BITKI ANSIKLOPEDISI.htm 13.07 - Turuzturuz.com/storage/her_konu-2019-7/7439-Bitgi_Ansiklopedyasi-171s.… · renklidir.Basta Ege bölgesi olmak üzere bütün Anadolu’da bahçelerde

Sayfa 1 / 171acıbakla

13.07.2008file://G:\YÜKLE\BITKI ANSIKLOPEDISI.htm

BĐTKĐ ANSĐKLOPEDĐSĐ Acýbakla

( Lupine / Lupin / Lupine ) 10-100 cm yüksekliðinde, sýk tüylü, bir senelik bitkidir. Yapraklarý el þeklinde parçalý, uzun saplý, 5-9 yaprakçýklýdýr. Çiçekleri dik salkým durumunda, beyaz veya mavimsi renkli, çiçek taç yapraðý kelebek þeklindedir. Yahudi baklasý diye de tanýnýr. Akdeniz bölgesi, Bursa, Antalya ve Konya çevrelerinde yetiþir. Türkiye'de üç türü bulunmaktadýr. Beyaz yahudi baklasý: Beyaz çiçeklidir. 120 cm kadar yükseklikte, bir yýllýk bir bitkidir. Sarý çiçekli yahudi baklasý: Vataný, Orta ve Güney Avrupa'dýr. Mavi çiçekli yahudi baklasý: Vataný, Akdeniz çevresi memleketleridir. Tohumlarýnýn idrar söktürücü, kan temizleyici ve kurt düþürücü etkileri vardýr. Bazý türlerinin kavrulmuþ tohumlarý "sebze kahvesi" ismiyle kahve yerine kullanýlmaktadýr. Fakat alkaloit taþýyan türlerinin bu þekilde kullanýlmasý tehlikelidir Acýçiðdem ( Herbstzeitlose / Krokus / Colchique / Colchicum / Autumn crocuses ) Boyu 10-30 cm yüksekliðe ulaþan, otsu ve yumrulu bir bitki. Sonbaharda morumsu pembe renkli, 6 parçalý çiçekler açar. Yaprak ve meyvalarý ise ilkbaharda ortaya çýkar. Sonbaharda çiçek açtýðýndan dolayý halk arasýnda “güz çigdemi” olarak da bilinir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Türkiye’de pek bulunmaz. Avrupa’nýn sulak çayýrlarýnda bol miktarda yetiþir. Kullanýldýðý yerler: Tibbi önemi haiz bir bitkidir. Kullanýlan kýsmý yumru ve tohumlarýdýr. Tohum ve yumrularýn idrar arttýrýcý, terletici, müshil ve romatizma aðrýlarýný dindirici etkisi vardýr. Alkaloitlerin çok yüksek zehirleyici özelliði olduðundan, bu droglar, dahilen ancak hekim kontrolünde kullanýlabilir. Eskiden halk arasýnda romatizma aðrýlarýný dindirmek için haricen kullanýlýrdi. Bunun için bir tutam aci çiðdem tohumu, 2-3 dis sarmýsak ile havanda iyice dövülür. Elde edilen sulu kýsým da bir tülbente emdirilip, Aðrýyan kisma Sarýlir. Bu pansuman birkaç gün arka arkaya tekrarlanýr. Adaçayý Özellikle Akdeniz bölgemizde yetiþen, aktarlarda kolayca bulabileceðiniz þifalý bir bitkidir. Boðaz Aðýlarý, Gece Terlemeleri, Þeker Hastalarýna Ýlk önce bir avuç adaçayý ve yaklaþýk 1 lt. suyu kaynatýp bu su ile güzelce bir gargara yapýn, aralarda da balla tatlandýrýp ýlýktan biraz sýcak durumdayken bu çayý için. Unutmadan, bu su ile yapacaðýnýz gargara bademciklere iyi geldiði gibi diþ eti iltihaplarýna da fayda verir. Gece Terlemeleri Uyumadan önce içeceðiniz bir çay bardaðý adaçayý, gece terlemelerini önler. Hem grip olanlar hem de nekahet dönemi geçiren hastalar bu yüzden adaçayýndan çok yararlanýrlar. Þeker Hastalarýna Adaçayý kan ve idrardaki þekeri düþürmek sureti ile þeker hastalarýna büyük faydalar saðlar. Bununla beraber baðýrsak ve midede oluþan gazlarý da giderir. Ancak emziren annelerde sütü azalttýðý unutulmamalýdýr.



Dýþtan Kullanýmý Adaçayýný yalnýz gargara yaparak veya içerek deðil ayný zamanda haricen de kullanabilirsiniz. Bir avuç adaçayýný 4 su bardaðý suda 10-15 dakika kaynatýn. Elde ettiðiniz su mükemmel bir mikrop öldürücüdür. Bu su ile yaralarý da temizleyebilirsiniz. Yorgunluða da Banyo yaptýðýnýzda kendinizi iyi hissedebilmeniz için bir çok bitkiden yararlanabilirsiniz. Bunlardan biri de adaçayýdýr. Adaçayý katýlmýþ bir miktar su ile durulanmak bile yorgunluðunuzu gidermeye yetecektir. Bu arada dünyaya küsmüþ, kendisini bedbin hisseden tanýdýklarýnýz varsa onlara bol bol adaçayý içmeyi telkin edin. Adamotu ( Alraunwurzel / Mandragore / Mandrake ) Mavimsi-mor renkli çiçekler açan, rozet yaprakli ve kazýk köklü çok yýllýk otsu bir bitki. Kökleri insana benzediði için, bu isim verilmiþtir. Ýlk yaratýlan bitkilerden olduðu rivayet edilir. Araplar, Ýyonyalýlar, Romalýlar adamotunu bilirlerdi. Hatta Romalýlar adamotu için "týpký insandýr, bir soluðu eksiktir "demiþlerdir. Tevrat’ta da zikredilen bir bitkidir. Eski kaynaklarda adamotunun týpký insan gibi olduðunu zikrettikten sonra biraz daha ileri gidilerek erkeði ve diþisi olduðundan da bahis edilir. Doðrusunu Allah (cc) bilir. Kökleri yere öyle tutunmuþtur ki koparmasý zor olur. Dünyada bir çok bölgede büyücülükte kullanýlan adamotu kuvvet macunlarýnýn da baþ aktörlerindendir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Batý ve Güney Anadolu. Kullanýldýðý yerler: Kökleri % 0,3 oranýnda Hiyosiyaminlerle Skopolamin alkaloitlerini taþýr. Bundan dolayý zehirli bir bitkidir. Aðrý kesici, yatýþtýrýcý, cinsel gücü arttýrýcý etkileri vardýr. Halen tedavide çeþitli preparatlarin terkibinde kullanýlmaktadýr. Rastgele kullanýldýðýnda zararlý olur. Adamotu zehirli olmasý sebebiyle dýþtan kullanýlmasý gereken ve dýþtan kullanýldýðýnda da çok etkili olan bir ottur. Nasýl ve Nerede Kullanýlýr? Adamotu býçakla kazýnarak kullanýlýr. Bu kazýnan kýsým merhem haline dönüþür. Elde edilen bu merhemi baþýnýza sürerseniz baþ aðrýnýza iyi gelecektir. Rivayet olunur ki adamotu insan vücudunu benzediði için onun insana benzeyen kýsýmlarýndan alýnan merhemler insandaki o kýsma konulursa daha etkili olur. Tabi ki aðrýlarda . Romatizmal aðrýlara da bu merhemi tatbik ettiðinizde çok iyi sonuçlar alacaksýnýz. Diþiniz Aðrýyorsa Çok az miktarda adamotunu kaynatýp gargara yapýn veya aðzýnýzý çalkalayýn. Bu suyu yutmamaya özellikle dikkat edin, biliyorsunuz adam otu zehirlidir. Adasoðaný ( Scille / Scillae bulbus / Sea onion / Urginea maritima ) Zambakgillerden bir çeþit bitkidir. Yapraklarý uzun þerit þeklindedir. Çiçekleri yeþil ve beyaz damarlýdýr. 2 kilogram kadar olan soðan kýsmý, yapraklarýnýn altýndadýr. Aci ve zehirlidir. 7,5 gram adasoðaný, bir insaný rahatça öldürebilir.Tazeyken kullanýlmaz. Aksi halde zehirlenme ve kusmalara yol açar. Soðanýn etli olan orta kýsmý, dilimlenerek kurutulur. Sonra dövülüp toz haline getirilir. Çok iyi bilmeden kullanýlmamalýdýr. Kullanýldýðý yerler:Idrar söktürür. Kalp hastalarýnda vücudda biriken suyu boþaltýr. Azotemiyi azaltýr. Böbrek hastalarý kullanmamalýdýr. Ahlat



( Yabanarmudu / Piraster / Pirus elaegrifolia / Wild pear-tree / Poirier sauvage ) Gülgillerden, kendi kendine yetiþen ve üzerine armut aþýlanan bir aðaçtýr. Yemiþi iyice olgunlaþtýktan sonra yenir. Kullanýldýðý yerler: Meyveleri ishal keser. Zehirli hayvan sokmalarýnda, filizi ezilip yaraya sürülür. Ahududu ( Himbeere / Framboise Common / Rasberry bush ) Aðaç çileði ve sultan böðürtleni olarak tanýnýr. Haziran-temmuz aylarý arasýnda beyazýmtrak renkli çiçekler açan, 30-150 cm boyunda, çok senelik, dikenli, çalý görünüþünde bir bitkidir. Daðlýk mintikalarin orman ve korularinda tesadüf edilir. Gövdesi dalli, dikenli ve yatiktir. Yapraklarý 3-5 parçalý, sivri uçlu, yaprak sapý kývrýk dikenlidir. Çiçekler ekseriya dallarýn ucunda 5-10 çiçekli salkým halindedirler. Meyvesi etli ve birçok eriksi tipli meyvelerin biraraya gelmesi ile meydana gelmiþ, küre biçiminde, kýrmýzý renkli ve güzel kokuludur. Meyveleri temmuz ve aðustos aylarýnda olgunlasir. Çogu çeþitleri bahçelerde yetiþtirilir. Umumiyetle sonbaharda 1-1,5 m aralik býrakýlmak suretiyle dikilir. Ahudutlari her 6-7 senede bir yenilenmelidir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Ege, Marmara, Karadeniz bölgeleri. Kullanýldýðý yerler: Kullanýlan kýsmý, meyve, çiçek ve yapraklarýdýr. Meyveler tamamen olgunlaþtýklarý zaman toplanýr. Yapraklarýnda tanen, meyvelerinde ise organik asitler (malik asit, sitrik asit vs.) þeker, pektin, uçucu ve sabit yaðlar bulunmaktadýr. Yapraklarý boðaz hastalýklarýnda gargara için kullanýlýr. Çiçeklerinden romatizma ve nikris (gut) hastalýklarýnda faydalanýlýr. Taze olarak, þeker ve böbrek hastalýklarýnda perhiz yiyecegi olarak istifade edilir. Halk arasýnda ishal ve ateþli hastalýklara karþý tavsiye edilir. Akasya Siz hiç akasyayý çiçek açarken gördünüz mü? Yapraklarýný döktüðünde “neredeyse kurumuþ bu aðaç hiç bir þeye benzemiyor " diye yüzüne bile bakmadýðýmýz akasya, mevsimi geldiðinde o kadar güzel çiçek açar ki, o kadar güzel kokar ki.. Sadece akasya zamanlarý köylere gitmek bile büyük bir mutluluktur. Güzel kokulu bu beyaz çiçek; bahçelerden ruhumuza salýverdiði hoþ kokusuyla hem bizi mest etmiþ, hem þarkýlara konu, hem de gölgesinde dinlendiðimiz bir serinlik ve arýlar için bal yataðý olmuþtur. Adý da ne kadar güzeldir akasyanýn. Ve ayrýca þifa olarak da faydasý vardýr. Siz önce mevsimi geldiðinde hele bir köyünüze gidin ve çiçeklerini toplayýp gölgede kurutun akasyanýn. Þöyle bir koklayýn. Keskin Gözler ·Akasya çiçeklerinden kaynatýp yapacaðýnýz çay gözlerinizin keskin ve parlak olmasýný saðlar. ·Diþ eti iltihaplarýnda gargarasý yapýlabilir. ·Soðuk algýnlýðýnda da yalnýzca bir tatlý kaþýðý akasya çiçeðini ondan daha az kekik ve ýhlamurla kaynatýp içebilirsiniz. Akdiken ( Gemeiner Kreuzdorn / Nerprun Alaterne / Common Buckthorn ) Mayýs-haziran aylarýnda, Sarý-yeþil renkli, küçük çiçekler açan bodur bir aðaçtýr. Orman ve koru kenarlarýnda bulunur. Dallarý karþýlýklý, uçlarý diken halindedir. Yapraklarý karþýlýklý ve saplýdýr. Çiçekler küçük demetler halinde bir araya toplanmýþtýr. Küre þeklinde ve bezelye büyüklügündeki meyvasý evvela yeþil, olgunlukta morumsu-siyah renk alýr. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Bolu ve Trabzon civari. Kullanýldýðý yerler: Bitkinin kullanýlan kýsmý taze meyvalarýdýr. Meyvelerinde yað, renkli maddeler, þeker ve glikoz vardýr. Iyi bir müshildir. Surubu yapýlýr. Müshil ilaci olarak kullanýlýr. Bunlardan



baþka meyvelerinen yeþil bir boya da hazýrlanýr. Memleketimizde yetismekte olan bir Akdiken çesidi de “Cehri” adýyla anilir. Bu cins sadece memleketimizde yetiþir. Alýç Yüksek Tansiyon Ýçin Alýç Alýn Alýç yemek yüksek tansiyonu düþürür, asabiyetten mütevellit çarpýntýlarý ve sinir bozukluklarýný geçirir. Kalbinizde Alýca Yer Açýn Alýç damar sertliðine iyi geldiði gibi kalbi de kuvvetlendirir ve ayrýca uykusuzluk çeken kiþilere de rahatlýk vererek uyumalarýna yardýmcý olur. Aðrý Kesici Bir su bardaðý suyun içine bir tatlý kaþýðý kýyýlmýþ alýç atýn. Sabaha kadar bekletin. Birbirleriyle iyice hal oluncaya kadar (yarým saat kadar) kaynatýn. Ýçmeden önce tatlandýrmak için bal katýn. Elde ettiðiniz bu alýç çayýný baþ aðrýlarýnýzda kullanýn. Çok iyi bir aðrý kesicidir. Bu çayý bir hafta içinde tüketmelisiniz. Alýç Lapasý Alýcý lapa haline getirin. Sonra bu alýç lapasýný þiþlikler üzerine koyarsanýz þiþkinlikleri geçirir. Depresyonda mýsýnýz? Bir tutam adaçayý ve alýcý bir bardak kaynamýþ suyun içine atýn. Beþ altý dakika demleyip bunu iki kerede bir kaç saat ara ile için. Bu çay depresyonunuza iyi gelecektir. Ayrýca alýç mide rahatsýzlýklarýnda, idrar yolu rahatsýzlýklarýnda ve spazmlar için de oldukça etkilidir. Altýnbaþak ( Solidago virgaurea ) Hendeklerde, orman kýyýlarýnda, eðimli çayýrlarda ve aðaçlarý kesilmiþ orman bölgelerinde yetiþir. Yöresel olarak yahudi otu ve altýnasa adýyla da bilinir. Tüylü ve altýn sarýsý çiçeklerle bezeli sapý 80 cm kadar yükselebilir. Aðustos'da, çiçeklenme baþlangýcýnda, bitki sapýnýn orta bölümünden kesilir. Gölgelik ve havadar bir ortamda yüksek bir yere asýlýr ve iyice kurumaya býrakýlýr. Saplarla birlikte çok ince kýyýlýr ve hava almayan kaplarda saklanýr. Eterli uçucu yaðlar, tanen, Saponin, flavonoids ve astringnet principle içerir. Ýdrar artýrýcý, gaz söktürücü ve antiseptik özelliði vardýr. Böbrek hastalýklarýna karþý Altýnbaþak, baðýrsak hastalýklarýnda ve kanamalarýnda kullanýlýr. Ama, her þeyden önce böbrek hastalýklarýna karþý olaðanüstü bir þifalý bitki olarak övülür. Bitkinin çiçekleri ve yapraklarý serinletici bir etkiye sahiptir. Bitki, bedendeki fazla sývýyý atabilme yeteneðine sahip olduðu için, her tür böbrek ve mesane hastalýðýnda önerilir. Altýnbaþak, böbrek büzülmelerinde ve yapay böbreðe baðlanma zorunluluklarýnda (Dializ makinesi) bile, yoðurtotu ve sarý ballýbaba ile birlikte etkilidir. Ruhsal sýkýntýlarda altýnbaþak Kiþinin tüm ruhsal duyumlarý böbrekler tarafýndan karþýlanýr. Bu nedenle, örneðin, bir yakýnýn ölümünde veya herhangi bir felaket karþýsýnda, en fazla zarara uðrayan organ böbrektir. Altýnbaþak, kiþinin duygusal yaþamýný en iyi düzenleyen bir þifalý bitki olarak kendini kanýtlamýþtýr. Bu nedenle, düþ kýrýklýklarýnda ve ruhsal sýkýntýlarda altýnbaþak çayý önemle tavsiye edilir. Dikkat! Bilinen hiç bir yan etkisi yoktur. Kronik böbrek hastalýklarýnda doktora danýþýlmasý doðru olur. Altýnbaþak çayý: Bir tatlý kaþýðý kurutulmuþ ve ince kýyýlmýþ bitki, orta boy bir su bardaðý dolusu kaynar suyla haþlanýr ve üstü kapalý olarak 10-15 dakika demlendikten sonra süzülür. Günde 2-4



bardak çay, aç karnýna veya öðün aralarýnda, soðutulmadan içilir. Taze bitki kullanýlmasý durumunda 4-5 dakika demleme süresi yeterlidir. Üçlü Harmaný: Sarý ballýbaba, altýnbaþak ve yoðurtotu eþit oranda karýþtýrýlýr. Bu karýþýmdan yarým tatlý kaþýðý dolusu , orta boy bir su bardaðý dolusu kaynar suyla haþlanýr, 5-6 dakika demlendikten sonra süzülür. Gün boyunca 2-4 bardak içilir Anason ( Anis / Anis / Anise ) Maydanozgillerdendir. Kokulu, ince yapraklý, ince dallý narin bitkidir. Hem eczacýlýkta hem de içki yapýmýnda kullanýldýðýndan hemen hepimiz biliriz onu. Haziran-aðustos aylarýnda, beyaz renkli çiçekler açan, 50-60 cm yüksekliginde, bir senelik bitki. Gövde dik, silindir biçiminde, içi bos, çok dalli, tüylü ve üstü çizgilidir. Alt yapraklarý uzun saplý, oval veya kalb biçimindedir. Çiçekler bileþik semsiyelerde toplanmýþlardýr. Meyveleri armut þeklinde küçük, üzeri tüylü, yeþilimsi Sarý renklidir.Basta Ege bölgesi olmak üzere bütün Anadolu’da bahçelerde yetiþtirilir. Kültür anasonunun Vatanýnin Anadolu olduðu tahmin edilmektedir.Meyvalarýnda niþasta, müsilaj, sabit ve uçucu yað bulunmaktadýr. Uçucu yað miktarlari bitkinin cinsine ve yetiþtiði yerin sartlarina baðlýdýr. Uçucu yaðýn % 80-90’i anetoldür. Anetol, zehir etkili fakat bu etkisi çok olmayan bir maddedir. Meyvelerinden su buharý distilasyonu ile elde edilen anason yaðý, hemen hemen renksiz ve karakteristik kokuludur. Anason Týpta midevi, baðýrsak gazlarýnýn teþekkülünü önleyici, hazmi kolaylaþtýrýcý ve göðüs yumuþatýcý olarak kullanýlýr. Ayrýca nefes darlýðý, öksürük ve kalb çarpintisi rahatsizliklarinda da etkilidir. Dikkat Anason yüksek dozda alýndýðýnda baþ aðrýsý, uyusukluk, görme zorluðu yapar. Daimi kullananlarda anisizm hastalýðýna sebeb olur. Bilhassa çocuklara uyku vermede, midede teþekkül eden gazlari gidermede çok faydalýdýr. Bebekler için bir çay kaþýðý tohum bir bardak suya olmak üzere çay olarak hazýrlanýr. Yemeklerden önce veya süte katýlarak bir kaç çay kaþýðý verilir. Büyükler % 1-2’lik çayini günde 2-3 bardak alabilir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Bütün Anadolu Kullanýldýðý yerler: Kullanýlan kýsmý, meyvalarý ve yapraklarýdýr. Meyveleri tamamen olgunlaþtýktan sonra toplanýr ve gölgede kurutulur. Hazmi kolaylaþtýrýr. Ýstahsýzlýðý giderir. Mide ve barsak gazlarýný söktürür. Idrar artýrýr. Migren aðrýlarýný keser. Astým, nefes darlýðý ve bronþitte görülen þikayetleri giderir. Regl sancýlarýnda, karýn aðrýsý, hazýmsýzlýk, mide ve baðýrsak gazlarýný gidermeye ve kalp çarpýntýsýna karþý etkilidir. Bu þikayetler için bir bardak suya bir çay kaþýðý anason tohumu konulup bir süre bekletilmesi kafidir. Yemeklerden sonra içerseniz daha iyi olur. Baðýrsak Koliki Anason tohumunu kekikle beraber kaynatýp içildiðinde baðýrsak koliklerine karþý etkilidir. Ayný formül öksürük ve uykusuzlukta da önerilir. Tatlandýrmak için artýk biliyorsunuz rafine beyaz þeker deðil bal veya esmer þeker tercih edilir. Aðýz Kokularýný Giderir Aðýz kokusu þikayetiniz mide rahatsýzlýðýna baðlý deðilse eðer, az bir miktar anason tohumu çiðnemek bu þikayetinizi giderir. Boðaz bölgesinde meydana gelen þiþliklerde suyunu içmenin yarar verdiði rivayet edilmektedir. Baðýrsak Þikayetlerinde Bir miktar kekik ve anason tohumu beraber kaynatýlarak balla tatlandýrýlýp içilir. Bu karýþým mide ve baðýrsak gazlarýný çözer, idrarý artýrýr. Kusma ve ishali keser. ( Kusma ve ishalde biraz nane ve limon bu karýþýma eklenmelidir.)



Anne Sütünü Çoðaltýr Anasonun tohumlarý kaynatýlarak balla tatlandýrýlýp içildiðinde veya dövülmüþ tohumlarý balla beraber hemhal edilip macun haline getirilip az miktarda ancak düzenli olarak yenildiðinde anne sütünü çoðaltmaktadýr. Anason ayný zamanda hanýmlarýn muayyen günlerini de düzene sokar. Ancak tam muayyen günlerinde ve hamilelikte kullanýlmamalýdýr. Ayrýca Anason ; sinirleri yatýþtýrýr. Ýltihap kurutucu özelliði vardýr. Migren aðrýlarýný teskin eder. Kalbi kuvvetlendirir. Bebeklerin diþ çýkarmalarýný kolaylaþtýrýr. 150 gram zeytinyaðý ve 50 gram anason, 500 gram su katýlarak kaynatýlýr. (Su tamamen uçuncaya kadar kaynama devam etmelidir.) Geriye kalan yað süzülüp saklanýr ve bebekler diþ çýkartýrlarken bir parmak yardýmý ile bebeðin diþ etlerine sürülürse hem bebeðin ýstýrap azalýr hem de kolay diþ çýkarmasýný saðlar. Andýzotu ( Atgözü / Kýzýlaðaç / Inula / Inula helenium / Annuèe inule ) Bileþikgillerden, nemli yerlerde yetiþen, 1 metre kadar sapý olan bir çeþit ottur. Yapraklarý büyük, yumuþak ve yuvarlaktir. Çiçekleri sarý renkte olup, aci ve kokuludur. Kökü kalýndýr. Meyveleri küçük, fistýk kozalaðýna benzer. Kullanýldýðý yerler: Mideyi kuvvetlendirir. Balgam söker. Mikroplarý öldürür. Vücudda biriken tuzu atar. Üremi, nefrit, sistit, Idrar yollari hastalýklarýnda faydalýdýr. Nefes darlýðýni giderir. Karaciger hastalýklarýný tedavi eder. Kaþýntýlarý keser. Dikkat Fazla kullanýldýðý zaman, mide bulantýsý yapar. Antep fýstýðý Genellikle tatlýlarýnýzýn üstünü süslemek veya tatlý içi olarak kullandýðýmýz Antep fýstýðýnýn vücut saðlýðýmýzla da ilgili bir çok faydalý özelliði vardýr. Kalp Ýçin Antep fýstýðý kalp saðlýðýný korumada önemli bir ilaç vazifesi görür. Bunun yaný sýra fýstýðý ceviz ve balla birlikte karýþtýrýp yerseniz bünyenize kuvvet verir. Hastalýktan Sonra Antep fýstýðý nekahet dönemlerinde de vücudumuzun dostudur. Bir terkip içinde veya tek baþýna tüketilen fýstýk, nekahet dönemin rahat ve kýsa sürmesini saðlar, bünyeyi dirençli hale getirir. Ayrýca Antep Fýstýðý ; akciðer için iyi bir iltihap temizleyicidir. Göðsü yumuþatýr, aðrýlarýný hafifletir, öksürüðün geçmesine yardýmcý olur. Ararot ( Maranta niþastasi / Arrow-root ) Sýcak iklimlerde yetiþen "Maranta" adlý kamýþtan veya ona benzer baþka bitkilerin köklerinden çýkarýlan beyaz bir tozdur. Niþastadan daha incedir. Kokusu ve tadý yoktur. Kullanýldýðý yerler: Çocuk mamasý yapýmýnda kullanýlýr. Süt çocuklarýna ve nekahat dönemindeki hastalara verilir. Hastalýklardan sonra görülen halsizlikleri giderir. Arý sütü Elimizdeki bilgilere göre bir kovanýn hakimiyeti kraliçe arýnýn elinde. Bir kovanda yaklaþýk olarak 25.000 ila 100.000 arý yaþamaktadýr.



Ýþçi arýlarýn ortalama yaþama süreleri 5 - 6 hafta iken, kraliçe arý 3 ila 6 yýl arasýnda bir hayat sürebiliyor. Ancak kraliçe arý iþçi arýlar gibi ne yiyecek yapabilme ne de polen toplayabilme özelliðine sahiptir. Onun tek görevi vardýr o da arýlarýn soyunu devam ettirmektir. Kraliçe Arýnýn Uzun Yaþama Sýrrý Kraliçe arýnýn metabolik olarak farklýlýðýnýn ve uzun hayatýnýn sýrrý ise tek ve özel bir gýda ile beslenmesi; ARI SÜTÜ.. Bütün arýlar hayatlarýnýn ilk üç günü arý sütü ile beslenirler. Ancak kraliçe arý olmaya seçilen lavra, hayatý boyunca arý sütü ile beslenmeye devam eder ve bu faktör fiziki deðiþimlere sebep olur. Kraliçe her gün kendi aðýrlýðýndan fazlasýný yumurtlar; günde 3.000 yumurta. Ve daha uzun yaþar. Faydalarý Kraliçe arýnýn temel güç kaynaðý olan arý sütünün bileþimindeki vitaminler þaþýrtýcý bir zenginlik gösterir. 22 amino asit, vitamin B1, B2, B3, B5, B6, B7, B8, B12, vitamin C ve 6 esas element. Tamamý bu kadar deðil ancak bilim adamlarý arý sütünün formülünün sadece %4 ünü tanýmlayabiliyorlar. Uzmanlar, asýrlardýr insanlarýn hayatýna canlýlýk, tazelik ve saðlýk taþýyan arý sütünün sindirim ve sinir sistemi üzerindeki rahatlatýcý etkisinin yaný sýra cilt ve saç saðlýðýný desteklediðini belirtiyorlar. Arý sütü vücutta protein, þeker ve niþastayý asimile eder. Enzimleri düzenler, damarlarý, kaslarý, kemikleri ve diþleri destekler ve vücuda canlýlýk kazandýrýr. Arý sütünün biyolojik olarak etki ettiði ve yarar saðladýðý bazý alanlar da þunlardýr; Antibakteriyel, kan þekerini kontrol edici, hipertansiyonu dengeleyici, romatizmal aðrýlarý azaltýcý, baþ aðrýsýný giderici, yorgunluk alýcý, lohusalarda süt miktarýný artýrýcý, yaþlýlarda görülen bazý yetersizlikleri azaltýcý, bahar nezlesi ve astým için iyileþtirici, stresle savaþýcý. Özellikle bu son madde üzerinde durmak gerekiyor. Çünkü stres baðýþýklýk sistemini zayýflattýðý için viral enfeksiyonlara ve soðuk algýnlýðýna zemin hazýrlamaktadýr. Ayrýca aþýrý stres kalp hastalýklarýna neden olduðu gibi kansere kadar giden yolu da açýyor. Açýk havada spor, dengeli beslenmek stres atmanýn çarelerinden bazýlarý. Baðýþýklýk sisteminin güçlendirilmesinde çok önemli bir rolü olan arý sütünün kýymeti burada ortaya çýkýyor. Çünkü yapýlan çalýþmalar arý sütünün insanýn baðýþýklýk sistemini de güçlendirdiði ve hastalýklara karþý korunmayý artýrdýðýný ortaya koyuyor. Doðal yollarla tedavinin önemine ve hastalanmadan tedbir almanýn gereðine inanan bir grup kimyacý, homeopat ve herbalist bir araya gelerek taze arý sütü, ginseng ve echinacea özünü balla harmanlayýp güçlü bir "karma " hazýrlamýþlar." Irena " ismiyle piyasaya verilen bu karmada bulunan ginseng; canlýlýk, rahatlýk ve dikkat saðlarken deprasyonu da azaltýyor. Echinacea doðal bir antibiyotiktir. Meydana çýkabilecek bir iltahabý, bünye bundan zarar görmeden vücuttan atmaktadýr. Irena'nýn romatizma ve artrit aðrýlarýný alýdýktan çok kýsa bir süre sonra ve yarý yarýya azalttýðý tespit edilmiþtir. Ayrýca bu karmanýn kandaki kolestrol oranýný düþürdüðü de tespit edilmiþtir. Arý Sütü Alýrken Dikkat Edilecek Hususlar Þu an piyasada çok çeþitli arý sütü bulunmaktadýr. Bunlarýn bir çoðu dondurulmuþtur. Dondurma iþlemi arý sütünün içinde bulunan amino asitleri azaltýr. Dolayýsýyla arý sütünün dondurulmamýþ olmasý ve bileþiminde neBatý yað bulunmamasý gerekmektedir. Ardýç ( Wacholder / Geniévre / Juniper ) Kýþýn yapraklarýný dökmeyen daimi yeþil aðaçlardan. Yapraklarý küçük pulsu veya igne þeklinde olup 1-2 cm uzunlugundadýr. Bir evcikli veya iki evcikli bitkilerdir. Ardýç Yemiþi diye anilan kozalaklari Diþi aðaçlar üzerinde bulunur. Ardýç türleri kozalaklarinin büyüklügüne, rengine ve özellikle her kozalagin içinde bulunan tohumlarýnin sayisina göre birbirinden ayýrt edilir.



Çeþitleri ve Kullanýldýðý yerler: Sýcak iklimlerde ve korunmuþ alanlarda aðaç gibi büyümesine karþýlýk, soðuk bölgelerde çalý manzarasýndadýrlar. Genel olarak odunu yumuþak ve dayanýklýdýr. Kursun kalem yapýlýr. Kerestesi de demiryolu traversi olarak kullanýlýr. Bütün Kuzey Yarimküre’de yetiþen 60 türü vardýr. Memleketimizde 8 ardýç türü yetismekte olup önemlileri þunlardýr: Katran ardici (Juniperus oxycedrus): Trakya ve Anadolu’da yaygýndýr. Çalý veya küçük bir aðaç þeklindedir. Yapraklarý üçlü ve Batýcidir. Kozalaklari kýrmýzýmsý olup iki tohumludur. Dallarýndan elde edilen katraný cilt hastalýklarýnda kullanýlýr. Adý ardýç (Juniperus communis): Memleketimizde Trakya bölgesinde tesadüf edilen çalýmsý veya küçük aðaçlardandir, yapraklarý Batýcidir. Kozalaklari mavimsi siyah renkli, üç tohumludur. Idrar söktürücü olarak kullanýlýr. Bodur ardýç (Juniperus nana): Memleketimiz daðlarýnda, özellikle Kuzey Anadolu daðlarýnda geniþ topluluklar meydana getirir. Kozalaklari mavimsi siyah renklidir. Yenir ve idrar söktürücü özelliktedir. Kokar ardýç (Juniperus foetidissima): Dogu Akdeniz Bölgesi aðacýdýr. Memleketimizin daðlýk yerlerinde yetiþir. Sürgünleri dört köþeli, kozalaklarý mavimsi siyah renkli, 1-2 tohumludur. Yapraklar ezildigi zaman fena kokular çýkarýr. Yüksek ardýç (Juniperus excelsa): Memleketimizin daðlýk bölgelerinde yetiþir. Sürgünleri dört köþeli degildir. Kozalaklarý mavimsi siyah renkli, 4-6 tohumludur. Finike ardýcý (Juniperus phoenicea): Batý ve Güney Anadolu’da yetiþen çalýmsý, bodur aðaçlardandýr. Kozalaklarý kýzýlýmsý kahverengi, 4-9 tohumludur. Armut Armut susuzluðu giderdiði gibi organizmayý da temizler. Baðýrsak Kurtlarý Ýçin Tazesi, kurusu, kabuklarý kullanýlan armudun çekirdekleri de yabana atýlacak gibi deðildir. 10 gr. armut çekirdeðini üç bardak su ile kaynatýp suyunu içtiðinizde baðýrsak kurtlarýný düþürür. Bunun yaný sýra haftada üç dört defa armudu çekirdeði ile birlikte yerseniz o da ayný iþlevi görecektir. Yemekten Sonra Ýçinde A, B1, B2, B3, B6, C, vitaminlerini barýndýran armudu, yemeklerden sonra yediðinizde hazmý kolaylaþtýrýr, mide ve baðýrsak ifrazatýný artýrýr ve baðýrsaklara yumuþaklýk verir. Þekeri Ne Kadar? Armutta %15'e kadar þeker bulunmaktadýr. Bu kadar þekerin þeker hastalarýna (doktorlarýna danýþmalarý þartýyla) zararý yoktur ve bu hastalar günde 200 gr. armut yiyebilirler. Ancak ülseri olanlarýn armudu çið olarak tüketmekten ziyade kompostosunu yaparak tüketmeleri tavsiye edilir. Uykusuz mu Kaldýnýz? Bu durumda gece yatmadan önce yiyeceðiniz bir armudun faydasýný göreceksiniz. Aðýz Kokularýna Ýki litre su ile bir kilo armudu pekmez haline gelinceye kadar kaynatýn, bir tülbentten geçirerek süzün, elde edeceðiniz þurubu özellikle aç karnýna bol bol için. Bu þekilde hazýrladýðýnýz þurup hem aðýz kokusunu giderecek hem de midenizi kuvvetlendirecektir. Yüksek Tansiyonda Armut bütün salgý bezlerini çalýþtýrýr, kandaki üre asiti ve üre tuzlarýný dýþarý atar. Tansiyonun düþmesine de yardýmcý olur. Ayrýca kansýzlýk þikayeti olanlara da armut bire birdir.



Hamileler Hamilelik dönemindeki kusmalardan yakýnanlar için de armut faydalýdýr. Bu dönemde tüketilecek armut hanýmlarýn kusmalarýný azaltýr. Annenin ve bebeðin saðlýklý olmalarýný saðlar. Aðýz Yaralarý Anadolu kültür mirasýndan bizlere ulaþan bilgilerde armut kompostosunun aðýz yaralarýna iyi geldiði belirtilir. Diðer Faydalarý Armut aðacýnýn yapraklarýndan yapýlan çay idrar söktürücü olarak kullanýlýr. Ýdrardan kan gelmelerine karþý armut kabuðu þifalýdýr. Armut suyu sinirlerin yatýþmasýný saðlar ve sinirleri yumuþatýr. Ýhtiva ettiði besinler beynin daha iyi çalýþmasýný saðlar. Bir litre suya katacaðýnýz 50 gr. armut kurusunu kaynatýn. Ýçine biraz bal ve limon katýp için. Hem serinlik hissedecek hem de idrar söktürücü olarak iþe yarayacaktýr. Arslanpençesi ( Alchemilla vulgaris/arvensis ) Halk dilinde þebnemli ve arslanayaðý adýyla da bilinir . Genelde , orman ve yol kýyýlarýnda , bayýrlarda , yüksek yörelerdeki nemli çayýrlarda ,ve daðlýk bölgelerde yetiþir . Güzel bir görünümü olan , 7-9 parmaklý yapraklarýnýn kenarlarý diþlidir . Oldukça saðlam olan sapý pek yüksek deðildir ve pek dikkat çekmeyen sarýmsý yeþil yapraklarý özellikle Mayýs'tan Haziran'a kadar , ama daha sonralarý da görülebilir . Bitkinin yapraklarý bazen topraðýn üstüne kapanýrlar ve sabahleyin yapraðýn ortasýnda bir çið damlasý görülür . Bin metrenin üstündeki bölgelerde arslanpençesi daha çok gümüþ rengindedir ve kireçli topraklarda olduðu kadar , ilk kütle zeminlerinde de yetiþir . Her iki bitki cinsi de , çiçek açma zamanýnda tümüyle , daha sonra ise yalnýzca yaprak olarak toplanýr ve kurutulur . Özellikle kadýn hastalýklarýna karþý kullanýlýr . Arslanpençesi , yalnýzca adet görme düzensizlikleri , dölyollarý akýntýsý , dölyataðý (rahim) þikayetleri ve menopoz çaðýndaki rahatsýzlýklarda rahatlatýcý etkiler yapmakla kalmayýp , ergenliðe geçiþte de , civanperçemi ile birlikte kullanýldýðýnda , adet görmeyi düzene sokar . Bazý genç kýzlarda adet hallerinin doktorlarýn verdiði ilaçlarla bile baþlamamasý durumunda , arslanpençesi civanperçemi ile eþit karýþtýrýlarak kullanýlabilir. Arslanpençesi , toplattýrýcý olarak da çok etkilidir ve çabuk iyileþtirir . Yara ateþlenmesine , apseli yaralara ve ihmal edilmiþ çýbanlara karþý , su toplayýcý ve kalp güçlendirici ilaç olarak kullanýlýr. Diþ çektirdikten sonra , arslanpençesi çayý, önerilebilecek ilaçlarýn en baþýnda gelir . Yinelenen gargaralar sayesinde , yara bir gün içinde kapanýr . Ayrýca , kas ve organ yorgunluklarýnda ve kansýzlýk hallerinde de yardýmcý olur. Zor doðum yapan ve düþük yapmaya yatkýn kadýnlarda , ceninin dölyataðýndaki durumunu saðlamlaþtýrmakta , doðum yaralanmalarý ve dölyataðý gevþekliðinde , dölyataðý kaslarý yorgunluðunda arslanpençesi en önde gelen yardýmcýdýr . Bu tür kadýnlar , üçüncü aydan sonra bitki çayýný içmelidirler . O , tüm kadýn hastalýklarýnda kullanýlabilen, her derde deva bir ilaçtýr ve çobançantasý ile birlikte kullanýldýðýnda , dölyataðý sarkmasýnda (prolapsus ) ve fýtýklarda bile yardýmcý olur . Bu son iki rahatsýzlýkta , elden geldiðince , yeni toplanmýþ taze aslanpençesinin çayýndan günde 4 bardak içilmelidir. Atalarýmýz bu bitkiyi yara otu olarak , sara ve kýrýklarda , içten ve dýþtan kullanýrlarmýþ Yüksek yerlerde yetiþen bitkilerin yapraklarýnýn altý parlak gümüþ renginde olur . Bitkinin bu türü özellikle bedende yað birikimine karþý baþarýyla kullanýlabilir . Günde 2-3 bardak çay uygundur . Uyku düzensizliði çekenlere de çok yardýmcý olur . Þeker hastalarý ondan sýk sýk içmelidirler . Banyo sularýna arslanpençesi kaynama suyu eklenen güçsüz çocuklar , kýsa süre içinde güçlenmeye baþlarlar . Bir banyo için 200g kuru bitki kullanýlýr . arslanpençesi , çobançantasý ile birlikte , kas erimesi ve aðýr , iyileþtirilemez kan hastalýklarýna karþý kullanýlýr . Skleroz’da (organ sertleþmesi ) da bu çok deðerli bitki büyük yardýmlar saðlar . arslanpençesi çayý , içilerek ve kalp banyolarýnda uygulanýlarak , aðýr kalp kasý hastalýklarýnda çok kýsa bir süre içinde önemli



iyileþmeler saðlayabilir . Arslanpençesi çayý : Yarým tatlý kaþýðý ince kýyýlmýþ bitki , orta boy bir su bardaðý dolusu kaynar suyla haþlanýr ve demlenmesi için 5-6 dakika kadar beklendikten sonra süzülür Banyo Katkýsý : Bir tam banyo için 5-6 avuç dolusu taze bitki veya 200g kurutulmuþ bitki , gece boyunca soðuk suda bekletilir. Ertesi gün , kaynama derecesine kadar ýsýtýlýr ve demlenmesi için 5-6 dakika bekledikten sonra süzülür ve banyo suyuna eklenir. Lapa Kompresi : Yeterince taze bitki iyice yýkanýr , bir tahta tablanýn üstünde merdane ile iyice ezilir ve hasta bölgeye uygulanýr Aslanaðazý ( Kurtaðazý / Tavþandudaðý / Anthirinum / Linaire / Muflier ) Türlü renklerde yetiþen güzel görünümlü bir bitkidir. Kokusuzdur. Daha ziyade süs bitkisi olarak kullanýlýr. Kullanýldýðý yerler: Balgam söktürür. Bronþitte rahatlýk verir. Aslandiþi ( Yabani acimarul / Karahindiba / Taraxacum officinalis / Dent de lion / Dandelion ) Bileþikgiller familyasýndan, yol kenarlarýnda, çayir ve hendeklerde yetiþen bir çeþit bitkidir. Yapraklarý rozet þeklindedir. Çiçekleri Sarýdýr. Taze yapraklarý salata olarak yenilebilir. Kökünde, Teraxacin, Levulin, Inulin ve þeker vardýr. Yapraklarý ilkbahar, kökleri ise sonbahar aylarýnda toplanýp kurutulur. Kullanýldýðý yerler: Idrar söktürür. Mesane ve kalýnbaðýrsak iltihaplarýný giderir. Göðsü yumuþatýr, öksürügü keser. Balgamli ishalleri keser. Karaciger siskinligini indirir. Böbrek ve safra taþlarýni düþürür. Sarýlikta faydalýdýr. Anne sütünü artýrýr. Taze filizleri kirildigi zaman akan sütü de diþleri temizler. Ögütülen kökü, kahveye de katýlýr. Ayrýkotu ( Gemeine Qecke / Chiendent commun / Common Couch Grass / Scutch / Twitch ) Temmuz-aðustos aylarý arasýnda yeþil veya morumsu-yeþil renkli basaklar veren, 30-100 cm boyunda, çok senelik otsu bir bitki. Toprak altýnda çok fazla yayýlmýþ olan ana kökleri bulunur. Bilhassa kumlu topraklarý sever. Gövdeleri dik, tüysüz ve içi bostur. Yapraklarý dar, uzun, ince, paralel damarli, sivri uçlu, koyu yeþil renklidir. Çiçekler gövdenin ucunda ve yassi bir basak durumunda toplanmýþlardýr. Meyve sarýmsý renkli uzuncadýr. Bitkinin etli kökleri çok eskiden beri üriner hastalýklarda kullanýlan önemli bir halk ilacidir. Kökler mesane ve böbrek iltihaplari dahil, mesanedeki tas ve kumlari düsürmek için kullanýlan iyi bir idrar söktürücüdür. Idrar arttýrýcý olarak mýsýr püskülü, arpa ile beraber kaynatýlarak kullanýlýr. Hatta köpekler bile aðýz ve barsaklarýni temizlemek için bitkinin yapraklarýný büyük bir zevkle yedikleri için bitki "köpekçimeni" olarak da bilinir. Tarlalarda belirtilen türden baþka, buna çok benzeyen büyük ayrikotu (cynadan dactylon) olarak bilinen çeþidinin daha kalýn kökleri olup, niþasta da taþýmasýyla ayrýlýr ve Diðeri gibi kullanýlýr. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Istanbul, Trakya, Muðla, Anadolu. Kullanýldýðý yerler: Kullanýlan kýsýmlarý kökleridir. Köklerinde triticin, uçucu yað, müsilaj ve potasyum bulunur. At kestanesi Nisan ve temmuz ayý arasýnda çiçek açan at kestanesini kestaneye benzeyen ancak dikenleriyle ondan ayrýlan ve gölgesinden yararlanýlan bir aðaç olarak tanýyoruz. Cildinizdeki Lekelere Artýk Son



Bir avuç kadar at kestanesin mutfak robotunda un haline gelinceye kadar çekin, daha sonra içine bir miktar badem yaðý ekleyin. Bu þekilde tam bir krem elde etmiþ olacaksýnýz. Uyumadan önce bu kremi yüzünüze sürün ve yarým saat kadar bekletin. Sonra yüzünüzü ýlýk su ile durulayýn. Ortalama iki hafta içinde yüzünüzdeki bütün kýrmýzý lekelerin geçtiðini göreceksiniz. Hemoroit Ýçin Yaklaþýk bir kilo kadar at kestanesini robotla veya býçakla küçük parçalara ayýrýn ve iki litre kadar suda piþirin. Bu su ile basurlu yerleri günde iki üç kez yýkayýn. Ayrýca kestane yaðý romatizmal rahatsýzlýklarda da rahatlýkla kullanýlýr. Kimileri üzerlerinde taþýdýklarý birkaç at kestanesinden sonra romatizmal rahatsýzlýklarýnýn azaldýðýný ifade etmiþlerdir. Atkuyruðu ( Equisetum arvense ) Kýrkilitotu veya zemberekotu olarak da tanýnýr . Ýlkbahar baþlangýcýnda , derinlere kök salmýþ olan köksaptan , önce spor taþýyýcý kahverengi baþak saplarý çýkar . Düzgün yapýlý küçük çam aðaçlarýný andýran 40-50cm boyundaki yeþil yaz kuyruðu ise daha sonra çýkar .Çok yýllýk , otsu ve çiçeksiz bitkilerdir . Gövdesi silindir biçiminde , dallý veya dalsýz , yeþil veya esmer-yeþil renkli , sert ve içi boþtur . Yapraklarý çok küçük , pul biçiminde ve sivri uçludur . Spor ile çoðalýrlar .Spor keseleri verimli gövdelerinin uçlarýnda baþak þeklinde toplanmýþlardýr . Türkiye'de 7 kadar türü yetiþmektedir .Saponin , silisilik asit , tanen ve az miktarda alkaloitler (palustrin , nikotin ve diðerleri) içerirler . Atkuyruðu, tarlalarda, dere kýyýlarýnda ve eðimli arazilerde yetiþir. Balçýklý toprakta yetiþenleri en þifalý olanlarýdýr. Yetiþtiði yere göre %3-16 silisik asit içerir ve bu oran onun þifalý etkinliðini arttýrýr.Doðal olarak, yapay gübre kullanýlan tarlalardan toplanýlmamasý gerekir. Dallarý en ince olan atkuyruðu cinsi genellikle ormanlarda ve orman kýyýlarýnda yetiþir. Bu cins de þifalýdýr. Bataklýk, karasuluk yerlerde ve daðlýk meralarda yetiþen, parmak kalýnlýðýnda saplý ve yüksek boylu bitki ise yalnýzca dýþtan, banyo katkýsý (oturma banyosu) olarak kullanýlmalýdýr! Çayý yapýlacak bitkilerin, tarlalardan, orman kýyýlarýndan ve dere kýyýlarýndan toplanmasý gerekir. Genç sürgünleri yiyen hayvanlarda , kan iþemesi ile belirlenen zehirlenmeler görülür . Özellikle sýðýr ve atlar bu bitkiye karþý duyarlýdýr . Kurutma ile zehirlilik etkisi azalmaz . Ýnsanlarda da ayný þekilde zehirlenme belirtileri görülmektedir . Bu nedenle dikkatle kullanýlmasý ve belirtilen miktarlarýn üzerinde kullanýlmamasý gereken bir drogdur . Bu bitki , özellikle kanama durdurucu özelliði ve aðýr mesane ve böbrek hastalýklarýnda saðladýðý baþarýlar sayesinde eski çaðlardan beri tanýnmaktaydý . Atkuyruðu , kanamalarda , kan kusmalarda , mesane ve böbrek rahatsýzlýklarýnda , taþ ve kum rahatsýzlýklarýnda , benzeri bulunamaz ve yeri doldurulamaz bir þifalý bitkidir . Eski rahatsýzlýklarda , çürüyen yaralarda ve hatta kanser türü çýbanlarda bile atkuyruðu alýþýlmamýþ hizmetler saðlar . Genellikle , ýslak ve sýcak bitki nemli bezlere yatýrýlarak , hasta bölgeye kompres (bitki lapasý) olarak uygulanýr . ilerleyen yaþlarda sürekli olarak atkuyruðu çayý içmek oldukça yararlýdýr . Tüm romatizma , gut ve nevraljik aðrýlar böylece yok olur ve saðlýklý bir yaþlýlýk devresi yaþanabilir . En aðýr kanamalar veya kan kusmalarý , atkuyruðu çayý içilerek en kýsa sürede iyileþtiði de rivayet edilir. Aðrýlý mesane üþütmeleri ve kramplara karþý , kaynatýlmýþ bitkinin buðusu 10 dakika kadar mesane bölgesine uygulanýr . Bu tedavi biçimi birkaç kere yinelendiðinde hastalýk tümüyle atlatýlýr . Birdenbire iþeyememe baþlayarak aðrýlar içinde kývranan yaþlý kiþiler , doktor tarafýndan idrar bir hortum aracýlýðý ile boþaltýlmadan , buðu kompresleri sayesinde aðrýlardan kurtulabilirler. Böbrek kumu , böbrek ve mesane taþlarýnda , sýcak atkuyruðu tam banyolarý alýnýr ve ayný zamanda da atkuyruðu çayý içilir ve basýnçlý bir biçimde boþaltabilmek için , idrar elden geldiðince tutulur . Taþ, bu durumda genellikle düþürülür. Sývý dýþkýlayýcý ilaçlar yetersiz kaldýðýnda , atkuyruðu yardýmcý olur . Örneðin , kalp dýþ zarýnda ve akciðer zarýnda su toplanmasý veya kýzýl hastalýðýndan sonraki böbrek düzensizliklerinde ve sývý dýþkýlama düzenini bozan mikroplu hastalýklardan sonra . Sonuç olarak , onun böbrek ve mesane sistemi için dýþtan ve içten kullanýlabilen seçkin bir bitki olduðu söylenebilir . Böbrek çanaðý iltihaplarýnda bir tek atkuyruðu katkýlý banyo oldukça etkilidir . Bu durumda (yani yalnýzca dýþtan kullanmak için ) , parmak kalýnlýðýnda sapý olan uzun boylu atkuyruðu, bataklýk ve karasuluk bölgelerden toplanýr ve böbrek



çanaðý iltihaplarýnda , dýþtan kullanýlarak , hemen etkisini gösterir. Zor bir doðum sonrasýnda , genç annelerde bazen , görme bozukluklarýna rastlanýr ;çünkü doðum sýrasýnda annenin böbrekleri bir hayli zorlanýr . Atkuyruðu oturma banyolarý , dýþtan yaptýðý etki ile böbreklerin kan dolaþýmýný yoðunlaþtýrarak , onlarýn gözler üstündeki basýnçlarýn azalmasýný ve böylece görme bozukluklarýnýn giderek düzelmesini saðlar. Atkuyruðu , bir yandan kanama durdurucu özelliðe sahipken , öte yandan da , çok önemli bir böbrek ilacýdýr . Atkuyruðu çayý içildikten sonra , bol miktarda koyu renkli idrar dýþarý atýlacaktýr . Ödemlerde de etkisi çok çabuk görülen bir bitkidir .” Ödemi iyileþtirecek ilaçlardan olumlu sonuç alýndýðýnda , tüm öteki bitki çaylarý bir tarafa býrakýlarak günde 2-3 bardak atkuyruðu çayý gün boyuna yayýlarak , yudumlanarak içilmelidir . Edinilmiþ deneyimlere göre , ödem gerileyecektir . Kaþýntýlý egzamalarda , kabuklu , iltihaplý , kýllarý dökülmüþ olsa bile , atkuyruðu kaynama suyu ile yapýlan banyolar veya kompresler büyük yardým saðlar . Kaynama suyu ile yapýlan yýkamalar ve banyolar , dolamalara , bacaktaki açýk yaralara , iþleyen eski yaralara , kanser türü çýbanlara , fistüllere , kýl dibi iltihaplarýna ve deri tüberkülozuna karþý baþarýlýdýr . Dinmeyen burun kanamalarýnda , bitki kaynama suyu soðutulduktan sonra , kompres biçiminde buruna uygulanýr . Kan dindirici olarak , akciðer , dölyataðý (rahim) , basur ve mide kanamalarýnda , içten çay biçiminde kullanýlýr . Bu tür olaylarda doðal olarak , bitkinin uzun süre kaynatýlmasý gerekir . Atkuyruðu çýban otu ile eþit karýþtýrýlarak kullanýldýðýnda , kan temizleyici özelliði sayesinde , atardamar sertliðine ve unutkanlýða karþý baþarýlý olacaktýr . Kepekli saçlar , atkuyruðu kaynama suyu ile her gün yýkanýr ve saç diplerine zeytinyaðý ile friksiyon (ovarak sürme) yapýlýr . Kepekler kýsa sürede yok olacaktýr . Binbirdelikotu ile eþit oranda karýþtýrýlarak demlenen atkuyruðu çayý günde 1-2 bardak içilip , akþamlarý da kuru yemek yendiðinde , yataða iþeme olayý önlenebilir .Bu çay ayný zamanda , bademcik iltihabý , aðýz boþluðu ve diþeti kanamalarýnda ve iltihaplarýnda , fistüllerde ve polüplerde gargara biçiminde kullanýlýr . Kadýnlarýn beyaz akýntýlarýnda , atkuyruðu oturma banyolarý alýnmalýdýr . Bitkinin , kronik bronþit ve akciðer tüberkülozuna karþý oldukça etkili olduðu da hiçbir zaman unutulmamalýdýr ! Düzenli çay içimi ile silisik asit alýmý sayesinde akciðer tüberkülozu iyileþirken , bir yandan da , hastalýðýn yaratmýþ olduðu genel güçsüzlük durumu sona erer . Yeni bazý araþtýrma sonuçlarýnda , uzun süre düzenli biçimde atkuyruðu çayý içildiðinde , kötü karakterli þiþliklerin (tümörlerin) büyümelerinin durduðu ve sonunda yok olduklarý söyleniyor . Dölyataðýndaki ve anüsteki polipler ve eklem sývý kesesi iltihaplarý bile bu yöntemle geçirilebilir . Bu tür olaylarda atkuyruðu buðu kompresi ve oturma banyolarý yardýmcý olarak uygulanmalýdýr . Bu buðu kompresleri , kramplý mide rahatsýzlýklarý , karaciðer ve safra kesesi düzensizliklerinde ve yukarý doðru oluþturduklarý basýnçla kalp çalýþmasýný etkileyen aðrýlý birikimlerde yardýmcý olur . En aðýr bel kemiði sakatlýklarý bile , eðer bir sinirin sýkýþmasý sonucunda oluþmamýþlarsa , atkuyruðu oturma banyolarý ile iyileþtirebilirler . Röntgen filminde , yaþlýlýk nedeniyle aþýnmýþ eklemler saptanmýþ olsa bile , bu durum aðrý çekmeyi gerektirmez ! Hastalýðýnda yukarý doðru basýnç yapmaya baþlayan bir böbreðin , bel kemiði boyunca uzanan sinirlere dayanmasý sonucu bu tür aðrýlar oluþabilir . Bir atkuyruðu oturma banyosu , böbreklere derinlemesine yaptýðý etki ile , onlarýn yukarý doðru olan basýnçlarýný yok eder . Atkuyruðu çayý : Yarým tatlý kaþýðý ince kýyýlmýþ bitki , orta boy bir su bardaðý dolusu kaynar suyla haþlanýr , 8-10 dakika demlendikten sonra süzülür . Günde 2-3 bardak içilir . Oturma banyolarý: En iyisi , bataklýk ve karasuluk yerlerde yetiþen kalýn saplý ve uzun boylu bitkinin kullanýlmasýdýr. Bir banyo için , beþ litrelik bir kova dolusu bitki gerekmektedir . Oturma banyolarýnda , böbrekler suyun içinde kalmalýdýr . Banyo süresi 20 dakikadýr . Banyodan sonra kurulanýlmaz ve bir bornoza sarýnarak bir saat kadar yatakta terlendikten sonra kurulanýlarak , kuru iç çamaþýrý giyilir. Oturma banyosu suyu , sonradan ýsýtýlarak , iki kere daha kullanýlabilir. 4-5 litrelik bir kova dolusu taze bitki veya 100g kurutulmuþ bitki , akþamdan 3-4 litre suya yatýrýlýr. Ertesi gün kaynama derecisine kadar ýsýtýlýr ve süzüldükten sonra küvet içindeki banyo suyuna eklenir Buðu Kompresi : Ýki avuç dolusu ince kýyýlmýþ bitki bir süzgece koyularak , içinde su kaynamakta olan bir kabýn üstüne yerleþtirilir ve üstü kapatýlýr. Kompresin soðumamasýna özen göstermek gerekir! Birkaç saat veya gece boyunca etkilememeye býrakýlýr. Lapa kompresi: Taze bitki iyice yýkanýr ve bir tahta tablanýn üstünde lapa haline gelene kadar



ezilir . Avokado Ýçinde A, B, D, E vitaminleri, tanen, lesitin bulunan avokado zayýflama rejimlerinde faydalanabileceðiniz hoþ bir meyvedir. Cildimize Avokado Avokado da en az havuç veya gül yapraklarý kadar cildimiz için etkili bir gýdadýr. Avokado yaðýný zeytinyaðý ile karýþtýrýp cildinize periyodik olarak tatbik edin faydasýný göreceksiniz. Tansiyon Þikayetlerinde Avokado yapraklarýný bir miktar su ile kaynatýp balla tatlandýrýp içerseniz tansiyon düþürücü etkisini göreceksiniz. Avokadonun meyvesi de ayný etkiye sahiptir. Mesane Yollarý Problemleri Avokadonun meyvesi kaynatýlýp içilmeye devam edildiðinde hem mesane yollarýný yumuþatýr, hem de kumlarýn dökülmesine yardýmcý olur. Kolesterol Avokadoda doymamýþ yaðlar bulunmaktadýr. Kalorisi olmasýna raðmen kolesterolü bulunmamaktadýr. Ay çiçeði Peru'lu Bir Dost Ayçiçeðinin PERU'lu olduðunu biliyor muydunuz? Peru'lu dostumuz önce Ýspanya'ya oradan da bütün dünyaya yayýlmýþ, ancak bu sýrada çiçek olarak büyüsünü kaybedip zeytin, mýsýr ve susam gibi yaðý çýkarýlarak kullanýlmaya baþlanmýþ. Ýçinde Ne Var? Tohumunda doymamýþ yaðlar, kalsiyum, iyot fosfor, lesitin, vitamin E, albümin ve karotinoid bulunan ayçiçeðinin çiçek kýsmýnda da kýymetli yaðlar bulunmaktadýr. Bir Ýpucu Eðer ciddi bir hastalýða baðlý olmaksýzýn baþ aðrýsýndan mustaripseniz baþýnýzda aðrý baþladýðýný hissettiðiniz an hemen aðrý kesici ilaçlara koþmak yerine bir avuç ayçiçeði "çýtlatýn" faydasýný göreceksiniz. Ancak fazla tüketilen ayçiçeðinin yaðlý ciltlerde sivilceleri artýracaðý unutulmamalýdýr. Ateþ Düþürücü Ayçiçeðinin yapraklarý kaynatýlýp az balla tatlandýrýlarak içilirse ateþin düþmesinde yardýmcý olur. Eklem Sancýlarý Ay çiçek yaðý ile sancýlanan eklemlerinize masaj yaparsanýz eklemlerinizdeki sancýnýn kesildiðini göreceksiniz. Tohumu Ay çiçek tohumlarýnýn ezilmesiyle elde edilecek merhem kurdeþen hastalýðýna karþý uygulanýr, yaralarý iyileþtirir. Ayýsarýmsaðý ( Allium ursinum ) Ýlkbahar müjdecilerinin en baþta gelenlerinden biridir . Ayýsarýmsaklarý , inci çiçeðininkini andýran , neþter biçimindeki cilalanmýþ gibi parlayan taze yeþil yapraklarý , saydam bir beyaz tabaka ile örtülü , uzunca bir soðandan çýkarlar . Üstünde beyaz çiçek yuvarlaklarý olan açýk yeþil ve pürüzsüz sapý 30 cm kadar uzar . Ayýsarýmsaðý , yalnýzca bitkisel topraklý , nemli çayýrlarda , gölgeli ve nemli dere kýyýlarýnda ,



çalýlýklarýn altýnda , yapraklý aðaç ormanlarýna yetiþir .Bitki daha görülmeden , keskin sarýmsak kokusu çevreye yayýlýr . Bu koku ona yabani sarýmsak adýný da kazandýrmýþtýr ve gerek inci çiçeðinin yapraklarý , gerekse zehirli güzçiðdemi veya acýçiðdem ile karýþtýrýlmasýný kesinlikle önlemiþtir . Ýlkbaharda , tabaný nemli ormanlýklar ayýsarýmsaðýnýn taze ve yeþil yapraklarý ile kaplanýr . Nisanda , Mayýsta ve bazen daha da erken yeþermeye baþlar . Çiçekleri ise , ancak mayýs ortasýnda veya haziranda görülür . Bu bitkide çok büyük tedavi etme gücü gizlidir ve hatta kýþ uykusundan uyanan ayýlarýn , mide , baðýrsak ve kanlarýný temizlemek için onu aradýklarý da söylenir . Bitki , genellikle bizim sarýmsaðýmýzýn özelliklerini paylaþýr , ancak çok daha güçlüdür. Bu nedenle o , doku yaþlanmasýný yavaþlatma kürü için vazgeçilemez bir bitkidir ve kronik deri hastalýklarýna karþý da çok baþarýlýdýr . Yapraklar kuruduklarýnda þifalý güçlerini yitirdikleri için , taze bitki kullanýmýna önem verilmelidir . Ýnce kýyýlarak , tereyaðlý ekmeðin üstüne serpiþtirilip yenebilir . Ayrýca , yine ince kýyýlarak , aroma katkýsý için çorbalara (kaynatýlmadan ) , haþlanmýþ patAteþin üstüne ve maydanozla tamamlanan daha baþka yemeklere kullanýlabilir . Yapraklar , ýspanak veya salata gibi de hazýrlanabilir . Fakat , miktar fazla tutulduðunda rahatsýz edici bir tat oluþturduðu için , ýspanak gibi piþirilmek istenildiðinde ýsýrganotu ile karýþtýrýlarak kullanýlmalýdýr Bitkinin genç yapraklarý nisan ve mayýsta , yani çiçeklenmeden önce, soðaný ise yaz sonunda veya sonbaharda toplanýr . Ayýsarýmsaðý soðaný , aynen sarýmsak gibi kullanýlabilir . Mideleri duyarlý olan kiþiler , yapraklarý ve soðaný ince doðrayýp üstüne sýcak süt dökmeli , 1-2 saat beklettikten sonra , bu sývýyý içmelidirler . Bitkinin iyileþtirici gücüne bütün bir yýl boyunca sahip olmak isteyenler ise , bir ayýsarýmsaðý tentürü hazýrlayabilirler. Bu tentürden her gün 10-12 damla , biraz suya karýþtýrýlarak alýnýr . Bu damlalar , kusursuz bir zihin açýklýðý kazanýlmasýna yardým eder , atardamar sertliðine karþý önlem yerine geçer ve daha pek çok þikayetlere son verir . Ayýsarýmsaðý , sindirim sistemini çok olumlu etkiler . Aþýrý ve kronik ishallerde , bunlar gaz ve kolik eþliðinde olsalar bile , oldukça etkilidir . Ayrýca , eðer baðýrsak krampý veya yorgunluðu nedeniyle oluþmuþsa , kabýzlýkta da çok baþarýlý sonuçlar verebilir . Kurtlar ve hatta baðýrsak solucanlarý , bir süre ayýsarýmsaðý kullandýktan sonra yok olurlar . Baðýrsaklarýn çalýþma randýmaný artýnca , yaþlý kiþilerde görülen , hareketsizlikten veya baðýrsaklarýn doluluðundan kaynaklanan rahatsýzlýklar da sona erer . Mideden kaynaklanan kalp düzensizlikleri , uykusuzluk , ayný zamanda , atardamar sertliklerinin veya yüksek olan kan basýncýnýn yol açtýðý baþ dönmesi , kafada basýnç ve soluk alma düzensizlikleri de azalýr , basýnç fazlalýðý zamanla normalleþir . Ayýsarýmsaðý þurubu , sürekli balgam çýkaran ve bu nedenle soluk alma zorluðu çeken yaþlý kiþiler için de þifalý bir iksirdir . Kronikleþmiþ öksürüklerde bile göðsü yumuþatabilir ve böylece , soluk alma zorluklarýný ortadan kaldýrýr . Genellikle yaþlý kiþilerde oluþan ödemlerde ve akciðer rahatsýzlýklarýnda bu iyileþtirici þurup baþarýyla kullanýlabilir . Kullanýlan taze yapraklar böbrekleri ve mesaneyi temizleyerek , idrar söktürür . Zor iyileþen yaralar , üstlerine taze bitki özsuyu sürüldüðünde hýzla iyileþir . Bitki , kendisini özellikle sivilceli ciltlerde kanýtlamýþ bir kan temizleyicidir . Aroma : Taze bitki yapraklarý , maydanoz gibi doðranarak , tereyaðlý ekmeðin , çorbalarýn , salatalarýn ve et yemeklerinin üstüne serpiþtirilir. Ayýsarýmsaðý Tentürü : Ýnce doðranmýþ yapraklar veya soðanlar , bir þiþenin boðazýna kadar gevþekçe doldurulur , üstüne , bitkileri aþacak miktarda , iyi kaliteli konyak eklenir ve 14 gün güneþte veya sýcak bir ortamda , arada bir çalkalanarak bekletilir ve sonunda süzülür . Günde 4 kere , biraz suyun içine 10-12 damla karýþtýrýlarak alýnýr . Ayýsarýmsaðý Þurubu : Bir avuç dolusu ince kýyýlmýþ bitki yapraðý , iki bardak dolusu beyaz þarap içinde kýsaca kaynatýlýr , isteðe göre , bal veya reçelle tatlandýrýlýr ve gün boyunca yudumlanarak içilir . Aynýsafa ( Calendula officinalis , altýncýk , ölüçiçeði , týbbi öküzgözü , nergis , týbbi nerkis , susi ) Kansere ve kanser türü çýbanlara karþý kullanýlan bitkilerdendir . Bir bahçe çiçeðidir o . 50cm kadar uzar , çiçek renkleri sarýdan portakal rengine kadar deðiþir , sapý ve yapraklarý etlidir ve tutulduðunda , sanki yapýþkanmýþ gibi hissedilir . Bazý deðiþik türleri de vardýr , ama hepsinin þifalý özelliði eþittir . Sabahlarý saat 7’den sonra da çiçekleri kapalý kalmayý sürdürdüklerinde , o gün yaðmur yaðacak demektir . Bu yüzden bitki , eski çaðlarda yaðmur göstergesi olarak



bilinirdi . Bitki , çiçekleri , yapraklarý ve saplarý ile toplanýr ve kullanýlýr . Fakat , güneþin en yakýcý olduðu zamanda toplanmasý gerekir , çünkü , bitkinin þifalý gücü ancak o sýrada doruða ulaþmýþ olur . Kýraðý düþene kadar , yani sonbahar sonlarýna kadar bahçeden taze olarak toplanabilir . Aynýsafa çayý , kan temizleyici bir bitki çayý olarak , mikroplu sarýlýkta en önemli yardýmcýmýzdýr . Günde 1-2 bardak çay içildiðinde , mucizeler yaratýr . Aynýsafa , temizleyici , dolaþým uyarýcý etkilere sahiptir ve yaralarýn kapanmasýnýn çabuklaþtýrýr . Damar iltihaplarý , iyileþemeyen varis çýbanlarý , fistüller , donuk kabarcýklarý ve yanýk yaralarýnda da bu merhem çok çabuk yardýmcý olur . Meme çýbanlarýnda , merhem ve merhemin posasý , hastalýk kötü karakterli (kanser ) olsa bile kullanýlmalýdýr . Varis tedavisinde 4 hafta kadar her gün , bir keten bezin üstüne býçak sýrtý kalýnlýðýnda aynýsafa merhemi sürülerek varisli bölgeye baðlanýr. Aynýsafa merhemi , ayný zamanda kaþýntýlý ayak mantarýna karþý da güçlü bir yardýmcýdýr . Kullanýlan tüm ilaçlarýn baþarýlý olamadýðý durumlarda bile baþarý saðlayabilir. Bu rahatsýzlýkta , taze bitkinin kaynama suyu da baþarýyla kullanýlabilir . Vajinal mantar hastalýklarýnda da yýkama ve oturma banyolarý uygulanmalýdýr . 50 g kurutulmuþ veya iki avuç dolusu taze bitki bir banyo için yeterlidir . Merhemin yaný sýra , bir aynýsafa tentürü de hazýrlamak gerekir . Bu tentür, kaynatýlmýþ suyla inceltildiðinde, özellikle yaralar , ezikler , hematom , kas yýrtýlmalarý ve hatta iltihaplý veya habis çýbanlarda , uzun süre yatmaktan oluþan yaralarda , tümörlerde ve þiþliklerde kompres olarak kullanýlýr. Bitkinin taze sýkýlmýþ özsuyu , deri kanserine karþý kullanýlmaktadýr . Uzunca bir süre , günde 5-6 kez bitki özsuyu sürüldüðünde , hemangiom (damar yumrusu ) , pigmen lekeleri ve yaþlýlýk lekeleri de kaybolur . Bu yöntemle , kanser türü lekeler de tedavi edilebilir . Aynýsafa çayý , mide ve baðýrsak hastalýklarýnda , mide krampý ve mide ülserinde olduðu kadar , kalýn baðýrsak iltihabýnda , ödem ve kan iþemeye karþý da kullanýlýr. Mikroplu hastalýklarda ve bakteri dýþkýlama hallerinde bu çay büyük baþarý saðlar. Aynýsafa , mikroplu sarýlýkta hatýrý sayýlýr baþarýlar elde ettiði için , karaciðer hastalýklarýnda da çok etkilidir . Çiçek , sap ve yapraklar kýsaca haþlanýr ve þekersiz içilir . Yukarýda belirtilen hastalýklarda günde 3-4 bardak olmak üzere , her 15 dakikada 1 yemek kaþýðý içilir . Çeyrek litre kaynar suya 1 yemek kaþýðý çiçekle hazýrlanan çay , kurt düþürmede kullanýlýr . Taze saplarýn özsuyu , siðillere ve uyuza karþý kullanýlabilir . Bitki haþlanmayýp , kaynatýldýðýnda , bu suyla banyo yaptýrýlan temriye ve beze þiþkinlikleri iyileþir . Sürekli içilen çay , kan temizleyici olarak etkilidir . Ilýk çayla göz banyosu yapýldýðýnda , görme gücü artar . Kanser türü çýbanlar ve tümörler , bacaklardaki açýk yaralar , bacak çýbanlarý ve kapanmak bilmeyen inatçý yaralar , aynýsafa ve atkuyruðu eþit karýþýmdan hazýrlanan çayla yýkandýðýnda iyi sonuçlar alýnýr . Bu karýþýmdan bir yemek kaþýðý dolusu bitki , yarým litre suyla haþlanarak hazýrlanmalýdýr . Burun içindeki kabuklanmalar , aynýsafa merhemi ile kýsa sürede iyileþir . Bir tatlý kaþýðý dolusu çiçek , bir su bardaðý dolusu kaynar suyla haþlanýp , 6-8 dakika demlendikten sonra süzüldüðünde , hafif etkili bir müshil ilacý elde edilir . Aynýsafa Çayý: Yarým tatlý kaþýðý dolusu bitki , orta boy bir su bardaðý dolusu kaynar suyla haþlanýr , 8-10 dakika demlendikten sonra süzülür . Aynýsafa Tentürü : Ýki avuç dolusu ince kýyýlmýþ bitki ( sap , yaprak , çiçek ) 1 litre konyaðýn içinde 14 gün boyunca güneþte veya sýcak bir ortamda , arada bir çalkalanarak bekletilir . Süre sonunda tülbentten geçirilerek süzülür ve koyu renkli bir þiþede saklanýr . Oturma Banyosu : Ýki avuç dolusu taze veya 100g kurutulmuþ bitki , geceden 2 litre suya yatýrýlýr . Ertesi gün ,kaynama derecesine kadar ýsýtýlýr , 8-10 dakika demlendikten sonra süzülür ve banyo suyuna eklenir . Aynýsafa Merhemi : Ýki avuç dolusu ince kýyýlmýþ taze bitki (sap , yaprak , çiçek ) hazýrlanýr . 500g içyaðý veya margarin , kýzartma yapýlacakmýþ gibi kýzdýrýlýr ve içine bitkiler dökülür . Çýtýrdamasý beklenir, karýþtýrýlýr ve ateþten çekilir . Üstü kapatýlarak , serin bir yerde gece boyunca bekletilir . Ertesi gün hafifçe ýsýtýlýr , bir tülbentten geçirilerek süzülür ve merhem kaplarýna aktarýlýr . Serin bir ortamda saklanmalýdýr .



Özsu çýkarma :Yaprak , sap ve çiçekler iyice yýkanýr , ince doðranýr ve henüz nemliyken , mutfak robotunda suyu sýkýlýr . Kompres : Kompres yapýlacak bölgeye önceden yaðlý bir krem sürülür , uygun büyüklükte bir pamuk veya bez parçasý inceltilmiþ tentür ile ýslatýlýr , sývýnýn fazlasý sýkýlýr ve nemli pamuk veya bez hasta bölgeye konur ve yayýlýr , üstü bir naylon parçasý ile örtülür ve hepsi büyük bir bez veya sargý bezi ile sarýlýr . Kompres süresi 2-4 saat olabilir , ama gece boyunca da sürebilir . Önemli olan kiþinin kendisini rahat hissetmesidir . Kaynama Suyu (Yýkamalar) : Çeyrek litre suya bir yemek kaþýðý dolusu bitki kullanýlýr . Ayrýk otu Kökü kullanýlan ayrýk otu demir, A ve B vitaminleri, karbonhidrat, potasyum tuzu, madeni tuzlar ve organik asitler ihtiva etmektedir. Mesane Nezlesi Yaklaþýk 20 gram kadar ayrýk otu kökü beþ su bardaðý suda haþlanýp günlük yarýmþar çay bardaðý içilirse mesane nezlesini, böbrek ve sidik torbalarýnda oluþan taþlarý ve iltihaplarý giderir. Yazýn Kullanýn Ayrýk otunu kaynatýp limon ekleyerek yaz aylarý için hoþ bir içecek elde etmiþ olursunuz. Bu içecek harareti keser ve susuzluðu giderir. Mide Rahatsýzlýklarý Yine kökünden yapacaðýnýz çay düzenli olarak içilirse ülser baþlangýcý ve diðer mide rahatsýzlýklarýnda büyük yarar saðlar. Ve Ayrýk Otu; karaciðer ve dalak týkanýklýklarýnda, romatizmal rahatsýzlýklarda, balgamý kesmede, kekikle beraber kaný toksinlerden temizlemede, sarýlýkta, zayýflama rejiminde etkin bir ilaçtýr. Bütün bunlar için ayrýk otunun kökünü kaynatýp bal ve limonla birlikte çay olarak tüketilmelidir. Ayva Bir gün Lokman Hekim yakýnlarýndan birinin kýzýnýn sayrý olduðunu öðrenir. Otlardan bütün dertlerin þifasýný öðrenmiþ olan Lokman, bu kýzýn derdine çare bulamaz. Bir zaman sonra kýzýn iyileþtiðini öðrenince, nasýl þifa bulduðunu sorar; "ayvanýn suyundan þifa buldu" derler. Lokman Hekim, ayvanýn kendisinden sýrrýný saklamasýna kýzýp "suyun kurusun" der. O gün bu gündür ayva susuz ve kurudur. Evet ayvanýn bir de böyle hikayesi vardýr. Ayva Çekirdeði En iyisi ekþi olan ayvanýn çekirdeðidir. Boðaz aðrýlarýný, gýcýk ve kýzarýklarý giderir. Ciðere çok faydalýdýr. Yemekten Önce ve Sonra Ayva Ayva yemekten önce yenilirse kabýzlýk yapar. Yemekten sonra ise tabiatý yumuþatýr. Posalarýn mideden inmesini kolaylaþtýrýr ve hýzlandýrýr. Çok fazla ayva yemek sinirlere zararlýdýr. Güzel Bebekler Ýçin Hamileliðin üçüncü ayýndan itibaren düzenli olarak ayva yenilirse doðacak çocuðun güzelliðine etkisi olduðu söylenir. Kokusu Ayva kokusu dimaðý ve kalbi takviye eder, ruha kuvvet verir. Çiçeði de aynýdýr. Balla karýþtýrýlýp yenilen ayva idrarý söktürür. Ayrýca emzikli kadýnlarýn göðsündeki aðrýlarý yatýþtýrýr, teskin eder. Enfes Bir Tatlýdýr Evet dört kiþilik ayva tatlýsý hem saðlýklý hem de lezizdir. Ýki ayvayý ortadan ikiye bölüp çekirdeklerini çýkartýn. Derin bir tencereye iki çay bardaðý su, 4 karanfil tanesi ve ayvalarý koyun.



Yumuþayýncaya kadar kýsýk ateþte piþirin. Üç kaþýk bal veya biraz toz þekeri eritip ayvanýn üzerine dökün. Kapaðý kapalý halde beþ dakika daha kaynatýp soðuttuktan sonra üzerine dövülmüþ ceviz ekleyebilirsiniz. Ýbni Sina'dan:"Ayva yüreði kuvvetlendirir, kokusu içimize ferahlýk verir." Badem(tatlý badem) Yumuþatýcý, balgam söktürücü, sakinleþtirici özellikleri olan badem de ev eczanemizin vazgeçilmezlerindendir. Akciðer Hastalýðýnda 20 gram meyan kökü, 30 gram badem ve 10 gram çam sakýzýný toz haline getirin. Ardýndan balla beraber bir macun yapýn. Bu macundan günde 3 kez 1 çay kaþýðý yerseniz akciðer hastalýðýna karþý tedavide önemli bir yardýmcý bulmuþ olacaksýnýz ve etkili bir sonuç alacaksýnýz. Bir Diðer Tarif 250 gram keten tohumu, 250 gram pamuk tohumu, 300 gram meyan balý, 125 gram burçak ve 500 gram çemeni bir miktar badem yaðý ile macun haline getirip, sabah uyanýnca ve gece uyumadan önce birer çay kaþýðý yenilirse faydasý görülecektir. Nekahet Dönemlerinde Nekahet dönemlerinde de yukarýda tarifleri verilen ilaçlar faydalýdýr. Nekahet dönemi, hastalýðýn iyileþmeye baþladýðý ve vücudun güçlenmesi için istirahata ve ekstra beslenmeye ihtiyaç duyduðu bir dönemdir. Bu dönemi en iyi ve en çabuk atlatmanýn yolu bu iki þeye dikkat etmektir. Badem, Böbrek Hastalarýnýn Hizmetinde 20 gram badem, 20 gram fýndýk, 20 gram fýstýk, 10 gram nohut, 10 gram Hindistan cevizi ve 30 gram esmer þeker karýþtýrýlýp toz haline gelinceye kadar dövülür. Elde edilen karýþým günde üç kere birer kaþýk yenilirse böbrek hastalarýna iyi gelecektir inþaallah. Bir Baþka Tarif 30 gram badem, 30 gram fýndýk, 30 gram fýstýk, 20 gram ceviz, 50 gram esmer þeker toz haline gelinceye kadar dövülür ve günde üç kez birer kaþýk yenilir. Sürekli Halsizlik, Bitkinlik Þikayeti Olanlar Ýçin de Badem 50 gram bademi ezip 50 gram bal ve 100 gram sütle karýþtýrýp sabah akþam birer kaþýk aç karnýna yerseniz, bu þikayetlerinizin azaldýðýný göreceksiniz. Ýkinci Tarif 50 gram incir, 100 gram badem, 50 gram ceviz, 20 gram dut kurusunu iyice dövün ve balla macun haline getirin. Bu karýþýmý günde üç/dört defa, bir/iki kaþýk yediðinizde de halsizlik ve bitkinlikten kurtulabilirsiniz. Nefes Darlýðýnda 150 gram tatlý badem, 150 gram keten tohumu, 100 gram kuru üzümü balla karýþtýrýp macun haline getirin günde üç kere birer kaþýk yiyin. Burun Kuruluðunun Tedavisinde Badem Yaðý Çocuklarýnýz veya siz bu rahatsýzlýktan kurtulmak için günde iki /üç kere bir/iki damla badem yaðýný burunlarýnýza damlatarak bu problemden kurtulabilirsiniz. Baþ Aðrýlarýnýz Ýçin 10 gram kiþniþ, 10 gram badem yaðýný gül suyu ile beraber lapa yapýp baþýnýzýn aðrýyan kýsýmlarýna koymalýsýnýz. Ayrýca bir çay kaþýðý tatlý badem yaðý da içebilirsiniz. Göðüs Nezlesi Ýçin 10 gram badem yaðý, 20 gram niþasta, 10 gram þekeri salep haline gelinceye kadar su koyup kaynatarak sýcak olarak içtiðinizde göðüs nezlesine iyi gelecektir.



Kum Sancýsý, Böbrek ve Mesane Taþý Yarým kilo nohudu piþirin ve 250 gram badem yaðý, 250 gram turpla günde iki üç kez yiyin. Badem yaðý ayrýca müsil olarak da kullanýlýr. Sýk sýk dudaklarýnýn çatlamasýndan rahatsýz olanlar da gün içinde bir iki damla badem yaðý kullanmalýdýrlar. Ve Son Olarak Bademin · 10 bin yýl önce ilk kez Anadolu’da yetiþtiðini, · Fransýz rahipleri tarafýndan 18. yüzyýlda Amerika’ya götürülüp günümüzde badem üretim rekorunun maalesef Amerika’da olduðunu, ayrýca bademleri Serin bir yerde ve kapalý dolaplarda hava almayacak þekilde torba veya kavanozlarda saklamanýn gerektiðini, doðrudan gün ýþýðý gören bademlerin ýsýndýklarý zaman doðal yaðlarýný salmaya ve besin deðerini kaybetmeye baþladýklarýný da hatýrlatmýþ olalým. Bakla Ýdrar yollarýný da temizleyen bakla, kolay hazým edilebilen besleyici bir sebzedir. Cildiniz Ýçin Havuç, badem, salatalýk, þeftali gibi sebze ve meyvelerin yaný sýra bakla da iyi bir cilt toniði ve losyonudur. Bunun için mutfak robotunda çýkaracaðýnýz baklanýn suyunu cildinize kompres yapmanýz yeterlidir. Sizin de Parmaðýnýzda Dolama Çýkabilir Bu durumda yalnýzca bir çay bardaðý kadar suya bir miktar kuru veya yaþ bakla yapraðýný koyup kaynatýn. Su ýlýdýktan sonra ara sýra parmaðýnýzý bu suya sokun. Ýyi gelecektir. Böbrekte Kum veya Yüksek Albümin Taze baklalarýn tanelerini çýkartýn. Kalan kapçýklarýný kurutup ufalayýn ve bir litre suya 25 gram kadar koyup kaynatýn. 10 dakika kaynadýktan sonra ocaktan alýn ve gün boyunca balla tatlandýrarak ara ara için. Ýyi gelecektir inþallah. Baþ Aðrýsý Bunun için bakla unu ve bir miktar zeytinyaðý yeterlidir. Bakla ununu yað ile karýþtýrýp baþýnýza sürün . Aðrýnýz geçecektir veya en azýndan hafifleyecektir. Ayrýca Bakla ; ishale iyi gelir. Vücudun A, C, B, B2 vitaminleri ile mineral ihtiyaçlarýný giderir. Romatizma ve siyatikte faydalýdýr. Zor Olmayan Bir Bakla Yemeði Tarifi Bunun için 1 kilo bakla, 5 kaþýk zeytinyaðý, 1 soðan, 1 demet dereotu, nane, 1 tatlý kaþýðý toz þeker, iki bardak su, yarým limon ve tuza ihtiyacýnýz olacak. · Ayýkladýðýnýz baklalarý kararmamasý için limonlu suya atýn. · Daha sonra süzün ve üzerine isterseniz taze soðan isterseniz bir kuru soðan doðrayýn. Yarým limon suyu, þeker ve tuzla iyice karýþtýrýn. · Tavaya yaðý koyup karýþýmý üzerine boþaltýn. Baklalar biraz ölünce dereotu ve naneyi kýyýp üzerine koyun. Üzerine iki bardak sýcak su ekleyip kýsýk ateþte iyice piþirin. Sarýmsaklý yoðurt baklanýn yanýna iyi gider. Not : Zeytinyaðlý yemeklerin hepsini lütfen zeytinyaðý ile yapýn, ay çiçek yaðý kullanmayýn. Ayrýca zeytinyaðlý yemekler bir tatlý kaþýðý toz þeker ister unutmayýn. Baklagiller gerçekten etin yerini tutar mý? Bünyemiz yalnýzca bitkisel proteinlerle yetinmez. Et, yumurta, süt gibi ürünlere de ihtiyaç duyar. Çünkü hayvanlardan elde edilen proteinlerin biyolojik deðeri daha yüksektir. Ve etin içindeki B12 vitamini ve demir, kuru baklagilleri göre daha iyi ve kolay kullanýlýr. Taze Bakla mý, Kuru mu?



Taze baklagiller daha az kalori içerir, buna karþýlýk vitamin ve protein açýsýndan kurusuna oranla daha fakirdir. Mesela 100 gram taze fasulyenin kalori miktarý 105, kuru fasulyeninki ise 310 dur. Buna karþýlýk içerdiði protein miktarý 6.4 gramdýr. Halbuki ayný miktar kuru fasulye tam 23.6 gram protein içerir. Ayný durum vitamin ve mineraller için de geçerlidir. Bal Arýlarýn, çiçeklerin bal özünü emerek hazýrladýklarý tatlý harika bir madde. Çok eskiden beri hekimlikte baldan faydalanýlmaktadýr. Ayný zamanda o, kuvvetli bir besin maddesidir. % 70-80 i þekerdir. Güzel çiçeklerden topladýðý madensel tuzlarý ve azotlu maddeleri de bünyesinde barýndýrýr. Balýn kendisine has bir kokusu ve tadý vardýr ve bir kaç deðiþik cinsi. Her bir balýn lezzeti ve kullanýldýðý tedavi alanlarý farklýdýr. Ancak genel olarak balýn iþlevini her biri yerine getirir ki biz bu yazýda bunu dikkate alarak, genel olarak ülkemizde üretilen ve her yerde ulaþýlabilen baldan bahsettik. Balýn kendisine geçmeden önce, arýnýn bal yapmak için kendisine Allah cc tarafýndan verilen özellikleri etrafýnda tefekkür etmek gerekecektir, ki nimetin þükrü gerekir ve yerine getirilmelidir. Arýlar çiçeði nasýl bulurlar, geriye kovanlarýna hiç þaþýrmadan nasýl dönerler, her seferlerinde ne kadar bal getirebilirler, bir kilo bal için kaç arý kaç kez çiçeðe gitmek zorundadýr? Sorularý uzatmak mümkün. Cevap ise ;" Rabbin bal arýsýna: Daðlardan, aðaçlardan ve insanlarýn yaptýklarý çardaklardan kendine evler (kovanlar ) edin. Sonra meyvelerin her birinden ye. Ve Rabbinin sana kolaylaþtýrdýðý yaylým yollarýna gir, diye ilham etti. Onlarýn karýnlarýndan renkleri çeþitli bir þerbet /bal/ çýkar ki, onda insanlar için þifa vardýr. Elbette bunda düþünen bir kavim için büyük bir ibret vardýr." (Nahl Suresi 68-69 .ayet) Bal Bozulmaz Evet bal bozulmaz, tabi balý insan yaptýðý hilelerle bozmazsa. Ancak bilin ki bal kendisine yapýlan hileyi hemen açýða vurur ve bunu siz de anlayabilirsiniz. Mýsýr piramitlerinde üç bin yýlý aþkýn süredir saklanan bir miktar bal bulunduðundan ve bu balýn bozulmamýþ olduðundan haberiniz var mý? Çünkü balýn içinde karýnca asiti türünden her türlü mikrobun üremesini engelleyen maddeler bulunmaktadýr. Ülser Ýçin Bal, Yine Bal Bal midenin asit üretimini regule eder, ülser dediðimiz mide yaralarýný hemen kapatýr. On iki parmak baðýrsaklarý ülserinde de ayný þifayý verir. Bunun için þöyle bir formülü siz de deneyin: Sabahlarý ýlýk ýhlamurun içine sadece bir tatlý kaþýðý bal koyup için. Bundan baþka hiç bir þey yemeyin. Sadece sabah kahvaltýsý olarak tabi, diðer öðünlerden vaz geçmek yok. Bal miktarýný yavaþ yavaþ artýrýn, sabah bir tatlý kaþýðý, akþam bir tatlý kaþýðý ýhlamurla beraber. Daha sonra miktarý bir yemek kaþýðýna çýkarýn ve bu küre bir müddet devam edin. Ýlk alýnýþta balýn fazla alýnmamasý gerekir, bünye bala yavaþ yavaþ alýþtýrýlýr. Diþ Macununuz Bal Bazý tatlý besinlerin aksine bal diþ ve diþ etleri için gerçekten çift korumalý bir ilaçtýr. Bal aðzý mikroplardan korur ve aðýz yaralarýný tedavi eder. Diþ temizliði için rahatlýkla bal ve yoðurdu karýþtýrýp mükemmel bir diþ macununa kavuþabilirsiniz. Cildinizi Balla Güzelleþtirin Bakýn ne yapmanýz gerekiyor bunun için; önce bir çay kaþýðý bala bir çay kaþýðý zeytinyaðý ve bir yumurtanýn sarýsýný ve bir çay kaþýðý saf zeytinyaðýný ekleyip çok iyi bir þekilde çýrpýn. Bu karýþýmý cildinize hafif masajlarla yayýn ve yarým saat kadar bekletin. Daha sonra içine karbonat katarak hazýrlayacaðýnýz ýlýk bir su ile durulayýn. Bu uygulamayý haftalýk olarak yaparsanýz cildiniz iyi bir bakýma kavuþmuþ olacaktýr. Farklý Bir Aðrý Kesici Balýn farký, ýsýtýlýp buharý buruna çekildiðinde aðrý ve sýzýyý çok çabuk geçirmesindedir. Bu yöntem tarafýmýzdan da defalarca denenmiþ olup Allah'ýn c.c izni ile olumlu sonuç alýnmýþtýr. Alerjide de Balý Deneyin



Özellikle polen alerjisi olanlar ve bu mevsim deðiþikliklerinde bu allerjiden yakýnanlar, þayet kendilerine zarar veren çiçeklerin hangileri olduðunu bilip öncelikle o çiçeðin polenlerinden elde edilen baldan azar azar yemek sureti ile adeta aþýlanmýþ gibi olurlar. Kullanýlacak bal doðru tespit edilirse olumlu sonuç alýnacaktýr. Ancak bunu bir de doktorunuza danýþmakta fayda vardýr, unutmayýn. Romatizmal Þikayetleri Olanlar Mutlaka balý denemelidirler. Bu hastalýkta gerçek bal mumunu (arýnýn bizzat kendisinin yaptýðý) temin edip hasta bölgenize yaký gibi uyguladýðýnýzda aðrýlarý bertaraf etmiþ olursunuz. Bahsedilen özellikte bal mumu bulunamadýðý takdirde içine katký maddesi katýlmadan elde edilen bal da ayný iþi görür. Göz Hastalýðý Olanlara Hakiki bir bal mumu, içerdiði A vitamini sayesinde göze kuvvet verir. Bunun için bal mumunu çiðnemek yeterlidir. Kansýzlýk Þikayetinde de Bal Balýn düzenli tüketimi kansýzlýkta oldukça gerekli ve faydalýdýr. Bunun yaný sýra nekahet döneminde bulunan hastalar bir an evvel iyileþip ayaða kalkmak istiyorlarsa, onlara bu kuvveti saðlayacak olan bal kürüne baþlamalarý yararlarýna olacaktýr. Balýn Diðer Önemli Özellikleri · Karýn aðrýsýnda bal þerbetini denemelisiniz. · Kekik balý temin eder ve günde iki kez ýlýk bal þerbeti içerseniz etkili bir zayýflama programý uygulamýþ olacaksýnýz. · Bal kürü yataðýný ýslatan çocuklar için de yararladýr. · Boðaz iltihaplarýnda bal þerbetiyle gargara yapýp ayný zamanda da hem tere yað - bal, hem de tek baþýna bal yemeye devam ederseniz bu iltihabýn geçtiðini göreceksiniz. Balý Saklamak Bal rutubetten etkilenebilir. Bunun için balý kapalý kaplarda ve mutlaka kuru bir yerde muhafaza etmelisiniz. Kalbinizi Balla Destekleyin 24 saat hiç duraksamadan çalýþan ve yorulan kalbimiz için bal tam bir destek unsurudur. Bal kalbi kuvvetlendirip , rahatsýzlýk verici çarpýntýlarý geçirir, Yanýklar Ýçin Balý bir miktar zeytinyaðý ile karýþtýrýp yanýklarýn üzerine uygularsanýz yanýklarýn iz býrakmadan iyileþmelerini saðlar. Nezle Olduysanýz Sütle beraber alacaðýnýz bir miktar bal hem nezleye hem de öksürüðe karþý faydalýdýr. Varis ve Bal Varis bulunan bölgelere bal sürer ve bu bal masajýna devam ederseniz sonuçtan memnun kalacaksýnýz. Kolesterolünüz mü Var? Kekik balý bulun ve günlük bir kür uygulayýn: Kekik balýný bir su bardaðý ýlýk su ile þerbet yapýp devam edebildiðiniz kadar devam ederek içiniz. Ara sýra kolesterolünüzü ölçtürerek durumunuzu kontrol edin. Bal Ayrýca ; Düzenli olarak tükettiðinizde ciltte oluþan kepekleri temizler ve cildi yumuþatýr. Ýdrar söktürerek mesane yollarýný temizler. Karaciðer için de çok faydalý bir gýdadýr. Balýk Günümüzde artýk beyaz etin kýrmýzý etten daha üstün özellikleri olduðunu bilmeyenimiz kalmadý. Ancak yine de balýðýn özellikleri ile ilgili tam bir bilgiye sahip deðiliz. Bu bilgiye sahip olarak balýk



tüketirsek daha saðlýklý bir beslenme tablosuna sahip olabileceðiz ve saðlýðýmýzý koruma açýsýndan daha bilinçli hareket edebileceðiz. Biliyor musunuz? Dünya Saðlýk Örgütü saðlýk için günlük 400 - 500 miligram kalsiyum ve fosfor minerali almamýzý tavsiye etmiþtir. Bu oran; A vitamini için 700 mikrogram, D vitamini için 10 mikrogram, Demir minerali için 10 miligramdir. Hayatýmýz için gerekli bir çok vitamin ve minerali en uygun oranda ihtiva eden balýk etindeki demirin vücuttaki emilimi, diðer gýdalardan çok daha kolay ve yüksek orandadýr. Hastalýklarýn Sebebi Vitamin ve mineral eksikliði vücut geliþimi ve saðlýðý için ciddi tehdit oluþturmakta ve bir çok hastalýðýn da sebebini teþkil etmektedir. Bu sebeple bu vitamin ve mineraller mutlaka yediðimiz yiyecekler yardýmý ile alýnmalýdýr. Hatta kimi vitamin ve minerallerin hiç alýnmamasý ölüme bile sebebiyet verebilir. Demir eksikliði kansýzlýða, kalsiyum, fosfor eksikliði kemik ve diþ hastalýklarýnýn ortaya çýkmasýna, vitamin eksikliði ise deri, sinir ve kalp hastalýklarý, büyümenin durmasý, sindirim ve dolaþým sistemi hastalýklarýna sebebiyet verir. Balýklarda bulunan vitaminler diðer vitaminlerle birleþerek daha çok yararlý hale gelir. Balýklarda · Diðer etlerden daha çok fosfor ve iyot bulunur. Bol B1, B2 ve PP vitaminleri bulunur. Kalsiyum ve Fosforu Balýktan Alýn Kalsiyum minerali kemiðe sertlik kazandýrýr ve özellikle geliþme çaðýnda bol bol yenilmelidir. Ancak Kalsiyum , fosfor ve D vitamini ile beraber alýnmalýdýr, þayet D vitamini olmazsa ne kadar çok kalsiyum ve fosfor alýnýrsa alýnsýn bu mineraller vücut tarafýndan emilmezler, · Özellikle hamsi gibi küçük balýklar kýlçýðý ile birlikte yenilirse bol miktarda kalsiyum ve fosfor alýnmýþ olur, · Balýk eti demir, kükürt ve klor minerallerince de oldukça zengindir. (balýk ciðeri de her türlü vitamin ve mineral ihtiva etmektedir) Dikkat · Mide, baðýrsak ve karaciðeri hassas olanlar yaðsýz balýklarý tercih etmelidirler. · Balýk taze iken tüketilmelidir. · Su içerisinde fazla bekletilmemelidir. · Çok yüksek sýcaklýkta piþirilmemelidir. Aksi taktirde temizleme ve piþirme esnasýnda vitaminler suda eriyip kaybolabilmektedir. Kýþýn mutlaka balýk yaðý Balýk ve balýk yaðý vücudumuzun ihtiyacý olan bir çok hayati fonksiyonu yerine getirirken koruyucu bir rol oynamaktadýrlar. Balýk yaðý A ve D vitaminleri bakýmýndan çok zengindir. Kanser Olmayan Tek Canlý Köpek balýðý Evet, köpek balýðý diyebiliriz ki yeryüzünde kanser olmayan tek canlýdýr. Son zamanlarda köpek balýðýnýn kýkýrdaðýndan alýnan bir ekstra kür olarak bu hastalýðýn tedavisinde kullanýlmaktadýr. Balýk Yaðý Neden Kýþýn Yaz mevsiminde güneþten alabildiðimiz D vitamini ihtiyacýmýz kýþ mevsiminde de devam eder. Ancak bu mevsimde güneþten ayný derece yararlanamadýðýmýz için kýþ hastalýklarýna karþý mukavemetimiz alt seviyelerde seyreder.



