Bezpłatny fragment. Książkę kupisz na · Twórczyni konceptu „Kobieta Niezależna”, który z sukcesem i sa-tysfakcją realizuje od lat. Szkolenia organizowane przez Rowińska

Bezpłatny fragment. Książkę kupisz na www.KamilaRowinska.pl

https://rowinskabusinesscoaching.com/sklep/


SPIS TREŚCI• Prolog • Przedmowa • Sukces i bogactwo są dobre • Przejmij odpowiedzialność za swoje finanse • Masz nie tylko cycki, posiadasz też rozum• Jak mądrze zadbać o swoje kompetencje i umiejętnie wybie-

rać książki i szkolenia? • Ocenę siebie pozostaw w swoich rękach! • Zadbaj o swoje terytorium psychologiczne i o swoją asertyw-

ność• Deleguj zadania domowe! Nie tylko Ty potrafisz lepić piero-

gi • Wypracuj samodyscyplinę i maksymalną produktywność• Zbieraj pieniądze zamiast kart kredytowych • Jak zarządzać pieniędzmi, prowadząc firmę? • Jak zarządzać domowym budżetem? • Świadomość finansowa i prawna jako niezbędny element

niezależności kobiet • Podziękowania WYWIADY:• Barbara Sołtysińska • Marta Małecka • Edyta Kurek • Ewa Kutyba • Ewa Grzelakowska-Kostoglu (Red Lipstick Monster)

Bezpłatny fragment. Książkę kupisz na www.KamilaRowinska.pl


7

Kamila Rowińska

8

Certyfikowany master facilitator, trenerka, dyplomowany coach i autorka oraz współautorka siedmiu książek o tematyce biznesowej i coachingowej, w tym bestselleru „Kobieta Niezależna”.

W praktyce coachingowej wspiera kadrę zarządzającą, przedsię-biorców i top menedżerów w osiąganiu ich celów zawodowych oraz prywatnych. Jako trenerka i mówca motywacyjny jest zapraszana zarówno przez małe firmy, jak i korporacje, do wygłaszania power speechów i prowadzenia szkoleń z zakresu sprzedaży, asertywności, budowania wewnętrznej siły, budowania zespołu oraz zarządzaniasobą w czasie.

Twórczyni konceptu „Kobieta Niezależna”, który z sukcesem i sa-tysfakcją realizuje od lat. Szkolenia organizowane przez Rowińska Business Coaching przyciągają rocznie ponad 7000 uczestników – głównie kobiety. Rocznie z kursów online korzysta kilkadziesiąt tysięcy kobiet.

Na początku swojej drogi zawodowej budowała zespół sprzedażo-wy dla jednego ze szwedzkich koncernów – w ciągu 13 lat osiągała spektakularne sukcesy. Zarządzała grupą 3500 osób.

Trudne doświadczenia osobiste (śmierć bliskich osób oraz diagno-za guzów piersi) okazały się czynnikiem transformującym w życiu Kamili – spowodowały, że zdecydowała się założyć Rowińska Bu-siness Coaching i skoncentrować się na pomaganiu innym w doko-nywaniu pozytywnych zmian w ich życiu.

Jest zaangażowana społecznie. Rocznie wspiera rocznie wiele insty-tucji i inicjatyw, których misją jest pomoc potrzebującym. Człon-kini Rady Programowej Fundacji Mam Marzenie, Ambasadorka Akademii Przyszłości oraz Ambasadorka Przedsiębiorczości Ko-biet. Absolwentka Politechniki Śląskiej (kierunek: zarządzanie przedsiębiorstwem) oraz Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej i Laboratorium Psychoedukacji (na której ukończyła coaching).

9KOBIETA NIEZALEŻNA

PROLOGJest piękny majowy weekend 2013 roku. Wraz z mężem cieszy-my się urokami urlopu na Sardynii. Doceniamy piękno przyro-dy, doskonałą kuchnię i powietrze wypełnione szczęściem. Mija piąty miesiąc mojej drugiej ciąży. Sporo rozmyślam o tym, jak czuję się jako kobieta, żona, mama, przedsiębiorczyni.

W Polsce toczą się dyskusje na temat rocznego urlopu macie-rzyńskiego: pomoże kobietom czy raczej przeszkodzi im w ka-rierze? Już teraz przecież pracodawcy niechętnie zatrudniają ko-biety w wieku rozrodczym.

Rok temu pewna firma zaoferowała mi współpracę w charak-terze trenerki. Przeprowadziłam wtedy program szkoleniowy dla ich menedżerów. Gdy kilka miesięcy temu powiedziałam, że jestem w ciąży, zerwali współpracę – zupełnie jakby słowo „cią-ża” było jednoznaczne z nagłą utratą moich kompetencji. Wtedy nauczyłam się, że nie umawia się na współpracę mailem, tylko podpisuje umowy. Ot, doświadczenia początkującej trenerki na rynku otwartym.

Ten błąd finansowo nie kosztował mnie wiele – już wtedy prowadziłam szkolenia otwarte, a po 15 latach prowadzenia wła-snego biznesu mogłam pozwolić sobie na to, aby nie pracować w ogóle. Gdyby jednak był to jeden z kluczowych dla mnie kon-traktów…? Na samo wspomnienie tej sytuacji czuję niesmak, mimo że firma już nie istnieje.

Siedzę na plaży i zastanawiam się nad sytuacją tysięcy kobiet, z którymi miałam okazję współpracować. Myślę zarówno o tych silnych, które bez wahania podążają w wyznaczonym przez siebie kierunku, jak i o tych, które wciąż czują się zagubione, niepewne

10 PROLOG

swoich możliwości i popełniają błędy finansowe. W moim sercu są historie każdej z nich.

Właśnie wtedy pojawia się konkretna myśl: napiszę dla nich książkę, która odpowie na najczęściej zadawane pytania, będzie wspierać je w osiąganiu celów i pomoże im uwierzyć w swoje możliwości.

Podczas wakacji nie mam ze sobą laptopa, więc wszystkie za-gadnienia, które przychodzą mi do głowy, zapisuję w telefonie. Potem jadę z mężem do hipermarketu, żeby kupić zeszyt i dłu-gopis.

Zaczynam pisać książkę ręcznie. O kobietach i dla kobiet. W różowym zeszycie z podobizną kota. To nie może czekać.

* * *Gdy dziś, 6 lat później, w 2019 roku powstaje drugie, rozszerzone wydanie tej książki, mieszkam w Brukseli.

Pierwsze wydanie „Kobiety Niezależnej” przeczytało kilka-dziesiąt tysięcy kobiet. Tym samym rozpoczęły podróż w głąb siebie i swoich pragnień. Zwłaszcza zawodowych.

Odbyło się 30 edycji kultowego już szkolenia „Kobieta Nie-zależna”, na które przyjeżdżają kobiety z całego świata. Mamy, studentki, żony, przyjaciółki, businesswomen, singielki. Kobiety w każdym wieku. Niektóre zjawiają się same, inne z partnerami lub przyjaciółkami. Każda z nich chce wzmocnić się w osiąganiu zawodowych celów, zwiększyć pewność siebie, nauczyć się za-rządzać budżetem domowym, a także poznać inne interesujące kobiety i zainspirować się historiami ich życia. Rocznie w szkoleniu „Kobieta Niezależna” bierze udział kilka tysięcy kobiet, co sprawia, że staje się ono najpopularniejszym szkoleniem dla kobiet w kraju.


Wolałabym, żeby ta książka nie była potrzebna. Wolałabym, żeby kobiety wychowywano w domach, w których wpaja się im wartość równości bez względu na płeć. W których wierzy się w ich możliwości zawodowe, docenia ich intelekt, nie posłusz-ność, oraz zachęca do realizowania swojego potencjału w każdej płaszczyźnie życia. Wolałabym, żeby kobiety nie potrzebowały zachęty, wiary ani wsparcia w sięganiu po to, o czym marzą. Żeby nie występowała tak rażąca dyskryminacja zawodowa ko-biet. Żeby żadna przemoc – ani psychiczna, ani fizyczna, ani ekonomiczna – nie dotyczyła głównie pań. Na to jednak przyj-dzie nam jeszcze trochę popracować.

W 2018 roku świętowaliśmy w Polsce 100. rocznicę wywalcze-nia praw wyborczych przez kobiety1. W tym czasie w innej części świata, w Arabii Saudyjskiej, kobietom po raz pierwszy przy-znano prawo do uzyskania prawa jazdy! Arabia była ostatnim krajem na świecie, w którym kobiety nie mogły prowadzić aut!

Jednocześnie w Afryce i na Bliskim Wschodzie każdego dnia kilka tysięcy młodych dziewczyn (a nawet dziewczynek) pada ofiarą praktyki wycinania łechtaczek! Celami tych aktów prze-mocy są uprzedmiotowienie kobiety, obniżenie jej libido (co rzekomo ma gwarantować wierność) i manifestacja dziewictwa. Często również częściowo zaszywa się wejście do pochwy, aby w czasie nocy poślubnej mąż mógł je rytualnie rozerwać lub roz-ciąć bliznę.

Większość osób wzdryga się na samą myśl, że wciąż jeszcze jest to możliwe. Z każdym kolejnym pokoleniem losy kobiet na

1 Walka o prawa wyborcze dla kobiet rozpoczęła się już w XVIII wieku. 3 listopada 1973 roku ścięto na gilotynie Olimpię de Gouges, wojowniczkę o prawa wyborcze kobiet, za przygotowanie Deklaracji praw kobiety i obywatelki. W Deklaracji domagała się między innymi przyznania kobietom prawa do edukacji i rozporządzania własnością prywatną. Pierwszy artykuł Deklaracji stanowi: „Kobieta rodzi się i pozostaje równa mężczyźnie w jego prawach”. A najsłynniejsze zdanie Deklaracji brzmi: „Skoro kobieta ma prawo zawisnąć na szubienicy, musi mieć również prawo wejścia na mównicę”.

