Bezpłatny miesięcznik informacyjno-ogłoszeniowy Nr 65 sierpień 2016

Tel.: 0177 83 81 167gazeta@poloniaberlin.dewww.poloniaberlin.de

www.poloniaberlin.de2

Organizatorzy JoomlaDay Po-land (#JDPL2016), mają za-szczyt zaprosić wszystkichużytkowników i miłośnikówCMS Joomla! na kolejne spotka-nie. Odbędzie się ono 24-25września w Gliwicach i będzienajwiększym wydarzeniemspołeczności Joomla! w Polsce!

CMS Joomla! to jeden z najpopular-niejszych systemów zarządzania treś-cią (CMS - Content ManagementSystem) na świecie!Wszyscy projektanci strony www, ad-ministratorzy, programiści, graficy,specjaliści od SEO, blogerzy, pro-wadzący biznes w sieci powinni jużteraz zarezerwować swój czas, abyuczestniczyć w tym evencie.Nie jest istotne, czy ktoś zajmuje siętym profesjonalnie, traktuje jako swojąpasję lub hobby, czy też dopiero za-czyna swoją przygodę z Joomla!. Or-ganizatorzy spotkania zapewniają, żekażdy znajdzie coś dla siebie.

Takie spotkanie to doskonała okazjado pogłębienia swojej wiedzy, szyb-szego rozwoju i poznania ciekawychludzi. To także szansa na nawiązanieciekawych relacji biznesowych, któremogą zaowocować długoletniąwspółpracą i popchną rozwój firmy doprzodu!Będzie to również okazja do osobis-tego poznania wielu znanych w świe-cie Joomla! osób, zarówno z Polski, jaki z całego świata.Na stronie: www.joomla-day.pl sąpublikowane szczegółowe informacjedotyczące prelegentów i tematów pre-lekcji, jakie odbędą się podczas tego-rocznego święta Joomla!Team organizacyjny pracuje już napełnych obrotach, aby spotkanie zor-

ganizowane było na jak najwyższympoziomie. Pracuje także nad tym, abypozyskać sponsorów, dzięki którymuczestnicy spotkania będą mogli otrzy-mać ciekawe gadżety i zdobyć wielebardzo atrakcyjnych i cennych nagród.

Zespół organizatorów gorąco zachęcado śledzenia bieżących informacji orazdo kontaktu poprzez kanały społecz-nościowe, takie jak:• Facebook -www.facebook.com/JDayPoland• Twitter - twitter.com/JDayPoland• Google+ -plus.google.com/u/0/b/100625186285097009411

Po prelekcjach i wykładach przewi-dziane jest tzw. after party, podczas

którego, w luźnej atmosferze będziemożna bliżej się poznać, nawiązaćnowe kontakty i porozmawiać o Jo-

omla! i nie tylko ;-)Zespół Organizacyjny

JoomlaDay Polska 2016

JoomlaDay Poland – Polski Dzień Joomla

www.poloniaberlin.de�

Sierpień to szczególny miesiąc w historii Polski, czaspamięci narodowej. Obchodzimy w nim wiele nie-zwykle ważnych rocznic: wybuch Powstania War-szawskiego, Bitwy Warszawskiej z 1920 roku orazrozpoczęcie w 1980 roku strajków w Stoczni Gdańskiejzakończonych podpisaniem porozumień. Z tej okazjiprzygotowaliśmy dla Państwa wyjątkowe polskie do-kumenty, które będziemy emitować w każdą niedzielęo godz. 11.20 (CET – Berlin, Paryż) w ITVN. Zapra-szamy!W niedzielę 7 sierpnia przedstawimy portret filmowywybitnego jazzmana i kompozytora, autora muzyki do„Noża w wodzie” i „Dziecka Rosemary” Romana Po-lańskiego. Krzysztof Komeda – legenda polskiegojazzu, twórca muzyki do filmów, które na stałe zapi-sały się w historii kina, pianista i lekarz. W dokumen-cie „Komeda – muzyczne ścieżki życia” poznająPaństwo tego artystę w różnych odsłonach – widzia-nego oczami najbliższych przyjaciół, żony i wybitnychtwórców, z którymi współpracował. Oceniany jest jakojedyny kompozytor z Europy Wschodniej, któremuudało się osiągnąć tak wysoką pozycję w Hollywood.Ten film to także opowieść o środowisku i postawach

polskich artystów latach 50. i 60. Krzysztof Komedabył jednym z symboli opozycji tamtych czasów. Znie-nawidzony przez komunistyczną władzę jazz stał sięjego sposobem na bunt i wyrażenie niezależności.Niezwykłe przygody bohaterów ukażemy również 14sierpnia w osobistym, pełnym ciepła dokumencie „Eks-misja”. Film opowiada o przemianach historyczno –obyczajowych i zawiłych kolejach losu dwojga małżon-ków. Maria Malinowska to pogodna, pełna energiioptymistka. Tadeusz jest jej przeciwieństwem i ota-czający świat widzi najczęściej w ciemnych barwach.Mimo to udało im się przeżyć razem kilkadziesiąt latw poznańskiej kamienicy. Pewnego dnia otrzymująpismo od nowego właściciela budynku. Czynsz zostajez dnia na dzień podniesiony o sto procent. Gdymałżonkowie nie są w stanie uiścić wymaganejzapłaty, po kilku kolejnych miesiącach otrzymują nakazspłacenia długu i informację o grożącej im eksmisji.Reżyser filmu, Filip Malinowski, wnuk pary, przyjeżdżaz Austrii i rejestruje kolejne etapy walki dziadków omieszkanie. Ta sytuacja staje się punktem wyjścia dlagorzkiej refleksji o współczesnym świecie oraz powro-tem do wspomnień z czasów drugiej wojny i PRL- u.Następnie 21 sierpnia wyemitujemy kolejny

wyjątkowy dokument „Cudze listy”, w którym archi-walna korespondencja zwykłych ludzi, kontrolowa-nych przez służby specjalne PRL, tworzą przejmującyzbiorowy portret Polaków. W latach 1945-1989 or-gany bezpieczeństwa lustrowały w ciągu roku kilka-dziesiąt milionów pism polskich obywateli. Działalnośćta była nielegalna i miała na celu analizowanie na-strojów społecznych i wykrycie potencjalnych wrogówwładzy. Film otrzymał Nagrodę Główną na 6. BatumiInternational Art-house Film Festival, Nagrodę im. Ka-zimierza Karabasza na 21. Festiwalu Mediów Człowiekw Zagrożeniu” w Łodzi oraz Złote Zęby dla najlepszegofilmu dokumentalnego na 23. Festiwalu Filmu Pol-skiego w Chicago.Tydzień później 28 sierpnia trudnych tematów podej-mje się autor dokumentu „Świetlik” opowiadający his-torię tytułowej spółdzielni pracy, założonej przezdziałaczy opozycji, którzy w przyszłości zostali przy-wódcami politycznymi Polski. W 1983 roku otworzylifirmę myjącą okna pod nazwą „Świetlik”. Ryzykownejpracy na wysokościach podejmowali się ludzie, którzyw niedalekiej przyszłości mieli stać się elitą intelek-tualną demokratycznej Polski. W pełnym anegdot i za-skakujących zwrotów akcji filmie, osadzonym wniespokojnym czasie przemian lat osiemdziesiątych,widzowie ITVN usłyszą wypowiedzi m.in. MaciejaPłażyńskiego, Donalda Tuska, Stanisława Borowczakaczy Mariusza Wilka. W zabawny i ciekawy sposóbprzybliżają odbiorcom historię rozwoju spółdzielni, aleteż wpływ wydarzeń tamtego okresu na ich świato-pogląd i karierę polityczną.Zachęcamy do oglądania ITVN w każdą niedzielę!Więcej informacji na www.itvn.pl

TEKST NA PODSTAWIEMATERIAŁÓW

OD DYSTRYBUTORÓW

CCUUDDZZEE LLIISSTTYY AARRTTEE FFRRAANNCCEE 33EEKKSSMMIISSJJAA LLEE GGRROOUUPP SSOOLLEEIILL FFIILLMM&&MMUULLTTIIMMEEDDIIAAPPRROO--DDUUCCTTIIOONN GGMMBBHH

POLSKIE DOKUMENTY W SIERPNIU

PYSZNE 25

AAnnnnaa SSttaarrmmaacchh – artystka sztuki kuli-narnej powraca z nową dawką prze-pisów. Tradycyjne zupy, nietypowekanapki, zapiekanki, makarony, kaszei inne lekkie dania. Prowadząca udo-wodni, że na naukę gotowania nigdynie jest za późno. Na premierowe od-cinki „Pyszne 25” zapraszamy wkażdy poniedziałek od 22 sierpnia ogodz. 15.25 (CET – Berlin, Paryż) doITVN.