Ýþte balýk yaðý tam bu esnada imdadýmýza yetiþir. Eskimolar, þaþýrtýcý olmakla beraber kolesterol bakýmýndan zengin olan balina ve fok yaðý ile beslenirler ve ancak paradoksal olarak kalp hastalýklarýna çok nadir yakalanýrlar. Buradaki sýr balýklarda bulunan yað asitleridir. Omega -3 Genellikle somon, ringa ve uskumru gibi balýklarda bulunan bu asitleri balýklar denizin derinliklerindeki yosun ve planktonlardan elde ederler. Bunun yaný sýra Omega - 3 ve doymamýþ yaðlar açýsýndan zengin diðer balýklar arsýnda sardalye, taze ton balýðý ve alabalýk da sayýlabilir. Bebeklerini Düþünen Anneler Bebeklerin geliþimi için hem Omega - 3, hem de bitkisel yaðlarda olan Omega - 6 gereklidir. Yapýlan en kapsamlý araþtýrmalarda doðum aðýrlýðý düþük bebeklerde temel yað asidi noksanlýðý olduðunu ve bu durumun bebeklerin zeka düzeyini olumsuz yönde etkilediði tespit edilmiþtir. Balýk yaðý bu aþamada ihtiyacýnýz olan en önemli besinlerden birisidir. Bunun yaný sýra çocukluk çaðý kemik hastalýklarýndan raþitizmin iyileþtirilmesinde önemli katký saðladýðý ilmi olarak ispat edilmiþ ve özellikle morina balýðý yaðýnýn çocuklarýn büyüme ve geliþmelerinde tartýþmasýz önemli bir yere sahip olduðu ittifakla kabul edilmiþtir. Kýþýn soðuk günlerinde haftada bir kaç kez hem sizin hem çocuklarýnýzýn alacaðý balýk yaðý, mevsimin getirdiði pek çok hastalýktan korunmanýza yardýmcý olacak ve dayanýklýlýðýnýzý artýracaktýr. Ballýbaba Yapraklarý ýsýrgan otuna benzeyen ballýbaba, mayýs ve haziran aylarýnda toplanýp hem taze hem de kurutulmuþ olarak kullanýlýr. Ballýbabayý Þurup Yapýn Ballýbabayý kaynatarak elde edeceðiniz þurup hanýmlarýn muayyen aðrýlarýna ve boðaz rahatsýzlýklarýna çok iyi gelir. Kan Yapar Ballýbabayý, bir miktar kuru üzümle kaynatýp içiniz. Kansýzlýk þikayetleriniz varsa eðer bu þurup size iyi gelecektir. Rahim Ýltihaplarýnda Ballýbaba yapraklarý ezilip suyu çýkarýlýr veya bir miktar suda kaynatýlýr. Hem içilerek hem de iltihaplarýn üzerine tatbik ederek kullanýlýr. Bu þurup beyaz akýntýlar için de çok iyi gelir. Ballýbaba Kaný Arýndýrýr Ballýbabayý ýsýrgan otu ve kekikle beraber kaynatýn ve elde ettiðiniz bu içecekten zaman zaman içiniz. Ancak tatlandýrmak için her zaman olduðu gibi esmer þeker veya bal kullanmalýsýnýz. Kanýnýzýn temizlenmesine yardýmcý olacaktýr. Ayrýca Ballýbaba · Kanda akyuvarlarýn çoðalmasýný saðlar. Sistit ve variste etkilidir. Nefes açýcýdýr. Mesane yollarý iltihaplarýnda biberiye ile beraber kaynatýlýp içilirse faydalýdýr. · Ýltihap önleyicidir. Bamya Gereðinden fazla tüketilmediði takdirde yan tesiri olmayan bamya besleyici bir yemek ve ilaç olarak kullanýlabilecek bir þifa bitkisidir. Sivilceler Bamyayý kaynatýp çýkan sümüksü maddeyi ayýrýn. Bu kýsmýyla sivilcelerin üzerine kompres uygulayýn. Fayda elde edeceksiniz.



Cilt Lekeleri ve Kýrýþýklýk Bamyayý ve bamya çiçeðini kaynatýp sýkýn. Çýkan bu yapýþkanýmsý madde ile cildinize hafifçe masaj yaparsanýz hem cilt lekelerine hem de kýrýþýklýklara iyi gelir. Bamya Çiçeði Bamya çiçeði, kýyýlmýþ kuþburnu ile karýþtýrýlýp kaynatýlýr ve çayý yapýlýrsa hem vitamin deðeri artar, hem de güzel renkli bir içecek elde etmiþ olursunuz. Yemeði Bamyayý salçasýz piþirip belli bir süre yemeye devam ederseniz mide yaralarýna iyi geldiði gibi baðýrsaklarýn düzenli çalýþmasýnda da yardýmcý olur. Göðüs Yumuþatýcý Olarak Bamya çiçeðini kaynatýp balla karýþtýrarak içmeye devam ederseniz göðsünüz yumuþayacak ve rahatlýk hissedeceksiniz. Yaralara Bamyayý lapa hale getirip üzeri açýk olmayan yaralar ve þiþkinliklerde haricen kullanabilirsiniz. Barut aðacý Ülkemizin Kuzeydoðu Anadolu Bölgesinde yetiþen barut aðacýnýn taze kabuklarý tahriþ edici etkiye sahiptir. Bu sebeple kusmaya yol açar. Yine bu sebeple barut aðacýnýn kullanýlacak kabuklarý en az bir yýllýk olmalýdýr. Müshil Barut aðcýnýn yýllanmýþ kabuklarý taþýdýklarý antrakinon türevleri nedeniyle kalýn baðýrsakta su emilimini engelleyip müshil olarak kuvvetli bir etki yapar. Ancak bütün müshillerde olduðu gibi bir hafta , on günden fazla kullanýmý doðru deðildir. Bezelye Bezelyede Neler Var Bezelyede C, E, B1, B2, B3, B6 vitaminleri, kalsiyum, potasyum, demir, magnezyum ve protein bulunur. Dostumuz Bezelye Bezelye kolay hazým olunan, baðýrsaklarý çalýþtýrýp pekliði gideren ve gýda deðeri açýsýndan fasulyeden daha üstün olan bir sebzedir. Taze bezelye sahip olduðu vitaminler, mineraller ve bilhassa özel bir alkaloidi ile kansýzlýða karþý çok faydalýdýr. En Önemlisi Bezelyenin lösemiden koruyucu özelliði olduðu bilinmelidir. Herhangi bir sebeple kan yapýcý organlarý çalýþmayan (dalak ve kemik iliði) ve bu sebeple çok üst düzeyde kansýzlýk çekenler için taze bezelye oldukça faydalýdýr. Bezelyeyi toprak güveçte piþirmeniz önerilir. Biber Bu yeþil dostumuzun çok nadýr gýdalarda bulunan P ve K vitaminlerini içerdiðini biliyor musunuz ? Ayrýca A, B, ve C vitaminlerine de sahiptir biber. Biber Kanamalarý Önler Biber P vitamini ile damarlarýn yumuþamasýný saðlayýp kanamalarý önleme özelliðine sahiptir. K vitamini ile de kanýn pýhtýlaþma kabiliyetini artýrýp kanamalarý durdurur. Diðer Marifetleri Biber yemek aralarýnda yenildiðinde gaz söktürücüdür. Yemeklerde iþtah açýcýdýr. Hazmý



kolaylaþtýrýr. Biber yemekle birlikte yenildiðinde ise vücuda kuvvet verip bünyeyi ýsýtýr. Dalak rahatsýzlýklarýnda ise bir miktar biber balla tatlandýrýlýp içilirse bu rahatsýzlýða þifa vermesi beklenir. Dikkat! Biber aþýrý tüketildiðinde böbrek ve karaciðer rahatsýzlýðýna yol açýp halsizliðe sebep olabilir. En doðrusu biber yemek hususunda da mutedil olmaktýr. Biberiye Rosmarin / Romarin / Rosemary / Kuþdili otu / Rosmarinus officinalis Eski asýrlarda kutsal bir bitki olarak kabul edilen biberiye 16. yüzyýlda "Macaristan Kraliçesinin Suyu" adýyla meþhur olmuþtur. Gut ve romatizma hastalýðýnda acý çeken 70 yaþýndaki Macaristan Kraliçesi Elizabeth, bu su ile yeniden saðlýðýna kavuþmuþtur. Bütün ilkbahar ve yaz boyunca soluk-mavi renkli çiçekler açan, 1-2 m yüksekliðinde, Kýþýn yapraklarýný dökmeyen bir bitkidir. Gövdeleri dik ve çok dallýdýr. Yapraklarý mýzrak gibi, etli ve yeþil renklidir. Çiçekleri dallarýn uçlarýnda, yapraklarýn tabanlarýnda bulunur. Meyveleri esmer renkli ve fýndýksýdýr. Kuþdili olarak da bilinir. Ýstanbul, Ege ve Akdeniz bölgelerinde bahçelerde süs bitkisi olarak yetiþtirilir. Ýyi bir uyarýcý olan biberiye kansýzlýkta, hastalýktan yeni kalkanlarýn nekahet devrelerinde, sürmenaj geçirmekte olanlarda, sinir bozukluðu olanlarda, depresyon geçirenlerde demlenmek suretiyle kullanýlýrdý. Bunun için 1 - 2 çay kaþýðý dolusu incecik kýyýlmýþ biberiyeyi bir su bardaðý kaynar su ile haþlayýp 10 dakika kadar demlemek gerekir. Bu çaydan günde iki , üç bardak içebilirsiniz. Biberiye Ayrýca ; kasýlmalarda, astým, boðmaca, öksürük, kalp çarpýntýlarý, migren aðlarýnda da etkilidir. Sindirim sistemini, safra kesesi salgýlarýný uyarýr, karaciðerin çalýþmasýný destekler. Kurtçuk düþürücü etkisi vardýr Ödemler, çarpmadan kaynaklanan yaralar, kesikler, burkulmalar ve eziklerde dýþtan uygulanýr. Yaralarýn kabuk baðlamasýný çabuklaþtýrýr. Gargara Biberiye gargara olarak kullanýldýðýnda aðýzdaki mikroplarý öldürür. Kan dolaþýmýný olumlu etkiler. Kepekten Arýnýn Biberiye saçlardaki kepeði yok eder, saçlara canlýlýk ve parlaklýk kazandýrýr. Saç uzamasýný hýzlandýrýr. Soðuk biberiye losyonu cansýz ciltlere sürülür veya püskürtülürse cilti diriltir, tazelik verir. Banyoda Banyoda kullanýlan biberiye suyu bedene canlýlýk kazandýrýr. Bu banyo suyuna biraz lavanta ve kekik de atýlabilir. (Bu sularý kaynatarak elde edebilirsiniz.) Ödem Ayak bileklerindeki ödemlere iyi gelen biberiye, yüze uygulanan buhar banyolarýna da kullanýlabilinir. Tonik Olarak Biberiye, gözenekleri sýkýþtýrýcý olarak kullanýlacaðý zaman biraz kekikle beraber kaynatýlýp cilde tampon yapýlabilir. Bu tonik buzdolabýnda bir hafta süre ile saklanabilir. (losyonu bir müddet devamlý kullanmalýsýnýz.) Romatizmalýlar Biberiyeyi Nasýl Kullanmalý Bir litre suyu kaynatýn. Beþ dakika bekletin. Su ýlýyýnca içine iki büyük avuç biberiyenin çiçekli dalýný atýn. Bu karýþýmý tozdan korunaklý bir yerde beþ saat kadar bekletin. Daha sonra iki litre su kaynatýp daha önce hazýrladýðýnýz karýþýma ilave edin. Bu suyu sekiz gün kullanabilirsiniz. Ancak yeniden ýsýtmadan ve içine baþka bir bitki eklemeden. Banyo suyunuz dayanabildiðiniz kadar sýcak ama asla kaynar olmamalýdýr. El ve ayak banyolarý aç karnýna ve sekiz dakika süreyle yapýlýr. Astým Krizlerine Önlem



Bir tutam biberiye, bir tutam portakal aðacý çiçeði, bir tutam kekik ve bir tutam da yabani kekik bir bardak kaynamýþ suyun içine atýlýr. Beþ dakika kadar dinlendirilip içilir. Her sabah ayný karýþýmdan içebilirsiniz. Böðürtlen ( Brombeerstrauch, Brombeere, Mure sauvage, muron, Ing. Bramble, blackberry ) Haziran-eylül aylarý arasýnda, beyazýmsý veya pembemsi renkli çiçekler açan, yüksek boylu, çok senelik, dikenli ve çalý görünümünde bir bitki. Ekilmemiþ yerlerde, çit, yol ve hendek kenarlarýnda çok bulunur. Gövdeleri silindir þekilli, içi dolu, odunlu ve dikenli dallar, önce dik, sonra aþaðý doðru kývrýk. Yapraklar saplý, kenarlarý diþli, alt yüzeyleri tüylüdür. Yaprak sapýnda, uçlarý geriye doðru kývrýk dikenler bulunur. Çiçekler dallarýn ucunda toplanmýþtýr. Meyve; birçok kýsmý, meyvelerin bir araya gelmesiyle meydana gelmiþ küre biçiminde bir birleþik meyvedir. Rengi önce yeþil, sonra kýrmýzý ve daha sonra olgunlukta siyahýmsýdýr. Diken çiçeði ya da yabani üzüm olarak da bilinen böðürtlen iyi bir ev ilacýdýr. Bünyesinde A, C, E, K, PP vitaminleri, þeker, iyot ve magnezyum bulunan böðürtlenin faydalarýndan da mutlaka istifade etmelisiniz. Baharýn Müjdecisi Baharýn hoþ müjdecilerinden biri de böðürtlendir. Bu sevimli bitkiyi toplamak hiç de kolay deðildir. Çünkü her tarafý dikenlerle doludur. Ancak hepsi bu kadar. Gerçekten bu leziz meyve için bu kadar zahmete deðer. Yüksek Tansiyon Ýçin Evet, yüksek tansiyon hastalarý, mevsiminde mutlaka bolca böðürtlen yemelidirler. Romatizmada Böðürtlen romatizmal hastalýklar için de oldukça etkili bir ev ilacýdýr. Hem yiyerek hem de þurubu içilerek kullanýlabilir. Böðürtlen Yapraklarý Böðürtlenin taze yapraklarýný çiðneyerek diþlerinizi kuvvetlendirebilirsiniz. Ayrýca diþ eti iltihaplarý ve tahriþlerinde böðürtlen gargarasý çok iyi gelir. Kan Þekerinizi Düþürür Böðürtlen meyvesi kan þekerinin düþmesine yardýmcý olur. Böðürtlenin genç sürgünlerini ve yapraklarýný çiçek açma zamanlarýnda toplayýp gölgede kurutmak gerekmektedir. Meyvelerini ise pembe kýrmýzý ve siyaha yakýn mor renkte iken toplamak gerekir. Böðürtlen Çayý Ýçin Çiçek açmadan toplanan böðürtlen yapraklarýný iki üç gün gölgede kurutup ince bir þekilde kýyýn. Bir litre suya bu kýyýlmýþ yapraklardan iki avuç atýp on beþ dakika kadar kaynatýn. Bu çaya bir miktar ada çayý, ýhlamur,tarçýn, kekik atýp o þekilde de demleyebilirsiniz, bu keyfinize kalmýþtýr. Bu çay; kýþýn sýcak, yazýn soðuk olarak kullanabileceðiniz harika bir içecek olacaktýr. Baldýran ( Aðuotu / Conium maculatum / Ciques / Hemlock ) Nemli yerlerde yetiþen, 1-2 metre boyunda zehirli bir bitkidir. Gövdesi kalýndýr. Saplarýnýn alt kýsmý erguvani renktedir. Yapraklarý büyük, çiçekleri yayvan ve küçüktür. Ev ilaçlarýnda kullanýlmaz. Týpta, özellikle diþçilik alanýnda kullanýlýr. Aðrý kesici, spazm giderici ve siyatik, tetanos ile epilepsi hastalýklarýnýn tedavisinde kullanýlýr. Baldýrýkara



( Venushaar / Frauenhaar / Capillaire / Maidenhair ) Rutubetli ve serin yerlerde, akarsu kenarlarýnda, kuyu duvarlarýnda ve maðara aðýzlarýnda tesadüf edilen 20-40 cm yüksekliðinde otsu bir bitki. Venüssaçý da denilmektedir. Yapraklarý uzun, ince, parlak, siyah veya kýrmýzýmsý-siyah saplýdýr. Yaprak parçalarý açýk yeþil renkli ve böbrek þeklinde olup, uç taraflarý loplara ayrýlmýþtýr. Marmara, Karadeniz, Ege ve Akdeniz bölgelerinde yetiþir. baldýrýkara Yapraklarý bütün yaz boyunca toplanabilir, taze olarak veya gölgede kurutulduktan sonra kullanýlýr. Týpta çok eskiden beri yumuþatýcý ve balgam söktürücü özelliðinden dolayý öksürük ve bronþitlerde kullanýlýr. Baldýrýkara þurubu da yapýlýr. Þurup, balgam söktürücü olarak faydalýdýr. Kabýz edici etkisi de vardýr. Banotu ( Bilsenkraut / Jusquame / Herbane / Konca / Bangootu / Hyoscyamus niger ) Gavurhaþhaþý adýyla da anýlan banotu yumuþak tüylü, otsu bir bitkidir. Yapraklarý yumuþak, saplý veya sapsýzdýr. Çiçekleri sapsýz veya kýsa saplýdýr. Taç yapraklarý alt tarafta tüp þeklinde, üst tarafta biraz eðri olarak geniþlemiþ ve yayýlmýþ olup, tepede beþ lopludur. Meyve çok tohumlu ve bir kapakla açýlýp tohumlarýný saçan bir kapsüldür. Hemen hemen her yöremizde, tarla ve yol kenarlarýnda bu bitkiye rastlanabilir. Ülkemizde bilinen altý tür banotu yetiþir, ancak bu türlerden yalnýz Hyoscyamus niger (Siyah banotu) ile H.muticus (Mýsýr banotu) tedavi edici olarak kullanýlmaktadýr. Mýsýr banotu ülkemizde Malatya civarýnda bulunur. Özellikle alkaloit endüstrisi için önemlidir. Siyah banotu hemen hemen bütün Anadolu ve Trakya’da bulunur. Týbbi amaçlar için kullanýlýr. Hyoscyamus niger (Siyah banotu): Mayýs-eylül aylarý arasýnda sarýmsý renkli çiçekler açan, 30-80 cm boylarýnda, 2 senelik, otsu ve özel kokulu bir bitkidir. Gövdeleri dik, basit veya dallanmýþ ve yapýþkan tüylüdür. Yapraklarý, donuk yeþil renkli, kenarlarý girintilidir. Çiçekler çok kýsa saplýdýr. Çanak yapraklarý tüp þeklinde, üzeri damarlýdýr. Taç yapraklarý huni þeklinde, beþ parçalý, kirli sarý renkli ve mor damarlýdýr. Meyveleri çanak yapraklar tarafýndan sarýlan, kapak ile açýlan bir kapsüldür. Bu kapsül içinde gri esmer renkli, oval veya böbrek þeklinde, üzerinde küçük çukurcuklar bulunan çok miktarda tohum bulunur. Kullanýldýðý yerler Bitkinin yapraklarý, kökü ve tohumlarý tedavi amacýyla kullanýlýr. Yapraklar, bitki çiçekli iken toplanýr ve kurutulur. Tohumlar tamamen olgunlaþtýktan sonra alýnýr, güneþte veya daha iyisi 40-50 derecelik fýrýnlarda kurutulur. Yaprak, tohum ve bilhassa köklerde alkaloitler bulunmaktadýr. Kuvvetli bir uyuþturucu ve aðrý kesicidir. Bazý müshillerin tesir edebilmesini kolaylaþtýrýr. Çeþitli merhemlerin terkibinde kullanýlmaktadýr. Dikkat Bilmeden kullanýldýðýnda zehirlenmelere sebep olabilir. Behmen ( Kavza kökü / Centaurea behen / Parsnip / Panais ) Turpa benzer otsu bir bitkidir. 20 Ocak ile 20 Þubat arasýnda çiçek açar. Çiçeðinin rengine göre, Kýzýllbehmen ve Akbehmen adlarýnda iki türü vardýr. Basur memelerinden doðan þikayetlerde kullanýlýr. Bergamot ( Bergamot Orange / Bergamote / Bergamot / Citrus Bergamia ) Ortalama 4 m boyunda bir aðaç olan bergamotun asýl vataný batý Hindistan’dýr. Yapraklarý uzun ve koyu yeþil, çiçekleri beyaz ve küçük, meyveleri küre veya armut biçiminde, 5-7 cm çapýnda etli kýsmý ekþi lezzetli, kabuk kýsmý limon sarýsý rengindedir. Eskiden Antalya bölgesinde geniþ çapta yetiþtirilmekteydi. Zamanla bu bölgede Bergamotun yerini diðer turunçgiller aldý. Bununla beraber halen Antalya civarýnda bu tür az miktarda bulunmakta ve meyvelerinden reçel yapýlmaktadýr. Bergamot esansýnýn sanayideki önemi sebebiyle yer yer tekrar yetiþtirilmeye baþlanmýþtýr.



Kullanýldýðý yerler Meyve kabuklarý sýkýlarak bergamot esansý elde edilir. Yeþilimsi Sarý renkli, hoþ kokulu ve acý lezzetli bir sývýdýr. Parfümeri (ýtriyat) sanayiinde kullanýlmaktadýr. Usaresinden kalsiyum sitrat ve sitrik asit elde edilir. Koku vermesi için bazen çaylara da karýþtýrýlýr. Ayrýca çeþitli yörelerimizde reçeli yapýlarak Kýþýn yenilir. Brokoli Yaklaþýk 30 yýldýr yurt dýþýnda ve yurt içinde araþtýrmalar yapan Prof. Dr. Ýbrahim Adnan Saracoðlu Brokoli'nin prostat ve üriner sistem hastalýklarýnýn tedavisinde kullanýlabileceðini savunuyor.Týbbýn gücüne inanan ve bu gücün yeni buluþlarla güçlenip, insanlýða yeni hizmetlerle gelineceðini bilen bir düþünceyle Brokoli araþtýrmalarýna baþlayan Saracoðlu 11 yýldýr üzerinde çalýþtýðý Brokoli gerçeðine kendisini bitkilerin þifalý gücüne inanmasý ve Avrupa’da bu tür çalýþmalara daha fazla önem verilmesinin ulaþtýrdýðýný vurguluyor. Prof. Dr. Ýbrahim Adnan Saracoðlu’nun Ýngilizce ve Almanca olarak yayýnlanan aþaðýda özetini alýntýladýðýmýz makalesini konuyla ilgilenenleri aydýnlatacaðý düþüncesindeyiz Brokoli Gerçeði Ýyi huylu prostat büyümesi (BPH), prostatitis (prostat) ve kronik idrar yollarý enfeksiyonu, bugün dünya insanlarýnýn (1.350.000.000) büyük bir problemidir. Böylesine bir problemin kimyasal (ilaç) yöntemleriyle veya ameliyat yaklaþýmýyla çözülemeyeceði inancýnda deðilim.Bu yöntemlerin yetersiz veya etkisiz kaldýðý durumlarda Brokoliyi mutfaðýmýzdan saðlýðýmýza taþýmayý amaçladým. Brokoli üzerine araþtýrmalarýmý bazý televizyon kanallarýnda ve yazýlý basýnda açýkladým. Ýnsanlarýn bu konuya sahip çýkacaðýný ve pek çoðunun þifa bulacaðýný bilmekteyim. Görsel ve yazýlý medya insanlarýn hayatýnýn bir parçasý olmuþtur. Ben 11 yýllýk çalýþmamý açýklarken bunun laboratuarlardan ve üniversitelerden insanlara ne kadar ulaþacaðýndan endiþeliyim. Bu düþüncelerime ve bilimsel görüþlerime sahip çýkan Almanya ve Amerika , Medikal Forumlarýnda Brokoli tedavisi üzerine Web sayfasý açarak kendilerine yardýmcý olmamý talep etmiþlerdir. Bu taleplerini gerek bilim adýna gerekse de insanlýða hizmet adýna kabul ettim. Almanya Medikal Forumda ve Amerikada Prostatitis Foundation Forumda adýma Web sayfasý açýldý. Dünyada, brokoliyi prostat tedavisinde ilk uygulayan bir bilim adamý olarak ülkem adýna gurur duymaktayým. Brokoli ülkemize son bir kaç yýldan beri girmiþ bir sebzedir. Roma imparatorluðu döneminde esas yetiþtirildiði bölgelerden bir tanesi de Akdeniz sahilleri idi. Özellikle Amerika ve Avrupa’da en çok tüketilen sebzeler arasýndadýr. Amerika’da brokoli tabletleri satýlmaktadýr. Ancak, bu tabletler Prostat þikayetlerine karþý etkin deðildir. Bu tabletler, 3-4 günlük brokoli tohumlarýnýn filizlerinden elde edilmektedir. Brokoli sebzesinden elde edilmemektedir. Brokoli her insanýn mutfaðýndan saðlýðýna taþýyabileceði ve hazýrlanmasý en kolay sebzelerden biridir. Brokoli içerdiði maddeler açýsýndan insan saðlýðý üzerinde çok faydalýdýr. Vitamin deðerleri açýsýndan; A,E ve C vitaminlerini içermektedir. Ýçerdiði flavonoidler bakýmýndan baðýþýklýk sistemimizi güçlendiren bir özelliðe sahiptir. Antibiyotik özelliðe sahip olan brokoli , bu yönüyle prostatitis'e (prostat enfeksiyonu) karþý çok etkindir. Hiç bir antibiyotik yoktur ki baðýþýklýk sistemimizi zayýflatmasýn. Ýþte brokolinin önemi bu noktada ortaya çýkmaktadýr; ayný zamanda hem baðýþýklýk sistemimizi güçlendirmekte hemde antibiotik vazifesi görmektedir. Brokoli , meme, prostat, baðýrsak ve idrar kesesi kanserlerine karþý güçlü bir koruyucudur. Amerikada özellikle bu kanser türlerine karþý brokolinin içerdiði bazý maddeler (sulforafen vs) zenginleþtirilerek kanser tedavisinde baþarý ile kullanýlmaktadýr. Brokoli içerdiði bazý indol ve indol türevleri (bitkisel hormonlar) açýsýndan ayrý bir önem taþýmaktadýr. Bu sayede vücudumuzdaki hormon dengesini ayarlayýcý özelliðe sahiptir. Yine Amerika’da bazý klinikler menopoz dönemindeki bayanlar için östrogen hormonunun düzenli çalýþmasý için brokolideki bitkisel hormonlardan yararlanmaktadýrlar. Brokolinin kendine özgü olan selülozik yapýsý (lifli yapý) baðýrsaklarda oluþan toksinlerin (toksin atýcý) uzaklaþtýrýlmasýnda ve alýnmýþ olan aðýr metallerin emilmesinde büyük rol oynamaktadýr.



Brokolinin bu lifli yapýsý dýþkýnýn düzenli bir þekilde dýþarý atýlmasýný saðlar. Kabýzlýðý önleyicidir. Bugün dünyada üzerinde en çok araþtýrma yapýlan sebzelerde ; beyaz lahana, turp, domates, brokoli ve havuç en ön sýrayý almaktadýr. Brokolinin gücü Brokoli , prostatitis, iyi huylu prostat büyümesi (BPH) ve idrar yollarý enfeksiyonuna karþý önleyici ve tedavi edici güce sahiptir. Brokolinin þifalý gücünden istifade edebilmek için mutlaka kullanma þekline uymak zorundayýz. Kullanma þekli bir KÜR olarak yapýlmalýdýr. Aksi taktirde haftada bir kaç defa tüketmenin sadece besin deðerleri açýsýndan faydasý vardýr. Sebze olarak Brokoli ; A, C, E ve Karotin vitaminleri bakýmýndan oldukça zengindir . Demir, selen, bakýr ve potasyum kaynaðýdýr. Brokoli, klinik deneylerle (Almanca , Ýngilizce ) kanýtlanmýþ özellikle prostat ve meme kanserine karþý etkin 5 farklý koruyucu madde içermektedir. Bunlardan en güçlü olaný sulforafen dir. Prostat rahatsýzlýklarýnýn kansere dönüþmesinde brokoli güçlü bir önleyicidir. Bu görevini içerdiði myrosinaz enzimi yardýmýyla saðlamaktadýr. Brokoli indol bakýmýndan oldukça zengindir. Ýndoller bitkisel hormonlardýr. Brokolide bulunan bazý indollerin özelliði , hormon dengesini saðlamaktýr. Meme kanserinin oluþumunda hormon dengesizliðinin rol oynadýðý gerçeði klinik deneylerle kanýtlanmýþtýr. Brokoli baðýþýklýk sistemimizi güçlendiren 5 etkin madde içermektedir. Brokoli bununla da kalmayýp ayný zamanda antioksidan dýr. Yani hücre zarlarýna (membran) ve hücre DNA sýna zarar veren serbest radýkalleri nötralize (zararsýz hale getirmek) etmektedir. Hücre DNA sýný bozabilen serbest radýkaller bu özelliklerinden dolayý kanserojendirler. Brokoliye antioksidan olma özelliðini kazandýran quercetin ve kaempherol maddelerini içermesidir. Quercetin, Prostatitis tedavisinde kullanýlan ve bitkilerden elde edilen bir maddedir. Brokoli lifli bir yapýya sahip olduðundan, baðýrsaklardaki aðýr metalleri, safra asidi fazlasýný sünger gibi emerek oldukça hýzlý bir biçimde dýþarýya atýlmasýný saðlar. Brokoli , bu özelliðinden dolayý hem toksin atýcý hem de baðýrsak sistemini düzenleyicidir. Çimlenmiþ Brokoli Tohumlarý: Çimlendirilmiþ Brokoli tohumlarý sebze olarak kullanýlan Brokoliye göre ; ortalama 50 kat daha fazla sulforafen içerirler ve Sulforafen Phase II enzimlerini aktive ederek kansere, mutasyona ve serbest radýkallere karþý harekete geçirirler. Amerikada, çimlendirilmiþ Brokoli filizlerinden (broccoli sprouts) tabletler yapýlmakta ve satýlmaktadýr. Prostatitis (Prostat Enfeksiyonu) Prostat enfeksiyonunun iki þekli olduðu týp otoriteleri tarafýndan savunulmaktadýr. Bunlardan birincisi bakteriyel Prostatitis (bakteriyel prostat enfeksiyonu), ikincisi ise non-bakteriyel prostatitis (bakteriyel olmayan prostat enfeksiyonu) dur. 1998 yýlýnda bir grup Amerikalý ve Kanadalý bilim adamý , 1 Aralýk 1998 tarihinde Journal of infectious Urology dergisinde yayýnladýklarý makale de bakteriyel olmayan prostat enfeksiyonunun gerçekte bakteriyel prostat enfeksiyonu olduðunu kanýtlamýþlardýr. Bakteriyel-Biyofilm teorisi ile açýkladýklarý bu prostat enfeksiyonunu tedavi etmek daha da zor görünmektedir. Genel olarak prostat enfeksiyonunu Antibiyotiklerle tedavi etmek çoðu zaman mümkün olamamaktadýr. Bunun nedeni de antibiyotiklerin , prostatýn içine kadar girememesidir. Genel olarak bir enfeksiyonun baþarý ile tedavi edilebilmesi için baðýþýklýk sisteminin de güçlü olmasý veya güçlendirilmesi gerekmektedir. Prostatis de Brokolinin Fonksiyonu Brokoli ayný anda iki özellik birden göstermektedir. Birincisi baðýþýklýk sistemini güçlendirmesi, ikincisi ise antibiyotik (anti-inflammatory effects of antibiotics)) özelliðe sahip olmasýdýr . Güçlü bir baðýþýklýk sistemi enfeksiyonlara karþý daha güçlü demektir. Halbuki antibiyotikler baðýþýklýk sistemimizi zayýflatýrlar. Bu nedenle antibiyotik kullananlar beraberinde çoðu kez vitamin alarak veya saðlýklý ve dengeli beslenerek baðýþýklýk sistemilerini güçlendirmeye çalýþýrlar. Ancak, alýnan antibiyotiklerin çoðu baðýrsak florasýný etkilediklerinden, vitaminlerin, kofaktörlerin, minerallerin ve besinlerden gelen bazý etkin maddelerin emilmesine engel olabilmektedirler. Brokoli giriþ kýsmýnda bahsedildiði gibi baðýþýklýk sistemini güçlendirmekte ve içerdiði pseudoantibiyotik özellikli etkin maddelerle prostatitis' e karþý etkin rol oynamaktadýr. Ýyi huylu Prostat büyümesi (Benigne ProstateHyperPlasie) = BPH Genel olarak prostat , 40-50 yaþlarý arasýndaki erkeklerin % 43 'ünde görülmekte , 50 yaþ ve yukarýsýnda %60 lara kadar çýkmaktadýr. Dünya saðlýk teþkilatýnýn verilerine göre 185.000.000 erkek bu rahatsýzlýktan þikayet etmektedir. Prostat büyümesin sebebi olarak bir çok teori öne sürülmektedir. Bunlardan en önemli iki tanesi beslenme ve hormonal düzenle ilgilidir. Beslenme



her ne kadar önemli bir sav ise de , Testosteron hormonunun bu rahatsýzlýða neden olduðu teorisi aðýrlýk kazanmaktadýr. Erkeklerin testiþlerinde (haya) oluþan Testosteron hormonu (TH), belirli yaþlardan sonra prostat bezine (kestanecik) ulaþamamaktadýr. Prostatý bezinin salgýlama görevini yapabilmesi için TH 'na ihtiyacý vardýr. TH 'nun prostat bezine ulaþamamasý sonucunda prostat bezi büyümeye baþlamaktadýr. Bu büyüme sonucunda prostat bezi idrar kanallarýna baský oluþturarak belirli þikayetlerin ortaya çýkmasýna neden olmaktadýr. Bunlar ; sýk sýk idrara çýkma (geceleri dahil) , idrarýný tutamama, idrar yaparken zorlanma idrar yaparken çatallanma , idrar yaparken yanma , idrar torbasýný tamamen boþaltamama (miksiyon) , idrar yaptýktan sonra damlama gibi þikayetlerdir. Bu þikayetler doðrultusunda idrar kesesi her defasýnda tam boþalamadýðýndan bakteriyel enfeksiyonlara da neden olabilmektedir. Bunun sonucunda da idrar yollarý enfeksiyonlarý bu rahatsýzlýða paralel olarak geliþmektedir . Prostat büyümesinin neden olduðu olumsuz etkilerden bir tanesi de erkekte cinsel isteksizliðe ve iktidarsýzlýða neden olmasýdýr. Cinsel isteksizlik , Prostatitis hastalarýnda da ortak bir olgudur. BPH de Brokolinin fonksiyonu Brokoli , içerdiði bazý indol derivatlarý ve mediyatörler vasýtasýyla biyosentez mekanizmasýný harekete geçirerek Testosteron Hormonunun Prostata ulaþmasýný saðlamaktadýr. Böylece Prostat normal salgýlama fonksiyonlarýný yavaþ yavaþ yerine getirmeye baþlamaktadýr. 21 günlük Brokoli Kürü neticesinde BPH (Ýyi huylu prostat) hastalarý daha 2-3 gün içerisinde idrara baðlý þikayetlerinin nasýl azaldýðýný görebilmektedirler. Brokoli Kürünü yapan erkeklerin hemen hemen hepsi cinsel isteksizliklerinin önemli ölçüde ortadan kalktýðýný söylemektedirler. Tabi ki hastalýðýn seyrine göre 21 günlük baþlangýç kürü yeterli olmayabilir. Uzun yýllardýr iyi huylu prostat büyümesi rahatsýzlýðý olanlar ( 6-7 yýl) bir kaç ay sonra þikayetlerinin tekrar baþladýðýný göreceklerdir. Bu durumda sadece bir haftalýk Brokoli Kürü nün uygulanmasý yeterli olabilmektedir. Kýsaca her BPH hastasý kendisini bilir. Ýyi huylu Prostat büyümesine yeni yakalanmýþ olanlar 21 günlük Brokoli Kürü ile enaz 10 - 11 ay rahat edebilmektedirler. Daha sonra bir haftalýk kür ile tekrar uzun zaman rahat edebilmektedirler. Prostatitis ve BPH hastalarýnýn , kür boyunca kesinlikle acý biber, alkol ve kahve tüketmemeye (nescafe ve türk kahvesi) ve de hayvansal yaðlardan uzak durmaya özen göstermeleri gerekmektedir. Beslenmede BPH ya neden olan etkenlerin baþýnda hayvansal yaðlar gelmektedir. BPH hastalarýnýn genelde gün boyu bol su tüketmeleri hekimlerin önerileri arasýndadýr. Hazýrlanmasý ve Kullanýlmasý : Bu yardýmcý tedavi þekline baþlamadan önce mutlaka bir hekime gittiðinizi kabul ediyorum. Kesinlikle bir hekime gitmeden prostat þikayetlerine iyi geliyormuþ düþüncesiyle hareket ederek, brokoli kür tedavisini uygulamayýnýz. Mutlaka hekime gidiniz ve teþhisinizi koydurunuz. Eðer konulan teþhis; Prostatitis veya BPH ( iyi huylu Prostat büyümesi) veya idrar yollarý enfeksiyonu ise bu taktirde brokoli kür tedavisini çekinmeden bir yardýmcý tedavi olarak uygulaya bilirsiniz. Brokoli'nin yan tesiri yoktur ve ilaçlarla da etkileþmesi söz konusu deðildir. Ancak brokoliye karþý alerjisi olanlarýn bu tedaviyi uygulamamalarý gerekir. Genel bir kural olmamakla beraber, süte karþý alerjisi olanlarýn % 25 oranýndada brokoliye karþýda alerjileri olduðu gözlenmiþtir. Hekiminizin size verdiði ilaçlarý alarak , Brokoli tedavisini de bir yardýmcý ve önleyici tedavi olarak uygulayabilirsiniz. Brokoliyi pazarlarda , manavlarda ve bazý süper marketlerde taze veya dondurulmuþ olarak bulabilirsiniz. Brokoliyi alýrken taze ve sararmamýþ olduðuna dikkat ediniz. Eðer Brokoloyi fazla miktarda aldýysanýz, 250 gramlýk porsiyonlar halinde yýkamadan mutlaka buzdolabýnýzýn buzluk kýsmýnda saklayýnýz. Günlük ihtiyacýnýzý hergün buzluktan alýp, yýkayýp hazýrlayýnýz. Bitkinin hem odunsu saplarýný hem de çiçekli bölümlerini kullanabilirsiniz . En az 250 gr , en fazla 500 gr brokoli 1 litre suyla agzý kapalý bir kapta 5 dakika kaynatýlýr (1 lt su için 250 gr.dan fazla kullanýlan brokolinin etkisi artar fakat 500 gr.dan fazlasý da gerekmez ) Süzülüp bir baþka kaba alýnan brokoli suyunun yarýsý sabahlarý aç karnýna Diðer yarýsý da aksamlarý yine aç karnýna ýlýk veya soðuk olarak içilmelidir. Hazýrlanan 1 lt su ayný gün tüketilmeli ve ertesi gün için yenisi hazýrlanmalýdýr .Brokoli suyu içildikten sonraki 20 dakika boyunca su hariç hiç bir þey yenilip içilmemelidir . Piþirdiðiniz brokoliyi de öðleyin yemeðinizin yanýnda salata olarak yenmelidir. Bu uygulama 1 hafta boyunca her gün yapýlcaktýr . Her 7 günden sonra 3 günlük bir ara verilmelidir . Bu iþleme 3 defa (3 'er günlük aralar hariç 21 gün) devam edilmelidir.



Centiyane ( Centiyana / Yýlan otu / Eþek turpu / Gentina lutea / Gentina radýx ) Doðu Karadeniz Bölgesi ve Uludað’da yetiþen, 1 metre kadar yüksekliðinde, geniþ yapraklý, kalýn köklü bir bitkidir. Kökü acýdýr. Ýçi Sarý, dýþý esmerdir. Kökü þifalýdýr. Sarý ve mavi türü vardýr. Ýþtah artýrýr, hazmý kolaylaþtýrýr, ateþi düþürür,vücuda kuvvet verir, mide zafiyeti ve ekþimelerini giderir. Kansýzlýkta da faydalýdýr Ceviz Mayýs ve haziran ayýnda çiçek açan ceviz aðacý bünyesinde yað, tuz, albümin, karbonhidratlar, gümüþ iyonu, sodyum, potasyum, B1, B2, B3, B6 ve E vitamini barýndýrýr. Bakýmlý Saçlar Badem yaðý, çörek otu ve ceviz yaðýný ayný oranlarda karýþtýrýn ve haftada bir kez bu karýþýmla saç diplerinize masaj yapýp yarým saat kadar bekletin. Daha sonra doðal bir sabunla yýkayýp durulayýn. Saçlarýnýzýn hiç olmadýðý kadar parlak, canlý ve kuvvetli olduðunu göreceksiniz. Ýçi Baþkalarýnýn Olsun Býrakýn cevizin içini baþkalarý yesin, hiç önemli deðil. Ama siz de bu arada boþ durmayýn ve cevizin kýrýlan kabuklarýný toplayýp muhafaza edin. Siz bu ceviz kabuklarýyla kendinize bir çay demleyeceksiniz. Kayserinin bazý yörelerinde kullanýlýr. Kanýnýz Temizlensin Bunun için bir miktar ceviz yapraðýný ve kekiði beraberce kaynatýn. Balla tatlandýrarak içeceðiniz bu karýþým iyi bir kan temizleyicidir. Ayný zamanda kansýzlýk þikayeti olanlara da ceviz iyi bir þifa kaynaðýdýr. Yine yukarýda tarif edilen karýþýmý hazýrlayarak haftada birkaç kez içiniz. Ceviz Yapraklarý Eklem aðrýlarýnda ceviz yapraklarýndan yararlanabilirsiniz. Ayrýca ceviz yapraklarý evinizin muhtelif yerlerine koyulursa sinek ve böcekleri o bölgelerden uzak tutmaya yarar. Sivilcelerde Cevizin dýþýndaki yeþil kabuklarýnýn suyunu çýkartýn ve sivilceli yerle bu sudan sürünüz. Rivayet olunur ki birkaç günde sivilceler iyileþecektir. Dikkat Ateþli mizacý olan kiþilere ceviz zararlýdýr. Baþ aðrýsý yapar. Ayrýca ceviz ciðere, mideye ve dimaða kuvvet verip aðýz kokusunu da giderir. Basur için faydalý olduðu rivayet edilmekte ve bunun için balla karýþtýrýlarak yenilmesi tavsiye edilmektedir. Diðer Etkileri Aromatik kokulu yapraklarý kabýzlýða, iþtahsýzlýða, kan temizlenmesine ve hazýmsýzlýða karþý yararlýdýr. Dýþtan Kullaným Ceviz yapraklarýnýn suyu banyo suyuna ilave edilirse kemiklerdeki zafiyetlere karþý yararlýdýr. El ve ayak týrnaklarýndaki iltihaplarda, egzamalarda, apselerde, hanýmlarýn akýntýlarýnda dýþtan kullanýmý çok olumlu sonuçlar verir. Ve Yine Yapraklarý Gýrtlak, diþ etleri ve boðaz hastalýklarýnda gargara yapýlarak veya aðýz çalkalanarak kullanýlmalýdýr. Tabi ki yapraklarýnýn suyunu kullanacaksýnýz. Saç Dökülmelerinde Saç bakým reçetemizden sonra bir de saç dökülmesi þikayeti olanlar için önerimiz olacak; eðer ceviz yapraklarýný banyo suyuna karýþtýrýp yýkanýrsanýz saç dökülmenizi önler. Bunun için baþa banyo suyu ile çok iyi masaj yapmak gerekir.



Demleme Yöntemi Ýki büyük taze veya kuru ceviz yapraðýnýn bir litre suda demlenmesiyle hazýrlanýr. Kurt ve solucan düþürücü olarak günde iki fincan içilmelidir. Kanamalara, hemoroite karþý lavman biçiminde dýþtan kullanmak üzere iki avuç baþak bir litre suda demlendirilerek kullanýlýr. Ýki avuç taze veya kuru ceviz kabuðunun bir litre su ile kaynatýlmasýyla hazýrlanan sývý, kurt düþürücü olarak günde iki fincan içimi kullanýlmalýdýr. Raþitizm Ýçin Raþitizme, þeker hastalýðýna, lenf hastalýðýna karþý sekiz-on yaprak ceviz kabuðu bir litre suda kaynatýlýr ve günde iki çay bardaðý içilir. Banyo, kompres ve losyon için 15 adet yaprak bir litre suda kaynatýlarak dýþtan kullanýlýr. Toz Halinde Güçlendirici, mikrop öldürücü ve yara kapatýcý olarak iki kahve kaþýðý ceviz kabuðu tozu herhangi bir çay çeþidinin içinde demlenirken atýlýp günde iki fincan kadar içilir. Ayrýca dört kahve kaþýðý ceviz kabuðu tozu kaynatýlmýþ civan perçemi ya da öküz gözüne katýlýp losyon ya da kompres þeklinde haricen kullanýlýr. Ciðerotu ( Pulmonaria officinalis ) Hodangiller familyasýndan, 10-15 cm boyunda, uzun ömürlü otsu bur bitkidir. Çiçekleri önce kýrmýzýmtýraktir. Sonra mor ve mavimsi bir renk alýr. Gövdesi dik ve tüylüdür. Tanen, müsilaj, þekerler, reçine ve sabit yað içerir. Tedavi için yapraklarý kullanýlýr. Kullanýldýðý yerler: Göðsü yumsatir. Öksürügü keser. Akciger hastalýklarýnda faydalýdýr. Idrar söktürür. Civanperçemi ( Binbiryaprak otu / Kandilçiçegi / Schafgarbe / Milliefeuille / Herbeaux charpentiers / Yarrow) Haziran-eylül aylarýnda, beyaz veya pembemsi renkli çiçekler açan, yol kenarlarýnda, tarlalarda ve kurak topraklarda yetiþen 20-100 cm yüksekliginde, kokulu, çok senelik ve otsu bir bitki. Binbiryaprak otu veya kandilçiçegi olarak da anilmaktadýr. Gövdeleri dik, dalsiz ve yumuþak tüylüdür. Yapraklarý sapsýz ve koyu yeþil renklidir. Çiçekleri, küçük tepecik (kapitulum) halinde bir araya toplanmis olup, yalanci bir semsiye durumunu meydana getirirler. Bu kapitilumun dis tarafinda 5-6 tane dil þeklinde beyaz renkli Diþi çiçekleri, orta kýsmýnda ise tüp þeklinde, kirli-beyaz renkli erdiþi çiçekleri vardýr. Meyveleri gri renkli ve tüysüzdür. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Kuzey ve Dogu Anadolu. Kullanýldýðý yerler: Bitkinin kullanýlan kýsmý, yaprakli ve çiçekli dallarýdir. Dallar ve çiçekler henüz tamamen açilmadan toplanýr ve gölgede kurutulur. Bitkinin bu kýsýmlarý uçucu yað, sabit yað ve acý glikozit maddelerini ihtiva ederler. Kuvvet verici, uyarici, idrar ve gaz söktürücüdür. Içerisindeki Sincolden dolayý antiseptik, balgam söktürücü ve midevidir. Yara iyi edici bir özelliði vardýr. Basurda sulu hulasasi fitil halinde verilir. Memleketimizde 20 kadar binbiryaprak otu türü tespit edilmistir. Bunlarin ekserisi halk arasýnda yukarýdaki tür gibi kullanýlmaktadýr. Civanperçemi sinirleri güçlendirir, kimyasal deðiþimleri hýzlandýrýr. Gözenekleri açýp toksinlerin dýþarý atýlmasýný, kanýn temizlenmesini saðlar. Bu özellikleri ile civanperçemi, soðuk algýnlýðý ve benzeri hastalýklara iyi gelir. Yirmi dört Saatte Saðlýk Üþütme baþlangýcýnda civanperçemi içildiðinde bir günde insaný tekrar saðlýðýna kavuþturabilir. Ayný zamanda idrar söktürücüdür.



Dezenfekten Olarak Civanperçemi Dýþtan kullanýldýðýnda civanperçemi bölgesel uyuþturucu ve dezenfekten edici yerine geçer. Bir böcek ya da sivrisinek sokmasýnda civanperçeminin yapraðý, aðýzda çiðnenip hasar gören yere konulursa acý ve kaþýnma duygusunun kýsa sürede kaybolduðu görülür. Ayný yöntemle ani olarak yakalandýðýnýz diþ aðrýlarýndan da kurtulabilirsiniz. Bilinen hiç bir yan etkisi olmayan civanperçemi genel menopoz sýkýntýlarý, kadýnlarýn muayyen gün rahatsýzlýklarý, zona çýbanlarý. iltihaplý yaralar ve çocuklarda yataða iþemelerde oldukça yararlýdýr. Böbrek Rahatsýzlýklarýna Kurutulmuþ civanperçeminden, bir litre kaynar suya 20 gr. koyup 15 dakika süreyle demlemeye býrakýn. Bu çaydan günde iki büyük fincan ya da yemek arasý saatlerde günde üç bardak içerseniz böbrek ve mesane rahatsýzlýklarýnýza iyi geldiðini göreceksiniz. Cildinizde Bozukluk Var mý? Bir çay bardaðý sýcak suya bir tatlý kaþýðý civanperçemini koyup 20 dakika demledikten sonra süzün. Uyumadan hemen önce temizlenmiþ cildinize pamukla sürün, kurusun; bir kez daha sürüp yatýn. Eðer cildinizde çöküntüler varsa zamanla düzeldiðini göreceksiniz. Egzama Ýçin Bir avuç civanperçemini dört bardak suyla kaynatýp egzama bulunan yerleri bu su ile yýkayýn. Çakalerigi ( Pflaume / Prune / Plum ) Gülgillerden, Nisan-Mayýs aylarý arasýnda, beyaz renkli çiçekler açan, 1-3 m yüksekliginde, dikenli bir aðaçtýr. Ormanlarda, çit kenarlarýnda ve kirlarda rastlanir. Gövdeleri silindirik, kabugu koyu gri renkli ve çok sýk dallýdýr. Küçük dallarýn ucu dikenlidir. Çiçekleri beyaz renklidir. Meyveleri sonbahar veya kýþa doðru olgunlaþan mâvimsi siyah renkli, küremsi þekilli ve eksi lezzetlidir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Marmara, Ege ve Karadeniz bölgesi. Kullanýldýðý yerler: Bitkinin kullanýlan kýsmý, çiçekleri ve Kurutulmuþ meyveleridir. Çiçekler kuru bir havada toplanýr ve derhal kurutulur. Çiçekleri hafif müleyyin ve kan temizleyicidir. Meyvelerinde þekerler ve organik asitler vardýr. Ishali keser. Mide ve barsaklarýn düzenli çalýþmasýný saglar. Terletir ve vücudda biriken zararlý maddelerin atilmasini saglar. Boðaz ve bademcik iltihabini giderir. Anne sütünü artýrýr. Çamfýstýðý ( Pinus pinea ) Çam kozalaklarinin içinden çýkartilir. Kuvvetli bir besindir. Günde 2 çorba kaþýðýndan fazla yenmemelidir. Kullanýldýðý yerler: Bronþit verem ve akciger hastalýklarýnýn çabuk isilesmesine yardýmcý olur. Afrodizyak (Cinsel istekleri artýrýcý) özelliði vardýr. Çay Toplum olarak bütün toplantý ve dinlenme zamanlarýmýzýn vazgeçilmez içeceði çay ayný zamanda ilaç olarak ta kullanýlýr. Ýçinde bulunan kafeinin uyarýcý özelliði sebebiyle uyku kaçýrýr. Gece geç saatlere kadar oturmak isteyenler akþam yemeðinden bir kaç saat sonra üç dört bardak biraz demli çay içerlerse istediklerine kavuþabilirler Damar Sertliði Taze olarak demlenip hemen tüketildiðinde çayýn, damar sertliðine iyi geldiði bilinmektedir. Kemik Erimesi Kemik erimesi hastalýðýnda (osteoporoz ) son yapýlan araþtýrmalarda günde içilen üç dört bardak



yeni demlenmiþ bakýr renginde çayýn kemik erimesine karþý iyi geldiði tespit edilmiþtir. Bu hastalýðýn tedavisinde uygun zamanlarda ve uygun demle içilen çay tavsiye edilmiþtir. Ancak unutmayýn çay içmek için en uygun zaman yemeklerden en az iki saat sonrasýdýr. Gözler Ýçin Çay Gözlerinizde arpacýk çýktýysa veya herhangi bir sebeple gözünüz kýzardýysa bayat çay ve bir parça pamukla gözünüze kompres yaparsanýz kýsa sürede kýzarýklýðýn geçtiðini göreceksiniz. Ayrýca ; çay hafif yanýklarda kompres yapýlarak kullanýlýr. Bayatlamadan tüketilen çay kalbinizi de korur. Ýçinde bulunan tein maddesinin sinirleri yatýþtýrýcý özelliði vardýr. Kendinizi asabi hissettiðinizde veya sýkýntýlý olduðunuz zamanlarda çay demleyin ve fazla bekletmeden için. Unutmayýn iyi bir çay içmek istiyorsanýz veya kendinizi çay tiryakisi olarak görüyorsanýz bilin ki çay demlemek için en ideal demlik hakiki porselen demliktir. Çay Demleyelim Çay suyunu en fazla 10 (on ) saniye kadar kaynatýn. Asla fazla deðil. Beklemeden hemen çayýnýzý demleyin. Ve demlediðiniz çayý 15 dakika içinde tüketmeye bakýn. Yeþil çay Çin çayý olarak da bilinen yeþil çayýn sahip olduðu vitaminler açýþýndan siyah çaya oranla daha deðerli olduðu yönünde uzmanlar hemfikirdirler. Yeþil Çay Hapý Amerikalý bilim adamlarýnýn yaptýklarý araþtýrmalar sonucunda içinde bulunan extract maddesi nedeniyle kanser tümörlerini oluþmadan yok ettiði ileri sürülerek hap þeklinde piyasaya verildi. 500 miligramlýk kapsüller halinde satýlan yeþil çay haplarý yemekle birlikte günde bir veya iki kapsül alýnabiliyor. Yeþil çayýn halen Amerika’da ünlü Maya Kliniðinde kan kanseri hastalarýna verildiði biliniyor. Çemen ( Wärmflasche / Fenugrec / Fenugreek / Buy otu ) Nisan-haziran aylarýnda, sarýmsý-beyaz renkli çiçekler açan 20-40 cm yüksekliginde, bir senelik, otsu bir bitki. Buy otu, hulbe otu olarak da bilinmektedir. Gövdeleri dik, silindir biçiminde, içi bos ve oldukça dallidir. yapraklarý saplý ve 3 yaprakçiklidir. Çiçekler teker teker veya 2 tânesi bir arada olmak üzere bir yapraðýn koltuðundan çýkar. Meyveleri düz veya az çok kivrilmis olup, fasulye meyvesine benzer. Içinde esmer-Sarý veya kýrmýzýmsý 6-20 tohum taþýr. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Trakya, Marmara, Orta, Güney ve Güneydogu Anadolu. Kullanýldýðý yerler: Kullanýlan kýsýmlarý tohumlarýdýr. Olgun meyveler toplanýr, güneþte kurutulduktan sonra, sopa ile dövülerek tohumlar meyvelerden dýþarý çýkarilir. Tohumlarýnda müsilaj, uçucu yað ve sâbit yað, alkaloit, kolin, rutin gibi maddeler vardýr. Eski devirlerde Asya memleketlerinde sehvet arttýrýcý ve harplerde cesâret verici olarak çok kullanýlýrdi. Bugün tasidigi müsilajdan dolayý, yumuþatýcý ve balgam söktürücü olarak kullanýlmaktadýr. Kuvvet verici ve istah açici olarak, rasitizm, diabet, tüberküloz ve kansizliklarda da kullanýlmaktadýr. Unu, pastirmanin üzerini örten ve "çemen" ismi verilen karýþimi (Bu karýþim Sarýmsak, kýrmýzý biber ve çemen tohumu unundan ibârettir.) hazirlamak için kullanýlýr. Çýbanotu ( Binbiryaprak otu / Kandil çiçeði / Schafgarbe / Milliefeuille / Herbeaux charpentiers / Yarrow/ Veronica officinalis ) Yavþanotu diye de anýlan çýbanotu , kuru topraðý sever . Ormanlarda , aðaçlarýn kesilmiþ olduðu



yerlerde , çitlerin diplerinde , hendeklerde , yol ve orman kýyýlarýnda yetiþir . Topraðýn üstünde yatan tüylü ve sürüngen sapýndaki , kenarlarý diþli yapraklarý gümüþ gibi parlar . Baþýný yukarý doðru kaldýrmýþ olan çiçek baþaðýndaki çiçekler , açýk mavi-menekþe rengidir . Yapraklar , dokunulduðunda , saptan kolayca ayrýlýrlar . Çiçeklenme zamaný Mayýstan Aðustos’ a kadardýr . Üstünde çiçeklerin açmýþ olduðu , sap bölümü toplanýr . En etkili olan bitkiler , orman kýyýlarýnda ve meþe aðaçlarýnýn altýnda yetiþenleridir . Bu geleneksel bitki , kan temizleyici olarak çok aranýr ve taze ýsýrgan otu yapraklarý ile birlikte kullanýldýðýnda , kronik egzamalarý iyileþtirir . Rahatsýz edici yaþlýlýk kaþýntýlarýnda , çýbanotu hararetle önerilir . Zayýf ve duyarlý kiþiler , sindirimi de uyaran bitkiyi , hafif bir mide ilacý olarak rahatlýkla kullanabilirler . Mide de sümüksel salgý birikimi ve baðýrsak rahatsýzlýklarý da onunla tedavi edilebilir. Ruhsal sürmenajlardan kaynaklanan sinirlilik halleri tedavisinde bitki olaðanüstü iyileþtirici güçlere sahiptir . Geceleri yatmadan önce içilen bir bardak bitki çayý oldukça þifalýdýr. Özellikle , yoðun beyinsel çalýþma yapmak zorunda olanlara , uykudan önce bu yatýþtýrýcý çaydan bir bardak içmelerini öneriyoruz . bu çay belleðinizi güçlendirecek ve baþ dönmelerini yok edecektir . Kereviz kökü ile karýþtýrýlarak alýndýðýnda , sinir yorgunluklarýný ve melankoliyi ortadan kaldýrýr . Hatta mesane kumu , romatizma ve gut ile ilgili organ aðrýlarýný , çýbanotu büyük bir baþarýyla tedavi edebilir. unutkanlýktan þikayeti olanlar çýbanotu ve atkuyruðunu eþit oranda karýþtýrarak ve günde iki bardak içebilirler. Çýbanotunun eskimiþ kuru bronþiyal nezlelerde de sonuç verdiði görülecektir. Ciðerotu , öksürükotu yapraklarý , dar yapraklý sinirli ot ve çýbanotundan eþit oranda harmanlanarak hazýrlanan çay göðüs hastalýklarýna karþý kullanýlabilir. Bu çay , bal ile veya haþlama suyunda eritilmiþ nöbet þekeri ile tatlandýrýlabilir . 50g hindiba kökü , 25g hindiba yapraðý , 25g asperül (inci çiçeði) , ve 50g çýbanotu harmanýyla hazýrlanan çay da sarýlýk , karaciðer ve dalak hastalýklarý için þifalýdýr. Bu bitkiler ince kýyýlarak iyice harman edilir. Bir bardak suya yarým tatlý kaþýðý bitki katýlýr ve gün boyunca 2 bardak , tatlandýrýlmadan içilir . Çiçeklenme zamanýnda da , kronik deri hastalýklarýnda ve her þeyden önce egzamada önerilen , taze bitki özsuyu hazýrlanabilir . Bu sudan günde yarým tatlý kaþýðý alýnýr . Çýbanotunun , iltihaplý ve zor iyileþen yaralarý iyileþtirmedeki baþarýsý , eski bitki kitaplarýnda da önemle öne çýkarýlýr . özellikle baldýr kemiði üstündeki inatçý yaralar için de iyileþtiricidir . Yaralar , önce , bitkinin kaynama suyuyla iyice yýkanýp temizlenir . Daha sonra, gece için , taze demlenmiþ çaya batýrýlmýþ bir kompres yaranýn üstüne uygulanýr ve yara sýcak kalacak biçimde örtülüdür . Romatizma ve gut hastasý olanlar da , kendileri kolayca hazýrlayabilecekleri , etkili çýbanotu tentürünü denemelidirler. Bu tentür dýþtan ovarak sürülür, içten ise günde 15 damla , biraz suyla inceltilerek kullanýlýr . Her yýl , taze toplanmýþ çýbanotu çayýný mutlaka içiniz ! Yalnýzca atardamar sertliklerini azaltmakla kalmayýp , sizi daha baþka rahatsýzlýklardan korur ve kan temizleyici etkisi sayesinde , bedeninize yepyeni bir esneklik kazandýrýr . Çýbanotu Çayý : Yarým veya bir tatlý kaþýðý dolusu ince kýyýlmýþ bitki , orta boy bir su bardaðý dolusu kaynar suyla haþlanýr , 10 dakika demlendikten sonra süzülür . Bitki özsuyu : Çiçek salkýmlarýnýn saplarý yýkanýp , kurumadan mutfak robotu ile sýkýlýr . Elde edilen özsu küçük þiþelere koyularak buzdolabýnda saklanýr . Bitki tentürü : Ýki avuç dolusu , ince kýyýlmýþ çiçekli bitkinin üstüne 1 litre konyak eklenir . Konyak bitkilerin üstüne çýkmalýdýr . Tentür þiþesi , arada bir çalkalanarak , 14 gün boyunca güneþte veya sýcak bir ortamda bekletilir ve süre sonunda süzülerek , koyu renkli þiþelere aktarýlýr . Serin bir ortamda saklanmalýdýr . Çifitotu ( Kokar sedef otu / Sezab / Rue )



Sedefotgillerden, çayýrlarda ve hendek kenarlarýnda yetiþen, zehirli bir bitkidir. Yapraklarý geniþ, çiçekleri küçük ve Sarý renklidir. Çiçekleri dallarýn dýþýna taþmýþ demetler halindedir. Keskin bir kokusu vardýr. Dikkat! Zehirli olduðundan kesinlikle bir uzmana danýþýlmadan kullanýlmamalýdýr. Kullanirken kesinlikle tavsiye edilen doz asilmamalidir. Kullanýldýðý yerler: Kalp çarpintilarini giderir. Mide aðrýlarýný dindirir. Zeytinyaðý ile kavrulduktan sonra çibanin üzerine konulursa, çibani olgunlastirir. Çiðdem ( Krokus / Colchique / Crocus / Lahlah / Mahmurçiçegi / Colchicum ) Toprak altýnda, üzeri ince veya zarimsi birkaç pul ile örtülü, bir yumru tasiyan çok senelik bir bitki. Yapraklarý çimen yapraðýna benzer. Çiçekler genellikle 1-3 tâne veya türüne göre daha fazla olup, mor, beyaz-pembe Sarýmtrak renklerdedir. Çiçek taç yapraklarý tüpsü olup, uç kýsmýnda huni þeklinde geniþlemis ve 6 parçalýdýr. Meyveleri çok tohumludur. Avrupa ve Akdeniz bölgesine yayýlmýþ, 40 civârinda türü vardýr. Bunun da 20 kadari Türkiye’de bulunur. Genel olarak zehirli alkaloitler tasiyan bitkilerdir. Çigdem türlerinin bir kýsmý ilkbaharda, Diðer bir kýsmý ise sonbaharda çiçek açmaktadýr. Çok güzel olan çiçeklerinden dolayý da bir süs bitkisidirler. Daha çok kullanýlani ve tibbî olarak bilineni sonbahar veya güz çigdemi (Colchicum autumnale)dir. Bu da aðustos-ekim aylarý arasýnda çiçek açan yumrulu bir bitkidir. Yapraklarý ilkbaharda meydana gelir. Çiçekleri ise sonbaharda olup, pembemsi-mor veya beyazdýr. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Farklý türlerde Türkiye’nin hemen hemen her tarafinda. Kullanýldýðý yerler: Bitkinin kullanýlan kýsmý tohumlarý ve yumrusudur. Tohumlarýnda sâbit yað, sakkaroz ve kolsisin isimli bir alkaloit bulunur. Yumrularýnda da kolsisin, inulin, yað, niþasta, sakkaroz bulunmaktadýr. Idrar söktürür, Kabýzlýðý giderir. Kesinlikle tavsiye edilen miktardan fazla kullanýlmamalýdýr. Çigdem tohumu ve yumrusundan hazirlanan preparatlar uzun zamandan beri damla hastalýðýna karþý kullanýlmaktadýr. Kolsisin bir ara kansere karþý kullanilmissa da, hayvansal hücreler için çok zehirli olduðundan hâlen terk edilmistir. Kolsisinin hücre bölünmesini durdurmasi etkisinden faydalanilarak, poliploit mutasyonlar elde etmek için zirâatte kullanýlmaktadýr. Poliploit organizmalar genellikle normalden daha fazla olan büyüklükleri ile göze çarparlar. Bu metod sâyesinde ekonomik deger tasiyan bu bitkilerin yaprak veya meyve ürünlerini arttirmak mümkün olmaktadýr. Dikkat! Zehirli olduðundan kesinlikle bir uzmana danýþýlmadan kullanýlmamalýdýr. Çilek ( Kocayemiþ / Fragaria / Strawberry / Fraisier / Erdbeere / Fraise ) Gülgillerden, saplarý sürünge, çiçekleri beyaz bir bitkidir. Yemiþi (Çilek) ilk zamanlar pembe olup, gelistikçe koyu bir renk ve güzel kokulu bir hal alýr. Türkiye’de yetiþtiði bölgeler: Ege, Marmara, Karadeniz bölgesi. Kullanýldýðý yerler: Vücudu kuvvetlendirir. Hasta olmayi önler. Idrar söktürür. Böbrek ve mesane hastalýklarýnýn iyileþmesine yardýmcý olur. Mide ve barsak tembelligini giderir. Sinirleri kuvvetlendirir. Hasta olmayi önler. Barsak kurtlarýný döker. Ateþi düþürür. Cilde tazelik ve güzellik verir. Diþ taþlarýný eritir. Midesi zayýf olanlar suyunu içmelidir. Dikkat! Bazý kimselerde alerji yapabilir Çitlembik



( Maranta niþastasi / Arrow-root / Terpentinpistazie / Térébinthe / Terebinth tree ) Sýcak iklimlerde yetiþen "Maranta" adlý kamýþtan veya ona benzer baþka bitkilerin köklerinden çýkarýlan beyaz bir tozdur. Niþastadan daha incedir. Kokusu ve tadý yoktur. Kullanýldýðý yerler: Çocuk mamasi yapýmýnda kullanýlýr. Süt çocuklarýna ve nekahat dönemindeki hastalara verilir. Hastalýklardan sonra görülen halsizlikleri giderir. Nisan-haziran aylarý arasýnda, yeþilimsi renkte çiçekler açan, 2-6 m yüksekliðinde, kýþýn yapraðýný döken aðaçlar. Menengiç olarak da bilinir. Meyveleri önce kýrmýzýmsý olup, daha sonra kahverengine döner. Aðacýn dallarýna yapýlan yaralamalarla yahut da kendiliðinden sýzmayla sakýz elde edilir. Bu sakýz, bal kývamýnda, sarýmsý veya grimsi renkli ve hoþ kokulu olup menengiç sakýzý adýný alýr. Batý Anadolu’da yabânî menengiçleri aþýlamak sûretiyle antepfýstýðý elde edilmektedir. Menengiç sakýzý dahilen, idrar ve solunum yollarý antiseptiði olarak kullanýldýðý gibi, göðüs yumuþatýcý ve balgam söktürücü olarak da kullanýlýr. Meyveleri resin, uçucu yað, palmitik, oleik, stearik asit gibi yað asitlerini ihtivâ eder. Meyveleri idrar söktürücü etkiye sâhiptir. Gaziantep yöresinde meyveleri kavrularak menengiç kahvesi olarak kullanýlýr. Çobançantasý ( Çoban kesesi / Çoban torbasý / Capsella bursa pastoris ) Medik ve Çýngýldaklý Ot olarak da anýlýr . Düzensiz diþli yapraklar , Kara Hindiba da olduðu gibi, açýlmýþ bir gülü andýrýrlar. Bitkinin boyu 40cm kadar uzayabilir . Çiçeklenme zamaný , Marttan Kasýma kadardýr . Küçücük kirli beyaz çiçekleri önce bir üzüm salkýmý biçimindeyken , daha sonra uzun bir meyve salkýmýna dönüþür . Ýncecik saplarýnýn ucunda , dokunulduðunda deri hissini veren , küçük kalp biçiminde meyveler yetiþir. Çobançantasý çayý , her tür kanamalarda , günde 2-3 bardak içildiðinde büyük baþarýlar saðlar . Bir türlü durdurulamayan yara kanamalarýnda, burun , mide , baðýrsak , ve düzensiz döl yataðý (rahim) kanamalarýnda þaþýrtýcý bir etkiye sahiptir. Þiddetli adet kanamalarýnda , alýþýlmýþ tarihten 8-10 gün önceden baþlayarak , günde 2 bardak bitki çayý içilir . Bu çay, ergenlik çaðýndaki adet kanamalarýný düzenlemek için de kullanýlýr . Menopoz dönemindeki her kadýn , 4 hafta boyunca günde 2 bardak içmeli , 3 hafta ara verdikten sonra devre devre tekrarlamalýdýr . Bebek emziren genç anneler , memeleri þiþtiðinde bir süzgecin içinde buðuda piþirdikleri bitkiyi iki bez arasýna yerleþtirerek , kompres biçiminde uygulamalýdýr . Çobançantasý ve atkuyruðu eþit karýþýmýndan hazýrlanan ve günde 2 bardak içilen çay da , Böbrek kanamalarýnda özellikle önerilir. Çobançantasý, kan dolaþýmýný da düzenleyen bir bitkidir ve alçak tansiyonda olduðu kadar yüksek tansiyonda da önerilir. Çobançantasý çayý haþlanarak demlenir . Tansiyon normale dönene kadar , günde 2 bardak çay içilir . Çobançantasý dölyataðý (rahim) kanamalarýnda da etkili bir iyileþtirme gücüne sahiptir . Bu tür hastalýklarda da çay , rahatsýzlýk sona erdiðinde býrakýlmalýdýr . Bu çok deðerli bitki , yüzeysel kas yapýsý hastalýklarýnýn tedavisinde çok önemli bir yardýmcýdýr. Çobançantasý Çayý : Yarým veya bir tatlý kaþýðý dolusu ince kýyýlmýþ bitki , orta boy bir su bardaðý dolusu kaynar suyla haþlanýr , 10 dakika demlendikten sonra süzülür . Buhar Kompresi : Ýki avuç dolusu ince kýyýlmýþ taze bitki , içine su kaynayan bir kabýn üstündeki süzgece koyulur ve kapaðý kapatýlýr . Buðuda yumuþayan bitkiler bir bezin arasýna yerleþtirilerek , hasta bölgeye uygulanýr . Turpgillerden bir çeþit yaban bitkisidir. Meyveleri torbaya benzer. Yapraklarý rozet þeklinde olup, demet görünümündedir.Çiçekleri beyazdýr. Yaz aylarýnda toplanýp kurutulur. Kullanýldýðý yerler: Böbrek ve kum taþlarýnin düþürülmesine yardýmcý olur. Aðrýlarý giderip, vücuda rahatlýk verir. Burun kanamalarini durdurur. Çobanpüskülü (Stechpalme / Houx / Holly / Houx commun / Ilex aquifolium)



Çogunlukla çalý, bâzan da, 10-15 metreye kadar boyu uzayabilen bir aðaç. Yapraklar kalici, derimsi, oval, kenarlarý geniþ disli ve diþlerin tepesi dikenlidir. Çiçekler iki evcikli olup, kurullar hâlinde bulunur. Meyvesi yuvarlak ve parlak kýrmýzýdir. Kuzey Afrika, Batý ve Güney Avrupa ve Batý Asya’dan Çin’e kadar olan bölgelerde yetiþir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Trakya ve Kuzey Anadolu. Kullanýldýðý yerler: Ateþi düþürür, terletir ve vücuda rahatlýk verir. Meyvenin iç kabuðu ökse yapýmýnda kullanýlýr. Odunu çok sert, aðýr ve koyu renktedir. Çok iyi cilâ tutar. Tornacýlýkta, kaplamacýlýkta, çark diþi yapýmýnda kullanýlýr. Körpe dallarý kamçý sapý yapmaya yarar. Süs bitkisi olarak da yetiþtirilir. Çörekotu ( Çöreotu / Siyah susam / Sevkerak / Nigella / Schwarz-küemmel / Nigelle / Black cumin ) Haziran-temmuz aylarý arasýnda yeþille karýþýk açýk mâvi renkli çiçekler açan, 20-40 cm boyunda bir senelik, otsu bir bitki. Yol kenarlarý ve bilhassa ekin tarlalari içinde bulunur. Gövde dik ve kýsa tüylüdür. Yapraklarýn alttakileri saplý, üsttekileri sapsýzdir. Çiçekler uzun saplý ve tek tektir. Taç yapraklarý iki loplu ve bal özü bezleri tasiyan 8 tâne küçük parça hâlindedir. Meyveleri çok tohumlu olup, tohumlar siyah renkli ve oval Þekillidir. Güney Avrupa, Balkan memleketleri, Kuzey Afrika, Türkiye ve Hindistan’da yetiþtirilmektedir. Sam çörekotu (Nigella damascena) Yapraklarý parçalýdýr. Çiçekleri tek ve üst yapraklar tarafindan örtülmüs durumdadýr. Parlak mâvi çiçeklidir. Kir çörek otu (Nigella arvensis) 10-30 cm yüksekliginde mâvi çiçeklidir. Yapraklarý sivri parçalýdýr. Tohumlarý kurt düþürücü olarak da kullanýlýr. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Trakya ve Anadolu. Kullanýldýðý yerler: Bitkinin kullanýlan kýsýmlarý tohumlarýdýr. Tohumlarý tamâmen olgunlaþtýktan sonra toplanýr ve güneþte kurutulur. Çörekotu tohumlarýnda uçucu ve sabit yað, tanen, þekerler, glikozit bünyeli bir saponin ve alkaloitler bulunmustur. Tohumlarý gaz söktürücü, uyarici ve idrar söktürücü olarak kullanýlmaktadýr. Güzel kokusu sebebiyle müshil ilâçlarýnýn içine ilâve edilen iyi bir lezzet ve koku degistiricidir. Resulullah Efendimiz (s.a.v) bir keresinde çörek otunun ölümden baþka her derde deva olduðunu buyurduðu rivayet edilmiþtir. Yararlarý bir hayli çok olan çörek otunun özelliklerini hemen sýralayalým. Çünkü belki tam bu esnada çörek otu kullanmanýz gereken bir yemek yapýyor olabilirsiniz. Enfiye Gibi veya Bal Þerbeti Ýle Çörek otu enfiye gibi buruna çekildiðinde ( tabi toz olarak ) baþ aðrýsýný geçirdiði rivayet edilir. Ayrýca çörek otu bal þerbetiyle beraber kaynatýp içilirse böbrek ve mesanedeki kumlarý eriterek çýkartýr. Diþ Aðrýlarý Ýçin de Çörek Otu Çörek otunun sirke ile beraber kaynatýp ýlýk bir duruma geldikten sonra bu su ile gargara yaparsanýz diþ aðrýlarýna fayda verir. Sivilceler Ýçin Çörek otunun suyu ile sivilcelere bir pamuk yardýmý ile tampon yapýlýrsa sivilcelerin iyileþmesi için faydalýdýr. Hanýmlara Çörek otu bal ile birlikte tüketildiðinde anne sütünü artýrýr. Ayrýca çörek otu hanýmlarýn hayýzlarýný



söktürür. Çörek otu Yaðý Çörek otu yaðýný nezle olduðunuzda burnunuza birer damla damlatýrsanýz hem nezlenizi hem de burundan nefes alýp vermeyi saðlýklý hale kavuþturacaktýr. Soðuktan kaynaklanan baþ aðrýlarýnda çörek otu yaðý ile baþýnýza masaj yaparak aðrýyý dindirebilirsiniz. Saçlara sürülen çörek otu yaðý hem kepeklenmeyi önler hem de saçlarý saðlýklý yapar. Çörek otu yaðý buruna çekildiðinde yüz felcine karþý faydalýdýr. Çörek otu yaðý sedef hastalýðý, sivilceler ve siðillere karþý da oldukça yararlýdýr. Ayrýca Çörek otu ; kulunç ve siyatik aðrýlarýna karþý etkilidir. Aðrý ve sýzýyý giderir. Sabahlarý kuru üzümle beraber alýnan bir miktar çörek otu kan yapar. Mide ve baðýrsak gazlarýný çözer ve hazým için fayda verir. Sirke ile kaynatýlýp basura sürüldüðünde iyi gelir. Bir miktar çörek otunu balla karýþtýrýp sabahlarý düzenli olarak bir çay kaþýðý yutarsanýz unutkanlýðý giderir ve zihni açar. Ýþtah açýcý, uyarýcý, tansiyon düzenleyici ve bakteri öldürücü özellikleri de vardýr. Dikkat Hamileler bu bitkiyi fazla kullanmamalýdýrlar. Çöven ( Gipskrau / Gypsophile / Gypsophila / Sabunotu / Helvacikökü / Saponaia officinalis ) Haziran-temmuz aylarýnda beyaz çiçekler açan, 50-60 cm yüksekliginde çok dalli, çok senelik, kazýk köklü, otsu bir bitki. Yapraklarý sapsýz, soluk yeþil renklidir. Çiçekler küçük pembe ve beyaz renklidir. Tohumlar küçük, hemen hemen böbrek þeklinde esmer renkli ve üzeri pürtüklüdür. Köklerinin dövülmesinden çöven elde edilir. Memleketimizde 27 kadar türü bulunur. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Orta ve Dogu Anadolu Kullanýldýðý yerler: Bitkinin kullanýlan kýsýmlarý kökleridir. Konya ve Beysehir havâlisinde bu bitkiye Diþi çöven ismi verilmektedir. Idrar söktürür. Terletir. Vücuda rahatlýk verir. Kusturur ve balgam söktürür. Çöven köklerinde saponin, reçine ve þeker vardýr. Eskiden beri temizleyici olarak, lekeleri çýkarmak için kullanýlýr. Memleketimizde ve Yakýn Dogu’da “tahin helvasi” yapýmýnda da Kullanýldýðý için buna, helvaci çöveni ismi de verilmektedir. Bâzý yörelerimizde ve Kibris’ta, piþirilerek salamura edilen hellim tipi peynirin bozulmamasi için suyuna çöven kökü birakilir. Trakya bölgesinde çöven otundan “köpük helvasi” ismiyle beyaz, köpüksü helva yapýlýr. Dalakotu ( Gemeiner / Gamander / Germander / Kurtluca / Duvarsedefi / Teucrium chamaedrys / Yermeþesi ) Haziran-eylül aylarý arasýnda pembe veya beyazýmsý renkli çiçekler açan, 10-30 cm boyunda, çok senelik, otsu bir bitki. Kýsamahmuz, yer mesesi ve yer palamudu gibi adlarla da tanýnýr. Orman altlari ile kurak çayirlarda rastlanir. Gövdeleri yatik, gövdeden çýkan dallar ise dik, alt kýsýmlarý yuvarlak üst kýsýmlarý ise dört köþeli ve tüylüdür. Çiçekler yapraklarýn tabaninda gruplar teþkil ederler. Pembemsi renkteki çiçekler tüp þeklindedir. Dalakotunun tüylü olani ”Teucrium polium” mayasil otu olarak tanýnmaktadýr. Bitki, üzerini tamâmen kaplamis olan tüylerden dolayý beyaz-gri renktedir. Yapraklarýn kenarlarý bilhassa uca doðru disli ve içe doðru kývrýktir. Çiçekleri beyaz renkli olup oval durumlarda toplanmýþtýr. Anadolu’da çogu yerde yaygýndýr. Ayný dalak otu gibi kullanýlmaktadýr. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Marmara, Karadeniz, Orta Anadolu ve Akdeniz bölgesi. Kullanýldýðý yerler: Bitkinin kullanýlan kýsmý, toprak üstü kýsýmlarý, yâni çiçekli bitkidir. Çiçek açma mevsiminde çiçekli dallar toplanýr, demet yapilip havadar bir yerde kurutulur. Istah açici, uyarici, yaralari iyi edici ve ateþ düþürücü olarak kullanýlýr. Bitki uçucu yað, aci maddeler, tanen, glikozit ve saponinler taþýr.



Damkoruðu ( Dach-Hauwurz / Orpin / brûlant / Joubarbe / Des toits / Wallpepper / creeping jack / Kulokotu / Saksigüzeli / Sedum / Sempervium ) Etli yapraklarý olan, bir veya çok çiçekli bir bitkidir. Beyaz-Sarý-pembe renkli olan çiçekleri, kürevi veya salkým durumunda bulunurlar. Çoðunluðu kuzey yarimkürede bulunan 600 türü vardýr. Türkiye’de 35 türü bulunur. Tek veya çok yýllýk bitkilerdir. Yapraklarý tabanda rozetler meydana getirirler. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Trakya ve Anadolu. Kullanýldýðý yerler: Basur memelerini gidermek ve nasir tedavisi için kullanýlýr. Defne ( Lorbeer / Laurier / Sweet bay laurel / Laurus nobilis ) 6-18 m yüksekliginde, yuvarlak tepeli ve sik dalli bir aðaç veya aðaççiktir. Almasik sapýn iki yaninda karþýlýklý degil de aralikli olarak bir sagda, bir solda bitmis yapraklar þeklinde dizilmis, 7.5-10 cm uzunlugundaki yapraklar oval biçimli, donuk renkli derimsi ve sert kenarlarý da genellikle dalgalýdýr. Bitkinin sarýmsý veya yeþilimsi beyaz renkte küçük çiçekleri, olgunlastiginda rengi koyu mora dönen tek tohumlu, etli meyveleri vardýr. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Bütün Akdeniz çevresi, özellikle nemli boðazlar. Vataný Anadolu’dur. Kullanýldýðý yerler: Bitkinin kullanýlan kýsmý yaprak ve meyveleridir. Yapraklarý uçucu yað yönünden zengindir. Baharat olarak kullanýlýr. Defne meyvelerinde de uçucu yað ve Diðer yaðlar, acý maddeler bulunur. Meyveleri midevî ve sinir aðrýlarýna karþý kullanýlýr. Meyve yapraklarýndan elde edilen yað cildi tahris edici merhemlerin içine konur. Ayný maksat için veteriner hekimlikte de, bundan baþka sabun ve sampuanlara koku vermek için de kullanýlýr. Ayrýca, ateþ düþürücü, terletici, istah açici, ve hazmi kolaylaþtýrýcý özellikleri bilinmektedir. Dikkat Hamilelerin kullanmasi tavsiye edilmemistir. Bitkinin yaprak ve meyveleri kullanýlýr. Yapraklarý uçucu yað yönünden zengindir. Baharat olarak kullanýlýr. Defne meyvelerinde de uçucu yað ve diðer yaðlar, acý maddeler bulunur. Meyveleri midevî ve sinir aðrýlarýna karsý kullanýlýr. Meyve yapraklarýndan elde edilen yað cildi tahriþ edici merhemlerin içine konur. Ayný maksat için veteriner hekimlikte de, bundan baþka sabun ve þampuanlara koku vermek için de kullanýlýr. Ayrýca, ateþ düþürücü, terletici, iþtah açýcý, ve hazmý kolaylaþtýrýcý özellikleri bilinmektedir. Marmara ve Ege’nin bu güzel bitKýþýni hepimiz biliriz ama ona mutfaklarýmýzda gereken yeri vermeyerek ihanet ederiz. Defne aðacý, yapraklarýný hiç dökmez ve defne yapraðý yeþilliðini hemen hiç kaybetmez ve kokusunu o güzelim kokusunu hemen hemen hiç yitirmez. Kimi zaman et ve balýk yemeklerinde yemeðin aðýrlýðýný almasý için kimi zamanda yaþadýðýmýz kapalý mekanlarýn havasýný deðiþtirip hoþ bir koku versin diye kullanýlýr defne Diþ Aðrýlarýna Defne yapraðýný sirke ile kaynatýp gargara yaparsanýz diþ aðrýlarýnýzýn ilk aþamasýnda aðrý kesici vazifesi görür. Baþ Aðrýlarýnda Defnenin suyu kaynatýlýp içildiðinde þiddetli de olsa baþ aðrýlarýna iyi geldiði rivayet olunur. Yemeklerinizde Çorba ve yemekleriniz için kaynatacaðýnýz kemiklerin içine bir kaç defne yapraðý atýn, et yemeklerinizde de defne yapraklarýný hoþ bir lezzet için eklerseniz çok memnun kalacaksýnýz. Çünkü defnenin, yemeklerde kullanýldýðýnda iyi bir iþtah açýcý özelliði vardýr. Ayrýca hazmý kolaylaþtýrdýðý biliniyor.



Gaz Söktürücü Defne yapraklarý nane ile birlikte kaynatýlarak yemek aralarýnda içildiðinde gaz söktürücüdür. Tatlandýrmak için daima þeker yerine bal tercih edin. Hem çocuðunuzun rahatsýzlýðý gidecek hem de vücudu balla beslenmiþ olacaktýr. Güç Doðumlarda Defne tohumu öðütülüp balla macun yapýlýrsa ve bu macun hamileler tarafýndan doðuma bir hafta kala günde üç çay kaþýðý yenilirse hem doðumu kolaylaþtýrdýðý hem de sancýyý oldukça azalttýðý rivayet olunmaktadýr. Bu uygulama halen defnenin yetiþtiði köylerde kullanýlmaktadýr. Sakýn Unutmayýn Defnenin hamilelikte sürekli kullanýmý sakýncalýdýr . Yalnýzca hamileliðin son haftasýnda tohumu bahsedildiði üzere kullanýlmaktadýr. Buna dikkat edin. Defne Yaðý Defne yaðýnýn aðrýyan yerlere bir pamuk yardýmý ile hafifçe sürülmesi ve bu surette bir nevi masaj yapýlmasý aðrýlarýnýza þifa olur. Demirhindi (Tamarindearinde / Tamarinier / Tamarind / Tamarin / Tamarindus indica / Pulpa tamarindorum cruda ) Hindistan ve tropikal bölgelerde yetiþen, yayýk dallý boyu 20-25 metreye ulaþan Sýcak iklim aðacýdýr. Anayurdunun Habesistan olduðu tahmin edilmekte ise de bugün bütün tropikal bölgelerde yetiþmektedir. Çiçek açtigi zaman çok güzel bir görünümü olduðundan yetiþtiði bölgelerde, yol kenarlarýna park ve bahçelere dikilir. Çiçekleri Sarý veya kýrmýzý renkte olup, dallarýn ucunda salkým þeklinde bulunurlar. Meyveleri 20 cm civarinda, kahverengi, çok tohumlu olup, olgunlaþýnca açýlmazlar. Gövde kýsmý tahta iþleri ve oymacýlýkta kullanýlýr. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Güney bölgelerde yetiþir. Kullanýldýðý yerler: Yapraklarý kaynatýlarak elde edilen suyu solucan düsürmede ilâç olarak kullanýlýr. Meyvelerinden ise ilâç yapýmýnda istifâde edilir. Meyvenin Bileþiminde elma asidi, sitrik asit, asetik asit, þeker ve pektin bulunur. Tibbî kullanýlmasýnýn Dýþýnda þeker ve tatlýcilikta ve vücuda serinlik ve rahatlýk verdigi için serbet olarak kullanýlýr. Ayrýca, susuzluðu giderici, ve müshil etkileri de bilinmektedir. Deniz kadayifi ( Alaria esculenta / Carrageen ) Esmer su yosunlarindan bir çeþit deniz bitkisidir. Kullanýldýðý yerler: Solunum ve hazim sistemi nezlelerini giderir. Vücudu besleyici olarak kullanýlýr. Deniz üzümü ( Meerträrubchen / Ephédre / Sand Cherry / Sea Grape / Ephedra campylopoda ) Dünyanýn kurak yerlerinde yetiþen bir bitkidir. Yeþil ve çok dalli olan sürgünlerinde pul þeklinde karþýlýklý iki yaprak bulunur. Yapraklar terlemeyi azaltmak maksadýyla çok küçülmüs ve pul þeklini almistir. Bu sebeple dallar özümleme vazifesini üzerine almis ve yeþillenmistir. Bu dallar dügüm ve dügümler arasi kisimlara ayrilmislardir. Ephedralar normal olarak iki evciklidir. Fakat bir evcikli hatta erDiþi çiçekli olanlar da vardýr. Ephedra cinsinin orta Asya’dan Akdeniz çevresi memleketlerine kadar olan bölgede, Orta Avrupa’da KuzeyBatý Amerika, Meksika ve G.Amerika And Daðlarýnda yetiþen 40 kadar türü, memleketimizde yetiþen üç türü vardýr. Ephedra campylopoda (Sarkik denizüzümü) Akdeniz ikliminin bulundugu kiyi bölgelerimizde, mese ve ardýç türleri üzerinde Sarýlici olarak yetiþir. Dallarý 1-4 mm çapinda, silindir þeklinde, çiplak, boyuna hafif çizgilidir.



Meyveleri ekim ayinda olgunlasan, ates kýrmýzýsi renkli, iki tohumlu, 8-10 mm çapinda yalanci üzümsü bir meyvedir. Ephedra major (Dik denizüzümü, dagburugu): Iç Anadolu’da özellikle taþlý ve çakýllý yamaçlarda yetiþir. 0.3-2 m boyunda, çalý görünüþünde, odunlu bir bitki. Dallar sik, 1-1.5 mm çapinda, koyu yeþil renkli ve çýplaktýr. Yapraklar derimsi ve küçük, meyve kýrmýzý, nâdiren sarý renkli, küre þeklinde ve üzümsüdür. Ephedra distachya: Vataný Akdeniz çevresi memleketleridir. Memleketimizde Kars, Kayseri, Çanakkale çevresinde yetiþmektedir. Ephedra sinica: Çin’de 5000 yildan beri taninan ve halk tibbinda kullanýlan önemli bir bitkidir. Bu bitki özellikle Güney Çin’de deniz kenarina yakýn yerlerde yetiþir. Bugün Kuzey-Batý Hindistan ve Batý Pakistan’da yetiþmektedir. Bitki 60-90 cm yüksekliktedir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Marmara, Ege, Akdeniz ve Iç Anadolu. Kullanýldýðý yerler: Bitkinin kullanýlan kýsmý kuru dallarýdir. Bileþiminde, Ephedrin alkaolidi ve tanen vardýr. Ephedrin Astýma karþý kullanýlýr. Eski devirlerden beri Çin’de ve Orta Asya’da terletici, ateþ düþürücü, romatizma aðrýlarýný ve Astým nöbetlerini dindirici olarak kullanilmistir. Fakat bugün çogunlukla Astým nöbetlerini dindirici ve yüksek atese karþý kullanýlmaktadýr. Dereotu ( Dill / Aneth / Anet / Tereotu / Anethum / Anethum graveolens / Peucedanum graveolens ) Nisan-haziran aylarý arasýnda, Sarýmtrak renkli çiçekler açan 30-70 cm boyunda, güzel kokulu, bir senelik otsu bir bitkidir. Dereotu, durakotu olarak da bilinir. Rutubetli, sulak ve gölgeli yerleri sever. Gövdesi dik, dalli, tüysüz, üstü çizgili ve içi bostur. Yapraklar ince ve dar parçalý, koyu yeþil renkli ve etlidir. Yaprak sapýnin alt kýsmýnda gövdeyi saran geniþ bir yaprakçýk bulunur. Alt yapraklarý saplý, üst yapraklar sapsýzdir. Çiçekler bileik þemsiye durumunda toplanmýþlardýr. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Marmara, Ege, Akdeniz bölgelerinde bahçelerde yetiþtirilir. Yetistirilmesi: Dereotu ekilecek yer, ilkbaharda bellenir ve yanmis gübre ile gübrelenir. Hazirlanan yere serpmek sûretiyle tohum ekilir. Bir tahta yardýmýyla bastirilarak, tohumlarýn toprakla temasi saglanir. Ekilen tohumlar, 3-4 hafta geçtikten sonra çimlenir. Yabanci otlar görüldügü zamanlarda elle yolunarak temizlenir, sulamalar yapýlýr. Hasadý, yapraklarý kesmek suretiyle olur ve yikanip demet hâline getirilerek pazara sevk edilir. Kullanýldýðý yerler: Bitkinin kullanýlan kýsmý meyveleridir. Meyveler eylül sonunda toplanýr ve gölgede kurutulur. Meyvelerinde sâbit ve uçucu yað, pektin ve azotlu bileþikler vardýr. Meyveler yatýþtýrýcý, mide ve baðýrsak gazlarýný önleyici olarak kullanýlýr. Hazýmsýzlýk ve hýçkýrýða da tesiri iyidir. Yapraklarý da yemek ve salatalarda kullanýlýr. Gözünüz Ýçin Evet dereotu ( þayet göz iltihabýnýz varsa ) bir miktar su ile kaynatýlýp göze kompres yapýlýrsa iltihabýn çabuk iyileþmesini saðlayacaktýr. Gaz Söktürür Dereotu yemeklere, salatalara ilave edilerek veya tek baþýna yenildiðinde baðýrsak gazlarýný harekete geçirerek gaz söktürür. Böylelikle hazým problemlerine iyi gelir. En Önemli Özellikleri Dereotu düzensiz regl kanamalarýndan þikayetçi olan hanýmlar için çok yararlýdýr. Damarlarý açma özelliði vardýr. Kan deveranýnýn da kolay olmasýný saðlar. Dereotu tohumlarýnýn kaynatýlýp balla içilmesinde strese karþý þifa vardýr. Dereotundan demleyeceðiniz çay basur sancýlarýna iyi gelir. Dereotu çayý mide bulantýlarýnda da kullanýlýr. Emziren anneler dereotunu düzenli olarak kullandýklarýnda sütlerinin artacaðýný bilmelidirler.



