16
BLIJDENSTEIN NIEUWS 29 JUNI 2012

BLIJDENSTEIN NIEUWS 29 nieuws/Pinetum...Blijdenstein Nieuws nummer 29 Juni 2012 Colofon Bezoekadres Pinetum Blijdenstein Van der Lindenlaan 125 Postadres Postbus 49 1200 AA Hilversum

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: BLIJDENSTEIN NIEUWS 29 nieuws/Pinetum...Blijdenstein Nieuws nummer 29 Juni 2012 Colofon Bezoekadres Pinetum Blijdenstein Van der Lindenlaan 125 Postadres Postbus 49 1200 AA Hilversum

BLIJDENSTEIN NIEUWS 29

JUNI 2012

Page 2: BLIJDENSTEIN NIEUWS 29 nieuws/Pinetum...Blijdenstein Nieuws nummer 29 Juni 2012 Colofon Bezoekadres Pinetum Blijdenstein Van der Lindenlaan 125 Postadres Postbus 49 1200 AA Hilversum

Blijdenstein Nieuws nummer 29 Juni 2012

Colofon

Bezoekadres Pinetum BlijdensteinVan der Lindenlaan 125

Postadres Postbus 491200 AA Hilversum

Tel- en faxnummer 035-6231123 E-mail [email protected] www.pinetum.nlBankrekening 45 11 81 565

Openingstijden Maandag t/m vrijdag: 09.00 tot 16.00 uurVan 1 april t/m 31 oktober ook op zaterdag en zondag van 12.00 tot 16.30 uur

Toegangsprijzen kinderen tot 12 jaar € 1,00kinderen vanaf 12 jaar en volwassenen € 2,50op woensdag is de toegang gratis

Abonnementen: éénpersoons jaarkaart € 17,50meerpersoons jaarkaart (max. 4 pers) € 32,50

Dagelijks beheerder Hans van Roon

Redactie Blijdenstein Nieuws A.R. Gathier MA

Oplage 750 exemplarenDruk Drukkerij Brügemann bv, Hilversum

(tel. 035-6858782)

Blijdenstein Nieuws is een uitgave van de Stichting Pinetum Blijdenstein enwordt gratis verspreid onder jaarkaarthouders, sponsors, bevriende stichtingenen botanische tuinen met een GNP-collectie.

Aan dit nummer werkten mee: A. Aptroot, F.H. August de Meijer, P.D.Hoogenraad, G. van der Lans, N. Mourik,H. van Roon, L. Sparrius, J.W. Visser en F.R. Willink.

Op de cover: Rhododendron hemsleyanum

Page 3: BLIJDENSTEIN NIEUWS 29 nieuws/Pinetum...Blijdenstein Nieuws nummer 29 Juni 2012 Colofon Bezoekadres Pinetum Blijdenstein Van der Lindenlaan 125 Postadres Postbus 49 1200 AA Hilversum

Het jaar begon zacht, maar begin februariviel een zeer strenge vorst in met tempera-turen soms onder de -20 graden C. Datis uitzonderlijk voor Nederland. En dat iste merken in het Pinetum. Een aantalplanten heeft flink te lijden gehad doorde relatief warme maanden decemberen januari en de extreme kou daarna. Ófen hoe zij zich gaan herstellen zal in dekomende maanden duidelijk worden.

En ook na februari zorgde het weer voorverrassingen. Na een aantal prachtigedagen in maart kwam een koude ennatte periode van begin april tot halfmei. Het eieren zoeken op tweede paas-dag was in jaren niet zo kil en guur.Maar de rododendrons bloeiden weerlater en langer dan in andere jaren.

Een paar hoogtepunten in dit halfjaar

verdienen genoemd te worden.

De Ronde Tafel Hilversum heeft in aprileen volle dag geholpen met de verbete-ring van de paden en grasranden. Eenverfraaiing voor de tuin en een vereen-voudiging van het onderhoud vooronze beheerder en vrijwilligers.

Op 31 mei werd de gerestaureerdegrote kas geopend door de heerFrenk Theunissen van de RabobankHilversum. Dank zij een schenking vanhet Rabobank Coöperatiefonds was hetmogelijk dit voorjaar de dakplaten en deventilatoren van de kas te vernieuwen.Daarmee is deze in 1985 gebouwde kasnu volledig gerestaureerd en klaar voorde komende 25 of meer jaren. Wij zijnde instellingen die dit allemaal mogelijkhebben gemaakt zeer erkentelijk.

