Bioxhmeia Kef 1 New

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ (εξεταστέα - διδακτέα ύλη) ( 17 ώρες )

Από το βιβλίο «Βιοχημεία» της Γ’ τάξης Ενιαίου Λυκείου Τεχνολογικής Κατεύθυνσης των Γιαλούρη Π., Μποσινάκου Αικ., Σίδερη Δ., έκδοση Ο.Ε.Δ.Β. 2007.

Κεφάλαιο 1 Οργανική Χημεία και Βιοχημεία ( 1 ώρα )Κεφάλαιο 2 Αμινοξέα – Πεπτίδια ( 1 ώρα )Κεφάλαιο 3 Πρωτεΐνες ( 2 ώρες )Κεφάλαιο 4 Ένζυμα ( 3 ώρες )Κεφάλαιο 5 Νουκλεϊνικά οξέα ( 2 ώρες )Κεφάλαιο 7 Βασικές αρχές μεταβολισμού ( 2 ώρες )Κεφάλαιο 8 Σάκχαρα ( 1 ώρα )Κεφάλαιο 9 Μεταβολισμός των σακχάρων ( 3 ώρες )Κεφάλαιο 10 Κύκλος του κιτρικού οξέος και οξειδωτική φωσφορυλίωση μόνο οι παράγραφοι

10.1, 10.2 και 10.3. ( 2 ώρες )

ΣημείωσηΣτην εξεταστέα - διδακτέα ύλη δεν περιλαμβάνονται:α) Τα ένθετα-παραθέματα (κείμενα σε πράσινο φόντο), τα κείμενα υπό τον τίτλο ‘’Γνωρίζεις ότι’’ και οι χημικοί τύποι που βρίσκονται μέσα σε πλαίσιο.β) Το περιεχόμενο των αριθμημένων εικόνων που συνοδεύει το κείμενο και συμβάλλει στην κατανόησή του. Δεν απαιτείται η απομνημόνευσή του.γ) Όσα αναφέρονται υπό τον τίτλο ‘’Ας ερευνήσουμε …’’, στο τέλος κάθε κεφαλαίου, τα οποία αποτελούν προτάσεις για συνθετικές-δημιουργικές εργασίες των μαθητών.

Tο μάθημα Χημεία - Βιοχημεία εξετάζεται ως ενιαίο μάθημα.

Δίνονται τέσσερα θέματα βαθμολογικά ισοδύναμα (δύο για τη Χημεία και δύο για τη Βιοχημεία). Τα δύο θέματα κάθε αντικειμένου περιλαμβάνουν ανεξάρτητες μεταξύ τους ερωτήσεις ποικίλων μορφών που καλύπτουν όσο το δυνατόν ευρύτερη έκταση της εξεταστέας ύλης. Συγκεκριμένα:

α) Το πρώτο θέμα για τη Χημεία και το πρώτο θέμα για τη Βιοχημεία περιλαμβάνουν ερωτήσεις οι οποίες στοχεύουν στον έλεγχο απόκτησης γνώσεων και της κατανόησης εννοιών, διαδικασιών ή φαινομένων.

β) Το δεύτερο θέμα για τη Χημεία αποτελείται από μία άσκηση ή ένα πρόβλημα και στοχεύει στον έλεγχο της ικανότητας του μαθητή να χρησιμοποιεί σε συνδυασμό γνώσεις ή δεξιότητες που απέκτησε για την επίλυσή τους.

γ) Το δεύτερο θέμα για τη Βιοχημεία περιλαμβάνει ερωτήσεις, οι οποίες στοχεύουν στον έλεγχο της κριτικής ικανότητας του μαθητή και της δυνατότητάς του να χρησιμοποιεί γνώσεις και δεξιότητες που απέκτησε για την επεξεργασία και αξιολόγηση δεδομένων ή την επίλυση άσκησης ή προβλήματος.

Κεφάλαιο 1: Οργανική Χημεία και ΒιοχημείαΣτο τέλος της διδασκαλίας του κεφαλαίου αυτού ο μαθητής θα πρέπει :

Ε Π Α Ν Α Λ Η Ψ Η

1

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣΝα γνωρίζει το αντικείμενο μελέτης της Βιοχημείας. Να γνωρίζει τη σχέση της Βιοχημείας με την Οργανική Χημεία . Να γνωρίζει τη χημική σύσταση των βιομορίων. Να αναγνωρίζει τους δεσμούς που σταθεροποιούν τα βιομόρια.Να κατανοεί την ιεραρχία της μοριακής οργάνωσης του κυττάρου.Να κατανοεί το ρόλο του νερού στη Βιοχημεία . Να γνωρίζει τη σχέση των ιδιοτήτων του νερού με το δεσμό υδρογόνου.Να κατανοεί τον τρόπο που επιτυγχάνεται η ρύθμιση της ισορροπίας του νερού. Να αναγνωρίζει το ρόλο διάφορων αλάτων και ιχνοστοιχείων.

Ερώτηση 1 : Ποιο είναι το αντικείμενο μελέτης της Βιοχημείας; ΑΠ : Η βιοχημεία ασχολείται με τις χημικές ουσίες που είναι τα βασικά δομικά και λειτουργικά συστατικά των ζωντανών οργανισμών δηλαδή τα βιομόρια , κυρίως όμως ασχολείται με το μεταβολισμό τους (σελ 10 Π .Α. και σελ 15 )

(δηλαδή το δίκτυο των χημικών αντιδράσεων που γίνονται στο κύτταρο και οι οποίες είναι απαραίτητες για τη διατήρηση της ζωής ).

Ερώτηση 2 :Ποια είναι η σχέση της Βιοχημείας με την Οργανική Χημεία ; (σελ 10 Π .Α.)ΑΠ : Η βιοχημεία ασχολείται με τη μελέτη των χημικών μορίων που είναι τα βασικά δομικά και λειτουργικά συστατικά των ζωντανών οργανισμών δηλαδή των βιομορίων , κυρίως όμως ασχολείται με το μεταβολισμό τους. Οι ενώσεις αυτές είναι κυρίως ενώσεις του άνθρακα , δηλαδή οργανικές ενώσεις , γι΄αυτό υπάρχει πολύ στενή σχέση μεταξύ Βιοχημείας και Οργανικής Χημείας .

Ερώτηση 3 : Ποια είναι τα στοιχεία που απαντούν συχνότερα σε ένα κύτταρο; (σελ 10 K .Α.)ΑΠ : Από τα 108 στοιχεία (φυσικά ή τεχνητά ) που είναι γνωστά , περίπου 20 είναι απαραίτητα για την ζωή , αφού αποτελούν συστατικά των κυττάρων.Τα στοιχεία που απαντούν συχνότερα σε ένα κύτταρο είναι το οξυγόνο (Ο – 65%), ο άνθρακας ( C – 18% ), το υδρογόνο (Η– 10% ) και το άζωτο (Ν – 3%). Σε μικρότερη περιεκτικότητα απαντούν επίσης το ασβέστιο ( Ca ), ο φώσφορος (Ρ) , το κάλιο (Κ) , το θείο (S) , το νάτριο (Νa) και το μαγνήσιο (Μg). (σελ. 10 Α . Κ )

Ερώτηση 4 : Να γράψετε τα ονόματα των τεσσάρων χημικών στοιχείων που περιέχονται στον οργανισμό μας με τη μεγαλύτερη αναλογία. (σελ 10 K .Α.)