Devedikeni ( Circium arvense / Chardon / Yabani enginar ) Bileþikgillerden, tarlada yetiþen 1 metre kadar boyunda bir bitkidir. Ince ve çengelli bir yapýya sahiptir. Yaþken güzel koku verir. Kuruyunca kokusunu kaybeder. Kullanýldýðý yerler: Ateþdüþürücü, terletici ve vücuda rahatlýk verici olarak kullanýlýr. Bileþikgillerden, tarlada yetiþen 1 metre kadar boyunda bir bitkidir. Ýnce ve çengelli bir yapýya sahiptir. Yaþken güzel koku verir. Kuruyunca kokusunu kaybeder. Eðer hala tanýþmadýysanýz hemen bir aktara gidin ya da þehrin biraz dýþýna çýkýp boyu 90 santimle 3 metre arasýnda deðiþen üst çiçeði rozet þeklinde olan ancak yapraklarý, çiçekleri ve her yeri dikenlerle kaplý bu bitki ile tanýþýn. Eðer ona bilmeden dokunduysanýz bile devedikeni size kendisini hemen fark ettirir. Kutsal Diken, Okunmuþ Diken Evet Kýzýlderililer deve dikenini böyle adlandýrýyorlarmýþ. Deve dikeninin kökleri ve sapýný çið ya da piþmiþ olarak yiyebilirsiniz. Yapraklarýný taze iken çay olarak kaynatabilirsiniz. Bitkinin her tarafý madensel besin açýsýndan çok zengindir. Egzamayý da iyileþtirdiði rivayet olunur. Baþka Ne Ýþe Yarar? Eski Kýzýlderili hekimler deve dikenini karýn aðrýlarýnda, hazýmsýzlýkta, ateþ düþürmek ve ayrýca baðýrsak parazit ve kurtlarýný düþürmek için, birde sütü olmayan annelerin tedavisinde kullanýyorlardý. Ayrýca bu bitkilerin iç organlarý güçlendirdiði ve her türlü aðrýyý kestiði de bilinmektedir. Gitmiþken Sýðýrkuyruðuna da Bakýn Eðer bilmiyorsanýz deve dikeni almak için aktara gittiðinizde bir de sýðýrkuyruðu isteyin. Faydalarýný öðrendiðinizde deve dikeniyle birlikte onu da alýp öyle çýkacaksýnýz aktardan. Sýðýrkuyruðu Çayý Bulunduðu her ülkede þifalý ot olarak kullanýlan bu bitkinin yapraklarýndan kaynatýlan çay mesane, böbrek ve karaciðer rahatsýzlýklarýna iyi gelir. Sinirleri yatýþtýrýr. Akciðer ve kalp hastalýklarýnda yardýmcý olarak kullanýldýðý bilinir. Antibiyotik Özelliði Sýðýrkuyruðu çiçeðinin yaðý ise kulak aðrýlarýnda, siðil, ezik, burkulmalar ve sýyrýklarda kullanýlýr. Yine dýþtan kullanýldýðýnda hemoroite, tümöre, boðaz þiþliklerine ve adale yorgunluklarýna iyi gelir. Anne Sütünü Çoðaltýr ve Kuvvet Verir Bir miktar deve dikeni kaynatýlýp balla tatlandýrýldýktan sonra çay gibi içilirse anne sütünü artýrýr ve bünyeye kuvvet verir. Karaciðer Kifayetsizliði Deve dikeninin içinde bulunan silymarin, karaciðer için iyi bir ilaçtýr. Bunun için deve dikeni tohumlarýný kaynatýp balla tatlandýrdýktan sonra içmelisiniz. Ayrýca Deve Dikeni Çay þeklinde demlenip içildiðinde;mideyi kuvvetlendirir,hazmý kolaylaþtýrýr,iþtah açýcýdýr. Deve dili Deve dilinin balgam söktürücü, iltihap kurutucu özellikleri olduðu gibi, mide , baðýrsak rahatsýzlýklarý ve solunum yolu enfeksiyonlarýnda da iyileþtirici etkisi vardýr. Bir bardak kaynamýþ suya iki çay kaþýðý deve dili çiçeði koyup on dakika demleyin ve balla tatlandýrdýktan sonra için. Dolamaotu



( Pronychia serpilifolia ) Karanfilgiller familyasýndan, yeþil ve beyaz renkte küçük çiçekleri bulunan bir bitkidir. Yapraklarý beyazimtirak yeþil renklidir. Köklerinden faydalanýlýr. Kullanýldýðý yerler: Dolama ve çiban tedavisinde kullanýlýr. Dulaptalotu ( Daphne mezereum ) Çiçekleri güzel kokulu olaün bir aðaççiktýr. Yüksek yerlerde yetiþir. Meyveleri kýrmýzýmtýrak, yapraklarý açýk yeþildir. Kabuklarý kullanýlýr. Kullanýldýðý yerler: Zona (arpacik) tedavisinde kullanýlýr. Dügünçiçegi ( Hahnenfuss / Rénoncule / Buttercup ranunculus / Giritlalesi / Sekayiklalesi / Turnaayaðý / Kurbagaotu / Sütlüceotu ) Nisan-temmuz aylarý arasýnda, ekseriya parlak Sarý, nâdiren beyaz renkli çiçekler açan bir veya çok senelik otsu bitkilerdir. Çiçekleri ekseriya tek baslarina 5 veya daha çok parçalýdýrlar. Taç yapraklarý genellikle parlak Sarý renktedir. Yapraklar elsi dilimli veya tam kenarlidir. Memleketimizde 78 türü bulunmaktadýr. Kullanýldýðý yerler: Dügünçiçegi (Ranunculus) türleri yakýcý, tahris edici, kizartici ve zehirli bitkiler olarak tanýnmýþlardir. Tedâvi sahasinda nâdiren kullanýlýr. Tedâvi maksadýyla kullanilmakta olan türler þunlardýr: Yakýcý dügünçiçegi (R. acer), yumrulu dügünçiçegi (R. bulbosus), bâsurotu (R.icaria) bataklik dügünçiçegi (R. scelerotus). Bâsurotu ortaçagdan beri bâsura karþý kullanýlmaktadýr. Saponin, glikozit ve yakýcý bir uçucu yað taþýr. Kavak merhemi ile birlikte hâricen basura karþý verilmektedir. Bataklik dügünçiçegi ise zehirli olarak tanýnmýþ bir türdür. Hâricen kizartici ve kan toplayici olarak kullanýlýr. Domates Aslen Amerikalýdýr. Perulu veya Meksikalý olduðuna dair rivayetler vardýr. Dünya mutfaklarýnda yaygýn kullanýmý oldukça geç zamanlardadýr. 18. yüz yýldan itibaren bütün dünyada bilinmeye ve kullanýlmaya baþlanmýþtýr. Þu andaki kullanýmý dikkate alýnýrsa kýsa zamanda kendisini epeyce sevdirmiþe benzer. Hani bunda da karlý çýkan biziz, çünkü domates tam bir vitamin deposudur. Baþýndaki taç ile o, mutfaðýmýzýn kraliçesidir. Bakýn Ýçinde Neler Var A, B1, B2, B3, B6, C, E vitaminleri ile protein, karbonhidrat, selüloz, fosfor, kalsiyum, demir, sodyum ve potasyum. Damla Hastalýðý Ve Romatizma Bu rahatsýzlýklardan yakýnmalarýnýz varsa yaz mevsiminde domAteþin olgun zamanlarýnda her sabah büyük bir bardak domates suyu içmelisiniz. Tek baþýna içmek size zor gelirse içine biraz kereviz suyu ekleyebilirsiniz. Koruyucu Artýk hormonsuz domates bulmak imkansýz hale geldiyse de gün içinde alacaðýnýz dört beþ tane hormonsuz domAteþin kansere karþý koruyucu olduðu bilinmektedir. Ayný sayýlardaki elma da ayný iþlevi görür. Cildinizi Tazeleyin



DomAteþi ister çið ister yemeklerde kullanýn cildinize tazelik ve canlýlýk verecektir unutmayýn. Kurumuþ Domates Yapraklarý Evinizi haþerelerden korumak için pratik bir öneri: Odalarýnýzýn muhtelif yerlerine koyacaðýnýz birer demet kurutulmuþ domates yapraklarý sizi bu dertten kurtaracaktýr. Eðer her hangi bir yerinizi böcek ýsýrdýysa taze domates yapraðý ile o yeri ovun, etkisini hemen göreceksiniz. Eðer domates yapraðý bulamazsanýz maydanozun da ayný iþte kullanýlabileceðini unutmayýn. Diðer Özellikleri Domates ayný zamanda kabýzlýk giderici, hazým kolaylaþtýrýcý, kan inceltici ve çýbanlar için ilaç olma özellikleriyle de tanýnýr. Dikkat Basur, mayasýl ve yoðun karaciðer þikayeti olanlara domates zararlýdýr. Bunun için karaciðer kuvvetlendirici yiyeceklerle beraber yenilmelidir. Bir Öneri Üç hafta düzenli olarak günde bir bardak olmak üzere tüketilen domates suyunun baðýþýklýk sistemini güçlendirdiðini unutmayýn. Dulaptalotu ( Daphne mezereum ) Çiçekleri güzel kokulu olan bir aðaççýktýr. Yüksek yerlerde yetiþir. Meyveleri kýrmýzýmtýrak, yapraklarý açýk yeþildir. Zona (arpacýk) tedavisinde kabuklarý kullanýlýr. Dut Aðacý gibi kendisi de çok saðlam ve saðlýklý olan dut bir çok þekilde istifade edebileceðimiz bir meyvedir. Pekmezi, pestili, sucuðu, sirkesi ve bulamasý yapýlýr. Karadeniz taraflarýnda nardek denir ki, pekmeze su katýlmak sureti ile yapýlýr; harika bir içecektir. Hamur iþi yemeklerin yanýnda ya ayran verilir ya da nardek. Taze veya kuru olarak da tüketilen dutun içinde çeþitli organik asitler, pektin ve þeker vardýr. Beyaz ve kara dut olmak üzere iki güzel cins meyvesi vardýr ki kara dut ayný zamanda þarkýlara geçmiþtir þairin mýsralarýndan. Ýdrar Söktürücü Evet beyaz dutun 15-20 gram yapraðý üç su bardaðý su ile kaynatýp içilirse iyi bir idrar söktürücü olduðu görülür. Bu terkip ayný zamanda ateþ düþürücü olarak da kullanýlmaktadýr. Tampon Dutun taze yapraklarýyla derideki yaralara ve burundaki kanamalara tampon yapýlýrsa kanamalarý durdurur. Kan Yapýcý Dut hangi þekilde tüketilirse tüketilsin iyi bir kan yapýcýdýr. Kiþinin kilo almasýný saðlar ve iþtah açar. Sabahlarý bir su bardaðýna koyduðunuz 1/4 oranýndaki pekmezi sulandýrýp (nardek denilen þey bu iþte) içmeyi alýþkanlýk haline getirirseniz bu hususta çok faydasýný göreceksiniz. Kara Dut Þiirlere konu olan kara dutun yapraklarý ve kabuklarý kaynatýlýp elde edilen sývý ile gargara yapýlýrsa boðaz, aðýz ve diþ eti iltihaplarýna iyi gelir. Ancak kara dut kabýz yapabilir. Baðýrsaklarda Tembelliðe Son Böyle bir þikayeti olanlar sabah aç karnýna olgunlaþmýþ beyaz dut yer ve üzerine su içerlerse baðýrsaklarýnýn çalýþmasýný saðlamýþ olurlar. Ancak bu durum abartýlýrsa bu kez de ishale sebebiyet verebileceði bilinmelidir. Dutun anjine iyi geldiði rivayet edilmektedir. Ebegümeci ( Hubbaz / Malva silvestris / Feuille de mauve / Mallow )



Çiçekleri þifalý olan, yapraklarý da sebze olarak yenilen, kendi kendine yetiþen bir ottur. 20-70 cm boyundadýr. Yapraklarý sarmaldir. Mayýs-Aðustos aylarý arasýnda çiçek açar. Yaprak ve çiçeklerinde fazla miktarda "müsilaj" vardýr. Yaprak ve çiçekleri taze iken kullanýlýr. Hemen bir bahçe kenarýnda kolayca bulabileceðiniz yapraklarý geniþ ve parçalý, çiçekleri kýrmýzýya çalan pembe renkli bu bitkiyi yaz aylarýnda toplayýp kurutun. Kýþ için bir kutuda muhafaza edin. Eðer bu zahmete katlanmak istemiyorsanýz, aktarlar baþvuracaðýnýz son mekanlar olmalý. Yüzyýllardýr Þifa Bilinen en eski metinlerde bile göðüs hastalýklarýnýn tedavisi için kullanýlan bir bitkidir ebegümeci.Göðsünüzü yumuþatmak için kolayca yapabileceðiniz þu tarifi deneyin; 1 litre suda 40 gr. kadar ebegümecini haþlayýn yalnýzca 10 dakika dinlendirip aralarda birer çay bardaðý için, mutlaka tatlandýrmanýz gerekiyorsa lütfen balla tatlandýrýn. Hazýr Yemek Vakti çabuk tükettiðimiz, yinede her þeye birden yetiþemediðimiz günümüzde hazýr gýdalara da raðbet arttý elbette. Ýþte size basit ancak çok þifalý hazýr bir yemek; taze ebegümecini iyice temizleninceye kadar yýkayýn, çok az yað, çok az su ve pirinçle ýspanak gibi piþirin, sarýmsak yoðurtla servis yapýn . Eðer bu þekilde tüketmek istemiyorsanýz yapacaðýnýz herhangi bir sebze çorbasýnýn içine taze veya ufalanmýþ kuru ebegümeci katýp çorbanýzý daha lezzetli ve daha yararlý hale getirebilirsiniz. Ateþ Düþürücü Ebegümeci ateþli hastalýklarda ateþi düþürür ve vücuda rahatlýk verir. Boðaz Aðrýlarýna Boðazýnýzda aðrý baþladýðýný hissettiðinizde bir tutam ebegümecini bir cezvede haþlayýn (üzerine kaynamýþ su ekleyin). Beþ dakika kadar dinlendirdikten sonra cezveden süzerek çýkardýðýnýz ebegümeci yaprak ve varsa köklerini de temiz bir tülbend6in üzerine sýcak sýcak yayýp hemen boðazýnýza baðlayýn.. Bu lapa soðuduktan sonra ayný iþlemi birkaç defa tekrarlayýn.. Bu arada geride kalan suyuna bal ekleyip gargara yapýn, hem de için. Midenizin Dostu Yaklaþýk 10 gr. kadar ebegümeci kökünü 1 lt. suda kaynatýp kullanýn, midenizi düzeltir, bulantý ve kusmalarý önler. Baðýrsaklara yumuþaklýk verir, idrar söktürüp göðsü yumuþatýr. Böcek Sokmalarýnda Eðer ebegümeci yapraklarýný yaký þeklinde arý ve böceklerin soktuðu kýsýmlara koyarsanýz faydasýný göreceksiniz. Zehirli örümcek sokmalarýna karþý lapasý iyi gelir. Ayrýca mesane ve böbrek yaralarýnda çiçeðinin suyu kaynatýlýp içilirse þifa bulunur Kullanýldýðý yerler: Göðsü yumuþatýr, öksürügü keser. Mide ve barsaklarýn düzenli çalýþmasýný saglar, Kabýzlýðý giderir. Ateþi düsürüp, vücuda rahatlýk verir. Boðaz ve bademcik iltihablarini giderir. Lapasi, çibanrlarin Olgunlaþmasini saglar. Burun kanamasini durdurur. Dis eti hastalýklarýný tedavi eder, mide Aðrýsini keser. Eðir kökü ( Acarus calamus / Sweet sedge ) Azak eðeri , hazan bel ve hazam bel olarak da bilinen bu su bitkisi , genellikle göllerin, su birikintilerinin ve durgun sularýn kýyýlarýnda yetiþir . Kýyý çamurunda yatay olarak geliþen kökten çýkan kýlýç biçimindeki yapraklar 1 metreye kadar yükselir. Yassý bir yapýya sahip olan sapýn ortasýnda, konik biçiminde yeþilden kahverengi- sarýya kadar deðiþebilen bir koçan vardýr. Çok yýllýk, otsu bir bitkidir . Yapraklarý þerit biçiminde , kenarlarý kývýrcýklý, kokulu ve boyuna çizgilidir. Çiçekler 5-9 cm uzunlukta bir baþak durumunda toplanmýþlardýr. 1550 yýllarýnda Türkiye'den Avrupa'ya týbbi bitki olarak götürülmüþ ve bu þekilde Avrupa'ya yayýlmýþtýr . Anadolu'da Sapanca, Yeniçaða ve Beyþehir göllerinin kenarlarýnda yetiþmektedir . Baþparmak kalýnlýðýnda ve 1 metre kadar uzun olabilen kökü, tazeyken kokulu bir acýlýða sahiptir . Kurutulduðunda bu etkinlikleri



azalýr . Ýlkbahar baþlangýcýnda veya sonbahar sonunda toplanýr . Dýþ kabuðu soyulduktan sonra veya soyulmadan güneþte kurutulur. %1,5-3,5 arasýnda uçucu yað taþýr . Bu yaðda asamil alkol, ögenol ve asaron bulunmaktadýr. Metabolizma ve baðýrsak tembelliklerinde olduðu kadar, kansýzlýk solgunluklarýnda ve ödemlerde de önerilir. Kilolarýný iyi beslenmemekten ötürü yitirmemiþ olan çok zayýf kiþiler, eðir kökü çayý içmeli ve arada sýrada , eðir kökü katkýlý banyolar almalýdýrlar . Bitki, iþtahsýzlýðý giderir, böbrek rahatsýzlýklarýnda yardým eder ve tüm bedenin temizlenmesini saðlar . Hatta çocuklarda sýkça görülmeye baþlayan tahýl alerjilerinde bile, eðir çayý yardým eder. Sigarayý býrakmak için Kurutulmuþ kök yavaþ yavaþ çiðnendiðinde, kiþiyi sigara alýþkanlýðýndan kurtarabilir . Taze eðir kökünün özsuyu kapalý gözkapaklarýna sürüldüðünde, zayýf gözler güçlenir . Gözkapaklarý birkaç dakika kapalý tutulduktan sonra , soðuk suyla yýkanmalýdýr. Donuk kabarcýklarýnda ve her tür donuklarda, soðuk ellerde ve ayaklarda Pek çok kereler, donuk kabarcýklarýnda ve her tür donuklarda, sýcak eðir kökü banyolarý yardýmcý olabilir.. Kökler akþamdan soðuk suya koyulup, ertesi gün kaynama derecesine kadar ýsýtýlýr ve demlenmesi için 5 dakika beklenir. Biraz soðumasý beklendikten sonra, çok soðuk olmayan bu suyun içinde organlar 20 dakika banyo edilir. Bu su, yeniden ýsýtýlarak, 3-4 kere daha kullanýlabilir . Soðuk ellerde ve ayaklarda da bu banyolar yardýmcý olur . Ama bu gibi durumlarda, banyo suyu mümkün olduðu kadar sýcak olmalýdýr . Mide, baðýrsak, karaciðer , safrakesesi , dalak ve pankreas rahatsýzlýklarýnda, ishal ve kanlý ishalde Yarým tatlý kaþýðý eðir kökünü bir bardak soðuk suya ekleyin, gece boyunca demlenmeye býrakýn , sabahleyin hafifçe ýsýttýktan sonra birer yudum olmak üzere , günde 6 yudum , için . Ýçilen çay beden ýsýsýna eþit olmalý ve önerilen miktardan daha fazla içilmemelidir . Özellikle , eðir kökü her zaman þaþýrtýcý baþarýlar saðlar . Kimde , Mide asidi eksik veya fazlaysa , eðir kökü mide asidini normal düzeye indirir veya çýkarýr . Eðir kökü çayý: Yarým tatlý kaþýðý ince kýyýlmýþ veye öðütülmüþ kök , orta boy bir su bardaðý dolusu soðuk suya akþamdan eklenir , gece boyunca demlenmeye býrakýlýr , sabahleyin ýlýklaþtýrýlýr ve süzülür . Çay içilirken ýlýk olmalýdýr . Eðir kökü banyosu: 200 gr kadar ince kýyýlmýþ eðir kökü , akþamdan 5 litre soðuk suya eklenir , sabahleyin kaynama derecesine kadar ýsýtýlýr ve demlenmesi için kýsaca beklendikten sonra süzülür ve banyo suyuna eklenir. Eðir otu ( Azakyeri / Acarus calamus / Sweet sedge / Hazenbel ) Yýlanyastýðý giller familyasýndan, akarsu kýyýlarý ve bataklýklarda yetiþen 60-70 cm boyunda otsu bir bitkidir. Meyveleri yeþilimsi, çiçekleri, sihaya yakýn erguvani rektedir. Tadý mayhoþtur. Kullanýldýðý yerler: Istah açar, Mide ve barsak gazlarýný giderir. Mide eksimesini geçirir. Idrar ve adet söktürür. Dis etlerini kuvvetlendirir. Ter söktürür, Ateþi düþürür ve Aðrýlarý dindirir. Sinirleri yatýþtýrýr. Sarýlýk tedavisinde de Kullanýldýðý bilinmektedir. Eðrelti otu ( Farn / Farnkraut / Fougére / Fern Nepkrodium filixmas / Dryopteris filis mas / Fougere male / Filicis rhizoma ) Bu sýnýfta bulunan 170 cins, 9000 tür bitki yaklasik olarak dünyanin her tarafina yayýlmýþtýr. Türlerinin çoðunluðu tropik bölgelerde yetiþmektedir. Egreltiotlarinin birkaç santimetre büyüklükte olanlardan, aðaç sekline kadar çeþitleri vardýr. Bugün yasayanlarin çoðunluðu, çok



yýllýk otsu bitkilerdir. Bunlarin topragin yüzeyine yakýn, ona paralel büyüyen sürünücü veya yukarý yönelen kökçükleri vardýr. Hemen bütün egreltiotlarinda, yapraklar tomurcuktayken içe doðru kivrilmistir. Kartal egreltisi, Venüs saçi, erkek egreltiotu, geyik dili, kaya egreltisi memleketimizde bulunan egrelti çeþitleridir. Bu egrelti çeþitlerinden erkek egreltiotu Týpta kullanýlýr. Erkek Egrelti otu (Dryopteris filixmas): Mutedil bölgelerin rutubetli yerlerinde, orman altlarinda, kayalar arasýnda yetiþen 50-70 cm boylarýnda, çok senelik, otsu zehirli bir bitkidir. Toprak alti gövdesi 10-40 cm uzunlugunda olup, dis kýsmý eski yaprak izleri veya kâideleri ile kaplidir. Alt tarafinda siyah renkli, ince kökler taþýr. Ilkbaharda rizom gövdesinin ucundan kendi üzerine Sarýlmýþ olan genç yapraklar çýkar. Yapraklar gelisince açýlýr. Yapraklar uzun saplý olup sapýn kâidesi siskindir. Yapraklarýn alt yüzlerinde spor keseleri vardýr. Mutedil bölgelerin rutubetli yerlerinde, orman altlarinda, kayalar arasýnda yetiþen 50-70 cm boylarýnda, çok senelik, otsu zehirli bir bitkidir. Toprak alti gövdesi 10-40 cm uzunlugunda olup, dis kýsmý eski yaprak izleri veya kâideleri ile kaplidir. Alt tarafinda siyah renkli, ince kökler taþýr. Ilkbaharda rizom gövdesinin ucundan kendi üzerine Sarýlmýþ olan genç yapraklar çýkar. Yapraklar gelisince açýlýr. Yapraklar uzun saplý olup sapýn kâidesi siskindir. Yapraklarýn alt yüzlerinde spor keseleri vardýr. Kullanýldýðý yerler: Bitkinin kullanýlan kýsmý kökleri ve yapraklarýdýr. Kökleri sonbaharda toplanýp, birkaç gün, havada sonra hafif ýsýda kurutulur. Kökleri kalýn, dýþý siyah, içi beyazdýr. Özel bir kokusu, tatlýmsý ve kekremsi bir tadý vardýr. Bileþiminde uçucu ve sâbit yaðlarla, reçine, niþasta ve etkin madde filisin vardýr. Barsak parazitlerine karþý çok eski târihlerden beri kullanýlmaktadýr. Toz veya hulasa hâlinde alýnýr. Dikkat Müshil olarak yaðý ilâçlarla verilmemelidir. Zîrâ yaðlar, ilâçtaki toksin maddelerin yayýlmasýný kolaylaþtýrarak þiddetli zehirlenmelere sebebe olabilir. Tavsiye edilen miktarýn dýþýna çýkmamalýdýr. Ekmek aðacý ( Brotfruchtbaum / Bread tree / breadfruit tree / Artocarpus incisia / Jaquier ) Kalýn gövdeli, 15-20 m boyunda, büyük meyveli, tek evcikli bir aðaçtýr. Tropik, Asya adalarinda (Sunda adalarinda) yetiþir. Ana vataný da Pasifik adalaridir. Yapraklarý küçük ve düz kenarlidir. Ananasa benzeyen meyveleri 1-2 kg agirlikta olabilir. Yenen kisim, çiçek ekseni ve çiçek örtü yapraklarýdýr. Münferit meyveler findýksidir. Fakat çekirdek teþekkül etmez. Üremeleri vegetatiftir. Tohumla üreme olmaz. Her mevsimde mahsul verir. Kullanýldýðý yerler: Ekmek aðacý meyvesi niþasta bakýmýndan zengindir. Meyveleri beyaz etli ve biraz unludur. Haslanarak ve piþirilerek yenilebildigi gibi ekmek yapmak için de kullanýlýr. Bu bakimdan tropik bölgeler için önemli bir bitkidir. Elma Fukara dostu her þeyden önce. Hiç bir meyveyi almaya gücümüz yetmese de elmasýz yapamaz en fukaramýz bile. Hem ucuzdur, hem bol bulunur. Kokusu, rengi, çeþiti bir çýrpýda akla gelmeyecek kadar çoktur. Ýnsanlarýn bildiði en eski meyvelerden birisidir o. Belki de sebze ve meyve cinsinden her ne kadar ürün varsa, içlerinden yan tesiri olmayan tek þifa kaynaðý dostumuz elmadýr dersek abartmýþ olmayýz. Çaðýmýzýn en iyi þifalý bitkiler mütehassýsý olan M. Messegue "eðer bir tek aðacýnýz olacaksa , onun elma aðacý olmasýný tercih edin " diyerek elmayý yanýmýzdan ayýrmamamýz gereken dostlar zümresine dahil etmemizi öðütlemektedir. Çürük Elma mý? Evet! Evet herhangi bir yanlýþ okuma veya yanlýþ yazýlmýþ bir cümle yok ortalýkta. Elma alýrken küçük bir deðiþiklik yapýp, her þeyin görünüþünün güzel olmasý tercih sebebiyken elmayý bundan muaf tutalým. Her þeyi ile mükemmel, dolgun, düzgün bir elma bilin ki tarým ilaçlarý ile kirletilmiþ veya hormon ihtiva eden gübreler ile beslenmiþtir. Yani bir elmanýn üzerindeki küçük bir çürük ya da þeklinin eðri büðrü olmasý onun kötü bir elma olduðu anlamýna gelmediði gibi bilakis daha saðlýklý olduðunun belgesidir adeta.



En lezzetli elma, dalýndan koparýldýktan sonra bir müddet saman veya otlarýn, hadý olmadý elbise selelerinde elbiselerin arasýnda sararýp kokusu etrafý sarýncaya kadar bekletilendir. Tadýna doyum olmaz, kokusu sizi mest eder. Bir ingiliz atasözünde bizim güneþe atfettiðimiz saðlýk membaý olma halini güneþe deðil de elmaya atfederek "elma giren eve doktor girmez " denilmektedir. Ýçinde Ne Var Bunun? Elmada fosfor, kalsiyum, demir, sodyum, potasyum ve magnezyum mineralleri, protein, karbonhidrat, seliloz, pektin, ayrýca A, B1, B2, B3, B6, E ve C vitaminleri bulunmaktadýr. Uyumadan Önce Mutlaka Yatýþtýrýcý ve uyku verici olarak elma baþ aðrýsýna da iyi geldiði gibi yatmadan önce yediðinizde diþlerinizin beyaz kalmasýný saðlayacak bununla birlikte diþlerinizin arasýna yerleþen kireçler ve mikroplar da yok olacaktýr. Sihirli Elma Gece yatmadan hemen önce iki elma yerseniz sabahleyin yüzünüzün berraklaþtýðýný göreceksiniz. Ayrýca cildinizi sýk sýk elma suyu ile temizlemeyi öneririz. Kan Yapýcý Günde en az bir elma yiyerek belli bir süre elma kürüne devam ederseniz elmanýn kan yapýcý özelliðinden de faydalanmýþ olacaksýnýz. Bulantýya Elma herkeste olduðundan daha fazla hamile hanýmlarda bulantýyý kesip, susuzluðu giderir. Kolay doðum yapýlmasýna da faydasý olduðu rivayet edilmektedir. Çekirdekleri mi? Evet çekirdekleri. Elma çekirdekleri aç karnýna yutulursa baðýrsak kurtlarýnýn dökülmesine yardýmcý olur. Besleyici Elma Peltesi Dört kiþi için dört elmanýn kabuklarýný incecik soyun. Çekirdeklerini çýkarýn ve tencereye az su ekleyip 6-7 dakika kadar yumuþayýncaya kadar piþirin. Daha sonra tahta kaþýkla ezin. Piþirirken katýlaþmasý için içine mýsýr veya yulaf unu ilave edin. ( bir çay bardaðý kadar) Kaynayýncaya kadar altý tutmamasý için sürekli karýþtýrýn. Daha sonra üç çorba kaþýðý kadar marmelat veya bal ekleyin. En son ihtimal esmer þeker de olabilir. Mevcudu ateþten alýp üzerine mevsimin meyveleri, kaymak veya cevizle süsleyin. Hem tabi hem de besleyici olan bu enfes besinden vazgeçemeyeceksiniz. Kolesterol Düþmaný Elmada hatýrý sayýlýr oranda pektin bulunur. Bu nedenle elma kolesterolün düþmesine sebep olmaktadýr. Koçaný, Kabuklarý Elmanýn koçanlarýný ve kabuklarýný asla atmayýn. Vitamin bu kýsýmlarda çok daha fazladýr. Bu kýsýmlarý kurutun. Kýþ mevsiminde bu kurutulmuþ kýsýmlarý kaynatarak çay yaparsýnýz ve balla tatlandýrýp içersiniz. Bronþit Nezle Yukarýda zikredilen þekliyle elma çayý içebilirsiniz veya elma çekirdeklerini ezip kaynattýktan sonra süzerek balla tatlandýrýp için. Tercih sizin, çok faydasýný göreceksiniz. Kalbe Takviye Elma yenmeye devam edilirse kalbe kuvvet vereceðini ve kalbin direncinin artacaðýný bilmelisiniz. Ancak bu elma yeme iþini düzenli hale getirmeniz gerekir. Mesela her gece yemekle yatmak arasý ortalama bir zamanda güzel bir elma yemeye ne dersiniz? Karaciðer



Elma kürü karaciðerimiz için de ayný derecede deðerlidir. Ayný zamanda içinde bulunan vitaminler gözlerimiz için de kuvvetlendirici etki yapar. Hepsinden güzel olan yaný bütün bunlar için ayrý ayrý elma yemenize gerek olmadan yediðiniz bir veya iki elmanýn bütün bu hususta iþimize yaramasýdýr. Siz Galiba Biraz Halsizsiniz Mümkün olan kýsa zamanda üç dört elmayla bir o kadar su ilave ederek kendinize þurup yapýn ve için. Kendinizi daha iyi hissedeceksiniz. Hatta þurubu biraz fazla yaparak evde bulunan diðer aile efradýna da ikram ederseniz bilin ki pek makbule geçer. Hazmý Kolaylaþtýrýcý Elmayý kabuðunu soymadan yemenizi tavsiye ederiz. Bu durum hem hazmý kolaylaþtýrýr hem de elma, vitamin deðerinden bir þey kaybetmediði için daha fazla besleyici olur. Sabah Kahvaltýnýz Ýçin Çok Kolay Elma Marmeladý Kabuklarý ince soyulmuþ dört elmaya yarým bardak su ekleyin. Soyduðunuz kabuklarý da suyun içine atýp düdüklü tencerede 8 dakika kadar piþirin. Piþince kabuklarýný çýkartýn. Ýçine iki bardak þeker ekleyip hafif ateþte az tarçýn ve karanfil ile iki dakika karýþtýrýn. Elma ayný zamanda çok iyi bir böbrek çalýþtýrýcýdýr. Kalp Damar Ýçin Elmanýn yeni çýkan filizlerini oðulotuyla beraber kaynatýp balla tatlandýrýn, soðuk için. Bu þurubu içmeye devam ederseniz elmanýn kalp ve damar açýcý özelliðinden istifade etmiþ olacaksýnýz. Aç Karnýna da Elmayý aç karnýna yemeye devam ederseniz hem uçuk, hem de aðýz içi iltihaplarýnýn oluþmasýný engelleyecektir. Bunun yaný sýra müzmin romatizma aðrýsý olanlar, dizanteri ve ishali olanlar için elma çok iyi bir þifadýr. Yapraðý Elma yapraðýnýn suyu zehir içen ya da akrep, yýlan gibi zehirli hayvan sokmalarýna da iyi gelir. Bir Dakika Eðer saçlarýnýzda oluþan kepeklerden þikayetçi iseniz saçýnýzýn son durulama suyuna elma sirkesi katýn. Daha sonra bol su ile durulayýn. Sonuçtan çok memnun kalacaksýnýz. Siz de baþkalarýna tavsiye edin. ELMA ve SĐRKESĐ M. Uzman - Đ. Deniz Her bir elma çekirdeğine koskoca kimya fabrikalarının 10 mikrona küçültülen şifreleri yerleştirilmiştir. Elmanın terkibindeki maddeleri eksiksiz yapabilmek için gerekli olan bu fabrikalar ağaç olduktan sonra demiri terkibine alır, kemik iliği ve kanın temel maddesi olan +2 değerlikli demiri korumak için özel elma asidi hazırlar ve bu terkibin hassas mideleri rahatsız etmemesi için yine terkibine karbonat iyonları ekler. Tabiî bunların hiçbirisi elmanın kendi kendine almış olduğu kararlar ve uygulamalar değildir.. Elmanın terkibinde varolan harika iksirlerin en önemlilerini şöyle sıralamak mümkündür: Kansızlara müjde! Terkibindeki hususî meyve şekeri ile doğrudan doğruya karaciğer hücrelerini korur. Đçindeki meyve asitleri, bir yandan +2 değerli demiri ve C vitaminini bozulmaktan korurken, diğer yandan karaciğerdeki kimyevî faaliyetlerde yapıtaşı rolü oynar. Đki değerli demir iyonları alyuvarların yapısı için gerekli olan kanın temel elemanlarındandır. Kansızlık hastalarına ilâç şeklinde verilen demiri +2 değerinde tutmak çok zor olduğundan ayrıca C vitamini de verilir, bağırsaklardaki +3 değerlikli demir bağırsaklara zarar vermekten öteye geçmez. Elma, terkibinde taşıdığı bikarbonat iyonları sayesinde sindirimi kolaylaştıran tek meyvedir. Elmada suda eriyen vitaminlerin tamamı mevcuttur. Yüksek miktardaki C vitamini bir insanın günlük C vitamini ihtiyacına denktir. Elmanın kökleri vasıtası ile topraktan aldığı Fe iyonunu indirgeyerek +2 değerli Fe haline getirmesi başlı başına bir mucizedir. Zira; böyle bir faaliyetin elmaya, uzaktan-yakından bir faydası yoktur. Üstelik +3 değerli demiri, +2 değerli demir haline indirgemek fevkalâde zor



bir kimyevî işlemdir ve bir elmada bulunan iki değerli demir, milimi milimine bir insanın günlük demir ihtiyacı kadardır. Mucizevî bir içecek: elma sirkesi Sık sık üşütür müsünüz? Veya kendinizi yorgun ve bitkin hisseder misiniz? Bir de elma sirkesi tedavisini deneyiniz! Peygamber Efendimiz (sas) birkaç hadîs-i şeriflerinde sirke hakkında (üzüm veya elma ayrımı yapmadan) oldukça iltifatkâr ifadelerde bulunarak, sirkeye dikkatleri çekmiş ve; "Sirke ne güzel katıktır. Allahım! Sirkeyi bereketlendir. Çünkü sirke benden önceki peygamberlerin katığı idi. Đçinde sirke bulunan ev fakirleşmez." buyurmuşlardır. Nitekim daha sonra gelişen Đslâm tıbbına dev eserler veren başta Đbn-i Sînâ olmak üzere, birçok ilim adamı sirkenin özelliklerinden bahsederler. Ancak, modern tıbbın ve eczacılığın abartılı baskısı sebebiyle uzun süre elma sirkesi ile yapılan tedavi unutulmaya yüz tutmuştu. Şifa kaynağı olarak tekrar keşfedilmesini öncelikle Amerikalı tabib Dr. De Forest Clinton Jorvis'e (1881-1945) borçluyuz. Bu işe gönül vermiş olan Amerikalı doktor, hastalarının yaptığı sirke mayalama işlemlerini notlarına kaydetmiştir. Eseri ancak ölümünden sonra yayınlanmış ve yüksek miktarda satılmıştır. Günümüzde elma sirkesi, şifa kaynağı olarak gerçek bir rönesans devri geçirmektedir. Đster dahilî, isterse haricî kullanımda, vücudumuzun her bir parçası, sirkenin içindeki değerli maddelerden, hayatımız için önem arz eden çok sayıda mineral ve vitaminlerden yararlanmaktadır. Akut ve kronik sağlık problemlerin elma sirkesiyle tedavisinde püf noktası sayılabilecek hususlar üzerinde durmak gerekir. Cilt rahatsızlıkları, yaralanma ve güneş yanığında olduğu kadar baş ağrısı, mide rahatsızlığı ve kadın hastalıklarında kişiye hem güç-kuvvet verir, hem de kişiyi dinlendirebilir. Mucizevî tesirini soğuk algınlığı ve ateşli durumlarda da gösterir. Günümüzde yürütülen araştırmalar sonunda elma sirkesinde; vitaminler, mineraller ve tabiî asitler başta olmak üzere birtakım değerli maddelerin bulunduğu keşfedilmiştir. Böylelikle eski devirlere ait, elmadan elde edilen sirkenin sadece yemeklerin hazırlanması ve konserve yapımında kullanılmadığına dair bilgiler teyit edilmiş oluyor. Eski Mısır'da kadınlar, elma sirkesini güzellik bakımında kullanırlardı. Asurluların kulak ağrılarını, sirkeli bandajlarla tedavi ettikleri rivayet edilmektedir. Antik devirde tıbbî ilâç olarak kullanılmış ve hararet kesici içecek olarak kabul edilmiştir. Orta Çağ'da Hildegard von Bingen (1098-1179) elma sirkesinin şifalı tesirine dayanan ve bugün tekrar keşfedilen birçok reçete ve tedavi metotları hazırlamıştı. Elma sirkesi nasıl yapılıyor? Gözümüzle görmediğimiz sirke bakterileri, Allah'ın kendilerine verdiği mükemmel fermantasyon mekânizması ve enzimleriyle, tatlı olan her meyveyi sirkeye dönüştürme hususiyetine sahip kimya fabrikalarıdır. Her tatlı meyve, sirkeye dönüşebileceği halde en çok kullanılanlar üzüm ve elmadır. Elma, ne zaman mayalanırsa, o zaman sirke meydana gelir. Mayalanma esnasında şekerli sıvı oksijensiz durumda alkole dönüşür. Eğer sıvının üstü örtülüp kapatılmaz, açık hava ile teması sağlanırsa elma sirkesi oluşur. Sıvı az miktarda alkol kalırsa da havalandırma yapılarak bu süreç hızlandırılabilir. Sirkenin mayalanması kendi haline bırakılırsa haftalar, hattâ aylar sürebilir. Bu işlemi hızlandırmak için profesyonel sirke üreticileri sıvı haldeki meyveye, özel sirke bakteri kültürü enjekte ederler. Satın alırken dikkat etmeli Hakiki elma sirkesi bütün haldeki meyvelerden üretilmektedir. Buna meyvenin leziz etli kısmı ile pek çok kıymetli maddeleri ihtiva eden kabuğu ve çekirdek yuvası da dahildir. Dibinde posası olan ve bulanık gözüken bir şişe sirke ilk anda itici olabilir, ancak esas faydalı olan maddeler tabiî haldeki bu bulanık sirkede kalabilmektedir. Sirke istenirse filtreleme ve buharlaştırma suretiyle berraklaşır. Ne var ki bu işlemlerde birçok vitamin, mineral ve iz elementler yok olmaktadır; yüksek ısıda çok sayıda biyolojik maddeler kaybolmaktadır. Bu sebeple sürekli tabiî halde bulanık olan elma sirkesini tercih ediniz. Hafifçe çalkaladıktan sonra üzerinde köpük meydana geliyor veya dibinde koyu posası varsa, bu sirkenin kaliteli olduğuna işarettir.



Elmaların kaynağı Sirkenin kalitesi bunun için kullanılan elmaların kalitesine bağlıdır. Meyve ne kadar çok kimyevî maddelere maruz kalırsa, bu meyveden üretilmiş sirkede o kadar çok zararlı madde görülür. Şişedeki etiket elmanın kaynağı üzerine bilgi verebilir. Ziraî ilâç, sunî gübre, hormon vs kullanmadan üretilen elmalardan yapılan sirke en kaliteli sirkedir. Tamamen eski usul ziraatle üretilmiş temiz elmalardan yapılan sirkede daha az çevre zehiri görülecektir. Đhtiva ettiği birçok maddeler elma sirkesini sağlıklı kılıyor Elma sirkesinin ihtiva ettiği çok sayıda maddelerden, meselâ, sirke asidi veya pektinin vücudumuzdaki tesirleri tam olarak bilinmektedir. Asitler genelde, yakan ve dağlayan sıvılar olarak bilinir. Temizlik ilâcı ve lâboratuar asiti için doğru olan bu bilgiler, elma sirkesindeki asetik asit için geçerli değildir. Vücudumuzun metabolizması için bu meyve asitleri (malikasit, pirüvikasit, sitrikasit) enerji ve yapıtaşı sağlamaktadır. Bağırsaklarda emilen bu asitler, hücrelerde yakılmakta veya diğer maddelere dönüştürülmektedir. 1.Sirke asidi: Metabolizmanın çalışmasını sağlayan yakıt olan sirke asidi, metabolizmada bir yan ürün olarak meydana gelir. Gıdalarla bünyemize aldığımız yağ ve karbonhidratların, sirke asidinin yardımı olmaksızın sindirilmesi hemen hemen mümkün olmayacaktı denilebilir. Đnsan metabolizmasının mükemmel çalışabilmesi için yaklaşık 100 gram gereklidir. Kim muntazaman elma sirkesi tüketirse, sindirimi kolaylaştırmış ve metabolizmasını harekete geçirmiş demektir. 2. Kanser ve yaşlanmaya karşı radıkaller avcısı Solunum ve gıda vasıtasıyla bünyemize sürekli "serbest radıkaller" almaktayız. Bunlar hücreye zarar verici maddeler olup, metabolizmayı bozarak kansere bile yol açabilirler. A vitaminin ön maddesi olan beta-karoten ve E-vitamini, elma sirkesinde bulunan çok önemli maddeler olup, bu zararlı serbest radıkalleri yok etmektedirler. 3. Pektin, kan damarların kireçlenmesinden korur Elma gibi birçok meyvenin sindirilmeyen selülozlu posa kısmında bulunan pektin maddesi, vücudumuzda bulunan kolesterolden meydana gelen safra asidini bağlar. Ne kadar çok safra asidi pektin vasıtasıyla yok edilirse, o kadar çok kolesterolü kandan çekilerek safra asidine dönüştürülür. Böylece kandaki zararlı olabilecek kolesterol azaltıldığından kalb ve damar hastalıklarına karşı korunmuş olursunuz. 4. Osteoporoza karşı kalsiyum kaynağı Elma sirkesi yüksek miktarda kalsiyum, yani insan vücudunun (kemik ve dişler başta olmak üzere) en temel mineralinden birini ihtiva etmektedir. Organizmamız, gıdalarımızda kalsiyum azaldığı takdirde metabolik reaksiyonlar için gerekli kalsiyumu sahip olduğu kaynaklardan çekmeye başlar. Bu yüzden kemikler mineral bakımından fakirleşir ve osteoporoz (kemik erimesi) ortaya çıkabilir. Bundan başka elma sirkesi, bağırsak cidarından kalsiyumun geçişini kolaylaştıran sitrik asit (limon asidi) de ihtiva eder. Günlük sirke tedavisi Elma sirkesinin şifalı gücünden gerektiği şekilde istifade etmek ve vücudunuzu zehirlerden arındırmak istiyorsanız, bu süre içinde ek olarak sigara, kahve veya alkol gibi zevk veren maddelerden uzak kalırsanız, birden kendinizi iyi hissettiğinizi göreceksiniz. Bir gün boyunca sadece hafif, ama kıymetli gıdalar alınız. Buna ilâveten su, bitki çayı ve meyve suyu içiniz. Kalan iki günde sadece sıvı gıdalar alınız. Günde üç kez elma sirkesi, bal karışımı, ek olarak maden suyu, bitki, meyve çayı ve sebze püresi olarak; üç günlük perhizden sonra tekrar normal hayatınıza devam edebilirsiniz. Cilt ve saç bakımı Elma sirkesi bilhassa kozmetik sahasında tesirini ciddi şekilde göstermektedir. Çünkü pH değeri cildimizle aynı değerdedir. Tabiî sirke asidiyle cildimizin tabiî asit tabakası dengelenir ve cildimizin en dış tabakası altındaki kan dolaşımı harekete geçirilir. Böylece cildimiz nazik ve yumuşak kalır. Ayrıca elma sirkesi mantar ve bakterilerin gelişmesini engeller. Duş veya banyodan sonra vücudumuzu, elma sirkesi karıştırılmış su ile ovunuz veya banyo suyuna



bir bardak sirke ilâve ediniz. Cildinizin pürüzsüz ve yumuşak kalması ve tırnaklarınızın kırılmaması için 4-6 haftalık, elma sirkesi-bal karışımı temel tedavi tavsiye edilmektedir. Kuru cilt ve çatlak tırnaklara aynı nispette elma sirkesi ve zeytinyağı sürülürse iyi gelir. Cilt problemlerine dair püf noktaları Döküntülü kısımları olan cildin üzerine inceltilmiş sirke ihtiva eden tampon sürülürse derhal döküntü kaybolur. Diğer cilt problemleri ise daha inatçıdır. Güvenilir ev reçetesi olarak özel bir sirke macunu geliştirilmiştir. Cildinizde oluşan siğil ve nasırları elma sirkesi-tuz hulâsası ile kontrol altına alınabilirler. Elma sirkesi tuz hulâsası Birçok kez kullanıldığında elma sirkesi-tuz hulâsası cilt değişimlerine karşı tesirli olmakta; bereler, şişmeler iyileşmektedir. Ayrıca hemoraji (kanama)'nın yayılması önlenmekte, iltihabî süreçler de gerilemektedir. Bir ölçek mutfak tuzunu dört ölçek elma sirkesinde erittikten sonra günde birkaç kere ilgili yerlere tamponla sürüldüğü takdirde kısa sürede tesiri görülecektir. Elma sirkesi macunu Elma sirkesine ek olarak çörekotu tohumu ve yağı, ayrıca nar kabuğu ile hazırlanmaktadır. 1. Đki bardak elma sirkesini bir bardak öğütülmüş çörekotu tohumuyla karıştırınız. 2. Altı-yedi saat bu karışım bekletilir ve bir kompres veya benzer bir şeyle süzülür. Daha sonra 24 saatliğine çökelmeye bırakılır. 3. Arta kalan sıvı kısmını dökünüz, elde edilen çökeltiyi öğütülmüş nar kabuğu ve elma sirkesiyle 4; 2; 1 nisbetlerinde karıştırıp, fırında kısa bir süre ısıtınız. Bu macunun altına aynı miktarda saf çörekotu yağı sürünüz. Geceleyin hastalıklı bölgeye sürülen bu macun; sivilce, egzama, sedef hastalığı, ayaklarda mantar ve diğer ciltte oluşan acı veren rahatsızlıklara iyi gelmektedir. Saç bakımı için Parlak ve yumuşak saçlar için, saçları yıkadıktan sonra içinde ¼ ölçeğinde elma sirkesi bulunan sıcak su ile saçlarınızı durulayın. Aşırı saç dökülmesi genelde metabolizmanın düzgün işlememesinden kaynaklanmaktadır. Bu durumda da belirtilen elma sirkesi-bal karışımı iyi gelmektedir. Her gün sağlıklı olabilmek için Yorucu bir haftadan sonra, üzerindeki gerilimi ve bitkinliği kim gidermeyi istemez. Ne kadar yaşlanırsak, o kadar çok tahammül sınırını zorladığımızı hissederiz. Böyle bir durumda birtakım tesirli şifa kaynakları bize bahşedilmiştir. Mükemmel beslenme ve egzersizin yanı sıra elma sirkesinin günlük doğru kullanımı da önemlidir. Enerji kaynağı olarak elma sirkesi Ölçülü dozda alındığında elma sirkesi-bal karışımı yan tesiri göstermeyen bir hayat iksiri olup, bütün organizmamıza iyi gelmektedir. Sadece fizyolojik metabolizmaları değil, aynı zamanda bağışıklık sistemini de uyarmaktadır. Elma sirkesi bal karışımı Bir bardak suyu birer çay kaşığı elma sirkesi ve balla karıştırınız. Bu karışımı her öğün içiniz. Mide ekşimesi, gaz ve kabızlığa karşı sindirim üzerine teskin edici özelliği gösterirken, birçok tedavi süresince hızlandırıcı özelliği görülür. Meselâ sık sık burun kanamalarına karşı kanın pıhtılaşmasını sağlar. Ameliyat olmanız icab ediyorsa bundan dört hafta önce bu karışımı almaya başlayınız. Akşamleyin rahatlatıcı bir banyo Haricen kullanıldığında elma sirkesi yorgun kasları tekrar zinde kılmaktadır. Bir küvet suya iki bardak sirke ilâve edildiğinde gergin kasları gevşetmektedir. Bütün gün ayakta kaldıktan sonra bazen ayaklarımızın şiştiğinden ve ağrıdığından şikâyet ederiz. Bu durumda, inceltilmiş elma sirkesiyle hazırlanan suda ayaklarımızın ağrılardan kurtulmasını ve dinlenmesini sağlayabilirsiniz. Banyo yapmanız müsait değilse, küvet veya bir leğene, ayak bilekleri suyun içinde kalacak şekilde, isteğe göre sıcak veya soğuk su doldurunuz. Đki ve üç bardak elma sirkesi ilâve ediniz. Tamamen dinleninceye kadar, ayakları su içinde durdurup hareket ettiriniz.



Sağlığa dair A'dan Z'ye öğütler Elma sirkesi ilâç olmamasına rağmen, içerdiği şifalı maddeler sebebiyle, aşağıda sayılan hafif rahatsızlıklarda iyi gelmektedir. Yaşlılık şikâyetleri Kalb ve sinirleri güçlendirmek için düzenli olarak elma sirkesi-bal karışımının alınması tavsiye edilmektedir. Buna ek olarak bir yudum akdiken suyu da, yaşlı kalbi takviye etmektedir. Çünkü bu şifalı bitki, hiçbir zarar vermeden kalb damarlarındaki kanın rahat dolaşmasını sağlamaktadır. Đhtiva ettiği yüksek miktarda potasyum, zehirlerden arındırmakta ve dengeli su kullanımını sağlamaktadır. Bu durumdan bilhassa kalb kasları, damarları ve sinir hücreleri yararlanmaktadır. Yaşlılık lekelerine karşı bir reçete Yaşlılık lekeleri, elma sirkesi-soğan suyu karışımıyla giderilebilmektedir. Đki soğanın suyunu sıkınız. Buna iki katı kadar elma sirkesi ilâve ediniz. Bu karışımı, geceleyin tesir gösterebilmesi için, akşamleyin sürünüz. Gözler Gözleriniz, okurken veya bilgisayar monitörü önünde çabuk yoruluyor mu? Açık ışığa karşı hassas mısınız? Her sabah alacağınız elma sirkesi-bal karışımı, vücudunuza A vitamini ve provitamin takviyesini sağlayacaktır. Gaz ve kabızlık Gaz çoğu kez, midenizi bozduğunuzda oluşur. Bağırsaklardaki kuvvetli gaz oluşumu ise sindirim organlarındaki bir arızaya işaret edebilir. Bazı insanlardaki ruhî sıkıntılar sindirim sistemine vurabilir, böylece çeşitli problemler ortaya çıkabilir. Sindirimin tam gerçekleşememesinin bir emaresi; yanlış beslenme veya yetersiz hareketten dolayı atalete düşmüş yani rahatsızlanmış bağırsağın semptomu olabilir. Günde birkaç kez içinde iki çay kaşığı elma sirkesi bulunan bir bardak su içiniz. Đçinde elma sirkesi ve biraz tuz bulunan ılık ayak banyosundan da iyi sonuçlar elde edilmiştir. Kadın rahatsızlıkları Kadınların belli günlerdeki ağrılarını dindirmek için, sirkenin bilhassa büzüştürücü özelliğinden faydalanılmaktadır. Ayrıca kadınlarda çeşitli sebeplerle meydana gelen akıntılara karşı tesirlidir. En sık rastlanan akıntı sebebi, bağırsak veya idrar yoluyla kadınlara bulaşan mantar enfeksiyonudur. Alerji, başka organların enfeksiyonu, çeşitli hormonal veya metabolizma arızaları da akıntılara sebep olabilir. Hafif durumlarda genelde akıntılı bölgenin yıkanması iyi gelmektedir. Üç yemek kaşığı elma sirkesini iki litre ılık suya ilâve edip, bunu temiz bir şırınga ile akıntının kaynağını kurutuncaya kadar günde bir defa küvet veya plastik leğen içinde yıkanmasını sağlayınız. Korunmak amacıyla daha sonra haftada bir kez yıkamak yeterli olacaktır. Hamilelik bulantısı Sabahleyin kahvaltıdan biraz önce alınan içinde bir çay kaşığı elma sirkesi bulunan bir bardak su, sabah bulantısını giderebilir. Mafsal ağrıları Burada eski bir Amerikan ev reçetesi olan mineral-püresinden bahsetmek faydalı olacaktır. Bununla akut mafsal iltihabını (arthritis) tedavi etmeniz mümkündür. Mineral-püresi Yarım greyrfrut, bir portakal, bir limon, iki kereviz sapını küçük küçük doğrayarak dört bardak su ilâve edip bir saat kaynatınız. Daha sonra malzemeyi süzgeçten geçirip iki çay kaşığı elma sirkesi ve bir çay kaşığı Đngiliz tuzu (magnezyum sülfat) ilâve ediniz. Sabah akşam bir yemek kaşığı, bu püreyi bir bardak su ile içiniz. Baş ağrıları Baş ağrısının birçok sebebi olmakla birlikte çoğu defa stres, boynun gerilmesi veya sıkışması gibi zararsız faktörlere dayanmaktadır. Ama baş ağrıları, başlayan enfeksiyona bağlı bir rahatsızlığın veya sinüzit, menenjit vs. gibi hastalıklarla birlikte görülebilir. Kendi kendinize tedaviye başlamadan önce bir doktora başvurarak esaslı bir organik hastalığın bulunmadığından emin



olunuz. Ağrılarla birlikte ateş olursa veya şiddetli ağrılar geçmezse de hekiminize danışınız. Alnınızı ve şakaklarınızı biraz elma sirkesiyle ovarak çoğu kez hafif baş ağrısından kurtulabilirsiniz. Şikâyetler geçmezse, soğuk algınlığı için tavsiye ettiğimiz sirke buhar banyosunu denemelisiniz. Mide şikâyetleri Birçok insanın sağlık bakımından en zayıf olduğu nokta, strese ilk olarak tepki gösterdiği ve sıkıntı anında hastalanan midedir. Genelde böyle rahatsızlıklar ciddi olmayıp gerilim, küçük bir enfeksiyon veya hatalı beslenmeye dayanmaktadır. Đshal, mide krampı ve bulantı hallerinde elma sirkesi tedavisi iyi gelmektedir. Bu tedaviden birkaç gün sonra mide şikâyetleriniz belirli bir şekilde iyileşmez, hattâ kötüleşirse bir hekime baş vurmalısınız. Kullanımı: Bir kaşık elma sirkesini bir bardak suyla karıştırınız. Đlk bardağı, beş dakikada bir çay kaşığı alınız. Đkinci bardakta dozu ikişer çay kaşığına yükseltiniz. Üçüncü bardaktan 15 dakikada bir yudum alınız. Soğan veya yulaf ezmesi gibi yağ ve albümin bakımından fakir gıdalar hariç, semptomlar geçinceye kadar katı gıda almamalısınız. Hıçkırığa, birkaç damla elma sirkesi bulunduran bir çay kaşığı şeker iyi gelmektedir. Mide yanması Herkesin tahminin aksine, yemek borusundaki sıkıcı yanma ve kaşıntıya mide asidinin artması sebep olmamakta, çoğu zaman bunun sebebi asit eksikliğidir, çünkü kuvvetli proteinli gıdalar gerektiği biçimde sindirilememektedir. Đster iştah açıcı, isterse sindirime yardımcı olarak az miktarda konsantre elma sirkesi sindirime mucizevî bir katkı sağlamaktadır. Yemeklerinizi düzenli olarak bir yudum sirke ile tatlandırınız. Dişler Ağızda çürük, dişeti ve diğer iltihaplara fırsat vermek istemiyorsanız, muntazaman içinde bir çay kaşığı elma sirkesi bulunan bir bardak su ile ağzınızı çalkalayınız. Seyahatte ilk yardım Seyahatte yanınıza bir şişe elma sirkesi almanız, sizi birçok sıkıntılardan kurtaracaktır. Çünkü acil durumda sadece diş fırçası suyunu dezenfekte etmek için değil, aynı zamanda bağırsak enfeksiyonundan korunmak için elma sirkesi iyi gelmekte. Bir yemeğin veya bir meşrubatın bakteri taşıyabileceği endişeniz varsa, ihtiyaten içinde iki çay kaşığı elma sirkesi bulunan bir bardak suyu içiniz. Bu şaibeli yemeği yeseniz dahi muhtemelen bu karışımı alarak arkadan bünye savunmaya geçebilir. Böcek sokmalarında, zehirlenen bölgeye sirkeye bandırılmış bir tampon sürmekle ağrı ve şişmeler giderilebilir. Deniz kıyısına yapılan seyahatlerde, yakıcı mercanlar ve deniz analarının acı veren zehirlerine karşı elma sirkesi içeren bir kompres önemli fayda sağlayabilir. Diğer yanıklarda olduğu gibi, güneş yanığında da ilk yardım olarak ilgili bölgeye inceltilmiş elma sirkesi sürünüz. Sirkenin serinletici hem de dezenfekte özelliği göstermektedir. Soğuk algınlığı Đnsan çok çabuk soğuk almaktadır! Terli iken cereyana kapılmakdan ve ayakların üşümesinden sonra ilk emareleri görülür. Burun akar, boğazda kaşıntı başlar, ilk öksürük acı verir. Kendinizi terli ve ateşli hissedersiniz. Bilhassa başlangıç safhasında uyku, vitamin ve sıcak çaydan başka eski ev reçeteleri de iyi gelmektedir. Şikâyetleriniz gittikçe artarsa, bir hekime başvurunuz. Soğuk algınlığı çoğunlukla hafif bir nezle veya az bir boğaz ağrısıyla başlar. Ancak gittikçe bütün solunum yolunu sarma istidadındadır. Buna bakteriyel enfeksiyon eklenince sinüzit, farenjit, bronşit hattâ zatürree ortaya çıkabilir. Sirke buğusu Yassı bir kabın içine eşit miktarlarda su ve elma sirkesi koyup, buharlaşmaya başlayıncaya kadar ısıtınız. Isıttığınız bu kabın üzerine başınızı eğiniz. Kulak ağrılarında başınızı yanlamasına tutunuz. Buharın dışarıya kaçmaması için, başınızın üzerine bir havlu ile örtünüz. Sirke buharını burundan derin derin teneffüs ediniz. Azamî beş dakika buhar teneffüsü yapılabilir. Bu sirke buharı soluması, baş ve kulak ağrılarına, nezle veya burun tıkanıklığına iyi gelmektedir. Ateş Ateş çoğunlukla, bir enfeksiyon, soğuk algınlığı, gribal enfeksiyon veya klâsik bir çocuk



hastalığıyla birlikte görülür. Ateşi, baldır sargısı veya sirkeli çoraplarla düşürebilirsiniz. Ancak ateşin nereden kaynaklandığını çözemediğiniz taktirde bu tedbirleri bir hekime danışarak alınız ve derhal tıbbî müdahalede bulununuz. Bir miktar elma sirkesini, üç katı kadar soğuk su ile karıştırınız. Đki el bezini bandırıp sıkınız ve her bir baldıra sarınız; üzerine de kuru havlu ile besleyin. Hastanızı sıcak tutun ve ihtiyaç halinde yarım saatte bir sargıyı yenileyin. Ayrıca bir çift yün çorabı soğuk sirkeli suya bandırınız. Sonra sıkınız. Çorapları giydikten sonra ayakları sıcak tutunuz. Öksürük Soğuk algınlığının ilk semptomları olarak ortaya çıkan öksürük, boğaz ağrısı ve ses kısıklığına, sıcak bir elma sirkesi işlemiyle müdahale edebilirsiniz. Küçük bir kapta ısıttığınız elma sirkesine eşit miktarda bal karıştırınız, bir veya iki saatte bir çay kaşığı alınız. Boğaz ağrıları Boğazda ilk olarak bir kaşıntı veya kuruma hissedilir. Bu durum yutma ve konuşma güçlüğüne dahi yol açabilir. Şiddetli boğaz ağrıları, geceleyin boğaza sarılan sirke-sulu sargı ile dindirilebilir. Bir el bezini, içine üç yemek kaşığı elma sirkesi karıştırılmış suya bandırınız. Bezi sıktıktan sonra boğaza bir bandaj gibi sarınız. Islak bezden dolayı üşümeye mani olmak için bir de kuru bez sarınız. Bağışıklık sistemini güçlendirir Çevrenizde ortaya çıkan her enfeksiyona yakalanmamanız için, korunmaya ihtiyacınız var. Sadece mükemmel bir savunma sistemi, virüs ve bakterilere karşı sürekli karşı koyabilir. Bağışıklık sitemini güçlendirmeye yönelik elma sirkesi-bal karışımı değerli katkı sağlayabilir. Sonbahar ve ilkbaharda soğuk algınlığı periyodunun başlamasından yaklaşık dört hafta önce, günde üç kez sirke-bal karışımını almaya başlayınız. Beslenmenizi de, C vitamini ihtiva eden taze meyve ile takviye ediniz. Ağacın dalında bize bakan elmaları bu kadar mükemmel hassalarla donatarak yaratan Rabbimizin; bu nimetini sadece bir meyve olarak yerken veya sirke olarak kullanırken bir an şöyle bir tefekkür edemez miyiz?. Topraktaki bütün elementler ve su; havadaki karbondioksit, güneş ışığı, çekirdekteki DNA zincirine kodlanmış program; hepsi bize hizmet ediyor. Ayrıca, sanki bu yetmezmiş gibi, bir de sirke bakterileri devreye giriyor ve taze olarak yediğimiz elmalardan başka isterseniz daha özel bir ilâç olarak onu sirke haline dönüştürüyor. Sirke bakterilerini, şekeri sirkeye dönüştürme fabrikası olarak yaratmış ve onları da hizmetimize koşturuyor. Canlı cansız bu kadar varlık insana hizmet ediyor. Đnsanın da bu varlıkların yaratıcısına esaslı bir şükür etmesi gerekmez mi? Ekşi yonca ( Oxalis Acetosella ) Ormanların tabanlarını , açık yeşil yaprakları ve incecik beyaz çiçekleri ile bir halı gibi kaplar. Ekşi yonca kurutulmaz, yalnızca tazeyken kullanılır . Mide yanmasına, hafif karaciger ve sindirim bozukluklarına iyi gelir. Bu rahatsızlıklara karsı kullanıldığında , soğuk olarak, günde 2 bardak bitki çayı içilir. Sarılık, böbrek iltihabı , egzamalar ve bağırsak kurtlarında günde 2 bardak bitki çayı sıcak içilir . Taze bitkinin özsuyu , başlangıç durumundaki mide kanseri , habis dahili ve harici çıbanlara önerilir . Taze özsu , meyve sıkacağı kullanılarak elde edilebilir . Her saat bası 3-5 damla, suyla veya bitki çayı ile inceltilerek içilir . Habis harici çıbanlara, bitki özsuyu doğrudan sürülür . Parkinson hastalığında özsu, her saat başında 3-5 damla, civanperçemi çayına karıştırılarak alınır ve dıştan da belkemiğine sürülür. Ekşi yonca çayı: Yarım veya bir tatlı kaşığı ince kıyılmış yaprak , yarım litre kaynar suda haşlanır ve 4-5 dakika demlenir. Tarif edildiği gibi içilir . Özsuyu :



Đyice yıkanan taze yapraklar, nemli haldeyken mikserde sıkılır. Enginar ( Artischocke / Artichaut / Artichoke / Cynara scolymus / Cynara / Artichaut cynaria scolymus ) Şifalı otların vazgeçilmezlerindendir. Osmanlı mutfağında da önemli bir yere sahip olan enginarın içinde A, B vitaminleri, kalsiyum, potasyum, sodyum bulunur. Haziran-temmuz ayları arasında, mavi-mor renkli çiçekler açan, 50-150 cm boyunda çok senelik otsu bir bitkidir. Killi, kumlu ve rutubetli topraklarda yetiştirilir. Gövdeleri dik, kuvvetli, sert ve boyuna olukludur. Yaprakları sapsız, büyük, uzun-oval ve parçalıdır. Çiçekler üst yaprakların koltuğundan çıkan, uzun sapların ucunda büyük Başçıklar halinde toplanmıştır. Çiçek tablasi etlidir. Hepsi tüp şeklinde olan çiçekleri ve bunlarin aralarinda bulunan tüyleri taşır. Türkiye’de yetiştiği yerler: Marmara ve Ege bölgesinde bahçelerde yetiştirilir. Kullanıldığı yerler: Bitkinin sebze olarak kullanılan kısmı, çiçek tablasi ile tâze dip yaprakları ve kökleridir. Yapraklar ve kökte eynarin isimli aci bir madde, inulin, tanen ve filavon bünyesinde bir glikozit vardır. Tâze yaprak ve köklerinden yapılan hulâsa ve tâze yapraklardan hazirlanan çay, safra çogaltici ve idrar arttırıcı olarak karaciger hastalıklarında kullanılır. Kanda kolesterini azaltır. Ateş düşürücü ve istah açici tesirleri vardır. Ayrıca, idrar söktürür, bedeni ve ruhi bitkinligi giderir, romatizma ve şeker hastalıklari için faydalıdır. Enginar, akrabası olan kereviz gibi karaciğer ve kalbin en iyi dostlarındandır. Yorgunluk giderici ve kanı temizleyici özelliği vardır. Kolesterol mü? Enginar da kolesterole hayır diyenlerdendir. Bünyesindeki değerli maddeler ile kanda hem üreyi, hem de kolesterolü düşürür. Toksit maddelerin idrarla dışarı atılmasını ve kendinizi daha dinç ve enerjik hissetmenizi sağlar. Damar Sertliği Enginar yapraklarına bir miktar ayrık otu kökü ile birlikte kaynatın. Tatlandırmak için bal kullanın. Buna devam ettiğiniz takdirde bu probleminizin altından daha rahat kalkacaksınız. Başka Ne Đşe Yarar? Enginarın yapraklarını bir miktar mersin yaprağı ile birlikte kaynatıp tatlandırmak için bal veya esmer şeker kullandıktan sonra için. Bu karışım şekersiz içildiğinde ateş düşürücü, tatlandırıldığında ise ter kokusunu güzelleştiricidir. Đçinde A vitamini bulunduğundan göz için de faydalıdır. Enginarın yaprağı - ki bu yemek hep zeytinyağlı olarak yapılmaktadır- anne sütünü artırır. Ayrıca sivilce, egzama, kaşıntı, romatizma, çıban ve sarılıkta hem yemeği, hem de çörek otu, kekik ve maydanozla enginar yaprağı kaynatılıp balla beraber içildiğinde bütün bu zikredilen rahatsızlıklarda tedaviyi hızlandırır. Ergeçsakali ( Erkeçsakalı / Çayırmelikesi / Spirea / Flipendula ulmaria ) Gülgillerden, dalları sağlam, sert ve kırmızımtırak bir bitkidir. Çiçekleri kar taneleri gibidir ve dalların ucunda toplanmıştır. Yaz aylarında toplanıp kurutulur. Bu bitkinin her yeri kullanılmaktadır. Kullanıldığı yerler: Idrar söktürür, vücutta biriken zararlı maddelerin atilmasini saglar. Böbrek, mesane ve idrar yollarindaki iltihaplari giderir. Kani temizler. Sinirleri yatıştırır. Nefes darlığı ve Astımda faydalıdır. Diseti ve boğaz iltihaplarını giderir. Erik B1, B2, B3, B6, A, C ve E vitaminleri, potein, karbonhidrat, selüloz ve mineral olarak da kalsiyum, sodyum, demir, potasyum ve magnezyum ihtiva eder. Diş Eti Đltihaplarında Erik Yaprağı



Erik yapraklarını gül ve misvakla beraber kaynatın. Tatlandırmak için her zaman olduğu gibi bal kullanın. Hem çay olarak hem de gargara yapmak suretiyle tüketebileceğiniz bu karışımdan fayda göreceksiniz. Erik Çekirdeği Bağırsak Kurtlarını Düşürür Eriğin çekirdeklerini ayıklayıp ezin. Bunun için yaklaşık bir avuç iç çekirdeği kullanmanız yeterlidir. Bu ezilmiş çekirdekleri bir litre suda kaynatın ve bu sudan aç karnına bir bardak kadar için. Bağırsak kurtlarının başına gelebilecek en kötü felaketi, düşmelerini sağlayacaktır. Eriğin Bizzat Kendisi Erik bizzat tek başına meyve olarak da yenildiğinde fayda verir. Regl düzenleyici, idrar söktürücü ve terleticidir. Şiddetli öksürük şikayetlerinde eriğin kurusunu kaynatıp içebilirsiniz. Yaz aylarında tazesi ile yapabileceğiniz hoşaf, komposto ve reçel türü yiyecekleri kış aylarında kuru ile yapabilirsiniz. Ayrıca ;B vitamini ihtiva eden erik bu özelliği sayesinde sinir sistemini takviye ediyor. Kanı temizleme ve kansızlığa da çare olma özelliği ile erik yaz meyvelerinin en cana yakın olanlarından. Ateş düşürücü etkisi de olan erik diş temizliği ile de bize yardımcı olur. Sindirim sistemi üzerinde de olumlu etkisi vardır. Erkeçsakalı ( Çayırmelikesi / Spirea / Flipendula ulmaria ) Gülgillerden, dalları sağlam, sert ve kırmızımtırak bir bitkidir. Çiçekleri kar taneleri gibidir ve dalların ucunda toplanmıştır. Yaz aylarında toplanıp kurutulur. Bu bitkinin her yeri kullanılmaktadır. Erkeçsakalı idrar söktürür, vücutta biriken zararlı maddelerin atılmasını sağlar. Böbrek, mesane ve idrar yollarındaki iltihapları giderir. Kani temizler. Sinirleri yatıştırır. Nefes darlığı ve astımda faydalıdır. Dişeti ve boğaz iltihaplarını giderir. Eşek kulağı ( Karakafes / Mayasilotu / Aguga raptans / Symphytum/ Consoude ) Sigirdiligillerden, çiçekleri beyaz veya menekşeye çalan renklerde, yaprakları nester şeklinde bir bitkidir. Mart-Temmuz ayları arasında toplanıp kurutulur. Kullanıldığı yerler: Müzmin ishali keser. Nefes darlığıni giderir. Göğsü yumuşatır. Öksürügü keser. Ağız, dil ve boğaz iltihaplarını giderir. Fasulye Kısa ömürlü , toprağını severse kolay biten ve sebzesini esirgemeyen, kırılgan ve asmalara özenip çalıya çırpıya dolanıp boyunca gitmek isteyen bu bereketli sebzenin içinde B1, B2, B3 ve E vitaminleri ile birlikte protein, selüloz, karbonhidrat, fosfor, kalsiyum, potasyum, demir ve sodyum bulunur. Fasulyeyi iyi Tanıyın Taze fasulye idrardan albümin çıkmasında, karaciğer yetersizliğinde ve idrar tutukluğunda çok faydalıdır. Taze fasulyede bulunan bir madde kalbin ve böbreklerin kuvvetlenmesine yardımcı olur. Bu sebeple kalbi zayıf olanlara ve çarpıntıdan şikayeti bulunanlara taze fasulye tavsiye edilir. Pankreası Fasulye Đle Çalıştırın Fasulye pankreası çalıştırarak inüsilin üretimini artırır. Bu durum şeker hastalığının ortaya çıkmasını önlediği gibi şeker hastalarında da tedaviyi destekler ve kısa zamanda iyileşmelerine yardımcı olur. Şeker Hastaları Đçin Bir Formül Günde üç kere mutfak robotuyla sıkıp elde ettiğiniz fasulye suyunu yemeklerden önce bir tatlı



kaşığı kadar bir bardak su ile karıştırıp içerseniz çok faydasını görürsünüz. Belki de bu sayede inüsilin iğnelerine olan ihtiyacınız da azalabilir. Ancak bu durumu doktorunuza danışmalısınız. Kuru fasulye Kuru, pilav ikilisi Türk mutfağının klasiklerinden olup köyden şehre bütün sofralarda hak ettiği yeri almıştır. Ama onların kıymetini daha çok öğrenci sofralarından beslenenler bilir. Çok Çalışanlar Onlar kuru fasulye ile dost olmalıdırlar. Çünkü kuru fasulye günlük protein ihtiyacının büyük bir kısmını tek başına karşıladığı gibi vücuda kalori de sağlar. Zihnen ve bedenen yıpratıcı işlerde çalışanlar bulması kolay, yapması kolay bu gıdadan mutlaka yararlanmalıdırlar. Hazım Zorluğu Çekenler Elbette kuru fasulye yediklerinde hazım zorluğu çekenlerden bahsediyoruz. Bu tür şikayetler sebebiyle hiç kimse kuru fasulye gibi bir gıdadan uzaklaşmamalıdır. Çünkü bunun bir çaresi var. Pişerken içine bir parça kimyon atmalısınız. Karabiber veya kekik de olabilir. Kuru fasulyeden yapılacak bir püre vücuttaki apseli ve şiş olan yerlere yakı gibi yakıldığında kısa sürede iyileşme sağlar. Fasulye Pilaki: Ölçümüz iki bardak olsun. O kadar fasulyeyi ıslatın. Aceleniz varsa düdüklüde hemen pişer. Düdüklüde 20 dakika kadar pişirin. Diğer yandan bir çay bardağı zeytinyağının içine iki baş soğan, 7-8 diş sarımsak ve incecik dilimlenmiş havucu beraber kavurun. Haşladığınız fasulyeyi kavurduğunuz malzemeye boşaltın. Tuz, karabiber ve maydanoz ekleyin. Malzeme birbiriyle hemhal oluncaya kadar yeniden pişsin. Soğuduktan sonra diri limon dilimleriyle süsleyip servis yapın. Đsterseniz damak zevkinize uygun değişik malzemeleri ekleyebilirsiniz. Kuru fasulyenin kalorisinin taze fasulyeye göre daha fazla olduğu unutulmamalıdır. Güzel bir kuru fasulye çorbası zayıflığından yakındığınız kimseler için iyi bir şişmanlık vesilesi olabilir. Dikkat! Taze fasulyede okzalat bulunduğundan romatizma, eklem iltihabı ve eklemlerde ürat tuzu birikenler fasulyenin pişirme suyunu bir iki defa değiştirerek yerlerse daha doğru olur. Aksi takdirde rahatsızlıkları artabilir. Fasulyenin gaz yapıcı etkisini gidermek için içine bir miktar kimyon atmalısınız. Taze Fasulye Konservesi Bunun için yaklaşık 350 - 400 gram taze fasulye, bir tatlı kaşığı tuz, 1 litre kaynar su, 1 kiloluk konserve kavanozu ve bir domates gerekiyor. Yemek pişirirken yaptığınız gibi fasulyeyi yıkayıp uç kısımlarından ayırın. Đstediğiniz şekilde doğrayıp kaynar suyun içinde 5 dakika haşlayın. Süzgeçte suyunu süzün. DomAteşi kalın kalın dilimleyin. Kavanozun dibine bir dilim domates yerleştirin. Üzerine sıcak fasulyeyi düzgün ve sıkı bir şekilde yerleştirin. Sonra tuzunu ilave edin. Kavanozun üzerinde bir parmak boşluk kalacak şekilde suyunu ilave edin. Kavanozun kapağını sıkıca kapatın. Tencerenin dibine tahta yerleştirin. Kavanozu tahtanın üzerine oturtun ve yarım saat kaynatarak sterilize edin. Tezgahın üzerine kuru bir havlu veya kalın bir bez yayın. Tencereden konserveleri çıkartıp havlunun üzerinde soğumaya bırakın. Soğuduktan sonra kullanıncaya kadar kuru ve serin bir yerde muhafaza edin. Fesleğen ( Basilienkraut / Basilic / Sweetbasil / Reyhanotu / Ocimum basilicum ) Haziran-eylül ayları arasında, pembemsi veya sarımsı-beyaz renkli çiçekler açan, 20-40 cm yüksekliginde, çok senelik, kuvvetli kokulu, otsu bir bitkidir. Reyhan otu olarak da bilinir. Vatanı Iran ve Hindistan’dir. Gövdeleri dik, tüysüz veya hafifçe tüylü, çok dalli ve yapraklidir.Yapraklar karşılıklı ve uzunca saplı olup, hoş kokuludur. Çiçekler üst yaprakların koltugunda ekseriya 6 çiçekli durumlar hâlinde toplanmıştır.Çanak ve taç yaprakları tüp şeklinde ve 2 dudaklidir.Meyveleri oval Şekilli, küçük ve parlak siyah renklidir.



Türkiye’de yetiştiği yerler: Yerli degildir. Süs bitkisi olarak yetiştirilir. Kullanıldığı yerler: Bitkinin kullanılan kısımları, tâze çiçekli dalları ve tohumlarıdir. Uçucu yağ tasimaktadır. Bu yağ içinde estragol,linalol, cineol ve pinen vardır. Fesleğen midevî, yatıştırıcı ve barsaklarda gaz teşekkülüne mâni olucu özelliklerinden dolayı % 1-2 lik çay hâlinde kullanılır. Uçucu yağda da Aynı hassalar vardır.Idrar yollari hastalıklarına karşı tesirlidir. Tohumlarından öksürük kesici olarak istifade edilir. Baharat olarak salata ve çorbalarda kullanılır. Ete, baliga ve sosise konur. Süte ve hardala karıştırılır.Anadolu’da aroma vermesi için pekmez yapılırken içine konulur. Uçucu yağı parfümeride de kullanılır. Ayrıca öksürügü kesici, hazımsızlıgı ve bas dönmeleri giderici özelliği de bilinir. ari sokmalarına karşı da faydalıdır. Spazm giderici, bedene kuvvet verici, midevi, safra söktürücü, barsak temizleyici (antiseptik), iştah açıcı etkileri vardır. Baş dönmesi, migren, gut, sürmenaj, uykusuzluk ve aybaşı kanının azlığında fesleğenden yararlanılabilir: Güzel kokulu fesleğeni bir çoğumuz reyhan olarak tanırız. Aslen hint kökenli olan bu bitki ülkemizde hemen her baharatçıda bulunmaktadır. Çiçekler içinde insana en yakın olanı ve insanın dokunmasıyla çoğalan bir kokusu vardır fesleğenin. Akdeniz ve Ege'de bolca bulunur. Đçinde Ne Var? Fesleğendeki önemli maddeler uçucu yağ ve bu yağda bulunan maddelerdir. Pamukçuk Đçin Gargara Yapın Beş su bardağı suyun içine yaklaşık yirmi tutam reyhan yaprağı ve çiçeğini atıp takriben on dakika kaynatın. Soğuduktan sonra pamukçuk için iyi bir gargara elde etmiş olacaksınız. Ağızda aftlar (yara) 1 tatlı kaşığı fesleğen 1 fincan suda demlenir, yemeklerden sonra içilir. Aftlar için: 100 gram fesleğen 1 litre suda kaynatılır, gargara yapılır veya taze fesleğen yaprakları çiğnenir Migren, Anjin, öksürük Şikayeti Đçin Zikredilen bu rahatsızlıklardan her hangi birinden şikayetçi iseniz yukarıda tarifi belirtildiği şekli ile bir fesleğen çayı yapıp günde iki, üç çay bardağı içebilirsiniz. Tatlandırmak için her zaman olduğu gibi şeker yerine bal tavsiye ediyoruz. Mutlaka veya bal olmadığı için şeker kullanacaksanız tercihiniz esmer şeker olmalıdır. Güzellik için de fesleğen Bir avuç taze fesleğen didiklenir, 4-5 gün badem yağında bekletilir, gözlere değirmeden yüze ve boyna hafif bir masajla yedirilerek sürülür. Ertesi gün gül suyuna batırılmış pamukla cilt temizlenir. Sivrisinek Kovucu Fesleğen aynı zamanda iyi bir sivrisinek kovucudur. Aktardan alacağınız fesleğen tohumlarını kapı ve pencerelerinizin önünde bir saksıya veya kap içine ekin. Artık sivrisinekler için bir savunma barikatına sahipsiniz. Dolmalarda Fesleğeni hem makarna soslarında kullanabilir hem de sebze dolmalarınızın içine bir miktar koyabilirsiniz. Eğer kurusunu kullanacaksanız iki avucunuzun içinde iyice ufalayarak kullanın. Fesleğen, yemeklerinizi alışkın olmadığınız bir tatla tatlandıracaktır. Fındık ( Haselnuss / Noisetier / Hazel-tree / Corylus avellana / Cobnut / Noisetier ) Kuzey yarimkürenin iliman bölgelerinde yetişen, çalımsı veya alçak boylu, tek evcikli, erkek ve Dişi çiçek ayri ağaçta, ayri yerlerde olan bitkiler. Findigin erkek çiçekleri tirtilsidir. Dişi çiçekler ayri ağaçta ve tomurcuk hâlinde küçüktür. Genel olarak çiçekler yapraklardan önce açarlar. Yaprakları yuvarlak, oval veya yürek biçiminde, tüylü, yaprak kenarları dislidir. Dişi çiçeklerin çanak yapraklarından olgunlasan findıklarin toplanmasi temmuz ve ağustos aylarındadır. Findık ağacı türlere bagli olarak çalı formunda olduğu gibi, 15-20 m’ye



kadar da boylanir. Kültür çeşitlerinin çogu 3-4 m boyundadırlar. Bununla beraber Bazı memleketlerdeki tek gövdeli ağaç şeklinde yetiştirilir. Findıklar, meyvelerin iriliklerine ve Şekillerine göre isimlendirilir. Yurdumuzda yetiştirilen Başlıca kültür çeşitleri; tombul findık, sivri findık, badem findık, kan findıgı ve fosa findığıdır. Türkiye’de yetiştiği yerler: Dogu Karadeniz bölgesi (Ordu, Trabzon,Giresun); Zonguldak, Bolu. Kullanıldığı yerler: Iç findigin Bileşiminde ortalama olarak % 4’ü su, % 65,4’ü yağ, % 15,6 protein, % 2,6 selüloz, % 0,98 azotsuz ekstrak maddeler ve % 1,55 kül vardır.Yağ ve proteinler bakımından önemli bir besin maddesidir. Findık, vitamin bakımından da iyi bir kaynaktir. En fazla Bvitamini bulunur. 100 gram iç findıkta 0,54 mg B vitamini, Ayrıca az miktarda A ve C vitaminleri de vardır. Külünde % 0,29 Ca, %35 P ve % 0,0041 Fe bulunur. Zengin bir besin maddesi olan findigin 1000 grami 725 kalori saglar. Bu özellikleriyle findık, bedeni ve zihni yorgunluklari giderir. Vücuda kuvvet verir. Hamilelik ve variste de tavsiye edilir. Findık yağı: Böbrek ağrılarını giderir. Kum ve tas düşürülmesine yardımcı olur. Barsak solucanlarini düşürür. Mideleri rahatsiz olanlar, damar sertliği olanlar veya yüksek tansiyondan sikayet edenler, çok az yemelidir. Kültür çeşitlerinin çoğu 3-4 m boyundadırlar. Bununla beraber bazı memleketlerdeki tek gövdeli ağaç şeklinde yetiştirilir. Fındıklar, meyvelerin iriliklerine ve şekillerine göre isimlendirilir. Fındığın Đçinde Ne Var? B1, B2, B6 ve C vitamini, demir, kalsiyum, çinko, potasyum, sodyum, magnezyum, bakır ve manganez gibi mineraller. Eti Az Tüketiyorsanız Belki siz de şeker hastalığı, böbrek iltihabı veya başka rahatsızlıklar yüzünden eti az yemek zorunda kalanlardansınız veya vejetaryensiniz. Merak etmeyin, bu sorunu çözmeye az kaldı. Vücudunuzun ihtiyacı olan proteini rahatlıkla fındıktan karşılayabilirsiniz. Fındık vücutta artık madde bırakmadan protein verir ve vücudun normal çalışmasına, zayıf düşmemesine yardımcı olur. Çocuklar Đçin Gelişme çağındaki çocuklara da hem enerji verip hem de besleyici olmasından dolayı gelişmelerini daha iyi sağlamak için fındık vermeliyiz. Hastalığın Ardından Nekahet dönemleri için ve ayrıca bütün gün bedeni ve zihni yıpranmalarla karşı karşıya olanlar için fındık gerekli bir besin kaynağıdır. Fındık Yağı Artık fındık yağını bulabilmek mümkün hale geldi. Her yerde olmasa bile büyük marketlerde karşılaşabiliyoruz onunla. Fındık yağı ile karşılaşmak niçin mi önemli? Okuyalım o zaman: Fındık yağı bol miktarda kalsiyum ihtiva eder ki bu da kemik ve diş gelişimi ve güçlenmesi açısından çok önemlidir. Potasyum bakımından da zengin olan fındık yağı büyüme ve cinsiyet hormonlarının gelişmesi için gerekli olan çinkoyu da yüksek oranda ihtiva eder. Fındık yağı kolesterole iyi gelen, kalbi koruyucu ve kanseri önleyici etkisi olan, kan yapımında gerekli olan demir bakımından da zenginliği kabul edilen bir besindir Diğer Özellikleri Afrodizyak olduğu tartışılabilir ancak, yüksek tansiyondan prostata, kalp şikayetinden menopoz dönemi sorunlarına kadar bir çok rahatsızlıklarda fındık vücudu güçlendirici ve sağlığımızı koruyucu bir iş yapar. Bunlara Dikkat Fazla yenildiğinde baş ağrısı ve mide bulantısı yapabilir. Karaciğer problemi olanlarda yüzde



sivilce veya ürtiker yapabilir. Onun için ölçülü yenmelidir. Filiskin ( Yarpuz / Mentha pulegium ) Akdeniz bölgesinde yetişen, üzeri tüylü, 10-15 cm boyunda kuvvetli kokusu olan bir bitkidir. Yaprakları kısa saplı olup, oval şeklindedir. Çiçekleri morumsu pembedir. Terkibinde uçucu yağ (Pulegon) vardır. Kullanıldığı yerler: Mide ağrılarını keser. Kusma ve bulantiyi önler. Iktidarsizligi giderir. Vücudun dinç kalmasini saglar. Kış aylarında bile soğuk ve kar demeden yemyeşil, capcanlı bir şekilde bitiveren yarpuz aynı zamanda bizim dostlarımızdandır. Đşte hoş kokulu, naneyi andıran bu bitkinin bizlere bir çok da faydası vardır. Faydaları Diş ağrılarında acil önlem olarak sirkeyle gargara yapıp ardından bir miktar yarpuzu ağzınızda çiğnerseniz diş ağrılarının giderilmesine yardımı olduğunu göreceksiniz Yarpuz da Đyi Bir Kan Temizleyicidir Yarpuzu çay olarak veya kaynatıp suyunu içerek kullandığınız da toksinlerden temizleyici bir etkisi olduğunu göreceksiniz. Çiğ olarak az zeytinyağı, limon, soya sosu, tuz ve karabiberle salatası hazırlanabilir. Đdrar yollarını temizleyici,vücuda kuvvet verici,ferahlatıcı, etkilerinden de faydalanabileceğiniz bir bitkidir. Frenk maydanozu ( Caerefolium / Chervil / Carfeuil ) Maydanozgillerden, itirli bir bitkidir. Birçok çesidi vardýr. Kullanýldýðý yerler: Idrar ve Aybaþý kani söktürür. Basur memelerinin verdigi þikayetleri giderir. Suyuyla kirpiklere kompres yapýlýrsa, uzamalarini saglar. Frenküzümü ( Stachelbeere / Groseille / Currant / Ribes rubrum / Currant / Groseille ) Çoðunluðu Kýþýn yapraðýni döken, bâzýlarý da her zaman yeþilligini muhafaza eden bodur çalýlardir. Kökleri saçak þeklinde olup, fazla derine inmezler. Dallarý zayýftir. Her sene dipten yeni sürgünler meydana getirir. Meyveleri küçük salkýmlar hâlindedir. Salkýmlar üzerinde tâneler yuvarlak ve çok parlak renklidir. Kabuk yari saydam olduðundan, tânenin içerisindeki çekirdek fark olunabilir. Meyveler mayhoþ ve tatlýdir. Frenküzümü mahsûlünü dâima genç sürgünler üzerinde verir (budamada bu hususa dikkat etmelidir). Yapraklarý el biçimindedir. Frenküzümü en iyi Þekilde mutedil iklimlerde yetiþir. Fazla rutûbetli ve fazla kuru topraklarý sevmez. Ilkbaharda erken uyandiklari için, dikimi sonbaharda yapmak iyi netice verir. Bahçe zirâatinda frenküzümü, 1,20x1,40 m aralik ve mesâfeyle dikilmelidir. Budanmayan frenk üzümleri iyi mahsul vermezler. Onun için yasli dallarý budanir. Genç sürgünleri yerlerinde birakarak iyi bir aralama yapmak gerekir. Köklerden süren piçleri kesip atmali, ortada olanlarindan bir veya iki tânesini birakmalidir. Birakilan bu sürgünler fidani gençlestirir. Baþlýca dört çeþit tanýnmýþ frenküzümü vardýr: 1) Küçük kýrmýzý frenküzümü, 2) Büyük kýrmýzý frenküzümü, 3) Siyah frenküzümü, 4) Sarý frenküzümü. Bunlardan en makbulü büyük tâneli kýrmýzý frenküzümüdür. Bu üzüm çesidi tesirlidir ve suyu çoktur. Surup yapmaya elverislidir. Frenküzümlerini iyice olgunlastirdiktan sonra toplamalidir.



Türkiye'de yetiþtiði yerler: Hemen hemen bütün bölgelerde. Kullanýldýðý yerler: Istah açar, hazmi kolaylaþtýrýr. Idrar söktürür. Vücuda rahatlýk verir. Böbreklerdeki taþlarýn düþürülmesine yardýmcý olur. Karinda toplanan suyu söker. Karaciger sisligini indirir. Þurubu çok besleyicidir. Funda ( Süpürgeotu / Erika / Bruyére / Heath / Erica / Galluna vulgaris / Buruyere ) Fundagiller familyasýndan, alçak boylu, yaprak dökmeyen 500 kadar çalý türünün ortak adý. Türlerinin bâzýlarý süs bitkisi olarak Kullanýldýðý halde, bâzýlarý da orman alti zararlý florasindandir. Gök funda (Erica cinerea) adlý türü, evcil hayvanlar için altlik olarak kullanýlýr. 1-3 m boyunda, beyaz renkli güzel kokulu çiçekleri vardýr. Erica scoporia isimli özel bir tür olan funda, yeþilimsi çiçeklidir. 2-3 m boylu olup, süpürge yapýmýnda kullanýlýr. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Trakya, Marmara ile Anadolu’nun hemen bütün sâhil bölgelerinde yetiþir. Kullanýldýðý yerler: Bâzý türlerinin dallarý ipek böcekçiliginde aski olarak kullanýlýr. Cezayir’de yetiþen bir türünün köklerinden dünyâca meshur “Bruyere” pipolari yapýlýr. Dallarý çalý süpürgesi yapýmýnda, Ayrýca yakacak olarak kullanýlýr. Ihtivâ ettiði “ericolin” isimli bir glikozit maddesi, idrar yollari taþlarýna karþý idrar söktürücü olarak, sulu hülâsâ halinde kullanýlýr. Funda ayrýca, ishal ve böbrek taslari tedavisinde kullanýlýr. Zeytinyaðý ile hazirlanan merhemi çiban ve egzamada faydalýdýr. Zayýflamak için de Kullanýldýðý bilinmektedir. Frenkmaydanozu ( Caerefolium / Chervil / Carfeuil ) Maydanozgillerden, ýtýrlý bir bitkidir. Birçok çeþidi vardýr. Idrar ve aybaþý kanýný söktürür. Basur memelerinin verdiði þikayetleri giderir. Suyuyla kirpiklere kompres yapýlýrsa, uzamalarýný saðlar Frenk üzümü ( Stachelbeere / Groseille / Currant / Ribes rubrum / Currant / Groseille ) Çoðunluðu Kýþýn yapraðýný döken, bazýlarý da her zaman yeþilliðini muhafaza eden bodur çalýlardýr. Kökleri saçak þeklinde olup, fazla derine inmezler. Dallarý zayýftýr. Her sene dipten yeni sürgünler meydana getirir. Meyveleri küçük salkýmlar hâlindedir. Salkýmlar üzerinde tâneler yuvarlak ve çok parlak renklidir. Kabuk yari saydam olduðundan, tânenin içerisindeki çekirdek fark edilebilir. Meyveler mayhoþ ve tatlýdýr. Frenküzümü mahsûlünü dâima genç sürgünler üzerinde verir. Yapraklarý el biçimindedir. Frenküzümü en iyi þekilde mutedil iklimlerde yetiþir. Fazla rutûbetli ve fazla kuru topraklarý sevmez Baþlýca dört çeþit tanýnmýþ frenküzümü vardýr: 1) 1) 1) 1) Küçük kýrmýzý frenküzümü, 2) Büyük kýrmýzý frenküzümü, 3) Siyah frenküzümü, 4) Sarý

frenküzümü. Bunlardan en makbulü büyük tâneli kýrmýzý frenküzümüdür. Bu üzüm çeþidi tesirlidir ve suyu çoktur. Þurup yapmaya elveriþlidir. Frenküzümlerini iyice olgunlaþtýrdýktan sonra toplamalýdýr. Türkiye’nin hemen hemen bütün bölgelerinde yetiþir.

Nelere, iyi gelir? Ýþtah açar, hazmý kolaylaþtýrýr, idrar söktürür, vücuda rahatlýk verir. Böbreklerdeki taþlarýn düþürülmesine yardýmcý olur. Karýnda toplanan suyu söker. Karaciðer þiþliðini indirir. Þurubu çok besleyicidir. Funda ( Erica vulgaris L/ Piren/ Süpürgeçalýsý )



Trakya ve Kuzey Anadolu bölgelerimizde ve ülkemizin sahil kýsýmlarýnda yaygýndýr. Kökleri yanmaya karþý dayanýklý olduðundan pipo yapýmýnda kullanýlýr Tedavide kullanýlan çiçekli ve yapraklý dallarýdýr. Ýdrar yollarý dezenfektaný, idrar söktürücü, kabýzlýkta. %5\'lik infüzyonu günde 2-3 bardak içilir. Tazesi kurusundan daha etkilidir. Gelincik ( Klatschmon / Coquelicot / Corn poppy / Corn rose / Papaver rhaeas / Poppy / Coquelicot ) Haþhaþýn yeðeni olan gelincik, kýsa süren hayatýnda hem güzelliði ile hem de özellikleriyle bize dost olan bir çiçektir. Mayýs-aðustos aylarý arasýnda, kýrmýzý renkli çiçekler açan, 20-30 cm boyunda bir veya bazen çok senelik otsu ve beyaz sütlü bir bitki. Buðday tarlalarýnda, ekilmemiþ yerlerde çok rastlanýr. Gövdeleri dik ve tüylüdür. Çiçekler dallarýn uçlarýnda bulunur. Çanak yapraklarý çiçek açma esnâsýnda dökülür. Çiçekleri de çabuk dökülür. Meyveleri sarýmsý esmer renkli olup, deliklidir ve bu deliklerden tohumlar saçýlýr. Hafif yumuþatýcý ve uyuþturucu bir etkisi vardýr. Öksürük ve nezle gibi hastalýklarda yumuþatýcý olarak þurubu kullanýlabilir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Hemen hemen her yerde yetiþmektedir. Ýçinde neler var? Bileþiminde zamk, þeker, müsilaj ve çok az miktarda alkaloit bulunur. Nasýl kurutulmalý? Gelincikleri mevsiminde toplayýp bir gazete kaðýdý üzerine serin, sonra onu açýk havaya çýkarýn kurusun. Kurumuþ gelincikleri ihtiyacýnýz olduðunda kullanmak üzere kavanozlarda saklayabilirsiniz. Saçlarýnýzý Gelincikle Boyayýn Size doðal ve saçlarýnýza zarar vermeyecek bir saç boyasý formülü vermek istiyorum. Gelincikle cevizin yeþil kabuklarýný birlikte kaynatýn, sonra içine istediðiniz renkte bir miktar kýna ekleyin Elde ettiðiniz bu karýþýmý saçlarýnýza sürün ve bir miktar bekletin, iþte size istediðiniz renkte bir saç.Gelincik Þurubu Ne Ýþe Yarar Gelincik þurubu veya içinde gelincik bulunan þuruplar (ýhlamur olabilir) bronþit, anjin, boðmaca, astým ve uykusuzlukta çok yararlýdýr. Þurubu Nasýl Yapýlýr? 3 gram kadar gelincik çiçeklerini 1 litre kadar suda haþlayýp sabah ve akþam olmak üzere günde iki kez için. Her defasýnda bir bardak içmeniz kafi. Bu þurup yukarýda saydýðýmýz hastalýklara iyi geleceði gibi kiþinin rahat uyumasýný da saðlar. Yanýklarda Zeytinyaðý ile karýþtýrýlýp halledilen gelincik çiçekleri az dereceli yanýklarda iþe yarayacaktýr. Uykusuzluk Ýçin Geceleri uyuyamama problemi yaþýyorsanýz gelincik çiçeklerini sütle kaynatýp hafif derecede balla tatlandýrýn. Bir iki bardak içeceðiniz bu sütlü gelincik þurubu hem uyumanýza yardýmcý olacaktýr; hem de öksürük, karýn aðrýsý, baþ aðrýsý , balgam gibi rahatsýzlýklarýnýza da iyi gelecektir. (özellikle çocuklarda ) Kullanýldýðý yerler: Kullanýlan kýsýmlarý çiçekleridir. Çiçekler güneþte ve mümkün olduðu kadar çabuk kurutulur. Bileþiminde zamk, þeker, müsilaj ve çok az miktarda alkaloit bulunur. Hafif yumuþatýcý ve uyusturucu bir tesiri vardýr. Öksürük ve nezle gibi hastalýklarda yumuþatýcý olarak surup hâlinde verilir. Uykusuzlugu giderir. Yanýklarý iyileþtirir. Çiçekleri su içinde siselerde güneþte bekletilerek þerbeti çýkarýlýr. Içine limon tuzu konursa rengi çabuk ve daha güzel çýkar. Yazin serbet olarak içilir.