Na początek poznają Państwo prze-pis na rozpływające się w ustach kot-lety drobiowe. Jest to ciekawaalternatywa dla miłośników tychschabowych. Ania zdradzi, jak wy-czarować aksamitne puree selerowei co zrobić, by warzywo było deli-katne w smaku i nie straciło podczasgotowania swojego koloru. Następ-nie pokaże sposób na chrupiące udkakurczaka marynowane w miodzie i

musztardzie podawane z pieczonąpapryką. Ostatnia potrawa, któraspodoba się nie tylko wielbicielomkuchni hinduskiej to słynny kurczaktikka masala. Co kryje się pod tą eg-zotycznie brzmiącą nazwą?W kolejnym odcinku „Pyszne 25“Ania Starmach postara się przekonaćwidzów, że czasami zamiast kupo-wać, lepiej samemu przygotowaćróżnego rodzaju dania i przekąski. Napierwszy ogień pójdzie pełna wartoś-ciowych warzyw zupka chińska. Na-stępnie polędwiczki wieprzowezapiekane w kruchym cieście francu-skim. Na koniec coś dla amatorówsłodkości – bardzo prosty i smacznyprzepis na waflowy torcik z po-widłami, domowym masłem orze-chowym polany niezwykłym wsmaku sosem czekoladowym własnejroboty. Natomiast ulubiony rozdział Anny wkażdej książce kucharskiej to ten po-święcony zapiekankom, dlatego też

bohaterem trzeciej odsłony będzie za-piekanka w trzech odsłonach. Popierwsze przepis na prawdziwą kra-kowską z pieczarkami. Przy okazjiprowadząca wyjawi receptę na aro-matyczny i prosty w przygotowaniudomowy ketchup. Następnie jej ulu-bione danie z dzieciństwa, czyli za-piekanka z kurczaka, ryżu ipomidorów. Jest to idealna propozy-cja dla całej rodziny, ponieważ przy-padnie do gustu zarówno młodszymjak i starszym domownikom. W ostatniej odsłonie swojego pro-gramu „Pyszne 25“ gospodyni po-każe, jak przygotować proste,smaczne i szybkie potrawy z użyciemtrzech gatunków zbóż. Pierwszy prze-pis to wyśmienita kasza pęczak z zie-lonymi warzywami. Danie toprzypomina w konsystencji risotto,ponieważ nasiona należy podlewaćbulionem z warzyw. Następnie przy-gotuje słodki farsz z kaszy gryczanej,którym wypełni połówki soczystych

jabłek i gruszek. Na koniec coś dla ko-neserów tradycyjnej kuchni polskiej,czyli krupnik z dodatkiem kaszyperłowej. Będzie wyjątkowo apetycz-nie! Na niezwykłe doznania smakowezapraszamy do ITVN!Więcej informacji na www.itvn.pl

MATERIAŁY TVN STYLE

www.poloniaberlin.de 5

www.poloniaberlin.de6

W 2015 roku Związek Leśników Niemieckich (Bund Deutscher For-stleute) ogłosił Grunewald „Obszarem Leśnym Roku”. Nadanie tegowyróżnienia nieprzypadkowo zbiegło się z 100. rocznicą tzw. Dauer-waldvetrag, czyli umowy wykupu większych obszarów leśnych odpaństwa pruskiego przez miasta i gminy zrzeszone w ZweckverbandGross-Berlin. Zapobiegło to dalszej gwałtownej wycince drzew i po-zwoliło zachować rekreacyjny charakter lasu, którym do dzisiajcieszą się nie tylko turyści, ale przede wszystkim mieszkańcymiasta. Czy to przy okazji spaceru brzegiem Haweli, czy regularnegojoggingu granice lasu Grunewald przekraczane są sto milionów razyrocznie!

Szczególnie widoczne jest to w letnie weekendy, gdy przyległe ulice i pobliskie par-kingi zapełniają się autami, a na drogach do kąpielisk czy popularnych celów tury-stycznych panuje ruch niczym na Kurfürstendamm. Nie ma jednak większychtrudności, by skorzystać z dobrodziejstw lasu w ciszy. Wybierając jedną z licznychtras na kilkugodzinną wędrówkę, często będziemy sami na szlaku lub spotkamyzaledwie kilka podobnych nam osób.

Chętnie podejmowaną drogą w lesie Grunewald jest krajobrazowa trasa wzdłużkilku jezior rynnowych. Liczy ona 12 kilometrów, a na jej przebycie należy zapla-nować około 3,5 godziny. Jeśli do wędrówki dołożymy zwiedzanie pałacyku myś-liwskiego Grunewald oraz przerwę na jednym z licznych kąpielisk, wówczas będzieto wyprawa na cały dzień. Punktem startowym jest stacja kolejki miejskiej S Gru-newald. Zachowana hala dworcowa pochodzi z 1899 roku i została zaprojekto-wana przez Karla Corneliusa (1868-1938). To jemu, poza licznymi dworcami, Berlinzawdzięcza charakterystyczne służbówki na peronach - niewielkie budyneczki z za-okrąglanymi rogami, ozdobione glazurowaną cegłą. Reprezentacyjny charakter bu-dowli, przypominający bramę zamku, miał nawiązywać do nowo powstałegoosiedla willowego w pobliżu. Pomiędzy 1941 a 1945 rokiem z dworca Grunewaldmiały miejsce liczne deportacje Żydów. Przypomina o tym miejsce pamięci „Mah-nmal Gleis 17” (1998, Hirsch, Lorch i Wandel) oraz pomnik w formie betonowejściany z wydrążonymi ludzkimi sylwetkami autorstwa polskiego rzeźbiarza, KarolaBoniatowskiego. Na placu przed dworcem należy skierować się w prawo, by, idącwzdłuż torów, po około 300 metrach dotrzeć do budynków związku tenisowegoLTTC Rot-Weiss Berlin e. V. Założony jeszcze pod koniec XIX wieku klub był w la-tach 1979-2008 organizatorem German Open. Pobliski stadion, mogący pomieścić7000 widzów, został nazwany imieniem wielokrotnej zwyciężczyni turnieju, SteffiGraf, która obok Borisa Beckera należała do najbardziej prominentnych członkówklubu. Za stadionem asfaltowa droga przechodzi w leśną i prowadzi zachodnim skrajempierwszego z jezior, Hundekehlensee. To jezioro i kolejne za nim są pozostałoś-

ciami po ostatnim zlodowaceniu. Topniejące pod lodowcem wody, utworzyłypodłużne rynny, które przecinają dzisiaj z północy na południe piaszczysto-glinianepłaskowzgórze Teltow. Badanie archeologiczne wykazały tu obecność ludzi już w8 tysiącleciu p.n.e. Przez wieki korzystano z bogactw lasu, polując na zwierzynę izbierając owoce runa leśnego. Obok rybołówstwa głównym zajęciem mieszkań-ców było też pozyskiwanie miodu i żywicy. Dopiero w połowie XVI wieku wartośćdrewna w sprzedaży przewyższyła zarobki ze zbieractwa i produkcji świec, na cowpływ miała też reformacja (w zreformowanych kościołach rezygnowano z po-święcania i wystawiania świec). Po wojnie trzydziestoletniej karczowano las na od-budowę miast i wsi, ale prawdziwa leśna gospodarka rozpoczęła się w XVIII wieku,kiedy w miejsce wyciętych dębów sadzono szybko rosnące sosny. Pod koniec XIXwieku gatunek ten stanowił blisko 90% drzew. Solidne dęby były pożądanym ma-

teriałem do budowy statków i chętnie sprzedawano je między innymi Anglikom, po-większającym w tym czasie swoją flotę.Do zmniejszenia leśnych areałów przyczyniła się również budowa nowych dzielnicwillowych na przełomie XIX i XX wieku. Spacerując wzdłuż jeziora Hundekehlen-see można na przeciwległym brzegu dostrzec reprezentacyjne wille o pałacowymcharakterze. Szczególnie jedna może tu zwrócić uwagę, wyróżniająca się ze względuna swoje rozmiary. To Willa Konschewski, wzniesiona w 1923 roku dla właścicielafabryki papieru, Moritza Konschewskiego. Odnowiona w latach 90. ubiegłegowieku stanowi piękny przykład architektury art déco w połączeniu z elementamineorokoko. Zapotrzebowanie na wodę przez okolicznych mieszkańców i budowa wielu małychprzepompowni szybko doprowadziła do znacznego obniżenia poziomu wód w je-ziorach. Pozostałością takiej gospodarki są trzęsawiska, czyli zarastające dawne je-ziora. Jedno z nich, Hundenkehlefenn, mija się na trasie po przejściu Koenigsallee.Gdyby nie system stałego zasilania wodami z pobliskiej Haweli i pozostałe jeziorauległyby już dawno wyschnięciu.

cdn.Tekst, Foto: Joanna Maria Czupryna

Spacer wzdłuż jezior w Grunewald, część I

www.poloniaberlin.de �

www.poloniaberlin.de�

Odarty z optymizmu, ulegam podłym nastrojom wsączanym mi w uchoprzez nienabazgranych bohaterów. Są tak podobni do moich nie-istniejących przyjaciół! Zatem znowu słucham głosów, dręczącegotłumu bezimiennych postaci, tłumu skandującego szydercze pytanie:czy to ty jesteś potępiony?Źle znoszę ich przymusowe odwiedziny, ich przesadne roztkliwienia iswoje odpowiedzi czynione półszeptem. Przypatrują się moim notat-kom, w skupieniu i ochoczo dyktują, co ma się w nich znaleźć. A nadranem giną w rosie przydrożnych drzew, by przyjść znowu, gdy zacznępoświęcać im czas.