˜ 1 ˜

Het Pinetum halverwege 2012

Page 4: BLIJDENSTEIN NIEUWS 29 nieuws/Pinetum...Blijdenstein Nieuws nummer 29 Juni 2012 Colofon Bezoekadres Pinetum Blijdenstein Van der Lindenlaan 125 Postadres Postbus 49 1200 AA Hilversum

˜ 2 ˜

In de avond van 23 juni zal voor heteerst een opera in het Pinetum wordenopgevoerd. Een evenement waar wijal langer mee bezig waren, maar totnu toe nog niet konden realiseren.Dankzij subsidies van het SNS Fonds,de gemeente Hilversum en het PrinsBernhard Cultuurfonds is dit nu welmogelijk geworden.

Wij hopen velen van u te zien bij deopera Don Pasquale van Donizetti,uitgevoerd door Cameropera en hetorkest Camerata Amsterdam, op zater-dag 23 juni om 20.30 uur.

Robbert Willinkvoorzitter Stichting Pinetum Blijdenstein

Rond 1986 is de voormalige tuinbeheer-der van het Pinetum, Nico Schellevis, be-gonnen met de aanplant van de rododen-droncollectie. Of dit hem destijds is op-gedragen door de Universiteit vanAmsterdam of dat dit zijn eigen interesse

was, is niet bekend. Wel is te zien dat dekeuze voor de combinatie van rododen-drons met coniferen een zeer geslaagde is.

De rododendrons zijn aangeplant opverhoogde bedden als ware dit een val-

De toekomst van de rhododendronvallei

Zaterdagavond 23 juni zal in Pinetum Blijdenstein de opera Don Pasquale van Donizetti worden opgevoerd door Cameropera en het orkest Camerata Amsterdam. Tijd 20.30 - 23.00 uur, incl. pauze.De opera wordt artistiek geleid door de veelzijdige en bekende dirigent Jeroen Weierink. De regie is in handen van Elsina Jansen.

Deze komedie (in het Nederlands gezongen) gaat over de oude, schatrijke vrijgezel Don Pasquale. Hij wil zijn neef en enige erfgenaam Ernesto onterven, omdat die wil trouwen met Norina, een meisje dat Don Pasquale niet aanstaat. Een kluchtig scenario dat door de jonge, getalenteerde solisten Jan Willem Baljet, Nienke Otten, Harald Quaaden, Anne Stam en Willem de Vries met verve wordt neergezet op het muziekpodium van het Pinetum. Het publiek neemt plaats op het grote grasveld, dat is omzoomd door prachtige coniferen en kassen. De gestileerde natuur van de tuin vormt het inspirerende en sprookjesachtige decor voor deze zomeravondopera.

Bussum: Muziekcentrum Schimmel, Havenstraat 31Hilversum: Plantage Boekhandel Voorhoeve, Kerkstraat 77

Of te bestellen via e-mail: [email protected]. Vermeld uw naam, adres, telefoonnummer en het gewenste aantal kaarten.

Uw bestelling per e-mail wordt pas definitief na overmaking van het bedrag voor het gewenste aantal kaarten op rekeningnummer 38.82.98.421 t.n.v. Stichting Pinetum Blijdenstein te Hilversum onder vermelding van ‘opera Pinetum’ en de naam waaronder u de kaarten in uw mail hebt besteld. U krijgt uw toegangsbewijzen toegestuurd.Indien de voorstelling wegens slechte weersomstandigheden niet door kan gaan, wordt dit vermeld op de website van het Pinetum alsmede de info over restitutie.

Pinetum Blijdenstein: Van der Lindenlaan 125, 1217 PJ Hilversum, www.pinetum.nl

Page 5: BLIJDENSTEIN NIEUWS 29 nieuws/Pinetum...Blijdenstein Nieuws nummer 29 Juni 2012 Colofon Bezoekadres Pinetum Blijdenstein Van der Lindenlaan 125 Postadres Postbus 49 1200 AA Hilversum

˜ 3 ˜

lei in China (een van de plaatsen waardeze planten vandaan komen) om-ringd door grote coniferen, die ook devallei beschermen tegen harde wind enteveel zon. Het geheel oogt redelijk na-tuurlijk.

De collectie van het Pinetum bestaatmomenteel uit ca. 180 verschillendespecies (natuurlijke ‘wilde’ soorten).Heel bijzondere soorten ook, die voor-al een grote waarde hebben omdatdeze uitgegroeid zijn tot volwassenexemplaren.

