Beyaz adam, kızılderili ve siyah adam üçgeninde gelişen

“Yeni Dünya”nın yazın serüveni

AMERİKAN EDEBİYATI

• Kızılderililer,• Yeni bir yurt arayan Avrupalılar,• Altına hücum edenler,• Öncüler,• İç savaş,• Özgürlük peşinde koşan kara

adamlar,• Özgünlüğünü kazanan bir kültür.

AMERİKAN EDEBİYATI

ABD tarihi dönemleri1 - Kolonileşme dönemi (1493-1775) 2 - Bağımsızlık Savaşı (1775–1783) 3 - Batıya genişleme (1789–1849)4 - İç savaş (1861-1865)5 - Dünya savaşları (1914-1945)6 - Soğuk Savaş (1945-1990)7 - Terörizmle Savaş (2001-

Kolonileşme dönemi (1493-1775)

Son Ağaç kesildiğinde, Son nehir kuruduğunda, Son balık öldüğünde. Beyaz Adam; paranın yenmeyen

bir şey olduğunu anlayacak.

Kolomb “Epistola” adı altında 1493’te basılan seyir defterinde gezinin

çarpıcı yanlarını anlatır.

Keşif Gezileri Edebiyatı

http://www.youtube.com/watch?v=60MKSBT_wWM&feature=related

Keşif Gezileri EdebiyatıPocahontas

http://www.youtube.com/watch?v=9q1QF8G47oU

New England’da Sömürge Dönemi

William Bradford (1590-1657) Bağımsızlık Bildirgesi'nin öncüsü “Mayflower Sözleşmesi”'ni hazırladı.

Anne Bradstreet (1612-1672)Bir Amerikalı tarafından yayınlanan ilk şiir kitabı.

Demokratik Kökler ve Devrimci Yazarlar : 1776-1820AMERİKA'NIN AYDINLANMASI

Benjamin Franklin (1706-1790) Yazar, basımcı, yayıncı, bilim adamı ve diplomat

A.B.D. Anayasası'nın taslağının hazırlandığı 1787 kongresinde önemli rol oynadı.

İlk kurgusal edebiyat yazarları;

Charles Brockden Brown (1771-1810),

Washington Irving (1783-1859),

James Fenimore Cooper (1789-1851)

Onlar sayesinde Amerikan edebiyatı Amerika Birleşik Devletleri kadar dışarıda da okunmaya ve beğenilmeye başlandı.

Kurgusal Edebiyat (Roman ve Hikaye) Yazarları

James Fenimore Cooper (1789-1851)

http://www.youtube.com/watch?v=7tiKM4fxY1U

Romantik Dönem, Deneme Yazarları ve Şairler 1820-1860

Ralph Waldo Emerson (1803-1882) Yazar ve Düşünür

•İyi yapılmış bir işin ödülü, onu yapmış olmaktır.•İnsanlar ancak adaletle doyurulur.•Hayatınızı cesurca kabullenin, başarıya dönüştüğünü göreceksiniz.•Arkadaş edinmenin tek yolu, arkadaş olmaktır.•Eğitimin sırrı, çocuğa saygıyla başlar. •Kendinizden başka kimse size barış getiremez•Davranışlarından utanıp, sıkılma; hayatın tümü bir denemedir.•Bir tek düşmanı olan, her yerde onunla karşılaşır.•Uygarlığın gelişmesinde en büyük görev, kadınların üstündedir.

Henry David Thoreau (1817-1862)"Sivil İtaatsizlik"

Romantik Dönem, Deneme Yazarları ve Şairler 1820-1860

Romantik Dönem, Deneme Yazarları ve Şairler 1820-1860

Emily Dickinson (1830-1886)

Böyle ayrı durmalıyız, Sen orada, ben burada,Kapı azıcık aralık Ki okyanuslar var,Ve dua,Ve o, soluk gıda,Ümitsizlik!

Romantik Dönem, Kurgu

Edgar Allan Poe (1809-1849) Kısa öykü tarzını iyileştirmiş ve dedektif hikayelerini türetmiştir.

Romantik Dönem, Kurgu

Harriet Beecher Stowe (1811-1896)

Herman Melville (1819-1891)

Romantik Dönem, Kurgu

http://www.youtube.com/watch?v=a7dSTdHziMs

GerçekçilikMark Twain 1835-1910

Savaştan önce idealistler insan haklarını ve özellikle köleliğin kaldırılmasını savunuyorlardı; savaştan sonra, Amerikalılar gelişmeyi ve kendi kendini yetiştirmiş adamı idealleştirdiler.

Henry James (15 Nisan 1843 – 28 Şubat 1916) 

“Martin Eden için neden biraz üzülmeyeyim? Martin Eden bendim. Martin Eden bir bireyci idi, bense bir sosyalist. İşte bu nedenden ben yaşamaya devam ediyorum ve işte bu nedenden Martin Eden öldü.”