Koligacje

Tego wieczoru za oknem rozszalał się wiatr. Stałem za szybą ochra-niająca mnie od niego, oparty o parapet i słuchałem radia. Za oknemwiatr, za szybą ja, naprzeciw mnie skrzynka z muzyką, oto sceneria.Herbata rozgrzewała mnie, zazwyczaj dawała mi poczucie bezpieczeń-stwa, łagodziła skołatane nerwy. Ale dzisiaj nie pomagała, szczególnieteraz, przed tak długo oczekiwaną wizytą.Z drewnianej skrzynki płynął dźwięk fortepianowej sonaty; głęboki,bezpretensjonalny w swoim wyrazie, pobudzający do myśli podobnychw tonie. Powoli przepływały przez moją głowę, jeszcze senną, a jużznajdującą się na pograniczu jawy skłonnej wyrwać mnie z drzemki.Co miało nastąpić, wkrótce nastąpiło: do pokoju wkroczył mój roz-mówca. Od razu poznałem go po sylwetce, po ruchach i mowie, nie-śmiałej i pełnej niedomówień.- Czym mogę służyć – zapytałem. Zabrzmiało to nieszczerze, ponieważzacząłem sobie zdawać sprawę, że nie mógłbym mu wcale „służyć”,bowiem to, co chciał mi powiedzieć, przekazać lub o coś poprosić, jestteraz dla mnie rozkazem. Był człowiekiem niespełna dwudziestolet-nim, wysportowanym i opalonym. Usiadł na brzeżku fotela. W dys-kretnym świetle nocnej lampki, po obu stronach dzielącego nas biurka,gotował się do zadania mi ciosu:- Jestem pana synem. Matka nie żyje, a ja wróciłem.- To przykre - stwierdziłem.- To śmieszne - rzekł, tłumiąc kaszel. Obojętnie spojrzał na mnie - tośmieszne, że wcale nie interesuje pana, skąd przybywam – dokończył.- Wiem wszystko o tobie - zaoponowałem - a także wiem, dlaczegotwoja mama umarła i to już wcale nie jest śmieszne.

Nastąpiła przerwa, podczas której przesunął wzrokiem po starannie za-pisanych i posegregowanych kartkach.- A więc tak pan mieszka - powiedział z żalem.- Tak, choć nie ukrywam, że zawsze chciałem mieszkać zupełnie ina-czej.- Trochę tu zimno - stwierdził z przekąsem.- Mówmy o twojej przyszłości - zignorowałem zaczepkę.- Już nie warto.- Mogę ci pomóc.- Teraz - fuknął.- Właśnie teraz! - krzyknąłem - koniecznie teraz - wydzierałem się.Przez chwilę zastanawiał się nad czymś, by, zdecydowanie, odepchnąćmoją wyciągniętą rękę i dodał: - Mówią, że mam się oszczędzać.Co mogłem zrobić? Powiedziałem: - Wyjedziesz w góry, do jakiegoś sa-natorium, będziesz się tam leczył, może w Szwajcarii, może w Duszni-kach, to wyłącznie kwestia pieniędzy, jak mówiła twoja mama, a japieniądze teraz mam. Rozumiem twój stan, to znaczy potrafię go zro-zumieć, za długo milczałeś, jednakże ja również i mam ci tyle do po-wiedzenia, i nie wiem, od czego zacząć, nie wiem, czy trzeba wracać doprzeszłości, to takie trudne, im dłużej się żyje, tym więcej trzeba sięusprawiedliwiać...Ogarnął mnie smutek, a i on spoważniał. Wyczuwałem, że odgrywamprzed mim groteskową rolę, gdyż groteską było sprawianie na nimwrażenia.Wychowywany był przez kobietę, która na próżno starała się stworzyćz niego mężczyznę. Wcześnie osierocony, wyrósł na egocentryka; do-rastał tułając się po sanatoriach dla gruźlików i z tej przyczyny byłcoraz bardziej zgorzkniały, cyniczny, mający pretensje do całego świataza swój parszywy los, fatum popychające go od jednej niedoli do dru-giej.A teraz siedział przed moim biurkiem jakby chciał się nim odgrodzić,ukryć i zamaskować przed moimi dociekliwymi spojrzeniami. Bał sięmnie, bo niczego o mnie nie wiedział. Nie miał pojęcia, jak go przyjmę,z rezerwą, czy serdecznie; nie pojmował, kim byłem dla jego matki, adla mojej siostry.

cdn.Marek Jastrząb

OPOWIADANIAZamiast wstępu

Żyję tu sobie beztrosko i jest mi dobrze. Kiedy zbliża się noc, a z nią paraliżujący strachprzed omamami zaśnięcia, układam wciąż beznadziejne opowiadania.

Są nadęte, z bohaterami nieokreślonymi do końca, postaciami szydzącymi z mojej bezradności, ciągle wymykającymi się spod kontroli.

www.poloniaberlin.de �

Myślicie czasem o waszym życiu alternatywnym? Ja bardzo często.Zastanawiam się wtedy, jaka, gdzie i z kim bym była, gdybym np.nie wyjechała z Polski, poszła do innej szkoły, nie zdecydowała sięna wyjazd do Berlina, za to odważyła na ten do Warszawy, gdy-bym w którymś momencie skręciła w prawo, a nie w lewo.

Czasem widzę się, jak lśniącym autem pomykam przez Polskę, z rozwianymwłosem, elegancka, ze skórzaną teczuszką. Należę do zarządu międzynarodowejsieci hotelowej i to należenie wychodzi mi bezbłędnie.Innym razem (tak, to naprawdę był mój sen) po pracy polegającej na czytaniuksiążek, zamykam drzwi wiejskiej, zapomnianej biblioteki, w której od czasu doczasu urządzam poetyckie wieczory autorskie, na które nikt nie przychodzi. Drogąprzez pola, w zwiewnej sukience, z książką w ręce wracam do skromnej chatkipod lasem.W kolejnej wizji tkwię w burzliwym związku, który co prawda się ziścił, ale ska-zał mnie na wieczny roller coaster, niestabilność, psychiczną zależność. Życiepełne wzlotów i upadków, zwątpień i uniesień, ale na pewno porywające i in-spirujące. Jeśli oglądaliście „Vicky Cristina Barcelona“, to wiecie o czym mówię.Po latach napisałabym o tym książkę...- Mamo, ona znów mi psuje! - spadam nagle w sam środek bitwy o klocek, którątoczą ze sobą moje dzieci.- Już jadę na pomoc, trzymaj się! - Chwytam plastikowe, wyjące policyjne auto imknę nim przez pokój aresztować chuliganicę. Włos mi się nie rozwiewa, bo oddwóch dni tkwi w śmiesznym lecz praktycznym koku na czubku głowy. Zresztączasu na wiewanie nie ma... Na czytanie też nie. Odkładam wciągającą powieść,by po raz tysięczny przeczytać „ma on chłopczyka i dziewczynkę, miłego słonikai śliczną słoninkę“ i wysłuchać niezawodnego chichotu. I podejrzewam, że dziśznów mąż, po przyjściu z pracy, rozdając buziaki, zapomni o mnie.Ja bardzo często myślę o moim życiu alternatywnym. Z wdzięcznością, że mi sięjednak nie przydarzyło.

Katarzyna Willmann

Gdybym

www.poloniaberlin.de10

InterniściJan Grzegorz BlumenstockRüdesheimer Str. 8, 14197 Berlin (Wilmersdorf) 030/8213737Peter DolniakAnton Str. 2, 13347 Berlin (Wedding) 030/46179763Karol DurawaHaselhorster Damm 23, 13599 Berlin (Charllotenburg) 030/3345655Urszula Renate GoraTempelhofer Damm 179, 12099 Berlin (Tempelhof) 030/7517002Dr. Beata Bylinski & Marek BylinskiReginhardstraße 34, 13409 Berlin (Reinickendorf)030/4919195, 030 / 499 073 60Maria Cabaj-PiekarskiSchulstr. 18, 13347 Berlin (Wedding) 030/4690950Malgorzata RiekenPaulstr. 23, 10557 Berlin (Tiergarten) 030/3915708Jerzy SzubistGalvanistr. 2, 10587 Berlin (Charlottenburg) 030/34099591Danuta Kulesza-WalterMüllerstr. 138, 13353 Berlin (Wedding) 030/4541544Jarosław WalterMüllerstr. 138, 13353 Berlin (Wedding) 030/4541544Jerzy GintrowiczPichelsdorfer Str. 61, 13595 Berlin (Spandau) 030/36282172Urszula StellwagSchloßstr. 54, 12165 Berlin, 030/7922529Elżbieta-Irena SzylinBartningallee 29, 10557 Berlin 030/3944433Grażyna WnukGroß-Ziethener-Str. 81, 12309 Berlin 030/7457609Janusz-Jerzy BrzuzyLipschitzallee 20, 12351 Berlin 030/6034051Jerzy ZorgaAuguste-Viktoria-Allee 2, 13403 Berlin (Reinickendorf) 030/4139091

LaryngolodzyEwa KonopelskaKarl-Marx-Str. 124, 12043 Berlin (Neukölln) 030/6871066Lila Maria ZakościelnaAlbrechtstr. 36a, 12167 Berlin 030/7917002

