AHMET YESEVİ ÜNİVERSİTESİ

BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ

YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ YÜKSEK LİSANS

BİLİŞİM SİSTEMLERİ SEMİNERİ

BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ PROJELERİNDE TEMEL

BAŞARI VE BAŞARISIZLIK NEDENLERİ

HAZIRLAYAN

Hatice Canan GÖZE

112172035

DANIŞMAN

Doç. Dr. Gülser DONDURMACI

İstanbul, 2012

0

BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ PROJELERİNDE TEMEL BAŞARI VE BAŞARISIZLIK

NEDENLERİ

İÇİNDEKİLER

1 . Giriş

2 . Bilişim Projelerinde Proje Yönetimi

3. Bilişim Projelerinde Başarısızlık

4 . Bilişim Teknolojileri Projelerinde Bariyerler

5 . Bilişim Teknolojileri Projelerinde Temel Başarı ve Başarısızlık Nedenleri

5. 1. Stratejik Planlama Eksikliği

5.2. Kurumsal Destek Eksikliği

5.3. Üst Yönetim Desteğinden Yoksunluk

5.4. İyi Tamamlanmamış Proje Kapsamı

5.5. Gerçekçi Olmayan Zaman Planı

5.6. Bütçe Yetersizliği ve Eksikliği

5.7. Hatalı, Tam Olgunlaşmamış ya da Değişken Nitelikli Talepler

5.8. Proje Liderliği ve İletişim Eksikliği

5.9. Bilişim Teknolojileri Projeleri Tecrübesizliği

5.10. Paydaşların Zayıf Koordinasyon ve Yönetimi

5.11. İnsan Kaynaklarının Yetersizliği

5.12. Teknolojik Yönetimde Yetersizlik

5.13. Metodolojilerin Doğru Kullanılmaması veya Eksikliği

6. IDC’nin Yaptığı Bir Araştırma Örneği

7. Sonuç

KAYNAKLAR

1

ÖZET

Bilişim teknolojilerinin günlük hayatta payını arttırdığı 1990’lı yılların sonlarına doğru ülkemizde de

dünyaya paralel olarak bilişim teknolojileri ile ilgili büyük yatırımlar yapılmaya başlanmıştır. Ancak

bilişim projelerinin geliştirilmesi son derece dertli, pahalı ve hataya yatkın bir süreçtir. Bu projelerde

başarısızlık; planlı bütçenin veya zamanın aşılması, müşteri isteklerinin karşılanamaması, projenin iptali

ya da kullanımının birinci yılında düşük güvenilirlik ve kalite sorunları nedeniyle hizmet dışı

bırakılmasıdır.

Yazılım projeleri doğasından kaynaklanan bir karmaşıklığa sahiptir ve karmaşık projeler de dikkatli bir

planlama gerektirir. İyi planlanmış projeler etkinlikle denetlenebilir, gelişimi izlenebilir ve çalışanlarına

gereksinim duyacakları desteği sağlar. Planlamada açık ve belirgin amaçlar, kararlı, tam ve belirgin

gereksinimler, doğru kestirimler başarı için anahtardır. Yazılım projeleri doğası gereği risklidir ve etkin

bir risk yönetimi olmaksızın başarılı olamazlar. Kullanıcıların projede erken ve sürekli bir biçimde yer

almaları risklerin karşılanmasında kilit rol oynar. Proje, zaman, bütçe ve diğer hedeflere erişim yönünden

denetlenmelidir. Bu denetimin gerçekleştirilebilmesi; projenin gerçek durumunun belirlenebilmesi olarak

tanımlanan görünürlük yardımıyla olur. Belirlenmiş metrikler, geçmişteki verilerle karşılaştırmalı

ölçümler ve kilometre taşlarına göre ilerleme durumunun gözlenmesi görünürlüğü sağlayan

yardımcılardır. Doğru mimarinin, geliştirme araç, dil ve yöntemlerinin seçimi, tasarım gözden

geçirmelerinin ve kod denetimlerinin uygulanması, uygun test yöntemlerinin kullanımı, düzenleşim

denetiminin araç yardımıyla yapılması ve etkin belgeleme başarı etkenleridir. Yalınlık tüm geliştirme

evrelerinde vurgulanmalıdır. Yazılım geliştirme yaratıcılık, akıl, girişimcilik, ısrarcılık ve güdülenim

(motivasyon) gerektirir. Bu özelliklerin tümü insan odaklıdır. Eğitim, moral, takım iletişimi ve çalışma

ortamının da önemi çok büyüktür. Proje yöneticisi ve teknik ekibin yetenekli ve deneyimli olduğu, kritik

görevlerde uzman personelin yer aldığı ve tüm bu sayılanları kalite şemsiyesi altında gerçekleştirebilen

proje gruplarının başarı şansı daha yüksektir. Yazılım projelerinde başarısızlığın nedenlerinin anlaşılması

ve bunlardan dersler çıkarılması, gelecekteki projelerin başarısını etkiler. Biten her projenin ardından

nelerin iyi, nelerin kötü gittiğinin çözümlemesinin yapılacağı toplantı ve çalışmalar (post-mortem),

projede kullanılan ölçün (standard), yöntem, ölçüm ve verilerin kaydedilerek geleceğe ışık tutacak

bilgilere dönüştürülmesi ve bu bilginin kurumsallaştırılması için en iyi fırsattır.

Anahtar Kelimeler: Bilişim Projeleri, Proje Başarı Faktörleri, Proje Yönetimi

1 . GİRİŞ

Bilişim teknolojileri günümüzde insan hayatını, ekonomik ilişkileri ve toplumun refahını etkileyen önemli

etmenlerden biri haline gelmiştir. İş hayatında ve günlük yaşamda etkin rol oynayan bilişim teknolojileri

bilginin toplanmasını, işlenmesini, saklanmasını ve gerektiğinde herhangi bir yere iletilmesi ya da

herhangi bir yerden bu bilgiye elektronik, optik vb. tekniklerle erişilmesini sağlayan teknolojiler bütünü

olarak tanımlanır. Organizasyonlar bilişim teknolojilerini maliyetlerin düşürülmesi, performansın

artırılması ve geleneksel üretim sistemlerinin geliştirilmesi gibi çok çeşitli alanlarda kullanmaktadır.

Bütün sektörlerde kıyasıya bir rekabetin yaşandığı günümüzde organizasyonlar, fark yaratan ürünler

2

ortaya koyabilmek ve rekabetin hat safhada olduğu piyasalarda var olabilmek için bilişim teknolojilerinin

hızlı ve esnek hareket edebilme ve farklılaşabilme gibi rekabet avantajı sağlayan özelliklerinden

olabildiğince faydalanmak istemektedirler.

Bilişim teknolojilerinin son dönemlerde göstermiş olduğu büyük ilerleme kayda değer bir üretkenlik ve

verimlilik artışına sebep olarak bilişim teknolojilerinin iş dünyasının vazgeçilmezi haline gelmesini

sağlamıştır. Bu yüzden bilişim teknolojileri projelerine duyulan ilgi her geçen gün artmış ve bilişim

teknolojileri projeleri daha geniş kitleler tarafından kabul görmeye ve uygulanmaya başlanmıştır.