Jack London (12 Ocak 1876 - 22 Kasım 1916)

Devrin tipik Amerikan romanlarından olanStephen Crane’den Maggie: A Girl of the Streets (Sokak Kızı Maggie), Jack London'dan Martin Eden, ve daha sonra Theodore

Dreiser'den An American Tragedy (Bir Amerikan Macerası) ekonomik güçlerin ve yabancılaşmanın zayıf veya saldırıya açık kimselere verdiği zararı anlatır. Twain'in

Huck Finn’i, London’un The Sea-Wolf’undaki (Deniz Kurdu) Humphrey Vanderveyden, ve Dreiser'in fırsatçı Sister Carrie (Kızkardeşim Carrie)’si gibi ayakta kalabilenler,

şefkat, esneklik ve hepsinden önemlisi kişilik içeren ruhsal güçleri sayesinde dayanabilmişlerdir.

Stephen Crane (1871-1900)

MODERNİZM VE DENEYSELCİLİK: 1914-1945

BİÇİM KONUSUNDA DENEMELEREzra Pound (1885-1972)T.S. Eliot (1888-1965)Robert Frost (1874-1963)Wallace Stevens (1879-1955)William Carlos Williams (1883-1963)

DÜZ YAZILAR, 1914-1945: AMERİKAN GERÇEKÇİLİĞİF. Scott Fitzgerald (1896-1940)Ernest Hemingway (1899-1961)William Faulkner (1897-1962)

SOSYAL FARKINDALIK ÜZERİNE ROMANLARSinclair Lewis (1885-1951)John Dos Passos (1896-1970)John Steinbeck (1902-1968)

GÖL ADASI

Ey Tanrım, ey Venüs, ey Mercury, hırsızların koruyucusu Son günlerimde, n'olursun, bir küçük tütüncü dükkânı ver bana, Küçük, parlak kutularım olsun tertemiz raflara dizilmiş Yumuşak, kokulu tütünlerim de Pırıl pırıl Virginia tütünü de serilmiş altına parlak, cam tezgâhımın Bir terazi ver bana, çok yağlı olmasın, Orospular da damlasın ara sıra İki çift lâf etmeye, saçlarını düzeltmeye ya da. Ey Tanrım, ey Venüs, ey Mercury, hırsızların koruyucusu, Bir küçük tütüncü dükkânını ödünç ver bana, ya da hangi mesleğe yazarsan yaz İnsana her zaman beyninin gerektiği bu kahrolası yazarlık mesleğinden başka.

I. ÖLÜLERİN GÖMÜLÜŞÜ

Nisan en zalim aydır, Gövertir Leylakları ölü toprakta, Yoğurur anılarla istekleri, uyarırUyuşuk kökleri bahar yağmuruyla.Kış, sıcacık tuttu bizi, örterToprağı unutkan karla, sürdürürKısır bir hayatı kuru köklerle.Yaz şaşırttı bizi, Starnbersee'ye gelinceDeli bir sağnakla; sığındık sıra kolonlara,Derken yeniden güneş…

Ve çocukluğumuzda, arşidüklerde kalırken,Yeğenimgillerde, kızakla gezdirirdi beni,Ve ben korkardım. Ama o, Marie, derdi,Sıkı tutun Marie! Ve yamaçtan kayardık.Dağlardaysan, orada özgür bulursun kendini.Çoğu geceler okurum, kışın da güneye giderim.Hangi kökler kavrar, hangi dallar bezerBuradaki taş yığınını? Ey insanoğluBunu bilemez, sezemezsin, çünkü bildiğin yalnızBir kırık putlar yığınıdır ki güneşte kavrulurVe ona ne ölü ağaç gölge, ne cırcırböceği erinç,Ne de kuru taş su sesi verir. YalnızBurası gölge, altı bu kızıl kayanın,(Sığın gölgesine bu kızıl kayanın),Ve ben öyle bir şey göstereceğim ki sana,Ne seni durmadan izleyen sabah ki gölgendir,Ne kalkıp seni karşılayan akşam ki gölgendir,Sana korkuyu göstereceğim bir avuç tozda…

Edward Estlin CUMMINGS (Massachusetts, 1894-North Conway 1961).

HİÇ GİTMEDİĞİM BİR YERDE hiç gitmediğim bir yerde, sevinçle ötesinde her türlü yaşantının, kendi sessizliği var gözlerinin: en ince kımıltında bir şey var içime gömen beni, bir şey dokunamayacağım kadar bana yakın 

kolayca açar beni en ürkek bir bakışın parmaklar gibi kapamış olsam bile kendimi, sen hep yaprak yaprak açarsın beni, Baharın (dokunup ustaca, gizlice) açışı gibi ilk gülünü 

ya da beni kapatmaksa isteğin, ben ve hayatım kapanırız güzelce, birden karın her yere özenle inişini düşleyen yüreğince şu çiçeğin; 

duyduğumuz hiçbir şey bu ülkede erişemez gücüne sonsuz inceliğinin: yapısının renkleriyle beni bağlayan, öldüren, hiç durmadan, her nefeste 

(bilmiyorum nedir bu sende olan, bu kapayan ve açan; yalnız anlıyor içimde bir şey gözlerinin sesini göllerden derin olan) kimsenin yok, yağmurun bile, böyle küçük elleri.