Dermatolodzy, alergolodzyTomasz GorkaSchönhauser Allee 118, 10437 Berlin (Pankow) 030/9338902Katarzyna HansenGrünberger Str. 43-45, 10245 Berlin (Friedrichshain) 030/29384129Beata Trenkler-TyczyńskiUhlandstr. 14 10623 Berlin (Wilmersdorf) 030/7512030

PsychiatraMarek WassermanMüllerstr. 156c, 13353 Berlin 030/4624001

OkuliściBarbara Jachnik-Mazan

Berliner Str. 37, 10715 Berlin (Wilmersdorf) 030/8621267Jolanta KobligkKurfürstendamm 139, 10711 Berlin (Wilmersdorf) 030/8927909Barbara Szymankiewicz-RakWaßmannsdorfer Chaussee 1 12355 Berlin Telefon: 030/6631075Barbara WojdatWaßmannsdorfer Chaussee 1, 12355 Berlin 030/6631075Witold SzymanskiSeeburger Str. 8, 13581 Berlin (Spandau) 030/35105105

PsychoterapeuciIzabela Maria GogolewskaHornstr. 11, 10963 Berlin (Kreuzberg) 030/2161699Agnieszka RubinrothLietzenburger Str. 54, 10719 Berlin (Charlottenburg) 030/88708687

StomatolodzyMargarete BaierWaldstraße 27, 10551 Berlin (Tiergarten) 030/3959255Aida Bigus-GdaniecMariendorfer Damm 147, 12107 Berlin (Mariendorf) 030/7063828

Chirurg ortopedaJohann KaminskySchloßstr. 5-6, 13507 Berlin (Reinickendorf) 030/4121333

GinekologGregor JakubekTempelhofer Damm 125, 12099 Berlin (Tempelhof) 030/7516065Emilia Witwer-van de LooPrenzlauer Allee 90, 10409 Berlin 030/4193504160

UrologRoman WiśniewskiSchulenburgring 130, 12101 Berlin 030/7855012

NeurochirurgChristian WoiciechowskyTauentzienstr. 7B/C, 10789 Berlin 030/26396480

PediatraDr. med. Georg MysikPestalozzistraße 38 10627 Berlin 030/3133545

Dr. med. Beata BylinskiReginhardstraße 34, 13409 Berlin (Reinickendorf)030/4919195, 030 / 499 073 60 email:praxis.germedica@gmail.com

RadiologMartin MazurSchloßstr. 88,12163 Berlin (Steglitz) 030/7916059

Pols

cy le

karz

e w

Ber

linie

Pols

cy le

karz

e w

Ber

linie

www.poloniaberlin.de12

Szczecin – (łac. Sedinum lub Stetinum, nie.Stettin, szw. Stettin) miasto w północno-za-chodniej Polsce, stolica i największe miastowojewództwa zachodniopomorskiego,położone nad Odrą i jeziorem Dąbie. Trzeciepod względem zajmowanej powierzchni isiódme pod względem liczby ludności miastow Polsce.

Szczecin to miasto o ponad tysiącletniej historii. W wyniku zniszczeń wojennych i dewastacyjnej wy-wózki cegieł z miasta na odbudowę stolicy zachowałosię niewiele zabytków. Jest jednak kilka, które warto zo-baczyć, będąc w Szczecinie. Jednym z najstarszych jestBazylika Archikatedralna pw. św. Jakuba Apostoła. Wy-budowano ją w 1187 r. Drugi pod względem wysokościkościół w Polsce. Katedra znajduje się na EuropejskimSzlaku Gotyku Ceglanego. W Bazylice, o czym niewszyscy wiedzą, mieści się muzeum. Zachowały się teżdwie bramy miejskie, Brama Portowa i Brama Kró-lewska. Obie wybudowano w XVIII w. podczas moder-nizacji twierdzy. Pozostałością po gotyckichfortyfikacjach jest natomiast Baszta Panieńska, zwanateż Basztą Siedmiu Płaszczy. Na uwagę zasługują też od-restaurowane kamienice, jak chociażby Kamienica Loit-zów, domki profesorskie przy ulicy Mariackiej, Pałac podGlobusem, Pałac pod Głowami, Pałac Klasycystyczny,Pałac Sejmu Stanów Pomorskich, Pałac Ziemstwa Po-morskiego. Obejrzeć je można z zewnątrz, gdyż są toobecnie siedziby szkół artystycznych, banków lub innychinstytucji. Zachowała się również stara drukarnia, elek-trownia i gazownia, zajezdnia tramwajowa.

Warto wybrać się też na wyspę Łasztownia. Do nie-dawna było to miejsce zamknięte. Obecnie nowo odre-montowane bulwary przyciągają coraz więcej ludzi.Natomiast w budynku Starej Rzeźni kilka razy w tygod-niu odbywają się różne wydarzenia. Powstała tu teżmiejska marina z mostem zwodzonym łączącym dwiewyspy – Łasztownię i Grodzką. Kolejnym obiektem, na który należy zwrócić uwagębędąc w Szczecinie, to Filharmonia. Budynek, który zdo-był wiele nagród w dziedzinie światowej architektury.Na co dzień odwiedzić można hol. Aby zobaczyć sławnązłotą salę należy wybrać się na koncert. W bezpośrednimsąsiedztwie filharmonii kolejna ciekawostka architekto-niczna miasta. To „wyrastające” z ziemi Centrum Dia-logu „Przełomy”. Interaktywne muzeum poświęconenajnowszej historii Szczecina.

Dla fanów motoryzacji polecam Muzeum Techniki. Znaj-duje się w starym budynku zajezdni tramwajowej.Oprócz zbiorów komunikacji miejskiej, samochodów

osobowych i motocykli atrakcją tego miejsca jest symu-lator jazdy tramwajem, taki sam, jakiego używa się pod-czas kursów motorniczego, a żeby uatrakcyjnić,umieszczono go w starym wagonie tramwajowym.

Spacerując po Szczecinie koniecznie należy pójść naWały Chrobrego. Jest to taras widokowy o długości ok.500 m położony na skarpie wzdłuż Odry. Należy doniego również kompleks budynków i zabytkowa fon-tanna. Z Wałów Chrobrego możemy podziwiać port, roz-lewiska i główny nurt Odry. Z Wałów Chrobrego drogaspaceru poprowadzi z kolei wprost na Podzamcze czyjak mawiają mieszkańcy Nowe-Stare Miasto. Gęsto za-budowane kamienice zostały odbudowane w latach 90.XX w na bazie starych fundamentów. Znajduje się turównież gotycki „krzywy” Ratusz, w którym swoją sie-dzibę ma Muzeum Miasta Szczecina.

Największym parkiem w Szczecinie jest natomiast parkKasprowicza o pow. ok. 27 ha. Założony został w 1900r. Występują tu liczne gatunki drzew, które są rzadkospotykane w Polsce. W 1976 r. na terenie parku wybu-dowano amfiteatr.

Pisząc o Szczecinie nie sposób nie wspomnieć o jeszczejednej atrakcji miasta. Tym razem coś dla ciała. Koniecz-nie trzeba spróbować miejscowej przekąski - paszteci-ków. To taki pączek z mięsem przypominający krokieta.Obecnie jest kilka fast foodów serwujących ten przy-smak, ale oryginalne zjeść można tylko w barze przy al.Wojska Polskiego, który otwarto w 1975 r. i do dziśużywa się tu oryginalnej maszyny do ich smażenia. Skorojuż o jedzeniu, to ciekawym miejscem jest też bar „Tu-rysta”. Autentyczny bar mleczny, jeden z niewielu jużdziałających. Jedzą tu wszyscy - bez względu na wiekczy majętność, a w porze obiadowej kolejka jest na-prawdę długa.

Z najnowszej historii Szczecina odnotować należy, że od1999 r. miasto jest główną kwaterą WielonarodowegoKorpusu Północno-Wschodniego sił NATO.Nie sposób nie wspomnieć też, że w dniach 4-7 sierpnia2007 r. odbył się w Szczecinie finał Operacji Żagiel – TheTall Ships'Races międzynarodowych regat żaglowców.W dniach 3-6 sierpnia 2013 r. z kolei odbył się po razdrugi finał Operacji Żagiel. Zawitało wówczas do miastaponad 100 żaglowców.

Kiedy opowiadamy o jakimś miejscu, szukamy znanychosób związanych z nim. Jeżeli chodzi o Szczecin to wy-mienić należy Hermana Hakena (niemiecki nadburmistrzSzczecina, przeprowadził jego kompleksową przebu-dowę), Carla Loewe (niemiecki kompozytor, dyrygent,śpiewak i organista; zwany „Schubertem północnych

Niemiec”), Zofię Fryderykę Augustę (urodzona w Szcze-cinie, późniejsza Katarzyna II Wielka, caryca Rosji), Mar-git Nunke (niemiecka modelka i aktorka urodzona wSzczecinie; w roku 1956 w Sztokholmie, wybrana zostałana najpiękniejszą Europejkę), Konstantego IldefonsaGałczyńskiego (poeta przez kilka lat po II wojnie świa-towej mieszkał w Szczecinie), Konstantego Matyjewicza-Maciejewicza (kapitan żeglugi wielkiej, legendarnyKapitan Kapitanów, ostatni komendant „Lwowa” ipierwszy komendant „Daru Pomorza”), Bernharda Stoe-wer (założyciel szczecińskiej fabryki, przed wojną pro-dukującej samochody znanej marki Stoewer), MarkaLeśniaka (napastnik Pogoni, król strzelców ekstraklasy,reprezentant Polski, piłkarz Bundesligi), Kasię Nosowską(wokalistka grupy Hey).