Bilişim teknolojileri projesi, bilişim teknolojilerinin sağladığı olanaklar kullanılarak, kurum ve

işletmelerin sürdüre geldikleri işlerin daha hızlı, etkin ve verimli bir şekilde sonlandırılmasının

amaçlandığı projelerdir. Bir organizasyonun yeni bir web sayfası tasarlaması, hali hazırda kullandıkları

internet alt yapısını yenilemesi, yeni donanım ürünlerinin alınması veya yeni bir kurumsal kaynak yazılım

geliştirilmesi birer bilişim teknolojileri proje örneğidir. Bilişim teknolojileri projelerinin de diğer projeler

gibi profesyonel yöntem ve teknikler kullanılarak yönetilmesi gerekmektedir. (Gürpınar, 2012)

2. BİLİŞİM PROJELERİNDE PROJE YÖNETİMİ

Proje insan ve insan dışı kaynakların bir amacı gerçekleştirmek için belirli zaman kısıtlaması içinde bir

organizasyon dahilinde bir araya getirildikleri ,bu belirli projenin sonunda ise başka yerlere tahsis

edildikleri bir süreçtir. Proje yönetimi ile ilgili en etkili ve yetkili kuruluş PMI’dir (Project Management

Institute, www.pmi.org)

Özellikle 80’lerin ikinci yarısından itibaren bilişim sektörünün gelişmesiyle PMI’ın yıllık büyüme hızı

%20-%30 arasında olmuştur. PMI, 2005 yılı Bugün dünya çapında 250 şubesi (PMI Chapter) ve 200.000

üyesi bulunan bir enstitüdür. PMI, PMP(Project Management Professional) sertifikaları vermektedir.

Proje yönetimi konusunda tüm dünyada tanınan bu sertifika, PMI’in yılların tecrübesi ve birikimiyle

oluşturduğu bir metodolojiye dayanmaktadır.

PMI projeleri 6 temel başlık altına almakta ve aşağıdaki gibi ağırlıklandırmaktadır.

• Proje Başlatma - %8.5

• Proje Planlama- %23.5

• Proje Uygulama - %23.5

• Proje Kontrol - %23

• Proje Kapatma- %7

• Profesyonel Sorumluluklar- %14.5

Görüldüğü üzere, planlama, uygulama ve kontrol en fazla paya sahip olan adımlardır. PMI’in

başlıklarının alt başlıkları ise aşağıdaki gibidir. Bu alt başlıklarda proje detaylandırılmaktadır. Çok fazla

finansman gerektiren bilişim projelerinde, uygulama ve konrol en önemli adımlardır.

Proje Başlatma- %8.5

3

1. Proje hedeflerinin tanımlanması

2. Teslimatların tanımlanması

3. Süreç çıktıları

4. Kısıtların Dökümantasyonu

5. Varsayımların Dökümantasyonu

6. Stratejinin tanımlanmaıs

7. Performans kriterlerinin tanımlanması

8. Kaynak gereksinimlerinin tanımlanması

9. Bütçenin tanımlanması

10. Resmi Dökümantasyon Süreci

Proje Planlama- %23.5

1. Proje isterlerinin belirlenmesi

2. WBS (Work Breakdown Structure ), İş ayrışım yapıları oluşturma

3. Kaynak Yönetim Planı Geliştirme

4. Zaman ve Maliyet tahminleri geliştirme

5. Proje kontrol sisteminin kurulması

6. Proje planı geliştirme

7. Plan onayının alınması

Proje Uygulaması- %23.5

1. Kaynakları görevlendirme

2. Uygulamalar

3. Süreçlerin yönetilmesi

4. İletişim

5. Kalite güvence prosedürlerinin uygulanması

Proje Kontrolü - %23

1. Performans Ölçümü

2. Kontrol limitlerinin belirlenmesi

3. Düzeltici faaliyetler

4. Düzeltici faaliyetlerin etkinliğinin incelenmesi

5. Planın doğruluğundan emin olma

6. Kontrol planlarının yeniden değerlendirilmesi

7. Risklere karşı yanıt oluşturma

8. Proje faaliyetlerini takip etme

Proje Kapatma- %7

1. Teslimatların Kabulü

2. Öğrenilen Derslerin dökümante edilmesi

4

3. Kapama işlemleri

4. Ürün bilgilerinin kaydedilmesi

5. Kaynakların dağıtılması

Profesyonel Sorumluluklar- %14.5

1. Güvenilirlik - Doğruluk

2. Bilgi birikimine katkıda bulunmak

3. Profesyonel hayata karşı sorumluluklar

4. Paydaşların ihtiyaçlarını dengelemek

5. Farklılıklara saygı duyma

Bu kadar detaylı bir biçimde projeyi başlatmak, uygulamak ve kapatmak son derece zor bir iştir.

Görüldüğü üzere IT (enformasyon teknolojisi) takımının bu projelere sadece yetki ve kapsam dahilinde

katılımları olabilir. Disiplinlerarası çalışabilmek için süreçlere hakim olmak gerekir, aksi takdirde

başarısızlık kaçınılmazdır. Ülkemizdeki bilişim projelerinde tamamen IT takımından kurulan proje

ekiplerinin bitiremediği proje sayısı bilinememektedir. Proje yönetimi ciddi ve nitelikli bir iştir ve IT

takımına bırakılmamalıdır, bu işin eğitimini alan endüstri mühendisleri kontrolünde gerçekleşmesi

gereken işlemlerdir (Erkan, 2007).

3. BİLİŞİM PROJELERİNDE BAŞARISIZLIK

Yazılım projesi

Tamamlanmadan iptal edilirse,

Tasarlanmış bütçesini aşarsa,

Öngörülen tamamlanma süresinden daha uzun sürerse,

Önceden belirlenen özellik ve işlevlerin daha azını karşılarsa

başarısız olmuş demektir. Yukarıdaki ilk maddenin gerçekleşmesi mutlak başarısızlık (absolute failure),

diğerleri ise

göreceli başarısızlık (relative failure) olarak da adlandırılır.

Başarı ve başarısızlık örüntüleri (pattern) cinsinden, yazılım dünyasını ilgilendiren en önemli unsurlar

aşağıdadır

Yazılım projelerinin öngörülen teslim tarihleri ve zamanında pazara yetiştirme düşüncesi veya

kaygısı,

Yazılım uygulamasını geliştirme maliyeti ve gereksinim duyulan kaynaklar,

Yazılımın teslimindeki kalite ve güvenirlik düzeyi,

Yazılımın işleyişindeki öğrenme ve kullanım kolaylığı,

Problem olduğunda müşteri desteği ve hizmet seviyesi,

Uygulamanın olgunluk kazanması sırasında değişiklik ve sürdürülebilirlik kolaylıkları.

Bir projenin başarılı sayılması için yukarıdaki kıstasların tümünü sağlaması gerekmesine karşın, ilk üçünü

yerine getirememesi başarısız olması için yeterlidir.

5

3.1. Chaos Çalışması

Massachusetts, ABD’de konuşlu bir araştırma şirketi olan The Standish Group, 1993 yılından beri yazılım

ve bilgi teknolojileri (BT) alanında meydana gelen başarısızlıkları inceleme çalışmasını sürdürmektedir.

Anılan çalışma, yazılım proje başarısızlıklarının kapsamını, temel etkenlerini ve başa çıkma yollarını

belirlemeye çalışmaktadır . 1999 yılında yayımladıkları CHAOS Chronicles raporunda yer alan bazı

sayısal değerler aşağıdadır:

23.000 uygulama incelemeye alınmıştır.

Başarısız projelerin maliyeti 75 Milyar ABD $’ıdır.

Yazılım projelerinin sadece %26’sı başarılı bir şekilde tamamlanmıştır.

Bütçesini veya planlı zamanını aşan (challanged) proje oranı %46’dır.

İptal edilen proje oranı %28’dir.

Toplam maliyet aşımı 22 Milyar ABD $’ıdır.

CHAOS araştırmaları, BT proje yönetiminde az da olsa, bir iyiye gidişin var olduğunu göstermektedir

(Rehber,)

Şekil 1. Proje başarı oranları

4 . BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ PROJELERİNDE BARİYERLER

Başarılı bilişim projesinin özelliklerini dar bir kapsamda, birkaç etkene bağlayarak incelememek gerekir.

