kdiyanet

B y 11 K d e r g f ^ozlem Dr. Zekiye Demir DiB EQitim Uzmani

Bir Istanbul Ruyasi: 80 Yil Bekledik Neredeydiniz?

01-03 Kasim 2006 tarihinde, Turkiye Diyanet i§leri Ba§kanligrnin ev sahipliginde istanbul'da, "Afrika Kitasi Musluman Dike ve Toplulukiari Di­ni Liderler Toplantisi" yapildi. Toplanti, Afrika'nin 21 iilkesinden 30'u a§kin dini iiderin katilimi ile gergekle^ti. Katilinnci ulkeler alfabetik sira ile Burkina Faso, Burundi, Cezayir, (Jad, Fas, Fildi§i Saliili, Gambiya, Guney Afrika Cumliuriyeti, Ka-merun, Kenya, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Kongo Cumliuriyeti, Libya, Madagaskar, Mali, Moritanya, Mozambik, Orta Afrika Cunnhuriyeti, Ruanda, Sudan ve Uganda'dan olustu.

Diyanet i§leri Baskani, toplantinin duzenleni§ amacini, ulkelerde (Afrika Cilkeleri ve Turkiye) din anlayi§i, dini bilgide yenilenme, dini kimlik, din egitimi, din hizmeti gibi ana konular etrafin-da, bilgi ve birikimleri payla§mak olarak ilan et-se de toplantinin, bunlaria birlikte Afrika iilkele-rinin Turkiye ile vuslatina hizmet ettigi soylene-bilir.

Osmanli imparatorlugu ile Afrika'nin ili§kisi 1500'lu yillarin ba§indan 1900 ba§ina kadar sur-dii. Bu sure zarfinda Osmanli, donanmasi veya ordusuyla Afrikali Miislumanlan i galierden ko-rumak uzere veya ilim adamlar ile idari ve Isla-mi bilgilerini onlara aktarmak iizere defalarca Afrika'ya gitti. Afrikali Musliimanlar'da ba§lari her siki§tiginda yanlarinda bulduklari dostlanna, Kurtulu§ Savasi miicadelesinde ellerinde olani toplayip gondererek kar ilik verdi.

Diyanet 82 yillik tarihinde ilk kez boyle bir toplanti diizenledi. Nitekim toplantiya katilan hemen butiin temsilciler, bu toplantinin ozlemi-

ni ge itli ifadelerle dile getirdi. Katilimcilardan bazisi, "uzun siiredir bdyle bir toplanti temenni ediliyordu, dolayisiyla bu toplanti bir du§u ger-gekie§tirdi" derken, ba§ka bir katilimci "80 yil si-zi bekledik neredeydiniz?" diye seslendi.

Toplanti genel olarak Afrika ile Tiirkiye'nin tarihi ili§kileri, islam'in Afrika'da yayili§i, kiiresel-le§me-dini kimlik ve din egitimi ve hizmetleri konularindan olu§an 4 oturumdan olu§tu. Bu arada iilke temsilcilerine soz hakki verildi. Otu-ruma katilan konu§macilar, iilke temsildlerinin konu§ma ve ulkelerini tanitma ihtiyaglanni ke?-fettiklerinden olacak ki, konu^malanni mumkiin oldugunca genel ve kisa tutmaya ozen gdsterdi-ler. Ancak temsilcilerin soyleyecekleri gok §ey vardi ve sure yine de problem oldu.

Sdz alan her konu§maci, Turkiye'ye ve Diya­net i§leri Ba^kanligi'na, bu toplantiyi dCizenlemi? olmasindan dolayi hararetle ve uzun uzun te-§ekkur ediyor ve toplantinin bir defaya mahsus kalmamasini, genel sekreterlik veya ba^ka bir isim altinda rutin olarak yapilmasini, benzer top-lantilann Afrika Cilkelerinde de gergekle§mesini diliyordu.

Tiim toplanti boyunca dikkati qeken bir hu-sus; Turkiye, Afrikalilar nezdinde Osmanliydi ve­ya Osmanli'nin bir uzantisi, devamiydi ve Sudan temsilcisi'nin dedigi gibi, "Musliimanlar nezdinde guc lii ve saygideger Turkiye" idi. Gegmi§te oldu-gu gibi, Musluman dCinyanin ba§kenti olma rolii-nii yeniden iistlenmeliydi.

Afrika iilkelerinin gdzunde Turkiye, teknolo-jik agidan bir Bati iilkesiydi ve Tiirkiye'nin Avru-

48 0 c fi k 2 0 0 7 S a y 1 9 3

^dzlem kdiyanet

r a y i 1 k d 6 r g I

pa birligindeki yerini almasini istiyorlardi. Boyle-ce Tiirkiye, islann kCiltumnun Avrupa'da tanin-masini saglayacakti.

