BLWYDDYN NEWYDD DDA I’N DARLLENWYR I GYDpapurdre.net/wp-content/uploads/archif/84.pdf · 2013. 1. 11. · NODDWYD Y RHIFYN HWN GANGALERI Wnaiff Andrew Craig ddim anghofio 2010

CRAIG O DDYN

PAPUR DRE I BOBOL DRE

PAPUR DREPAPUR DRERhifyn 84 IONAWR 2011 Pris 50c

BE SY YN Y PAPUR?

Llethr sgio newydd i Dr Nia(lluniau’r eira mawr ar dudalen 10 ac 11)

Menter newydd i Emrys(stori ar dudalen 4)

Her newydd i Bethan a John(stori ar dudalen 6)

NODDWYD Y RHIFYN HWN GAN GALERI

Wnaiff Andrew Craig ddimanghofio 2010.

Yn ystod y flwyddyn fe gerddodd igopa’r Wyddfa 52 o weithiau, yr hynsy’n gyfatebol i unwaith yr wythnos.

Ac ar ddiwedd y daith olaf arddiwrnod olaf ond un y flwyddynroedd ’na ddathlu pan gyrhaeddoddAndrew a rhai o’i gefnogwyr yn ôl iFaes Caernarfon. Y tu cefn iddo roeddbron i 200,000 o droedfeddi a thros 400milltir o gerdded i fyny ac i lawr yrWyddfa. Cododd dros £15,000 tuag atymchwil cancr yn ogystal. “Dwi wedi

gweld y mynydd ar ei orau a’iwaethaf,” meddai Andrew sy’n rheolwryng nghanolfan Travis Perkins yn Dre.“Mae wedi bod yn anodd iawn aradega’ ond yn bleser yr un pryd”,ychwanegodd. Cafodd gwmpeini i’rcopa sawl gwaith gan gynnwys ei fab

Osian a’i wraig Lynne. Fegychwynnodd yr antur fis Ionawr a’rWyddfa dan eira a gorffen fis Rhagfyryr un fath ond dim ond unwaith ymethodd Andrew, sy’n 43 oed, â

chyrraedd y copa a hynny oherwyddgwynt cryf. Llongyfarchiadau anferth

iddo am gyflawni’r fath gamp.

BLWYDDYN NEWYDD DDA I’N DARLLENWYR I GYD

PapurDreIonawr2011_PapurDreHydref2010 06/01/2011 10:48 Page 1

2

Cadeirydd a DerbynLlythyrauGLYN TOMOSGarreg Lwyd, 7 Bryn RhosRhosbodrual, LL55 2BT(01286) [email protected]

BWRDD GOLYGYDDOLROBIN EVANS(01286) 676963RHIAN TOMOS(01286) 674980TRYSTAN ACAROLYN IORWERTH(01286) 676949GERAINT LØVGREEN(01286) 674314 R. ELWYN GRIFFITHS(01286) 674731 JANET ROBERTS(01286) 669066

TrysoryddGWYNDAF ROWLANDS46 Stryd yr Hendre,(01286) 678254

Hysbysebion ELERI LØVGREENY Clogwyn, LL55 1HYFfôn: 07900061784Ffacs: (01286) [email protected]

Clwb 100CEREN WILLIAMS13 Lôn Oleuwen, LL55 2UP(01286) 676073

Tanysgrifio/TrefnyddDosbarthuALUN ROBERTSMelangell, Lôn Sgubor WenLL55 1HS(01286) 677208

PWY ‘DIPWY...