12 PROLOG

świecie ulegają poprawie. Jestem jednak zdania, że kobiety za-sługują na znacznie więcej, niż otrzymują. Zasługują na lepsze traktowanie. Zasługują na godne warunki ekonomiczne. Za-sługują na sprawiedliwe wynagradzanie ich pracy. Zasługują na to, aby traktowano je jak partnerki.

Mogą to uzyskać; potrzebują jedynie przekonania, że na to zasługują, wsparcia mentalnego, dobrego przykładu i decyzji, że staną się Kobietami Niezależnymi!

Zrobię wszystko, co w mojej mocy, aby im w tym pomóc. Chcę, żeby miały odwagę sięgać po swoje marzenia, dbać o sie-bie, swój rozwój, swoją edukację, swoje zdrowie i szacunek dla swoich potrzeb. Jak tylko mogę, pomogę również tobie.

Jak często byłaś przekonana, że nie osiągniesz sukcesu? Jak często wydawało ci się, że jesteś niewystarczająco mądra, odważ-na, atrakcyjna, przebojowa, aby wejść na swój szczyt? Jak często uznawałaś, że bogactwo, niezależność, sukcesy, realizowanie pa-sji są dla kogoś innego?

Jeśli choć raz takie myślenie stanęło na drodze do spełnienia twoich marzeń i zrealizowania twoich celów… Jeśli choć raz spowodowało, że nie odważyłaś się zrobić choćby najmniejszego kroku, to…

Obudź się, bo to jedna wielka bzdura! Ktoś wmówił ci prze-konania, które nie są twoją opowieścią! Odrzuć te cholerne wy-mówki! Zawalcz o siebie!

W ŻYCIU NIE ZAWSZE WYGRYWAJĄ NAJMĄDRZEJSI, NAJPIĘKNIEJSI I NAJBARDZIEJ PRZEBOJOWI. W ŻYCIU WYGRYWAJĄ CI, KTÓRZY POSTANAWIAJĄ WYGRAĆ!


Nie byłam alfą i omegą, gdy stawiałam pierwsze kroki w biz-nesie. Wręcz przeciwnie – byłam zakompleksioną dziewczyną, a w mojej rodzinie nikt dotąd nie osiągnął zawodowego sukcesu. Jako osiemnastolatka zaczynałam bez pieniędzy, zaplecza, spe-cjalistycznej wiedzy. Jedyne, co miałam, to nieśmiałe marzenia o tym, że będę wiodła lepsze życie.

Niezależnie od miejsca, w którym teraz jesteś, możesz zdo-bywać szczyty! Możesz realizować swoje cele! Jeden po drugim, krok po kroku.

Jak się poczujesz, gdy wreszcie to zrobisz? Jak zmieni się twoje życie, gdy osiągniesz stabilizację finansową? Jakie emocje poja-wią się w tobie, gdy dzięki pewności siebie staniesz się duszą to-warzystwa, gdy dzięki odwadze zaczniesz realizować wszystkie swoje przedsięwzięcia i sięgać po to, co należy ci się od życia?

Przestań uciekać od trudności! Stawiaj czoła wyzwaniom! Poszerzaj własną strefę komfortu! Przestań oglądać się na in-nych! Rozwijaj się i wyglądaj wygranej!

Przeczytaj, wręcz pochłoń tę książkę, zrób notatki i działaj. Pozwól, że zaprowadzę cię w takie miejsca w twoim wnętrzu, których istnienia nawet nie podejrzewałaś.

Potrafię wzbudzić w tobie inspirację i motywację. Potrafię za-chęcić cię do działania. Wiem też, jak odkryć twoje mocne stro-ny.

Chcesz osiągnąć sukces? Zrób to, co trzeba, i zacznij wreszcie żyć życiem, na które za-

sługujesz!

14 PROLOG

GRATULUJĘ!Gratuluję ci z całego serca, ponieważ sięgasz po książkę, której tematyka wciąż jest pomijana i przez wiele kobiet traktowana po macoszemu. Gratuluję ci, ponieważ robisz krok ku temu, aby przejąć odpowiedzialność za finansową i zawodową część swo-jego życia. Aby przejąć odpowiedzialność za siebie i swoją nie-zależność.

Czuję dumę, że tu jesteś, że interesuje cię zwiększanie własnej efektywności zarówno w pracy, biznesie, jak i w codziennym życiu.

Od 1999 roku towarzyszę kobietom w ich działaniach zawo-dowych. Tysiące kobiet wspieram w rozwoju, sprzedaży i zarzą-dzaniu zespołami. Znam ich negatywne przekonania, wymówki i ograniczenia, ale też obserwuję sukcesy, które osiągają. Poza tym niemal w każdej dziedzinie biznesu, którą się zajmuję, osią-gam ponadprzeciętne wyniki.

Nie pochodzę z zamożnej rodziny; dość wcześnie zaczęłam pracować, aby zarobić na swoje potrzeby. Dlatego doskonale ro-zumiem kobiety, które samodzielnie dbają o swój byt, a jedno-cześnie doceniam miejsce, w którym się znajduję.

Niezależność i sukcesy kobiet w biznesie to wciąż drażliwe kwestie, dlatego postanowiłam poświęcić im książkę. Uprze-dzając ewentualne pytania: odróżniam niezależność od współ-zależności i wiem, że sukces finansowy i sukces zawodowy nie są jedynymi rodzajami sukcesu, które można osiągnąć. Równie ważne dla mnie są rodzina, miłość, zdrowie, przyjaciele i czas wolny. Zgadzam się ze stwierdzeniem, że pieniądze szczęścia nie dają, ale też zdaję sobie sprawę z tego, czym kończy się brak


pieniędzy. Mam dosyć przyglądania się przemocy ekonomicznej wobec kobiet w Polsce. Boli mnie, że jedną z przyczyn przemocy fizycznej jest zależność finansowa od kata. Boli mnie, że kobie-ty nie odchodzą z piekła, które mają w domach, ponieważ nie wierzą, że sobie poradzą. Rozumiem, że nie dla każdego wymiar finansowy jest ważny, i szanuję to. Daleko mi do wartościowania ludzi na podstawie stanu ich konta. Uważam, że każdy ma prawo przeżyć życie po swojemu.

Tę książkę napisałam dla kobiet, które za ważne uważają nie-zależność oraz stabilizację finansową – i chcą o nie dbać.

Dla kobiet, które chcą się dowiedzieć, dlaczego nie osiągają ta-kich sukcesów, o jakich marzą.

Dla kobiet, które chcą się przyjrzeć sukcesom innych kobiet (wywiady z kobietami sukcesu, które osiągnęły stabilizację i nie-zależność finansową, znajdziesz między rozdziałami).

Byłabym wdzięczna, gdyby kilkanaście lat temu ktoś podsu-nął mi podobną książkę; uniknęłabym wielu błędów i szybciej zrealizowałabym swoje cele.

Napisałam tę książkę, abyś szybciej i z większą pewnością sie-bie dotarła do miejsca, o którym marzysz.

Mam nadzieję, że zarówno książka, jak i szkolenia „Kobieta Niezależna2” staną się dla ciebie źródłem inspiracji i siły, żebyś podążała własną ścieżką i odważyła się być niezależną nie tylko finansowo.

Kamila Rowińska

2 Przeczytaj o całodniowym szkoleniu dla kobiet na www.KobietaNiezalezna.pl. Jeśli jest dla ciebie, zarezerwuj dla siebie miejsce!

http://KobietaNiezalezna.pl

16 PRZEDMOWA

dr Sylwia Spurek


PRZEDMOWAKiedy Kamila Rowińska zaproponowała mi napisanie wstępu do tej książki, zareagowałam entuzjastycznie. Bo wiele nas łączy. Kamila Rowińska nie pudruje rzeczywistości, pisze bez ogró-dek o dyskryminacji zawodowej kobiet, stereotypach na temat ról kobiet i mężczyzn, przemocy fizycznej i psychicznej w domu, przemocy ekonomicznej i wszystkim tym, co ogranicza realiza-cję praw kobiet. A jednocześnie wspiera kobiety, mówi im: „Je-steś ważna, zasługujesz na więcej”. Robi aksamitną rewolucję w głowach kobiet i pokazuje, że mogą stać się niezależne.

A moment jest szczególny. 26 stycznia 2019 roku minęło 100 lat od pierwszych wyborów do Sejmu Ustawodawczego zarzą-dzonych na podstawie dekretu Marszałka Józefa Piłsudskiego z 28 listopada 1918 roku. Tak, to dekret, na mocy którego kobie-ty uzyskały prawa wyborcze. Ale „uzyskały” nie jest właściwym słowem, bo kobiety wywalczyły te prawa; nikt im ich nie poda-rował. Pamiętajmy o tym, bo tej walce poświęciły swoje zdrowie, swoją rodzinę i tzw. reputację.

NIESTETY – PO TYCH 100 LATACH OD WYWALCZENIA PRZEZ POLKI PRAW WYBORCZYCH NADAL W NIEMAL KAŻDEJ DZIEDZINIE ŻYCIA PRAWA KOBIET – NASZE PRAWA – SĄ NARUSZANE.

18 PRZEDMOWA

Nadal kobiety mają utrudniony dostęp do stanowisk i funkcji publicznych. Wystarczy powiedzieć, że w Senacie zasiada jedy-nie 13% kobiet. Wyobrażasz sobie odwrotną proporcję: 87% ko-biet i 13% mężczyzn?