Yillardir Bati'nin hem dogal kaynaklar agsin-dan hem de insan kaynagi agisindan istismanna ve i§galine mahsur kalmi§ Afrika'nin temsilcile-rinin konu§masi, zaman zaman bir gglik gibiydi. Hafizalarda kalan birkag gglik:

- ^ad MCiftusLi, "Bu toplanti bir du§tu... Bize balik tutmasini dgretin".

- Burundi, "DCinyanm en fakiri Burundi. Bu-rundi'nin de en fakiri MusiCimanlar, durumumu-zu dCi unun".

- Giiney Afrika, "Biz bir Afrikali olarak elini aqan ve yardim igin yalvaran biriieri olmak iste-miyoruz".

- Mali," Biz Afrikalilar hastalik ile ugra§iyoruz ve Tiirkiye bize ilag vermeye gali§iyor. Sozunii ettigim hastaiik egitimsizliktir".

- Madagaskar, "Kurban yardimlariniz dnemii. Ula§mak zor ama ula§tiginizda gocuklarm gdzle-rindeki pirilti, size yaptiginiz i§in dnemini anla-tir"...

Dilleri, irklan, renkleri farkli, giyim tarzlan farkli bu insanlar ile ortak payda dindi yani Miis-ICiman kardesligi. Bu karde§ligin Muslumanlara verdigi sorumlulugu, Hz. Muhammed (s.a.s.) za­man zaman farkli ifadelerle anlatmi§ti: "Kom§u-su agken tok yatan bizden degildir", "Kendiniz igin istediginizi Miisluman karde iniz igin de iste-medikge iman etmi§ sayilmazsiniz". Afrikali Mus­iCimanlar, kendini karde§leri arasinda hissetti. Bundan dolayi da toplanti, samimi ve sicak bir ortamda gegti. Bu karde§lige, dostluga ve sami-miyete giivenerek, Afrika iilkeleri Miisliiman temsilcileri 3 giin boyunca kendilerini, ulkelerini tanitti ve dileklerini, isteklerini sdyledi.

Diyanet i§leri Ba^kanligi aniatilanlan Tiirkiye

adma dinledi. Isteklerin en ba§inda, bu toplanti-nin bir defaya mahsus kalmamasi, devamli hale gelmesi, Tiirkiye'nin ba§kanliginda farkli Afrika lilkelerinde de gergekle^tirilmesi geldi. Bunu ta-kiben egitim ile ilgili sorunlar talepler dile getiril-di; hemen her Afrika iilkesinde okui, egitim mer-kezi, dini yayin, kutiiphane ihtiyacindan bahse-dildi, her yil bir Afrika iilkesinden bir tek dgren-ci de olsa, Turk iJniversitelerinde Afrikali dgren-cilere yer verilmesi, bunlari takiben yine her Af­rika uikesine bir tane bile olsa Tiirk mimari tar-zinda camilerin yapilmasi istendi. Ardindan-, has-tane, ortak medya gali§malan, fakirlikle ve ceha-letle sava§, sivil yardim orgiitlerinin Afrika'da fa-aliyet gdstermesi, kesilen kurbanlarin Afrikali kardesler ile payla§ilmasi gibi istekler geldi.

Diyanet i§leri Ba^kanligi'nin bir kamu kurumu ve belli bir biitgesi olmasi dolayisiyla, bu talep-lerin hepsine bizzat cevap vermesi mumkiin gd-ziikmemektedir. Ancak bu toplantiyi gergekle§-tirerek Afrikali Miislumanlara gdsterdigi duyarli-ligi, bu taleplerin takipgisi olarak da gdster-ecektir.

Afrikali Miisluman temsilciler iig gunliik bir ruya gdrdiiler. Bu ruyada; Bagcilar Belediyesi, Beyoglu Belediyesi, Istanbul Biiyiik^ehir Beledi-yeleri ve Istanbul Valiligi tarafindan Hidiv Kasn, Rahmi Kog Muzesi ve Topkapi Sarayi gibi, Istan-bul'un nezih yerlerinde verilen ve Tiirk misafir-perverligini gdsteren davetlere katildilar, beledi-ye ba§kanlan ve vali, verdikleri davette misafir-lerine bizzat e§lik ettiler. Aynca Istanbul Biiyiik-§ehir Belediye Ba§kani ve Istanbul Valisi temsil-cilere ge§itli hediyeler verdiler. Biitiin bunlardan gok daha dnemlisi diger Afrikali karde§leriyle ve dzellikle de Tiirkiye'yie hasret giderdiier, sorun-lanni payla§tilar. Umariz gordiikleri bu riiya, rii-yalannda konu§tuklari sorunlarm gdziimiine adim olur.

O c a k 2 0 0 7 S a y i 9 3 49