Planując przyjazd do Szczecina warto zwrócićuwagę na imprezy, jakie odbywają się w mie-ście• Sail Szczecin – to największa impreza plenerowa wSzczecinie, która odbywa się w drugi weekend czerwcajuż od kilkudziesięciu lat. Do portu zawijają liczne jed-nostki pływające, ponadto mają miejsce koncerty, pa-rady, pokazy świateł, wystawy itp. Podczas Dni Morzauczestnicy mogą zwiedzać żaglowce i okręty, • Międzynarodowy Festiwal Fajerwerków, który od-bywa się w drugi weekend sierpnia.• Zamkowe Lato Artystyczne trwa od końca czerwca dokońca sierpnia.• Drugi weekend lipca zarezerwowany jest dla Dni Odry,które odbywają się przy Wałach Chrobrego. Rozgrywanesą wówczas zawody jachtów.• W sierpniu odbywa się Międzynarodowy MityngSkoku o Tyczce.• We wrześniu rozgrywany jest turniej tenisowy PEKAOOPEN SZCZECIN. Turniej ATP Challenger Tour w 2002 r.uznany został za najlepszy na świecie.• We wrześniu odbywa się również MiędzynarodowyFestiwal Teatrów Niezależnych „PRO-CONTRA”

Ciekawostki o Szczecinie• Szczecin nie leży nad morzem• W Szczecinie znajduje się najstarsze kino na świecie.To kino „Pionier” (1909)• Miss Świata z 1989 r., Aneta Kręglicka, pochodzi zeSzczecina• Tu kręcono film „Młode wilki”• Swoją karierę rozpoczynał tu Niemen, Nalepa, Soś-nicka• Szczecin miał bardzo podobny układ placów i ulic doparyskiego i dlatego przed wojną nazywany był ParyżemPółnocy• Place Grunwaldzki, Odrodzenia i Szarych Szeregów,są ułożone jak gwiazdy w Pasie Oriona i mają takie samoułożenie względem Odry, jak piramidy w Gizie wzglę-dem Nilu • Polmos Szczeciński jest jedynym w Polsce producen-tem najszlachetniejszego i zarazem najbardziej tajemni-czego trunku polskiego – wódki „Starka” A.W

POLSKIE MIASTA – SZCZECIN

www.poloniaberlin.de 1�

www.poloniaberlin.de1�

NIEDOBORY W DIECIE WEGAŃSKIEJ – WITAMINA B12

W ostatnim, lipcowym artykule pisałam o witaminie D, a dzisiajchciał poruszyć temat witaminy B12 (kobalaminy). Będzie toprzedostatni artykuł z tematyki wegańskiej, w kolejnym poruszętemat żelaza i na tym zakończymy serię artykułów o weganizmie.

Na początku chciałam napisać, jaką rolę w naszym organizmie pełni witaminaB12. Głównym zadaniem kobalaminy jest regulacja produkcji erytrocytów, czyliczerwonych ciałek krwi, z czym też często jest kojarzona. Zatem jej niedobór przy-czynia się do niedokrwistości. Dodatkowo witamina B12 jest ważnym koenzy-mem w reakcjach metylacji w organizmie. To znaczy, że bierze udział w procesachprzemiany węglowodanów, białek i tłuszczów (wpływ na poziom lipidów) i winnych procesach. Dodatkowo wpływa na prawidłowe funkcjonowanie układunerwowego, co w konsekwencji oddziałuje na stan psychiczny, proces nauki, sku-pienie się i regulację apetytu.

WYSTĘPOWANIE W POŻYWIENIU

Witamina B12 występuje głównie w produktach zwierzęcych i odzwierzęcych ta-kich jak: jaja, mięso, ryby, mleko, produkty mleczne. W niewielkiej ilości znajdujesię w produktach kiszonych: ogórkach i kapuście oraz w świeżych pieczarkach.Często dodawana jest do produktów wegańskich takich jak: mleko roślinne, pro-dukty sojowe, a nawet płatki owsiane. Również glony morskie zawierają koba-laminę, ale jej analogi, które przez ludzi nie są wchłaniane. Badania wykazałynawet, że analogi B12 przeszkadzają w prawidłowym wchłanianiu się odzwie-rzęcej witaminy B12.

DLACZEGO NALEŻY SUPLEMENTOWAĆ B12 W DIECIE WEGAŃSKIEJ?

Kobalamina jest witaminą rozpuszczalną w wodzie. Jej synteza odbywa się zapomocą bakterii żyjących w jelitach zarówno u człowieka, jak i u zwierząt. Nie-stety, u ludzi ten proces zachodzi w jelicie grubym, a wchłanianie kobalaminy wjelicie cienkim. Dlatego mimo produkcji witaminy w organizmie, wszystko zostajewydalone. U zwierząt, zwłaszcza tych roślinożernych ten proces zachodzi już wżołądku i podczas fermentacji spożytych roślin, co umożliwia prawidłowe jejwchłonięcie. Dlatego zwierzęta nie są narażona na niedobór B12.

W restrykcyjnej diecie wegańskiej, wykluczającej wszystkie produkty zwierzęce iodzwierzęce pierwsze niedobory witaminy B12 mogę się pojawić już po 3 mie-siącach stosowania diety. Wszystko spowodowane jest tym, że kobalamina jest

witaminą rozpuszczalną w wodzie. Dlatego też nie jest kumulowana w komór-kach na długi czas.Osobiście uważam, że stosując dietę wegańską należy badać raz do roku lub codwa lata poziom witamin B12 i D w osoczu.

Prawidłowe stężenie witaminy B12 w surowicy krwi to 118-664 pmol/l; pra-widłowe stężenie witaminy D powinno być powyżej 20 ng/ml.W 90% osób stosujących dietę wegańską należy systematycznie stosować su-plementację tymi witaminami.

Piśmiennictwo:1. Witamina B12 – podsumowanie (ang.). PubChem Public Chemical Database.2. Vegan in Topform - Der vegane Ernährungsratgeber für Höchstleistungen inSport und Alltag - Die Thrive-Diät des berühmten kanadischen Triathleten, Bren-dan Brazier, 2013

DDoorroottaa MMaazzuurrkkiieewwiicczzmmggrr ddiieetteettyykk kklliinniicczznnyy

ppoorraaddyy ddiieetteettyycczznnee ppoo ppoollsskkuu ii nniieemmiieecckkuutteell.. 00115511 666655 448855 4466

ee--mmaaiill:: ddoorraa..mmaazzuurrkkiieewwiicczz@@ggmmaaiill..ccoommwwwwww..ddiieetteettyycczznniieennaaccooddzziieenn..bbllooggssppoott..ddee

Dieta wegańska - z czym to się je? Cz. 4

www.poloniaberlin.de 15

Człowiek, jako nierozłączny element na-tury, choć tak odmienny w swej istocie odwszystkiego co nas otacza, współgra z nią,powtarzając jej schematy. Co jakiś czasrozbłyska, rozświetla się mały punkcik,byśmy co noc mogli spoglądać na niebopełne gwiazd. Człowiek tworzy rzeczy nie-samowite – pnie się coraz wyżej, bije re-kordy, przesuwa granice niemożliwego. Wswej krótkiej, lecz intensywnej historii bytuna Ziemi pokazaliśmy nieraz, że rzeczy nie-osiągalne są tylko w naszych głowach.

Jednym ze świadectw rozwoju i przemian ludzkościsą miasta. Odbijające jak kalka przewroty społecznei polityczne danych grup populacji. Jedno z nich jesttaką jaśniejszą gwiazdą. To Berlin. Jest niepowta-rzalną mieszaniną, która stworzonaprzez absorpcję zróżnicowanychkulturowo i historycznie obszarów,ukazuje swoje piękno w wielu ob-liczach. Jest zarówno subtelne i ro-mantyczne, majestatyczne,magiczne, pełne pasji, życia i kolo-rów. To ostoja artystów, inkubatorwolnej sztuki. Kulturowe miejscena mapie Europy, upamiętniająceważne dzieje historyczne z życianaszego kontynentu. Posiada teżelementy polityczne, wrzucane nasiłę w krajobraz miasta przezówczesne władze chcące nadpisaći zaznaczyć swoje zwierzchnictwo.Berlin to miasto, o którym niemożna napisać, że kryje wiele za-gadek i tajemnic. To dumna stolica,która z podniesioną głową otwar-cie opowiada o swojej historii. Niewstydzi się nawet kart splamionych krwią. Jestksięgą, którą tworzyły największe osobistości z dzie-dziny architektury.

Wizytówką Berlina jest niewątpliwie Brama Bran-denburska. Zaprojektowana przez niemieckiego ar-chitekta pochodzącego z Kamiennej Góry CarlaGottharda Langhansa w XVIII w. Zwieńczona kwad-rygą dodaną w roku rewolucji francuskiej, Na którejczele stoi bogini zwycięstwa – wówczas naga, Wik-toria. Brama wysoka na 26 m i szeroka na ponad 65m wybudowana została w stylu klasycystycznym zpiaskowca. Przypominać ma wyglądem propylejeAkropolu ateńskiego. Zgodnie z zasadami kanonupiękna i proporcji, środkowy przejazd jest nieco szer-szy od pozostałych czterech. Po jej obu bokach znaj-dują się kolumny wysokie na 15 m, w stylu doryckim.Masywne, mocne, monumentalne, jak za czasówDorów w starożytnej Helladzie, nadają rytm domi-nując nad daną przestrzenią. Reliefy zdobiące attykęi filary przedstawiają sceny z mitologii rzymskiej.