Nadal słyszymy o lepkiej podłodze i szklanym suficie. Nadal na tych samych stanowiskach kobiety zarabiają mniej

niż mężczyźni i nadal podejmują pracę w gorzej płatnych zawo-dach.

Nadal kobiety są obarczane nieodpłatną pracą w domu, a także opieką nad dziećmi oraz innymi osobami – rodzicami i osoba-mi z niepełnosprawnościami. A państwo nie wspiera ich w pełni w godzeniu ról rodzinnych i zawodowych.

To wszystko sprawia, że różnica w wysokości emerytur ko-biet i mężczyzn już jest spora, bo dwudziestoprocentowa, a według szacunków w przyszłości będzie większa – czterdzie-stoprocentowa. Wiesz, co to oznacza? Na starość kobiety czę-ściej popadają i będą popadać w ubóstwo.

Na czarnej liście spraw niezałatwionych dla kobiet znajduje się także problem (nie)płacenia alimentów. W Polsce milion dzieci nie otrzymuje alimentów. Z uwagi na próg dochodowy fundusz alimentacyjny pomaga tylko części z nich. Ta sprawa jest tylko pozornie neutralna ze względu na płeć; to problem kobiet, bo 96% rodziców, którzy nie płacą na swoje dzieci, to ojcowie.

Kolejna ważna dziedzina to zdrowie. Grupą szczególnie na-rażoną na opresyjne traktowanie i łamanie praw człowieka są… Tak, kobiety rodzące.

Czy wiesz, że w niektórych województwach w Polsce nawet 99% rodzących kobiet nie miało dostępu do znieczulenia ze-wnątrzoponowego? Według wszelkich międzynarodowych


standardów prawno-człowieczych zmuszanie kobiety do uro-dzenia dziecka bez znieczulenia to tortura; nieludzkie i poni-żające traktowanie.

Nie sposób nie wspomnieć o prawach reprodukcyjnych. Mamy prawo decydować, czy, kiedy, ile i w jakich odstępach czasu chce-my mieć dzieci. Bez dostępu do rzetelnej edukacji seksualnej, do nowoczesnych metod antykoncepcji i do legalnej aborcji prawa reprodukcyjne są – i będą – iluzoryczne. A tego w Polsce brakuje.

Obszar zdrowia reprodukcyjnego to także leczenie niepłod-ności skutecznymi metodami, które nie są u nas refundowane.

Ale na szczycie listy spraw niezałatwionych znajdują się prze-moc wobec kobiet i przemoc w rodzinie.

Kamila Rowińska już na początku książki pisze o drastycz-nej sprawie – okaleczaniu narządów płciowych dziewczynek w Afryce i na Bliskim Wschodzie. To jedna z form przemocy wobec kobiet.

W Polsce najczęstszymi formami przemocy są przemoc w rodzinie i przemoc seksualna. Kobiety stanowią 90% do-rosłych ofiar przemocy w rodzinie. Fakt, że ktoś nie jest bez-pieczny we własnym domu, to jedna z największych patologii XXI wieku. W Polsce wciąż brakuje skutecznych mechanizmów izolacji sprawcy od ofiary, a kobiety, które doświadczają prze-mocy w rodzinie, nie otrzymują specjalistycznej i kompleksowej pomocy.

Moja czarna lista spraw do załatwienia jest dłuższa. Teoretycznie Polki mają takie same prawa jak Polacy, w prak-

tyce jednak wiele praw – a część z nich dotyczy podstawowych praw człowieka – nie jest w pełni realizowanych.

Jako kobiety doświadczamy przemocy we własnym domu,

20 PRZEDMOWA

opresji przy porodzie, braku realizacji praw reprodukcyjnych, dyskryminacji w zatrudnieniu, trudności w łączeniu ról ro-dzinnych i zawodowych, ograniczenia możliwości spełniania naszych celów, aspiracji i marzeń. Nie możemy powiedzieć, że jesteśmy w pełni niezależne.

Taki system nie jest przyjazny kobietom. Brakuje dobrych przepisów i właściwej praktyki wobec funkcjonujących stereo-typów o „prawdziwej” kobiecie, których państwo aktywnie nie zwalcza choćby przez równościową edukację w szkołach.

Od 20 lat obserwuję ten system czasami z bliska i próbuję go zmienić w system przyjazny kobietom. Bo wiem, że to system musi się zmienić, nie kobiety! Marzę o świecie, w którym każda z nas będzie mogła być niezależna w każdej sferze życia i w któ-rym wszyscy, bez względu na płeć, będą mogli realizować swoje cele i spełniać swoje marzenia.

Pierwsze feministki ponad 100 lat temu mówiły: „Chcemy ca-łego życia”. Tylko tyle i aż tyle. Po tych 100 latach nadal chcemy po prostu całego życia.

Kamila Rowińska pokazuje, że masz do tego prawo. Co wię-cej – przekonuje, że da się. Mimo ograniczeń ze strony systemu.

Oczywiście ta książka nie jest lekiem na całe zło, wracam za-tem do zmieniania systemu. A tobie życzę ciekawej i inspirującej lektury, która zmotywuje cię do zawalczenia o siebie. Bo masz prawo być niezależną.

Ale mam też do ciebie prośbę. Ten system, który próbuję zmieniać, często zapomina o kobietach, które miały mniej szczę-ścia: kobietach z niepełnosprawnościami, kobietach mieszkają-cych na wsi, matkach samodzielnie wychowujących dziecko lub dziecko z niepełnosprawnością. Te kobiety często mają mniejsze


możliwości i szanse na niezależność, a ich decyzje są nierzadko podyktowane przymusem ekonomicznym i brakiem pomocy ze strony najbliższego otoczenia.

Rozejrzyj się wokół i zastanów, czy twoja znajoma nie znajdu-je się w trudnej sytuacji. Zapytaj, jak możesz jej pomóc, wysłu-chaj ją. Pożycz tę książce sąsiadce i koleżance. Nie oczekuj, że od razu z niej skorzystają, i zamiast osądzać, życzliwie wspieraj. Bo bardzo potrzebujemy wzajemnej solidarności kobiet. Nie tylko dlatego, że w piekle jest specjalne miejsce dla kobiet, które nie wspierają innych kobiet!

Każda z nas potrzebuje w otoczeniu takiej osoby, jaką dla Ka-mili Rowińskiej była jej mama, o której tak wzruszająco pisze w dedykacji. Ja taką kobietę mam – to moja siostra Anna, któ-re wspiera mnie w każdym momencie życia, nie ocenia i swoim przykładem daje mi siłę i odwagę. Życzę ci takiej osoby w twoim otoczeniu i proszę, żebyś dla innych kobiet stałą się taką przyja-ciółką i sojuszniczką.

A jeśli tę książkę czyta mężczyzna – tak, potrzebujemy także solidarności ze strony mężczyzn. Bo równość to nasza wspól-na sprawa! Te wszystkie stereotypy utrudniające nam spełnia-nie się w różnych sferach życia ograniczają również mężczyzn, którzy coraz częściej chcą nie tylko zarabiać i osiągać zawodo-we sukcesy, lecz także łączyć role rodzinne i zawodowe i być ojcami w pełnym znaczeniu tego słowa. I mają do tego pełne prawo!

Nam wszystkim życzę niezależności!

dr Sylwia Spurekprawniczka, radczyni prawna, legislatorka,

obrończyni praw człowieka, feministka i weganka,od września 2015 roku Zastępczyni Rzecznika Praw Obywatelskich

SUKCES I BOGACTWO SĄ DOBRE

1

23 ROZDZIAŁ 1. SUKCES I BOGACTWO SĄ DOBRE

Zasługujesz na sukces i bogactwo! Gdy mówię, że sukces i bogactwo są dobre, wiele kobiet prze-

ciera oczy ze zdumienia. Część z nich wychowywano w rodzi-nach, w których o ludziach zamożnych3 mówi się źle i z pogardą.

Zastanawiałaś się kiedykolwiek, czy te określenia są prawdą?Czy fakt, że ktoś zarobił znaczną sumę, naprawdę oznacza, że

jest oszustem? Złodziejem? Człowiekiem, którego cechują chci-wość i próżność? Człowiekiem, za którym nie stoją żadne war-tości?

Owszem, znam ludzi, którzy posiadają dużo pieniędzy, a ich „wielkość” można dostrzec jedynie wówczas, gdy staną na swo-ich portfelach. Znam jednak również takich, którzy zarabiają średnią krajową i są próżni, wyniośli, oszukują, kradną i wyko-rzystują innych do swoich celów.

TO NIE ILOŚĆ PIENIĘDZY DECYDUJE O TYM, JAKA JESTEŚ, LECZ TWOJE WARTOŚCI! PIENIĄDZE MOGĄ JEDYNIE JESZCZE BARDZIEJ WYEKSPONOWAĆ TO, KIM JUŻ JESTEŚ.

Jeśli jesteś szlachetna, to z dużą ilością pieniędzy będziesz po prostu zamożną szlachetną kobietą.

Jeśli jesteś złośliwa, to z dużą ilością pieniędzy będziesz po

3 W Polsce bogactwo jest coraz bardziej powszechnym zjawiskiem. Według badań przeprowadzo-nych przez firmę KPMG w 2017 roku liczba osób należących do kategorii HNWI (ang. high net worth individuals), czyli takich, których majątek netto przekracza 1 mln dolarów, wzrosła o niemal 16 000 i wynosi 1,1 mln.


prostu zamożną zołzą4.Zastanów się, jakie przekonania przekazali ci rodzice na temat

bogactwa finansowego, a jakie przekonania tkwią wciąż w twojej głowie.