RuimteDe aanzet om toch eens meer tijd enaandacht aan de rododendrons te be-steden, kwam met de kap van de grotezilverspar (Abies amabilis) in septem-ber 2010 die bij het begin van de valleistond. Een grote lege plek kon opnieuwworden ingeplant met coniferen, maarook met rododendrons! Op de kwekerijstonden namelijk een aantal pottenmet rododendrons met half verganesteeketiketten die nodig verpot of ge-plant zouden moet worden. Verderstond in een vergeten hoek een grotebak waarin (stekken van) bijzonderesoorten waren gezet. Waar kwamendeze vandaan? Een antwoord hieropzullen wel nooit krijgen. We zien hetmaar als een mooie erfenis.

Moeilijk te determinerenHeel vroeg in het voorjaar van 2011 zijnwe begonnen met de aanplant en deeerste schreden op het mij onbekenderododendronpad. Ongeveer de helftvan de collectie had geen naambordje.Op zoek naar meer informatie via inter-

net kwam ik terecht bij De NederlandseRhododendronvereniging en al gauwwerd mij duidelijk dat de juiste determi-natie van rododendrons ongelofelijkmoeilijk is. Onderzoek met een ver-grootglas, is geen grapje! Veel soortenlijken namelijk ontzettend veel op el-kaar en een vergrootglas is nodig omalle kenmerkende details zoals haartjesen kleine schubjes te kunnen vinden.Daarnaast zijn alle naslagwerken in hetwetenschappelijk Engels geschreven,wat onderzoek ook niet echt makkelij-ker en toegankelijk maakt.

Een belangrijke houvast is een collec-tielijst uit 2008. Hiermee kan ik herlei-den wat waar gestaan zou kunnen heb-ben, met de nadruk op “zou”. Al langetijd overleden rododendrons zijn he-laas nooit van de lijst verwijderd, dusdat houdt het wel spannend!

Rhododendron williamsianum

Page 6: BLIJDENSTEIN NIEUWS 29 nieuws/Pinetum...Blijdenstein Nieuws nummer 29 Juni 2012 Colofon Bezoekadres Pinetum Blijdenstein Van der Lindenlaan 125 Postadres Postbus 49 1200 AA Hilversum

˜ 4 ˜

Begin mei, volop bloeitijd moest ikmijn slag slaan. Vergelijken van bloei-ende rododendrons met foto’s in boe-ken en op internet en het bezoeken vanprivé collecties van leden van DeNederlandse Rhododendronvereni-ging. Dank ook aan deze verenigingdie al veel hulp heeft gegeven en be-gaan is met onze collectie!

Nieuwe aanplant na de kap van de zilverspar

Rol botanische tuinenDe waarde van de collectie van hetPinetum werd vorig jaar ook nog eenkeer onderstreept door de uitgave vande BGCI (Botanic Gardens Conserva-tion International) van de Rode Lijstvan rododendrons. Een lijst opge-maakt na uitvoerige inventarisatiedoor botanici van het rododendronbe-

stand in hun habitat. De uitkomst hier-van is dat meer dan 25 procent vande 1000 soorten rododendrons in dewereld in de nabije toekomst zal uit-sterven als er niets gedaan wordt! Derododendronpopulaties in met nameChina, Maleisië en Indonesië wordenmomenteel ernstig in hun voortbe-staan bedreigd door de sterk groeien-de bevolking en de daardoor ontstanedruk op de natuurlijke omgeving.

Naast bescherming van de natuurlijkepopulaties en het opzetten van ex situ(buiten de vindplaats) collecties is erook een rol weggelegd voor de botani-sche tuinen. Overal ter wereld hebbenbotanische tuinen al ruim 100 jaar ro-dodendrons verzameld. Rododendronszijn altijd populair geweest en dezecollecties kunnen een belangrijke rolspelen als genenbank. Belangrijk is weldat bekend is wat de afkomst is van deindividuele planten. Planten moetenafkomstig zijn uit zaad van wilde exem-plaren, waarvan de vindplaatsen be-kend zijn. Rododen-drons kruisen na-melijk extreem makkelijk met elkaar,wat voor kwekers goed nieuws is, maarvoor het behoud van natuurlijke soor-ten niet.

Ook de collectie van het Pinetum zouhierin een rol kunnen spelen, maar danmoeten alle namen wel op orde zijn.Dit heeft nu de prioriteit. Zonder juistenaam heeft een rododendron geen ver-leden. Zonder verleden, geen toe-komst. En zo grijpt alles weer in elkaar.Verleden, heden en toekomst!