Ginseng ( Panax ginseng ) Araliaceae familyasýndandýr. Uzak doðu ülkeleri nde yetiþir ve10 yýldan daha yaþlý olan bitkilerin kökleri kullanýlýr. Toz olarak kullanýlýr, yemeklerden hemen sonra bir defada 1 gram alýnýr. Kalp kuvvetlendirici, yorgunluk giderici, cinsel gücü arttýrýcý, gençliði muhafaza edici özelliklere sahiptir Gözlükotu ( Gözotu / Euphraia rostkovina ) Kirlarda kendiliginden yetiþen bir çeþit bitkidir. Çiçekleri, ufak, beyazimtirak mavi ve kýrmýzý benekli olup, yapraklarýnýn ortasýndadýr. Çiçekleri yaz aylarýnda toplanýp kurutulur. Kullanýldýðý yerler: Göz nezlesi ve göz iltihaplarýnda kullanýlýr. Mide ve barsak gazlarina faydalýdýr. Greyfurt ( Papmelmuse / Grapfefruit / Pamplemousse / Grapefruit, shaddock / Altýntop / Kýzmemesi / Citrus grandis / Citrus decumana / Citrus aurantium ) Vataný Çin ve Hindistan olan greyfurt, yaprak dökmeyen, küçük aðaçlardandýr. Yapraklarý derimsi, çiçekleri, beyazýmsý renkli, meyveleri büyük, toparlak yassý, açýk Sarý renkli, ince kabuklu, bol usârelidir. Meyvelerinin çekirdekli ve çekirdeksiz cinsleri bulunur. Bileþiminde uçucu yað vardýr. Meyve dilimlerinin kabuklarý soyulunca acýlýk kalmaz, rahatlýkla yenebilir. Bol C vitaminli, sarý benizli, neredeyse kendine faydasý yok bunun dedirtecek kadar solgun ve hantal dostumuzu nedense tadýndaki acýlýk nedeniyle pek az tüketmekteyiz. Birçok çeþit ve kültür formlariyla bütün subtropikal memleketlerde yetiþtirilen, yaprak dökmeyen, uçucu yað tasiyan küçük aðaçlar. Yapraklarý derimsidir.Çiçekler, beyazýmsý renkli, meyveleri büyük, toparlak yassi, açýk Sarý renkli, ince kabuklu, bol usârelidir.Meyvelerinin çekirdekli ve çekirdeksiz cinsleri bulunur. Meyve dilimlerinin kabuklari soyulunca acýlýk kalmaz, rahatlýkla yenebilir. Diðer turunçgillerde bulunan (A, B1, B2, B3, C, E ) vitaminlerin yaný sýra kalsiyum, magnezyum, potasyum, demir gibi mineraller ve elbette protein ve biraz da karbonhidrat greyfurtta yeterince vardýr. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Güney, Güneybatý, Kuzeydogu Anadolu’da yetiþtirilir. Kullanýldýðý yerler: C vitamini bakýmýndan zengindir. Meyve kabuklarindan marmelat yapýlýr. Karacigerin normal çalýþmasýný saglar. Hazmi kolaylaþtýrýr. Vücudda biriken suyu ve zehirli atiklari atar. Kani temizler. Bedeni ve zihni yorgunluklari giderir. Akciger ve göðüs hastalýklarýnda faydalýdýr. Greyfurtla Zayýflama Rejimi Zayýflamak isteyenler greyfurdun yað eritici özelliðini de göz önünde bulundurarak aþaðýdaki rejimi deneyebilirler. Bir litre kadar suya iki greyfurt ve üç limonu ince ince dilimleyip koyun, on beþ dakika kadar bu suyun içinde beklesin. Sonra onlarýn üzerine bir yemek kaþýðý kadar süzme bal ekleyin ve ocakta çok hafif ýsýtýn. Yemeklerden önce bu greyfurdun suyundan bir bardak için. Zamanla su söktürüp zayýflamayý saðlayacaðý gibi vücuda her zamankinden daha çok dinçlik ve enerji verir. Varsa ciltte bulunan sivilceleri de giderir. Enerjik ve Canlý Bir Gün Geçirmek Ýçin Sabah kahvaltýsýnda içeceðiniz bir bardak greyfurt suyu idrar söktürür, kaný temizler, size yorgunluk veren toksinlerin dýþarý atýlmalarýný saðlar. Ve bütün bir gün fiziki ve ruhi açýdan yorgunluk nedir bilmeden dinç bir bünye ile iþinizi yapabilirsiniz. Ayrýca Greyfurt ·Þeker hastalarýna þeker düþürücü olarak önerilir. · Akciðer ve göðüs rahatsýzlýklarýnda bronþlarý açar. · Kolesterolün belli oranda düþmesine yardýmcý olur.



· Afrodizyaktýr. Bunlara Dikkat · Greyfurt suyuna þeker katýlmayýp balla tatlandýrýlmalýdýr. Çocuklar için yarý yarýya portakal suyu ile karýþtýrýlarak verilirse daha iyi olur. · Ülser olanlar için sakýncalý olup mide ifrazatý olanlar yemekten sonra ve az miktarda içebilirler. Gül ( Rosa / Damaszener Rose / Hundsrose / Rose / Damask rose / Dorgrose herbrose / Rosaceae / Rosier ) Mayýs-haziran aylarý arasýnda, pembe, beyazýmsý, Sarý, kýrmýzý renkli çiçekler açan, güzel kokulu çok senelik, çalýmsý ve dikenli bir bitki. Gövdeleri silindir biçimli, yeþilimsi, esmer renkli, çok dalli ve dallar sik dikenlidir. Dikenlerin uçlarý kývrýk ve genellikle kýrmýzý renktedir. Yapraklar saplý ve kulakçikli, 5-7 yaprakçiklidir. Çiçekler dallarýnda tek tek veya kümeler hâlinde bulunur. Çanak yapraklarý 5 parçalý, taç yapraklarý ise çok parçalýdýr. Deniz seviyesinden îtibâren, 3500 m yüksekliðe kadar, kâfi derecede rutûbetli ve geçirgen topraklarda yetiþir. Türkiye’de yabânî olarak yetiþen 23 türü bulunmaktadýr. Çok eski bir kültür bitkisidir. Mensei kesin olarak bilinmemekle birlikte, çogu gül çeþitlerinin menseinin Asya’nin mutedil bölgeleri olduðu kabul edilmektedir. Yabânî gül (Rosa canina): Memleketimizde oldukça yaygýn bir gül çesididir. 2-3 m yüksekliginde, pembe veya beyaz çiçekli bir aðaççiktir. Meyveleri parlak kýrmýzý renktedir. Bu gülün olgun meyvelerini saran, baslangiçta aðýzi dar bir bardak þeklinde olan çiçek ekseni, çiçek tablasi olgunlaþýnca etlenip, kýrmýzý bir renk alýr. Bu meyvelere “kusburnu” adý verilir. Bileþiminde tanen, pektin, vitamin C, þekerler ve organik asitler vardýr. Kabýz edici, idrar söktürücü olarak, böbrek ve safra taþlarýna karþý, C vitamini yönünden zengin olduðu için de bâzý bölgelerde marmelât yapýmýnda kullanýlýr. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Anadolu ve Trakya. Kullanýlan kýsýmlarý: Gülün kullanýlan kýsýmlarý çiçegi, çiçeklerinden elde edilen gülyaðý ve gülsuyudur. Çiçekler sabahin erken saatlerinden güneþ dogmadan toplanýp gölgede kurutulur. Su buharý ile distilasyona tâbi tutulur. Elde edilen kýsmýn üst tarafinda gül yaðý toplanýr. Alttaki sulu kisim ise gül suyunu teþkil eder. Genellikle 3000-3500 kg çiçekten, 1 kg gülyaðý, 500 kg gül suyu elde edilmektedir. Kullanýldýðý yerler: Gül çiçeginin taç yapraklarýnda uçucu yað, tanen, gallik asit, kuarsitrin, siyanin, þeker ve mum vardýr. Gülyaðý tibbî bir tesire sâhib olmamakla berâber, bilhassa parfümeri ve kozmetik sanâyiinde bâzý pomatlar ile galenik preparatlarin kokusunu degistirmede çok kullanýlýr. Antiseptik (mikrop öldürücü) etkisi vardýr. Boðaz ve bademcik iltihaplarýný giderir. Göz kanlanmalari ve göz nezlesinde etkilidir. Dâhilen ise hafif müshil etkilidir. Gülsuyu, gül reçelleri halk arasýnda yaygýn olarak kullanýlýr. Þarkýlarýn çiçeði, renklerin öðretmeni olan gül; yapraklarý yaðý ve suyuyla komple bir þifa deposudur ayný zamanda. Mayýs-haziran aylarý arasýnda, pembe, beyazýmsý, Sarý, kýrmýzý renkli çiçekler açan, güzel kokulu çok senelik, çalýmsý ve dikenli bir bitkidir. Gövdeleri silindir biçimli, yeþilimsi, esmer renkli, çok dallý ve dallar sýk dikenlidir. Dikenlerin uçlarý kývrýk ve genellikle kýrmýzý renktedir. Yapraklar saplý ve kulakçýklý, 5-7 yaprakçýklýdýr . Çiçekler dallarýnda tek tek veya kümeler hâlinde bulunur. Çanak yapraklarý 5 parçalý, taç yapraklarý ise çok parçalýdýr. Deniz seviyesinden îtibâren, 3500 m yüksekliðe kadar, kâfi derecede rutûbetli ve geçirgen topraklarda yetiþir. Türkiye’de yabânî olarak yetiþen 23 türü bulunmaktadýr. Çok eski bir kültür bitkisidir. Menþei kesin olarak bilinmemekle birlikte, çoðu gül çeþitlerinin vatanýnýn Asya’nýn mutedil bölgeleri olduðu kabul edilmektedir. Boylarýna göre: Bodur, yüksek ve sarýlýcý güller. Çiçeklerine göre: Yalin kanat, yarim katmerli ve katmerli güller.



Çiçeklenme zamanýna göre: Yýlda bir çiçek açanlar, yýlda birden fazla çiçek açanlar ve yediveren güller diye sýnýflandýrýlmaktadýrlar. Isparta gülü (Rosa damascena): Çok eski bir kültür bitkisi olduðu için menþei belli deðildir. Halen Isparta çevresinde bol miktarda yetiþtirilmektedir. Isparta veya yað gülü, Isparta çevresinde, 1,5-2 m aralýkla sýralar hâlinde ekilmektedir. Üretilmesi çelikle yapýlýr. Çelikler de kasým ve aralýk aylarýnda ekilir. Ürün ikinci yýldan îtibâren alýnmaya baslar. Üçüncü ve dördüncü yaþlarda verim en fazladýr. Daha sonra bu yaþlý güller kesilerek gençleþtirme yoluna gidilir. Gül bahçelerinden gençleþtirme sûretiyle 15-20 sene faydalanýlabilir. Memleketimizde oldukça yaygýn bir gül çeþididir. 2-3 m yüksekliðinde, pembe veya beyaz çiçekli bir aðaççýktýr. Meyveleri parlak kýrmýzý renktedir. Bu gülün olgun meyvelerini saran, baþlangýçta aðzý dar bir bardak þeklinde olan çiçek ekseni, çiçek tablasý olgunlaþýnca etlenip, kýrmýzý bir renk alýr. Bu meyvelere adý verilir. Bileþiminde tanen, pektin, vitamin C, þekerler ve organik asitler vardýr. Kabýz edici, idrar söktürücü olarak, böbrek ve safra taþlarýna karþý, C vitamini yönünden zengin olduðu için de bâzý bölgelerde marmelât yapýmýnda kullanýlýr. Kýrmýzý Gül Kýrmýzý gülü uygun gördüðünüz yemeklerin içine katýp yiyebilirsiniz, bu katký ishal ve dizanteriye karþý harika bir ilaçtýr. Gül diþ eti iltihaplarý ve göðüs hastalýklarýna karþý da etkilidir. Beyaz yuvarlarýn kaybýný önleyerek de bize yardýmcý olur. Karaciðer Rahatsýzlýðýnda Gül karaciðerdeki kapalý olan gözenekleri açar. Bal ile karýþtýrýp kaynatýn ve bununla gargara yapýn. Bu gargara boðaz aðrýlarýna karþý etkili bir ilaçtýr. Ancak bu harika bitkinin nezleyi ve gribi artýrdýðýný da unutmayýn. Bilirsiniz gülü seven dikenine katlanýr. Gül Ezmesi Çok güzel reçeli de olan gülün, pratik ezme tarifi çok iþinize yarayacaktýr. Epey bir gül yapraðýný toplayýp kýyýn. Üzerine aðýrlýðýnýn üç katý kadar pudra þekeri serpin. Bal halini alýncaya kadar karýþtýrýn. Sonra bu karýþtýrma iþlemine biraz gül suyu ilave edip karýþtýrmaya devam edin. Karýþtýrýp durduðunuz sývý koyu bir kývama gelince ezmeniz tamamdýr. Hem çocuklarýnýzýn ekmeklerinin üzerine sürecek bir tatlý besin maddesi, hem de pastalarýnýzda kullanabileceðiniz doðal nefis hatta gül gibi bir pelte elde etmiþ olacaksýnýz. Romatizma da Gül Romatizmalarýnýzýn sizi ne kadar rahatsýz ettiðini bir siz bilirsiniz bir de ben. Çünkü ben de bir romatizma hastasýyým. Romatizmalarýnýz için size hem etkili hem de kolay bir yol göstermek istiyorum. Bunu deneyin. Eðer banyonuzda küvetiniz varsa, bir avuç dolusu gül yapraðý alýp küvete doldurduðunuz suyun içine atýn ve bir süre bu suyun içinde banyo yapýn. Eðer küvetiniz yoksa bir büyük kabýn içine gül yapraklarýný atarak biraz bekletin ve banyonun sonuna doðru bu su ile durulanýn. Romatizma aðrýlarýnýzýn hafiflediðini hissedeceksiniz. Gül Banyosu - Göz Banyosu Kýrmýzý güllerden toplayýp yaklaþýk yirmi gramýný bir litre suda haþlayýnýz. Elde ettiðiz bu gül suyu ile sabah ve akþam günde iki kere gözlerinize banyo yapýnýz. Bu banyo hem gözlerinizdeki kanlanmaya iyi gelecektir, hem de göz nezlesinin tedavisinde size yardýmcý olur. Ter Kokusundan Yakýnanlar Kokulu gül çiçeklerini toplayýp bir avuç güle bir kaç bardak su ekleyerek kaynatýn. Elde ettiðiniz bu gül suyuna bal katýp tatlandýrýn. Balla tatlandýrýlmýþ bu suyu içmeye devam ederseniz sanýrým sonuç sizi memnun edecektir. Bilin ki peygamberimizin s.a.v kokusunun gülde olduðu rivayet edilir. Kýzamýkta Bir önceki gibi gülleri kaynattýktan sonra (tabi bu kez bal katmadan) süzün ve bir pamuk yardýmý ile kýzamýk çýkartan çocuðunuza hafif hafif kompres yapýn. Aðýz Ýçinde Oluþan Yaralar Balla tatlandýracaðýnýz gül suyu ile gargara yapýn- ayný zamanda bundan içebilirsiniz de - faydasýný göreceksiniz.



Cilt Bakýmý Gül gibi bir cilde sahip olabilmek için gül çiçeklerini çok az sudu kaynatýp süzün ve buna süzme bal ekleyin. Sabahlarý cildinize sürüp on dakika kadar bekleyin ve ýlýk su ile durulayýn. Ýshal Ýçin Eðer gül mevsiminde ishal ile baþýnýz dertte olursa tedavisini hiç de dert etmeyin. Gülü, kararýnca bir su ile kaynatýp balla tatlandýrýn. Bu gül suyunu soðukken için. Bu hem ishale iyi gelecektir hem de karaciðer ve dalak týkanýklýðýný giderir. Ýlaç olarak faydasýný göremeseniz de inanýn harika bir içecektir. Babaannem bana bunu aynen böyle söylemiþti. Gülhatmi ( Althaea rosa / Hubbaze ) Ebegümecigillerden, yapraklarý geniþ ve yuvarlak, çiçekleri büyük ve türlü renklerde olan bir süs bitkisidir. Kullanýldýðý yerler: Balgam söktürür. Vücuda rahatlýk verir. Nezle ve öksürükten kaynaklanan þikayetleri giderir. Boðaz, bademcik ve diþ eti iltihaplarýnda kullanýlýr. Barsak iltihaplarýnda etkilidir. Günlük ( Buhur / Boswellia / Styrax / Frankincense / Encens ) Boswelia türleri (ak günlük)Liquidambar orientalis Miller (kara günlük) Ak günlük Burseraceae, kara günlük Hamamelidaceae familyasýndandýr. Kara günlük, buhur kabuðu, günnük ve yahudi günlüðü olarak da tanýnýr. Tropik bölgelerde yetiþen "Sigala (Amber) Aðacý"ndan elde edilen yaðdir. Sigala yaðýnin mart ayindan itibaren sekiz ay süre ile üretimi yapilmaktadýr. Bu yað aðacýn salgý hücrelerinde meydana gelir. Salgý hücreleri bitkide tabii olarak fakat az miktarda bulunmaktadýr. Aðaçlarda yaralama sonucu balsam meydana gelir ve bu yaralama sýrasýnda salgý hücrelerinin sayýsý da artar. Yaralama kepçe gibi biçaklarla yapilmaktadýr. Yara yeri 15-20 günde bir derinlestirilmektedir. 3-4 yaralamadan sonra balsam teþekkül eder. Aðacýn kabuk kýsmý, odun kýsmýna kadar siyrilmak süretiyle balsam toplanýr. Bir kazanda yarim ile bir saat kaynatýlýr. Böylece kabuklardan ayrilan balsam, dibe çöker, kabuklar suyun üzerinde kalýr. Bu kabuklar yabalarla alinarak bir preste sikilir ve akan balsam ile su havuzlarda toplanýr. Bir süre dinlendirilince, balsamin bir kýsmý dipte, bir kýsmý suyun üstünde olmak üzere toplanarak sudan ayrýlýr. Kazanin dibinde kalan balsam ile havuzlarda biriken balsam birlestirilir. Kalan yongalar kurutulduktan sonra “buhur” veya “günlük” adý altýnda satilmaktadýr. Kullanýldýðý yerler: Nefes darlýðýni giderir. Tütsü olarük kullanýlýr. Nerede kullanýlýr? Ak günlüðün, kuvvet verici, yatýþtýrýcý, idrar söktürücü, adet giderici, romatizma aðrýlarýný giderici etkileri vardýr. Günde 1-4 gr kullanýlýr.Kara günlüðün dumaný antiseptiktir. Her ikisi de mabetlerde tütsü olarak kullanýlýr. Ülkemizde kara günlük yetiþir ve Türkiye’nin ihraç maddelerindendir. Güvercinkökü ( Jatrorrhiza palmata / Racine de colombo ) "Jatrorrhiza palmata" Adlý bitkinin köküdür. Terkibinde "kolombin" ve "Barberin" denilen maddeler vardýr. Tadý acidir. Kullanýldýðý yerler: Ishali keser. Istahi açar. Mideyi kuvvetlendirir. Fazla Kullanýldýðý takdirde, mide ve barsaklara zarar verir. Güveyfeneri ( Gelinfeneri / Fener çiçeði / Gelinotu / Aþk elmasý / Kýþ kirazý / Physalis alkakengi /Winter cherry/Lanterne )



Patlýcangillerden, kireçli topraklarda yetiþen bir bitkidir. Çiçekleri pembe-beyaz renklerdedir. Yemiþleri kiraz ya da küçük domateslere benzer. C vitamini içerir. Lezzeti acýmtýraktýr. Meyveleri Eylül-Ekim aylarýnda toplanýp kurutulur. Nerde kullanýlýr? Ýdrar ve ter söktürür. Karýnda toplanan suyu boþaltýr. Böbrek taþlarýnýn düþürülmesine yardýmcý olur. Sarýlýkta da faydalýdýr. Güzelavratotu ( Belladon / Atropa belladonna / Deadly nightshade ) Patlýcangillerden, kireçli topraklarda yetiþen 180 cm kadar boyunda birkaç sene yaþayan nahoþ kokulu bir bitkidir. Meyveleri kiraz gibi yuvarlak ve siyah renktedir. Çiçekleri boru þeklinde, koyu kýrmýzýmsý veya Sarýmtiraktir. Terkibinde bir çeþit zehir olan "Atropin" vardýr. Sadece tibbi maksatla kullanýlýr. Doktor tavsiyesi olmadan kesinlikle kullanýlmamalýdýr. Kullanýldýðý yerler: Aðrý kesici ilaç yapýmýnda kullanýlýr. Ayrýca, mide, barsak, Astým, kalp, sinir ve beyin hastalýklarýnýn tedavisi için yapýlan ilaçlarda da kullanýlmaktadýr. Dikkat! Bileþiminde bir çeþit zehir olan atropin vardýr. Sadece týbbi maksatla kullanýlýr. Bir hekim tavsiyesi olmadan kesinlikle kullanýlmamalýdýr. Hanýmeli ( Geissblatt / Jelängerjelieber / Chevrefeuillie / Honeysuckle / Lonicera caprifolium / Honey-suckle ) Mayýs ve temmuz aylarýnda pembemsi beyazýmsý-Sarý renkli çiçekler açan, 1-3 m yükseklikte, tüysüz veya az tüylü týrmanýcý bir bitkidir. Yapraklar gövde üzerinde karþýlýklý-çapraz, derimsi, tüysüz ve alt yüzü az tüylüdür. Aþaðýdaki yapraklar kýsa saplý ve yumurtamsý olup, yukarýdakiler ise gövdeyi saracak þekilde tabanlarýyla birleþmiþ durumdadýr. Güzel kokulu olan çiçekler, tepedeki yapraklarýn koltuðunda, genellikle üç demet hâlinde, oldukça uzun saplý, baþçýk tipinde çiçek yaparlar. Çiçekler uzun tüpsü ve sarkýk dudaklýdýr. Olgunlukta kýrmýzý renkli üzümsü meyveler verir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Marmara, Batý ve Güney Anadolu, Karadeniz, Dogu Anadolu. Ýlkbaharýn bu güzel kokulu nazenin bitkisi aslýnda ev eczanemiz için de çok gerekli bir bitkidir. Kullanýldýðý yerler: Týpta yapraklarý gargara yapmak için, çiçekleri antispazmodik olarak, meyveleri de idrar söktürücü ve kusturucu olarak kullanýlýr. Nezle ve Bronþit Göz kararýnca demlediðiniz hanýmeli çayýna bir miktar da kekik katýp içerseniz hem iyi bir öksürük þurubu, hem de nezle ve bronþite iyi gelen bir þifa kullanmýþ olursunuz. Ýdrar Söktürür Hanýmeli yapraklarý ve yeni toplanmýþ kabuðu kaynatýlarak içildiðinde idrar yollarý iltihaplarýna iyi gelir ve ayný zamanda idrar söktürür. Hardal ( Brassica nigra(siyah hardal)/ Sinapis alba (beyaz hardal) / Sinapis arvensis (Yabani hardal) ) Cruciferae familyasýndandýr. 0,2-1,5 m boylarýnda beyaz veya sarý çiçekli, yýllýk otsu bitkilerdir. 10 kadar türü vardýr. Türlerinin çoðu Akdeniz çevresi memleketlerinde yetiþir. Hardalýn beyaz hardal otu, siyah hardal otu, yabanî hardal olmak üzere deðiþik türleri vardýr. Kullanýldýðý yerler: Siyah hardal tohumundan Týpta, bronþit ve zatürreden kaynaklanan þikayetleri gidermek için haricen kullanýlan ilaçlar yapýlýr. Sofra hardali ise hazmi kolaylastirip, kabýz olmayi önler.



Siyah hardal (Sinapis nigra): Kara hardal ve eþek hardalý olarak da tanýnýr. 1-1,5 m boyunda, bir yýllýk sarý çiçekli otsu bir bitkidir. Yapraklarý saplýdýr. Meyveleri 1-3 cm uzunlukta 2-3 mm geniþlikte, sap üzerine yatýk, tüysüz, hemen hemen dört köþeli, kýsa sivri uçludur. Yassý ve köþeli olan meyvelerinde tohumlarýn bulunduðu yerler þiþkindir. Tohumlar kýrmýzýmsý siyah renktedir. Bitkinin Orta Avrupa, Anadolu ve Ýran’da kültürü yapýlýr. Salgý bezlerine yararlýdýr, kuvvet verici, midevi, þiþkinliði giderici, iþtah açýcý, kabýzlýðý giderici etkileri vardýr. Siyah hardal tohumundan týpta, bronþit ve zatürreeden kaynaklanan þikayetleri gidermek için haricen kullanýlan ilaçlar yapýlýr. Kullanýlan kýsýmlarý tohumlarý ve tohumlarýndan elde edilen yaðýdýr. Bitkinin yapraklarý dökülmeye baþladýðýnda meyve salkýmlarý toplanýr. Bunlar 15 gün kadar gölgede kurutulduktan sonra tohumlarý alýnýr. Hardal tohumlarýnda müsilaj, yað, sinapin, sinigrin isimli glikozit ve mirozinaz fermenti vardýr. Çok eskiden beri týpta kullanýlmaktadýr. Dâhilen hardal tohumu unu az dozlarda midevî, yatýþtýrýcý ve tarçýnla karýþtýrýlýrsa iyi bir iþtah açýcýdýr. Hâricen yaký, lapa veya banyo hâlinde romatizma ve bronþitte mevzii tahriþ yapmak için kullanýlýr. Hardal yaðý cildi tahriþ eder, onun için sürüldüðü yer kýzarýr. Hafif antiseptiktir. Dumaný öksürük ve gözyaþý getirir. En fazla baharat olarak kullanýlýr. Deriyi tahriþ edip, kýzarttýðýndan iç organlardaki kaný dýþarýya toplar. Zehirlenmelerde kusturucu etkisinden faydalanýlýr. Hardal yakýlarý bir saatten fazla tutulmamalýdýr. Aksi halde yýlancýða benzer büyük þiþler meydana gelir. Yakýlar ýlýk suda ýsýtýlýr. Sýcak su fermentleri tahrip eder. Hardal yakýsý, hardal tozunun kâðýt üzerine yapýþtýrýlmasý suretiyle elde edilir. Kullanýlacaðý zaman ýlýk suda ýslatýlarak hardallý tarafý deriye gelecek þekilde kullanýlýr. Beyaz hardal (Sinapis alba): Beyaz çiçekli hardal otudur. Deve tüyü hardalý olarak da tanýnýr. Vataný Akdeniz çevresi memleketleridir. Orta Avrupa ve Kuzey Amerika’da da kültürü yapýlýr. Beyaz hardal otunun sarý-kýrmýzý veya beyaz renkteki olgun tohumlarýndan hardal yaðý elde edilir. Beyaz hardal, karaciðer ve pankreasa yararlýdýr. Mide kramplarýnda, sindirim bozukluklarýnda da kullanýlýr; hazmý kolaylaþtýrýp, kabýz olmayý önler. Tohumlarý un haline getirilir, ýlýk suyla karýþtýrýlýp aðrýyan yerlere sürülür ya da bu su beze emdirilip aðrýyan yerlere sarýlýr. Yabani hardal (Sinapis arvensis): 20-60 cm yüksekliðinde, memleketimizde tarla ve nadaslarda, yol kenarlarýnda yetiþen bir tarla otudur. Sos yapýmýnda Hardal ayrýca domates ve soðanla birlikte çeþitli yemeklere katýlan sos yapýmýnda kullanýlýr. Hardal tarifi 30 gr ince doðranmýþ soðan, 12 gr toz karabiber, 500 gr toz hardal, 3 adet küçük Hindistan cevizi, 8 gr rendelenmiþ acý biber, 60gr rendelenmiþ turp, 250 gr aromalý sirke, yeterince kaynar su bir kaba konup ateþte kýzdýrýlan bir metal çatal yada kaþýkla karýþtýrýlýr. Haþhaþ ( Schlafmohn / Poppy / Papaver / Papaveraceae / Papaver somniferum glabrum / Oplum poppy ) Yüzyýllardan beri ekilmekte olan bir kültür bitkisidir. Haþhaþ ziraatinin ilk defa nerede baslamis olduðu kesin olarak belli degildir. Bâzý yazarlara göre Akdeniz havzasi, Anadolu ve Mezopotamya’dir. Türklerin eski anayurtlari olan Orta Asya’da haþhaþ ziraatini yapmakta olduklari ve göçler ile bu kültürü etrafa yaydiklari düsünülmektedir. Etiler zamaninda Anadolu’da haþhaþ ekimi yapildigi arkeolojik kazilarla ortaya çikmistir. Anadolu birçok cografik ve ekolojik haþhaþ gruplarinin toplandigi bir yerdir. Bu sebeple Anadolu’da çok çeþitli haþhaþ gruplarina rastlanir. Memleketimizde yetiþtirilen haþhaþ iki alt türe ayrilmaktadýr: 1) Papaver somniferum alt tür anatolicum (Körhaþhaþ): Bitki 50-120 cm boyunda, az veya orta dalli, kapsülleri büyük (5 cm çaplý), kalýn kabuklu, konik, yuvarlak, olgunlaþýnca delikleri açilmayan türdür.



Bu alt türün de beyaz ve mor çiçekli olan varyeteleri (çeþit) vardýr. Varyete albescens (Akhaþhaþ): Çiçekler saf beyaz, tohumlar beyaz veya devetüyü renklidir. Ekilmekte olan haþhaþlarin % 60-70’ini bu varyete teþkil etmektedir. Bilhassa soft bölgede (Amasya, Tokat, Çorum, Malatya) ekilmektedir. Varyete violascens (Karahaþhaþ, Gökhaþhaþ): Çiçekler açýk veya koyu mor, tohumlar gri veya kahverengidir. Yukarýdaki varyeteye göre daha az ve genellikle onunla birlikte ekilmektedir. 2) Papaver somniferum alttür spontaneum (Açýkhaþhaþ): Bitki 60-100 cm boyunda, kapsülleri küçük (2,5 cm çaplý), çok ve nadýren orta dalli, ince kabuklu olup olgunlaþýnca kapsül meyvede delikler açýlýr. Bu alt türün de varyeteleri vardýr. Ekimi körhaþhaþ alt türünün varyetelerine göre az olmakla beraber Bilecik, Kütahya, Usak, Afyon, Burdur, Isparta, Denizli ve haþhaþ zirâati yapýlan hemen her mýntýkada bulunur. Varyete violaceum’un çiçekleri açýk mordan koyu mora kadar degisen renkli, dip kýsýmlarý koyu mor renklidir. Tohumlar mavimsi-gri veya kahverengidir. Anadolu’da açýk haþhaþýn ençok rastlanan varyetesidir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Anadolu. Kullanýldýðý yerler: Bitkinin kullanýlan kýsýmlarý ham meyvelerinin çizilmesi ile elde edilen afyon, Kurutulmuþ ham meyveler, yapraklar, tohumlarý ve tohumlarýndan elde edilen yaðýdir. Haþhaþ yapragi elde edildigi alt türe ve gövdedeki yerine göre sekli az çok degisir. Bilhassa hâricen kullanýlan bâzý merhemlerin bileþimine girer ve agrý dindiricidir. Haþhaþbasi, haþhaþýn Olgunlaþmasindan, sütlüyken toplanan ve kurutulan, tohumlarý çýkarýlan kapsül meyveleridir. Bileþiminde toplanma zamanina göre degisen afyon alkoloitleri vardýr. Harici Aðrý dindirici olarak, özellikle dis hekimliginde kullanýlýr. Tohumlarýnin yaðý ise, tohumlarý soðukta tazyik edilmesi sûretiyle elde edilen yaðdir. Soðukta elde edilen yaðýn Bileþiminde asitler az, Sýcakta elde edilen yaðýn ise asitleri fazladýr. Soðukta elde edilen yað, bâzý merhemlerin bileþimine girer. Sýcakta elde edilen yað, yemek yaðý ve sanayide sabun yapýmýnda kullanýlýr. Dikkat! Içerdigi zehirli maddeler dolayýsiyla, hekim kontrolü ve tavsiyesi olmadan kesinlikle kullanýlmamalýdýr. Hatmi ( Apothekerstockmalve / Guimauwe / Marshmallow / Althaea officinalis ) Temmuz-aðustos aylarýnda, pembemsi-beyaz renkli çiçekler açan, 50-150 cm yüksekliðinde, çok senelik, otsu ve týbbî bir bitkidir. Sulak çayýrlar ve dere kenarlarýnda bulunur. Gövdeleri dik ve tüylüdür. Yapraklarý saplý ve çok tüylüdür. Çiçekler, dallarýn ucundaki yapraklarýn koltuðunda tek tek veya gruplar hâlinde bulunur. Uzun boylu güzel bitkidir. Çiçekleri, yaz aylarý boyunca alýmlýlýðýný sürdürür. Yabanisi pek yer seçmez, her yerde ona rastlamak mümkündür. Þifa bitkisi olarak yapraklarý, kökleri ve çiçekleri kullanýlýr. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Akdeniz bölgesi. Kullanýldýðý yerler: Bitkinin kullanýlan kýsýmlarý yapraklarý, çiçekleri ve köküdür. Yapraklarý bitki çiçekliyken ve çiçekler tamâmen açmadan toplanýr ve gölgede kurutulur. Kökler ise yaslý bitkilerden sonbaharda alýnýr, kabuklarý soyularak gölgede kurutulur. Bütün bitki fazla miktarda müsilaj taþýr. Bundan baþka niþasta, sakaroz, galaktoz, pektin, yað, tanen ve asparagin taþýr. Yaprak, çiçek veya kökleri haricen ve dahilen göðüs yumuþatýcý olarak kullanýlýr. Çiçekleri gölgede kurutulup çay gibi demlenince göðsü yumuþatýr ve öksürüðe iyi gelir. Dövülmüþ hatmi taneleri vücuda sürülürse, sinek ve böcek ýsýrmalarýný önler. Diðer türleri Gül hatmi (Althaea rosea): 1-2 m yüksekliðinde, beyaz, Sarý-kýrmýzý ve siyahimsi- kýrmýzý renkli çok senelik bir bitkidir. Meyvelerinin üzeri tüylüdür. Süs bitkisi olarak yetiþtirilir. Diðer hatmi gibi kullanýlýr.



Killi hatmi (Althaeae hirsuta): 10-40 cm yüksekliðinde, dik ve tüylü, eflatun renginde çiçekleri olan bir bitkidir. Týbbî hatmi gibi kullanýlýr. Bir Hatmi Formülü ve Ýyi Geldiði Hastalýklar Hatminin yaklaþýk on gramýný bir litre suda haþlayýn. Elde edeceðiniz bu su ile yapýlan gargaralar, boðazdaki iltihaplarýn tedavi edilmesinde kullanýlýr. Ayrýca göðsü yumuþatarak nezle ve öksürüðün bir an önce iyileþmesinde iyi bir yardýmcýdýr. Aðrýlarda Hatmi Sýcak ve soðuk sebebiyle oluþan aðrýlarda hatmiyi haþlayýp yaký þeklinde aðrýyan bölgelere tatbik edebilirsiniz. Rahim rahatsýzlýklarýnda da hatmi yaký olarak kullanýlýr. Cilt Lekelerinde Hatmi sirke ile karýþtýrýlýp vücuda ve yüze sürülür, sonra bu þekilde güneþe karþý oturularak masaj yapýlýrsa ciltteki lekeleri geçirdiði bilinmektedir. Diþ Çýkartan Bebeklere Hatmi kökleri süt çocuklarýnda diþlerin kolay çýkmasýný saðlar. Bir miktar hatmi kökünü bebeðin çiðnemesini saðlayýn. Ýltihabi Durumlarda Hatmi, kekik ve papatya ile birlikte kaynatýlýp balla tatlandýrýlarak içilmeye devam edilmesi halinde mide, baðýrsak ve böbrek aðrýlarýna da iyi gelir.. Üþütmelerde Eðer kýþ aylarýnda çok rastlanan türde bir üþütmeye maruz kalýp rahatsýzlanmaya baþladýysanýz hatmi ile birlikte bir ölçü ýhlamur, bir ölçü nane, bir ölçü de kekik kaynatýn. Bal katýp sýcak olarak içtiðiniz takdirde bu çay; grip, nezle, öksürük gibi hastalýklar için oldukça etkili ve yan tesiri olmayan bir ilaçtýr. Bal, Arpa Unu ve Hatmi Hatmiyi bal ve arpa unu ile birlikte karýþtýrýp alýrsanýz akciðer ve akciðer zarý iltihaplarý için yararlý olacaktýr. Havlýcan ( Alpinia ficinarum / Galgant / Alpinia / Galingale / Alpinia officinarum ) Bir çenekliler sýnýfýnýn Zencefilgiller familyasýndan güzel çiçekli, ýtýrlý, çok yýllýk, otsu bitkidir. Galangal veya Çin zencefili olarak da bilinir. Toprak üstü saplarý çok fazla dallanmýþ kök saplarýndan çýkar, ilâve saplarý da olabilir. Bir metreden fazla yüksekliði vardýr. Kýrmýzý çizgili çiçekleri beyaz yapraklarý bulunur. Havlýcan çok cazip çiçeklerinin ve kokusunun güzelliði sebebiyle aranan bir bitkidir. Asýl vataný Uzak Doðu olan havlýcan bizde de aktarlarda rahatça bulunabileceði ve ev eczanemizde bulunmasý gerektiði unutulmamalýdýr. Kurutulmuþ rizomlarý(kök saplarý) hamur iþlerinde kullanýlýr. Bu rizomlardan elde edilen yað sarý sývýdýr. Serinletici olup, kâfur benzeri kokuya sâhiptir. Kurutulmuþ rizomlari ve türevleri acýmtýrak aromalýdýr. Havlýcan kökü, meþrubatlarda, dondurma, þekerlemelerde, tarým ürünlerinde ve çikolata çeþitlerinde kullanýlabilir. Rizomlari ayrýca zencefil gibi baharat olarak da kullanýlýr. Týbbî faydasýnýn çok olduðu bilinmektedir. Kaynatilan suyu bir miktar içilirse mîde aðrýlarýna, romatizma ve kulunca iyi gelir. Bel gevsekligi, çocuklarýn yatagi kirletmesini önler. Balgam söktürür, tükürük ifrâzâtini arttirir. Aðýz kokusunu giderir. Mafsal aðrýlarýna ve mîde eksimesine iyi gelir. Romatizma ve Mide Ýçin 4 - 5 gram kadar havlýcan yaklaþýk bir litre suda kaynatýlýr ve günde düzenli olarak 3 çay bardaðý içilirse hem vücutta oluþan aðrýlara, hem mideye, hem de romatizmaya iyi geldiði bilinmektedir. Ýdrar Kaçýrma



Havlýcan tozu þekerle beraber 6 - 7 gram olarak yenilirse hem bel gevþekliðine, hem de yataða idrar kaçýrmalara iyi gelir. Çocuklar 1 - 2 gram kadar almalýdýrlar. Ayrýca Balgam söktürür, aðýz kokusunu giderir, hanýmlarýn hastalýklarýný düzenler. Dimaðý güçlendirir, bel gevþekliðine, mafsal aðrýlarýna, , kulunca ve kalp kaynaklý aðrýlara, soðuktan kaynaklanan baþ aðrýlarýna, mide ülserine siyatiðe, sýraca ve kansere karþý kullanýlýr. Gaz gidericidir, çocuklarýn yataðý ýslatmalarýný engellemekte yardýmcý olur. Afrodizyaktýr 3.2 gramý dövülüp bir miktar sütle kaynatýlýp içildiðinde afrodizyak etkisinden yararlanýlabilir, dikkatli olmak þartýyla... Çünkü fazlasý kalbe zararlý olabilir. Havuç ( Mohrrübe / Carotte / Carrot / Daucus corota ) Kökleri sebze olarak yenen iki yýllýk bir kültür bitkisidir. Havucun Vataný Orta Avrupa’dir. Yabânî olarak Avrupa, Kuzey Afrika ve Asya’da rastlanir. Memleketimizde de rastlanmaktaysa da kültür havucu özelliðinde degildir. Bitki 1-1,5 m kadar boylarýnda, az dalli, parçalý yapraklidir. Çiçekleri yazin açan küçük, beyazýmsý renkli semsiye durumunda toplanmýþlardýr. Elverisli topraklarda ana kök bir metre kadar derine inebilmektedir. Havucun kazýk þeklindeki etli kökleri kültür sâyesinde meydana gelmiþtir. Havucun açýk Sarý-turuncu renkteki dis kýsmý kabuk kýsmýdir. Kök meyveleri farklý türleri sebebiyle çeþitli Þekil ve büyüklüktedir. Koyu sarýmsý-turuncu renkte olan iç kýsmý odun dokusuna tekâbül etmekle birlikte genellikle parankimatik hücrelerden yapilmistir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Dogu Anadolu hâriç bütün Anadolu. Kullanýldýðý yerler: Bitkinin tohumlarý ve kazýk kökleri (havuç) kullanýlýr. Tohumlar eterik yað ihtiva eder ki, bu da geraniol elde etmekte kullanýlabilir. Ayrýca konserve ve parfümeri sanâyiinde kullanýlýr. Kültür kök meyveler likopin, karotin provitamin A, B1, B2, C vitaminleri, % 7 oraninda þeker, % 29 kadar fosfor ve mâdenî tuzlar ihtiva eder. Bu kök meyveler ham madde olarak karotin elde etmede, gida olarak tâze ve turþu hâlinde kullanýlýr. Provitamin A, vücutta vitamin A hâline geçer. Vitamin A, hastalýklara karþý mukâvemet kazandiran, göz ve cilt hastalýklarýný önleyen çok faydali bir maddedir. Tâze havuç, güneþ yanýklarý vakalarýnda lapa hâlinde kullanýlýr. Havuç unu ve suyu çocuklarýn beslenmesinde çok faydalýdýr. Ýçinde neler var? Havuç günlük hayatýmýzda hepimizin hemen kolayca temin edebileceðimiz hem güzellik iksiri hem de þifa olan eþine az rastlanýr bir besindir. Göðsünüzde Aðrý mý Var? Mutlaka havuç tüketin. Havuç balgamý keser, göðüs aðrýlarýnýza, öksürüðe ve karaciðerinize tahmin edemeyeceðiniz kadar çok fayda verir. Havuç, sahip olduðu A vitamini ve bol mineralleri ile karaciðeri kuvvetlendirip karaciðerin kendi kendisini onarmasýný saðlar. Kanýnýzý Temizleyin Havuç suyunun kaný pisliklerden temizlediðini hiç aklýnýzdan çýkarmayýn. Havuç, sahip olduðu vitaminlerle hücre yapma çalýþmalarýný hýzlandýrýrken vücuttaki üre asiti, ürat tuzlarý ve diðer zehirleri dýþarý atarak böylelikle romatizma ve mafsallardaki ürat birikmesi gibi rahatsýzlýklara da fayda verir. Bir Diþ Fýrçasý Fazladan Alýn Yedi derde deva olarak bilinen havucun vitamin kaybýna uðramamasý için bazý ev hanýmlarýnýn yaptýðý gibi havucu adeta soyarak kazýyacaðýnýza fazladan alacaðýnýz bir diþ fýrçasýný sadece havuç fýrçalamakta kullanýn ve böylece hem havucu temizlemiþ hem de vitamin kaybýný önlemiþ olursunuz.



Öneriler: Rendelenmiþ havuçla bol sarýmsaklý yoðurt ve cevizle maydanozlu salatasý yapýlabilir. (Karabiber, tuz ve saf zeytinyaðý eklenmeli.) Sýkýlmýþ suyu içilebilir. Havuçlu kek yapýlabilir. Haþlanmýþ havuç, un, kemik suyu ve tane karabiberle çorba piþirilebilir. Kansýzlýk mý Hem kansýzlýk hem herhangi bir nedenle kan kaybýnýn ardýndan havuç tüketilirse vücudunuzda hýzla kan yapýlmasýný saðlar. Bunun için sabah, öðle, akþam taze sýkýlmýþ bir çay bardaðý havuç suyu içilmelidir. Eðer suyunu sýkma imkanýnýz yoksa incecik bir þekilde rendeleyip yiyebilirsiniz. Pembe Beyaz Bir Cilt Tüketeceðiniz her havuç sahip olduðu vitamin açýsýndan hücreleri hýzla yenilirken cildinize temizlik ve pembelik verir. Yaþlanmanýn cilt üzerindeki etkisini azaltan havuç, yüzünüzün capcanlý ve taze görünmesini saðlayacaktýr. En Ucuz Nemlendirici Ýþte size basit bir formül; havucu rendenin en ince gözü ile rendeleyip uyumadan önce yüzünüze sürün, on beþ dakika sonra ýlýk suyla yýkayýp uyuyun ve buna on beþ gün devam edin. Faydasýný göreceksiniz. Sütlü Havuç Taze sýkýlmýþ havuç suyu, yarý yarýya sýcak sütle karýþtýrýlýp günde bir kaç bardak içilirse astým, bronþit, ses kýsýklýðý ve öksürüðe çok iyi gelir. Emzikli Anneler Haydi Mutfaða Mutfaða girin ve kendinize havuç sýkýp suyunu için, olmadý çorbasýný yapýn, olmadý rendeleyip yiyin. Havuç süt miktarýný ve sütün besleme deðerini artýrýr. Çocuklarýn çabuk kilo almasýný ve saðlýklý olmalarýný saðlar. Hamile hanýmlara da bol bol havuç tavsiye edilir. Ayrýca gençlerin yüzünde çýkan ergenlik sivilceleri için havuç bulunmasý kolay bir þifa kaynaðýdýr. Hayit ( Ayit / Vitex agnus-castus / Agnus castus / Petit poivre ) Mineçiçegigiller familyasýndan, Batý ve Güney Anadolu'da yasayan bir aðaççiktir. Temmuz aylarýnda mor renkli çiçekleri açar. Dallarý ve yapraklarýnda, uçucu ve sabit yað, tanen, sineol, þekerler, kristalize maddeler ve glikozit vardýr. Kullanýldýðý yerler: Idrar söktürür. Sancilari keser. Aybaþý kanamalarini düzenler. Anne sütünü artýrýr. Hazimsizligi giderir. Karin Aðrýsi ve ishali keser. Ayak siþlerini indirir. Akrep ve ari sokmalarýnda kullanýlýr. Helvacýkabaðý ( Kestanekabagi / Cucubirta maxima / Winter squesh / Potiron ) Gövdeleri silindir biçiminde, yapraklarý böbrek þeklinde ve tüylüdür. Meyveleri basik küremsi, saplý, ince kabukludur. Pisirildiginde kabuklari yumusar ve zar gibi soyulur. Kýrmýzý etli kýsmýnda þekerli ve niþastali maddeler vardýr. Yemegi ve tatlisi yapýlýr. Kullanýldýðý yerler: Her iki türün tibbî olarak Kurutulmuþ tohumlarý kullanýlýr. Tohumlarýnda sâbit yað ve peporesin vardýr. Tohumlarý (çekirdekleri) tenya ve kurt düþürücü olarak bilhassa çocuklarda kullanýlmaktadýr. Tohumlar dis kabuklarindan ayrilarak dövülür, þekerle karýþtirilarak verilebilir. Ortalama doz çocuklarda 40 gr büyüklerde takriben 100 gr’dir. Kabak çok besleyici özelliktedir C ve B1 vitamini ihtiva eder. Pisirilen etli kýsmý yiyecekten baþka çiban ve sis yerlere lapa olarak da tatbik edilir. Hýyarþembe ( Hint hýyarý / Hýyarþember / Casse / Cassia fistula )



Baklagillerden, Leguminoseae aðacýnýn meyveleridir. Doðu Hindistan, Antil ve Brezilya'da yetiþir. Meyvesi silindirik ve siyahtýr. Bileþiminde, þeker, pektin, zamk, tanen ve esans vardýr. Nelere iyi gelir? Kabýzlýðý önler. Fazlasý müshildir. Hindiba ( Taraxacum officinale / Aslandiþi / Radýka ) Çimenliklerde rahatsýz edici bir ot olarak görülen bitki , acý çeken insanlýk için çok güçlü bir þifa kaynaðýdýr . Nisan ve Mayýsta tüm tarla kýyýlarýnda , çayýrlarda ve çimenlerde çiçeklenir. Bu tür, sarý çiçekli, çok yýllýk, süt taþýyan küçük bitkilerdir . Yapraklar rozet halinde tabanda toplanmýþ olup , kenarlarý derin loplu ve diþlidir. Rozet yapraklarý bazý kentlerimizde ilkbaharda sebze olarak satýlmaktadýr. Bitki çok ýslak yerleri sevmez. Yapraklar çiðnenmeden önce, kökler, ilkbaharda veya sonbaharda, çiçek saplarý ise, çiçeklenme sýrasýnda toplanýr Bitkinin tümü þifalýdýr. Yabani hindiba (Cichorium intybus L.): Hindibai berri adýyla da bilinir. 1 metreye kadar yükselebilen çok yýllýk otsu bir bitki olup, yapraklarý parçalý ve tüylüdür . Çiçekleri açýk mavi ve nadýren beyaz renklidir . Anadolu'da yaygýn bir bitkidir . Özellikle boþ tarlalarda ve yol kenarlarýnda yetiþir. Inülin, uçucu yað, acý maddeler ve glikozitler taþýmaktadýr . Kavrulmuþ köklerinin toz elde edilmesiyle elde edilen ürün Avrupa'da kahve yerine kullanýlmaktadýr. Hindiba'nýn sebze olarak kullanýlan ve bostan hindibasý, endiv, frenk salatasý, ve göynek adlarýyla da bilinen (Cichorium endivia L.-Compositae) bir türü vardýr. Bu tür 50-100 cm boyunda, 1-2 yýllýk , yapraklarý parçalý ve tüysüz otsu bir bitkidir . Türkiye'de yabani olarak bulunmaz . Bahçe ve bostanlarda (Ýstanbul,Bursa) sebze olarak yetiþtirilmektedir. Eskiden beri tedavide çok önemli bir drogdur. Dioscorides döneminden beri tedavi kitaplarýnda kayýtlýdýr. Ýbn-i Sina bu bitkinin yapraklarýnýn yýkanmadan ve soðuk su ile yapýlan ekstrelerinin kullanýlmasýnýn gerektiðini savunan özel bir kitapçýk hazýrlamýþtýr. "Hindiba Risalesi" denilen bu kitapçýktan yazmalar Ýstanbul kütüphanelerinde bulunur. Müslümanlar arasýnda hindiba üzerine cennet çisentisinden damladýðý’na bu nedenle de hindiba yapraklarýnýn yýkanmadan yenmesi gerektiðine inananlar vardýr. Hindiba, kýþ dinlenmesine çekilen bitkilerden deðildir ve yapraklarý kar altýnda bile geliþir Alçak gönüllü bir dost Bahçe ile uðraþanlar en ufacýk rüzgarlarda bile ince lifleri daðýlan yabani hindibayý yok etmek için durmadan ilaç sýkacaklarýna çiçek açmalarýný bekleyip kökleri ile beraber topraktan söküp çýkarsalar daha akýllýca iþ yapmýþ olurlardý. Öyle pek heybetli görünüþü olmayan hindiba, alçak gönüllülüðünden olacak yer yurt seçmez dünyanýn her yerinde yetiþir. Hindiba Kahvesine Ne Dersiniz ? Kökleri kurutulduðu vakit kahve olur hindibadan. Yapraklarýndan da olaðanüstü lezzetli yemekler yapýlabilir. Bol A Vitamini Biraz bekletilince hafif acýlaþan yapraklarý uyuþturucu bir etki yapar. En iyi hazýrlanýþ biçimi kaynatmadan önce tuzlu suya yatýrmak ya da suyunu sürekli boþaltarak bir kaç kez kaynatmaktýr. Yabani hindiba yapraklarýnda gram baþýna havuç ve salatada olduðundan yedi kat daha fazla A vitamini vardýr. Bundan Baþka Hindibanýn içinde ayrýca B, C, G vitaminlerinin yaný sýra kalsiyum, fosfor, demir ve kaný temizleyip alkalize eden doðal sodyum da bulunur. Ýdrar söktürücü ve kan þekerinin dengesini saðlamakta yararlanabileceðinizi de unutmayýn. Doðal Ýnsülin



Enginar ve karabiber gibi yabani hindibanýn da doðal insülin içerdiðini bir yere not edin. Kýzýlderililerin hindibayý sakinleþtirici olarak da kullandýklarý bilinmektedir, Ýbni Sina'dan:"sonbaharda kuru ve tuzlu nesneleri tamamen býrak, aðzýna koyma. Bunlar insanda her türlü illetin meydana gelmesine sebep olurlar. Peynir olsun, balýk olsun tuzda yatýrýlmýþ her nesne bu mevsimde kötüdür. " Karahindiba Karahindibanýn filiz halindeki bitkisi ve kökü beraber kullanýlýr. Son derece güçlü bir idrar sökücüdür. Baðýrsak, safra, karaciðer rahatsýzlýklarýnda mükemmel bir ilaç vazifesi görür. Ýçerdiði mineral tuzlarýn yaný sýra, metabolizma hastalýklarýna karþý çok önemli tedavi edici maddeler içerir. Kan temizleyici etkisi sayesinde, romatizma ve gut hastalýklarýnda da yardýmcý olur. Bunlar için bir bardak kaynamýþ suya 2 -3 çay kaþýðý karahindiba koyup 10 dakika demleyin. Karahindibanýn taze yapraklarýný sýkýp elde edeceðiniz suyu da içebilirsiniz. Ayrýca Karahindiba suyu iyi bir cilt ve diþ temizleyicidir. Hindiba saplarý Çiçekleriyle birlikte yýkanan kara hindiba saplarý, çiçeklerinden ayrýlarak, günde 5-10 tane yenebilir. Karahindiba saplarý þeker hastalýðýnda kullanýlýr. Þeker hastalarý bu saplardan günde 10 tane kadar, bitki çiçekli olduðu sürece yemelidirler. Saplar çiçekleri ile birlikte yýkandýktan sonra çiçekler koparýlýr ve saplar yavaþ yavaþ çiðnenerek yenir. Bu saplar acýmsý, gevrek ve suludur; kývýrcýk salatanýn tadýný andýrýrlar. Sýk sýk hastalanan ve kendilerini kötü hisseden kiþiler, 14 günlük bir hindiba çiçek sapý kürü uygulamalýdýrlar. Beze þiþkinliklerinde 4 haftalýk taze çiçek sapý kürü uygulanýr. Taze çiçek saplarý, deri kaþýntýlarýný , egzamalarý ve temriyeleri iyileþtirebilirler . Mide sývýlarýný düzene sokar ve mide de birikmiþ maddeleri temizler. Ayrýca hiç aðrýsýz, safrakesesi taþlarýný söker, karaciðer ve safrakesesinin çalýþmalarýný düzenler. Ancak Dikkat! Karahindiba safra yollarý veya baðýrsak týkanýklýðýnda bir doktora danýþýlmadan kullanýlmamalýdýr. Sarýlýk ve dalak hastalýklarýnda Sarýlýk ve dalak hastalýklarýnda da hindiba kullanýlýr. Hindiba kökü, çið yenildiðinde veya kurutulup çay biçiminde kullanýldýðýnda, kan temizleyici , sindirim kolaylaþtýrýcý, ter ve idrar söktürücü ve canlandýrýcý etkilere sahiptir. Bu kökler kaný inceltir. Kozmetik olarak Eski bitki kitaplarýnda, hindiba yapraklarýnýn ve köklerinin kaynatýlýp suyunun kozmetik olarak kullanýldýðý yazýlýdýr. Kadýnlar gözlerini ve yüzlerini onunla yýkýyor ve böylece saf bir görünüm kazanabileceklerine inanýrlardý. Hindiba çayý Yarým tatlý kaþýðý dolusu ince kýyýlmýþ kara hindiba kökü, bir su bardaðý dolusu suya akþamdan eklenir, ertesi sabah kaynama derecesine kadar ýsýtýlýr ve süzülür . Bu çay, kahvaltýdan yarým saat önceye ve yarým saat sonraya bölünerek, yudum yudum içilir. Hindiba salatasý Taze bitkinin köklerinden ve yapraklarýndan hazýrlanýr. Hindiba pekmezi Bal tadýndadýr ve içerdiði asitler nedeniyle gerçek balý yiyemeyen (böbrek hastalýklarý gibi) kiþiler, hindiba pekmezini rahatlýkla yiyebilirler. Ýki avuç dolusu kara hindiba çiçeði bir litre soðuk suya eklenir ve hafif ateþte kaynamaya býrakýlýr . Taþmak üzereyken ocaktan indirilir ve sabaha kadar bekletilir . Ertesi gün hepsi bir süzgece boþaltýlýr ve çiçekler iyice sýkýlýr . Bu suyun içine bir kilo þeker eritilir ve ince dilimler halinde yarým limon eklenir( limonun suyu da sýkýlabilir). Pekmezi ekþitebileceðinden daha fazla limon kullanýlmamalýdýr! Tencere kapaksýz olarak ocaða konur. Vitaminlerin yitirilmemesi için,



ýsýnýn çok düþük olmasý gerekir. Fazla sývý böylece, kaynamaya gerek kalmadan buharlaþýr. Elde edilen kütle bir veya iki kere soðumaya býrakýlarak, pekmezin en iyi kývama gelmesi saðlanýr. Uzun süre beklediðinde þekerlenmemesi için, yoðunluðunun fazla olmamasý gerekir. Ama ince de olmamalýdýr, yoksa bir süre sonra ekþimeye baþlar . Kahvaltý ekmeðine sürülebilecek kývamda, çok lezzetli ve aðdalý bir pekmez olmalýdýr. Hindistancevizi Srilanka, Malezya ve Afrika ülkelerinde yetiþtirilir. Baharat olarak kullanýlan, bilinen hindistancevizi meyvesinden farklýdýr. Küçük hindistancevizi olarak anýlýr fakat tamâmen farklý olan bir bitkidir. Tropik bölgelerde (Moluk Adalarý) yetiþir. Yaz ve kýþ yeþil olur. 10 m yüksekliðindedir. Avrupalýlar buna muskatcevizi de derler. Çünkü Avrupa’ya eskiden Arabistan limanlarýndan Muskat’tan gönderilirdi. Tohumlarý týpta kullanýlýr. Meyveleri kapsül biçimdedir. Her kapsül irice bir tohum ihtivâ eder. Tohumun içinde “arillus” denilen aðsý bir örtü vardýr. Tohumlarý ve etli olan aril denilen kýsmý kullanýlýr. Tohumlarý miristisin, uçucu yað, niþasta içerir. Aromatik kokusundan dolayý bâzý ilaçlarýn bileþimine girer. Sindirim kolaylaþtýrýcý ve gaz söktürücü etkisi vardýr. Bu nedenle özellikle küçük çocuklara verilir. Etli kýsmý da aromatik kokuludur. Yüksek dozlarý zehirlidir. Türkiye'de yýlda 1500 ton civarýnda tüketilir. Tatlý ve pastacýlarda yoðun olarak kullanýlýr. Kullanýldýðý yerler: Idrar söktürür. Böbreklerdeki kum ve taþlarýn düþürülmesine yardýmcý olur. Mide aðrýlarýný giderir. Hiyarþenbe ( Hind hiyari / Hiyarsember / Casse / Cassia fistula ) Baklagilerden, "Leguminoseae" denilen bir aðacýn meyveleridir. Dogu Hind, antil ve Brezilya'da yetiþir. Meyvesi silindirik ve siyahtir. Terkibinde, þeker, pektin, zamk, tanen ve esans vardýr. Kullanýldýðý yerler: Kabýzlýðý önler. Fazlasi müshildir. Hodan ( Borago officinalis / Borretsch / Gurkenkraut / Bourrache / Borage / Sýðýrdili / Zembilçiçeði ) Mayýs-eylül aylarý arasýnda mavi renkte çiçek açan, sert tüylü, 15-60 cm yüksekliginde, bir yýllýk otsu bir bitkidir. Sigirdili olarak da bilinir. Daha çok rutubetli yerleri sever. Yapraklarý burusuk, sert tüylü, oval Þekilli, alttakiler saplý, üstekiler sapsýzdir. Çiçekler uzun saplýdýr. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Marmara, Kuzey ve Batý Anadolu. Kullanýldýðý yerler: Bitkinin çiçekleri ve yapraklarý kullanýlýr. Fazla miktarda müsilaj, reçine, mâdenî tuzlar taþýr. Yapraklar ve çiçekler ter verici, idrar ve balgam söktürücüdür. Boðaz aðrýlarýna ve öksürüðe karþý kullanýlýr. Yapraklarý sebze olarak da kullanýlmaktadýr. Ýdrar ve balgam söktürücüdür. Boðaz aðrýlarýna ve öksürüðe karþý kullanýlýr. Terletici, kan temizleyici, yumuþatýcý, ateþ düþürücü etkileri vardýr. %5'lik infüzyonu içilir. Hurma ( Dattelpalme / Dattier / Date palm / Phoneix dactyfera / Datte ) Insanoglunun yetistirdigi en eski bitki çeþitlerinden biridir. Bâbil’in en eski yerlileri Sümerler hurmayi en azindan 5000 sene önce ilk defâ yetistirmislerdir. Kuzey Afrika ve Orta Dogu bölgelerinin ekonomisinde çok eskiden beri büyük bir rol oynar. Amerika’ya Ispanyollar tarafindan 19. yüzyilin baslarinda getirilmis ve Meksika civârinda yetistirilmistir. Ilk defâ Basra Körfezinde yetiþtirildiði tahmin edilen hurma bitkisi yaklasik 18-24 m boyundadýr. Yapraklarýnýn bir kýsmý yere doðru sarkar ve bir kýsmý da yukarý doðrudur. Yapraklarýnýn uzunluklarý 6 m civârýndadýr. Gövdeleri diktir. Tabanindan birçok sürgün verir. Yelpâze olan yapraklarýnýn büyükleri tepede toplanmýþtýr. Çiçekleri ekseriyâ tek cinslidir. Basak tipindeki çiçekleri “spata” adý verilen büyük yapraklarla çevrelenmiþtir. Gövdesinde yapraklar genellikle toplu olarak bulunur. Küçük Sarý çiçekleri toplu hâlde açarlar. Farklý cinsiyetli çiçekler ayri aðaçlarda yetiþir. Diþi



çiçekler zamanla tek tohumlu meyvelere dönüsürler. Meyveleri sarýmsý kahve renkli, dýþ kabuk sarýmsýdýr. Orta kisim etli ve þeker bakýmýndan zengindir. Tohum silindirik, sert ve bir yüzü boyuncaderin olukludur. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Memleketimizde Phoenix dectylifera türü örnekleri azdýr. Buna karþýlik Phoenix canariensis daha çok yetiþtirilmektedir. Gövde tabaninda sürgünler vermesi ve tohumlarýn daha kýsa ve siskin olusu ile ayýrt edilir. Batý ve Güney Anadolu ve Akdeniz bölgesinde yetiþtirilmektedir. Memleketimizde yetiþen hurma meyvelerinin gidâ bakýmýndan önemi yoktur, daha çok gölge verici olarak kullanýlýr. Kullanýldýðý yerler: Hurmanin meyvesi tatli ve besleyicidir. Yaklasik % 20 nem ihtivâ eden tâze hurmalarda % 60-65 þeker ve % 2 protein vardýr. Kurumuþ hurmalarda þeker orani % 75-85 civârýndadýr. Bir Diðer hurma çesidi olan Phoemx sylvestris’ten hurma þekeri elde edilir. Nelere iyi gelir? Hurmanýn meyvesi tatlý ve besleyicidir. Ayrýca, bedeni ve zihni geliþmeyi saðlar. Kansere karþý koruyucu olduðu bilinir. Boðaz aðrýsýný keser. Bronþit, öksürük ve soðuk algýnlýðý þikayetlerini giderir. Kemik hastalýklarýnda faydalýdýr Hünnap ( Jujube / Jujubier / Jujube / Çigde / Zizyphus juiba / Zizyphus vulgaris / Chinese date / Jujuba / Ünnap ) Nisan-Mayýs aylarý arasýnda, Sarý renkli çiçekler açan, hoþ kokulu, 4-5 m yüksekliginde dikenli bir aðacýn, kýrmýzý kabuklu, sert çekirdekli, iri zeytin biçiminde ve büyüklügünde bir Yemiþidir. En dis çeperi derimsi ve ince, pulpasi (yumuþak kisim) Sarý renkli ve tatli lezzetlidir Ünnap da denilir. Bahçelerde yetiþtirildiði gibi yabânî olarak da bulunur. Asil Vataný Suriye’dir. Aðacýnýn gövdeleri silindir biçiminde, esmer kabuklu, çok dallidir.Yapraklar karþýlýklý 2 sira hâlinde, kýsa saplý, diken þeklinde 2 küçük yaprakçiklidir.Çiçekler 3-6 tânesi bir arada ve oldukça küçüktür.Çanak yapraklarý 5 parçalý ve yeþil renklidir. Taç yapraklarý sarý renkli, kývrýk olup 5 parçalýdýr. Türkiye’de yetiþtiði yerler:Yerli degildir. Marmara, Batý ve Güney Anadolu’da yetiþtirilir. Kullanýldýðý yerler: Meyveleri tamâmen olgunlaþtýktan sonra toplanýr ve güneþte kurutulur. Meyvelerinde þeker, tanin ve müsilajli maddeler bulunmaktadýr.Çok eskiden beri yumuþatýcý, balgam ve idrar söktürücü ve kabýz edici olarak kullanýlmaktadýr. Hüsnüyusuf ( Guguçiçegi / Dianthus barbatus / Iychinide / Bunch pink / Yalinkat karanfil ) Karanfilgiller familyasýndan bir çeþit süs bitkisidir. Kullanýldýðý yerler: Mide üsütmesinden dogan þikayetleri giderir. Iktidarsizlikta da faydalýdýr. Ýçinde neler var? Meyvelerinde þeker, tanin ve müsilajli maddeler bulunmaktadýr. Nelere iyi gelir? Çok eskiden beri yumuþatýcý, balgam ve idrar söktürücü olarak kullanýlmaktadýr. Mide üþütmesinden doðan þikayetleri giderir. Ýktidarsýzlýkta da kullanýlýr. Zindelik Ýçin Hünnap meyvesi yaþ olarak yenilerek veya aktardan kurusu alýnarak vücudu zinde tutmak için kullanýlabilir. Bunun için bir litre suya ortalama olarak 50- 60 gram kadar hünnap koyup 20 dakika kadar kaynatýlýr. Gün içerisinde iki üç kez birer çay bardaðý içilir. Kabýzlýða Çözüm Yukarýda tarif edildiði üzere hazýrlayacaðýnýz hünnap çayý sabahlarý aç karnýna bir miktar bal karýþtýrýp bir çay bardaðý içilirse kabýzlýða iyi gelir.



Kaný Temizler Bunun için hünnap, iyi bir toksin atýcý kekik ve az karanfille beraber çay þeklinde demlenip içilir. Ayrýca hünnap çayý hem öksürüðe hem de balgam çýkartamama þikayetine karþý kullanýlýr. Ihlamur ( Linde / Tilleul / Linden tree / Linder tree / Tilia / Tilia silvestris / Linden ) Haziran-aðustos aylarý arasýnda beyazýmsý-Sarý renkli, hoþ kokulu çiçekler açan, yüksek boylu aðaçtýr. Genellikle ormanlarda tabiî olarak bulunursa da, süs aðacý olarak park ve bahçelerde de yetiþtirilmektedir. Yapraklarý saplý, ucu sivri, kenarlarý disli, taban kýsýmlarý kalp biçiminde, üst yüzü yeþil, alt yüzü beyazýmsý yeþil ve tüylüdür. Çiçekler, en az üçü bir arada olmak üzere sarkik durumlar teþkil eder. Çiçek örtüsü kayýk þeklinde, sarýmsý-yeþil renktedir. Meyveleri küre Þekilli ve tek tohumludur.ýhlamur aðacý filizden iyi büyür. Azami bir sene yaþar. Ihlamurun, kýþ ýhlamuru (T. cordata), yaz ýhlamuru (T. platyphyllos), kýrmýzý ýhlamur (T. rubra) ve gümüsî ýhlamur (T. tomentosa) gibi türleri bulunmaktadýr. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Marmara ve Karadeniz bölgesi. Kullanýldýðý yerler: Güzel kokulu çiçeklerinden dolayý ve bir gölge aðacý olarak yetiþtirilir. ýhlamur çiçegi yatýþtýrýcý, idrar verici, göðüs yumuþatýcý ve balgam söktürücü olarak çay halinde kullanýlýr.ýhlamur çiçegi banyosunun da yatýþtýrýcý bir özelliði vardýr. Balla karýþtýrýlýp içilirse mide ülserine faydalýdýr. Kan dolasimini düzenler. Ormanlarda tabiî olarak bulunan, park ve bahçelerde de süs aðacý olarak yetiþtirilen ýhlamur, haziran-aðustos aylarý arasýnda beyazýmsý-Sarý renkli, hoþ kokulu çiçekler açan, yüksek boylu bir aðaçtýr. Yapraklarý saplý, ucu sivri, kenarlarý diþli, taban kýsýmlarý kalp biçiminde, üst yüzü yeþil, alt yüzü beyazýmsý yeþil ve tüylüdür. Çiçekleri, en az üçü bir arada olmak üzere sarkýktýr. Çiçek örtüsü kayýk þeklinde, sarýmsý-yeþil renktedir. Meyveleri küre þeklinde ve tek tohumludur. ýhlamurun, kýþ ýhlamuru (T. cordata), yaz ýhlamuru (T. platyphyllos), kýrmýzý ýhlamur (T. rubra) ve gümüþî ýhlamur (T. tomentosa) gibi türleri bulunmaktadýr. Türkiye’de Marmara ve Karadeniz bölgelerinde yetiþir. Bu hoþ kokulu tanýdýk bitki ayný zamanda iyi bir ev ilacýdýr. ýhlamurun içinde uçucu yað, tanen, þeker, C ve P vitamini reçine ve enzimler bulunur. Öksürük ve Balgam Ýçin Ihlamuru kaynatýp içtiðinizde hem göðsünüzü yumuþatýr hem de rahatlatýp terletir. Mide Þikayeti Olanlara ýhlamuru tek baþýna kaynatýp içerseniz hazmý kolaylaþtýrýr. Bunun yaný sýra ýhlamurun içine biraz kekik, nane ve rezene ile kaynatýp içerseniz hem mide yanmalarýna, hem de kusma türü rahatsýzlýklara iyi gelir. Cildinizde Leke mi Var? Hemen ýhlamuru suda kaynatýp sývý sümüksü bir hal alýncaya kadar bekletin. Sonra bu sývýyý lekelere sürün faydasýný göreceksiniz. Yine ayný þekilde elde edeceðiniz ýhlamurla kýrýþýklýklara masaj yaparsanýz iyi sonuç alacaksýnýz. Strese Stres için ýhlamur çayý iyi gelir. Ýçine çok az karanfil atarsanýz hem tadýna güzel bir tat katmýþ olursunuz, hem de sizi sakinleþtiren etkisini arttýrýrsýnýz. Grip ve Nezle Olunca Grip ve nezle olunca ýhlamuru hiç eksik etmeyin. Bilinmelidir ki bu tür hastalýklarda ýhlamur sadece terlemeyi saðladýðý için deðil, ayný zamanda vücudun direncini de artýrarak tedaviye yardýmcý olur.



Göz Çapaklanmalarýnda ýhlamuru kaynatýn ve süzün. Pamuk yardýmý ile gözlerinize kompres yapýn. Hem çapaklanmalarý önleyecektir, hem de gözünüzü dinlendirecektir. Gözlerinize kompres yaparken gözünüzü kapatmayý unutmayýn. Saçlarýnýza da ýhlamur ýhlamuru kaynatýp elde ettiðiniz su ile ara sýra saçlarýnýzý yýkayarak saçlarýnýzýn beslenip kuvvetlenmesini saðlayabilirsiniz. Bu iþlemden sonra saçýnýzý durulamayý ihmal etmeyin. Diðer Özellikleri Kan dolasimini düzenler. Kabýzlýkta da ýhlamurdan yararlanabilirsiniz. Kramplar için de ýhlamurun iyi bir ilaç olduðunu unutmamalýsýnýz. Sabah aç karnýna içilmeye devam edilen ýhlamur zayýflamak isteyenlere bu hususta yardýmcý olacaktýr. Yan etkisi var mý? Uzun süre ve fazla miktarda kullandýðýnýzda kalbinize zarar verebileceðini unutmamalýsýnýz. Migren Ýçin Eðer ýhlamuru portakal yapraklarý ile birlikte kaynatýp içerseniz bu içeceðin migren aðrýlarýnýza iyi geleceðini bilin. Isýrgan (Brennessel / Ortie / Nettle / Urtica membranacca / Urtica urenus / Urtica diocia) Mayýs-aðustos aylarý arasýnda çiçek açan, 20-100 cm boyunda, virânelik, yol kenarlarý ve duvar diplerinde bulunan bir senelik tek evcikli otsu bir bitkidir.Gövdeleri dik, 4 kösemsi, basit veya tabandan îtibâren dallanmýþtir. Üzerinde yakýcý tüyleri bulunur.Yapraklar saplý, oval þekilli ve disli kenarli, üst tarafi koyu yeþil renkli ve parlak olup, yakýcý tüylerle kaplidir. Erkek ve Diþi çiçekler bir arada olmak üzere yapraklarýn koltugunda uzunca saplý küçük durumlar teþkil ederler.Çiçek örtüsü 4 parçalýdýr.Meyveleri esmer renkte ve findýksidir.Tohum, yag ihtiva eden bir besi dokuya sahiptir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Hemen hemen bütün Anadolu. Kullanýldýðý yerler:Tâze ve güneþte Kurutulmuþ dallarý kullanýlýr.Yapraklarýnda formik asit ve nitratlar bulunmaktadýr. Bu bitkinin yakýcý tüylerinde formik asit bulundugu birçok yerlerde kayitli ise de tüylerin tasidigi usarede asetilkolin ve histamin vardýr. Eskiden romatizma ve siyatikte kullanýlýrdý. Yapraklarýndan hazirlanan infüzyon saç dökülmesine karþý tatbik edilir. Köklerinden Sarý renkli boya elde edilmektedir. Ayrýca, aybaþý kanamalarini düzenler, balgam söktürür. Burun kanamasini keser. Haricen tatbik edilirse, çýbanlarda faydali olduðu bilinmektedir. Isýrgan otu , kökünden baþlamak üzer , kökü , yapraklarý, tohumlarý bile þifalý olan bir bitkidir. Eski çaðlarda da büyük bir saygýnlýða sahipti . Albrecht Dürer (1471 - 1528) bir tablosunda, elinde ýsýrgan otu olan bir meleðin Tanrý katýna uçuþunu canlandýrmýþtý . Ýsviçreli botanik bilimci Künzle, bir yazýsýnda, yakýcý özelliði sayesinde (Tüylerde bulunan histamin ve asetilkolin) korunmamýþ olsaydý, bitkinin kökünün çoktan kurumuþ olacaðýný belirtmiþti. Eðer kendini koruyamamýþ olsaydý, haþarat ve hayvanlar onu çoktan yok etmiþlerdi. Büyük ýsýrgan otu (Urtica diocia L.) Çok yýllýk ve otsu bir bitkidir, boyu bazen 1 metreyi geçer, yapraklar koyu yeþil renkli, saplý , diþli kenarlý ve yakýcý tüylüdür. Küçük ýsýrgan otu (Urtica Urens L.) Bir yýllýk ve otsu bir bitkidir. Boyu 60 cm kadar olabilir . Yapraklar açýk yeþil renkli, saplý, diþli kenarlý ve yakýcý tüylüdür . Duvar kenarlarý ve harabeliklerde bol olarak görünür .Her iki türünde yapraklarý 2-4 cm uzunlukta, oval veya kalp biçimindedir. Taze iken deri ile temas edince deride kýzartý ve yanma yapar. Dýzlaðan ve dikenli ýsýrgan isimleriyle de bilinir . Ülkemizde her iki tür de yetiþir.



I sýrgan otu , karaciðer ve safra kesesi hastalýklarýnda , dalak hastalýklarýnda , solunum sistemi balgamlanmasýnda , mide kramplarýnda ve ülserlerinde baðýrsak ülserlerinde ve akciðer hastalýklarýnda öncelikle önerilir. Deðerli etken maddeleri (Potasyum tuzlarý , organik asitler-formik asit , histamin , asetilkolin ve Vitamin C) alabilmek için, çay hazýrlanýrken, yapraklar yalnýzca haþlanýr (kaynatýlmaz). Isýrgan otu, koruyucu olarak da günde bir bardak içilebilir. Mikroplu hastalýklarda ve mikrop salgýlanan hallerde de bitki çok iyi bir yardýmcýdýr. Belirli bir yastan sonra bedendeki demir miktarý azalmaya baslar. Bu nedenle , yorgunluk ve bitkinlik halleri görülür, kiþi yaþlandýðýný düþünmeye baslar ve verimliliði giderek azalýr . Ýste bu durumlarda , demir içerikli taze ýsýrgan otu ile çok olumlu sonuçlar alýnabilir. Bir ýsýrgan otu küründen sonra, kiþi kendini çok kýsa bir süre içerisinde eskiye oranla çok daha rahat hisseder , enerji ve çalýþma gücü geri gelir, dýþ görünüm olarak da belirgin bir güzelleþme baþlar. Ödemlerde , ýsýrgan otu bedendeki fazla sývýyý emerek büyük yararlar saðlar . Kan yaptýrýcý özelliði sayesinde, kansýzlýk solgunluklarýnda, alyuvarlar eksikliðinde, anemi ve daha baþka aðýr kan hastalýklarýnda yardýmcý olur . Herhangi bir alerji rahatsýzlýðý çekenler (bahar nezlesi dahil) uzun bir süre ýsýrgan otu çayý içmelidirler. Bitki, soðuk algýnlýðýna yatkýnlýðý önler, romatizma ve gut hastalýklarýnda yardýmcý olur. Isýrgan otu , böbrek ve mesane tasý oluþumuna karsý da kullanýlabilir . Böbrek hastalýklarý ve zorlu baþ aðrýlarý genellikle bir arada görülürler. Egzamalar genellikle dahili bir nedene dayandýklarýndan, onlarý içerden, kan temizleyici bitkilerle tedavi etmek gerekir. Silik ama en güzel yeþillerden Adýna bakýp sakýn onu horlamaya kalkmayýn. Soyunun diðer yaban otlarýyla karþýlaþtýrýldýðýnda gösteriþli deðildir. Her yerde bulunur ve nadýratdan deðildir. Bütün bunlardan sonra ýsýrgan otunun faydalarýný görelim. Isýrgan otu Neden Isýrýr Isýrganýn ince havla örtülü yapraklarýna dokunduðunuzda yakma duygusu vermesinin sebebi, tüylerin kýrýlýp karýnca asiti salgýlamasýndandýr. Sýk, Sýk Burnunuz mu Kanýyor? Isýrganýn yapraklarýný kaynatýp soðuttuktan sonra günde bir bardak içerseniz burun kanamalarýnýza iyi geldiðini göreceksiniz. Tohumlarý Isýrganýn tohumlarý çok faydalýdýr. Bunlarý balla karýþtýrýp biraz su katarak kaynatýp sabah akþam bir fincan içerseniz balgam söktürücü etkisinden faydalanabilirsiniz. Kulak Aðrýlarýnda Kulak aðrýsý çekiyorsanýz ýsýrgan yapraklarýný lapa yapýp kulak arkalarýna yerleþtirin, faydasýný göreceksiniz. Ayrýca kesik bir yeriniz varsa ayný lapayý kesik yerin üzerine de koyabilirsiniz. Bal veya sirke þerbetiyle içilirse böbrek ve dalaða da iyi gelir. Sizde Kansýzlýk Var mý? Isýrganýn en önemli özelliði de kökü ve yapraklarý ile beraber kaynatýlarak içildiðinde hem kan yapmasý hem de kaný temizlemesidir. Böylece, pankreas üzerinde de çok olumlu etkileri olduðu için, ýsýrgan otu çayý ile kandaki þeker düzeyi düþürülebilir. Ýdrar yollarý hastalýklarý ve iltihaplarý, idrar tutukluklarý da bitki çayý ile tedavi edilebilir . Ayný zamanda da dýþkýlama kolaylýklarý saðladýðýndan, bir ilkbahar kürü için özellikle önerilir . Býrakýn Isýrgan Sizi de Isýrsýn Romatizmal yakýnmalarý olanlar yýlda bir kez ýsýrganla rahatsýzlýk çekilen bölgelere vururlarsa rahatlýk hissedeceklerdir. Zindelik için Ýlkbaharda ve sonbaharda filizlendiðinde, onunla 4 haftalýk bir çay kürü yapmayý alýþkanlýk haline getirin. Sabahlarý aç karnýna, kahvaltýdan yarým saat önce bir bardak ve gün boyunca 1-2 bardak çayý yudumlayarak için . Ayrýca bu çayýn lezzeti hiç de kötü deðildir. Ama duyarlý kiþiler, ona biraz



papatya veya nane ekleyerek, lezzetini ve kokusunu deðiþtirebilirler. Aðrýlý siyatikte Aðrýlý siyatikte Altý ay boyunca 200 'er gramlýk 6 tam ýsýrgan otu banyosu, aðrýlarýndan kurtulmanýza yardýmcý olabilir . Saçlarýnýn seyrekliðinden Þikayeti olanlar Taze ýsýrgan otu yaprak ve kökünün kaynama suyuyla baþýnýzý yýkayýn. Ayrýca ýsýrgan otu tentürüyle masaj da yapabilirsiniz. Kafa derisi kepeksiz , saçlar sýk, yumuþacýk ve parlak olacak! Son Olarak Egzama, kansýzlýk ve üþütmelerde; bir çay bardaðý kaynamýþ suya iki çay kaþýðý ýsýrgan otu (toz haline gelmiþ þeklini) ekleyerek kullanabilirsiniz. Ancak allerjik deri rahatsýzlýklarý, kalp hastalýðý, böbrek rahatsýzlýðý ve sindirim sistemi bozukluðu olanlar kullanmamalýdýrlar. Isýrgan otu çayý Yarým veya bir tatlý kaþýðý ince kýyýlmýþ ýsýrgan, orta boy bir su bardaðý dolusu kaynar suyla haþlanýr(kaynatýlmaz), 5 dakika demlendikten sonra süzülür. Isýrgan otu tentürü Ýlkbaharda veya sonbaharda sökülen kökler bol suda iyice yýkanýr, elden geldiðince ince kýyýlýr ve bir þiþenin boðazýna kadar doldurulur. Köklerin üstüne çýkacak kadar 35-40 derece etil alkol eklenir, her gün çalkalanarak güneþte 14 gün boyunca bekletilir ve süre sonunda bir tülbentten geçirilerek süzülür. Koyu renkli þiþelerde, serin bir yerde yýllarca saklanabilir . El ve ayak banyosu Ýki avuç dolusu yýkanmýþ kök, sap ve yaprak, 5 litre soðuk suya konularak, 10-12 saat bekletilir ve sonra kaynama derecesine kadar ýsýtýlýr . Banyo sýrasýnda bitkiler suyun içinde kalabilir. Bu banyo suyu, yeniden ýsýtýlarak, 2-3 kere daha kullanýlabilir . Saç yýkama 4-5 avuç taze veya kurutulmuþ yaprak, 5 litre suya koyulur, aðýr ateþte kaynama derecesine kadar ýsýtýlýr , 5 dakika demlendikten sonra süzülür . Kök kullanýldýðýnda ise, 2 avuç dolusu ince kýyýlmýþ kök, 10-12 saat soðuk suda bekletilir, sonra kaynama derecesine kadar ýsýtýlýr ve demlenmesi için 10 dakika beklendikten sonra süzülür. Bu durumda, saç yýkamak için sodalý sabun kullanmak gerekir. Ispanak (Spinat / Spinach / Spinacia oleracea) Kýþ sebzesi olarak yetiþtirilen, iki evcikli, kazýk köklü, otsu bir bitkidir. Mutedil, serin rutubetli havalardan hoþlanýr. -5 dereceden sonra zarar görmeye baslar. Kurak ve sýcaklýk ise yapraklarýný sertlestirip tohuma kalkmasini tesvik eder. Bu sebeble ziraati sonbahar ile ilkbahar arasýnda yapýlýr. Bir sap üzerinde salkým durumunda sarýmsý renkte çiçekler açar. Çiçeklerin taç yapraklarý yoktur. Erkek ve Diþi çiçekler ayri ayri bitkilerde bulunur. Sâyet ýspanak zamaninda toplanmazsa tohuma kaçar ve kartlasir. Memleketimizde sonbaharda ekimi yapýlýr. Iki-üç ay içerisinde ürün alinir. Kumlu-killi ve gübreli topraklarda iyi ürün alinabilir. Dikenli ve dikensiz tohumlu iki çesidi vardýr. Dikenli ýspanak: Tohumlarý köþeli ve dikenli, yapraklarý yirtmaçli, uçlarý ise mizrak gibidir. Kýsa dayanýklý (-8, -10 dereceye dayanir), lezzetlidir. Dikensiz ýspanak: Tohumlarý dikensiz, yuvarlakça, yapraklarý geniþ ve yirtmaçsiz ince naziktir. En fazla ekilen bu çeþittir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Sebze olarak heryerde yetiþtirilir. AnaVataný Kafkasya ve Afganistan’dir.



Kullanýldýðý yerler: Içinde A,B,C,D vitaminleri vardýr. Proteince de zengindir. Daha çok sebze olarak, piþirilerek veya salata hâlinde yenilir. C vitamini ve demirce zengin bir kýþ sebzesidir. Vücudun dayanýklýligini artýrýr. Aðýz, boðaz ve göðüs hastalýklarýnda faydalýdýr. Hamilelerde özellikle tavsiye edilir. Kansýzlýðý giderir ve ruhi çöküntüyü azaltýr. Kimileriniz belki komik bulacaktýr ancak bir beslenme uzmanýnýn yaptýðý söylenen yazý hatasý yýllardýr seyrettiðimiz Temel Reis Efsanesinin doðmasýna sebep oldu. Nasýl mý? ýspanakta bulunan demir miktarý bu beslenme uzmaný tarafýndan 3.4 mg. þeklinde ifadelendirilecekken yanlýþlýkla 34 mg. demir þeklinde gösterilince anneler çocuklarýna bu sebzeyi yedirmek için adeta yarýþýr oldular. Sakýn bu yazdýklarýmýzdan yola çýkarak ýspanak gibi kýþ mevsiminin bu nadir sebzesini kötülediðimiz sanýlmasýn. Anavataný Kafkasya ve Afganistan olan ýspanak, ülkemizin hemen her yöresinde yetiþtirilir.Ýçinde A,B,C,D vitaminleri vardýr. Proteince de zengindir. Daha çok sebze olarak, piþirilerek veya salata hâlinde yenilir. C vitamini ve demirce zengin bir kýþ sebzesidir. Vücudun dayanýklýlýðýný artýrýr. Aðýz, boðaz ve göðüs hastalýklarýnda faydalýdýr. Hamilelerde özellikle tavsiye edilir. Kansýzlýðý giderir ve ruhi çöküntüyü azaltýr. Dikenli ve dikensiz tohumlu iki çeþidi vardýr. Dikenli ýspanak: Tohumlarý köþeli ve dikenli, yapraklarý yýrtmaçlý, uçlarý ise mýzrak gibidir. Kýþa dayanýklý (-8, -10 dereceye dayanýr), lezzetlidir. Dikensiz ýspanak: Tohumlarý dikensiz, yuvarlakça, yapraklarý geniþ ve yýrtmaçsýz ince naziktir. En fazla ekilen bu çeþittir. Hangi ýspanak Mutlaka koyu yeþil, parlak ve olabildiðince kýsa yapraklýlar tercih edilmelidir. Ne Þekilde Tüketelim Mümkünse çið olarak tüketilmeli, aksi takdirde bir çok özelliði kaybolmaktadýr. Kýþýn aþýrý yorgunluk sonucu bedenen ve ruhen yýprananlar haftanýn iki üç günü sabahlarý biraz ýspanak ve tereyi beraberce doðrayýp suyunu çýkartarak kahvaltý esnasýnda içmelidirler. Ayrýca boylarý çabuk uzayan gençlere bolca ýspanak vererek vücutlarýnýn dayanýklýlýklarý artýrýlýrsa iyi olur. Kan yapýcýdýr, protein zenginliðine sahiptir. Dikkat Ispanaðýn ihtiva ettiði fazla okzalat sebebiyle karaciðer rahatsýzlýðý olanlar, cilt hastalýklarýndan, damar sertliðinden, romatizmadan, kum ve taþtan ayrýca gastiritten yakýnanlar ýspanaðý fazla yememelidirler. Itýr ( Çobanignesi / Turnagagasi / Pelargonium odoratissimum / Geranium ) Sardunyaðýllerden, yapraklarý güzel kokulu, çiçekleri türlü renklerde bir süs bitkisidir. Kumlu topraklarda yetiþir. Yeþil kýsýmlarý tüylü ve oyalýdir. Çoðunun çiçekleri pembe veya beyaz renktedir. Losyon yapýmýnda kullanýlýr. Kullanýldýðý yerler: Cildi güzelleþtirir. Ishali keser. Boðaz aðrýlarýný giderir. Mide ve barsak gazlarýný söktürür. Ýðde ( Ölweide / Olivier / Sauvage / Oleaster / Elaeagnus ) Kýþýn yapraklarýný döken veya dâimâ yeþil kalan, çalý veya aðaç hâlinde olan, çok dallanmýþ, dikenli veya dikensiz odunsu bitkilerin meyvesine denir. Aðacýnýn, sürgünleri çogunlukla dikenlidir. Tomurcuklari küçük, kýsa saplýdýr. Yapraklar dar, þerit hâlinde ve tam kenarlidir. Yapraklar ve sürgünler gümüsî renkli tüylerle örtülmüstür. Haziranda açan çiçekler kýsa salkýmlar halinde sürgünlerin aþaðý kýsmýnda kümeler hâlinde yer alýr. Çiçeklerin dis tarafi gümüsî beyaz, iç tarafi Sarý renkte olup, çok hoþ kokuludur. Igdenin Vataný Akdeniz bölgesidir. Kus igdesi adý verilen



Eleognus angustifolia, Anadolu’nun hemen hemen her tarafinda yetiþir. Bag ve bahçe kenarlarýnda çit bitkisi olarak da kullanýlýr. 7-8 m boylanabilir ve baygin kokuludur. Bu türün meyvesi makbul olmayip, kültüre alinmis olan çesidine, E. angustifolia varyete orientalis denir. Kullanýldýðý yerler: Anadolu’da bag ve bahçelerde tatli meyvelerinden dolayý meyve aðacý olarak yetiþtirilmektedir. Meyveleri zeytin meyvesi büyüklügünde ve sarýmsý-kahve renginde olup yenilebilir. Baðýrsak bozukluklarýný ve aðýz pasýný gidermek için kullanýlýr. Ýncirçiçegi ( Mayýsçaný / Müge / Convallaria majalis / Muguet ) Zambakgillerden, ok biçimindeki yapraklarý arasýnda, ince bir sap üzerinde küçük çan biçiminde beyaz çiçekler açan bir süs bitkisidir. Boyu 20 cm kadardir. Çiçekleri beyaz ve üzüm salkými þeklindedir. Yemiþleri küçük ve kýrmýzýdir. Kokusu çok güzeldir. Kullanýldýðý yerler: Hekimlikte kalp çarpintilari için kullanýlýr. Ev ilaçlarýnda kesinlikle kullanýlmaz. Ýncir ( Feigenbaum / Figuier / Fig tree / Yemis / Ficus caria / Figue ) Mart-nisan aylarýnda çiçek açan, 1,5-6 m yüksekliginde, süt tasiyan iki evcikli bir aðaçtýr. Yabanî olarak bulunursa da, daha çok yetiþtirilir. Yemiþ olarak da bilinir. Erkek bitkiler Ficus carica varyete caprificus (baba incir), Diþi bitkiler Ficus carica varyete domestica (yenen incir) ismini alýrlar. Çiçekler, çukurlasarak armut biçimini almis ve etlenmis olan çiçek tablasinin iç çeperinde toplu bir hâlde çiçek durumlarýni teþkil ederler. Baba incirin çiçek durumunda çiçek tablasinin aðýza yakýn kisimda erkek çiçekler, daha aþaðý kýsýmlarýnda ise mazi çiçegi denilen verimsiz Diþi çiçekler bulunmaktadýr. Yenilmekte olan incirin tozlasmasi mazi böcekleri (Blastophaga grossorum) tarafindan yapilmaktadýr. Böcekler yumurtalarini mazi çiçeklerinin yumurtaliklarina birakirlar. Genç böcekler çiçek tablasini terk ederken, çiçek tablasinin aðýz kýsmýna yakýn bulunan olgun erkek organ Baþçýklarina süründüklerinden, üzerlerindeki çiçek tozlari ile gitmis olduklari Diþi bir bitkinin Diþi çiçegini dölleyebilirler. Olgunlaþma esnâsinda çiçek tablasinin çeperiyle, çiçegin taç yapraklarý etlenip tatlilasarak incir denen yalanci meyve hâsil ederler. Asil meyveler esmer renkli olan sert çekirdegimsi kisimlardir. Yurdumuzda incir en çok Izmir-Aydin yöresinde yetiþtirilmektedir. En meshur ve en lezzetli incir de Izmir inciridir. Izmir incirinin Dýþýnda þeker inciri, mor incir, Sultan Selim inciri, yediveren inciri, kavak inciri ve patlýcan inciri gibi çeþitleri de vardýr. Sultan Selim ve kavak inciri Istanbul ve çevresinde yetiþtirilen mor renkli ve tatli bir incirdir. Incirin Kurutulmuþu da çok degerli olup, iyi bir besin kaynagidir. Kuru incirlerin de ince kabuklu ve çok tatli olan “Sarý lop” ve kalýn kabuklu hafif yeþilimsi “gök lop” gibi çeþitleri vardýr. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Ege veAkdeniz bölgesi. Kullanýldýðý yerler: Incir meyvelerinde þeker, organik asitler, sâbit yag ve vitaminler (A,B,C) vardýr. Meyveleri gerek yas olarak gerek kuru olarak yenmektedir. Kuru meyveler balgam söktürücü olarak, yumuþatýcý olarak kullanýlýr. Halk arasýnda sütle kaynatilan incir ses kisikligina karþý kullanýlýr. Incir, kalbe ferahlik verir. Kuluncu ve sindirim organi sancýlarýný giderir. Ayrýca, yas dallarý kirildiginda akan sütümsü beyaz sivi, nasir ve sigillere sürülürse tedavi eder. Ýtüzümü ( Köpeküzümü / Yandiran / Solanum nigrum / Black nightshade / Morelle noire ) Patlýcangillerden, ormanlarda yetiþen bir bitkidir. Çiçekleri beyaz, meyveleri parlak beyazdýr. Meyvesi, yapraklarý ve çiçekleri kullanýlýr. Bir uzman tavsiyesi olmadan, ev ilaçlarýnda kullanilmamasi gerekir. Bir uzman tavsiyesi olmadan, ev ilaçlarýnda kullanilmamasi gerekir. Tibbi tedavide sik kullanýlan ve fazla alindigi zaman öldürücü bir zehir olan atropin maddesi içerir. Kullanýldýðý yerler: Romatizmal ve mafsal aðrýlarýný keser. Aybaþý düzensizligini ve rahim hastalýklarýný giderir.