W skali od 1 do 10 (gdzie 1 oznacza najmniej, a 10 – najwięcej) określ, na ile zgadzasz się z poniższymi stwierdzeniami.

Twoje przekonanie Ocena

Bycie bogatą oznacza brak czasu dla rodziny

Bycie zamożną oznacza bycie zapracowaną

Kobiecie trudniej odnieść sukces

Dzieci kobiet sukcesu są skazane na smutne, samotne dzieciństwo bez matekPieniądze to źródło zła

Chęć bycia bogatą jest przejawem płytkości umysłu

W moim kraju trudno odnieść sukces

Kobiety powinny zajmować się domem, zamiast robić karieręZarabianie to feministyczny wymysł

Mąż musi zarabiać więcej niż żona

Pieniądze nie są ważne

4 Jak wynika z badań KPMG (przeprowadzonych na prawie 100 Polakach, których miesięczne docho-dy brutto wynoszą minimum 20 000 zł), 60% bogatych Polaków uważa, że pieniędzmi należy dzielić się z innymi. Osoby zamożne twierdzą, że do ich zawodowych i finansowych sukcesów przyczyniły się przede wszystkim ciężka praca oraz inteligencja i samodyscyplina, przy czym deklarują ok. 10 godzin pracy dziennie.


Lepiej być biednym, ale uczciwym

Małżeństwa bogatych częściej się rozpadają

Kobiety nie znają się na inwestowaniu

Nie wierzę, że rząd dopuściłby do sytuacji, w której na starość nie miałabym emerytury. Jakoś to będzieObowiązkiem kobiety jest dbać o dzieci. To mężczyzna powinien zarabiać na potrzeby całej rodzinyZarabianie jest trudne

Bogaci ludzie nie mają prawdziwych przyjaciół

Ludzie zamożni są powierzchowni

Prowadzenie własnej firmy bywa ryzykowne

Pieniądze szczęścia nie dają

Dążenie do bycia zamożną to grzech

Państwo powinno zapewniać mi godny byt

Bogaci ludzie w głębi duszy są nieszczęśliwi

Zarabianie nie jest domeną kobiet

Nie zasługuję na to, aby być bogatą

W czasach kryzysu nie mam szansy osiągnąć sukcesu

Aby być bogatym, trzeba urodzić się w bogatej rodzinie

Jestem za stara/za młoda, aby być zamożną

Aby odnieść sukces, trzeba mieć wyższe wykształcenie

Aby odnieść sukces, trzeba mieć szczęście

Kiedy będę bogata, znajomi odwrócą się ode mnie

Aby odnieść sukces, trzeba mieć znajomości


Nie wszyscy mogą być milionerami; ktoś w tym kraju musi chodzić do „normalnej” pracyJestem zbyt przeciętna, aby odnieść sukces

Nie mam talentów, które pozwolą mi odnieść sukces

Mężczyźni unikają kobiet sukcesu

Niezależne kobiety są samotne

Jeśli poważnie podeszłaś do lektury i wykonałaś ćwiczenie, wi-dzisz czarno na białym, które ograniczające frazesy lub przeko-nania powodują, że nie odnosisz takich sukcesów, na jakie na-prawdę cię stać.

Kiedyś sama łapałam się na podobnych myślach, mam jed-nak w zwyczaju brać pod uwagę liczby, fakty i rzeczywisty stan spraw, które mnie interesują – między innymi dlatego moim pierwszym wyborem były studia inżynierskie.

Gdy zdałam sobie sprawę z własnych przekonań, zaczęłam je analizować i sprawdzać, na ile są faktami, a na ile powtarzanymi bezmyślnie rzekomymi prawdami.

Kilka z nich przytoczę poniżej – nie tylko po to, abyś pozna-ła mój sposób rozumowania, lecz także po to, abyś nauczyła się krytycznie myśleć o poglądach powielanych przez lata, które – niepoddawane refleksji – mogły stać się twoimi prawdami.


MIT NR 1

Bycie zamożną oznacza bycie zapracowaną. Bycie bogatą oznacza brak czasu dla rodziny

Czy zawsze tak jest? Kobiety, które pracują w hipermarketach lub butikach, nie za-

rabiają kokosów, a również kończą pracę po 21.00 i nocą wracają do swoich domów.

Nauczycielki dorabiają po lekcjach, udzielając korepetycji. Kończą pracę późnym wieczorem i jeszcze przed snem spraw-dzają kartkówki.

Pielęgniarki, położne, salowe również nie mają stałych godzin pracy i nie odbierają dzieci ze szkoły punktualnie o 14.00.

Fryzjerki często pracują bez przerwy na odżywczy posiłek, a gdy są w ciąży, wdychają opary farb i utleniaczy. Nie rezygnują z pracy z obawy przed utratą klientów lub zatrudnienia.

Czy kobieta, która pragnie osiągnąć sukces w biznesie, która stawia na karierę, która rozwija się i doskonali, naprawdę bywa bardziej zapracowana? Z moich obserwacji wynika, że nie do końca.

Nawet jeśli w pewnym okresie pracuje więcej niż inne kobiety, stwarza sobie warunki, aby później pracować mniej. Aby zamiast dorabiać na emeryturze i godzić się na upokarzające stawki, spę-dzać czas w sanatoriach, podróżach lub w domu, nie martwiąc się o swój byt i pielęgnując swoje hobby. Może będzie uprawiała ogród, malowała obrazy i ćwiczyła jogę, a może zapisze się na uniwersytet trzeciego wieku i zacznie delektować się wyjściami


do teatru lub opery. Może będzie doglądała swój biznes, a może zechce poświęcać czas wnukom. Będzie ją na to stać, ponieważ oszczędzała i inwestowała część pieniędzy, zamiast tylko wyda-wać je na coraz większe mieszkania czy coraz lepsze samochody. Warunkiem takiego stanu rzeczy jest jednak brak nieustannego podnoszenia standardu swojego życia.

Są ludzie, którzy po zarobieniu wymarzonej kwoty od razu podnoszą standard swojego życia. Kupują większe mieszkanie, większy dom, lepszy samochód, dodatkowe wakacje i chwilę później wpadają w wir kolejnych zobowiązań zawodowych. Naucz się żyć poniżej poziomu swoich zarobków, aby móc in-westować część pieniędzy i nie być zmuszoną bez przerwy tyle pracować. Pozwól, aby twoje pieniądze pracowały dla ciebie.

Wiem, że wiele osób nie potrafi odmówić sobie przyjemności, zwłaszcza gdy je stać na nie, jednak to jedyna metoda, która po-zwoli ci nie stawać się coraz bardziej zapracowaną mimo zwięk-szających się dochodów.

MIT NR 2

Pieniądze to źródło zła

Skoro pieniądze to źródło zła, to czym jest brak pieniędzy? Powiedz osobom, które zbierają pieniądze na kosztowne ope-

racje bliskich, że pieniądze są źródłem zła. Nie wykupuj leków, jak to robią starsi ludzie, którym nie starcza pieniędzy. Pomyśl o kobietach – poniżanych, wykorzystywanych, a nawet katowa-


nych w domu – które godzą się na życie w charakterze ofiar, po-nieważ nie mają pieniędzy, aby odejść.

Jak często brak pieniędzy doprowadza ludzi do samobójstwa? Jak często z braku pieniędzy kobiety decydują się na tak despe-racki krok jak pozostawienie dzieci w oknach życia?

Pieniądze mogą być źródłem wolności wyboru – umożli-wiają odbywanie ekscytujących podróży edukacyjnych, realizo-wanie pasji o lataniu, nurkowaniu, jeździe konnej, grze na in-strumentach, grze w tenisa, golfa lub cokolwiek innego, na co przyjdzie ci ochota.

Pieniądze mogą być źródłem pomocy – gdy spełniasz czyjeś marzenia, gdy ułatwiasz komuś codzienne życie (zwłaszcza oso-bom poruszającym się na wózkach inwalidzkich, których miesz-kania należy przystosować do ich potrzeb).

Widziałam, w jakich warunkach choruje się na nieuleczalną chorobę, gdy rodziny nie stać na zatrudnienie kogoś do pomocy w codziennej opiece i rehabilitacji. Widziałam łzy, panikę, cier-pienie i bezradność kobiety, która nie mogła sobie pozwolić na fachową pomoc przy obłożnie chorym mężu, w rezultacie do granic możliwości nadwyrężała swoje ciało i psychikę. Widzia-łam samotność mężczyzny, który spędził z żoną 50 lat, a teraz umierał samotnie w szpitalu oddalonym od domu o kilkaset kilometrów, bo żony nie było stać na nocleg poza domem; nie mogła towarzyszyć mu na co dzień ani wspierać go obecnością, miłością i ciepłym słowem. Umierał w samotności z braku pie-niędzy.

Pieniądze mogą być źródłem dobra. „Pieniądze szczęścia nie dają” – powtarzają niektórzy jak

mantrę. „A brak pieniędzy daje?” – pytam wtedy. Nie o szczęście


przecież chodzi, ale o możliwości, którymi dysponujesz, gdy po-siadasz pieniądze.

„Zdrowia i mądrości nie kupisz” – owszem, ale pieniądze po-zwalają ci kupować zdrowszą, ekologiczną żywność dla siebie i swojej rodziny, a także korzystać z zaawansowanej opieki me-dycznej i walczyć o zdrowie w prywatnej klinice, gdy wymaga tego twój stan. To również pieniądze ułatwią ci podjęcie leczenia za granicą, jeśli jest to konieczne.

