23
Shpjegoni FMN? FMN-ja eshte organizat nderkombetare financiare e karakterit universal me seli ne uashington ai promovon bashkpunimin monetar nderkombetar dhe eviton qrregullimet per shkak te jo stabilitetit ne mardhenjet ne mes te valutave. Ky institucion paraqitet edhe si kreditor afatgjat I vendeve ne zhvillimin dhe si kshilltor ekonomik I shum vendeve,po ashtu

Biznesi nderkombetar

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Biznesi nderkombetar

Shpjegoni FMN?• FMN-ja eshte organizat nderkombetare

financiare e karakterit universal me seli ne uashington ai promovon bashkpunimin monetar nderkombetar dhe eviton qrregullimet per shkak te jo stabilitetit ne mardhenjet ne mes te valutave.Ky institucion paraqitet edhe si kreditor afatgjat I vendeve ne zhvillimin dhe si kshilltor ekonomik I shum vendeve,po ashtu mbledh dhe perpunon shenime ekonomike per vendet e veta amtare .

Page 2: Biznesi nderkombetar

Shpjegoni nivelet e integrimit ekonomik

• Integrimi ekonomik eshte nje forme e bashkpunimit te vendeve mes veti per levizjen e te mirave, sherbimeve, kapitalit dhe punes midis kufijve kombetare. Ne njeren ane qendrojne vende me ekonomite e tyre te integruara dhe ne anen tjeter kemi vende me ekonomi te mbyllura dhe te veteplotsuara.

Page 3: Biznesi nderkombetar

• Nivelet e integrimit midis ekonomive te vendeve ndryshojne llojet e integrimeve jane:

• 1.-ZTL(zona e tregtise se lire)- eshte forma me e gjere e integrimit ekonomik, ne kete forme te integrimit ekonomik te gjitha barierat e tregtise midis vendeve antare jane hequr. Mallrat dhe sherbimet tregtohen lirshem midis vendeve antare te ZTL. Nuk lejohet asnje takes diskriminuese, tarifa apo ndonje barrier tjeter. Shpesh vendet e ndryshme bejne marrveshje per liberalizimin e tregtise se liri midis tyre(ZTL) vetem per nje klase te caktuar te mirash p.sh vetem per produktet bujqesore etj. Tipar I ZTL eshte se vendi I cili eshte anatr ne ZTL udheheqe politiken e vet tregtare ne raport me vendet jonatare, pra mudn ti vendos vendeve joantare tarifa, kuota dhe barriera tjera tregtare gjate importimit. EFTA eshte zona me e njohur e tregtise se lire midis 8 shteteve Evropiane. Shembull tjeter I ZTL eshte edhe NAFTA qe paraqet zonen e tregtise se lire midis vendeve te Amerikes Veriore ku mallrat dhe sherbimet midis vendeve antare te NAFTA-s qarkullojne pa kurfar pagese, NAFTA paraqet integrimin me te madh ekonomik ne A.V.

• 2-BD(Bashkimi doganor)-Eshte nje hap me tej ne integrimin ekonomik. Si ne ZTL edhe antaret e BD I heqin te gjitha barrierat per tregtine e mallrave dhe sherbimeve midis tyre. Tipar I BD qe I dallon nga ZTL eshte qe te gjitha antaret e BD-s parashikojne nje politike tregtare te perbashket me joantaret. Pra te gjitha antaret e BD psh vendosin tarifa te perbashketa per vendet joantare, pra qe importet nga jonataret jane subjet I te njetave tarifa te qdo antari te ketij bashkimi doganor(BD).

Page 4: Biznesi nderkombetar

• Ka shume argumente rreth integrimit ekonomik. Ato perqendrohen rreth:

• -Perfitimi dhe kostoja e integrimit ekonomik per nje vend-Teoria klasike thot qe te gjitha vendet qe marrin pjes ne tregtine e lire kane fitim.

• -Ulja e qmimeve te importit- • -Rritja e konkurences dhe ekonomia e shkalles-integrimi

zgjeron vellimin e tregut dhe pastaj kjo qon me nivel me te ulet monopoli ne prodhimin e mallrave dhe sherbimeve.

• -Faktori I produktivitetit te larte- Kur faktoret e prodhimit levizin lirshem pasuria e vendeve te agreguara ne Tregun e perbashket(TP) rritet, pra kur levizin puna dhe kapitali nga nje vend me produktivitet me te ulet ne nje vend me produktivitet me te larte te vendeve antare te TP.

