,

BİTLİS İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜİŞYERİ SAĞLIK GÜVENLİK BİRİMİ

RİSK ANALİZİ EĞİTİMİNE HOŞGELDİNİZ

Eğitimin Amacı

İşyerlerine risk analizi yaparak; Tehlikelerin

Belirlenmesi, Risklerin Değerlendirilmesi ve Risklerin

Kabul Edilebilir Seviyelere Çekilmesi

İSG Risk Değerlendirmesi Yönetmelik (29.12.02/28512)

İSG Risk Değerlendirmesi Yönetmelik (29.12.02/28512)

İşveren; çalışma ortamının ve çalışanların sağlık ve güvenliğini sağlama, sürdürme ve geliştirme amacı ile iş sağlığı ve güvenliği

yönünden;risk değerlendirmesi yapar veya

yaptırır.

RİSK DEĞERLENDİRME

İSG Risk Değerlendirmesi Yönetmelik (29.12.02/28512)

Risk değerlendirmesi; tüm işyerleri için tasarım veya kuruluş aşamasından başlamak üzere;

•Tehlike tanımlama, •Riskleri belirleme ve analiz etme, •Kaza kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması,•Dokümantasyon, •Yapılan çalışmaların güncellenmesi •Gerektiğinde yenileme

…..aşamaları izlenerek gerçekleştirilir.

RİSK DEĞERLENDİRME

1

İSG Risk Değerlendirmesi Yönetmelik (29.12.02/28512)

Risk değerlendirme esnasında çalışma ortamında bulunan;

FizikselKimyasalBiyolojikPsikososyal Ergonomik

ve benzeri tehlike kaynaklarından oluşan veya bunların etkileşimi sonucu ortaya

çıkabilecek tehlikeler belirlenir ve kayda alınır.

RİSK DEĞERLENDİRME

2

Risk Değerlendirmenin Amacı

Risk değerlendirme çalışmaları ile

• Tehlikelerin sınıflandırılması,

• Risklerin belirlenmesi,

• Risklerin Derecelendirilmesi,

• Kabul edilebilir sınırlara çekilmesi,

hedeflenmektedir.

Risk Değerlendirme Ekibi

RİSK DEĞERLENDİRME EKİBİİşveren veya işveren vekili (müdür veya müdür yard.)

İş güvenliği uzmanı (A, B, C Sınıfı)

İşyerindeki işçi temsilcileri(Personeller)

İşyeri hekimi

İşyerindeki destek elemanlarıİşyerindeki destek elemanları(Öğretmenler)

İhtiyaç duyulduğunda bu ekibe destek olmak üzere işyeri dışındaki kişi ve kuruluşlar

İşyerindeki bütün birimleri temsil edecek şekilde belirlenen ve işyerinde yürütülen çalışmalar,

mevcut veya muhtemel tehlike kaynakları ile riskler konusunda bilgi sahibi çalışanlar

1

2 354 6 7

Tehlike nedir?

Zarar, Hasar veya Yaralanma potansiyelidir.

Tehlikeli durum nedir?

Riskin her an gerçekleşebileceği olay veya davranışlardır

Risk nedir?

Bir olay veya bir olgunun (tehlike/tehlikeli durum) içinde;Onun doğası gereği var olan ve gerçekleştiğinde kesinlikle zarar veren durumdur.

*Koşullar olgunlaşmadıkça risk açığa çıkmazRisk gerçekleştiğinde daima zararla sonuçlanır!

Tehlike ve Risk • Tehlike .Risk • Somuttur . Soyuttur • Gözle görülür .Hissedilir

Su .Boğulma• Elektrik . Çarpılma• Yüksek . Düşme• Ateş . Yangın

Tehlike ve Risk

Asma kat platformunun korkuluğu yok!

Giyotinde koruma önlemi yok!

Kimyasal madde kullanımı

Kırık fiş ve prizler!

Gaz tüplerinin güvenlik valfleri yok!

Ortamda gürültü olması

Yüksekten düşmek!

El/Parmak kopması

Zehirlenme/Hastalık

Elektrik çarpması Yangın

Patlama/Yangın

İşitme yitiği oluşması

14

Nazmi Toker Ortaokulu'nun bahçesinde oynayan 6'ncı sınıföğrencisi Cüneyt Küçükköse'nin üzerine, kızağından çıkan demir kapıdevrildi. Sivri demirlerin temas etmesi sonucu boynundan vevücudunun çeşitli yerlerinden yaralanan Küçükköse, arkadaşları veöğretmenlerin yardımıyla kapının altından çıkarıldı.

Tehlike ve Risk

Demir kapının kızağının ve bağlantılarının sağlam olmaması Tehlike düşüp birini yaralaması ise Risktir.

Bu durumda:

Köpek balığı;

Tehlike midir ?

Risk midir?

• Bu durum için köpek balığı sadece bir TEHLİKEDİR.

• Suya girerseniz köpek balığı bir RİSK olur(ısırılma riski).

RESİMDE BAŞKA TEHLİKE VAR MIDIR ?

Ortamdaki diğer tehlikeler nelerdir?

Hindistan ceviziHava DurumuGüneş YağmurRüzgarDenizAğaçMevsimKorsanlarGel-gitAçlık

RİSK

Tehlikeli bir olayın meydana gelme olasılığı ile zarar verme şiddetinin

bileşkesidir.

TANIMLAR

1

AÇIKLAMALAR

Risk Nedir? Gerçekleşmiş bir olayın olasılık

ve şiddeti

Ortada zarar ve hasar vardır. Olay gerçekleşmiştir.

