Bệnh tuyeán giaùp

Ths. Nguyễn văn luân

Kê tên 4 di tât bâm sinh tuyên giap. Mô ta va phân tich 5 loai viêm tuyên giap man

tinh. Mô ta va phân tich bênh phinh giap. Mô ta va phân tich loai u tuyên thương găp nhât

cua tuyên giap. Mô ta va phân tich 4 loai carcinom tuyên giap.

MUC TIÊU

4 NHOÙM BEÄNH

3. Phình giaùp ((goitre))

2. Vieâm

1. Dò taät baåm sinh

4. Böôùu (Tumor)

4 NHOÙM BEÄNH

1. Dò taät baåm sinh

2. Vieâm tuyeán giaùp

3. Phình giaùp (goitre)

4. Böôùu tuyeán giaùp (Tumor)

DÒ TAÄT BAÅM SINH

1.OÁng giaùp löôõi (Thyroglossal

duct)

2.Boïc giaùp löôõi (Thyroglossal

cyst)

3.Moâ giaùp laïc choã

4.Thieåu saûn vaø voâ taïo

tuyeán giaùp

Bọc giáp lưỡi

Moâ giaùp laïc choã

VIEÂM TUYEÁN GIAÙP

VIEÂM TUYEÁN GIAÙP

1.caáp tính2. baùn caáp vaø maïn tính

VIEÂM GIAÙP CAÁP TÍNH

Thöù phaùt sau: Vieâm hoâ haáp treân, vieâm tuyeán nöôùc boït…

Do: tuï caàu vaøng, lieân caàu, virus

Moâ tuyeán tieát dòch, phuø, thaám nhaäp teá baøo vieâm caáp

Coù theå gaây ra aùp-xe tuyeán giaùp

VIEÂM GIAÙP BAÙN CAÁP VAØ MAÏN TÍNH

5 loaïi:

1. Vieâm giaùp baùn caáp De Quervain.

2. Vieâm giaùp limphoâ baøo.

3. Vieâm giaùp Hashimoto.

4. Vieâm giaùp Riedel

5. Vieâm giaùp maïn tính khoâng ñaëc hieäu.

VIEÂM GIAÙP DE QUERVAIN

Phuï nöõ trung nieân

Ñaëc tröng: tuyeán giaùp ñoät ngoät taêng kích thöôùc vaø gaây ñau

Toån thöông moät phaàn tuyeán giaùp: daïng cuïc, raén, khoâng ñoái xöùng, dính moâ keá caän

Tuùi tuyeán thöa, nhoû, teo ñeùt + moâ haït vieâm. Chaát keo thoaùi hoùa, Teá baøo vieâm + ñaïi baøo bao quanh

VIEÂM GIAÙP DE QUERVAIN

VIEÂM GIAÙP HASHIMOTO

Nöõ / Nam: 8 – 10 / 1;

Tuoåi: 30-50

Vieâm giaùp Hashimoto

Limphoâ baøo, töông baøo, moâ baøo ñaùm / lan toûa nang limphoâ

Vieâm giaùp Hashimoto

Raûi raùc tuùi tuyeán giaùp coù TB Askanazy vôùi baøo töông öa acid, chöùa ít keo

VIEÂM GIAÙP LIMPHOÂ BAØO

- Thieáu nieân.

- Beänh nheï, laø bieåu hieän sôùm cuûa Vieâm giaùp Hashimoto

Coù thaám nhaäp limphoâ baøo nhöng ít

VIEÂM GIAÙP RIEDEL

Hieám gaëp cöùng nhö ñaù

dính moâ vuøng coå

Caùc nang giaùp bò phaù huûy ñöôïc thay baèng moâ sôïi xô daøy

Khoù CÑPB vôùi ung thö

VIEÂM GIAÙP RIEDEL

VIEÂM GIAÙP MAÏN TÍNH KHOÂNG ÑAËC HIEÄU

Phaân bieät vôùi Vieâm giaùp Hashimoto

Tuyeán giaùp nhoûXô hoaù, khoâng coù nang limphoâ

Nhieàu töông baøo vaø vuøng chuyeån saûn gai

PHÌNH GIAÙP

Chê tiêt hormon

Nang tuyên giáp

Nang

tuyên giáp

Chât keo

Tê bao nang tuyên

PHÌNH GIAÙP 1.Phình giaùp ñôn thuaàn

- Phình giaùp lan toûa- Phình giaùp cuïc (khoâng ñoäc)- Boïc giaùp

2.Phình giaùp keøm cöôøng giaùp- PG lan toûa keøm cöôøng giaùp- PG cuïc ñoäc

3.PG keøm thieåu naêng TG

PHÌNH GIAÙP ÑÔN THUAÀN

Thöôøng gaëp (/ BN nöõ)

Chöùc naêng tuyeán giaùp bình thöôøng

3 nhoùm nguyeân nhaân:- Thieáu iode,- Roái loaïn thaàn kinh – noäi tieát ( daäy thì, maõn kinh, thai kyø),- Duøng nhieàu thöïc phaåm coù cyanates hoaëc chaát choáng noäi tieát tuyeán giaùp.