Page 5: Biznesi nderkombetar

Shpjegoni teorine e ciklit te produkteve

• Sipas teorise se ciklit nderkombetare te jetes se produktit thuhet qe zhvillimi I produktit te ri te inovuar ka me shume te ngjare te behet ne vendet e industrializuara sepse keto vende kane aftesi teknologjike dhe te kerkimit te domosdoshem per zhvillimin e produktit te ri. Nje arsye tjeter eshte se vendet e industrializuara njekosishte edhe te pasura kane me shume mundesi te kene kerkesa per prdukte te reja. Por gjithashtu eshte e kuptueshme qe firma qe zhvillon nje product te ri te kete deshire ti vendos kapacitetet e veta prodhuese ne vendin e saj sepse produkti I ri e ka te veshtir te perballoj konkurencen e qmimeve, andaj firma e ben kete me kosto me te ulet te lokacionit, qe eshte me vendin e vet. humica e shitjeve do te realizohen ne tregun vendes, kur produkti leviz ne stadin e rritjes kerkesa mund te jete e njete edhe ne tregjet e tjera ne vende te industrializuara me te ardhura dhe shije e prapelqime te ngjajshme ose te njejta me te vendit ku u zhvillua produkti I ri. Ne kete stad firma fillon te eksportoj per te permbushur kerkesat e huaja qka I lejon firmes zgjatjen e ketij stadi ku shtijet dhe fitimet kane prirje ne rritje.

Page 6: Biznesi nderkombetar

Shpjegoni tregun ee valutave• Me treg te kembimeve valutore kuptojme tregun ku shiten

dhe blihen valutat e huaja. Subjektet kryesore ne tregun e kembimeve valutore jane:

• Korporatat – Qdo biznes ose kompani qe eshte e angazhuar ne biznesin nderkombetare bien ne kontakt me tregjet e valutave te huaja p.sh nese shqipria ben biznes ne amerike ajo duhet ti bleje qe te konvertoj leket me dollar nepermjet tregjeve te kembimit te valutave.

• Qeverite – te cilat shpesh hyn ne treg per te efektuar vleren e monedhes duke blere monedhen me qrast ia rrite vleren asaj dhe anasjelltas.

• Bankat, firmat e vogla dhe individed – te cilet mund te kene nevoja per te shitur ose blere monedha te huaja, keto nevoja mund te zgjidhen ne bankat lokale pa u futur vete ne tregun e valutes, prandaj bankat duhet te mbajne monedha te huaja per tiu pergjigjur ketyre nevojave

Page 7: Biznesi nderkombetar

Shpjegoni Embargot dhe Sanksionet

• Embargot dhe Sanksionet jane veprime qeveritare qe ndikojne ne fluksin e tregtise se lire te mallrave dhe sherbimeve me background politikë. Sanksionet jane masa te veqanta shtrenguese te pjeshme si jane p.sh anulimet e financimit te tregtise se teknologjise se larte, ndersa Embargot zakonisht jane me te thella dhe ato ndalojne tregtine teresisht. Embargot dhe sanksionet pra siq e dime kane qene te vendosura ndaj serbise per shkak te qendrimeve te tyre ne rajon.

Page 8: Biznesi nderkombetar

Shpjegoni rendesin e procesit te globalizimit ne zhvillimin e biznesit nderkombtar.

• Transportimi është më i shpejtë• Komunikimi mundëson kotroll të aktiviteteve nga largësitë• Shpenzimet e transportit dhe komunikimit nuk janë të larta

për biznesin ndërkombëtar– Barrierat e ulëta qeveritare ndaj levizjës së mallrave,

sherbimeve dhe resurseve iu mundëson ndërmarrjeve shfrytëzimin e përparësive të biznesit ndërkombëtar–Globalizimi është proces i rritjës së ndervashmërisë së

vendeve• Prodhimi i automobilave• Prodhimi i ushqimit

Page 9: Biznesi nderkombetar

Shpjegoni teorin klasike te tregtis• Kjo teori e tregtise tregon dhe shpjegon shkaqet dhe efektet e tregtise.

Shume mallra importohen nga kerkesa per to, ne nje kohe kur ato nuk mund te prodhohen ne vend. Shumica e mallrave mund te prodhohen ne qdo vend mirpo qdo vend e ka epersine ne disa prodhime e disavantazh ne disa tjera.

