’ten bir görünüm ............................................................................... 7

Şekil 10. : Belgrad Ormanı Giriş Kapısı ......................................................................... 16

Şekil 11. : Belgrad Ormanı Mesire Yerleri Haritası ....................................................... 17

Şekil 12. : Belgrad Ormanı Mesire Yeri Ulaşım Krokisi ................................................ 18

Şekil 13. : Belgrad Ormanı Mesire Yerleri Güzergah Panosu ........................................ 18

Şekil 14. : Belgrad Ormanı Mesire Yerleri Tabelasından bir görüntü ............................ 19

Şekil 15. : Ayvat Bendi Mesire Yeri Konumu ................................................................ 20

Şekil 16. : Ayvat Bendi Mesire Yeri Deprem Kuşağı ..................................................... 22

Şekil 17. : Ayvat Bendi Mesire Yeri Sıcaklık Grafiği .................................................... 23

Şekil 18. : Ayvat Bendi Mesire Yeri Ort. Top. Yağış Grafiği ........................................ 23

Şekil 19. : Ayvat Bendi Mesire Yeri Meşcere ................................................................ 28

Şekil 20. : Ayvat Bendi Yön Tabelası 1 .......................................................................... 28

Şekil 21. : Ayvat Bendi Yön Tabelası 2 .......................................................................... 29

Şekil 22. : Ayvat Bendi Oturma Yerleri.......................................................................... 29

Şekil 23. : Bentler Mesire Yeri Tabelası ......................................................................... 30

Şekil 24. : Bentler Mesire Yeri Haritası Konumu ........................................................... 31

Şekil 25. : Bentlerden bir görüntü ................................................................................... 35

Şekil 26. : Sultan Mahmud bendi tabelası ....................................................................... 36

Şekil 27. : Bentler Mesire Yerinden Bir Görüntü 1 ........................................................ 36



Şekil 30. : Bentler Mesire Yerinden Bir Görüntü 4 ........................................................38

Şekil 31. : Bentler Mesire Yeri Namazgâh .....................................................................38

Şekil 32. : Valide Bendi Tabelası .................................................................................... 38

Şekil 33. : Binbaşı Çeşmesi Mesire Yeri Konumu ......................................................... 39

Şekil 34. : Binbaşı Çeşmesi Giriş Tabelası 1 .................................................................. 42

Şekil 35. : Binbaşı Çeşmesi Giriş Tabelası 2 .................................................................. 42

Şekil 36. : Binbaşı Çeşmesi Piknik Yeri 1 ...................................................................... 43





Şekil 41. : Binbaşı Çeşmesinden bir görünüm ................................................................ 45

Şekil 42. : Binbaşı Çeşmesi Büfe .................................................................................... 46

Şekil 43. : Binbaşı Çeşmesi Çardak 1 ............................................................................. 46

Şekil 44. : Binbaşı Çeşmesi Çardak 2 ............................................................................. 47

Şekil 45. : Binbaşı Çeşmesi Ahşap Köprü ...................................................................... 47


Şekil 47. : Falih Rıfkı Atay Mesire Yeri Konumu .......................................................... 49

viii

Şekil 48. : Fatih Çeşmesi Mesire Yeri Konumu ............................................................. 53

Şekil 49. : Fatih Çeşmesi Mesire Yeri Sınırları .............................................................. 54

Şekil 50. : Fatih Çeşmesi Artezyen kuyusundan bir görüntü .......................................... 56

Şekil 51. : Fatih Çeşmesi Kır Kahvesinden bir görüntü.................................................. 56

Şekil 52. : Fatih Çeşmesi Kır Kahvesinden bir görüntü.................................................. 57

Şekil 53. : Fatih Çeşmesi Mesire Yeri Yağmur Barınağından bir görüntü ..................... 57

Şekil 54. : Fatih Çeşmesi Mesire Yeri Kameriyeden bir görüntü ................................... 58

Şekil 55. : Fatih Çeşmesi Mesire Yeri Çocuk Oyun Alanı' ndan bir görüntü ................. 58

Şekil 56. : Fatih Çeşmesi Mesire Yeri Kaskatlı Gölet’ten bir görüntü ........................... 59

Şekil 57. : Fatih Çeşmesi Mesire Yeri Sınırları .............................................................. 61

Şekil 58. : Fatih Çeşmesi Giriş Tabelası 1 ...................................................................... 62

Şekil 59. : Fatih Çeşmesi Giriş Tabelası 2 ...................................................................... 62

Şekil 60. : Fatih Çeşmesi Giriş ........................................................................................ 63

Şekil 61. : Fatih Çeşmesinden bir görüntü ...................................................................... 63

Şekil 62. : Fatih Çeşmesi Ahşap Köprü .......................................................................... 64

Şekil 63. : Fatih Çeşmesi Büfe Alanı .............................................................................. 64

Şekil 64. : Fatih Çeşmesi Mesire Yeri Büfe .................................................................... 65

Şekil 65. : Fatih Çeşmesi Mesire Yeri Piknik Yeri ......................................................... 65

Şekil 66. : Fatih Çeşmesi Mesire Yeri ............................................................................ 66

Şekil 67. : Fatih Çeşmesi Mesire Yeri Piknik Yeri ......................................................... 66

Şekil 68. : Fatih Çeşmesi Mesire Yeri ............................................................................ 67

Şekil 69. : Fatih Çeşmesi Mesire Yeri Çeşme................................................................. 67

Şekil 70. : Fatih Çeşmesi Mesire Yeri Çeşme................................................................. 68

Şekil 71. : Fatih Sultan Çeşmesi 1 .................................................................................. 68

Şekil 72. : Fatih Sultan Çeşmesi 2 .................................................................................. 69

Şekil 73. : Fatih Çeşmesi Çıkış Tabelası ......................................................................... 69

Şekil 74. : Irmak Mesire Yeri Konumu ........................................................................... 70

Şekil 75. : Irmak Mesire Yeri Saha Büyüklüğü .............................................................. 71

Şekil 76. : Kirazlı Bent Mesire Yeri Konumu................................................................. 73

Şekil 77. : Kömürcübent Mesire Yeri Konumu .............................................................. 75

Şekil 78. : Kurkemeri Mesire Yeri Konumu ................................................................... 78

Şekil 79. : Kurt Kemeri Mesire Yeri Saha Büyüklüğü ................................................... 79

Şekil 80. : Kurt Kemeri Mesire Yeri Giriş ...................................................................... 81

Şekil 81. : Kurt Kemeri Mesire Yeri Tel İhata................................................................ 82

Şekil 82. : Kurt Kemeri Mesire Yeri Kır Gazinosu ........................................................ 82

Şekil 83. : Kurt Kemeri Mesire Yeri Malzeme Deposu .................................................. 82

Şekil 84. : Kurt Kemeri Mesire Yeri Yağmur Barınağı ve Kameriye ............................ 83

Şekil 85. : Kurt Kemeri Mesire Yeri Çeşme ................................................................... 83

Şekil 86. : Kurt Kemeri Mesire Yeri WC ....................................................................... 84

Şekil 87. : Kurt Kemeri Mesire Yeri Çocuk Oyun Alanı 1 ............................................. 84

Şekil 88. : Kurt Kemeri Mesire Yeri Çocuk Oyun Alanı 2 ............................................ 85

Şekil 89. : Kurt Kemeri Mesire Yeri Ahşap Köprü 1 ..................................................... 85

Şekil 90. : Kurt Kemeri Mesire Yeri Ahşap Köprü 2 ..................................................... 85

Şekil 91. : Kurt Kemeri Mesire Yeri Göleti .................................................................... 86

Şekil 92. : Kurt Kemeri Mesire Yeri Patika ve Yol ........................................................ 86

Şekil 93. : Kurt Kemeri Mesire Yeri Otopark ................................................................. 86

Şekil 94. : Kurt Kemeri Mesire Yeri Sınırları ................................................................. 88

Şekil 95. : Kurt Kemeri Yön Tabelası ............................................................................. 88

Şekil 96. : Kurt Kemeri Yol ............................................................................................ 89

ix

Şekil 97. : Kurt Kemeri Ücret Tabelası ........................................................................... 89

Şekil 98. : Kurt Kemeri Piknik Alanı 1 ........................................................................... 90

Şekil 99. : Kurt Kemeri Piknik Alanı 2 ........................................................................... 90

Şekil 100. : Kurt Kemeri Piknik Alanı 3 ......................................................................... 91



Şekil 103. : Kurt Kemeri Çardak..................................................................................... 92

Şekil 104. : Kurt Kemeri Çocuk Parkı 1 ......................................................................... 93



Şekil 107. : Kurt Kemeri Uyarı Tabelası ........................................................................ 94

Şekil 108. : Kurt Kemeri Kapalı Çardak ......................................................................... 95

Şekil 109. : Kurt Kemeri Ufak Köprü ............................................................................. 95

Şekil 110. : Kurt Kemeri Mesire Yerinden bir görüntü 1 ............................................... 96

Şekil 111. : Kurt Kemeri Mesire Yerinden bir görüntü 2 ............................................... 96

Şekil 112. : M.Akif Ersoy Mesire Yeri Konumu ............................................................ 97

Şekil 113. : Neşet Suyu Mesire Yeri Konumu .............................................................. 101

Şekil 114. : Neşetsuyu Mesire Yeri Alan Sınırı ............................................................ 106

Şekil 115. : Müderris Neşet Bey Anıt Mermeri ............................................................ 107

Şekil 116. : Neşet Suyu Mesire yerinden bir görüntü ................................................... 107

Şekil 117. : Neşet Suyu Mesire Yeri Kafeterya ............................................................ 108

Şekil 118. : Neşet Suyu Mesire Yeri Çocuk Oyun Alanı 1 ........................................... 108

Şekil 119. : Neşet Suyu Mesire Yeri Çocuk Oyun Alanı 2 ........................................... 109

Şekil 120. : Neşet Suyu Mesire Çardak ........................................................................ 109

x

TABLOLAR LİSTESİ

Tablo 1. : Meteorolojik Değerler ...................................................................................... 5

Tablo 2. : Ayvat Bendi Mesire Yeri Saha Döküm Tablosu ............................................ 27

Tablo 3. : Bentler Mesire Yeri Kapasite Değerleri ......................................................... 35

Tablo 4. : Falih Rıfkı Atay Mesire Yeri Kapasite Değerleri ........................................... 52

Tablo 5. : Fatih Çeşmesi Mesire Yeri Jeolojik Yapı ....................................................... 55

Tablo 6. : Fatih Çeşmesi Mesire Yeri Kapasite Hesabı 1 ............................................... 59

Tablo 7. : Fatih Çeşmesi Mesire Yeri Kapasite Hesabı 2 ............................................... 61

Tablo 8. : Kömürcübent Mesire Yeri Kapasite Hesabı ................................................... 77

Tablo 9. : Kurt Kemeri Mesire Yeri Bitki Örtüsü ........................................................... 80

Tablo 10. : Kurt Kemeri Mesire Yeri Kapasite Hesabı ................................................... 87

Tablo 11. : M.Akif Ersoy Mesire Yeri Saha Döküm Tablosu ........................................ 99

Tablo 12. : M.Akif Ersoy Mesire Yeri Kapasite Hesabı ............................................... 100

Tablo 13. : Neşet Suyu Mesire Yeri Kapasite Tablosu ................................................. 106

1

1. GİRİŞ

BELGRAD ORMANI

Şekil 1. : Belgrad Ormanı’ndan bir görüntü

Belgrad Ormanı, Çatalca Yarımadası'nın en doğu ucunda, İstanbul ilinin Avrupa

Yakası'nda yer alan doğal oluşumlu ağaçlık bölgedir.[2] Doğusunda İstanbul Boğazı,

kuzeyinde ise Karadeniz doğal sınırlarıdır. Bizans ve Osmanlı döneminde İstanbul'a

içme suyu sağlayan en önemli kaynakken; günümüzde kente sağladığı su kentin

gereksiniminin çok altında olduğu için daha çok rekreasyonel işlevi ağır basmaktadır.[3]

Orman adını, Kanuni Sultan Süleyman'ın Sırbistan seferi dönüşü beraberinde

getirdiği Belgradlıların yerleştirildiği Belgrad köyünden almaktadır. Köy sakinlerinin su

kaynaklarını kirlettiği anlaşılınca padişah buyruğuyla köy taşınmış; bu tarihten sonra

ormanın ve barındırdığı su kaynaklarının korunması için ilk kez resmî önlemler

alınmıştır.[1]

Denizden yüksekliği fazla olmamasına karşın yoğun yağış alan bir bölge olan

Belgrad Ormanı, Orta Avrupa ve Akdeniz iklimleri arasında geçiş özelliği

göstermektedir.[3] Ormanın bu niteliği, farklı bitki türlerinin aynı alanda iç içe

büyümesine olanak sağlamaktadır. Ormanın bitki varlığı genel olarak kışın yaprağını

döken ağaç ve çalılardan oluşmaktadır. Sapsız meşe, ormandaki baskın ağaç türüdür. [1]

Belgrad Ormanı, İstanbul ve çevresinde canlı varlığı açısından da önemli bir

bölgedir. Çok sayıda kuş, sürüngen ve memelinin doğal yaşama ortamıdır. Ormana

yönelik koruma tedbirleri ve hayvanlar için koyulan av yasaklarıyla, tehlikede olan

2

türler burada rahatça üreme olanağı bulabilmektedir. Su varlığı bakımından da oldukça

zengin bir coğrafyası olan Belgrad Ormanları, irili ufaklı pek çok akarsuya ev sahipliği

yapmaktadır. Bu akarsulardan bazılarının önüne Osmanlı döneminde bentler

kurulmuştur. Orman sınırları içinde farklı noktalara dağılmış toplam 7 adet tarihî bent

bulunmaktadır. [1]

Günümüzde İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü'nün idari sınırları içinde kalan

Belgrad Ormanı, 1956 yılında bir mesire ve piknik alanı olarak düzenlenerek halka

açılmış ve İstanbulluların kullanımına sunulmuştur. [4]

1.1. Konumu

Belgrad Ormanı, İstanbul ilinin Avrupa Yakası'nda, yerleşim alanlarının

kuzeyinde, 28° 53´´ 25´ - 29° 00´´ 55´ doğu boylamı ile 41° 09´´ 44´ - 41° 14´´ 40´

kuzey enlemleri arasında yer almaktadır. Mülki sınırlarına bakıldığında Sarıyer ve Eyüp

ilçeleri arasında yayılım gösterdiği görülmektedir. İdari olarak İstanbul Orman Bölge

Müdürlüğü'nün görev alanı içinde kalmaktadır. Orman sınırları içindeki mesire yerleri

ise Bahçeköy Orman İşletme Müdürlüğü'nün görev alanı içindedir. Bahçeköy Orman

İşletme Müdürlüğü'nün sorumluluk bölgesi ise Bentler (Merkez) İşletme Şefliği ve

Kurtkemeri İşletme Şefliği olmak üzere iki alt bölüme ayrılmıştır.[4]

Şekil 2. : Belgrad Ormanı alanının bir harita görünümü

Orman sınırlarına bakıldığında 5,442 hektarlık arazi, kuzeyde Virankule ve

Arapdere meşe baltalıkları; doğuda yine Virankule serisinin bir bölümü ile Sarıyer

ilçesine bağlı Bahçeköy yerleşimi ve Bilezikçi Çiftliği; güneyde Fatih Ormanı ve Eyüp

3

ilçesine bağlı Kemerburgaz yerleşimi; batıdaysa Arapdere serisinin devamı ve

Kemerburgaz-Ağaçlı sırt yolu ile sınırlandırılmış durumdadır. [5]

Balkan Yarımadası'nın en doğu ucunda yer alan Belgrad Ormanı'nın doğal

sınırları kuzeyde Karadeniz; doğuda ise İstanbul Boğazı'dır. Orman dokusunun

Karadeniz kıyılarına 4-5; Boğaziçi kıyılarına ise 3-4 kilometre kadar yaklaştığı

görülmektedir. [4]

Şehir merkezine uzaklığı gözönüne alındığında Çayırbaşı'na 5, Büyükdere'ye 6,

Taksim'e ise yaklaşık 20 kilometre mesafededir. Ormana ulaşım iki önemli aks

üzerinden gerçekleştirilmektedir. Bunlardan ilk olan Taksim-Sarıyer-Kilyos hattı,

ormana çeşitli yönlerden yan yollarda bağlanmıştır. Bahçeköy-Kilyos ve Gümüşdere-

Ayazma yolları da birinci aksın ormanın kuzeyine ulaşımı sağlayan önemli

bağlantılarıdır. Şehir merkezinden en hızlı ulaşım da Çayırbaşı-Bahçeköy ve Fatih

Ormanı-Bahçeköy yollarından sağlanır. İkinci önemli ulaşım aksı ise Alibeyköy-

Kemerburgaz-Terkos hattıdır. Bu aksın ise Kemerburgaz-Bahçeköy ve Kemerburgaz-

Kurtkemeri olmak üzere iki önemli bağlantısı vardır. [3]

1.2. Tarihi Geçmişi

Belgrad Ormanı, geçmişte İstanbul için en önemli içme suyu kaynağıydı. Bizans

döneminde de Osmanlı döneminde de kente su bu ormandan sağlanıyordu. Belgrad

Ormanı'nın İstanbullular için önem kazanması 16. yüzyılın başlarına rastlar. 10.

Osmanlı padişahı Kanuni Sultan Süleyman, Belgrad Seferi'nden (1521) dönerken

İstanbul'a beraberinde çok sayıda Sırp savaş tutsağı getirmiş; Bizans döneminden kalma

metruk köyleri yeniden şeneltme politikası uyarınca da bu tutsaklar orman içindeki eski

Ayvat Köyü'ne yerleştirilmiştir. Köye Belgrad kökenli tutsaklar yerleştirilince, köy

Belgrad adıyla anılmaya başlanmış; zamanla köyü çevreleyen geniş yeşil alan da

Belgrad Ormanı olarak tanınmıştır. [6] [7]

Orman ve temiz su arasındaki bağ daha iyi anlaşıldıkça, ormanı dâhilindeki su

kaynaklarını ve su yapılarını koruma altına almak için ilk kez önlemler alınmaya

başlanmıştır. 1554 yılından itibaren, Kanuni dönemi saray mimarlarından olan Sinan'a,

orman içindeki eski su yapılarını onarma ve gerek orman içinde, gerekse orman dışında

yeni su yapıları inşa etme görevi verilmiştir.[6] [7] İstanbul'da günümüze ulaşan su kemeri,

bent ve havuzların bir bölümü, bu dönemden kalmıştır.

16. yüzyılda su kaynaklarını gözeten koruma tedbirleri ile Belgrad Ormanı da

kısmen korunabilmiştir. Söz konusu tedbir kararları zaman zaman içeriği ve şiddeti

ağırlaşarak 18. yüzyıla değin sürmüştür. 18. yüzyılın sonlarına gelindiğinde İstanbul

şehrinin artan nüfusuna temiz içme suyu sağlayabilmek amacıyla Belgrad Ormanı

içinde, Kırkçeşme Su Yolları'na takviye amaçlı 3 yeni bent daha yaptırılmıştır.[6] Tüm

bentler gerekli görüldüğü hâllerde onarım geçirmiş; 1839 yılı ise tüm bentler için genel

bir bakım-onarım yılı olmuştur. [6]

Ormanın İstanbul tarihinde yeri bunlarla sınırlı değildir. Barındırdığı orman

köylülerinin yanı sıra; İstanbullu gayrimüslimler için de uğrak bir sayfiye yeri olmuştur.

Avrupalı tüccar ve gezginlerin kişisel yazışmalarında Belgrad Ormanı'nın sıklıkla söz

edildiği görülmektedir. Tarih boyunca ciddi bir yangın geçirdiği bilinmemekle birlikte,

ormanda bazı münferit yangın vakaları da vuku bulmuştur. Bunlar içinde en kayda

değer olaylardan biri de ormanın devlet eliyle yakılmasıdır. Kayıtlara göre, 1826 yılında

Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılmasına tepki olarak Etmeydanı'nda toplanarak ayaklanma

başlatan Yeniçerilerin bir bölümü kısa süre sonra Belgrad Ormanı içlerine sürülmüş;

köşeye sıkışan Yeniçeriler 3 ay boyunca etkisiz hâle getirilemeyince de orman ateş

4

çemberine alınmıştır. Böylece ateş çemberi içinde kalan Yeniçerilerle birlikte önemli

miktarda orman alanı da yanmıştır. [3][8][9] 1888, 1916 ve 1920 yıllarında da Belgrad

ormanında yangınlar çıktığı kaydedilmiştir. Geçmişte yangınlara başta yıldırım

düşmesi, yolcuların ateş atması ve güvenlik görevlilerinin dikkatini dağıtmak isteyen

çetecilerin neden olduğu bilinmektedir. [10]

İçinde barındırdığı su kaynaklarıyla İstanbul için yaşamsal öneme sahip olan

Belgrad Ormanı, zaman zaman su kaynaklarındaki kirlilik nedeniyle de gündeme

gelmiştir. İstanbul'da tifo, dizanteri gibi salgın hastalıklar baş gösterince, bunun nedeni

su kaynaklarında aranmıştır. Kirliliğin nedeninin öncelikle suya devrilen ağaçlar olduğu

sanılmış; bentler çevresindeki tüm ağaçların kesilmesi gündeme gelmiştir. Salgınlar

ciddi boyutlara ulaşınca, Paris'teki Osmanlı elçisi aracılığıyla Pasteur Enstitüsü'nden

uzmanlar İstanbul'a davet edilmiş; kuruldan kapsamlı bir rapor hazırlaması istenmiştir.

Yapılan araştırmalarda, Pera bölgesindeki otellerin kirli nevresim ve çarşaflarının

çamaşırcı kadınlarca Büyükbent kıyısında yıkandığı ve kirli suların da bende döküldüğü

saptanmıştır. İçme suyunu köylülerin kirlettiği ortaya çıkınca; padişah II. Abdülhamit

yayınladığı buyruk ile köy boşaltılmış; köylüler başka yerlere yerleştirilmiştir. [3]

1822 yılında hazırlanan İstanbul haritalarında Belgrad Ormanı'nın 13 bin

hektarlık bir alana yayıldığı görülmektedir. Denetimsiz ağaç kesimleri nedeniyle orman

alanı 1840'larda 12 bin hektara, 1870'lerde ise 7 bin 500 hektara inmiştir. Giderek artan

tehlike nedeniyle 1860 yılında ormanın idaresi Su Nezareti'nden alınarak mütehassıs bir

müfettişliğe verilmiştir. Bu müfettişlik bünyesinde bir müfettiş muavini, 2 süvari, 10 da

piyade er ormanın gözetimiyle görevlendirilmiştir. Bu koruma hâli Birinci Dünya

Savaşı'na dek sürmüş; ancak Haliç-Karadeniz sahra hattının yapımı sırasında büyük

ölçüde orman alanı tahrip edilmiştir. İstanbul'un işgali süresince de yakacak odun temini

amacıyla büyük ölçekli ağaç kesimleri yapılmıştır. [6]

Türkiye'de cumhuriyetin ilanından sonra ilgili kamu kuruluşlarının ihdas

edilmesiyle Belgrad Ormanı yeniden koruma altına alındı. Belgrad Ormanı'ndan daha

işlevsel yararlanmak amacıyla bentler çevresine piknik alanları oluşturulmuş ve orman

bir eğlence-dinlence alanı olarak İstanbullulara hizmet vermeye başlamıştır. Belgrad

Ormanı günümüzde hâlen bir rekreasyon sahası, temiz su kaynağı ve baltalık olarak

hizmet vermeyi sürdürmektedir. [6]

1.3. Coğrafya

Belgrad Ormanı, İstanbul'un özel konumu dolayısıyla çok çeşitli iklim, toprak ve

yer şekillerini bünyesinde barındırmaktadır. Bu çeşitlilik, çok sayıda farklı türde bitki ve

hayvanın orman dâhilinde yaşamasına olanak sağlamaktadır. İstanbul'da şehir

merkezine en yakın orman alanı olan Belgrad Ormanı, geçmişte ve günümüzde şehir

için taşıdığı önem nedeniyle çok sayıda bilimsel araştırmaya konu olmuş; Türkiye'nin

en çok araştırılan ormanlarından biri hâline gelmiştir.

1.3.1. Arazi Yapısı ve Toprak Özellikleri

Belgrad Ormanı'nın genel arazi yapısı engebeli olmakla birlikte, deniz

seviyesinden yüksekliği fazla değildir. Arazi Istranca Dağları'nın güneydoğu yönünde

alçalmaya başlayarak, İstanbul Boğazı'nda sonuçlanan hafif dalgalı bir peneplendir. En

yüksek noktası 230 metrelik yükseltisiyle kuzey kesimlerdeki Kartaltepe'dir. Bir diğer

kayda değer yükselti de 219 metrelik yükseltisiyle ormanın kuzeydoğusundaki

Kokmuştepe' dir. Orman dâhilindeki en alçak noktanın (Kurudere) deniz seviyesinden

5

yüksekliği 40 metredir. Orman, Istranca Dağları'nın Karadeniz'e uzanan bölümlerinin

güney yamaçları üzerine yayılmıştır. Orman arazisinde çok dik yamaçlar ve derin

vadilere rastlanmaz. Arazinin büyük bölümünü az ve orta eğimli yamaçlar ile geniş sırt

düzlükleri oluşturur.

1.3.2. İklim Koşulları

Planlama alanın Marmara bölgesinde bulunmakla beraber Karadeniz iklimi

etkisi de görülmektedir. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılıman ve yağışlıdır. Gece ile

gündüz arasındaki ısı farkı azdır.

Bahçeköy'de bulunan 110 m rakımlı meteoroloji istasyonun 21 seneye (1981-

2002) ilişkin değerlerinden aşağıdaki tablo elde edilmiştir.

Şekil 3. : Rüzgargülü grafiği

GÖZLEM AYI

ORT.

SICAK

C

EN

YÜKSEK

SICAK

EN

DÜŞ ÜK

SICAK

ORT.

YAĞIŞ

mm

KARLI

GÜN

SAYISI

ORT.

SİSLİ

GÜN

ENÇOK

ESEN

RÜZG AR

ORT HIZ

OCAK 4,7 22,0 -15,8 161,2 4,4 1,5 NW-NE 2 ,7

ŞUBAT 5,1 23,5 -9,2 107,8 4,5 1,7 NVV- NE 2 ,7

MART 6,0 27,9 -8,4 113,2 2,0 1,5 NE 2 ,6

NİSAN 10,4 32,2 -2,6 50,8 - 2,6 NE 2 ,1

MAYIS 15,0 34,0 1,7 42,5 - 2,6 NE 1 ,8

HAZİRAN 19,2 36,6 5,0 39,0 - 1,7 NE 1 ,8

TEMMUZ 21,6 36,6 9,0 29,9 - 2,6 NE 2 ,4

AĞUSTOS 21,6 39,7 5,7 51,1 - 2,9 NE 2 ,2

EYLÜL 17,8 35,1 4,6 75,6 - 2,6 NE 1 ,6

EKİM 14,2 31,7 0,6 116,2 - 3,2 NE 2 ,1

KASIM 10,9 25,8 -7,7 126,6 0,3 3,4 NE 1 ,9

ARALIK 6,9 21,4 -10,4 172,2 1,5 1,5 NE 2 ,2

YILLIK 12,8 39,7 -15,8 1093 ,3 12,7 27,8 2 ,2

VEJETASYON

SÜRES İNDE 16,4 33,9 -7,7 531,7 0,3 15,6 1 ,9

Tablo 1. : Meteorolojik Değerler

6

1.4. Su Varlığı ve Bentler

Belgrad ormanlarının içinde 6 adet Bent bulunmaktadır. Şehrin su ihtiyacını

karşılamak için çeşitli zamanlarda değişik kişilerce yaptırılmıştır. Bu bentler yapım

yıllarına göre aşağıdadır.