TANIMLAR

RİSK / İSG Kanunu & RD Yönetmeliği

Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme

ihtimalidir.

---------------------------------------------------------------------------

Tehlikeden kaynaklanacak zararlı sonuç meydana gelme ihtimalidir.

---------------------------------------------------------------------------

Zararlı sonuç oluşma ihtimaliTehlikeden kaza oluşma ihtimali

TANIMLAR

2

2

TANIMLARRİSKİN OLASILIĞINI VE ŞİDDETİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

RİSK = OLASILIK x ŞİDDET

Tehlikeye maruz kalanın ustalık düzeyi

Tehlikeye maruz kalan kişi sayısıTehlikeye ne kadar maruz kalındığı

Maruziyet miktarı, şekli ve süresi

Kaza yaralanmasının ciddiyet derecesi

RİSK YÖNETİM PROSESİ (SÜRECİ)RİSKİN OLASILIK ve ŞİDDETİNE YAKLAŞIM

RİSK = OLASILIK x ŞİDDET

Soru; Bir işyerinde yapılan risk değerlendirmesinde, el ve yüz bölgesinde 1. derece yanıkla sonuçlanması beklenen A riskiyle, Ağır yaralanma veya ölümle sonuçlanması

beklenen B riskine ait skorlar kıyaslandığında A riskinin daha büyük olduğu gözlenmiştir. Bu durumda ne söylenebilir?

Sonuç; A riskinin olasılık düzeyi B riskinin olasılık düzeyinden büyüktür.

A Riski = Olasılık x Yanık B Riski = Olasılık x Ölüm

A Riski B Riski

Yanık Ölüm

1

TEHLİKE – RİSK – KONTROL ÖNLEMLERİ İLİŞKİSİ

Bir tehlike kaynağından birden çok tehlike, her bir

tehlikeden de birden çok risk ortaya çıkabilir. Her bir riskte birden çok yöntemle kontrol

edebilir.

TANIMLAR

TANIMLARTEHLİKE – RİSK VE KONTROL TEDBİRLERİ İLİŞKİSİ

TEHLİKE KAYNAĞI TEHLİKELER RİSK KONTROL TEDBİRLERİRİSKLER

Torna Tezgahı Fiziksel

İşitme Kaybı

Kaynakta kontrol

1

1.Tehlike kaynağından bir çok (başka) tehlike çıkabilir2.Tehlikelerin sonucu olarak risk/riskler ortaya çıkar3.Tehlike, işyerinde her bölümde ve evrede çıkar/çıkabilir4.Tehlikeler kaza olmayana kadar fark edilmeyebilir

Gürültü

Mekanik

Buhar

Gazlar

Basınç

Elektrik

Kimyasallar

Fizyolojik

Psikolojik

Performans

Ortamda kontrol

Kişide kontrolKulak Koruyucu

26

RİSK DEĞERLENDİRMESİ NASIL YAPILACAK ?

ADIM ADIMRİSK DEĞERLENDİRİLMESİ

• Risk Değerlendirmesi Ekibinin Kurulması1. ADIM

• Risk Değerlendirmesi Yapılacak Alan ve Faaliyetlerin Tanımlanması2. ADIM

• Risk Değerlendirme Planının Oluşturulması3. ADIM

• Risk Değerlendirme Ekiplerinin Eğitimi 4. ADIM

• Risk Değerlendirme Ekiplerinin Ön Hazırlık Yapması ve Bilgi Toplama5. ADIM

• İş Sağlığı ve Güvenliği Tehlike ve Risklerinin Tanımlanması6. ADIM

27

RİSK DEĞERLENDİRMESİ ADIMLARI

• Risklerin Analizi ve Değerlendirilmesi7. ADIM :

• Riski ortadan kaldırmak ya da azaltmak için Kontrol Tedbirlerinin Planlanması8. ADIM :

• Risk kontrol tedbirlerinin uygulanması9. ADIM :

• Uygulamaların izlenmesi10. ADIM :

28

29

1. ADIM : RİSK DEĞERLENDİRMESİ EKİBİNİN KURULMASI

RİSK DEĞERLENDİRMESİ EKİBİ

30

Risk Değerlendirmesi Ekibi Kimlerden Oluşur?Milli Eğitim Bakanlığı 2014/16 Sayılı Genelge4- İş Sağlık ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliğine göre, Bakanlığımız merkez vetaşra teşkilatı ile okul ve kurumlarında risk değerlendirmesi; kurum yöneticisi veyakurumda görevli İş Güvenliği Uzmanı, İl ISGB uzmanlarından destekalınarak, söz konusu yönetmeliğin 6'ncı maddesi gereğince risk değerlendirmesi ekibitarafından yaptırılacaktır.

RİSK DEĞERLENDİRMESİ EKİBİ

31

Risk değerlendirmesi ekibi aşağıdakilerden oluşur.

İşveren veya

İşveren Vekili.

İşyeri Hekimi

İşyerindeki Çalışan

Temsilcileri.

İşyerindeki Destek

Elemanları.

Konusunda Bilgi Sahibi Çalışanlar.

Öğretmenler ve diğer personeller arasından açık oyla seçilir,seçilememesi durumunda Okul/Kurum Müd. belirlenir.

Okul/Kurum Müd.

Asli görevinin yanında, önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım v.b. konularda özel olarak görevlendirilmiş hemşire, öğretmen, memur yada hizmetli

Okul ve eklentilerinde görev alan alan ve bölüm şefleri, pansiyon memuru v.b.