Stiwdio Gwallta Harddwch

46 Stryd Llyn, Caernarfon

Rhif Ffôn: 672999Perchnogion: G Geal a G Evans

Nid yw’r Bwrdd Golygyddol na’rnoddwyr o angenrheidrwydd yncytuno gyda’r farn yn y Papur

Ellis Davies a’i GwmniCYFREITHWYR

Yn gwasanaethupobl Caernarfon ers

1898

27 Stryd Bangor,Caernarfon LL55 1AT

Ffôn:(01286) 672437

[email protected]

www.bwrdd-yr-iaith.org

Cydnabyddir cefnogaeth

DIOLCH I HOLL GYMDOGIONDA’R DREYn eira mawr mis Rhagfyr, mae llawer o bobl wedi gorfoddibynnu ar gymdogion da ac mae sôn wedi bod ym mhob rhano’r dre am bobl sydd wedi dangos caredigrwydd mawr at y rhaioedd yn ei chael hi’n anodd mynd allan.Cafwyd un llythyr yn arbennig gan rai o drigolion Lôn SguborWen:Diolch, diolch a diolch eto i'r Cynghorydd Alun Roberts, WardMenai, am ei garedigrwydd tuag at ei gymdogion yn ystod yr eiracyn y Nadolig. Bu'n hynod o gymwynasgar gyda thrigolion ystryd.JE a RV Thomas, Lôn Ysgubor Wen.

DEWCH ATOM I BLYGUPAPUR DRERhifyn: CHWEFROR

Noson Plygu: NOS LUN, CHWEFROR 14

Yn lle:YSGOL MAESINCLA

Faint o’r gloch: o 5.30 ymlaen

Deunydd i law’r golygyddion perthnasol NOS LUN – IONAWR 31 Os gwelwch yn dda

Daw’r rhifyn nesaf o’r wasg NOS LUN – CHWEFROR 14

Y RHIFYN NESAF

CYFARFOD BLYNYDDOL PAPUR DRE Bydd Cyfarfod Blynyddol PAPUR DRE yn cael ei gynnal am 6.30 o’r gloch nos Fercher, Chwefror2il yn yr Institiwt, Caernarfon. Yn y cyfarfod bydd cyfle i swyddogion PAPUR DRE adrodd amhynt a helynt y papur dros y flwyddyn diwethaf a bydd cyfle i bawb fydd yn bresennol rannusyniadau ar gyfer datblygu’r papur i’r dyfodol. Mae croeso i bawb sydd yn cefnogi ac yn darllenPAPUR DRE ddod i’r cyfarfod.

ANGEN GWYBODAETHAM DEULU

NITA LLOYD JONESPant Glas UchafPant Glas, GarndolbenmaenGwynedd, LL51 9DQ

Annwyl Olygydd,Hoffwn ofyn trwy eich papur aoes gan eich darllenwyrwybodaeth parthed teulu NitaLloyd Jones? Ganwyd Nita yn1932, yn ferch i Westbury LloydJones, pensaer, o HamptonRoad, Caernarfon; a wyres iRowland Lloyd Jones, yntau’nbensaer hefyd. PenodwydRowland fel Pensaer Cyntaf ySir a dilynwyd ef gan ei fab.Rwyf ar hyn o bryd ynymchwilio i hanes YsgolionAwyr-Agored yn SirGaernarfon. Os gŵyr unohonoch hanes presennol Nita ,byddwn yn ddiolchgar iawn ichi os gallwch gysylltu â mi cyngynted a phosib.Yn gywir,Adam Voelcker01766 [email protected]

FFERM FFACTOR YN ÔL Mi fydd Fferm Ffactor yn ôl ar sgrinS4C y flwyddyn yma ac mae’r timcynhyrchu eisiau clywed gan unigolionhwyliog a brwdfrydig a hoffai gystadluam deitl ‘Fferm Ffactor 2011’.Os ydach chi’n hoffi sialens ac wrth eichboddau gyda ffermio a’r bywyd gwledigfe hoffem glywed gennych. Byddwn yn ystyried ceisiadau ganddynion a merched sydd dros 18 oed a sy’n ffermio un ai’n llawnamser neu’n rhan amser. Os hoffech chi gael y cyfle bythgofiadwy ifod yn rhan o’r gyfres gyffrous hon, a chystadlu am Isuzu RodeoDenver newydd sbon, ewch i www.s4c.co.uk/ffermffactor neu amgael mwy o wybodaeth a ffurflen gais, cysylltwch â ni trwy ffonio(01286) 685300. Y dyddiad cau ar gyfer derbyn ceisiadau fyddMawrth 31, 2011.