Gerry van der Lans

Page 7: BLIJDENSTEIN NIEUWS 29 nieuws/Pinetum...Blijdenstein Nieuws nummer 29 Juni 2012 Colofon Bezoekadres Pinetum Blijdenstein Van der Lindenlaan 125 Postadres Postbus 49 1200 AA Hilversum

˜ 5 ˜

Het venijn van deze winter zat in hetstaartje, plotseling minus 15-20 graden Cna een relatief zachte winter zet veelplanten op het verkeerde been. Hier endaar staan enkele coniferen die er ergbruin uitzien. De meeste zullen echterweer gewoon uitlopen.

Een verrassing is altijd weer de Mexi-caanse Moerascypres (Taxodium mu-cronatum) die na iedere winter weervrolijk uitloopt. Een exemplaar inMexico is de dikste conifeer ter wereldmet een stamdoorsnede van 11,5 meter.Bij ons staat een exemplaar naast devijver.

Vroege vogelsIn de muurkas staat een grote rondebak met gras en wilde planten. Hettelevisieprogramma van de VARA‘Vroege Vogels’ gaat deze bak gebrui-ken om macro(dichtbij) opnames temaken voor hun programma.

Een mooie locatie voor hen en weerwat reclame voor ons!

Handen uit de mouwenVrijwilligers vormen een welkome extrahulp in de tuin. Ongeveer 10 tuinvrij-willigers komen ons wekelijks helpen.Er zijn ook groepen die wel eens eenwerkdag in het Pinetum organiseren.

Zo was er dit voorjaar voor de tweedekeer De Ronde Tafel op werkbezoek,een enthousiaste serviceclub. Zij heb-ben ons geholpen om een groot ge-deelte van de paden af te werken metijzerband. Een hele klus, graven in destenige paden!

In de tuin

Page 8: BLIJDENSTEIN NIEUWS 29 nieuws/Pinetum...Blijdenstein Nieuws nummer 29 Juni 2012 Colofon Bezoekadres Pinetum Blijdenstein Van der Lindenlaan 125 Postadres Postbus 49 1200 AA Hilversum

˜ 6 ˜

De prehistorische tuin rond de vijver krijgt steeds meer sfeer. Als u de tuinbezoekt is dat al duidelijk te zien. Deze winter kon ik dankzij het zachte weerlang doorwerken aan dit project. Veel bloeiende planten moesten het veldruimen. De grote rododendron aan de linkerzijde van de vijver krijgt eenandere plek. maar mocht wel rustig op zijn oude plek uitbloeien.

Zeven kuub gletsjerstenen zijn versjouwd en de leidingen van de beregenings-installatie zijn ingegraven. Deze per computer aangestuurde installatie zorgtvoor regelmatige besproeiing voor de varens en mossen. Daarnaast zijn ertwee nieuwe vijvers aangelegd. Een kleiner exemplaar rechtsachter voor eenmeer natuurlijke overgang tussen de grote vijver en de omringende tuin eneen veenmospoel onder de goudlarix. Vakken zijn plantklaar gemaakt voor demossen, varens en andere Mesozoïsche planten. Leuk is dat er al spontaanmossen gaan groeien door de regelmatige besproeiing. De varens die nugaan uitlopen, zorgen voor een verzachting van het stenenlandschap. Voorde verdere beplanting van de vijverrand heb ik enkele nieuwe boomvarenskunnen kopen,waaronder een nieuw soort voor deze tuin; Cyathea. Dezeboomvarens zullen ’s zomers buiten kunnen staan, maar ’s winters weer inde kas moeten overwinteren.

Hans van Roon

Mesozoïsche vijver

Page 9: BLIJDENSTEIN NIEUWS 29 nieuws/Pinetum...Blijdenstein Nieuws nummer 29 Juni 2012 Colofon Bezoekadres Pinetum Blijdenstein Van der Lindenlaan 125 Postadres Postbus 49 1200 AA Hilversum

˜ 7 ˜

De botanische tuin Pinetum Blijdensteinherbergt verschillende soorten bomen enstruiken die bekend staan als ‘levendefossielen’. Een mooi voorbeeld van een‘levend fossiel’ in het Pinetum is deChinese watercipres, in het LatijnMetasequoia glyptostroboides. De uiter-lijke kenmerken, het verbreidingsgebieden de ecologie van dit ‘levende fossiel’zijn in Blijdenstein Nieuws 21 uitvoerigbesproken door Ferry Bouman. Maar watis eigenlijk een ’levend fossiel’?