Ýzlanda Likeni ( Izlanda yosunu / Lichen d'Islande / Lichen Islandicus ) Parmeliaceae adý verilen bir çeþit yosundur. Daðlarda ve ormanlardaki kayalarýn üzerinde bulunur. Zeytinyeþili renginde, dantel gibi tirtili parçalar halindedir. Yaz aylarýnda toplanýp kurutulur. Müsilajli ilaç yapýmýnda kullanýlýr. Terkibinde "Lichenin" "Dekstrolikenin" ve "Cetrarin" vardýr. Kullanýldýðý yerler: Göðsü yumuþatýr, öksürügü keser. Barsak bozukluklarýný giderir. Ýðde ( Ölweide / Olivier / Sauvage / Oleaster / Elaeagnus ) Kýþýn yapraklarýný döken veya dâimâ yeþil kalan, çalý veya aðaç hâlinde olan, çok dallanmýþ, dikenli veya dikensiz odunsu bitkilerin meyvesine denir. Aðacýnýn, sürgünleri çoðunlukla dikenlidir. Tomurcuklarý küçük, kýsa saplýdýr. Yapraklar dar, þerit hâlinde ve tam kenarlýdýr. Yapraklar ve sürgünler gümüþî renkli tüylerle örtülmüþtür. Haziranda açan çiçekler kýsa salkýmlar halinde sürgünlerin aþaðý kýsmýnda kümeler halinde yer alýr. Çiçeklerin dýþ tarafý gümüþî beyaz, iç tarafý Sarý renkte olup, çok hoþ kokuludur. Vataný Akdeniz bölgesidir. Kuþ iðdesi adý verilen Eleognus angustifolia, Anadolu’nun hemen hemen her tarafýnda yetiþir. Bað ve bahçe kenarlarýnda çit bitkisi olarak da kullanýlýr. 7-8 m boylanabilir ve baygýn kokuludur. Bu türün meyvesi makbul olmayýp, kültüre alýnmýþ olan çeþidine, E. angustifolia varyete orientalis denir. Mistik kokusuyla bizi kendine çeken iðde aðacýnýn meyvesi ayný zamanda þifa veren bir gýdadýr. Tadý insanýn aðzýný burar derler ya iþte öyledir. Acý ve mayhoþçadýr. Mistik kokusu ta uzaklardan bulur sizi ve kendine çeker. Çiçekleri çok güzel olmakla beraber kýsa zamanda meyve verecekleri için kaybolup giderler. Ýshal Ýshalde iðde yenilmesi týpký limon ve þeftalide olduðu gibi epeyce yararlýdýr. Ayrýca iðde çiçeklerini koklamak zihne kuvvet ve açýklýk verir. Ýdrar Gevþekliði ve Zorluðu Ýðde meyvelerini belli bir süre düzenli olarak yerseniz idrar tutamama ve idrara çýkma zorluðunu yenmenize yardýmcý olacaktýr. Egzama Bu hastalýkta iðde çiçekleri toplanýp kaynatýlýr ve her zaman olduðu gibi balla tatlandýrýlarak içilir. Bu þurubun öksürüðe ve baðýrsak bozukluklarýna iyi geldiði de bilinmektedir. Ýncir ( Feigenbaum / Figuier / Fig tree / Ficus caria / Figue / Yemiþ ) Mart-nisan aylarýnda çiçek açan, 1,5-6 m yüksekliðinde, süt taþýyan iki evcikli bir aðaçtýr. Yabanî olarak bulunursa da, daha çok yetiþtirilir. Erkek bitkiler Ficus carica varyete caprificus (baba incir), diþi bitkiler Ficus carica varyete domestica (yenen incir) ismini alýrlar. Çiçekler, çukurlaþarak armut biçimini almýþ ve etlenmiþ olan çiçek tablasýnýn iç çeperinde toplu bir hâlde çiçek durumlarýný teþkil ederler. Baba incirin çiçek durumunda çiçek tablasýnýn aðza yakýn kýsýmda erkek çiçekler, daha aþaðý kýsýmlarýnda ise mazý çiçeði denilen verimsiz diþi çiçekler bulunmaktadýr. Yenilmekte olan incirin tozlaþmasý mazý böcekleri (Blastophaga grossorum) tarafýndan yapýlmaktadýr. Böcekler yumurtalarýný mazi çiçeklerinin yumurtalýklarýna býrakýrlar. Genç böcekler çiçek tablasýný terk ederken, çiçek tablasýnýn aðýz kýsmýna yakýn bulunan olgun erkek organ basçýklarýna süründüklerinden, üzerlerindeki çiçek tozlarý ile gitmiþ olduklarý diþi bir bitkinin diþi çiçeðini dölleyebilirler. Olgunlaþma esnasýnda çiçek tablasýnýn çeperiyle, çiçeðin taç yapraklarý etlenip tatlýlaþarak incir denen yalancý meyveyi oluþtururlarr. Asýl meyveler esmer renkli olan sert çekirdeðimsi kýsýmlardýr. Yurdumuzda incir en çok Ýzmir-Aydýn yöresinde yetiþtirilmektedir. En ünlü ve en lezzetli incir de Ýzmir inciridir. Ýzmir incirinin dýþýnda þeker inciri, mor incir, Sultan Selim inciri, yediveren inciri, kavak inciri ve patlýcan inciri gibi çeþitleri de vardýr. Sultan Selim ve kavak inciri Ýstanbul ve çevresinde yetiþtirilen mor renkli ve tatlý bir incirdir. Ýncirin kurutulmuþu da çok deðerli olup, iyi bir besin kaynaðýdýr. Kuru incirlerin de ince kabuklu ve çok tatlý olan “sarý lop” ve kalýn kabuklu hafif yeþilimsi “gök lop” gibi çeþitleri vardýr.



Ýncir meyvelerinde þeker, organik asitler, sâbit yað ve vitaminler (A,B,C) vardýr. Meyveleri gerek yas olarak gerek kuru olarak yenmektedir. Sofranýzdan eksik etmeyin Ýncirin bünyesinde þeker, albüminli maddeler, organik asitler, pektin, provitamin, A, B1, B2, C vitaminleri, magnezyum, kükürt, fosfor ve unlu maddeler bulunur. Midenizin Dostu Ýncir Taze incir yapraðý bulabilirseniz bu yapraklardan 250 gr. kadar toplayýn, 1 litre suda kaynatýp bir gece bekletin. Sabah akþam bir çay bardaðý içerseniz mide aðrýlarýnýza iyi gelecektir. Ancak incirin meyvesini dut ile birlikte yemek mide için iyi deðildir. Ýncir sütü allerjendir ve dalaða zarar verir. Ceviz ve Ýncir Ýnciri cevizle birlikte yerseniz hem vücudunuzu zehirlerden korur, hem de bronþite iyi gelerek öksürüðü keser. Nezle için de faydalýdýr. Süt ve Ýncir Ýnciri sütle ya da sirkeyle eðer oda olmazsa yalnýzca zeytinyaðýna batýrýp yiyerek basur þikayetinizi ortadan kaldýrabilirsiniz. Sesini Çok Kullananlara Sesiniz kýsýldýðýnda hemen bir inciri bir su bardaðý kadar sütün içine koyup bir cezvede kaynatýn. Ilýk ýlýk bu þurubu için, çok yararýný göreceksiniz. Nasýr ve siðillere yaþ dallarý kýrýldýðýnda akan sütümsü beyaz sývý, nasýr ve siðillere sürülür. Þiþmanlamak Ýstiyorsanýz Yaþý kurusundan daha fazla tercihe þayan olan incir vücuda kuvvet verir. Anasonla beraber yenen incir hem kan yapar, hem de þiþmanlatýr. Baðýrsak iltihabý olanlar inciri çok yemelidirler. Ayrýca Ýncir, kalbe ferahlýk verir, kuluncu ve sindirim organý sancýlarýný giderir. Ýncir çiçeði ( Mayýsçaný / Müge / Convallaria majalis / Muguet ) Zambakgillerden, ok biçimindeki yapraklarý arasýnda, ince bir sap üzerinde küçük çan biçiminde beyaz çiçekler açan bir süs bitkisidir. Boyu 20 cm kadardýr. Çiçekleri beyaz ve üzüm salkýmý þeklinde, yemiþleri küçük ve kýrmýzýdýr. Kokusu çok güzeldir. Nerde kullanýlýr? Hekimlikte kalp çarpýntýlarý için kullanýlýr. Dikkat! Ev ilacý olarak kesinlikle kullanýlmaz! Ýtüzümü ( Köpeküzümü / Yandýran / Solanum nigrum / Black nightshade / Morelle noire ) Patlýcangillerden, ormanlarda yetiþen bir bitkidir. Çiçekleri beyaz, meyveleri parlak beyazdýr. Meyvesi, yapraklarý ve çiçekleri kullanýlýr. Nelere iyi gelir? Romatizma ve mafsal aðrýlarýný keser. Aybaþý düzensizliðini ve rahim hastalýklarýný giderir. Dikkat! Týbbi tedavide sýk kullanýlan ve fazla alýndýðý zaman öldürücü bir zehir olan atropin maddesi içerir.



Bir uzman tavsiyesi olmadan, ev ilacý olarak kullanýlmamasý gerekir. Ýzlanda likeni ( Ýzlanda yosunu / Lichen d'Islande / Lichen Islandicus ) Parmeliaceae adý verilen bir çeþit yosundur. Daðlarda ve ormanlardaki kayalarýn üzerinde bulunur. Zeytin yeþili renginde, dantel gibi týrtýlý parçalar halindedir. Yaz aylarýnda toplanýp kurutulur. Müsilajlý ilaç yapýmýnda kullanýlýr. Terkibinde Lichenin, Dekstrolikenin ve Cetrarin vardýr. Göðsü yumuþatýr, öksürüðü keser. Barsak bozukluklarýný giderir. Kabak ( Küerbis / Courge / Gourd / Cucurbita ) Kabak bir yýllýk, sürünücü otsu bir bitki. Gövdeleri tüylü ve silindir biçimindedir. Kökleri uzun ve ið þeklindedir. Yapraklar tüylü, büyük, böbrek veya kalp þeklinde, beþ parçalý, uzun saplýdýr. Çiçekler tek eþeylidir. Erkek çiçekler sarýmsý renkte büyük, diþi çiçekler daha küçüktür. Meyveleri çeþidine göre küremsi, silindir veya yumurtamsý þekillerde ve saplýdýr. Meyve kabuðu ince veya kalýn, yumuþak veya serttir. Meyveleri çok tohumludur. Kabak, bir sýcak ve mutedil bölge bitkisidir. Ülkemizde birçok kabak türü ve bunlarýn varyeteleri ekilmektedir. Bilhassa sakýz kabaðý (Cucurbita pepo) ve kestane(helvacý) kabaðý (C. maxima) önemli olup týbbî olarak da kullanýlmaktadýr. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Memleketimizde kültür olarak yetiþtirilir. Sakýz kabaðý (C. pepo) Gövdeleri boyunca keskin çizgili, yapraklarý beþ sivri parçalýdýr. Meyveleri silindir veya yumurtamsý olup, kalýn ve sert kabukludur. Beyaz etli, makbul bir kabaktýr. 20-30 cm kadar uzunluktadýr. Kestane kabaðý-Helvacý kabaðý (C. maxima) Gövdeleri silindir biçiminde, yapraklarý böbrek þeklinde ve tüylüdür. Meyveleri basýk küremsi, saplý, ince kabukludur. Piþirildiðinde kabuklarý yumuþar ve zar gibi soyulur. Kýrmýzý etli kýsmýnda þekerli ve niþastalý maddeler vardýr. Yemeði ve tatlýsý yapýlýr. Nelere iyi gelir? Her iki türün kurutulmuþ tohumlarý tedavide kullanýlýr. Tohumlarýnda sâbit yað ve peporesin vardýr. Tohumlarý (çekirdekleri) tenya ve kurt düþürücü olarak bilhassa çocuklarda kullanýlmaktadýr. Tohumlar dýþ kabuklarýndan ayrýlarak dövülür, þekerle karýþtýrýlarak verilebilir. Ortalama doz çocuklarda 40 gr büyüklerde takriben 100 gramdýr. Kabak çok besleyici özelliktedir C ve B1 vitamini içerir. Piþirilen etli kýsmý yiyecekten baþka çýban ve þiþ yerlere lapa olarak uygulanýr. Bal kabaðý Kestane kabaðýnýn bir cinsidir. Eti Sarýdýr. Lif kabaðý (Luffa cylindrica) Meyvelerinin iletim demetleri sýk bir að teþkil eder. Bu þebeke, meyve soyulup kurutulduktan sonra, sünger gibi kullanýlýr. Su kabaðý (Lagerneria vulgaris) Meyvelerinin yarýsý þiþkin, yarýsý dardýr. Bu sebepten su kabý olarak veya ortadan boyuna kesilip kurutulduktan sonra maþrapa þeklinde kullanýlmaktadýr. Dikenli kabak (Sechium edule) Vataný Orta Amerika olan, ülkemizin güney bölgesinde yetiþtirilen çok yýllýk bir bitkidir. Meyveleri etli ve büyük bir armut þeklinde, beþ dilimlidir. Ýçinde bir büyük tohum vardýr. Meyveleri piþirildikten sonra sebze olarak yenir. Kabak tadý Halk arasýnda tatsýz durumlar için kullanýlan "kabak tadý verdi "sözü eðer kabaðýn özellikleri



bilinseydi asla bir daha aðza alýnmazdý. Sivilcesiz Beyaz Ciltler Ergenlik sivilcelerinde bal kabaðý yenilirse faydasý görülür. Kan yapýcý özelliði de olan kabak düzenli tüketilirse ayný zamanda cildi beyazlatýr ve yumuþatýr. Öksürüðü Söktürmek Ýçin Kabaðý bir miktar sütle haþlayýn, sonra bir miktar þeker ilave edip sýcak sýcak için. Bu karýþým göðsü yumuþatýp öksürüðü söktürecektir. Kabak Çekirdeðine Ne Dersiniz? Kabak çekirdeðini seviyorsanýz bu çekirdeðin yalnýzca vakit geçirmek için tüketilen bir kuru yemiþ olmadýðýný bilmeniz gerekir. Kabak çekirdeði böbrek zayýflýðýný, böbrek , mesane iltihaplarýný, idrar yollarýnda oluþan yanmayý ve idrardan kan gelmesini önler. Ayrýca baðýrsak kurtlarýný düþürür. Ancak sürekli tüketilirse bir zaman sonra þiþmanlýða sebebiyet verebilir. Kabýzlýkta Kabak yemekleri hazmý kolaylaþtýrýr ve kabýzlýðý giderir. Çið Kabak mý? Evet kabaðý rahatlýkla piþirmeden de yiyebilirsiniz. Ýþte size enfes bir çið kabak salatasý tarifi: Ýki kabaðý çok güzel yýkayýp rendenin en kalýn yerinden geçirin, yarým demet dere otu ve bir miktar dövülmüþ cevizi ekleyin, tuz ve karabiber katýp üzerine sarýmsaklý yoðurt gezdirin. Sonra birkaç damla zeytinyaðý ekleyip servis yapýn. Ýþte size hem besleyici hem de lezzetli bir salata. Sinirlere Kabak suyundan þerbet yapýp içirseniz nezleden ileri gelen baþ aðrýsýný, vesveseyi geçirir, sinirleri yumuþatýr. Ayrýca vücuttaki fazla sularýn atýlmasýný saðladýðýný da unutmayýn. Ýçindekiler Kabakta C vitamini, þeker, niþasta, albümin, salisilik asit peponin ve uçucu yaðlar bulunur. Öneriler Kabaðýn genellikle dere otu ile birlikte piþirilmesi önerilir. Bununla birlikte kabak yemeði ve kabak tatlýsý yenildikten sonra biraz sakýz çiðnenmelidir. Sakýz çiðnemek tükürük ifrazatýný artýrýr. Bol tükürükle karýþmadýðý zaman kabak midede gaza sebep olabilir, gaz da kalbi sýkýþtýrýp rahatsýzlýða sebebiyet verir. Hep Pilav Hep Makarna Etli ya da sulu yemeklerin yanýna nedense hep pilav ya da makarna yapar ve bundan vazgeçmeyiz. Bunun yerine size çok basit bir kabak tarifi sunacaðýz; kabaklarý çok güzel yýkayýp uzunlamasýna parmak parmak kesin az tuz, çok karabiberle ovun, teflon tavada yalnýzca bir yemek kaþýðý yaðda ve oldukça hararetli ateþte bir iki dakika tavayý sallayarak piþirin. Tavadan aldýktan sonra üzerine dereotu kýyýn. Kabakkulakotu ( Lohusaotu / Venüsçiçegi / Aristolochia ) Ikiçeneklilerden, 70-80 cm boyunda, ince saplý tirmanici bir bitkidir. Çiçekleri koyukahverengidir. Kötü bir kokusu vardýr. Kullanýldýðý yerler: Idrar söktürür. Aybaþý (adet) kanamalarýnýn düzenli olmasýni saglar. Kafur ( Kafur / Camphree / Camphora ) Tabiatta birçok bitkide bulunur. Týpta kullanýlan kafuru, "Cinnamomum camphorea" aðacýnýn odunu, su buharýyla distile edilerek elde edilir. Kafuru, renksiz, seffaf, billuri yapili gevrek



parçalardir. Kokusu hususi ve keskin, lezzeti sonradan serinlik veren, aci ve yakýcýdir. 204 santigrat derecede kaynar. Oda Sýcakliginda uçar. Suda çok az erir. Alkol, eter ve kloroform benzeri maddelerde daha çok erir. Kullanýldýðý yerler: Kan dolasimini kuvvetlendirir. Beyni ve sinirleri uyarýr. Solunum sistemini uyarýr. Bronslarin ifrazatini artýrýr. Ispirto ile karýþtirilmis kafuru saçta kepek olusumunu keser. Akciger hastalýklarýnda faydalýdýr. Kahkahaçiçegi ( Sahilkahkahasi / Çitsarmasigi / Gündüzsafasi / Convolvulus persicum / Liseron / Bindweed ) Çitsarmasigigiller familyasýndan, uçlarý mavi çizgili beyaz çiçekler açan bir çeþit sarmasiktir. Kullanýldýðý yerler: Kabýzlýðý giderir, hazmi kolaylaþtýrýr. Kahve ( Coffea / Kaffee / Café / Coffee ) Vataný Afrika olan fakat bugün tropikal bölgelerde yetiþtirilen küçük boylu aðaç ve aðaççiklar. Kýþýn yapraklarýný dökmez, çiçekleri beyaz, meyveleri 1-2 tohumlu olup kýrmýzýdir. Yabânî olarak yetiþen kahve aðaçlarýnin boylari 5-7 m olduðu hâlde kültür olarak yetiþtirilenlerin boylari 2-3 metreyi geçmez. Kahve aðaçlarýnin en iyisi Arabistan’da yetiþenidir. Kahve, insanlar tarafindan ilk olarak Habesistan’da 3. yüzyilda yetistirilmeye ve kullanilmaya baslanmistir. On sekizinci yüzyilda Mekke’ye hacca giden Habesistanlilar, kahveyi Arabistan’a ve bütün Müslüman âlemine tanitmislardir. Böylece Müslümanlar tarafindan bilinen ve kullanýlan kahve, Osmanlilar zamâninda Avrupa’da görevli elçiler yoluyla önce Venedik, Ingiltere, Fransa’ya daha sonra da, bütün Batý devletlerine tanitilmistir. Kahve, en çok Habesistan, Libya, Brezilya, Meksika, Hindistan, Arabistan ve Orta Amerika’da yetiþtirilir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Tabiî olarak yetismez. Kültürü yer yer yapýlýr. Kullanýldýðý yerler: Kahve çekirdeklerinin kavrulup dögülmesinden ve Sýcak suyla kaynatilmasindan meydana gelen içecek “kahve” olarak bilinir. Kahvenin Bileþiminde en önemli olarak kafein alkoloidi vardýr. Kafeinin az miktarýnýn damarlari geniþletmek sûretiyle uyarici etkisi vardýr.Kalbi kuvvetlendirir, sindirimi kolaylaþtýrýr, böbrek damarlarini geniþleterek idrari çogaltir, solunumu hizlandirir. Kani beyne çekerek, beynin faaliyetini arttirir ve narkotiklerle zehirlenmelere karþý kullanýlýr. Dikkat Fazla miktarda alýndýðýnda uyarici etki fazlalasir, kalbin çarpintisini arttirir, kulaklarin uðuldamasýna sebeb olur. Çok fazla alýnýrsa ölümle sonuçlanýr. Kahvede az miktarda protein, yað ve sakkaroz bulunur. Kahve, ya çekirdek olarak veya çekilmis olarak (kavrulup-öðütülmüþ) olarak satýlýr. Kavrulup öðütülmüþ kahve çabuk bayatladýgindan, daha çok çekirdek kahve tercih edilir. Kahvenin içimi: Kahvenin içecek olarak hazýrlanmasinda her memleketin kendine göre usûlleri vardýr.Memleketimizde “Türk kahvesi” veya “alaturka kahve” diye meshur olan kahve söyle hazýrlanýr: Tâze olarak kavrulmus ve çekilmis kahve kullanýlýr.Türk kahvesinde en önemli özellik bol köpüklü olmasý ve cezvelerde pisirilmesidir. Cezveye önce kahve ve istege göre (az-orta-þekerli) þeker konulur. Sonra soðuk su ilâve edilir, iyice karýþtýrýlýp kaynatýlýr, köpüðü taþmadan fincanlara servis yapýlýr. Alafranga veya memleketimizde neskafe olarak bilinen kahveler ise, birtakim islemlerden geçirilir. Iri veya ince çekilmis kahve tânelerinin üzerinden kaynar su geçirilir. Sonradan içersine süt, krema gibi bâzý maddeler ilâve edilir. Suyu uçurulur. Ticârette kavanozlar içerisinde toz olarak, piyasaya sevk edilir. Içilirken de üzerine Sýcak su, süt, þeker ilâve edilerek içilebilir. Kahve ihtiyaçtan fazla alýnýrsa insanda uykusuzluk, çarpinti, aþýrý decede sinirlilik meydana getirir. Kakao



( Kakaobaum / Cacaoyer / Cacao tree / Hindbademi / Theobroma cacao ) Vataný tropik Amerika ve Batý Afrika olan, kavliflor bir bitki. (Çiçeklerin yasli dal ve gövdelerden çikmasi olayina kavliflor denir.) Kakao, theobroma denilen bir bitki türünün kurutulmuþ tohumlarýdýr.Kahve gibi içilmede kullanýlýr. 10-15 m boyunda bir aðaçtýr. Çiçek ve meyveler ana gövde üzerinde bulunur. Bitkinin ancak 5-6 yaþýndan sonra meyvelerinden istifâde edilir. Meyveler kavun þeklinde, küçük bir hiyar büyüklügünde ucu sivri, tâzeyken limon sarýsý-kýrmýzý renkte, kuruduktan sonra daha koyu olan ve açilmayan bir kapsüldür. Meyveleri çok tohumludur. Beyaz veya açýk mor renkteki ve bâdem þeklindeki tohumlarý kakao tânelerini teþkil eder. Meyveler içerisinden çýkarýlan kakao tohumlarý ya hemen veya bir süre fermantasyona terk edildikten sonra kurutulur. Fermantasyon sonucu aci lezzet kaybolur ve aromatik bir koku meydana gelir. 50 meyveden takriben bir kg, tohum elde edilir. Tâneler kavrulur, kýzýlýmsý kahverengi un hâline getirilir ve yaðý çýkarilir. Yað çýktýktan sonra katýlaþan kakao, yeniden öðütülerek çok ince toz hâline getirilir ki, bu toz, kakao tozunu teþkil eder. Kullanýldýðý yerler: Kakaonun Bileþiminde teobromin, kafein, kakao sâbit yaðý vardýr. Bol kalorili bir besindir. Ayrýca %40 karbonhidrat, % 18 protein vardýr. Kafeinden dolayý kahvede olduðu gibi yatýþtýrýcý ve uyarici etkisi vardýr. Az miktari kalbi kuvvetlendirir, sindirimi kolaylaþtýrýr, idrar söktürür. Fazla miktari zararlýdir. Kakao kahve gibi Ayrýca süt ilâvesi ile de içilebilir. Kakao yaðý çýkarilmadan, çikolata îmâlinde kullanýlýr. Kakao yaðý þeker yapýmýnda olduðu gibi, pomatlarda da kullanýlýr. Kakule ( Kardamom / Ingver / Cardamome / Cardamom / Elettaria cardamomum ) Batý ve Güney Hindistan, Güneydogu Asya’nin Sýcak bölgelerinde yetiþir. 4-5 m boyunda, büyük yaprakli çok yýllýk bir bitkidir. Özellikle Güney Hindistan’in bataklik ormanlarinda yabânî olarak yetiþir. Kakulenin meyveleri 1-2 cm uzunlukta, sarýmsi yeþil ve kirli beyazýmsý renktedir. Tohumlarý mercimek þeklinde ve büyüklügünde, kýrmýzýmsý esmer renkte olup, keskin kokuludur. Kakule yetiþtiði yere göre isim alýr. Seyhan kakulesi, Malabar kakulesi, Siyam kakulesi gibi Kullanýldýðý yerler: Kakule tohumlarý rezin, niþasta ve uçucu yaðlar taþýr. Hoþ lezzeti ve kokusundan dolayý baharat olarak kullanýlýr. Ayrýca istah açici, mîdevî ve gaz söktürücü etkilere sâhiptir. Nezle mi Oldunuz? Kakuleyi dövüp burnunuza enfiye gibi çekin. Bu þekilde kullanýmý nezleyi keser. Aðýz Kokusuna Kakule Aktarlarda kapsül þeklinde bulunan kakuleden yanýnýzda bulundurun ve gün içerisinde sakýz gibi çiðneyin. Hem ferahlatýr hem de aðýz kokusunu giderir. Mide Bulantýsý Ýçin Mideniz bulandýðýnda, kaynatacaðýnýz nanenin içerisine bir tutam kakule atýn ve daha sonra limon ve bal ilave ederek için. Bulantýnýz iyileþecektir Allah'ýn c.c izni ile. Ýþtahsýzlara Kaynatýlmýþ kakule esmer þeker veya balla tatlandýrýlýp içildiðinde iþtahsýzlýk probleminin çözümünde bir hayli yol almýþ olursunuz. Ayrýca Kakule Mideye ve ciðere iyi gelir. Nane ve kekikle beraber kaynatýlýp içilen kakule hem mide yaralarýna hem de midede oluþan gazlarýn giderilmesinde faydalýdýr. Zihni güçlendirici etkisi vardýr. Ancak, Kakule hamilelere yasaktýr. Kamelya



Kamelya hem bakteri öldürür hem de iyi bir kramp çözücüdür. Baðýþýklýk sisteminin zorda kaldýðý soðuk algýnlýðý þikayetleri, baðýrsak ve mide rahatsýzlýklarýna da etkilidir. Uygun olan kullanma biçimi bir su bardaðý kaynar suya iki çay kaþýðý atýp demlemektir. Bu çay günde iki üç kez içilebilir. Banyoda da kullanýlabilir. Ancak, Kamelya çayý aralýklarla içilmelidir. Mesela 3 - 4 saat arayla. Fazla alýmý güçlü allerjik reaksiyonlara neden olabilir. Allerjik rahatsýzlýðý olanlar bu duruma çok dikkat etmelidirler. Her ihtimale karþý bu kiþiler kamelya çayýndan uzak dursunlar. Kanaryaotu ( Kreuzkraut / Seneçon / Groundsel / Senecio ) Senenin çogunu çiçekli olarak geçiren, yol kenarlarý ve bahçelerde görülen, 10-60 cm yüksekliginde, bir veya iki yýllýk otsu bir bitki. Gövdeleri dik, dali, tüylü veya tüysüz, seyrek yapraklidir. Yapraklar derin parçalý lobludur. Çiçekler küçük silindir þeklindeki kapitilum adý verilen basçýklarda toplanmýþtýr. Çiçeklerin hepsi tüp þeklinde ve Sarý renklidir. Meyveleri siyahimsi renkli ve üzeri kýsa ve sik tüylerle kaplidir. Otuz kadar türü vardýr. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Türkiye’nin çogu yerinde farklý türleri çok yaygýndýr. Kullanýldýðý yerler: Bitkinin toprak üstü kýsýmlarý toplanýr. Uçucu yað, tanen, reçine, inulin ve alkaloit taþýr. Yumuþatýcý, kurt düþürücü, yara iyi edici, âdet aðrýlarýný hafifletici olarak kullanýlýr. Alkaloit taþýdýklarýndan dikkatli kullanilmalidir. Kantaron ( binbirdelik otu / sarý kantaron / kan otu / kýlýç otu/ yara otu / Tausendguedenkrauf / Centaurée / Centaury / Erythraea centaurium / Kantariyyon / Erythroea / Gentiana lutea / Sarý kantaron , koyunkýran , mayasýl otu ) Hypericum calycinum : koyunkýran, kuzukýran. Hypericum empetrifolium: sarý püren, püren / Hypericum perforatum : binbirdelik otu / Hypericum scabrum : kepir otu, kýzýlcýk otu, mayasýl otu / Hypericum triquetrifolium : pýrpýr otu ) Türkiye’de yetiþtiði yerler: Trakya ve Anadolu. Kullanýldýðý yerler: Çiçekli bitki çiçek açma zamaninda toplanýr, demetler halinde baglanip gölgede kurutulur. Bitkide þekerler, reçine ve aci maddeler vardýr. Çayý kuvvet verici, iþtah açýcý ateþ düþürücü ve hazmý kolaylaþtýrýcý olarak verilir. Ayrýca astým ve mide aðrýlarýnda da faydalý olduðu bilinir. Haziran, eylül aylarý arasýnda pembemsi, beyaz renkli çiçekler açan, nemli çayýr ve orman kenarlarýnda rastlanan 15-50 cm boyunda, iki yýllýk otsu bir bitkidir. Küçük kantaron veya kýrmýzý kantaron olarak da bilinir. Bitkinin gövdeleri tüysüz ve diktir. Yapraklar sapsýz ve karþýlýklý, oval þekilli ve uçlarý sivridir. Pembemsi çiçekler dallarýn ucunda durumlar yapar ve çiçekler genellikle saplýdýr. Çiçekler beþ sivri diþli ve tüpsüdür. Meyveleri silindir þeklinde bir kapsüldür. Çok fazla sarýmsý-esmer renkli tohumlarý vardýr. O en güzel vahþi çiçeklerden biridir. Vahþi olmasý onun yetiþme tarzýndan ve yetiþtiði yerlerdendir galiba. En çok ovalar, daðlar, kýrlar, çayýrlýklar ve ýssýz yol kenarlarýdýr. Eski zaman tedavi usullerini anlatan kitaplar kantarondan uzun uzadýya bahsederler. Bunun önemli sebeplerinden birisi kantaronun bir çok hastalýða þifa vermesinin yaný sýra köklerinin zehirli olmasýdýr. Bu bitkiyi kullanýrken dikkatli olmanýn ötesinde bir uzmanlýk da gerekmektedir. Biz yine de bilgi olsun kabilinden kantaronla yapýlan ilaçlardan ve bu ilaçlarýn hangi hastalýðýn tedavisinde kullanýldýðýndan söz eyleyelim. Kantaronun içinde pektin, zamk, uçucu yað, eterik asit ve nikotin asiti bulunur. Tarla, yol ve orman kýyýlarýnda, tepelerde ve çayýrlarda Temmuz’dan Eylül’e kadar çiçeklenen þifalý bir bitkidir. Bitki 25-60 cm boyunda olup , çok dallýdýr ve saplarý ayrý olduðu halde bir



þemsiye biçimindeki çiçekleri 5 parçalý , korolla altýn sarýsý renkli ve kenarlarý siyah renkli guddeli tüyler ile çevrilidir . Erkek organlarý çok adette ve 3 demet halinde bir araya toplanmýþtýr . Yapraklar ýþýða karþý tutulduðunda , yað guddeleri , parlak noktacýklar halinde kolaylýkla görülür . Bitkiye binbirdelik otu denmesi bu özellikten ileri gelmektedir . Yanýlmamak için , tam olarak açmýþ bir çiçeði parmaklarýnýzýn arasýnda ezdiðinizde, ondan kýrmýzý bir su aktýðýný göreceksiniz . Tanen (tannin), uçucu yaðlar (carophyllene, pinene, limonene, myrcene), flavon türevleri (flavonoids; quercitrin, quercitin, rutin), hipericin (hypericin, pseudohypericin), karoten (carotene), vitamin C ve resin içermektedir . Hipericin ýþýða duyarlý yapan bir bileþiktir . Bu bitkiyi yiyen hayvanlar (Koyun , sýðýr ,at) dan yalnýz beyaz tüylü olanlarda bazen ölümle sonuçlanan , deri hastalýklarý meydana gelir . Siyah tüylü hayvanlarda bu tip bir duyarlýlýk meydana gelmez. Avrupa ve Anadolu’da yaygýn olup Hýristiyan inancýnda kutsal kabul edilen bir bitkidir. Ülser Ve Gastirit Ýçin Kantaron Ýçin 20 gram kadar kuru kantaronu beþ bardak su ile kaynatýn (su bardaðý). Günde ortalama üç çay bardaðý için. Bu içecek ülser ve gastritte iyileþmeyi hýzlandýracaktýr. Kulak Aðrýsý Ýçin Etkili Bir Yöntem Kantaronun dövülerek çýkarýlan suyu aðrýsýna dayanýlamayan kulaða damlatýldýðýnda doktora gidinceye kadar sizi rahatlatacaktýr. Kan Dolaþýmý Kantaronun kaynatýlýp balla tatlandýrýldýktan sonra içilmesinin kan dolaþýmýný düzene sokacaðý rivayet olunmaktadýr. Ýltihaplar Ýçin Kantaronun kekikle beraber kaynatýlýp belli bir süre içilmeye devam edildiðinde mide, baðýrsak ve böbrek iltihaplarýnýn geçmesinde iltihap kurutucu olarak fayda verdiði bilinmektedir. Sirke Ýle Kantaronu kaynatýp üzerine sirke ilave ettikten ve baþýnýzý bu su ile yýkadýktan sonra baþ aðrýnýzýn geçtiðini göreceksiniz. Bu uygulamayý baþýnýz çok þiddetli aðrýyorsa yapýn. Çünkü sirke kokusu sizi baþýnýzýn aðrýmasýndan daha fazla rahatsýz edebilir. Bu iþlemden sonra saçlarýnýzý çok iyi durulamayý unutmayýn. Karaciðer Kifayetsizliði Kantaronu ayrýk otu kökü ile beraber kaynatýp balla tatlandýrdýktan sonra için. Karaciðer yetersizliðinde faydasýný göreceksiniz. Bademcik Ýltihabý Kekik suyu ve kantaronu beraber kaynatýp bu su ile boðazýnýza gargara yapýn. Bademcik iltihabý ve aðýz yaralarýnda çok etkili olan bu ilacýn faydasýný göreceksiniz. Antiseptik 100 gram kuru kantaronu çeyrek litre saf zeytinyaðýnýn içinde tam iki hafta bekletin. Yara ve yanýklarda kullanabileceðiniz hem mikrop öldürücü hem de iyileþtirici olarak kuvvetli bir antiseptik elde etmiþ olursunuz. En iyi yara yaðý Gerçekten de kantaron yaðý ; aðrý kesici , iltihap önleyici ve iyileþtirici özellikleriyle , en iyi yara yaðýdýr. Kantaron çayý ; sinir yaralanmalarýnda ve her türlü sinirsel þikayetlerde , çarpma sonucu yaralanmalarda ve aðýr kaldýrma sonucu ortaya çýkan rahatsýzlýklarda kullanýlýr . Sinirsel yüz aðrýlarýnda, günde 2-3 bardak kantaron çayý içilip , aðrýlý bölgeler uzunca bir süre dýþtan kantaron yaðý ile ovulur. Ýshale karþý da çok etkili bir bitkidir.



Sinirsel ve psikolojik rahatsýzlýklarda Kantaron ayrýca nevrozlarda , uykusuzlukta ve sinir yorgunluklarýnda, konuþma bozukluklarýnda , rahatsýz uykularda , histeri krizlerinde, uyurgezerlikte, yataða iþeme ve depresyonlarda da kullanýlabilir. Tüm bu hastalýklarda içten kantaron çayýný kullanýrken , bir yandan da oturma banyolarýnýn çok olumlu sonuçlar verdiði söylenebilir. Haftanýn 6 günü , arka arkaya ayak banyolarý alýnmasý da tavsiye edilmektedir . Sinir sistemi ile ilgili tüm rahatsýzlýklarda bu kür önemlidir. Geliþme çaðýndaki genç kýzlar Geliþme çaðýndaki genç kýzlarýn , bir süre (Birkaç ay) günde 2 bardak kantaron çayý içmeleri önerilebilir . Bu çay genç kýzýn cinsel geliþimine yardýmcý olacak ve adet görme düzensizliklerine son verecektir . Kantaron çayý 1 tatlý kaþýðý dolusu bitki , orta boy 1 su bardaðý kaynamýþ suya eklenir ve 3-4 dakika demlendikten sonra süzülür. Günde 2-3 bardak içilir. Kantaron yaðý Çok ünlü olan kantaron yaðý da hiç bir evde eksik olmamalýdýr . Bu yaðý herkes kolayca hazýrlayabilir . Ýyileþtirme gücünü en az 2 yýl korur ve yalnýzca açýk yaralarda , yeni yaralanmalarda , hematomlarda (Deride mavi-mor lekeler) , beze þiþkinliklerinde, güneþ yanýklarýnda ve pürüzlü yüz ciltlerinde bakým toniði olarak kullanýlmakla kalmayýp , uçuklar (herpes), varisli damarlar, basurlar (hemorrhoids), sýrt aðrýlarý , lumbago , siyatik, mafsal (eklem) iltihabý, romatizma ve felçli-inmeli (paralysis) bölgelerde de etkili bir friksiyon (Ovarak sürme) yaðý olarak kullanýlabilir . Yanýklarda ve haþlanmalarda etkili bir yaða sahip olabilmek için bitkinin çiçekleri keten tohumu yaðýna yatýrýlýr . Bu yað , güneþ yanýklarýnda da kullanýlabilir. Karýnlarýna zeytinyaðý ile hazýrlanmýþ kantaron yaðý sürüldüðünde karýn aðrýsý çeken bebeklerin aðlamalarý sona erer. Güneþli havada toplanmýþ çiçekler , gevsek biçimde bir þiþeye doldurulur ve üstüne , sýzma zeytinyaðý eklenir . Zeytinyaðý çiçekleri örtmelidir . Mayalanma süresi olan 3-5 gün süresince þiþenin kapaðý açýk tutulur ve arada bir çalkalanarak , güneþli bir yerde bekletilir . Daha sonra þiþenin kapaðý kapatýlýr ve 4-5 hafta boyunca , arada bir çalkalanarak güneþte bekletilir . Süre sonunda süzülür , çiçekler de sýkýlýr ve koyu renkli þiþelere doldurularak saklanýr. Yanýk yaralarý için , zeytinyaðý yerine, ketentohumu yaðý kullanýlýr . Dikkat! Kantaronda bulunan bir madde vardýr ki ona çok dikkat etmek gerekir. Kantaronun taþýdýðý hiperycin maddesinin deride güneþ ýþýðýna karþý hassasiyet meydana getirerek yaralara sebep olduðu bilinmelidir. Bu zararlý olma hali genellikle bitkinin çok miktarda yenilmesi ile meydana geldiði bilinmektedir. Haricen kullanýldýðýnda bu türden bir etki yapmaz. Karabasotu ( Lavandula stoechas / French lavander / Lavande ) Ballibabagiller familyasýndan, bir veya çok yýllýk otsu bir bitkidir. Ezildigi zaman çok kuvvetli ve hoþ olmayan bir koku çýkartir. Çiçekleri mavi veya menekþe rengindedir. Bir türünden, "Karabas yaðý" denilen bir yag çýkartilir. Yurdumuzda alçak maki gruplariyla birlikte yetiþir. Kullanýldýðý yerler: Aðrýlarý dindirir. Kalbe kuvvet verir. Balgam söker. Uyusukluk giderir, zindelik verir. Karabiber ( Dar-i fülfül / Black pepper / Poivre noire / Pipper nigrum ) Kullanýldýðý yerler: Mideyi isitir. istah açar. Hazmi kolaylaþtýrýr. Mide ve barsaklardaki mikroplarý öldürür. Enerji verir. Afrodizyak özelliði vardýr (Cinsel istekleri kamçýlar.) Hindistanlý bu baharat mutfaklarýmýzda hemen tuzun yaný baþýnda durarak yemeklerimizi daha lezzetli hale getirir. Yemeklere kattýðýmýz karabiber lezzet verdiði gibi ayný zamanda iyi bir iþtah



açýcýdýr. Karabiber,Hindistan, Brezilya, Singapur, Malezya, endonozya ve Vietnamda yetiþtirilir. Ülkemizin iklimi Karabiber yetiþtirilmesini uygun deðil; bir dönem Adana civarýnda deneme üretimleri yapýldý, fakat baþarýlý sonuç alýnamadý. Karabiberin, Malabar, Salvak ve Beyaz Karabiber olmak üzere üç çeþidi vardýr. Salavak, çekildiði zaman esmer, Malabar açýk gri ve Beyaz Karabiber ise süt beyazý renk alýr. Ülkemizdeki yýllýk tüketimi 3 bin ton civarýnda olan karabiber, baþta kebap ve köfteler olmak üzere, birçok yemekte kullanýlýr. Sinirleri Kuvvetlendirir Yemeklerinizde ve çorbalarýnýzda karabiberi asla eksik etmeyin çünkü karabiber ayný zamanda sinirleri kuvvetlendiren bir etkiye de sahiptir. Þeker Hastalarý Karabiberden Vazgeçmeyin Þeker hastalarý da yemeklerinden karabiberi asla eksik etmesinler. Karabiber vücudun doðal insülin üretimine katkýda bulunurlar. Saçlarýndan Bir Þekilde Þikayeti Olanlar Karabiber balla ve soðanla karýþtýrýlýp baþa sürülürse saç zayýflýðýný giderir ve saç bitmesine yardýmcý olur. Diðer Özellikleri Karabiberin kurutucu, ýsýtýcý, iþtah açýcý, baðýrsak kuvvetlendirici,hafýza ve belleði güçlendirici, mide temizleyici özelliði vardýr. Karabiber yaðý aðrýlara, yüz felcine ve hafif derecelerdeki felçlere þifa olur. Dikkat! Karabiberli yemekler yüzünüzde sivilce, kaþýntý gibi rahatsýzlýklar meydana getirirlerse enginar ve þahtere gibi karaciðer güçlendiriciler kullanýlmalýdýr. Karamuk ( Agrostemma githago / Corn-cockle ) Karanfilgiller familyasýndan, yurdumuzda hububat yetiþtirilen tarlalarda görülen, çogu zaman bugdayla karýþýk olan biten, 30-100 cm yüksekliginde, tohumlarý zehirli bir bitkidir. Üzeri tüycüklerle kaplidir. Çiçekleri büyük ve güzel, morumsu pembe ve ender olarak da beyazdýr. Kullanýldýðý yerler: Soðukalgýnlýðýni giderir. Karanfil Güzel kokulu bu çiçek ev ve bahçemizin süs bitkisi olduðu kadar ev eczanemizin de önemli bir elamanýdýr. Ýçinde reçine, tener, sabit yað ve eugenol bulunur. Öksürük ve Balgam Ýçin Muhteþem Ýkili : ýhlamur ve Karanfil ýhlamur ve karanfili birlikte kaynatýp balla karýþtýrýn. Bu çayý içmeye devam ederseniz öksürük ve balgam þikayetlerinizin azalarak kaybolduðunu göreceksiniz. Doðumu Kolaylaþtýrabilmek Ýçin Karanfilin doðumu kolaylaþtýrýcý yönü yabana atýlamayacak kadar önemlidir. Karanfil defne tohumlarý ile birlikte kaynatýlýp balla tatlandýrýldýktan sonra doðuma on gün kala birer su bardaðý içilirse doðum kolay olacaktýr. Aðýz Kokusu ve Hýçkýrýk Tuttu Beni Küçük bir kutu içinde yanýnýzda taþýyacaðýnýz karanfilleri günde bir kaç kez aðzýnýzda çiðneyin. Bu hem aðýz kokusunu giderecek hem de diþ çürümelerinin önüne geçecektir. Ayný zamanda karanfilin hýçkýrýðý geçirme özelliði de bulunmaktadýr. Zihin Açýcý



Karanfili çay gibi demleyip tatlandýrýp içerseniz hafýza kuvvetlendirici, zihin açýcý ve unutkanlýðý bertaraf eden hoþ bir içecek elde etmiþ olacaksýnýz. Bu çay kalp çarpýntýsýna da iyi gelecektir. Karanfil Yaðý Eðer diþiniz aðrýyorsa ve evinizde de karanfil yaðý varsa bir pamuða süreceðiniz karanfil yaðýný diþinize bastýrýp koyarsanýz faydasýný görürsünüz. Aðýz Ýçi Ýltihaplarýnda Karanfili kekik ve misvakla beraber kaynatýp bal karýþtýrarak için ve ya bu su ile aðzýnýzý çalkalayýn. Bu terkip boðaz iltihaplarýna faydalýdýr. Ýþtah Açýcý Karanfil çiçeklerini toplayýn dört bardak kadar suyun içine atýp 24 saat kadar bakletin. Zaman dolduktan sonra bu suyu içmeye baþlayabilirsiniz. Bu su hem ateþ düþürücü olarak kullanýlýr hem de iþtah açýcý özelliði vardýr. Ýdrar Kaçýrmalarýnda Karanfil çayý balla tatlandýrýlýp içildiðinde idrarýný tutamayanlara iyi gelir Kardeþ kaný ( Ejderkani / Ejderaðacý / Drecaena dreco / Sanguis draconis ) Birçenekliler sýnýfinýn, zambakgiller familyasýndan, Kanarya adalarýnda yetiþen bir aðaç ya da aðaççiktir. Gövdesi kalýndýr. Yapraklarý sert ve kiliç þeklindedir. Dallarýnin ucunda demet þeklinde toplanmýþtýr. Yaþlý gövdelerden, boyacýlýkta kullanýlan reçinemsi kýrmýzýmtýrak bir öz su akar. Kullanýldýðý yerler: Yaralarý tedavi eder, diþ kanamalarýný tedavi eder. Karnabahar ( Blumenkohl / Chou-fleur / Cauliflower / Karnabit / Brassica oleracea var / Bortytis / Cauliflower ) Lahananin bir çesidi. Lahanada yapraklar sebze olarak Kullanýldýðý halde, karnabaharda yenilen kisim genç çiçek tomurcuklari ile çiçek durumu eksenidir. Karnabahar beyaz renkte bir sebzedir. Bunun sebebi de çiçek durumunun büyük örtü yapraklarý ile kapali kalmasindandir. Fosfor ve vitamin bakýmýndan zengindir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Ege, Akdeniz, Marmara bölgelerinde sebze olarak yetiþtirilir. Kullanýldýðý yerler: Zihin yorgunlugunu giderir. Afrodizyak özelliði vardýr. Cinsel gücü artýrýr. Sinirleri kuvvetlendirir. Idrar söktürür. Dalak hastalýklarýna iyi gelir. Þeker hastalarýna faydali olduðu bilinir. Karpuz ( Harbuz / Citrullus vulgaris / Watermelon / Pasteque / Wassermelone ) Pulpasý sulu ve lezzetli olan ve memleketimizde meyve olarak çok yetiþtirilen, alaca yeþil, sert kabuklu büyük meyveler veren, bir yýllýk otsu bir bitkidir. Daha çok Akdeniz bölgesi ülkelerinde yetiþen bir bitkidir. AnaVataný Afrika’dir. Eski Mýsýrlilar zamaninda karpuzun yetiþtirildiði tesbit edilmistir. Karpuz, mutedil iklimlerden hoþlanýr, kumlu-killi, derin ve serin topraklarý sever. Olgun karpuzlar tin-tin eder, kurumuþ sapý kolayca kopar, agirlikça hafiftir. Karpuzlar renk, þekil ve yetiþtigi yere göre isim alýrlar: 1. Yeni dünyâ karpuzu: Marmara bölgesinde çok ekilir. Açýk yeþil renkte ince kabuklu, koyu kýrmýzý, gevrek, tatli ve etlidir. Çekirdekleri beyaz ve küçüktür. 2. Alacalý karpuz: Açýk yeþil kabuk üzerinde muntazam koyu lekeler vardýr. Kabugu gevrektir. Eti pembe kýrmýzý, çekirdekleri siyahtir. 3. Kara karpuz: Kalýn, koyu yeþil kabuklu, çok þekerli ve lezzetli, etinin orta kýsmý buzlu gibi



görüldügünden karabuz karpuzu da denir. Çekirdekleri küçük ve kýrmýzý renklidir. Siyah olanlari da vardýr. 4. Gülle karpuzu: Geç yetiþen, kislik bir çeþittir. Koyu yeþil renkte ve gülle þeklindedir. 5. Vaþington karpuzu: Erken yetiþen tatli, kabugu ince bir karpuz çesidi. 6. Diyarbakir karpuzu: Alaca yeþil, çok kalýn kabuklu, yuvarlak ve söbü biçiminde, ortalama 20-30 kg gelebilen iriliktedir. 50-60 kg gelenleri de vardýr. Fazla þekerli sayilmaz, eti de posalidir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Hemen hemen her yerde. Kullanýldýðý yerler: Tatli, sulu, sifali, ferahlatici bir meyve olan karpuz, vücuttaki toksinleri temizler ve böbrekteki kumlari eriterek sihhat ve zindelik kazandirir. Karpuzun keleklerinden turþu yapýlýr. Ayrýca kemik gelisimine de yardýmcý olur. Kasýmpatý ( Chrysanthemun / Chrysantheme / Chrysanthème / Chrysanthemum / Krizantem / Margarit ) Vataný Çin, Japonya olan park ve bahçelerde yetiþtirilen güzel çiçekleri olan süs bitkileri. Sonbahardan kýsa kadar çiçek açar. Sarýdan kýrmýzýya kadar çeþitli renklerde iri ve katmerli çiçekleri vardýr. Büyüklükleri ve Þekilleri türlerine göre farklýdir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Ege, Akdeniz, Marmara bölgesi. Kullanýldýðý yerler: Balkanlarda yetiþen ve Chrysanthemum cinerariae folium adý verilen türündan, böcek öldürücü ilaç yapýlýr. Kasu ( Cacho / Catechu / Cachou / Katechusaft ) Kasu Akasyasi (Acacia catechu) nin odunundan elde edilen bir maddedir. Kahverengi, kokusuz bir kütledir. Soðuk suda kýsmen, Sýcak suda ve alkolde tamamen çözülür. Kullanýldýðý yerler: Ishali keser, vücuda kuvvet verir. Kaþýkotu ( Fitikotu / Dagçayi / Kizilyaprak / Koyunotu /Herniaria glabra / Aðrýmonia eupatorium ) Karanfilgiller familyasýndan, Avrupa, asya ve yurdumuzun çeþitli bölgelerinde yetiþen, bir veya çok yýllýk bitkilerdir. Yapraklarý küçük ve kümeler halindedir. Hekimlikte topragin üstünde kalan kýsýmlarý kullanýlýr. Kullanýldýðý yerler: Böbrek ve mesane rahatsýzlýklarýný giderir. Fýtýkta faydalýdýr. Idrar söktürür. Vücüdu rahatlatir. Bademcik iltihablarina iyi gelir. Katýrtýrnaðý ( Geniþte luncea / Spartium / Genet ) Baklagiller familyasýndan, dik duran çalý halinde, her zaman yeþil olan, odunsu bir bitkidir. Genç sürgünleri narin yapýlýdýr. Üzerinde çok sayýda yaprak bulunur, ya da yapraksýzdýr. Çiçekleri sarýdýr. Kullanýldýðý yerler: Idrar ve balgam söktürür. Hazmi kolaylaþtýrýr. Böbrek ve safrakesesi taþlarýnýn düþürülmesine yardým eder. Mesane hastalýklarýný tedavi eder. Romatizmada faydalýdýr. Kabýzlýðý giderir. Kalp hastalýklarýnda kullanýlýr. Kavun ( Zuckermelone / Melon / Muskmelon / Cucumis melo )



Ýlkbaharda küçük Sarý çiçekler açan, yýllýk, sürünücü, otsu bir yaz meyvesidir. Sülükleri dallanmýþtýr. Yapraklarý kalp ve böbrek þeklinde, 3-5 loblu, büyük ve tüylüdür. Çiçekleri, bir eseyli ve bir evcikli olup yapraklarýn koltuðundan çýkarlar. Meyveleri çeþitli Þekil ve renklerde (genellikle Sarý) dir. Çekirdekleri uzun, elipsoidik veya oval Þekildedir. Kavunun ana yurdu Orta Asya’dir. Dünyânýn tropik ve iliman bölgelerinde kültür olarak zirâati yapilmaktadýr. Dünyâca meshur kantalup kavununun esas Vataný Van ve Diyarbakir bölgesidir. Ancak 16. yüzyilda Italya’da görülmüs olan bu kavun çesidi Roma yakýnindaki Cantalupa’da yetiþtirildiði için Batýda “kantalup” kavunu olarak anilmaktadýr. Avrupa’da en çok tutulan bir kavundur. Memleketimizde de bir hayli kavun çeþidinin zirâati yapilmaktadýr. Trakya ve Istanbul bölgesinde yetiþtirilen “topatan” kavunu, ince ve Sarý kabuklu olup dayaniksizdir. Bu bölgede yetiþtirilen “çitli” denilen kavun kýsa dayanýklýdýr. Ege bölgesinde bilhassa Manisa ve havâlisinde “kýrkaðaç” kavunu zirâati oldukça yaygýndir. Dayanýklý ve çok leziz olan bu kavunlar ayný zamanda ihraç da edilebilmektedir. Kýrkaaðaç kavunundan üretilen çeþitleri “hasanbey, altýnbaþ, dilimli ve hallaç” gibi mahallî isimler almaktadýr. Olgunlaþmadan koparýlan kavuna “kelek” adý verilmektedir. Daha çok turþu yapýmýnda faydalanýlýr. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Türkiye’nin hemen hemen her yerinde kültür olarak yetiþtirilir. Kullanýldýðý yerler: Kavun meyve olarak çok yenildigi gibi tohumlarý (çekirdekleri) de tibbî olarak kullanýlmaktadýr. Olgun kavunlarin çekirdekleri kurutulur. Çekirdekler halk tabâbetinde öksürüðe karþý (çekirdekleri suda, suyu yariya ininceye kadar kaynatilip içilmesiyle) kullanýlýr. Ayrýca kavun, sinirleri yatýþtýrýr, böbreklerdeki kani temizler, taþlarýn düþürülmesine yardýmcý olur. Dikkat Barsaklarda ülser ya da iltihab olanlarla, þeker hastalarý ve yüksek tansiyonu olanlar yememelidir. Kayar koruðu ( Kulakotu / Saksigüzeli / Naserotu / Sempervivum / Joubarde ) Damkoruðugiller familyasýndan, etli yaprakli, odunsu veya otsu bir bitkidir. Çiçekleri salkým biçimindedir. Yeþil kýsýmlarý acidir. Kullanýldýðý yerler: Yeþil kýsýmlarý, zeytinyaðý ile karýþtýrýlýp merhem yapýlýr. Cilt iltihaplarýnda, egzama ve nasýr tedavisinde kullanýlýr. Kayýn Agacý ( Akgürgen / Kýzýlaðaç / Fagus / Beech / Hetre / Buche / Hêtre / Beech ) Kýþýn yapraðýni döken çiçekleri bir cinsli orman aðaçlarý. Yapraklarýnýn kenarlarý girintili, ince tüylü ve uçlarý sivridir. Çiçek durumlarý kedicik þeklindedir. Meyvelerinin dip kýsýmlarýnda kupula adý verilen kadeh þeklinde bir çanak bulunur. Gölgede yetiþen aðaçlardandir. Kökleri orta derinlige kadar iner. Azamî 700-800 sene yasayabilir. Sah ve filizden büyüyebilir. Kayýn aðacýnýn gövdesi ince, çatlaksiz ve kýrçýl renkli bir kabukla sarýlmýþ silindir biçimindedir. Kayýn aðacýnýn 10 kadar türü vardýr. Memleketimizde Doðu kayýný(Fagus orientalis) yayýlmýþtýr. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Marmara, Ege, Karadeniz bölgesi. Kullanýldýðý yerler: Avrupa Kayýný (Fagus silvatica)nin tohumlarýndan elde edilen yag, yemek yaðý olarak margarin endüstrisinde kullanýlýr. Kayýn katraninin distilasyonundan antiseptik olarak kullanýlan kreozot elde edilir. Bu da distan romatizma ve deri hastalýklarýna karþý kullanýlýr. Kabuklarýnýn suda kaynatýlmasýyla elde edilen su yüz lekeleri ve çilleri giderir. Kayýsý ( Aprikosenbaum (m), Fr. Abricotier (m), Ing. Apricot tree ) Menþei Çin olarak bilinen, 2-10 m yüksekliginde, dikensi ve tüysüz bir aðaç. Yapraklar uzunca ve mizraksi, kenarlarý diþli, ucu sivri veya küttür. Çiçekler beyaz veya pembe renkli olup,



yapraklardan daha önce meydana gelirler. Meyvelerin üzeri tüylü olup, sarýmsý-turuncu renkte eriksidir. Zerdali olarak da bilinir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Malatya, Erzincan, Bursa, Amasya, Çorum, Nigde, Kayseri. Baþlýca kayýsý çeþitleri þunlardýr: Þekerpare, Turfanda, Imrahor, Sam, Kurukabuk, Çöloglu vs. Kullanýldýðý Yerler: Meyveleri, çekirdekleri ve yapraklarý kullanýlýr. Çekirdeklerinden yag elde edilir. Etli meyvesi þeker, organik asitler ve C vitamini ihtivâ etmesi bakýmýndan önemlidir. Çekirdek içinden elde edilen yag badem yaðý yerine, yapraklarý derelerde balýklarý sersemleterek tutmak için kullanýlýr. Burada yapraklarda bulunan amygdalin maddesinin rolü önemlidir. Kayýþkýran ( Eþekotu / Seytantaburesi / Ononis spinosa / Restharrow / Burgrane / Arrete-boeuf ) Baklagiller familyasýndan, boþ arazilerde ve kurak yerlerde yetiþen, 30-60 cm yüksekliginde çok yýllýk dikenli bir bitkidir. Yapraklarý kýsa saplýdýr. Çiçekleri mepbe, meyveleri küçüktür. Köklerinde, (Radýx Ononidis); tanen, sakkaroz, zamk, uçucu ve sabit yað, spinosin ve ononin vardýr. Kökleri kullanýlýr. Kullanýldýðý yerler: Köklerinin kaynatilmasi sonucu elde edilen çay, terletir ve idrar söktürür. Vücuda rahatlýk verir. Böbrek taþlarýnin düþürülmesine yardým eder. Böbrek ve mesane iltihaplarýný giderir. Boðaz aðrýlarýný geçirir. Kaynanadýli ( Kaktüs / Opuntia / Cactus / Cactus opuntia ) Atlasçiçegigiller familyasýndan bir çeþit bitkidir. En önemli türü Hind inciri (Opuntia leucotricha) dir. "Nopal zamki" elde edilir. Kullanýldýðý yerler: Dizanteri ve ishali giderir. Kaz ayaðý ( Kenopodyum / Chenopodium anthelminthicum ) Ispanakgiller familyasýndan, yapraklarý kaz ayaðýna benzer, Kuzey Amerikanin Dogu bölgelerinde ve ülkemizde de Akdeniz bölgesinde görülen kokulu bir bitkidir. Toprak üstündeki kýsýmlarýndan, su buharý distilasyonu ile elde edilen uçucu yaga (Oleum chenopodili) "Kazayaðý esansý" denilir. Kullanýldýðý yerler: Barsak solucanlarini düsürmekte faydalanýlýr. Kebabe ( Kübbabe / Helile / Hindistanerigi / Kebabiyye / Kuyruklubiber / Cubbebe / Cubeb / Cubebae fructus / Piper cubeba ) Cava, Sumatra ve Borneo'da yetiþen Piperaceae'nin kurumuþ meyvesidir. Kullanýldýðý yerler: Mide ve idrar yolu hastalýklarýnda kullanýlýr. Kebere otu ( Gebreotu / Kedi týrnagi / Caper berry / Capre / Capparis spinosa ) Bir çeþit çalýdýr. Fransa'da ve ülkemizin Akdeniz bölgesinde yetiþir. Yemiþi nohuttan büyüktür. Turþusu yapýlýr. Kökünün kabuklarý kullanýlýr. Kullanýldýðý yerler: Idrar söktürür. Vücudu rahatlatir. Istah açar.



Keçiboynuzu ( Karobbaum / Jahonnisbrotbaum / Caroubier / Carob / Carob tree / Harnup / Ceratonia siliqua / Caroube ) Temmuz-aðustos aylarýnda, yeþilimsi renkli, çok küçük çiçekler açan, 3-10 m boyunda aðaç veya aðaççýklar.Yapraklarý 5-11 yaprakçikli, derimsi, üst taraflari parlak, alt yüzleri donuk yeþil renklidir. Çiçekleri poligamdir, yâni Ayný aðaçta erDiþi, Diþi ve erkek çiçekler bulunmaktadýr. Yasli gövde ve dallardan çýkan çok sayýdaký yeþil çiçekleri salkým veya kedicik durumundadýr. Çanak yapraklarý küçük, taç yapraklarý yoktur. Meyveleri 10-20 cm uzunlukta fasulye meyvesine benzer. Meyvelerinde sert, esmer renkli ve oval Þekilli tohum taþýr. Meyveler bir sene sonra olgunlasir. Türkiye’de yetiþtiði yerler:Akdeniz bölgesi. Kullanýldýðý yerler:Meyvelerinde yag, þekerler, selüloz ve azotlu bileþikler vardýr.Olgun meyveleri gida olarak kullanýlýr. Kuru meyvelerin temizlenmiþ unu bilhassa süt çocuklarýnin mide ve barsak bozukluklarinda kullanýlýr. Ayrýca göðsü yumuþatýr ve balgam söker. Sigara tiryakileri için faydalýdýr. Keçi sedefotu ( Keçisedefi / Galega officinalis / Goat's rue / Galega ) Baklagiller familyasýndan, Haziran - Aðustos aylarý arasýnda, açýk mor renkli çiçekler açan, 50 - 100 cm boyunda çok yýllýk otsu bir bitkidir. Yapraklarý koyu yeþildir. Çiçekleri, gövde ve salkýmlar ucunda salkýmlar þeklindedir. Meyvesi esmer, kýrmýzýmtýrak renkli, tüysüz ve çok tohumludur. Toprak üstündeki kýsýmlarýnýn terkibinde, "Tanen" ve "Galegin" adlý alkaloid ve aci maddeler vardýr. Bitkinin tamamý toplanýp kurutulur. Kullanýldýðý yerler: Anne sütünü artýrýr. Az miktarda verildigi takdirde, kandaki þeker miktarýný düþürür. Fazla kullanýlmamalýdýr. Kediotu ( Baldrian / Valériane / Valerian / Valeriana officinalis / Herbe aux chats ) Mayýs ve aðustos aylarý arasýnda beyaz ve pembe renkli çiçekler açan 60-150 cm boylarýnda, nemli yerlerde yetiþen çok yýllýk otsu bir bitkidir. Gövdeleri silindir þeklinde olup, içi bos ve üzerleri çizgilidir. Yapraklar karþýlýklý ve kýsa saplýdýr. Çiçekler dallarýn uçlarýnda semsiyemsi þekiller meydana getirirler. Çanak yapraklarý tüysü, taç yapraklarý ise tüp þeklindedir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Marmara, Orta ve Kuzey Dogu Anadolu bölgesi. (Memleketimizde 10 kadar türü bulunmaktadýr.) Kullanýldýðý yerler: Bitkinin kullanýlan kýsýmlarý kökleridir. Kediotu kökü olarak tanýnýr. Özel bir kokusu ve Bileþiminde valerian asidi esterleri vardýr. Eskiden çayi yara tedâvisinde kullanýlýrdi. Sinirleri teskin edici, yatýþtýrýcý etkisinden dolayý önemlidir. Histeri ve nevrasteniye iyi gelir. Kediotu kökünden kediotu esansý elde edilir. Galenik preparatlarin terkibine girer. Fazla miktarda alýnmasý baþaðrýsý, halsizlik ve hazýmsýzlýða sebep olur. Kekik ( Thymus vulgaris / Thymus / Thym ) Kullanýldýðý yerler: Bedeni kuvvetlendirir. Hazmi kolaylaþtýrýr. Ýstahsýzlýðý giderir. Kalp çarpintilarini keser. Yemeklerin bozulmasini önler. Barsak iltihaplarýný iyileþtirir. Salgý bezlerini düzenler. Aybaþý kanamalarýnýn düzenli olmasýni saglar. Böbrek ve mesanedeki mikroplarý öldürür. Afrodizyak etkisi vardýr. (Cinselligi kamçýlar.) Tansiyonu geçici olarak yükseltir. Hastalýklara karþý direnç verir. Öksürük, bronþit ve Astýmda faydalýdýr. Kekik suyu ile banyo, romatizma aðrýlarýný dindirir. Kandaki þeker miktarýný azaltýr. Hamileler ve guatiri olanlar kullanmamalýdýr. Kenevir ( Henf / Chanvre / Hemp plant / Kendir / Kentir / Kannabis / Cannabis sativa / Hemp / Chanvre )



Mutedil iklimlerde yetiþtirilen, temmuz-aðustos aylarýnda soluk yeþilimsi renkli çiçekler açan, kültürü yapýlan ve yabânî olarak da yol kenarlarýnda, ekilmemis alanlarda rastlanan, 50 cm-3 m boylarýnda, bir senelik, iki evcikli ve otsu bir bitki. Esrar otu olarak da bilinir. Gövdeleri dik ve içi bos olup üzerleri dikenimsi tüylerden dolayý pürtüklüdür. Yapraklarý uzun saplý, karþýlýklý ve el þeklindedir. Erkek ve Diþi çiçekler ayri ayri bitkilerdedir. Erkek çiçekler yapraklarýn koltugunda salkým durumunda toplanmýþlardýr. Diþi çiçekler küçük yapraklarýn koltuklarinda olup hemen hemen sapsýzdýrlar. Meyve 3-5 mm boyunda, mercimek þeklinde, grimsi veya yeþilimsi esmer renklidir. Kenevirin anaVataný Orta Asya’dir. Mutedil iklimlerde de yetiþtirilir. Yeryüzünde ip yapmakta kullanýlan ilk bitkidir. M.Ö. 3000 yillarinda Çinliler kumas yapmakta kullanmislardir. Bitkinin çiçeklenme süresi, dallanma sekli, tüyleri ve yaprak büyüklüklerinin çeþitliligi dolayýsiyla farklý tipte kendire rastlanmaktadýr. Liflerinden faydalanilacak kenevirler doðrudan doðruya tohumu topraða serpmek suretiyle ekilir. Tohum keneviri ise açilan özel çukurlara atýlýr, üstleri toprak ile doldurulur. Türkiyede yetiþtiði yerler: Kastamonu, Samsun, Amasya, Kayseri, Sivas, Izmir, Kütahya. Kullanýldýðý yerler: Bitkinin Diþi çiçekli dal uçlarý, meyveleri yaðý ve lifleri kullanýlmaktadýr. Kendir lifleri, çok saðlam ve dayanýklý olduðu için bilhassa çuval, halat yapýmýnda Kullanýldýðý gibi, hali ipi yelken bezi vs. yapýmýnda da kullanýlýr. Bitkinin bilhassa çiçekli dal uçlarý organik eriticilerde eriyen bir reçine ile bir uçucu yag ihtiva eder. Reçinede cannabinol, cannabidiol ve tetrahidrocannabinol bulunmaktadýr. Iyi kalite reçine elde edilmesi iklim ve topraða baðlýdýr. Bu reçine fizyolojik bir tesire sahiptir. Merkezî sinir sistemine etki eder, yatýþtýrýcý ve uyusturucudur. Hazim sistemine pek tesiri yoktur. Fakat çok çabuk aliskanlik yaptigindan çogu memleketlerde olduðu gibi memleketimizde de kullanilisi yasaktir. Kenevir bitKýþýnin Diþi çiçek durumlarýndan elde edilen bu esmer renkli kütle esrar olarak bilinmektedir. Keyif verici olarak Asya ve Afrika’da çok kullanýlmaktadýr. Esrar, tütün, tömbeki, sigara, ve nargile hâlinde içilebilmektedir. Bazen bal, reçel veya lokum içine konularak yutulur. Eskiden nargile, tömbeki ile veya serbet ile içilirdi. Herhangi bir nümunenin kenevir reçinesi (esrar) ihtivâ edip etmediði adlî ve pratik bakimdan önemlidir. Bu kontrol beyaz fareler üzerinde biyolojik olarak yapilabildigi gibi, Bazý kimyevî renk reaksiyonlarý (Beam reaksiyonu) ile de yapýlabilmektedir. Memleketimizde esrar veren bitkilerin yetistirilmesi ve esrar imâli 1932’de 2313 sayili kânunla yasak edilmistir. Kenevir tohumlarýndan yað çýkartýlýr ve yeþilimsi renkli bu yað bilhassa sabun îmâlinde kullanýlmaktadýr. Keraviye ( Keraviya / Karaman kimyonu / Frenk kimyonu / Carum carvi / Caraway / Carvi ) Maydanozgiller familyasýndan, 2 yýllýk otsu bitkidir. Çiçekleri beyaz renklidir. Mayýs - Temmuz aylarý arasýnda açar. 30-90 cm boyundadýr. Kazýk köklüdür. Meyvesi esmerdir. Terkibinde, tanen, reçine, sabit ve uçucu yaðlar vardýr. Türkiyede yetiþtiði yerler: Dogu Anadolu bölgemizde yetiþir. Karpuz ( Harbuz / Citrullus vulgaris / Watermelon / Pasteque / Wassermelone ) Ülkemizin hemen her yöresinde yetiþtirilen, sulu ve lezzetli, alaca yeþil, sert kabuklu büyük meyveler veren, bir yýllýk otsu bir bitkidir karpuz. Daha çok Akdeniz bölgesi ülkelerinde yetiþir. Anavataný Afrika olan karpuzun eski Mýsýr’da yetiþtirildiði bilinmektedir. Karpuz, mutedil iklimlerden hoþlanýr, kumlu-killi, derin ve serin topraklarý sever. Renk, þekil ve yetiþtiði yere göre isim alýr: Yeni dünyâ karpuzu: Marmara bölgesinde çok ekilir. Açýk yeþil renkte ince kabuklu, koyu kýrmýzý, gevrek, tatlý ve etlidir. Çekirdekleri beyaz ve küçüktür. Alacalý karpuz: Açýk yeþil kabuk üzerinde düzenli koyu lekeler vardýr. Kabuðu gevrektir. Eti pembe kýrmýzý, çekirdekleri siyahtýr.



Kara karpuz: Etinin orta kýsmý buzlu gibi görüldüðünden kara buz karpuzu da denir. Kalýn, koyu yeþil kabuklu, çok þekerli ve lezzetli, Çekirdekleri küçük ve kýrmýzý renklidir. Siyah olanlarý da vardýr. Gülle karpuzu: Geç yetiþen, kýþlýk bir karpuz çeþididir. Koyu yeþil renkte ve gülle þeklindedir. Vaþington karpuzu: Erken yetiþen tatlý, kabuðu ince bir karpuz çeþididir. Diyarbakýr karpuzu: Alaca yeþil, çok kalýn kabuklu, biçimi yuvarlak ve söbe, ortalama 20-30 kg gelebilen iriliktedir. 50-60 kg gelenleri de vardýr. Fazla þekerli sayýlmaz, eti de posalýdýr. Yaz günlerinin bu sulu ve serinletici meyvesini bir de þifa olan özellikleriyle birlikte tanýyýnca onu daha çok seveceksiniz. Göz Nezlesinde Karpuz Kullanýn Eðer göz nezlesi olduysanýz bir kaç karpuz kabuðunu hemen yardýma çaðýrmalýsýnýz. Onlar size yardýmcý olacaklardýr. Bunun için karpuz kabuklarýný ara ara alnýnýza koyup biraz bekletmeniz yeterlidir. Karpuzun kabuðunu alnýnýza koymak için soyduðunuzda içini yemeyi unutmayýn lütfen. Karpuzu Karpuz Yapanlar Karpuzun içinde A, B1, B2, B3, B6, C ve E vitaminleri ile protein, karbonhidrat, selüloz, glikoz, ayrýca mineral olarak da fosfor, kalsiyum, potasyum, magnezyum, demir ve sodyum bulunmaktadýr. Çocuklarýnýza Karpuz Yedirin Ýçinde bu kadar çok vitamin ve mineral barýndýran karpuzun belki de en önemli özelliði çocuklarýmýzda kemik geliþimini saðlamasýdýr. Bu sebeple mevsimi geldiðinde çocuklarýmýza bol bol karpuz yedirmeliyiz. Sevda Acýsýna Þaþýrmayýn sakýn. Eski þifalý otlar muharrirleri kitaplarýnda sütle beraber yenen karpuzun sevdayý geçirdiðini yazarlar. Denemeye deðer mi siz karar verin. Böbrek Hastalarý Ýçin Karpuz, bünyesinde barýndýrdýðý bol mineralle böbrekleri çalýþtýrýr ve kaný üre, ürat tuzlarý gibi zehirlerden temizler. Zencefilli Karpuz Karpuz zencefil ve balla yenilirse balgamý kesici özelliði vardýr. Cilt Ýçin Bolca karpuz yiyen kiþilerin cilt lekeleri geçer ve duru bir cilde sahip olurlar. Ayrýca Vücuttaki toksinleri temizler ve böbrekteki kumlarý eriterek saðlýk ve zindelik verir. Karpuzun kelekleri turþu yapýmýnda kullanýlýr. Öneri Karpuzu yemekten çok önce yemek þifasý için önemlidir. Doyurucu ve tok tutucu özelliðinden dolayý zayýflama rejimlerinde de tercih edilmelidir. Kavun Zuckermelone / Melon / Muskmelon / Cucumis melo Ýlkbaharda küçük Sarý çiçekler açan, yýllýk, sürünücü, otsu bir yaz meyvesidir. Sülükleri dallanmýþtýr. Yapraklarý kalp ve böbrek þeklinde, 3-5 loplu, büyük ve tüylüdür. Çiçekleri, bir eþeyli ve bir evcikli olup yapraklarýn koltuðundan çýkarlar. Meyveleri çeþitli þekil ve renklerde (genellikle sarý) dýr. Çekirdekleri uzun, oval ya da elips þeklindedir. Kavunun ana yurdu Orta Asya’dýr. Dünyanýn tropik ve ýlýman bölgelerinde kültür olarak yetiþtirilir. Avrupa’da çok tutulan ünlü kantalup kavununun esas vataný Van ve Diyarbakýr bölgesidir. Ancak 16. yüzyýlda Ýtalya’da



görülmüþ olan bu kavun çeþidi Roma yakýnýndaki Cantalupa’da yetiþtirildiði için batýda bu adý almýþtýr. Ülkemizde pek çok kavun çeþidi yetiþtirilmektedir. Trakya ve Ýstanbul bölgesinde yetiþtirilen topatan kavunu, ince ve sarý kabuklu olup dayanýksýzdýr. Bu bölgede yetiþtirilen çitli denilen kavun kýþa dayanýklýdýr. Ege bölgesinde bilhassa Manisa yöresinde Kýrkaðaç kavunu ziraatý oldukça yaygýndýr. Dayanýklý ve lezzetli olan bu kavunlar ayný zamanda ihraç da edilmektedir. Kýrkaðaç kavunundan üretilen çeþitleri “hasan bey, altýnbaþ, dilimli ve hallaç” gibi yerel isimler almaktadýr. Olgunlaþmadan koparýlan kelekleri çið yenilebildiði gibi turþu yapýmýnda da kullanýlýr. Yaz aylarýnýn bu güzel meyvesini mevsiminde tüketebileceðiniz gibi mevsimi geçince kullanmak üzere çekirdeklerinden de faydalanabilirsiniz. Et Yemekleriniz Çabuk Piþsin Et yemeði piþirirken tencereye kavunun kabuklarýndan biraz koyarsanýz etin çok daha çabuk piþtiðini göreceksiniz. Öksürük Ýçin Öksürük için yaklaþýk dört su bardaðý kaynar suyun içine 100 gram kadar kavun çekirdeði atýn, tekrar kaynatmaya baþlayýn ve su yarýsýna kadar gelince kaynattýðýnýz suyu ocaktan alýn ve süzün. Elde ettiðiniz kavun çekirdekli suyu bir kerede için. Bu þurup öksürüðe iyi geldiði gibi göðüs aðrýlarýnýzý da hafifletecektir. Tatlý Kavun Tatlý kavun hararet verir. Vücudunuzdaki lekeleri ve ayný zamanda teri azaltýr. Çekirdeklerinin yenmesi iç organlardaki yaralara iyi gelir. Kavun Kimlere Yasak? Kavunun fazla miktarda tüketilmesi ülser, yüksek tansiyon ve þeker hastalýðýnda yasaktýr. Kavunla Gelen Lezzet : Sübye Ýzmir'e has bir içecek olan sübye öncelikle kavun çekirdeklerinin kuru iken iyice ayýklanmasýyla yapýlmaya baþlanýr. Kalburda çalkalanýp yeniden en az 1,5 saat ýslanmaya býrakýlýr Suda kaldýðý süre içerisinde posasý yarým saat kadar tokmakla dövülür. Sonra 1e 1,5 oranýnda þekerle döðülerek kavun çekirdeði kalmayacak þekilde karýþtýrýlýr, macun þeklini alýr. Bu hali yýllarca bozulmaz. Kullanmak istediðinizde ihtiyacýnýz kadar alýn ve bir miktar su ile ýslatýn. Eriyen macunu ince bir elekten veya tülbentten en az dört beþ sefer geçirerek sekiz ila on saat arasýnda tüketin. Tadýný çok seveceksiniz. Ýlaç Olarak Kavun Çekirdeði Kavun çekirdekleri yenilirse içteki yaralarý iyileþtirir. Vücuttaki lekeleri ve teri azaltýr. olca yenildiði takdirde baðýrsaklarý temizler. Sinirleri yatýþtýrýr, böbreklerdeki kani temizler, taþlarýn düþürülmesine yardýmcý olur. Ýbn-i Sina'dan : "Kavun çok faydalýdýr ancak bunu ayný öðündeki iki yemek arasýnda yemek doðru deðildir. " Kayýsý Aprikosenbaum (m) / Fr. Abricotier (m) / Ing. Apricot tree / Zerdali Belki dünyanýn en güzel meyvelerinden birisidir kayýsý. Hem de en güzelleri bizim ülkemizde yetiþtirilir. Sarýnýn en güzel rengi ondadýr, sarý en güzel onda kokar. Menþei Çin olarak bilinen, 2-10 m yüksekliðinde, dikensi ve tüysüz bir aðaçtýr kayýsý. Yapraklar uzunca ve mýzraksý, kenarlarý diþli, ucu sivri veya küttür. Çiçekler beyaz veya pembe renkli olup, yapraklardan daha önce meydana gelirler. Meyvelerin üzeri tüylü olup, sarýmsý-turuncu renkte eriksidir. Þekerpare, Turfanda, Ýmrahor, Sam, Kuru kabuk, Çöloðlu gibi çeþitleri vardýr ve ülkemizde, Malatya, Erzincan, Bursa, Amasya, Çorum, Niðde ve Kayseri’de yetiþtirilir. Etli meyvesi þeker, organik asitler ve C vitamini içerir. Çekirdeklerinden elde edilen yað badem yaðý yerine kullanýlabilir. Yapraklarý içerdiði amygdalin maddesinden dolayý derelerde balýklarý



sersemleterek tutmak için kullanýlýr. Pakistan’ýn bir bölgesinde yaþayan insanlarýn kayýsý suyu, kayýsý çorbasý ve kayýsý yaðý ile yapýlmýþ yemeklerle beslendikleri, saðlýklý ve uzun ömürlü olduklarý, stresle hiç tanýþmadýklarý dikkate alýnýrsa bu duruma kayýsýnýn da bir katkýsý vardýr diye düþünüyorum. Baðýrsak Kurtlarýna Karþý Kayýsý Dört beþ tane kayýsýnýn çekirdeklerini dövüp suyu içilirse baðýrsak kurtlarýný öldürür. Kemik Rahatsýzlýklarýnda Kayýsý kemik rahatsýzlýklarýnda da çok etkili olup ayný zamanda iyi bir kan yapýcý olarak görev yapar. Kansýzlýðýn tedavisinde en az karaciðer yemek kadar etkilidir. Kabýzlýkta Aç karnýna yenilecek kayýsý veya kayýsý kompostosu kabýzlýktan mustarip olanlarýn bu þikayetlerini giderir. Çalýþanlara ve Öðrencilere Kayýsý Kayýsýnýn sinirleri teskin edici özelliði vardýr. Sinir rahatsýzlýðý çekenler, uykusuzluk problemi olanlar ve beyin gücüne dayalý iþlerde çalýþanlar ihtiyaçlarý olan gýdalarýn bir çoðunu kayýsý tüketerek elde edebilirler. Öðrenciler ve çalýþanlar yaz mevsiminde tazesini, diðer zamanlarda ise kurusunu ya da kompostosunu tüketmelidirler. Kurusunu üzerinizde bulundurabilir ve ihtiyaç hissettiðinizde kolayca ulaþabilirsiniz. Dikkat! Karaciðer rahatsýzlýðý olanlar kayýsýyý fazla yememelidir. Mide rahatsýzlýðý olanlar ve mide asiti çok olanlar ham kayýsýyý asla yememeli ancak olgun kayýsýyý tercih etmelidir. Onlara ancak bu yakýþýr. Bunun dýþýnda komposto veya reçelini de tercih edebilirler. Kaymak Kaymak, tatlýlarýmýzýn üstünde, kahvaltýlarýmýzda bulunmasý gereken hem harika bir yiyecek, hem de þifasý olan bir gýdadýr. En Ýyi Özelliði Kaymaðý tek baþýna vücudunuzun her hangi bir yerinde oluþan þiþliklerde krem gibi uygularsanýz þifa bulursunuz. Bebeklerinizin Diþi Çýkarken Kaymaðý evden eksik etmeyin. Çünkü diþ çýkaran bebeklerde diþ etlerine kaymak sürüldüðünde diþlerin çabuk çýkmasýný saðlamaktadýr. Yaralarda Yaralarýnýz kabuk baðladýðýnda üzerine balla karýþtýrýlan kaymak sürerseniz yaralarýn daha çabuk iyileþmesini saðlamýþ olacaksýnýz. Bu krem ayný zamanda ara sýra kullanacaðýnýz bir diþ macunudur. Cildinize on dakika kadar tatbik edeciðiniz kaymak ve bal terkibini ýlýk su ile yýkadýktan sonra cildinizde ferahlýk ve canlýlýk hissedeceksiniz. Kefir (Su kefiri) Kefir, solunum organlarý, mide aðrýlarý, müzmin baðýrsak iltihaplarý, karaciðer iltihaplarý, bronþit, her türlü skeleroz, kalp krizi, safra kesesi, içerden ve dýþardan çýkan çýbanlar, böbrek hastalýðý, bulaþýcý sarýlýk, eklem hastalýklarý, ishal, kabýz, kan kaybý, sidik torbasý hastalýklarý, doðum sorunlarý, müzmin kadýn hastalýklarý ve sinir sistemi hastalýklarýnda kullanýlýr. Aðýr hastalýklardan sonra iyileþmeyi destekleyici ve hýzlandýrýcý olarak da kefirden yararlanýlabilir. Kefir özellikle baðýrsaklardaki maddelerin kürileþmesini önlediðinden ömür uzatýcý olduðuna



inanýlýr. Kafkasyalýlar kefirin yararlarýný bildiklerinden çocuklarýna bile su gibi kefir içirirler ve Kafkasya’da yüz yýldan fazla yaþamak çok da sýra dýþý bir durum deðildir. Eski çocuk týbbýnda kefir süt yerine de kullanýlýyordu. Kefir her gün içilmelidir; hemen kana karýþtýðýndan hazmý kolaydýr. Aðýr, ciddi ve uzun süren hastalýklarda kefir çok miktarda ( sabah, öðlen ve akþam ½ litre) içilmelidir. 24 saatlik kefir çözücüdür ve kabýz olanlar yatmadan önce 2-4 hafta içerlerse þifa bulurlar. Daha uzun bekletilmiþ kefir biraz týkar, 48 saatlik kefir normalleþtirir. Ýki litrelik kefir suyunun hazýrlanýþý · 6 çorba kaþýðý kefir · 100-150 gr toz þeker · 2 adet kuru incir · yarým limon Limon ve incirler tarým ilaçlarý içermemesi için çok iyi yýkanmalýdýr. Bu bileþimi tahta veya plastik kaþýkla karýþtýrýn (metal kaþýk ve kap kesinlikle kullanýlmamalýdýr) 24 saatte bir karýþtýrýn. Asit derecesi her gün çoðalacaktýr. En az 2, en fazla 3 gün bu þekilde olgunlaþsýn. Olgunlaþan kefiri süzgeçten geçirip þiþelere doldurun. Ýçindeki limonu sýkýn ve karýþtýrýn. Kalan kefiri musluk altýnda soðuk-akan su ile iyice yýkayýn ve yukarýdaki gibi tekrar hazýrlayýn. Kefir çabuk çoðalýr ; su ve biraz þekerle birkaç gün muhafaza edilebilir. Kefir bulmak çok zor olduðundan artan kefirinizi dostlarýnýza hediye edin. Tedavi dozlarý Sinir sistemi Günde 1 litre içilir Mide ülseri Günde 1 litre içilir (2 hafta) Kansýzlýk Günde 1 litre, aðýr durumlarda 3 litre içilir (3 ay) Çýban Günde ½ litre kefiri çýbanýn üzerine sürün kurumasýný bekleyin (2-4 hafta) Çýban el veya yüzde ise sabahlarý kefir ile yýkayýn. Kekik ( Thymus vulgaris ) Ballýbabagillerden çiçeði, sapý ve tomurcuklarý baharat olarak kullanýlan bir bitkidir kekik. Kekik = Antiseptik Tarih öncesi dönemden günümüze kadar taþýnan bilgiler bize keskin kokusu olan otlarýn iyi birer mikrop öldürücü olduklarýný söyler. Bu anlamda kekik de iyi bir antiseptiktir. Aðýr Yemek mi Yediniz? Bir çay bardaðý su için bir tutam kekik kaynatabilir ve bunu balla karýþtýrýp içebilirsiniz. Kekik midenizdeki gazý çýkartýp þiþkinliðinizi giderir ve aðýr yemekleri de hazmettirir. Yalnýz Bu Kadar mý? Elbette ki hayýr. Ýçine kekik atýlmýþ sýcak su ile banyo yaparsanýz romatizma aðrýlarýnýz hafifleyecektir. Ayrýca kekik iþtah açýcý, tansiyon yükseltici, genel uyarýcý, idrar söktürücü, kuvvet verici, spazm giderici, mikrop öldürücü etkilere sahiptir. Hafýzanýzý kuvvetlendirir, gözünüzün kuvvetini arttýrýr, salgý bezlerinizi düzenli çalýþtýrýr. Saman nezlesi, yorgunluk, bel aðrýsý, nefes darlýðý, uykusuzluk ve barsak parazitlerine karþý kullanýlabilir. Hamileler ve guatrlý hastalar dýþýnda baþ aðrýlarý ve öksürük için bir iki damla kekik yaðý damlatýp yiyebilirsiniz.