1. Topuzlu Bendi (1619)

Belgrad Ormanında Paşa Deresi üzerinde bulunan be II.Osman'ın 1619 yılında

yaptırdığı su bendi. "Karanlık, II.Osman, Kömürcü Bendi" adlarıyla tanınır. Yüksekliği

9.91 metre, uzunluğu 16.55 metredir.

Şekil 4. : Topuzlu Bendi’nden bir görünüm

2. Büyük Bent (1722)

Eski Belgrad Köyü’nün 1 Km. kuzeyinde III.Ahmed'in 1722 yılında yaptırdığı

su bendidir. Yüksekliği 9.41metre, uzunluğu 65.59 metredir. Bendi Kebir adıyla tanınır.

Şekil 5. : Büyük Bend’ten bir görünüm

3. Ayvad Bendi (1766)

Sarıyer'in batısında, Belgrad Ormanında Kağıthane Deresinin kolu olan Ayvad

Deresi üzerinde bulunan ve II.Mustafa'nın 1766 yılında yaptırdığı su bendidir.

Yüksekliği 12.57 metre, uzunluğu 55.20metre, denizden yüksekliği 102 metredir.

Şekil 6. : Ayvad Bend’inden bir görünüm

7

4. Valide Bendi (1796) Belgrad Ormanında II.Selim'in annesi Mihrişah Valide Sultan'ın 1796 yılında

yaptırdığı su bendidir. Yüksekliği 11.50 metre, uzunluğu 70.30 metredir.

5. Kirazlı Bend (1818)

Belgrad Ormanı Kuzeyinde II.Mahmud'un 1818 yılında yaptırdığı su bendidir.

Yüksekliği 11.60 metre, uzunluğu 45.15 metredir. "II.Mahmud Bendi" olarak anılır.

Şekil 8. : Kirazlı Bend’inden bir görünüm

6. Yeni Bend (1839)

Belgrad Ormanında, Arabacı Mandırası Deresi üzerinde bulunan II.Mahmud'un

1839 yılında yaptırdığı su bendidir. Yüksekliği 15.80 metre, uzunluğu 95 metredir. Bendi Cedid adı ile tanınır.

Şekil 9. : Yeni Bend’ten bir görünüm

Şekil 7. : Valide Bend’inden bir görünüm

8

2. BELGRAD ORMANINDA REKREASYONEL ÇALIŞMALAR

2.1. Rekreasyon Tanımı ve Tarihsel Gelişimi

Rekreasyon Tanımı

Kullanıldığı şekliyle batı dillerinden Türkçeye geçen “rekreasyon” Latincedeki

re=yeniden ve creare=yaratma sözcüklerinin bileşimden oluşmuş, yeniden yaratma

anlamındaki recreare sözcüğünün karşılığı olup, oyun, eğlence, yeniden oluşma,

yeniden kendine gelme anlamlarını taşımaktadır (Barnhart, 1975).

Butler (1959) rekreasyonu, “bir kazanç amacıyla yapılmayan bireye bedensel,

ruhsal ve yaratıcı kaynak olan değil, bir itimle katıldığı, bireyde hoş ve doyurucu

duygular bırakan eylemler” olarak nitelendirmektedir (Pehlivanoğlu, 1987).

Aran (1970)’a göre ise rekreasyon, “günlük yaşamın sıkıcı, disiplinli ve

monoton geçen çalışmalarından sonra, insanların sevdiği ve hoşlandığı bir işle

uğraşması, yıpranan vücudunun yenilenmesi, tazelenmesi ve enerji kazanması ile yine

verimli bir çalışma safhası için yapılan hazırlıkların tümü” dür.

Tocher (1970), rekreasyonun çalışma karşıtı bir kavram olduğunu ve çalışma

dışı boş zamanlarda gerçekleştirilen çeşitli faaliyetlerin bu kavramın sınırları içinde

düşünülebileceğini savunmaktadır. Bu görüşe göre, genellikle yeniden güçlenme,

yaşamın monotonluğundan kurtulma ve zevk alma amaçlarına yönelik etkinlikler,

rekreasyon kavramı içine girmektedir.

Bayraktar (1972) ise rekreasyonu, “öncelikle zevk almaya yönelik eğlence,

dinlenme, öğrenme ve gezi gibi boş zamanları değerlendirme olanakları” olarak

tanımlamaktadır.

Pehlivanoğlu (1987)’na göre rekreasyon, “bireyin kendi istek ve içgüdüsüne

göre olanakları ölçüsünde kullanabileceği boş zamanlarında yer alan bedensel ve ruhsal

dinlenme gereksinmelerini karşılayarak, bireyi boşaltan ve yenileyen, çalışma ve

yaşama istek ve gücünü ayakta tutan ve sürdürdüğü sürece kişiye zevk veren, gelir

sağlama kaygısından uzak her türlü eylemi kapsayan davranışlar bütünüdür.”

Gülez (1989)’e göre ise rekreasyon, “genellikle serbest zamanlar içinde yapılan,

kişinin kendi isteği ve içtimai durumu sonucu oluşan, kişiyi fiziksel ve düşünsel yönden

yeniden canlandırmayı amaçlayan, kişinin sosyal, ekonomik ve kültürel olanaklarıyla,

yaşadığı toplumun yapısı ile bağımlı olarak gerçekleştirilen fiziksel ve düşünsel

etkinliklerin tümü” dür.

Tüm bu tanımlamalarda kavramın niteliğini belirleyici ortak bazı özelliklere yer

verilmiştir. Bu nedenle olgunun planlama, plancı ve doğal kaynak yöneticisine yararlı

olacak şekilde ortaya konabilmesi için tanımların bir sıralamasını yapmaktan çok

kapsamlı bir rekreasyon tanımının irdelenmesi daha yararlıdır. Akesen (1978), değişik

kaynaklardan yararlanarak böyle bir tanım oluşturmuştur. Buna göre rekreasyon:

“Bireylerin beğenisi bakımından doyurucu, ruhsal ve bedensel yenilenme amacı taşıyan,

aynı zamanda bireyin, sosyal, kültürel, ekonomik ve fizyolojik olanakları ile bağımlı

boş zaman kullanımlarını içeren eylem ya da eylemlerdir.”

Bu tanımdan rekreasyonun kısaca,

• Bireylerin beğenisine yönelik, yani estetik özelliği olan,

• Ruhsal ve bedensel yenilenme amacı taşıyan,

•.Sosyo ekonomik, kültürel ve fizyolojik olanaklarla büyük ölçüde ilgili, yani bu

faktörlerin bir fonksiyonu olan,

•.Bos zamanlarda ortaya çıkan eylem ya da eylemlerden oluştuğu ortaya

çıkmaktadır.

9

Yukarıda verilmeye çalışılan bu tanımların dışında, rekreasyonla ilgili çeşitli

meslek grupları ve kuruluşlarca kabul edilmiş tanımlar da mevcuttur.

Sosyolog De Grazia (1970) rekreasyonu, isten arta kalan zamanlarda insanlara

çoğu kez değişiklik (eğlence- dinlenme) sağlayan ve onları isleri için tazeleyen bir

faaliyet olarak kabul etmiştir.

Smith (1989), rekreasyonun belirli bir dizi arazi kullanış sekli ya da

sınıflandırılmış bir eylemler listesi olduğunu ve hiçbir zaman dar anlamda

yorumlanamayacağını vurgulamış, rekreasyonun bos zaman, turizm, spor, oyun ve bir

dereceye kadar kültür gibi olayları da içine aldığını belirtmiştir.

ABD’deki Federal Register rekreasyonu, “yüzme, piknikçilik, botçuluk, avcılık

ve balıkçılıktan ibaret bos zaman aktiviteleri” seklinde tanımlamaktadır. Yine

ABD’deki Açık Hava Rekreasyon Bürosu (BOR) tarafından, “kişi doygunluğu ve zevki

için bos zamanların değerlendirilmesi” rekreasyon olarak tanımlanmakta ve buna ek

olarak, “bireysel ya da topluca yürütülmesi, kendiliğinden ya da planlı olarak

gerçekleştirilmesi, aktif ya da pasif olabilmesi, belirli bir beceri ve uğrasa dayanması ya

da dayanmaması ile planlanmış ya da planlanmamış alanlara ihtiyaç duyulması” gibi

rekreasyona ilişkin bazı ayırıcı özellikler verilmektedir (Pehlivanoğlu, 1987).

Yukarıda belirtilen kriterler değerlendirilerek rekreasyonun tanımı su şekilde

yapılabilir:

Sadece herhangi bir ödül ya da başarı kazanma amacı taşımayan, bireylerin

fiziksel, zihinsel, yaratıcı güçlerini dış etkilerin baskıları ile değil, içlerinde

duymalarından dolayı, dışarıya verebilme fırsatını yaratan, katılımda istek ve ilgi,

uygulamasında zevk, sonucunda ise doyum sağlanabilecek her türlü aktivitelerdir.

Rekreasyonun Tarihsel Gelişimi

Rekreasyon antik çağlarda savaş, din, edebiyat, felsefe, bilim ve güzel sanatlarla

ilgili eylemler olarak, ekonomik duruma bağlı mekan olanaklarının farklılığı sonucu

gerek çok basit güncel aktiviteler, gerekse kompleks bir yapıda sürekliliğini ve

yoğunluğunu değiştirmiştir (Ayaşlıgil, 1992).

Pehlivanoğlu (1976)’na göre, eldeki dokümanlar ışığı altında kültürlerin

geçmişlerine bakıldığında, bireysel ya da topluca sürdürülen değişik rekreasyonel

aktivitelerin, insanlığın gelişim çizgisiyle paralel olarak yoğunluğunda ve çeşitliliğinde

değişiklikler olduğu saptanmıştır (Ayaşlıgil, 1992).

2.2. Rekreasyonel Çalışmalar ve Kullanım Şekli

2.2.1. Rekreasyon Çeşitleri ve Nitelikleri

Rekreasyonu bos zamanları değerlendirme yönünden ele alan Cherry rekreasyon

eylemlerini;

• Ev içi eylemler,

• Kapalı yer eylemleri,

• Açıkhava eylemleri olmak üzere 3 grupta toplamıştır (Pehlivanoğlu, 1987).

Televizyon izlemek, radyo dinlemek, plak çalmak, okumak, yatıp dinlenmek,

bireyin kendi beğenisi ile uyumlu uğraşılarda bulunması ve arkadaş ziyareti gibi

eylemler, ev içi eylemlerini oluşturmaktadır.

Kapalı yer eylemleri ise, toplumun kullanımına açık kapalı yerlerde oynanan

çeşitli oyunlar, sinema, tiyatro, gece kulübü gibi eğlence yerlerindeki bos zaman

değerlendirmelerini, toplantılar ve benzeri eylemleri içermektedir.

10

Açık havada yapılan tüm sporlar, kampçılık, kıyıları ve kırsal yöreleri ziyaretler,

bahçeye ilişkin uğraşlar, açık havada yürüyüş ve benzeri eylemler ise açık hava

eylemlerini oluşturmaktadır (Pehlivanoğlu, 1987).

Konuya ilişkin araştırmalarda rekreasyonun özel işlevleri dikkate alınarak, belirli

eylem ve durgunluk hallerinin oluşturduğu değişik rekreasyon tipleri üzerinde

durulmuştur. Bu rekreasyon tipleri şunlardır:

• Etkin rekreasyon (Active recreation)

• Edilgen rekreasyon (Passive recreation)

• Ticari rekreasyon (Commercial recreation)

• Sosyal rekreasyon (Social recreation)

• Uluslararası rekreasyon (International recreation)

• Kırsal rekreasyon (Countryside recreation)

• Estetik rekreasyon (Aesthetic recreation)

• Entelektüel rekreasyon (Intellectual recreation)

• Fiziksel rekreasyon (Physical recreation)

• Kapalı yer rekreasyonu (Indoor recreation)

• Açıkhava rekreasyonu (Outdoor recreation)

Etkin Rekreasyon

Tüm rekreasyon eylemlerini etkin-edilgen olarak iki ayrımda toplamak

mümkündür. Bu nedenle gerek etkin gerekse edilgen rekreasyon geniş kapsamlı bir

rekreasyon tipidir denilebilir. Etkin rekreasyonda temel ilke eylemin dinamik bir nitelik

taşımasıdır. Örneğin; yüzme ya da golf oyunu etkin rekreasyon eylemleridir (Taylor,

1970).

Edilgen Rekreasyon

Etkin ve edilgen rekreasyon birbirini içeren iki kavramdır. Bu nedenle edilgen

rekreasyonu oluşturan eylemlerin en önemli nitelikleri durgun bir yapıya sahip

olmalarıdır. Örneğin; bireyin deniz kenarında piknik yapma veya televizyon programı

izlerken çay içme, birer edilgen rekreasyon eylemidir (Taylor, 1970).

Ticari Rekreasyon

Bireyler boş zamanlarını değerlendirmede bir takım gereksinimlerini herhangi

bir masraf yapmadan giderebilirler. Ya da talep ettikleri rekreasyona ilişkin hizmetleri

yine kendileri arz ederek masrafsız bir rekreasyon biçimi seçebilirler. Örneğin elde

ettiği bos zamanının yatıp dinlenerek değerlendiren birey bu eylemin karşılığında bir

ücret ödemeyebilir. Fakat çağımızın hızla değişen sosyo-ekonomik koşullarının sonucu

değindiğimiz bu tür bos zaman değerlendirmeleri bir takım ayrıntıların dışında,

kurumsal bir düşünce niteliğini taşımaktadır. Günümüzde, özellikle batı ülkelerinde,

toplumun her çeşit rekreasyon gereksinimlerine yanıt verebilecek en küçük bir

kurumdan, çok yönlü hizmet ya da ürün üretebilen en gelişmiş kuruma değin çok sayıda

örgüt bulunmaktadır. Söz konusu ülkelerde (Örneğin İngiltere’de) kar amacıyla hizmet

sunan bu örgütlerin sağladıkları rekreasyon kolaylıkları önemli bir yer tutmaktadır.

Moteller, kamp alanları, eğlence yerleri, halk evleri, binicilik tesisleri, sinemalar ve

çeşitli oyunlara açık bu sahaları adı geçen rekreasyon kolaylıklarına örnek gösterilebilir.

Bireyler rekreasyona ilişkin çeşitli gereksinimlerini bu kurumların sundukları hizmetten

ücret karşılığı giderebilirler (Burton, 1968).

11

Sosyal Rekreasyon

Sosyal rekreasyon bir veya birkaç bireyin özellikle aksamları herhangi bir

toplantıda beraberce yemek yemesi ya da içki içmesi gibi eylemleri içermektedir. Aile

geliri ile doğrusal bir ilişki içinde bulunan sosyal rekreasyon tipine giren eylemler daha

çok yüksek gelir düzeyine ulaşmış toplumların yaşantısında önemli yer tutmaktadır.

Örneğin İngiltere’de söz konusu alkollü içki tüketiminin büyük bir kısmının ev

dışındaki topluma açık yerlerde, tüketilmesi, sosyal rekreasyonun yüksek gelirli

toplumlardaki önemini belirtmesi bakımından ilgi çekici örnektir (Burton, 1968).

Uluslararası Rekreasyon

Aile ve bireylerin bir yerden başka bir yere gidebilme, başka bir deyişle hareket

edebilme olanakları bugüne değin rekreasyon tiplerinin belirlenmesinde anahtar etken

olmuştur. Günümüzde de bu niteliğini korumaktadır. Başlangıçta rekreasyon özellikle

ev içini ve çevresini kapsamakta iken çağımızda, bir yandan bireylerin rekreasyona daha

çok zaman ayırabildikleri, öte yandan motorlu taşıt endüstrisinde meydana gelen hızlı

gelişmeler ve ulaşım olanaklarının artması, rekreasyon amaçları ile kullanılan alanların

giderek genişlemesine yol açmıştır. Bu gelişmeye paralel olarak da önce kent içi

rekreasyon gelişmiş, daha ileri aşamalarda ise, rekreasyon eylemleri kent kenarı kırsal

alanlara ve günümüzde de uluslararası boyutlara ulaşmış bulunmaktadır. Bireylerin

basta yaz tatili olmak üzere elde ettikleri uzun süreli bos zamanlarını yurtdışı dinlenme

ve gezileri biçiminde değerlendirmeleri de uluslararası rekreasyon tipini ortaya

çıkarmıştır (Burton, 1968).

Kırsal Rekreasyon

Yukarıda değindiğimiz gelişmelerin yanı sıra toplumlardaki doğayı kullanmaya

yönelik içgüdü, kapalı ve sıkıcı kent yaşamından geçici bir süre içinde olsa kurtulma

çabası sonucu, bireyler bos zaman değerlendirme amaçlarına araç olarak kırsal alan

kullanımını seçmişlerdir. Bu biçimde oluşan, “kırsal rekreasyon” tipi avcılık, dağcılık,

piknik yapma, balık avcılığı ve benzeri eylemleri içermektedir (Burton, 1968).

Estetik Rekreasyon

Bir takım bireyler karakter yapıları nedeniyle etkin rekreasyona karsı ilgisiz

kalıp, bos zamanlarını genellikle sanat olaylarını izleme, ünlü klasik müzik yapıtlarını

dinleme gibi uğraşılarla değerlendirirler. ”Estetik rekreasyon” diye tanımlanabilen bu

tür eylemler edilgen niteliğe sahiptir. Ayrıca, bireyin estetik rekreasyonu

gerçekleştirebilmesi için belirli bir kültür düzeyine hatta yüksek düzeyde bir kültüre

sahip olması gerekir (Taylor, 1970).

Entelektüel Rekreasyon

Estetik rekreasyonla entelektüel rekreasyon tiplerinin içerdikleri eylem ve

durgunluk hallerini birbirinden ayırmak çok zordur, çünkü, entelektüel rekreasyon

tipinin en önemli nitelikleri edilgenlik ve yüksek kültür düzeyi koşulu gerektirmesidir.

Bu tipi oluşturan eylemlerde ulusal çalışma ağırlık taşımaktadır, böylece estetik

rekreasyon tipindeki eylemlerden ayrılırlar. Sanat, politika gibi çeşitli konulardaki

konferansları izleme, fikir tartışmalarına katılma entelektüel rekreasyon eylemi olarak

gösterilebilir (Taylor, 1970).

12

Fiziksel Rekreasyon

Estetik ve entelektüel rekreasyon tiplerinin tam karşıtı olan fiziksel rekreasyon

genellikle, açık ya da kapalı yerlerde yapılan tüm spor çeşitlerini içermektedir. Etkin

nitelikteki eylemlerden oluşması ve masraflı oluşu ile diğer rekreasyon tiplerinden

ayrılmaktadır. Bunun yanı sıra özellikle genç kuşakların bos zaman

değerlendirmelerinde önemli bir yer tutmaktadır (Taylor, 1970).

Kapalı Yer Rekreasyonu

Kapalı yer rekreasyonun en önemli niteliği kapalı bir çevrede ya da kapalı bir

yapı içinde oluşmasıdır, ayrıca daha düzenlenmiş daha geliştirilmiş bir çevre

gerektirmesi, bireylerin günlük yaşamlarında her an yer alabilmesi bakımından da açık

hava rekreasyonundan ayrılmaktadır. Seyahat boyunca harcanan zaman, sinema, tiyatro

ve kapalı oyun salonlarındaki bos zaman değerlendirmeleri diğer rekreasyon çeşitlerinin

içeriğine girmekle beraber genel boyutları ile kapalı yer rekreasyonu niteliğini

taşımaktadır (Douglass, 1982).

Açıkhava Rekreasyonu

Açıkhava rekreasyonu, açık havada yapılan eylemlerin tümünü içeren bir

rekreasyon tipidir. Bunun yanı sıra, birçok sosyolog, psikolog, sosyal araştırmacı ve

diğer bilim adamlarına göre açıkhava rekreasyonu bireyin modern kent yaşamında

kapalı yerdeki ruhsal gerginliğinden kurtulması, rahatlaması için fizyolojik ve ruhsal bir

gereksinmedir (Clawson ve Kenetsch, 1971).

2.2.2. Rekreasyonun Sınıflandırılması

Amerika Birleşik Devletleri Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından yapılan

sınıflandırmaya göre altı çeşit rekreasyon alanı bulunmaktadır (Akesen, 1999):

1. Yüksek Yoğunlukta Rekreasyon Alanları

Bu alanlar kentsel alanlar içinde bulunmaktadır. Özellikleri şunlardır:

• Kentsel yerleşim alanlarının içinde olması,

•.Nüfus yoğunluğunun fazla olduğu bölgelerdeki fiziki tesislerin ağırlığının fazla

olması,

• Çok çeşitli kullanım olanaklarını kapsaması,

• Kuruluşundaki amacın günlük kullanım olması,

2. Genel Rekreasyon Alanları

Kentin içinde ve çevresinde doğal verilerin bulunduğu ya da oluşturulan

rekreasyon tesisleridir. Bunlar aşağıdaki alanlar olabilir:

• Kent içindeki parklar, doğal ağaçlıklar, koruluklar,

• Kent içinde ve çevresinde çekiciliği olan doğal yerler,

• Kent içindeki mesire yerleri, rekreasyon tesisleri,

• Kent merkezi ile ulaşımı olan yerler,

•.Günlük ve hafta sonu tatiline olanak veren, doğaya uygun tesisler ve geceleme

tesisleri,

• Kent içindeki göller, sahil şeritleri ve dere kenarları.

13

3. Doğal Rekreasyon Alanları

Kentlerden çevreye giden ana yollar üzerince veya metropoliten kentlerin

yerleşim alanları içinde kalan doğal karakteri bozulmayan ve özellikleri bulunan

rekreasyon sahalarıdır.

• Özellik gösteren doğal karakteri bozulmamış yöreler (Doğa Parkları),

• Büyükleri fazla ve daha çok basit rekreasyon tesisleri bulunan ve dağ sporu,

kayak veya yüzme gibi sporlara imkan veren yöreler,

• Rekreasyon tesisleri doğayı bozmayan ve onu tamamlayıcı karakterde yapılara

sahip olan yöreler,

• Genellikle hafta tatili veya mevsimlik dinlenmeler için fiziki yapılara sahip olan

yöreler.

4. Özellik Gösteren Önemli Doğal Varlıklar veya Alanlar

• Doğa içinde bütünlüğünü veya doğal karakteri bozulmamış koruma alanları

(Milli Parklar),

•.Ticari amaç ile hiç bir işletmeciliğin yapılmadığı, tarım peyzajının bozulmadığı

yöreler,

•.Genellikle koruma esasına göre rekreaktif ve turistik tesislerin yapıldığı 500 ha

ve daha büyük milli parklar.

5. Doğa Koruma Alanları

• Tümü ile doğal yapısı bozulmamış yöreler,

• Koruma esasına kullanımı ve yalnız gezilere açık yöreler,

• Tesislerin yalnız araştırma ve sığınma amaçlı hizmet etmesi hedeflenen yöreler,

• Sayısı azalmış bitki ve hayvan türlerinin yaşantı alanları,

• Ülke çapında verilen kararlarla korunması kabul edilen yöreler.

6. Arkeolojik, Tarihi ve Kültürel Alanlar

Ülke yüzeyinde kırsal ve kentsel alanlardaki bütün tarihi yapıt ve sitelerdir.

• Ülke yüzeyindeki arkeolojik kalıntılar, Tarihi savaş meydanları,

• Kültürel değerdeki yöreler,

• Restorasyona tabi yapıtlar,

• Sınırlı ve belli sürelerde halka açılan siteler.

Pehlivanoğlu (1987) ise, rekreasyonu yapısal, yersel, içeriksel ve zamansal

olarak dört grupta sınıflandırılmıştır (Ayaşlıgil, 1992):

Yapısal sınıflandırma: Rekreasyonel etkinliklerin sürdürüldüğü mekanın iç

mekan, dış mekan olma özelliklerine göre “kapalı yer” ve “açık yer” rekreasyonu.

Yersel sınıflandırma: Rekreasyonun gerçekleştiği mekanın konuma göre

“kentsel” ve “kırsal” rekreasyon.

İçeriksel sınıflandırma: Rekreasyonel etkinliklerin temellendiği içeriksel

koşullar ya da bireyin harcadığı güç ve hareketlilikten yola çıkan bir ayırıma dayanarak

“aktif” ve “pasif” rekreasyon.

Zamansal sınıflandırma: Bireyin gerçekleştireceği rekreasyonel aktiviteye

ayıracağı boş zamana bağlı günlük, yıllık, tatil rekreasyonu adı altında

sınıflandırılmıştır. Schulz (1978)’a göre, zaman süresinin farklı oluşuna göre de

aşağıdaki rekreasyon tipleri ayırt edilmiştir (Ayaşlıgil, 1992):

14

Günlük rekreasyon: Genellikle konutta ya da konut yakınında ya da yerleşim

alanının içinde olur, yorgunluğu giderir.

Hafta sonu rekreasyonu: Konut yerinin dışında ama (50 - 100 km)’lik çevresinde

geçirilir. Normal olarak konutun dışındaki geceleme ile bağlantılıdır, gerilimlerin

boşalması söz konusudur,

Uzun süreli ya da tatil rekreasyonu: Birkaç haftalık dinlenmeden sonra güçlerin

devamlı bir şekilde yenilenmesi mümkündür. Genel olarak uygun iklim özelliklerine

sahip tipik tatil bölgelerinde yapılabilir.

2.2.3. Orman Rekreasyonu

Douglass (1970)’a göre, orman rekreasyonu, ormanlık alanlar içinde yapılan

açık hava rekreasyonunun herhangi bir biçimidir (Akesen, 1978).

Orman rekreasyonunu eylemler açısından sınıflandırmak istersek iki eylem türü

karsımıza çıkarmaktadır.

• Az yoğun eylemler

• Yoğun ya da dağınık eylemler

Douglass (1970)’a göre yoğun eylemler, genellikle merkezîleştirilmiş ve kulla-

nım için geliştirilmiş alanlar içinde görülmektedir (Akesen, 1978).

Douglass (1982)’a göre az yoğun eylemler ise, orman içi yürüyüşler, avcılık gibi

herhangi bir alan geliştirilmesine gerek duyulmayan ve geniş alanlar üzerinde yapılan

eylemlerdir. Bu eylemler için düşük ziyaretçi sayıları ve sınırlı aktivite çeşitliliğine

sahip orman alanları kullanılmaktadır (Pehlivanoğlu, 1987).

Orman rekreasyonu doğal ya da yapay bir orman ekosisteminin sunduğu

kaynakların durumuna göre şekillenen bir rekreasyon tipidir, bu yüzden ister planlanmış

olsun, ister planlanmamış olsun her türlü orman alanında gerçekleştirilebilir. Orman

rekreasyonunun sahip olduğu özellikler şunlardır (Pehlivanoğlu, 1987):

•.Orman rekreasyonu, doğal ya da yapay bir orman ekosistemde ve bu ekosis-

temin sunduğu doğal kaynakların durumuna göre şekillenir.

