Beweging en training tijdens en na de behandeling van kanker · • Leeftijd: 65 11 jaar •4 3 jaar na diagnose • 48% radiotherapie • 8% chemotherapie Courneya et al. Gyn Oncol

VUmc Basispresentatie

1

Beweging en training tijdens en

na de behandeling van kanker

Laurien Buffart 3 Oktober 2015


2

Bewegen en Kanker

Preventie Overleving

Courneya & Friedenreich. Sem Oncol Nurs 2007

Framework PACC

Bewegen na diagnose Kanker

Wat weten we wel

Wat weten we nog niet

Resultaten onderzoek

Bewegen na gynaecologische kanker


3

Hoeveelheid lichaamsbeweging

Bewegen en Overleving

Ballard-Barbash et al. J Natl Cancer Inst 2012


4

Overleving – Borstkanker

0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1

< 3 MET-hr /wk 3-8.9 MET-hr/wk 9-14.9 MET-hr/wk 15-23.9 MET-hr/wk ≥ 24 MET-hr/wk

Rela

tive R

isk

20%

50%

46%40%

< 1 hr PA 1-3 hrs PA 3-5 hrs PA 3-5 hrs mod-vig PA

>5 hrs mod-vig PA

Holmes et al. JAMA 2005

Nurses Health Study, n= 2987 nurses

START trial

• Training tijdens chemotherapie voor borstkanker

• n= 242

• 3 studie armen:– AET (n= 78)– RET (n= 82)– UC (n= 82)

• ≥ 85% RDI– AET: 74.4%– RET: 78.0%– UC: 65.9%

Courneya JCO 2007; Courneya MSSE 2014

87,4

89,8

84,1

80

82

84

86

88

90

AET RET UC

p= 0.03

84.187.4 89.9

Rel

ativ

e D

ose

Inte

nsity

(%

)


5

Courneya et al. MSSE 2014

8-year DFS:

- EX: 82.7%

- UC: 75.6%

Overleving

8-year OS:

- EX: 91.2%

- UC: 82.7%

Bijwerkingen van Behandeling

Mucositis

Nausea/vomiting

Diarrhea

Cystitis

Sterility

Myalgia

Neuropathy

Alopecia

Pulmonary fibrosis

Cardiotoxicity

Local reaction

Renal failure

Myelosuppression

Phlebitis


6

Fatigue

Lucia et al. Lancet Oncol 2003

Self‐perpetuating fatigue

Sedentary habits

Attenuation of fatigue

Physical Exercise


7

Fatigue

Biological factors•Anaemia•Cytokines•Inflammatory proteins

Psychological factors•Sleep disturbances•Anxiety•Depression

Physiological factors•Cardiorespiratory fitness•Muscle mass and strength•Neuromuscular function

Lucia et al. Lancet Oncol 2003

Self‐perpetuating fatigue

Sedentary habits

Attenuation of fatigue

Physical Exercise


8

Safety first


9

Gunstige Effecten van Training

↑ Cardiorespiratoire fitheid Jones et al. Oncologist 2011

↑ Spiermassa en kracht Stene et al. Crit Rev Oncol Hematol 2013

↑ Botdichtheid Winters-Stone et al. J Cancer Surviv 2010

↓ Vermoeidheid Cramp & Byron-Daniel Cochrane Collaboration 2012

↓ Depressie Craft et al. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev 2012

↑ Kwaliteit van leven Mishra.et al. Cochrane Collaboration 2012

• Avoid inactivity and be as active as abilities and conditions allow.

• Recommended: 150 min/wk moderate intensity or 75 min/wk vigorous intensity aerobic exercise.

• Strength exercises of major muscle groups 2 times/wk.

Richtlijnen ACSM 2010

NL richtlijn Oncologische revalidatie: www.oncoline.nl


10

Op weg naar programma’s op maat

1. Moderatoren- Welke (frequentie, intensiteit, tijd, type (FITT))- Voor wie- Wanneer

2. Mediatoren (werkingsmechanismen)

3. Hoe motiveren we de patiënten?- Barrières- Motieven - Voorkeuren

Buffart et al. Cancer Treat Rev 2014

QoL? ?