Her bilişim projesinin başarısı kendi içinde değerlendirilmelidir. Bazı projelerin sonucunda elde edilen

kâra göre başarı değerlendirilmesi yapılırken, bazı projelerde, önceden belirlenmiş proje takvimine

6

uyulup uyulmadığı çok önemlidir. Bazı projelerde ise zaman, maliyet ve bahsettiğimiz tüm ölçütlerin

dışında sosyal sorumluluk projesi kapsamında yapılan bir bilişim projesi olması nedeniyle, kullanıcılara

sağladığı yarara göre başarı değerlendirilmesi yapılmalıdır (14. Kamu Bilişim Platformu, 2012).

Bilişim teknolojileri projelerinin başarılı bir şekilde gerçekleştirilmesini engelleyen birçok faktör

bulunmaktadır. Dünyanın en büyük IT Danışmanlık ve Araştırma Şirketi GARTNER’ın yapmış olduğu

araştırmalara göre Amerika Birleşik Devletleri’nde Bilişim Projelerinin 75%’i başlangıçta hedeflenen

amaçlara tam olarak ulaşamamakta ve çeşitli seviyelerde başarısızlığa uğramaktadır.

Amerika Birleşik Devletleri’ndeki bilişim projelerinde başlangıç hedeflerinden sapmalar incelendiğinde:

İncelenen Projelerin 53%’ünde;

Başlangıçta belirlenen bütçenin 189% oranında aşıldığı

Başlangıçta belirlenen zamanın 222% üzerine çıkıldığı

Sadece 61%’inin kabul aşamasına gelebildiği

Tespit edilmiştir.

Yine aynı araştırmaya göre projelerin sadece 16%’sı planlanan bütçe ve zamanda gerçekleştirilebilmiştir.

Gartner tarafından yapılan araştırma her ne kadar Amerika’daki Bilişim Projeleri’ni kapsamakta ise de,

Türkiye’de ya da Avrupa’da gerçekleştirilen projelerde daha iyi sonuçlar elde edildiğine dair hiçbir

araştırma sonucu ya da bulgu bulunmamaktadır.

Amerika’da başlatılan Bilgi Teknolojileri Projelerinin 31%’inin ise başarısızlık nedeniyle tamamen iptal

edildiği de Standish Group’un yapmış olduğu araştırmanın sonuçları arasında yer almaktadır

(http://www.developerfusion.com/article/84858/why-projects-fail-8211-mastering-the-monster-part-1/).

4 . BİLİŞİM PROJELERİNDE TEMEL BAŞARI VE BAŞARISIZLIK NEDENLERİ

Projelerde başarısızlık genellikle birbirini etkileyen birçok nedenden ortaya çıkıyor. Nedenler arasında:

deneyimsiz proje yöneticisi ve yetersiz eğitimler, beklentileri belirleme ve yönetmedeki başarısızlıklar,

zayıf liderlik, gereksinimleri gerektiği şekilde belirlemek / dökümante etmek ve yönetmekten kaçınmak,

planlama surecinin ve yapılan planların zayıf/yetersiz olması, kaynak tahminlerinin zayıflığı, kültürel ve

etik zaaflar, proje ekibinin alan bilgisi eksikliği, alanın gerekleri konusunda fikir sahibi olmaması, hatalı

metotlar ve metodoloji kullanılmaması, iletişim eksikliği/sorunları ve proje gelişiminin paylaşım ve

raporlanmasındaki eksikler sayılabilir. Diğer taraftan proje ekibinin büyüklüğü, en son teknolojinin

kullanılma eğilimi, yazılım projelerinde metodoloji kullanılmaması, süreç yaklaşımının olmaması da

başarısızlık nedenleri arasına eklenirse proje yönetiminde bir başka boyut ortaya çıkacaktır. Yapılan

araştırma sonuçları değerlendirildiğinde başarılı BT projelerinin suresinin 1 yılı aşmadığı görülmektedir.

Bütün bu nedenler projenin risklerine işaret ediyor. Projelerde risklerin artıyor olması, proje yönetim

ihtiyacını arttırır, projenin daha iyi yönetilmesi gereğini ortaya koyar (Karadağ, 2006).

Bilişim teknolojileri sektörü değişimin ve gelişimin çok sık yaşandığı dinamik bir sektördür. Teknolojide

yaşanan hızlı gelişmeler proje kapsamında daha önce yapılması imkânsız olan bazı uygulamaları

7

yapılabilir hale getirebilmektedir. Proje maliyetlerini düşürmek, proje zamanını kısaltmak veya proje

sahibinden gelen çeşitli yeni istekler doğrultusunda proje yöneticileri bu yeni teknolojileri kullanmakta,

bu ise proje kapsamında değişikliklere sebep olmaktadır. Önceden belirlenen kapsam üzerinde değişiklik

yapılacağında bu değişikliğin projeyi nasıl etkileyeceği çok iyi analiz edilmelidir çünkü kapsamda

yapılacak bu değişiklikler projede küçük değişikliklere sebep olabileceği gibi bazen de projede köklü

değişiklikler yapılmasını gerektirebilmektedir. Yapılacak olan bu değişiklikler projenin başarısızlıkla

sonuçlanmasına sebebiyet verebilmektedir. Çünkü bu değişiklikler proje planlarında değişikliğe

gidilmesini gerektirecektedir. Yapılacak olan bu değişiklikler projeye ek maliyet getirmekte, proje

tamamlanma sürecini uzatmakta ve proje yönetimini güçleştirmektedir.

BT proje yöneticisine projeyi iyi analiz edip en ince ayrıntısına kadar planlaması için gereken süre

tanınmalı, proje planlama ve analiz süreci aceleye getirilmemelidir. Proje analiz ve planları tam olarak

bitirilmeden, hedefler ve kapsam üzerinde net olarak anlaşılmadan proje yürütme aşamasına

geçilmemelidir.

BT proje yöneticisinin üzerinde dikkatle durması gereken bir diğer konuda doğru teknoloji tercihidir.

Projede kullanılacak yazılım geliştirme platformu, proje kapsamında kullanılacak donanımın seçimi, ağ

için seçilecek ağ topolojisi ve kullanılacak güvenlik sistemleri proje başarısı üzerinde çok etkilidir. Bu

bileşenler seçilirken bir biriyle en uyumlu olanlar tercih edilmelidir. Proje yöneticileri güvenlik ve

güvenilirlikleri tam olarak test edilmemiş teknolojileri kullanmaktan sakınmalı, teknik destek ve servisi

güçlü donanım ve yazılım firmalarının ürünlerini kullanmayı tercih etmelidir.

Başarılı Bilişim Projesi tanımı veya başarılı Bilişim Projesi özellikleri zaman içerisinde ve projenin

gerçekleştirildiği alana göre değişiklik gösterebilir. Ancak bir Bilişim Projesinin başarısızlığa uğrama

sebepleri ortadan kaldırılırsa başarıya ulaşma ihtimali de o derece artar. Başarılı bir Bilişim Projesinin

özelliklerine ulaşabilmek amacı ile başarısız bilişim projelerinin özellikleri şu şekilde sıralanabilir:

5. 1. Stratejik Planlama Eksikliği

Bilişim Teknolojileri Projelerinde birinci ve en önemli adım olan planlamanın gerektiği gibi yapılması,

yönetimin diğer fonksiyonlarının başarı şansını artıracaktır. Stratejik plan; planlanan amaçları

gerçekleştirmek için amaçlara ulaşmada izlenecek yolun, kullanılacak olanakların, bu uğurda sarf

edilecek emeğin yani neyin kimler tarafından, nerede, nasıl ve ne zaman yapılacağı sorularının yanıtıdır

(Güney, vd, 2004).

