BİLGİ TOPLUMU YOLUNDA TÜRK İNTERNET SEKTÖRÜ SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

24.05.2012, Ankara

Av. Yasin Beceni, LL.M. TBV Yönetim Kurulu Üyesi

TBV Hakkında TBV, 14 Nisan 1995’de “Türkiye’yi Bilgi Toplumu” olarak görme ülküsünü gerçekleştirmek için 114 kurum ve 178 üye ile kurulmuştur.

Türkiye’nin bilgi toplumuna dönüşebilmesi için altyapının oluşturulabilmesine katkıda bulunmak ve bilişim sektörünün ekonomideki payının arttırılması için, bilimsel araştırma ve geliştirme etkinliklerinde bulunarak ekonomik ve sosyal çalışmalar yapmak, projeler üretmek ve uygulamalarını sağlamak için uğraş vermektir.

İnternete İlişkin Düzenlemeler/Uygulamalar

ve TBV Çalışmaları

Türkiye’de İnternet Sitelerinin Erişiminin Engellenmesi Konusunda Farklı Hukuk Disiplinleri Açısından Değerlendirmeler

Rapor Kapsamı

TBV-TÜSİAD ortak yayını

Raporun Temel Amacı; Türkiye’de alınan yargı kararları çerçevesinde uygulanan internet sitelerine erişiminin engellenmesi konusunu hukukun temel ilke ve prensipleri ışığında incelemektir.

Çalışmanın hazırlık sürecinde, 13 Mayıs 2010 tarihinde yazarların yanı sıra Prof. Dr. Hüseyin Hatemi, Prof. Dr. Serap Helvacı, Prof. Dr. Adem Sözüer, Doç. Dr. Tekin Memiş, Dr. Selman Dursun, Av. Fikret Ilkiz ve Ar. Gör. Ömer Gedik'in katılımları ile bir çalıştay düzenlenmiş ve bu akademisyenlerin görüşleri de dikkate alınarak rapora son hali verilmiştir.

Rapor Sonuçları

• Düşünce ve haberleri yayma araçlarından biri olan internete erişimin engellenmesi bireylerin temel hak ve özgürlüklerinin sınırlandırılması niteliğindedir.

• Bu yöndeki kararların, anayasa ile belirlenen temel hak ve özgürlüklerin sınırlandırılması ilkelerine uygun şekilde verilmeleri gerekmektedir.

• Bu kararlar verilirken özellikle ölçülülük ve hakkın özüne dokunmama ilkelerine uygun davranılmalıdır.

• Hakimler internet sitelerinin erişiminin engellenmesi kararı verirken takdir yetkilerini sınırları çerçevesinde kullanmalı, anayasal prensipleri dikkate almalıdırlar.

• 5651 Sayılı Kanun kapsamında koruma tedbiri olarak verilen kararlarda, bu müesseseye başvurulabilmesi için gerekli olan; yasal dayanağın bulunması, suç şüphesinin belli bir yoğunlukta olması; geçici olması ve en önemlisi ölçülülük ilkesine uygun olarak verilmesi gibi kurallara uyulmalıdır. Benzer gereklilik, idari tedbir niteliğinde verilen kararlarda da karşılanmalıdır.

İNTERNET FİLTRELEME TEKNOLOJİLERİ VE “GÜVENLİ İNTERNET HİZMETİ”

HAKKINDA TBV GÖRÜŞÜ

Rapor, Bilgi ve İletişim Teknolojileri Kurumu "BTK" tarafından hazırlanan "Güvenli İnternet Hizmetine İlişkin Usul ve Esaslar Taslağı" kapsamında, kamuoyu eleştirileri ve yapılan tartışmalar da dikkate alınarak hazırlanmıştır. Çalışma kapsamında 10 bin sayfadan fazla literatür taranmış, internet filtreleme uygulamaları hakkında ülke örnekleri incelenmiş ve raporlanmıştır.

Rapor Kapsamı

Rapor Sonuçları

• İnternetin güvenli kullanımı amacının, farkındalık ve bilgilendirme çalışmalarına ağırlık veren düzenleme dışı araçlar vasıtasıyla gerçekleştirilmesi gerekir.

• Rapor kapsamında incelenen dünya örneklerinde de, bilgilendirme kampanyalarının çocukların interneti güvenli şekilde kullanmalarını sağlamak amacıyla etkin şekilde kullanıldığı görülmüştür.

• Özellikle Avrupa Birliği’nin Güvenli İnternet Programı ve bu program bünyesinde gerçekleştirilen INSAFE ve INHOPE programları bünyesindeki benzer inisiyatiflerle daha etkin bir işbirliği sağlanmasının önemli olduğu düşünülmektedir.

YENİ ANAYASADA İNTERNETE Mİ, BİLGİYE Mİ ERİŞİM TEMEL HAK

OLMALI?TÜRKİYE BİLİŞİM VAKFI GÖRÜŞÜ

Türkiye Cumhuriyeti’nin yeni Anayasa yazım ve yapımçalışmaları sürecindeki en önemli tartışmalardan biri olan;“vatandaşların internete ve/veya benzeri teknolojilereerişimin anayasada bir temel hak olarak tanımlanıptanımlanmamasının” avantaj ve dezavantajlarına ilişkinVakfımızın görüşlerini yansıtmak amacıyla Ocak 2012’dehazırlanmış ve TBMM Başkanlığı’na sunulmuştur.