11

Klinisch Onderzoek

PACES

Training tijdens

chemotherapie

REACT

Training na

chemotherapie

EXIST

Training na

SCT

QLIM

Training bij

kinderen

Chinapaw et al. IJBM 2012; BMC Cancer 2010

PACES

253

83 OnTrack

85 Oncomove

85 Gebruikelijke zorg

587

R

Van Waart et al. BMC Cancer 2010

230 borstkanker

PhD student:Hanna van Waart


12

Intervention OnTrack

Hoog intensief kracht- en duurtrainingsprogramma

• Onder begeleiding van een fysiotherapeut

•2 sessies per week:

– spierkrachttraining (20 min)70 – 80% 1RM

– duurtraining (30 min) 50 – 80% Wmax

• 30 minuten per dag bewegen

Intervention Onco-Move

Laag-matig intensief beweegprogramma in de thuissituatie

• (oncologisch) verpleegkundig specialist

• 30 minuten per dag bewegenLopen, fietsen ...

24


13

PACES

Uithoudingsvermogen (min) Spierkracht benen (Nm)

4

6

8

10

12

14

T0 T160

62

64

66

68

70

72

T0 T1

*

▬●▬ OnTrack ▬●▬ Oncomove ▬●▬ Gebruikelijke zorg

*

*

* p< 0.05Van Waart et al. JCO 2015

Fysieke Vermoeidheid Misselijkheid

0

2

4

6

8

10

12

T0 T1

PACES

▬●▬ OnTrack ▬●▬ Oncomove ▬●▬ Gebruikelijke zorg

**

* p< 0.05

9

10

11

12

13

14

15

T0 T1

*

Van Waart et al. JCO 2015


14

PACES

Completion rates Dosisreductie (%)

84 61 6210 10

25


Conclusies PACES

Hoog intensief supervised training tijdens chemotherapie geeft:• Handhaving van uithoudingsvermogen en spierkracht• Minder moe en misselijk• Hogere chemotherapy completion rates en minder dosisreductie

Laag intensief home-based bewegen tijdens chemotherapie geeft:• Minder afname in uithoudingsvermogen• Minder misselijk• Minder dosisreductie chemotherapie



15

REACT

277

91 HI

95 LMI

91 WLC

758

R

Kampshoff et al. BMC Cancer 2010

65% Borstkanker

PhD student:Caroline Kampshoff

12-week Exercise Program

% 1 RM% Wmax

8 min altern.% HRR

3 x 5 min

HI > 80 30/65 > 80

LMI 40-55 30/45 40-50


16

VO2 peak(mL/kg/min)

21

22

23

24

25

26

27

28

Baseline T1

HI LMI WLC

Cardiorespiratoire fitheid

20%

15%

MFI

8

9

10

11

12

13

14

Baseline T1

HI LMI WLC

8

9

10

11

12

13

14

Baseline T1

HI LMI WLC

Vermoeidheid

MCID: 2 ptn


17

EORTC QLQ‐C30

70

72

74

76

78

80

82

84

86

88

90

Baseline T1

HI LMI WLC

70

72

74

76

78

80

82

84

86

88

90

Baseline T1

HI LMI WLC

Kwaliteit van leven

Conclusies REACT

Effecten van training:↑ Cardiorespiratoire fitheid↓ Vermoeidheid↑ HRQoL

• HI > LMI + WLC: cardiorespiratoire fitheid en globale QoL• HI = LMI > WLC: vermoeidheid en fysiek functioneren

Afhankelijk van de uitkomstmaat heeft HI training de voorkeurboven LMI.

Kampshoff et al. 2015 submitted


18

Gyneacologische Kanker

• Lichamelijke activiteit

• Fitheid

• Effecten van beweeginterventies

Activiteit: Ovarium Kanker

359 Canadese vrouwen • Leeftijd: 60 12 jaar • 6 4 jaar na diagnose• 70.5% chemotherapie

Stevinson et al. Gyn Oncol 2007; Int J Gynecol Cancer 2009

↑ Kwaliteit van leven↑ Slaap↓ Vermoeidheid↓ Angst/depressie↓ Neuropathie


19

Activiteit: Endometrium Kanker

386 Canadese vrouwen• Leeftijd: 65 11 jaar• 4 3 jaar na diagnose• 48% radiotherapie• 8% chemotherapie

Courneya et al. Gyn Oncol 2005;

↑ Kwaliteit van leven↑ Fysiek functioneren↓ Vermoeidheid↓ Pijn

Basen-Engquist et al. Am J Obstet Gyn 2009

Fitheid gynaecologische kanker

Algemene populatie: 1 MET toename ~ 11% lager risico op overlijden

Peel et al. Gyn Oncol 2015;

Verschil > 1 MET

9898 53 9 24


20

Beweeg interventie gynaecologie

- Home-based matig intensief: lopen en krachtoefeningen- 12 weken: - 1 Face-to-face + 10 wekelijkse belafspraken + 1 Face-to-face

Donnelly et al. 2011. Gyn Oncol.