Bilişim Teknolojileri projelerinin bir kısmına baştan herhangi bir planlama, ihtiyaç analizi, ön fizibilite ya

da fizibilite yapılmadan başlanmadığı gözlemlenmektedir. Küçük çaplı projelerin hemen hemen

tamamına yakını, büyük çaplı projelerin ise bazıları genellikle bir ihtiyacın tespiti veya bir fikrin hayata

geçirilmesi arzusu ile harekete geçilerek başlatılan projelerdir.

Herhangi bir ihtiyaç analizi ya da planlama yapılmadan başlatılan projelerin temel başlangıç nedenlerini

kısaca özetlersek:

8

Üst yönetimin istek ve baskıları

Diğer birimlerin istek ve baskıları

Bir ihtiyacın tespiti ve acil olarak giderilmesi gayreti

Olgunlaşmamış proje fikirlerinin bir an önce hayata geçirilmesi gayreti

Yeteneksiz Bilişim Teknolojileri yönetimi

Bilişim sistemlerinin kullanımının yaygınlaşması ve büyük maliyetler içeren yatırımların yapılması,

bilişim sistemlerinin stratejik planlamasını zorunlu kılmaktadır. Bilişim sistemlerinde stratejik planlama

eksikliği şu olumsuz sonuçları doğurmaktadır: (Sayıştay Dergisi, Sayı:65)

Kurumsal ihtiyaçlar ile satın alınan teknolojinin birbiri ile örtüşmemesi,

Kurumsal olarak güçlü, ulusal ve uluslararası standartlara uygun bir bilişim sistemleri

organizasyonuna ve karar süreçlerine sahip olunamaması,

Kısa vadeli çözümlerin uzun vadede ihtiyaçlara karşılık verememesi,

Mali kaynakların ve işgücünün kullanımında dengesizlik,

Benzer işlevlere sahip sistemlerin satın alınması nedeniyle uzun dönemde kaynak israfına neden

olunması,

Bilişim sistemlerinden kaynaklanan hataların yıkıcı etkilere yol açması,

Kurumlar için önemli bir değer ifade eden bilginin iyi kullanılamaması,

Bilişim sistemlerinin kullanımının artmasına paralel olarak ortaya çıkacak güvenlik sorunları,

Hizmet sunumu ve desteği süreçlerinin iyi yönetilememesi.

Bilişim Teknolojileri Projeleri iyi bir gereksinim analizi sonrasında yapılmasına karar verilmesi ve

ardından teknoloji tespiti, bütçe, zaman, insan kaynakları vs. gibi iyi bir planlama çalışması sonrasında

hayata geçirilmesi gereken projelerdir. Bu bakımdan planlama yönünden aşağıdaki hususlara dikkat

edilmesinde büyük faydalar vardır.

Projenin büyüklüğüne göre yurtiçi ve yurtdışı benzer projelerin incelenmesi planlama

aşamasındaki proje ekinin çok sağlıklı kararlar vermelerini ve doğru planlar yapmalarını sağlar.

Proje fikrinin mutlaka bir ön fizibilite çalışmasından geçirilmesi ve yapılabilirliğinin tespitinden

sonra çalışmaya devam edilmesi gerekir.

Proje bütçe, zaman, insan kaynakları ve tedarik yöntemi planlaması yapılmalıdır.

Projenin hayata geçirilmesi için kullanılacak teknolojilerin doğru planlanması gerekir.

Proje çerçevesi doğru bir şekilde çizilmeli, çerçeve plan yapılmalı ve buna sadık kalınmalıdır.

5.2. Kullanıcı Direnci, İlgisizliği ve İsteksizliği

9

Bilişim Projelerinde en sık yaşanan başarısızlık sebeplerinin başında, kurum çalışanlarının projelere

desteklerinde eksiklik ya da yetersizlik gelmektedir.

Çalışanlar genellikle yeni projelere karşı olumsuz tavır almakta, gerek proje gerçekleştirme aşamasında

ve gerekse proje hayata geçtikten sonraki canlı kullanım süreçlerinde çeşitli tavırlarla projenin başarısını

olumsuz yönde etkilemektedirler.

Proje sonucunda ortaya çıkacak uygulamayı başarılı bir şekilde tasarlamak ve uygulamadan yüksek verim

alabilmek için kullanıcı katılımını sağlamak gereklidir. Yapılan işe en hâkim olan kullanıcı, uygulamanın

hangi özellikleri sağlaması gerektiğini ve bu işin en çabuk ve en az maliyetle nasıl yapılabileceğini bilme

olasılığı en yüksek olan kişidir. Bu yüzden kullanıcılarla iyi ilişkiler kurulmalı, öneri ve şikâyetleri

dikkate alınmalıdır. (Alkan, )

Kurum çalışanlarının yeni projelere karşı durumlarını kısaca maddelersek :

Yeni projelere kuşku ile bakmakta,

Kendilerine ek yük getireceğini düşünmekte,

Kendi fonksiyonlarının yerine geçerek kendilerini değersizleştireceğini düşünmekte,

Uygulamayı kullanmakta yetersiz kalabileceklerini düşünmekte,

Uygulamanın yaptıkları iş ve performanslarını ölçeceğini düşünmektedirler.

Bunun sonucu olarak da;

Projenin analiz ve tasarım aşamasında uzmanlık katkısı vermemekte,

Testlere yeterli zaman ayırarak destek vermemekte,

İstek ve beklentilerini iyi tanımlamamakta, ya da hiç tanımlamamakta,

Canlı kullanımda yeterli veri girmemekte ve aktif kullanmamaktadırlar.

Kullanıcıların ve kurum çalışanlarının gerçekleştirilmeye çalışılan projeye gerekli desteği vermelerini

sağlamak için :

Proje daha fikir aşamasındayken başlamak üzere ilgili birimlerin yönetici ve uzmanları işin içine

alınmalıdır.

Ön fizibilite, fizibilite ve sonrasında tüm aşamalarda ilgili birimlerin yetkililerinin projede görev

almaları sağlanmalı ve görüşlerine itibar edilmelidir.

Proje yapım sürecinde projeye tam zamanlı ya da gerektikçe katkı sağlayacak iş uzmanı ve

çalışanların resmi olarak görevlendirilmeleri sağlanmalıdır.

Projenin gelişim sürecinde ilgili birimlere ve kurum çalışanlarına sürekli bilgilendirme

yapılmalıdır.

Çalışanlar ve kullanıcılardan sürekli geri besleme alınmalı ve alınan geri beslemelere göre

uygulamada düzenlemeler yapılarak bilgilendirmeler yapılmalıdır.

Projenin gerek yapım aşamasında ve gerekse canlı kullanım sürecinde devre dışı kalacak

insanlar varsa geciktirmeden devre dışı bırakılmalı ve proje ile çalışmaya devam edecek

uzmanlarla diyalog geliştirilmelidir.

10

İlgili birimler ve birimlerin yöneticileri ile yapılan tüm toplantılar ve alınan tüm kararlar rapor

haline getirilmeli ve tutanak altına alınmalıdır.

Kullanıcı eğitimleri çok iyi verilmeli, görev ve fonksiyonları çok iyi tanımlanmalıdır.

Varsa başka kurumlardaki iyi örnekler de anlatılarak, projenin kurumsal faydaları, çalışanlara

getireceği faydalar, konfor ve rahatlıklar, teknolojin hızla geliştiği dünyada kurum ve kişilerin

teknolojiden yararlanma pozisyonlarının ne olacağı çeşitli iletişim yöntemleri geliştirerek sık sık

anlatılmalı ve vurgulanmalıdır.