RİSK DEĞERLENDİRMESİ EKİBİ

32

R.D. YAPILACAK ALAN VE FAALİYETLER

2- RİSK DEĞERLENDİRMESİ YAPILACAK ALAN VE FAALİYETLERİN TANIMLANMASI

3-Planlama

Risk değerlendirmesi çalışmaları, mevcut mevzuat ve işyeri koşulları

çerçevesinde planlanır.

34

4-RİSK DEĞERLENDİRME EKİPLERİNİN EĞİTİMİ

Her bir Risk Değerlendirme Ekibinden beklenen kendisorumluluk alanlarının ve bu alanlarda yapılan faaliyetleriniş sağlığı ve güvenliği ile ilgili tehlike ve risklerinintanımlanması, tanımlanan risklerin önem derecelerininbelirlenmesi ve bu risklere karşı mevcut kontroltedbirlerinin varlığının ve yeterliliğinin değerlendirilmesidir.

R.D. EKİPLERİNİN EĞİTİMİ

5-ÖN HAZIRLIKYAPILMASI VE BİLGİ TOPLAMA

1- Çalışma Ortamı çalışanlar ve işyerine ilişkin bilgi toplanması

2- İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları Kayıtları

3- Çalışma Ortamı tehlikelerinin kayıt altına alınması

4-Çalışma ortamı şartları daha önce risk analizi yapılmamışsa çalışanların maruziyetdüzeyinin belirlenmesi için ; Kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırma yapılması

• 6- İş Sağlığı ve Güvenliği Tehlike ve Risklerinin Tanımlanması

RİSK FAKTÖRLERİ - TEHLİKE

aydınlatma

Elektrik akımının oluşturduğu riskler

Klima

Fiziksel Faktörler

Mekanik titreşimler

Hayvanlar

Biyolojik Çalışma maddeleri

Işık ve renk

Mekanik Faktörler

RuhsalFaktörler

Işımalar,radyasyonYüksek veya alçak basınçta çalışma

Yangın ve patlama tehlikesi ile ilgili faktörler

Tehlikeli maddeler

İnsanlar

Dalgalar

Isıl risk faktörleri

Çok faktörlü riskler

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONTROL LİSTELERİKONTROL LİSTESİ NO KONTROL LİSTESİ ADI KONTROL

LİSTESİ NO KONTROL LİSTESİ ADI

KL - 01 OKUL ORTAK KULLANIM ALANLARI KL - 21 TEHLİKELİ YÜZEYLERE SAHİP NESNE VE AKSAMLAR

KL - 02 ACİL PLAN KL - 22 KONTROLSÜZ HAREKETE GEÇEBİLECEK NESNELER

KL - 03 ATÖLYELER KL - 23 SOĞUK/SICAK MADDE VEYA ARAÇLARLA TEMAS

KL - 04 LABORATUAR KL - 24 AYDINLATMA

KL - 05 KANTİN VE KAFETERYA KL - 25 İÇ İKLİM KOŞULLARI

KL - 06 GENEL TEMİZLİK KL - 26 YÜKSEKTE ÇALIŞMA

KL - 07 SINIFLAR KL - 27 MAKİNALARIN HAREKETLİ PARÇALARI

KL - 08 KORİDORLAR KL - 28 EL ALETLERİ VE EKİPMANLARI

KL - 09 OKUL ARAÇLARI VE SERVİSLER KL - 29 B ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 10 TOPLANTI SALONU KL - 30 TAŞLAMA TAŞI

KL - 11 OKUL DIŞI AKTİVİTELER KL - 31 KAYNAK-KESİM- KAPLAMA

KL - 12 MÜZİK ODASI KL - 32 BASINÇLI KAPLAR VE TESİSATLAR

KL - 13 SANAT ODASI KL - 33 BASINÇLI GAZ TÜPLERİ

KL - 14 ISLAK HACİMLER ( WC VE DUŞLAR ) KL - 34 VİNÇLER VE KALDIRMA MAKİNALARI

KL - 15 SPOR SALONLARI KL - 35 YANGIN VE PATLAMA

KL - 16 YÜZME HAVUZU KL - 36 GÜRÜLTÜ VE TİTREŞİM

KL - 17 KAZAN DAİRELERİ KL - 37 KİMYASAL GÜVENLİK

KL - 18 ERGONOMİ-BEDENSEL İŞLER KL - 38 KİMYASAL ATIKLAR

KL - 19 ERGONOMİ-BÜRO İŞLERİ KL - 39 EKRANLI ARAÇLAR VE BİLGİSAYARLAR

KL - 20 İŞ İSTASYONU VEYA TEZGAHI

RİSK DEĞERLENDİRİLMESİ

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ TOPLANTI SALONU KONTROL LİSTESİ

Tarih FormNo

…../…../……. KL- 10

SIRANO

AÇIK LAMA

GEREKLİ DEĞİL

1 Aydınlatma kumanda panosundaki açma kapama anahtarlarları ve şalterler çalışır durumda mı ?

2 Uzatma kablosu kullanımını gerektirmeyecek kadar sabit tesisat var mı ?

3 Tüm elektrik anahtarları ve prizleri düzgün çalışıyor mu ?

4 Yeterli sayıda elektrik prizi var mı ve görsel-işitsel cihazların kullanımı için uygun yerlerde mi?

5 Toplantı salonunda havalandırma sistemi yeterli mi?

6 Zemin, kaymaya, düşmeye karşı uygun malzemeden yapılmış mı?

7 Aydınlatma sistemi yeterli mi ?

8 Isıtma sistemi yeterli mi?

9 Acil durum alarmı var mı ?

10 Mevzuata uygun olarak acil çıkış kapısı var mı ?

11 Acil çıkış yönlendirme levhaları asılmış mı?

RİSK DEĞERLENDİRİLMESİ

Okullarda yapılacak risk analizi için örnek kontrol listeleriİŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL TEMİZLİK KONTROL LİSTESİ (TÜM OKULLAR) Tarih K o n t rol Lis te

si

/ / 2016 KL-05

S.NO TEHLİKE/PROBLEM EVET HAYIR GEREKLİ DEĞİL

6,01 Okulda temizlik yapılırken gerekli uyarı levhaları asılıyor mu?