33

16 Interventie

17 Controle

134

R

Effecten beweeginterventie

60

65

70

75

80

85

0 mnd 6 mnd 12 mnd

Kw

alit

eit

van

lev

en

0

5

10

15

20

25

30

35

0 mnd 6 mnd 12 mnd

Ver

mo

eid

hei

d

ovarium

endometrium

baarmoeder

cervix

mix

Leeftijd: 53 (±10) jaar± 9 maanden na diagnose

Donnelly et al. 2011. Gyn Oncol.

▬●▬ Interventie ▬●▬ Controle


21

Endometrium: na behandeling

Leefstijl interventie 6 maanden vs gebruikelijke zorgVrouwen met stadium I-II endometrium kanker en overgewicht

• Afname gewicht• 3 mnd: minder moe• 6 mnd: hoger fysiek welbevinden

RCT (n= 75)

0

10

20

30

40

0 mnd 3mnd 6mnd 12mndLe

isur

e sc

ore

inde

xSUCCEED Controle

Von Gruenigen et al. Gyn Oncol 2012.

0

10

20

30

40

0 mnd 3mnd 6mnd 12mnd

Leis

ure

scor

e in

dex

Interventie Controle

RCT (n= 45)

• Meeste toename in matig intensieve activiteiten

• Afname gewicht

Von Gruenigen et al. Gyn Oncol 2008.

Ovarium: Training tijdens chemo (1)

• Haalbaarheidsstudie (n=17)– Ovarium, stadium III-IV– Geïndividualiseerd wandelprogramma – Wekelijkse contact met zorgprofessional– 76% doelen gehaald: meerderheid 4d/wk, 30 min matig intensief

Newton et al. BMC Cancer 2011.

• Resultaten: ↑ 6min wandeltest↑ Functioneel welbevinden↓ Ovariumkanker-gerelateerde symptomen


22

Ovarium: Training tijdens chemo (2)

• Haalbaarheidsstudie (n= 30)– Teruggekeerde ovarium kanker – 12 weken thuisprogramma: aeroob, kracht, core-stability, balans.– 90 min/week: 3-4x per week 10-40 min

Mizrahi et al. Int J Gyn Cancer 2015;

• Resultaten: ↑ Fysiek + functioneel welbevinden↑ Kwaliteit van leven↑ Lichamelijke activiteit↑ Spierkracht↑ Mentaal functioneren↑ Slaapkwaliteit↓ Vermoeidheid

70

75

80

85

90

95

100

Completers Non-completers

% R

DI

Conclusies

• Beweging is belangrijk na de diagnose kanker– Veilig– Bewijs voor gunstige effecten – Richtlijnen

• Gynaecologische Kanker– Ruimte voor verbetering in activiteit en fitheid– Beweeg- en trainingsprogramma’s zijn haalbaar– Effecten?


23

OncoNet & Fyneon

Netwerk van gespecialiseerde fysiotherapeuten:

www.Onconet.nu en www.Fyneon.nl

Bedankt voor de Aandacht

[email protected]

N. Aaronson, T. Altenburg, J. Brug, T. Buffart, M. Chin A Paw, K. Courneya, D. Galvão, E. Geleijn, M. Heymans, R. Huijsmans, P. Jacobsen, J. Kalter, C. Kampshoff, C. de Kruif, A. May, W. van Mechelen, R. Newton, A. van Nieuwenhuizen, S. Persoon, H. van der Ploeg, J. de Ruiter, M. Sweegers, C. van Uden-Kraan, I. Verdonck-de Leeuw, H. Verheul, H. van Waart, K. van der Weiden.

Documents

Beweging en training tijdens en na de behandeling van kanker · • Leeftijd: 65 11 jaar •4 3 jaar na diagnose • 48% radiotherapie • 8% chemotherapie Courneya et al. Gyn Oncol