Cwmni Da, Cae Llenor, Caernarfon, Gwynedd

Llythyrau

Pryd i bawbArlwyo at bob achlysur ynunrhyw leoliadBwffe blasus o safon

• Priodas • Cyfarfodydd busnes• Bedydd/Parti/Te angladd • Basged Picnic• Bwyd yn unig neu gwasanaeth llawn

Cerid Mackinnon Ffôn: 01286 673190Symudol: 07774 925502


Dyma lun o ddwy awdures newydd oGaernarfon yn arwyddo copiau o’u llyfrnewydd, yn ddiweddar. Ffion a BetsanAngell Roberts ydyn nhw, ac maen nhw’nbyw yn Cae Gwyn. Mae Ffion yn 10 oed aBetsan yn 8 oed , ac mae’r ddwy ynddisgyblion yn Ysgol y Gelli. Enw’r llyfr ymae’r ddwy wedi cyfrannu ato ydi ‘Nain /Mam-gu’, gan Wasg Gwynedd. Casgliad oatgofion a straeon difyr gan bobol am euNeiniau, ac ambell ysgrif am sut beth ydibod yn Nain hefyd! Penderfynodd Ffion aBetsan sgwennu am Nain Enid, sy’n bywyn Y Felinheli , a dyma flas ar be’ ma’n

CAFFIBWYTY

BARY Maes, Caernarfon, LL55 2YD

(01286) 673100

Siambrau Banc LloydsCaernarfon

Swyddfeydd ym Mangor,Porthaethwy a Chaergybi

Tudur OwenRoberts, Glynne & Co.

Ffôn: (01286) 672207

Cyfreithwyr

3

Y Pantri CymraegDELICATESSEN

CYNNYRCh O GYMRuCawsiau, Gwinoedd, Cwrw, Siocled,

Melysion, Rhoddion a hamperi.Dewis anhygoel o salad a

brechdanau. Arlwyir ar gyferciniawau busnes ac achlysuron

arbennig.

6 Y Maes / Castle Square CAERNARFON

01286 673884www.ypantricymraeg.co.uk

AMNESTLLYFRAULLYFRGELLGWYNEDD Ydych chi wedi peidio â defnyddio eichgwasanaeth llyfrgell am fod gennychlyfrau hwyr iawn neu’n poeni amddirwyon? Ydych chi’n teimlo embarasbod arnoch ddirwyon ar eich cerdyn?Oes gennych chi gywilydd bod llyfrauwedi bod yn llechu yng ngwaelod ycwpwrdd ers misoedd ac ofn eudychwelyd? Peidiwch â phoeni - fuerioed amser gwell i chi ddychwelydeich llyfrau, dvds neu cds hwyr. Byddeich cyfrif yn cael ei glirio a gallwchddefnyddio y gwasanaeth gwych ymayn rhad ac am ddim eto gydachydwybod clir. Felly, os ydych amddychwelyd eitemau hwyr heb daluceiniog, ewch i'ch llyfrgell leol rhwng 14Chwefror a Mawrth 26, bydd croesotwymgalon yn eich disgwyl.

CEFNOGWCH EINHYSBYSEBWYR

AWDURON NEWYDD YN Y DREF! nhw’n ddweud amdani: ‘Mae Nain yn deud ei bod hi’n hen – ac ogymharu efo ni, ella ’i bod hi…ond tydi hiddim yn ymddwyn yn hen o gwbwl. Hoffbethau Nain ydi Coronation Street a chawsglas. Ein hoff beth ni am Nain yw ei bod yngaredig , ac yn rhoi’r cwtshys gora yn y bydi gyd. Mi ydan ni’n lwcus iawn fod gennymni y nain orau yn y byd i gyd – wel , dynaein barn ni beth bynnag! Llongyfarchiadau mawr i Ffion a Betsanam yr ysgrif. Gobeithio y cawn weld eugwaith yn ‘Papur Dre’ hefyd cyn bo hir ! (Nain / Mam-gu , Gwasg Gwynedd , £5.95)