5.3. Üst Yönetim Desteğinden Yoksunluk

Bilişim Projelerinin başına gelen en büyük talihsizliklerden bir de üst yönetimin gerekli ilgi ve desteğini

alamamaktır. Sponsor desteği olarak adlandırılan üst yönetici desteğinin varlığı bir projenin olmazsa

olmaz şartlarından biridir. Bilişim projelerinin yaşam döngüsü içerisinde en başından en sonuna kadar

sponsor desteğine her aşamada ihtiyaç duyulmakta ve destek sağlanmadığında ise projenin ilgili

aşamasında aksamalar yaşanmaktadır.

Özellikle büyük ölçekli projelerde üst yönetim desteği kaçınılmaz olarak sağlanmalı, üst yönetimlerden

yeterince destek ve istek sağlanmayan projelere başlanmamalıdır.(Akman, 2010)

Üst Yönetim ( Sponsor ) Desteğinin yoksunluğu sebepleri :

Üst yönetimin bilgi teknolojileri konusunda bilgisizliği veya yetersizliği

Dikkat ve gündeminin sürekli kurumun başka faaliyetlerine yoğunlaşması,

Kurumun bilişimsizlik maliyeti konusunda yeterince bilgi sahibi olmaması

BT yönetimi ile üst yönetici arasındaki iletişimin yetersiz olması

Projenin önemi ve kuruma sağlayacağı katkıların yeterince anlatılmamış olması

Projenin süresince üst yöneticinin projenin içine yeterince çekilememiş olması

Projenin yöneticiyi ilgilendiren kısmı ile ilgili “yönetim bilgi sistemi” nin oluşturulmaması ya da

yeterli doygunlukta ve pratikte oluşturulmaması

Üst Yönetim ( Sponsor ) desteğini sağlamak için yapılması gerekenler :

Proje fikir aşamasında iken ön fizibilite yapılmalı ve sonuçları ile birlikte sağlayacağı faydalar,

benzer kurumsal iyi örnekler, kurumsal vizyon ve misyona katkıları üst yönetime ayrıntılı bir

sunumla anlatılmalıdır.

Projenin onay aşamalarında da bilgilendirmeler iyi yapılmalıdır.

Proje yönetim planı içerisinde üst yönetime mutlaka yer verilmeli ve proje süresince düzenli

bilgilendirmeler yapılarak; görüş, yönlendirme ve destekleri sağlanmalıdır.

Projenin çıktıları ile ilgili yalın ve üst yönetim tarafından kolay kullanılabilecek “Yönetim Bilgi

Sistemi” oluşturulmalıdır.

11

Proje iletişiminde üst yönetime yönelik iletişim teknikleri ve malzemeleri geliştirilmeli, BT

yöneticileri ve proje yöneticilerinin üst yönetimle ilişkilerinin düzgün oluşmasına dikkat

edilmelidir.

Yukarıda sayılan belli başlı hususların yanı sıra her kurumun şartlarına göre ve projenin büyüklük ve

kapsamına göre üst yönetim ile proje arasında ciddi bir farkındalık ilişkisi kurulmaya çalışılmalıdır.

Üst yönetimin hiçbir şekilde desteğini almayacak ve üst yönetim tarafından faydasına inanılmamış bir

projeye başlamak akıntıya kürek çekmek olarak değerlendirilebilir.

5.4. İyi Tanımlanmamış Proje Kapsamı

Bilişim Projelerinde yapılan en temel yanlışlardan bir de proje kapsamının ve sınırlarının iyi

tanımlanmamış olmasıdır. Bir bilişim projesinde fikir ve ön fizibilite çalışmalarından sonra mutlak suretle

kapsam ve sınırlar tespit edilmeli ve sonraki çalışmalar bu kapsam ve sınırlara sadık kalınarak

yürütülmelidir.

Bir projede zaman zaman kapsam ve sınırlar çok iyi tanımlansa da;

Çeşitli yeni ihtiyaçlar,

Hızla gelişen teknolojinin getirdiği yeni olanaklar,

Projenin çok uzaması nedeniyle ihtiyaçlardaki değişimler

Üst yönetimin kapsamın çok dışındaki ek talepleri

gibi gerekçelerle projelerde revizyon girişimleri olmakta ve bu da projenin zaman, bütçe ve

fonksiyonalite bakımından hedefinden sapmalara neden olmaktadır. Hatta kapsam genişlemesi ya da

kayması nedeniyle başarısızlığa mahkum olan projelerle karşı karşıya kalmak kaçınılmaz olabilmektedir.

Başarısız bir bilişim projesi yaratmamak için kapsam ve sınırlar yönünden ; Bilişim Projelerinde proje

kapsamı ve sınırları iyi belirlenmeli, değişen ve gelişen ihtiyaçlar ve teknolojik gelişmelere bağlı revizyon

ihtiyaçları, söz konusu projenin tamamlanmasından sonraki süreçlerde oluşturulacak iyileştirme ve

versiyon yükseltme çalışmalarının konusu olarak ele alınmalıdır. (Kozan,)

5.5. Gerçekçi Olmayan Zaman Planı

Bilişim projelerinin, büyüklüğü, kapsamı, karmaşıklığı, insan kaynakları ihtiyacı vs. gibi birçok faktöre

bağlı olarak tespit edilmesi gereken iyi bir zaman planına ihtiyacı vardır.

Zaman planlaması olabildiğince gerçekçi yapılmalı ve iş ağaçlarının ve proje alt kırılımlarının tek tek

zaman planı yapılarak toplam süre hesaplanmalıdır.

Özellikle üst yönetimin sabırsızca ve bir an önce sonucu görme isteklerinin bir sonucu olarak, proje

zamanları kısa tutulmaya çalışılmakta ve bu da projenin yaşam döngüsü boyunca başarısını olumsuz

etkileyen bir dizi olayı tetiklemektedir..

Zaman planı iyi yapılmayan projelerde :

12

Özellikle birkaç fazdan veya modülden oluşan projelerde entegrasyon ve geliştirme süreçlerinde

karmaşa yaşanmaktadır.

Kabul süreçleri planlanan zamanı geçmekte, hukuki ve mali problemler yaşanmaktadır. Özellikle

hukuki sınırlar aşıldığında projenin iptali riski yaşanmaktadır.

Proje çalışanlarının moral ve motivasyonu bozulmaktadır.

Sıkıştırılmış zaman planlarına uymak çabası ile teknik hatalar çoğalmakta ve kalite

standartlarından sapmalar yaşanmaktadır.

Projenin hedeflediği faydaya ulaşmak mümkün olmamaktadır.

Kurum çalışanlarının projeye inancı kaybolmaktadır.

Başarılı bir bilişim projesi gerçekleştirebilmek için zaman planı iyi ve gerçekçi yapılmalıdır. Hatta

projenin ve kurumsal şartların ve ihtiyacın elverdiği ölçüde zaman planlarında % 20 – 30’ u geçmeyecek

şekilde toleranslı hesaplamalar yapılması, beklenmeyen durumlara karşı hazırlıklı olmak ve proje

gerçekleştirme sürecinde ortaya çıkacak yeni ihtiyaç ve isteklerin yerine getirilmesine imkan tanımak

açısından faydalı olacaktır. İlave edilecek zamanları özellikle testler ve kabul süreçlerine yaymak

projedeki hata ayıklama ve iyileştirme süreçlerine olumlu katkı sağlayacağı gibi, geliştirme süreçlerinde

rehaveti önleyecektir.