Tobie i twoim bliskim pieniądze zapewniają edukację na najwyższym poziomie. Kursy doszkalające, studia podyplo-mowe, nauka języków obcych, uprawianie sportów, większe bezpieczeństwo w podróży oraz milion innych dobrych, szlachetnych i potrzebnych opcji.

MIT NR 3

W moim kraju trudno odnieść sukces

Trudno w porównaniu z jakim innym miejscem? W którym kra-ju jest łatwo? Czy to przypadkiem nie jest wymówka?

To prawda, polityka polskiego rządu nie wspiera małych i średnich przedsiębiorstw. To prawda, składki ZUS nie zawsze są gwarancją godnej emerytury. Faktem jest jednak, że żyje-my w kraju, który wciąż się rozwija. Mnóstwo pomysłów, które sprawdziły się za granicą, można przenieść na nasz rynek – ko-rzystają z tego przedsiębiorcy, którzy mają odwagę uruchamiać własne biznesy.


Kiedy w wieku 18 lat założyłam działalność gospodarczą, od razu musiałam płacić pełną składkę ZUS. Nie było wtedy pre-ferencyjnych okresów, nie było inkubatorów przedsiębiorczości, nie było dotacji z Unii Europejskiej ani internetu, żeby spraw-dzić, czym różni się podatek VAT od deklaracji PIT.

W Polsce można odnieść sukces – i ty również możesz to zro-bić, nawet jeśli płacisz pełne składki ZUS i odprowadzasz po-datki (wiedziałaś, że podatki w Polsce są jednymi z niższych w Europie?). Sprawdź, jakie podatki płacą Belgowie, Francuzi, Szwedzi i przekonaj się, że trawa u sąsiada nie zawsze jest bar-dziej zielona. Zwróć uwagę na dofinansowania z Unii Europej-skiej, z których można skorzystać nie tylko w trakcie otwierania, lecz także prowadzenia własnej działalności. Wiem, to czaso-chłonne, bo trzeba wypełnić wnioski, jednak sukces zawodowy z zasady jest czasochłonny.

MIT NR 4

Kobiecie trudniej odnieść sukces

Głównie dlatego, że nie oczekuje tego od siebie. Zgodzę się, że mąż nie donosi za ciebie ciąży ani nie zastąpi

cię w karmieniu piersią. Zgodzę się również, że zdarzą się takie okresy w twojej karierze zawodowej, gdy zwolnisz tempo. Po-zostaje pytanie, na jak długo to zrobisz; na ile lat po urodzeniu dziecka postanowisz wycofać się z pracy.

Kobietom, które rezygnują z aktywności zawodowej nawet na


3 lata, faktycznie trudniej wrócić. Ja zawsze pamiętam, że nie jestem jedynym rodzicem dziecka, dlatego od ojca oczekuję za-angażowania. Nie pomocy, bo on nie ma mi pomagać; on ma an-gażować się w wychowanie swojego dziecka i uczestniczyć w jego życiu, zwłaszcza że w ciąży to ja byłam bardziej zaangażowana. Urlopy tacierzyńskie nie są opowieściami z dalekiej Skandyna-wii; one są rzeczywistością również w Polsce. To prawda, że ich skala jest mniejsza, ale pamiętaj, że masz wpływ na to, jak dzie-lisz się obowiązkami z partnerem.

Poza tym w biznesie często liczy się nie tyle czas, który po-święcasz pracy, ile efektywność. A w tej dziedzinie to my, kobie-ty, mamy duże pole do popisu.

To my decydujemy, w jakim zakresie jesteśmy konsekwentne, zdecydowane i skoncentrowane na wykonywaniu zadań.

To my umiemy łączyć czynności, fakty i pracować w trybie wielozadaniowości.

To właśnie nas cechuje szczególna inteligencja emocjonalna. Wreszcie – to my posiadamy intuicję i rozsądek, których zwy-

kle brakuje mężczyznom. Pracuję w branży rozwoju osobistego, w której przeważa-

ją mężczyźni. Gdy przez część ciąży leżałam w łóżku, mogłam zazdrościć im szkoleń, na które wyjeżdżają, żon, które zostają w domu z dziećmi, czy kolejnych zrealizowanych projektów. Mo-głam, tylko po co? Postanowiłam wykorzystać ten czas na pisa-nie książki i samokształcenie.

Pamiętaj, że jako kobieta masz atuty i możliwości, których nie mają mężczyźni. Wykorzystuj je tak, jak oni wykorzystują swo-je. Skoncentruj się na tym, co możesz zrobić, zamiast rozmyślać o tym, czego ci brakuje. Przestań brać na siebie wszystkie obo-wiązki!


MIT NR 5

Kobiety powinny zajmować się domem, zamiast robić karie-rę. Obowiązkiem kobiety jest dbać o dzieci. To mężczyzna

powinien zarabiać na potrzeby całej rodziny

Być może w epoce polowań i zdobywania pożywienia w lesie taki podział się sprawdzał, jednak z czasem różnice między rolami męskimi a kobiecymi zaczęły coraz bardziej się zacierać. Nie chcę oceniać, czy to dobrze czy źle. Jestem natomiast przekona-na, że tak jak obowiązkiem obojga rodziców jest wychowywanie i dbanie o dzieci, tak obowiązkiem obojga rodziców może być zarabianie na potrzeby rodziny.

Aby prawidłowo się rozwijać, dzieci potrzebują zarówno mamy, jak i taty. Mężczyzna ma umiejętności i pokłady miło-ści, które pozwalają mu pokazywać życie z innej perspektywy. To właśnie postawa mężczyzny kształtuje w dzieciach silne ego i pomaga im nabywać umiejętności społeczne.

Przesada w żadną stronę nie jest wskazana. Bo czy rzeczywiście wspaniały jest pomysł, żeby mężczyzna

pracował za dwoje i wnosił do domu jedynie pieniądze? W wypowiedzi pewnego mężczyzny, który korzystał z urlopu

ojcowskiego5, przeczytałam, że to wspaniałe uczucie nie tylko „mieć” rodzinę, lecz także „być” z rodziną.

Jestem zwolenniczką rodziny, w której każdy może spełniać

5 Z badań przeprowadzonych przez Ministerstwo Pracy wynika, że coraz więcej panów korzysta z urlopów ojcowskich. W 2014 roku 129 000 ojców skorzystało z przysługującego im dwutygodnio-wego urlopu na dziecko. W styczniu 2018 roku z pełnopłatnego urlopu ojcowskiego skorzystało już 14 900 mężczyzn.


się zarówno w sferze prywatnej, jak i zawodowej. Gdy słyszę, że psychologowie biją na alarm i dla dobra psychicznego dzieci każą matkom zostać w domu i nie wracać do pracy, przypomina-ją mi się psycholożki, które znam osobiście. Każda – powtarzam: każda – z nich pracuje zawodowo, mimo że ma dzieci!

Jestem realistką, dlatego uważam, że para sporo ryzykuje, gdy umawia się na podział ról i ustala, że zarabia tylko jedna osoba, a druga zajmuje się domem.

Co stanie się z rodziną, gdy jej jedyny żywiciel zginie w wy-padku? Naprawdę będą w stanie utrzymać się z ubezpieczenia albo odszkodowania? Jaki będzie poziom kompetencji zawo-dowych osoby, która dotychczas przebywała w domu? Jaką pracę taka osoba będzie mogła wykonywać?

Co zrobi kobieta, gdy jej małżeństwo się rozpadnie (a rozpada się 30% związków)? Za co utrzyma siebie i dzieci? Za alimen-ty, których poziom egzekucji w Polsce jest jednym z najniższych w Europie? Każdy, kto choć trochę interesował się tym społecz-nym problemem, wie, że z reguły to kobieta przejmuje opiekę nad dzieckiem; nie dość, że jako samodzielna matka ma mniej czasu, który mogłaby przeznaczyć na pracę i rozwój, to – jeżeli dotychczas zajmowała się głównie domem – jeszcze trochę po-trwa, zanim zacznie godnie zarabiać6.

Podziwiam optymizm kobiet, które decydują się pozostać na utrzymaniu partnera. Mogę to zrozumieć jedynie w sytuacji, gdy

6 Według danych GUS-u za III kwartał 2017 roku aktywność zawodowa kobiet w wieku 25–34 lata spadła do najniższego poziomu od 2003 roku. Jako główną przyczynę bierności zawodowej wskazano obowiązki rodzinne związane z prowadzeniem domu – 32,3% osób (9,7% mężczyzn i 49,7% kobiet). Kolejnymi powodami były choroba lub niepełnosprawność, następnie nauka i uzupełnianie kwalifi-kacji oraz emerytura.


bardzo zamożny małżonek zabezpiecza swoją żonę umową mał-żeńską, a jego zamożność jest na tyle imponująca, że pozwoliła-by kobiecie do końca życia utrzymywać się z tego, co zostało na nią przepisane.

MIT NR 6

Małżeństwa bogatych częściej się rozpadają

Kiedy dłużej się nad tym zastanawiałam, zadałam sobie pytanie, co takiego sprawia, że brak pieniędzy zapobiega rozwodom.

Bieda sprzyja miłości, ale bogactwo już nie sprzyja? W większości wypadków (około 80%) to kobiety wnoszą

w Polsce pozwy o rozwód. Pieniądze powodują, że miłość nagle się kończy, czy może dzięki pieniądzom kobieta może wreszcie odejść, gdy jest nieszczęśliwa w małżeństwie?

Czy nie jest tak, że wiele par żyje w pewnego rodzaju imitacji małżeństwa, ponieważ warunki finansowe zwyczajnie zmuszają je do tego? Nie mogą się rozwieść, ponieważ zaciągnęły kredyt hipoteczny na 35 lat; jeśli sprzedadzą mieszkanie i spłacą kredyt, zostaną bez dachu nad głową i będą zmuszone zaczynać od po-czątku, tym razem każde z nich w pojedynkę.