2


ΑΠ: Οξυγόνο (Ο – 65%), ο άνθρακας ( C – 18% ), το υδρογόνο (Η– 10% ) και το άζωτο (Ν – 3%).

Ερώτηση 5 : Τι είναι τα βιομόρια; (σελ 10 Π . Δ .)ΑΠ: Τα βιομόρια είναι χημικές ουσίες οι οποίες αποτελούν τα βασικά δομικά και λειτουργικά συστατικά των ζωντανών οργανισμών. Ερώτηση 6 : Σε ποιους δεσμούς ( ποια είδη ) οφείλεται η σταθερότητα των βιομορίων; (σελ 10 Π . Δ .)ΑΠ: Η σταθερότητα των βιομορίων οφείλεται σε διάφορους χημικούς δεσμούς, όπως ο ομοιοπολικός και ο ετεροπολικός. Εκτός από τα δύο αυτά είδη δεσμών, υπάρχουν και δευτερεύοντες δεσμοί οι οποίοι διαδραματίζουν ουσιώδη ρόλο στη σταθερότητα των διάφορων βιομορίων. Τέτοιοι δεσμοί είναι ο δεσμός υδρογόνου, οι δυνάμεις Van der Waals και οι υδρόφοβες αλληλεπιδράσεις. (σελ. 10 Π . Δ . )

Ερώτηση 7 : Πώς ταξινομούνται τα βιομόρια; (σελ 11 Κ . Δ . Και

12 Π . Α.)ΑΠ.Τα βιομόρια ταξινομούνται με μια σειρά ιεράρχησης από τα απλούστερα στα πιο σύνθετα. Σε κάθε βαθμίδα της σειράς αυτής, η ομάδα των βιομορίων που απαντάται συμμετέχει στη δημιουργία βιομορίων της επόμενης βαθμίδας. Έτσι, τα απλά πρόδρομα μόρια (με Μ.Β.=18-44)(π.χ. ΝΗ3, CΟ2,Η2Ο) σχηματίζουν ενδιάμεσα συστατικά (με Μ.Β.= 50-250)(π.χ. γλυκόζη , ριβόζη , α-κετοξέα) που με τη σειρά τους συνθέτουν διάφορα δομικά συστατικά (μονομερή)(με Μ.Β.= 100-350) (π.χ. αμινοξέα, νουκλεοτίδια ). Τα δομικά συστατικά σχηματίζουν μεγάλου μεγέθους μόρια, τα μακρομόρια (με Μ.Β.= 10 3 – 10 9 ) (π.χ. πρωτεΐνες, νουκλεϊνικά οξέα, λιπίδια, πολυσακχαρίτες), από τα οποία αποτελούνται τα διάφορα υπερμοριακά συπλέγματα (με Μ.Β.= 10 8 – 10 9 ) (π.χ. ριβοσώματα , χρωματίνη ). Πολλά υπερμοριακά συπλέγματα συγκροτούν τα κυτταρικά οργανίδια (π.χ. πυρήνας, μιτοχόνδρια, χλωροπλάστες), (τελευταίο μοριακό επίπεδο οργάνωσης)

για να σχηματισθεί τελικά το κύτταρο. (σελ. 10 Κ . Δ . και σελ 11 Π . Α . ) .

Ερώτηση 8 : Να αναφέρετε δύο κατηγορίες βιομορίων. (σελ 11 Κ . Δ)


3


ΑΠ.Στα βιομόρια ανήκουν :i) Τα δομικά συστατικά (π.χ. αμινοξέα, μονονουκλεοτίδια , λιπαρά οξέα )ii)Τα μακρομόρια (π.χ. πρωτεΐνες , νουκλεϊνικά οξέα , λιπίδια ).

Ερώτηση 9 : Να γράψετε τους μοριακούς τύπους τριών πρόδρομων βιομορίων. (σελ 11 Κ . Δ)ΑΠ: Πρόδρομα μόρια : ΝΗ3 (αμμωνία), CΟ2 (διοξείδιο του άνθρακα), Η2Ο (νερό)

Ερώτηση 10 : Σε ποιες κατηγορίες διακρίνονται τα βιομόρια; Να αναφέρετε από ένα παράδειγμα βιομορίου για κάθε μία από αυτές τις κατηγορίες. (σελ 12 Π . Α.)ΑΠ: Τα βιομόρια ανάλογα με το μέγεθος και την πολυπλοκότητά τους διακρίνονται σε: πρόδρομα μόρια (π.χ. Η2Ο ) ενδιάμεσα συστατικά (π.χ.γλυκόζη ) δομικά συστατικά (π.χ. αμινοξέα ) μακρομόρια (π.χ πρωτεϊνες ) υπερμοριακά συμπλέγματα(π.χ.ριβοσώματα)κυτταρικά οργανίδια (π.χ.πυρήνας ) ώστε να σχηματισθεί τελικά το κύτταρο.

Ερώτηση 11 : Συμπληρώστε τον πίνακα θέτοντας για κάθε περίπτωση ένα παράδειγμα βιομορίου. Πρόδρομα μόριαΕνδιάμεσα συστατικάΔομικά συστατικάΜακρομόριαΥπερμοριακά συμπλέγματαΚυτταρικά οργανίδιαΑΠΑΝΤΗΣΗ :Σημείωση: Οι πρωτεΐνες δημιουργούνται από την ένωση αμινοξέων. Πολλές πρωτεΐνες μαζί, είναι δυνατό να οργανωθούν σε ενζυμικά συμπλέγματα με καταλυτικές ιδιότητες. Τέτοια συμπλέγματα συναντάμε στα μιτοχόνδρια αλλά και σε άλλα οργανίδια.Πρόδρομα μόρια CΟ2

Ενδιάμεσα συστατικά α-κετοξέαΔομικά συστατικά αμινοξέαΜακρομόρια πρωτεΐνεςΥπερμοριακά συμπλέγματα ενζυμικά συμπλέγματαΚυτταρικά οργανίδια μιτοχόνδρια


4


Ερώτηση 12 : Συμπληρώστε τον πίνακα θέτοντας για κάθε περίπτωση την κατηγορία στην οποία ανήκει κάθε βιομόριο.

ΧρωματίνηΡιβόζη

ΣάκχαραH2O

αλανίνηχλωροπλάστες

Ερώτηση 13 : Να αντιστοιχίσετε αμφιμονοσήμαντα τους όρους της στήλης (Ι) με τις φράσεις της στήλης (ΙΙ).