•.Orman rekreasyonu, planlama yoluyla yetiştirilmiş ya da yetiştirilmemiş her

türlü orman alanında gerçeklik kazanabilir.

•.Orman rekreasyonunun ortaya çıkmasında, doğal peyzaj karakteristiklerinden

kaynaklanan çekim gücünün önemli bir rolü vardır. Geliştirilmiş alanlarda insan

yapımı tesis ve kolaylıklarla bu çekiş gücünü arttırmak mümkündür.

•.Orman rekreasyonunun kendine özgü karakteristikleri olan tipik bir ziyaretçi

kitlesi mevcuttur.

• Orman rekreasyonunda az ya da çok mutlaka belirli bir ziyaretçi yoğunluğu söz

konusudur.

•.Orman rekreasyonuna ilişkin ziyaretçi yoğunlukları, kullanılan orman alanla-

rının, büyük yerleşim yerlerine olan yakınlığı ya da uzaklığına göre önemli ölçüde

değişebilir.

•.Orman rekreasyonunda kullanılan kaynakların özelliklerine ve hedeflerine göre,

aktivite çeşitliliğinde önemli değişikler olabilir.

•.Orman rekreasyonu, kırsal nitelikli diğer açık hava rekreasyon tiplerine göre çok

daha zengin aktivite çeşitliliğine dayanır.

• Orman rekreasyonu, genellikle kendine özgü aktivite tesis ve kolaylık çeşitleri

dikte eder.

15

2.2.4. Mesire (Orman içi Dinlenme) Yerleri

Milli Parklar Kanunu’nun 4. maddesine göre mesire yerleri, rekreasyonel ve

estetik kaynak değerlerine sahip ormanlık alanlardır (Özdönmez vd. 1996).

Mesire yeri olarak ayrılacak yerlerin sahip olması gereken özellikler şunlardır

(Akesen, 1999):

• Mahalli seviyede açık hava rekreasyonu yönünden değişik ve zengin özelliklere

sahip olmalıdır,

•.Yakın çevresinde yasayan halkın açık hava rekreasyonu kullanım talebi

olmalıdır,

• Alt yapı imkanlarına sahip olmalıdır,

• Kaynak bütünlüğü sağlayacak büyüklükte olmalıdır,

• Orman rejimine tabi olmalıdır.

Ülkemizde var olan mesire yerleri kaynak değerleri ve kuruluş amaçlarına göre

üç sınıf altında toplanmıştır (Akesen, 1999):

“A” Tipi Mesire Yerleri

Yüksek kaynak ve ziyaretçi potansiyeline sahip günübirlik, geceleme ve kamp

tesislerini içeren alanlardır.

“B” Tipi Mesire Yerleri

Yüksek kaynak ve ziyaretçi potansiyeline sahip günübirlik tesisleri içeren

alanlardır ve yoğun kent yerleşim merkezlerine yakın çevrelerde düzenlenirler.

“C” Tipi Mesire Yerleri

Mahalli ihtiyaçları karşılamak üzere günübirlik tesis edilmiş kullanım alanlarıdır

ve bu yerlerde kaynak ve kullanım potansiyelleri sınırlıdır.

Sınıflarına göre, mesire yerlerinde bulunabilecek tesisler ise şunlardır (Sakarya, 1996):

“A” Tipi Mesire Yerlerinde Bulunabilecek Tesisler

Genel tesisler:

• Giriş-kontrol-

danışma

• Bekçi evi

• Otopark

• Alışveriş ünitesi

•.İdare binası

•.Yönetici Konutu

• Lokanta

• Kır kahvesi

• İşçi pavyonu

• Depo

• Manzara seyir

terasları

• Yaya gezi yolları.

Organize kamp tesisleri:

•.Kamp üniteleri (münferit

otopark, çadır yeri, masa,

ocak, çöp sepeti vb.)

•.Sıhhi tesis kompleksi (wc,

duş, çeşme, yemek pişirme-

hazırlama-bulaşık yıkama-

çamaşır yıkama-ütü yapma

yerleri)

• Yaya gezinti yolları

• Karavan üniteleri

• İkmal ve boşaltım tesisleri,

Sabit geceleme tesisleri:

• Dinleme evleri, bungalovlar

Günübirlik kullanım

tesisleri:

• Otopark

• Sıhhi tesisler (wc, duş, çöp

sepeti vb.)

• Piknik üniteleri (masa,

ocak, çöp sepeti vb.)

• Çocuk oyun alanları

•.Spor sahaları (voleybol,

basketbol, mini futbol

sahaları vb.)

16

“B” Tipi Mesire Yerlerinde Bulunabilecek Tesisler

“C” Tipi Mesire Yerlerinde Bulunabilecek Tesisler

EKLER

Şekil 10. : Belgrad Ormanı Giriş Kapısı

• Giriş-kontrol

• İdare binası

• Bekçi evi, Depo

• Otopark

• Satış ünitesi (büfe vb.)

• Sıhhi tesisler (çeşme, wc, duş,

bulaşık yıkama yeri)

• Piknik üniteleri (masa, ocak, çöp bidonu vb.)

• Kır kahvesi

• Manzara seyir terasları

• Çocuk oyun alanları

• Spor tesisleri (voleybol, basketbol vb.)

• Yaya gezinti yolları.

• Giriş- kontrol

• Otopark

• Wc, çeşme, bulaşık yıkama yeri

• Piknik üniteleri (masa, ocak, çöp

bidonu vb.)

• Manzara seyir alanları

• Yaya gezinti yolları

• Çocuk oyun alanları.

17

Şekil 11. : Belgrad Ormanı Mesire Yerleri Haritası

18

Şekil 12. : Belgrad Ormanı Mesire Yeri Ulaşım Krokisi

Şekil 13. : Belgrad Ormanı Mesire Yerleri Güzergah Panosu

19

Şekil 14. : Belgrad Ormanı Mesire Yerleri Tabelasından bir görüntü

3. MESİRE YERLERİ

3.1. Ayvat Bendi Mesire Yeri

Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Marmara Bölge Müdürlüğü, İstanbul Doğa

Koruma ve Milli Parklar Şube Müdürlüğü sınırları içerisinde yer alan Ayvad Bendi

Mesire Yeri; Belgrad Ormanı'nda Kemerburgaz'dan yaklaşık 3 km uzaklıkta olup,

Belgrad Ormanı'nın yoğun kullanımına sahip alanlarından birisidir.

Orman alanları çoğunlukla söz konusu doğal kaynakları topluma sunabilen ve

rekreasyon açısından gerekli temel koşullara sahip en elverişli rekreasyonel yaşam

çevreleri olarak hizmet vermektedir. Özellikle kent yakınında bulunan ormanlar

rekreasyonel hizmet vermek açısından büyük önem taşımaktadır. Bu ve bunun gibi

nedenlerden ötürü İstanbul'un kuzeyinde bulunan Belgrad Ormanı ve içindeki Ayvad

Bendi Mesire Yeri özel bir öneme sahiptir.

İstanbul'un ender rekreasyon alanlarından biri olan Ayvad Bendi Mesire Yeri

orman dokusu, şehir gürültüsünden uzak temiz havası ile büyük çoğunlukla dinlenme ve

piknik alanı olmak üzere yürüyüş ve koşu gibi sportif amaçlı olarak da İstanbul halkına

hizmet sunmaktadır. Ayrıca her mevsim farklı doğal güzellikleriyle insanların doğa ile

buluşmasına imkan vererek az da olsa çevresel korumaya yönelik halkın dikkatini

toplama ve kültürel duyarlılığı artırma yönünde de etkili olmaktadır.

3.1.1. Sınırları, Saha Büyüklüğü ve Mülkiyeti

Yeri, Sınırları

Alan Greenwich'e göre 28⁰ 53' 25" - 29⁰ 00' 55" doğu boylamları ile ekvatora

göre 41⁰ 09' 44" - 41⁰ 14' 40" kuzey enlemleri arasında yer almaktadır.

20

Belgrad Ormanı içinde yer alan Ayvad Bendi Mesire Yeri, Istranca Dağlarının

Karadeniz'e uzanan kısımlarının güney yüzünde, Karadeniz ile İstanbul Boğazı

arasında, İstanbul'un kuzeyinde bulunmaktadır.

Ayvad Bendi Mesire Yeri; Kemerburgaz - Kurtkemeri Yolu ile Kurtkemeri -

Çiftalan yol ayrımından başlayarak Kurtkemeri-Çiftalan Yolu ile Kurtkemeri-Bahçeköy

yolu arasında, Kurtkemeri Orman İşletme Şefliğinin kuzeyinde bulunmaktadır.

Şekil 15. : Ayvat Bendi Mesire Yeri Konumu

Saha Büyüklüğü

Batıda Kurtkemeri - Çiftalan Yolu, güneyde Kurtkemeri-Bahçeköy Yolu, doğu-

da Ayvad Deresi ve yakın çevresi, kuzeyde ise Ortadere ve Ayvad Deresi su alma yer-

lerinin hemen üzerinden topografyaya uygun olarak geçen sınır çizgisi ile sınırlanmakta

olup yaklaşık 70 hektarlık bir alanı kaplamaktadır.

Mülkiyet

Ayvad Bendi Mesire Yeri mülkiyet bakımından İstanbul İli, Eyüp İlçesi

mülkiyet sınırlan içerisinde kalmaktadır. İdari bakımdan TC. Orman ve Su İşleri

Bakanlığı, Marmara Bölge Müdürlüğü, İstanbul Çevre ve Orman İl Müdürlüğü, İstanbul

Doğa Koruma ve Milli Parklar Şube Müdürlüğü, Bahçeköy Doğa Koruma ve Milli

Parklar Mühendisliği sınırları içerisinde bulunmaktadır.

3.1.2. Ulaşım

Saha, Kemerburgaz - Kurtkemeri-Bahçeköy yolu üzerindedir. Yol asfalt oldu-

ğundan ulaşım kolaydır. Ziyaretçiler ulaşımlarını asıl olarak özel araçlarla sağlanmakla

birlikte, Eyüp-Alibeyköy-Kemerburgaz-Göktürk yönünde çalışan minibüs ve belediye

otobüsleri ile Kemerburgaz - Çiftalan Yolu ayrımına kadar toplu taşıma araçlarıyla ula-

21

şabilmektedirler. Ayrıca çeşitli dernek ve kuruluşların düzenlediği piknik gezileri için

kiralanan toplu taşıma araçları da gelen ziyaretçilerin ulaşımını sağlamaktadır.

3.1.3. Tarihi Yapı

Kanuni Sultan Süleyman döneminde başkent İstanbul'un nüfusunun hızla

artmasıyla daha önce yapılan isalelerin suyu yeterli olmamış ve su sıkıntısı baş göster-

miştir. Kanuni şehrin su ihtiyacını karşılamak için araştırma yaparak Belgrad

Ormanları’ndan su getirilmesine karar vermiş ve bu iş için Mimar Sinan'ı görevlendir-

miştir. Sinan'ın teknik sorumluluğunda Kırkçeşme Tesisleri gibi dev eser 1554-1563

yıllan arasında inşa edilerek hizmete girmiştir. Yaklaşık 55 km uzunluğunda olan

Kırkçeşme tesislerinin isale hattı esas itibariyle iki koldan oluşur. Bunlardan suyu en bol

olanı Kağıthane Deresi'nin kollarından Kirazlı, Topuz ve Paşa Derelerinden su alan

doğu kolu, diğeri yine Kağıthane Deresi'nin biraz daha memba tarafında Ayvad Deresi,

Orta Dere ve Bakraç Dere'den su alan batı koludur. Kırkçeşme tesisinde irili ufaklı 33

adet su kemerinden birisi Ayvad Bendi Mesire Yeri'nde bulunan Ayvad Kemeri

(Ortadere Kemeri)'dir. Kırkçeşme isalesinin batı kolunda olan Ayvad veya Ortadere

Kemeri; 195,15 m uzunlukta, 8,30m yüksekliğinde, 5 gözlü, göz açıklığı ise 4,20 metre, kemer kalınlığı 2,52 metredir.

Ayvad Bendi ise alanın kuzey-doğusunda yer almaktadır. Alana adını veren

Ayvad Bendi; Ayvad Deresi üzerinde olup, Kağıthane deresine akmaktadır. Sultan III.

Mustafa zamanında 1765 tarihinde inşaatına başlanmıştır. Bentten 800 m aşağıda olan

ve aynı zamanda proje alanının sınırını oluşturan Ayvad Deresi alma yerinde küçük bir

ızgara (bağlama) yardımı ile su alınmakta ve hemen yanında bulunan çökeltme veya

toplama havuzuna bir galeri yar-dımıyla verilmektedir. Ayvad havuzundan itibaren

Ayvad Kemeri'ne kadar olan uzaklık 775 m'dir. Ayvad Kemerine bağlanan diğer kolun

başlangıcı olan Orta Dere bağlama ve su alma yerine (ızgara) bitişik Orta Dere havuzu

yapılmıştır. Orta Dere kolunun tüm uzunluğu 1292 m'dir.

3.1.4. Genel Durum

3.1.4.1. Jeolojik-Jeomorfolojik Yapı

IRMAK(1940) Belgrad Ormanı, Marmara Coğrafi Bölgesi, Çatalca yarımada-

sının orman yetiştirme bölgesi olduğunu belirtmiştir. Bu ormanın olduğu yetiştirme

bölgesi Trakya Müstevisi denilen eski bir peneplendir. Aynı şekilde KANTARCI

(1980) tarafından bölge, alık ve yuvarlak konturlu bir yapıya sahip olduğunu, çok dik

yamaçlar ve derin vadiler yerine, orta eğimli yamaçlar ve geniş sırt düzlükler genellikle

karakteristik olmak üzere kuzeyden güneye eğimli bir arazi üzerinde, sırt düzlükleri ve

hafif eğimli yamaçlar arazinin %49 unu bir oranda olduğu belirtilmiştir.

Belgrad ormanı, palaezoik (1. zaman) ve neozoik (3.zaman) jeolojik devirlerinde

meydana gelmiştir. Arazinin jeolojik yapısının palaezoik devrine ait karbonifer formas-

yonu ile neozoik devrine ait tersiyer ve kuvarterner formasyonu oluşturmaktadır.

Karbonifer formasyonuna ilişkin neojen depoları jeolojik temeli oluşturduğu için

neojen karbonifer şistleri üzerinde yatmakta; kil, ağır balçık, kumlu killi balçık ya da

balçık hamuru içinde çakıllı tabakalardan meydana geldiği belirtilmekte, Neojen

arazinin karbonifer formasyonu ile temas eden alt kısımlarındaki şisti-grovak toz taşları ile neojen materyali birbiri içine girmiş olduğu söylenmiştir.

IRMAK'a göre mıntıkanın jeolojik temelini, paleozoik taşlar (deveon) teşkil

etmekte ve ayrıca neojen, kuvarterve eruptif taşlardan ibaret formasyonlar

bulunmaktadır. Devon formasyonu, yamaçlarda ve bazı tümseklerde ortaya çıkmakta

22

boz yeşil istlerden terekküp etmekte, genellikle taşlı, sığ veya az derin topraklar

meydana getirmektedir. Bu topraklarda, kaba ve ince taneli, hatta toz gibi ince mikalı

gri taşlardan, balçık şistlerine kadar bütün intikal sahaları mevcut bulunmaktadır.

Bunların ortak niteliği, büyük kısımları itibariyle kuvarslardan meydana gelmeleri ve

karbonat kalsiyumu içermeleridir.

3.1.4.2. Depremsellik

Ayvad Bendi Mesire Yeri bilindiği gibi Marmara bölgesinde yer almakta olup,

bölgenin fay hatları etkin faylardır. İstanbul ili deprem haritasından da anlaşılacağı

üzere Ayvad Bendi Mesire Yeri ve çevresi üçüncü derece deprem bölgesi kuşağındadır.

Bu nedenle alan içerisinde yapılacak tüm yapı ve tesislerin uygulamalarında Resmi

Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar

Hakkındaki Yönetmelik” hükümlerine uyularak, mevcut yapı ve tesisler de bu

yönetmelik doğrultusunda revize edilmektedir.

Şekil 16. : Ayvat Bendi Mesire Yeri Deprem Kuşağı

3.1.4.3. İklim

Alana en yakın meteoroloji istasyonu Bahçeköy'dür. İklim ve rüzgâr ile ilgili

bilgiler bu istasyondan alınarak değerlendirme yapılmıştır.

Bahçeköy meteoroloji istasyonu verilerine göre, Mayıs-Eylül aylan arasında

hakim rüzgar yönü kuzey-doğu istikametlidir. İkinci derecede kuzey ve kuzey-batı

yönleri sıralanmaktadır.

İstasyonun meteorolojik değerlerine göre kışların soğuk ve bol yağışlı, yazların

sıcak ve nemli olduğu gözlemlenmektedir. Bu ise, Karadeniz ve Marmara ildim tipleri

arasında geçiş özelliğini vermektedir. Planlama alanında yer alan vejetasyon ve

topografya gibi etkenler, iklim verilerinin zaman zaman farklılıklar sunmasına neden

olmaktadır. Yaz aylarında serin havalara, kış aylarında da ılık günlere rastlanmaktadır.

Bu özellikler Karadeniz ikliminin yansımasıdır. Özellikle piknik sezonunda yağış az

olmakla birlikte sıcaklık fazladır. Bu özellik, rekreasyonel potansiyelin yükselmesine

neden olacaktır.

Bahçeköy Meteoroloji İstasyonu verilerine göre; mevsimsel olarak ortalama en

düşük sıcaklık Ocak ve Şubat aylarında 1,7 C° dir. Ağustos ayında ise 26,7 C° ile

ortalama en yüksek sıcaklık değerine sahiptir. Yıllık ortalama sıcaklık ise 12,8 C°

23

olmaktadır. Alanın en yoğun olarak kullanıldığı (Mayıs-Eylül) aylarında ise ortalama

yıllık sıcaklık değeri ise 19,2 C° dir.

Şekil 17. : Ayvat Bendi Mesire Yeri Sıcaklık Grafiği

Ayvad Bendi Mesire Yeri ve çevresi yıllık ortalama toplam 91,5 mm. yağış

almaktadır. Yıl içerisinde en yüksek toplam yağış miktarı 180,8 mm. ile Aralık ayı

olurken, Temmuz ayı 34,7 mm. ortalama toplam yağış miktarı ile en az yağış alan ay

olarak görülmektedir.

Şekil 18. : Ayvat Bendi Mesire Yeri Ort. Top. Yağış Grafiği

Ayvad Bendi Mesire Yeri ve çevresinde yıllık ortalama bağıl nem oranı ise % 80

olarak gerçekleşmektedir. Alanın en yoğun olarak kullanıldığı yaz aylarında (Mayıs-

Eylül) ise ortalama bağıl nem oranı %78,8 olmaktadır. Yıl içerisinde ortalama bağıl

nem oranı en düşük ay %78 ile Haziran ve Temmuz aylarıdır. Ortalama bağıl nem oranı

Aralık ve Ocak aylarında ise % 83'e ulaşmaktadır.

Rüzgâr ise yıl boyunca ağırlıklı olarak kuzeydoğu yer yer kuzeybatı ve

güneybatıdan da esmektedir. Rüzgargülünden de görüldüğü gibi hakim rüzgar yönü

kuzeydoğu istikametidir.

3.1.4.4. Bitki Örtüsü

Belgrad Ormanı, MAYR'ın silvikültürel iklim zonları sınıflandırmasına göre,

Castanetum-Fagetum ara zonunda yer almaktadır(SAATÇİOĞLU 1940:63). Kuruluş

itibariyle çeşitli ağaç ve çalılardan oluşan bir “Yapraklı Orman” formasyonu

göstermekte; “Pseudomaki” olarak adlandırılabilecek, odunsu ve otsu karakterde bir

“Çalı” formasyonuyla da çevrili bulunmaktadır(YALTIRIK 1966:127-128).

Orman formasyonunu başta meşeler (Quercus dschorochensis K. Koch., Quercus

polycarpa Schur., Quercus dalechampii Ten., Quercus frainetto Ten., Quercus cerris L.

var. austrica (Willd) Loud., Q. pedunculiflora K. Koch., Q. haas Ky., Q. infectoria Oliv.

ssp. glabra Schwz.) olmak üzere, kayın (Fagus orientalis Lips.), adi gürgen (Carpinus

24

betulus L ), kestane (Castanea sativa L.), ıhlamur (Tilia tomentosa Moench.),

akçaağaçlar (Acer trautvetteri Medw. ve Acer campestre L.), karaağaç (Ulmus

campestris L.), üvez (Sorbus terninalis L.) ve bunun gibi ağaç türleri oluşturmaktadır

(YALTIRIK 1966:127-128). Bunlar içinde genel olarak orman alanının % 75 ini

kaplayan meşeler, hakim ağaç türü olarak büyük önem taşır (SAATÇİOĞLU 1954:14).

Odunsu ve otsu karakterdeki çalı formasyonu içinde ise daha çok Erica arborea

L., Erica verticillata Forsk., Phillyrea Iatifolia L., Cistus villosus L., Cistus salviifolius

L., Arbutus unedo L., Pyracantha coccinea Rom., Osyris alba L., Spartium junceum L.

gibi türler ağırlıktadır (YALTIRIK 1966:136-Tablo 7). Ayrıca toprak florası elemanı

olarak, birçok odunsu çalı türleri ile 400'ü aşkın otsu bitki türü de bu formasyon içindeki

yerini almaktadır (YALTIRIK ve ULUOCAK 1973:113).

Saha geneli; boylu ve sık meşe-gürgen ağaçları ile kaplıdır. Ayvad Kemeri yolu

ile Ayvad deresi arasında Karaçam, Sarı çam, Servi gibi ibreli türler de dikilmiştir.

Alanın güneyinde çok yoğun olarak kullanılan düz ve nispeten açık alan ile Ayvad

Kemeri'nin çevresindeki yoğun kullanılan alanlarda diri örtü yok denecek kadar azdır.

Kuzeye ve kollardan iç kesimlere doğru ilerledikçe diri örtü artmaktadır. Alt tabakada;

Smilax, Hedera helix, Ruscus, Crataegus ssp., Hypericum, Böğürtlen, Çuha, Sandal,

Arbitus unedo, Erica, laden, Eğrelti, Çalı süpürgesi, yosun, Syclamen ve değişik çayır

otları yer almaktadır.

3.1.4.5. Yaban Hayatı

Belgrad Ormanı çok geniş bir faunaya sahiptir. Ormandaki yaban hayatını

tanımlayan başlıca hayvan varlığı; kuşlar ve memeliler olmak üzere iki grupta

toplanırlar.

Kuşların en önemli türleri şunlardır:

• Yeşil baş (Anas platyrnchos)

• Bıldırcın(Coturnix coturnix)

• Çulluk (Scolopax rusticola)

• Tahtalı (Columba palumbus)

• Üveyik (Streptopelia turtur)

• Karabatak (Phalacrocorax çorba)

• Balaban (Botarus stelaris)

• Leylek (Ciconia ciconia)

• Atmacalar (Accipitier gentilis ve A. nisus)

• Kızıl Şahi (Buteo buteo)

• Sülün (Phasianus colchinus)

• Guguk (Cuculus canorus)

• Puhu (Bubo bubo)

• Ağaçkakan (Dendrocopos majör)

• Bülbül (Luscinia magarhyncos)

• Karatavuk (Turdus pilaris)

• İspinoz (Firngilla coelebs)

• Saka (Carduelis carduelis)

• Saksağan (Pica pica)

En önemli memeli hayvan türleri ise şunlardır: • Gelincik (Musyela nivalis)

• Ağaç sansarı (Martes martes)

• Kokarca (Putorius putorius)

• Tilki (Vulpes vulpes)

• Geyik (Cervus elaphus)

• Karaca (Capreolus capreolus)

• Kurt (Canis lupus)

• Çakal (Canis aureus)

• Tavşan (Lepus europaeus)

• Sincap (Sciuus vulgaris)

• Kirpi (Erinaceus europaeus

3.1.4.6. Su Kaynakları

Alanın kuzey-doğusunda Ayvad Bendi yer almaktadır. İstanbul'un su ihtiyacını

karşılamak üzere inşa edilen Kırkçeşme tesisinin batı kolunu oluşturan Orta Dere ve

Ayvad Deresi alanın içinden geçerek güney kısmında birleşmektedir. Ayvad Bendi'nden

25

güneye uzanan Ayvad deresi üzerinde yer alan Ayvad Deresi ızgarası ile çökeltme

havuzu, Orta Dere üzerindeki ızgara ve çökeltme havuzu ile bunları Ayvad Kemerine

bağlayan galeri hatları alan içerisindedir. Alanda ayrıca çalışır durumda 5 adet çeşme

bulunmaktadır. Ayrıca Ayvad Kemerinin batı ucunda bulunan 20 tonluk su deposu

bulunmaktadır.

3.1.4.7. Rekreasyon Potansiyeli

Ayvad Bendi Mesire Yeri, Meşe-Gürgen karışımı ağaçlarla kaplı yeşil dokusu,

İstanbul metropolitenine yakınlığı, ulaşım kolaylıkları ile İstanbul halkının rekreasyon

ihtiyacını karşılayacak günübirlik rekreasyon yapmaya son derece uygun bir alan olup

halen halk tarafından kullanılmaktadır.

3.1.5. Mevcut Arazi Kullanımı

Mevcut arazi alanın tamamı devlet ormanıdır. Ayvad Bendi Mesire Yeri'nden

piknik ve dinlenmenin yanı sıra yürüyüş ve koşu amaçlı yararlanılmaktadır. Özellikle

hafta sonları yoğun bir kullanıma maruz kalmaktadır. Girişteki alanın düz ve nispeten

açıklık olması ve mevcut bulunan çeşme, piknik masaları, yağmur barınağı, çocuk oyun

alanı, WC, Kır Gazinosu tesisi gibi tesislerin varlığı giriş bölümü ve Ayvad Su Kemeri

çevresinde büyük bir kullanım yoğunluğuna neden olmaktadır.

3.1.6. Genel Hizmetler

Su

Piknik alanında kişi başına 20 litre/gün hesabıyla, 250 ton /gün'lük suya ihtiyaç

vardır. Şimdilik mevcut çeşmeler ve su deposu dışında Eyüp Belediyesinin imkanlarıyla

depoya uzak diğer tuvalette bulunan geçici depolara su tankerleri ile günlük su takviyesi

yapılmaktadır.

Elektrik

Günübirlik kullanım alanında; giriş-kontrol binası, büfe, wc ve diğer yapılara da

elektrik verilmektedir. Hava hattı kullanılmamış olup, elektrik Kemerburgaz'dan temin

edilmektedir. Trafo düzene göre uygun şekilde yerleştirilmiş olup enerji ihtiyacı

hesaplanmış olan elektrik projesine göre faaliyet göstermektedir.

Kanalizasyon

Planlama alanı içerisindeki bütün idari binalar, ziyaretçi tesisleri ve bulaşık

yıkama ferlerinin pis ve atık suları, Sağlık Bakanlığı'nın 19.03.1971 tarih ve 13783

sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren, "Lağım Mecrası İnşaası mümkün

Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik" hükümlerine uygun olarak

yapılmış olan sızdırmasız fosseptiklerde toplanacak ve biriken pis ve atık sular vidanjör

yardımıyla çekilerek boşaltım noktalarına deşarj edilmektedir.

