BEZROBOCIE W OKRESIE TRANSFORMACJI W POLSCE

BEZROBOTNY - DEFINICJA

Według Głównego Urzędu Statystycznego bezrobotny to osoba w wieku od 15 do 74 lat , a w okresie badanego tygodnia:

a) nie była osobą pracującą;

b) aktywnie poszukiwała pracy;

c) była gotowa podjąć pracę w tygodniu badania i następnym.

BEZROBOCIE – PROBLEM CAŁEGO SPOŁECZEŃSTWA

WYKRES1: BADANIE OPINII PUBLICZNEJ - POWSZECHNOŚĆ BEZROBOCIA.ŹRÓDŁO: CBOS, SPOŁECZNY ZASIĘG BEZROBOCIA I ZAGROŻENIE UTRATĄ PRACY. KOMUNIKAT Z BADAŃ., WARSZAWA, MARZEC 2004.

Z badań CBOP

wynika, że

w ciągu

ostatnich 5 lat

w co drugim

gospodarstwie

domowym ktoś

doświadczył

problemu

bezrobocia.

STRACH PRZED UTRATĄ PRACY

WYKRES2: BADANIE OPINII PUBLICZNEJ - OBAWA PRZED UTRATĄ OBECNEGO MIEJSCA PRACYŹRÓDŁO: CBOS, SPOŁECZNY ZASIĘG BEZROBOCIA I ZAGROŻENIE UTRATĄ PRACY. KOMUNIKAT Z BADAŃ., WARSZAWA, MARZEC 2004.

W przystosowywaniu produkcji i zatrudnienia do rynkowych warunków można wyróżnić trzy etapy:

I (1990 - 1991): gwałtownie malała produkcja przy wolniejszym spadku zatrudnienia;

II (1992 – 1993): PKB rosło, zatrudnienie nadal malało wzrost efektywności pracy;

III (pozostałe lata): wzrost obu wartości, ale zatrudnienie wolniej.

Wykres 3: Zmiany roczne PKB, zatrudnienia w II i III etapie zmian systemowych.

Źródło: B. Ptaszyńska, Transformacja systemowa, a transformacyjne bezrobocie strukturalne w Polsce, Wydawnictwo Wyżej Szkoły Bankowej, Warszawa 2006 s. 23.

TRZY ETAPY

BEZROBOCIE W OKRESIE TRANSFORMACJI – BEZROBOCIE STRUKTURALNE?

NA CZYM POLEGAŁY ZMIANY?

Etap I polegał na tworzeniu otoczenia rynkowego oraz zlikwidowaniu nadmiernego popytu.

Zmieniły się zasady działania przedsiębiorstw.

POLITYKA PAŃSTWA

Podejście osłonowe:

wcześniejsze emerytury;

łatwo dostępne zasiłki dla bezrobotnych, ubezpieczenia emerytalne, bezpłatne świadczenia medyczne.

W rejestrach bezrobotnych były osoby, które wcale nie chciały podjąć pracy, a jedynie uzyskać świadczenia. Obniżenie stopy bezrobocia jest więc nie tylko skutkiem ożywienia gospodarczego, a także obniżenia aktywności zawodowej ludności.

„STRATEGIA DLA POLSKI”

Malejąca

liczba

osób

z prawem

do zasiłku

wynika z

programu:

„Strategia

dla Polski”

PŁYNNOŚĆ BEZROBOCIA

Początkowo poziom bezrobocia rósł przy małych odpływach z tego stanu. W 1994 „odpływ” zaczął przeważać nad „napływem”, malała liczba bezrobotnych, ale prawie połowa opuszczających bezrobocie wycofywała się z aktywnych zawodowo, co nie było zjawiskiem korzystnym.

Im gorsza koniunktura, tym większe napływy do bezrobocia i mniejsze odpływy. Jednak w przypadku

Polski nie ma zauważalnej różnicy w tym względzie w okresie ożywienia i recesji.

BEZROBOCIE STUKTURALNE

BEZROBOCIE DŁUGOOKRESOWE

• osoby z aktywnych zawodowo częściej trafiały do bezrobocia niż do zatrudnionych,

• zarówno dla bezrobotnych jak i dla osób wchodzących do zasobu aktywnych zatrudnienie stało się trudniejsze, mimo ożywienia koniunktury.

ZMIANY W STRUKTURZE ZATRUDNIENIA

Tabela 1: Zmiany liczby pracujących wg działów gospodarki w poszczególnych fazach transformacji (w tys. osób).

Źródło: B. Ptaszyńska, Transformacja systemowa, a transformacyjne bezrobocie strukturalne w Polsce, Wydawnictwo Wyżej Szkoły Bankowej, Warszawa 2006 s. 23.

.

Korzystna zależność?

NIE:

Zbyt mały wzrost zatrudnienia w stosunku do wzrostu produkcji presja na wzrost efektywności pracy

Lata Rolniczy Przemysłowy Usługowy

1990-1993 -1032 -1679 83

1994-1997 429 100 582

1998-2000 -53 -673 -23

STRUKTURA BEZROBOTNYCH

- WYKSZTAŁCENIE

0

20

40

60

80

100

120

1992 1997 2000 2003

wyższe policealne i średnie średnie ogólnokształcące zasadnicze zawodowe podstawowe i niepełne podstawowe

STRUKTURA BEZROBOTNYCH- DOŚWIADCZENIE

ZAWODOWE

2003bez stażu pracy<1 rok

(1-5)

(5-10)

(10-20)

(20-30)

DLACZEGO BEZROBOCIE STRUKTURALNE ?

SKUTEK BŁĘDÓW W PROWADZONEJ POLITYCE?

podtrzymywanie starych nawyków

wspieranie „trudnych sektorów”