Ι ΙΙ1. Μακρομόρια Α. χλωροπλάστες2. Κυτταρικά οργανίδια Β.νουκλεοτίδια3. Δομικά συστατικά Γ.αμμωνία4. Ενδιάμεσα συστατικά Δ. νουκλεϊνικά οξέα5. Πρόδρομα μόρια Ε.γλυκόζηΑΠ: 1-Δ , 2 -Α , 3 -Β , 4-Ε , 5 - Γ

Ερώτηση 14 : Ποιες είναι οι κυριότερες κατηγορίες χημικών ενώσεων στις οποίες ανήκουν τα βιομόρια; (σελ 12 Α.)ΑΠ: Τα βιομόρια ανήκουν σε τέσσερις κατηγορίες χημικών ενώσεων: Τις πρωτεΐνες, (κεφάλαιο 2 )

τους υδατάνθρακες ή σάκχαρα, (κεφάλαιο 8 )

τα νουκλεϊκά οξέα (DΝΑ και RΝΑ) (κεφάλαιο 5 )

και τα λιπίδια. (κεφάλαιο 12 )

(σελ 12 σχολ. βιβλ .)Τα μακρομόρια είναι μεγαλομοριακές ενώσεις που προέρχονται από τη συνένωση απλούστερων χημικών ενώσεων , των μονομερών , που αποτελούν δομικά συστατικά τους .Οι σπουδαιότερες κατηγορίες χημικών ενώσεων στις οποίες ανήκουν τα σπουδαιότερα βιομόρια είναι οι παρακάτω :

1. Πρωτεΐνες οι οποίες αποτελούνται από τα αμινοξέα , αποτελούν τα πλέον διαδεδομένα βιομόρια του κυττάρου και παρουσιάζουν πολλές και διαφορετικές λειτουργίες.

( τα αμινοξέα (κρίκοι ) φτιάχνουν τις πρωτεΐνες (αλυσίδες))

2. Υδατάνθρακες ή σάκχαρα περιλαμβάνουν ενώσεις που αποτελούνται από μικρό (3-6) ή μεγάλο αριθμό ατόμων άνθρακα (100.000) και διακρίνονται σε μονοσακχαρίτες , δισακχαρίτες και πολυσακχαρίτες . Αποτελούν τη βασική πηγή ενέργειας .


5


3.Νουκλεϊνικά οξέα ( DNA ή RNA ) που αποτελούνται από τα νουκλο ετί δια .Σ΄αυτά γίνεται η αποθήκευση και η έκφραση των γενετικών πληροφοριών των οργανισμών.

( τα νουκλεοτίδια (κρίκοι ) φτιάχνουν τα νουκλεϊνικά οξέα (αλυσίδες))Τα νουκλεοτίδια αποτελούνται από ένα σάκχαρο (υδατάνθρακα ) με πέντε άτομα C , ένα μόριο

H3 PO4 και μια οργανική αζωτούχο βάση –( πουρίνες : αδενίνη(Α) , γουανίνη(G) ,

πυριμιδίνες : Θυμίνη ( Τ ) , κυτοσίνη ( C ) , ουρακίλη ( U ) . )4.Λιπίδια είναι οργανικές ενώσεις αδιάλυτες στο νερό καπο χημική

άποψη τα περισσότερα είναι εστέρες οργανικών ή ανοργάνων οξέων με αλκοόλες (π.χ. γλυκερόλη (γλυκερίνη)).

Ερώτηση 15 :Ποια είναι τα δομικά μόρια των πρωτεϊνών και των νουκλεϊκών οξέων; (σελ 12 Α.)ΑΠ:Δομικά μόρια των πρωτεϊνών : τα αμινοξέα Δομικά μόρια των νουκλεϊνικών οξέων : τα νουκλεοτίδια

Ερώτηση 16 :α) Ποια είναι τα δομικά μόρια των νουκλεϊκών οξέων και ποια η σύσταση αυτών των δομικών μορίων; β) Να αναφέρετε τα είδη των νουκλεϊκών οξέων και τη σημασία τους για τον ανθρώπινο οργανισμό. γ) Πώς χαρακτηρίζονται τα νουκλεϊκά οξέα, ανάλογα με τον αριθμό των δομικών μορίων από τα οποία αποτελούνται; (σελ 12 Α.)ΑΠ:α) Τα δομικά μόρια των νουκλεϊνικών οξέων είναι τα νουκλεοτίδια.Τα νουκλεοτίδια αποτελούνται από ένα σάκχαρο (υδατάνθρακα ) με πέντε άτομα C , ένα μόριο

H3 PO4 και μια οργανική αζωτούχο βάση –( πουρίνες : αδενίνη(Α) , γουανίνη(G) ,

πυριμιδίνες : Θυμίνη ( Τ ) , κυτοσίνη ( C ) , ουρακίλη ( U ) . )β)Υπάρχουν δύο είδη νουκλεϊνικών οξέων . Το DNA και το RNA .Σημασία τους για των ανθρώπινο οργανισμό : Σ΄αυτά γίνεται η αποθήκευση και η έκφραση των γενετικών πληροφοριών των οργανισμών.γ) Τα νουκλεοτίδια ενώνονται μεταξύ τους σχηματίζοντας ένα δι νουκλεοτίδιο , στο οποίο μπορεί να προστεθεί ένα τρίτο , σχηματίζοντας τρινουκλεοτίδιο κ.ο.κ . ένα πολυνουκλεοτίδιο .

Ερώτηση 17 : Ποια από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστή;α. Τα βιομόρια είναι μόνο ανόργανες ενώσεις.β. Τα βιομόρια είναι μόνο οργανικές ενώσεις.γ. Αλλα βιομόρια είναι ανόργανες και άλλα οργανικές ενώσεις.

Σωστή απάντηση είναι η γ. Άλλα μόρια είναι οργανικές ενώσεις (ενώσεις του άνθρακα σελ 10 Α.Π..)π.x. υδατάνθρακες , αμινοξέα , πρωτεΐνες , λιπίδια και άλλες ανόργανες όπως το νερό , το διοξείδιο του άνθρακα .