Diþiniz Aðrýyorsa Diþiniz aðrýyorsa doktora gidinceye kadar aðrýyan diþinize kekik yaðý damlatýn, ayrýca artýk kolayca bulacaðýnýz kekik suyu ve sirkeyle dönüþümlü olarak gargara yapabilirsiniz. Ayrýca kimyon ve sirkeyle de kaynatarak gargara uygulayabilirsiniz. Su, Ama Kekik Suyu Evet, artýk kekik suyunu kolayca bulabiliyoruz deðil mi? Yalnýz kaynattýðýnýz kekiðin suyuyla kekikten elde edilen suyun ayný olmadýðýný unutmayýn. Alacaðýnýz kekik suyunu süt, meyve suyu ya da limonata ile dörtte bir oranýnda karýþtýrýp yemeklerden sonra içerseniz idrar yollarý ve mesane için çok etkili bir antiseptik de elde etmiþ olursunuz. Kýzartmalar Kekikle Buzdolabýnýn olmadýðý dönemlerde gýdalarý korumak için kekik kullanýlýrdý. Þimdi siz, kýzartmalarýnýza hiç kekik katmýþ mýydýnýz? Deneyin; kýzartarak piþirme pek saðlýklý olmasa da bu yöntemle piþirdiðiniz gýdalarýn olumsuz etkisini yoðurt ve bol kekikle giderebilirsiniz. Ayrýca tavuk ve ýzgaranýn vazgeçilmezi olan kekiði çorbalarýnýz ve salçalý yemeklerinizde de hiç çekinmeden kullanabilirsiniz. Kekik Çayý Özellikle kýþ mevsiminde, bir miktar suya bir tutam kekik atýp kaynatýn. Balla karýþtýrýp içeceðiniz bu çay hem solunum yolu hastalýklarýna hem grip ve anjine çok faydalýdýr. Belli bir süre kullanýldýðýnda kekik ve kekik çayý baþlangýç dönemindeki katarakta engel olur. Havanýnýz var mý? Varsa havanla yoksa mutfak robotuyla döverek kabuðunu çýkardýðýnýz buðday ve kekikten elde edeceðiniz macunu gerek parça parça yutarak, gerekse aðrýyan yerlerinize sürerek sargý yaparsanýz siyatik ve kalça aðrýlarýnýza iyi gelir. Ayrýca sýcak kekik lapasý hazýrlayýp aðrýyan yerlerinizde kullanýrsanýz romatizmalar için de fayda verecektir. Nekahet Döneminde Nekahet dönemindeki hastalar için kekik oldukça faydalýdýr. Gün içerisinde kaynatýlýp yudum yudum içilen suyu hastaya ferahlýk verir. Mide ve karaciðer üþütmelerinde midedeki sert karýþýmlarý inceltip gözenekleri açarak þikayetleri en aza indirip aðrý ve sýzýyý da giderir. Etleri Çabuk Piþirin Sirkeyle beraber kaynattýðýnýz zaman sert ve incik etleri güzelleþtirir, çok güzel bir lezzet katar. Etleri çabuk piþirmek istiyorsanýz içine mutlaka kekik katýn. Saçlarýnýz Parlasýn Bir litre suya üç dört avuç kekik koyup kaynatýn ve saçlarýnýzý haftada bir kaç kez bununla yýkayýn sonuca siz de þaþýracaksýnýz. Güzellik için kekik Çay gibi demleyip yüzün alt kýsýmlarýna kompres yapabilirsiniz. Buðu banyosu yaparsanýz ciltteki gözenekleri açar, yað bezlerinin faaliyetlerini dengeler. Ayrýca kekik, aðýz hijyen ürünlerinde, akneli yaðlý ciltler için astringent kremlerde, cansýz, solgun, yýpranmýþ, hassas saç þampuanlarda, yaðlý saç losyonlarýnda kullanýlýr. Kereviz ( Apium graveolens L. ) Yapraklarý, kökü ve tohumu kullanýlan kerevizin içinde bakýn ne var; C, E, A, B1, B2, B3, B6, folik asiti, potasyum, glikoz ve azotlu maddeler. Ne Ýþe Yarar Bu Kereviz



Ýlk önce tohumlarýndan baþlayalým. Kerevizin tohumlarýný kaynatýn, balla hallettikten sonra macun haline gelecektir. Elde edeceðiniz bu macun müzmin baþ aðrýlarýnda, mide rahatsýzlýklarýnda, sindirim problemi olanlarda, mesane yollarýný temizleyici özelliklere sahiptir. Ve Þimdi de Yapraklarý Kereviz vücudumuzda þeker, tansiyon, guatrda ayarlama yapar, böbrek üstü bezlerimizi çalýþtýrýr. Karaciðer için çok etkilidir, karaciðer þiþliðini giderip yorgunluk yapan maddelerden temizler. Safrayý normale sokar. Ýþtahý olmayan çocuklar, yaþlýlar ve nekahet dönemindeki hastalar için etkili bir iþtah açýcýdýr. Kereviz ve Romatizma Karþý Karþýya Bu karþýlaþmayý daima kereviz kazanýr. Kerevizi kaynatýp bol su ilave ederek içmelisiniz. Bu arada kereviz piþince sahip olduðu deðerler azalýr, bunu unutmayýn. Bu yüzden kerevizi mümkün olduðu kadar çið tüketmeye çalýþmalýsýnýz. Ayrýca eczacýlýkta gelinen nokta açýsýndan söyleyecek olursak sarýmsak ve kuþburnu tabletleri gibi kereviz tabletleri de hazýr olarak satýlmaktadýr. Zayýflamak için Zayýflama rejimine baþlayanlar kerevizin þiþmanlýðý önleyici özelliðinden yararlanmalýdýrlar. Prostat hastalýklarýnda Eðir kökü ile birlikte kaynatýlarak prostat hastalýklarýna ve idrar tutulmasýna karþý kullanýlýr. Ayrýca ; Kereviz, Ýdrar söktürücü, idrar arttýrýcý, uyarýcý, iþtah açýcý etkilere sahiptir. Kýna Ýçinde tanen, boya maddesi, reçine bulunan kýnanýn kullanýmý yüzyýllardan gelen bir mirasla Anadolu’da oldukça yaygýndýr. Gelinlerimizin ellerine, kurbanlýk koyunlarýn tüylerine, askere giden erkek evlatlarýmýzýn avuç içlerine, saç boyamak istediðimizde hatta erkekler sakallarýný boyamak istediklerinde hep kýna kullanýrlar. Kýna hem renk vermede hem de þifa olarak kullanabileceðimiz bir yardýmcý tedavi elemanýdýr. Çiçek Hastalýðýnda Kýna Çocuklarýn çiçek çýkarma esnasýnda ayak tabanlarýna sürülürse çiçek hastalýðýnýn göze sirayet etmesini önlediði söylenegelmektedir. Kýna Gargarasý Aðzýnýzda oluþan yara ve çatlaklarda kýna ile sýcak gargara yaparsanýz fayda göreceksiniz. Ayný þikayet için bal þerbetine katýlan kýna da önerilmektedir. Guatr Rahatsýzlýðýnýz mý Var? Kýnayý mayalý hamur ve tereyaðý ile beraber lapa yapýp guatrýn üzerine baðlarsanýz fayda bulmanýz umut edilir. Baþ Aðrýsý Her zaman saçlarýna kýna yakan anneannem kýnasýnýn yenilenme zamaný geçince baþýnýn aðrýdýðýný söylerdi. Bu durum, kýnanýn zamanýnýn geçmesiyle alakalý olmayýp müzmin baþ aðrýlarý için kullanýlan kýnanýn etkisinin azalmasýyla ilgilidir. Çünkü sirke ile karýþtýrýlýp baþa yakýlan kýna baþ aðrýlarýný geçirmekte oldukça etkilidir. Unutmayýn. Uyuz Hastalýðý Tereyaðý ve kýnayý merhem haline getirip kaþýnan yerlere sürülürse sonuç inþallah memnuniyet verici olacaktýr. Yine ayný þekilde bu karýþýma biraz da sirke eklemek suretiyle elde edeceðimiz merhemi çýban ve sivilcelere sürdüðümüzde iyi bir sonuç alabiliriz. Son Olarak Kýna; Serinletici, yumuþatýcý, aðrý kesici ve antiseptik özellikleri vardýr. Kiraz



Sapý, meyvesi, aðcýnýn kabuðu, yapraklarý, çiçeði, ayrýca kiraz aðacýnýn gövdesinden elde edilen zamký ilaç olarak kullanýlmaktadýr. Zehir Süpürgesi Böbreklerin dostu bu þirin meyve vücudumuzu zehirlerden arýndýran çok deðerli bir besindir. Kiraz böbrekleri çalýþtýrarak bol idrar söktürür. Vücudumuzda biriken ürat ve üre asitini dýþarý atar. Bu sayede romatizma, damla, damar sertliði ve eklem kireçlenmelerine karþý yararlýdýr. Karaciðere Kýrmýzý Dost Kiraz her zaman karaciðerimizin dostudur. Fazla ilaç alýmý, zehirlenmeler ve çeþitli hastalýklardan sonra þiþen karaciðerin yükünü hafifletip iyileþmesine yardýmcý olur. Zamanla karaciðer normale döner ve safra ifrazatý artar, hazým gücünü artýrýr. Bol Fosfor Kiraz, bünyesindeki bol fosforla sinirleri kuvvetlendirip sükunet verir. Saplarý Kiraz saplarýndan elde edilen þuruplar idrar söktürücü olarak kullanýlýrlar. Bunun için 60 gr. kadar kiraz sapý 1 litre suda kaynatýlarak düzenli olarak tüketilir. Çiçeði 15-20 gr. kadar kiraz çiçeðini 1 litre suda 15 dakika kadar haþlayýp içerseniz hem öksürüðünüzü keser, hem de henüz ilacý bulunmayan nezlenizi geçirip göðsünüzü yumuþatýr. Kýrýþýklýklar Ýçin Kiraz Suyu Yüz ve boyunun kýrýþan kýsýmlarýna uyumadan önce kiraz suyu ile kompres yaparsanýz o kýsýmlarýnýzda gençleþme olur ve kýrýþýklýklar gider. Kiraz insaný dinç ve saðlýklý kýlarak yaþlýlýk belirtilerini geciktirir. Bu arada kirazýn; diþleri çürüklere karþý koruduðunu ve diþlerin parlak görünmesini saðladýðýný da unutmayýn. Ýçinde Neler Var? A, B1, B2, B3, B6 ve C vitamini ile fosfor. kalsiyum. sodyum, potasyum ve demir; ayrýca protein ihtiva eder. Kirazlarýn koyu renkli olanlarý daha çok demir içermektedir ve kansýzlýða karþý oldukça etkilidir. Kirazdaki kalori oldukça düþüktür. Bahar Yorgunluðunda Kýþ mevsimi bittiðinde güzel bir kiraz kürü sizi kendinize getirecek ve kýþ yorgunluðunuzu atmanýza yardýmcý olacaktýr. Kirazýn sahip olduðu þeker çok çabuk kana geçer ve vücuda bol vitamin vererek hastalara direnç kazandýrýr. Kiþniþ Kinzi, aþotu, kuzbere adý ile de bilinen kiþniþ; maydanoza çok benzeyen ancak tadý maydanozdan daha baharlý olan bir bitkidir. Azeri, Çerkez ve Gürcü mutfaðýnýn vazgeçilmez otlarýndandýr. Kiþniþin; Sindirim kolaylaþtýrýcý, Kalp kuvvetlendirici, Gaz söktürücü, Spazm çözücü, Ýþtah açýcý, Yatýþtýrýcý ve tansiyon düþürücü etkileri vardýr. Ayrýca kiþniþ tohumlarý kaynatýlýp içilirse baþ aðrýlarýný giderici özelliði bulunmaktadýr. Vücudu kuvvetlendirmek ve kan yapmak için yediðiniz pekmeze bir miktar da kiþniþ tohumu katarsanýz çok faydasý olacaktýr. Kiþniþin kanlý dizanteride de faydasý görülür. Bunun için kiþniþ tohumlarýný kekikle birlikte robotta



öðütüp balla macun haline getirip yemek gerekmektedir. Kiþniþ özellikle çorba ve tavuk yemeklerine harika bir lezzet katar. Kýzýlcýk Ýçinde bol miktarda C vitamini, potasyum, kalsiyum, fosfor, pektin, magnezyum ve demir bulunan kýzýlcýk hafif kekremsi tadýyla aslýnda iyi bir ev ilacýdýr. Ateþ Düþürücü Evet kýzýlcýk kabuklarýný kaynatýn. Ateþiniz yükseldiðinde bu suyu herhangi bir þekilde tatlandýrmadan için. Kýzýlcýk iyi bir ateþ düþürücüdür ve ayný zamanda harareti de alýr. Ayrýca Kýzýlcýk ; Mideyi kuvvetlendirir. Tek baþýna yenildiðinde veya suyu içildiðinde ishali kesip baðýrsak yaralarýný geçirir. Safrayý keser. Yemeklerden önce yenilen bir kaþýk kýzýlcýk marmeladý basura iyi gelir. Günde üç kez içilen kýzýlcýk þurubu sistit þikayetini bertaraf eder. Kýzýlcýk Þerbeti Yapalým Bunun için 1 kilo kýzýlcýðý yýkayýp çekirdeklerinden ayýrýn. Bir tencereye kýzýlcýklarý koyup üzerine 6 su bardaðý þeker ekleyin ve bu þekilde bir gece kalmasýna müsaade edin. Ertesi gün tencereyi hafif ateþe koyunuz. Yalnýzca bir çay bardaðý su ilave edip kaynamaya býrakýn. Bir süre sonra kaynayan þurubundan bir çay kaþýðý kadar alýp çay tabaðýna damlatýn. Damla eðer su gibi daðýlmýyorsa kývamýna gelmiþ demektir. Hemen 1 limonun suyunu ilave edip bir taþým kaynattýktan sonra kavanozlara aktarýn . Kuþburnu Rosae canina L / Yabani Gül / Yaban Gülü / Gülburnu / Gülelmasý / Ýtburnu / Köpek Gülü / Þillan Ýçinde A, B, C, E, V, P vitaminleri, tanen, pektin, þeker, meyve asitleri bulunan kuþburnu yaz sofralarýmýzda bulunmasý gereken harika bir dosttur. Ýnsan nasýl böyle bir dostunu terk eder de kuþburnu dururken sentetik içeceklerle serinlemeye çalýþýr. Kuþburnu çayý Soðuk algýnlýðý, grip, nezle, öksürük þikayetlerinde mutlaka baþvurulmasý gereken ev ilaçlarýndan biri de kuþburnudur. Bunun için bir çay bardaðý veya bir su bardaðý kaynar suyun içerisine kýyýlmýþ kuþburnu ( bir çay kaþýðý veya bir tatlý kaþýðý kadar ) atmak yeterlidir. En fazla 4 dakikada demini alacak olan kuþburnunu balla tatlandýrabilirsiniz. Ancak ateþli hastalýklarýn tamamýnda þekerli ve tatlý yiyeceklerden uzak durmak gerekir unutmayýn. Böyle zamanlarda kuþburnunu tatlandýrmadan içmelisiniz. Kolalý Ýçecekler Yerine Kuþburnu Artýk salgýn halde bütün sofralarý iþgal eden ve zararlarý sayýlamayacak kadar çok olan asitli kolalý içecekler yerine size vereceðimiz basit bir tarifle alýþkanlýklarýnýzý deðiþtirebilirsiniz. Hem çok saðlýklý hem de lezzetli bu içeceði denemenizi öneriyoruz. Kuþburnu Armonisi Armoni içeceðini hazýrlamak için bir çaydanlýkta çok az ada çayý, az ýhlamur, 2 tane kuru karanfil ve biraz toz tarçýný (kabuk tarçýn da olabilir) birlikte 15-20 dakika kýsýk ateþte kaynatýn. Daha sonra büyükçe bir sürahiye yaklaþýk bir avuç kýyýlmýþ kuþburnu koyun ve kaynattýðýnýz malzemeyi süzerek kuþburnuna ekleyin. Üzerine yarým limon sýkýp biraz da -keyfinize kalmýþ- esmer þeker veya balla tatlandýrýn. Soðuduktan sonra içeceðiniz bu harika içecek artýk hazýrdýr. Bu armoni yaz, kýþ demeden çok büyük bir keyifle kullanacaðýnýz bir içecek olacak. Deneyin göreceksiniz. Yara ve yanýklarda Eðer vücudunuzda ufak çaplý yaralar varsa bunlar için de kuþburnu yapraðý ve çiçeðine ihtiyacýnýz olacak. Kuþburnu çiçeklerini ve yapraklarýný haþlayýp bu kýsýmlara kompres yaparsanýz faydasýný göreceksiniz. Yine ayný formüle bal ilave edip hafif yanýklarda da deneyebilirsiniz. Kendinizi halsiz ve bitkin hissettiðinizde



Kuþburnu, içerdiði bol C vitamini ve diðer vitaminlerle kendinizi halsiz ve bitkin hissettiðinizde sizi canlandýracak hoþ bir meyvedir. Daha önce tarifi verilen ve belki de hemen hepiniz tarafýndan zaten bilinen þekliyle çayýný içmeniz yeterlidir. Kuþburnu Ezmesi Anadolu'da özellikle ezme þeklinde kullanýlýr. Meyveler suda kaynatýlýr, ezilir, çekirdeklerinden kurtarmak için elekten geçirilir, sulu kýsým hafif ateþ üzerinde, bulamaç kývamýna gelene kadar kaynatýlýr. Reçel gibi ekmek üzerine sürülerek yenir. Ayrýca Kuþburnu ; Büzücü, güçlendirici, idrar söktürücü, yara iyileþtiricidir ve kaný temizleyicidir. Skorbüt hastalýðýnda kullanýlýr. Kabýz yapýcý olduðundan ishalde faydalýdýr. Þeker hastalýðýna karþý kullanýlýr (tatlandýrýcý kullanmadan içilmelidir). Böbrek ve idrar yolu taþlarý ve kumlarýnda, kanlý idrarda, gut hastalýðýnda, rahim kanamasýnda, mide kramplarýnda, yaðlý yemeklere karþý duyarlýlýk durumlarýnda kullanýlýr. Ateþli hastalýklarda serinletici ve güçlendirici olarak çayý verilir. Avrupa'da yaban gülü dallarýndaki yumrulardan kaynatýlarak hazýrlanan çay kanser ve bazý rahim hastalýklarýnda kullanýlmaktadýr. Çekirdekleriyle taze olarak yenen kuþburnu barsak solucanlarýný düþürür. Kuþburnunun içinde tohumlarý çevreleyen tüylerden kaþýndýrýcý toz yapýlýr. Kýþ mevsimi için artýk yaygýnlaþmaya baþlayan kuþburnu haplarýndan da yararlanabilirsiniz. 1 kilo kuþburnunda 15 kilo portakala denk C vitamini olduðunu da hatýrlatalým. Labada (Gartenampfer / Patience / Patience dock / Rumex patientia / Efelek ) Haziran-eylül aylarý arasýnda, yeþilimtrak renkli küçük çiçekler açan, 50 cm-1,5 m boylarýnda çok yýllýk otsu bir bitki. Daha çok çayýrlýk yerlerde, harâbelerde, yol kenarlarýnda, meskûn daðlýk bölgelerde yayýlýþ gösterirler. Gövdeleri dik, silindirik kýrmýzýmsý, kökler kalýn ve sarýmsý renklidir. Yapraklarý büyük, saplý ve sapýn tabani oluk gibi çukurlaþmýþtýr. Çiçekler, gövdenin ucunda toplanmýþlardýr. Çiçek organlarý 6 parçalýdýr. Meyveleri kanatlýdýr. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Bütün Anadolu. Kullanýldýðý yerler: Bitkinin kökleri ve saplarý kullanýlýr. Kökler temizlenip, kalýn dilimlere bölünür ve kurutularak saklanir. Labada köklerinde niþasta, þeker, yag ve reçine vardýr. Ayrýca C vitamini ihtiva eder. Hâricen, Bazý deri hastalýklarýna karþý, haslama olarak kullanýlýr. Çayi da istah açici, kuvvet verici ve müshil olarak kullanýlabilir. Körpe yapraklarý da yiyecek olarak kullanýlýr. Bu bitkinin Anadolu’da bulunan Diðer türleri pazi, kuzukulagi gibi çeþitli isimler altýnda bilinir ve istifade edilir. Lahana (Kopfkohl / Chou / Cabbage / Brassica oleracea / Chou commun / Kelem) Sarý veya beyaz çiçekli, yýllýk, iki yýllýk ve çok yýllýk, çogu Akdeniz çevresi memleketlerinde yetiþen ve yetiþtirilen bir kis sebzesi. Mutedil-serin, sisli, yaðýsli, rutubetli iklimleri sever. Fazla Sýcak ve kuraklik, lahananin göbek baglamasini güçlestirir, yapraklarý sertleþtirir. Killi, derin, serin ve kuvvetli toprak ister. Azotlu gübrelere ihtiyâci fazladýr. Kolay göbek baglamasi kýsa daha iyi dayanabilmesi, kendine has tadý olmasý için, fazla miktarda potas’a ihtiyaç duyar. Lahana, çogu Avrupa ülkelerinde yaygýn olarak yetiþtirilir. Eskiden beri, Kýþýn sebze olarak yenilir. Kis soðuklarina oldukça iyi dayanabilen bir bitkidir. Lahana cinslerini söyle siralayabiliriz: 1. Kelle (bas) lahana: 2-6 kg agirligi olan, en çok yetiþtirilen bir çeþittir. 2. Kantar lahana: Orta, Güney ve Güneydogu Anadolu’nun bâzý yerlerinde ekilir. Tânesi 15-30 kg



gelebilir. 3. Brüksel lahanasi: Uzun gövdesine siralanmis olan yapraklarýnýn diplerinde bir findýk veya ceviz büyüklügünde göbek baglamýþ yumrulardan istifade edilir. 4. Kara lahana: Karadeniz sahilinde pek fazla yetiþtirilir. Göbek baðlamaz, körpe yapraklarý çok lezzetli, baharli, istah açici, sifâlýdýr. 5. Kýrmýzý lahana: Yapraklarý kýrmýzý renktedir. Fazla iri olmaz. Sýký göbek baðlar. 6. Karnabahar: Lahananin bir çesidi sayilabilir. Lahananýn yapraklarýndan, karnabaharlarin çiçeklerinden faydalanýlýr. Karnabahar daha lezzetli, besince daha kuvvetlidir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Yabânî olarak Akdeniz bölgesidir. Kültürü her yerde geniþ çapta yapilmaktadýr. Kullanýldýðý yerler: Lahananýn çeþitli tipleri piþirilerek yenildigi gibi piþirilmeden salata yerine yahut turþusu yapýlarak yenir. Kalori bakýmýndan pek zengin olmamakla beraber, vitamince zengindir. A,B,C vitaminleri bol bulunur. Lahana tohumlarý kurt düþürücü ve idrar söktürücü olarak kullanýlýr. Tohumlarýndan kolzayaðý elde edilir. Ayrýca, haslanarak yenilirse mide ve barsak yaralarýný yumuþatýr. Vücudu hastalýklara ve özellikle kansere karþý korur. Ses kisikligini giderir. Guatr olanlar yememelidir. Kara lahana Ülkemizin her yerinde yetiþtirilen lahanaya yabani olarak da Akdeniz bölgesinde rastlanýr. Kalorisi düþük, vitamin bakýmýndansa zengindir. Ýçinde A,B,C vitaminleri bol bulunur. Çeþitli tipleri piþirilerek yenebildiði gibi piþirilmeden salatasý yada turþusu yapýlarak da yenir. Lahana tohumlarý kurt düþürücü ve idrar söktürücü olarak kullanýlýr. Tohumlarýndan kolza yaðý elde edilir. Ayrýca, haþlanarak yenilirse mide ve barsak yaralarýný yumuþatýr. Vücudu hastalýklara ve özellikle kansere karþý korur. Ancak Guatr olanlar yememelidir. Emsalsiz bir dost Neden mi emsalsiz? Sadece lahana çeþitlerinde bulunan U vitamininin mide, baðýrsak iç yüzeylerini koruyup o bölgelerdeki yaralarý hemen iyileþtirmesinden tabiki. Eczanelerde satýlmaya layýk bu bitkiyi bütün manavlarda ve pazarlarda bulabilmemiz hepimiz için çok büyük nimet aslýnda. Lahana, havuç, maydanoz ve kemik suyuyla yapýlan bir çorbaya kim hayýr diyebilir ki! Ülsere Lahana Ülseri olanlar sabah aç karnýna ve akþam uyumadan bir bardak çið lahana suyu içerlerse ve bu küre bir kaç ay devam ederlerse büyük faydalar görüp þaþýracaklardýr. Ýdrar Söktürücü Lahanayý kaynatýp suyunu için, hem idrar söktürür hem sesiniz kýsýldýðýnda faydalý olur. Çið de Yiyebilirsiniz Fazla vitamin kaybýna uðramasýný istemiyorsanýz sofranýzda yer verdiðiniz lahanayý býçakla kesmeyip ellerinizle küçük parçalara bölünüz. Lahanalarýn içine biraz maydanoz, karabiber, tuz ve çok az hakiki zeytinyaðý ve limon ekleyip salata olarak ta yiyebilirsiniz. Çið lahana göze de kuvvet verir. Kansýzlýða bire birdir. Ayrýca suyunu sýkmak için þimdi neredeyse her evde bulunan mutfak robotlarýndan yoksa, ülser için bu þekilde çið tüketmeniz tavsiye edilir. Ýnsülin Lahanada insülin görevi yapan madde olduðunu biliyor muydunuz? Yemekten önce bir miktar çið lahana yerseniz kandaki þeker seviyeniz düþer. Romatizma Ýlacý Kaynar suya sokup hemen çýkardýðýnýz lahana yapraklarýný aðrýyan bölgelerinize lapa yapýp koyabilirsiniz. Varis, siyatik, adale aðrýlarý, romatizma için birbirini takip eden günlerde ve ayný zamanlarda uygulayacaðýnýz lahana lapasý kürü sizi rahatlatýr.



Sesinize Ýyi Bakýn Lahananýn suyunu (taze sýkýlmýþ ) bal ile karýþtýrýp içerseniz ses kýsýklýðýna týpký adaçayýnda olduðu gibi iyi gelir, içine balla beraber karanfil veya tarçýn da ekleyebilirsiniz. Yalnýzca lahanada bulunan 'U' vitamininin yaný sýra B1, B2, A ve C vitaminleri, ayrýca kalsiyum,sodyum fosfor, kireç potasyum ve magnezyum yönünden de lahananýn nadýrattan bir nimet olduðunu unutmayýn. Lavanta ( Lavendel / Lavande / Lavender / Lavandula / Lavanta çiçeði ) Haziran-aðustos aylarý arasýnda mâvi veya mor renkli çiçekler açan, 20-60 cm boylarýnda, aromatik kokulu, çok yýllýk, otsu veya çalýmsý bitkiler. Daha çok deniz ikliminin bulundugu Batý bölgelerimizde yaygýn olan lavantanin, Türkiye’de yetiþen iki türü vardýr. Bunlar, Lavandula stoechas ve L. angustifolia’dir. Ayrýca daha ziyâde kültürü yapýlan, Ingiliz lavanta çiçegi (L. spica) olarak bilinen türü de bulunur. Ingiliz lavanta çiçegi (L. spica): Haziran-aðustos aylarý arasýnda mâvi renkli çiçekler açan, 20-50 cm boylarýnda çok yýllýk otsu bir bitki. Gövdeleri dik ve odunludur. Dallar, Yalnýz alt kýsýmlarýnda yaprak taþýr. Yapraklar kýsa saplý, dar ve uzunca, tüylü, beyazýmsý-grimsi-yeþil renklerdedir. Çiçekler dallarýn ucunda, uzun saplar üzerinde toplanmýþlardýr. Çiçekler küçük ve çok kýsa saplýdýr. Çanak ve taç yapraklarý tüp þeklindedir. Meyveleri parlak siyah renklidir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: KuzeyBatý-Batý ve Güneybatý Anadolu. Kullanýldýðý yerler: Çiçekleri kullanýlýr. Çiçekleri açmadan toplanýr ve su buharý ile distile edilerek, hemen uçucu yag elde edilir. Uçucu yaðýnda organik asitler, pinen, kâfur, camphen vs. gibi maddeler bulunur. Lavanta çiçegi, kuvvet verici, idrar söktürücü ve romatizmaya karþý çay hâlinde kullanýlýr. Çok iyi bir koku vericidir. Hâricen yatýþtýrýcý olarak da kullanýlýr. Parfümeri sanâyiinde kullanýlan önemli bir bitkidir. Lavanta çiçeginin bir türü olan Lavandula stoechas, Karabaþ olarak bilinir. Çamaþýrlarýnýza Ferahlýk Gelsin Evde kullanýlmayan kumaþ veya her hangi bir bez parçasýndan küçücük keseler yapýn. Bu keselerin içine lavanta koyun ve aðzýný baðlayýn. Sonra elbise ve çamaþýr dolaplarýnýzýn içine bu küçücük lavanta keselerini muhtelif þekilde yerleþtirin. Hem çamaþýr ve giysileriniz güvelerden korunacak hem de siz enfes kokan çamaþýrlara sahip olacaksýnýz. Ayrýca haþarattan bazý böceklerle bit ve pire lavanta kokusundan hoþlanmadýklarý için lavanta olan yerlerde yaþamaktan hiç hoþlanmazlar ve oralara asla uðramazlar. Müsekkin Lavanta iyi bir müsekkindir. Kendinizi yorgun hissettiðinizde ve eðer banyoda küvetiniz varsa onu doldurun ve içine biraz lavanta atýn. Bu suyun içine uzanýp banyo yapmak sizi teskin edecektir. Eðer böyle bir imkanýnýz yoksa siz de hiç þampuan kullanmadan lavantalý bir sabunla banyo yapýn. Kendinizi rahatlamýþ hissedeceksiniz. Günlük hayatýnýzda da yanýnýzda küçük bir þiþe lavanta kolonyasý mutlaka bulundurun. Yoðun koþuþturmalarýn ve stresli çalýþma saatlerinin içinde lavanta kolonyasý sizin için ihtiyacýnýzý karþýlayacak gerçek bir yatýþtýrýcý ve ferahlatýcý olacaktýr unutmayýn. Yaralarda Dýþtan Kullanabilirsiniz Bir avuç lavantayý beþ bardak suda on dakika kadar kaynatýn; bu sývýyý yara ve yanýklarda haricen kompres yaparak kullanýn. Gribal Hastalýklar; Nezle ve Bronþit Beþ bardak suya bir avuç lavanta çiçeði ve üç dört damla lavanta çiçeði esansý katýn. Kaynattýktan sonra oluþan buharý baþýnýza bir havlu sararak içinize çekin yararýný göreceksiniz. Ancak bir çok kiþi allerjik astmayý bronþitle karýþtýrmaktadýr ve astma tedavisinde bronþite iyi gelecek malzemeler kullanmaktadýr. Bu tür kokulu bitkiler ve her türlü buhar uygulamalarý allerjik astma hastalarýna yarar saðlamadýðý gibi belki de hastayý koma durumuna sokabilir . Buna dikkat edin. Kolit Ýçin Ýki tutam lavanta çiçeði, iki tutam ýhlamur, iki tutam mercanköþk, iki tutam da ebegümecini bir litre suyla demleyin. Sýcak olarak günde iki küçük fincan için.



Baðýrsak Sancýlarýnda Ýki tutam lavanta çiçeðini , iki tutam mercanköþkle birlikte bir litre suda demleyin. Sýcak, sýcak sabah ve akþam olmak üzere günde iki fincan için. Bu lavanta çayý ayný zamanda baðýrsak gazlarýný giderir ve böbreklerin temizlenmesinde de yardýmcý olur. Asabiyetten kaynaklanan mide bulantýlarý ve mide kramplarýný, baþlangýç aþamasýndaki gastirit ve sindirim zorluklarýný iyileþtirmede de bu çayýn çok faydalý olduðu bizzat tecrübelerimizle sabittir. Diðer Özellikleri Lavanta iyi bir antiseptik, yara iyileþtirici, balgam söktürücü, kalp kuvvetlendirici , sinir teskin edici ve görme bozukluklarýnda kullanýlabilen þifalý bir bitkidir. Lavanta Ekin Aktarlardan alacaðýnýz lavanta tohumlarýný kalkerli bir topraða hiç zahmet çekmeden dikebilirsiniz. Lavantanýn çiçeklerini de tamamen açýlmadan toplayýp gölgede kurutmalýsýnýz. Yanýndan her gelip geçtiðinizde ellerinizi lavantanýn üzerinde gezdirin. Enfes bir koku bir müddet ellerinizde kalacak ve etrafa lavanta kokularý saçacaksýnýz. Limon ( Zitronenbaum / Limonier citronnier / Lemon tree / Lemon / Citron / Citruslimonum ) Mart-ekim aylarý arasýnda beyazýmsý-pembe renkli, güzel kokulu çiçekler açan, 3-5 m boylarýnda, Kýþýn yapraklarýný dökmeyen küçük boylu aðaçlar. Vataný Çin olup, Akdeniz bölgesinde geniþ çapta yetiþtirilir. Onuncu asirda Araplar tarafindan Avrupa’ya getirilmiþtir. Yapraklarý oval, tüysüz, parlak yeþil renklidir. Çiçeklerin taç ve çanak yapraklarý beser parçalýdýr. Meyveleri oval Þekilli, açýk Sarý renkli, üzeri parlak ve kabarcikli, özel salgý cepleri olup, asitli bir özsuyu vardýr. Tohumlarý oval Þekilli, sarýmsý renkli ve acý lezzetlidir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Anayurdu Çin olan limon Ülkemizde Akdeniz bölgesi ve Dogu Karadeniz. Kullanýldýðý yerler: Limonun meyve kabugu, limon esansý ve usaresi kullanýlýr. Limon kabugunda uçucu yag, hesperidin aci madde ve tanenli maddeler vardýr. Kabugun içindeki beyaz kisma albeda adý verilir. Bundan petkin elde edilir. Istah açici ve sindirim kolaylaþtýrýcý olarak kullanýlýr. Tâze meyve kabuklarini sikmak sûretiyle limon esansý elde edilir. 1500-3000 limondan 1 kg kadar esans elde edilir. Yeþil olanlar Sarý ve olgun olanlarindan daha fazla esans verir. Bileþiminde uçucu yag vardýr. Limonata yapýmýnda, besin endüstrisinde, pasta ve þekercilikte, parfümeri ve sabun yapýmýnda koku ve lezzet vermek üzere Bazý preparatlarin bileþimine girer. Limonun pulpa kýsmý (iç kýsmý) þekerler, vitamin C ve sitrik asitler ihtivâ etmektedir. Limon suyu, Ateþi ve tansiyonu düþürür. Kani temizler. Susuzluðu giderir. Damar sertliði ve romatizmada faydalýdýr. Cildi güzelleþtirir. Diþleri beyazlatýr ve diþetlerini kuvvetlendirir. Boðaz ve bademcik iltihaplarýný giderir. Baþ ve vücut aðrýlarýný keser. Hem Kabuðu Hem Meyvesi Evet limonun hem kabuðu hem meyvesi bize çok çeþitli kullaným alanlarý açar. Bünyesinde çok miktarda C vitamini bulunduran limonun belli bir miktar kabuðunu, çiçeði ve yapraðýný bal ile karýþtýrýp macun haline getirin. Zaman zaman bir çorba kaþýðý alýrsanýz kalbinizde ferahlýk hissedeceksiniz. Yine bu macundan almaya devam ederseniz damar týkanýklýðý ve baþ dönmelerine de iyi geldiðini göreceksiniz. Suyu Hem ateþi düþürür hem yüksek kan basýncýný(yüksek tansiyonu) normale döndürür. Ayrýca iyi bir balgam söktürücü olan limon suyu ihtiva ettiði C vitamini sayesinde nezleye da iyi gelir. Limon suyuyla gargara yaptýðýnýzda bademcik iltihaplarýna da fayda verecektir. Doðal El Kremi Formülü Bir ölçü gliserin, yarým ölçü zeytinyaðý, yarým ölçü gülsuyu ve bir ölçü de limon suyunu bir þiþeye koyup iyice çalkalayýn, ellerinizi yýkadýktan sonra kullanacaðýnýz bu solüsyonun ellerinizde meydana getirdiði yumuþaklýðý fark ettiðinizde bundan vazgeçemeyeceksiniz.



Ýshalde Sabah kalkar kalkmaz aç karnýna sýkýp içeceðiniz iki limonun suyu ishali keser. Gün içinde de bir kase yoðurda dört/beþ silme yemek kaþýðý niþasta katýp yerseniz ishalinizin kesildiðini göreceksiniz. Parlak Diþler Limon suyu hem diþ etlerinizi kuvvetlendirir, hem diþlerinizi beyazlatýr. Bir baþka formül de; haftada bir iki kere uygulanabilecek bir karýþým. Bir kýsým karbonatýn üzerine limonu sýkýn ve diþ fýrçasýyla diþlerinizi ovun, ne kadar iþe yaradýðýný göreceksin. Mide Bulantýsýnda Limon gýda zehirlenmelerini önler, bununla birlikte biraz nane ile kaynattýðýnýz limonu içerseniz mide bulantýnýzýn çok kýsa sürede geçmesi sizi rahatlatacaktýr. Bu karýþým, eðer kusmanýz varsa bunu keser ve safrayý geçirir. Böbrek Týkanýklýðýný Geçirir Limon, böbrek týkanýklýklarýnýn geçmesine, böbrek ve mesanedeki taþlarýn düþmesine yardýmcý olduðu gibi karaciðer rahatsýzlýklarýnda da limon suyundan istifade edebilirsiniz. Bir Öneri Piþireceðiniz tavuk yemeklerini kýsýk ateþte ve ince dilimlenmiþ bir limonun tamamýný yemeðin içine katarak yaptýðýnýz yemeðin lezzetinin bir kat daha arttýðýný göreceksiniz. Sivilceleri kurutup cildi güzelleþtirdiðini de ekleyerek limon bahsini kapatalým. Mahlep Kandil simitlerinin o bildik güzel tadýný bize sunan mahlep, mutfaðýmýzda bulundurmamýz gereken dostlarýmýzdandýr. Bakýn küçük bir kavanoz mahlep nelerde kullanýla bilinir ? Kemik geliþimi yetersiz olan çocuklar için; bu durumda bebeklerinizin mamasýna, sütünün içine, muhallebiye ekleyeceðiniz üç dört çay kaþýðý mahlep iþe yarayacaktýr. Mahlep ve pekmez; dut ve üzüm pekmezine biraz tahin ve mahlep ekleyip düzenli olarak tüketirseniz þiþmanlatýcý ve zafiyeti giderici etkisinden faydalanmýþ olursunuz. Ayrýca mahlep ve bal birlikte tüketilirse vücudunuz kuvvet kazanacaktýr. Mandalina ( Mandarin / Tangerine / Mandarine ) Partakaldan daha küçük, toparlak veya yassi, Sarý-turuncu renkli, usaresi tatli, hoþ kokulu bir meyvedir. Mandalina kabuklari portakaldan ince olup, daha kolay soyulabilir, fakat az dayanir. Memleketimizde Alanya-Antalya-Mersin-Iskenderun (Dörtyol) ve Rize bölgesinde yetiþtirilir. Fakat, Bodrum ve Mersin mandalinasý meþhurdur. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Akdeniz bölgesi, Dogu Karadeniz bölgesi. Kullanýldýðý yerler: Meyveleri þeker, organik asitler ve C vitamini ihtivâ eder. Kani temizler, sinirleri yatýþtýrýr, damarsertliði grip ve felçte faydalýdýr. Brom Mandalinada bulunan brom sinirleri etkiler ve yatýþtýrýr. Akþam yemeðinden sonra iki adet mandalina yenilirse gece daha rahat uyku uyunur; aklýnýzda bulunsun. Damar Sertliði Mandalinanýn özellikle kabuðunda bol P vitamini bulunmaktadýr. Bu vitamin damarlarýn yumuþak ve saðlýklý olmalarýný saðlar. Yaþlýlar, damar sertliðinden þikayetçi olanlar ve felç geçirenler için mandalina önemli bir besin kaynaðýdýr. Amma, bunun için mandalina kabuðu ile birlikte mutfak robotunda sýkýlýp içilmelidir. Grip ve Soðuk Algýnlýðý



Mandalina, portakal kadar olmasa da grip, nezle ve soðuk algýnlýðý gibi rahatsýzlýklarda iyileþmeye olan etkisi inkar edilemez. Mantarlar ( Pilz / Champignons / Fungi-mushrooms / Fütr / Fungus ) Boy,biçim ve bölge bakýmýndan büyük degisiklikler gösteren, yüzbin kadar çesidi olan bir bitkidir. Karada ve tatlý sularda yasarlar. Genel yapýlarý: Mantarlar genel olarak klorofilsiz ve renksiz organizmalardir. Yüksek mantarlar bâzý renk maddelerini ihtivâ edebilirler. Þekil bakýmýndan en ilkelleri çiplak ve amipsidir. Diðerlerinde kitinden yapilmis bir çeper vardýr ve çeþitli Þekiller gösterirler. Bir kýsmý tek hücrelidir. Bir kýsmý ise tek veya çok hücreden yapilmis basit veya dallanmýþ ipliksi gövdeye sâhiptir. Mantar ipliklerine hif, bu hiflerin teþkil ettiði topluluða da misel veya miselyum denir. Metabolizma: Mantarlar saprofit (çürükçül) veya parazit olarak yaþayan heterotrof (dis beslek) organizmalardir. Yedek besin olarak glikojen ve yað meydana gelir, niþasta yoktur. Yayýlýþlarý: Mantarlar tabiatta çok yaygýn bulunurlar. Dünyâ üzerinde 60.000 kadar mantar çesidi vardýr. Tatlý sularda ve karada, nâdiren denizlerde yasarlar. Bir kýsmý insan, hayvan ve bitkiler üzerinde parazit olarak yasayip hastalýk meydana getirirler. Toprakta bulunan Diðer bir kýsým mantarlar da organik maddelerin parçalanmasinda rol oynayarak bitkilerin beslenmesine yardým ederler. Bunun yaninda birçok besinin bozulmasýna da sebep olurlar. Karada yaþayan yüksek mantarlarýn çogu “mantar” adý altýnda bilinir, sapkali olan bir kýsmý yenir, bir kýsmý ise zehirli olup, önemli zehirlenmelere yol açar. Bâzý mantarlar da mavi-yeþil veya yeþil suyosunlarý ile birlikte likenleri meydana getirirler. Üreme: Mantarlar sporlanma ile eseysiz veya eseyli olarak üreyebilirler. Mantar miselleri uygun çevre sartlarinda çeþitli Þekillerde sporlari meydana getirirler. Olgunlasan sporlar fertten ayrilarak serbest hâle geçer ve çimlenerek kendi türüne has mantarý meydana getirir. Mantar sporlarý, deðiþen çevre sartlarina karþý çok dayanýklýdýrlar. Bu sebeple tabiatta uzun süre canli kalabilirler. Mantarlarýn Þekil ve büyüklükleri türlere göre degiþir. Esemli üremeleri, farklý esemlere âit sporlarýn birleþmesi ile olur. Bazýdli mantarlar: Bu sinifta da bitkilerde hastalýk meydana getiren mantarlarla, yenebilen ve insanlar için çok zehirli olan mantarlar bulunmaktadýr. Mantar miselleri çok hücreli olup, tomurcuklanma sûretiyle spor meydana getirirler. Bugdaygillerde karapas, rastik, sürme gibi hastalýk yapan mantarlar bu sinifta olup, bitkileri tahrip ederler. Bu grubun en önemli mantarlari karada ve bilhassa ormanlarda yaþayan sapkali mantarlardir. Sampiyon, kuzu kulagi gibi mantarlar, yenebilen kiymetli mantarlardir. Sinek mantarý(Amanita muscaria) gibi bir kýsým mantarlar ise çok zehirlidir. Meselâ sinek mantarý zehirli alkaloitler taþýr. Mantar yendikten bir kaç dakika veya bir kaç saat sonra zehirlenme belirtileri görülür. Mantarda bulunan alkaloitler sinir sistemine etki yaptigindan, hastanin kalp hareketleri, nabzi yavaslar, bulanti, kusma, terleme, salya akmasi ve gözyaþý, sulu ishal ve delilige yakýn bir sarhoþluk görülür. Hasta deli gibi her seyi söyler. Mîde, barsak, karaciger ve böbrekler çok zarar görür. Hastada su ve elektrolit dengesi bozulur, idrar çok azalýr. Eger mantar çok yenmisse hasta zamanla agirlasir ve ölür. Eger zehirlenme erken anlaþýlýrsa, ilk yardým olarak ilik tuzlu su içirilir, kusturulur ve birkaç defâ tekrarla mîdesi yikanirsa hasta kurtulabilir. Ilk yardýmdan sonra hastâneye kaldirilip atropin tedâvîsi yapýlýr, serum verilir. Hastaya aktif kömür, toz kahve, çay ve bir pürgatif verilir. Ilk günlerde karbonhidratça zengin, proteince fakir yiyecekler verilir. Hastaya hiçbir zaman alkol verilmez. Bâzan 1-2 mantar ergin bir insaný bir günde öldürmeye yeterli olabilir. Her yýl mantar zehirlenmesinden olan ölümlerin büyük bir kýsmý bu amanita grubu mantarlardan ileri gelir. Zehir maddeleri, mantarý kurutmak, kaynatmak ve kizartmakla kaybolmaz. Zehirli ve yenen mantar arasýndaki ayrýntýyý kesin olarak kolayca ayýrt edebilecek bir metod yoktur. Kýrdan toplanan mantarlarýn yenebilmesi için mantarýn çok iyi tanýnmasý gerekir. Aksi hâlde yenmemelidir. Kültür mantarlari tercih edilmelidir. Mantar toplamak, yetiþtirmek özel bilgi ve tecrübeyi gerektirir. Çünkü zehirsizler yanindaki tek zehirli mantarýn birlikte pismesi, hepsine bulasmasi



demek olacagindan çok dikkatli davranilmalidir. Halk arasýndaki yaygýn olan, zehirli mantarýn herhangi bir gümüs esyâyi kararttigi görüsü tamâmen yanlistir. Zehirli mantarlar genellikle renk ve þekil bakýmýndan çok ilgi çekici olurlar. Mantarlarýn zehirli olup, olmadýklarini bâzý belirtilerinden anlama imkâni varsa da toplarken çok dikkatli davranmak gerekmektedir. Zîrâ bir anlik dalginlik, yiyen kimsenin zehirlenmesi demektir. Mantarlarýn garip dünyâlari henüz ilmî açýklik kazanamamistir. Meselâ; bâzý mantarlar, hemen hemen alti metre çapinda el ile dikilmis görünümünü uyandiran bir dâire içinde yetiþmektedir. Bir çeþit mantar da bitkileri bir yüzük gibi sararak buralarýn yýrtýlýp, kalbur gibi delinmesine ve sanki içlerinde ýþýk yanýyor þeklini vermesine sebep olmaktadýr. Coprinus mantarýnin olgunlaþtýktan sonra renginin siyaha döndügü ve sulanarak mürekkep hâlini aldigi söylenmekte, bir çeþit yuvarlak iplik gibi uzun Myclia mantarýnin da ona hafifçe dokunan bir solucani bir uzanti ile hemen yakalayarak içinde hazmetmesi, enteresan olaylar arasýnda yer almaktadýr. Bâzý tür mantarlar insanlarda garip tesirler yapar. Meselâ; Meksika’nin ýslak otlu kesimlerinde yetiþen Pslocybe mantarý, yenildiginde insanýn garip seyler görmesine sebep olur. Bilhassa kizilderililer, dînî âyinlerinde bundan yiyerek güzellik, tazelik ve bilginin sýrlarýna sâhip olacaklarina inanirlar. Mantarýn pekçok çeþitleri olmasýna ragmen, bunlarin arasýndan ancak bir iki tânesi yenmektedir. Dünyânýn en çok mantar yiyen ülkesi, Fransa’dir. Kisi basina düsen yýllýk mantar orani 16 kg’i bulmaktadýr. ABD ve Avrupa’da en çok yenen Agaricus bisporus, Güney Asya’da Volvariella volvacea, Japonya’da ve Çin’de Lentinus edodes Baþlýca yenen mantar çeþitleridir. Yurdumuzdaki bâzý mantarlar: Çayir mantarý: Zehirli türü de olan bu mantara dikkat etmek gerekir. Þemsiye þeklinde, kýr ve çayýrlarda yetiþen bu mantar, açýk kahverenklidir. Þeytan mantarý: Kesildiginde önce kýrmýzý, sonra mâvi olan bu mantar oldukça zehirli bir türdür. Sapý karinli ve Sarýdýr. Altýnda koyu kýrmýzý karýþýk çizgiler vardýr. Kuzu mantarý: Çogunlukla zehirsizler sinifina giren kuzu mantarý, uzun külah biçimli, Sarý ve koyu renklidir. Mercan mantarý: Üzerlerinde beyaz, Sarý, pembe tomurcuklari olan bu mantarýn parmak biçimli çikintilari vardýr ve zehirsizdir. Kurt mantarý: Zehirli mantarlar sinifindan olan bu tür, beyaz sert dügme görünüþünde olup, akarsu ve yol kenarlarýnda yetiþmektedir. Mantar, pisirildigi gün hemen yenilmelidir. Mantarý pisirmek için bilhassa emaye, atese dayanýklý cam veya porselen kaplar kullanilmali, mantar kesinlikle alüminyum tencerede pisirilmemelidir. Pisirilecek mantarlari çok iyi temizlemek, basindaki yapýþkan deriyi çekip çýkardiktan sonra sapýný keskin biçakla kazimak gerekir. Bol suda yikanan mantarlar, bir peçete üzerine birbirinden ayri duracak þekilde sýralanýp , iyice süzülmesi beklenir. Daha sonra ince ince dograyarak pisirmelidir. Mantarý pisirirken tadýnýn kaybolmamasý için yalnýzca tuz, karabiber ve kýyýlmýþ tâze maydanoz konulur. Kullanýldýðý yerler: Mantar etin yerini tutar. Protein deðeri etten daha fazladýr. Yorgunlugu giderir. Düsünme ve ögrenme yetenegini gelistirir. Kansýzlýðý giderir. Bedenin gelismesine yardýmcý olur. Romatizma ve üremi olanlar yememelidir. Margarit ( Çayýr kasimpati / Öküzgözü / Chrysanthemum leucantheum ) Daðlarda ve çayýrlarda yetiþen, güzel çiçekli bir bitkidir. Kasimpatý'ya benzer. Dallarý ufaktir. Yeþil yapraklarý dantela gibidir. Çiçeklerinin etrafýnda beyaz yapraklar vardýr. Ortasý altin Sarýsi renginderir. Çiçekleri yaz aylarýnda toplanýp kurutulur. Kullanýldýðý yerler: Idrar söktürür. Terletir. Böbrek taslarýnýn düþürülmesine yardýmcý olur. Karaciger hastalýklarýnda faydalýdýr. Egzama gibi deri hastalýklarýnda þikayetleri giderir.



Marrup ( Marupa / Simarouba ) Ikiçenekliler sinifinin, Simaroubaceae familyasýndan, Amerika'da 9 türü olan bileþik, almasik yaprakli bir aðaçtýr. Antillerde yetiþen Simarouba amara, 20 metre kadar boyunda bir aðaçtýr. Kabugu düz, pürüzsüz, grimsi renkte ve çok acidir. Kerestesi kiymetlidir. Kullanýldýðý yerler: Ates düþürür. Kalp hastalýklarýnda faydalýdýr. Marul ( Lactuca / Lettuce / Laitue / Gartenlattich / Sommerendivie / Kopfsalat / Laitue ) 30-100 cm boylarýnda, tüysüz, Sarý renkli çiçekler açan, beyaz bir süt tasiyan iki yýllýk otsu bir bitki. Kültür formlari ve degisik varyeteleri, çok eskiden beri yetiþtirilmektedir. Bostan marulu olarak da bilinir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Anadolu’nun her yerinde yetiþtirilmektedir. Kullanýldýðý yerler: Sebze olarak kullanýlýr. Tâze yapraklarý baþ aðrýsýna karþý, süt arttýrýcý, hafif müshil ve idrar arttýrýcý olarak kullanýlýr. Marul tohumu da yatýþtýrýcý, hafif müshil etkiye sâhiptir. Erkeklerde özellikle ergenlik döneminde olusan aþýrý cinsel istekleri frenler. Diðer bir marul da yabânî marul (Lactuca serriola)dir. Aci marul, eþek marulu, yað marulu gibi isimlerle de bilinir. Anadolu’da yaygýndýr. Bitkinin çiçekli dallarý idrar arttýrýcý, antispazmodik ve yatýþtýrýcý etkilere sahiptir. Kurutulmuþ sütü de uyusturucu ve uyutucu etkilere sâhiptir. Anadolu’da 10 kadar marul (Lactuca) türü yayýlmýþ bulunmaktadýr. A, B1, B2, B3, B6, ve E vitaminleri; fosfor, kalsiyum, demir, sodyum, potasyum ve selüloz ihtiva eder. Bir Kafkasyalý Marulun kökeninin Kafkasya olduðu bilinir. Bildiðimiz göbekli marulun tarihi ise Romalýlara göre oldukça eskidir. Astým Ýçin Marulun tohumlarýndan elde edilecek toz günde iki küçük tutam alýnabilir. Lohusa Hanýmlar Marul Yemeli Marulun sinirleri yatýþtýrýcý özelliði yanýnda lohusa hanýmlarýn sütünü çoðalttýðý da bilinmektedir. Ayrýca kan þekerini düþürücü özelliði olduðu da unutulmamalýdýr. Salata Kasesinin Þahý Marulu veya öteki yeþil yapraklý bitkileri çið tüketecekseniz çok iyi yýkayýp bir saat kadar sirkeli ya da limonlu suda býrakýn. Sonra tekrar yýkayýp kullanýn. Böylece bu sebzenin içinde bulunmasý muhtemel çeþitli hastalýklara yol açabilecek olan mikroplardan temizlemiþ olursunuz. Farklý Bir Marul Salatasý Sirkeli veya limonlu suda bekletip sonra bol su ile yýkadýðýnýz marul yapraklarýný, vitamin kaybýný alt seviyede tutmak için ellerinizle koparýp çukur bir kaseye koyunuz. Yeterli olacak kadar zeytinyaðýnýn içerisine biraz sumak, karabiber, tuz, bir kaç damla sirke ve limon ilave edip güzelce karýþtýrýn hatta çýrpýn. Ardýndan 7-8 kaþýk kadar yoðurt ve bir çay kaþýðý kadar toz þekeri de ekleyip yeniden karýþtýrýn. Sonra bu karýþýma ellerinizle parçalara ayýrdýðýnýz marul yapraklarýný ilave edin. Bu salataya konserve mýsýr da ekleyebilirsiniz. Maydanoz yapraklarýyla süsleyip servis yapýn. Marulun yatýþtýrýcý etkisi uykusuzluk çekenlerde de kendisini gösterir. Külde piþmiþ bir kaç marul þiddetli uykusuzluk çekenlere iyi gelecektir hatta sabah uyandýrmakta zorluk bile çekebilirsiniz. Maydanoz ( Petersilie / Persil / Parsley / Midenuvaz / Petroselinum sativum )



Aðustos-eylül aylarý arasýnda, beyaz renkli çiçekler açan, kazýk köklü, 30-100 cm boylarýnda, iki yýllýk otsu bir bitki. Ilk yil bir yaprak rozeti, ikinci yil ise bir gövde meydana getirir. Rutubetli ve sulak topraklarý sever. Gövdeleri dik, tüysüz, köþeli, içi bos ve çok dalli, yapraklarý saplý, parçalý ve koyu yeþil renklidir. Çiçekler semsiye þeklinde toplanmýþtýr. Yapraklarý tüysüz, yeþilimsi, esmer renkli, armut þeklinde ve özel kokuludur. Kullanýldýðý yerler: Kökü ve yapraklarý kullanýlýr. Yapraklarda uçucu yað ve glikozit, köklerinde ise uçucu yað, þeker, müsilaj ve glikozit vardýr. Yapraklar vitamin (A,C,K) bakýmýndan zengindir. Yapraklar idrar söktürücü olarak kullanýlýr. Ayrýca, Iltihapli yaralarin iyileþmesine yardým eder. Aybaþý sancýlarýný keser. Yüksek tansiyonu düþürür. Kansýzlýðý giderir. Mide ve barsaklarda gaz birikmesini önler. Cinsel istekleri artýrýcý (Afrodizyak) özelliði vardýr. Görme gücünü artýrýr. Kök de Ayný özelliklere sâhiptir. Tâze yapraklar, papaðan ve diðer kuþlar için tehlikelidir. B1, B3, A ve C vitaminleri ihtiva eden hoþ kokulu maydanoz; et yemekleriniz, çorbalar, tuzlu pasta ve omlet, hatta pilavlarýnýz için güzel bir ekstradýr. Maydanoz yemeniz için mutlaka bir bahane bulun. Böbrek ve mesane taþlarýnýn düþmesine maydanoz çok yardýmcý olur. Ýki üç demet maydanozun köklerini 4 su bardaðý su ile kaynatýn. Sabah ve akþam birer çay bardaðý için. Bol idrar söktüren bu çay ayný zamanda mesane ve böbrekte bulunan taþlarýn düþmesine yardýmcý olur. Yemekten Sonra Maydanoz Yemekten sonra aðzýnýzda hoþ bir koku olsun istiyorsanýz bir kaç dil maydanoz çiðneyebilirsiniz. Maydanoz yemek için mutlaka bir bahaneniz olsun istiyorsanýz iþte size harika bir bahane. Ayrýca aðýr ve yaðlý bir yemekten daha yeni kalktýysanýz ve kendinizi rahatsýz hissediyorsanýz hiç merak etmeyin. Hemen yarým demet maydanozu bir demlikte kaynatýp az balla tatlandýrdýktan sonra içine biraz limon sýkarsanýz harika bir içecek ve hazmý kolaylaþtýrýcý bir þifa elde etmiþ olacaksýnýz. Ne O Uyuyamýyor musunuz? Maydanozun piþmiþi de piþmemiþi de uyku verir. Lohusalara Lohusalar þayet sütlerinin artmasýný istiyorlarsa göðüslerine kýyýlmýþ maydanoz lapasý koysunlar. Bu lapa göðüslerde oluþan çatlaklara da iyi gelecektir. Cilde canlýlýk Ayrýca maydanoz suyu ile cilde kompres yapýlýrsa cilde canlýlýk verir. Bol maydanoz yemek benzimizin rengini de düzeltir ve canlýlýk verir. Küçük Bir Kutu: Evinizin Maydanoz Tarlasý Maydanoz en kolay yetiþen otlardandýr. Alacaðýnýz bir paket maydanoz tohumunun bir kýsmýný evde atmayý düþündüðünüz derin bir tencerenin içerisine toprak koyarak onun içerisine dikebilirsiniz. Veya bir küçük tahta kasanýn içini toprak doldurarak da ayný iþi yapabilirsiniz. Ýþte evinizin maydanoz tarlasý hazýr. Ne zaman maydanoza ihtiyaç duyarsanýz hemen tarlaya uzanýp ihtiyacýnýz olan maydanozu sap tarafýný fazla koparmadan elde edebilirsiniz. Sap tarafýný fazla derine inmeden maydanoz toplamanýn sebebi ayný yerden yine maydanoz toplayabilmek içindir. Yoksa maydanozun saplarý yapraklarýndan daha deðerli bir besindir. Maydanozu Nasýl Kaynatalým Bir avuç kök, bir litre suda kaynatýlýr. Eðer idrar söktürücü olarak kullanýlacaksa dört bað maydanoz ve dört su bardaðý su birlikte kaynatýlýr. Üzerine limon ilave edilerek günde üç dört kez birer fincan içilir . Karaciðer iþlevine yardýmcý olmasý için de bu yöntem tatbik edilebilir. Kaynatmayý yoðunlaþtýrmak için ise bir litre suya bir avuç maydanoz tohumu da atýlabilir. Kadýnlarýn sancýlý geçen muayyen günlerinde bu çaydan günde bir bardak tüketilmelidir. Demleme Bir litre su ile büyük bir avuç yaprak demlenir. Bu çay yemeklerden sonra sindirimi kolaylaþtýrýr.



Ayrýca haricen kompres, losyon ve þampuan gibi kullanýlabilir. El ve Ayak Banyolarý Büyük bir avuç taze maydanoz yapraðýný bir litre suda kaynatarak elde edilen sývý; astým, menopoz problemleri, öksürük, el ve ayak banyolarý için kullanýlýr. Lapa Olarak Aðrýlara, süt emziren kadýnlarý göðüslerinin týkanmalarýnda, böcek sokmalarýnda ve iltihaplarda yapraklarýndan lapa yaparak haricen yararlanýlýr. Taze Suyu Taze maydanoz suyu böbrek, idrar kesesi ve idrar yolu iltihaplarýný ve tahriþlerini yatýþtýrýr. Ayrýca ; Maydanozun terletip ateþ düþürücü ve organizmayý zehirlenmelerden arýndýrýcý özelliði vardýr. Ayrýca sarýlýkta, egzama ve selülitte, romatizma ve gut hastalýðýndaki iyileþtirici özelliðinden mutlaka faydalanmalýsýnýz. Mazý ( Thuja / Arborvitae / Thuya / Noix da gelle ) Servigiller familyasýndan, pul yaprakli, daima yeþil, aðaç veya aðaççik halinde bulunan bir bitki cinsidir. Halk hekimliginde yapraklarý ve kozalagi kullanýlýr. Kullanýldýðý yerler: Yapraklarý sigilleri yok etmekte kullanýlýr. Kozalagindan barsak kurdu düþürücü ilaç yapýlýr. Gebe kalmayi önlemek için kullanýlýr. Bazý zehirlenmelerde panzehir olarak Kullanýldýðý bilinir. Basur memelerinde de faydalýdýr. Melissa ( Oðulotu / Melisse / Mélisse / Lemon balm / Melissa officinalis ) Haziran-aðustos aylarý arasýnda beyazýmsý pembe veya sarýmsý renkli çiçekler açan, yol kenarlarýnda ve ekilmemis yerlerde rastlanan, limon kokulu, 30-100 cm boylarýnda, çok yýllýk otsu bitkiler. Gövdeleri dört köþeli ve tüylü, yapraklarý saplý, oval Þekilli ve incedir. Çiçekler, birkaçi birarada, saplý ve çevrel durumdadýr. Bazý bölgelerde Melissa bitkisi, Ogulotu olarak da bilinir. Kullanýldýðý yerler: Yapraklarýnda tanen, reçine ve uçucu yað vardýr. Uçucu yaðýnda sitral, sitronellal, geraniol ve lineol vardýr. Yapraklar yatýþtýrýcý, mîdevî, gaz söktürücü, terletici ve antiseptik etkilere sâhiptir. Huzursuzluk ve sýkýntýlarý giderir. Hafiza zayýfligina faydalýdýr. Baþdönmesi ve kulak çýnlamasý gibi þikayetleri keser. Hazýmsýzlýk, baþaðrýsý ve migrende de faydalýdýr. Daha çok çay hâlinde kullanýlýr. Menekþe ( Veilchen / Violette / Violet / Benefse ) Yapraklarý kulakçikli ve kulakçiklari bitkinin yapraklarý þeklinde, hatta daha büyük olarak geliþmiþ, tek veya çok yýllýk bitkiler, Çiçekler tek, çanak yapraklarý arkaya kývrýk, alt taç yapragi mahmuzludur. Familya (Violaceae) karakterlerini taþýr. Dünyâ üzerinde 500 kadar türü bulunur. Türkiye’de 21 tür, yabanî olarak yetiþir. Menekþe tibbî olarak veya süs bitkisi olarak kullanýlýr. Memleketimizde en çok taninan, Hercaî menekþe (Viola tricolor) ve kokulu menekþe (Viola odorata) dir. Kokulu menekþe (V. odorata): Mart-Mayýs aylarý arasýnda, koyu mor renkli ve güzel kokulu çiçekler açan, 10-30 cm yüksekliginde, çok yýllýk otsu bir bitki. Bitkinin yapraklarý uzun saplý ve kalp þeklindedir. Anadolu’da nâdir olarak bulunur. Süs bitkisi olarak yetiþtirilir. Bileþiminde emetin, iridin, salislik asit,müsýlaj, tanen ve uçucu yaðlar bulunan menekþe de evinizdeki eczanenizin önemli ilaçlarýndan birisidir. Kullanýldýðý yerler: Kokulu menekþenin çiçeklerinin terletici ve balgam söktürücü etkisi vardýr. Yapraklarý yumuþatýcý ve idrar söktürücü kökleri ise ishale etkilidir. Ayrýca zihin açýcýdýr.



Hercaî menekþe (V.tricolor): Mayýs-eylül aylarý arasýnda, açýk Sarý veya mavimsi renklerde çiçekler açan, 10-30 cm boylarýnda, bir yýllýk otsu bitkiler. Anadolu’da yabânî olarak yetiþtiði gibi süs bitkisi olarak da yetiþtirilir. Bitkinin çiçekli dallarý idrar söktürücü bâzý deri hastalýklarýnda kan temizleyici olarak ve romatizmaya karþý kullanýlýr. Þiddetli Öksürük ve Menekþe Menekþe yapraðýndan yapacaðýnýz þurup þiddetli öksürüðe, ciðerlere, böbrek aðrýlarý ve zatülcenbe iyi gelir. Bu güzel bitkinin çayý ile yapacaðýnýz gargara da öksürüðünüzün tedavi edilmesine çok katký saðlayacaktýr. Etkili Bir Formül Ýþte menekþe ile yapabileceðiniz ev ilacýnýz: Takriben yarým kilo taze menekþeyi büyük bir tencerenin içine kýyýn. Bu tencereye iki litre kaynar su dökün. Tencereyi bir sobanýn yanýna veya kaloriferin üzerine altý saat kadar býrakýn. Eðer mevsim kýþ deðilse bu sývýyý altý kaynamadan sýcak tutacak bir þekilde altý saat kadar sýcaklýðý ile muhafaza edin. Zamanýn sonunda bu menekþe suyuna iki kilo þeker ilave edin ve bir iki saat kaynatýn.(kaynama süresini siz ayarlayabilirsiniz) Kaynatýp soðutmaya býraktýðýnýz bu suyu þiþelere doldurunuz. Ýlacýnýz Elinizin Altýnda Elde ettiðiniz bu þurupla yukarýda söylediðimiz gibi gargara yapabilir ayrýca anjin, boðmaca, bronþit ve nezlede sabahlarý iki tatlý kaþýðý içebilirsiniz. Kaþýntýya Menekþe Bir miktar menekþe çiçeðini dövün ve kaþýnan yerlerin üzerine sürün kaþýntýnýz kesilecektir. Eðer menekþenin çiçekleri yoksa taze yeþil yapraklarýný da ayný þekilde kullanabilirsiniz. Koklayýn Menekþeyi kokladýðýnýzda veya menekþeden mamul merhemi kokladýðýnýzda kan basýncýndan mütevellit baþ aðrýlarýnýzý geçirir. Yine ayný sebepten olan baþ aðrýlarýnýz için menekþeyi baþýnýza veya alnýnýza sürebilirsiniz. Bu uygulama ayný zamanda daha rahat uyumanýzý saðlayacaktýr. Ateþ Düþürücü Menekþeden elde edeceðiniz þurup iyi bir ateþ düþürücü ve aðrý kesicidir. Yaralarýn üzerine konulacak taze çiçekleri yaralarýn iyileþmesinde faydalý olacaktýr. Menekþe Kökü Menekþenin kökü de iyi bir ilaçtýr. Peklik söker, kusturucu etkisi vardýr. Takriben 15 gr. menekþe kökü dövülüp üzerine bir fincan su ilave edilip cezvede on-on beþ dakika kaynatýlýr. Elde edilen bu þurup zehirli bir þey yenildiðinde veya mide bozulmalarýnda mideyi boþaltacak özelliktedir. Bu þurup içildiðinde mideye lasman yaparak mide boþalýr ve sizi rahatlatýr. Banyoda Menekþe Banyonuzda ýlýk su ile doldurulmuþ küvete iki aç avuç menekþe atýn ve kýsa bir süre de olsa bu suda dinlenin. Banyodan çýktýðýnýzda kendinizi çok daha rahat hissedeceksiniz. Mersin ( Myrte / Myrte / Myrtle / As / Asmar / Sýçankulaðý otu / Myrtus ) Mayýs-haziran aylarý arasýnda, beyaz renkli çiçekler açan, 1-3 m boylarýnda, Kýþýn yapraklarýný dökmeyen, güzel kokulu aðaççik. Yapraklar kýsa saplý ve karþýlýklý, yeþil renkli, derimsi, oval þekilli ve üzerinde salgý guddeleri (bezleri) bulunur. Çiçekler uzun saplý olup, tek olarak her bir yapraðýn koltugunda bulunur. Meyveleri nohut büyüklügünde, morumsu siyah renkte ve çok tohumludur. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Karadeniz, Ege ve Akdeniz bölgeleri. Kullanýldýðý yerler: Bitkinin yapraklarý, çiçekli dallarý ve yapraklarýndan elde edilen uçucu yað



(Mersin esansý) kullanýlýr. Yaprak ve meyveler kabýz, mikrop öldürücü, istah açici, kan dindirici, antiseptik ve hâricen yara iyi edici olarak kullanýlýr. Tâze yapraklarýndan, su buharý distilasyonu ile Mersin esansý elde edilir. Bu esans renksiz, akici, özel kokulu ve yakýcý lezzetlidir. Takriben 100 kg yapraktan 300 gr esans elde edilir. Mirtenol, sineol ve terpenler ihtivâ ederler. Gidâ ve parfümeri sanâyiinde kullanýlan önemli bir ilkel maddedir. Memleketimizde þeker hastalýðýna karþý da (günde 10 damla) kullanýlýr. Mersin meyveleri uçucu yað, tanen, þekerler ve organik asitler ihtivâ eder. Bu meyveler yemis olarak, kabýzlik giderici ve antiseptik olarak kullanýlýr Mersin aðacý Ege ve Akdeniz Bölgesindeki ormanlarda bol miktarda bulunur. Aðýz Kokusu Ýçin Mersin yapraðý kaynatýlýp hem gargara hem de tatlandýrýlarak çay olarak kullanýldýðýnda aðýz kokusunu giderir. Mersin yapraklarý kurutulduktan sonra ufalanarak toz haline getirilir. Taze mersin yapraklarýndan su buharý damýtmasý ile mersin suyu ve mersin yaðý elde edilir. Bu ürünler aromaterapide kullanýlýr. Antiseptik Mersin yaprak ve meyvelerinde bulunan tanen kabýzlýk yapýcý ve ayný zamanda mikrop öldürücüdür. Ýþtah açýcý etkisi de olduðu rivayet edilir. Saçlarý Dökülenler Saçlarýnýzý ara sýra, kaynatýlmýþ mersin yapraklarýyla yýkarsanýz saçlarýnýzýn dökülmesini önlemiþ olursunuz. Ayrýca Mersin Aðacý Beyaz akýntýlarda yaklaþýk 30 gramý 1 litre suda kaynatýlarak içilmesi þeklinde kullanýlabileceði gibi kompres yapýlarak da kullanýlabilinir. Mide yanmalarýna, yara ve iltihaplara; kan tükürmelere iyi gelir. Ayrýca mersin suyu vücutlardaki ter kokularýna da iyi bir deodoranttýr. Mercimek ( Linse / Lentille / Lentil / Lens / Lens esculenta / Ervumlens / Lentille comestible ) 20-70 cm boylarýnda, yumuþak ve ince gövdeli, disk þeklinde meyveleri olan, tek yýllýk otsu bir sebze bitkisi. Mercimegin zayýf ve ince bir kök sistemi olup, kökü derinlere inmez. Gövdeleri nârin olup, dallanir ve bu dallanma yan dallarda da devam eder. Bundan dolayýdir ki ana gövde pek belirgin degildir. Gövdeleri dik olup, tüylüdür. Yapraklar bileþik yapraklar þeklinde olup, yaprak sapýnin uç kýsmý incelmis ve sülük þeklini almistir. Yaprakçiklar elips þeklinde olup, kenarlarý düzgündür. Çiçekler yaprak koltuklarindan çýkar. Meyveleri legümen (bakla) tipinde olup, badýr adýni alan Sarýmtrak esmer renkteki siskin torbalarda gelisir. Torba içindeki tâneler, mercimek adýni alýr. Þekil îtibâriyle mercimek tâneleri yassi, 0,5 cm çapindaki disk biçimindedirler. Büyüklük, Þekil ve renklerine göre isim alýrlar: Sultan mercimek, yeþil mercimek, kýrmýzý mercimek gibi. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Güney Anadolu, Ege, Marmara bölgesinde yetiþtirilir. Kullanýldýðý yerler: Terkibinde B vitaminleri ve fosfor vardýr. Beden ve zihin gücünü artýrýr. Sinirleri kuvvetlendirir. Barsaklara yumuþaklik verir. Sinir zafiyetinde faydalýdýr. Kan yapar. Anne sütünü artýrýr. Özellikle kýþ aylarýnda, bol baharatli çorba þeklinde yenilmesi tavsiye edilir. Her þeyden önce mercimeðin içinde bolca A, B vitaminleri ve demir ve kalsiyum bulunmaktadýr. Hamileler



Hamile hanýmlar beslenme tablolarýnda düzenli olarak mercimeðe yer verirler ise bebeklerinin anne karnýnda saðlýklý geliþimini ve kendilerinin de saðlýklý bir bünye ile hamileliklerini sürdürmelerini saðlamýþ olurlar ki bu az bir þey deðildir. Mercimek gaz yapar ve bazý insanlarý had safhada rahatsýz eder. Bunu önlemenin yolu, mercimek çorbasý veya yemeði yaparken tencerenin içine birazcýk kimyon, karabiber veya zencefil atmaktýr. Mide þikayeti olanlar sadece çorbasýný içsinler ama üzerine biraz kekik katarak lezzetini artýrsýnlar. Sabah Akþam Mercimek Þaþýrmayýn.. Zeytin, peynir, tereyaðý, bal veya reçelle yaptýðýnýz klasik kahvaltýyý haftada bir iki defa mercimekle yer deðiþtirin. O bunu çoktan hak ediyor da biz akýl edemiyoruz. Sabah mercimek çorbasý ile yapýlan bir kahvaltý, öðlen yemeðine kadar sizi daha tok tutacak ve enerjik halinizi korumanýzý saðlayacaktýr. Akþam da kekik ve limon ekleyerek içeceðiniz mercimek çorbasý sinirlerinizi yatýþtýrýr ve daha rahat uyumanýzý saðlar. Mercimek ayrýca emziren annelerde sütün besleme deðerini artýrmaktadýr. Bunun için þu yöntemi deneyebilirsiniz; mercimek çorbasý piþirin ve çorbayý kaseye koyduktan sonra üzerine soðuk süt ekleyip için. Hem besleyici hem de farklý bir tat elde etmiþ olacaksýnýz. Son olarak; yeþil mercimeðin protein deðeri kýrmýzý mercimeðe göre daha yüksektir amma kýrmýzý mercimek çorbasý yaparken içine bir çorba kaþýðý kadar kýrýk pirinç katarsanýz onun da vitamin deðeri yükselir. Meyankökü ( Süssholz / Réglisse / Licorice / Piyan / Boyan / Glycyrrhiza / Licorice ) Haziran-temmuz aylarý arasýnda Sarý-mavi veya kahverengi çiçekler açan, 0,4-2 m yüksekliginde, çok yýllýk çalýmsý bitkilere "meyan" denir. Yapraklarý parçalý, yaprakçiklar 4-7 çiftlidir. Çiçekler basak þeklinde durumlar yapar. Taç ve çanak yapraklarý iki dudakli olup, üst dudak iki kýsa disli, alttaki üçü uzun diþlidir. Meyveleri düz ve salgý tüylüdür. Meyan bitKýþýnin 6 türü Türkiye’de yetiþmektedir. Daha çok Güney, Orta ve Dogu Anadolu’da yaygýnlýk göstermektedir. Bir kýsmýnin kökleri tatlý, bir kýsmýnin ise acidir. Meyan kökünün içerisinde % 10 kadar doðal bitkisel þekerin yanýnda balgam ve idrar söktüren benzoatlý madde ve ayrýca kortizona benzeyen maddeler ile niþasta da bulunmaktadýr. Tatlý meyan (Glycyrrhiza glabra): Anadolu’da iki varyetesi bulunur. Bu türün çiçekleri mor ve tüysü yapraklidir. Meyvelerinin üzeri çýplaktýr veya tüylüdür. Bâzý yerlerde piyan olarak da bilinir. Kullanýldýðý yerler: Bitkinin kökleri, meyan kökü olarak taninmakta ve kullanýlmaktadýr. Köklerinin kabugu soyulduktan sonra veya soyulmadan güneþte kurutularak piyasaya sürülür. Bileþiminde niþasta, þekerler, zamk, rezin, glisirrizin vardýr. Glisirrizin þekerden daha tatlý bir bileþiktir. Köklerdeki miktari, bölgeden bölgeye degiþir ve köklerin de etkili maddesidir. Kökler, göðüs yumuþatýcý, balgam söktürücü, idrar çogaltici ve tad düzenleyici özellige sahiptir. Eczâcilikta toz hâlinde, haplarin hazirlanmasinda Þekil vermede kullanýlýr. Sigara ve plastik sanâyiinde de kullanýlan ilkel maddedir. Kola adý altýnda hazirlanan içeceklerin terkibine de girer. Ayrýca tâze veya kuru köklerinin kaynar su ile muâmelesi ve sonra alçak basinçta yogunlastirmak sûretiyle meyan bali elde edilir. Ticârette toz veya kaliplar hâlinde bulunur. Parlak siyah renkli, tatlý lezzetlidir. Suda kolaylikla erir. Meyan balindaki glisirrizin miktari daha fazladýr. Memleketimizde de meyan bali elde eden tesisler vardýr. Göðüs yumuþatýcý, öksürük kesici, yara iyi edici özellikleri vardýr. Mîde hastalýklarýnda (bilhassa gastritte) faydalýdýr. Meyan kökünün su ile tüketilmesi sonucunda elde edilen hülasa ise meyan serbeti olarak bilinir. Daha çok Güneydogu Anadolu bölgesinde elde edilir ve kullanýlýr. Meyan serbeti koyu esmer renkli ve tatlý lezzetlidir. Göðüs yumuþatýcý, balgam söktürücü, öksürük kesici ve serinletici özelliktedir. Her türlü Öksürükte Her türlü öksürükte meyan kökü çok etkilidir. 50 gram kadar meyan kökünü 1 litre suya atýp 10 dakika kadar kaynatýn. Bu çayý akþamdan yapýn ve bir gece bekletin. Gün boyunca aç veya tok karnýna iki üç bardak içebilirsiniz.



Ayrýca Meyan Kökü Çayý Bu çayla yapýlan gargara aðýz içi yaralarýný iyileþtirir. Nezleyi tedavi edici özelliði vardýr. Balgam söktürür. Güzel bir sese sahip olunmasýný saðlar. (özellikle mesleðinde sesini kullananlar bu çayý sabahlarý içmelidirler ) Mide ve on iki parmak ülserinde ve gastritte faydalýdýr. (Bu durumda yemeklerden sonra içine bir parça tarçýn katýlmýþ meyan kökü çayý içilmelidir.) Meyan Kökü Tozu Yemekten sonra alýnacak bir çay kaþýðý meyan kökü tozu baðýrsaklarý rahatlatýr. Yine ayný miktar meyan kökü tozu idrar söktürücü vazifesi görür. Meyan Kökü Balý Meyan kökü bitKýþýnden elde edilen bu bal suda kolayca çözülür ve özellikleri meyan kökü ile aynýdýr. Dikkat Meyan kökü fazla kullanýlýrsa potasyum miktarýný düþürüp tansiyonun yükselmesine yol açabilir. Mýsýr ( Mais / Mais / Corn / Zea mays ) Haziran-aðustos aylarý arasýnda çiçekler açan, 1-2 m yüksekliginde, bir yýllýk, tek evcikli bir kültür ve tahil bitkisi. Gövdeleri sert ve diktir. Yapraklarý sapsýz, geniþ, uzun, üst yüzü tüylü, alt yüzü tüysüz olup, tabani ile bir kin hâlinde gövdeyi sarar. Erkek çiçekler gövdenin ucunda salkým þeklinde dizilmis basakçIklarda toplanýrlar. Çiçekler kavuz adý verilen yaprakçýklarla örtülür. Diþi çiçekler, gövdenin alt ve orta kýsýmlarýndaki yapraklarýn koltuðundan çýkan ve taþýyýcý yaprakçýklarla örtülü olan, kalýnlaþmýþ, çomak þeklinde bir eksen üzerinde toplanmýþlardýr. Meyve, yâni mýsýr tâneleri, açýk veya koyu sarý, esmer veya kýrmýzýmtrak renklerdedir. Ýçinde çeþitli mineraller ve A, B1, B2, B3 ve C vitaminlerini bulunduran mýsýrdan nasýl yararlanabileceðimizi bilirsek, çok iyi bir dost kazandýk demektir. Belli baþlý mýsýr çeþitleri: Sert mýsýr, unlu mýsýr, at Diþi mýsýr, patlak mýsýr ve kavuzlu mýsýrdir. Türkiye’de yetiýtigi yerler: Anadolu, bilhassa Karadeniz bölgesinde yetiþir. Kullanýldýðý yerler: Diþi çiçeklerin güneþte Kurutulmuþ stilüsleri (mýsýr püskülü), tâneleri ve tanelerinden elde edilen yað (mýsýr yaðý) kullanýlýr. Mýsýr tanelerinde % 67 niþasta, % 10 azotlu maddeler ve % 8 yað bulunmaktadýr. Mýsýr tânelerinden elde edilen yað, yemeklik yað olarak veya kozmetik sanâyiinde hammadde olarak kullanýlýr. Mýsýr yaðý, doymuþ yað asidi miktarýnýn düþük olmasý sebebiyle damar sertliði olan hastalara yemek yaðý olarak tavsiye edilir. Mýsýr püskülü ise tedâvide kullanýlabilmektedir. Püskülün Bileþiminde karbonhidratlar, potasyum, sodyum ve kalsiyum tuzlari vardýr. Idrar söktürücü ve taþ düþürücü olarak kullanýlýrlar. Mýsýr karasi: Mýsýr koçaninda urlar meydana getiren rastik mantarý(Ustilago maydis)nin sporlarýdýr. Sporlar, siyah renkli ve kömür tozu görünüþünde olup, mýsýr tâneleri yerinde meydana gelen urlarin içinde bulunurlar. Kan dindirici olarak halk arasýnda kullanýlýr. Mýsýr kömürü veya mýsýr yanýðý olarak da bilinir. Sistit Tedavisinde Mýsýr Püskülü Yaklaþýk bir litre suya ekleyeceðiniz 150 gram kadar mýsýr püskülünü kaynatýn. Günde bir iki bardak balla tatlandýrmak suretiyle içiniz. Ayrýca mýsýrda bulunan A vitamini özellikle gözleriniz için çok faydalýdýr. Gür Saçlar Ýçin Mýsýr özü yaðýna ve zeytinyaðýna çýrpýlmýþ yumurta ekleyip saçýnýzý boyar gibi dipten uca yedirerek sürün. 20 dakika sonra saçlarýnýzý durulayýn. Bu uygulamayý haftada bir yapmak



yeterlidir. Ayrýca mýsýr özü yaðýnda doymamýþ yað asitleri bulunduðundan hem kolesterol hem de damar sertliði için yararlýdýr. Böbrekte Kum Varsa Yine mýsýr püskülü imdadýmýza yetiþiyor. Mýsýr püskülü maydanozla beraber kaynatýlýp içildiðinde böbrekte oluþan kumlarý dökmekte etkili bir ilaç alýnmýþ olunur. Mýsýr Ekmeði Yapalým Gerekli malzememiz yalnýzca 8 su bardaðý mýsýr unu , 2 su bardaðý sýcak su ve biraz tuz. Mýsýr ununu yeterince tuzla harmanlayýn. 2 bardak sýcak suyu ekleyip on dakika yoðurun. Elde ettiðiniz mýsýr hamuruna istediðiniz þekli verip fýrýnda piþirin. Mýsýr ekmeðiniz hazýrdýr. Komþunuza da ikram edin. Hamsi ve kara lahana yemeklerinde mýsýr ekmeði kullanýn. Fýrýndan çýkarttýðýnýzda daha sýcakken ortasýna hafif çukur açarak tere yaðý koyun. Mine çiçeði ( Eisenkraut / Verbene / Verveine / Vervain / Kanotu / Güvercinotu ) Temmuz-eylül aylarý arasýnda leylâk renginde çiçekler açan, yol kenarlarý ve bos arâzilerde rastlanan, 20-80 cm boyunda, bir veya çok yýllýk otsu bir bitki. Gövdeleri dört köþeli olup, karþýlýklý dallanma gösterir. Yapraklar sert tüylerle örtülü ve sapsýzdir. Çiçekler dallarýn uçlarýnda baþak yaparlar ve tüp þeklindedirler. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Marmara, Karadeniz, Ege, Iç Anadolu. Kullanýldýðý yerler: Bitki glikozit, aci maddeler ve tanen içerir. Tibbî olarak, kabýz edici, teskin edici etkisi vardýr. Bas ve mafsal aðrýlarýný dindirir. Yorgunlugu ve uykusuzlugu giderir. Misvak ( Salvadora persica / Toothbrush tree ) Arabistan’da bulunan erâk aðacýnýn dalýndan, bir karýþ uzunlukta kesilen parçadýr. Aðacýn odunu çok liflidir. Erâk dali bulunmazsa, zeytin veya baþka dallardan da olabilir. Nar ve fesleðen dalýndan misvak olmaz. Insanýn dis sagligina büyük bir fayda temin eden misvak, basit bir usûl olmakla berâber, en iyi dis temizleme vâsitasidir. Diþlerin çürümesini önlemek için misvak kullanmak, bütün diþ macunlarýndan daha faydalýdýr. Larousse Illustre Medical ismindeki Fransa’nin kýymetli týp kitabý, aðýz temizligi husûsunda diyor ki: “Bütün diþ mâcunlarý ve tozlarý ve sularý, diþlere zarar verir. En iyi dis temizleme vâsitasi, sert bir firçadýr. Önce, diþleri kanatirsa da, korkmamalidir. Diþ etlerini kuvvetlendirir ve artýk kanamaz.” Bu þekildeki diþ temizligini saglayan en iyi vâsita misvaktir. Kullanýldýðý yerler: Aðacýn dalýndan, bir karýþ kadar parça kesilir. Ucu yeterli miktarda yontulduktan sonra, tuzlu su içinde bekletilir. Belirli bir süre sonra, uç kýsmýndaki lifler açilarak, firça görünümü alýr. Çok kart olan dallar için, bir biçak ya da sert bir cisim yardýmýyla açýlma hýzlandýrýlýr. Misvak kullanmak, diþleri temizler ve diþetlerini kuvvetlendirir. Öz suyu dogal olarak flörür içerir. Dis çürümelerini önler. Misvakta silisyum, sapanin, kalsiyum oksalat, kükürt, tanen ve mineral bulunur. Resulullah s.a.v Efendimiz de ümmetine misvak kullanmayý tavsiye etmiþtir. Çünkü misvak; Her þeyden önce iyi bir antiseptiktir. Aðýz kokusunu giderir. Diþ çürümelerini önler. Diþ etlerini güçlendirir. Balgamý bertaraf eder. Aðýz kuruluðunu önleyerek akýcý konuþmayý saðlar. Misvak yaðý eklem aðrýlarýna karþý faydalýdýr. Misvak tohumu mide kuvvetlendiricidir. Muþmula ( Nispel / Nèfle / Medlar / Besbiyik / Döngel / Izgil / Mespilus / Germanica ) 2-3 m yüksekliginde bodur boylu dikenli aðaççiklar. Yalnýz yetiþtirilenleri dikensizdir ve boylari alti metreye kadar yükselebilir. Kýþýn yapraklarýný döker. Yapraklar basit, alt yüzü tüylü, tam veya disli kenarlidir. Çiçekler erDiþidir, bes parçalý ve beyazdýr. Yabanci döllenmeye ihtiyaç göstermez. Meyveleri yuvarlak veya oval Þekillerde esmer renkli olup, dip tarafinda bes çanak yapragi taþýr. Meyveleri genellikle bes çekirdekli, aðaçtan koparildiginda sert ve



buruk lezzetlidir. Toplanan meyveler bir süre bekletildikten sonra yumusar ve yenecek olgunluga erisir. Döngel ve besbiyik isimleriyle de bilinir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Kuzey Anadolu ve Marmara bölgesinde yetiþir. Kullanýldýðý yerler: Meyvenin bilesimi þekerler, organik asitler ve tanen ihtivâ eder. Barsak hastalýklarýnda iyi bir kabýz düzenleyicidir. Muþmula çekirdegi idrar arttýrýcýdir. Böbrek ve mesane taþlarýnin düþürülmesinde kullanýlýr. Muz ( Banane / Banane / Banana / Musa / Bananier ) Tropik ve subtropik bölgelerde yetiþen veya yetiþtirilen, agaca benzeyen, 2-3 m boyunda, mor çiçekler açan, meyveleri lezzetli ve niþastaca zengin olan otsu bitkiler. Bitkinin yalanci gövdeleri, yapraklar kâidelerinden meydana gelmiþtir. Gençken kapali ve kývrýk olan yapraklar açilinca uzarlar ve yirtilirlar. Çiçek durumlarý büyüktür. Taban kýsmýnda Diþi çiçekler, daha üstte erDiþi çiçekler, tepede erkek çiçekler bulunur. Ancak tabandaki çiçekler meyve verir. Muz meyveleri çekirdeksiz üzümde olduðu gibi Diþi çiçeklerden döllenmeksizin meydana gelir. Meyveleri “hevenk” adýni alan büyük salkýmlar halindedir. Aðaçlarda bir hevenk üzerinde 50-100 kadar meyve bulunabilir. Muzlar Olgunlaþmadan koparilir. Böylece bir müddet saklanabilmesi mümkün olur. Muz aðaçlarý, tropikal bölgelerde serin ve rutubetli olan gölgeli yerleri severler. Muzun tropik bölgelerde yetiþtirilen çeþitli türleri vardýr. Bunlardan Musa paradýþiaca ve Musa textilis en meþhurlarýndandýr. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Akdeniz bölgesi(Bilhassa Anamur, Alanya). Kullanýldýðý yerler: Niþasta bakýmýndan zengin olan meyveleri olgunlaþtýktan (sarardiktan) sonra çig olarak yenir. Musa paradýþiaca türünün meyveleri niþastaca çok zengindir. Çið olarak yenmeyen meyveleri, un imâlinde kullanýlýr. Muz ayrýca, kemik gelisimini saglar, sinir zafiyeti ve yorgunlugu giderir. Böbrek ve mafsal iltihabinda, barsak hastalýklarýnda faydalýdýr. Müzmin kabýzlýk çekenler fazla yememelidir. Çocuklarda muzun kemik geliþimine yardýmcý olduðunu unutmamalýyýz. Yalnýz kalsiyum miktarý az olduðu için sütle beraber vermeliyiz. Ayrýca sütle beraber verilen muz, çocuklarýmýzda daha fazla demir, kalsiyum ve vitamin demektir. Bu iki gýda beraber verildiðinde çocuklarýmýzýn kanlanmalarýna, vücutlarýnýn geliþmesine ve ayrýca hastalarýn kendilerini çabuk toparlamalarýna yarayacaktýr. Koruyucu Gýda Muzun içinde bulunan niþasta baðýrsak iç yüzeyini korumaktadýr. Ancak muz içerdiði bu niþasta sebebiyle kabýzlýk yapabilir, bu yüzden tek baþýna tüketilmeyerek yanýnda armut veya kayýsý, portakal gibi baðýrsaklara yumuþaklýk veren meyvelerle birlikte alýnmalýdýr. Ayrýca Muz Böbrek ve mafsal iltihabý bulunan hastalara çok faydalýdýr. Sinir zafiyetini ve beyin yorgunluðunu giderir. Bunlara Dikkat Þeker hastalarýna muz pek tavsiye edilmemektedir. Hazým problemleri olanlar için muz fazla yenilmemesi gereken bir meyvedir. Ayrýca muzu yemeklerden hemen sonra yemeyin. Mürver Anne Sütünü Çoðaltýr Mürverin anne sütünü çoðaltýcý etkisi vardýr. Bunun için maydanoz ve mürveri beraber kaynatýp günde bir su bardaðý içmek gerekir. Kabýzlýkta Meyvelerini bir bardak suda kaynatýp esmer þeker veya balla tatlandýrdýktan sonra sabahlarý aç



karnýna için. Üþütmede Mürverin terlemeyi saðlayýcý ve sert öksürüðü söktürücü özelliði vardýr. Bunun için bir litre kaynar suya on çay kaþýðý mürver çiçeði katýp on dakika kadar demleyin ve fazla soðutmadan için. Ayrýca mürver çayý günde düzenli olarak bir çay bardaðý içildiðinde romatizmaya fayda verdiði rivayet olunur. Ayrýca Mürver ; ateþ düþürücü, idrar söktürücü, karýn aðrýlarýný ve böbrek iltihaplarýný giderici özellikleri vardýr. Mürrüsafi Þayet uykusuzluktan yakýnýyorsanýz mürrüsafi sizin için etkili bir ilaç vazifesi görecektir. Bunun için uyumadan önce biraz mürrüsafi tozu çekmeniz kafidir. Spazm çözücüdür. Ses kýsýklýðýnda aðýzda çiðnenirse þifa verir. Mürrüsafiyi sirke ile macun haline getirip eklem romatizmasý için sýzlayan yerlere masaj yapýlabilir. Öksürüyorsanýz önce sýcak bir bal þerbeti yapýp içine de az bir miktar zencefil ve mürrüsafi tozu katýn ve için. Bu sizi rahatlatacaktýr. (3 gram toz yeterlidir) Nane ( Minze / Menthe / Mint / Pennroyal / Mentha ) 0,5-1 m boylarýnda, hoþ kokulu, otsu çok yýllýk bitkiler. Gövdeleri dört köþeli, yeþilimsi veya kýrmýzýmtrak renkli, tüylü veya tüysüzdür. Yapraklarý saplý, almasli olarak dizilmis, oval Þekilli, kenarlarý disli, hafif tüylüdür. Çiçekler genellikle temmuz-aðustos aylarý arasýnda açmakta olup mor, pembe, beyaz veya leylak rengindedir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Anadolu’nun her yerinde yetiþir. Kullanýldýðý yerler: Kullanýlan kýsýmlarý yapraklarý, çiçekli dallarý ile yapraklarýndan elde edilen uçucu yaðdir. Yapraklar veya çiçekli dallar bitki çiçek açmaya basladýginda toplanýr ve demetler hâlinde gölgede kurutulur. Yapraklarda þekerler, reçineli maddeler, tanen ve uçucu yað vardýr. Uçucu yaðda menthol, sineo, menthol esterleri, bâzý organik asitler bulunur. Yapraklarý çay hâlinde yatýþtýrýcý, mîdevî, gaz söktürücü, bulantiyi giderici olarak kullanýlýr. Bunun yaninda çeþitli ilâçlarin terkibinde Kullanýldýðý gibi, yapraklarý çið veya Kurutulmuþ olarak yemeklere konur. Nâne esansý, çok miktarda zehir etkili olmasýna karþýlik az miktari mîde aðrýlarýna ve bulantýlara karþý kullanýlabilir. Nâne uçucu yaðý da oldukça fazla kullanýlan bir yaðdýr. Nanenizi Kendiniz Kurutun Eðer nane yetiþtirme imkanýnýz yoksa bile pazardan alacaðýnýz taze naneleri kurutup mutfaðýnýzýn çeþitli yerlerine demet halinde asarsanýz mutfaðýnýzý haþerelerden korumuþ olursunuz. Nane Esansýndan Haberiniz Var mý? Nane esansýnýn keskin bir kokusu ve tadý vardýr. Þayet baþ dönmesi þikayetiniz varsa bir kesme þekere az nane esansý damlatýp yiyebilirsiniz. Ancak naneyi gecenin ilerleyen saatlerinde içerseniz uykunuz kaçabilir. Uyarýcý Eðer yorucu iþlerde çalýþýyorsanýz özellikle beyin gücüne dayalý herhangi bir iþle meþgulseniz bol bol nane çayý içmelisiniz. Bu çay hem kuvvet verir hem de zihni açar. Mide Rahatsýzlýklarýnýn Vazgeçilmezi Nane, sindirim sisteminiz içinde dolaþtýðý her yere saðlýk verir. Bir cezvede kabuklarýyla birlikte yarým limon ve biraz naneyi kaynatýp balla tatlandýrdýktan sonra için. Sýcak içmeniz tavsiye olunur. Bu çay mide bulantýlarýna, mide üþümelerine, mide aðrýsý ve baþ aðrýlarýna karþý çok etkilidir.