Serce miasta zajmuje leżąca na rzece Szprewie, wpi-sana na listę światowego dziedzictwa kulturowegoUNESCO, Wyspa Muzeów. W jej skład wchodzą fan-tastyczne zbiory archeologiczne, dzieł sztuki, naj-większe okazy artystyczne z całego świata. W

neobarokowym Muzeum Bodego (Bodemuseum),wzniesionym w 1897 r. przez królewskiego archi-tekta Ernsta von Ihne podziwiać możemy dzieła mist-rzów włoskiego Odrodzenia, takich jak Donatello,Verocchio czy barokowego rzeźbiarza Barniniego. Towłaśnie kopuła tego budynku dominuje w krajob-razie Wyspy. Najsławniejsze, drugie na świecie, naj-częściej odwiedzane muzeum, to MuzeumPergamońskie (Pergamonmuseum). Zbudowane wstylu historyzującym jako ostatnie z pięciu muzeówna wyspie w latach 1910-1980. Zawiera jedne zważniejszych zbiorów na świecie. W tym niesamo-wity okaz sztuki babilońskiej – Bramę Isztar. Zdo-bioną pięknym i drogim lapis-lazuli i macicą perłową.W środku znajduję się wciąż rekonstruowany OłtarzZeusa, zwany też Ołtarzem Pergamońskim. Zobaczyćmożemy też dzieła sztuki islamskiej, Azji Przedniej,

sumeryjskiej, asyryjskiej, starożytnej Babilonii czyGrecji.

Pozostałe trzy muzea to: Nowe Muzeum (Neues Mu-seum) budowane przez 12 lat do roku 1855 wg pro-jektu pruskiego architekta – Friedricha AugustaStülera, Stara Galeria Narodowa wzniesiona w 1876r. na wzór świątyni w stylu korynckim oraz Stare Mu-zeum (Altes Museum), którego ojcem jest klasycy-styczny architekt i malarz – Karl Friedrich Schinkel.Autor pałaców w Antoninie i Owińskach oraz prze-budowy na zlecenie rodziny królewskiej pałacu Char-lottenhof w Poczdamie i Nowego Pawilonu wCharlottenburgu. Na Wyspie Muzeów poznamy nie-powtarzalne odkrycia archeologiczne – sławne po-piersie egipskiej Nefretete, dzieła z prehistorii iśredniowiecza.

Innym bardzo znanym, lecz zdecydowanie cieszącymsię gorszą reputacją obiektem, są pozostałości MuruBerlińskiego. Ten niegdyś 156-kilometrowy beto-nowy wał, oddzielający część zachodnią miasta odwschodniej, dziś jest wspomnieniem krwawej histo-rii, a część jego powierzchni została przeznaczona dopokazywania dzieł artystów z całego świata.

Wędrując po tej niesamowitej stolicy, niemożna pominąć gmachu Parlamentu Rzeszy, czyli po-

pularnego Reichstagu. Znajdujący się w dzielnicyTiergarten neorenesansowy budynek zaprojekto-wany przez Paula Wallota, zbudowany w 10 lat do1894 r. jest siedzibą Bundestagu. To w nim co pięćlat zbiera się Zgromadzenie Narodowe w celu wy-boru prezydenta. Historia, niestety, nie oszczędziła itego miejsca. Podobnie jak większość wspaniałychbudowli w Berlinie, Reichstag był już w ruinie. W1933 r. nie oszczędził go pożar, by kolejno stał sięofiarą II wojny światowej. Jednak nawet po naj-większej burzy w końcu wychodzi słońce i tak kon-kurs na przebudowę Reichstagu wygrał wybitnybrytyjski architekt – Norman Foster. Zaprojektowałon wspaniałą kopułę, przeszkloną, będącą dobrympunktem obserwacyjnym dla zwiedzających. Umożli-wia ona nie tylko oglądanie panoramy miasta, ale idzięki specjalnej konstrukcji pod stopami, możemy

oglądać salę obrad. Warto wspom-nieć, że Foster ma na swoim koncietakie projekty, jak przebudowa BritishMuseum, najwyższy w Europiewieżowiec znajdujący się we Frankfur-cie nad Menem, czy drugi najwyższyna świecie budynek o powierzchniprzekraczającej 1,3 mln kilometrówkwadratowych.

Mało kto wie, że niedaleko Reichstagujest jeszcze jedno ważne miejscegodne odwiedzenia. To Paul-Lobe-Haus. Postmodernistyczny budynekmający 200 metrów długości łączącysię z Marie-Elisabeth-Lüders-Haus. Tensymbol połączenia podzielonego nie-gdyś miasta jest siedzibą posłów i ad-ministracji władz państwa, a od21.07.2001 odbywają się tu posiedze-nia 21 komisji Bundestagu. W drugim

wymienionym powyżej gmachu usytuowane jestcentrum usług naukowych. Paul-Lobe-Haus to mo-numentalne połączenie szkła, kamiennej posadzki imetalu. Zaprojektowany w specyficzny sposób. Pra-cownicy biurowi mają gabinety optycznie otwarte naprzestrzeń budynku, w której dominują długie ciągikomunikacyjne. Człowiek jako jednostka, tak jak wwielu miejscach w tym mieście, ginie. Jestprzytłoczony przez wyolbrzymioną architekturę. Nietak dawno Europejskie Centrum Solidarności z Gdań-ska miało okazję zawładnięcia tą kapryśną przestrze-nią w celu zorganizowania wystawy. Poprzygotowaniach trwających ponad rok wspaniali ar-tyści i technicy, specjaliści od wizerunku i historycyzabarwili na biało, czerwono i niebiesko (na cześćUnii Europejskiej) hol, dzieląc go w poprzek ekranamiLED-owymi wyświetlającymi opowieści portowcówi wydarzenia z Polski z końca XX w.

Wymienione punkty tworzą zaledwie jedną z kon-stelacji na bogatej, różnorodnej mapie wielkiej stolicyNiemiec. Pozostaje jeszcze wiele miejsc (niczymgwiazd na niebie) godnych poświęcenia uwagi i od-notowania.

Anita Wrzeszcz

ARCHITEKTONICZNY GWIAZDOZBIÓR BERLINA

www.poloniaberlin.de16

��Usługi transportowe, opróżnianiepomieszczeń, przeprowadzki, wywózśmieci, dowóz sklep-dom... Berlin-Niemcy-Polska Tel. 0157 7871 67 70

��Poszukuje pracy w małej piekarniblisko polskiej granicy z zawodu jes-tem piekarzem mam 15 lat stażu i dy-plom czeladnika proszę o uczciwepropozycję że strony pracodawcy (ak-tualnie mieszkam w Polsce)Tel. 0157502 369 59

��Kawalerka do wynajęcia w cen-trum Berlina inf na tel 0172 303 4618 MONIKA

��Witam, razem z chłopakiem po-szukujemy kawalerki w Berlinie w po-bliżu dzielnicy Lichtenrade. Koszt do400€. Młodzi, bez nałogów. klaudia-przybysz1995@gmail.com Tel. 0151179 141 56

�� Kursy komputerowe dla SENIO-RÓW - „obsługa komputera”. Po kilkuspotkaniach nie będziesz musiał pro-sić wnuczka, aby włączył komputerlub wyszukał coś dla ciebie w inter-

necie. Wszelkie informacje pod: tel.030/588 523 96, kom. 0157 749 16303

��Serdecznie zapraszamy wszystkichpolskich twórców, artystów, muzy-ków oraz miłośników muzyki na spot-kania do „Pierogarni” w każdyczwartek od godz. 18.00, TurinerStraße 21, 13347 Berlin-Wedding

��Pilnie szukam mieszkania 3 poko-jowego do wynajecia na długi okres,okolice Lichtenrade, Lankwitz, Steg-litz. Chociaż na początek mogą byćteż dwa trzy miejsca w pokoju czy po-koje? Tel. 0152 192 045 49

��Potrzebny pomocnik budowlany zzarejestrowaną firmą w Niemczech.Płatność w tygodniówkach, 8,50 nagodzinę. Praca od 8 sierpnia. Tel.0151 667 510 93

��Doradztwo, ksiegowość, sprawyurzędoweMarek Mosiej - Tel. 030 / 757 048 17Mobil: 0176 483 02 400

Moja babcia - jedyna taka naświecie. Pełnokrwisty człowiek,uosobienie cudowności, szla-chetności i skromności.