6


Ερώτηση 18 : Ποια είναι η σημασία του νερού για τις λειτουργίες των κυττάρων; (σελ 12 Κ . Δ.)(ή Γιατί είναι ουσιαστική η μελέτη του νερού για την βιοχημεία ; ) ΑΠ:Στα ζωντανά κύτταρα οι περισσότερες βιοχημικές ουσίες βρίσκονται σε υδατικό περιβάλλον (το νερό αποτελεί το 90% του κυττάρου), όπου και εκδηλώνονται οι βιοχημικές αντιδράσεις . Έτσι: 1.Το νερό είναι ο διαλύτης όλων των βιολογικών υγρών(αίμα, ούρα κ.λ.π. )2.Το νερό παίρνει μέρος σε διάφορες βιοχημικές αντιδράσεις , είτε ως αντιδρών (π.χ. υδρόλυση ) είτε ως προϊόν (π.χ. εστεροποίηση )3.Το νερό είναι σημαντικός παράγοντας για τις ιδιότητες διαφόρων μακρομορίων όπως οι πρωτεΐνες

Ερώτηση 19 : Αναφέρετε σπουδαίες φυσικοχημικές ιδιότητες του νερού που σχετίζονται με το δεσμό υδρογόνου. (σελ 13 Π . Α.)Ή (Ποιες ιδιότητες του νερού επηρεάζονται, και με ποιο τρόπο, από την ύπαρξη των δεσμών υδρογόνου μεταξύ των μορίων του; Ποια επίδραση έχουν οι ιδιότητες αυτές στη λειτουργία του κυττάρου; )

ΑΠ:Οι φυσικοχημικές ιδιότητες του νερού που σχετίζονται με τους δεσμούς υδρογόνου που σχηματίζονται μεταξύ των μορίων του νερού είναι:1. Η άριστη διαλυτική του ικανότητα , από την οποία εξαρτάται η δράση των διαφόρων βιομορίων.2. Η μεγάλη επιφανειακή τάση , η οποία έχει μεγάλη σημασία για το σχηματισμό των μεμβρανών και τη μετακίνηση του νερού.3. Η μεγάλη θερμοχωρητικότητα . Αυτό σημαίνει ότι απαιτούνται υψηλά σχετικά ποσά θερμότητας για την ανά βαθμό μεταβολή της θερμοκρασίας του. Το αποτέλεσμα είναι να διατηρείται σχετικά σταθερή η θερμοκρασία του κυττάρου, ακόμα και όταν αυτό δέχεται ή αποβάλλει μεγάλα ποσά θερμότητας.

Ερώτηση 20 : Με ποιους μηχανισμούς επιτυγχάνεται η ρύθμιση της ισορροπίας του νερού στον άνθρωπο; (σελ 13 Α.)ΑΠ: Η ισορροπία στο ισοζύγιο του νερού επιτυγχάνεται κυρίως με δύο ρυθμιστικά συστήματα: 1. Το αίσθημα της δίψας, που οδηγεί στη λήψη νερού . 2. Η δράση των νεφρών, που οδηγεί στην αποβολή νερού με τη μορφή του υδατικού διαλύματος των ούρων, με τα οποία εκτός από το νερό αποβάλλονται και άλατα, καθώς και άλλες περιττές ουσίες.


7


Αποβολή νερού γίνεται επίσης και με την εφίδρωση.(Απώλειες νερού υφίστανται μέσω των κοπράνων , της εφίδρωσης ,των ούρων και της υγρασίας που απομακρύνεται από τον εκπνεόμενο αέρα (σελ 13 Π . Δ .) )

Ερώτηση 21 : Μέσα στο νερό υπάρχουν διαλυμένα διάφορα άλατα όπως: ΝαΗCΟ3 (όξινο ανθρακικό νάτριο) , Νa2ΗΡΟ4

(όξινο φωσφορικό νάτριο), ΜgCl2 ( χλωριούχο μαγνήσιο ), ΚCΙ ( χλωριούχο κάλιο ), ΝαCl ( χλωριούχο νάτριο ) κ.α. Ποιος είναι γενικά ο ρόλο τους; (σελ 13 Δ.)ΑΠ:Τα διάφορα άλατα που βρίσκονται στον οργανισμό διαλυμένα στο νερό επιτελούν σημαντικές λειτουργίες, αφού:1.Συμμετέχουν στη ρύθμιση του pΗ (λειτουργούν σα ρυθμιστικά διαλύματα ).2.Συμμετέχουν στη ρύθμιση της ωσμωτικής πίεσης και3.Λαμβάνουν μέρος στη διαδικασία μεταβίβασης νευρικών ερεθισμάτων.

Ερώτηση 22 : Να γράψετε τους μοριακούς τύπους τεσσάρων αλάτων τα οποία είναι διαλυμένα στο νερό που περιέχεται στα κύτταρα του σώματός μας. (σελ 13 Δ.)ΑΠ: ΝαΗCΟ3 (όξινο ανθρακικό νάτριο) , Νa2ΗΡΟ4 (όξινο φωσφορικό νάτριο), ΜgCl2 ( χλωριούχο μαγνήσιο ), ΚCΙ ( χλωριούχο κάλιο ), ΝαCl ( χλωριούχο νάτριο )

Ερώτηση 23 : Τι είναι τα ιχνοστοιχεία; Ποια

ιχνοστοιχεία γνωρίζεις; (σελ 13 Δ.) ΑΠ:Τα ιχνοστοιχεία είναι χημικά στοιχεία τα οποία βρίσκονται στον οργανισμό και περιέχονται σε ορισμένες ουσίες σε πολύ μικρή σχετική συγκέντρωση, η σημασία τους όμως είναι τεράστια για τον οργανισμό. Αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι έλλειψη ή υπερβολική συκέντρωσή τους προκαλεί βλάβες στην υγεία. Τέτοια ιχνοστοιχεία είναι ο σίδηρος, ο χαλκός, ο ψευδάργυρος, το κοβάλτιο το φθόριο και το ιώδιο.

Ερώτηση 24 : Συμπλήρωσε τον πίνακα που ακολουθεί.Ιχνοστοιχείο Ιδιότητα

Είναι συστατικό της αιμοσφαιρίνης

φθόριοΈλλειψή του προκαλεί βρογχοκήληΕίναι συστατικό της βιταμίνης Β12

ΑΠ:Ιχνοστοιχείο Ιδιότητα


8


σίδηρος Είναι συστατικό της αιμοσφαιρίνης

φθόριο Διευκολύνει την εναπόθεση αλάτων στα οστά , σχηματίζοντας φθοριοαπατίτη

ιώδιο Έλλειψή του προκαλεί βρογχοκήληκοβάλτιο Είναι συστατικό της βιταμίνης Β12

Ερώτηση 25 : Να γράψετε τα ονόματα πέντε ιχνοστοιχείων. (σελ 13 Δ.)ΑΠ: Σίδηρος, ο χαλκός, ο ψευδάργυρος, το κοβάλτιο το φθόριο και το ιώδιο.