6,02 WC'lerde hijyen sağlanmış mı?

6,03 Temizlik malzemeleri sağlığa uygun mu?

6,04 Okul personeli tarafından düzenli bir şekilde temizlik yapılıyor mu?

6,05 Zemin kaymaya, düşmeye karşı uygun malzemeden yapılmış mı?

6,06 Okulda elle temasın bulunduğu sıralar, kapı kolları, dolap, masa gibi yüzeyler su ve sabun ile periyodik temizliği yapılıyor mu?

6,07 Okulda çöp kovaları temiz ve muhafazalı mı?

6,08 Öğrencilere yapılan temizlik ile ilgili uyarılar yeterli mi?

6,09 Okullarda bulunan hizmetlinin telefon numarası panoda asılmış mı?

6,1 Hijyen Eğitimi Yönetmeliğinde belirlenen iş kollarında bulunanların aynı yönetmeliğe göre eğitim almaları sağlanmış mı?

Okullarda yapılacak risk analizi için örnek kontrol listeleriİŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ OKUL ORTAK KULLANIM

ALANLARI KONTROL LİSTESİ (TÜM OKULLAR)Tar i h Kontrol Li stesi

/ / 2016 KL-01

S.NO TEHLİKE/PROBLEM EVET HAYIR GEREKLİ DEĞİL

1,01 Havalandırmaya ihtiyaç olan yerlerde pencereler açılabiliyor mu?

1,02 Pencere açıldığında yaralanma ve düşme riski mevcutsa, açıklık 100 mm ile sınırlandırılmış mı?

1,03 Güvenlik açısından cam kapılar, camlı bölümler vs. kırılmaya karşı değerlendirildi ve önlem alınmış mı ?

1,04 İhtiyaç noktalarında uygun çöp kovaları veya geridönüşüm kutuları güvenli olarak yerleştirilmiş mi?

1,05 Bariyerler, zincirler, pervazlar vs. takılıp düşmeyi engellemek için açıkça işaretlenmiş mi?

1,06 Çatıya izinsiz çıkmaya karşı tedbir alınmış mı ?

1,07 Okul saatleri dışında alarm durumu için bir prosedür belirlenmiş mi?

1,08 Ziyaretçilerin ve araçların giriş çıkışları ile ilgili prosedür belirlenmiş mi?

1,09 Yer değişikliği olduğunda radyatör, sıcak su boruları göz önünde bulunduruluyor mu?

1,1 İlan panoları hazırlanmış mı?

1,11 Panolardaki duyurular güncel tutulmuş mu?

1,13 İlkyardım dolapları hazırlanarak, hemen erişim sağlanabilecek yerlere yerleştirilmiş mi?

1,14 İlkyardım dolaplarına yeterli malzemeler konulmuş mu?

1,15 Koridorlar, geçiş yolları gibi insan trafiğinin yoğun olduğu yerlerde geçişi engelleyecek malzemelerden arındırılmış mı ?

Okullarda yapılacak risk analizi için örnek kontrol listeleriİŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ACİL PLAN KONTROL LİSTESİ (TÜM OKULLAR) Tari h Kontro l L i stesi

/ / 2016 KL-02

S.NO TEHLİKE/PROBLEM EVET HAYIR GEREKLİ DEĞİL

2,01 Okulun yangın, sel, kundaklama, sivil kargaşa, araç kazası, davetsiz misafir vb. olağandışıdurumlar için kapsamlı bir acil durum planı hazırlanmış mı?

2,02 Acil Plan güncellenmiş ve test edilmiş mi?

2,03 Acil durum tatbikatları zamanında ve gerektiği şekilde yapılmış mı?

2,04 Acil çıkışları açıkça belli mi ve acil çıkış yazıları ışıklandırılmış mı?

2,05Acil çıkışlarında herhangi bir engel varsa kaldırılmış mı?

2,06Acil çıkışları her an açık bulundurulmakta mı?

2,07 Yerel Sivil Savunma ekipleriyle koordinasyon var mı?

2,08Personel Sağlık Raporları dosyalanmış mı?

2,09Personele periyodik olarak iş sağlığı ve güvenliği konularında eğitimler verilmiş mi?

Okullarda yapılacak risk analizi için örnek kontrol listeleriİŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ OKUL BAHÇELERİ KONTROL LİSTESİ (TÜM OKULLAR) Tari h Kon tro l L i stesi

/ / 2016 KL-03 (A)

S.NO TEHLİKE/PROBLEM EVET HAYIR GEREKLİ DEĞİL

40,01 Okul Bahcesi her türlü kademeli kısımlardan arındırılmış mı?

40,02 Okul Bahcesi değişik amaçlı sivri metaryelden temizlenmiş mi?

40,03 Rüzgarlı hava ortamlarında hareketlenebilecek cisimler sabitlenmiş mi?