To niezwykle smutna perspektywa, gdy jedynym powodem, dla którego kobieta nie może się rozwieść, jest brak pieniędzy na samodzielne życie.

Ale skupmy się na faktach: według rankingu „Forbes Billio-naires” z 2013 roku wielu miliarderów (między innymi Carlos


Slim Helú i Bill Gates) nigdy się nie rozwiodło. Pozostałe osoby z listy 100 najbogatszych również drastycznie nie odstają w tej kwestii od statystycznego Kowalskiego. Różnica polega na tym, że o rozwodzie przeciętnego człowieka media nie rozpisują się miesiącami, podczas gdy o rozwodzie sławnych osób dyskutuje się latami.

Oboje w spokoju możecie zarabiać. Jeśli sami nie doprowa-dzicie swojego małżeństwa do ruiny, dodatkowe zera na koncie z pewnością tego nie zrobią.

MIT NR 7

Pieniądze nie są ważne

Pieniądze same w sobie nie są ważne, natomiast możliwości, które dają, już tak!

Pieniądze – tak jak zdrowie, miłość, rodzina, radość, przy-jaźń, satysfakcja – są częścią naszego życia. Nie znam nikogo, kogo by nie dotyczyły. I choć nadmiar pieniędzy nie jest szalenie istotną kwestią, ich brak zdecydowanie wpływa na nasze życie.

Wielokrotnie doświadczyłam, jak ważne jest posiadanie pie-niędzy.

Gdy po raz pierwszy potrzebowałam pilnie zrobić USG pier-si, udałam się do prywatnej kliniki – w państwowej przychodni wyznaczono mi termin za 3 miesiące!

Za pieniądze dowiedziałam się, że mam guza piersi. Za pieniądze usunęłam go w trybie natychmiastowym.


Za pieniądze dowiedziałam się o kolejnych guzach i również za pieniądze je usunęłam.

Pieniądze wspierają edukację moich dzieci w prywatnych szkołach.

Pieniądze pomagają mi wzmacniać moje kompetencje. Pieniądze pozwalają mi wspierać Fundację Mam Marzenie

i spełniać marzenia dzieci, których życie jest zagrożone (często chorobami onkologicznymi).

Pieniądze pozwalają mnie i mojej rodzinie zdrowiej się odży-wiać, zwiedzać świat, uprawiać zimowe sporty i rozwijać hobby.

MIT NR 8

Chęć bycia bogatą jest przejawem płytkości umysłu

A chęć bycia biedną wyraża głębię? To, że ktoś zarobił duże pieniądze, oznacza z reguły, że jest

charyzmatyczny, zdyscyplinowany, odważny, konsekwentny, odpowiedzialny, pracowity, kreatywny i wytrwały. Prawdopo-dobnie wnosi dużą wartość w życie innych lub działa na dużą skalę. Gdzie w tym wszystkim jest miejsce na płytkość i po-wierzchowność?

Płytki może być sposób, w jaki niektórzy dysponują zarobio-nymi pieniędzmi. Zapewniam cię jednak, że ich myślenie nie zmieniło się wraz z zarobieniem większej sumy; oni już wcze-śniej byli mało wyrafinowani, nie mieli jednak okazji tego po-kazać.


Myślę też, że za szybko oceniamy innych. Ktoś jest płytki, ponieważ kupił sportowy samochód? A co

jest złego w posiadaniu takiego auta? Tylko dlatego nie dajemy komuś prawa do posiadania nowego auta, że sami nie możemy sobie na nie pozwolić? Piękny sportowy samochód jest zakupem płytkim, ale zakup kombi oznacza wyrafinowanie?

Ktoś jest płytki, ponieważ kupuje ubrania luksusowych ma-rek? Przecież wielu z nas strojem podkreśla swoje upodobania, swój status społeczny lub swoją wyjątkowość.

Nie bądźmy hipokrytami. Skoro szydzimy z ludzi zamożnych, którzy nabywają produkty premium, nie kupujmy podróbek tych marek. Dlaczego zaopatrujemy się w droższe rzeczy, gdy tylko nas na nie stać? Czy to nie zastanawiające, że zdecydowa-na większość osób pytanych o to, co zrobiłyby, gdyby wygrały miliony, deklaruje, że kupiłyby dom lub lepszy samochód, wy-jechały na wakacje, a nawet rzuciły pracę? Jeszcze nie słyszałam o kimś, kto chciałby oddać wszystko na cele charytatywne i żyć dokładnie tak, jak żyje teraz.

MIT NR 9

Rząd nie dopuściłby do sytuacji, w której na starość nie mia-łabym emerytury. Jakoś to będzie

Nie takie rzeczy dzieją się w naszym kraju, a rząd jakoś zezwala na nie.

Emeryci i renciści często dysponują miesięcznie kwotą niższą


niż 1000 zł, która musi wystarczyć na czynsz, jedzenie i lekar-stwa.

Już dziś ludzie, którzy potrzebują pomocy medycznej, muszą nawet kilka lat czekać na badania! Część z nich umiera, zanim nadejdzie ich kolej. Trzeba być wyjątkową optymistką, aby wie-rzyć, że państwo lub ktokolwiek inny zadba o twój byt7.

OCKNIJ SIĘ! PRZESTAŃ ŻYĆ ZŁUDZE-NIAMI! POLSKA JEST ZADŁUŻONYM KRAJEM I NIC NIE WSKAZUJE NA TO, ABY NAGLE POJAWIŁ SIĘ ZASTRZYK GOTÓWKI! RZĄD WYDAJE PIENIĄDZE, KTÓRYCH NIE MA, I TWORZY PROGRAMY SPOŁECZNE, NA KTÓRE GO NIE STAĆ. NIKT NIE MA ODWAGI, ABY WPROWADZIĆ FINANSOWE RESTRYKCJE; KAŻDY WOLI ZAMIATAĆ PROBLEMY POD DYWAN.

Rozejrzyj się poza granice naszego kraju. Czy nie widzisz Europy pełnej biednych i bezdomnych? W Stanach Zjednoczo-nych ludzie, którzy nie poradzili sobie finansowo, żyją na ulicy! W Miami w centrach handlowych osoby po 70. roku życia sto-ją przy stoiskach promocyjnych z chipsami! Nie mają za co żyć, a niczego innego nie mogą robić.

Zamiast liczyć na rząd, wykorzystaj swój optymizm do popra-

7 Deutsche Bank w swoim corocznym raporcie sprawdził, co Polacy planują zrobić z pieniędzmi w 2018 roku. Co piąty Polak chce samodzielnie odkładać na emeryturę. Na drugim miejscu znalazły się lokaty (dla porównania kredyty zajmują miejsce szóste).


wienia swojej sytuacji finansowej. To naprawdę poważna spra-wa. Pamiętaj też, że żyjemy dłużej, niż żyli nasi przodkowie, a to oznacza, że po 67. roku życia być może przyjdzie ci żyć z pienię-dzy gromadzonych przez kilkadziesiąt kolejnych lat!

MIT NR 10

Lepiej być biednym, ale uczciwym

Piękna racjonalizacja obecnego stanu! Zupełnie jakby bycie nie-uczciwym było konieczne, żeby zarabiać!

Jasne, w nieuczciwy sposób możesz szybko się wzbogacić, ale postępując uczciwie, również możesz to zrobić.

Swój biznes buduję uczciwie. Płacę podatki. U mnie niczego nie kupisz „pod stołem”.

Cieszę się, że płacę podatki, bo dzięki temu mam wkład w roz-wój kraju.

Cieszę się, że płacę składki do ZUS-u, bo wiem, że dzięki temu ktoś otrzymuje emeryturę (tak zupełnie szczerze, to nie liczę na emeryturę z ZUS-u. Opłacam osobne ubezpieczenie na życie i przeżycie oraz inwestuję środki).

Oczywiście są osoby zamożne, które postępują nieuczciwie. Zapewne czytasz o oszustwach podatkowych oraz aferach ko-rupcyjnych. Być może słyszysz o ludziach, którzy przez znajo-mości załatwiają kontrakty w firmach państwowych. Wciąż wie-lu właścicieli prywatnych przedsiębiorstw nieuczciwie traktuje swoich pracowników – nie zawierają z nimi umów lub zawierają je na niekorzystnych warunkach.


Zdradzę ci sekret: osoby niezamożne również postępują nie-uczciwie, tyle że o nich nie pisze się na pierwszych stronach ga-zet. Wyłudzają zasiłki dla bezrobotnych, zapomogi i inne świad-czenia. Symulują choroby, aby otrzymać zwolnienia lekarskie. Latami zbierają pod kościołem pieniądze na leczenie dzieci, któ-rych nie mają!

Dlatego nie wrzucałabym do jednego worka osób zamożnych i niezamożnych.

Chcesz zmienić swoje przekonania na temat zamożnych ludzi i wpływowych kobiet? Chcesz oswoić się z nowym myśleniem o ludziach bogatych? Zastanów się, czy przypadkiem sama nie traktujesz ich zbyt surowo. Nie oceniasz, nie zazdrościsz, nie czekasz, aż się potkną. Wyślij w ich stronę dobre słowo, uznanie, a nawet pogratuluj im!

Ja mam w zwyczaju gratulować ludziom, którzy zrobili coś dobrze; coś, co mogę podziwiać. Jeśli masz ochotę, wykonaj po-dobne ćwiczenie.