Met een ‘levend fossiel’ wordt de noglevende vertegenwoordiger bedoeldvan een soort of plantengroep die ookals fossiel gevonden is. Levende fos-sielen zijn gelijk aan, of lijken sprekendop, soorten die tientallen miljoenenjaren geleden op aarde voorkwamenen daarmee zijn het zeldzame en heelbijzondere organismen. Zij hebbenmassa-uitstervingen en grote klimaats-veranderingen (ijstijden) weten teoverleven en hebben de concurrentie-slag met vele andere soorten en plan-tengroepen gewonnen. Bekende voor-beelden uit de dierenwereld zijn hetvogelbekdier, de degenkrab, de long-vis, en de coelacant (kwastvinnige vis).De coelacant werd in 1932 voor heteerst gevangen, maar was als fossiel alveel langer bekend.

Schijnbaar niet veranderdLevende fossielen hebben naast hungrote overlevingskracht nog een eigen-schap die misschien minder snel bijons opkomt: ze zijn gedurende tiental-

len miljoenen jaren niet, of schijnbaarniet, veranderd. Ook dat is bijzonder.Volgens de evolutietheorie zijn soortenniet onveranderlijk in de tijd, ondermeer omdat de best aangepaste indivi-duen meer nakomelingen voortbren-gen. Voortdurend kleine veranderingenbinnen een soort leiden uiteindelijk tothet ontstaan van nieuwe soorten. Desnelheid van deze veranderingen vari-eert enorm tussen groepen planten endieren maar gemiddeld genomen evo-lueert een soort binnen enkele miljoe-nen jaren tot een nieuwe soort. Fossielmateriaal van ‘levende fossielen’ isvaak meer dan 100 miljoen jaar oud.‘Levende fossielen’ zijn dus schijnbaaronveranderlijk in de tijd. Maar is datook echt zo?

Chinese watercipres (Metasequoia glyptostroboides)

Geen oeroude soortenIn de populaire wetenschap wordt meteen ‘levend fossiel’ een soort bedoelddie al tientallen miljoenen jaren op

Levende fossielen in Pinetum Blijdenstein

Page 10: BLIJDENSTEIN NIEUWS 29 nieuws/Pinetum...Blijdenstein Nieuws nummer 29 Juni 2012 Colofon Bezoekadres Pinetum Blijdenstein Van der Lindenlaan 125 Postadres Postbus 49 1200 AA Hilversum

˜ 8 ˜

aarde voorkomt. Vanwege de onvolle-digheid en veelal beperkte kwaliteit vande gevonden fossielen is het echterniet eenvoudig om aan te tonen dathet fossiel inderdaad tot dezelfde soortbehoort als de nu nog levende verte-genwoordiger. Dat de fossiele voorou-der inderdaad tot dezelfde soort be-hoort als een huidig ‘levend fossiel’ isvanuit de evolutietheorie echter on-waarschijnlijk. Voorzichtigheidshalveis het daarom beter om levende fossie-len te zien als ‘de nog levende verte-genwoordigers van een oude planten-of dierengroep’ en niet zozeer als oer-oude soorten.

NaaktzadigenDe meeste levende fossiele planten be-horen tot de naaktzadigen. Dat is niet

verwonderlijk. Naaktzadigen komen alongeveer 300 miljoen jaar voor envooral uit het Mesozoïcum (Trias, Juraen Krijt, ca. 250-65 miljoen jaar gele-den) kennen we duizenden soortenfossiele naaktzadigen. Bovendien lijkthet geringe aantal soorten naaktzadi-gen erop te wijzen dat de veranderin-gen binnen een soort, de soortvor-ming, bij de naaktzadigen over het al-gemeen langzamer verloopt dan bij debloemplanten, die pas tegen het eindvan het Mesozoïcum ontstonden.Binnen het plantenrijk is de kans omeen nog levende fossiele naaktzadigeaan te treffen dus veel groter dan dekans om een nog levende fossielebloemplant te vinden.

Jan Wolf

In Pinetum Blijdenstein kunt u diverselevende fossielen bewonderen, zoals deCycadeeen, de Ephedra’s, de Chinesewatercipres (Metasequoia glyptostro-boides), de Japanse notenboom (Ginkgobiloba), de Wollemi Pine (Wollemianobilis) en de Chinese doodskistboom(Taiwania cryptomerioides). In de ko-mende nummers van BlijdensteinNieuws kunt u meer informatie overenkele van deze ‘levende fossielen’tegemoet zien.