Kiedy byłam jeszcze bardzo mała, ba-wiła się ze mną, czytała mi bajki iuczyła wierszyków. Jej wielką pasjąbył ogród, gdzie pielęgnowała kwiaty,sadziła warzywa i owoce, tylko wtrosce o to, abyśmy mieli wszystkiegopod dostatkiem. Często mnie tam za-bierała i pokazywała mi świat. Przyno-siła mi w kieszeni małą myszkę iopowiadała mi o niej, albo małą żabkęze studni. Chroniła przed złymi rze-czami: pająkami, muchami. A kiedy sięprzewróciłam, biegła na ratunek.Nigdy nie pozwalała mi płakać i smu-cić się. Wiele w życiu przeszła w dzie-ciństwie i młodości. Jako dzieckostraciła mamę, a że była najstarszącórką, musiała stać się dorosłą i opie-kować się rodzeństwem. Nigdy niemówiła, że jest ciężko, źle czy niewy-godnie. Z uśmiechem szła przez życie.Była zaufanym powiernikiem moichsekretów, mądrym doradcą i cierpli-wym słuchaczem. Od lat przechowy-wała moje laurki. Zawsze pamiętaładaty moich imienin i urodzin. Swojeskromne pieniądze dzieliła na części zprzeznaczeniem to na nowy rower, tona inne rzeczy. Kiedy byłam już do-rosła, obdarowywała mnie różnymiskarbami ze swojej szafy. Pięknie haf-towana pościel, lniane ściereczki czyteż najpiękniejsza na świecie koron-kowa apaszka, którą kupiła zaraz powojnie. Dziś nie ma już takich rzeczy,więc starannie wszystko przechowuję.W letnie wieczory, kiedy się już mocnonapracowała w ogrodzie, robiła za-pasy na zimę: kiszone ogórki, kompotyz wiśni, gruszek, powidła. Nie znałasmaku coli ani chipsów i może dzięki

temu była najzdrowszym człowiekiemw okolicy. Nie miała swojego lekarza,swoich tabletek. Katar i przeziębienienie były jej znane. Myła się szarymmydłem i zimną wodą. Nie potrzebo-wała pudrów i szminek. Była pięknąkobietą. Miała oczy pełne blasku i lś-niące włosy. Nawet, kiedy stawały sięmocno siwe, były piękne. Babcia cze-sała je od lat tak samo. Ubierała sięelegancko, ale zawsze skromnie. Nielubiła wyzywających kolorów. Powta-rzała mi: „musisz wyglądać tak aku-ratnie” - co oznacza tak prawidłowo.W zimowe wieczory robiła namwszystkim wełniane skarpety i ręka-wice, według życzenia: kolor, fason.Przynosiliśmy jej kłębki włóczki, a onana drugi dzień przynosiła w foliowymworeczku pięknie wydziergane go-towe skarpety. Pamiętam, jak któregośrazu kupiłam taką włochatą włóczkę ipoprosiłam, żeby mi zrobiła ręka-wiczki. Na drugi dzień przyniosła wworeczku. Kiedy je wyjęłam, byłamtrochę zaskoczona, ponieważ w ogólenie były włochate, tak jak się spodzie-wałam. Pomyślałam, że to winawłóczki. Jak się później okazało, bab-cia po zrobieniu rękawic musiała sięsporo napracować, żeby je dokładnieprzystrzyc. Mówiła, że wyszły takie„durnowate”, ale je naprawiła.Mogłabym tak pisać i pisać o niej bezkońca, ale nie ma takich słów, żebywyrazić to, jakim człowiekiem na-prawdę była. Przecudownym, kocha-nym, najwspanialszym to zbyt mało.Nie ma już takich ludzi na świecie. Niema już też mojej babci. Odeszła odnas...Pozostała ogromna pustka i żal. Opie-kowała się nami prawie 100 lat. Ale toi tak wciąż za mało...

Katarzyna Góreczna

100 lat ttoo zzaa mmaałłoo

www.poloniaberlin.de 1�

www.poloniaberlin.de1�

KRZYŻÓWKA

SUDOKU

Rozwiązania prosimy przesyłać pod adres: PoloniaBerlin, Barfusstraße 11, 13349 Berlin, z dopiskiem:„Krzyżówka”. Za prawidłowe rozwiązania czekają na Państwa atrakcyjne nagrody ufundowane przez itvn. Rozwiązanie krzyżówki z nr. 64 - Sebastian Promyk, Tadeusz Cichocki.

3 2

8 1 5 3

7 1 9 6

9 5

6 7 5 4 9 2

9 8

4 5 8 3

8 7 1 6

6 3

Sudoku 5 (Medium)

5 4 2 8

4 8 1 6 7

2 5

8 3 4

7 9

3 4 6

1 6

3 4 1 6 9

9 6 2 4

Sudoku 6 (Medium)

9 3 8

2 8 5

7 2 4

3 6 2 5 1

7 9

2 9 1 7 4

7 6 3

7 6 5

9 3 1

Sudoku 7 (Hard)

1 7 4

5 8 1 6

5 4 9

8 5 7 9 4

9

1 9 7 2 8

6 3 5

9 3 8 2

1 4 2

Sudoku 8 (Easy)

Rozrywka do szescianu - http://www.6an.pl

UŚMIECHNIJ SIĘ------------------------------------

Wraca pijany mąż późną nocą do domu.Otwiera drzwi, w korytarzu czeka naniego żona z wałkiem w ręku i teściowaz patelnią? - Idźcie spać, nie jestem głodny.

------------------------------------Idzie Czerwony Kapturek przez las. Naglez krzaków wyskakuje wilk - stary zbo-czeniec i krzyczy: - Ha, Ha Kapturku, teraz pocałuję ciętam, gdzie jeszcze nikt cię nie całował! Kapturek patrzy na niego zdziwiona imówi: - Chyba, k...a, w koszyk...

------------------------------------Baca wynajął pokój młodej parze turys-tów. Przez trzy dni młodzi nie wychodziliz pokoju. Zaniepokojony baca puka dodrzwi i pyta: - Żyjeta, bo nic nie jeta? Na to młody odpowiada: - Baco, my miłością żyjemy. A baca do nich: - To nie wyrzucajta skórek od tej miłości,bo mi się kaczki dławią.

------------------------------------Żona do męża wracającego z pracy: - To nawet mi buzi nie dasz?! - Kobieto, po dwóch latach małżeństwa,jeszcze ci orgie w głowie...

------------------------------------- Panie doktorze, jak tam moje wyniki? - Dobrze, może pan brać kredyt. - Ale ja nie mam z czego spłacać - Nie będzie pan musiał....

------------------------------------- Dlaczego Szkoci noszą kilty? - Żeby owce nie usłyszały rozpinania roz-porka.

------------------------------------- Mamo, pójdziemy na Halołyn!? - NIE! - Dlaczego? - Bo to nie polskie święto! - Ale mamoooo! - Emma, Dżesika dajcie już spokój!

... białko zawarte w krowim mleku po-prawia przyrost tkanki mięśniowej? Pod-dani przez naukowców z UniversityMcMaster badaniom mężczyźni po 10 ty-godniach mieli dwukrotnie większy przy-rost mięśni niż ich koledzy. Białkazawarte w mleku działają znacznie lepiejniż ta sama zawartość białek w np. soji.Tego nie udało się jednak wyjaśnić nau-kowcom.

Czy wiesz, że ...

www.poloniaberlin.de 1�

Na szczęście Berlin, miasto, które przyciąga setki ty-sięcy turystów każdego lata, oferuje nawet i ocie-nione palmami plaże, wprawdzie nie bezkresne, aleza to można tam dojechać środkami komunikacjimiejskiej, albo nawet dojść piechotą.Jeśli chodzi o plaże, to metropolia usadowiona na te-renach obfitujących w jeziora i lasy, ma wiele do za-oferowania. Począwszy od cywilizowanych kąpieliskna Wannsee, Orankesee czy Plötzensee, ale też iwiele dzikich plaż na Groß Glieniker, Schlachtensee,Teufelsee itd. Mniej pruderyjni mogą skorzystać zplaż FKK, jak na przykład Halensee, a współczesneczarownice mogą pływać nago przy świetle księżyca,polecam Krumme Lanke, bo tam nie ma latarni, a je-zioro otacza gęsty ciemny las. Warto jeszcze wspom-nieć wersję luksusową Kudamm Beach, gdzie z doząpewnego prawdopodobieństwa mamy szansę spot-kać możnych tego świata.Kto zaś nie lubi zanurzać się w naturalnych zbiorni-kach wodnych, często ze strachu przed niewiado-mym, co kryje się w mulistych głębiach, ma dodyspozycji wiele odkrytych basenów, gdzie woda,może nie tak jak w jeziorach czysta, ale za to prze-zroczysta.