Kurum üst yöneticilerinin proje zamanını kısaltma baskılarında en fazla kullandıkları arguman “ daha

fazla adam çalıştırılsın, daha kısa sürede bitirilsin” şeklinde olmaktadır. Bu argumana karşı Bilişim

Projelerinde ( hatta genel anlamda ekip çalışmalarındaki ) takımlarda yer alacak çalışan sayısının belirli

bir sayıda olması gerektiği ( 2 – 7 ) ve takımda kişi sayısı arttıkça takım çalışmasının imkansız olduğu

gerçeği anlatılmalıdır.

Örneğin proje takvimine müdahale edemeyeceğimiz projeler vardır. Bu konudaki en çarpıcı örneği

Frederick Phillips Brooks “The Mythical Man-Monts” isimli kitabında vermiştir; 1 kadın 1 çocuğu 9 ayda

doğuruyorsa, 9 kadının bir araya gelip 1 çocuğu 1 ayda doğurması beklenemez (Yokuş, 2011).

5.6. Bütçe Yetersizliği ve Eksikliği

Bilişim projesinin bütçesini belirleyecek olan çalışma fizibilite çalışmasıdır. Fizibilite çalışmasının

sağlıklı bir şekilde yapılması, bütçenin doğru belirlenebilmesi açısından büyük önem taşımaktadır.

Bilişim projesinde bütçe yetersizliği :

En son teknolojik imkanlardan yararlanmaktan yoksun kalma,

Projede çalışacak insan kaynaklarının uzmanlıklarında eksiklik,

Projenin kalite standartlarında ve fonksiyonel özelliklerinde yoksunluk,

Tecrübeli firmaların projeden kaçması ya da devre dışı kalması, riskli firmaların projede

yüklenici olması,

gibi olumsuzluklara neden olmaktadır.

5.7. Hatalı, Tam Olgunlaşmamış ya da Değişken Nitelikli Talepler

13

Bilişim projelerinin yaşam döngüsü içerisinde projeyi en fazla tehlikeye atan, ihtiyaç sahibi işyerleri ile

Bilgi İşlem birimlerinin en fazla çatışma ve çekişme yaşadığı durumdur.

Projenin ilk fazında tanımlanan gereksinimlerin  proje devam ederken değişmesidir. Yazılım devam edip

prototipler geliştirildikçe müşteriler plandaki problemleri daha net görürler ve projede gerekli değişiklik

taleplerinde bulunurlar.Değişiklik talepleri analiz edilip proje kapsamına alınması için bir süreçten

geçirilmeli ve müşterilerin bu sürecin farkında olmaları sağlanmalıdır. Gereksinimler analiz edilmeden ve

süreç gözetmeksizin projeye dahil edilirse proje yaşam döngüsünden kopulur ve proje maliyeti giderek

artarak başarısızlığa sürüklenir. Örneğin projenin %75’i tamamlanmış ve müşteri tarafından major bir

değişiklik yapılması isteniyor ve değişiklik talebi analiz edilmeden kabul ediliyorsa başarısızlık

kaçınılmazdır. Değişim taleplerinin tüm paydaşlar tarafından mantıklı gerekçeleriyle birlikte açık biçimde

biliniyor olduğundan ve master proje planının buna bağlı olarak güncellendiğinden emin olunmalıdır

(Ateş, 2011).

Genellikle bilişim projesi hazırlanırken projenin kullanıcısı ve yararlanıcısı olacak birimler :

Başlangıçta projenin yapılmasını gerekli kılacak ihtiyaçlarını doğru tanımlamamaktadırlar.

Yetersiz tanım ve talepte bulunmakta ya da tam tersi gereksiz, projenin amacını ve kapsamını

çok genişletecek talepte bulunmaktadırlar.

Proje analiz ve tasarım aşamasında herhangi bir uzmanlık çalışması yapmadan ve isteklerini

olgunlaştırmadan akıllarına ne geldiyse onu söylemektedirler ve verdikleri bilgilerde sistematik

bir bütünlük olmamaktadır.

Çoğu zaman taleplerinin içeriğini değiştirmekte ve özellikle yazılım geliştirme süreçlerinde

birbirlerinden tamamen farklı tasarım taleplerinde bulunabilmektedirler.

Talep sahibi işyerlerinin taleplerini olgunlaştırmak ve stabil hale getirmek için:

Projenin ilk fikir aşamasından itibaren projede yeterince temsil edilmelerinin sağlanması.

Her türlü bilgi, belge ve talebin yazılı olarak raporlanması.

Sözlü olarak alınacak bilgilerin ve taleplerin mutlaka tutanak altına alınması

gibi tedbirlerin alınmasında yarar vardır.

5.8. Proje Liderliği ve İletişim Eksikliği

Bilişim projelerinde proje liderinin nitelikleri ve tecrübesi projenin başarısını doğrudan etkilemekte ve

başarısız projelerin birçoğunun başarısızlık sebepleri arasında proje lideri yer almaktadır.

Başarısız proje liderlerinin en tipik özellikleri :

Yeterli teknolojik vizyonunun olmaması,

Proje hakkında yeterli teknik donanıma sahip olmama,

Projenin kurumda yerine getireceği işlevler ve işler hakkında bilgi ve fikir sahibi olmama,

14

Projenin yaşam döngüsünde gerekli olan idari ve hukuki mevzuat hakkında bilgi sahibi

olmamak,

Temel yönetici özelliklerine sahip olmamak,

Sabırlı, kararlı, soğuk kanlı, insiyatif kullanabilen ve risk alabilen ve sorumluluk üstlenebilen bir

insan olmamak,

Takım çalışmasına ve takım liderliğine yatkın olmamak, agresif, sabırsız ve itici tavırlara sahip

olmak.

Diğer birimlerin yöneticileri, iş uzmanları, çalışanlarla sağlıklı iletişim kuramamak,

Analitik düşünememek ve kapsamlı analiz yapamamak,

gibi temel özellikler sayılabilir.

Projede iletişim kanallarını, yöntemlerini ve usullerini iyi belirlemek ve çift taraflı iletişimi ve bilgi

alışverişini sürekli açık tutmak projenin başarısı açısından önemlidir (Kara, vd, )

5.9. Bilişim Teknolojileri Projeleri Tecrübesizliği

Proje geliştiricilerin Bilişim Projelerinde yeterince tecrübelerinin olmaması önemli bir risk faktörü olarak

karşımıza çıkmaktadır. Proje ekibi ve bilişim sistemi görevlilerinin gerekli teknolojik uzmanlıkları

eksikse projenin başarı şansı düşer. Ekip proje için önerilen donanım, sistem ve uygulama yazılımı ya da

veri tabanı yönetim sistemine yabancıysa, aşağıdaki sorunların bir veya bir kaçının ortaya çıkma ihtimali

yüksektir:

Yeni bilgileri iyice öğrenme ihtiyacından dolayı, hesapta olmayan zaman aşımı

Araçların tam anlamıyla idare edilememesi nedeniyle teknik sorunlarda çeşitlilik

Yazılımın ve donanımın her yeni parçasının, yazılı olamayan özel durumlarıyla deneyimsizliğin

birleşmesinin sonucu aşırı masraflar ve gereksiz zaman kaybı (Tanrıkulu, 2004).

Sözünü ettiğimiz tecrübesizlik; gerçekleştirilecek projenin büyüklüğü ve kapsamıyla orantılı bir

tecrübesizlik olarak da değerlendirilebilir. Proje yöneticisi ve ekibi bilişim uzmanlarından oluşabilse de

yapılacak proje söz konusu ekibin başarabileceğinin çok üzerinde bir tecrübe gerektirebilir.