40,04 Araç Park yerleri ile öğrenciler arasında emniyetli mesafe var mı?

40,05 Okul bahcesinde bulunan rogar, foseptik, telefon, su, kanalizasyon, kuyu, tesisat geçit yerlerindeki muhafazalar emniyetli mi? (Tercihen kilitli mi?)

40,06 Okul bahcesinden çıkışlar direk güvenli alanlara mı yapılıyor?

40,07 Ağac döküntülerinin veya diğer kuruyabilen organik atıkların tutaşabilecekleri ortam var mı?

40,08 Özellikle kış mevsimlerinde domuş sarkıklar için önlem alınmış mı?

40,09 Açık oyun alanlarında oynayanlar için bireysel önlemler alınmış mı?

40,1 Açık oyun alanlarında çarpmalara ve yaralanmalara maruz kalınmaması için önlem alımış mı?

Okullarda yapılacak risk analizi için örnek kontrol listeleriİŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ OKUL BAHÇELERİ KONTROL LİSTESİ (TÜM OKULLAR) Tari h Kon tro l L i stesi

/ / 2016 KL-03 (B)

S.NO TEHLİKE/PROBLEM EVET HAYIR GEREKLİ DEĞİL

40,26 Bahçede varsa elektrik bağlantıları için muhafaza yapılmış mı?

40,27 Bahçeye gerekli uyarı işaretleri konulmuş mu?

40,28 Bahçe kapısı devrilmelere karşı emniyetli mi?

40,29 Bahçe kapısı büyüklüğü öğrencilerin tahliyesi için yeterli mi?

40,3 Okul bahçesinde acil durumlar için ikinci bir kapı var mı?

40,31 Okul bahçesinde yıldırım çekebilecek unsurlar için önlem alınmış mı? (Trafo gibi)

40,32 Okul bahçesi öğrencilerin görülmesini engelleyecek kör noktalardan arındırılmış mı?

40,33 Okul bahçesinde yayaların ve araçların ayrı ayrı kullandığı yollar güvenli mi?

• RİSKLERİN ANALİZİ

– Tehlikelerin verebileceği zarar,

– hasar veya yaralanmanın şiddeti

– olasılığı belirlenir.

Risk analizinde,

– tehlikeye maruz kalan kişi sayısı,

– tehlikeye maruziyet süresi,

– kişisel koruyucuların sağladığı korunma ve güvensiz davranışlar

gibi unsurlar dikkate alınır.

Risklerin analizi ...

O L

A S

I L

I K

Ş İ D D E T(Hasar, Zarar)

RİSK = OLASILIK x ŞİDDET DERECESİRİSK = O x Ş

RİSK YÖNETİM PROSESİ (SÜRECİ)

1

OLAYIN OLMA OLASILIĞIPROBABILITY OF OCCURRENCE

OLA

YIN

ETK

İLER

İ VEY

A Şİ

DD

ETİ

CO

NSE

QU

ENC

ES

A Noktası

B Noktası

C Noktası

Şehir içi trafiği = Kaza yapma olasılığı sık ama kaza etkisi küçük CŞehirler arası yol = Kaza yapma olasılığı ara sıra, kaza etkisi büyük B

Otoban = Kaza yapma olasılığı aşırı derecede az, kaza etkisi çok büyük A

RİSK EĞRİSİ

RİSK YÖNETİM PROSESİ (SÜRECİ)

Zaman

Risk Algılama (Önem) Düzeyi

Ciddi Kaza

İlk Risk Belirleme Noktası

(Risk Algılama Seviyesinde Artış/Kazanın ciddiyetiyle orantılı)

Zamanla DüşüşTehlikenin Kanıksanmasına (Sistem Körlüğüne) Bağlı Zamanla Düşüş)

RİSK ALGILAMASINI ETKİLEYEN ZAMAN FAKTÖRÜ

Sürekli Eğitim

7- RİSKLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Risklerin ağırlık oranları hesaplanarak derecelendirme

yapılır ve önlem alınmasının gerekli olup olmadığına karar

verilir.

Risk değerlendirilmesi ...

Kinney metodu...

Yöntemler

KİNNEY METODU• Olasılık ( Şans )

• Frekans:

• Şiddet:

RİSK PUANI = ŞANS (OLASILIK) x FREKANS x ŞİDDET

OLASILIKDEĞERİ

ŞANS (OLASILIK)zararın gerçekleşme olasılığı 0,5 FREKANS

DEĞERİ

FREKANStehlikeye zaman içinde maruz kalma

tekrarı0,5 ŞİDDET

DEĞERİ

ŞİDDETinsan ve/veya çevre üzerinde

yaratacağı tahmini zarar100

10 beklenir,kesin 10 hemen hemen sürekli

(bir saatte birkaç defa) 100 birden fazla ölümlü kaza /çevresel felaket

6 yüksek / oldukça mümkün 6 sık (günde bir veyabirkaç defa) 40

öldürücü kaza /ciddi

çevresel zarar

3 olası 3 ara sıra (haftada bir veyabirkaç defa) 15

kalıcı hasar/yaralanma, iş kaybı /çevresel engel oluşturma, yakın

çevreden şikayet

1 mümkün fakat düşük 2 sık değil (ayda bir veyabirkaç defa) 7

önemli hasar/yaralanma, dış ilkyardım ihtiyacı / arazi sınırları

dışında çevresel zarar

0,5 beklenmez fakat mümkün 1 seyrek (yılda birkaçdefa) 3

küçük hasar/yaralanma, dahiliilk yardım / arazi içinde sınırlı

çevresel zarar

0,2 beklenmez 0,5 çok seyrek (yılda bir veyadaha seyrek) 1 ucuz atlatma /

çevresel zarar yok

25

> <

RİSK DEĞERİ RİSK DEĞERLENDİRME SONUCU

400 < R

200 < R < 400

70 < R < 200

20 < R < 70

R < 20 önemsiz risk,önlem öncelikli değildir

tolerans gösterilemez risk,hemen gerekli önlemler alınmalı / veya tesis, bina, çevrenin kapatılması düşünülmelidir

esaslı risk,kısa dönemde iyileştirilmelidir (birkaç ay içinde)