Ale nie samą plażą człowiek żyje. Trzeba by trochękultury. Kultury ogródków piwnych na przykład. Tumamy wybór ogromny, ale najlepiej pije się chłodnepiwo w chłodnych ocienionych miejscach nadchłodną wodą. Tu gorąco polecam Cafe am NeuenSee. Idealne miejsce. Można nawet popływać łódką. Zresztą to nie jest jedyne miejsce dla zapalonychwodniaków lub romantycznych wioślarzy, czy żegla-rzy. Swoją wybrankę można uwieść zabierając ją naprzejażdżkę po Schlachtensee, albo wypożyczyć żag-lówkę w jednym z licznych klubów żeglarskich naWannsee, albo nawet zabrać w rejs statkiem wy-cieczkowym. Bardziej zdesperowani mogą wynająćcały statek wraz z załogą.Jeżeli ktoś ma ambitniejsze kulturalne zapotrzebo-wanie, proszę bardzo! Można pójść do kina, ale nietak, jak to robimy w ciemne i deszczowe wieczory je-sienno-zimowe, tylko na świeżym powietrzu, wy-godnie usadowieni na leżakach z kieliszkiemprosecco w ręku. Jak znudzi się spoglądać na ekran,można zerknąć na sierp księżyca lub podziwiać jaś-niejącą sylwetę miasta na ciemniejącym niebie i tupolecam Kulturforum przy Potsdamer Platz.Kultury nigdy za wiele, zatem można udać się na

koncert, do wyboru, do koloru. Klasycznie i symfonicznie w Waldbühne, gdzie mimowagnerowskiej powagi panuje atmosfera pikniku, bopublika owinięta pledami spożywa przyniesione wkoszach napitki i wiktuały. Albo w otoczonych fosąstarych murach cytadeli Spandau poszaleć przyostrym rocku. Chociaż granice się zacierają i gatunkimuzyczne mieszają, a lokalizacje nie są już takie oczy-wiste.Berlin jest wyjątkowo kulturalnym miastem i wielesię tu dzieje. Niekoniecznie trzeba wydawać fortunę.Wystarczy być dobrze poinformowanym gdzie ikiedy, bo są imprezy na które wstęp jest wolny, lubza niewielką opłatą. Można posłuchać muzyki, potańczyć na świeżym po-wietrzu, poznać ciekawych ludzi...Wystarczy wyjść z domu, bo lato jest krótkie i znowuprzyjdą zimne dni. Naładujmy więc akumulatory i cieszmy się z lata wwielkim mieście, bo są tacy i jest ich bardzo wielu,co widać na ulicach, którzy płacą duże pieniądze, abyspędzić choć letni weekend w Berlinie, a my mamy towszystko na wyciągnięcie dłoni.

Graża Grużewska

W co się bawić, w cosię bawić, pytamy wzorem

Wojciecha Młynarskiego, gdyokoliczności zmuszają nas do spę-

dzenia lata w wielkim mieście, a ściś-lej mówiąc w Berlinie. Właściwie każdyma taki dylemat, bo przecież niewieluma możliwość wsiąść do pociągu bylejakiego lub jeszcze lepiej do nie byle

jakiego samolotu i wybyć na całedwa miesiące na ocienioną pie-

rzastymi palmami bezkresnąplażę.

Die unbegrenzten Anrufe gelten nur von Lycamobile Deutschland zu Lycamobile Rufnummern in Rumänien. Unbegrenzte Gespräche erhalten Sie mit jeder Aufladung Ihrer Lycamobile Prepaid SIM Karte. Das Angebot ist gultig bis 31.07.2016. (Ungenutzte Minuten verfallen!) Lycamobile (‘das Angebot’) Guthaben sind für Anrufe aus Deutschland nach Standard Deutschland Festnetz und zu anderen deutschen Handynummern, Standard internationale Festnetz- und Mobilfunknummern für ausgewählte Länder geeignet. Andere Nutzungen werden mit Standard-Tarifen berechnet. Guthaben sind gültig für 30 Tage ab dem Kaufdatum einsetzbar. Anrufe werden auf die nächste Minute für die Berechnung der verbleibenden Guthaben abgerundet. Ein Kunde kann nur ein Angebot auf seinem Konto haben und darf nicht während des 30 Tage Gültigkeitszeitraum ein Neues kaufen. Der verbleibende Betrag wird nach 30 Tagen nicht übertragen sondern verfällt. Alle Pakete unterliegen automatischer Erneuerung nach dem Ablauf, sofern der Kunden über genügend Guthaben auf seiner Karte verfügt oder durch Aufladung bereit stellt. Oder er kann die die automatische Erneuerung 24 Stunden vor Ablauf mit der Wahl von * 190 # annullieren. Daten: Bis zum angegebenen Datenvolumen pro Optionslaufzeit (30 Tage) steht eine max. Bandbreite von bis zu 7,2 Mbit/s zur Verfügung. Danach steht GPRS Bandbreite (max.56 kbit/s im Download) zur Verfügung. Die Nutzung von Voice Over IP Diensten ist nicht möglich. Lycamobile behält sich vor, das Angebot zu ersetzen oder zu ergänzen oder diese AGB oder das Angebot jederzeit zu angemessener Kündigungsfrist zu beenden. Bitte beachten Sie, dass Promotion-Gutschrift (Guthaben, das Lycamobile hat den Kunden kostenlos zur Verfügung stellt) nicht zum Kauf eines Pakets verwendet werden kann. Kostenlose Guthaben laufen mit der Laufzeit des Pakets ab. Das Angebot ist für nicht-kommerzielle, private, persönliche Verwendung - Lycamobile behält sich das Recht zum Rücktritt vor oder das Angebot auszusetzen oder zu beenden, falls der Verdacht besteht, dass Angebote für kom-merzielle Zwecke verwendet werden, für Konferenzen, oder Tethering. Paket gültig mit Wirkung ab dem 01.04.2016.

069 1200 7322

Nielimitowanedarmowe rozmowy krajowe

ALL NET GOLD

120MINUT

do Polski stacjonarne i komórkowe

3GBINTERNETU

*139*49210#24,99€

LYCA20Kod:

YCA20LLYCA20Kod:

YCA20

YCA20LLYCA20Kod:

YCA20

ch Aufladung berseiner Karte verfügt oder durseiner Karte verfügt oder durch Aufladung berage) steht eine max. BandbrOptionslaufzeit (30 TOptionslaufzeit (30 Tage) steht eine max. Bandbr

, das Angebot zu ersetzen oder zu erycamobile behält sich vorycamobile behält sich vor, das Angebot zu ersetzen oder zu ermöglich. Lycamobile hat den Kunden LGutschrift (Guthaben, das

ist für nicht-kommerzielle, private, persönliche Vden, für Konfermerzielle Zwecke verwendet wermerzielle Zwecke verwendet werden, für Konfer

neuerung 24 Stunden vor Ablauf mit der Weit stellt. Oder er kann die die automatische Erch Aufladung bererfügung. Danach steht GPRS Bandbreite von bis zu 7,2 Mbit/s zur Veite von bis zu 7,2 Mbit/s zur Verfügung. Danach steht GPRS Bandbrage) steht eine max. Bandbrage) steht eine max. Bandbreite von bis zu 7,2 Mbit/s zur V

gänzen oder diese AGB oder das Angebot jederzeit zu angemessener Kündigungsfrist zu beenden. Bitte beachten Sie, dass Pr, das Angebot zu ersetzen oder zu er, das Angebot zu ersetzen oder zu ergänzen oder diese AGB oder das Angebot jederzeit zu angemessener Kündigungsfrist zu beenden. Bitte beachten Sie, dass Przum Kauf eines Pakets verwendet werstellt) nicht erfügung kostenlos zur Vkostenlos zur Verfügung ycamobile hat den Kunden

ycamobile behält sich das Recht zum Rücktritt vor oder das Angebot auszusetzen oder zu beenden, falls der Verwendung - List für nicht-kommerzielle, private, persönliche Vist für nicht-kommerzielle, private, persönliche Verwendung - Lethering. Paket gültig mit Wirkung ab dem 01.04.2016.enzen, oder Tenzen, oder Tethering. Paket gültig mit Wirkung ab dem 01.04.2016.den, für Konfer

ahl von * 190 # annullierneuerung 24 Stunden vor Ablauf mit der Wneuerung 24 Stunden vor Ablauf mit der Wahl von * 190 # annulliererfügung. Die Nutzung von Veite (max.56 kbit/s im Download) zur Veite (max.56 kbit/s im Download) zur Verfügung. Die Nutzung von Verfügung. Danach steht GPRS Bandbrerfügung. Danach steht GPRS Bandbreite (max.56 kbit/s im Download) zur V

gänzen oder diese AGB oder das Angebot jederzeit zu angemessener Kündigungsfrist zu beenden. Bitte beachten Sie, dass Prkann. Kostenlose Guthaben laufen mit der Laufzeit des den zum Kauf eines Pakets verwendet werzum Kauf eines Pakets verwendet werden

ycamobile behält sich das Recht zum Rücktritt vor oder das Angebot auszusetzen oder zu beenden, falls der Vethering. Paket gültig mit Wirkung ab dem 01.04.2016.

oen. Daten: Bis zum angegebenen Datenvolumen pren. Daten: Bis zum angegebenen Datenvolumen proahl von * 190 # annullierahl von * 190 # annullieren. Daten: Bis zum angegebenen Datenvolumen proice Over IP Diensten ist nichterfügung. Die Nutzung von Verfügung. Die Nutzung von Voice Over IP Diensten ist nicht

omotion-gänzen oder diese AGB oder das Angebot jederzeit zu angemessener Kündigungsfrist zu beenden. Bitte beachten Sie, dass Prgänzen oder diese AGB oder das Angebot jederzeit zu angemessener Kündigungsfrist zu beenden. Bitte beachten Sie, dass Promotion-Das AngebotPakets ab. kann. Kostenlose Guthaben laufen mit der Laufzeit des

dacht besteht, dass Angebote für komererdacht besteht, dass Angebote für komycamobile behält sich das Recht zum Rücktritt vor oder das Angebot auszusetzen oder zu beenden, falls der Vycamobile behält sich das Recht zum Rücktritt vor oder das Angebot auszusetzen oder zu beenden, falls der Ver -