4

CYFREITHWYR•

O. Gerallt Jones LL.B (HONS)•

Gail Jones LL.B (HONS)Cyfreithwraig Gynorthwyol

•

Gwasanaeth Personol ac Agos Atoch•

4 Stryd y CastellCaernarfon LL55 1SE

Ffôn: 672307 • Ffacs: 678244Ebost: [email protected]

Emyr Thomas a’i Fab

Ffôn: 01286 677771

7 Stryd y Plas,Caernarfon

Gwynedd LL55 1RH

Croeso cynnes bob dyddgan

31 Stryd y BontCaernarfon

Ffôn: (01286) 672427

Caffi Cei

HywelWilliamsAelod Seneddol

Etholaeth Arfon

CYMORTHFEYDDOs oes gennych fater yr hoffech ei

drafod gyda'ch AS mewn cymhorthfa,

yna cysylltwch ag ef yn ei swyddfa yng

Nghaernarfon neu ym Mangor:

Swyddfa Etholaeth, 8 Stryd y Castell,

Caernarfon, LL55 1SE (01286 672 076)

Swyddfa Etholaeth, 70 Stryd Fawr,

Bangor, LL57 1NR (01248 372 948)

[email protected]

Mae nifer fawr ohonom wedi bod ar rai odeithiau Emrys Llywelyn Jones o amgylchDre, yn dysgu am rywfaint o hanesCaernarfon a’i chefndir morwrol, heb sônam ei thafarndai!Yr haf nesa mae Emrys yn gobeithioehangu ei orwelion gan ddechrau cynnig eiwasanaeth yn broffesiynol i rai o’rymwelwyr ddaw i Dre. Gydachydweithrediad yr asiantaethautwristiaeth, y Cyngor Sir a Cadw, y gobaithydy hebrwng ymwelwyr o amgylchCaernarfon ar deithiau cerdded, gangynnwys rhywfaint ar hyd muriau’r Dre(llun ar y dudalen flaen). Gobeithio y caiffEmrys y maen i’r wal!

DYDDIADAU I’CH DYDDIADURDyma restr i chi o rai o’r prif ddigwyddiadau lleol a chenedlaethol eleni. Mawrth 3 – Cyfle i bobl Cymru bleidleisio ar ddyfodol Cynulliad CenedlaetholCymruEbrill 8 – Taith Gerdded Gŵyl Gyhoeddi Eisteddfod yr Urdd 2012.Cychwyn o’r Galeri i Gylchfan Plas Menai ac yn ôl. Ebrill 9 – Gŵyl Gyhoeddi Eisteddfod yr Urdd yng Nghaernarfon Mai 30 i Mehefin 4 – Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd Abertawe a’r Fro Mehefin 12 – Taith gerdded ar hyd ffiniau dalgylch Eisteddfod yr Urdd 2012.Gorffennaf 2 – Sioe Amaethyddol Gogledd Cymru, Ffordd Bethel, Caernarfon.Gorffennaf 18 i 22 – Sioe Amaethyddol Llanelwedd. Sir Gaernarfon yn noddi. Gorffennaf 30 i Awst 6 – Eisteddfod Genedlaethol Cymru yn Wrecsam a`r cylch.Tachwedd 13 – Sul y Cofio.

Dysgu am Dre

Emrys ac un o’i griwiau’n barod i gychwyn Rhai o’r golygfeydd ‘gwahanol’ o Gaernarfon a wêl ymwelwyr ar un o deithiau Emrys


5

Siop IwanPapurau Newydd • Da-da, Cardiau,

Nwyddau FfansiPresantau

43 Stryd y Bont Bridd, Caernarfon

(01286) 673300

JUST NATURALBwydydd Iach a deunydd Bragu

4 Penllyn, Caernarfon

01286 674748Dewis helaeth o fwydydd iach, bwydydd cyflawn,

fitaminau ac ychwanegion.Barod bob amser i archebu nwyddau

sydd ddim yn y siop.Stoc mwyaf gogledd Cymru o Berlysiau a sbeisiau.