Phình giaùp ñôn thuaàn

3 LOAÏI

- Phình giaùp lan toûa: thôøi kyø ñaàu- Phình giaùp cuïc (khoâng ñoäc): thôøi kyø sau- Boïc giaùp

Phình giaùp ñôn thuaàn

PHÌNH GIAÙP LAN TOÛA

Thôøi kyø ñaàu cuûa phình giaùp ñôn thuaàn

Tuyeán giaùp to ñeàu 2 beân, maät ñoä meàm / raén, dieän caét nhaày / khoâng nhaày

Tuùi tuyeán daõn roäng, loøng tuyeán chöùa nhieàu keo ñaëc, lôùp teá baøo thöôïng moâ deït hoaëc coù hình truï thaáp

PHÌNH GIAÙP CUÏC (NHAÂN)

Thôøi kyø sau cuûa Phình giaùp ñôn thuaàn

Ñaëc ñieåm: coù cuïc (nhieàu = ña nhaân), xuaát huyeát, hoùa boïc, hoùa canxi

Tuùi tuyeán daõn roäng, lôùp tb thöôïng moâ deït xen keõ tuùi tuyeán nhoû coù Tb thöôïng moâ cao. Moâ ñeäm coù oå xuaát huyeát, hoaïi töû, thaám nhaäp ÑTB

Phinh giáp cuc

Boïc giaùp

**

**

**

*

*

Phình giaùp keøm cöôøng giaùp

2 loaïi:

- PG lan toûa keøm cöôøng giaùp: Beänh Basedow, Graves.

- PG cuïc (nhaân) ñoäc

BEÄNH BASEDOW

Phình giáp lan toả kèm cường giáp và lồi mắt Nöõ, 30 – 40 tuoåi Cöôøng giaùp Loài maét Tuyeán giaùp to ñeàu 2 beân (lan toaû), chaéc, coù aâm thoåi…

BEÄNH BASEDOW

Tuyeán giaùp to ñeàu 2 beân, maät ñoä chaéc, dieän caét khoâng nhaày.

Tuùi tuyeán taêng soá löôïng, kích thöôùc nhoû, loøng heïp, ít keo, nhieàu hoác nhoû saùt thöôïng moâ

Beänh Basedow

PHÌNH GIAÙP NHAÂN ÑOÄC

Do chu kyø taêng saûn vaø phì ñaïi taùc ñoäng khoâng ñeàu treân moâ tuyeán giaùp nhaân

Moâ tuyeán giaùp lôùn khoâng ñeàu, coù nhieàu nhaân kích thöôùc khaùc nhau treân neàn moâ sôïi coù nhöõng vuøng thoaùi hoaù

PHÌNH GIAÙP NHAÂN ÑOÄC

PG keøm thieåu naêng TG

2 loaïi:

- Beänh ñaàn: suy giaùp baåm sinh

- Beänh phuø nhaày: ngöôøi lôùn

U (BÖÔÙU) TUYEÁN GIAÙP

1.U laønh

2.Ung thö

U LAØNH

1. U tuyeán tuyeán giaùp (Adenoma)

- U tuyeán tuùi- U tuyeán khoâng ñieån hình

2. U quaùi: raát hieám gaëp ôû tuyeán giaùp. Thöôøng gaëp ôû buoàng tröùng

U TUYEÁN TUÙI (85%)

U tuyeán tuùi nhoû (52%)

U tuyeán beø (12%)

U tuyeán thöôøng (12%)

U tuyeán teá baøo Hurthle (5%)

U tuyeán keo (4%)