Uykusuzluk, Sýkýntý ve Anksiyete Nane her ne kadar uyarýcý olmasý nedeniyle gece içildiðinde uykuyu kaçýrsa da ýhlamurla birlikte kaynatýlýp içildiðinde bu kez uykunuzu getirecektir. Anksiyete, sýkýntý, asabi gerginlik hallerinde 2 tutam nane, 2 tutam ýhlamur, 2 tutam mine çiçeði ve 2 tutam papatyayý bir litre su ile demleyip bahse konu olan þikayetler nüksettiðinde içerseniz çok yararýný göreceksiniz. Gargara, Losyon Ya da Kompres 10 tutam nane yapraðýný bir litre suda kaynatýn.. Kötü nefes kokusunda, diþ eti ve diþ hastalýklarýnda gargara yapýn. Bu çayý dýþtan kompres olarak da kullanabilirsiniz. Antiseptik Suda kaynatarak elde ettiðiniz nane çayý ayný zamanda iyi bir antiseptiktir. Ve dahi Arap yarýmadasýnda nane çayýnýn çok tüketilmesi asla tesadüfi deðildir. Sýcak iklim sebebiyle çok çabuk üreyebilen mikroplarýn kötü etkisi, sýk sýk nane çayý içilmek suretiyle bertaraf edilir. Bu çayýn mikroplara karþý koruyucu etkisi olduðu tartýþýlmaz bir doðrudur. Ayrýyetten Nezleye Nane Eðer nezle olduysanýz size tavsiyemiz yine nane çayý, ancak bu kez kaynattýðýnýz çayýn buharýyla buhar banyosunu da tedaviye eklemeniz gerekecek. Diðer buhar banyolarýnda olduðu gibi baþýnýzý ve içinde nane bulunan kabý bir havlu içinde örterek bu nane çayýndan çýkan buharlarý teneffüs edin. Etkisini oldukça çabuk gösteren bir tedavi yöntemidir bu. Diþ Aðrýsýna Nane Ruhu Aktardan alacaðýnýz nane ruhunu aðrýyan diþinizin üzerine koyup biraz beklettiðinizde diþ aðrýnýzýn geçmesine yardýmcý olacaktýr. Nane baþ aðrýlarýnýz için de oldukça etkilidir. Baþýnýz aðrýdýðýnda hem nane çayý için hem de baþka bir kaba ayýrdýðýnýz bu çaydan kompres yaparak da faydalanýn. Þöyle ki; bezi ayýrdýðýnýz çaya batýrarak baþýnýza kompres yapýn. En kötü ihtimalle aðrýnýz hafifleyecektir. Göðüs Sancýsýna Lohusa hanýmlar fazla süt biriktiðinde göðüs aðrýlarýndan yakýnýrlar. Bu sancýlardan kurtulmak için hemen bir miktar nane lapasý hazýrlayýp göðüslere uygulamak gerekir. Sancýnýz geçecektir. Yaz aylarýnda tazesini hem çay hem de salata olarak kullanabilirsiniz. Yazýn yapacaðýnýz çayý soðutup limon kattýktan sonra içerseniz artýk kolalý içecekler yerine bu çayý tercih edeceðinize garanti veriyoruz. Bu çay sizi yaz aylarýnýn sýcaklarýndan mütevellit bunaltýlardan kurtaracaktýr. Kýþ aylarýnda da bol bol nane kurusu çay olarak içilirse hastalýklardan koruyucu ve ferahlatýcý etkisini hissettirecektir. Nar ( Granatapfelbaum / Granadýer / Pomegranate / Rümman / Punica granatum / Pommegranate / Grenadýer ) Haziran-temmuz aylarýnda kýrmýzý renkli çiçekler açan, iki ile bes metre boylarýnda aðaççiklar. Gövdeleri gayri muntazamdýr. Yapraklar karþýlýklý, kýsa saplý ve kýrmýzý kenarlidir. Çiçekler kýsmen sapsýz, tek tek ve birkaçi birarada bulunur. Çanak yapraklarý kýrmýzý renkli, dökülmeyen ve etlidir. Meyveleri küre þeklinde ve portakal büyüklügünde, önceleri yeþil, olgunlukta kýrmýzýmsý renkte, derimsi kabuklu, çok tohumlu ve etlidir. Meyvenin yenen kýsmý, tohumlarýnin etli ve bol usâreli olan kabugudur. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Batý ve Güneydogu Anadolu. Kullanýldýðý yerler: Bitkinin tohumlarý meyve olarak yenildigi gibi, gövde-kök ve dal kabuklari ile meyve kabugu da tibbî olarak kullanýlýr. Kök ve gövde kabugu tanen, niþasta ve alkaloitler (pelletierin) taþýr. Nar meyvesi kabugu tanen, triterpenler ve az alkaloitler ihtivâ eder. Nar aðacý kabugu çok eskiden beri bilhassa barsak þeritlerine (tenyalara) karþý kullanýlýr. Yalnýz zehirlenmelere yol açabileceginden dikkatli olunmalidir. Nar meyvesi kabugu, ishale karþý



(% 15’lik) çay hâlinde kullanýlabilir. Ayrýca yün iplikler, sarýmsý renklere boyanabilir. Hadîs-i serîfte nar meyvesi medhedilmistir: “Her narda bir damla cennet suyu vardýr.” ve; “Narý içindeki zarý ile beraber yiyiniz, çünkü mîdeyi temizler.” buyrulmaktadýr. Nar, çarpintiya iyidir. Mîdeyi kuvvetlendirir. Et kýsmý ile sýkýlýp içilirse, safra söker, pekligi giderir. Narýn iyisi ekþi ve taze olanýdýr. Narýn içinde B1, B2, B3 ve C vitaminleri ile protein, karbon hidrat, fosfor, demir, potasyum, kalsiyum ve tanen bulunur. Ekþi Nar Macunu Ekþi nar balla beraber karýþtýrýlýp macun haline getirilir. Bu macun hem idrar söktürücü hem de mide iltihabýný temizler. Ayný zamanda nar safrayý yatýþtýrýp midenin, ciðerin hararetini alýr. Yemekten Sonra Nar Narý yemekten sonra yerseniz yemiþ olduðunuz yemeðin midenize vereceði rahatsýzlýklarý ve yemek sonrasý insanýn üzerine çöken rehaveti önlemiþ olursunuz. Nar Suyu Nar suyu mide ve safraya iyi geldiði gibi baþ aðrýlarýnda da kullanabileceðiniz çok iyi bir ilaçtýr. Tatlý Nar Tatlý nar tanelerini balla karýþtýrýp yerseniz kulak aðrýlarýna iyi gelir. Hem de göðsü ve boðazý yumuþatýr. Nar iyi bir ishal kesicidir ayný zamanda. Diþ Eti Rahatsýzlýklarýnda Narý sirke ile karýþtýrýp çiðnerseniz diþ eti rahatsýzlýklarýna iyi gelir. Bu karýþýmý diþ etlerinin üzerini ovarak da kullanabilirsiniz. Sadece diþ etlerini mi ? Hayýr ayný zamanda nar diþ ve damaðý kuvvetlendirir. Menopozda Nar Mutfak robotunuzda bir su bardaðý nar suyu elde edinceye kadar taze narlardan sýkýn. Bu taze nar suyunu sabah kahvaltýdan önce ve akþam yemekten önce olmak üzere günde iki kez içerseniz menopoz dönemi sýkýntýsýnýn en aza inmesine yardýmcý olur. Depresyonda bulunanlara nar iyi gelmez. Bu yüzden de tavsiye edilmez. Nergis ( Aynýsafa , altýncýk , ölü çiçegi , öküzgözü , Narciss / Narcisse / Narcissus / calendula officinalis ) 20-60 cm boylarýnda, soðanlý bitkilerdir. Ilkbaharda çok güzel kokulu çiçekleriyle baharin müjdecisi olarak bilinirler. Çiçekleri kuvvetli kokulu, Sarý veya beyaz renkli, tek tek veya birkaçi bir arada bulunurlar. Her bir çiçegin ortasýnda beyaz veya Sarý renkli bir taci vardýr. Organik maddelerce zengin, nemli, kumlu, tinli topraklarý sever. Soðanlariyle üretilir. Nergis türleri daha çok süs bitkisi olarak yetiþtirilir. Fulya, beyaz nergis, yabânî zerren gibi çeþitleri vardýr. Kullanýldýðý yerler: Bitki, zehirli alkaloitler taþýr. Kusturucu ve ishal etkilidir. Kurutulmuþ çiçekleri yatýþtýrýcý, müshil ve ateþ düþürücü olarak (% 1-2’lik) çay hâlinde kullanýlabilir. Nilüfer ( Weisse Seerose / Nénuphar / White water lily ) Nilüfergiller familyasýndan, Nymphaea ve Numphar cinsinden su bitkilerine verilen genel addir. Beyaz Nilüfer (Nymphaea alba): Göllerde, durgun sularda yetiþen, rizomlu, çok yýllýk otsu bir bitki. Yapraklarý su üzerinde yüzücü, yuvarlak ve kalp þeklinde tabanlidir. Çiçekler, Temmuz-Aðustos aylarýnda su yüzeyinde açar, büyük ve beyaz renklidir. Sarý Nilüfer (Nuphar luteum): beyaz nilüferle birlikte yayýlýþ gösterir. Beyaz nilüferden, çiçeklerin Sarý renkli ve bes parçalý olmasý ile ayirdedilir. Kullanýldýðý yerler: Daha çok havuzlarda süs bitkisi olarak yetiþtirilir. Her iki türün kökleri kabýz



edicidir. Beyaz nilüferin çiçekleri, yatýþtýrýcý ve uyuþturucudur. Nohut ( Kichererbse / Pois chiche / Chickpea / Cicer arientinum ) Yemeklik baklagillerden bir bitki. Derin bir kazýk köke sâhiptir. Toprak içinde 50-60 cm kadar derine gidebilir. Fazla yankökü vardýr. Bunlar toprak yüzeyine yakýn olup, böbrek þeklinde nodoziteler (yumrular) ihtivâ eder. Gövdenin topraða yakýn yaprak koltuklarindan meydana gelen çiçek saplarý, çiçekleri taþýr. Çiçek beslidir ve beyaz, pembe, mavimsi renklerde olabilir. Kendi çiçek tozlari ile döllenirler. Meyveleri siskin oval biçimindedirler. Uç tarafa doðru sivrilmiþtir. Ucunda tüyler bulunur. Meyve içinde 1-3 tohum bulunabilir. Tohumlar çakildak, kapçik adýni alan torbalarda meydana gelirler. Tohumlar Þekil, büyüklük ve renk bakýmýndan degisiklik gösterir. Beyaz, krem, sarýmsý, kahverengi renklerde olabilirler. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Batý, Orta ve Güneydogu Anadolu. Kullanýldýðý yerler: Meyveleri bol niþastali ve azotlu maddelerce zengindir. Tâneleri bitkisel protein, demir, kalsiyum ve fosfor gibi mineralleri de ihtivâ eder. Vücudu kuvvetlendirir. Kuru ve tâze hâlde yenilebilir. Besleyici bir sebzedir. Nohuttan Ayrýca, leblebi imâlinde de faydalanýlýr. Piþirerek Yediðiniz Nohut Piþirip yediðiniz nohut soðuktan kaynaklanan bütün rahatsýzlýklara iyi gelecektir. Piþirilmiþ siyah nohut böbrek rahatsýzlýklarýnda faydalý bir besindir. Piþirilen nohut kendi suyu ile mikserden geçirilip gargara yapýldýðýnda diþ aðrýlarýna iyi gelecektir. Fosforlu Nohut Nohutta bulunan fosfor, protein ve vitaminler hem beyni dinlendirir hem de sinirsel rahatsýzlýklarda etkilidir. Nohudun midede oluþan ülser rahatsýzlýklarýnda iyileþtirici rol oynadýðý unutulmamalýdýr. Hýçkýrýk mý Tuttu Sizi Nohut yiyin, nohudun zihin açýcý, kalp çarpýntýlarýný giderici özelliðinin yaný sýra hýçkýrýk giderici özelliði hiç de yabana atýlacak gibi deðildir. Diðer Özellikleri Romatizma aðrýlarýna yakýsý yapýlabilir. Ýþte size hoþ bir nohut tarifi: Humus: Ýki bardak kadar nohudu bir gece suda bekletin. Nohutlarý bol suda iyice haþlayýn, suyunu süzün, kabuklarýný çýkartýn. Adeta soyulmuþ gibi olsunlar. Haþlanmýþ, suyu süzülmüþ ve kabuklarý soyulmuþ nohutlarý mutfak robotunda býçak ucu ile çekin. Baþka bir kapta bir bardak tahin, iki limon suyu, biraz karabiber, kýrmýzý biber ve tuzu karýþtýrýn. Bu karýþýmý ezilmiþ nohutlarýn üzerine ilave edip iyice karýþtýrýn. Eðer fazla koyu oluyorsa biraz su ilave edin, püre kývamýnda olsun. Servis tabaðýna alýp üzerine zeytinyaðý gezdirin, süslemek için maydanoz yapraklarýndan yararlanýn. Okaliptüs (Eucalyptusbaum / Heberbaum / Eucalyptus / Ökaliptüs / Sitma aðacý) Haziran-temmuz aylarý arasýnda, mor renkli çiçekler açan büyük aðaçlardýr. Yaprak sekli bitkinin yasina göre degiþir. Gençlerde sapsýz, oval, açýk yeþil; yaslilarda ise uzunca saplý, orak þeklinde, derimsi ve koyu yeþildir. Çiçekler morumsu kýrmýzý renkte olup, her bir yapraðýn koltugunda birkaçi bir arada bulunur. Meyve küçük ve çok miktarda tohum tasiyan oval Þekilli bir kapsüldür. Ana Vataný Avustralya olan bu aðaç, halk arasýnda sitma ve kinin aðacý olarak da tanýnmaktadýr. Anadolu’ya ilk defâ, Muðla vilâyetinin Fethiye kazâsinda Dalaman’da bir çiftlik kuran Mýsýr Hidivi Abbas Hilmi Pasa tarafindan, süs aðacý olarak sokulmustur. Diðer taraftan Mersin-Adana demiryolu ugraðýndaki istasyonlarda 1886 yilinda Fransizlar tarafindan istasyon aðacý olarak kullanilmistir. 1830’a doðru Avustralya’dan Italya’ya getirilen çeþitli cins ökaliptüslerin kis olmasý dolayýsiyla çoðunluðu kurudugundan bu aðacýn yumuþak iklimde yasamadýgi kanaatine varýldý. 1852’de Cezayir’de tekrar denendi. Daha sonra da Kuzey Afrika ve Güney Avrupa’da denenerek Sýcak mintikalarda yetisecegi anlaþýlmýþtýr. 1893’te, Osmanli Devleti



idâresinde bulunan Suriye’de M.H. Morel, Beyrut’taki mâlikânesinde çok miktarda ökaliptus yetiþtirmiþ ve bu mâlikânesine Lâtince olarak “Villâ Eucalypta (Ökaliptüs Köskü) adýni vermistir. Çok miktarda ökaliptus bugün Afrika, Avrupa, Asya Sýcak iklimlerinde yetistirilerek, iktisâdî, sihhî maksatlarla Dünyânýn her kitasinda üretilmekte ve gün geçtikçe de ragbet bulmaktadýr. Ökaliptus aðaçlarý, çok yüksek olan kâbiliyeti, fazla miktarda toprak suyunu alip havaya vermesi sâyesinde bataklik yerlerin kurutulmasinda insanliga olan hizmetlerinin tanýnmasýný müteakip, Yalnýz Avustralya’da olan gelisme alani kýsa bir zamanda çok geniþlemistir. Bir ökaliptus aðacýnýn yilda ortalama 250 ton suyu alip havaya verdigi tecrübelerle anlaþýlmýþtýr. 1938’den beri, yurdumuzun güney batakliklarinda da yetistirilmesine büyük önem verildi ve kýsa zamanda çok ümit verici neticeler alindi. Tarsus’un Karabucak batakliginin kurutulmasiyla bölgede, sitma hastaliðýnýn yayilmasinda önemli rol oynayan sivrisinegin nesli kesildi. Çeþitleri: Yüzden fazla çesidi olmakla birlikte, tanýnmýþ ve önemli çeþitlerinden bâzýlarý þunlardýr: 1. Eucalyptus alpina 2. Eucalyptus amplifolia 3. Eucalyptus amgydalina 4. Eucalyptus andreana 5. Eucalyptus calophylla 6. Eucalyptus citriodora 7. Eucalyptus cocciféra 8. Eucalyptus cordata 9. Eucalyptus cornuta 10. Eucalyptus cosmophylla 11. Eucalyptus diversicolor (Collossea) 12. Eucalyptus globulus 13. Eucalyptus gomphocephala 14. Eucalyptus leucoxilon 15. Eucalyptus robusta 16. Eucalyptus rostrata 17. Eucalyptus viminali 18. Eucalyptus longifolia. Dünyânýn birçok yerinde, bilhassa Brezilya’da, Kuzey Afrika veGüney Avrupa’da, Dogu ve Batý Asya’da bir zaman sitma saçarak insanlarý ölüme sürükleyen korkunç batakliklar, bugün ökaliptus aðacýnýn gölgesinde saglik ve varlik kaynagi olmustur. Ökaliptuslar, batakligi kurutarak etrafini da tarima elverisli hâle getirmektedir. Ökaliptus ormanlarý, hava tesirlerini yumusatarak büyük rüzgârlara mâni olurlar, bitkilere zararlý olan toz ve dumanlari tutarlar, firtina ve dolu zararlarýný kýsmen önlerler. Üç yaþýndan büyük olan ormanlardaki çayýr ve ot miktari da büyük ölçüde olduðundan, hayvanlarda verimi arttirmaktadýr. Ayrýca aricilikta da büyük faydalarý görülmüstür. Ilk yillarda, aralarina mýsýr ekilerek degerlendirilebilir. Yurdun güneyinde kurulan ökaliptus ormanlarindan, büyük ölçüde yakacak temin edilmektedir. Kullanýldýðý yerler: Tâze yapraklarýnýn su buharý ile distillenmesi sûretiyle elde edilen ökaliptus, muhtelif cila, kafuru, çam sakizi ve zamk, yine bir nevi vernik olan kokulu reçine îmâlinde kullanýlmaktadýr. Halk hekimliginde, özellikle solunum yolu hastalýklarýnda tercih edilir. Öksürügü keser, boðaz ve burun iltihaplarýný giderir. Idrar yollarini temizler. Hâricen deri üzerine sürülmek sûretiyle antiseptik olarak da kullanýlýr. Ökaliptus yapraklarý doðrudan doðruya kaynatýlarak kullanýldýðý gibi, yaðýnin Týpta da pekçok faydalarý vardýr. Ilâç olarak veya kaynatma ile bugu, koku hâlinde de kullanýlýr. Yapraklar nefes darlýðý, kabýz, balgam söktürücü olarak, hasere sokmalarina, her nevî ateslenmeye, nezle, nevralji, bronþit, romatizma, þeker, üremi gibi hastalýklarda, yað veya eksitilerek sirke, toz sabun, pudra ve mâcun þeklinde kullanýlýr. Ayrýca ökaliptus kabuklarindan, kino reçinesi adý verilen ve içinde bol miktarda tanen bulunan bir madde, kuru damitim yoluyla elde edilmektedir. Yine ökaliptus odununun kuru damitimiyla elde edilen Diðer ürünler; 100 kilo odundan; 25-27 kilo kömür, 7 kilo asit asetik, 2 kilo alkol metilen, 3 kilo katran elde edilebilir. Oltu otu (Pyrethrum / Pyrèthre / Pyrethrum / Pyrethrum roseum / Chrysanthemum coccineum / Pireotu / Tanacetum coccineum)



Nisan-haziran aylarý arasýnda pembemsi renkte çiçekler açan, 20-70 cm boylarýnda çok yýllýk, tüylü ve otsu bir bitki. Dilsi çiçekler 20-30 kadar olup pembe renklidir. Kuvvetli kokuludur. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Kuzeydogu Anadolu. Kullanýldýðý yerler: Çiçek durumundayken toplanýr, kurutulur ve toz edilir. Içerisinde uçucu yað ve böcek öldürücü bileþikler (piretrin) bulunur. Böcek öldürücü olarak kullanýlýr. Pireotu ya da toz hali oltu tozu olarak da bilinir. Öd agacý ( Aloe / Aloès / Aloe / Aquilaria agollocha / Eagle wood / Calambac ) Kurak bölgelerde yetiþen, çok yýllýk, yapraklarý dikenli, bal özkulu (sukulent) bitkiler. Öd aðacý, Sarý sabir olarak da bilinir. Daha çok Afrika, Suriye, Arabistan ve Güney Avrupa’da yayýlýþ gösterir. Buna karþýlik iliman bölgelerde, park ve bahçelerde süs bitkisi olarak yetiþtirilir. Memleketimizin Güneybatý kesiminde de Romalilar döneminde kültürden kalmýþ, yabanileþmiþ A. vera türü yetiþmektedir. Bitkinin yapraklarý birer rozet görünümünde, topraktan yayvan bir þekille çýkarak yukarý doðru bükülürler. Çiçek durumu dik ve sýk bir salkýmdir. Çiçekleri sarý veya kýrmýzýdir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Güneybatý Anadolu (Demre). Kullanýldýðý yerler: Bitkinin yapraklarýndan çýkarýlan usare (özsu) nin, güneþte veya isitilarak yoðunlaþtýrýlmasýyla elde edilen bakiye, siyah parlak kütleler hâlinde kalýr. Bu madde Sarý sabir adýni alýr. Antrasen türevleri taþýr. Kalýn barsaga etkili bir müshildir. Öd aðacý sivisi, pigment ve haserat ilâçlari yapýmýnda kullanýlýr. Sarý sabir, bali bozar. Memleketimizde süs bitkisi olarak çok yetiþtirilmektedir. Ayrýca aðacýn odunu ve kabugu yakilinca hoþ bir koku verir. Tütsü olarak kullanýlýr. Öküzgözü ( Dagkestanesi / arnica / Arnique ) Bileþikgiller familyasýndan, çayýr ve ormanlarda yetiþen, papatyayi andiran çok yýllýk bir bitkidir. Kömeçleri turuncu ve sarýdýr. Çiçekleri kullanýlýr. Kullanýldýðý yerler: Kusturucudur. Sinir sistemini çok þiddetli þekilde uyarýr. Haricen Kullanýldýðý takdirde romatizma aðrýlarýný dindirir. Yaralarý iyileþtirir. Fazla kullanýlmamalýdýr. Ökse otu ( Weisse Mistel / Gui / Mistletoe / Burç / Çekem / Viscum / Viscum album L. ) Mart-nisan aylarý arasýnda, dallarýn ucunda sarýmsý-yeþil renkli çiçekler açan, 20-100 cm boylarýnda, Kýþýn yapraklarýný dökmeyen, çalý tipinde, iki evcikli, yari parazit bitkiler. Halk arasýnda burç, çeti, çekem, gökçe, gövelek, yalinkaya gibi isimlerle bilinir. Ökseotu, havstoryum adý verilen emeçleriyle, kendini odunlu bitkilerin dallarý üzerine tespit ederek yasar. Memleketimizde çok degisik aðaçlar (çam, köknar, sögüt, kavak, armut, elma, kayýsý gibi meyve aðaçlarý) üzerinde yetiþir. Bitkinin dallarý ve yapraklarý karþýlýklýdir. Yapraklar sarýmsý yeþil renkte, sapsýz ve derimsidir. Meyveleri 8-10 cm çapinda, küre þeklinde toparlak ve beyaz, iç kýsmý yapýþkanli olup, yapraklarýn veya dallarýn arasýnda sapsýz olarak birkaçi birarada bulunur. Ökseotu, ardýç kuþlari ile daldan dala ve aðaçtan agaca taþýnýr. Bu kuþlar, meyvanýn yapýþkan kýsmýni severek yerler ve bu esnâda gagalarýna yapýþan kýsmý temizlemek için, gagalarýný dallara sürterler ve böylece tohumlarýni bu kýsýmlara bulastirirlar. Tohumlar burada çimlenir ve gelisirler. Ayrýca kuþlarin diskilari vâsitasiyla dýþarý atilan tohumlarýn dallar üzerinde tutunarak çimlenmesiyle gelisirler. Bitkinin meyveleri insanlar için zehirlidir. Kullanýldýðý yerler: Bitki rezin, saponinler, alkaloitler taþýr. Meyve ve yapraklý dallar kabýz, idrar arttýrýcý, tansiyon düþürücü ve kusturucudur. Meyveleri ezilerek, çibanlar üzerine konulup, cerahatin dýþarý çýkmasýný saglar. Romatizma aðrýlarýna karþý da kullanýlýr. Yöresel olarak , çekem , burç , purç , gökçe , gevele , güvelek ve gövelek adlarýyla tanýnýr . Saçak



köklerinin yardýmýyla yapraklý aðaçlarda (elma , armut , söðüt , kavak), çam ve köknar gibi yumuþak odunlu aðaçlarda asalak (parazit) olarak yaþar. Kendisini barýndýran aðacýn yüksek dallarýnýn üstünde yuvarlak bir top biçiminde yetiþir . Her zaman yeþil olan yapraklarý deriyi andýrýr ve sarýmsý yeþildir . Kýþýn kelebek kanatlarýný andýran yapraklarýný dökmez . Meyveler bezelye veya nohut büyüklüðünde , parlak , beyaz renkli ve cama benzer , içi kaygan ve yapýþkandýr . Bu beyaz yapýþkan madde insanlar için zehirlidir, ama onlarý iþtahla yiyen kuþlara hiçbir zararý dokunmaz . Kuþlar , bitkinin yapýþkan tohumunu gagalarýna alýp dallara sürterek veya kursaklarýnda yumuþattýklarý meyve çekirdeklerini dallarýn üstüne dýþkýlayarak yeni bitkilerin kök salmasýný saðlarlar. Ökseotu bu þekilde çoðalmayý kuþlara borçlu olduðu halde , bazý yörelerde ayný yapýþkan madde kuþlar için tuzak olmaktadýr . Bu yapýþkan madde çubuklar üzerine sürülmekte ve küçük kuþlarý yakalamak için "ökse" olarak kullanýlmaktadýr . Bitki rezin , saponinler , organik asitler , alkaloitler , viscotoxin , acetylcholin , lectine , inosit ve müsilaj taþýmaktadýr . Çok eski çaðlardan beri þifalý özelliði bilinir . Eski halk hekimleri bitkiyi , epilepsiye (sara) karþý en iyi ilaç olarak bilirlerdi . Ýnce kýyýlarak gölgede kurutulan yapraklar ve küçük saplar , yalnýzca ekim baþýndan aralýk ortasýna kadar ve mart-nisan aylarýnda toplanýr . Bu zamanýn dýþýnda þifalý güce sahip deðildir . Toplama konusunda bir uyarý daha : Mart ve nisan aylarýnda bitki daha meyve vermemiþtir . Bu durumda , yapýþkan meyvelerle uðraþmak gerekmeyeceði için , yaprak ve saplarý mart- nisan aylarýnda toplamak daha kolay olur. Ökseotu, yani yapraklar ve saplar hiçbir biçimde zehirli deðildir , ama meyveleri , aðýz yoluyla kullanýlýrsa zehirlidir ! Ýçyaðý ile karýþtýrýlarak merhem haline getirildiðinde , donuklarda , dýþtan baþarýyla kullanýlýr. Ökseotu , salgý sistemini en iyi biçimde etkileyebildiði için , yetkin bir metabolizma etkileyici ilaç olma özelliðine de sahiptir . Ayný zamanda pankreas üzerindeki etkisi öyle büyüktür ki , ara verilmeden sürdürülen ökseotu çayý kürü sayesinde , þeker hastalýðýnýn oluþmasýna yol açan dengesizlikler ortadan kalkýyor . Özellikle metabolizma hastalarý , 6 ay boyunca ökseotu çayý içmeyi denemelidirler . Hormon dengesinin bozuk olduðu hallerde bitki çok baþarýlý olur . Bu durumlarda , günde en azýndan 2 bardak ökseotu çayý, sabahlarý ve akþamlarý olmak üzere içilmelidir . Atar damar sertliðinde ökseotu çok etkilidir . Kalp krizine karþý da önerilecek bir þifalý bitkidir ve önceden , aksatmadan bitki çayý içildiðinde , bu tür bir problemle hiçbir zaman karþýlaþýlmaz . Eðer bir kalp krizi atlatýlmýþsa , 6 hafta boyunca günde 3 bardak , 3 hafta boyunca günde 2 bardak ve 2 hafta boyunca günde 1 bardak ökseotu çayý içilmelidir . Ama bu kürün uygulanýþý , ilk bardak kahvaltýdan önce ve sonra , ikinci bardak öðle yemeðinden önce ve sonra , olmak üzere , hep yarým bardak olarak içilmelidir . ökseotu çayý, kan durdurucu olarak da kullanýlýr . Soðuk olarak buruna çekildiðinde , burun kanamasýný durdurur . Çay olarak içildiðinde , akciðer kanamasýný ve tifo veya dizanteri sonrasý karþýlaþýlan , baðýrsak kanamalarýný durdurur .Ökseotu , en etkili kalp ve kan dolaþýmý ilacý olarak belirtilebilir . Bitkide , bünye düzenini normalleþtiren maddeler bulunduðu için , inanýlamayacak bir olay gerçekleþiyor ve yüksek tansiyon aþaðý çekilirken , alçak tansiyon da yükseltiliyor . Böylece , rahatsýz olan kalp rahatlýyor ve görevini rahatça yapabilecek bir ortam oluþur . Kanýn kafaya basýncý , kulaklarýn uðuldamasý ve görme bozukluklarý biçiminde kendini gösteren anormal kan basýncý (yüksek tansiyon) halleri de düzene girer. Yüksek tansiyonu aðýr kan dolaþýmý bozukluklarý , halsizlik , kalp düzensizlikleri , ayrýca kalpte ritim bozukluklarýnda , baþ dönmesinde ve çalýþmaya karþý isteksizlik hallerinde ökseotu kullanýlabilir. Günde 2-3 bardak bitki çayýný yudumlayarak içtiðinizde , sizin kalbiniz ve kan dolaþýmýnýz da normale dönecek ve çalýþma gücünüzü tam anlamýyla kazanabileceksiniz . Ne olursa olsun , yýlda bir kere 6 hafta süreli bir ökseotu çay kürü uygulanmalýdýr . Kan dolaþýmý ve tansiyon , bu 6 hafta içinde normale dönecektir . Bu durumun deðiþmemesini saðlamak için , yýl boyunca , bir bardak bitki çayý sabahlarý içilmelidir . Kadýnlar da ökseotu çayý içmelidirler ! Normale dönen tansiyon sayesinde , dölyataðý (rahim) ve adet görme düzensizlikleri önlenmiþ olur . Özellikle aþýrý olan adet kanamalarý ve loðusalýk kanamalarý böylece kontrol altýna alýnmýþ olur . Menopoz döneminde , kalp çarpýntýsý ve düzensizlikleri , duygu coþkunluklarý , korku ve soluk alma zorluklarýna karþý , birkaç ay boyunca bitki çayý içilmelidir . Böylece tüm bu rahatsýzlýklar ve düzensizlikler sona erecek ve kiþi , menopoz döneminde olduðunu duyumsamayacaktýr bile . Taze bitki özsuyu , kadýnýn kýsýrlýðýný da tedavi edebilir . Ökseotu sap ve yapraklarý güzelce yýkanarak , ince kýyýlýr ve nemli durumdayken mikserde suyu sýkýlýr .Bu özsudan 25 damla , biraz suyun içinde , kahvaltýdan yarým saat önce ve yatmadan önce alýnýr . Birkaç yýl önce Londra’dan verilen bir habere göre , birbirlerinden ayrý çalýþan üç araþtýrma grubu tarafýndan yüksek tansiyonlarýný kontrol altýnda tutabilmek için uzun yýllar boyunca tansiyon düþürücü ilaç kullanmýþ olan kadýnlarda , 50 yaþýndan sonra göðüs kanseri



görüldüðü saptanmýþ . Ökseotu bu konuda bize yardýmcý olabildiðine göre, böyle bir riski göze almaya ne gerek var ki ! Son zamanlarda , ökseotu , kanserden koruyucu ve kansere karþý etkili ilaçlarda kullanmaya baþlandý . Ökseotu meyvelerinin yaký sakýzý ile ezilmesi sonucu elde edilen karýþým ,Gaziantep , Urfa ve Van yöresinde yaký halinde romatizma aðrýlarýnýn giderilmesinde kullanýlmaktadýr . Ayrýca ezilmiþ meyveler çýban üzerine konarak ; çýbanýn açýlmasý ve cerahatin dýþarý çýkmasý saðlanýr . Çay hazýrlamak : Ökseotu çayý yalnýzca soðuk suda hazýrlanýr ! Ýnce kýyýlmýþ yarým tatlý kaþýðý bitki , orta boy bir su bardaðý dolusu soðuk suda gece boyunca bekletilir , sabahleyin hafifçe ýsýtýlýr ve süzülür . Çay gün boyuna yayýlarak yemeklerden önce ve yemek aralarýnda yudumlanarak yavaþ yavaþ içilir . Eðer gün boyunca fazlaca içilmesi gerekiyorsa ,hazýrlanan çay bir termosta saklanabilir . Taze Bitki Özsuyu : Taze yapraklar ve ilk saplar yýkanýr ve nemliyken mikserde sýkýlýr . Merhem Hazýrlamak : Taze beyaz meyveler ezilerek , içyaðý veya tereyaðý ile iyice karýþtýrýlýr ( Sadece dýþtan kullanýlýr ) . Öksürük otu Genellikle killi, balçýklý topraklarda kümeler halinde bulunur. Bol kokulu ve altýn sarýsý çiçekleri vardýr. Öksürük, Bronþit ve Bronþiyal astým 1 dolu tatlý kaþýðý ince kýyýlmýþ öksürük otunu 1 su bardaðý kaynar su ile haþlayýn. 10 dakika demleyip süzün. Gün içinde 2 - 3 su bardaðý balla tatlandýrýp için. Ayrýca Öksürük Otu Mide ve baðýrsak mukozasý tahriþlerinde, Zatülcenp ve akciðer amfizemi için de oldukça faydalýdýr. Ancak! Öksürük otunun bir sene içerisindeki toplam kullaným süresi altý haftayý aþmamalýdýr.Hamilelik döneminde ve emzirme süresince kullanýlmamalýdýr. Pancar ( Mangold / Zuckerrübe / Betterave / Beet / Beta vulgaris ) Dogu Akdeniz sâhillerinde yabânî olarak yetiþen, ince köklü, bir veya iki yýllýk otsu bir bitki. Yapraklarý etli, alt kýsýmlarda saplý ve büyük, üst kýsýmlarda ise sapsýzdir. Bu bitkiden elde edilmis olan kültür Þekilleri þunlardýr: Þekerpancari (Beta vulgaris var altissima): Kökleri büyük, etli bir yumrudur. % 12-20 oraninda sakkaroz taþýr. Memleketimizde kültürü yapýlarak, þeker eldesinde kullanýlýr. (Bkz. Þeker) Kýrmýzý Pancar (Beta vulgaris var. esculenta): Kökleri yuvarlak bir yumru þeklindedir. Antosiyan bakýmýndan zengindir. Sebze olarak kullanýlýr. Pazý (Beta vulgaris var. Cicla): Yapraklarý büyük olan bir sebze bitkisidir. Ayný ýspanak gibidir. Sindirimi kolay ve bol vitaminli olduðundan besleyicidir. Yem Pancari (Beta vulgaris var. rapa): Kýrmýzý pancara benzer. Besin deðeri azdýr. Daha çok hayvan yemi olarak kullanýlýr. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Anadolu ve Trakya’da. Kullanýldýðý yerler: Halk hekimliginde kýrmýzý pancar kullanýlýr. Karacigerin düzenli çalýþmasýný saglar. Kansýzlýðý giderir. Þeker hastaligi ve vereme karþý korur. Mide ve barsaklarý kuvvetlendirir. Sinirleri yatýþtýrýr.



Papatya ( Kamillen / Camomille / Camomille / Matricaria chamomilla ) Mayýs ve aðustos aylarý arasýnda çiçek açan, 20-50 cm boyunda, güzel kokulu bir yýllýk otsu bitki. Yol kenari, bos alanlarda oldukça çok rastlanir. Yapraklarý parçalý ve tüysüzdür. Çiçekler dallarýn ucunda küçük basçýklar (kapitulum) hâlinde bulunurlar. Baþçýklarin orta kýsmýnda bulunan çiçekler tüp þeklinde ve sarý renkli hermafrodittir. Kenarlarda ise 15-20 tâne dil þeklinde, beyaz renkli diþi çiçekler bulunur. Kullanýldýðý yerler: Çiçek durumu baslari, çiçek açmadan önce toplanarak gölgede kurutulur. Bileþiminde uçucu yaðlar, rezin, aci maddeler ve fenolik bileþikler bulunur. % 1’lik çay hâlinde sabahlari aç karnýna bir bardak içilebilir. Idrar çogaltici, istah açici, yatýþtýrýcý ve gaz söktürücü etkilere sâhiptir. Basur memelerinde Aðrý kesici, tedâvi edici etkiye sâhiptir. Boyar madde olarak da kullanýlýr. Alman Papatyasi (Anthemis nabilis): Orta Avrupa’da yetiþir ve kültürü de yapýlýr. Disli çiçekleri beyazýmsý renklidir. Memleketimizde 50 kadar Anthemis türü bulunmakta ve Izmir papatyasi, yabânî papatya, beyaz papatya gibi isimlerle bilinmektedir. Kýrlarda bolca gördüðünüz papatyayý siz de mevsiminde toplayýn. Önerilen yöntem haziran ayýnda toplanmasý ve nemsiz bir yerde kurutulup saklanmasýdýr. Papatya Yaðý Ýle Tanýþtýnýz mý? Papatya yaðý ile baþýnýza masaj yaparsanýz baþ aðrýnýzýn geçmesine yardýmcý olacaktýr. Ayrýca belinizde hissettiðiniz aðrýlara da papatya yaðý çok faydalýdýr. Çocuk ve bebeklerdeki karýn bölgesi aðrýlarýnda papatya yaðý ile yapýlacak olan masaj etkili olacaktýr. Papatya yaðý romatizmal aðrýlar için de kullanýlýr. Aðrýlarý dindirir. Mikroplarý öldürür. Sinirleri yatýþtýrýr. Papatya Sabunu Kullanýn Küvetinize bir avuç papatya atýp dinlenin ve sonra papatya sabunuyla banyo yaparak çýkýn. Kleopatra'nýn papatyadan güzellik iksiri yapmalarýný istediði uzmanlarý onun için papatya sabununu icat ettiklerinde Kleopatra papatya sabunundan vazgeçemez olmuþtur. Papatya sabununun iltihap giderici, mantar, egzama ve selülit tedavisi için çok olumlu etkisi olduðu bilinmektedir. Cilt parlaklýðý için de papatya sabunu iyi bir yardýmcýdýr. On Gram Papatya Ýle Neler Yapabilirsiniz? On gram papatyayý takriben 1 litre suda haþlayýn sabah ve akþam olmak üzere birer çay bardaðý için. Ýþte Etkileri: Baþ aðrýlarý, göðüs aðrýlarý, karýn aðrýlarý ve omuz aðrýlarýný giderdiði gibi öksürüðü kesici, terletip ateþ düþürücü, iþtah açýcý ve vücutta biriken toksinleri dýþarý atýcý özellikleri de vardýr. Gargara Yapýn Yine ayný papatya terkibiyle hazýrlayacaðýnýz papatya suyunu aðýz içi iltihaplarýnda gargara yaparak kullanabilirsiniz. Romatizmada Takriben 100 gram zeytinyaðýnýn içine 20 gram papatya çiçeði koyun ve bununla romatizmalý yerlerinizi ovun. Papatya yaðýnda olduðu gibi bu terkiple yapacaðýnýz masaj da size iyi gelecektir. Terleterek Toksinleri Atar Onar gram kadar menekþe, þahtere, mürver çiçeði, ayrýk kökü, kayýþ kýran ve labada bir litre suda kaynatýlýp içildiðinde insaný terleterek vücutta biriken toksinleri atmaya yarar. Böbrek Taþlarý Ýçin Papatyanýn suyu elde edilerek içildiðinde böbrek taþlarýný eritici etkisi olduðu rivayet edilmektedir. Bu su baðýrsak parazitlerini de düþürücü etkiye sahiptir. Sinüzitte Takriben iki bardak kaynar haldeki suyun içine 5, 6 tane kadar papatya atýn ve bir örtünün altýna



girerek bu suyun buharýyla buhar banyosu yapýn. Papatya Kime Yasak Papatyanýn fazla içilmesinin kusturucu etkisi vardýr. Bu sebeple hamilelere yasaktýr Patates ( Solanum tuberosum ) Boyu 60-80 cm’ye varan, beyazýmsý-pembemsi çiçekler açan, yumrulari hâriç zehirli otsu bitkiler. Bitkinin toprak altýnda kalan yumrulari “patates” olarak bilinir. Bu yumrular niþasta bakýmýndan zengin olduðundan önemli bir besin maddesidir. Bitkinin toprak üstü kýsýmlarýnda zehirli alkoloitler bulunmasina karþýlik yumrularý zehirli degildir. Ancak çimlenmis patateslerde de bu alkoloitler teþekkül ettiðinden zehirlenmelere sebebiyet vermektedir. Zehirlenme belirtileri sindirim sistemi bozukluklari, bol terleme ve halsizlikle kendini gösterir. Patates yumrularinda bulunan niþasta tâneleri yumurta veya armut þeklinde olup, 70-100 mikron büyüklügünde tânelerden ibârettir. Patates, dis kabuk rengine göre Sarý ile kýrmýzý, etine göre beyaz ve Sarý olarak ayrýlýr. Sarý patates makbuldür. Memleketimizde Adapazarý’nýn patAteþi meþhurdur. Bunun yaninda Nigde, Kayseri ve Ege bölgesinde çok yetiþtirilmektedir. Kullanýldýðý yerler: Patateste niþastadan baþka belli bir oranda protein de vardýr. Nisasra % 20, protein % 2, besin deðeri 95 kaloridir. Þeker hastalarýna faydalýdýr. Susuzluðu giderir. Mide ve onikiparmak barsagi ülserinde yararlidir. Karaciger sisligini giderir. Barsak solucanlarinin düþürülmesine yardýmcý olur. Damar sertliðinde faydalýdýr. Sert bir sey yutuldugu zaman yabanci maddenin vücuda zarar vermeden çýkartilmasini saglar. Basur memesi, yanik ve çibanlarin aðrýlarýný geçirir. Ýçinde bol miktarda A, B1, B vitamini ve potasyum, azot, fosfor, kalsiyum, demir ve protein bulunan patates bünyemizin saðlam bir dostudur. Þeker Hastalarýna Þeker hastalarýnýn da dostu olan patates, hastanýn kanýný alkali hale getirerek susuzluðu keser ve dayanýklýlýðý artýrýr. Temizlik Ýçin Cam ve Aynalar: Cam ve aynalarý patates dilimleri ile silip suyla yýkarsanýz pýrýl pýrýl olacaklardýr. Halýlar için: 2 patAteþi 1 litre suda uzun süre (yaklaþýk bir saat) haþlayýp suyunu süzün, süpürdüðünüz halýyý bu suya batýrýlmýþ fýrça ile fýrçalayýn. Sonuç sizi de memnun edecektir. Ellerinizin güzelliði: Zahmetine katlanýrsanýz iþte size tertemiz ve beyaz eller için bir formül; patates püresi yapýp içine bir miktar süt ve gül suyu ilave edin. Bu karýþýmý kýna yakar gibi ellerinize sararak üzerine eldiven geçirin ve bir gece bu þekilde kalsýn. Deneyebilirseniz seveceksiniz. Soðuktan çatlamalara: Soðuk sebebiyle el ve ayaklarýnýzda çatlamalar oluyor ve bu durumdan kurtulmak istiyorsanýz denemelisiniz. Ülser ve Patates Mide ve on iki parmak ülserinde ve midede asit fazlalýðýnda, inatçý ishallerde bir yemek kaþýðý patates suyu aç karnýna içilmelidir. Bu suyun kokusu pek hoþ deðildir. Ancak þifa niyetine içeceðiniz bu suyu kolay içilir ve daha yararlý hale getirmenin yollarý da yok deðil. Havuç, bal veya domates suyu ile karýþtýrarak belki az da su katarak içebilirsiniz. Elde edeceðiniz bu su karaciðer þiþliðini giderir. Ayrýca safra taþlarýna da iyi geldiði bilinmektedir. Bu tedaviye belli bir süre devam edilmesi gerekir. Aðrýlar Ýçin Kan çýbaný, yanýk, balgam, basur ve aðrýyan yerlere biraz patates ezip zeytinyaðý ile yoðurarak lapa halinde sarýlmalýdýr. Lapa, aðrýlara oldukça iyi gelecektir.



DÝKKAT! Filizlenmiþ Patates Zehirler Tüketeceðiniz patateslerin filizlenmiþ olmamasýna azami dikkat edin. Bu tür filizlenmelerde (cücüklenmelerde) solanin zehiri oluþur ve bu zehir vücudu etkiler. PatAteþin en yararlý maddeleri kabuðunun civarýndaki kýsýmdadýr. Onun için patAteþi eðer uygunsa kabuðu ile birlikte piþirip kabuðunun daha sonra soyulmasýdýr ancak bunun mümkün olmadýðý piþirmelerde patAteþin soyulmasý esnasýnda biraz sabýr göstererek kabuðunu çok ince soyunuz. Kumpir Yapýn Yiyebileceðiniz sayýda iri patatesleri çok iyi yýkayýp 230 derece ýsýnmýþ fýrýna koyun. Üzerine bir fýrça yardýmý ile sývý yað sürün ve býçakla patAteþin üzerine artý þeklinde çizik atýn. Bir saat sonra fýrýndan çýkartýp yalnýzca tere yað, peynir ve biraz karabiber ile tuz ekleyerek enfes bir yemek elde etmiþ olursunuz. Patlýcan ( Aubergine / Aubergine / Aubergine / Eggplant / Solanum melongena ) Sebze olarak yenilen, mor renkli, uzunca silindirik veya yuvarlak bir yaz sebzesidir. Vataný tropik Hindistan’dir. Sýcak memleketlerde yetiþtirilir. Orta ve kuzey Avrupa’da çok az tanýnmýþ olmasýna ragmen, memleketimizde yazin çok yaygýn yenen bir sebzedir. Patlýcanin uzunca olanlarina daha çok kemer patlýcani, yuvarlak olanina tophâne veya bostan patlýcaný adý verilir. Patlýcanin az çekirdekli veya çekirdeksiz ve eti yumuþak olaný makbuldür. Çeþitli yemekler ve turþusu yapýlýr. Özellikle zeytinyaðlý yapýlarak yenmesi tevsiye edilmektedir. Kullanýldýðý yerler: Kansýzlýðý giderir. Karaciger ve pankreasin düzenli çalýþmasýný saglar. Kilo vermeye yardýmcý olur. Böbrek yanmalari ve aðrýlarýný keser. Sinirleri yatýþtýrýr. Kalp çarpintilarini giderir. Cilt hastalýklari, þeker, mide, barsak ve karaciger hastalýklari aþýrý derecede olanlar yememelidir. Turþusu, reçeli ve yemeði olabilen ender yemeklerdendir. Ne Ýþe Yarar Patlýcan sahip olduðu vitamin ve minerallerle karaciðer tembelliðini giderir, pankreas bezesini çalýþtýrýr. Kansýzlýða iyi gelir.Sinirleri teskin edip, kalp çarpýntýsýný giderir.Kilo verdirir. Bu genel özelliklere sahip olan patlýcanýn halk arasýnda yaygýn olduðu þekliyle kýrk çeþit yemeði yapýlýr. Ýþte size bunlardan biri: Patlýcan Oturtma 4-5 patlýcan yeterli, 150 gram kýyma, domates, iki adet sivri biber, yað, tuz, soðan ve karabiber. Patlýcanlarý piþirmeden önce çizgili olacak þekilde soyun ve tuzlu suyun içinde bir müddet býrakýn. Yarým saat kadar yeterli. Tencereye iki kaþýk yað ve kýyýlmýþ soðaný, kýymayý, tuz ve karabiberi ayný anda koyun ve biraz kavurup kavurup üzerlerine kabuklarýný soymak suretiyle iki domAteþi ekleyin ve suyunu çekinceye kadar bekleyin. Bu arada siz tuzlu sudan çýkartýp kuruladýðýnýz patlýcanlarý sývý yaðda kýzartýn ama yakmadan. Patlýcanlarý yayvan bir tencereye alýn ve üzerine hazýrladýðýnýz kýymalý içi yayýn. Onunda üzerine dilimlenmiþ domates koyun. Domateslerin arasýna da uzunca kestiðiniz sivri biberleri koyun. Bir su bardaðýna yakýn sýcak suyu tencerenin kenarýndan yavaþça içine akýtýn. Orta ýsýda 20 dakika kadar piþirin. Dikkat Ýleri derecede þeker, mide ve karaciðer rahatsýzlýðý olanlar iyileþinceye kadar patlýcan yemesinler. Pazý (Gartenampfer / Patience / Patience / Rumex patientia / Labada / Kuzukulagi) Haziran-eylül aylarý arasýnda, yeþilimtrak renkli küçük çiçekler açan, 50 cm-1,5 m boylarýnda çok yýllýk otsu bir bitkidir. Daha çok çayýrlýk yerlerde, harâbelerde, yol kenarlarýnda, meskûn daðlýk bölgelerde yayýlýþ gösterirler. Gövdeleri dik, silindirik kýrmýzýmsý, kökler kalýn ve sarýmsý renklidir. Yapraklarý büyük, saplý ve sapýn tabani oluk gibi çukurlaþmýþtýr. Çiçekler,



gövdenin ucunda toplanmýþlardýr. Çiçek organlarý 6 parçalýdýr. Meyveleri kanatlýdýr. Kullanýldýðý yerler: Bitkinin kökleri ve saplarý kullanýlýr. Kökler temizlenip, kalýn dilimlere bölünür ve kurutularak saklanir. Labada köklerinde niþasta, þeker, yað ve reçine vardýr. AyrýcaC vitamini ihtiva eder. Hâricen, Bazý deri hastalýklarýna karþý, haslama olarak kullanýlýr. Çayi da istah açici, kuvvet verici ve müshil olarak kullanýlabilir. Körpe yapraklarý da yiyecek olarak kullanýlýr. Bu bitkinin Anadolu’da bulunan Diðer türleri labada, kuzukulagi gibi çeþitli isimler altýnda bilinir ve istifade edilir. Pekmez Toplumumuzda halsizlikten yakýnan ve zayýf kiþilere pekmez içirme geleneði vardýr. Ýyi ki de vardýr. Þimdi size bu geleneðin arka planýný sunalým. Neyle, Nasýl Yapýlýr? Pekmez, ülkemizde daha çok üzümden yapýlmakla beraber az da olsa dut, erik, elma, armut ve keçiboynuzundan da yapýlýr. Pekmez, meyvelerin þýralarýnýn kaynatýlarak koyulaþtýrýlmasý ile elde edilir. Sonbaharda baðlardan toplanan meyveler ezilerek þýrasý çýkartýlýr. Þýranýn asitliði kalsiyum karbonattan yana zengin "pekmez topraðý " ile giderilir. Buna kestirme denilir. Kestirilen þýra kaynatýlmak suretiyle suyunun bir kýsmý buharlaþtýrýlýr. Kaynama esnasýnda þekerin bir kýsmý yandýðý için rengi koyulaþýp tadý deðiþir. Tokat Zile'de ise kaynamýþ pekmeze yoðurt tuzu, yumurta aký ve niþasta katýlarak farklý bir tat pekmez elde edilir ki bu bizim "Zile Pekmezi" diye tanýdýðýmýz pekmezdir. Pekmezde Bulunanlar Sývý pekmezin 100 gramýnda yaklaþýk 25 -35 gram su, 60 -70 gram monosakkaritler olarak bilinen basit þekerler, 2.5 -3.5 gram kadar da mineral bulunur. Pekmezdeki basit þekerler sindirim gerekmeden doðrudan kana katýldýklarý için enerji saðlarlar. Pekmezin 100 gramý yaklaþýk 300 kalorilik enerji verir. Pekmezde bulunan en önemli mineraller demir, kalsiyum ve potasyumdur. Gerçekten Pekmez Kan Yapar mý? Demirin yetersiz alýnmasý veya alýnan demirin kanda yeterince emilememesi durumunda kansýzlýk olur. Bu sebeple pekmezin kan yapýcý olarak görülmesi son derece isabetlidir ve bu milletin saðlýk alanýndaki ferasetidir. Pekmez kemiklerin geliþimi ve saðlýðý için gerekli olan kalsiyum yönünden de zengindir. Pekmezde çok bulunan bir baþka mineral de potasyumdur. Potasyum, vücudun su dengesinin saðlanmasý ve tansiyonun düzenlenmesi için çok gereklidir. Tahin - Pekmez; Kahvaltýda Mutlaka Pekmezin tahinle karýþtýrýlmasýyla enerji deðeri yüksek olduðu kadar protein de içeren, kan yapýcý ve kemik geliþimini doðrudan destekleyici nitelik taþýyan bir besin elde edilebilir. Bu besin, yani tahin - pekmez özellikle çocuklar, gençler, hamile hanýmlar, emzikli hanýmlar, aðýr iþlerde çalýþanlar tarafýndan mutlaka kahvaltýlarýnda tüketilmelidir. Ayrýca pekmezin cevizle karýþtýrýlmasýyla elde edilen sucuk, pestil, köfte gibi ürünler de benzer niteliktedir. Pekmez ve ceviz kullanýlarak helvalar, þekerden yapýlan helvalardan daha besleyicidir. Pekmez, ishal vakalarýnda kaynamýþ su ve biraz tuz ilave edilerek þerbet yapýlýp içilirse bünyenin su kaybýný telafi eder. DÝKKAT! Pekmezde bulunan þekerler sindirim organlarýndan hýzla kana geçtiðinden, þeker hastalarý için uygun deðildir. Ayrýca þeker hastalýðýna meyilli kiþilerin çok miktarda pekmez þurubu içmesi problem oluþturabilir. Ayrýca , sývý pekmezi asla plastik kaplarda deðil mutlaka cam kaplarda saklamalýsýnýz. Pelin ( Wermut / Absinthe / Wormwood / Artemisia absinthium ) Temmuz-aðustos aylarý arasýnda Sarý renkli çiçekler açan, 40-100 cm boylarýnda, az çok tüylü,



kokulu, çok yýllýk otsu bir bitkidir. Daha çok kayalýk ve kurak yerlerde yetiþir. Yapraklarý parçalý, grimsi beyaz renklidir. Baþçýklar küçük, küre þeklinde olup salkým hâlinde toplanmýþlardýr. Baþçýklarýn kenarlarýnda dil þeklinde Diþi çiçekler, ortada ise tüp þeklinde hermafrodit çiçekler bulunur. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Kuzey, Iç ve Güney Anadolu. Kullanýldýðý yerler: Çiçekli dallarý çiçeklerin açilmasi esnâsinda toplanarak gölgede kurutulur. Uçucu yað ve aci maddeler taþýr. Istah açici, kuvvet verici, idrar arttýrýcý, ateþ düþürücü ve kurt düþürücü etkileri vardýr. Yüksek dozlarda zehirlenmeler yapar. Toz olarak günde (% 1-3’lük) 2-3 bardak içilebilir. Keskin kokulu ve acý bir tadý olan bitkidir pelin. Evlerinizde ilaç olarak kullanabileceðiniz otlardan biridir. Ýþte size bir pelin tarifi; 20 gram pelini bir litre suda kaynatýn. Bakýn bu þurup hangi problemlere iyi geliyor: Pelin þurubu sinir yatýþtýrýcýdýr,Ýþtah açar, þeker hastalarýna þekeri düþürerek fayda verir, hayýz söktürücüdür, ateþ düþürücüdür. Dikkat! Ancak pelinin on beþ günden fazla kullanýmý zararlýdýr. Ýhtiyaç halinde kullanýlmalýdýr. Pýrasa ( Porree / Poireau / Leek / Allium porrum ) Kök ve gövdesi toprak altýnda bulunan, sarmisaga benzeyen bir kis sebzesidir. Yapraklarý þerit þeklinde ve uzun olup, toprak üstünde gelisir. Çiçekler bir sapýn tepesinde bulunur. Bitkinin sebze olarak kullanýlan kýsmý, gövdesi ve boru þeklindeki yapraklarýdýr. Pirasanin bilinen ve kullanýlan birkaç çesidi vardýr. Yöreye göre de isim alýrlar. En iyi pirasa olarak uzun ve beyaz yaprakli olan kamis pirasasi, Istanbul’da Kartal pirasasi adýyla bilinir. Bursa havalisinde de Inegöl pirasasi olarak tanýnýr. Her yerde yaygýn olarak yetiþen kara pirasanin boyu daha kýsa ve yapraklarý yeþildir. Kullanýldýðý yerler: Sebze olarak yemegi yapýlýr. Besin deðeri soðana göre azdýr. Surubu göðsü yumuþatýr, öksürügü keser. Mide rahatsýzlýklarýna iyi gelir. Üremi ve idrar tutuklugunda faydalýdýr. Sinirleri kuvvetlendirir. Kabýzlýðý giderir. Pirasa suyu, yüzdek isivilce ve lekelere faydalýdýr. Ari sokmasýnda da kullanýlýr. Kýþ sebzelerinin zambakgiller familyasýndan olan uzun boylu bu üyesi bileþiminde protein, karbonhidrat, potasyum, magnezyum, B1, B3, C vitaminleri, enzimler, selüloz, albüminli maddeler bulundurur. Çið Pýrasa Çið pýrasa yenildiðinde yemek borusunda oluþan iltihaplar iyileþip hazmý da kolaylaþtýrýr. Pýrasa suyunu sivilcelere tampon yaparsanýz sivilcelerinizi geçirecektir. Hemen size Balkan mutfaðýndan pratik bir pýrasa tarifi verelim: Pýrasalarý çok ince kýyýn, sirke, zeytinyaðý, sumak, tuz ve limonla harmanlayýp üzerine zeytin ekleyerek servis yapýn. Ýlaç Olarak Pýrasa Pýrasa idrar söktürür, idrar yollarýný temizler, böbrek taþlarýnýn ve kumlarýn düþmesine yardýmcý olur. Kolesterol Ýhtiva Etmez Pýrasa ayný zamanda kolesterol ihtiva etmeyen bir besindir. Mide rahatsýzlýklarýnda ve hemoroitte de kullanýlýr. Bunun için yatmadan önce içmek için hazýrlayacaðýnýz bir bardak pýrasa suyu iyi gelecektir. Pirinç Sofralarýmýzýn bu beyaz misafiri, doyurucu bir besin olmasýnýn yaný sýra baþka özelliklere de



sahiptir. Ýþte bu özelliklerden bazýlarý; Hiç kaynattýðýnýz pirincin suyu ile cildinize kompres yapmayý denediniz mi? Deneyin. Pirinç suyu iyi bir cilt temizleyicidir. Pirincin tansiyonu düþürücü etkisi vardýr. Ýshal vakalarýnda birlikte kaynatýlan havuç ve pirinç az tuz eklenerek hastaya yedirilirse þifa verir. Böbrek rahatsýzlýklarýnda pirinç yemek bünyedeki idrar miktarýný düþürür. Bir Hatýrlatma Bir Tarif Çok kavurarak yaptýðýnýz pirinç yemeklerinde pirinç vitamin deðerini kaybeder unutmayýn. Pilav, pirinç çorbasý, sütlaç çok yaptýðýmýz pirinç yemeklerindendir. Peki pirinç salatasýna ne dersiniz? Ýþte size pratik ve leziz bir tarif; 1 su bardaðý pirinci az suda haþlayýn (suyu süzülüp ziyan edilmeye). Haþladýðýnýz pirinçleri çukur bir salata tabaðýna alýn, içine çok ince kýyýlmýþ taze maydanoz, dereotu, biraz sumak, karabiber ve çok iyi didiklenmiþ ton balýðý koyun (balýk az olsun). Üzerine biraz sumak ekþisi, 1 çay kaþýðý nar ekþisi, tuz ve zeytinyaðý ekleyip karýþtýrýn. Bu salata ayný zamanda karýn doyurucu öðün yerine de geçebilir. Portakal ( Apfelsine / Orange / Apfelsinenbaum / Orangenbaum / Orangem ) Turunçgillerden bir meyve. Akdeniz çevresinde ve sýcaklýk ortalamasi 23° ilâ -3°C arasýnda olan yerlerde yetiþen aðaçlardýr. Bu aðaçlarýn meyveleri portakal adýni alýr. Portakal meyveleri tam yuvarlak veya yumurta þeklindedir. Kabuklari sarýmsý turuncu renkte, hoþ kokulu ve suyu mayhoþ tatlýdir. Portakal aðacý genellikle 2-3 m boyundadýr. Verdigi meyve de 500-600 civârýndadýr. Yapraklarý sert ve düz kenarlidir. Kökleri derine iner. Portakal çiçekleri beyaz, bes çanak ve taç yaprakli olup hoþ kokuludur. Meyvelerin kabugunun hemen altýnda beyazýmsý ve acýmsý lezzette albedo kýsmý bulunur. Meyveleri sarýmsý-kýrmýzý renkli çok gözlü ve gözleri etli tüylerle doludur. Meyve kabugu derimsi olup çok sayýda salgý cepleri taþýrlar. Portakalýn çekirdekli ve çekirdeksiz çeþitleri vardýr. Çekirdeksiz cins olan Finike, Mersin ve Hatay’da yetiþen “yafa portakali” kalýn kabuklu ve uzunca meyvelidir. Kabuklarindan reçel yapýlýr. Dörtyol portakali ise çekirdeklidir. Ince kabuklu ve suludur. Washington meshur olup çekirdeksizdir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Güney Anadolu ve Dogu Karadeniz (Rize çevresi). Kullanýldýðý yerler: Kabuklarindan portakal esansý elde edilir. Bundan dolayý kabuk, çiçek ve yapraklarýndan parfümeride koku ve lezzet vermekte kullanýlan uçucu yaðlar elde edilir. Organik asitler, þekerler ve C vitamini yönünden zengindir. Ayrýca ilâçlarin terkibine de girerler. Portakal çiçeklerinin kaynatilmasindan elde edilen su, spazm giderir. Portakal kabuklarýndan yapýlan þurup ise mide hastalýklarýnda kullanýlýr. Soðukalgýnlýðý, grip ve nezlede faydalýdýr. Ateþi düþürür. Þeker hastalarýna faydalýdýr. Cildi güzelleþtirir. P Vitamini = Portakal Nadýr gýdalarda bulunan P vitamini sayesinde portakal vücudumuzdaki damarlarýn yumuþak kalmasýný saðlar. Damar sertliði ve kireçlenmeyi önler; variþlerin iyileþmesinde de oldukça önemli yarar saðlar. Karaciðerimizin Dostu Portakal karaciðeri en vücut için en uygun düzeyde çalýþtýrýr ve safra ifrazatýný artýrýr. Portakal Kabuðu Reçeli Yapýn Portakal kabuðu reçeli çok etkili bir þifa kaynaðýdýr. Portakal kabuðunda bulunan kendisine özgü esans karaciðerle birlikte mide ve baðýrsaklarý da çalýþtýrýr. Gazý önler, baðýrsaktaki kokuþmayý ve vücudun zehirlenmesini engeller. Ayrýca kabýzlýk çekenler sabahlarý birer kaþýk portakal kabuðu reçelini düzenli olarak yemelidirler, bu onlara þifa olacaktýr.



Bir portakal kabuðu reçeli tarifi : 10 adet yafa portakal 5 su bardaðý þeker 2 su bardaðý su 1 çay kaþý kadar limon tuzu veya 1 çorba kaþýðý limon suyu.. Portakallarý yýkadýktan sonra üzerlerini hafiften kazýyýn. Býçakla portakalýn kabuðunu dört parça þeklinde soyun. Uzunlamasýna sýkýca rulo yapýn ve yorgan iðnesi yardýmý ile ipe dizin. Bu kabuklarý içinde bol su olan tencereye koyup yumuþayýncaya kadar piþirin. Kabuklarý sudan çýkarttýktan sonra üç gün boyunca her gün suyunu deðiþtirerek acýlýðýný giderin. Ayrý bir kapta su ve þekeri kaynatarak uygun kývamda bir þerbet yapýn. Hazýrlanmýþ kabuklarý ipinden çýkarýp suya atýn. Reçel kývama gelince üzerine limon tuzunu eritip veya limonun suyunu dökün. Ýki taþým kaynatýp kaldýrýn. Soðuduktan sonra kavanozlara alýn. Sporculara Portakal Portakal, vitaminleri ve kolayca kana karýþan þekeri sayesinde sporculara enerji saðlar. Bununla birlikte portakalýn içinde bulunan asitler ve mineraller hastalar için özellikle þeker hastalarý için tam bir besin ve ilaç görevi görürler. Portakal Rejimi Ölçüyü ihtiyaca göre artýrarak þu yöntemi uygulayabilirsiniz: Yarým litre suya bir portakal ve üç limon kabuklarýyla beraber ince ince doðrayýn. 10 dakika kaynatýn. Bir yemek kaþýðý bal ilave edin. Biraz daha kaynattýktan sonra soðumaya býrakýn ve günde üç bardak kadar için Portakal Kabuðu Yalnýz Reçel Mi? Hayýr. Portakal kabuklarýný kurutun ve mutfak robotunda çekin. Pasta ve sütlü tatlýlarýnýz için lezzetli bir yardýmcý edinmiþ olacaksýnýz. Mutfakta kýsa süre yakacaðýnýz portakal kabuðu mutfaða sinmiþ kötü kokularý giderecektir. Eldiven, çanta, ayakkabý gibi deri eþyalarýnýzý önce portakal kabuklarý ile ovun. Sonra kuru bir bezle silerseniz, ilk günkü gibi parlayacaklardýr. Muhallebi Tabaðý Misafirleriniz için, kendiniz için.. Kiþi baþýna bir portakal hesabý yaparak muhallebi tabaðý yapýn. Çok kolay. Portakallarýn baþ kýsmýný domates dolmasý yaparken çýkardýðýnýz gibi kesip çýkartýn. Ýçini boþaltýn. Çýkan içi, vitaminleri ölmeden ya siz yiyin ya da evdekilere ikram edin. Yaptýðýnýz muhallebileri içini boþalttýðýnýz bu portakal kabuklarýnýn içine doldurun. Ýþte size muhallebi kabý. Ayrýca ince bir þekilde kestiðiniz portakal kabuklarýyla bu kaplarý sepet haline de getirebilirsiniz, istediðiniz biçimde süsleyebilirsiniz. Fazla Ýlaç Kullananlar Fazla ilaç kullanýp organlar yorulduðunda portakal iyi bir destek besinidir. Kanýn pislenmesinde, zehirlenmesinde, cildin sivilcelerle kaplanmasý halinde yapacaðýnýz portakal kürü kanýnýzýn zararlý maddelerden temizlenmesini saðlayacaktýr. Bunun için sabahlarý iki portakal yemeli ve öðleye kadar baþka hiç bir þey yememelisiniz. Daha sonraki öðünlere kendiniz istediðiniz besinlerle (þarküteri ve katký maddeli besinler hariç) ayarlayabilirsiniz. Bir haftalýk bu portakal kürü vücudunuzdan toksinlerin atýlmasý için yeterli olacaktýr. Kýrkýndan Sonra Ýnsanlar yirmi yaþýna kadar ve kýrk yaþýndan sonra mide salgýlarý kafi gelmemeye ve hazým güçlüðü çekmeye baþlarlar. Ýþte bu durumda yemeklerden sonra yenilecek bir portakal hem mideyi düzenler ve hazmý kolaylaþtýrýr, hem de sahip olduðu asitli maddelerle aðýzdaki mikroplarý öldürür. Kanýmýz Koyulaþtýðýnda Portakal yemeliyiz, çünkü kan koyulaþtýðýnda içinde pýhtýcýklar oluþur. Bu pýhtýlar kalp krizi, egzama, saç dökülmesi, el ve ayaklarda uyuþma, baþ dönmesi gibi rahatsýzlýklara sebebiyet verir.



Ýþte portakal kanýn durulmasýný saðlayarak bu pýhtýlaþmanýn önüne geçer. Pipetle de Olsa Hastalara Mutlaka Portakal Suyu Verin Hastalýklarý sebebiyle bir þey yemeyen hastalar, ateþli hastalýklara maruz kalanlar, nekahet dönemini çabuk atlatmak isteyenler mutlaka taze sýkýlmýþ portakal suyu içmelidirler. Bu su komple bir gýda vazifesi görür ve hastanýn çabuk iyileþmesini saðlar. Sakýn unutmayýn; portakal suyunun içine asla tatlandýrýcý bir þey katmayýn. Tansiyon Problemi ve Portakal Tansiyon problemi olanlarýn günde bir adet olmak üzere düzenli bir þekilde mutlaka portakal yemeleri gerekir. Portakal Yaðý Portakal yaðý aðrýlarýn giderilmesinde oldukça yararlýdýr. Ýlacýnýzý kendiniz yapmak isterseniz iþte size basit bir portakal yaðý tarifi: Portakalýn kabuklarýný iyice yýkayýn. Fazla parçalamadan dilimlere ayýrýn ve tamamýný susam yaðýnýn içine katýn. Ýki hafta kadar güneþin altýnda bekletin. Elde ettiðiniz bu yað haricen kullanabileceðiniz bir aðrý kesici vazifesi görecektir. Bunun için yaðý aðrýyan yerlerinize masaj yapar gibi yedirerek sürün. Sandýða da Portakal Portakal da lavanta gibi sandýklara konulur. Kabuklarý kurutup sandýklara, çamaþýr dolaplarýna koyun. Bu, haþaratýn çamaþýrlarýnýza zarar vermesini engeller. En iyi olaný ise hem lavanta hem de portakal kabuðunu birlikte koymaktýr. Bol C Vitamini Kýþ aylarýnda insana musallat olan grip, nezle, soðuk algýnlýðý gibi hastalýklarda portakal yemek vücudunuzun korunma gücünü artýrýr. Bu gibi durumlarýn baþýnýza gelmesini beklemeden,siz portakal suyu içmeye baþlayýn. Ayrýca Portakalýn; Spazm çözücü,Kolesterolü düþürücü,Sinirden kaynaklanan öksürükleri giderici,Parazit düþürücü etkisi olduðunu da unutmayýn. Bunlara Dikkat Edin Mide hastalýklarýndan þikayetçi olanlar tatlý portakallarý tercih etmeli ve portakal yemek hususunda aþýrýya kaçmamalýdýrlar Ratanaya ( Krameria triandra ) Baklagiller familyasýndan, Amerika'da yetiþen ve birçok türü olan bir bitkidir. Kökü (Radýx ratanhiae) toz haline getirilip kullanýlýr. Çiçekleri kýrmýzý, yapraklarý uzun, ince ve uçlarý dilimlidir. Kullanýldýðý yerler: Surubu ishali keser, barsak iltihaplarýný giderir. Basur memelerine karþý pomad olarak kullanýlýr. Dissularýnýn bileþimine de girer. Ravend ( Rhabarber/ Rhubarbe / Rhubarb / Ravendiyye / Isgin / Rheum ribes ) Mayýs-haziran aylarýnda çiçek açan, 100-150 cm boyunda, çok yýllýk, otsu bir dag bitkisi. Yapraklar bitkinin taban kýsmýnda toplanmýþlardýr. Yaprak, kalp veya böbrek þeklinde, 30-60 mm ebadýnda, kenarlarý disli, damarlar alt yüzden dýþarý doðru çýkýktýr. Çiçekleri geniþ bir bileþik salkým durumunda toplanmýþtýr. Çanak yapraklarý 6 parçalýdýr. Meyveleri 10-15 mm uzunlugunda, kýrmýzýmtrak renkli ve kanatlýdýr. Toprak altýnda etli bir rizomu bulunmaktadýr. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Orta ve Dogu Anadolu ile Akdeniz bölgesi. Kullanýldýðý yerler: Tâze sürgün ve yapraklarý sebze olarak yenir. Kökleri kabýz edici özelliktedir.



Mide ve barsak gazlarýný giderir. Rezene ( Gemeiner / Fenchel / Fenouil / Fennel / Raziyane / Tatlý anason / Foeniculum vulgare / Fenouil vulgarie ) Haziran-aðustos aylarý arasýnda Sarý renkli çiçekler açan bir buçuk-iki metre boylarýnda iki yýllýk kokulu otsu bitkiler. Yapraklarý saplý ve tüysüzdür. Bitkinin gövdeleri dik, içleri bos silindir þeklinde ve tüysüzdür. Çiçekler uzun saplý ve bileþik semsiye durumundadýrlar. Meyveleri silindir þeklinde tüysüz ve yeþilimsi esmer renktedir. Tohumlarý protein ve yað bakýmýndan zengin bir besi dokuya sâhiptir. Birçok çesidi vardýr. Daha çok kayalik ve kurak yerlerde yetiþir. Raziyane ismiyle de bilinir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Ege ve Akdeniz bölgesi. Kullanýldýðý yerler: Bitkinin kullanýlan kýsýmlarý meyve, kök ve yapraklardir. Rezene meyveleri müsilaj, þeker, niþasta, tanen, sâbit ve uçucu yaðlar taþýr. Midedeki gazi giderici, süt çogaltici ve yatýþtýrýcý (müsekkin) olarak çay veya toz hâlinde kullanýlýr. Yapraklarý yara iyi edici, kökü ise idrar arttýrýcýdir. Bogmaca, dalak hastalýklari ve idrar zorluðunda faydalýdýr. Kan çibani ve göz zafiyetlerinde de kullanýlýr. Rezene meyvelerinin gaz söktürücü, süt çoðaltýcý ve yatýþtýrýcý etkisi vardýr. Ayrýca rezene yapraklarýnýn yara iyileþtirici özelliði vardýr. Her türlü baðýrsak parazitlerine karþý çok etkilidir. Öksürük, boðmaca, astým krizlerini yatýþtýrýr. Boðaz aðrýlarý ve sair hastalýklarý için gargara olarak kullanýlýr. Karýn aðrýsý için lapasý kullanýlýr Güçlendirici, iþtah açýcý, uyarýcý ve rahatlýk verici etkisi vardýr. Yorgun ve cansýz ciltlere rezene tohumuyla hazýrlanan buhar banyosu önerilir. Demleyerek Tonik ve rahatlýk verici, sindirimi kolaylaþtýrýcý, baðýrsak rahatsýzlýklarýný giderici olarak iki tutam rezene, iki yaprak nane ve bir tutam anason birlikte demlenip günde üç bardak içilmelidir. Öksürüðe Karþý Yalnýzca bir silme çay kaþýðý rezene tohumu ve kýrýlmýþ rezene yapraðý bir litre su ile demlenir. Balla tatlandýrýlarak günde üç kez içilmelidir. Lapa Olarak Göðüslerden yetersiz süt gelmesi ya da hiç süt gelmemesi durumunda ve ayrýca tendeki çürük ve morartýlar için rezene yapraklarýndan lapa yapýlýp tatbik edilmelidir. Kaynatma Ýdrar söktürücü olarak bitkinin bütününden alýnan iki tutam, bir litre suyun içine atýlarak kaynatýlýr. Günde iki üç bardak içilir. Özellikle Böbrek Rahatsýzlýklarýnda Uygun oranlarda kaynatýlarak elde edilen rezene çayý özellikle böbrek rahatsýzlýklarýnda kullanýlýr. Ayrýca bu çay, sindirimde büyük kolaylýk saðlar. Karýþýk Demlemek Ne Ýþe Yarar Ýç darlýðý ve sýkýntýlardan ileri gelen aþýrý þiþmanlýklara karþý; iki tutam rezene, iki tutam mercanköþk ve iki tutam nane bir litre suda demlenir. Uyumadan önce bir fincan içilir. Buhar Banyosu Bir, iki tatlý kaþýðý rezeneyi havanda hafifçe ezin ve bir bardak kaynar suda haþlayýn. Haþlamanýn hemen ardýndan baþýnýzý büyük bir örtü ile örterek buharýn gözleri etkilemesini bekleyin. Ancak dikkat edilmesi gereken bir husus vardýr ki bunu da asla ihmal etmeyin: Bu uygulamayý yaptýktan sonra en az bir saat kadar açýk havaya çýkmamalýsýnýz. Bu buhar banyosu yorgun, iltihaplý ve iyi görmeyen gözler için uygulana gelmiþtir. Diðer Etkileri Rezene tohumlarýnýn kaynatýlýp içilmesi yorgunluk ve halsizlik için çok iyi gelir. Demlenerek içilen rezene týkalý olan karaciðer damarlarýný açmaktadýr.



Anne sütünü artýrýcý etkisinden, emziren anneler hem lapasýný yaparak, hem de çayýný içerek faydalanmalýdýr. Gargara olarak ve karýn aðrýlarýna karþý dýþtan kullanýlmak üzere büyük bir avuç rezene kökü, yapraklarý ve taneleri bir litre suda kaynatýlarak kullanýlýr. Roka ( Raukenkohl / Roquette / Rocket / Eruca sativa ) Bir veya iki yýllýk otsu bitkiler. Yapraklar toplu, disli kenarli ve tüylüdür. Çiçekler Sarýmtrak veya beyazimtrak olup, üzerleri morumsu damarlýdýr. Sebze olarak bahçelerde yetiþtirilir. Sert kokulu ve baharatli bir bitkidir. Kök ve tohumdan üretilir. Bol sulak yerlerde yetiþir. Kullanýldýðý yerler: Bitkinin yapraklarý yakýcý, lezzetli bir uçucu yað ihtivâ eder ve C vitamini taþýr. C vitamini miktari oldukça yüksek olup, 100 gram tâze yaprakta takriben 150 mg kadar bulunur. Roka yapraklarý daha çok sonbahar ve kis aylarýnda salata olarak kullanýlýr. Istah açici, uyarici, kuvvet verici ve öksürük kesici özelliði vardýr. Tohumlarý da ayný etkileri gösterir. Afrodizyak (Cinsel gücü artýrýcý) özeligi vardýr. Turpun akrabasý olan bu baharlý bitki ile de dost olmalýsýnýz. Neden mi? Karaciðeriniz için. Öncelikle roka karaciðer dostudur. Kansýzlýða karþý oldukça etkili bir gýdadýr. Karaciðer ve dalak týkanýklýðýný ve þiþkinliðini giderir. Ýþtahsýzlara Roka Ýþtahý olmayanlar zaten bir þey yemezler ki demeyin, rokanýn iþtah açýcý etkisinden mutlaka yararlanýn. Ateþ Düþürücüdür 10 gram roka tohumunu yaklaþýk bir litre suda haþlayýp ara, ara için. Bu hem ateþ düþürür, hem de vücutta biriken fazla ve zararlý sularýn atýlmasýnda etkilidir. Böbreklerimiz Ýçin Roka Roka böbreklerimizi de çok çalýþtýrýp kum ve taþlarýn dökülmesin de fayda verir. Eklem iltihaplarýnda da iyileþmeye yardýmcý etkisi vardýr. Ayrýca Roka ; hazmý kolaylaþtýrýr. Ýyi bir afrodizyaktýr. Cilt rahatsýzlýklarýnda etkilidir. Deðiþik Bir Roka Salatasý Bir demet rokayý iyice temizleyip ellerinizle küçük parçalara ayýrarak salata kesesine koyun. Diðer tarafta bir portakalýn suyunu sýkarak içine bir çay kaþýðý nar ekþiþi, bir çay kaþýðý sumak ekþisi, bir iki damla zeytinyaðý, tuz ve karabiber katýp iyice çýrpýn, ellerinizle kopardýðýnýz rokalarýn üzerine döküp karýþtýrýn. Tabaðýn üzerini incecik þerit halinde kesilmiþ portakal kabuklarýyla süsleyin. Safran ( Safran-Krokus / Saffron / Crocus sativus / zeferan ) Doðunun gizemli kýzý zeferan, soðan þeklinde yetiþir. Uzun ve mor yapraklýdýr. Eylül-ekim aylarý arasýnda, mor renkli ve hoþ kokulu çiçekler açan 15-30 cm boylarýnda, soðanlý, otsu bir bitki. Etli ve yuvarlak 2-3 cm çapinda bir soðaný vardýr. Üretimi de bu soðanlarla yapýlýr. Yapraklar uzun, dar ve ortasý beyaz çiçeklidir. Yapraklar çiçeklerden sonra meydana gelir. Çiçekler 6 parçalý, erkek organlarý 3 tâne, Diþi organin kapsül kýsmý olan stigmalari turuncu renklidir. Safran, Hititler döneminden beri Anadolu’da bilinmekte ve ilâç olarak kullanýlmaktadýr. Grekler döneminde de Batý Anadolu’da oldukça ticâreti yapilmistir. Osmanlýlar döneminde de önemini koruyan bir ihraç ürünü olmustur. Daha önceleri Urfa, Mardin, Kastamonu, Ankara, Istanbul’da kültürü yapýlmaktaydý. Fakat bugün sadece Kastamonu’nun birkaç köyünde üretimi yapýlabilmektedir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Kastamonu-Safranbolu’da yer yer yetiþtirilir. Kullanýldýðý yerler: Kýrmýzý renkli boya maddeleri, þekerler, uçucu ve sâbit yaðlar ihtivâ eder. Sinir sistemini uyarici, istah açici, âdet söktürücü, koku ve renk verici olarak kullanýlýr. Toz hâlinde



istah açici ve mîdevî olarak kullanýlabilir. Fazla miktarda kullanýlmamalýdýr. Tonik Safran mükemmel bir cilt güzelleþtiricidir. Bir litre su için 6 - 7 gram safran yeterlidir. Bu kadar safran kaynamýþ suda bekletilerek bununla cilt silinirse sonuç memnuniyet verici olacaktýr. Kalbiniz Ýçin En fazla 6 - 7 gram safran dört su bardaðý su ile kaynatýlýp içilirse hem kalbi ferahlatýr hem de ciðer, dalak ve kalpte oluþan týkanýklýklarý açar. Zeferanlý Pilav Zeferaný çok az olmak üzere çorba ve pilavlarýnýzda kullanabilirsiniz. Doðunun en güzel yemeklerinden biri de zeferanlý pilavdýr. Siz de bu nadýde lezzetle tanýþmalýsýnýz. Zeferan Merhemi Zeferanla yumurta sarýsýný karýþtýrýp bir merhem yapacaksýnýz ve bu merhemi çýbanlarýn üzerine koyup çýbanlarýn olgunlaþýp iyileþmesini saðlayacaksýnýz. Dikkat Hamileler kesinlikle kullanmamalýdýr. Sakýz aðacý ( Mastixpistazie / Lentisque / Mastic tree / Pistacia lentiscus ) Nisan-Mayýs aylarý arasýnda, yeþilimsi renkte çiçekler açan 1-3 m yüksekliginde, sik dalli, çalý görünüþünde ve Kýþýn yapraklarýný dökmeyen aðaçlar. Mezdeki sakizi olarak da bilinir. Gövdeleri dik ve silindir biçiminde olup, saðlamdir. Kabuklari esmer renkli ve reçine kanallarý ihtiva eder. Meyveleri ufak, yuvarlak ve kýrmýzýmsý siyah renklidir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Batý ve Güney Anadolu. Kullanýldýðý yerler: Bitkinin dal ve gövdesinden, mastix adý verilen sakiz elde edilir. Aðacýn gövdelerine yapýlan yaralamalardan bir usare akar. Toplanan bu usare 2-4 haftada katilasir. Soluk Sarý renkli, kolaylikla kirilabilen parça ve damlalar hâlindedir. Özel bir kokusu ve tadý vardýr. Eter ve etonolde çözünür. Sakiz içinde uçucu yað, mastisik asit, mastisin ve aci maddeler bulunmaktadýr. Eskiden balgam söktürücü olarak kullanilmistir. Dis etlerini kuvvetlendirmek ve aðýz kokusunu gidermek için kullanýlýr. Salatalýk Ýçinde birçok A, B, C vitamini, ayrýca deðerli mineralleri de barýndýran salatalýk sulu ve serin yapýsý ile her zaman bir serinlik vesilesidir. Kýrýþýklýklar Yüz ve boyunda oluþan kýrýþýklýklara incecik salatalýk dilimi koyup on dakika kadar bekletin ve ýlýk su ile yýkayýn. Gözle görülür bir düzelme oluncaya kadar bu küre devam edin. Lekelere Elde ve yüzde oluþan lekelere, mutfak robotuyla sýktýðýnýz salatalýðýn suyunu ve piþmemiþ sütü karýþtýrýp sürdüðünüzde lekelerin zamanla yok olduðunu göreceksiniz. Sigarayý Býrakmak Ýsteyenler Salatalýk yemeye devam ederseniz sinirleriniz yatýþýr. Belki zor ve garip gelecektir ama sigarayý býrakmak isteyenler yanlarýnda günlük tükettikleri sigara kadar küçük salatalýk taþýrlar ve sigara içmek isteði ortaya çýktýðýnda sigara içeceklerine salatalýk yerlerse sigarayý býrakmakta çok iyi bir yöntem takip ediyor olacaklardýr. Salatalýðý katkýsýz olarak yerseniz (sigara içme isteðiniz geldiðinde) sigara içme alýþkanlýðýnýzda saðlýðýnýz lehine önemli deðiþiklikler olduðunu göreceksiniz. Þeker Rahatsýzlýðýnda Salatalýk



Salatalýk bünyesinde bulundurduðu doðal inüsilinle þeker hastalarýnýn kanýndaki þekeri düþürür. Susuzluðu giderir ve serinlik verir. Salatalýk Ye Dinç Kal Salatalýk düzenli olarak yenildiðinde vücudumuzdaki yorgunluk emarelerini giderir, kuvvet verir. Böbrekleri de çalýþtýrarak bol idrar söktürür. Ýdrarla beraber vücudumuzda bulunan üre asiti, ürat tuzlarýný eritip dýþarý atar. Romatizmalarda da ürat tuzu toplanmasýný önlemede önemli rol oynar. Kükürtçü Salatalýkta bulunan kükürt kanýmýzý temizleyip ter bezlerini çalýþtýrýr. Verdiði bol vitamin ve mineralle cildin hem içten hem dýþtan besleyiciliðini yaparak, görünümünün taze ve canlý olmasýný saðlar. Bunlara Dikkat Edin Midesi hassas olanlar, baðýrsak problemi ve safrasý fazla olanlar salatalýðý az veya haþlayarak ya da suyunu sýkarak kullanmalýdýrlar. Sarýmsak Yalnýzca yoðurtla mý? Elbette ki hayýr. Günümüzde Avrupada yapýlan istatistik çalýþmalarda sarýmsaðýn bol tüketildiði bölgelerde kanserin daha az tahribat yaptýðýný bilmemiz, onunla olan iliþkimizi yoðurtla sýnýrlamamamýz gerektiðini ortaya çýkarmaya yetiyor. Doðal Antibiyotiðiniz Ateþ düþürücü özelliði olan sarýmsaðýn antibiyotik özelliði de olduðunu artýk herkes öðrenmeye baþladý. Güç verici, solucan düþürücü özelliklerinin yanýnda, baðýrsaklarý yumuþatýp mikroplarý, bakterileri öldürücü özelliðinin olmasý onu bizim için vazgeçilmez kýlýyor. Yaþlanmanýz Gecikiyor Sarýmsaðýn yaþlý insanlarda ve kuvvetten düþmüþ hastalarda çok faydalý olduðunu biliyoruz. Ayný zamanda o, damar sertliði ve yüksek tansiyon gibi rahatsýzlýklara da çok iyi gelen, vücutta kireçlenmeyi önleyen ve yaþlanma sürecini geciktiren bulunmaz bir ilaçtýr. Kokusu Rahatsýz mý Ediyor? Sarýmsaðýn kokusundan rahatsýz olup ta yemekten çekiniyorsanýz, aþaðýda belirtilenleri yapabilirseniz sarýmsaðýn kokusundan her hangi bir rahatsýzlýk duymayacaksýnýz; Ýki , üç kahve çekirdeði çiðneyebilirsiniz. Elma kabuðu ve maydanoz yiyebilirsiniz. Anason tohumunu veya karanfili sakýz gibi kullanabilirsiniz. Yediklerinizi Hazým Etmek Ýçin Sarýmsak mide ve baðýrsaklarý uyarýp onlarýn faaliyetlerini artýrarak hazmý kolaylaþtýrýr. Baðýrsaklardaki zararlý mikroplarý öldürerek mikroplarýn vücudu zehirlemesini önler. Ýlaveten kandaki ve damar cidarlarýndaki biriken ürat tuzlarýný ve kireci eritip idrarla dýþarý atar. Böylelikle damarlarýn iç yüzeylerinin geniþlemesini saðlayarak tansiyonu düþürür, damar sertliðini giderir. Akciðer Dezenfektaný Sarýmsak esansý akciðerler yoluyla dýþarý atýlýrken akciðerleri ve bronþlarý dezenfekte eder, oralardaki mikroplarý öldürür ve bronþlarýn ifrazatýný artýrarak öksürükle astýma faydalý olur. Veremin iyileþmesinde de önemli rol oynar. Çocuklarýnýza Ders Arasý Kanape Çocuklarýnýz için (ilk baþlarda itiraz etseler de) faydalarýný gördükçe kolayca alýþtýracaðýnýz bulunmaz bir besindir sarýmsak; özellikle ikindi üzeri bir dilim ekmeðe süreceðiniz bol sarýmsak ezmesinin üzerine bir kaç damla saf zeytinyaðý eklerseniz çocuðunuzun ihtiyaç duyacaðý enerji ve vitamini de ayný anda saðlamýþ olursunuz. Yanýna veya yaptýðýnýz ezmenin üzerine ince kýyýlmýþ maydanoz ya da dereotu ekleyerek itirazlarý ortadan kaldýrabilirsiniz. Mutlaka deneyiniz. Mutluluk Ýçin



Eðer saydýðýmýz bütün bu faydalardan sonra hala, "ben yiyemem, kokusu rahatsýz ediyor" diyorsanýz size son önerimiz artýk kolayca bulunabilen sarýmsak tabletleri. Bu tabletleri kullanýn, uzmanlar kendinizi mutlu hissetmenize de yardýmcý olacaðýný belirtiyorlar. Unutmayýn. Salep ( Sahlep / Çayýrotu / Çemçiçegi / Orchis / Tuber salep ) Ýçinde glikoz, niþasta, uçucu yaðlar ve azotlu maddeler bulunan salep kýþ günlerinin gerçek dostudur. Orchis, Ophyris, Serapias, Platanthera, Dactylorhiza vs. cinslerine âit türlerin yumrularýna verilen ad. Bu bitkilerin toprak altýnda iki yumrusu bulunur. Bunlardan biri ana yumrudur ve o senenin gövdesini verir. Diðeriyse gençtir (hemsire veya kardes yumru) ve gelecek yilin yumrusunu verir. Salep elde edilen türlerin hepsi yumruludur. Salep daha çok kireçli topraklarý sever. Ormanlik bölgelerde yetiþen saleplerin yumrusu iri olur. Çayýrlarda yetiþen saleplerin yumrusu ise daha zayýftýr. Anadolu’da salep genellikle Orchis ve Ophyrus türlerinden elde edilir. Salep eldesi: Bitki çiçekteyken, toprak altýndaki yumrulari toplanýr. Yalnýz yan yumru alinir, gövdeyi tasiyan ana yumru genellikle alýnmaz. Fakat her ikisi de kulanilabilir. Yumrular kremsi, yumurta þeklinde veya çatalsidir. Toplanan yumrular suyla yikanarak temizlenir, ipe dizilir ve su veya sütle kaynatýlýr, sonra açýk havada kurutulur. Kurutulan yumrular dövülerek toz edilir. Elde edilen bu toz kullanilacak hâle gelmiþ olan salebi verir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Çogunlukla Batý, Güneybatý, Güney ve Kuzey Anadolu olmakla beraber Anadolu’nun birçok yerinde yetiþir. Zihnen Yorulanlar Elinizin altýnda salep varsa hiç üzülmeyin, salep zihni yorgunluðu gideren harika bir içecektir. Ayrýca Salep ; Sinirleri yatýþtýrýr ve iþtah artýrýr. Süt ve þekerle kaynatýp yapacaðýnýz salep göðsünüzü yumuþatýr, öksürüðü keser, bronþite iyi gelir ve balgam söktürür. Kalbi kuvvetlendirici özelliðe sahiptir. Zencefil ve tarçýnla daha da lezzetli hale getirilebilir. Kuvvet macunlarýnýn terkibinde de bulunan salebin bünyeyi kuvvetlendirici özelliði de vardýr. Hanýmlarýn regl düzensizliklerinde de salep etkilidir. Vücutta çýkan yara, iltihap ve çýbanlara zeytinyaðý ile karýþtýrýlarak sürülürse iyileþtirir. Çocuklarýn ishali iyileþtikten hemen sonra kendilerini çabucak toparlayabilmeleri için de salep oldukça etkili bir içecektir. Kullanýldýðý yerler: Bileþiminde niþasta, þekerler, musilaj ve azotlu maddeler vardýr. Bilhassa çocuklarda ishal kesici, kuvvet verici ve gýdâ olarak kullanýlýr. Barsak nezlesinde soðuk alginliklarinda ve öksürüðe karþý halk arasýnda çok kullanýlmaktadýr. Afrodizyak (Cinsel gücü artýrýcý) etkisi vardýr. Ýçinde glikoz, niþasta, uçucu yaðlar ve azotlu maddeler bulunan salep kýþ günlerinin gerçek dostudur. Zihnen Yorulanlar Elinizin altýnda salep varsa hiç üzülmeyin, salep zihni yorgunluðu gideren harika bir içecektir. Ayrýca Salep ; sinirleri yatýþtýrýr ve iþtah artýrýr. Süt ve þekerle kaynatýp yapacaðýnýz salep göðsünüzü yumuþatýr, öksürüðü keser, bronþite iyi gelir ve balgam söktürür. Kalbi kuvvetlendirici özelliðe sahiptir. Zencefil ve tarçýnla daha da lezzetli hale getirilebilir. Kuvvet macunlarýnýn terkibinde de bulunan salebin bünyeyi kuvvetlendirici özelliði de vardýr. Hanýmlarýn regl düzensizliklerinde de salep etkilidir. Vücutta çýkan yara, iltihap ve çýbanlara zeytinyaðý ile karýþtýrýlarak sürülürse iyileþtirir.



Çocuklarýn ishali iyileþtikten hemen sonra kendilerini çabucak toparlayabilmeleri için de salep oldukça etkili bir içecektir. Sandal aðacý ( Kalanga / Santalum album / Santalwood / Santal de mysore ) Sandalgiller familyasýndan, küçük boylu bir aðaçtýr. Hindistan ve Malakka'nin daðlýk bölgelerinde yetiþir. Yaprak dökmez. Yapraklarý karþýlýklýdir. Çiçekleri Sarýmtirak kýrmýzýdir. Meyveleri kiraz büyüklügünde olup, siyah renklidir. Odunu (Lignum santali) Sarýmtirak renktedir ve kokuludur. Bu odundan, uçucu bir yað olan, (Oleum santal / Santal esansý) çýkartilir. Kullanýldýðý yerler: Santal esansý, idrar yollarindaki mikroplarý giderir. Ayrýca, bu aðacýn odununu, parfüm ve tütsü yapýmýnda kullanýlýr. Saparna ( Stechwinde / Sarsaparille / Salsepareille / Sarsaparilla / Smilax aspera / Smilax ) Aðustos-eylül aylarý arasýnda, beyazýmsý-Sarý renkli çiçekler açan, tirmanici, dikenli ve iki evcikli bir bitkidir. Yapraklar saplý ve Kýþýn dökülmez. Kalb þeklinde ve tam kenarlidir. Çiçekler yapraklarýn koltugunda küçük semsiye durumunda, 5-10 çiçeklidir. Meyveleri kýrmýzýmsý, yuvarlak, 1 cm kadar çapta ve 1-3 tohumludur. Öz dikeni adýyla bilinir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Marmara, Batý ve Güney Anadolu. Kullanýldýðý yerler: Kökleri tanen, niþasta, þekerler ve saponin taþýr. Terletici ve kan temizleyici özelliktedir. Tohumlarýn üzerlerindeki zar, “gýcýr” adýyla sakýzlara katýlýr. Körpe sürgünler sebze olarak haslandýktan sonra yenir. Batý Anadolu’da “sircan” adýyla tanýnýr.Terletir, kaný temizler ve cilt hastalýklarýnda faydalýdýr. Sarýsabýr ( Aloe / Aloès / Aloe ) Kurak bölgelerde yetiþen, çok yýllýk, yapraklarý dikenli, bal özkulu (sukulent) bitkilerdir. Öd aðacý olarak da bilinir. Daha çok Afrika, Suriye, Arabistan ve Güney Avrupa’da yayýlýþ gösterir. Buna karþýlik iliman bölgelerde, park ve bahçelerde süs bitkisi olarak yetiþtirilir. Memleketimizin Güneybatý kesiminde de Romalilar döneminde kültürden kalmýþ, yabanileþmiþ türü yetiþmektedir. Bitkinin yapraklarý birer rozet görünümünde, topraktan yayvan bir Þekille çýkarak yukarý doðru bükülürler. Çiçek durumu dik ve sik bir salkýmdir. Çiçekleri Sarý veya kýrmýzýdir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Güneybatý Anadolu (Demre). Kullanýldýðý yerler: Bitkinin yapraklarýndan çýkarýlan usare (özsu) nin, güneþte veya isitilarak yoðunlaþtýrýlmasýyla elde edilen bakiye, siyah parlak kütleler hâlinde kalýr. Bu madde Sarý sabir adýni alýr. Antrasen türevleri taþýr. Kalýn barsaga etkili bir müshildir. Sivisi, pigment ve haserat ilâçlari yapýmýnda kullanýlýr. Sarý sabir, bali bozar. Yanýklarýn sebep olduðu aðrýlarý keser. Sirke ile karýþtýrýlýp saç diplerine sürülürse dökülmelerini önler. Sarýmsak ( Knoblauch / Ail / Garlic / Tüm / Allium sativum ) Temmuz-Aðustos aylarý arasýnda beyaz veya pembemsi renkli çiçekler açan, 20-100 cm boylarýnda çok yýllýk otsu bir bitki. Sarmýsak diye de tâbir edilir. Vataný Orta Asya’dir. Toprak altýnda büyükçe bir soðaný bulunur. Yapraklarý uzun, yassi, bugday yapragi gibidir. Çiçekler, küre þeklinde olup, bir semsiyeyi andiran dallar ucunda toplanýr. Meyveleri siyah renkli tohumlar tasiyan bir kapsüldür. Sarmýsak nâdiren tohum verir. Bunun için daha çok soðancýklarla (dislerle) üretilir. Sarmýsaðýn soðan kýsmý beyazýmsý renkli olup, soðancik veya diþlerden meydana gelir. Soðancýklarýn hepsi bir arada ve bir kabuk tarafindan sarýlmýþtýr. Memleketimizde beyaz ve siyah sarmýsak yetiþtirilmektedir. Týpta beyaz sarmýsak kullanýlýr.



Kullanýldýðý yerler: Sarmýsaðýn Bileþiminde þekerler, vitaminler (A,B,C), kükürtlü bir uçucu yað ve içerisinde bol olarak allil sülfür bulunur. Sarmýsaðýn özel kokusu ve tadý bundan ileri gelir. Çok eski çaglardan beri bilinmekte ve tedâvide kullanýlmaktadýr. Eskiden salgýn hastalýklarla mücâdelede çok kullanilmaktaydi. Antiseptik, istah açici, tansiyon düþürücü, solucan düþürücü, idrar arttýrýcý, kan temizleyici etkileri vardýr. Antiseptik etkisi, içindeki allisinden ileri gelir. Bakteriler üzerinde üremeyi azaltici ve öldürücü etkisi vardýr. Eskiden harplerde antibiyotik ve antiseptik olarak çok kullanilmistir. Ayrýca, kansere karþý üstün bir koruyucu, hemeroide faydali, bronþit, Astým, varis, siyatik ve romotizma ilâcdýr. Doðal Antibiyotiðiniz Ateþ düþürücü özelliði olan sarýmsaðýn antibiyotik özelliði de olduðunu artýk herkes öðrenmeye baþladý. Güç verici, solucan düþürücü özelliklerinin yanýnda, baðýrsaklarý yumuþatýp mikroplarý, bakterileri öldürücü özelliðinin olmasý onu bizim için vazgeçilmez kýlýyor. Yaþlanmanýz Gecikiyor Sarýmsaðýn yaþlý insanlarda ve kuvvetten düþmüþ hastalarda çok faydalý olduðunu biliyoruz. Ayný zamanda damar sertliði ve yüksek tansiyon gibi rahatsýzlýklara da çok iyi gelen, vücutta kireçlenmeyi önleyen ve yaþlanma sürecini geciktiren bulunmaz bir ilaçtýr. Kokusu Rahatsýz mý Ediyor? Sarýmsaðýn kokusundan rahatsýz olup ta yemekten çekiniyorsanýz, aþaðýda belirtilenleri yapabilirseniz sarýmsaðýn kokusundan her hangi bir rahatsýzlýk duymayacaksýnýz; Ýki , üç kahve çekirdeði çiðneyebilirsiniz. Elma kabuðu ve maydanoz yiyebilirsiniz. Anason tohumunu veya karanfili sakýz gibi kullanabilirsiniz. Yediklerinizi Hazým Etmek Ýçin Sarýmsak mide ve baðýrsaklarý uyarýp onlarýn faaliyetlerini artýrarak hazmý kolaylaþtýrýr. Baðýrsaklardaki zararlý mikroplarý öldürerek mikroplarýn vücudu zehirlemesini önler. Ýlaveten kandaki ve damar cidarlarýndaki biriken ürat tuzlarýný ve kireci eritip idrarla dýþarý atar. Böylelikle damarlarýn iç yüzeylerinin geniþlemesini saðlayarak tansiyonu düþürür, damar sertliðini giderir. Akciðer Dezenfektaný Sarýmsak esansý akciðerler yoluyla dýþarý atýlýrken akciðerleri ve bronþlarý dezenfekte eder, oralardaki mikroplarý öldürür ve bronþlarýn ifrazatýný artýrarak öksürükle astýma faydalý olur. Veremin iyileþmesinde de önemli rol oynar. Çocuklarýnýza Ders Arasý Kanape Özellikle ikindi üzeri bir dilim ekmeðe süreceðiniz bol sarýmsak ezmesinin üzerine bir kaç damla saf zeytinyaðý eklerseniz çocuðunuzun ihtiyaç duyacaðý enerji ve vitamini de ayný anda saðlamýþ olursunuz. Yanýna veya yaptýðýnýz ezmenin üzerine ince kýyýlmýþ maydanoz ya da dereotu ekleyerek itirazlarý ortadan kaldýrabilirsiniz. Mutluluk Ýçin Eðer saydýðýmýz bütün bu faydalardan sonra hala, "ben yiyemem, kokusu rahatsýz ediyor" diyorsanýz size son önerimiz artýk kolayca bulunabilen sarýmsak tabletleri. Bu tabletleri kullanýn, uzmanlar kendinizi mutlu hissetmenize de yardýmcý olacaðýný belirtiyorlar. Semizotu ( Portulak / Pourpier / Purslane / Portulaca oleraceae ) Çok yaygýn ve yabânî olarak bag ve bahçelerde yetiþen, bir yýllýk otsu bir bitki. Zirâî önemi pek yoktur. Semizotunun Vataný Asya’dir. Gövdeleri toprak üstünde yatik, yapraklarý sapsýz ve etli olup, çiçekler sarýmsý renklidir. Meyveleri çok tohumludur. Tohumdan yetiþtirilebilir. Demir ve C vitamini bakýmýndan zengindir. Kullanýldýðý yerler: Yeþil yapraklarý ve körpe dallarý sebze olarak yenir. Mayhoþ bir tadý vardýr. Besleyici bir sebzedir. Mide ve barsak kanamalarinda ve kanli idrarda faydalýdýr. Kani temizler. Þeker hastaliginda susuzluðu giderir. Uykusuzluk, sinir ve zihin yorgunlugunda faydalýdýr.



Semizotunda da diðer yeþil yapraklýlarda olduðu gibi çeþitli mineraller, A, B ve C vitaminleri, protein ve karbonhidrat bulunur. Baþ Aðrýnýz Geçsin Semizotunu çok az suda lapa yapýn ve alnýnýza koyun, bu lapa baþ aðrýnýzýn geçmesine yardýmcý olacaktýr. Ayný þekilde vücudunuzun herhangi bir yerinde bulunan þiþliklere de bu lapayý koyduðunuzda þiþlikleri indirir ve daha da önemlisi midenin üzerine yaký gibi bir süre tatbik edilirse mide iltihaplarýna iyi gelir. Yorgunluktan Uyuyamayanlara Semizotu hem sinir krizlerine, hem yorgunluk ve uykusuzluk hallerine çok iyi gelen bir þifadýr. Yapraklarýný yýkadýktan sonra çið olarak yiyiniz. Kanamalý Hastalýklarda Semizotunu periyodik olarak yemek mide, baðýrsak ve akciðer kanamalarýnda, idrardan kan gelmesinde çok faydalý olur. Kaný temizler. Bol idrar söktürür. Özellikle þeker hastalarýnda susuzluðu giderir. Sebzeler Az Suda Piþsin Bütün sebzelerde olduðu gibi semizotu da az suda ve az piþirilmelidir. Bu yöntem piþirilen sebzelerdeki vitamin ve mineral kaybýný en alt düzeyde tutar. Bir Öneri Semizotunu çið olarak cacýklarda kullanabileceðiniz gibi, her hangi bir yemeðin yanýnda ikram edeceðiniz yoðurdun içine de hiç su katmadan doðrayýp üzerine de bir kaç damla zeytinyaðý damlatarak servis yaparsanýz çok nefis bir garnitür elde etmiþ olursunuz. Ayrýca bu yoðurda dereotu ve maydanoz da iyi gider. Sinameki ( Sennakassie / Séné / Cassia ) Afrika, Hindistan ve Arabistan’in yari çöl ve daðlýk bölgelerinde yetiþen, 50-150 cm boylarýnda, Sarý renkli çiçekler açan çalý tipinde aðaççiklar. Yapraklar yaprakçik þeklinde ikiye parçalanmistir. Sinamekinin en çok C.acutifolia ve C. angustifolia türleri bilinmekte ve kullanýlmaktadýr. C.fistulosa türü ise ceviz aðacýna benzeyen büyük aðaçlardýr. Meyveleri fasulye meyvesi gibi esmer, yeþilimsi veya siyahimsi renklidir. Içlerinde 6-10 kadar tohum bulunur. Kullanýldýðý yerler: Bitkinin yaprak ve meyveleri antresan türevleri taþýr. Bundan dolayý da müshil etkilidirler. Etkileri kalýn barsak üzerinedir. Toz hâlinde 0,5-1 gr (günde 2-3 defâ) veya 5-10 gr sinameki yapragi üç su bardagi su ile kaynatýlarak iki defâ içilir. Memleketimizde çok kullanýlan müshil ilâcidir. Kolit ve spastik kabýzlýkta kullanýlmaz. Yalanci sinameki (Colutea arborescens) nin de yapraklarý müshil etkiye sâhiptir. Içimi zordur. Tohumlarý zehirlidir. Sirke Resulullah sallallahu aleyhi vesellem Efendimizin övdüðü bir besin olan sirkenin sayýlmasý güç olacak kadar faydasý vardýr. Hazmý Kolaylaþtýrýr Sirke hazým problemleri için oldukça önemlidir. Karbonhidratlarýn aðýzda sindirimini gerçekleþtirir. Ayrýca sirkenin mikroplarýn öldürücü etkisi vardýr. Onun için ateþli hastalýklarda sirke ile eklem yerlerine yapýlacak tamponun çok faydasý vardýr. Sirke bir çok antibiyotiðin baþ edemediði mikroplarý deri yolu ile içe nüfus ederek bir kaç dakikada öldürür. Piþik Ýçin Yardýmcý Olur Çocuklarýn piþikleri için en iyi þifa birinci olarak zeytinyaðýdýr. Ancak sirkeyi de çocuklarýn giysilerinin son durulama suyunda kullanmak, piþik meydana gelmesini engelleyen bir yoldur.