Haberleşme

Alan dahilinde bütün koruma, kurtarma, güvenlik ve haberleşmeyi etkin bir

şekilde yürütmek üzere telefon ve telsiz haberleşme ağı kurulmuş olup bu haberleşme

ağının İstanbul Doğa Koruma ve Milli Parklar Şube Müdürlüğüne, Orman İşletme

Müdürlüğüne, Jandarma karakoluna irtibatı sağlanmaktadır.

26

Çöp

Saha içerisindeki bütün çöpler Eyüp Belediyesi çöp toplama araçları düzenli

olarak almakta olup araç yolları boyunca 150 m arayla çöp konteynerleri bulunmaktadır.

Levhalar

Ayvad Bendi Mesire Yeri'ni tanıtmak ve alanda yer alan yapı ve tesislerin

yerlerini göstermek amacıyla, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü'nün

levha talimatına uygun olarak hazırlanan tanıtım-işaret ve ikaz levhaları, aşırı levha

yoğunluğuna kaçmadan, ana karayolu, saha girişinde, ana ve tali oto yollarında,

patikalarda ve gerekli görülen diğer yerlerde yerleştirilmiş alanı kullanan insanların

tanıtım-işaret ve ikaz levhalarıyla yönlendirilmesi ile alanın daha etkin ve verimli bir

şekilde kullanılması sağlanmıştır.

Yangınlarla Mücadele

Yangınlarla mücadele amacıyla gerekli araç, gereç, malzeme, ekipman

ihtiyaçları ve personel gibi tüm önlemler Bentler Orman İşletme Şefliği tarafından

karşılanmaktadır. Bu emlerin yetersiz kaldığı durumlarda alanın güvenliğinden sorumlu

Jandarma'dan da yardım alınabilmektedir. Ziyaretçiler de idare binasında alan hakkında

bilgi aldıktan sonra piknik yaparken yangın çıkmasına yol açmamak için yapılması

gerekenler hakkında bilgilendirilmektedir.

3.1.7. Kapasite Hesapları

A-Mevcut Saha Durumu

-Adı : Ayvat Bendi

-İl/İlçe : İstanbul/Sarıyer

-İşletme Müdürlüğü : Bahçeköy

-Bölgesi-Şefliği : Kurtkemeri

-Mevkii : Kurtkemeri

-Alanı(Ha)/Tipi : 70Ha. / B Tipi

-Mülkiyeti : Devlet Ormanı

-Doğal ve arkeolojik sit alanına girip girmediği : Girmiyor

-Askeri bölge içinde kalıp kalmadığı : Askeri bölge değil

-İçme ve kullanma suyu amaçlı baraj havzasında

veya yakınında olup olmadığı : Ayvat Bendi’ne kuş uçuşu 2 Km.

-Karayolları ile ilişkisi : Kemerburgaz'a 2 Km.

-Elektrik enerjisi temini : Kemerburgaz

-Yeme ve kullanma suyu kaynakları : Kaynak suyu ve su tanker takviyesi

B-Çevredeki Yerleşme Merkezleri

Adı Nüfusu (2000 DiE'yegöre) Teklif Sahaya Mesafesi Yol Kalitesi

Bahçeköy 6.275 5 Km. Asfalt

Sarıyer 242.543 20 Km. Asfalt

Eyüp 255.912 15 Km. Asfalt

C-Çevredeki Diğer Mesire ve Rekreasyon Merkezleri

Adı Özelliği Potansiyeli(Ha.) Mesafesi

Azizpaşa B Tipi Mesire Yeri 63 Ha. 10 Km.

Neşet suyu B Tipi Mesire Yeri 23,32 Ha. 3 Km.

27

E-Alandan Yararlanma Kabiliyeti

Piknik Çadırlı Kamp Sportif Balıkçılık

Kış Sporları Traking Manzara Seyir

Jeolojik Oluşumlar Tarihi-Arkeoljik Kaynaklar Diğerleri

F-Sahadaki Mevcut Tesisler

I-Alt Yapı Tesisleri

Yol : Araçyolu olarak mevcut yol bulunmaktadır.

Su : Kaynak suları vardır

Elektrik : Kemerburgaz girişinde vardır.

Kanalizasyon : Yoktur.

Otopark : Girişte bulunmaktadır

II-Üst Yapı Tesisleri

Giriş Kontrol WC Su Deposu

Çeşme Piknik Üniteleri (Masa,Ocak,Çöp) Kır Kahvesi

G-Saha Döküm Tablosu

Kurtkemeri Orman İşletme Şefliği

Bölme No

Meşcere Tipi

ORMANLIK ORMANSIZ TOPLAM GERÇEK

ALAN Ha. İşletme

Sınıfı Yaş

Sınıfı Bonitet

Sınıfı Gerçek

Alan Ha. Redüktif Alan Ha.

Sembol İşletme

Sınıfı Alanı Ha.

73 MGnc3 A VIII III 16,5 16,5 Bölme Toplamı 16,5

74 RnMd3 A X III 20,5 20,5 Bölme Toplamı 20,5

75 MGnc3 C VIII HI 11,5 Bölme Toplamı 11,5

89 GnMcd3 C VIII III 14,0 OT C 1,0 Bölme Toplamı 14,0 1,0

90 MGnc3 C VII III 11,5 Bölme Toplamı 11,5

91 Çkc3 A III III 5,5 5,5 91 MKnc3 A VII III 17,0 17,0

Bölme Toplamı 22,5 92 MGnc3 C X IV 11,0

Bölme Toplamı 11,0 BÖLMELER TOPLAMI (GENEL SAHA ALANI) 70 Ha.

Tablo 2. : Ayvat Bendi Mesire Yeri Saha Döküm Tablosu

28

3.1.8. Ekler

Şekil 19. : Ayvat Bendi Mesire Yeri Meşcere

Şekil 20. : Ayvat Bendi Yön Tabelası 1

29

Şekil 21. : Ayvat Bendi Yön Tabelası 2

Şekil 22. : Ayvat Bendi Oturma Yerleri

30

3.2. Bentler Mesire Yeri

Şekil 23. : Bentler Mesire Yeri Tabelası

Bentler Mesire Yeri; idari olarak İstanbul ili, Sarıyer İlçesi sınırları içinde,

İstanbul İl Orman ve Su İşleri Bakanlığı yetki alanında, İstanbul Doğa Koruma ve Milli

Parklar Şube Müdürlüğü sorumluluk alanı içerisinde bulunmaktadır. Mülkiyet olarak

da, İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü, Bahçeköy İşletme Müdürlüğü, Bentler İşletme

Şefliği sınırları içinde bulunan Muhafaza Ormanı karakterindeki Belgrat Ormanı'nda yer

almaktadır. Arazide etüt, inceleme ve gözlemlere dayanılarak yapılan tespitler şu

şekildedir: Bentler Mesire yerinin de içinde bulunduğu Belgrad ormanı, Bizans

zamanından beri hidrolojik amaçla kullanılan ve kente çeşitli suyollarıyla bağlanmıştır.

Osmanlılar döneminde de şehrin artan su gereksinimi karşısında, mevcutları onarılarak

birçok yeni bent ve kemer inşa edilmiştir. 16. yy. sonunda "Su Nazırı'nın" emrinde bir

koruma örgütü kurularak, orman özel koruma statüsüne alınmıştır. I. Dünya savaşının

sonunda işgalin sona ermesinin ardından 1924 yılında koruma örgütü güçlendirilmiş,

1926 yılında ilk devlet orman işletmesi burada kurulmuş ve 1937 yılında ilk orman

amenajman planı Belgrad ormanında yapılmıştır. Belgrad ormanı 1953 yılında da

Bakanlar Kurulu kararıyla 5237,42 ha Muhafaza Ormanı olarak ilan edilmiştir.

Kanuni'nin Belgrad seferinden getirilen Sırp esirlerin yerleştirilmesiyle

oluşturulan ve ormana adını veren Belgrad köyü Osmanlı döneminde bir sayfiye yeri

olarak kullanılmış. Ancak Belgrad ormanında düzenli rekreasyonel etkinliklerin

başlaması daha yakın tarihlere rastlamaktadır. 2. Dünya savaşından sonra artan "orman

içi rekreasyon" talebi sonucunda, yine Türkiye'de ilk defa 1956 yılında Neşetsuyu ve bu

plana konu olan Bentler mesire yerleri tesis edilmeye başlanarak, 1958 yılında 9ha

olarak Belgrad Ormanı Mesire Yeri adıyla tescil edilmiştir. Bugün Belgrad ormanı

içindeki mesire yerleri sayısı 11 adede ulaşmıştır ve bunlardan 6 adedinin giriş -

çıkışları ortaktır.

Dr. M. Tevfik Pehlivanoğlu tarafından 1987 yılında yapılan "Belgrad Ormanının

Rekreasyon Potansiyeli ve Planlama İlkelerinin Tespiti" isimli doktora çalışmasında,

ormanda tek, tek yer alan güncel işlevlerin, potansiyel alanların dikte ettiğinden çok

farklı bir arazi kullanımı ortaya çıkardığı belirtilerek; Belgrad ormanının rekreatif

planlamasının bir bütün olarak ele alınması gerektiği vurgulanmaktadır. Bu kullanım

şeklinin, ormanda rekreasyon amaçlı ayrılan alanlar ve diğer alanların tamamında ağır

31

tahrip ve bozulmalara neden olduğu belirtilmekte. Çözüm yolu olarak ta; "Belgrad

Ormanı, tabiat parkı olarak ilan edilmeli ve planlama bu doğrultuda

gerçekleştirilmelidir" denilmektedir.

Belgrad ormanının muhafaza ormanı ilan edilmesinin yanı sıra, Sarıyer ilçe

sınırlarının Boğaziçi SİT alanı dışında kalan ve mücavir alanlarını içeren alanları ile

Bahçeköy belde belediyesi alanları "İstanbul Kuzey Kesimi Karadeniz Kuşağı II Nolu

Doğal Sit Alanı" içerisindedir. Ayrıca Bahçeköy, Kemerburgaz, Göktürk köyü ile

Gaziosmanpaşa, Eyüp ilçesi sınırları içinde ve ormanlık alanda bulunan su kemerleri, su

galerileri, çökeltme ve birleşme havuzları ile bent gövdeleri birinci derece anıt eser

niteliğinde ve her iki tarafındaki 100 m genişliğinde koruma bandında her türlü inşaat

yapılması İstanbul 1 Numaralı Kültür Ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından

yasaklanmıştır.


Yeri, Sınırları

İstanbul İli, Sarıyer İlçesi, Bahçeköy beldesi kuzeyinde yer alan Bentler Mesire

Yeri; Bahçeköy Orman İşletme Müdürlüğü, Bentler İşletme Şefliği' ne bağlıdır. 1/25000

ölçekli haritalarda F21-c2 numaralı paftada yer alır. 2003-2012 yıllarını kapsayan

Orman Amenajman Planının Fonksiyon Haritasında, 64, 65, 66, 67, 68 ve 69 numaralı

bölmelerin rekreasyon işletme sınıfı olarak ayrılan kısımları içinde, 20 hektarlık alanı

kapsamaktadır.

Şekil 24. : Bentler Mesire Yeri Haritası Konumu

Saha Büyüklüğü

Planlama alanının büyüklüğü 20 hektar olup, kuzeyinde Valide Sultan ve II

Mahmut Bentleri, güneyinde Bahçeköy Beldesi yerleşim alanları, batı ve doğusunda

Belgrad Ormanları ile sınırlanmıştır.

32

Mülkiyet

T C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, İstanbul İl Çevre ve Orman Müdürlüğü

faaliyet alanında yer alan ve Sarıyer İlçesi, Bahçeköy Beldesi'nde 20 hektar

büyüklüğünde tescili yapılan Bentler Mesire Yeri, idari olarak İstanbul Doğa Koruma

ve Milli Parklar Şube Müdürlüğü'ne bağlı 'B' tipi mesire yeri statüsündedir.

3.2.2. Ulaşım

Bentler Mesire Yeri, Sarıyer ilçesine bağlı Bahçeköy Beldesinin bitişiğinde

bulunmaktadır. Bahçeköy'e toplu taşıma araçlarıyla ulaşım sağlanmaktadır.

Bentler Mesire Yeri, Sarıyer ilçe merkezine 7 km, Beşiktaş ve Taksim gibi

merkezlere 15 km, Kemerburgaz'a 10 km uzaklıktadır. Halk arasında TEM adıyla

bilinen "02" (E80) numaralı karayolunun Hasdal ve Maslak çıkışlarından ayrılarak alana

ulaşılabilmektedir.

3.2.3. Genel Durum


Alanın jeolojik temelini Tersiyer / Karasal Pliyosen yaşlı oluşuklarla, Devoniyen

birimleri oluşturmaktadır. Ayrıca Neojen, Kuvaterner ve Eruptif taşlardan oluşan

formasyonlar bulunmaktadır. Devoniyen formasyonu, yamaçlarda ve bazı tümseklerde

ortaya çıkmakta, boz yeşil şistlerden oluşmakta, genellikle taşlı, sığ veya az derin

topraklar meydana getirmektedir. Bu topraklarda kaba ve ince taneli, hatta toz gibi ince

mikalı gri taşlardan, balçık şistlerine kadar bütün geçiş safhaları bulunmaktadır.


Planlama alanı, Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Araştırma Dairesi

tarafından yayınlanan Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası'nda 3. Derece deprem bölgesi

kuşağında yer almaktadır. Bentler Mesire Yeri 3. derece deprem bölgesi kuşağında yer

almaktadır.

3.2.3.3. İklim

Alan Marmara bölgesinde bulunmakla beraber Karadeniz iklimi etkisi de

görülmektedir. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılıman ve yağışlıdır. Gece ile gündüz

arasındaki ısı farkı azdır.

Bahçeköy'de bulunan 110 m rakımlı meteoroloji istasyonun 21 seneye (1981-

2002) ilişkin değerlerinden aşağıdaki tablo elde edilmiştir.

Rüzgâr gülü esme sayıları yıllık toplamına göre düzenlenmiştir. Hakim rüzgar

yönü kuzeydoğudur. Rüzgârlar yılın tüm aylarında etkili olup en hızlı rüzgar

kuzeydoğu-kuzeybatı yönünden Ocak ve Şubat aylarında eser.


Planlama alanının da içinde bulunduğu Belgrad ormanında sapsız meşe(Çoruh

meşesi:Quercus petrea ssp. iberica), Macar meşesi(Quercus frainetto), Saçlı

meşe(Quercus cerris), Doğu kayını(Fagus orientalis), Adi gürgen(Carpinus betulus),

kestane(Castanea sativa), ıhlamur(Tilia tomentosa) türleri doğal vejetasyonun hakim

ağaç türleridir. Su kenarlarında söğüt(Salix) türleri de görülmektedir. Ayrıca orta

tabakada ağaççık ve çalı formunda, Yabani elma(Malus silvestris), ahlat(Pyrus

alaegrifolia), yabani erik(Prunus), Alıç(Crataegus monogyna), Rosaeae türlerinden

böğürtlen(Rubus), kuşburnu(Rosa canina), defne(Laurus nobilis) türleride

33

bulunmaktadır. Alt örtüde ise, laden(Cistus) türleri, üçgüller(Trifolium) cinsinden

Baklagiller(Legumiosaeler)ve Lolium cinsi çayır otları ile su kenarlarında bazı sucul

bitkiler de bulunmaktadır.


Alanın kuzeyinde Valide Bendi ve II. Mahmut Bendi bulunmaktadır. Osmanlı

döneminden kalan bu bentlerden günümüzde de İstanbul'a içme suyu temin

edilmektedir. Bentler Mesire Yeri'nin gereksinimi de, suyunu bu bentlerden alan, üç

tanesi Osmanlı döneminde yapılmış çeşmelerden karşılanmaktadır. Ayrıca alan

içerisinde Iskara bendinin doğusunda ve güneydeki mevcut WC nin 45m güneyinde

olmak üzere iki adet düşük debili su kaynağı bulunmaktadır.

3.2.4. Mevcut Yapı ve Tesis

Alan içerisindeki mevcut yapı ve tesisler şunlardır:

Sultan Mahmut Bendi ve Valide Sultan Bendi;

Osmanlı döneminde yapılmış Sultan Mahmut Bendi ile Valide Sultan Bendi

bulunmaktadır.

Namazgâh;

Sultan Mahmut Bendi'nin yanında, aynı dönemden kalma bir adet namazgâh ve

bununla bütünleşik olan bir çeşme vardır.

Tarihi çeşmeler;

Mevcut büfenin yanında ikinci bir tarihi çeşme mevcuttur. Iskara bendinin

yanında üzerinde Osmanlıca mermer bir yazıt bulunan üçüncü bir tarihi çeşme daha

bulunmaktadır.

Iskara Bendi;

Sultan Mahmut Bendi ile giriş kontrol noktasının arasındaki Iskara Bendi olarak

isimlendirilen üçüncü bir bent daha mevcuttur. Bu bendin yapım tarihine ilişkin

her hangi bir veriye ulaşılamamakla beraber, kişisel gözlemimize ve kanaatimize

göre Cumhuriyet dönemi yapısıdır.

Çeşmeler;

Bunların dışında alanda, ikisinin üzerindeki yazılardan 1956 yılında belediye

tarafından yaptırıldığı anlaşılan üç adet çeşme ile üzerinde musluk bulmayan arazideki

kaynaklardan boru ile akıtılan iki adet su bulunmaktadır.

WC'ler;

Ayrıca iki adet 2+2 WC, (DKMP tip projesine göre yapılmış)

Satış Büfesi;

II. Mahmut bendinin yanında, bir adet (taban alanı 50m2, saçak kotu 3,5m) satış

büfesi bulunmaktadır. Günübirlik ziyaretçilerin gereksinimlerini karşılamaya yönelik

hizmet vermektedir.

34

Pergola;

Satış büfesinin yanında, bir adet ahşap (taban alanı 75m2, saçak kotu 3,5m)

pergola bulunmaktadır. Günübirlik ziyaretçilerin gereksinimlerini karşılamaya yönelik

hizmet vermektedir.

Yağmur Barınağı;

Bir adet (taban alanı 48m2, saçak kotu 3,5m) Günübirlik ziyaretçilerin

gereksinimlerini karşılamaya yönelik hizmet vermektedir.

Çocuk Oyun Alanı;

Valide Sultan Bendi yanında bir adet çocuk oyun alanı bulunmaktadır.

Ocak yerleri;

Dört ayrı noktada tahribolmuş toplu ocak yerleri anmaktadır.

İSKİ Lojman Ve Müştemilatı;

Alanda ayrıca, tel ihata ile çevrilmiş, yaklaşık 1000m2 alan üzerinde İSKİ

tarafından kullanılan bir tesiste bulunmaktadır.


Su

Bentler Mesire Yerinde toplam 2,1 ton/gün suya gereksinim vardır. Planlama

alanındaki mevcut bentlerden sağlanan su İSKİ'ye ait dağıtım şebekesi aracılığıyla yapı

ve tesislere dağıtılmaktadır. Mesire Yerinin kapasitesini karşılayacak 2,5 tonluk yeni bir

su deposu ve isale hattı planlanmıştır.

Elektrik

Yapı ve tesislerin yakın çevresi ve gezi patikalarında her 30m. de bir yerden

aydınlatma yapılmakta olup ayrıca, tüm ziyaretçi hizmet tesislerine elektrik

verilmektedir. Mevcut trafodan sağlanacak elektrik, uygun tesisatla alan içerisinde

dağıtılmaktadır.

Haberleşme

Alan içersinde yangın, koruma, kurtarma, güvenlik hizmetlerinin aksamaması

için telefon ve telsiz sistemi kurulacaktır. Büfede ilgili sistemler oluşturulacaktır.

Kurulacak sistemin Doğa Koruma ve Milli Parklar Şube Müdürlüğü ve jandarma

karakolu ile bağlantısı kurulmaktadır.

Çöp Toplama

Çöpler Bahçeköy Belediyesi tarafından toplanmaktadır. Uygun sayıda çöp

kutusu yerleştirilmiştir.

Levhalar

Alan içinde kullanılacak tanıtım, işaret, ikaz levhalarının tamamı Doğa Koruma

ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü'nün levha talimatına uygun olarak alan içersinde

gerekli yerlerde kullanılmaktadır.

35



-Adı : Bentler Mesire Yeri


-İşletme Müdürlüğü : Bentler

-Bölgesi-Şefliği : Bentler

-Mevkii : Bahçeköy



B-Mevcut Kapasite Değeri

Bentler Mesire Yeri'nin kapasitesi, 704 kişi/gün (140 aile birimi/gün) olarak

hesaplanmıştır. Buna göre:

Tablo 3. : Bentler Mesire Yeri Kapasite Değerleri

3.2.7. Ekler

Şekil 25. : Bentlerden bir görüntü

KULLANIM BİRİMİNİN

ADI KAPASİTE HESABI

KULLANILACAK

BİRİM (max)

Büfe 4 ha 1 adet 50 m2

Çocuk Oyun Alanı Her aile birimindeki 5

kişiden 2 kişi için 282 m2

Çeşme 6-8 aile birimine bir musluk 17 musluklu

WC 6+6 Su Deposu 30 lt/gün 2100 It/gün

Otopark Aile biriminin %64kadar 90 taşıt

36

Şekil 26. : Sultan Mahmud bendi tabelası

Şekil 27. : Bentler Mesire Yerinden Bir Görüntü 1

37



38

Şekil 30. : Bentler Mesire Yerinden Bir Görüntü 4 Şekil 31. : Bentler Mesire Yeri Namazgâh

Şekil 32. : Valide Bendi Tabelası

3.3. Binbaşı Çeşmesi Mesire Yeri

Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Marmara Bölge Müdürlüğü, İstanbul Milli Parklar

ve Av-Yaban Hayatı Başmühendisliği hudutları içerisinde yer alan İstanbul ili

Kemerburgaz ilçesi Binbaşı Çeşmesi Orman İçi Dinlenme Yeri; meşe ağaçlarıyla kaplı,

yemyeşil dokuya sahip bir orman parçasıdır. Gün geçtikçe hızla büyüyen istanbul

metropoliteninin artan rekreasyon ihtiyacına karşılık, rekreasyonel kullanımlara ayrılan

39

sahaların adet ve alan olarak yetersiz olması, İstanbul ili içerisinde konumlanması,

ayrıca civarda bulunan orman içi dinlenme yerlerinin rekreasyon taleplerini

karşılamaktan uzak olması nedenleri ile mevcut orman içi dinlenme yerleri

kapasitelerinin üstünde kullanılmakta ve bu sahalarımız her geçen gün biraz daha tahrip

olmaktadır. Yeni rekreasyon alanlarının hizmete açılmasıyla, mevcut orman içi

dinlenme yerlerindeki olumsuz etkiler kısmen de olsa giderilebilecek ve düzensiz

kullanımlar önlenebilecektir.


Yeri, Sınırları

Saha; kuzeyde ve batıda; Kemerburgaz-Bahçeköy karayolu ile, kuzey-batıda;

eski orman yolu ile, doğuda; devlet ormanı sınırları içinde olup, Kemerburgaz halkının

kendilerine ait olduğunu iddia ettiği şahıs arazileri, burada açılmış olan artezyen

kuyuları ve tarlalara giden bir patika ile güneyde; çam ormanı ile, güney-doğuda yine

tarla yolu ile sınırlıdır.

Şekil 33. : Binbaşı Çeşmesi Mesire Yeri Konumu

Saha Büyüklüğü

Planlaması yapılan sahanın genel alanı 9.3 ha. olup, pikniğe uygun alan 5.8 ha.

dır. Hektarda 200 kişi/gün hesabıyla maksimum kullanma kapasitesi 1160 kişi/gün' dür.

Mülkiyet

Binbaşı Çeşmesi Mesire Yeri mülkiyet bakımından İstanbul İli, Eyüp İlçesi

mülkiyet sınırlan içerisinde kalmaktadır. İdari bakımdan TC. Orman ve Su İşleri

Bakanlığı, Marmara Bölge Müdürlüğü, İstanbul Çevre ve Orman İl Müdürlüğü, İstanbul

Doğa Koruma ve Milli Parklar Şube Müdürlüğü sınırları içerisinde bulunmaktadır.

40

3.3.2. Ulaşım

Saha, Bahçeköy-Kemerburgaz karayolu üzerinde yolun güney kısmında ve

Kemerburgaz'a 2 km mesafededir. Yol asfalttır dolayısı ile ulaşım oldukça kolaydır.

3.3.3. Genel Durum


Binbaşı Çeşmesi Mesire Yeri Marmara bölgesinde yer alıp üçüncü derece

deprem bölgesi kuşağında bulunmaktadır.

3.3.3.2. İklim

İklim ve rüzgâr ile ilgili bilgiler bu istasyondan alınarak değerlendirme

yapılmıştır. Söz konusu istasyonun Mayıs-Eylül ayları arası esme sayıları toplamına dair grafik (rüzgârgülü) ile meteorolojik gözlemler tablosu aşağıda verilmiştir.

İstasyonun meteorolojik değerlerine baktığımızda kışların soğuk ve bol yağışlı,

yazların sıcak ve nemli olduğu gözlenmektedir. Bu ise, Karadeniz ve Marmara iklim

tipleri arasında geçiş özelliğini vermektedir. Planlama alanında yer alan vejetasyon ve

topografya gibi etkenler, iklim verilerinin zaman zaman farklılıklar sunmasına neden

olmaktadır. Yaz aylarında serin havalara, kış aylarında da ılık günlere rastlanmaktadır.

Bu özellikler Karadeniz ikliminin yansımalarıdır. Özellikle piknik sezonunda, yağış

oldukça az olmakla birlikte sıcaklık fazladır. Bu özellik, rekreasyonel potansiyelin

yükselmesine neden olacaktır.


Saha geneli; boylu, çok sık ve ince çaplı meşe-gürgen ağaçları ile kaplıdır. Diri

örtü yok denecek kadar azdır. Alt tabakada; Smilax, Hedera helix, Ruscus, Crataegus

ssp., Hypericum (Koyun kıran), Böğürtlen, Çuha, Sandal, Arbutus unedo, Erica, Laden,

Eğrelti, Çalı süpürgesi, yosun, Syclamen ve değişik çayır otları yer almaktadır.


Binbaşı Çeşmesi Orman İçi Dinlenme Yerinin adını aldığı çeşme; daha önce

askerlerin eğitim yaptıkları, kamp kurdukları alanda bir binbaşı tarafından, askerlerin

faydalanması için yapılmış ve sonra da ismi Binbaşı Çeşmesi olarak kalmıştır. Çeşme,

girişten güneye doğru sol tarafta, çukurda kalmış durumdadır. Girişin hemen solundan

itibaren başlayan özel arazilerde, açılan artezyen kuyuları ile taban suyu seviyesi,

normal seviyenin altına düştüğü için şu anda çeşmenin suyu kesilmiştir.


Binbaşı Çeşmesi Orman İçi Dinlenme yeri, meşe-gürgen karışımı ağaçlarla kaplı

yeşil dokusu, güzel manzara açılımları ile günübirlik piknik yapmaya son derece uygun

bir alandır. İstanbul metropolitenine yakınlığı, ulaşım kolaylıkları, çevredeki

rekreasyonel kullanım alanlarının yetersizliği geniş manzara açılımları ile uygun bir

rekreasyon alanı olmaktadır.


Su

Piknik alanında kişi başına 30 litre/gün su kullanımı hesabıyla, 50 ton/gün' lük

suya ihtiyaç bulunmaktadır. 50 ton' luk su deposu yapılmıştır.