önemli risk,uzun dönemde iyileştirilmelidir (yıl içinde)

olası risk,+H4gözetim altında uygulanmalıdır

ŞANS (OLASILIK)

• İlk yapılan risk değerlendirmesinde hiçbir kontrol önlemi dikkate alınmamalıdır, bundan dolayı da olasılıklar hep en kötü olasılık olarak düşünülmelidir.

• Yapılan düzeltici faaliyetler frekans veya şiddeti etkilemez, etkileyeceği tek değişken olasılıktır. (Yüksekte emniyet kemersiz çalışan bir işçinin kemer takması sadece düşme olasılığını etkiler, düşerse ölüm riskini azaltmaz veya tehlikeye maruz kalma sıklığını etkilemez)

OLASILIKDEĞERİ

ŞANS (OLASILIK)zararın gerçekleşme olasılığı

10 beklenir,kesin

6 yüksek / oldukça mümkün

3 olası

1 mümkün fakat düşük

0,5 beklenmez fakat mümkün

0,2 beklenmez

FREKANS

• İşin yapılma sıklığı değil, işi yaparken tehlikeye maruz kalma sıklığıdır.

• Rutin olmayan bir faaliyet değerlendirilirken, o faaliyet sırasında tehlikeye maruz kalma sıklığı düşünülmelidir (2 saat süren bir faaliyette, 2 saat içinde maruz kalma sıklığı)

FREKANSDEĞERİ

FREKANStehlikeye zaman içinde maruz kalma

tekrarı

10 hemen hemen sürekli(bir saatte birkaç defa)

6 sık (günde bir veyabirkaç defa)

3 ara sıra (haftada bir veyabirkaç defa)

2 sık değil (ayda bir veyabirkaç defa)

1 seyrek (yılda birkaçdefa)

0,5 çok seyrek (yılda bir veyadaha seyrek)

ŞİDDET• Şiddet puanlamasında zarar

kısmında ölüm var ise puanlamanın buna uygun şekilde 40 puan (tek ölüm) veya 100 puan (birden çok ölüm) olarak yapılması gerekmektedir. Ayrıca şiddet değerlendirmelerinde, herhangi bir şüphe olduğu durumda, daha yüksek puan verilmelidir.

ŞİDDETDEĞERİ

ŞİDDETinsan ve/veya çevre üzerinde

yaratacağı tahmini zarar

100 birden fazla ölümlü kaza /çevresel felaket

40öldürücü kaza /

ciddiçevresel zarar

15kalıcı hasar/yaralanma, iş kaybı /çevresel engel oluşturma, yakın

çevreden şikayet

7önemli hasar/yaralanma, dış ilkyardım ihtiyacı / arazi sınırları

dışında çevresel zarar

3küçük hasar/yaralanma, dahiliilk yardım / arazi içinde sınırlı

çevresel zarar

1 ucuz atlatma /çevresel zarar yok

Kinney metodu ---- Değerlendirme sonucu -----

RİSK DEĞERİ RİSK DEĞERLENDİRME SONUCU

400 < RTolerans gösterilemez risk

(hemen gerekli önlemler alınmalı / veya işin durdurulması, tesisin, binanın kapatılması vb. düşünülmelidir.)

200 < R < 400 Esaslı risk(kısa dönemde iyileştirilmelidir “birkaç ay içerisinde”)

70 < R < 200 Önemli risk(uzun dönemde iyileştirilmelidir “yıl içerisinde”)

20 < R < 70 Olası riskGözetim altında uygulanmalıdır

R < 20 Önemsiz risk(önlem öncelikli değildir.)

Risk değerlendirmelerinde:• 0-20 arası çıkan riskler için herhangi bir kontrole referans olmayabilir ancak bazen

herhangi bir riskin 0-20 arasında olması için de uyguladığımız kontroller olabilir. Bu durumda referans gösterebiliriz.

• 20-70 arası uygulamada risklerin büyük çoğunluğunun çıktığı aralıktır. Bu aralıktaki riskler için eğer herhangi bir yasal gerek yoksa, önlem almamız gerekmemektedir. Ancak ‘olası risk’ kavramı hemen hemen mutlaka varolan bir önlemin sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. İstisnalar beklense de, riskin 20-70 arası çıkması durumunda, riskin bu seviyede tutulmasını sağlayan kontrol yöntemine bir referans olması beklenmektedir. Bu referans:

1. Talimata2. Prosedüre3. Uyarı levhasına4. Eğitime5. KKE kullanımına olabilir.

• 70’ten yüksek çıkan riskler için mutlaka bir düzeltici faaliyet planlanmalıdır.

DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

70 puan ve üstü olan risklerle ilgili olarak;

– Planlanan aksiyonlar için sorumlular, terminler, maliyetler vb. çıkartılmalıdır. – Tüm önlemler alınmış ve yeni önlemler alınamıyor ise risk değerlendirme prosedürüne bu

tip durumlarda tehlikenin bilinerek çalışılacağı vb. bir ifadenin konulması gerekmektedir. – 400’ün üzerindeki tehlikelere yönelik aksiyonların terminleri gözden geçirilerek acil

çözümler bulunmalı, bu aksiyonlar gerçekleştirilene kadar geçecek sürede çalışılacaksa nasıl çalışılacağı tarif edilmelidir.