U tuyeán teá baøo C

U tuyeán tuùi

Caáu truùc ñoàng ñeàu

Voû bao roõ, cheøn eùp vaø phaân caùch vôùi moâ giaùp bình thöôøng

Phaùt trieån chaäm, taïo nang tuyeán vaø chaát keo

Khoâng dò daïng teá baøo

Hoaïi töû, xô hoùa

Ít moâ ñeäm

U tuyeán tuùi

U tuyeán Phình giaùp nhaân

- 1 nhaân ñôn ñoäc

- Voû bao roõ

- Caáu truùc ñoàng ñeàu

- Khaùc moâ keá caän

- Cheøn eùp moâ giaùp

- Nhieàu nhaân

- Khoâng voû bao

- Ña daïng

- Gioáng moâ keá caän

- Khoâng cheøn eùp

PHAÂN BIEÄT U TUYEÁN VÔÙI PHÌNH GIAÙP NHAÂN

UNG THÖ TUYEÁN GIAÙP

Chieám 1% caùc loaïi ung thö

Nöõ > Nam

2 taùc nhaân- Tia phoùng xaï- Taùc ñoäng laâu daøi cuûa TSH

Ña soá laø carcinom

UNG THÖ

3 nhoùm:

- Carcinom tuyeán giaùp- Sarcom tuyeán giaùp: raát hieám gaëp- Ung thö tuyeán giaùp do di caên

CARCINOM TUYEÁN GIAÙPDöïa vaøo hình thaùi, caáu truùc:

1. Carcinom bieät hoùa- Carcinom daïng nhuù (papillary carcinoma)- Carcinom daïng tuùi tuyeán

(follicular carcinoma)

2. Carcinom ña baøo (medullary carcinoma)

3. Carcinom khoâng bieät hoùa (undifferentiated

carcinoma)

4. Carcinom daïng thöôïng bì (epidermoid carcinoma)

CARCINOM DAÏNG NHUÙ

Thöôøng gaëp nhaát: 40 – 62%

Nam / Nöõ = 1 / 2.5

Tuoåi daäy thì vaø 35 – 40t

Nhoû: daïng veát xô gioáng nhö seïo =

Ca. xô aån

CARCINOM DAÏNG NHUÙ

- Daïng cuïc

ñöôøng kính < 3cm,

giôùi haïn khaù roõ,

hieám coù voû bao,

dieän caét ñaëc, meàm

- Daïng cuïc nhoû, đk 2-3cm,

- voû bao roõ,- dieän caét xaùm hoàng,- maät ñoä chaéc.

32%; 40 – 55t ; Nöõ > Nam

Tieán trieån chaäm, deã taùi phaùt, tính aùc caoTæ leä soáng 5 naêm: 70%

CARCINOM DAÏNG TUÙI TUYEÁN (DAÏNG NANG)

- Bieät hoùa roõ: tuùi tuyeán kích thöôùc bình thöôøng; teá baøo ít thay ñoåi. Aùc: xaâm nhaäp moâ keá caän, voû bao

- Bieät hoùa vöøa: tuùi tuyeán hieám, teá baøo xeáp thaønh daûi, beø; coù nhieàu vaùch lieân keát chöùa maïch maùu.

- Ca. giaùp Langhans: u tuyeán tuùi nhoû coù giôùi haïn hoaëc goàm nhöõng teá baøo khoâng ñieån hình

- Ca. teá baøo Hurthle: ñaùm ñaëc, daûi, beø / tuùi nhoû

CARCINOM DAÏNG TUÙI TUYEÁN (DAÏNG NANG)

CARCINOM ÑA BAØO

7% ; 40 – 50t; tieán trieån chaäm U daïng cuïc, voû bao khoâng roõ,

dieän caét xaùm keøm nhöõng oå xuaát huyeát

Giaøu teá baøo, khoâng hoïp thaønh tuùi tuyeánTeá baøo troøn, ña dieän ñaùm daày ñaëc gioáng carcinoid / K tuïy noäi tieát.

Moâ ñeäm phong phuù, öù ñoïng chaát daïng boät keøm hoùa canxi, vieâm

CARCINOM ÑA BAØO

CARCINOM ÑA BAØO

CARCINOM KHOÂNG BIEÄT HOÙA

15%; 60t

Maät ñoä raén, chieám caû vuøng tuyeán, khoâng giôùi haïn roõ, dieän caét khoâ, hoaïi töû, xuaát huyeát Caáu truùc ña daïng vôùi nhieàu tb taïo ñaùm lan toûa, coù hoaïi töû, xuaát huyeát

Tính aùc cao, lan roäng

CARCINOM KHOÂNG BIEÄT

HOÙA

DI CAÊN CUÛA UNG THÖ TUYEÁN GIAÙP

1. Haïch limphoâ : vuøng coå

2. Di caên xa: Naõo, phoåi, gan, xöông.

hêt