• Ekonomistet klasik ne krye me Adam Smith dhe Rikardon argumentuan se te gjitha vendet do te fitonin nese secili vendos te prodhoj mallra dhe sherbime duke I shfrytezuar burimet qe I kane ne epersi. Keta kundershtuan merkantelistet dhe thane qe akumulimi I pasurise(thesarit) nuk e rrite mireqenien e qytetareve, dhe qe kjo mirqenie varet nga mallrat dhe sherbimet qe ata mund ti konsumojne dhe qe keto mundesi te konsumit te tyre rriten vetem me tregti te lire. Sipas teorise klasike qdo vend duhet te specializohej per prodhimin e produkteve dhe kryerjen e sherbimeve aty ku ato kane epersi. Ky veprim do ta qoj vendin ne produktivitet dhe efektivite me te madh dhe net e ardhura me te larta me te cilat mund te paguhen importet nga jasht te produkteve dhe sherbimeve te cilat jane te specializuara vendet tjera dhe te cilat I kerkojne qytetaret e vendit baze.

Page 10: Biznesi nderkombetar

Shpjegoni ndikimin e investimeve te huaja direkte ne vendin e origjines te investimeve

• -investimet e huaja kan formen e investimeve kapitale dhe ndahen ne investime te drejteperdrejte te huaja dhe ne investime portofol. 1 Investimet e huaja te drejteperdrjeta(IDH)-jane ato investime qe I japin investitorit kontrollin e kompanise se huaj. Nuk eshte e thene qe kontrolli te jet 100% e as 50% mund te jet 49% kur pjesa tjeter eshte mjaft e shperndare midis aksionareve te tjere. Nese dy ose me shume kompani ndajne pronesine e IDH-se kjo quhet ndermarrje e perbashket ndersa nese njeri perj partnereve eshte shteti IDH-ja quhet nderrmarrje MIXE. IDH-ja eshte angazhimi me I madh qe mund ta bej nje kompani vendase ne biznesin nderkombetare sepse ketu inevstohet jo vetem capital por edhe transferohet personeli dhe teknologjia

Page 11: Biznesi nderkombetar

Shpjegoni kriteret per zgjedhjen e menaxhereve ne procesin e nderkombtarizimit

• Sfida kryesore e menaxhereve eshte ti ju bejen balle vlerave,qendrimeve dhe sjelljeve te ndryshme qe udheheqin mardhenjet njerzore .tiaparet e pershtatshme te nje menaxheri jane si reale ashtu dhe ideale ai duhet te jet person fleksibil intelektual me kultur te gjer dhe kompetenc arsimor-profesional etj Menaxheri jasht vendit ka me shum pergjithesi se sa ai qe punon brenda vendit te vet,ai duhet te jet me shum I motivuar per marrjen e vendimeve dhe udheheqjen e biznesit ,kriter tjeter mund te jet edhe kompetenca e menaxherit I cili duhet te ket ,njohuri teknike ,aftesi drejtuse,provoj ne afarizmin qe e udheheq ,etj

Page 12: Biznesi nderkombetar

Pse nuk funksionojn ekonomit e planifikuara

• Te gjitha ekonomit e planifikuara centraliste jane te orjentuara nga tregu,ekonomit e planifikuara nuk funksionojn sepse tregetia eshte e kufizuar dhe e kontrolluar nga qeveria dhe prespektiva per biznese te reje eshte me e vogel ,gjithashtu edhe mundesia per krijimin e vendeve te reja te punes eshte e vogel dhe nuk ka alternativa per tregetin e mallrave dhe sherbimeve ne mes tye.

Page 13: Biznesi nderkombetar

• Motivet poroaktive – Fitimi eshte motive kryesore proaktiv per firmat qe hyjne ne biz.nder, gjithashtu motiv tjeter proaktiv mund te jene produktet e firmes qe jane te rralla nga konkurentet nderkombetare, apo mund te jete epersia teknologjike ose njohuria speciale per klientet dhe tregun jasht vendit. Gjithashtu perfitimet nga taksat mund te jete motiv proaktiv qe stimulon firmat qe te dalin jasht vendit per te bere biznes.

• Motivet reactive – Nje nder motivet kryesore reactive qe shtyn firmen drejte biz.nder. eshte ulja e shitjeve ne vend perkatesisht kur tregu vendas eshte I ngopur. Nje motiv tjeter reaktiv eshte edhe teprica e kapacitetit si dhe mbipodukti qe I shtyn firmat per te bere biznes jasht vendit.