Doodskistboom(Taiwania cryptomerioides)

met mannelijke kegels

In de tuin

Page 11: BLIJDENSTEIN NIEUWS 29 nieuws/Pinetum...Blijdenstein Nieuws nummer 29 Juni 2012 Colofon Bezoekadres Pinetum Blijdenstein Van der Lindenlaan 125 Postadres Postbus 49 1200 AA Hilversum

9 ˜

Op rododendronstruiken op twee plaat-sen in Nederland is een nieuw soortkorstmos ontdekt. De soort is onlangs be-schreven in het wetenschappelijke tijd-schrift The Lichenologist en draagt denaam Fellhaneropsis rhododendri. Hetbijzondere aan de soort is dat deze op le-vende bladeren groeit. Dat kan alleen opplaatsen waar de luchtvochtigheid erghoog is en luchtvervuiling grotendeelsafwezig. De meeste soorten bladbewo-nende korstmossen komen in tropischelanden voor.

Ontdekker van deze nieuwe soort,lichenoloog André Aptroot: ‘Rododen-dron is wintergroen, waardoor de soortmeerdere jaren op een blad kan leven.De hoge luchtvochtigheid die bladbe-wonende korstmossen nodig hebben,vinden we eigenlijk alleen in moerasge-bieden. In Nederland komen van natu-re echter geen wintergroene struikenvoor in moerassen. Omdat Rododen-dron pas in de afgelopen decenniavanuit tuinen is verwilderd, staan inmoerassige natuurgebieden dus pas

sinds korte tijd echt grote wintergroe-ne struiken’.

Zure regenEen andere reden waarom deze soortnu pas is ontdekt, is de afname vanzure regen na 1990. Korstmossen dieop bladeren groeien, zijn sterk afhan-kelijk van in regenwater opgeloste stof-fen. Door luchtvervuiling verdwijnenze snel. Ook klimaatverandering kaneen rol spelen, omdat het gaat omsoort uit een geslacht met een voorna-melijk tropische verspreiding.

In Nederland is de soort gevonden innatuurgebied het Witte Veen in Twente,vlak aan de grens met Duitsland en inPinetum Blijdenstein. Vermoedelijkkomt de soort op meer plaatsen inEuropa voor en het is zelfs denkbaardat de soort aangevoerd is vanuit tro-pische landen.

Laurens Sparrius en André Aptroot, Foto's: André Aptroot, Eric Hunt.

Nieuw soort korstmos ontdekt op rhododendronblad

Page 12: BLIJDENSTEIN NIEUWS 29 nieuws/Pinetum...Blijdenstein Nieuws nummer 29 Juni 2012 Colofon Bezoekadres Pinetum Blijdenstein Van der Lindenlaan 125 Postadres Postbus 49 1200 AA Hilversum

˜ 10 ˜

Van de drie meest gangbare naaldhoutsoor-ten in de Nederlandse houthandel - vuren,grenen en dennen - is dennen de minstduurzame.

De naam dennenhout moeten we nietverwarren met de Grove den. Dennen-hout is afkomstig van de Zilverden, hetgeslacht Abies, vuren van de Fijnspar, hetgeslacht Picea en grenen van de Groveden of Pijnboom, het geslacht Pinus. Vandeze drie handelshoutsoorten is dennende enige zonder harsgangen in het hout,een kenmerk waaraan het uit deze drie al-tijd is te herkennen door een glad aange-sneden kops vlak te bekijken door een 10x vergrotende loep. Zo is te zien dat deharsgangen, zoals die wel voorkomen invuren en grenen, in dennen ontbreken.Dennen-hout bestaat uitsluitend uit tra-cheïden, die in het iets donkerder ge-kleurde laathout (de buitenste rand vande groeiring) een grotere wanddikte heb-ben dan in het vroeghout. Hierdoor heb-ben de tracheïden in het vroeghout methun wijdere celholte meer de functie vanvochttransport en in het laathout meerde functie van stevigheid. Dwars op degroeiringen lopen de stralen radiaal naarbuiten. Die hebben naast een horizonta-le transportfunctie ook een op-slagfunctie voor voedsel.

Abies is een geslacht inde familie Pinaceae.