Bu gibi durumlarda ;

Diğer kurumlarda yaşanmış proje tecrübelerinin araştırılması ve proje ekiplerinin

tecrübelerinden faydalanılması,

Dış kaynak kullanımı ile güçlü bir danışmanlık alınması,

Projenin ( eğer mümkün ise ) üstesinden gelinebilecek daha yalın ve küçük parçalara ayrılıp

fazlar halinde gerçekleştirilmesi,

Önerebilecek hususlardır.

5.10. Paydaşların Zayıf Koordinasyon ve Yönetimi

Bilişim projelerinin özelliklerine göre :

İhtiyaç sahibi birimler,

15

Uygulamaya veri sağlayan birimler,

Uygulama sonuçlarından yararlananlar,

Yüklenici,

Projeyle ilgilenen bilişim firmaları,

Projenin entegre olduğu ya da projeye etki eden diğer dış kurumlar,

Denetim mekanizmaları ( İç, Dış ),

Basın yayın kurumları,

Kurum üst yöneticileri,

Gibi projenin başarısını etkileyen tüm kişi, kurum ve otoriteleri birer paydaş olarak değerlendirmek ve

projenin yaşam döngüsü boyunca bütün bu paydaşları projenin başarısına hizmet edecek ( en azından

engellemeyecek ) şekilde koordine etmek gerekmektedir.

Çalışmalar süresince katılımcılığın en üst seviyede gerçekleşmesine özen gösterilerek ve gerek iç

paydaşlar gerek dış paydaşların katılımını sağlamak üzere çeşitli yöntem ve araçlar kullanılmalıdır.

Proje gelişimi süresince her bir paydaşın etkisi artmakta ya da azalmaktadır. Proje geliştirirken proje dışı

unsurların projenin esasını etkileyecek tesirlerde bulunabileceğini gözden uzak tutmamakta ve projenin

niteliğine göre stratejiler oluşturmakta fayda vardır. (T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı

Müsteşarlığı, 2009)

5.11. İnsan Kaynaklarının Yetersizliği

Bilişim projelerinde insan kaynaklarının sayısal ve niteliksel yetersizliği ciddi bir risk faktörüdür.

Özellikle son dönemde Bilgi Teknolojilerinde yaşanan gelişmeler, bir yandan yazılım geliştirme

süreçlerini ve metodolojilerini kolaylaştırırken, diğer yandan yazılım, donanım ve ağ yönetimi alanında

birbirinden farkı yeni ihtisas alanı ve disiplinlerin doğmasına neden olmuştur. Bir bilişim projesi

geliştirirken bütün bu ihtisaslara ve disiplinlere hakim, bilgili ve tecrübeli uzmanlara ihtiyaç

bulunmaktadır.

İnsan kaynaklarının sayısal yetersizliğinin yanı sıra proje için yeterli bilgi ve tecrübeye sahip olmamaları

da projelerde risk faktörüdür.

Öte yandan, bilişim projelerine destek verecek ya da projenin içerisinde aktif olarak görev alacak iş

uzmanlarının olmaması projenin başarısını doğrudan olumsuz etkileyecektir..

Bilişim Projelerinde sıkça yaşanan risklerden biri, çok önemli ve büyük çaplı projelerde analiz ve tasarım

aşamasında yapılacak işi anlatacak yeterince eleman olmaması ya da olanların da yeterli bilgi ve

tecrübeye sahip olmamasıdır. Burada en önemli etmen Proje Yöneticisidir. Proje Yöneticisi ve anahtar

proje elemanları disiplinlerarası çalışabilecek düzeyde olmalıdır (Cardosa, 2005).

Söz konusu bu riski ortadan kaldırmak için :

Diğer birimlerden projeye yarar sağlayacak elemanların transferi,

16

Dış kaynak kullanımına gidilmesi,

Proje içerisinde başlangıçta kapsamlı eğitimlerin alınması,

Dışarıdan sözleşmeli danışman çalıştırılması

Yöntemlerinden birine ya da birkaçına başvurmak yararlı olacaktır.

5.12. Teknolojik Yönetimde Yetersizlik

Bilişim projeleri asıl itibarı ile teknoloji yoğun projelerdir. Bilgi teknolojileri hızla gelişen ve teknolojik

ömür döngüsü 2 – 3 yıl olan teknolojilerdir. Dolayısı ile; Bilişim Projeleri hazırlanırken teknolojik

vizyonu çok iyi görmek ve buna göre yatırım planlarını yapmak gerekmektedir. Genellikle bir projenin

fikir aşamasından yatırım aşamasına gelmesi 6 ay ile 1 yıl, projenin tamamlanılarak canlı kullanıma

geçirilmesi de ortalama 20 – 30 ay olduğu düşünülürse; büyük çaplı projelerde ortalama proje süresi 4 yılı

bulmaktadır.

Proje sürelerinin ortalama 4 yıl olduğunu düşündüğümüzde ve Bilişim Teknolojilerindeki ömür devrinin

2 yıl olduğunu varsaydığımızda genellikle proje canlı kullanıma geçtiğinde teknolojisi eskimektedir..

Bu durumla başa çıkabilmek için :

Teknolojiyi ve trendleri çok iyi takip etmek,

Esnek, genişletilebilir, entegre edilebilir teknolojik ürünler tercih etmek,

Lisanslamalara dikkat etmek,

Seçilen teknolojilerle ilgili kararları doğru almak ve değişim sinyali veren teknolojilerle ilgili

yatırımları sonraki fazlarda ele almak,

Uygulanabilecek yöntemler arasındadır.

5.13. Metodolojilerin Doğru Kullanılmaması veya Eksikliği

Bilişim projelerinin karmaşıklığına, kapsamına, yaygınlaşma türüne, mimarisine, kurum kültürüne,

tedarik yöntemine vb. diğer özelliklerine göre belirlenecek uygun bir metodoloji ile geliştirilmesi esastır.

Özellikle yazılım ağırlıklı projelerde doğru metodolojiyi seçmek projenin başarılı bir şekilde yürütülmesi,

süreçlerin yönetilmesi, geliştirilen yazılımların birbirleri ile sağlıklı bir şekilde entegrasyonu, eş

zamanlılık vs. açısından önemlidir.

6. IDC’NİN YAPTIĞI BİR ARAŞTIRMA ÖRNEĞİ

Telekomünikasyon ve bilgi teknolojileri pazarındaki global pazar araştırmaları yapan, stratejik analizler

ile küresel ve bölgesel fırsatları bilişim şirketlerine sunan araştırma şirketi, International Data Corporation

(IDC)’nın yaptığı bir araştırmaya göre bilişim projelerinde başarısızlığın nedenleri aşağıdaki şekilde

gösterilmiştir;

17

Kaynak: IDC

IDC’nin yaptığı araştırmaya göre bilişim projelerdeki başarısızlığın en önemli nedeni olarak proje

yönetimi becerilerindeki yetersizlik gösterilmektedir. Proje yönetimi becerilerinin yetersizliğini

detaylandırmamız gerekirse; proje üyelerinin gereken yeteneklere sahip olmaması, proje planlamasının

yetersiz olması veya hiç yapılmaması, yönetim desteğinin olmaması ve son kullanıcının süreç dışında

bırakılması olarak sıralayabiliriz. Proje yönetiminin, proje zamanı ve kaynak(iş gücü) tahmininde

yapacağı bir hata projeyi başarısızlığa sürükleyebilmektedir (Erkan, 2007).