Ve Ayrýca Sirke ; kaþýntý þikayetlerinin yoðunlaþmasýnda kullanýlýr. Mürekkep lekesini temizler. Gül suyu ile karýþtýrýlýp baþa masaj yapýldýðýnda baþ aðrýsýna fayda verir. Üzüm sirkesi, iltihaplý mideler için faydalý bir besindir. Bunun için sirkeyi zeytinyaðý ile beraber kullanmak gerekir. Ayrýca tek baþýna servisten sonra çorbalara da eklenir. Sýcak sirke gargara olarak kullanýldýðýnda diþ aðrýlarýný keser ve iltihaplarýný kurutur. Diþ etlerini kuvvetlendirir. Ýþtah açýcýdýr. Saçlarda kepeklenmeyi önler. Donmuþ Eti Hemen Çözün Eðer aceleniz varsa ve dolaptan çýkardýðýnýz etin hemen çözülmesi gerekiyorsa etinizi az sirkeli soðuk suya koymanýz iþinizi kolaylaþtýracaktýr. Kirli Camlar ve Aynalar Cam ve aynalarýnýzýn uzun süre temiz kalmasýný istiyorsanýz baþka herhangi bir þey kullanmadan sirke koyduðunuz bir kapta süngerinizi ýslatýp bununla camlarýnýzý ve aynalarýnýzý silin. Badana Ýzleri mi, Önemli Deðil Cam ve aynalarýnýzdaki badana izlerini temizleyebilmek için kaynattýðýnýz sirkeyle sýcakken silin ve daha sonra yumuþak pamuklu bir bezle kurulayýn. Ýyi sonuç alacaksýnýz. Ve Saçlarýnýz Saçlarýnýzý þampuanladýnýz sýra durulamaya geldi. Saçlarýnýzý duruladýktan sonra son olarak birkaç damla sirke katýlmýþ ýlýk su ile bir kez daha duruladýðýnýzda ýþýl ýþýl parlayan saçlarýnýz olacak. Emin olabilirsiniz. Deri Eþyalarýnýzýn Temizliði Deri eþyalarýn temizliði bir çok kiþi için problemdir. Bu problemin en pratik çözümü ise deri eþyalarýnýzý sirkeli sýcak su ile silip pamuklu bir bezle kurulamaktýr. Bulaþýklarýnýzda da Sirke Eðer bulaþýklarýnýzý elde yýkýyorsanýz, bulaþýk suyuna katacaðýnýz bir kaþýk sirke bulaþýklarýnýzýn temizliði hususunda ulaþtýðýnýz sonuç açýsýndan sizi bile þaþýrtacaktýr. Ateþ Düþürücü Parasetemollerin olmadýðý dönemlerde sirkeden ateþ düþürücü olarak yararlanýlmýþtýr. Ancak bu yöntemin hala kullanýþlý ve doðru olduðunu unutmayýn. Ateþ yükselmelerinde alýn ve eklem yerlerine konulacak sirkeli bezler bir an önce ateþin düþmesine yardýmcý olacaktýr. Ateþ düþünceye kadar sirke kompresine devam etmelisiniz. Soðan ( Zwiebel / Olignon / Onion / Basaliye / Allium cepa ) Haziran-aðustos aylarý arasýnda yeþilimsi veya pembemsi renkli çiçekler açan, 30-100 cm boylarýnda, çok yýllýk otsu ve soðanlý bir bitki. Yapraklar boru þeklinde, içi bos, mavimsi-yeþil renklidir. Çiçekler küre þeklindeki baslarda semsiye durumunda toplanmýþlardýr. Tohumlarý siyah renkli, köþeli ve küçüktür. Soðan çok eskiden beri bilinen kültür bitkilerinden biridir. Sümerler döneminden beri yetiþtirildiði ve Kullanýldýðý, târihî belgelerden anlasilmaktadýr. Soðan, degisik Þekilli, üzeri zarimsi bir kabukla kapli, yakýcý lezzetli ve özel kokuludur. Kültür çeþitlerine göre Þekil ve büyüklükleri degismektedir. Türkiye’de soðan üretimi yapýlan bölgelerin basinda Karacabey ve havâlisi gelmektedir. Bu bölgede zirâati yapýlan soðan çeþitleri Kantartopu, Imrali veYalova 12’dir. Kantartopu yuvarlak, hafifçe basik, kýrmýzý kabuklu ve depolamaya dayanýklýdýr. Imrali ise uzunca oval, kýrmýzý-kahverengi kabuklu, lezzetli ve bu bölgede tutulan bir çeþittir. Yalova 12, Sarý soðan olarak da adlandirilir ve kantartopu çesidinden seleksiyon yoluyla elde edilmis beyaz etli, göbekli bir çeþittir. Kullanýldýðý yerler: Soðan çok eski çaglardan beri yemeklere çesni veren bir sebzedir. Yeþil yapraklarý ve kuru yumrulari kullanýlýr. Soðanýn içinde C vitamini bulunur ve besleyici ve istah açici bir besindir. Içinde bulunan kükürtlü bir madde soðana acilik verir, gözleri yakar ve yasartir. Soðan, mikroplara karþý koyma gücünü arttirdigindan, bir memlekete gelenin önce biraz çig soðan yemesi sihhati için iyidir. Soðandan sonra kereviz veya sedefotu yenirse, fena kokusu



gider. Soðan, birçok faydayi bereberinde getiren bir bitkidir. Idrar söktürür. Idrar tutuklugu ve damar sertliðinde faydalýdýr. Böbreklerdeki kum ve taþlarýn düþürülmesine yardýmcý olur. Zihin yorgunlugunu giderir. Iktidarsizlikta faydalýdýr. Afrodizyak (Cinsel gücü artýrýcý) özelliði vardýr. Öksürük söktürür, bronslari temizler. Akciger hastalýklari, Astým nöbeti, grip ve soðuk algýnlýðýnda faydalýdýr. Sofralarýmýzýn en vazgeçilmezi olan soðan, aslýnda bu durumu o kadar hak ediyor ki, bir çok sebze piþtiðinde vitaminlerinin büyük bir kýsmýný kaybettiði halde soðan sahip olduðu vitaminleri korumaya devam eder. Antibiyotik Kardeþler Sarýmsaðýn kardeþi soðan da týpký kardeþi gibi antibiyotik vazifesi görür. Bronþ Açýcý Soðanýn bir özelliði de bronþlarý açmasýdýr. Bronþlarý çalýþtýrarak öksürüðü söktürür. Akciðer rahatsýzlýklarýný, astým nöbetlerini, grip ve soðuk algýnlýðýný çok kýsa sürede ve kolayca atmaya yardýmcý olur. Ýçinde Ne Var Soðanýn içinde bolca A, B, ve C vitaminlerinin yaný sýra fosfor, kükürt, iyotsilis gibi vücudumuza çok yararlý maddeler bulunduðu gibi antibiyotik vazifesi gören esanslar ve hazým artýrýcý fermentler ve kandaki þeker oranýný düþürücü glükokinin madde bulunur. Üre Miktarýný Düþürür Evet soðan vücudunuzdaki fazla suyu almakla en iyi idrar söktürücülerden biri olarak üreyi düþürüp sodyumu atar. Üstelik haricen ikiye bölüp böðürlerinize süreceðiniz soðan bile idrarý söktürür. Siyatik aðrýlarýnýz varsa buna da soðanla masaj yapabilirsiniz. Kanýnýzda fazla tuz ve üre biriktiyse bütün bunlarýn yanýnda düzenli olarak günde sekiz on adet soðan yerseniz kýsa sürede iyileþirsiniz. Salgý Bezlerini Çalýþtýrýr Soðan sinirleri yatýþtýrýr, zihni yorgunluðu, kalp çarpýntýsýný, ruhi sýkýntýlarý giderir. Bütün salgý bezlerinizi çalýþtýrdýðý için bu gibi þikayetlerinizde faydasýný göreceksiniz. Ýnsülin Artýrýcý Soðanýn size sunacaðý en iyi hizmetlerden birisi de pankreas guddesini çalýþtýrýp insülin ifrazatýný artýrarak kandaki þeker seviyesinin düþürülmesidir. Þeker hastalarý her yemekte küçük de olsa (arpacýk soðan ya da daha tatlý cinsi olan kýrmýzý soðan tercih edilebilir) bir, iki tane soðan yerlerse kanýn asitliðini gidererek, þekerlilerin susuzluk ihtiyacýný giderir. Bu arada baðýrsaklarý dezenfekte ettiðini ve baðýrsak kurtlarýnýn düþmesine de yardýmcý olduðunu belirtmek gerekiyor. Siðilde El ve ayakta çýkan siðillerin üzerine geceleri soðan suyu sürülerek onlardan kurtulabilirsiniz. Ayrýca dolamanýn üstüne bir soðanýn zarý baðlandýðýnda dolamayý olgunlaþtýrýr. Soðaný Yakmayýn Yemek kültürümüzde hak ettiði yere sahip olan soðaný ne yazýk ki biraz daha lezzet uðruna yemeklere koyarken yakabiliyoruz. Oysa piþireceðiniz yemeklerde çok az sote edebilir, hatta bütün malzeme ile birlikte çið olarak kullanabilirsiniz. Özellikle düdüklü tencerede piþirdiðinizde bütün malzeme bu þekilde vitamin kaybýna uðramadan yararlý bir þekilde piþecektir. Kalp Dostu Soðan ayný zamanda kalbinizin de dostudur. Hormonlarýn dengeli çalýþmasýný saðlayarak vücudunuzu dinçleþtirir, dayanýklýlýðýný artýrýr, yaþlanmayý geciktirir ve bununla beraber kemiklerin, diþlerin ve kan damarlarýnýn saðlam olmasýný saðlayýp karaciðeri dezenfekte eder ve onu zehirden arýndýrýr. Soya Soyadan bugün bildiðimiz kadarýyla içinde petrol yan ürünleri de dahil olmak üzere 250 çeþitten



fazla endüstriyel ürün elde ediliyor. M.Ö 2838' e ait bir kayýtta soyanýn Çinde kutsal bir bitki olarak kabul edildiði geçmektedir. Kemiksiz et veya tarlalarýn bifteði olarak nitelendirilen soya halen dünyadaki bir milyar insanýn yegane protein kaynaðýdýr. Dünyada sekiz milyon insan protein eksikliði olarak tanýmlanan kronik açlýkla karþý karþýyadýr. Bizim toplum olarak çok fazla tükettiðimiz ekmeðe bile sadece % 5 oranýnda soya unu katýlmasýyla yeterli ve dengeli beslenemeyen milyonlarca insanýn günlük protein ihtiyacýný karþýlamak mümkündür. Bir insanýn yeterli beslenebilmesi için bir günde kabaca kilosu kadar gram cinsinden protein almasý gereklidir. Yani 50 kilo bir insanýn asgari 50 gram protein almasý gerekir. Et % 17 oranýnda protein içerir. 50 kiloluk bir insanýn günlük protein ihtiyacý 50 gram olduðundan bunu ancak 300 gram et tüketerek karþýlayabilir. Et ile ayný kalitede hayvani proteine sahip tek ürün olan soya bitkisi ise ortalama % 40 oranýnda protein içeriyor. Soya Sütü Su; inek sütünde %87.4, soya sütünde %90 oranýnda. Protein inek sütünde 3.4, soya sütünde 3.5 oranýnda. Yað inek sütünde 3.7, soya sütünde 2.8. Karbonhidrat ise inek sütünde 4.8, soya sütünde 3.1 oranýnda bulunuyor. Ýçindekiler Yüksek miktardaki proteinin yaný sýra içerdiði kalsiyum, fosfor, demir, bakýr, kükürt, klor, nikel, sodyum gibi mineraller, A, B1, B2, C, D, E, K vitaminleri ile soya dünyada eþi olmayan bir bitki. Þeker Hastalarý Ýçin Soya Batýda soya unu uzun yýllar þeker hastalarý için kullanýlmýþtýr. Düþük niþasta yapýsý ile kan þekerini artýrmayan soya, lifli yapýsý ile de sindirim sistemini yormayarak þeker hastalýðýný önleyici özelliðe sahip. Diyabet uzmanlarý þeker hastalarýnýn diyetlerinde bol lifli ve kepekli gýdalara yer verilmesini, kýrmýzý et ve diðer hayvani gýdalardan da mümkün olduðunca kaçýnýlmasýný önermekteler. Bu baðlamda soya, hayvani gýdalara eþ deðer proteini vücuda verme özelliðine sahiptir. Soya ayrýca kanseri önleyen etkenlere sahip güçlü bir antioksidan olan mucize madde "Geniþtein"i de içermektedir. Göðüs, akciðer. prostat, deri ve kan kanserini kýsaca her tip kanser hücresinin geliþimini engelleyen Geniþtein antihormonal etkisi ile bu kanserleri durdurabiliyor. Çocuklukta içilen soya sütünün kansere karþý bir aþý olduðu ise Amerikada yapýlan üniversite araþtýrmalarýyla ortaya konulmuþtur. Soya fasulyesi ( Sojabohne (f), Fr. Soja (m), Ing. Soybean, soya-bean ) 1-1,5 m boyunda, kýsmen Sarýlici, dallanmýþ, bir yýllýk, Çin ve Japonya’da geniþ ölçüde zirâati yapýlan, besin deðeri bakýmýndan hayli önemi olan bir bitki. Bitkinin yapraklarý üç yaprakçikli, yaprakçiklar oval Þekilli ve sivri uçludur. Çiçekler sarýmsý veya menekþe renklidir. Meyveleri biraz kývrýk, tüylü ve 2-5 tohumludur. Tohumlar küre þeklinde, beyaz renkli olup, bir yaninda siyah bir leke vardýr. Kullanýldýðý yerler: Çin’de bes bin seneden beri soya, gerek gidâ maddesi olarak gerekse çeþitli ürünlerin eldesinde kullanýlmaktadýr. Günümüzde de basta Amerika olmak üzere çeþitli ülkelerde tüketilmektedir. Kýsmen soya unundan yapilmis ekmekle, soya yaðýndan yapilmis tereyaðý birçok sofrada kabul görmektedir. Soya filizleriyle süslenmis yeþil salata çok miktarda C vitamini ihtivâ etmektedir. Bu sâyede birçok memlekette tâze sebze ve meyve noksanligindan dolayý meydana çýkan “Saurvy hastaligi”ni önlemektedir. Soya fasulyesi, B1 ve B2 vitaminleriyle E ve K vitaminlerini ihtivâ eder. Bilhassa “Pelegra hastaligi”na karþý “Niacin” maddesince zengindir. Insan vücûdunun hergün sarf etmeye mecbur kaldigi mâdenî tuzlar bakýmýndan da fevkalâde zengin bir gidâdir. Kemiklerin teþekkülünde büyük bir rol oynayan “kalsiyum” soya fasulyesinde süte nispeten iki mislidir. Buna ilâveten bol miktarda fosfor, demir, bakir, manganez, potasyum ve sodyum ihtivâ eder. Soya fasulyesi, vücûdumuzun muhtaç olduðu protein bakýmýndan da en zengin ve mükemmel bir gidâ maddesidir. 453 gramlik soya ununda 31 yumurtanin, 6 büyük sise sütün veya 900 gramlik kemiksiz etin ihtivâ ettiði kadar protein bulundugu laboratuvar deneyleriyle tespit edilmistir. Gelistirilen tekniklerle günümüzde soya fasulyesinden fevkalâde nefis, temiz, krem renginde un elde edilmektedir. Bu un bilhassa pasta, bisküvi, kurabiye, dondurma, þekerleme îmâlâtinda büyük miktarda kullanilmakta, bebek



mamalarinda da büyük ragbet görmektedir. Yari yariya soya unundan yapilmis makarnalar, sehriyeler, hamur tatlýlari, çeþitli ülke sofralarini süslemeye devam etmektedir. Soya fasulyesi hem insanlar hem de çiftlik hayvanlari için çok besleyici bir gidâ maddesidir. Soya yaðý birçok âilein seve seve salata yaðý ve kizartma yaðý olarak kullandigi bir madde hâlini almistir. Esas îtibâriyla soya yaðý boyacilikta ve cila yapmakta kullanýlmaktadýr. Soya fasulyesi kirmalari da hayvan gidâlari arasýnda mühim bir mevki isgal etmektedir. Amerika’da bâzý üniversiteler soya fasulyesinin suyunu bir nevi süt gibi kullanmakta, bundan peynir elde etmektedir. Hayvan beslenmesinin güç olduðu memleketlerde süt yerine bu fasulye suyunun kullanilmasi tesvik edilmektedir. Hâlen üretilen soya yaðýnin yüzde 85’ini Amerikalilar insan yiyecekleri arasýnda kullanmakta, kalanini da boyacilikta, cilâ yapmakta, sabun îmâlâtinda sarf etmektedirler. Sarý altin, hatta asrin bitkisi olarak da adlandirilan soyanin pekçok kullanma alani vardýr. Bunlarin Baþlýcalari; süt, yogurt, peynir, dondurma, dondurma külahi, pasta, hayvan yemi, yeþil gübre, ilâç, boya, kâgit, kemiksiz et, kahve, salça, sabun, plastik maddeler, lastik, alkol, yað, margarin, soya unu, ekmek, makarna, tarhana, leblebi, çocuk mamasi vb.dir. Sofa fasulyesi, fasulye kadar yeþil deðildir ve biraz da tüylücedir. 1960 lý yýllarda ülkemizde soya fasulyesi tarýmý yapýlabilmesi için bir enstitü kurulmuþ olmasýna raðmen takip eden bir kaç yýl içinde bu çabadan vazgeçilmiþ ve malesef soya fasulyesinden yeterince istifade edemeyecek duruma düþmüþüz. En ilkel þekli ile yakýn zamana kadar köylerde mýsýr unu ile birlikte öðütülerek köy ekmeklerinin lezzetini ve besleyiciliðini artýrýyordu. Bir kaç sene önce de bir iki belediyemiz ürettikleri ekmeklerin içine soya fasulyesi katarak -tabi un olarak- yoksul insanlarýn daha iyi þartlarda beslenmelerini saðlamaya çalýþýyorlardý. Soyanýn beslenme ve sanayide, ilaç endüstrisi ve kimyada yaklaþýk 250 deðiþik alanda kullanýldýðýný öðrenince bu duruma sizler de þaþýracak ve bu harika besin maddesini merak edeceksiniz. Soyada etin iki katý protein, fosfor, kalsiyum, demir, A, B1, B2, B3, ve C vitaminleri ve karbonhidratlar bulunmaktadýr. Yaðý Çok Soya fasulyesinin yaðý oldukça çoktur. Bunun için çok fazla enerji verir. Kemik Geliþimi Soya fasulyesi kas, sinir ve kemik geliþiminde oldukça önemli rol oynar. Ancak soyayý guatrý olanlarýn yememeleri ve süt çocuklarý ile emziren annelerin de seyrek olarak ve mutlaka yulafla yemeleri önerilir. Et Deðil Soya Eti Diyetlerinden et yemeði çýkarýlanlar, geliþme dönemindeki çocuklar, sürmenaj olanlar ve sinirleri zayýflayanlara soya fasulyesinden elde edilin soya eti önerilir. Kýrmýzý etle yapabileceðiniz hemen her yemeði bu soya eti ile de yapabilirsiniz. Hemen hemen ayný tadý verir. Köftesini bile yapabilirsiniz. Soya sahip olduðu ve çok az besin maddesinde bulunan lesitin maddesiyle beynin daha iyi çalýþmasýný saðlar. Basit Bir Soya Tarifi 1,5 su bardaðý soya, 1 büyük soðan, 2 diþ sarýmsak, 1 orta boy domates, 1 havuç, 1 tatlý kaþýðý þeker, tuz, karabiber ve maydanoz. Bir gece önceden ýslatmaya býraktýðýnýz soyayý süzün, buna 4 bardak su ilave edip yaklaþýk bir saat düdüklü tencerede piþirin. Bilin ki soya bakliyat türü yiyeceklerin içinde en uzun sürede piþenidir. Bir tencerede soðan, sarýmsak ve havucu zeytinyaðý ile hafif çevirin. Bunlarýn üzerine önce soyayý sonra da tuz, karabiber ve bir tatlý kaþýðý þeker ilave edip 20 dakika kadar daha piþirin. Servis yaparken maydanoz ve limon da ilave edin. Ucuz Protein Kaynaklarý Fasulye, bezelye, mercimek, diðer baklagiller ve özellikle de henüz soframýzda hak ettiði yeri alamayan soya en ucuz ve en zengin protein kaynaklarýmýzdýr. Soyanýn yemeðini yemek mümkün olmasa bile artýk kolayca bulunabilen soya ununu beyaz un kullandýðýnýz alanlarda rahatlýkla tercih edebilirsiniz. Ancak allerjik bünyelerde soya kaþýntýlara sebebiyet verebilir. Not: Soya sosunun bilinen hiç bir besin deðeri yoktur. Sumak



( Gerbersumach / Sumac / Sumac / Somak / Rhus / Rhus coriaria / Tekri ) 2-3 m boylarýnda, Kýþýn yapraklarýný döken, çalý tipinde aðaççiklar. Yapraklar 5-10 yaprakçiklara ayrilmistir. Bunlar oval Þekilli ve sapsýz, tüylü ve kenarlarý hafif dislidir. Çiçekler yeþilimsi renklerde, 20-25 cm konik çiçek durumlarýnda toplanmýþlardýr. Meyveleri olgunlukta esmer-kýrmýzý renkli, küre Þekilli, tüylü ve eksi lezzetlidir. Sumagin 150 kadar türü vardýr ve birçogu zehirlidir. Yurdumuzda Derici Sumagi (Rhus coriaria) ve Boyaci Sumagi (Rhus cotnus) dogal olarak yetiþir. Kokulu sumak (Rhus aromaticus)'un tentür halindeki idrar tutamama hastaliginda faydalýdýr. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Ege, Akdeniz bölgesi, Dogu Anadolu. Kullanýldýðý yerler: Yapraklarý tanen, þekerler ve Sarý renkli boya maddeleri taþýrlar. Kabýz edici, kan kesici, antiseptik etkili olup, Ayrýca yünlü kumaslarin boyanmasinda kullanýlýr. Boðaz ve dis etleri hastalýklarýnda da gargara hâlinde kullanýlýr. Sumak meyveleri de tanen, uçucu yað ve organik asitler ihtivâ eder. Baharat olarak çok kullanýlýr. Antep fýstýðý ailesinden olan sumak çoðumuzun sadece çorbalarýmýzý tatlandýrmak için kullandýðý ancak ev ilacý olarak da yararlanabileceðimiz bir dosttur. Þekeri Düþürür Sumak kullanmak þeker hastalarý için oldukça yararlýdýr. Kandaki þekeri düþürür. Basur Ýçin Kaynatýp balla tatlandýrdýktan sonra içeceðiniz sýcak sumak basur için faydalýdýr. Ancak bunun için sumak suyunu yemeklerden önce içmelisiniz. Ayný zamanda bu içecek ishali de keser. Çýban ve Sivilceler Ýçin Kaynattýðýnýz sumaðýn suyu ile sivilce ve çýbanlara pamuk ile tampon yaparsanýz sivilcelerinizin geçtiðini göreceksiniz. Aðýz Ýçi Yaralarda Kaynattýðýnýz sumakla gargara yapmanýz aðýz içi yaralarýnýn iyileþmesini saðlar. Ayrýca Sumak; yemeklere katacaðýnýz sumak iþtah açýcýdýr. Mide ekþimelerine ve mide bulantýlarýna ve kusmalara çok iyi gelir. Sumak Ekþisi Ekþili köfteleriniz ve salatalarýnýz için limon yerine kullanacaðýnýz 2 çay kaþýðý sumak ekþisi hem istediðiniz ekþiliði hem de farklý bir lezzeti tatmanýza imkan verecektir. Susam Kullanýldýðý yerler: Susam yaðý, safra taþlarýnin düþürülmesinde faydalýdýr. Karaciðer hastalýklarýnda kullanýlýr. Kabýzlýðý giderir. Afrodizyak (Cinsel gücü artýrýcý) özelliði vardýr. Nefes darlýðý ve bronþitte faydalýdýr. Süt Lokman Hekimin ilaç olarak tavsiye ettiði bu güzel mayi bir çok derde devadýr. Ýçinde Ne Var? Süt, içinde sodyum, kalsiyum,potasyum, fosfor, bakýr, klor, kazein gibi maddeleri içeren harika bir besindir. Öksürük ve Üþütmede Öksürük ve üþütmede ballý süte biraz zencefil katýp içerseniz yararýný görürsünüz. Unutkan mýsýnýz? Süt unutkanlýðý giderip zekayý geliþtiren bir içecektir. Protein eksikliðinden kaynaklanan rahatsýzlýklarýnýz varsa süt içmeye devam etmelisiniz.



Koyun Sütü Koyun sütü vücudun hararetini ve susuzluðunuzu giderir. Devamlý içildiðinde cildi beyazlaþtýrýr. Ancak koyun sütü fazla yaðlý olduðu için balgam yapar ve hassas midesi olanlar için rahatsýzlýk verici olabilir. Bunun için sütü su ile inceltip içmek daha yararlýdýr. Kaþýntý Ýçin Vücudunuzda kaþýntý veya uyuz gibi þikayetleriniz varsa süt içmek size yarar saðlayacaktýr. Panzehir Süt, akrep ve yýlan sokmalarýnda ve zehirlenmelerde tereyaðý ve balla karýþtýrýlýp þerbet olarak içildiðinde oldukça etkili bir panzehirdir. Nekahet Devresinde Süt çeþitli hastalýklardan sonra gelen nekahet devresinde vücuda kuvvet verir. Modern Týp Yeni Keþfetti, Oysa O Hep Vardý: Anne Sütü Bebekler için en mükemmel, en saðlýklý ve de en ucuz gýda anne sütüdür. Anneler bol miktarda bitkisel gýdalar alarak bunu en ideal olan bebek gýdasýna "anne sütü "ne dönüþtürebilirler. Anne sütüyle beslenmek en uygun gýda olmakla kalmayýp bebekleri hastalýklardan korumayý da saðlayan harika bir nimettir. Þiþmanlamak Ýstiyorsanýz Sütü hurmayla beraber macun haline getirip yerseniz en ucuz ve etkili þiþmanlama ilacýna sahip olursunuz. Keçi Sütü Keçi sütü koyun sütünden daha ince ve daha az yaðlýdýr. Baðýrsaklarý yumuþatýr, boðaz aðrýlarýna, kuru öksürüðe karþý oldukça faydalýdýr. Akciðer Rahatsýzlýklarýnda Balla beraber içilecek süt, akciðer hastalýklarýnda ve veremde iyileþtirici katký saðlar. Deve Sütü Deve sütü vücudunuzdaki kapalý olan gözenekleri açar, karaciðer zafiyetine iyi gelir. Sindirim bozukluklarýnda da kullanýlmýþtýr. Ancak diðer sütlere oranla daha fazla ishal yapar. Dikkat Süt, safradan meydana gelen rahatsýzlýklarda iyi deðildir. Ayrýca sütün bünyenizde gaz veya þiþkinlik yapmasýndan yakýnýyorsanýz son zamanlarda üretilen ve sütün içindeki gaz yapan maddelerden arýndýrýlmýþ pastörize sütler sizin için ideal olabilir. Þalgam ( Brassica rapa var / Brassica napus / Turnip / Navet ) Turgiller familyasýndan, toprak altýnda siskin bir yumru yapan, topaç biçiminde etli ve tatlý yumrusu iki yýllýk bir bitkidir. Yapraklarý parçalý ve tüylü, çiçekleri Sarýdýr. Yurdumuzda yuvarlak ve kökü basik olanlar makbuldür. Terkibinde B vitamini ve madeni maddeler vardýr. Kullanýldýðý yerler: Idrar söktürür. Romatizma ve nikriste faydalýdýr. Mafsal sisliklerini indirir. Böbrek kumu ve tasinin düþürülmesine yardýmcý olur. Ergenlik sivilcesi ve egzama gibi cilt hastalýklarýnda faydalýdýr. Göðsü yumuþatýr. Akcigerleri temizler. Boðaz iltihabýný giderir. Kabýzlýðý giderir. Þeker hastalarýnýn susuzluðunu giderir. Kökü ve yapraðýndan yararlanabileceðiniz bu harika besin özellikle bol B vitamini ve mineralleri ile akciðerlere iyi bir ilaçtýr. Ýlaç Olarak 100 gram þalgamý rendeleyin ve bir litre suda 15 dakika kaynatýn. Yarým saat kadar kaynamýþ suyun içinde beklettikten sonra bu suyu süzün ve hem ilaç olarak için hem de boðaz iltihaplarýnda gargara olarak kullanýn. Ýnatçý öksürüklerin bertaraf edildiðini göreceksiniz. Çünkü þalgam akciðer ve bronþlarý temizler.



Þalgam Kolyesi Þalgamý ipe dizmek suretiyle yapacaðýnýz kolyeyi boynunuza astýðýnýzda varsa þayet þiþliklerin inmesine etki ettiðini göreceksiniz. Hastalýk Esnasýnda Çeþitli rahatsýzlýklarda hastanýza vereceðiniz çorbalarýn içine biraz da þalgam rendeleyin. Ergenlik Sivilcelerinde Yüzlerindeki ergenlik sivilcelerinden yakýnan gençler ve egzamasý olanlar yemeklerinde birer þalgam yemelidirler. Çünkü bu rahatsýzlýklarýnýn tedavisinde kükürde ihtiyaç vardýr ve þalgamda ihtiyaç duyulan kükürdün fazlasý mevcuttur. Ancak þalgam yerken çok iyi çiðnemeye dikkat etmelisiniz. Ayrýca Þalgam ; iyi bir arfodizyaktýr. Kabýzlýk giderici özelliði bulunur. Kulunç aðrýlarýna karþý faydalýdýr. Ýdrar söktürücüdür. Bir Öneri Özellikle balýk yemeklerinin yanýna yapacaðýnýz salatalara bir miktar þalgam turþusu ekleyin. Ýçinde A, B, C, vitaminleri ile demir, fosfor, kalsiyum, potasyum ve magnezyum bulunan þalgam bazý hastalýklar için de þifa kaynaðýdýr. Yapraklarý Cildiniz Ýçin Suda kaynattýðýnýz þalgam yapraklarýnýn suyu ile cildinize düzenli olarak yapacaðýnýz kompres hem cildinizi temizler hem de güzelleþtirir. Þalgam Yaðý Romatizmal aðrýdan yana þikayeti olanlar þalgam yaðý ile aðrýyan yerlere iyice yedirerek masaj yaparlarsa faydasýný göreceklerdir. Þalgam Suyu Þalgam suyu iyi bir idrar söktürücüdür. Anjin, bronþit, zature hastalýklarýnda þifa verici özelliði vardýr. Þalgam suyu her zaman iyi bir göðüs yumuþatýcýdýr; ayrýca bünyenin direncini artýrýr. Kuvvet kazanmak için günde iki bardak þalgam suyu içilebilir. Þalgam suyunu nezle olduðunuzda da tercih etmelisiniz. Þebboy ( Goldlack / Giroflée jaune / Wallflower / Bleeding heart / Matthiola / Stock / Cheiranthus cheiri ) Sarý veya turuncu renkli çiçekler açan, 50 cm boylarýnda çok yýllýk, otsu bir süs bitkisi. Çiçekler dört parçalý ve karanfil kokusundadýr. Yapraklarý dardir. Bahçelerde süs bitkisi olarak yetiþtirilir. Nemli, kumlu-killi ve gübreli topraklarda iyi yetiþir. Soðuða dayanýklý degildir. Bu türe Sarý sebboy da denilir. Tohumla üretilir. Kullanýldýðý yerler: Çiçekleri uçucu yað taþýr. Uçucu yað parfümeride kullanýlýr. Tohumlarý kalp üzerine etkili bileþikler taþýr. Ayrýca idrar söktürücü ve Kabýzlýðý giderici etkisi vardýr. Bahçe sebboyu (Mathiola incana): Mor renkli çiçekler açan 80 cm kadar boylarýnda otsu bir süs bitkisidir. Yapraklarý tüylüdür. Çiçekleri kokusuzdur. Bahçelerde süs bitkisi olarak yetiþtirilir. Tibbî bir etkisi yoktur. Þeftali ( Pfirsichbaum / Pêecher / Peach tree / Prunus persica / Peach ) 3-5 m boylarýnda bir meyve aðacý. Bitki, meyveleri için yetiþtirilir. Meyveler 5-10 cm çaplarinda, yuvarlak tatlý sulu ve hoþ kokuludur. Vataný Çin’dir. Iran’a, sonra da Anadolu’ya geçmistir. Avrupa’ya da Anadolu’dan yayýlmýþtýr.



Akdeniz bölgesinde yetiþtirilen çeþitleri: Flardasun, early amber, sâhil seridinin dis kýsmýnda springtime. Ege ve Güney Dogu Anadolu bölgesinde yetiþtirilen çeþitler: Precocissima, sâhil seridinde springtime, early red, dixierd, candinal, starking delicious, redhaven (R-1), redglobe, J.H. Hale Rio-oso-gen, Monroe, triogen, laring, glohaven, cresthaven, Marmara Bölgesi ve Tokat, Samsun ve Amasya bölgesinde yetiþtirilen çeþitler: Dixierd, redhaven (R-1), redglobe, laring, glohaven, cresthaven, blaka J.H. Hale Rio-oso-gen, monroe. Kullanýldýðý yerler: Çiçekleri Kabýzlýðý giderir ve barsak solucanlarýný düþürür. Meyvesi hazmý kolaylaþtýrýr. Idrar yollarini temizler. Bol miktarda idrar söktürür. Basur memelerinden dogan þikayetleri giderir. Safra kesesi ve böbrekler için faydalýdýr. Yemekten Sonra Yerseniz Yediklerinizin daha çabuk ve kolay hazým olmasýný saðlarsýnýz. Et ve hamur iþlerinin verdiði susuzluðu giderir. Hastalýklara karþý vücudunuzun mukavemetini artýrýr. Ucuz Kýrýþýk Giderici Ve iþte bir tane daha cilt dostu. Yüzünüz ve boynunuzdaki kýrýþýklýklar sizi rahatsýz ediyorsa hemen o kýsýmlara uykudan önce incecik þeftali dilimleri koyun. Yirmi dakika sonra alýn ve yýkamadan uyuyun. Bu küre bir müddet devam ettiðinizde bir süre sonra sonuca þaþýracaksýnýz. Þeftali Çiçeði Bir litre kaynar suya 10 gram þeftali çiçeðini atýn. Yalnýz on dakika bekletip balla tatlandýrdýktan sonra çay þeklinde için. Bu hem baðýrsaklarý yumuþatacak hem de öksürüðe iyi gelecektir. Burkulan ve Yanan Yerlere Bu yerlere taze þeftalinin yapraðý ve maydanoz lapasý yapýp üzerine zeytinyaðý ekleyin. Aðrýyan yerlerinize bu lapayý uyguladýðýnýzda aðrý ve acý kesecektir. Ýdrar Yollarýnda Kan Olanlar Þeftali hem idrar yolu iltihabýnda hem de idrardan kan gelmesinde idrar yollarýný dezenfekte eder, bol idrar söktürür, vücuttaki fazla suyu atar. Gelin Þeftaliden Bir de Marmelat Yapalým 1 kilo þeftaliyi yýkayýp soyun. Çekirdeklerini ayýklayýn. Robotun býçak ucu ile bir dakika kadar karýþtýrýn. Hafif ateþte yavaþ yavaþ dört su bardaðý þeker ekleyin. Karýþtýrmaya asla ara vermeyin, kýsa sürede marmelat kývamýna gelecektir. Yarým limon suyu sýkýp kavanozlara doldurun ve kapaðýný soðuduktan sonra kapatýn. Þeftali iþtah açar. Harareti keser, sýtmaya iyi gelir, balgam söker. Olgunlaþmýþ meyvesi mideye iyi gelir, hazmý kolaylaþtýrýr. 150 gr. suya 10 gr. þeftali çiçeði, 25 gr. þeker ilave edilerek çocuklara verilirse baðýrsaklarý yumuþatýr. Hafif laksatif ve idrar söktürücü özellikleri de olan þeftali sýkýlarak aç karnýna bir kaç gün içilmeye devam edildiðinde idrarý çoðaltýr ve baðýrsak sistemimizin daha iyi çalýþmasýna yardýmcý olur. Sinirleri olumlu yönde etkiler. Zihni performansý yüksek olan kiþilerin bolca yemeleri gereken bir besindir. Bol vitamin ve mineral deposudur. Balgam söktürücü özelliði vardýr. Gözleri kuvvetlendirir. Hazým zorluðu çekenler için idealdir. Þeftali çekirdeði yaðý kulaða damlatýldýðýnda kulak aðrýsýný dindirir. Þeftali Reçeli Bunun için malzeme olarak; 1 kilo þeftali, 6 bardak þeker, bardak su ve 1 limon suyuna ihtiyacýnýz



var. Þeftalileri yýkayýp kabuklarýný soyun, ikiye bölerek içine birkaç damla limon damlatýlmýþ suyun içine koyun. Bir tencereye 6 bardak þeker ve 2 bardak suyu koyup karýþtýrýn ve iki taþým kaynatýn. Þeftalileri býraktýðýnýz sudan çýkartýn ve süzün ve hazýrlanmýþ olan þurubun içine atarak kaynatýn. Reçel kývamýna gelip gelmediðini anlamak için bir zaman kaynadýktan sonra bir çay tabaðýnýn üzerine bir kaç damla damlatýn. Eðer damlalar top top oluyorsa kývama gelmiþ demektir. Reçel kývamýna geldikten hemen sonra 1 limon suyu veya bir çay kaþýðý kadar limon tuzunu sýcak suda eritip ilave edin ve bir taþým daha kaynatýn. Piþtiði kapta soðuduktan sonra kavanoza koyup kapaðýný sýkýca kapatýn. Not : Þeftalilere istediðiniz þekli vererek piþirebilirsiniz. Ayrýca reçelin içine iki tane kuru karanfil katýlabilir. Ýbni Sina'dan: "Her þeyi çiðne, hatta ezmeleri ve sütü bile. Çünkü aðýz irademiz altýnda olan yegane hazým organýmýzdýr." Þerbetçi otu ( Hopfen / Houblon / Hop / Ömerotu / Mayaotu / Humulus lupulus / Huoblon grimpant) Temmuz-eylül aylarý arasýnda yeþilimsi-beyaz renkli çiçekler açan, 2-5 m yüksekliginde, Sarýlici gövdeli, iki evcikli otsu bir bitki. Bitkinin gövdeleri ince, tirmanici, Sarýlici ve üzeri sert tüylerle örtülüdür. Yapraklar karþýlýklý, uzun saplý ve yürek þeklindedir. Yapraklarýn da üst yüzeyleri sert tüylüdür. Erkek çiçekler yeþilimsi Sarý renklerde ve bileþik salkým durumunda, Diþi çiçeklerse yuvarlak kozalaklar hâlinde toplanmýþlardýr. Diþi çiçeklerin etrâfinda brakte ve brakteol denilen geniþ, oval taþýyýcý yapraklar ve bunlarin üzerinde de salgý tüyleri bulunur. Hâlen memleketimizde, Bilecik-Bursa havâlisinde bu diþi çiçek durumlarýni elde etmek için geniþ çapta ekimi sürdürülmektedir. Biraçiçegi, Mayaotu olarak da bilinir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Kuzey Anadolu, Marmara bölgesi. Ayrýca Bilecik ve havâlisinde ekimi yapýlýr. Kullanýldýðý yerler: Bitkinin sarýmsý-yeþil kozalak görünümündeki diþi çiçek durumlarý kullanýlýr. Diþi durumlar aðustos ayinda toplanýr ve gölgede kurutulur. Uçucu yaðlar, aci maddeler, reçineler, mum, tanen taþýrlar. Az dozlarda istah açici, idrar arttýrýcý, yatýþtýrýcý etkilere sâhiptir. Fazla alýnýrsa bulanti ve kusma yapar. Hâlen bira îmâlinde kullanýlmaktadýr. Süt Lokman Hekimin ilaç olarak tavsiye ettiði bu güzel mayi bir çok derde devadýr. Ýçinde Ne Var? Süt, içinde sodyum, kalsiyum,potasyum, fosfor, bakýr, klor, kazein gibi maddeleri içeren harika bir besindir. Öksürük ve Üþütmede Öksürük ve üþütmede ballý süte biraz zencefil katýp içerseniz yararýný görürsünüz. Unutkan mýsýnýz? Süt unutkanlýðý giderip zekayý geliþtiren bir içecektir. Protein eksikliðinden kaynaklanan rahatsýzlýklarýnýz varsa süt içmeye devam etmelisiniz. Koyun Sütü Koyun sütü vücudun hararetini ve susuzluðunuzu giderir. Devamlý içildiðinde cildi beyazlaþtýrýr. Ancak koyun sütü fazla yaðlý olduðu için balgam yapar ve hassas midesi olanlar için rahatsýzlýk verici olabilir. Bunun için sütü su ile inceltip içmek daha yararlýdýr. Kaþýntý Ýçin Vücudunuzda kaþýntý veya uyuz gibi þikayetleriniz varsa süt içmek size yarar saðlayacaktýr. Panzehir



Süt, akrep ve yýlan sokmalarýnda ve zehirlenmelerde tereyaðý ve balla karýþtýrýlýp þerbet olarak içildiðinde oldukça etkili bir panzehirdir. Nekahet Devresinde Süt çeþitli hastalýklardan sonra gelen nekahet devresinde vücuda kuvvet verir. Modern Týp Yeni Keþfetti, Oysa O Hep Vardý: Anne Sütü Bebekler için en mükemmel, en saðlýklý ve de en ucuz gýda anne sütüdür. Anneler bol miktarda bitkisel gýdalar alarak bunu en ideal olan bebek gýdasýna "anne sütü "ne dönüþtürebilirler. Anne sütüyle beslenmek en uygun gýda olmakla kalmayýp bebekleri hastalýklardan korumayý da saðlayan harika bir nimettir. Þiþmanlamak Ýstiyorsanýz Sütü hurmayla beraber macun haline getirip yerseniz en ucuz ve etkili þiþmanlama ilacýna sahip olursunuz. Keçi Sütü Keçi sütü koyun sütünden daha ince ve daha az yaðlýdýr. Baðýrsaklarý yumuþatýr, boðaz aðrýlarýna, kuru öksürüðe karþý oldukça faydalýdýr. Akciðer Rahatsýzlýklarýnda Balla beraber içilecek süt, akciðer hastalýklarýnda ve veremde iyileþtirici katký saðlar. Deve Sütü Deve sütü vücudunuzdaki kapalý olan gözenekleri açar, karaciðer zafiyetine iyi gelir. Sindirim bozukluklarýnda da kullanýlmýþtýr. Ancak diðer sütlere oranla daha fazla ishal yapar. Dikkat Süt, safradan meydana gelen rahatsýzlýklarda iyi deðildir. Ayrýca sütün bünyenizde gaz veya þiþkinlik yapmasýndan yakýnýyorsanýz son zamanlarda üretilen ve sütün içindeki gaz yapan maddelerden arýndýrýlmýþ pastörize sütler sizin için ideal olabilir. Taflan ( Kirschlorbeer / Laurier-Cerise / Cherry laure / Gürcü kirazi / Hind kirazý / Prunus laurocerasus / Mongo / Monguer ) Nisan-Mayýs aylarýnda küçük ve beyaz renkli çiçek açan, rutûbetli ve gölgeli yerlerde yetiþen 2-6 m yüksekliginde yaprak dökmeyen aðaçlar. Yapraklar çok kýsa saplý, derimsi, tüysüz ve oval Þekillidir. Çiçekler 30-35 tânesi bir arada olup, gruplar teþkil ederler. Meyveleri 1 cm çapinda kiraz görünüþünde parlak, koyu kýrmýzý veya olgunlukta siyah renktedir. Avrupa’ya Istanbul’dan yayýlmýþ olup, süs bitkisi olarak yer yer yetiþtirilmektedir. Lâz kirazi, Gürcü kirazi ve Karayemis olarak da bilinir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Kuzey Anadolu. Kullanýldýðý yerler: Bitkinin yapraklarý siyah hidrik asit veren bir glikozit taþýmasý sebebiyle zehirlidir. Bu yüzden yapraklarýnýn baharat olarak kullanilmasi tehlikelidir. Fakat yapraklardan elde edilen taflan suyu öksürük dindirici olarak kullanýlýr. Tâze meyveleriyse meyve olarak yenilmektedir. Kurutulmuþ meyvelerinin tohumlarýysa þeker hastalýðýna karþý kullanýlýr. Tâze meyveleri taþ düþürücü olarak da kullanýlmaktadýr. Tarçýn ( Dar-i Çin / Cinnamomum / Cinnamon / Cannelier ) Kullanýldýðý yerler: Ruhi sýkýntýlarý giderir. Kalbi kuvvetlendirri. Soðuk algýnlýðý ve nezlede faydalýdýr. Istah açar. Kadýnlardaki beyaz akýntýyý keser. Afrodizyak (Cinsel istekleri artýrýcý) özelliði vardýr. Tatula ( Weichhaariger / Stechapfel / Liseron de Provence / Downy thorn-apple / Boru çiçegi / Seytan



elmasi / Esek hiyari / Dikenli elma / Stramoine / Datura ) 20-100 cm yüksekliginde, dik gövdeli, bir senelik otsu, zehirli bir bitki. Tatula, seytanelmasi olarak da bilinir. Yapraklar saplý, büyük, oval, kenarlarý tam, az girintili veya sivri lopludur. Çiçekler beyaz ve büyüktür. Çanak yaprak uzunsu bir tüp þeklinde, tepede 5 lopludur. Taç yapraklar uzun bir huni þeklindedir. Meyveler 3-4 cm boyunda, üzeri dikenli, 4 yarýklý olup çok tohumludur. Dünya üzerinde tesbit edilmis 10 kadar boruçiçegi türünden Yalnýz iki tanesi memleketimizde bulunmaktadýr. Datura stramonium ve D. metel. Organik madde bakýmýndan zengin bos tarlalar, harabeler, hendek ve yol kenarlarýnda bulunur. Nadýren çiçekleri için bahçelerde yetiþtirilmektedir. Kullanýldýðý yerler: Halen tedavide D. stranonium ve D. metel türlerinin yapraklarý, çiçekleri ve tohumlarý kullanýlmaktadýr. Yapraklar azami büyüklüklerini aldikça alt taraftan baslanarak toplanýr. Gölgelik ve havadar bir yerde kurutulur. Tohumlu meyveleri olgunlastigi zaman toplanýr ve kurutulur. Tatula türlerinde hiyosiyamin ve az miktarda atropin ve skopolamin isimli alkaloitler bulunmaktadýr. Iyi bir uyusturucu, antispazmodik (kramp çözücü), antiasmatik (nefes darlýðýna karþý) tir. Yapraklardan ve Bazý çiçeklerden hazirlanan sigaralar nefes darlýðýna karþý içilir. Yaðli merhemi mevzii Aðrýlara karþý haricen çok kullanýlýr. Dikkat Zehirli bir bitki olduðu için hekim tavsiyesi olmadan kullanýlmamalýdýr. Tavþankulaðý ( Europaisches / Alpenveilchen / Cyclamen / Sowbread / Domuz turpu / Topalak / Akdiken / Yer somunu / Siklamen ) Kýþ sonu veya ilkbaharda çiçek açan, 5-15 cm yüksekliginde toprak altýnda yumrulari bulunan çok yýllýk ot. Topalak ve yersomunu olarak da bilinir. Toprak altýnda 1.5-5 cm çapinda, yan ve alt kýsýmlarýndan kökler çýkan, basik küre Þekilli ve az tüylü bir yumrusu vardýr. Yapraklarýn hepsi dipte, uzun saplý, dâireye yakýn böbrek biçiminde, üst yüzü yeþilli-beyazli, alt kýsmý kýrmýzý veya morumsu renklidir. Çiçekler tek baslarina, hafif kokulu, pembe veya pembemsi mor renklidir. Taç yapraklarý tersine dönmüs 5 parçalý tüp þeklinde, parçalar geniþ-oval Þekilli, dip kýsýmlarý lekeli. Tohumlar çok adette esmer renklidir. Memleketimizde 35 kadar türü vardýr. Kullanýldýðý yerler: Bitkinin kullanýlan kýsmý toprak alti kýsmýdir. Yumrularda zamk, pektin, þeker ve saponin karakterli glikozit vardýr. Yumrularinin suyla kaynatilip süzülmesiyle elde edilen sulu kýsým bilhassa tütün fidelerine âriz olan solucanlarla mücâdelede kullanýlýr. Bu suyla fidelerin sulanmasindan hemen sonra solucanlar topragin üstüne çýkar. Toplanarak yok edilir. Halk arasýnda müshil ve kurt düþürücü olarak kullanýlýr. Aybaþý kaný sökmeye yardým eder. Tere ( Gartenkresse / Cresson / Garden cress / Lepidum sativum ) 20-50 cm boylarýnda, beyaz veya morumsu renkli çiçekler açan, bir yýllýk otsu bitkiler. Meyvelerinin tek tohumlu olmasýyla su teresinden ayrýlýr. Yabânî olarak bulunmakla berâber, kültürü de yapilmaktadýr. Kerdeme olarak da bilinir. Su teresi (Nasturtium officinale): Beyaz çiçekli, parçalý yaprakli, çok yýllýk otsu bir bitki. Su kenarlarýnda yetiþir. Özel bir kokusu ve Batýci bir lezzeti vardýr. Kardamot adýyla da bilinir. Kullanýldýðý yerler: Yapraklarý yakýcý lezzetli, uçucu yað taþýr. Kükürtlü glikozitler, A, C ve D vitaminleriyle uçucu yað taþýr. Kuvvet verici, vitamin noksanliklarina karþý ve istah açici olarak kullanýlýr. Afrodizyak (Cinsel istekleri artýrýcý) özelliði vardýr. Hastalýklari karþý direnci artýrýr. Sigaranin zararlarýný azaltýr. Suyu, saç dökülmesi ve kepeklenmeyi önler. Turp ( Rettich / Radýeschen / Radýs / Radýsh / Hilb / Raphanus / Raphanus sativus ) Sarý çiçekli, kültürü yapýlan bir yýllýk bitkiler. Birçok çeþitleri kökü veya tohumu için yetiþtirilir.



Salata olarak yenen bir sebzedir. Bitkinin yenen kýsmý da etli olan kazýk kökleridir. Kullanýldýðý yerler: Tohumlarý % 35-50 yað taþýr. Uyarici, istah açici, safra söktürücü ve mikroplarýn üremesini önleyici özelliklere sâhiptir. Eski târihlerde salgýn hastalýklara karþý önleyici olarak turp verildigi bilinmektedir. Kazýk kökleri sebze olarak yenir. Memleketimizde birçok turp çesidi yetiþtirilmektedir. Karaturp (Raphanus sativus var. niger): Kökleri yumruk büyüklügünde, üzeri siyahimsi kabuklu, içi beyaz renklidir. Hardal esansý ve C vitamini ihtivâ eder. Kökleri salata olarak yenir. Istah açici, idrar ve safra söktürücü etkileri vardýr. Kýrmýzýturp (Raphanus sativus var. radýcula): Bu çesidin kökleri ceviz büyüklügünde üzeri parlak kýrmýzý renklidir. Hardal esansý, C vitamini taþýr. Salata olarak yenir. Kuvvet verici, istah açici ve balgam söktürücüdür. Yabanîturp (Raphanus raphanistrum): 20-50 cm boylarýnda, Sarý çiçekli, Anadolu’da yabânî olarak yetiþen, tüylü ve otsu bir bitkidir. Kökü ve yapraklarý hardal esansý taþýr. Istah açýcýdýr. Turunç ( Bigarade / Bigaradýer / Bitter orange ) 1-6 m boylarýnda, Kýþýn yapraklarýný dökmeyen, beyaz renkli çiçekler açan aðaçlar. Yapraklar saplý, derimsi, sivri uçlu, üst yüzü parlak alt yüzü mat yeþil renklidir. Yaprak saplarý kanatlýdýr. Çiçekler tek tek veya birkaçi bir arada toplanmis olup, çiçek durumlarý teþkil ederler. Meyveleri küre þeklinde, sarýmsý veya hafif yeþilimsi renklerde, 7-15 dilimlidir. Dilimler eksi, acýmsýdir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Akdeniz bölgesi. Kullanýldýðý yerler: Bitkinin çiçekleri uçucu yað ihtivâ eder. Turunç esansý elde edilir. Kabuklari da uçucu yað, vitamin C, pektin, aci maddeler ihtivâ eder. Istah açici, lezzet ve koku verici ve safra söktürücü olarak kullanýlýr. Ayný zamanda kabuklarin beyaz renkli olan albedo kýsmý çýkarildiktan sonra reçel yapýmýnda da kullanýlýr. Uyuz otu ( Skabiose / Scabieuse / Scabious / Scabiosa / Scabiosa maritima ) Haziran-ekim aylarý arasýnda, eflâtun, mavimsi veya beyaz renkli çiçekler açan, 50-100 cm boylarýnda, dallanmýþ, bir veya çok yýllýk otsu bitki. Çiçekler, sivri uçlu mizrak þeklinde yaprakçýklarla örtülü, yarim küre þeklinde bir arada toplanarak, basçik þeklinde çiçek durumlarý meydana getirirler. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Marmara bölgesi. Kullanýldýðý yerler: Süs bitkisi olarak da yetiþtirilmektedir. Týpta kan temizleyici, terletici, yara iyi edici olarak kullanýlýr. Üvez ( Spierling / Sperberbaum / Cormier / Sorber domestique / Service-tree / Sorbus domestica ) 5-10 m yüksekliginde, Mayýs-Haziran ayinda beyaz renkli çiçekler açan ve Kýþýn yapraðýni döken aðaçlar. Yapraklarý 7-11 çift yaprakçiga parçalanmislardir. Meyveleri 10-20 mm çapinda, küre veya armut þeklinde, yeþilimsi Sarý veya kýrmýzýmsý-esmer renkli olup, buruk lezzettedir. Türkiye’de 11 kadar üvez türü bulunur. Sarbus aucuparia türü kus üvezi olarak bilinir ve Kuzey Anadolu’da yaygýndýr. Sorbus domestica türü (üvez) Karadeniz bölgesinde tabiî olarak yayýlýþ gösterdigi gibi meyveleri için birçok bölgede yetiþtirilir.



Türkiye’de yetiþtiði yerler: Marmara ve Karadeniz bölgesi. Kullanýldýðý yerler: Meyveleri parasorbinik asit, malik asit, þekerler (sorbos) sorbitanik asit, pectin karotensid ve vitamin C ihtivâ eder. Özellikle bir þeker olan sorbos þeker hastalarý rejimi için iyi bir tatlandýrýcýdýr. Meyveleri ve yapraklarý kabýz edicidir. Yine meyveleri idrar söktürücü, kadýnlarda âdetleri kolaylaþtýrýcý etkilere sâhiptir. Meyveler C vitaminince zengindir. Onlardan surup ve ekstraktlari hazýrlanýr. Yapraklarýnýn % 5’lik çayi þeker hastalýðýna karþý kan þekerini düþürücü olarak kullanýlmaktadýr. Zararsizdir. Üzerlik otu ( Syrische / Steppenraute / Hermale / Harmel / Harmal / Peganum harmala / Nazarotu / Peganum / African rue ) Mayýs-Aðustos aylarý arasýnda yeþilimsi-beyaz renkli çiçekler açan, 30-50 cm boyunda, çok yýllýk otsu bir step bitkisi. Daha çok kumluk ve taslik yerlerde, mezarlýklarda görülür. Gövdeleri yatik ve otsudur. Yapraklar çok parçalýdýr. Çiçekler uzun saplý ve tek tek bulunur. Meyveleri çok tohumlu, toparlak Þekilde bir kapsüldür. Tohumlarý kýrmýzýmsý kahverengidir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Orta Anadolu. Kullanýldýðý yerler: Çogunlukla tohumlarý kullanýlýr. Tohumlarýnda hamin, harmalin, peganin gibi alkaloitler vardýr. Kurt düþürücü ve narkotikdir. Halk arasýnda ekzama, basura karþý ve tütsü olarak kullanýlýr. Üzüm ( Trauben / Raisin / Grapes / Ineb ) Asmanýn meyvelerine verilen isim. Üzümler genellikle asmada yetiþtirilir. Hemen hemen her toprakta yetiþir. Fakat bakimi zordur. Aksi halde külleme vs. Gibi hastalýklar olur. Verim ve kalite düser. Üzümün sekli, rengi ve büyüklügü çeþitlerine göre degiþir. Çekirdekli veya çekirdeksiz cinsleri vardýr. Olgun üzüm meyveleri yeþil, Sarý veya mor renklerde olabilir. Memleketimizde üzüm çeþitlerinin basinda razaki, çavus, kürt, müsküle, misket, keçi memesi, çekirdeksiz, yapincak gelir. Bilhassa Trakya, Marmara ve Ege bölgeleri üzüm yetistiriciligi bakýmýndan oldukça önemlidir. Güneydogu Anadolu (G. Antep) bölgesinde de üzüm yetistiriciligi çok ileridir. Dogu Anadolu bölgesinde (Elazig, Erzincan, Igdir) iyi cins üzümler yetiþtirilmektedir. Kullanýldýðý yerler: Üzüm iyi bir gida maddesidir. Üzüm, þekerler, organik asitler, B ve C vitaminleri, tanen taþýr. Týpta idrar arttýrýcý, sindirim kolaylaþtýrýcý, müshil ve kuvvet verici olarak kullanýlýr. Hamilelerin bulantilarini önler. Kabýzlýðý giderir. Kalbi kuvvetlendirir. Kaný temizler. Sismanlikta faydalýdýr. Cildi güzelleþtirir. Mide ülseri, gastrit, karaciger, dalak hastalýklari, romatizma ve mafsal iltihaplarýnda faydalýdýr. Tâze üzümün sikilmasiyla elde edilen usareye sira denir. Kuvvet verici ve gidâ olarak kullanýlýr. Siranin ýsýtýlarak koyulaþtýrýlmasýyla pekmez, bunun da yoðunlaþtýrýlmasýyla bulama elde edilir. Üzüm meyveler içinde en üstün ve en çok gýda içerenlerden biridir; A, B1,B2, mineraller, pektin, fosforik asit,organik asitler, formik asit ve tanen ihtiva eder. Yaþ, kuru, koruk ve olgunken yenir. Kilo Almak Ýsteyenlere Kilo almak isteyenler bol bol üzüm tüketmelidirler. Üzüm rejim yapanlar için de komple gýda yerine geçer. Üzüm Reçeteleri Karaciðer Zaafiyeti: Karabaþ otu suyu ile birlikte üzüm pekmezi için. Kansýzlýk : Karabiber ve kuru üzümü beraber yiyin. Badem, süt ve üzüm pekmezini karýþtýrýp günde iki üç kez için. Aðýz Kokusu : 10 gr. kuru üzümü 3 gr. mersin aðacý yapraðýyla dövün,balla macun haline getirip akþam yatmadan önce ve sabah kalkýnca birer tatlý kaþýðý yiyin. Öksürük Ve Bronþit : Bir avuç siyah kuru üzüm, yarým litre sýcak suda kaynatýlýp sýcak sýcak içilirse



çok fayda verir. Saç Problemi Olanlar : Haftada bir kaç kere de saçýnýzý üzüm suyu ile yýkayýn çok daha çabuk uzadýðýný göreceksiniz. Koruk Ham üzüm (koruk) gaz yapar ve baðýrsaklarý sürdürür . Çok yediðinizde de susuzluk hissedersiniz. Kabuðu incelinceye kadar asmada kalanlarý gýda açýsýndan daha iyidir. Asabi Hastalara Çocuklar, zayýflar, hastalýktan yeni kalkmýþ kiþiler ve asabi hastalar üzümle mutlaka dost olmak zorundadýrlar. Kalbinizi Koruyun Üzümün suyu kalbi kuvvetlendirir. Suyunda bolca bulunan potasyum kalp adalelerini güçlendirir. Yüksek tansiyon ve diðer nedenlerle yorulan kalp, yapýlacak üzüm suyu kürü ile normale döner. Beyninizi Dinlendirin Üzümün bünyesinde, yeDiþi sinir hücreleri için gerekli olan on beþ çeþit amino asit bulunur. Üzümdeki glutamik asit beyin matebolizmasýný etkileyerek beyin yorgunluðunu giderir. Yapraðýný da Yiyin Asma yapraðý bol C vitamini içerir. Özellikle kýþ aylarýnda üzüm yapraðýný sarma ve dolmalarýnýzda kullanarak vücudunuzun ihtiyaç hissettiði C vitamininin bir kýsmýný karþýlayacak ve soðuklardan dolayý yakalanabileceðiniz hastalýklarda koruyucu görev üstlenecektir. Ayrýca yara ve çýbanlar için de asma yapraðý o bölgeye sarýlarak kullanýlýrsa faydasý görülür. Hamilelikte Üzüm Hamilelikte bol yenen üzüm çocuðun saðlýklý olmasýna yardýmcý olur ve bulantýlarý giderir. Tonik Yüzünüze ve boynunuza taze üzüm suyu sürün. On dakika sonra ýlýk suyla yýkarsanýz cildinizin tap taze ve parlak olduðunu görüp bu tonik etkisi yapan meyve suyundan vazgeçemeyeceksiniz. Bozulmadan Saklanacak Üzüm Suyu Üzümleri yýkayýn. Herhangi bir alet kullanmadan üzümleri ellerinizle iyice ezin, bir kapta su kaynatýn ve kaynayan bu suyun içine ezdiðiniz üzümleri kabý ile beraber oturtun, bu þekilde yarým saat kadar kaynasýn. Daha sonra bir torbaya boþaltýn ve iyice sýkýn. Elde ettiðiniz üzüm suyunu tekrar kaynama noktasýna gelinceye kadar, ancak kaynatmadan ýsýtýn. Elde ettiðiniz bu üzüm suyunu , suda kaynatarak temizlediðiniz kavanozlara /þiþelere boþaltýn ve bu kaplarý yarým saat kadar kaynayan suda bekletin. Daha sonra çýkartýp soðutun ve aðýzlarýný sýcak grafinle kapatýn. Tam altý ay bozulmadan, deðerlerini kaybetmeden taze üzüm suyu içebilirsiniz. Biraz zahmetli gözükse de senede yalnýzca iki kere yaparak bütün sene taze üzüm suyu içebileceksiniz. Son Olarak Üzümün yüksek tansiyonu düþürdüðünü, kabýzlýða iyi geldiðini, böbrek kum ve taþlarýnýn atýlmasýna yardýmcý olduðunu ve romatizma için de fayda verdiðini unutmayýn. "Sonbaharda üzüm ye!" ÝBN-Ý SÝNA Vanilya ( Vanilla planofolia / Vanilla plant / Vanillier ) Kullanýldýðý yerler:Vücudu kuvvetlendirir. Ateþi düþürür. Afrodizyak (Cinsel arzulari artýrýcý) özelliði vardýr. Sinir bozuklugunu giderir. Hazmi kolaylaþtýrýr. Bronslari temizler ve öksürük söktürür. Ruhi bunalýmý dindirir. Ýþtah açýcý, sinirleri yatýþtýrýcý, mikrop öldürücü, ateþ düþürücü, hazmý kolaylaþtýrýcý, bronþit ve öksürüðe karþý faydalý özellikleri de bünyesinde taþýr. Vanilyayý toz halinde tatlýlarýnýza katacaðýnýz gibi, yaprak halinde alacaðýnýz vanilyalarý çay olarak



da tüketebilirsiniz. Vanilya çayý yaz aylarýnda soðuk olarak içildiðinde ferahlýk verir. Vanilya çayýnýn içine limon da sýkabilirsiniz Viþne ( Sauerkirschbaum / Griottier / Morello cherry / Eksi kiraz / Prunus cerasus / Sour cherriy ) Nisan-Mayýs aylarý arasýnda beyaz renkli çiçekler açan, 2-10 m yüksekliginde aðaçlar. Gövdeleri koyu gri renkli ve dallar aþaðý doðru sarkýktýr. Yapraklar kýsa saplý, tüysüz, parlak yeþil, kenarlarý disli, ucu sivridir. Çiçekler yapraklardan önce açar ve kýsa sürgünlerin ucunda, semsiyemsi çiçek durumlarý teþkil ederler. Çiçek saplarý uzun, çiçek tablasi çanak þeklindedir. Meyve olgunlukta tek tohum ihtivâ eden, küre þeklinde koyu kýrmýzý renkli, eksi lezzetli bir drupa tipidir. Vataný Anadolu ve Balkanlardir. Kullanýldýðý yerler: Meyvelerinde þekerler, elma ve limon asidi, vitamin A ve C, meyve saplarý ve gövde kabugunda tanen ve potasyum tuzlari vardýr. Visne aðacý kabuklari kabýz edici ve ateþ düþürücü etkiye sâhiptir. Meyve saplarý ise idrar söktürücü olarak kullanýlýr. Meyveleri tâze olarak yenebildigi gibi, serbet, surup ve reçel imâlinde de kullanýlýr. Ayrýca Viþne Ýçinde bulunan A vitamini münasebetiyle gözlerin görme gücünü artýrýr ve cilde güzellik verir. Öksürük þikayetlerinde hem meyvesi hem þurubu faydalýdýr. Susuzluðu ve harareti keser. Vücudu kuvvetlendirir. Pratik Bir Viþneli Pasta (Yaz Tatlýsý) Ýki avuç kadar viþneyi biraz þeker ve üç kaþýk niþasta ile az suyla birlikte ocakta karýþtýrarak kaynatýn. Cam bir tabaða bir sýra petipör bisküvi dizin ve üzerine viþneli karýþýmý sýcakken kaþýkla yayýn. Bu iþlemi üç dört sýra bisküvi dizerek uygulayýn. Soðumasý için buzdolabýna býrakýn. Servis yaparken üzerine viþne meyvesi veya Hindistan cevizi ekleyebilirsiniz. Yabani gül Memleketimizde oldukça yaygýn bir gül çesididir. 2-3 m yüksekliginde, pembe veya beyaz çiçekli bir aðaççiktir. Meyveleri parlak kýrmýzý renktedir. Bu gülün olgun meyvelerini saran, baslangiçta aðzý dar bir bardak þeklinde olan çiçek ekseni, çiçek tablasi olgunlaþýnca etlenip, kýrmýzý bir renk alýr. Bu meyvelere “kusburnu” adý verilir. Kullanýldýðý yerler: Bileþiminde tanen, pektin, vitamin C, þekerler ve organik asitler vardýr. Kabýz edici, idrar söktürücü olarak, böbrek ve safra taþlarýna karþý, C vitamini yönünden zengin olduðu için de bâzý bölgelerde marmelât yapýmýnda kullanýlýr. Yabanmersini ( Ayý üzümü / Keçiyemiþi / Vaccinum mytillus / Cranberry / Airelle ) Fundagiller familyasýndan, 20 - 50 cm boyunda, çok dalli, odunsu bir bitkidir. Karadeniz bölgesinin daðlarýnda çokça bulunur. Meyvelerinde organik asitler, þekerler, pektin, tanen ve mirtilin denilen bir boya maddesi ile, A ve C vitaminleri vardýr. Yapraklarý ve meyveleri kullanýlýr. Kullanýldýðý yerler: Yapraklarý þeker hastaliginda faydalýdýr. Meyvesi dizanteriye etkilidir. ishali keser. Yabanyasemini ( Bittersüss / Douce-amère / Bitter-sweet / Sofur / Solanum dulcamara / Bittersweet / Douceamere ) Haziran-Eylül aylarý arasýnda mor renkli çiçekler açan, 1-2 m yüksekliginde, Sarýlici, otsu bitkiler. Yapraklar saplý, alt yapraklarýnýn tabanlari kalp þeklinde, üst yapraklar ise üç parçalýdýr. Çiçekler, dallarýn ucunda, uzun saplý ve sarkik bileþik salkým durumunda toplanmýþlardýr. Olgun çiçeklerin taç yapraklarý geriye dönüktür. Erkek organlarý (stamenler) çiçegin ortasýnda Sarý renkli bir konik durum yaparlar. Meyveleri sarýmsý kýrmýzý renklidir. Bitki



rutubetli, nemli ve gölgelik yerlerde, dere kenarlarýnda ve çitlerde yetiþir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Daha çok Kuzey Anadolu’da olmak üzere Anadolu’da yaygýndýr. Kullanýldýðý yerler: Bitki, gliko-alkaloitler taþýr. Yüksek dozlarda zehirlidir. Aðrý kesici, deri hastalýklarýnda kan temizleyici, uyutucu, idrar arttýrýcý ve müshil etkilere sahiptir. % 1-3’lük çayi günde bir iki bardak içilebilir. Yaký otu ( Weidenröschen / Epilobe / Rose-bay /Meragülü / Epilobium / Willow herb ) Nemli yerlerde yetiþen, pembe veya kýrmýzý renkli çiçekler açan bir veya iki yýllýk otsu bir bitki. Çiçegin taç ve çanak yapraklarý dört parçalýdýr. Tohumlarýn tepesinde tüylerden meydana gelen bir kýsým vardýr. Memleketimizde 21 türü bulunmaktadýr. Kullanýldýðý yerler: Bitki, þeker, tanen, yað ve müsilajlar taþýr. Bitkinin kökleri kabýz edici ve yumuþatýcý olarak gargara hâlinde kullanýlýr. Yapraklarý yaralarýn üzerine konulursa, siskinlik ve iltihaplari dagitir. Çay olarak da içilir. Vücudda biriken zehirli maddelerin atilmasini saglar. Yarpuz ( Filiskin, Mentha pulegium ) Akdeniz bölgesinde yetiþen, üzeri tüylü, 10-15 cm boyunda kuvvetli kokusu olan bir bitkidir. Yapraklarý kýsa saplý ve ovaldir. Çiçekleri morumsu pembedir. Terkibinde uçucu yað (Pulegon) vardýr. Kýþ aylarýnda bile soðuk ve kar demeden yemyeþil, capcanlý bir þekilde bitiveren yarpuz ayný zamanda bizim dostlarýmýzdandýr. Ýþte hoþ kokulu, naneyi andýran bu bitkinin bizlere bir çok da faydasý vardýr. Faydalarý Diþ aðrýlarýnda acil önlem olarak sirkeyle gargara yapýp ardýndan bir miktar yarpuzu aðzýnýzda çiðnerseniz diþ aðrýlarýnýn giderilmesine yardýmý olduðunu göreceksiniz Yarpuz da Ýyi Bir Kan Temizleyicidir Yarpuzu çay olarak veya kaynatýp suyunu içerek kullandýðýnýz da toksinlerden temizleyici bir etkisi olduðunu göreceksiniz. Çið olarak az zeytinyaðý, limon, soya sosu, tuz ve karabiberle salatasý hazýrlanabilir. Yarpuz Ayrýca ; idrar yollarýný temizleyici, vücuda kuvvet verici, ferahlatýcý, etkilerinden de faydalanabileceðiniz bir bitkidir. Yasemin ( Jasmin / Jasmin / Jasmine / Yasemen / Jasminum ) Beyaz renkli ve kuvvetli kokulu çiçekleri olan tirmanici bir bitki. Vataný Himalayalar’dir. Akdeniz bölgesi ikliminde kolayca yetiþtiðinden süs bitkisi olarak yetiþtirilmektedir. Bitkinin yapraklarý karþýlýklý ve 5-9 yaprakçiklidir. Türkiye’de yetiþtiði yerler: Güney Anadolu bölgesinde. Kullanýldýðý yerler: Çiçekleri uçucu yað taþýr. Uçucu yað parfümeri sanâyiinde kullanýlýr. Çiçeklerinden hazirlanan çay (% 5’lik) göðüs yumuþatýcý ve sinirleri yatýþtýrýcý olarak kullanýlýr. Yaseminin dallarýndan aðýzliklar yapýlýr. Italyan yasemini, Sarý yasemin veya yaban yasemini (Anadolu’da kurt düþürücü olarak kullanýlan Sarý çiçekli çalý tipindeki bitkiler), Arap yasemini, Hind yasemini gibi çeþitleri vardýr. Yavþan otu ( Avrupa çayi / Veronica / Water pumpernel / Veronique ) Sýrçagiller familyasýndan, çiçekleri mavi ve beyaz bir renkte olan bir bitkidir. Yuvarlak saplýdýr. Duvar çatlaklarinda yetiþir. Taze iken kokusuzdur. Kuruduktan sonra güzel kokar.



Kullanýldýðý yerler: Hazmi kolaylaþtýrýr. Bas ve kulunç aðrýlarýný keser. Çay gibi içilir. Yenibahar ( Pimenta officinalis / Pimenta / Piment des Anglais ) Kullanýldýðý yerler: Damarsertliðini önler. Hazmi kolaylaþtýrýr. Mide ve barsak gazlarýný giderir. Unutkanligi önler. Vücudun direncini artýrýr. Yer elmasý ( Topinambur / Erdschocke / Topinambour / Hélianthe tubéreux / Jerusalem artichoke / Canada potato ) Toprak altýnda patates gibi yumrularý olan bir sebze bitkisi. Vataný Kuzey Amerika olmakla berâber Avrupa ve Türkiye’de sebze olarak yetiþtirilir. Kullanýldýðý yerler: Besin maddesi olarak inulin ihtivâ eder. Besin deðeri patatese yakýndir. Karbonhidrat miktarýnýn düþük olmasý sebebiyle þeker hastalarýnin kullanabilecegi iyi bir besin kaynagidir. Süt arttýrýcý ve safra söktürücü etkisi de vardýr. Haslanarak sebze olarak yenir. Bol idrar söktürür. Kabýzlýðý giderir. Anne sütünü artýrýr. Yýlan yastýðý ( Dana ayaðý / Esek kulagi / Dracunculus vulgaris / Green dragon ) Yapraklarý büyük ve koyu kýrmýzý olan, mide bulandirici bir koku salan, büyük yumrulu bir bitkidir. Istanbul çevresinde, Ege ve Akdeniz bölgesinde yetiþir. Kullanýldýðý yerler: Ateþi düþürür. Terletir, vücuda rahatlýk verir. Sinirleri uyarýr. Yoðurt Türklerin keþfi harika gýda. Sütün bütün özelliklerini taþýyan yoðurt lezzetle yenmesinin yaný sýra tedavi edici olarak da kullanýlýr. Ýshalde Yoðurt Ýçerisine bir iki yemek kaþýðý buðday ya da mýsýr niþastasý katýlmýþ olan bir kase yoðurt bebekler ve çocuklar da dahil ishale karþý en iyi ilaçtýr. Sarýlýkta Yoðurt Mikrobik sarýlýkta antibiyotik ilaç gibi iþ görür. Allerjik reaksiyonlarý azaltýr. Çocuklarda büyüme ve geliþmeyi teþvik eder. Diyette Yoðurt Hem zayýflama diyetlerinde hem de çeþitli hastalýklarda uygulanan diyette yoðurt vazgeçilmez bir gýdadýr. Bunlarda süt deðil de sütten mamul yoðurdun tavsiye edilmesi dikkat çekicidir. Çünkü yoðurt sütle ayný gýda deðerini taþýmasýnýn yaný sýra sindirilmesi daha kolaydýr. Kelam-ý Kibarýn þu sözü de dikkat çekicidir:"Sütten yapýlan yiyecekler hastayý ferahlatýr." Midesi hassas olanlar için yoðurt midede ekþime yapabilir. ·Yoðurtta demir ve bakýr hariç vücut için gerekli olan maddelerin çoðu bulunur. Vücutta sindirimi kolaydýr. Hazmý da kolaylaþtýrýr. ·B grubu vitaminleri çokça ihtiva ettiðinden sinir sistemleri üzerinde yararlýdýr. Ayrýca organlarý da yumuþatýr. Þiþmanlatmaz. ·Ýhtiyarlýðý (vücut zafiyetini ) geciktirir, zehirlenmelere karþý yararlýdýr, zehirli bakterilerin oluþmasýný önler. ·Güneþ çarpmalarýna karþý hafif tuzlu yoðurdun iyi geldiði rivayet edilmiþtir. ·Baþ aðrýlarý, adale aðrýsý, yorgunluklar ve bezginlikler için yararlýdýr. ·Yoðurdun içinde kalan asitli suyu, sindirim organlarýndaki zararlý maddelere karþý oldukça yararlýdýr.



Yonca ( Luzerne / Luzerne / Lucerne alfalfa / Medick / Medicago / Luzerne trefle ) Yapraklarý üç parça olan otsu bitkiler. Meyveleri küçük fasulye gibidir veya helezon þeklinde kývrýktýr. Gerek tirfil (Torijolium) türleri gerek Yonca (Medicago) türleri genel olarak yonca adýyla bilinir. Yoncanin hayvan yemi bakýmýndan önemi oldukça büyüktür. Bu maksatla memleketimizin çogu yerinde ekimi yapilmaktadýr. Tibbî olan türü kokulu yonca (Melilotus officinalis) olarak bilinir. Bu tür haziran-eylül aylarý arasýnda güzel kokulu, sarý renkli, küçük çiçekler açan 25-100 cm boylarýnda tarla ve yol kenarlarýnda rastlanan otsu bitkilerdir. Çiçekleri dallarýn ucunda, uzunca ve dik salkýmlar teþkil ederler. Kullanýldýðý yerler: Kokulu yonca yumuþatýcý olarak, romatizma aðrýlarýný teskin edici ve kabýz edicidir. Su yoncasi (Menyanthes trifoliata): Avrupa ve Kuzey Asya’da yetiþen çok yýllýk otsu bir su bitkisidir. Memleketimizde Kuzeydogu Anadolu bölgesinde görülür. Rizomlari kalýn, silindirik ve sürünücü, yapraklarý uzun saplý üç parçalýdýr. Çiçekler pembemsi beyaz renklidir. Bitki glikozit taþýr. Kullanýldýðý yerler: Yaprak ve kökleri istah açici, kuvvet verici ve ates düþürücüdür. Yosun ( Moss / Mousse ) Çiçeksiz bitkilerin, sularin yüzünde veya diplerinde bulunan bir subesidir. Kullanýldýðý yerler: Haslamasi barsak kurtlarýný dökür. Saçlar yikanirsa kuvvetlendirir. Yulaf ( Hafer / Avoine / Oats / Oat ) 50-150 cm boyunda, bir yýllýk otsu bir tahil bitkisi. Yulafin çiçek durumu arpa ve bugdaydan çok farklýdir. Burada basak yerine bileþik salkým durumu yer alýr. Basakçiklar 2-3 çiçekli olup, eksen üzerinde salkým þeklinde dizilmislerdir. Kilçik nispeten kýsadýr. Kavuzlar tânelere yapisiktir. Tarimda kullanýlan türü Avena Sativa’dir. Kullanýldýðý yerler: Yulaf tâneleri sâbit yað, azotlu maddeler ve karbonhidratlar taþýr. Ortaçaglardan beri gidâ ve ilâç olarak kullanýlýr. Hâricen yulaf lapasi çibanlari olgunlastirmada kullanýlýr. Dâhilen ise (% 5’lik) çayý idrar çogaltici, müshil, kuvvet verici olarak kullanýlýr. Küçük çocuklarda ve hastalýk sonlarinda kuvvet verici olarak çok tercih edilir. Yulaf unu bilhassa çocuk mamalarinin yapýmýnda kullanýlýr. Kavuzlarindan ilâç sanâyiinde faydalanýlýr. Ayrýca, iktidarsizligi giderir. Guatri önler. Mide ve barsak bozukluklarýný giderir. Kandaki þeker miktarýný düþürür. Yumurta Yumurtada A, D, E, B vitaminleri ile demir, kalsiyum, iyot, sodyum, protein, karbonhidrat, potasyum bulunur. Yumurtanýn; kan yapýcý, þiþmanlatýcý, vücudu kuvvetlendirici özellikleri vardýr. Sesiniz mi Kýsýldý Sabah kahvaltý yapmadan önce bir çið yumurtayý kýrýp iyice çýrpýn, içine bir portakalýn suyu ve biraz karabiber ekleyip karýþtýrýn ve için. Ýþe yaradýðýnýz göreceksiniz. Saçlarýnýz Ýçin Ayda iki veya üç kere saf zeytinyaðý, biraz elma sirkesi ve bir kaç yumurtayý iyice çýrpýp tutam tutam ayýrdýðýnýz saçlarýnýza dipten uca doðru yedirerek yarým saat kadar bekletin. Daha sonra durulayýp son durulama suyuna da elma sirkesi katýn. Çok parlak ve saðlýklý saçlara kavuþacaksýnýz.



Dikkat Haftada üç, dört yumurtadan fazla yumurta tüketilmesi karaciðeri yorar ve kolestrolü yükseltir. Mutfak alýþ veriþinden döndüðünüzde yumurtalarýnýzdan bir kaçýnýn kabuðu çatlamýþsa, bunlarý ille de kek veya pastaya katmanýz gerekmez. Teker teker alimünyum folyoya saracaðýnýz yumurtalarýnýzý, haþlayarak kullanabilirsiniz. Zencefil ( Zencebil / Zingiber / Ginger / Gingembre ) Kullanýldýðý yerler: Istah açar. Barsak gazi söktürür. Kusmayi önler. Ishali keser. Bedeni ve zihni gücü artýrýr. Afrodizyak (Cinsel istekleri artýrýcý) özelliði vardýr. Romatizmal Aðrýlarda Dövülmüþ zencefil, karanfil, az karabiber ve havlýcan balla karýþtýrýlýp macun haline getirilip yemeye devam edilirse fayda verecektir. Ses Kýsýklýðýnda Bir su bardaðý sýcak bal þerbeti yapýp içine yaklaþýk iki gram zencefil unu katarak için. Ayrýca Zencefil ; Hafýzayý kuvvetlendirir, Ýþtah açar, Ýdrar söktürür, Öksürük ve bronþitte etkili bir bitkidir, Vücudu kuvvetlendirir Zerdeçal ( Gelbwurzel / Kurkuma / Curcuma / Turmeric / Zerdeçöp / Hindsafrani / Curcuma longa ) Sarý çiçekli, büyük yaprakli, rizomlu çok yýllýk otsu bir bitki. Vataný Hindistan olmakla berâber çogu tropik bölgelerde yetiþir. Bitkinin toprak altýndaki ana rizomlari yumurta veya armut þeklindedir. Yan rizomlari ise parmak þeklindedir. Rizomlarin üst yüzü sarýmsý, iç yüzü ise Sarý renklidir. Tadý acýmsýdir. Kullanýldýðý yerler: Bileþiminde uçucu yaðlar, reçine ve kurkumin adýnda Sarý renkli boya maddesi vardýr. Tedâvide mîdevî ve gaz söktürücü etkiye sâhiptir. Zeytin Zeytinin faydalarýný bilmekle , dünyada henüz zeytinle hiç tanýþmamýþ insanlar olduðunu düþünürsek ne kadar bahtlý olduðumuzu da sanýrým anlayabiliriz. Evet gerçekten de günümüzde zeytini hiç tanýmayan ve dolayýsýyla bu kültürden yoksun yerler var. Ancak bu güzel gýda bizim ülkemizin mümbit topraklarýnda yetiþtirilmekte olup bizler de zeytine ve onun yan ürünlerine kolayca ulaþabilmekteyiz. Yüzyýllýk Tedavi Yüzyýllardan bu yana gelen kültür mirasýndan edindiðimiz bilgilerden biri de, zeytinin meyvelerinin çok iyi dövüldüðü takdirde burkulma, ezilme, ve çarpmalardan meydana gelen kýzarýklýk, morarma ve aðrýlar için bu bölgelerde haricen baðlanarak kullanýldýðýnda þifa vereceðidir. Sabah Sabah Zeytinyaðý mý ? Evet sabah sabah zeytinyaðý nelere iyi geliyor. Her þeyden önce peklik çekenler ve baðýrsak tembelliði olanlar durum normale dönünceye kadar sabahlarý bir yemek kaþýðý zeytinyaðý içmeyi alýþkanlýk haline getirmeliler. Bunun yaný sýra bir fincan zeytinyaðýna bir fincan limon suyu ekleyip içilirse böbrek ve safra taþlarýna da iyi gelmektedir. Ezilmiþ sarýmsakla karýþtýrýp aðrýyan yerlere sürerseniz romatizmalara da iyi gelir. Piþiklere Mutlaka Bebekleriniz piþik mi oldu? Avuç dolusu parayla alýnabilen çok pahalý ürünler yerine küçük bir kavanoza koyacaðýnýz saf zeytinyaðý ve bir parça pamuk iþinizi fazlasýyla görecektir. Ayrýca çeþitli



yaralara (açýk yaralara deðil) dýþtan kullanýldýðýnda son derece iyi gelmektedir. Yine ayný þekilde bir parça pamuðu zeytinyaðýna batýrýp kompres yapmanýz yeterlidir. an uzaklaþtýrýyor. Ýçimizi Balla Dýþýmýzý Zeytinyaðýyla Bu sözün aslý "içimizi balla, dýþýmýzý zeytinyaðý ile yýkayalým"dýr. Ve yüzyýldan fazla bir ömür sürdüðü söylenen filozof Demokritos'un "Saðlýðýmýzý nasýl koruyup, uzun ömür süreriz?" sorusuna verdiði cevaptýr. Ancak her ne kadar Demokritos dýþýmýzý zeytinyaðý ile yýkayalým dedi ise de zeytin ve zeytinyaðý içten de bir çok derde þifadýr. Þeker Hastalarýna Bir tutam zeytin yapraðýný bir bardak suya atýn, kýsýk ateþte bir kaç dakika demleyin. Yarým saat beklesin ve süzün. Yemeklerden yarým saat önce bir çay bardaðý için. Böylelikle þeker düþürücü etkisi olduðu bilinmektedir. Burnunuza Damlatýn Sinüzitten, burun týkanýklýðýndan þikayetçi olanlar damlalýklý bir þiþeye koyduklarý zeytinyaðýný akþam yatmadan önce ve sabah kalkýnca her burun deliðine ikiþer damla zeytinyaðý damlatýrlarsa çok faydasýný göreceklerdir. Bunun yaný sýra yine ayný þikayetler için zeytin yapraðýnýn buðusu da iyi gelir. Zeytin yapraðý ve kabuðunun tansiyon düþürücü etkisi de vardýr. Bir Bakalým Ýçinde Neler Var? 100 gr. zeytinde 224 kalori bulunur. Kolesterol ise 0 deðerdedir. Kalsiyum, fosfor, sodyum, demir, folik asit, magnezyum, potasyum, B6-A ve bir miktar da B1-B2 vitaminlerini bünyesinde barýndýran zeytin, sahip olduðu yað ile karaciðer ve safra yollarýnýn en iyi ilacýdýr. Kekikle Önerilen en yararlý yeme þekli üzerine limon, zeytinyaðý ve kekik ilave edip tüketilmesidir. Bu þekilde hazýrlanan zeytin bekletilerek yenilirse soðuða karþý vücudun direncini artýrýr. Hücre Yenileyici Zeytin, ihtiva ettiði vitamin ve mineraller sebebiyle hücrelerimizi yeniler, doku ve organlarýmýzýn yaþlanmasýný geciktirir. Týrnaklarýnýza da Zeytinyaðý Sýk sýk týrnak kýrýlmalarýndan þikayetçi iseniz limon ve zeytinyaðýný karýþtýrýp bununla akþamlarý týrnaklarýnýzý ovabilirsiniz. DÝRENCÝNÝZÝ ARTTIRIN Direnciniz artmasý ve vücudunuzun güçlenmesi için zeytinyaðý sürdüðünüz ekmeðe biraz kekik ekeleyip fýrýnda kýzartýn, çýkarttýktan sonra biraz da dövülmüþ halde olan fýndýk veya ceviz ekleyebilirsiniz. Zeytinyaðýný Kullanmanýn En Ýdeal Yolu Kýzartmalarýnýzda, ýzgaralarda, salatalarda veya yemeklerinizde kullandýðýnýz zeytinyaðý lezzet için kafi gelebilir. Yeter ki siz uygun bir zeytinyaðý kullanýn. Unutmayýn halis bir zeytinyaðý lezzet için neredeyse yeterlidir. Saklama Ýþlemi Zeytinyaðýnýn dayanýklý bir besin maddesi olduðunu, iyi bir cins zeytinyaðýný tadý bozulmadan ve besin deðerini kaybetmeden teneke kutusunda iki yýl kadar saklayabileceðinizi unutmayýn. · Zeytinyaðýnýzý kullandýktan sonra aðzýný sýkýca kapatmanýz gerekir. Aksi takdirde oksidasyona girer ve tadýnýn bozulmasýna neden olur. · Loþ ve serin yerde saklamalýsýnýz. Özellikle güneþ ýþýðýndan ve sýcaktan uzak tutmalýsýnýz. Aþýrý sýcak ekþimeye neden olur. · Zeytinyaðýný asla buzdolabýnda muhafaza etmeyin. Çünkü zeytinyaðý soðukta donar ve pütür pütür olur. Isýndýðýnda ise yoðunluðu yaða karýþýr ve normal kývamýný deðiþtirir.



Zeytinyaðý Türlerini Tanýyalým Naturel Zeytinyaðý : Yeþilimsi sarý renkte, zeytinin kokusu ve tadýný en yoðun ve en tabii þekilde muhafaza eden Allah'ýn cc. bize sunduðu en kaliteli besin maddelerinden birisidir. Naturel yaðlarýn içinde en makbul olaný ise sýzma olarak bilinen ve asit oraný en fazla % 1 olan zeytinyaðýdýr. Bu yað genellikle çið olarak tüketilir ve salatalarda kullanýlmasý en uygun olanýdýr. Rafine Zeytinyaðý : Asit oraný fazla olan zeytinyaðýnýn yenilebilir nitelikte olabilmesi için rafine edilmesi gerekir. Fiziksel rafinasyon iþleminden sonra elde edilen yað hemen hemen 0 asit oranýnda ve yaðýn kalitesini bozan maddelerden arýndýrýlmýþtýr. Ülkemizde "light" ya da rafine zeytinyaðý olarak bildiðimiz yað daha çok Amerika ve Rusya gibi zeytinyaðýnýn kuvvetli lezzetine alýþýk olmayan ülkelerde kullanýlmaktadýr. Riviera : Riviera olarak tanýdýðýmýz zeytinyaðý ise rafine ve naturel yaðlarýn belli oranlarda karýþýmýndan elde edilir. Özellikle yemeklerde ve kýzartmalarda kullanýlýr. Karýþým oranlarý ve naturel zeytinyaðýnýn niteliði ile rivieranýn lezzeti ve kalitesi doðru orantýlýdýr . Asit oraný ise en fazla % 1 dir. Barýþ ve dostluðun simgesi olan zeytini ve ondan mamul zeytinyaðýný sofralarýnýzdan eksik etmeyiniz. Yumuþacýk El ve Ayaklar Ýçin Zeytinyaðýný bir çay kaþýðý selenle karýþtýrýp el ve ayaklarýnýza iyice yedirin. Ayaðýnýza yün çorap, ellerinize de yün eldiven giyip 15 dakika kadar bekletin. Sonra ellerinizi ýlýk su ile yýkayýn, üzerine de vazelin sürün. El ve ayaklarýnýz yumuþacýk olacaktýr. Saðlýklý bir yaþam için,alýnan besinlerin iyi bir þekilde sindirilmeleri,sindirilmeyen artýklarýn ise vücuttan dýþarý atýlmasý gerekir.Dýþkýnýn vücuttan atýlmasýndaki zorluk haline de "kabýzlýk" denir.Özellikle zayýflama diyetlerinde bu periyot gün aþýrýya çýkabilir.Alýþýlagelmiþ beslenme düzeninde azaltmaya gidildiðinde dýþkýlama periyodunda meydan agelecek bir-iki günlük sapma normal karþýlanýyor.Ancak bu süre uzadýðýnda baðýrsaklarda bekleyen atýklara dðerleride ekleniyor.Bu kolon baðýrsaðýn geniþlmesine yol açýyor.Baðýrsaklarda bekletilen atýklarýn suyunun da baðýrsak tarafýndan emilmesi de katýlaþmaya ve dolayýsýyla da kabýzlýða yol açar. Kabýzlýðýn baþlýca sebeplerinden bazýlarý;Çok çay içmek,fazla miktarda elma,armut,ayva gibi meyveler yemek,portakal,mandalina ve limon gibi meyveleri kabuðuyla yemek,magnezyum eksikliði,yeterince sývý almamak ya da fiziksel hareketsizlik. Uzamanlar çayda bulunan tanen maddesinin vücuda fazla alýnmasýnýn baðýrsak hareketlerini bozduðunu ve tembellik oluþturduðunu belirtiyorlar.Gün boyunca içilien 3-4 bardak açýk çay kabýzlýða neden olmazken,4-5 bardak demli çay kabýzlýða yol açabilir.Elma ve armuttaki pektin maddesi de kabýzlýða yol açan sebeplerden...Kabýzlýkta ifli posalý bitkiler almak gerekiyor fakat bunlarý baklagillerden,taze sebzelerden,fazla saflaþtýrýlmamýþ tahýl ürünlerinden ,meyvelerden almamýz gerekiyor.Magnezyum eksikliði de kabýzlýpýn baþka bir nedeni.Bu durum genellikle kadýnlarýn mentrasyon(adet dönemi) öncesi yaygýn.Ayrýca idrar söktürücü ilaçlar kullanýlan bireylerde de magnezyum eksikliði görülmekte. BUNLARA DÝKKAT EDÝN *Baðýrsaðýnýzý terbiye edin.Bunun için hergün ayný saatte tuvalete gidin. *Sabaha aç karnýna erik ve kayýsýndan yapýlmýþ marmelattan bir kaþýk alýp üzerine su için. *Çayý az ve açýk için.Eðer çayý çok seviyor ve çok içiyorsanýz içine limon sýkýn *bol sebze ve meyve yiyin.Her gün en az 4 kez meyve ve sebze yemelisiniz. *Fazla saflaþtýrýlmamýþ tahýl ürünleri tüketin.Ancak kepeðe aþýrý yer vermeyin.Çünkü kepekte fazla miktarda bulunan fitik asit demir emilimi engellemekte dolayýsýyla kabýzlýða neden olmaktadýr. *Kurubaklagillerden bolca tüketin. BESĐNLERĐN KALORĐ DEĞERLERĐ TAHILLAR MĐKTAR KALORĐ



1 dilim beyaz ekmek 28 gr 70-100 1 dilim kepekli ekmek 28 gr 55-60 1 adet kruasan 180-200 gr 180-200 1 dilim kızarmış ekmek 10-15 gr 25-35 Bisküvi 100 gr 450-480 Mercimek (kuru) 100 gr 314 Arpa (kuru) 100 gr 367 Bulgur (kuru) 100 gr 371 Kuskus (kuru) 100 gr 367 Mısır (kuru) 100 gr 342 Buğday (kuru) 100 gr 364 Susam 100 gr 589 Makarna (kuru) 100 gr 339 Makarna (haşlanmış) 100 gr 85 Pirinç (kuru) 100 gr 357 Pirinç (haşlanmış) 100 gr 125 ÇEREZLER MĐKTAR KALORĐ Badem 100 gr 600 Hindistan cevizi 100 gr 603 Fındık 100 gr 650 Fıstık 100 gr 560 Çam fıstığı 100 gr 600 Ceviz 100 gr 549 Patlamış mısır 100 gr 478 Kabak çekirdeği 100 gr 571 Ayçekirdeği 100 gr 578 SÜT ve SÜT ÜRÜNLERĐ MĐKTAR KALORĐ Yoğurt (yağlı) 100 gr 90-100 Süt (yağlı) 100 gr 66-70 Yoğurt (yağlı,meyveli) 100 gr 120-150 Beyaz Peynir (yağlı) 100 gr 260-290 Kaşar Peyniri (yağlı) 100 gr 400-425 Parmesan Peyniri 100 gr 420-460 Yumurta (orta boy) 1 adet 80 Yumurta beyazı 1 adet 15 Yumurta sarısı 1 adet 65 SEBZELER MĐKTAR KALORĐ Domates 1 adet 14 Enginar (orta boy) 1 adet 10 Patlıcan (orta boy) 1 adet 28 Taze Fasulye 100 gr 90 Brokoli 100 gr 35 Brüksel lahanası 100 gr 35 Kabak 100 gr 25 Havuç 100 gr 35 Karnabahar 100 gr 32 Kereviz 100 gr 18 Salatalık (orta boy) 8 gr (1 adet) 11 Marul 1 adet 15 Mantar (taze) 100 gr 14 Soğan (kuru) 100 gr 35 Bezelye 100 gr 89 Taze yeşil biber 100 gr 15 Patates (haşlama) 120 gr ( 1 adet) 100



Ispanak 100 gr 26 Lahana 100 gr 20 MEYVELER MĐKTAR KALORĐ Elma (orta boy) 1 adet 60 Kayısı (taze, orta boy) 1 adet 8 Muz (orta boy) 1 adet 100 Kiraz 100 gr 40 Hurma (taze) 1 adet 15 Đncir (taze) 100 gr 41 Đncir (kuru) 100 gr 59 Greyfurt (orta boy) 1 adet 60 Portakal (orta boy) 1 adet 50 Kivi (orta boy) 1 adet 34 Mandalina (orta boy) 1 adet 50 Karpuz (1 ince dilim) 300 gr 55 Kavun (1 dilim) 300 gr 40 Şeftali 1 adet 60 Armut 1 adet 70 Erik 1 adet 8 Üzüm 100 gr 57 Çilek 100 gr 26 ETLER MĐKTAR KALORĐ Biftek (ızgara) 100 gr 278 Tavuk (ızgara) 100 gr 132 Tavuk göğsü (haşlanmış) 100 gr 150 Kuzu (yağlı,ızgara) 100 gr 282 Kuzu ciğeri (yağda) 100 gr 232 Salam 100 gr 446 Sosis 100 gr 287-300 DENĐZ ÜRÜNLERĐ MĐKTAR KALORĐ Siyah havyar 1 yemek kaşığı 72 Midye eti 1 adet 9 Đstiridye (orta boy) 1 adet 6 Karides (orta boy) 1 adet 144 Somon füme 100 gr 171 Kılıç balığı 1 adet 121 Ton balığı 100 gr 135 YAĞLAR MĐKTAR KALORĐ Tereyağı 1 yemek kaşığı 206 Margarin 1 yemek kaşığı 204 Sıvı Yağlar 1 yemek kaşığı 130



Documents

BITKI ANSIKLOPEDISI.htm 13.07 - Turuzturuz.com/storage/her_konu-2019-7/7439-Bitgi_Ansiklopedyasi-171s.… · renklidir.Basta Ege bölgesi olmak üzere bütün Anadolu’da bahçelerde