Page 14: Biznesi nderkombetar

Shpjegoni bashkimin ekonomik si nivel te integrimit ekonomik dhe dallimin me tegun e

perbashket• Bashkimi ekonomik eshte integrimi me I larte ekonomik mes

vendeve, krijimi I saj kerkon integrimin e politikave ekonomike mes vendeve, perveq levizjes se lire te mirave, sherbimeve dhe faktoreve te prodhimit ndermjet kufijve te vendeve antare. Ne nje BE(bashkim ekonomik) vendet antare do te harmonizojne politikat monetare, te taksave dhe te shpenzimeve shtetrore. Gjithashtu nje monedhe e vetme duhet te perdoret net e gjitha vendet antare. Duhet ditur qe shtetet qe futen ne BE(bashkimin ekonomik) ne nje mase te konsiderueshme do ta humbin sovranitetitn kombetare. Tregu I perbashket eshte nje hap me lart se Bashkimi Doganor ne aspektin e integrimit ekonomik. Ashtu si BD-ja dhe edhe TP-ja nuk ka barriera tregtare midis vendeve antare dhe keto vende antare te TP-s kane nje politike tregtare te perbashket me vendet joantare.

Page 15: Biznesi nderkombetar

Shpjegoni analizen e rrezikut nderkomebetar

Analiza e rrezikut ndërkombëtar• levizjet negative të kursit të këmbimit• ndryshimet e inflacionit• kontrolli i këmbimeve dhe bllokimi i fondeve• shpronësimi• kontrolli për devizat e huaja• ndryshimet në ligjin e taksave

Page 16: Biznesi nderkombetar

Shpjegoni komunitet evropiane• -Historia e Komunitetit Evropian(KE)- mjaft prej qellimeve te KE

u realizuan, me 1968 KE u shendrrua ne BD(bashkim doganor), ndersa me 1970 barrierat per levizjen e lire te punes, kapitalit dhe teknologjise u hoqen gradualisht pra qe qon deri te formimi I TP(tregut te perbashket). Duhet theksuar se gjendja kaotike e sistemit global finaciar gjate viteve 1970 si dhe faktoret e tjere e pengoi KE-ne te kalonte ne Bashkim te plote Ekonomik, mirpo kohta tregoi qe ky qellim me vone u arrit. Nje veshtiresi ne KE eshte konflikti I vendeve me te pasura dhe me te industrializuara dhe vendeve me te varfera te Mesdheut. Mirpo fuqia e ketyre vendeve u forcua kur ne KE u pranua edhe Spanja e Portugalia dhe aktaulisht eshte prane pranimit ne KE edhe Turqia pasi te plotesoj nje sere kushtesh per standardet ekonomike.

Page 17: Biznesi nderkombetar

Korporatet shum kombeshe llojet dhe menyrat e operimit

• Diskutimi I perkufizimit te KSH-ve vazhdon lidhur me numrin minimal te vendeve, permasat e kompanise etj. Kombet e Bashkuara I perkufizojne KSH si nderrmarje qe kane kontrollin e prodhimit dhe te sherbimit ne vendet ku jane te vendosura ato. KSH-te jane nderrmarje qe marrin iniciativa globale ne tregjet dhe produktet e huaja, dhe ato jane te gatshme ti provojne te tregjet dhe produktet ne qdo vend te botes p.sh IBM, Mc’Donalds etj.

Page 18: Biznesi nderkombetar

Shpjegoni argumentet mbi integrimin ekonomik• Ka shume argumente rreth integrimit ekonomik. Ato

perqendrohen rreth:Perfitimi dhe kostoja e integrimit ekonomik per nje vend-Teoria klasike thot qe te gjitha vendet vendet qe marrin pjes ne tregtine e lire kane fitim.

• -Ulja e qmimeve te importit- • -Rritja e konkurences dhe ekonomia e shkalles-integrimi

zgjeron vellimin e tregut dhe pastaj kjo qon me nivel me te ulet monopoli ne prodhimin e mallrave dhe sherbimeve.

• -Faktori I produktivitetit te larte- Kur faktoret e prodhimit levizin lirshem pasuria e vendeve te agreguara ne Tregun e perbashket(TP) rritet, pra kur levizin puna dhe kapitali nga nje vend me produktivitet me te ulet ne nje vend me produktivitet me te larte te vendeve antare te TP.