DAU FWYTY NEWYDD

MAE BYD GERT YN ORENIseldirwr sy’n dysgu Cymraeg ac wediteithio’r byd yn coginio i gwmni Theatrydy un o berchnogion diweddara tŷ bwytayn Dre.Un o Utrecht ydy Gert Vos, deiliad yr hyna fu yn y gorffennol yn Patrick’s ac Ogof yDdraig. Ond erbyn hyn yr enw ydy OREN– enw addas iawn i gogydd o Iseldirwr wrthgwrs.Fe ddaeth Gert i Gymru wyth mlynedd ynôl “i gael bywyd chydig tawelach”. Cynhynny roedd wedi gweithio ym myd

Cysylltiadau Cyhoeddus (PR) ac yna 15mlynedd fel cogydd preswyl i gwmni theatro’r Iseldiroedd o’r enw ‘Lunatics’. Roedd ycwmni hwnnw yn teithio ledled y byd ac oganlyniad, bu bywyd Gert yn un purwallgo!Gan hynny, penderfynodd newid byd agwlad. Ceisiodd am swydd gyda’rGymdeithas Hosteli Ieuenctid (YHA).Ffansiodd Iwerddon i ddechrau ond doeddgan yr YHA yno ddim byd oedd yn cynnigmôr a mynydd iddo. Ac roedd hynny ynhanfodol. Felly fe symudodd i Lanberis.Wyth mlynedd yn ddiweddarach mae Gertyn y Twll yn y Wal yn coginio ‘bwydyddsyml’, medda fo. Ac o bryd i’w gilydd hefydyn ceisio coginio ar ryw thema arbennig.Wythnos gynta Ionawr, er enghraifft,penderfynodd goginio ar y thema ‘Y TriBrenin’.“Mae na frenin yn Sbaen, Gwlad Thai a’rIorddonen”, meddai Gert, “felly mi wnes ifwyd o’r gwledydd hynny am wythnos. Aphan ddaw hi’n gyfnod Santes Dwynwenddiwedd y mis yma, mi fydda i’n gwneudbwyd traddodiadol Cymreig am wythnos”,ychwanegodd. Ac mi fydd yn ceisio cael eigwsmeriaid i siarad Cymraeg ag o. “Fellydwi’n dysgu gyflyma”, meddai.

CEGIN NEWYDDLle bwyta newydd arall yn Dre fu ar agor –am ddim ond wythnos - cyn Dolig oeddCEGIN yn yr Hen Farchnad. Roedd agorCEGIN yn arbrawf gan Nici Beech. Os bu’nwythnos lwyddiannus (ac ni chlywoddPapur Dre i’r gwrthwyneb) gobaith Niciydy ail agor am gyfnod hwy dros yr haf.

Cyngerdd yClwb Rotari

Y Rotarian D Rhys Prytherch, Llywydd ClwbRotari, Caernarfon, yn trosglwyddo'r siec i MrIeuan Roberts, Pennaeth Ysgol Pendalar.

Cynhaliwyd Cyngerdd Blynyddol ClwbRotari, Caernarfon yn Eglwys y Santes Fair,Caernarfon, Nos Wener, Rhagfyr 3ydd2010. Cymerwyd rhan gan y canlynol - CôrMeibion Caernarfon; Côr Cofnod; Côr yWaen; Gareth Huws Jones, Organydd;Elin Wyn Roberts, Ffliwt; Huw Owen,Corned a'r Rheithor, Y ParchedigRoger Donaldson. Mae'r Clwb ynddiolchgar iddynt oll am roi o'u gwasanaethyn rhad ac am ddim, a hefyd i drigolionCaernarfon a'r cylch am eu cefnogaeth brwdeto eleni. Mae'r Cyngerdd hwn ynddechrau gwych i ddathliadau y Nadolig yny dref , ac mae'n amlwg fod pawb yn eifwynhau gan fod Eglwys y Santes Fair ynllawn. Fe gasglwyd £1035 wrth gynnal yCyngerdd ac fe drosglwyddodd Rotarian DRhys Prytherch, Llywydd Clwb RotariCaernarfon, yr arian i Mr Ieuan Roberts,Pennaeth Ysgol Pendalar ar yr 8fed oRagfyr ar ddiwedd eu Sioe Nadolig yn yrYsgol.

Staff CEGIN : Nici Beech, Llio Non a Meilir Tomos

ProblemCompiwtar?Angen cymorth?Eisiau meddalwedd

am ddim?Ffoniwch John Fraser

01286 676645

Gert Vos tu allan i OREN yn Stryd Twll yn yWal.


6

Pob Dim i Ddodrefnu’r T ŷCanol y Dref, Caernarfon LL55 1NN

Parcio aml-lawr, 100 metr i ffwrddFfôn: 01286 676040 Oriau Agor Llun - Sadwrn 9.30 - 5.00

DODREFNA LLORIAU

CARPEDI

John WilliamsYn ôl at eich gwasanaeth!

Ffôn: (01286) 674432Symudol: 07721 750958

Sefydlwyd 1972

Cyflenwi a Gosod CarpediTEILS CARPED, FEINYL, MATIAU

LLORIAU PREN

GO-AHEADTACSI

07760 28800901286 674400

• CLUDIANT IFAES AWYR

• 24 AWR Y DYDD• PRYDLON

A DIBYNADWY• PRIS CYSTADLEUOL

TEITHIWCH MEWN STEIL

Ty SiocledˆSiocled Gorau

17 Stryd y PlasCAERNARFON01286 675007

Blodau ffresBlodau ffugBasgedi GwelltCardiau CyfarchCludiant yn lleolPriodasau a Chnebrwng

Blodyn Tatws19 Stryd y Plas, Caernarfon

01286 673002

GWYNDAF WILLIAMS A’I FAB• Trwsio Esgidiau • Copïo Goriadau • Gosod Strapiau a Batri

Oriawr • Engrafiadau a lysau • Anrhegion i’w engrafu• Ciosg Lluniau Kodak

27 Stryd Llyn Caernarfon, LL55 2AD. 01286 675433

Mae gan dref Caernarfon albwm gerddorolnewydd i ychwanegu i’w chasgliad hynodlwyddiannus – sef albwm cyntaf y bandifanc addawol Y Bandana. Mae’r Bandanayn sefydlu eu hunain yn gyflym fel un o brif

fandiau’r Sin Roc Gymraeg, gyda rhai ogyflwynwyr BBC Radio Cymru, fel MagiDodd a Huw Stephens, yn rhagweldllwyddiant mawr iddynt yn y dyfodol agos,gan gychwyn gyda’r albwm. Aelodau’r bandyw Sion a Tomos Owens, sef dau frawd oGaernarfon, Gwilym Bowen Rhys, sef mabcyn-aelod y Trwynau Coch Rhys Harries, aRobin Llwyd, sydd hefyd yn rhan o’r bandnewydd Scarabs o Fethel. Yn ôl Gwilym:“Roedd recordio yr albwm gyda RichardRoberts (gynt o’r Rei a Gola Ola) draw yn ystiwdio ym Mhenrhyndeudraeth yngymaint o hwyl”Mae’r hwyl hwn yn sicr yn cael ei glywedyn rhai o’r caneuon, gyda tôn eithaf poppyac ysgafn yn cael ei ddefnyddio mewncaneuon fel ‘Clywch Clywch Buwch’, ‘SiwgrCandi Mel’, ‘Anturiaethau Sali Mali’ a’r

hynod boblogaidd ‘Cân y Tân’. Ond ergwaethaf y label ysgafn sydd yn cael eichysylltu â’r band, wrth edrych ar wir ystyrrhai o’r caneuon gwelir themau llawer mwysinister ac aeddfed er enghraifft cynhesubyd eang, problemau merched, alcohol athrais. Mae’r gymysgedd yma yn gwneud yralbwm yn hyd yn oed yn fwy addas igynulleidfa o bob math. Aeth Gwilym yn eiflaen i esbonio mai barn y bobl ydi bethmae’r band yn edrych ymlaen iddo fwyaf,ond: “fod gyrfa recordio Y Bandana ddim arben, o bell ffordd”Fe fydd yr albwm ar gael ar iTunes a siopauCymreig, yn ogystal a gigiau y band, lle maenwyddau y band hefyd ar gael, o ganol misIonawr. Gwyliwch y gofod.