41

Elektrik

Günübirlik kullanım alanında; giriş-kontrol binasına, büfeye, alış-veriş ünitesine

ve WC binalarına elektrik verilmekte olup, elektrik Kemerburgaz'dan temin edilmiştir.

Kanalizasyon

Saha dâhilindeki tüm yapı ve tesislerin pis suları sızdırmasız fosseptikle

çözümlenmiş, bu bölge tüm İstanbul'un içme suyu havzası olduğundan, kaynaklara

karışmamıştır.

Haberleşme

Saha dâhilinde bütün koruma, kurtarma, güvenlik ve haberleşmeyi etkin bir

şekilde yürütmek üzere telefon ve telsiz haberleşme ağı kurulmuştur. Bu haberleşme

ağının Milli Parklar ve Av-Yaban Hayatı Mühendisliğine, Orman işletme Müdürlüğüne,

Jandarma Karakoluna ve Milli Parklar ve Av-Yaban Hayatı Başmühendisliğine irtibatı

sağlanmaktadır.

Çöp Toplama

Saha dâhilindeki çöpler, sıkıştırmalı çöp arabası ile toplanmakta ve saha dışında

yoğun bir yerde imha edilmektedir.



-Adı : Binbaşı Çeşmesi

-İl/İlçe : İstanbul/Eyüp

-İşletme Müdürlüğü : Kemerburgaz

-Bölgesi-Şefliği : Kemerburgaz

-Mevkii : Eyüp

-Alanı(Ha)/Tipi : 9,3 Ha. / B Tipi




42

3.3.6. Ekler

Şekil 34. : Binbaşı Çeşmesi Giriş Tabelası 1

Şekil 35. : Binbaşı Çeşmesi Giriş Tabelası 2

43

Şekil 36. : Binbaşı Çeşmesi Piknik Yeri 1


44



45


Şekil 41. : Binbaşı Çeşmesinden bir görünüm

46

Şekil 42. : Binbaşı Çeşmesi Büfe

Şekil 43. : Binbaşı Çeşmesi Çardak 1

47

Şekil 44. : Binbaşı Çeşmesi Çardak 2

Şekil 45. : Binbaşı Çeşmesi Ahşap Köprü

48


3.4. Falih Rıfkı Atay Mesire Yeri

Falih Rıfkı Atay Mesire Yeri; idari olarak İstanbul ili, Sarıyer İlçesi sınırları

içinde, İstanbul İl Çevre ve Orman Müdürlüğü yetki alanında, İstanbul Doğa Koruma ve

Milli Parklar Şube Müdürlüğü sorumluluk alanı içerisinde bulunmaktadır. Mülkiyet

olarak da, İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü, Bahçeköy İşletme Müdürlüğü, Bentler

İşletme Şefliği sınırları içinde bulunan Muhafaza Ormanı karakterindeki Belgrat

Ormanı'nda yer almaktadır.

Planlama alanı hakkında ayrıntılı bilgi edinmek ve potansiyel kaynak

değerlerinin belirlenmesi amacıyla, toprak, jeoloji, topografik haritaları, hava

fotoğrafları, meteorolojik veriler, SİT Kararları ile Orman ve Su İşleri Bakanlığı ve

diğer kurum ve kuruluşlarına ait kaynaklar incelenmiş; ziyaretçilerle görüşmeler

yapılmış ve bunların yardımıyla arazide etüt, inceleme ve gözlemler yapılmıştır.

Bu verilere göre yapılan tespitler şu şekildedir:

Falih Rıfkı Atay Mesire yerinin de içinde bulunduğu Belgrad ormanı, Bizans

zamanından beri hidrolojik amaçla kullanılan ve kente çeşitli suyollarıyla bağlanmıştır.

Osmanlılar döneminde de şehrin artan su gereksinimi karşısında, mevcutları onarılarak

birçok yeni bent ve kemer inşa edilmiştir. 16. yy. sonunda "Su Nazırı'nın" emrinde bir

koruma örgütü kurularak, orman özel koruma statüsüne alınmıştır. 1. Dünya savaşının

sonunda işgalin sona ermesinin ardından 1924 yılında koruma örgütü güçlendirilmiş,

1926 yılında ilk devlet orman işletmesi burada kurulmuş ve 1937 yılında ilk orman

49

amenajman planı Belgrad ormanında yapılmıştır. Belgrad ormanı 1953 yılında da

Bakanlar Kurulu kararıyla 5237,42 ha Muhafaza Ormanı olarak ilan edilmiştir.

Falih Rıfkı Atay Mesire yerinin içinde ormana adını veren eski Belgrad köyü

kalıntılarına rastlanmaktadır. Ancak bu kalıntılara ait herhangi bir koruma kararına

rastlanılamamıştır. Bu kalıntılardan yüzeysel gözlemle tespit edilebilenlere planda "bina

kalıntısı" olarak işaret edilmiştir. Kanuni'nin Belgrad seferinden getirilen Sırp esirlerin

yerleştirilmesiyle oluşturulan ve ormana adını veren Belgrad köyü Osmanlı döneminde

bir sayfiye yeri olarak kullanılmış. Ancak Belgrad ormanında düzenli rekreasyonel

etkinliklerin başlaması daha yakın tarihlere rastlamaktadır. 2. Dünya savaşından sonra

artan "orman içi rekreasyon" talebi sonucunda, yine Türkiye'de ilk defa 1956 yılında

Neşetsuyu ve bu plana konu olan Falih Rıfkı Atay mesire yerleri tesis edilmeye

başlanarak, 1958 yılında 9ha olarak Belgrad Ormanı Mesire Yeri adıyla tescil edilmiştir.

Bugün Belgrad ormanı içindeki mesire yerleri sayısı 11 adede ulaşmıştır ve bunlardan 6

adedinin giriş - çıkışları ortaktır.


Yeri, Sınırları

İstanbul İli, Sarıyer İlçesi, Bahçeköy beldesi kuzeyinde yer alan Falih Rıfkı Atay

Mesire Yeri; Bahçeköy Orman İşletme Müdürlüğü, Bentler İşletme Şefliği' ne bağlıdır.

1/25000 ölçekli haritalarda F21-c2 numaralı paftada yer alır. 2003-2012 yıllarını

kapsayan Orman Amenajman Planının Fonksiyon Haritasında, 56, 75 ve 79 numaralı

bölmelerin rekreasyon işletme sınıfı olarak ayrılan kısımları içinde, 20 hektarlık alanı

kapsamaktadır.

Şekil 47. : Falih Rıfkı Atay Mesire Yeri Konumu

50

Saha Büyüklüğü

Planlama alanının büyüklüğü 20 hektar olup, l km kuzeyinde Kömürcübent

Mesire Yeri, güneyinde Neşetsuyu Mesire Yeri, batı ve doğusunda Belgrad Ormanları

ile sınırlanmıştır.

Mülkiyet

T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, İstanbul İl Çevre ve Orman Müdürlüğü


büyüklüğünde tescili yapılan Falih Rıfkı Atay Mesire Yeri, idari olarak İstanbul Doğa

Koruma ve Milli Parklar Şube Müdürlüğü'ne bağlı 'B' tipi mesire yeri statüsündedir.

Falih Rıfkı Atay Mesire Yeri'nin de içinde bulunduğu Belgrad Ormanı Mesire Yeri

1958 yılında 9 hektar olarak tescil edilmiştir. Ancak, 9 hektar büyüklüğün ihtiyaca

cevap vermeyeceğindenhareketle; Milli Parklar ve Av-Yaban Hayatı Genel

Müdürlüğü'nün, 12.09.1994 tarih ve MPG.OİDY / 0-03/36 sayılı yazılarıyla daha önce

tesis edilen 5 mesire yeriyle beraber Falih Rıfkı Atay Mesire Yeri de müstakil Orman

İçi Dinlenme Yeri olarak ayrılmıştır.

3.4.2. Ulaşım

Falih Rıfkı Atay Mesire Yeri, Sarıyer ilçesine bağlı Bahçeköy Beldesinin 3 km

kuzeyinde bulunmaktadır. Bahçeköy'e toplu taşıma araçlarıyla ulaşım sağlanmaktadır.

Falih Rıfkı Atay Mesire Yeri, Sarıyer ilçe merkezine 9 km, Beşiktaş ve Taksim gibi

merkezlere 15km, Kemerburgaz'a 8km uzaklıktadır. Halk arasında TEM adıyla bilinen

"02" (E80) numaralı karayolunun Hasdal ve Maslak çıkışlarından ayrılarak alana


3.4.3. Genel Durum


Alanın jeolojik temelini Tersiyer / Karasal Pliyosen yaşlı oluşuklarla, Devoniyen





mikalı gri taşlardan, balçık şistlerine kadar bütün geçiş safhaları bulunmaktadır.

Bunların ortak niteliği genellikle kuvarslardan oluşmaları ve karbonat kalsiyum

içermeleridir. Neojen formasyonu ise Devoniyenin üzerinde ve çeşitli kalınlıktaki

tabakalar halinde yer almakta, derin topraklar meydana getirmektedir.


Falih Rıfkı Atay Mesire Yeri; Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Araştırma

Dairesi tarafından yayınlanan Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası'nda 3. Derece deprem

bölgesi kuşağında yer almaktadır.

3.4.3.3. İklim

Planlama alanın Marmara bölgesinde bulunmakla beraber Karadeniz iklimi

etkisi de görülmektedir. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılıman ve yağışlıdır. Gece ile

gündüz arasındaki ısı farkı azdır.

51


Alanın da içinde bulunduğu Belgrad ormanında sapsız meşe(Çoruh meşesi:

Quercus petrea ssp. iberica), Macar meşesi(Quercus frainetto), Saçlı meşe(Quercus

cerris), Doğu kayını(Fagus orientalis), Adi gürgen(Carpinus betulus), kestane(Castanea

sativa), ıhlamur(Tilia tomentosa) türleri doğal vejetasyonun hâkim ağaç türleridir.

Planlama alanının içinden geçen Karanlık dere kıyısında birkaç sıra halinde Dişbudak

(Fraksinus ekselsior) ve su kenarlarında kızılağaç(Alnus glutinosa) ve söğüt(Salix sp.)

türleri de görülmektedir. Ayrıca orta tabakada ağaççık ve çalı formunda, Yabani

elma(Malus silvestris), ahlat(Pyrus alaegrifolia), yabani erik (Prunus), Alıç(Crataegus

monogyna), Rosaeae türlerinden böğürtlen (Rubus), kuşburnu (Rosa canina),

defne(Laurus nobilis) türleride bulunmaktadır. Alt örtüde ise, laden(Cistus) türleri,

üçgüller(Trifolium) cinsinden Baklagiller (Legumiosaeler) ve Lolium cinsi çayır otları

ile su kenarlarında bazı sucul bitkiler de bulunmaktadır. 2003-2012 yıllarını kapsayan

Orman Amenajman Planında, alanı kapsayan 56, 75 ve 79 numaralı bölmelerin Saha

Döküm Tablosunda, MGnc3 meşcere tipi sembolleriyle gösterilmiştir.


Alanın güneyinde Büyükbent bulunmaktadır. Osmanlı döneminden kalan bu

bentlerden günümüzde de İstanbul'a içme suyu temin edilmektedir. Falih Rıfkı Atay

Mesire Yeri'nin gereksinimi alan dışındaki doğal su kaynaklarından kaptajlar

aracılığıyla toplanarak karşılanmaktadır.


Mevcut Arazi Kullanımı

Falih Rıfkı Atay Mesire Yerinin içinde ormana adını veren eski Belgrad köyü

kalıntılarına rastlanmaktadır. Ancak bu kalıntılara ait herhangi bir koruma kararına

rastlanılamamıştır.

Mevcut Yapı ve Tesis Alan içerisindeki mevcut yapı ve tesislerin çoğunluğu, 1960'lı ve 70'li yıllarda

tesis edilmiştir. Bu yapı ve tesisler şunlardır:

Bekçi evi ;

Alanın batısında bulunan ve 1960 yılında taban alanı 40 m olarak inşa edilen bu

yapı, bugün de bekçi evi olarak kullanılmaktadır. Yapının yanında 8 m2 lik odunluk

bulunmaktadır.

Satış Büfesi;

Günübirlik ziyaretçilerin gereksinimlerini karşılamaya yönelik hizmet verecek

şekilde kullanıma sunulmuştur.

WC'Ier;

Alanda bir adet 25m2 taban alanı olan, 1978 yılında yapılmış 3+3 WC ile bir de

2+2 WC (her ikisi de DKMP tip projesine göre yapılmış) Yapılara ait sızdırmasız

fosseptik mevcuttur.

Su Deposu;

Alanın kuzeyinde bir adet 60 tonluk su deposu bulunmaktadır.

52

Elektrik trafosu;

Planlama alanında, Kömürcübent Mesire Yeri tarafından da kullanılan bir adet

220W. Elektrik trafosu bulunmaktadır.

Çeşmeler;

Üç adet dört musluklu çeşme bulunmaktadır.

Çocuk Oyun Alanı;

Falih Rıfkı Atay Mesire Yeri'nde bir adet çocuk oyun alanı bulunmaktadır.

Yağmur barınakları;

Falih Rıfkı Atay Mesire Yeri'nde iki adet, taban alanı 45m2 olan yağmur

barınağı bulunmaktadır.

Bu tesisler 'İSKİ İçmesuyu Havzaları Yönetmeliği'ne göre 1000 m.lik Büyük

bent 'kısa mesafeli koruma alanı' içinde bulunmaktadır.



-Adı : Falih Rıfkı Atay Mesire Yeri




-Mevkii : Bentler





B-Mevcut Kapasite Değeri

Falih Rıfkı Atay Mesire Yeri'nin kapasitesi, (150kişi/ha) 1400 kişi/gün (282 aile

birimi/gün) olarak hesaplanmıştır. Buna göre:

KULLANIM BİRİMİNİN

ADI KAPASİTE HESABI KULLANILACAK BİRİM

(max)


Çocuk Oyun Alanı Her aile birimindeki 5 kişiden 2

kişi için 500 m2


WC 5+5 Su Deposu 200 İt/gün 30000 İt/gün Otopark Aile biriminin %64kadar 225 taşıt

Tablo 4. : Falih Rıfkı Atay Mesire Yeri Kapasite Değerleri

53

3.5. Fatih Çeşmesi Mesire Yeri

İstanbul İli, Eyüp İlçesi mülki hudutları içerisinde yer alan Fatih Çeşmesi Mesire

Yeri; Kemerburgaz-Bahçeköy araç yolu üzerinde bulunmaktadır. Özellikle girişte

bulunan düz ve kullanıma uygun alanları, yaşlı kayın ağaçları ile İstanbul ilinin önemli

mesire yerlerindendir. Son yıllarda artan kentleşme hareketleriyle beraber, gerek

İstanbul İli metropolü, gerekse komşu yerleşimlerde oturanlar tarafından doğaya ve

Mesire Yerlerine olan talebin artışı nedeniyle, bu tür alanlara duyulan ilgi de artmıştır.

Bu alanların kontrolsüz ve düzensiz olarak kullanımı, doğal bitki örtüsü yapısının

bozulmasına neden olmaktadır.

Giriş kapısının; araç yoluna yakın planlanması ve uygulanması trafik kazaları

açısından tehlike yaratmaktadır.Ayrıca; kuzeyden güneye doğru, giriş kapısı ve otoparkı

tehdit eden su basmalarının önüne geçilmesi bakımından arazi düzenlemesi

gerekmektedir.


Yeri, Sınırları

Bahçeköy Doğa Koruma ve Milli Parklar Mühendisliğine bağlı olan Mesire

Yeri, Eyüp ilçesi, Kemerburgaz-Bahçeköy yolu üzerinde bulunmaktadır. Kemerburgaz'a

3 km.; Bahçeköy' e ise 4 km. mesafededir. Coğrafi koordinatları 41° 10' 07" - 41° 10'

12" Kuzey ve 28° 56' 36" - 28° 56' 40" Doğu dur. 1/25.000 ölçekli memleket haritası

pafta no İSTANBUL F 21 c 2 dir.

Şekil 48. : Fatih Çeşmesi Mesire Yeri Konumu

Saha Büyüklüğü

İstanbul İli, Eyüp İlçesi, Papazçayırı Mevkiinde yer alan Fatih Çeşmesi Mesire

Yeri; T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü, Bentler

54

Orman İşletme Şefliği sınırlarında olan, Amenajman planına göre 129 ve 130 numaralı

bölmelerde ve toplam 29,5 ha. büyüklüğünde orman alanını kaplamaktadır.

Fatih Çeşmesi Mesire Yerinin doğu, batısı ve kuzeyi orman alanı; güneyi

Kemerburgaz-Bahçeköy karayoludur. Kullanım alanı 1. Revizyon planı; İstanbul

Büyükşehir Belediyesi tarafından onaylı halihazır haritası ve aktif olarak kullanılan alan

baz alınarak 7,17 ha. olarak sınırlandırılmıştır.

Şekil 49. : Fatih Çeşmesi Mesire Yeri Sınırları

Mülkiyet

İstanbul İli, Eyüp İlçesi, Papazçayırı Mevkiinde yer alan Fatih Çeşmesi Mesire

Yeri; T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü, Bentler

Orman İşletme Şefliği sınırlarında olan, Amenajman planına göre 129 ve 130 numaralı

bölmelerde ve toplam 29,5 ha. büyüklüğünde orman alanını kaplamaktadır.

Saha Orman Genel Müdürlüğü ( OGM ) mülkiyetindedir. 3 tarafı orman alanı,

diğer tarafı da Kemerburgaz-Bahçeköy karayoludur. Saha üzerinde herhangi bir sit v.s.

üst kurul kararı bulunmamaktadır.

3.5.2. Ulaşım

Saha Kemerburgaz-Bahçeköy araç yolu üzerindedir. Bu yol üzerinde Toplu

taşımacılık olmadığı için; ziyaretçiler özel araçları ile sahaya ulaşabilmektedirler. TEM

üzerinden sahaya ulaşmak isteyen ziyaretçiler ise; ya Hasdal-Kemerburgaz, ya da

Levent-Sarıyer bağlantısından sahaya ulaşabilirler.

3.5.3. Genel Durum


İstanbul Orman İşletme Müdürlüğü Amenajman planı verilerine göre; Belgrad

Ormanı, Marmara coğrafi bölgesi, Çatalca yarımadasının orman bölgesidir. Silik ve

yuvarlak konturlu bir yapıya sahiptir. Palaezoik ( 1. zaman ) ve neozoik ( 3. zaman )

jeolojik devirlerinde meydana gelmiştir. Arazinin jeolojik yapısının palaezoik devrine

ait tersiyer ve kuvarterner formasyonu oluşturmaktadır.


neojen karbonifer şistleri üzerinde yatmakta; kil, ağır balçık, kumlu, killi balçık ya da

balçık hamuru içinde çakıllı tabakalardan meydana gelmektedir. Neojen arazinin

karbonifer formasyonu ile temas eden alt kısımlarında şisti-grovak toz taşları ile neojen

materyali birbiri içine girmektedir.

55

Bu topraklarda kaba ve ince taneli, hatta toz gibi ince mikalı gri taşlardan, balçık

şistlerine kadar bütün intikal safhaları mevcut bulunmaktadır. Arazi çoğunlukla düz ve

düze yakın olduğundan rekreasyona çok elverişlidir.Alanda yapılan eğim analizlerinde

%0-%5 eğimli alanlar 1 Ha.,%5-%10 eğimli alanlar 1,5 Ha., %10-%120 eğimli alanlar

4,17 Ha. ve %20 eğimden daha fazla eğimli rekreasyona uygun olmayan alanlar ise 0,5

ha. dır.

%0-5 eğimli

Alanlar

%5-10 eğimli

Alanlar

%10-20 eğimli

Alanlar

%20'den fazla Eğimli

Alanlar

1,00 ha.

(Otoparklar)

1,50 ha.

(Tesisler)

4,17 ha.

(Patikalar)

0,50 ha. (Planlama

harici alanlar)

Tablo 5. : Fatih Çeşmesi Mesire Yeri Jeolojik Yapı


Fatih Çeşmesi Mesire Yeri konumu itibari ile 3. derecede deprem bölgesi

içerisinde kalan Eyüp ilçesi sınırları içerisindedir. Mesire Yerinde yapılacak tüm yapı ve

tesisler Resmi Gazetede yayınlanan 03-05-2007 tarih 26511 sayılı değişiklikle, 06-03-

2007 tarih ve 26454 sayı ile yayımlanarak yürürlüğe giren “Deprem Bölgelerinde

Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik” e göre olmaktadır.

3.5.3.3. İklim

Fatih Çeşmesi Mesire Yeri ve çevresinde yıllık toplam yağış 854,8 mm

hesaplanmıştır. Yoğun kullanımlı aylarda (Nisan-Eylül) toplam yağış ortalaması 44,2

mm’dir. Yıl içerisinde en çok yağış alan aylar Kasım ve Aralık, en az yağışın görüldüğü

aylar ise Mayıs ve Temmuz'dur. Fatih Çeşmesi Mesire yeri ve çevresinde yıllık

ortalama nısbi nem %72'dir. Bağıl nem değerleri aylara göre çok değişmemekle birlikte

Mart ve Nisan aylarında nispeten düşük değer almaktadır. Esme sayıları toplamı ile

yapılan rüzgar gülü; hakim rüzgar yönünün Kuzey-Doğu olduğunu göstermektedir.

Fatih Çeşmesi Mesire yeri ve çevresinde yılın en sıcak ayları Ağustos (ortalama

24,0 °C) ve Temmuz ortalama 23,8 °C) iken, en soğuk ayları Şubat (ortalama 6,0 °C) ve

Ocak (ortalama 5,8 Z) olarak göze çarpmaktadır. Vejetasyon süresinde yıllık ortalama

sıcaklık 12,0 °C'dir. Yoğun kullanımlı aylarda ( Nisan-Eylül) ortalama sıcaklık 15,9 °C

‘dir.


Sahanın tamamı yapraklı, orta yaşlı ve yer yer de yaşlı ormandır. İçinde Quercus

spp. (Meşe), Carpinus spp.(Gürgen), Fagus spp. (Kayın), Alnus spp. (Kızılağaç),

Fraxinus spp. (Dişbudak) gibi boylu ağaçlar, Cornus mas (Kızılcık) , Mespilus

germanica (Muşmula) , Crataegus oxyacantha (Alıç) gibi ağaççıklar bulunmaktadır.

Otsu türler bakımından zengindir. Yoğun piknik amaçlı kullanılan yerlerde, diri örtü

kalkarak, araçların da düzensiz ve ağaç altlarına kadar gelmesiyle kompaktlaşma

başlamıştır. Orman Amenajman haritası 2003 yılında yapılmıştır. Meşcere bilgileri

Orman Amenajman Planından alınmıştır.


Alan içinde yeteri miktarda su kaynağı bulunmaktadır. İSKİ ve OBM'n den

gerekli izinler alınarak keson kuyu açılmış, mevcut depolara toplanarak sahanın su

56

ihtiyacı karşılanmıştır. Sahanın batısında yer alan su deposundaki su; sahanın kullanma

kapasitesine yetmektedir.

Şekil 50. : Fatih Çeşmesi Artezyen kuyusundan bir görüntü



Sahanın girişinde; kuzeyden güneye doğru suyun yoğun akmasıyla dere yatağı

oluşturduğu gözlenmiştir. Ayrıca yer yer de arazi üzerinde gölleşmeler oluşturmaktadır.

Özellikle giriş bölgesinde, Kır kahvesi ve çevresindeki yoğunluğundan dolayı

arazide kompaktlaşma görülmüştür. Diğer bölgeler de az kullanıldığından dolayı doğal

görünümünü korumuştur.

Mevcut Yapı ve Tesis

Mesire Yerinde mevcut bulunan yapı ve tesisler aşağıda anlatılmıştır;

Kır Kahvesi

1998 tarihinde onaylanan Gelişme planına göre Büfe olarak yapılan tesis; artan

taleplere göre Kır Kahvesine dönüşmüştür.

Şekil 51. : Fatih Çeşmesi Kır Kahvesinden

bir görüntü

57

150 m2 taban alanı hmax:4,50 m. tek katlı olarak yapılmış olan tesis; girişe yakın

bulunmaktadır.

Şekil 52. : Fatih Çeşmesi Kır Kahvesinden

bir görüntü

Kır kahvesinin yanındaki açık alan oturma yeri olarak kullanılmaktadır.

Wc

Sahada 2 adet Wc mevcut bulunmaktadır. Birinci 3+3 Wc; giriş-kontrolden

sonra, sahanın doğu yönünde, Kemerburgaz-Bahçeköy karayoluna yakın ağaçların

arasında konumlandırılmıştır.

Yağmur Barınağı

Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü tip projelerine göre 7x10 m.

olmak üzere; sahanın giriş kapısının kuzeyinde yapılmıştır.

Şekil 53. : Fatih Çeşmesi Mesire Yeri Yağmur Barınağından bir görüntü

Kameriye

Girişin batısındaki piknik alanının merkezinde kalan Kameriye; Doğa Koruma

ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü'nün tip projelerine göre yapılmıştır.

58

Şekil 54. : Fatih Çeşmesi Mesire Yeri Kameriyeden bir görüntü

Su Deposu

Sahada 2 adet su deposu bulunmaktadır. Biri; sahanın batısında; kuru derenin

arkasında 20 tonluk olarak yapılan su deposudur ve sahanın su ihtiyacını

karşılamaktadır. Diğeri ise mevcut Yağmur barınağının doğusunda pvc malzemeli

olarak kullanılan 10 tonluk depodur. İhtiyaç ve kapasiteler gereği su depoları sahaya

yetmektedir.

Çocuk Oyun Alanı

Mevcut Kır Kahvesinin batısında, 2 kuleli çocuk oyun alanı; bulunmaktadır.

Şekil 55. : Fatih Çeşmesi Mesire Yeri Çocuk Oyun Alanı' ndan bir görüntü

Çeşme

Sahanın içinde yer alan tarihi çeşme; 1983 yılında tadilat gördüğü ancak halen

bakımsız halde olduğu gözlenmektedir.

59

Kaskatlı Gölet

Alanın girişini; kuzeyden güneye dere yatağının yön değiştirerek sel aşması ile

riske atan, dere hattının doğal taşlar ile kaskatlı gölet yapılmıştır.

Şekil 56. : Fatih Çeşmesi Mesire Yeri Kaskatlı Gölet’ten bir görüntü

Depo + Mutfak

Mevcut Kır Kahvesinin doğusuna kışın malzeme koyulabilecek ve dış mekana

pişirim ile servis yapılabilecek demonte yapı bulunmaktadır.

Diğer Tesisler

a) Taş Duvar

Giriş-kontrol binasının sağı ve solunda yapılan taş duvar bulunmaktadır.

b) Artezyen Kuyusu

Sahanın içme su kaynağından gerekli izinler alınarak açılan artezyen kuyusu

sahanın tüm içme ve kullanma ihtiyacını karşılamaktadır.

c) Foseptik

Sahanın doğusundaki Piknik alanındaki 3+3 Wc' nin karayoluna yakın kısmında

bir adet foseptik yer almaktadır. Atıklar; vidanjör yardımı ile periyodik olarak

alınmaktadır.