GeurloosPas geveld en gezaagd dennenheeft nog een iets donkerder kernhout,

maar droog en geschaafd is het bijnaegaal grauw-wit. Ook heeft droog dennengeen enkele geur. Aan het licht blootge-steld vergeelt het langzaam naar egaallichtbruin. De draad is vaak recht, maarhet heeft voor naaldhout een grove struc-tuur. De kwasten, die meestal loodrechtdoor de stam naar buiten lopen en zichdus in de meeste planken rond afteke-nen, zijn zeer hard. Dennen heeft voornaaldhout een lager dan gemiddeld ge-wicht, ca. 450 kg/m3. Het is matig schok-bestendig, tamelijk zacht en gemakkelijksplijtbaar. Doordat het geen hars bevat,is het niet duurzaam en wordt het (nat)snel aangetast door schimmels en (ookdroog) door houtworm. Het hout is in re-delijk grote afmetingen verkrijgbaar.

KaasplankjeHet hout is zowel met de hand als machi-naal goed te bewerken, maar het is bros,en de kwasten zijn hinderlijk. In de 17eeeuw werden grote stammen wel ver-werkt tot masten voor de grote zeilsche-pen. Het huidige gebruik is hoofdzakelijkvoor lichte constructies binnenshuis envoor papierpulp. Verder voor multiplex,kisten, kratten en pallets. In Nederlandheeft het nog een specifieke toepassing:omdat het in grote en brede afmetingenverkrijgbaar is en geen geur afgeeft wordthet in kaaspakhuizen gebruikt voor destellingplanken.

Nelis Mourik

Dennenhout is minder duurzaam dan vuren en grenen

Afbeelding:Abies nordmanniana, stamuiteind.

Page 13: BLIJDENSTEIN NIEUWS 29 nieuws/Pinetum...Blijdenstein Nieuws nummer 29 Juni 2012 Colofon Bezoekadres Pinetum Blijdenstein Van der Lindenlaan 125 Postadres Postbus 49 1200 AA Hilversum

˜ 11 ˜

Opening van de gerenoveerde grotekas door de RabobankOp donderdag 31 mei is de gerenoveerdegrote kas van het Pinetum geopend doorde heer Frenk Theunissen, directeurRabobank Hilversum- Vecht en Plassen.In deze kas herbergt het Pinetum een be-langrijk deel van haar collectie, soms zeerzeldzame, subtropische planten. HetRabobank Coöperatiefonds schonk in 2011een bijdrage van €7.000,-- aan deStichting Pinetum Blijdenstein voor decomplete vernieuwing van het dak vandeze kas. De andere helft van de kostenwordt door het Pinetum zelf gedragen.

In 1985, toen het Pinetum nog een on-derdeel was van de Universiteit vanAmsterdam is de grote kas gebouwd;de klimaatregeling kon in 2009 wor-den vernieuwd door schenkingen van

de Soroptimisten Hilversum en de VanReekum-van Moorselaar Stichting; nameer dan 25 jaar was het dak hard toeaan een volledige renovatie. Hierdooris de lichtinval vergroot, zijn lekkagesverholpen en is de isolatie verbeterd.Daardoor zal ook het energieverbruikvoor de verwarming minder worden.Wij zijn het Rabobank Coöperatiefondzeer erkentelijk voor deze schenking.

Senioren arrangement.Voor de eenzaamheidsbestrijding vansenioren in verzorg- en verpleeghuizenin Hilversum en omstreken organiseerthet Pinetum in 2012 en 2013 op de 2ewoensdag van de maand of op afspraakeen senioren arrangement. Zij krijgendan met hun begeleiders gratis toe-gang, twee koppen koffie of thee meteen appeltaart en na afloop van de

Nieuws uit de tuin

In het midden Robbert Willink en rechts Frenk Theunissen

Page 14: BLIJDENSTEIN NIEUWS 29 nieuws/Pinetum...Blijdenstein Nieuws nummer 29 Juni 2012 Colofon Bezoekadres Pinetum Blijdenstein Van der Lindenlaan 125 Postadres Postbus 49 1200 AA Hilversum

˜ 12 ˜

Zondag 17 juni (Vaderdag): Concert Leo Fanfare om 14.00 uur. Tuin is geopend vanaf 12.00 uur tot 17.00 uur

Zaterdag 23 juni: Zomeravondopera “Don Pasquale” door Kameropera enorkest Camerata Amsterdam om 20.30 – 23.00 uur. Entree € 27,50 p.p.Zie website voor details en kaarten.

Zondag 8 juli: rondleiding om 14.00 uur

Dinsdag 24 juli: Dinodag om 14.00 uur. Knutselmiddag voor kinderen vanaf 5 jaar. Kosten € 3,-- per kind inclusief limonade en iets lekkers.