– İyileştirme aksiyonları tamamlandıktan sonra puanlama gözden geçirilmelidir. – İyileştirmeler sonrası puanı hala 70 ve üzeri olanlar için önlemlerin garanti altına alınarak

faaliyetlere devam edilebilir. – Tüm önlemlere rağmen 400 puan ve üzeri olan risklerle ilgili faaliyetlerin mutlaka Genel

Müdür ile paylaşılması gerekmektedir.– AKSİYON PLANLARI İLE RİSK DEĞERLENDİRME FORMLARI ARASINDA İLİŞKİ KURMAK İŞİN

KOLAYLIĞI AÇISINDAN ÇOK ÖNEMLİDİR.

DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

Taşeron çalışması, gece çalışması vb. mevcut tehlikeleri arttıran tehlikeler tek başına değerlendirilebileceği gibi aşağıdaki şekilde de değerlendirilebilir;

Şans(olasılık) sorusu zarara göre sorulmalıdır, örneğin gece çalışması yaparken yaralanma ihtimali nedir?

Frekans sorusu faaliyeti gerçekleştirirken tehlikeye maruz kalma sıklığı olarak sorulmalıdır, örneğin xxxx faaliyetini gece yaparken ne sıklıkta xxx tehlikesiyle karşılaşıyoruz?

Şiddet sorusu ise meydana gelebilecek zararın boyutuna göre sorulmalıdır, örneğin xxxx faaliyetinde gece çalışırken ne olur?

RİSK ANALİZİ ANCAK BU GÖZE ALMA SEVİYESİNİN DÜŞÜRÜLMESİ

İLE İŞE YARAR.

İnsanlar her faaliyetlerinde, sağlık ve güvenliklerini tehlikeye atan kişisel bir risk

seviyesini GÖZE ALIRLAR.

Kinney metodu - - - Şans - - - ( Olasılık ) - - -

Şans ( Olasılık ), zararın gerçekleşme olasılığıdır.

Olasılık Olasılık değeri

Beklenir, kesin 10Yüksek / oldukça mümkün 6Olası 3

Mümkün fakat düşük 1

Beklenmez fakat mümkün 0,5Beklenmez 0,2

Kinney metodu - - - Frekans - - -

Frekans, tehlikeye zaman içinde maruz kalma tekrarıdır.

Frekans Frekans değeri

Hemen hemen sürekli 10

Sık 6

Ara sıra 3

Sık değil 2

Seyrek 1

Çok seyrek 0,5

Kinney metodu - - - Şiddet - - -

Şiddet :tehlikenin insan ve/veya çevre üzerinde yaratacağı tahmini zararıdır

Şiddet Şiddet değeri

Birden fazla ölümlü kaza 100

Öldürücü kaza 40

Kalıcı hasar, yaralanma, iş kaybı 15

Önemli hasar, yaralanma, dış ilkyardım ihtiyacı

7

Küçük hasar, yaralanma, dahili ilk yardım

3

Ucuz atlatma 1

8- Riski ortadan kaldırmak ya da azaltmak için Kontrol Tedbirlerinin Planlanması

• İlgili mevzuat ve işyeri koşulları dikkate alınarak alınması gerekli önlemlere karar verilir.

• Riskleri kaynağında yok etmeye çalışmak,• Tehlikeli olanı, daha az tehlikeli olanla değiştirmek,• Toplu koruma önlemlerini, kişisel korunma önlemlerine

tercih etmek,• Mühendislik önlemlerini uygulamak,• Ergonomik yaklaşımlardan yararlanmak.

Önlemlerin belirlenmesi ...

DAĞIT! Risk olasılığı az, ancak bedeli ağırsa riski paylaşmak gerekir. (yangın sigortası gibi.)

4. Aşama

KABUL ET!Risk onunla yaşabileceğimiz kadar azalmıştır.

3. Aşama

İYİLEŞTİR! Riski azaltıcı önlemler almaktır. (koruyucu malzeme kullanımı gibi.)

2. Aşama

• Maliyet analizi yapılır• Yan etkileri değerlendirilir

VerimlilikKaliteEstetikErgonomiÇevre

• Eğitim ihtiyacı• Yasal ve diğer gerekliliklere uyum• Mevcut prosedürlere uyum• Bakım, yedek parça• Denetim, gözden geçirmeGibi hususlar dikkate alınır.

YOKET! Riskin tamamen ortadan kaldırılmasıdır. (riskli bir maddenin, bir işlemin kaldırılması gibi.)

1. Aşama

Önlem Alınırken İzlenen Yol Önlemler Planlanırken

Önlemlerin belirlenmesi ...

Tehlike Çalışan Tehlikenin ortadan kaldırılması

Tehlike Çalışan Bireyin tehlikeden uzaklaştırılması

Tehlike Çalışan Tehlikenin yalıtılması

Tehlike Çalışan Bireyin korunması

Kaynak: E.Gniza; Zur Theorie der Wege der Unfallverhütung Arbeitsökonomie und Arbeitsschutz, Vol.1, 1957

Risk değerlendirilmesi ...Önleme...

9- Risk kontrol tedbirlerinin uygulanması

Yapılması kararlaştırılan faaliyetler ve alınması gereken tedbirlerin en son yapılma tarihi belirlenir ve o tarih gelmeden önce tedbirler alınmış olur.