Ερώτηση 26 : Να αναφέρετε μία ορμόνη για τη σύνθεση της οποίας απαιτείται ιώδιο, καθώς και μία ασθένεια που μπορεί να προκληθεί από την έλλειψη ιωδίου. (σελ 14 Π . Α.)ΑΠ:Το ιώδιο απαιτείται για τη σύνθεση της θυροξίνης που είναι ορμόνη του

θυροειδούς. Έλλειψη ιωδίου προκαλεί βρογχοκήλη.(παρατηρείται σε κατοίκους ορεινών περιοχών που δεν καταναλώνουν

ιωδιούχο αλάτι)

Ερώτηση 27 : Ποια είναι η σημασία των ιχνοστοιχείων για τις λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού; (σελ 13 και 14 Π . Α.)ΑΠ:1.Ο σίδηρος ( Fe )αποτελεί συστατικό της αιμοσφαιρίνης , αλλά και ορισμένων ενζύμων . Η έλλειψη σιδήρου σχετίζεται με την αναιμία.Το ποσό του σιδήρου στον ανθρώπινο οργανισμό είναι περίπου 4 – 5 gr , με το 75% της ποσότητας αυτής να είναι συστατικό της αιμοσφαιρίνης .Συνεπώς ανήκει στα απαραίτητα για την ζωή στοιχεία , ενώ το 25% κατανέμεται σε άλλες ουσίες όπως τα κυτοχρώματα , οι φλαβοπρωτεϊνες και οι φερεδοξίνες .2.Το φθόριο ( F ) διευκολύνει την εναπόθεση αλάτων στα οστά σχηματίζοντας φθοριοαπατίτη.Ύπαρξη φθορίου στο νερό σε αναλογία 1 ppm προστατεύει κατά την παιδική ηλικία τα δόντια από την τερηδόνα. Δεν θεωρείται απαραίτητο για την διατροφή στοιχείο.3.Το ιώδιο ( I ή J ) ανήκει στα απαραίτητα ιχνοστοιχεία .Χρησιμεύει για τη σύνθεση της τριιωδοθυρονίνης και της θυροξίνης που είναι ορμόνες του θυροειδούς . Έλλειψη ιωδίου προκαλεί βρογχοκήλη.4. Το κοβάλτιο ( Co ) είναι συστατικό της βιταμίνης Β12 (η οποία συναντάται στη ζύμη και στις ζωϊκές πρωτεΐνες και παίζει ρόλο στο σχηματισμό των ερυθροκυττάρων).5. Ο χαλκός ( Cu ) είναι ζωτικό συστατικό διαφόρων ενζύμων (π.χ. οξειδάση του κυτοχρώματος ) ενώ στο αίμα μεταφέρεται με την πρωτεϊνη κερουλοπλασμίνη.6. O ψευδάργυρος ( Zn ) είναι συστατικό ή σχετίζεται με τη λειτουργία διαφόρων ενζύμων. Στον ανθρώπινο οργανισμό περιέχονται περίπου 2 - 4 gr


9


Zn κατανεμημένα σε διάφορους ιστούς ορισμένοι από τους οποίους ( π.χ. μάτια ) περιέχουν σημαντικά μεγαλύτερη ποσότητα.

Ερώτηση 28:Με βάση ποια δεδομένα και ποιους συλλογισμούς συμπεραίνετε ότι σε κάθε νουκλεϊκό οξύ περιέχονται τα στοιχεία C, H, O, N και P ; (σελ 12 Α.)ΑΠ: Δομική μονάδα των νουκλεϊνικών οξέων είναι τα νουκλεοτίδια .Τα νουκλεοτίδια αποτελούνται από ένα σάκχαρο (υδατάνθρακα C , H , O ) με πέντε άτομα C , ένα μόριο H3 PO4 ( P ) και μια οργανική αζωτούχο βάση ( N ) .

Ερώτηση 29: Να αναφέρετε τρία ιχνοστοιχεία και από μία χημική ουσία του οργανισμού μας, στην οποία βρίσκεται το καθένα από αυτά. (σελ 13 και 14 Π . Α.)ΑΠ: Ο σίδηρος ( Fe )αποτελεί συστατικό της αιμοσφαιρίνηςΤο κοβάλτιο ( Co ) είναι συστατικό της βιταμίνης Β12 Το ιώδιο ( I ή J ) είναι συστατικό της ορμόνης θυροξίνης.

Α. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ

• Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής

Να βάλετε σε κύκλο το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση ή στη φράση που συμπληρώνει σωστά την πρόταση. 1.(Κ.Ε.Ε.) Στις χημικές ενώσεις, που αποτελούν το κύτταρο, περιέχονται περίπου α. δέκα χημικά στοιχεία β. ενενήντα χημικά στοιχεία γ. είκοσι χημικά στοιχεία δ. το σύνολο των στοιχείων που υπάρχουν στη φύση.

2.(Κ.Ε.Ε.) Ο δεσμός υδρογόνου ασκείται α. μεταξύ ατόμων υδρογόνου β. μεταξύ των μορίων κάθε οργανικής ένωσης γ. μόνο μεταξύ των μορίων του νερού δ. μεταξύ των μορίων που περιέχουν υδρογόνο ενωμένο με ένα ισχυρά ηλεκτραρνητικό άτομο.

3.(Κ.Ε.Ε.) Τα μόρια του CO2 και του H2O ανήκουν α. στα πρόδρομα μόρια β. στα δομικά συστατικά των βιομορίων γ. στα ενδιάμεσα συστατικά


10


δ. σε καμία από τις παραπάνω κατηγορίες.

4.(Κ.Ε.Ε.) Τα δομικά συστατικά των πρωτεϊνών και των νουκλεϊκών οξέων είναι αντίστοιχα α. τα αμινοξέα και το DNA β. τα αμινοξέα και τα νουκλεοτίδια γ. τα οργανικά οξέα και οι μονοσακχαρίτες δ. οι αμίνες και τα νουκλεοτίδια.

5.(Κ.Ε.Ε.) Η σχετικά μεγάλη ειδική θερμοχωρητικότητα του νερού οφείλεται α. στο υψηλό σημείο βρασμού του β. στη μικρή του σχετική μοριακή μάζα (μοριακό βάρος) γ. στη μεγάλη του περιεκτικότητα στους ζωντανούς οργανισμούς δ. στους δεσμούς υδρογόνου που ασκούνται μεταξύ των μορίων του.

6.(Κ.Ε.Ε.) Τα διαλυμένα άλατα στο νερό που περιέχονται στον ανθρώπινο οργανισμό συντελούν α. στη ρύθμιση του pΗ β. στη ρύθμιση της ωσμωτικής πίεσης γ. στη διαδικασία μεταβίβασης νευρικών ερεθισμάτων δ. σε όλα τα παραπάνω.

7.(Κ.Ε.Ε.) Ο χαλκός α. αποτελεί βασικό συστατικό των νευρικών κυττάρων β. ανήκει στα ιχνοστοιχεία και περιέχεται κυρίως σε ορισμένα ένζυμα γ. ανήκει στα ιχνοστοιχεία και αποτελεί συστατικό της αιμοσφαιρίνης δ. δεν περιέχεται στον ανθρώπινο οργανισμό.

• Ερωτήσεις αντιστοίχισης Να αντιστοιχίσετε του όρους ή τις φράσεις που αναγράφονται στη στήλη Ι με τις έννοιες ή τις φράσεις που αναφέρονται στη στήλη ΙΙ. Για το σκοπό αυτό να γράψετε δίπλα από κάθε γράμμα της στήλης Ι τον αριθμό που ταιριάζει από τη στήλη ΙΙ (π.χ. Α-1).

1.(Κ.Ε.Ε.) Η στήλη (Ι) περιλαμβάνει τα χημικά στοιχεία που απαντώνται σε σημαντικά ποσοστά στους ζωντανούς οργανισμούς, ενώ η στήλη (ΙΙ) τις περιεκτικότητες στις οποίες αυτά περιέχονται.

Ι ΙΙ

Α. ...... CΒ. ...... HΓ. ...... CaΔ. ...... ΟΕ. ...... ΝΖ. ...... Na

1. 65%2. 18%3. 3%

4. 10%5. 1,5%6. 0,15%7. 80%

2.(Κ.Ε.Ε.) Να αντιστοιχίσετε αμφιμονοσήμαντα τους όρους της στήλης (Ι) με τις φράσεις της στήλης (ΙΙ).

Ι ΙΙ


11


Α. ...... DNAΒ. ...... πρωτεΐνηΓ. ...... λιπίδιοΔ. ...... νουκλεϊκό οξύΕ. ...... υδατάνθρακας

1. ανήκει στην κατηγορία των εστέρων2. περιέχει φώσφορο3. αζωτούχο βιομόριο4. μπορεί να είναι DNA ήRNA5. βασική πηγή ενέργειας για τον οργανισμό

3.(Κ.Ε.Ε.) Να αντιστοιχίσετε αμφιμονοσήμαντα τους όρους της στήλης (Ι) με τις φράσεις της στήλης (ΙΙ).

Ι ΙΙ

Α. ...... κοβάλτιοΒ. ...... σίδηρος

Γ. ...... ιώδιοΔ. ...... φθόριοΕ. ...... χαλκός

1. αιμοσφαιρίνη2. θυροξίνη

3. οξειδάση - κυτόχρωμα

4. είδος απατίτη5. βιταμίνη Β12

Ερωτήσεις διάταξης ή κατάταξης 1.(Κ.Ε.Ε.)Να διατάξετε τα στοιχεία C, H, Ca, Na, O, Cu και Ν κατά σειρά αυξανόμενης περιεκτικότητας στον ανθρώπινο οργανισμό.

2.(Κ.Ε.Ε.)Να διατάξετε τις παρακάτω κατηγορίες χημικών ενώσεων από τις απλούστερες προς τις περισσότερο σύνθετες.

δομικά συστατικά – υπερμοριακά συμπλέγματα – πρόδρομα μόρια - ενδιάμεσα συστατικά – μακρομόρια

• Ερωτήσεις συμπλήρωσης Να συμπληρώσετε με τους κατάλληλους όρους τα κενά στις παρακάτω προτάσεις: 1.(Κ.Ε.Ε.)Τα τέσσερα στοιχεία που περιέχονται στον ανθρώπινο οργανισμό στη μεγαλύτερη ποσότητα είναι το οξυγόνο, ο άνθρακας ………………… και …………………

2.(Κ.Ε.Ε.)Τα βιομόρια δομούνται από απλά μόρια τα οποία ονομάζονται ……………, μόρια όπως το Η2Ο και ………………… . Από τα μόρια αυτά σχηματίζονται τα ………………… ενδιάμεσα, όπως, για παράδειγμα, ………………… .

3.(Κ.Ε.Ε.)Κάθε μόριο νουκλεοτιδίου αποτελείται από ένα σάκχαρο, από ………………… και από ………………… . Τα νουκλεοτίδια αποτελούν τα δομικά συστατικά των ………………… ………………… .

4.(Κ.Ε.Ε.)Η μεγάλη διαλυτική ικανότητα του νερού οφείλεται στους χημικούς δεσμούς, που ονομάζονται ………………… . Μία άλλη ιδιότητα του νερού που οφείλεται σ’ αυτό το είδος δεσμών είναι ………………… .


12


5.(Κ.Ε.Ε.)Οι χημικοί δεσμοί στους οποίους οφείλεται η μεγάλη σταθερότητα των βιομορίων είναι κυρίως ο ομοιοπολικός, ο ετεροπολικός, αλλά και άλλοι δευτερεύοντες όπως ο δεσμός …………………, οι δυνάμεις ………………… και οι ………………… αλληλεπιδράσεις.

6.(Κ.Ε.Ε.)Τα δομικά συστατικά των πρωτεϊνών είναι …………………, ενώ τα νουκλεοτίδια αποτελούν τα δομικά συστατικά των ……………… ………………… .

7.(Κ.Ε.Ε.) Το παρακάτω σχήμα απεικονίζει τα μόρια του νερού στο κρυσταλλικό πλέγμα του πάγου. Βάλτε σε κύκλους τους τέσσερις δεσμούς υδρογόνου που σχηματίζει ένα μόριο νερού με τα γειτονικά του μόρια.

8.(Κ.Ε.Ε.)Τα νουκλεοτίδια των νουκλεϊκών οξέων αποτελούνται από ένα μόριο σακχάρου με ………………… άτομα άνθρακα, από ένα μόριο ………………… και από μία ………………… οργανική ………………… .

9.(Κ.Ε.Ε.)Τα λιπίδια είναι εστέρες των οργανικών ή και ………………… με ………………… .

10.(Κ.Ε.Ε.)Στο νερό, που περιέχεται στον ανθρώπινο οργανισμό, βρίσκονται διαλυμένα διάφορα άλατα όπως KCl, NaCl, ………………… και ………………… .

11.(Κ.Ε.Ε.)Το ιώδιο είναι ένα από τα απαραίτητα για τον οργανισμό μας στοιχεία, τα οποία χαρακτηρίζονται ως ………………… . Χρησιμεύει για τη σύνθεση της ………………… . Η έλλειψη του ιωδίου προκαλεί ………………… .

12.(Κ.Ε.Ε.)Η πρώτη στήλη του παρακάτω πίνακα περιλαμβάνει τις μέσες ημερήσιες ποσότητες νερού, που προσλαμβάνει με διάφορους τρόπους ο ανθρώπινος οργανισμός και η δεύτερη αυτές που αποβάλλει. Να σημειώσετε στα διάστικτα της πρώτης στήλης την προέλευση της αντίστοιχης ποσότητας νερού και στα διάστικτα της δεύτερης στήλης τους τρόπους με τους οποίους γίνεται η αποβολή.

ΝΕΡΟ ΠΟΥ ΠΡΟΣΛΑΜΒΑΝΟΥΜΕ ΝΕΡΟ ΠΟΥ ΑΠΟΒΑΛΛΟΥΜΕ

.........................................

... 1200g

........................................

....1390g ......................................... ........................................


13


.....850g .....450g

.........................................

....260g

........................................

.....350g

− .............................................100g

13.(Κ.Ε.Ε.)Να συμπληρώσετε σε κάθε κενό ορθογώνιο του παρακάτω πίνακα ένα από τα γράμματα Π, Ε, Δ, Μ, αν η χημική ένωση ανήκει στα πρόδρομα μόρια (Π), στα εν-διάμεσα μόρια (Ε), στα δομικά συστατικά (Δ), στα μακρομόρια (Μ), αντίστοιχα.

γλυκόζηνουκλεϊνικό οξύ

διοξείδιο του άνθρακαλιπαρό οξύαμμωνίαπρωτεΐνηοξικό οξύ

Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΤΥΠΟΥ • Ερωτήσεις τύπου «σωστό – λάθος» με αιτιολόγηση Να χαρακτηρίσετε με Σ (σωστό) ή με Λ (λάθος) καθεμιά από τις παρακάτω προτάσεις. Να εξηγήσετε γιατί δεν ισχύουν οι προτάσεις που χαρακτηρίσατε ως λανθασμένες.

1.(Κ.Ε.Ε.)Στους ζωντανούς οργανισμούς περιέχονται μόνο οργανικές ενώσεις. 2.(Κ.Ε.Ε.)Ο άνθρακας είναι το χημικό στοιχείο που περιέχεται σε μεγαλύτερο ποσοστό στον ανθρώπινο οργανισμό. 3.(Κ.Ε.Ε.)Κάθε βιομόριο είναι οργανική ένωση.

4.(Κ.Ε.Ε.)Τα μακρομόρια παράγονται κατά την απ’ ευθείας αντίδραση των πρόδρομων μορίων. 5.(Κ.Ε.Ε.)Το DNA και το RNA αποτελούν τις δύο κατηγορίες των νουκλεοτιδίων. 6.(Κ.Ε.Ε.)Τα μόρια του RNA περιέχουν άζωτο και φώσφορο.

7.(Κ.Ε.Ε.)Αν ένα νουκλεϊκό οξύ δεν είναι DNA, θα είναι RNA.

8.(Κ.Ε.Ε.)Τα λιπίδια είναι εστέρες οργανικών οξέων με αλκοόλες. 9.(Κ.Ε.Ε.)Η συνολική ποσότητα του νερού στον ανθρώπινο


14


οργανισμό προέρχεται από τα τρόφιμα και τα ποτά που εισάγονται σ’ αυτόν. 10.(Κ.Ε.Ε.)Ένας εργάτης ανανεώνει το νερό, που περιέχεται στον οργανισμό του, με μεγαλύτερο ρυθμό κατά τη διάρκεια της εργασίας του. 11.(Κ.Ε.Ε.)Η αποβολή του νερού από τον ανθρώπινο οργανισμό γίνεται μόνο με την ούρηση. 12.(Κ.Ε.Ε.)Ο σίδηρος αποτελεί ένα από τα απαραίτητα στοιχεία του ανθρώπινου οργανισμού. 13.(Κ.Ε.Ε.)Η έλλειψη σιδήρου στον ανθρώπινο οργανισμό προκαλεί αναιμία.

14.(Κ.Ε.Ε.)Η ενδεχόμενη έλλειψη ιωδίου στον οργανισμό μας μπορεί να αναπληρωθεί με χορήγηση χλωρίου15. Το οξυγόνο είναι το χημικό στοιχείο που περιέχεται σε μεγαλύτερο ποσοστό στον ανθρώπινο οργανισμό.16. Η συνολική ποσότητα του νερού που εισάγεται στον ανθρώπινο οργανισμό προέρχεται μόνο από το νερό και τα ποτά που πίνουμε. 17.Το νερό ανήκει στα πρόδρομα μόρια18.Το ιώδιο είναι απαραίτητο στοιχείο αφού χρησιμεύει στη σύνθεση των ορμονών του θυροειδούς .

Γ. ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ – ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ 1.(Κ.Ε.Ε.) Γνωρίζοντας ότι η περιεκτικότητα του ανθρώπινου οργανισμού σε οξυγόνο είναι 65%, να εξετάσετε αν είναι δυνατό ο οργανισμός του ανθρώπου να περιέχει 90% νερό. Σχετικές ατομικές μάζες: C:12, H:1, O:16. ΛΥΣΗ:Μ.Β. Η2Ο = 2 . 1 + 16 = 2 + 16 = 18Έστω ότι ο οργανισμός του ανθρώπου περιέχει 90% νερό δηλαδή Σε 100 gr ανθρωπίνου οργανισμού περιέχονται 90 gr νερό .

Παρατηρούμε ότι: Σε 18 gr νερού περιέχονται 16 gr οξυγόνου Σε 90 gr >> >> x gr >>

Έτσι έχουμε :

οξυγόνοΔηλαδή : Σε 100 gr ανθρωπίνου οργανισμού περιέχονται 80 gr οξυγόνου

δηλ . η περιεκτικότητα του ανθρώπινου οργανισμού σε οξυγόνο είναι 80% , πράγμα άτοπο (αφού λόγω υπόθεσης είναι 65% ).

Άρα ο οργανισμός του ανθρώπου δεν είναι δυνατό να περιέχει 90% νερό .

2.(Κ.Ε.Ε.)To 75% της ποσότητας του σιδήρου, που περιέχεται


15


στους ζωντανούς οργανισμούς, βρίσκεται στην αιμοσφαιρίνη του αίματος, η οποία περιέχει σίδηρο σε ποσοστό 0,336%. Αν η ποσότητα αίματος ενός ανθρώπου είναι 7Kg και περιέχει 15% αιμοσφαιρίνη, να υπολογίσετε: α) τη μάζα του σιδήρου που περιέχεται στην αιμοσφαιρίνη β) τη μάζα του σιδήρου που περιέχεται στις άλλες χημικές ενώσεις του σώματος. ΛΥΣΗ:a)To αίμα περιέχει 15% αιμοσφαιρίνη , δηλαδή Σε 100 Kg αίματος περιέχονται 15 Kg αιμοσφαιρίνηςΈτσι σε 7 Kg αίματος περιέχονται x Kg αι μ οσφαιρίνης

Έπομένως έχουμε : Kg αιμοσφαιρίνης

Δηλαδή 1050 g αιμοσφαιρίνηςH αιμοσφαιρίνη περιέχει σίδηρο σε ποσοστό 0, 336% , δηλαδή Σε 100 g αιμοσφαιρίνης περιέχονται 0,336 g σιδήρουΈτσι Σε 1050 g αι μ οσφαιρίνης περιέχονται ψ g σιδήρου

Έπομένως έχουμε : gr

Fe τα οποία περιέχονται στην αιμοσφαιρίνη.

β) Αφού τo 75% της ποσότητας του σιδήρου, που περιέχεται στους ζωντανούς οργανισμούς , βρίσκεται στην αιμοσφαιρίνη του αίματος τότε το υπόλοιπο 25% θα περιέχεται στις άλλες χημικές ενώσεις του σώματος , έτσι έχουμε: Σε 100g σιδήρου τα 75 g βρίσκονται στην αιμοσφαιρίνη και τα υπόλοιπα 25 g βρίσκονται στους άλλους οργανισμούς

Έτσι σε 3,528 g >> >> w g >> >>

Έπομένως έχουμε :

3.(Κ.Ε.Ε.)Ένας ανθρώπινος σκελετός ζυγίζει 16Κg και περιέχει 20 % Ca3(PO4)2. Αν ο άνθρωπος στον οποίο ανήκε ο σκελετός αυτός ζύγιζε 80Kg α) να υπολογίσετε το % ποσοστό της μάζας του ανθρώπου αυτού, το οποίο οφειλόταν στο φώσφορο που περιείχαν τα οστά του. β) να εξετάσετε αν το ποσοστό αυτό αντιπροσωπεύει το συνολικό ποσοστό του φωσφόρου που περιεχόταν στο σώμα αυτού του ανθρώπου. Σχετικές ατομικές μάζες: Ca : 40 , P : 31 , O : 16.ΛΥΣΗ:Μ.Β. Ca3(PO4)2 = 40 . 3 + ( 31 + 16 .4 ) . 2 =120+(31+64).2 = =120 +62+128 = 120 + 190 = 310Ένας ανθρώπινος σκελετός ζυγίζει 16 Κg και περιέχει 20 % Ca3(PO4)2 , δηλαδή Σε 100 Kg ανθρώπινου σκελετού περιέχονται 20 Kg Ca3(PO4)2


16


Σε 16 Kg ανθρώπινου σκελετού περιέχονται χ Kg Ca3(PO4)2

Έπομένως έχουμε : Κg ή 3200 g

Αφού Μ.Β. Ca3(PO4)2 = 310 τότε έχουμε : Σε 310 g Ca3(PO4)2 περιέχονται 62 g φωσφόρου Σε 3200 g Ca3(PO4)2 περιέχονται ψ g φωσφόρου

Άρα gr ή 0,64Kg

Συνεπώς στα 80Kg της μάζας του ανθρώπου περιέχονται 0,64Kg φωσφόρος στα 100Kg της μάζας του ανθρώπου περιέχονται ω Kg φωσφόρος

Άρα , άρα .

Β) Η περιεκτικότητα φωσφόρου που συναντάμε πιο συχνά με βάση τον πίνακα της σελίδας 10 του σχολικού βιβλίου είναι 1% . Επομένως το ποσοστό 0,8% δεν αντιπροσωπεύει το συνολικό ποσοστό του φωσφόρου που περιεχόταν στο σώμα αυτού του ανθρώπου.

Δ. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ1 ο Κριτήριο αξιολόγησης σύντο μ ης διάρκειας (Κ.Ε.Ε.)

Αντικείμενο εξέτασης: Οργανική Χημεία και Βιοχημεία Στόχοι που ελέγχονται: Ανάκληση, κατανόηση, κριτική σκέψη ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΑΘΗΤΗ: Όνομα: ………………… Επώνυμο: …………………………………… Τάξη: ………………… Τμήμα: ……………… Ημερομηνία: ………………………………… ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ: 1. Να βάλετε σε κύκλο το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση ή στη φράση που συμπληρώνει σωστά την πρόταση: • Τα δομικά συστατικά των νουκλεϊκών οξέων είναι α. το DNA και το RNA β. τα νουκλεοτίδια γ. σάκχαρα και οργανικές βάσεις δ. αζωτούχες οργανικές βάσεις.. • Η ιδιότητα των κυττάρων να διατηρούν σχετικά σταθερή θερμοκρασία οφείλεται κυρίως α. στο ότι είναι θερμικά μονωμένα με το περιβάλλον β. στη σταθερή θερμοκρασία του περιβάλλοντος γ. στη μεγάλη περιεκτικότητά τους σε νερό δ. στην ευπάθειά τους σε υψηλές και σε χαμηλές θερμοκρασίες Μονάδες 6 Να συμπληρώσετε με τους κατάλληλους όρους τα κενά στις παρακάτω προτάσεις:

• Στο νερό που περιέχεται στα κύτταρα είναι διαλυμένα διάφορα ανόργανα άλατα, όπως …………..….. , ……….…..… και ……….……… . Τα άλατα αυτά συμμετέχουν στη ρύθμιση ……………………………. και λαμβάνουν μέρος στη διαδικασία μεταβίβασης των ………………… .

• Τρεις χημικές ουσίες του ανθρώπινου οργανισμού, στις οποίες περιέχονται αντίστοιχα κοβάλτιο, φθόριο και ιώδιο, είναι ….………………………… , …………………………. και …………………………… .

Μονάδες 6


17


3. Με βάση ποια δεδομένα και ποιους συλλογισμούς συμπεραίνετε ότι σε κάθε νουκλεϊκό οξύ περιέχονται τα στοιχεία C, H, O, N και P; Μονάδες 8

2 ο Κριτήριο αξιολόγησης σύντο μ ης διάρκειας (Κ.Ε.Ε.) Αντικείμενο εξέτασης: Οργανική Χημεία και Βιοχημεία Στόχοι που ελέγχονται: Ανάκληση, κατανόηση, κριτική σκέψη ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΑΘΗΤΗ: Όνομα: ………………… Επώνυμο: …………………………………… Τάξη: ………………… Τμήμα: ……………… Ημερομηνία: ………………………………… ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ: 1. Να βάλετε σε κύκλο το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση ή στη φράση που συμπληρώνει σωστά την πρόταση: • Τα αμινοξέα αποτελούν τα δομικά συστατικά α. του DNA και του RNA β. των πρωτεϊνών γ. των νουκλεοτιδίων δ. των αζωτούχων μακρομορίων. • Τα μακρομόρια στα οποία περιέχεται φώσφορος είναι α. τα νουκλεϊκά οξέα β. τα σάκχαρα γ. τα νουκλεοτίδια δ. τα φωσφορικά άλατα. Μονάδες 4 2. Να συμπληρώσετε με τους κατάλληλους όρους τα κενά στις παρακάτω προτάσεις:

• Τα πέντε χημικά στοιχεία, τα οποία βρίσκονται σε μεγαλύτερο ποσοστό στον ανθρώπινο οργανισμό είναι: ………………….. , ………………… , …………………… , ……………………. και το ασβέστιο. Μονάδες 4

3. Να χαρακτηρίσετε με Σ (σωστό) ή με Λ (λάθος) τις παρακάτω προτάσεις: • Η μοναδική χημική ουσία του οργανισμού μας στην οποία περιέχεται σίδηρος είναι η αιμοσφαιρίνη.

( )

• Η ποσοτική ανάλυση που έγινε σε ένα νουκλεοτίδιο έδειξε ότι αυτό αποτελείται από: 20% C, 65% O και 15% H.

( )

4. Ποια στοιχεία, που περιέχονται στον ανθρώπινο οργανισμό, χαρακτηρίζονται ως ιχνοστοιχεία; Να αναφέρετε τρία ιχνοστοιχεία και από μία χημική ουσία του οργανισμού μας, στην οποία βρίσκεται το καθένα από αυτά. Μονάδες 8


18

Documents

Bioxhmeia Kef 1 New