Do pięciu kobiet, które odnoszą sukcesy w interesującym cię obszarze, napisz krótką wiadomość z gratulacjami, ciepłym słowem, komplementem. Coś w stylu: „Cześć! Od dawna kibi-cuję Twoim działaniom, ale chyba nigdy Ci tego nie napisałam. Chcę, abyś wiedziała, że podziwiam sposób, w jaki realizujesz swój potencjał. Życzę Ci dalszych sukcesów. Miłego dnia!”.

Oczywiście pisz prawdę, dlatego dopasuj tekst do siebie i do odbiorcy. I pamiętaj, że czasami być może sama stawiasz mur między sobą a innymi ludźmi sukcesu.


SPOSÓB, W JAKI POSTĘPUJESZ, NIE ZALEŻY OD STANU TWOJEGO MAJĄTKU, LECZ OD TWOICH WARTOŚCI. MOŻESZ BYĆ JEDNOCZEŚNIE ZAMOŻNYM, UCZCIWYM I WARTOŚCIOWYM CZŁOWIEKIEM.

MIT NR 11

Prowadzenie własnej firmy jest ryzykowne

Nie twierdzę, że każdy powinien być przedsiębiorcą, ponieważ nie każdy odnajdzie się w świecie biznesu8. Są osoby, które chcą przewodzić i tworzyć, są też takie, które stoją na drugiej linii, a mimo to czują się spełnione.

Jeśli tylko przekonanie powstrzymuje cię przed założeniem własnej firmy, odpowiedz sobie na pytanie: „Na czym właściwie polega to ryzyko?”.

Prowadzenie własnej firmy jest równie ryzykowne, jak ryzy-kowna bywa praca dla kogoś. Zasadnicza różnica polega na tym,

8 Z roku na rok maleje skłonność Polaków do otwierania własnych firm. 71% Polaków ma pozytyw-ne podejście do przedsiębiorczości, ale jedynie 27% chciałoby założyć działalność gospodarczą – tak wynika ze Światowego Raportu Amway o Przedsiębiorczości (AGER 2018). W praktyce oznacza to, że zaledwie 22% polskich respondentów deklarowało chęć zostania przedsiębiorcą (na świecie – 49%, w Unii Europejskiej – 41%). Polska zajmuje 4. miejsce od końca (za Ukrainą, Bułgarią i Japonią).


że kiedy pracujesz u siebie, w mniejszym stopniu możesz zrzucać na innych odpowiedzialność za swoje niepowodzenia.

Firmy powstają i upadają. Gdy prowadzisz firmę, polegasz głównie na sobie. Na swojej inteligencji, swojej mądrości, swojej odwadze, swojej odpowiedzialności i swojej pomysłowości. Po-legasz na ludziach, których samodzielnie wybrałaś do zespołu.

Przygotuj się do prowadzenia własnej działalności. Znajdź ob-szar, w którym chcesz się spełniać, a zwiększysz szansę na od-niesienie sukcesu.

Oczywiście jeśli przez prowadzenie własnej firmy rozumiesz sprzedaż mieszkania, w którym mieszkasz, i kupno upadającego osiedlowego kiosku, to faktycznie takie posunięcie byłoby ryzy-kowne (zwłaszcza gdy nie znasz branży ani nie patrzysz w książ-kę przychodów i rozchodów).

Nie musisz porywać się z motyką na księżyc! Możesz urucho-mić własny biznes i stopniowo go rozwijać.

Jeśli chcesz krok po kroku nauczyć się od praktyków bizne-su, jak stworzyć własną firmę, a przede wszystkim – jak nie ry-zykować prywatnym majątkiem, gdy ją prowadzisz, polecam ci „Jak stworzyć swój pierwszy biznes9” – książkę napisaną przez Patrycję Mstowską-Borysiewicz oraz Mariusza Mszycę, dwóch polskich przedsiębiorców.

9 Mszyca M., Mstowska-Borysiewicz P., Jak stworzyć swój pierwszy biznes, Rowińska Business Co-aching, 2018. Zamów książkę na www.KamilaRowinska.pl.

http://KamilaRowinska.pl


MIT NR 12

Aby być bogatą, trzeba urodzić się w bogatej rodzinie

Tylko wtedy, gdy chcesz być bogata od urodzenia. Przeważająca liczba osób znajdujących się na szczytach list

najbogatszych pochodzi z biednych domów lub zupełnie prze-ciętnych pod względem finansowym. Z kolei w wielu wypad-kach ludzie, którzy odziedziczyli fortuny, trwonią majątek, za-miast go powiększać.

Dzieci bogatych rodziców mogą mieć przewagę jedynie wtedy, gdy wyniosły z domu określony wzorzec: nauczyły się szacunku dla pieniędzy, myślą w kategoriach inwestowania zamiast wy-dawania, mają poczucie, że zasługują na to, aby hojnie wyna-gradzano ich pracę, nie odrzucają innych ofert, gdy praca ma-rzeń znajduje się poza ich zasięgiem, mnożą pieniądze, zamiast w pierwszej kolejności zaspokajać swoje pragnienia i zachcianki lub sprawiać sobie przyjemności. Dla wielu dzieci urodzonych w bogatych rodzinach bycie osobami zamożnymi jest natural-nym stanem, dlatego dążą do niego bez poczucia winy.

Z kolei w niektórych biednych rodzinach przekazywany jest odmienny wzorzec: pieniądze najpierw się wydaje i rzadko myśli się o oszczędzaniu. Bo po co oszczędzać, skoro pieniędzy jest niewiele?

Jako przykład i w ramach przestrogi opowiem historię Izy. Iza pochodzi z niezamożnej rodziny. Choć w domu niczego

jej nie brakowało, rodzice nie rozpieszczali jej wysokim kieszon-kowym. Pieniądze przeznaczali na podstawowe potrzeby i przez


całe dzieciństwo wpajali jej, że ma dobrze się uczyć, skończyć studia i pójść do pracy. Twierdzili, że wtedy będzie bogata.

Iza miała wysokie średnie i świadectwa z czerwonym pa-skiem. W trakcie nauki w liceum nie pracowała; nie roznosiła ulotek, nie udzielała korepetycji, nie pracowała nawet w wakacje. Zawsze mnie to dziwiło. Gdy pytałam jej rodziców, dlaczego Iza nie znajdzie dorywczej pracy, odpowiadali, że pracodawcy tylko wykorzystują młodych, a skoro córka cały rok się uczyła, niech w wakacje sobie odpoczywa.

Iza marzyła o nowym laptopie. Rodzice nie zaproponowa-li jej, aby w wakacje zarobiła na niego, tylko postanowili wziąć kolejny kredyt i na zakończenie liceum kupić córce sprzęt. Pół roku wcześniej, tuż przed świętami Bożego Narodzenia, kupili telewizor – promocja, raty zero procent, grzech było nie wziąć. Poprzedni jeszcze działał, ale był już stary.

W czerwcu Iza skończyła szkołę średnią, otrzymała obieca-ny laptop i zapisała się na studia zaoczne. Postanowiła poszukać pracy, ponieważ od października potrzebowała około 4000 zł na czesne.

Szybko dostała posadę w prywatnej firmie sprzedającej okna. Praca za biurkiem, wypłata: ponad 2000 zł. Mogło być tak pięk-nie…

Na początku września spotkałam rodziców Izy. Byli załamani beznadziejną sytuacją, w której znalazła się ich córka. Złorzeczy-li na firmę, która właśnie ją zwolniła. Narzekali na brak przy-szłości w Polsce. Twierdzili, że Iza zmarnowała sobie życie, bo teraz musi wyjechać za granicę, zamiast iść na studia.

Nie mogłam uwierzyć: jak to nie może iść na studia? Przecież przez 3 miesiące zarobiła 6000 zł, a potrzebowała około 4000 zł,


żeby opłacić czesne! Poza tym utrzymywali ją rodzice. Nawet je-śli zdecydowałaby się nie wpłacać całej kwoty, wystarczyłoby, że płaciłaby w ratach. Potrzebowała 400 zł miesięcznie oraz nowej pracy.

Tyle że ona nie miała nawet tych 400 zł. Wszystkie zarobione pieniądze wydała na przyjemności i ubrania, w dodatku wzięła kredyt na meble do pokoju.

Swoje finansowe życie rozpoczęła od kredytu, przyjemności i ani jednej inwestycji, lokaty czy oszczędności.

I faktycznie, Iza nie poszła na studia. Rodzice nie mieli więk-szej zdolności kredytowej niż na zakup telewizora i komputera, a Iza „nie znalazła innej pracy”. Bo postanowiła, że nie podejmie innej pracy niż biurowa. Praca w charakterze niani była dla niej uwłaczająca i denerwująca. McDonald’s nie wchodził w grę, bo „nie po to się uczyła, żeby teraz smażyć frytki”. Ostatecznie wy-jechała z chłopakiem za granicę. Za pierwsze zarobione pienią-dze kupili plazmowy telewizor, za kolejną wypłatę – PlayStation. W wieku 21 lat Iza zaszła w ciążę i wyszła za mąż. Teraz wy-chowuje dziecko, gotuje i dba o dom. Nie planuje studiować, nie uczy się języka kraju, do którego wyjechała, i oburza się na rząd za to, że po urlopie macierzyńskim nie wypłacił jej dodatkowych świadczeń. I ona, i jej rodzice nie widzą możliwości zmiany ani swojego postępowania, ani myślenia. Czują się ofiarami – po-krzywdzonymi przez rząd i pracodawcę, który nie przedłużył Izie umowy.

Jak postrzegasz tę sytuację? Gdyby mnie dotyczyła, połowę wypłaty odłożyłabym na cze-

sne, a resztę wydałabym na przyjemności. Wiem, jak to jest mieć 19 lat i dużo potrzeb. Lepszy telefon, ubrania, imprezy, wyjaz-


dy… Na wszystko przyjdzie czas, trzeba tylko być cierpliwym. Wielu osobom brakuje tej cierpliwości, dlatego wpadają w tara-paty.