7. SONUÇ

Kurumsal altyapının geliştirilmesi, tüm kuruluşların hafızalarından çıkarmadığı, stratejik planlama

süreçlerinde dikkate aldığı önemli bir unsurdur. Kurumsal altyapının geliştirilmesi süreci, kurum veya

kuruluşun geliştirmekte ve üretmekte olduğu ürün veya hizmetlerin etkin ve verimli şekilde

geliştirilmesine yönelik projeleri kapsamaktadır. Öngörülen bu değişim ve gelişim ağırlıklı olarak bilişim

projelerinin gerçekleştirilmesi sayesinde sağlanmaktadır.

Tanımlanan bilişim projelerinin, öngörülen zamanda ve maliyette tamamlanabilmesi için gereksinimin

arzu edildiği şekliyle hazırlanması büyük önem taşımaktadır.

Proje hazırlık süreci, sırasıyla; proje gereksiniminin tanımlanması, proje gereksiniminin analiz edilmesi,

proje ön fizibilitesinin yapılması, proje fizibilitesinin hazırlanması, proje tanımlama dokümanın

tamamlanması, ihale yönetim sürecinin uygulanması, proje yönetim planının hazırlanması ile projenin

sürekliliğinin sağlanması ve konfigürasyon yönetimi alt süreçlerinden meydana gelmektedir.

Genelde projelerle ilgili olarak, proje takvimi sürecince ya da takvim sonundaki durumuna göre başarılı

olup olmadığına dair değerlendirme yapılır ancak projeler uygulamaya geçildikten sonra da takibe

alınmalıdır. Proje planlanan sürede gerçekleşmiş olabilir ancak hayata geçtikten sonra problemler

18

yaşanmaya başlanabilir. Bu da projenin tam zamanında bitmiş olmasının o projenin yüzde yüz başarılı bir

proje olmadığının göstergesidir. Beklenen gereksinimler proje bitiminden sonra değişebilir. İyi bir bilişim

projesi, bu değişimlere göre şekillenebilir olmalıdır.

Bilişim projelerinin başarılı bir şekilde gerçekleşme oranlarının düşük olmasının nedenleri

incelendiğinde, en büyük sebebin metodoloji eksikliği olduğu görülmüştür. Bir projenin iyi planlanması,

kaynaklarının doğru olarak kullanılması, geliştirme sürecinde gereken önlemlerin zamanında ve eksiksiz

alınması, muhtemel risklerin hem görünürlüğünün hem de yönetilebilirliğinin sağlanabilmesi için belli

standartlara ihtiyaç duyulmaktadır.

Projelerdeki başarı oranının arttırılması için motivasyon ve hesap sorma mekanizmasının oluşturulması

büyük önem taşımaktadır. Böylece proje başarısı için; birlikte çalışma, işbirliği ve iş bölümü kültürü

devreye girmiş olacaktır.

19

KAYNAKLAR

http://www.developerfusion.com/article/84858/why-projects-fail-8211-mastering-the-monster-part-1/

14. Kamu Bilişim Platformu

www. bilisim dergisi.org/pdfindir/s144/pdf/136-141.pdf

AKMAN Nuray, Yönetim Bilişim Sistemleri Final Projesi, 2010

http://www.nurayakman.com/wp-content/uploads/2010/08/tasar%C4%B1.pdf

ALKAN Sertan, Bartın Üniversitesi, İİBF,

http://www.google.com.tr/url?

sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=2&cad=rja&ved=0CCQQFjAB&url=http%3A%2F

%2Fiibf.bartin.edu.tr%2Fybs%2Ffiles%2Fdersnotlari%2F73_YBS306%2520Bili%25C5%259Fimde

%2520Proje%2520Y

%25C3%25B6netimi.pptx&ei=UpCKUO3PJ7PT4QTpqoDIAw&usg=AFQjCNFEwJV5sPpMBQn0NhD

_IAI5u1Cv6w&sig2=7clvwwknjfne0ROxuqsRfw

ATEŞ Enise Nurtaç, Yazılım Projeleri Neden Başarılı/Başarısız Olur, Eylül 2011

http://fabe.biz/?p=1859

Cardosa J, “Workflow Handbook 2005”, chapter How to Measure The Control-flow Complexity of

Web Processes and Workflows, p: 192-212

ERKAN, T. Erman, “Bilişim Projelerinde Sıkça Yapılan Hatalar” Atılım Üniversitesi Endüstri

Mühendisliği Bölümü,

http://www.belgeler.com/blg/2q5n/biliim-projelerinde-sika-yapilan-hatalar

GÜNEY Caner, ÇELİK Rahmi Nurhan, “Bilişim Projesi, İletişim ve Paylaş›m Teknolojisi Olarak

CBS’nin "Y"si ve Geomatik Mühendisliğinin Yeri”, hkm Jeodezi, Jeoinformasyon ve Arazi Yönetimi

Dergisi 2004/91

http://www.hkmo.org.tr/resimler/ekler/CRPN_245_ek.pdf

GÜRPINAR, Hüseyin, “Bilişim Teknolojilerinde Proje Yönetimi”, Ocak 2012, Radyo Televizyon Üst

Kurulu

http://www.rtuk.org.tr/upload/UT/29.pdf sf:14

20

KARA M.Sinan, YENİÇERİ Esma, YENİÇERİ Hürrem BALIK, ERGÜN Nergis, ÇAKAN Ahmet

Metin, “Proje Yöneticisinin Görev ve Özellikleri”

http://www.google.com.tr/url?

sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&cad=rja&ved=0CCkQFjAA&url=http%3A%2F

%2Fwww.isletme.istanbul.edu.tr%2Fogrelem%2Fbalaban%2Fadmin%2Fdocuments

%2FProjeYoneticisi.doc&ei=UsGoUNiEFsrMswaY4YCoDA&usg=AFQjCNHgQCMT7spItOch4-

QPdJ1CgHDkXg&sig2=k37gTmYQRAcYART3c_w0dA

KARADAĞ, Levent, “Proje Yönetimi, BT Proje Yönetimi ve Başarısızlık Nedenleri”, 2006

http://ppm-turkiye.blogspot.com/2006/06/proje-ynetimi-bt-proje-ynetimi-ve.html

KOZAN Şükriye, Proje Yönetimi Ders Notları

www.obitet.gazi.edu.tr/sunular/ proje _yonetimi.ppt

REHBER, Devrim, “Yazılım Projelerinde Başarısızlık”, ODTÜ Enformatik Enstitüsü, Bilişim

Sistemleri Bölümü

http://www.emo.org.tr/ekler/d2129f927262c5b_ek.pdf

Sayıştay Dergisi, Sayı:65 (Özel)

http://dergi.sayistay.gov.tr/icerik/der65m15.pdf

TANRIKULU Dr. Zuhal, “Bilişim Sistemi Geliştirme Projelerinin Yönetimi, Karşılaşılan Sorunlar

ve Çözüm Önerileri” Yönetim, Yıl:15, Sayı:48, Haziran 2004, S:39-51

Yonetim Yil 15, Sayi 48 , Haziran 2004, Makale 322.pdf ( application/pdf ) 2755K

T.C. Başbakanlık Devlet PlanlamaTeşkilatı Müsteşarlığı “2009 – 2013 Stratejik Plan”

http://www.dpt.gov.tr/DocObjects/View/4787/2009_2013StratejikPlan.pdf

YOKUŞ Hezar, “Başarılı Bilişim Projelerinin Özellikleri”, 2011

http://www.google.com.tr/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&ved=0CB4QFjAA&url=http

%3A%2F%2Fmail.tbd.org.tr%2Fpipermail%2Fkamubib-cg3%2Fattachments

%2F20111219%2Ff3a45636%2Fattachment.doc&ei=HEyKUJ-

FIq774QS9kICYCw&usg=AFQjCNH5WJF2aRgjNsjWdJqrzBUkRp1Rww&sig2=R9ru6dGhsBkC8K9_

yE1YxA

21

22