Gelişme Planı

Fatih Çeşmesi Mesire Yerinin genel alanı 29,5 ha.; Kullanım alanı Gelişme Planı

yapılan alan 7,17 ha. dır. Rekreasyona uygun alanlar 6,67 ha. olup kapasite hesapları da

bu rakam üzerinden yapılmıştır.

TOPLAM

ALAN (ha.)

%0-%5

EĞİMLİ

ALAN (ha.)

%5-%10

EĞİMLİ

ALAN (ha.)

%10-

%20EĞİMLİ

ALAN (ha.)

%20 + EĞİMLİ

ALAN (ha.)

7,17 1,00 1,50 4,17 0,50

REKREASYONA UYGUN ALANLAR

(6,67 Ha.)

Uygun Olmayan

Alanlar

YAPILACAK

TESİSLER

Otopark, spor

tesisleri

Yapı ve

tesisler

Yürüyüş

parkurları,

manzara seyir

Yürüyüş

Tablo 6. : Fatih Çeşmesi Mesire Yeri Kapasite Hesabı 1

60


Su

Sahada keson kuyu açılmak suretiyle doğal kaynak suyu kullanılmaktadır. 1

beton, 1 pvc olmak üzere 2 adet su deposu bulunmaktadır. Alan içerisinde kullanıma

yetecek miktarda su mevcuttur. 31-12-2004 tarih ve 25687 sayılı " Su Kirliliği Kontrolü

Yönetmeliği" ne bağlı gerekli planlamalar yapılmıştır.

Elektrik

Sahaya en yakın yerleşim yeri Kemerburgaz'dır. Kemerburgaz-Bahçeköy araç

yolu üzerinden elektrik temin edilebilir. Havai hat kullanılmamıştr.

Kanalizasyon

Sahada kanalizasyon hattı bulunmamaktadır. Bütün tesisler sızdırmasız

fosseptiklerle planlanmış ve alana uzak kalan diğer WC, pis suları sızdırmasız

fosseptiklerle çözümlenmiştir.Vidanjör yardımıyla gereken atım sağlanmakta.

Haberleşme

Saha dahilinde bütün koruma, kurtarma, güvenlik ve haberleşmeyi yürütmek

üzere mevcut bir adet ankesörlü telefon bulunmaktadır.

Çöp Toplama

Saha dahilindeki çöpler sıkıştırmalı çöp arabasıyla toplanarak ve saha dışında

uygun bir yerde imha edilmektedir. Çöp toplama işi Belediye'ce yapılmaktadır.

Levhalar

Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü levha talimatlarına göre saha

içerisinde uygun yerlere levhalar yerleştirilmiştir.

Yangınla Mücadele

Planlaması yapılan tesisler ve genel saha için yangın vana yerleri tespit edilip,

uygun noktalara yerleştirilmiştir. Bu konuda ziyaretçiler ve sahada görevli personel

bilgilendirilebilmektedir.



-Adı : Fatih Çeşmesi




-Mevkii : Eyüp

-Alanı(Ha)/Tipi : 29,5Ha. / B Tipi




61

Tablo 7. : Fatih Çeşmesi Mesire Yeri Kapasite Hesabı 2

3.5.7. Ekler

Şekil 57. : Fatih Çeşmesi Mesire Yeri Sınırları

Fatih Çeşmesi Mesire Yeri Kullanım Alanı 1. Revizyon Gelişme Planı Alan ve

Kapasite hesapları ( 250 Kişi/Ha.)

Alanın Adı

Top. Alan (Ha.)

Kul. alan (Ha.)

Kapasite (kişi)

Otopark (Adet)

Kır Kahvesi

Satış Ünitesi

(Ad)

Çocuk Oyun

Alanı(m2)

Spor tesisleri

(m2) Wc Su Deposu Çeşme

P lan. a lan

7,17 6,67 1667 320 1 2 1660 2500 10+10 66.400 Lt .

66 Ton/Gün

4

62

Şekil 58. : Fatih Çeşmesi Giriş Tabelası 1

Şekil 59. : Fatih Çeşmesi Giriş Tabelası 2

63

Şekil 60. : Fatih Çeşmesi Giriş

Şekil 61. : Fatih Çeşmesinden bir görüntü

64

Şekil 62. : Fatih Çeşmesi Ahşap Köprü

Şekil 63. : Fatih Çeşmesi Büfe Alanı

65

Şekil 64. : Fatih Çeşmesi Mesire Yeri Büfe

Şekil 65. : Fatih Çeşmesi Mesire Yeri Piknik Yeri

66

Şekil 66. : Fatih Çeşmesi Mesire Yeri

Şekil 67. : Fatih Çeşmesi Mesire Yeri Piknik Yeri

67

Şekil 68. : Fatih Çeşmesi Mesire Yeri

Şekil 69. : Fatih Çeşmesi Mesire Yeri Çeşme

68

Şekil 70. : Fatih Çeşmesi Mesire Yeri Çeşme

Şekil 71. : Fatih Sultan Çeşmesi 1

69

Şekil 72. : Fatih Sultan Çeşmesi 2

Şekil 73. : Fatih Çeşmesi Çıkış Tabelası

70

3.6. Irmak Mesire Yeri

TC. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Marmara Bölge Müdürlüğü, İstanbul Milli

Parklar ve Av-Yaban Hayatı Başmühendisliği hudutları içerisinde yer alan İstanbul ili,

Kemerburgaz İlçesi Irmak Orman İçi Dinlenme Yeri; meşe ağırlıklı gürgen ağaçları ile

kaplı, yemyeşil dokuya sahip bir orman parçasıdır. Gün geçtikçe hızla büyüyen istanbul

metropoliteninin artan rekreasyon ihtiyacına karşılık, rekreasyonel kullanımlara ayrılan

sahaların adet ve alan olarak yetersiz olması nedeni ile mevcut orman içi dinlenme

yerleri kapasitelerinin üstünde kullanılmakta ve bu sahalarımız her geçen gün biraz daha

tahrip olmaktadır. Plansız olarak kullanılmakta olan Irmak Orman içi Dinlenme Yerinde

de kullanım oldukça yoğun olduğundan dolayı toprak yapısında kompaktlaşma

başgöstermektedir. Dolayısıyla yeni rekreasyon alanları açılarak mevcut orman içi

dinlenme yerlerindeki olumsuz etkiler, düzensiz ve kontrolsuz kullanımlar gideri-

lebilmektedir.


Yeri, Sınırları

Sahanın güneyi; Kemerburgaz - Bahçeköy karayolu, kuzeyi; dere ve devamı

olan suni hat, doğusu; eğimin yükseldiği suni hat ve batısı ise sırt hattı sınır olarak kabul

edilmiştir.

Şekil 74. : Irmak Mesire Yeri Konumu

Saha Büyüklüğü

Planlama alanının büyüklüğü 13 hektar Bendler işletme şefliğine bağlı olarak

devam etmektedir.

71

Şekil 75. : Irmak Mesire Yeri Saha Büyüklüğü

Mülkiyet

Irmak Mesire Yeri mülkiyet bakımından İstanbul İli, Sarıyer İlçesi mülkiyet

sınırları içerisinde kalmaktadır. İdari bakımdan TC. Orman ve Su İşleri Bakanlığı,

Marmara Bölge Müdürlüğü, Bahçeköy Orman İşletme Müdürlüğü, Bendler Orman

İşletme Şefliği sınırları içerisinde bulunmaktadır.

3.6.2. Ulaşım

Saha, Bahçeköy-Kemerburgaz karayolu üzerinde ve yolun kuzey kısmındadır.

Kemerburgaz ile Bahçeköy'e 4 km mesafededir. Yolun asfalt olması dolayısı ile ulaşım

oldukça kolaydır.

3.6.3. Genel Durum


Irmak Mesire Yeri bilindiği gibi Marmara bölgesinde yer almakta olup, bölgenin

fay hatları etkin faylardır. İstanbul ili deprem haritasından da anlaşılacağı üzere Irmak

Mesire Yeri ve çevresi üçüncü derece deprem bölgesi kuşağındadır.

3.1.3.2. İklim

Kışların soğuk ve bol yağışlı, yaziarın sıcak ve nemli olduğu gözlenmektedir. Bu

ise, Karadeniz ve Marmara iklim tipleri arasında geçiş özelliğini vermektedir. Planlama

alanında yer alan vejetasyon örtüsü ve arazi topoğrafyası gibi etkenler, iklim verilerinin

zaman zaman farklılıklar sunmasına neden olmaktadır. Bu nedenle yaz aylarında serin

günlere, kış aylarında da ılık günlere rastlanmaktadır. Bu özellikler Karadeniz ikliminin

72

yansımalarıdır. Özellikle piknik sezonunda, yağış oldukça az olmakla birlikte sıcaklık

fazladır. Bu özellik, rekreasyonel aktivitesinin artmasına neden olmaktadır..


Saha genelinde üst tabakada boylu, çok sık ve ince yer yer çaplı meşe-gürgen

ağaçları ile kaplıdır. Diri örtü yok denecek kadar az olup, sadece sahanın rezerv olarak

ayrılan kısmında mevcuttur. Bu kısımda diri örtüye hiçbir şekilde müdahele

edilmeyecek, olduğu gibi korunacaktır. Sahada tepelere doğru az sayıda Kestane

bulunmakta, alt tabakada ise Smiiax aspera (Dikenli orman sarmaşığı), Hedera helix

(Kaya Sarmaşığı), Ruscus aculatus (Kuşkonmaz), Crataegus (Akdiken), Hypericum

(Koyun kıran), Rubus ideus (Böğürtlen), Primula (Çuha), Arbutus andrahnea (Sandal),

Erica vulgare ( Funda), Cistus (Laden), Eğrelti, yosun, Cyclamen (Siklamen) ve değişik

Gramenia'lar (çayır otları) yer almaktadır.


Saha içerisinde herhangi bir su kaynağı mevcut değildir. Ancak Belgrat Ormanı

içerisinde oldukça fazla su kaynağı bulunmaktadır. Bu nedenle saha civarında gerekli

suyu sağlayacak yeterli sayıda kaynak mevcuttur. Ayrıca sahanın ortasından büyük bir

dere geçmektedir. Bu derenin suyu oldukça fazladır. Ancak içmeye elverişli

olmadığından dolayı kenarında oturulup manzarası izlenebilecek bir rekreasyonel

kaynak değeri niteliği taşımaktadır.


Irmak Orman içi Dinlenme Yeri, meşe-gürgen karışımı ağaçlarla kaplı yeşil

dokusu, saha genelinde pikniğe uygun eğimlere sahip arazi yapısı, ortasından geçen

devamlı akan deresi ile günübirlik piknik kullanımının halen plansız, düzensiz ve çok

yoğun olarak yapıldığı, talebi hayli fazla olan bir alanımızdır. Bu durum ise toprak

yapısını bozmak üzere olduğundan yakın çevrede yeni sahalar (Fatih Çeşmesi, Binbaşı

Çeşmesi) açılarak buranın kullanımı hafifletilmiştir. Halen halk tarafından düzensiz ve

yoğun olarak kullanılan bu sahanın, koruma-kullanma dengesi içinde daha da verimli

kullanılması sağlanmaktadır.

3.6.4. Mevcut Arazi Kullanımı

Planlaması yapılan orman içi dinlenme yerinin tamamı devlet ormanıdır. Saha,

halihâzırda yoğun olarak piknik amaçlı olarak plansız ve düzensiz bir şekilde

kullanılmaktadır.

Ayrıca Neşet Suyundan gelen koşu parkurunun da dönüş yeri olması, sahadaki

düzensiz kullanımda etkili olmaktadır. Bu ise planda yapılan değişiklikle, parkurun

dönüşü saha dışına çıkarılarak çözümlenmiştir.



-Adı : Irmak Mesire Yeri



-Bölgesi-Şefliği : Bendler

-Mevkii : Bahcekoy-Kemerburgaz asfaltı üzerinde


73

-Kuruluş tarihi : 1970




-Serisi ve bolme No : Bendler 253 Gn Dycb3

-Kapasite (Kişi/gün) : 2000

3.7. Kirazlı Bent Mesire Yeri

Belgrad Ormanları içindeki diğer bir tabiat harikası… Yüksek ağaçları, ince

patika yolları ve tarihi Kirazlıbenti’ yle mutlaka görülmesi gereken mesire

yerlerindendir. Piknik alanlarının üst kısmındaki bent, daha çok meraklıları

tarafından bilinir ve mimarisiyle büyüleyicidir.

2. Mahmut’ un 1818’ de Kirazlı Deresi üzerine inşa ettiği bu güzel bendin

yerden yüksekliği 11.25, tepe uzunluğu ise 59.45 cm’ dir. Ağaçlarla örtülü geniş düz

sahası nedeniyle özellikle yöreselderneklerin sıkça tercih ettiği bir mesire noktasıdır.

Toprak yolla yapılacak gezintiler, tabiat harikası bölgenin tam olarak keşfedilmesini

sağlayacaktır.


Yeri, Sınırları

Kirazlıbent Mesire Yeri; 41.169559 enlem ve 28.958269 boylamda yer

almaktadır. Semt/Mah olarak Bahçeköy Merkez Mahalle ve Sarıyer ilçesine bağlıdır.

Şekil 76. : Kirazlı Bent Mesire Yeri Konumu

3.7.2. Ulaşım

74

Bahçeköy’ ün içinden sola dönüp Kemerburgaz’ a giden yolu üzerinde Irmak

Mesire Yeri’ yle karşı karşıyadır.

3.7.3. Genel Durum


Kirazlı Bent Mesire Yeri bilindiği gibi Marmara bölgesinde yer almakta olup,

bölgenin fay hatları etkin faylardır. İstanbul ili deprem haritasından da anlaşılacağı

üzere Kirazlı Bent Mesire Yeri ve çevresi üçüncü derece deprem bölgesi kuşağındadır.

3.7.3.2. İklim

Kışların soğuk ve bol yağışlı, yaziarın sıcak ve nemli olduğu gözlenmektedir. Bu

ise, Karadeniz ve Marmara iklim tipleri arasında geçiş özelliğini vermektedir. Planlama

alanında yer alan vejetasyon örtüsü ve arazi topoğrafyası gibi etkenler, iklim verilerinin zaman zaman farklılıklar sunmasına neden olmaktadır. Bu nedenle yaz aylarında serin

günlere, kış aylarında da ılık günlere rastlanmaktadır. Bu özellikler Karadeniz ikliminin

yansımalarıdır. Özellikle piknik sezonunda, yağış oldukça az olmakla birlikte sıcaklık

fazladır. Bu özellik, rekreasyonel aktivitesinin artmasına neden olmaktadır.



-Adı : Kirazlı Bent Mesire Yeri



-Bölgesi-Şefliği : Bendler

-Mevkii : Bahçeköy-Kemerburgaz

-Tipi : B Tipi




3.8. Kömürcübent Mesire Yeri

Kömürcübent Mesire Yeri; idari olarak İstanbul ili, Sarıyer İlçesi sınırları içinde,

İstanbul İl Çevre ve Orman Müdürlüğü yetki alanında, İstanbul Doğa Koruma ve Milli

Parklar Şube Müdürlüğü sorumluluk alanı içerisinde bulunmaktadır. Mülkiyet olarak

da, İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü, Bahçeköy İşletme Müdürlüğü, Bentler İşletme

Şefliği sınırları içinde bulunan Muhafaza Ormanı karakterindeki Belgrad Ormanı'nda

yer almaktadır.

3.8.1 Sınırları, Saha Büyüklüğü ve Mülkiyeti

Yeri, Sınırları

İstanbul İli, Sarıyer İlçesi, Bahçeköy beldesi kuzeyinde yer alan Kömürcübent

Mesire Yeri; Bahçeköy Orman İşletme Müdürlüğü, Bentler İşletme Şefliği' ne bağlıdır.

1/25000 ölçekli haritalarda F21-c2 numaralı paftada yer alır. 2003-2012 yıllarını

kapsayan Orman Amenajman Planının Fonksiyon Haritasında, 10, 11, 24 ve 25

numaralı bölmelerin rekreasyon işletme sınıfı olarak ayrılan kısımları içinde, 3 hektarlık

alanı kapsamaktadır.

75

Şekil 77. : Kömürcübent Mesire Yeri Konumu

Saha Büyüklüğü

Planlama alanının büyüklüğü 3 hektar olup, 1km güneyinde F. Rıfkı Atay

Mesire Yeri, kuzey, batı ve doğusunda Belgrad Ormanları ile sınırlanmıştır.

Mülkiyet

T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, İstanbul İl Çevre ve Orman Müdürlüğü


büyüklüğünde tescili yapılan Kömürcübent Mesire Yeri, idari olarak İstanbul Doğa

Koruma ve Milli Parklar Şube Müdürlüğü'ne bağlı 'B' tipi mesire yeri statüsündedir.

3.8.2 Ulaşım

Kömürcübent Mesire Yeri, Sarıyer ilçesine bağlı Bahçeköy Beldesinin 4 km

kuzeyinde bulunmaktadır. Bahçeköy'e toplu taşıma araçlarıyla ulaşım sağlanmaktadır.

Kömürcübent Mesire Yeri, Sarıyer ilçe merkezine 9 km, Beşiktaş ve Taksim gibi

merkezlere 15km. Kemerburgaz'a 8km uzaklıktadır. Halk arasında TEM adıyla bilinen

"02" (E80) numaralı karayolunun Hasdal ve Maslak çıkışlarından ayrılarak alana


3.8.3. Genel Durum


Alanın jeolojik temelini Tersiyer / Karasal Pliyosen yaşlı oluşuklarla. Devoniyen





76

milcalı gri taşlardan, balçık şistlerine kadar bütün geçiş safhaları bulunmaktadır.

Bunların ortak niteliği genellikle kuvarslardan oluşmaları ve karbonat kalsiyum

içermeleridir. Neojen formasyonu ise Devoniyenin üzerinde ve çeşitli kalınlıktaki

tabakalar halinde yer almakta, derin topraklar meydana getirmektedir.


Kömürcübent Mesire Yeri, Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Araştırma

Dairesi tarafından yayınlanan Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası'nda 3. derece deprem

bölgesi kuşağında yer almaktadır.


Planlama alanının da içinde bulunduğu Belgrad ormanında sapsız meşe(Çoruh

meşesi:Quercus petrea ssp. ibérica), Macar meşesi(Quercus frainetto), Saçlı

meşe(Quercus cerris), Doğu kayını(Fagus orientalis), Adi gürgen(Carpinus betulus), kestane(Castanea sativa), ıhlamur(Tilia tomentosa) türleri doğal vejetasyonun hâkim

ağaç türleridir. Planlama alanının içinden geçen Karanlık dere kıyısında birkaç sıra

halinde Dişbudak (Fraksinus ekselsior) ve su kenarlarında kızılağaç(Alnus glutinosa) ve

söğüt(Salix) türleri de görülmektedir. Ayrıca orta tabakada ağaççık ve çalı formunda,

Yabani elma(Malus silvestris), ahlat(Pyrus alaegrifolia), yabani erik(Prunus),

Alıç(Crataegus monogyna), Rosaeae türlerinden böğürtlen(Rubus), kuşburnu(Rosa

canina), defne(Laurus nobilis) türleride bulunmaktadır. Alt örtüde ise, laden(Cistus)

türleri, üçgüller(Trifolium) cinsinden Baklagiller(Legumiosaeler)ve Lolium cinsi çayır

otları ile su kenarlarında bazı sucul bitkiler de bulunmaktadır. 2003-2012 yıllarını

kapsayan Orman Amenajman Planında, alanı kapsayan 10, 11, 24 ve 25 numaralı

bölmelerin Saha Döküm Tablosunda, Kncd3, MKnc3, MKnd3, Knab3, KzDyc3

Meşcere tipi sembolleriyle gösterilmiştir.


Alan içerisindeki mevcut yapı ve tesisler, 1970'li yıllarda balık üretme istasyonu

olarak tesis edilmiştir. Bu yapı ve tesisler şunlardır:

Tel Çit; Sahanın sınırlarının tamamı örme tel çitle çevrili durumdadır.

Satış Büfesi (balık üretme istasyonu olarak tesis edilmiş); 1978 yılında taban

alanı 60 m2 olarak inşa edilen bu yapı, alan mesire yeri olarak tescil edildikten sonra,

satış ünitesi olarak kullanılmaktadır. Yapının önünde 10 m2 lik birde pergola

bulunmakta.

Kır kahvesi (bekçi evi olarak tesis edilmiş); alanın güneyinde bulunan ve 1978

yılında taban alanı 70 m2 olarak inşa edilen bu yapı, alan mesire yeri olarak tescil

edildikten sonra, kır kahvesi olarak kullanılmaktadır. Yapının önünde 50 m2 lik birde

pergola ile yanında 20 m2 lik odunluk olarak yapılmış 1+1 WC bulunmaktadır. Yapıya

ait sızdırmasız fosseptiği mevcuttur.

Depo (Jeneratör binası olarak tesis edilmiş); alanın güneyinde bulunan ve taban

alanı 40 m2 olarak inşa edilen bu yapı, alana 2006 yılında F. R. Atay Mesire Yeri'nin

trafosundan, elektrik hattı getirildikten sonra, malzeme deposu olarak kullanılmaktadır.

WC; Ayrıca bir adet 1996 yılında yapılmış 2+2 WC, (DKMP tip projesine göre

yapılmış) Bu tesisin 15 m doğusunda sızdırmasız fosseptiği mevcuttur.

Bu tesis 'İSKİ İçmesuyu Havzaları Yönetmeliği'ne göre 1000 metrelik Kömürcübent 'kıs

mesafeli koruma alanı' içinde bulunmaktadır.

77

Su Deposu; alanın batısında 2+2 WC nin arkasında bir adet 20 tonluk su deposu

bulunmaktadır.

Ahşap köprüler; Planlama alanının içinden geçen Karanlık dere üzerinde,

yalnızca yaya geçişine elverişli 3 adet ahşap köprü bulunmaktadır.

Balık üretme havuzları; Planlama alanında 9 adet alabalık üretme havuzu

bulunmaktadır.

Çeşmeler; Bunların dışında alanda, iki adet dört musluklu çeşme bulunmaktadır.

Çocuk Oyun Alanı; Kömürcübent Mesire Yeri'nde bir adet çocuk oyun alanı

bulunmaktadır.

Bu tesislerin dışında, 300 metresi alan içerisindeki mevcut servis yolundan

geçen ve diğer kısımları planlama alanı dışında bulunan, ziyaretçilerin koşu ve yürüyüş

amaçlı kullandıkları bir mevcut yol güzergâhı bulunmaktadır.



-Adı : Kömürcü Bent




-Mevkii : Bentler

-Alanı(Ha)/Tipi : 3 Ha. / B Tipi




B-Kapasite Durumu

Kömürcübent Mesire Yeri 'nin kapasitesi , (250kişi/ha) 532 kişi/gün (106 aile birimi/gün) olarak hesaplanmıştır. Buna göre :

3.9. Kurt Kemeri Mesire Yeri

İstanbul'un Kemerburgaz beldesinde bulunan Kurtkemeri Mesire Yeri, kendine

özgü güzellikteki boylu orman ağaçları, bitki örtüsü, dört cepheden manzara bütünlüğü

ile fotoğraf ve tabiat meraklıları için önemli bir mekan özelliği ve rekreasyona uygun

alanları ile dikkat çekmektedir. Doğal kaynaklar açısından önemli değerlere sahip

olması ve sahaya ulaşım kolaylığı sebebiyle ziyaretçi potansiyeli yüksek bir saha

özelliğindedir.

KULLANIM

BİRİMİNİN ADI

KAPASİTE

HESABI

KULLANILACAK

BİRİM (max)


Çocuk Oyun Alanı Her aile birimindeki 5 kişiden 2 kişi için 50 m2


WC 2+2

Su Deposu 20000 İt/gün 2000 İt/gün

Otopark Aile biriminin %64kadar 68 taşıt Tablo 8. : Kömürcübent Mesire Yeri Kapasite Hesabı

78


Yeri, Sınırları

Kurtkemeri Mesire Yeri, İstanbul'un Eyüp İlçesi Kemerburgaz Beldesi Kurtke-

meri Mevkii' nde bulunmaktadır.

Saha 1/25.000 ölçekli İstanbul-F-21-c-2 topografik haritaya göre X: 456230-

456260, Y: 40902-40942 koordinatları arasında yeralmaktadır.

Şekil 78. : Kurkemeri Mesire Yeri Konumu

Saha Büyüklüğü

Kurtkemeri Mesire Yeri, bilgisayar ortamındaki hassas ölçümlerinde 6,73 Ha

olarak ölçülmüştür. Doğu, batı ve kuzeyi ormanlık alandır. Güney sınırını çatal şeklinde

ikiye ayıran Orman Bölge Müdürlüğü'ne bağlı fidanlık arazisi bulunmaktadır. Sahanın

doğu sınırı boyunca orman yolu geçmektedir.

Saha 1 adet 1/25.000 ölçekli İstanbul-F-21-c-2. 2 adet 1/5000 ölçekli İstanbul-F-

21-c-04-d. İstanbul-F-21-c-09-a ve 2 adet 1/1.000 ölçekli topoğrafik haritayı

içermektedir.

79

Şekil 79. : Kurt Kemeri Mesire Yeri Saha Büyüklüğü

Mülkiyet

Planlaması yapılan Kurtkemeri B Tipi Mesire Yeri, mülkiyet olarak T.C. Orman

ve Su İşleri Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü,

Bahçeköy Orman İşletme Müdürlüğü, Kurtkemeri Orman İşletme Şefliği 85, 86 ve 87

no.lu bölmelerde kalmaktadır (Ek-3). İdari olarak İstanbul İl Çevre ve Orman

Müdürlüğü, İstanbul Doğa Koruma ve Milli Parklar Şube Müdürlüğü, Bahçeköy DMP

Mühendisliği'ne bağlıdır.

İlk tescili Orman İçi Dinlenme Yeri olarak 1998 yılında yapılan sahanın; belge,

vb. eksikliklerden dolayı 2005 yılında 6,50 Ha olarak Tipi Mesire Yeri' olarak tescili

güncellenmiştir. Koordinat bazında yapılan ölçümler sonucunda 02.07.2008 tarihli

B.18.0.DMP.0.04.01.510.03/332 sayılı yazı ile 6,35 Ha olarak yeniden tescil edilmiştir

(Ek-1). Bilgisayar ortamında yapılan hassas ölçüler doğrultusunda net alan 6,73 Ha

olarak bulunmuştur.

Saha üzerinde Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın koruma kurulunca belirlenen

statüsü bulunmayıp (SİT, vb.), askeri bölge ve Özel Çevre Koruma Alanı gibi koruma-

yasak bölge niteliğinde değildir.

3.9.2. Ulaşım

Mesire yeri, İstanbul'un Avrupa yakasının kuzeyinde Eyüp İlçesi sınırları

içerisinde yeralmaktadır. Sarıyer İlçe merkezine 21 km, Bahçeköy yerleşim yerine 12

km ve Kemerburgaz beldesine 5,5 km uzaklıktadır.

Bahçeköy Orman Yolu üzerindeki Belgrad Ormanı girişinden Kemerburgaz

Yolu takip edilerek Çiftalan Köyü yolu sapağından 4 km devam edildiğinde mesire

yerine ulaşılabilir. Ayrıca TEM Yolu Hasdal Kavşağından Göktürk istikameti

kullanılarak Çiftalan köyü yolu sapağı takip edilerek de ulaşım sağlanabilmektedir.

Mesire yeri Çiftalan köyü asfalt yolundan 400 m içeridedir.