Page 19: Biznesi nderkombetar

Shpjegoni faktoret e marketingut • Faktoret e marketingut – siq jane rritja e tregut,

deshira per te avancuar eksportet e kompanise, ndjekja e konkurences, ndjekja e klienteve etj.

• Faktoret e kostos – si jane deshira per te qene afer lendeve te para, kostoja me e ulet e punes, kostoja me e ulet e transportit, disponibilitetii I kapitalit dhe teknologjise etj.

• Klima e investimeve – siq jane stabiliteti politik, lehtesite e kembimit te monedhes, stabiliteti I kembimit te valutave, struktura e taksave etj.

Page 20: Biznesi nderkombetar

• jane ato investime qe I japin investitorit kontrollin e kompanise se huaj. Nuk eshte e thene qe kontrolli te jet 100% e as 50% mund te jet 49% kur pjesa tjeter eshte mjaft e shperndare midis aksionareve te tjere. Nese dy ose me shume kompani ndajne

• pronesine e IDH-se kjo quhet ndermarrje e perbashket ndersa nese njeri perj partnereve eshte shteti IDH-ja quhet nderrmarrje MIXE. IDH-ja eshte angazhimi me I madh qe mund ta bej nje kompani vendase ne biznesin nderkombetare sepse ketu inevstohet jo vetem capital por edhe transferohet personeli dhe teknologjia. IDH-te zakonisht pasojne pasi qe kompania ka bere experience ne eskporitimin ose imprtimin me ate vend. Vlera e IDH-ve ne bote ne 1992 ishte 2 trilion dollar ndersa perfitonin rreth 5.5 trilion pra me shum se me eksport-import qe ishte athere 4 trilion dollar. INVESTIMET E DREJPERDREJTA

Page 21: Biznesi nderkombetar

Rreziku politik

• Qdo vend ka rreziqe politike por niveli I rrezikut ndryshon nga njeri vend ne tjetri.ne pergjithesi rriziku politik eshte me I ulet ne vendet qe kan nje te kaluar te gjate te stabilitetit politik.ndersa rreziku politik eshte me I larte ne vendet qe nuk kane kete te kaluar,egzistojn tri lloje kryesore te rrezikut politik: rreziku I pronesis qe ka te bej me pasurin dhe jeten,rreziku operativ qe ka te bej me pengesen e punes normale ne nje firm dhe rreziku I transferimit qe haset kryesisht kur behen perpjekje per te transferuar fonde minis vendeve te ndryshme ,frimat mund te ekspozohen ndaj rrezikut politik per shkak te veprimeve te qeveris ose edhe per shkak te rrethinave jasht kontrollit te qeveris.

Page 22: Biznesi nderkombetar

Teoria akilit

• Sipas teorise se ciklit nderkombetare te jetes se produktit thuhet qe zhvillimi I produktit te ri te inovuar ka me shume te ngjare te behet ne vendet e industrializuara sepse keto vende kane aftesi teknologjike dhe te kerkimit te domosdoshem per zhvillimin e produktit te ri. Nje arsye tjeter eshte se vendet e industrializuara njekosishte edhe te pasura kane me shume mundesi te kene kerkesa per prdukte te reja. Por gjithashtu eshte e kuptueshme qe firma qe zhvillon nje product te ri te kete deshire ti vendos kapacitetet e veta prodhuese ne vendin e saj sepse produkti I ri e ka te veshtir te perballoj konkurencen e qmimeve, andaj firma e ben kete me kosto me te ulet te lokacionit, qe eshte me vendin e vet.

Page 23: Biznesi nderkombetar

Dallimi ne mes B.nderko.. me B.kombe..• B.nderkombetar konsiston ne transaksione qe jan

programuar dhe kryhen nepermjet kufijve me qellim permbushjen e objektivave te individeve ,kompanive dhe organizatave ,llojet kryesore te biznesit nderkombetar jane tregetia e inport-exportit dhe investimet e huaja te drejperdrejta ,firmat tjera te biznesit nderkombetar jan licencimet priviligjet tregetar dhe kontratat e menaxhimit.perkufizimi I b.nderkmbetar kryesisht fukusohet tek transaksionet .ndersa ky transaksion kryhet permes kufijeve kombetar dhe thekson ndryshimit kryesor midis b,nderkombetar dhe ati kombetar.