Dinsdag 31 juli: Zomeravondrondleiding om 20.00 uur. Kosten € 5,-- p.p.inclusief een consumptie en hapjes. Tuin is geopend vanaf 19.30 uur

Zondag 12 augustus: rondleiding om 14.00 uur

Woensdag 29 augustus: Zomeravondrondleiding om 20.00 uur. Kosten € 5,--p.p. inclusief een consumptie en hapjes. Tuin is geopend vanaf 19.30 uur

Weekend 8 en 9 september: Open Monumentenweekend, rondleidingenom 14.00 uur en 15.00 uur.

Zondag 14 oktober: rondleiding om 14.00 uur

Kijkt u voor verdere informatie op onze website: www.pinetum.nl

Overzicht evenementen zomer 2012

rondleiding wordt er frisdrank gratisaangeboden door het Pinetum. Dit ismogelijk door een donatie van deStichting De Ziekenfondsbode van AgisZorgverzekering. Wij en de senioren zijnhier heel blij mee en de eerste arrange-menten zijn al gerealiseerd en geboekt.

De volgende senioren arrangementen zijn op de volgende woensdagen van

14.00 - 16.00 uur: 13 juni, 11 juli, 8 augustus, 12 september en

10 oktober 2012.

Page 15: BLIJDENSTEIN NIEUWS 29 nieuws/Pinetum...Blijdenstein Nieuws nummer 29 Juni 2012 Colofon Bezoekadres Pinetum Blijdenstein Van der Lindenlaan 125 Postadres Postbus 49 1200 AA Hilversum

˜ 13 ˜˜ 13 ˜

Steun het Pinetum

€Het Pinetum is voor zijn voortbestaanvoor een heel groot deel afhankelijk vande financiële steun van particulieren enbedrijven.Als ontvanger van deze uitgave steunt uwaarschijnlijk het Pinetum al met eenjaarlijkse donatie.Maar u kunt meer doen om dezeschitterende bomentuin in stand tehouden.

BoomadoptieParticulieren en bedrijven kunnen eenboom adopteren voor een periode vanvijf jaar of langer, al dan niet in devorm van een lijfrente.Vermelding van uw adoptie bij deboom is mogelijk, maar natuurlijk nietverplicht.De adoptiekosten zijn minimaal € 250,- per jaar.Wie een boom adopteert ontvangtgedurende de adoptie een meer -persoonsjaarkaart.

Schenkingen en legatenZowel eenmalige schenkingen alslegaten kunnen indien gewenstgekoppeld worden aan een specifiekproject.

LijfrentePeriodiek schenken betekent dat ugedurende een langere periode eenvast bedrag schenkt aan PinetumBlijden stein.

Deze manier van schenken is voor ufiscaal aftrekbaar als u dat minimaalvijf jaar achter elkaar doet en het laatvastleggen in een notariële akte. Notariskantoor Van Limburg Stirum inHilversum heeft aangeboden deze actetegen een zeer gereduceerd tarief tepasseren bij een gift van minimaal € 150,- per jaar.Pinetum Blijdenstein neemt dezegeringe kosten dan graag voor haarrekening.

ANBIOmdat het Pinetum is gerangschikt alsAlgemeen Nut Beogende Instelling(ANBI) hoeft over een ontvangenschenking geen belasting te wordenafgedragen.De volledige schenking komt dus tengoede aan het Pinetum.

Voor meer informatie:F.C. Six,Secretaris Pinetum Blijdensteintel.: 035 7722246,[email protected]

Page 16: BLIJDENSTEIN NIEUWS 29 nieuws/Pinetum...Blijdenstein Nieuws nummer 29 Juni 2012 Colofon Bezoekadres Pinetum Blijdenstein Van der Lindenlaan 125 Postadres Postbus 49 1200 AA Hilversum

Met uw jaarkaart steunt u het Pinetum en heeft u gratis toegang tot het Pinetum.Bovendien heeft u met de jaarkaart het hele jaar gratis toegang tot:

de Hortus Botanicus in Amsterdamde Hortus Botanicus in Leidende Botanische tuin Arboretum Belmonte in Wageningende Botanische tuin van de TU Delft

Zie voor informatie over de tuinen www. nationale-plantencollectie.nl

STICHTING PINETUM BLIJDENSTEIN

BestuurDrs. F.R. Willink (voorzitter)Ir. F.H. August de Meijer (vice voorzitter)Jhr. F.C. Six (secretaris)J.J.M. Verhaak RA (penningmeester)Dr. F. BoumanMr. P.D. HoogenraadProf. Dr. J.H.D. WolfJ.M. VisserA.R. Gathier MA

Wetenschappelijk collectie beheerderDr. A. Aptroot

BeheerderH. van Roon