Sahaya yakın benzer mesire yerlerinden Neşetsuyu 4,5 km ve Ayvat Bendi 0,5

km mesafededir.

3.9.3. Genel Durum


Mesire yeri, jeolojik olarak yeni sayılabilecek bir çöküntü olduğu bilinen

İstanbul Boğazı'nın doğu kıyısında yer almaktadır. Hakim yapı andezit filonları ve

fosilli oluşumlar olmakla beraber, güneye yaklaştıkça tortul arkoz serisine

80

dönüşmektedir. Toprak yapısı, hafif orta diklikte derin kalkersiz bazik esmer orman

toprağı özelliğindedir.


Kurtkemeri Mesire Yeri konumu itibari ile 3. derece deprem bölgesi içerisinde

kalan Eyüp ilçesi sınırlarındadır.

3.9.3.3. İklim

Alanda Karadeniz ve Marmara iklimlerinin özellikleri görülmektedir. Yazlar

genellikle sıcak ve yağışlı, kışları ise soğuk ve yağışlıdır. İlkbahar ve sonbahar ise serin

ve yağmurludur.


Genel vejetasyon örtüsü yaşlı yapraklı orman niteliğindedir. Mesire yerinde

yapılan gözlem ve araştırmalara göre; ağaç, ağaççık ve çalı formasyonundaki bitkiler

şunlardır:

1. Ihlamur (Tilia argentea)

2. Doğu çınarı (Platanus orientalis)

3. Gürgen (Carpinus betulus)

4. Kestane (Castanea sativa)

5. Kermes meşesi ve diğer bazı meşe türleri (Quercus coccifera, Quercus spp.)

6. Çınar yapraklı Akçaağaç (Acer platonodies)

7. Kocayemiş (Arbutus unedo)

8. Defne (Daphne spp.)

9. Ilgın (Tamarix spp.)

10. Katır tırnağı (Spartium junceun)

11. Süpürge çalısı (Erica arbórea)

Orman amenajman haritası 2003 yılında yenilenmiştir.

Tablo 9. : Kurt Kemeri Mesire Yeri Bitki Örtüsü


Mesire yerinde içme suyu amaçlı kullanılan, su kalitesi oldukça iyi olan su

kaynağı bulunmaktadır. Bunlardan en önemlisi sahanın batısından kuzey-güney

doğrultusunda geçen küçük bir deredir. Ayrıca girişin karşısında, planlama sahası

dışında kalan bir kaynaktan alınan su; yine bu mevkide bulunan depoda biriktirilmekte

ve saha içindeki mevcut depoya aktarma yapılmaktadır.

Bölme No

Meşcere Tipi

Açıklama

85 GnMdc3 Gürgen daha yoğun ve Meşe; d ve c çağında; 3 kapalılıkta

86 GnMcd3 Gürgen daha yoğun ve Meşe; d ve c çağında; 3 kapalılıkta

87 MGnc3 Meşe daha yoğun ve Gürgen; c çağında; 3 kapalılıkta

81



Saha, mevcut tesislerin kullanılabilir olması nedeniyle işletmecilik anlamında

ziyaretçilere açık olup piknik alanı olarak kullanılmaktadır. Yapılan gelişme planının

onayı ile birlikte yeni tesislerin yapılmasıyla kullanım talebinin karşılanması ve

ziyaretçi kapasitesinin artırılması düşünülmektedir.

Kurtkemeri Mesire Yeri adını aldığı 'Kurtkemeri Mevkii' nin muhteşem doğa

manzarası, şehirden kopuk bir görüntü sergilemesine rağmen yerleşim yerlerinden

ulaşım kolaylığı, fotoğraf ve tabiat meraklıları için önemli bir mekan özelliği ve

rekreasyona uygun alanları ile dikkat çekmektedir. Doğal kaynaklar açısından yüksek

değerlere sahip olan alanda, dört cephesinin manzara bütünlüğü olması sebebiyle

yüksek ziyaretçi potansiyeli bulunmaktadır. Ayrıca sahanın batısında bulunan mevcut

sulu dere; yaklaşık 550 m. uzunluğunda, yer yer daralan, yer yer genişleyen yapısıyla

sahaya rekreasyonel zenginlik katmaktadır.

Yapılan arazi çalışmalarında birkaç tesisin mevcut halihazır haritada yeralmadığı

tespit edilmiş ve yersel ölçümlerle bu tesisler plan üzerine aplike edilmiştir.


Giriş-Kontrol Binası

Çiftalan köyü yolundan sapılan orman yolu devam edildiğinde 400 m sonra

mesire yerine doğu sınırından bir giriş bulunmaktadır. Girişte 1 adet 2x2 m taban

alanına sahip prefabrik kulübe mevcuttur.

Şekil 80. : Kurt Kemeri Mesire Yeri Giriş

82

Tel İhata

Sahanın batısında, ormanlık alanla ayrılan sınırı hariç diğer sınırlarında ve saha

içerisinde toplam 1344 m uzunluğunda tel ihata mevcuttur.

Şekil 81. : Kurt Kemeri Mesire Yeri Tel İhata

Kır Gazinosu

Girişten 180 m sonra, sahanın merkezinde konumlandırılmış olan Kır Gazinosu,

280 m2 kapalı alana sahiptir. Açık alanda oturma mekanıyla birlikte toplam 430 m2'dir.

İçerisinde mutfak, depo, 2+2 WC ve idare hacimleri mevcuttur .

Şekil 82. : Kurt Kemeri Mesire Yeri Kır Gazinosu

Malzeme Deposu

Büfe ve satış reyonunun hemen yanında bulunan malzeme deposu prefabrik bir

yapı olup 3,0x5,0 m ve h = 2,5 m ebatlarındadır.

Şekil 83. : Kurt Kemeri Mesire Yeri Malzeme Deposu

83

Yağmur Barınağı ve Kameriye

Sahada 2 adet 40 m2 taban alanına sahip yağmur barınağı ve 2 adet 20 m2 taban

alanına sahip kameriye mevcuttur. Yağmur barınaklarından biri 3 no.lu piknik alanında,

diğeri 2 no.lu piknik alanında bulunmaktadır. Kameriyelerin ikisi de 2 no.lu piknik

alanında, dere kenarında konumlandırılmıştır.

Şekil 84. : Kurt Kemeri Mesire Yeri Yağmur Barınağı ve Kameriye

Çeşme

Mesire yerinde 3 adet çeşme bulunmaktadır. Bunlardan ikisi 2 musluklu, biri de

tek muslukludur. 2 musluklu çeşmelerden, 1 tanesi 2 no.lu piknik alanında (dere

kenarında), diğeri de 3 no.lu piknik alanında konumlandırılmıştır. Tek musluklu çeşme

ise yine 3 no.lu piknik alanında bulunmaktadır.

Şekil 85. : Kurt Kemeri Mesire Yeri Çeşme

84

WC

Planlama sahasında 2 adet 2+2 WC mevcuttur. Bunlardan biri 3 no.lu piknik

alanı içerisinde Kır Gazinosu'nun 35 m gerisinde; diğeri 2 no.lu piknik alanında, sulu

derenin güney ucunda bulunmaktadır.

Şekil 86. : Kurt Kemeri Mesire Yeri WC

Su Deposu

Sahada 10 ton ve 30 ton olmak üzere 2 adet su deposu bulunmaktadır. 10 ton'luk

su deposu 2 no.lu piknik alanında çeşmenin karşısında bulunmaktadır. 30 tonluk su

deposu da 1 no.lu piknik alanında dere yakınında konumlandırılmıştır.

Çocuk Oyun Alanı

Planlama sahasında 2 no.lu piknik alanının güneyinde 1 adet (Resim-17), 3 no.lu

piknik alanının kuzey ve güney mevkiinde 2 adet (Resim-18, Resim-19) olmak üzere

toplam 3 adet çocuk oyun alanı mevcuttur.

Şekil 87. : Kurt Kemeri Mesire Yeri Çocuk Oyun Alanı 1

85

Şekil 88. : Kurt Kemeri Mesire Yeri Çocuk Oyun Alanı 2

Ahşap Köprü

Sulu dere üstünde, 2 no.lu piknik alanında 2 adet ve 1 no.lu piknik alanında 1

adet olmak üzere toplam 3 adet ahşap köprü bulunmaktadır.

Şekil 89. : Kurt Kemeri Mesire Yeri Ahşap Köprü 1

Şekil 90. : Kurt Kemeri Mesire Yeri Ahşap Köprü 2

86

Gölet

Sulu derenin 2 farklı bölgesinde ( 2 no.lu piknik alanı içerisinde kalmak üzere)

su miktarı ve yüksekliği

mevsime göre değişen göletler

mevcuttur. Gölet kenarları arazi

yapısına uygun olarak yığma

doğal taşlarla stabilize

edilmiştir. Göletlerin biri saha-

nın ortasındaki açık otopark

alanının yakınında, diğeri de 2

no.lu piknik alanındaki WC'nin

karşısında bulunmaktadır.

Şekil 91. : Kurt Kemeri Mesire Yeri Göleti

Yollar

Alanda 5.0 m' lik stabilize yol mevcuttur. Bu yol, doğudaki girişten itibaren

kuzey-batı yönünde 130 m devam ettikten sonra ortadaki büyük açıklık alanla birleşerek

son bulmaktadır. Arazi yapısı ve ağaç sıklığı, bu yolun sirkülasyon (ring) yapmasına

imkan vermemektedir. Sahada yer yer patika yollar da mevcuttur.

Şekil 92. : Kurt Kemeri Mesire Yeri Patika ve Yol

Otoparklar

Sahada düzenli otopark alanı mevcut değildir. Açıklık alanların, ağaç altlarının

ve yol kenarlarının düzensiz otopark olarak kullanıldığı gözlemlenmiştir. Sahanın

ortasında, Kır Gazinosu'nun önünde otopark olarak kullanılan geniş düz ve açıklık bir

alan bulunmaktadır.

Şekil 93. : Kurt Kemeri Mesire Yeri Otopark

87



-Adı : Kurtkemeri



-Bölgesi-Şefliği : Kurtkemeri

-Mevkii : Kurtkemeri

-Alanı(Ha)/Tipi : 6,73Ha. / B Tipi

-Bölme No : 85,86 ve 87 Nolu bölme

-Meşcere : 85(GnMdc3), 86(GnMcd3),

87(MGnc3)

-1/25000 Ölçekli Pafta No : İstanbul F 21 c2




-İçme ve kullanma suyu amaçlı baraj havzasında : Ayvat Bendine 3 km. uzaklıktadır.

veya yakınında olup olmadığı

-Yaban hayatı ile ilgili koruma : 3.5 km. sonra

geliştirme sahaları ve Avlak Üretme İstasyonu bulunmaktadır.

alanlarına girip girmediği

B-Çevredeki Yerleşme Merkezleri

Adı Nüfusu Sahaya Mesafesi

Sarıyer 287.309 15 Km.

C-Çevredeki Diğer Mesire ve Rekreasyon Merkezleri

Adı Özelliği Potansiyeli(Ha.) Mesafesi

Neşet suyu B Tipi Mesire Yeri 60 Ha. 4,5 Km.

Ayvat Bendi B Tipi Mesire Yeri 50 Ha. 0,5 Km.

Mesire yerinin planlama alanı 6,73 Ha olup %20'den büyük eğim değerlerine

sahip alanlar 1,37 Ha hesaplanmıştır. Buna göre rekreasyona uygun alanlar 5,36 Ha

hesaplanmıştır.

Bir hektarlık bir alandan en fazla 250 kişinin yararlanması amaçlandığında, 1340

kişi/gün maksimum kapasite olarak bulunmuştur .

Otopark (Adet)

Satış Büfesi (Adet)

Çocuk Oyun

Alanı(m2)

Spor Alanlar

WC

(kişi)

Çeşme

(musluk)

PLANLAMA ALANI (ha)

6,73

KULLANIM ALANI (ha)

5,36

Kapasite 250

kisi/Ha 1340

214 2 536 1206 8+8 45

Tablo 10. : Kurt Kemeri Mesire Yeri Kapasite Hesabı

88

3.9.7. Ekler

Şekil 94. : Kurt Kemeri Mesire Yeri Sınırları

Şekil 95. : Kurt Kemeri Yön Tabelası

89

Şekil 96. : Kurt Kemeri Yol

Şekil 97. : Kurt Kemeri Ücret Tabelası

90

Şekil 98. : Kurt Kemeri Piknik Alanı 1


91



92


Şekil 103. : Kurt Kemeri Çardak

93

Şekil 104. : Kurt Kemeri Çocuk Parkı 1


94


Şekil 107. : Kurt Kemeri Uyarı Tabelası

95

Şekil 108. : Kurt Kemeri Kapalı Çardak

Şekil 109. : Kurt Kemeri Ufak Köprü

96

Şekil 110. : Kurt Kemeri Mesire Yerinden bir görüntü 1

Şekil 111. : Kurt Kemeri Mesire Yerinden bir görüntü 2

97

3.10. M.Akif Ersoy Mesire Yeri

İstanbul il Çevre ve Orman Müdürlüğü, İstanbul Doğa Koruma ve Milli Parklar

Şube Müdürlüğüne bağlı İstanbul ili, Sarıyer ilçesi mülki hudutları içerisinde yer alan

Mehmet Akif Ersoy Mesire Yeri; Belgrad ormanı girişinde özellikle girişte bulunan

düz, açıklık, mevcut spor alanları ve kullanıma uygun yerleri bulunan orman parçasıdır.

Son yıllarda artan kentleşme hareketleriyle beraber, gerek İstanbul ili sakinleri

gerekse komşu yerleşimlerde oturanlar tarafından doğaya ve mesire yerlerine olan

talebin artışı nedeniyle, bu tür alanlara duyulan ilgide artmıştır. Bu alanların kontrolsüz

ve düzensiz olarak kullanımı, doğal yapı, bitki örtüsü ve yaban hayatı yaşamının

bozulmasına neden olmaktadır. Talepteki artış nedeniyle bu tür alanların belirlenmesi,

çoğaltılması ve planlanması gerekli olmaktadır.

Doğa yürüyüşlerine ve farklı manzara açılımlarına son derece uygun olan bu

alanın son planlaması, aynı zamanda İstanbul halkının rekreasyon gereksinimine de

önemli ölçüde cevap vermektedir. Alanda izinsiz yapılan faaliyetler nedeniyle ortaya

çıkan çevre kirliliği ve düzensiz kullanım büyük ölçüde önlenmiştir.


Yeri, Sınırları

Bahçeköy Doğa Koruma ve Milli Parklar Mühendisliğine bağlı olan mesire yeri,

Sarıyer ilçesi, Bahçeköy beldesinde bulunmaktadır. Sahilden Çayırbaşı-Bahçeköy araç

yolu üzerindedir. istanbul ili, Sarıyer ilçesi, Kemerdere mevkiinde yer alan Mehmet

Akif Ersoy mesire yeri; T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, istanbul Orman Bölge

Müdürlüğü, Bentler Orman işletme Şefliği sınırlarında olan, Amenajman planına göre

113 numaralı bölmede ve toplam 24 ha. büyüklüğünde orman alanını kaplamaktadır.

Şekil 112. : M.Akif Ersoy Mesire Yeri Konumu

98

Saha Büyüklüğü

Alanın güneyi Sarıyer-Bahçeköy araç yolu, Doğusunda Bahçeköy' den inen

balabandere, Batısında tarihi kemer ile beraber Bahçeköy' e giden araç yolu, Kuzeyde

ise bölme sınırı olan mevcut sırt ve özel Mülkiyet bulunmaktadır.

Meşçere haritalarında tek bölme; 24 Hektar olan Mehmet Akif Ersoy mesire

yeri, Bilgisayar ortamında en hassas olarak ölçümlerinde 23,14 Hektar olarak

ölçülmüştür. 2 adet 1/25.000 ölçekli haritayı içermektedir, istanbul F 21 c 2 ve istanbul

F 22 d 1 pafta numaraları ile yer almaktadır.

Mülkiyet

Saha Orman Genel Müdürlüğü ( OGM ) mülkiyetindedir. İşletme Müdürlüğü ve

Doğa Koruma ve Milli Parklar birimlerinde tescil belgesine rastlanamamıştır. 1995

yılına ait İşletme Müdürlüğü ile Milli Parklar Mühendisliğinin Devir-Teslim

tutanaklarına göre ; 238 ve 239 nolu bölmelere karşılık gelmektedir. 2003 yılında

yenilenen meşçere haritasına göre 113 nolu tek bölme olarak yer almış, alanı da 24

Hektara tekabül etmektedir. Sahaya ait Orman Kadastro paftalarından 1/5000 ölçekli

istanbul F 21 c 10 c ( büyük bir kısmı bu paftada kaldığından sadece bu pafta

konulmuştur.) 15-11-1995 tarih 7755 / 1-8 sayılı karar ile Kültür Bakanlığı III Numaralı

Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunca 1. Derece Doğal Sit alanı ilan

edilmiştir.

3.10.2. Ulaşım

Sarıyer ilçe merkezine 6 Km. mesafededir. Toplu taşımacılıkta ; Sarıyer,

Metro,Beşiktaş ve Taksim' den gelip Bahçeköy' e giden otobüslerden faydalanılabilir.

Özel arabalarıyla gelenler; hem Sahilden Çayırbaşı-Bahçeköy yolu üzerindeki

giriş kapısından, hem de TEM bağlantılı Maslak üzerinden geçerek, gelmektedirler.

Üst giriş kapısından; Belgrad Ormanlarına girmeden, Bahçeköy girişinde

oluşturulacak yeni kapı ile mesire yerine ulaşabilirler. Alt giriş kapısı; SarıyerÇayırbaşı

yönünden gelenlerin sahaya güney sınırından ulaşımını sağlamaktadır.

3.10.3. Genel Durum


Belgrad Ormanı, Marmara coğrafi bölgesi, Çatalca yarımadasının orman

yetiştirme bölgesidir. Silik ve yuvarlak konturlu bir yapıya sahiptir. Palaezoik ( 1.

zaman ) ve neozoik ( 3. zaman ) jeolojik devirlerinde meydana gelmiştir. Arazinin

eolojik yapısının palaezoik devrine ait tersiyer ve kuvarterner formasyonu

oluşturmaktadır.


neojen karbonifer şistleri üzerinde yatmakta; kil, ağır balçık, kumlu, killi balçık ya da

balçık hamuru içinde çakıllı tabakalardan meydana geldiği belirtilmektedir. Neojen

arazinin karbonifer formasyonu ile temas eden alt kısımlarında şisti-grovak toz taşları e

neojen materyali birbiri içine girmiş olduğu söyleniyor. Bu topraklarda kaba ve ince

taneli, hatta toz gibi ince mikalı gri taşlardan, balçık şistlerine kadar bütün intikal

safhaları mevcut bulunmaktadır.


Mehmet Akif Ersoy Mesire yeri konumu itibari ile 2. ve 3. derecede deprem

bölgesi içerisinde kalan Sarıyer ilçesi sınırlarındadır.

99


Sahanın tamamı yapraklı, orta yaşlı ve yer yer de yaşlı ormandır. İçinde Ouercus

spp. (Meşe), Carpınus spp.(Gürgen), Fagus spp. (Kayın), Alnus spp. (Kızılağaç),

Fraxcınus spp. (Dişbudak) gibi boylu ağaçlar, Kızılcık , Muşmula, Alıç gibi ağaççıklar

bulunmaktadır. Otsu türler bakımından zengindir. Yoğun piknik amaçlı kullanılan

yerlerde, diri örtü kalkarak, araçların da düzensiz ve ağaç altlarına kadar gelmesiyle

kompaktlaşma başlamıştır.

Orman Amenajman haritası 2003 yılında yapılmış olması; son halini göstermesi

açısından Plan öncesi avantaj olmuştur. Bu planın Saha döküm tablosu raporun ekinde

sunulmuştur.

Saha Döküm Tablosu Bentler Orman İşletme Şefliği

BölmeNo Meşcere

Tipi

ORMANLIK ORMANSIZ TOPLAM

GERÇEK

ALAN

Ha.

İşletme

Sınıfı

Yaş

Sınıfı

Bonitet

Sınıfı

Gerçek

Alan Ha.

Redüktif

Alan Ha. Sembol

İşletme

Sınıfı Alanı Ha.

112 Çkb3 A III IV 4,0 OT A 3,0

112 MGnc3-1 A III III 5,0

112 MGnc3-2 A III IV 5,5

Bölme Toplamı 14,5 3,0 17,5

113 MGnc3 C III IV 22,0 OT - 1 C 1.0

113 O T - 2 C 1,0

Bölme Toplamı 22,0 2,0 24,0

Tablo 11. : M.Akif Ersoy Mesire Yeri Saha Döküm Tablosu


Alan içinde ve derenin karşısı yani saha dışında bilinen kaynak suları

bulunmaktadır. Yalnız İSKİ' nin su koruma ve bentler su toplama bölgesinde

kaldığından ( Bknz Ek1-e), ¡SKİ ve OBM ' nden gerekli izinler alınarak keson kuyu ile

kaynak suyunu planlanacak depolara toplanması gerekmektedir. 04-09-1988 tarih ve

19919 sayılı " Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği " ne bağlı gerekli planlamalar

yapılacaktır. Saha ve çevresi su kaynakları bakımından zengin olmasına rağmen mevcut

su deposuna dışarıdan tankerler ile su alınmakta, o da yoğun kullanımda yetersiz

kalmaktadır.


Su

Sahada, halihazırda 1 adet 60 tonluk su deposu mevcuttur.

Elektrik

Spor alanlarının yanında mevcut bir Trafo binası bulunmaktadır. Fakat sahanın

güvenlik ve etkinlikler açısından yetersiz aydınlatma vardır.

Kanalizasyon

Sahanın içinden Kanalizasyon hattı geçmektedir. Bütün tesisler olabildiğince bu

hatlara bağlanmaktadır. Ayrıca Sağlık Bakanlığfnın Resmi gazetede yayınlanarak

yürürlüğe giren 04-09-1988 tarih ve 19919 sayılı " Lağım Mecrası İnşası mümkün

100

olmayan yerlerde yapılacak çukurlara ait yönetmelik " ile uzak kalan diğer WC pis

suları sızdırmasız fosseptiklerle çözümlenmiştir.

Haberleşme

Saha dahilinde bütün koruma, kurtarma, güvenlik ve haberleşmeyi yürütmek

üzere mevcut bir adet ankesörlü telefon bulunmaktadır.

Çöp Toplama

Saha dahilindeki çöpler sıkıştırmalı çöp arabasıyla toplanıp saha dışında uygun

bir yerde imha edilmektedir.

Yangınla Mücadele

Mesire yeri sahanın doğal ortamın ormanlık olması nedeniyle yangın ile

mücadele çok önemlidir. Bu nedenle sahada belirli mevkilere yangın vanası konulmuş.

Ayrıca bina ve tesislerde yangın söndürme cihazları bulundurmaktadır.



-Adı : Mehmet Akif Ersoy Mesire Yeri




-Mevkii : Sarıyer – Kemerdere mevkii





Mehmet Akif Ersoy Mesire Veri Alan ve Kapasite hesaplan ( 250 Kişi/Ha.)

Alanın Adı Toplam

alan(Ha.)

> % 20 Alan (Ha.)

Kullanılabilir alan (Ha.)

Kapasite (kişi)

Otopark (Adet)

Satış Ünitesi

(Ad)

Çocuk Oyun

Alanı(m2)

Spor tesisleri

(mZ) Wc

Çeşme (Adet)

Günübirlik Kul. Alanı 17,00 17,00 17,00 4250 680 4 1700 1700 24+24 18+9

Toplam Alan 23,14

Tablo 12. : M.Akif Ersoy Mesire Yeri Kapasite Hesabı

3.11. Neşet Suyu Mesire Yeri

Adını, Belgrad Ormanları'nın ıslahı için büyük gayret sarfeden Müderris Neşet

Bey'den (1881-1929) alan serin suyun etrafında kurulan önemli bir mesire yeridir.

Orman Bakanlığı, Marmara Bölge Müdürlüğü, İstanbul Milli Parklar ve Av-

Yaban Hayatı Başmühendisliği , Bahçeköy Milli Parklar ve Av-Yaban Hayatı

Mühendisliği sınırları içerisinde yer alan Neşetsuyu Orman İçi Dinlenme Yeri;

Çayırbaşı - Bahçeköy yolunun Bahçeköy'den itibaren 2,5. km.'sinde, Belgrad

Ormanı'nın en yoğun kullanımına sahip alanıdır.

Orman alanları çoğunlukla söz konusu doğal kaynakları topluma sunabilen en

elverişli 'rekreasyona! yaşam çevreleri' olarak ortaya çıkmakta ve açık hava rekreasyonu

açısından gerekli temel koşullara yeterince sahip bulunmaktadır.

101

Özellikle kent yakınında bulunan ormanlar rekreasyonal hizmet fonksiyonu

açısından büyük önem taşımaktadırlar. Bu ve bunun gibi nedenlerden ötürü İstanbul'un

kuzeyinde bulunan Belgrad ormanı ve içindeki Neşetsuyu Orman İçi Dinlenme Yeri

özel bir öneme sahiptir.

İstanbul'un nadir rekreasyon alanlarından biri olan Neşetsuyu Orman içi

Dinlenme Yeri Kayın ve Meşeden oluşan orman dokusu, şehir gürültüsü ve kirliliğinden

uzak temiz havası, sportif amaçlı çalışmaların gerçekleştirilebildiği orman içi sağlıklı

yaşam yürüyüş ve koşu parkuru, doğal orman görüntüsüyle, özellikle sonbahardaki

görsel renk kontrastlarıyla, insanların kendi dünyalarıyla başbaşa olabildikleri huzurlu

ortamıyla ayrı bir güzelliği barındırır. Bu gibi kaynak değerlerinin yanında az da olsa

çevresel korumaya yönelik halkın dikkatini toplama ve kültürel duyarlılığı artırma

etkileride bulunmaktadır.

Belgrad Ormanı içinde kullanımın en yoğun olduğu Neşetsuyu Orman İçi

Dinlenme Yeri'nde büyük çoğunlukla yürüyüş, koşu, dinlenme ve piknik olanaklarından

yararlanılmaktadır.


Yeri, Sınırları

Alan Greenvvich'e göre 28 53' 25" - 29 00' 55" doğu boylamları ile ekvatora

göre 41 09' 44" - 41 14' 40" kuzey enlemleri arasında yer almaktadır. Belgrad Ormanı

içinde yer alan Neşetsuyu Orman İçi Dinlenme Yeri Istranca dağlarının Karadeniz’e

uzanan kısımlarının güney yüzünde, Karadeniz ile İstanbul Boğazı arasında İstanbul'un

kuzeyinde bulunmaktadır. Alanın kuzeybatısında bir Geyik Üretme Sahası mevcuttur.

Alanın kuzeydoğusunda Topkapı tepe, kuzeyinde ağasuyu dere, güneyinde Darphane

dere, güneydoğusunda Çatalmeşe tepe, güneybatısında Büyük bent mevcuttur.

Şekil 113. : Neşet Suyu Mesire Yeri Konumu

102

Saha Büyüklüğü

Sahanın kullanılabilir alanı 20,50 ha, % 20 eğimden fazla alanlar ise 2,82 ha.

olmak üzere toplam 23,32 ha.'dır. Buna göre 250 kişi/ha hesabına göre planlanan alanın

kapasitesi 5125 kişidir.