Teraz poznasz wzorzec postępowania innej rodziny. Wiele lat temu miałam przyjemność poznać bardzo zamoż-

ną rodzinę – małżeństwo przedsiębiorców z trójką dzieci. Ich stosunek do pieniędzy był bardzo restrykcyjny. Gdy któreś z dzieci chciało mieć nowe zabawki, udawało się z ojcem na miej-scowy targ, aby sprzedać stare, którymi już się nie bawi. Dopiero po sprzedaży starych zabawek rodzice dokładali dzieciom bra-kującą kwotę, żeby mogły kupić sobie nowe rzeczy.

Kilka razy w tygodniu mama odbierała dzieci ze szkoły i wra-cała z nimi do rodzinnej firmy; gdy odrabiały lekcje, kończyła wykonywać obowiązki zawodowe.

Od 13. roku życia dzieci co sobotę jeździły na pół dnia do fir-my rodziców, aby zapracować na kieszonkowe. Nie wypracowały jeszcze szczególnych umiejętności, dlatego myły samochody fir-mowe – łącznie z dostawczymi. Z czasem doszły im inne obo-wiązki.

Po skończeniu szkoły średniej jeden z synów postanowił prze-prowadzić się za granicę. Chciał spróbować nowego życia. Pierw-szą pracę podjął na stacji benzynowej: tankował samochody klientom. Jego zamożni rodzice pozwolili mu w pełni doświad-czać odpowiedzialności za swoje wybory i w ten sposób uczyli go szacunku dla pieniędzy. Nie zjawiali się, aby go ratować, nie dokładali do czynszu za wynajmowany pokój ani nie sprawdzali, czy syn ma co jeść. Ufali, że potrafi pracować i dobrze zarządzać zarobionymi pieniędzmi. Całe życie przekazywali mu pewien wzorzec postępowania, który teraz sam zaczął wdrażać.


Dzieci, o których opowiadam, do dziś prowadzą swoje biz-nesy. Nie przejęły firmy rodziców, tylko rozwinęły własne ini-cjatywy – łącznie z najmłodszym, który rozpoczynał na stacji benzynowej.

T. Harv Eker powiedział coś, co doskonale odzwierciedla różnicę między obydwoma opisanymi wzorcami wyniesionymi z domu:

LUDZIE BIEDNI LICZĄ KAŻDĄ ZŁOTÓWKĘ, LUDZIE BOGACI LICZĄ KAŻDY GROSZ.

Wiele osób negatywnie wypowiada się o ludziach zamożnych; chcą w ten sposób lepiej się poczuć i usprawiedliwić stan swoich finansów. „Może nie mamy zbyt wiele pieniędzy – mówią – ale przynajmniej jesteśmy uczciwi i trzymamy się razem. Zdobyli-śmy wykształcenie, mamy czas dla rodziny, mamy prawdziwych przyjaciół i wiemy, co jest ważne w życiu”. A potem skreślają ko-lejną „szóstkę” w totka i czekają na cud.

To, co mówią, jest niczym innym jak ich wyobrażeniem wcale nie o ludziach zamożnych, lecz o samych sobie. Kim by się sta-li, gdyby ktoś więcej zapłacił za ich pracę? Albo gdyby wygrali w lotto?

To nieprawdopodobne, jak wiele pogardy znajdują w sobie dla ludzi zamożnych, którzy z własnych podatków utrzymują bezro-botnych pobierających zasiłki, chorych lub żyjących w skrajnym ubóstwie. Skąd rząd czerpie środki na zapomogi, oświatę, kultu-rę, badania, rodzinne domy dziecka czy służbę zdrowia? Najwię-


cej pieniędzy wpływa z podatków! Nie mam nic przeciwko, jeżeli ktoś wybiera finansowo skrom-

ne życie lub deklaruje, że sukces finansowy nie jest dla niego ważny. To jego wybór, jego życie, jego wartości. Nie oceniam tego. Nie godzę się jednak na roszczenia wobec ludzi bogatych, gdy okazuje się, że jednak pieniądze są mu potrzebne, ani na bezpodstawne oczernianie tych, którzy wybrali życie z dużą ilo-ścią pieniędzy.

Można być zamożnym, a jednocześnie uczciwym, rodzin-nym i wartościowym człowiekiem!

Jeżeli jeszcze nikt ci tego nie powiedział, ja to zrobię.Zasługujesz na to, aby godziwie i hojnie wynagradzano cię za

pracę. Zasługujesz na to, aby spełniać swoje finansowe marzenia. Zasługujesz na to, aby kupować jedzenie i ubrania najlepszej

jakości. Zasługujesz na najlepszą z możliwych opiekę medyczną. Twoje dzieci zasługują na edukację w warunkach szacunku

i troski. Twoja rodzina zasługuje na odpoczynek w pięknych miejscach

i maksymalny komfort. Masz prawo zarabiać i wydawać pieniądze na swoje potrzeby. Masz prawo pomagać ludziom, którzy sami nie mogą zadbać

o siebie. Ty wybierasz! Pamiętaj jednak: pieniądze, bogactwo, osiąganie celów, sukce-

sy są dobre i wartościowe tylko wtedy, gdy ty jesteś dobra i war-tościowa. Ale przecież taka właśnie jesteś, prawda?


PIENIĄDZE, BOGACTWO, OSIĄGANIE CELÓW, SUKCESY SĄ DOBRE I WARTO-ŚCIOWE TYLKO WTEDY, GDY TY JESTEŚ DOBRA I WARTOŚCIOWA.

Każda kobieta, która odnosi sukcesy, ma pozytywny stosunek do pieniędzy: uważa, że zarabianie jest dobre. Nawet jeśli w prze-szłości słyszała negatywne opinie na temat bogactwa, przefor-mowała je na takie, które jej służą.

Zapisz sobie i często powtarzaj głośno: „Zasługuję na to, aby hojnie wynagradzano mnie za moją pracę. Jestem bogatą ko-bietą. Pieniądze są dobre”.

To, że zarabiasz ogromne kwoty i odnosisz sukcesy zawodowe, wcale nie oznacza, że najważniejsze stają się dla ciebie pieniądze i przyjemności, wiara, rodzina i przyjaciele nie mają znaczenia, a twoim życiem rządzą chciwość i rozrzutność.

Oznacza to, że inaczej niż pozostali wykorzystujesz czas przeznaczony na odpoczynek, rozwój i pracę.

Oznacza to, że inaczej wykorzystujesz (czytaj: inwestujesz) do-stępne pieniądze.

Oznacza to także, że jesteś otwarta na zarabianie i wdrażanie pomysłów biznesowych, nawet jeśli wiążą się one z niewygodami lub utratą przywilejów.

Wreszcie oznacza to, że dokształcasz się, interesujesz inwesto-waniem i masz odwagę rozmawiać o pieniądzach, a nawet przy-znajesz, że są one dla ciebie istotne.

282

https://rowinskabusinesscoaching.com/tag-produktu/ksiazka-kobieta-niezalezna/?utm_source=ebook&utm_campaign=fragment

283

reklama

ZAPISZ SIĘ NABEZPŁATNY KURS

JAK W 7 KROKACHODKRYĆ WEWNĘTRZNĄ SIŁĘ

I UWIERZYĆ W SIEBIE?

KobietaNiezalezna.tv

http://KobietaNiezalezna.tv

© Copyright by Kamila RowińskaAutor: Kamila RowińskaTytuł: Kobieta NiezależnaWydanie II uzupełnioneBruksela 2019ISBN 978-83-951522-5-2

Redaktor prowadzące: Kamila Rowińska, Agata Krzyżanowska Redaktor prowadząca sekcji wywiady: Magdalena SaganowskaProjekt okładki: Katarzyna BukFotografia na okładce: Katarzyna Wojtasińska | K8 StudioFotografia dr Sylwii Spurek: Karolina HarzFotografie bohaterek: Maciej Zienkiewicz Stylizacje do sesji zdjęciowej: Monika Jurczyk | OSA osobista stylistkaZa pomoc w realizacji sesji dziękujemy firmie AnswearMake-up: Dominika Niemczynowska, Joanna Bielec, Iwona Zebala Redakcja i korekta: Elżbieta Sokołowska | korektelka.plŁamanie i skład: Katarzyna Buk | 27pixeli.com

RBC International sp. z o.o. sp.k.ul. Górnych Wałów 21 lok. 6, 44-100 Gliwicetel. +48 577 982 482 (od 8:00 do 16:00) e-mail: kontakt@rowinskabusinesscoaching.comwww.RowinskaBusinessCoaching.com

Autor oraz Wydawnictwo dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce informacje były kom-pletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za zwią-zane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz Wydawnictwo nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce.Niniejsza publikacja ani żadna jej część nie mogą być kopiowane ani w jakikolwiek inny sposób re-produkowane, powielane czy odczytywane w środkach publicznego przekazu bez pisemnej zgody wydawcy. Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie książki na nośnikach filmowym, magnetycznym lub innym powodują naruszenie praw autorskich niniej-szej publikacji.Wszelkie prawa zastrzeżone. All rights reserved.

http://korektelka.pl

http://27pixeli.com

mailto:kontakt%40rowinskabusinesscoaching.com?subject=

http://RowinskaBusinessCoaching.com

Documents

Bezpłatny fragment. Książkę kupisz na · Twórczyni konceptu „Kobieta Niezależna”, który z sukcesem i sa-tysfakcją realizuje od lat. Szkolenia organizowane przez Rowińska