10-Uygulamaların izlenmesi

Yapılan çalışmalar düzenli olarak incelenir ve güvenlik açısından yeni

bir tehlike kaynağı olup olmadığı olup olmadığı tespit edilir.

• ANALİZİN SON HALİ ÖRNEK

1

İş G

üven

liği B

irim

i

Elek

trik

priz

Kul

lanı

mı Elektrik

prizinin kasasından çıkmış

olması ve bağlantılarının açıkta

olması

Elektrik çarpması

Yaralanmalar,

ölümler

İş güvenliği birimi odasında bulunan

elektrik prizi kasasından çıkmış

durumda kullanılmakta.

EİTY 6 3 40 720

Yerinden çıkmış olan prizin kasasına

montajının yapılması. Prizlerin

tekrar yerinden çıkmaması için

kullanımı konusunda çalışanlara

bilgilendirme yapılması.

Yapı

İşle

ri

02/1

2/20

15

DN.1 0,2 0,5 40 4

SIRA

NO

FAAL

İYET

ALA

NI

FAAL

İYET

İN T

ANIM

I

TEH

LİKE

TAN

IMI

RİSK

TAN

IMI

SON

UÇ

(ŞİD

DET)

MEV

CUT

DURU

M

YASA

L DÜ

ZEN

LEM

E

OLA

SILI

K (O

)

FREK

ANS

(F)

AĞIR

LIK(

ŞİDD

ET) (

Ş)

RİSK

DEĞ

ERİ S

KORU

PLAN

LAN

AN F

AALİ

YETL

ER

ÖN

ERİL

ER

SORU

MLU

FAAL

. GER

. TAR

İHİ

DÖF

NO

OLA

SILI

K

FREK

ANS

AĞIR

LIK

(ŞİD

DET)

DÖF

SON

RASI

RİS

K SK

ORU

TehlikeAlanı/Ortamı

SINIFLAR

Risk Altındaki PersonelÖĞRENCİLER ve ÖĞRETMENLER

RİSKHasarlı zemin Kayma, takılma, düşme yaralanma

Sıvı Dökülmeleri Kayma, düşme yaralanma

Uzatma Kablolar Takılma, düşme yaralanma Elektrik çarpması

Elektrik ekipmanları/soketler, Diğer elektrikli ekipmanlar

Elektrik çarpması

Sıcak radyatörler /ısıtıcılar Yanma/yaralanma

Açık pencereler Düşme

Sıralar Çarparak yaralanma, Düşme, Takılma

Tehlikeli maddeler Zehirlenme, Hastalanma

RD < 20 Kabul Edilebilir Risk 20 =< RD < 70 Olası (Dikkate Değer) Risk 70 =< RD < 200 Önemli Risk 200 =< RD < 400 Yüksek Risk RD > 400 Kabul Edilemez Risk

MEVCUT DURUM DERECELENDİRME TABLOSU ÖNLEMLER BÖLÜMÜ ALINAN ÖNLEM SONRASI DERECELENDİRME TABLOSU

NO

Plan

No

Birim

Adı

TEHLİKE KAYNAĞI / TEHLİKE RİSK Riske Maruz

Kalanlar

OLA

SILI

K

FREK

ANS

ŞİDD

ET

RİSK

DE

ĞER

İ

ALINACAK / MEVCUT ÖNLEMSORUMLU KİŞİ / BİRİM VE TERMİN

BAŞLAMA TARİHİ

BİTİŞ TARİHİ ALINAN ÖNLEM

OLA

SILI

K

FREK

ANS

ŞİDD

ET

RİSK

DE

ĞER

İ

1

ÖZL

ÜK B

İRİM

İ

Ekranlı araçlar /Ergonomik olmayan ekranlı araçlarla çalışma

Kas ve eklem hastalıkları,göz hastalıkları 1 1 3 3,0 Ekranlı araçlarla ilgili temel isg eğitimi verilmelidir. Ekran parlaması önlenecek şekilde tedbirler alınmalıdır.

Destek Hizmetleri 16.12.2015

Gözetim altında

tutulmalıdır.0,0

Elektrik/Elektrik çarpılması Elektrik çarpılması sonucu yaralanma veya ölüm 0,5 1 40 20,0

Kaçak akım rölesi, topraklama tesisatı ve elektrik tesisatının periyodik bakımları yapılmalıdır. Uygun olmayan elektrik ekipmanları kullanılmamalıdır.

İnşaat-Emlak 16.12.2015

Periyodik olarak yılda

bir0,0

Ergonomi/Ergonomik olmayan ofis malzemelerinin kullanılması

Uygun olmayan ofis malzemelerinin kullanımı sonucu kas,sinir ve eklem rahatsızlıkları

0,5 3 15 22,5Uygun ergonomik ofis ekipmanları kullanılmaktadır.Bozulan

ve kırılan sandalye ve masaların değişimi zamanında sağlanmalıdır.

Destek Hizmetleri

16.12.2015

Gözetim altında

tutulmalıdır.0,0

16.12.2015

Ortam Aydınlatma/Uygun olmayan aydınlatma araçları

Yapılan işin hassasiyetine uygun aydınlatma sağlanmaması sonucu göz rahatsızlıkları

0,2 0,5 15 1,5 Bozulan aydınlatma cihazları kontrol edilerek değiştirilmelidir. Destek Hizmetleri 16.12.2015

Gözetim altında

tutulmalıdır.0,0

SABIRLA DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER