Upload
csr
View
827
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
VU hoogleraar Bico van Straalen legt uit waarom biologen niet twijfelen aan de evolutietheorie. Hij bespreekt drie soorten bewijsmateriaal. Volgens hem sluiten evolutietheorie en geloof in een God elkaar niet bij voorbaat uit.
Citation preview
Waarom biologen niet twijfelen aan de evolutietheorie
Nico M. van StraalenVrije Universiteit
Amsterdam
Het verhaal in een notendop
Hoe belangrijk evolutie is voor een bioloog
Drie sooorten bewijsmateriaal De uniformiteit van het leven Het historie in het DNA De fossiele gegevens
Discussie over evolutie in het onderwijs Evolueert de mens nog?
Bischop Samuel Wilberforce in discussie met Thomas Huxley (1860):“Als ik van de aap afstam, is het dan via mijn grootvader of of mijn grootmoeder?”
Het aloude debat
Wetenschap en religie: twee gescheiden magisteria?
Encycliek Humani Generis, Paus Pius XII (1950) Er is geen conflict tussen wetenschap
en religie; elk heeft zijn magisterium
Toespraak Paus Johannes Paulus II (1996): Truth cannot contradict truth “...new knowledge has led to the
recognition of the theory of evolution as more than a hypothesis.”
Vaticaanse conferentie over biologische evolutie (2009) “Peace between creation and evolution
now appears more solid”
Stephen J. Gould1941- 2002
De hele biologie is doortrokken van evolutie
Th. Dobzhansky (1976):“Nothing makes sense in biology
except in the light of evolution.”
M. Carrier (1995):
“De theorie van Darwin speelt in de biologie een rol die vergelijkbaar is met
die van de theorie van Newton in de mechanica van hemellichamen.”
De hele biologie is doortrokken van evolutie
De evolutie: een theorie, een systeem, een hypothese? – Volstrekt niet; veel meer dan dat: een algemene voorwaarde waarnaar voortaan alle theorieën, alle hypothesen, alle systemen zich moeten voegen, waaraan zij moeten beantwoorden, willen zij denkbaar en waar zijn.”
P. Teilhard de Chardin: Le Phénomène humain (1947)
“It is interesting to contemplate an entangled bank, clothed with many plants of many kinds, with birds singing on the bushes, with various insects flitting about, and with worms crawling through the damp earth, and to reflect that these elaborately constructed forms, so different from each other, and dependent upon each other in so complex a manner, have all been produced by laws acting around us.”
Het milieunatuurlijke selectie, overleving van de best aangepaste
Het inwendigetoevallige veranderingen in
het DNA, mutaties, erfelijkheid
EVOLUTIE
Drie argumenten
De uniformiteit van het levenFrappante overeenkomst in de structuur van
cellen en het gebruik van macromoleculen
De historie in ons lichaamHet menselijk lichaam draagt nog een
evolutionair verleden met zich mee
De fossiele gegevensUitgestorven ontbrekende schakels tussen
diverse diergroepen
Uiterlijke diversiteit aan levensvormen
De organisatie-eenheid in elk organisme: de cel
Bacteriën en Archaea: geen mitochondriën, geen kernmembraanPlanten: celwand, chloroplastenSchimmels: chitineuse celwand
Overeenkomst in moleculaire structuren
DNA (polymeer van desoxyribonuclëinezuren) Vastleggen van genetische informatie
RNA (polymeer van ribonucleïnezuren) Omzetting van genetsiche informatie naar eiwitten
Eiwitten (polymeer van aminozuren) Structuur, omzettingen, reacties, signalering
Koolhydraten (polymeer van suikers) Omzettingen, energiedrager
Vetzuren Structuur, energiedrager, signalering
De “universele boom van het
leven”, gebaseerd op vergelijkingen tussen genen die
voorkomen bij alle soorten, bijv. SSU
rRNA
Fylogenie van de
mensapen afgeleid uit
globine-genen en mitochon-
driale genen
Er schuilt een vis in ons lichaam
Het merkwaardige verloop van de strottehoofdzenuw bij de mens
Het GULO pseudogen
Het enzym gulon-lacton-oxidase katalyseert de laatste stap in de synthese van vitamine C (ascorbinezuur)
Vrijwel alle zoogdieren hebben dit enzym en kunnen vitamine C zelf maken
Apen van de Nieuwe Wereld, mensapen, vleermuizen en cavia kunnen geen vitamine C maken doordat het gen GULO gemuteerd is
Verlies van vermogen om vitamine C te synthetiseren is bij apen niet weggeselecteerd door frugivore levenswijze
Evolutie van GULO binnen de primaten
Het gen is op verschillende lukrake posities onafhankelijk van elkaar gemuteerd
De consequenties van het verlies van een functioneel GULO-gen bij de mens
Evolutie van de vissen
De eerste (fossiele) amfibieën lijken sterk op vissen
Ichthyostega(Devoon)
Tiktaalik roseae (Daeschler et al. 2006)
Een voorspelde en gevon-den ontbrekende schakel
Fylogenie van de homininen volgens Ian Tattersall (2000)
• Homininen: aapmensachtige wezens die op twee benen liepen
• Ontstaan 5 - 8 My BP• In totaal 8 Homo-soorten
en 14 niet-Homo’s• Sommige leefden
tegelijkertijd• Allemaal uitgestorven
behalve Homo sapiensHomo sapiens ontstond in
Afrika, ± 200.000 jaar geleden
Discussies over evolutiebiologie in de onderwijspraktijk aan de VU
De evolutiebiologie appeleert sterk aan wezensvragen en levensovertuiging
Bezwaren worden alleen gehoord bij het stellen van een open essay-vraag
Verzet komt vooral van studenten met een islamitische achtergrond
Men richt zich op het internet en bronnen die in eigen kring bekend zijn
Men heeft over het algemeen weinig moeite met microëvolutie, wel met afstamming van soorten
http://www.salaam.nl/evo.html
Verzet tegen evolutie vanuit orthodox-islamitische achtergrond
Terug naar de jaren
vijftig?
J. Lever (1958) “De essentie van het levensaspect ligt in zijn specifieke gestructureerdheid, deze is “in den beginne” geschapen en is, voortdurend onder Gods leiding, langs een lijn van voor ons onwaarschijnlijke, maar wel natuurlijke processen, daar zij als mogelijkheid (noodzakelijkheid zou men ook kunnen zeggen) in de schepping gegeven was, gerealiseerd”
en het debat gaat voort...
Dawkins (2005):De God-hypothese is irrationeel en evident onwaar; religie gaat gepaard met geweld en onderdrukking; het zou beter zijn als iedereen atheïst was
Collins (2006): Geloof in God is niet strijdig
met de wetenschap; God is overal in de natuur en maakt evolutie mogelijk
Conclusies
Het idee van de twee gescheiden magisteria lost het conflict tussen evolutie en religie slechts gedeeltelijk op
Biologen zijn zeer overtuigd van de feitelijke correctheid van evolutie
Bewijsmateriaal komt uit verschillende bronnen (DNA, bouwplannen, fossielen)
Desondanks blijft het onderwerp evolutie discussies oproepen en weerstand onder gelovigen
Verschillende wetenschappers verzoenen religie en evolutie (Lever, Collins, Dekker)