Mülkiyet

Neşetsuyu Orman İçi Dinlenme Yeri mülkiyet bakımdan İstanbul ili, Sarıyer

ilçesi mülkiyet sınırları içersinde kalmaktadır. İdari bakımdan ise Orman Bakanlığı,

Marmara Bölge Müdürlüğü, İstanbul Milli Parklar ve Av-Yaban Hayatı

Başmühendisliği, Bahçeköy Milli Parklar ve Av-Yaban Hayatı Mühendisliği sınırları

içerisinde bulunmaktadır.

3.11.2. Ulaşım

Belgrad Ormam'nın mevcut ulaşım sistemine göre, kentsel ölçekte alan dışı

bağlantılar, iki önemli aks üzerinden gerçekleşmektedir. Bunlardan ilki olan Taksim -

Sarıyer - Kilyos hattı, ormana çeşitli yönlerden yan kollarla bağlıdır. Özellikle birince

ve ikinci kolları oluşturan Çayırbaşı - Bahçeköy ve Fatih Ormanı - Bahçeköy yolları,

ormana ve dolayısıyla Neşetsuyu Orman İçi Dinlenme Yeri'ne en seri ulaşımı sağlayan

ve esas trafik yükünü çeken tali arterler olarak dikkati çekmektedir. Yine aynı aksın

Sarıyer - Kilyos yönündeki ucundan Maden - Zekeriyaköy arasından Bahçeköy'e ulaşan

Kilyos yolu aksın diğer kolunu biçimlendirmektedir. Kentsel ulaşımda rol oynayan

ikinci önemli aks. Eyüp - Alibeyköy - Kemerburgaz – Terkos hattıdır. Bunun

Kemerburgaz - Bahçeköy ve Kemerburgaz - Kurtkemeri yönlerinden gelişen iki yan

kolu, ormanın batısındaki bağlantıları sağlamakta ve büyük ölçüde kullanılmaktadır.

Neşetsuyu Orman İçi Dinlenme Yeri içindeki alan içi ulaşım sistemi ise iki

değişik şekil almaktadır. Bunlardan ilki, il ve köy yolu karakterindeki sert satıhlı asfalt

yol olmakla birlikte alana ulaşım için kullanılmaktadır. İkincisi ise orman yolu

karakterindeki üst yapılı stabilize yoldur ki bu yol koşu parkuru olarak kullanılmaktadır.

Ziyaretçiler, İstanbul yakınındaki bu alana özel araçlarla ulaşabildikleri gibi yaz

aylarında hafta sonları İstanbul ili Beşiktaş ilçesinden hareket eden belediye otobüsleri

ile de alana ulaşabilmektedirler.

3.11.3. Genel Durum


IRMAK(1940) Belgrad Ormanı, Marmara Coğrafi Bölgesi, Çatalca yarımada-

sının orman yetiştirme bölgesi olduğunu belirtmiştir. Bu ormanın olduğu yetiştirme

bölgesi Trakya Müstevisi denilen eski bir peneplendir. Aynı şekilde KANTARCI

(1980) tarafından bölge, alık ve yuvarlak konturlu bir yapıya sahip olduğunu, çok dik

yamaçlar ve derin vadiler yerine, orta eğimli yamaçlar ve geniş sırt düzlükler genellikle

karakteristik olmak üzere kuzeyden güneye eğimli bir arazi üzerinde, sırt düzlükleri ve

hafif eğimli yamaçlar arazinin %49 unu bir oranda olduğu belirtilmiştir.

Belgrad ormanı, palaezoik (1. zaman) ve neozoik (3.zaman) jeolojik devirlerinde

meydana gelmiştir. Arazinin jeolojik yapısının palaezoik devrine ait karbonifer formas-

yonu ile neozoik devrine ait tersiyer ve kuvarterner formasyonu oluşturmaktadır.


neojen karbonifer şistleri üzerinde yatmakta; kil, ağır balçık, kumlu killi balçık ya da

balçık hamuru içinde çakıllı tabakalardan meydana geldiği belirtilmekte, Neojen

103

arazinin karbonifer formasyonu ile temas eden alt kısımlarındaki şisti-grovak toz taşları

ile neojen materyali birbiri içine girmiş olduğu söylenmiştir.

IRMAK'a göre mıntıkanın jeolojik temelini, paleozoik taşlar (deveon) teşkil

etmekte ve ayrıca neojen, kuvarterve eruptif taşlardan ibaret formasyonlar

bulunmaktadır. Devon formasyonu, yamaçlarda ve bazı tümseklerde ortaya çıkmakta

boz yeşil istlerden terekküp etmekte, genellikle taşlı, sığ veya az derin topraklar

meydana getirmektedir. Bu topraklarda, kaba ve ince taneli, hatta toz gibi ince mikalı

gri taşlardan, balçık şistlerine kadar bütün intikal sahaları mevcut bulunmaktadır.

Bunların ortak niteliği, büyük kısımları itibariyle kuvarzlardan meydana gelmeleri ve

karbonat kalsiyumu içermeleridir.


Bilindiği gibi Marmara bölgesinde yer alan fay hatları etkin faylardır. İstanbul İli

deprem haritasından da anlaşılacağı üzere Neşetsuyu Orman İçi Dinlenme Yeri ve

çevresi üçüncü derece deprem bölgesi kuşağındadır.

3.11.3.3. İklim

Neşetsuyu Orman İçi Dinlenme Yeri'ne ait iklim verileri 1950-2001 yıllarını

kapsayan veriler olup, 130 m. yükseklikteki (İstanbul) Bahçeköy Meteoroloji

istasyonu'ndan alınmıştır.

Neşetsuyu Orman İçi Dinlenme Yeri ve çevresi Bahçeköy Meteoroloji

istasyonu'na ait verilere göre; mevsimsel olarak ortalama en düşük sıcaklık Ocak ve

Şubat aylarında 1,7 C° dir. Ağustos ayında ise 26,7 C° ile ortalama en yüksek sıcaklık

değerine sahiptir. Yıllık ortalama sıcaklık ise 12,8 C° olmaktadır. Alanın en yoğun

olarak kullanıldığı ( Mayıs-Eylül ) aylarında ise ortalama yıllık sıcaklık değeri se 19,2

C°'de oluşmaktadır.


Saatçioğlu ( 1970 ) Belgrad Ormanı'nda mevcut ağaç türlerinin başında ormanın

% 75'ini kaplayan çeşitli meşe türlerinin gelmekte olduğunu söylemiştir.

Belgrad Ormanı'nın aynı zamanda bu ormanların kalbindeki Neşetsuyu Orman

İçi Dinlenme Yeri'nin vejetasyonu içindeki başlıca meşe türleri şunlardır.

• Ouercus petraea Liebl.,

• Ouercus cerris L var. austriaca,

• Ouercus frainetto Ten.,

• Ouercus robur L.,

• Ouercus infectoria subs. İnfectoria dır.

Diğer ağaç türleri ise; Fagus orientalis Lipsky., Carpinus betulus L., Castanea

sativa mili., Alnus Glutinosa (L) Gaertn., Populus trémula L., Tilia tomentosa Moench.,

Acer trautvetteri Medw., Ulmus carpinifolia Gleditsch.'dir.

Aynı zamanda mevcut doğal bitki örtüsü dışında, Neşetsuyu Orman İçi Dinlenme Yeri'nin çevresinde alanlarda çeşitli araştırmalar için deneme alanlarının

kurulması ya da ekonomik amaçlar gözetilerek yapılan ağaçlandırmalar yoluyla orman

alanına; Karaçam, Sarıçam, Duglas Göknarı ve Sedir gibi iğne yapraklı türler de

getirilmiştir. Ancak ormanda en yaygın durumda olan ağaç türleri esas itibariyle hem

saf hem de karışık meşçereler oluşturmaktadır.

Genel olarak piknik alanlarında çalı türleri yok denecek kadar azalmış ve toprak

florası neredeyse tamamen yok olmuştur. Neşetsuyu Orman İçi Dinlenme Yeri'nin

hemen hemen tamamında gençlik bulunmamaktadır. Yoğun rekreasyonun yapıldığı

104

piknik alanlarında toprağın ölü örtüsü taşınarak yok olmuştur. Toprak sıkışarak

gözenekliliğini kaybetmiştir. Üst toprağın ölü örtüsünü ve organik maddesini

kaybederek sıkışması ve havalanmasının zorlaşması sonucu iyi havalanmayan

topraktaki kökler de solunum güçlüğüne uğramaktadır.


Neşetsuyu Orman İçi Dinlenme Yeri ve çevresinin su varlıklarını dereler,

bunların bir kısmı üzerine inşa edilmiş olan bentler ve çeşitli kaynak suları

oluşturmaktadır. En önemli kaynak suları planlama alanı içerisinde bulunan Neşetsuyu

ve çevresindeki Binbaşı suyu, Çırçır suyu, Kocataş suyu, Kemerkuyu gibi başlıca

kaynaklar olup yöre halkının içme suyunu da karşılarlar.

Neşetsuyu Orman İçi Dinlenme Yeri ve çevresindeki dereler ve bunların

üzerlerine inşa edilmiş bentlerden bazıları ise söyle sıralanabilir. Planlama alanının batı

ve kuzeybatısında Şeytan dere ve havzaları üzerine kurulu olan Valide Sultan Bendi,

İkinci Mahmut Bendi ve Topuzlu Bent, kuzey ve kuzeydoğu bölgelerinde Ayazma

deresi, Kömürcübent deresi ile üzerinde kurulu Kömürcübendi, Ağasuyu deresi

doğusunda ise Paşa deresi, güneydoğusunda Soğukçeşme deresi, Kunduz deresi ve

bunların bağlandığı Kuru dere ile üzerinde kurulu Büyükbent, ve güneyinde yer alan

Kavaklıgöl deresi ve bağlandığı Kirazlıbent deresiyle üzerinde kurulu Kirazlıbendi

bulunmaktadır.

Planlama alanının hemen dışında Neşetsuyu Orman İçi Dinlenme Yeri'ne su

temin edilen 100 tonluk iki adet su deposu bulunmaktadır. Bu su depoları Büyükbendin

ve planlama alanının güney ve güneydoğusundadırlar.

Planlama alanı içerisinde bulunan Muallim Neşet Çesmesi dışında yakın çevrede

Alaypınarının çıktığı Ayazma Çeşmesi ve Kamer Çeşmesi, uzak kısımlarda ise Binbaşı

suyunun çıktığı Binbaşı suyu çeşmesi ve Paşa Çeşmesi ile Çırçır suyunun çıktığı Çırçır

çesmesi başlıcala su kaynaklarıdır.



Neşetsuyu Orman İçi Dinlenme Yeri planlama sahası halihazırda kontrolsuz ve

plansız bir şekilde sportif amaçlı ve ateşli piknik alanı olarak kullanılmaktadır. Ayrıca

piknik alanı içerisinde ziyaretçilere hizmet verecek kolaylık tesislerinin az sayıda olması

ve piknik yapmak amacı ile Neşetsuyu Orman içi Dinlenme Yeri'nin ortasından geçen

asfalt yolun her iki tarafında kullanılan alanlar da yoğun kullanımdan dolayı, bu

alanların toprak yapısında ileri derecede kompaktlaşmaya neden olunmuştur. Bu

nedenle Orman Genel Müdürlüğü Milli Parklar Dairesi Başkanlığının 10.09.1986 tarihli

OGM-MP.1 DY.IS.15/629 sayılı yazısı ile "Neşetsuyu Piknik Yeri Rotasyon Planı"

hazırlanarak bu alaniar rotasyona alınmıştır.

Planlama alanına giriş birisi kuzeydoğudan diğeri batıdan olmak üzere iki

koldan olmaktadır. Belgad Ormanı Bahçeköy giriş kapısından planlama alanına

kuzeydoğudan gelen tek yönlü asfalt yol ile Belgrad Ormanı Kemerburgaz-Kurtkemeri

giriş kapısından planlama alanına batıdan gelen çift yönlü asfalt yol Neşetsuyu Orman

İçi Dinlenme Yeri'nin doğusunda yer alan kavşakta birleşmekte ve devamı tek yönlü

olan asfalt yol, Neşetsuyu çıkış kapısı yolu olarak kullanılmaktadır. Ayrıca alanın

içerisinde yol kavşağından başlayarak güneybatıya devam eden stabilize bir yol ve daha

bulunmaktadır.

105


Neşetsuyu Orman içi Dinlenme Yeri' nin planlanan alanı içerisinde yol

kavşağının hemen güneyinde 1984 yılında yapılmış tek katlı ahşap kafeterya + büfe,

planlama alanın güneydoğusunda bir adet ( 4+4 ) tek katlı betonarme tuvalet, güneyinde

1960 yılında yapılmış ahşap yağmur barınağı, yol kavşağının kuzeybatısında ise Bentler

Orman İşletme Şefliği'ne ait bir adet iki katlı beton-ahşap konuk evi, bir adet yığma

malzeme deposu ve planlama alanının alan içi güvenliği sağlamak amacıyla, bekçi ve

ailesinin yaşadığı bir adet tek katlı 60 m2'lik ahşap bekçi lojmanı ve bekçi lojmanının

batısında bir adet 24 m2 taban alanına sahip Jandarma binası yer almaktadır.

Yol kavşağının güneyinde bir adet kullanılmayan 70 m2 taban alanına sahip kır

kahvesi, yol kavşağına yakın biri Muallim Neşet adında iki adet kütük ve çam kaplama

faal çeşme ve biri yol kavşağının batısında diğeri kuzeybatısında iki adet kullanılmayan

çeşme, piknik alanları içersinde uygun alanlarda üç adet çocuk oyun grubu, kavşağın

güneybatısında dere kenarında bir adet ahşap sundurma, yağmur barınağının doğusunda

dört adet salıncak, asfalt yolun kenarlarında stabilize alanlara sahip otoparklar, yol

kavşağında bulunan otoparkın doğusunda kullanılmayan bir adet bekçi kulubesi ile iki

adet soyunma kabini, 150 adet piknik masası, 10 adet çöp bidonu, 7 adet konteynır

mevcuttur.

Planlama alanı içinde ayrıca planlama alanının kuzey ucuna yakın bir alanda

eski bir kilise yıkıntısı bulunmaktadır. Bu eski kilisenin güney ve güney batısında tel

çitle çevrili iki adet araştırma ve asfalt yolun güney kısmında tahta bir çitle çevrilmiş bir

adet iyileştirme çalışması yapılan rotasyon sahaları yer almaktadır.

Koşu parkurunun batı ucunun planlama sahası sınırlarının dışına çıktığı yerde bir

adet şehitlik bulunmaktadır.

Planlama alanı içerisinde 2 adet sızdırmasız foseptik bulunmakta ancak

kanalizasyon sistemi bulunmamaktadır. Ayrıca planlama alanı içerisinde 1,5 km.

uzunluğunda su isale hattı da mevcuttur. Neşetsuyu Orman İçi Dinlenme Yeri arazi

çalışmaları sırasında, gelişme planı sınırları içerisinde usulsüz kullanıma

rastlanmamıştır.



-Adı : Neşetsuyu Mesire Yeri



-Bölgesi-Şefliği : Bahçeköy

-Alanı(Ha)/Tipi : 23,32 Ha. / B Tipi




Kent içerisinde veya yakın çevresinde rekreasyona yönelik iyi planlanmış açık

ve yeşil alanların çok az sayıda olması ve kentlerde yaşayan insanların doğaya olan

özlemini gidermek amacıyla en yüksek yoğunluk olan 250 kişi/ha yoğunluğun esas

alınması uygun görülmüştür.

Buna göre sahanın kullanılabilir alanı 20,50 ha, % 20 eğimden fazla alanlar ise

2,82 ha. olmak üzere toplam 23,32 ha.'dır. Buna göre 250 kişi/ha hesabına göre

planlanan alanın kapasitesi 5125 kişidir.

106

Tespit edilen sahaların kapasiteleri ile eğim analizi sonucunda belirlenen

kullanıma uygun alanların büyüklükleri aşağıdaki Neşetsuyu Orman İçi Dinlenme Yeri

Alan ve Kapasite Hesapları tablosunda gösterilmiştir.

NEŞETSUYU ORMAN İÇİ DİNLENME YERİ ALAN VE KAPASİTE HESAPLARI (250 Kişi / Ha )

ALANIN ADI

TOPLAM

ALAN (ha)

>% 20

ALAN

(ha)

KUL. ALAN

(ha)

KAPASİTE

(kişi)

OTOPARK

(adet)

ÇOCUK

OYUN

ALANI (m2)

SPOR

TESİSİ

(m2)

WC ÇEŞME,

(adet)

Pinik Alanı

23,32 2,82 20,5 5125 820 2050 4612 24 + 24

20+12

Planlanan Alan

23,32 2,82 20,5 5125 820 2050 4612 24+24

20+12

Rezerv Alan

—

Toplam Alan

23,32

Tablo 13. : Neşet Suyu Mesire Yeri Kapasite Tablosu

• 15 Otobüs Otoparki • 1 Mini Futbol Sahası

• 407 Araba Otoparkı • 2 Voleybol Sahası

• 5 Çocuk Oyun Alanı • 2 Tenis Kortu

• 3 Serbest Oyun Alanı • 1 Isınma Alanı

• 1 Kafeterya+Büfe (mevcut) • 4 Pergola

• 1 Büfe • 6 Tuvalet (18+18)

• 1 Destek Tesisi (danışma, emanet, revir) • 7 Çeşme + 2 Bulaşık Yıkama Yeri ( 7+2 )

• 5 Soyunma Kabini • 5 Yağmur Barınağı

3.11.7. Ekler

Şekil 114. : Neşetsuyu Mesire Yeri Alan Sınırı

107

Şekil 115. : Müderris Neşet Bey Anıt Mermeri

Şekil 116. : Neşet Suyu Mesire yerinden bir görüntü

108

Şekil 117. : Neşet Suyu Mesire Yeri Kafeterya

Şekil 118. : Neşet Suyu Mesire Yeri Çocuk Oyun Alanı 1

109

Şekil 119. : Neşet Suyu Mesire Yeri Çocuk Oyun Alanı 2

Şekil 120. : Neşet Suyu Mesire Çardak

110

SONUÇ ve DEĞERLENDİRME

Küresel ısınmanın her geçen gün daha çok hissedildiği günümüz dünyasında

biz canlılar için yaşam kaynağı olan oksijenin önemi tartışılamaz. İnsanlar için

solunumsuz hayat düşünülemez, Hayati faaliyetlerin sürdürülebilmesi oksijenin

devamlılığına bağlıdır. Bu kadar önemli bir konumda olmasına rağmen oksijen deposu

olan yeşil alanlarımızın durumuna baktığımızda ise biz insanların bu doğa harikası olan

oksijen rezervlerine karşı tutumu hiç de iç açıcı değil.

Ateşin bulunmasıyla, doğa üzerinde hakimiyetini arttırmaya başlayan insanoğlu

özellikle sahip olduğu bilgi ve beceri düzeyinin artmasıyla teknolojik gelişmelere bağlı

olarak da doğaya verdiği zarar kat ve kat artmıştır. Coğrafi keşiflerle ham madde

arayışına giren insanlar sanayi ve teknolojik devrimlerle yeşil alanları harap etmeye

kendi isteği doğrultusunda doğayı katlemeye devam etmiştir ve etmeye de devam

ediyor. Küresel ısınmanın hissedilir derecede iklim değişiklilerine sebebiyet vermesi

ülkeleri ulusal stratejik anlamda doğa alanlarını koruma ve değerlendirme arayışına

itmiştir. Her geçen gün artan dünya nüfusu ile beraber beslenme, barınma gibi temel

yaşam ihtiyaçları birer lüks haline gelmiş ve besin kaynakları da buna paralel olarak

hızlı bir düşüş ivmesi göstermiştir. Özellikle birçok flora ve faunayı içinde barındıran

ormanların korunması ve gerektiğinde rekreasyonel çalışmaların yapılması kaçınılmaz

hale gelmiştir. Bu çalışma kapsamında özellikle İstanbul ili sınırları içerisinde bulunan

Belgrad Ormanı incelenmiş ve gerekli görülen yerlerde görsel ve yazılı kaynaklarla

konu pekiştirilmeye çalışılmıştır.

Günümüzde özellikle büyük nüfus yoğunluğu olan yerlerde yeşil alanların

korunması çeşitli sorunlarla mücadele etmeyi de beraberinde getirmiştir. Özellikle

ulaşım araçlarından kaynaklanan emisyon problemi, küresel ısınma kaynaklı mevcut

iklim değişikliği nedeni ile meydana gelen doğal örtüdeki bozulmalar, insan kaynaklı

havza ve yerlerin kullanılma hataları vb. hatalar uzmanları ormanlar konusun da daha

hassas olmaya itmiştir. İstanbul gibi metropolitan yapıya sahip olan bir şehirde mevcut

yeşil yapıyı yukarıda sayılan bir çok zararlı etkenden korumak başlı başına bir sorun

teşkil etmektedir.

Rekreasyonel alanları diye bahsedilen yerlerde, doğal ortamın bozulmasıyla

sorunlar adeta gün geçtikçe artmaktadır. Tek bir canlı ele alınarak bakıldığında “insan”

faktörü büyük bir sorun yaratmakta. Belgrad Ormanı dahil genel anlamda tüm doğa

koşullarında, canlı ve cansız kaynakları olumsuz etkilemekte. Bölgede en başta yapılan

hata ayrılan piknik alanları dışında piknik yapılmasıdır. Bunların yanı sıra ormana

yapılan kaçak girişler her koşulda etkilemektedir. Dahili konu olarak su kaynaklarının

kirliliği, toprak kalitesizleşmesi, artan nüfusla beraber yapılan aşırı hatalı rekreasyon,

çöplerin etkileri, bend sularının kirlenmesi gibi etkenler günümüz koşullarına rağmen

hala sorun olarak devam etmektedir.

Sorun olarak ilk sıra nüfus, endüstrileşme – sanayileşme ve kaynak dağılımı

olarak söz ettiğimiz çalışma dosyasında, Belgrad Ormanı Rekreasyon ile ilgili genel

yapısından bahsedilmiş ve mevcut yapı ve rekreasyonel alanlar hakkında detaylar

açıklanmıştır.

111

KAYNAKLAR

[1] "Belgrad Ormanı". Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi II: sf. 148, 149, 150.

(1993). İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.

[2] Bayrak, M. Orhan (2004). “Belgrad Ormanı”, İzahlı İstanbul Sözlüğü, 45,

İstanbul: Tarih Düşünce Kitapları. ISBN 975-6300-04-3.

[3] "Bir Ormanın Anatomisi: Belgrad Ormanı". Atlas Özel Sayı: Sayfa 16. (1996).

İstanbul: Doğan Burda

[4] Bıçak, Gökhan (2007). “Araştırma Alanının Tanıtımı”, İstanbul Belgrad Ormanı

Lepidoptera Faunası , 15, İstanbul: İ.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü.

[5] Pehlivanoğlu, T. (1986). Belgrad Ormanı'nın Rekreasyon Potansiyeli ve

Planlama İlkelerinin Tesbiti, İstanbul: İ.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü

[6] Görcelioğlu, Ertuğrul. “Belgrad Ormanı ve Bentler”, Belgrad Ormanı'ndaki

Tarihî Bentler , 15, İstanbul: İ.Ü. Orman Fakültesi.

[7] Belgrad Ormanı'nın Tarihçesi.(http://belgradormani.com/tarihce.html)

[8] "Dünü bilerek bugünü yaşamak neyi değiştirir ki?". Mehmet Barlas.

(http://arsiv.sabah.com.tr/2006/09/08/barlas.html)

[9] Çamuroğlu,Reha (2011).Son Yeniçeri. İstanbul: Everest.ISBN 97897528924477.

[10] "Orman yakanlar müebbet kürek cezasına çarptırılırlardı". Erhan Afyoncu.

(http://www.bugun.com.tr/kose-yazisi/34759-orman-yakanlar-muebbet-kurek-

cezasina-carptirilirlardi-makalesi.aspx)

[11] Peyzaj Mimarı Şerafeddin USLU, Yüksek Lisans Tezi, Kent Ormanlarının

Rekreasyonel Amaçlı Kullanımı Ve İstanbul İli Örneğinde irdelenmesi, s.18-32,

Y.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul-2006

[12] T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, İstanbul İl Müdürlüğü, Doğa Koruma ve Milli

Parklar Şube Müdürlüğü, Ayvat Bendi Mesire Yeri Gelişme Planı, Kasım 2007,

Besim SERTOK (Orman Müh.)

[13] T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, İstanbul İl Müdürlüğü, Doğa Koruma ve Milli

Parklar Şube Müdürlüğü, Bentler Mesire Yeri Gelişme Planı, Aralık 2004

[14] T.C. Orman Bakanlığı, Milli Parklar ve Av-Yaban Hayatı Genel Müdürlüğü,

Orman İçi Dİnlenme Yerleri Dairesi Başkanlığı, Binbaşı Çeşmesi Gelişme ve

Plan Raporu, Nisan 1997

http://belgradormani.com/tarihce.html

http://arsiv.sabah.com.tr/2006/09/08/barlas.html

http://www.bugun.com.tr/kose-yazisi/34759-orman-yakanlar-muebbet-kurek-cezasina-carptirilirlardi-makalesi.aspx

http://www.bugun.com.tr/kose-yazisi/34759-orman-yakanlar-muebbet-kurek-cezasina-carptirilirlardi-makalesi.aspx

112

[15] T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel

Müdürlüğü, Mesire Yerleri Dairesi Başkanlığı, Fatih Çeşmesi Mesire Yeri

Kullanım Alanı Gelişme ve Plan Raporu, Kasım 2010


Müdürlüğü, Mesire Yerleri Dairesi Başkanlığı, Falih Rıfkı Atay Mesire Yeri

Gelişme Planı, Aralık 2007


Orman İçi Dİnlenme Yerleri Dairesi Başkanlığı, Irmak Mesire Yeri Gelişme ve

Plan Raporu, Haziran 1997


Müdürlüğü, Mesire Yerleri Dairesi Başkanlığı, Kurtkemeri B Tipi Mesire Yeri

Gelişme Planı, Aralık 2009


Müdürlüğü, Mesire Yerleri Dairesi Başkanlığı, Mehmet Akif Ersoy Mesire Yeri

Gelişme Planı, Eylül 2005, A.Hakkı SÖZER (Orman Müh.)


Orman İçi Dİnlenme Yerleri Dairesi Başkanlığı, Neşetsuyu Mesire Yeri Gelişme

ve Plan Raporu, Kasım 2002

ÖZGEÇMİŞ

Barış BALCI 0601080088

Orman Mühendisliği Bölümü

Uyruğu : T.C.

Doğum Yeri : İstanbul

Eğitim Durumu

2008 – - İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi

Orman Mühendisliği Bölümü

2004 – 2007 Güner Akın Liseli (İstanbul)

1996 – 2004 Muallim Cevdet İlköğretim Okulu (İstanbul)

Staj Durumu

2011-Ağustos Kemerburgaz Orman İşletme Şefliği (İstanbul)

Toplam 20 iş günü.

2010-Ağustos Bahçeköy Orman İşletme Müdürlüğü-Kurtkemeri (İstanbul)

Toplam 20 iş günü.

Documents

BELGRAD ORMANINDAKİ REKREASYONEL ALANLARIN GÜNÜMÜZDEKİ KULLANIMI VE SORUNLARI - Barış BALCI_0601080088_LisansBitirmeTezi