Çok sayıda roman, özellikle Hemingway'in The Sun Also Rises (Güneş Gene Doğar) (1926) ve Fitzgerald'ın This Side of Paradise (Cennetin Bu Yakası) (1920) adlı eserleri, Amerikalı sürgün yazar Gertrude Stein’ın "kayıp nesil" olarak adlandırdığı savurganlık ve hayal kırıklığını dile getirir. T.S. Eliot'ın etkileyici ve uzun şiiri "The Waste Land’de (Çorak Ülke)" (1922), Batı uygarlığı, yağmura ihtiyaç duyan kasvetli bir çöl olarak sembolize edilir.

Ernest Hemingway (1899-1961)

Scott Fitzgerald (1896-1940)

John Steinbeck (1902-1968)

Eugene O'Neill (1888-1953)

“İnsanlar sorunlara muhtaçtır, ruhu keskinleştirip güçlendirmek için biraz yenilgi ve umutsuzluk gerekir, demek istemiyorum ama yiğitliği ve metaneti öğrenmek zorundasınız. Mutluluk sadece sebzelere özgüdür…”

(1897-1962). ABD'li romancı ve öykü yazan William Harrison Faulkner ABD'nin güney bölgesi insanlarını anlatan roman ve öyküleriyle tanınır

Nobelli asi yazar: William Faulkner

“Sadece tütünüm ve viskim olsun yeter, dünyanın en iyi romanlarını yazabilirim…”

32 yaşına geldiği 1929'da gençlik aşkı Estelle Oldham ile dünyaevine giren William Faulkner'in bu evlilikten bir çocuğu oldu. Aynı yıl Sartoris adlı eseriyle kayda değer bir başarı kazandı.

"... ben başarısızlığa uğramış bir şairim. belki de her romancı önce şiir yazmak ister, yazamadığını görür ve hikaye yazmayı dener. Hikaye, şiirden sonra en çok çaba isteyen edebiyat formudur. Ve sanatçı hikaye yazma işinde de çuvalladığında, ancak şiirde ve hikayede çuvalladığında romanını yazmaya başlayacaktır.”

Faulkner çeşitli romanlarında sözünü ettiği, aralarındaki ilişki kuşaklar öncesine dayanan hayal ürünü birkaç aile ve tamamen hayal ürünü bir peyzajdan oluşan Yoknapatawpha County’i yarattı. Merkezi “Jefferson” olan Yoknapatawpha County, Oxford, Mississippi ve yakın çevresini örnek almıştır.

William Faulkner (25 Eylül 1897 – 6 Temmuz 1962)

Bazı EserleriRoman: Askerin Ödülü (Soldiers Pay, 1926), Sartoris (1929),Ses ve Öfke (The Sound and The Fury,1929), Döşeğimde Ölürken (As I Lay Dying, 1930), Kutsal Sığınak (Sanctuary, 1931), Ağustos Işığı (Light in Auguste, 1932), Absalom, Absalom!(1936), Yaban Palmiyeleri (The Wild Palms, 1939), Bir Rahibeye Ağıt (Requiem for a Nun, 1951), Tozun İçine Giren (Intruder in the Dust, 1948), Köy (The Hamlet, 1940), Kasaba (The Town, 1957), Malikhane (The Mansion, 1959), Yağmacılar (The Reivers)Öykü: Go Down Moses (1942)Oyun: Kuklalar (The Marionettes, 1920) Şiir: Mermer Pan (The Marble Faun, 1924)

http://www.youtube.com/watch?v=UFL7F1KT0AE&feature=related

William Faulkner – Ses ve Öfke

Yazar çamurlu külotuyla ağacın tepesindeki küçük bir kız imajı olan basit bir fikirle yola çıktığını ve bunun “Alacakaranlık” isminde kısa bir öyküye dönüştüğünü söylemiştir; fakat Caddy karakterini o kadar sevmiştir ki bu kısa öyküyü bir romana çevirmiştir.

William Faulkner – Ses ve Öfke

William Faulkner – Ses ve Öfke

William Faulkner – Ses ve Öfke

William Faulkner – Ses ve Öfke

http://www.youtube.com/watch?v=dyox__X6VpQ

William Faulkner – Ses ve Öfke

Benjamin’in ağlamaları, haykırmaları, çığlıkları yaşanan bütün trajediye, acının ağırlığına karşı bir tepki gibidir.

William Faulkner – Ses ve Öfke

Quentin'in zamansız saati ile Caddy'nin saatsiz zamanı arasında, olan bitmeyen, mükemmel roman

William Faulkner – Ses ve Öfke

Öykünün sesi; parçalanmanın, çöküşün, kaderin sesidir.

Benjy’nin sesi, saflığın ve çaresizliğin sesi, çığlıktır.

Quentin umutsuzluğun

Jason öfkenin, hırsın

Caddy bencilliğin

Caroline sorumsuzluğun

Dilsey sabrın sesidir.