Rapor Kapsamı

Rapor Sonuçları

Vatandaşların bilgiye, bilgi ve iletişim teknolojilerine erişim haklarının temel hak ve özgürlük olarak Anayasal düzlemde güvence altına alınmasıyla:

• Devlet; vatandaşlarının her türlü bilgi toplumu aracına özellikle de internete erişimlerini sağlama konusunda yükümlü kılınmış olacak,

• Devlet; internetin gelişimi için yatırımlar yapması, interneti ve bilgi teknolojilerini ucuz ve toplumun her kesimi tarafından eşit şekilde kullanılmasını sağlamak için teşvik ve politikaların geliştirilmesi yükümlülüğünü üstlenecek,

• Bu araçların kullanılmasının düzenlenmesinde de Devletin temel hak ve özgürlüklere saygılı şekilde davranması zorunluluğu ortaya çıkacaktır.

• İnternet sitelerinin ölçüsüzce erişimini engellenmesine sebep olan yasalar, yargı kararları ve idari kararlar anayasa aykırı sayılacaktır.

Rapor Sonuçları

Vatandaşların bilgiye, bilgi ve iletişim teknolojilerine erişim haklarının temel hak ve özgürlük olarak Anayasal düzlemde güvence altına alınmasıyla:

• Devlet; vatandaşlarının her türlü bilgi toplumu aracına özellikle de internete erişimlerini sağlama konusunda yükümlü kılınmış olacak,

• Devlet; internetin gelişimi için yatırımlar yapması, interneti ve bilgi teknolojilerini ucuz ve toplumun her kesimi tarafından eşit şekilde kullanılmasını sağlamak için teşvik ve politikaların geliştirilmesi yükümlülüğünü üstlenecek,

• Bu araçların kullanılmasının düzenlenmesinde de Devletin temel hak ve özgürlüklere saygılı şekilde davranması zorunluluğu ortaya çıkacaktır.

• İnternet sitelerinin ölçüsüzce erişimini engellenmesine sebep olan yasalar, yargı kararları ve idari kararlar anayasa aykırı sayılacaktır.

BİLGİ TOPLUMUNU ETKİLEYECEK BAZI

GELİŞMELER HAKKINDA VAKFIMIZIN GÖRÜŞLERİ

Görüş ve Öneriler - I

• Kişisel Verilerin Korunmasıyla İlgili Kanun Tasarısının, Avrupa Birliği’ndeki esaslara ve sektörün ihtiyaçlarına uygun olarak yasalaşması.

• E-Ticaret Kanun Tasarısının 6. Maddesi’nde değişiklik yapılarak, "Soft Opt-in" yönteminin benimsenmesi; elektronik ticari iletilerle ilgili Avrupa Birliği ve sektör aleyhine getirilen esasın değiştirilmesi.

Görüş ve Öneriler - II

• Yeni "Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Planı" hazırlıklarında sivil toplum kuruluşlarının azami katılımının sağlanması.

• "Bilgi Toplumunu" etkileyecek düzenleme ve politika çalışmalarında "Düzenleyici Etki Analizi" çalışmalarının yapılması.

Görüş ve Öneriler - III

• Özel Sektör / Sivil Toplum / Akademi / Devlet arasında koordinasyonun güçlendirilmesi.

• Fikir ve Sanat Eserleri Kanun Tasarısında yer alan bilişim sektörünün gelişimini olumsuz etkileyecek, bilgiye erişim özgürlüğünü sınırlandıracak hükümlere dikkat edilmesi;Bilişim STK’larının bu taslakla ilgili çalışmalara etkin katılımının sağlanması.

Görüş ve Öneriler - IV

• "Bilgi Toplumuna" dönüşüme etkisi olacak düzenlemelerde, Bilişim STK’ları Kurulunun görüşlerinin alınması.

• Bilişim sektörünün gelişimini olumsuz etkileyen ve haksız rekabet yaratan devletin bilişim alanında ekonomik faaliyet göstermesi durumuna son verilmesi.

Görüş ve Öneriler - V

• Bilişim sektörünün gelişimini sağlayacak teşvik ve destek mekanizmalarının uygulamaya alınması.

• Kamu-özel sektör işbirliğine yönelik projelerin geliştirilmesi.

• Bilişim / telekom sektörü üzerindeki ağır vergi yüklerinin kaldırılması.

Görüş ve Öneriler - VI

• Bilişim teknolojilerinin kullanımını yaygınlaştıracak düzenlemelere ağırlık verilmesi, yasalarımızda bilişim teknolojilerinin kullanılmasını engelleyen hükümlerin yeniden ele alınması.

• "Avrupa Birliği Dijital Ajandasının" ülkemiz öncelikleri doğrultusunda hassasiyetle takip edilmesi.

21

Teşekkür ederiz.