OWAIN GRUFFUDD

Albwm y Bandana

RHEDEG MARATHON LLUNDAINMae Bethan Russell Williams, (llun efoJohn ei gŵr ar y dudalen flaen), PrifSwyddog Mantell Gwynedd sydd â’uswyddfa yn 23-25 Y Bont Bridd, Caernarfonyn bwriadu rhedeg Marathon Llundain arEbrill 17eg i godi arian at elusen y CŵnTywys. I gyd-fynd â hyn mae hi wedi agortudalen ‘Just Giving’ er mwyn cael buddGift Aid a’i gwneud yn hwylus i bobl sy’ndymuno noddi.Mae Marathon Llundain yn 26.2 milltir acmae oddeutu 40 mil o bobl yn rhedeg y rasbob blwyddyn. Dyma un o 5 prif

farathonau’r byd ac mae wedi codi dros£450m at achosion da ers 1981.Mae Bethan yn awyddus i gymaint o bobl âphosibl ei noddi ar gyfer codi arian at elusenCŵn Tywys. Hon yw y farathon gyntaferioed iddi ei rhedeg ac mae hi wedi bod ynymarfer yn galed ers misoedd. “Byddaf yn gwneud fy ngorau i gyflawni’r26+ milltir er mwyn codi arian at elusensydd yn agos iawn at fy nghalon”, meddai.“Mae Cŵn Tywys yn newid bywydau poblsy’n methu gweld ond mae yr elusen yngwneud mwy na darparu cŵn tywys. Maent

yn brwydro dros degwch mynediad iunigolion sy’n ddall a rhai sydd â golwgdiffygiol. Maent hefyd yn ariannu ymchwili glefydau sydd yn amharu ar olwgunigolion. Maent yn gwneud gwaithsylweddol iawn ar ran y deillion. Mae honyn elusen werth chweil ac mae’n anrhydeddcodi arian iddynt – plis helpwch fi!” Dyma’r linc i’r dudalen ‘just giving’:- www.justgiving.com/Bethan-williams1

Fe ellir cysylltu yn uniongyrchol gydaBethan drwy’r ebost:[email protected] Mantell Gwynedd, 23-25 Y Bont Bridd,CAERNARFON, Gwynedd. LL55 1ABFfôn/Tel: 01286 672626

Rhai a fydd yn elwa yn sgil eu hymdrech.


7

Am gymorth:i gychwyn prosiecti gael hyfforddianti geisio am granti redeg mudiadi wirfoddoli

cysylltwch â Mantell Gwynedd– yn cefnogi grwpiau

gwirfoddol a chymunedol

[email protected] 672626 neu01341 422575

Elusen Gofrestredig 1068851Cofrestrwyd yng Nghymru

Cwmni Cyfynedig drwy Warant 3420271

PETER HARROPB.Sc. (Anrh) MCOptom

OPTOMETRYDDOPTEGYDD

43, Stryd Llyn, Caernarfon

(01286) 673631

GO-AHEADTACSI

07760 28800901286 674400









01286 673002




Blwyddyn newydd dda a daliwch i

ddarllen a gwylio yn 2011

SgorioRownd a RowndPorthpenwaig

(yn y gwanwyn,cyfres ddrama

newydd o Aberdaron)

Ddoe am ddeg(cyfres adloniant i ieuenctid)

...a llawer mwy

Hel arian i Help for Heroes

Cynhaliwyd cystadleuaeth golff yngNghlwb Golff Caernarfon yn ddiweddar ihel arian i’r elusen ‘Help for Heroes’.Cymerodd dros 150 o aelodau a golffwyrledled Gogledd Cymru ran yn ygystadleuaeth yn cynnwys 4 swyddog o’rAwyrlu yn Y Fali. Ymhlith y rhai fu'ncymryd rhan oedd y Capten Les McKean,Is-Gapten Wil Williams (Wil Tŷ Hapus) acAled Owen, Golffiwr Proffesiynol y Clwbwedi noddi’r 5 twll par 3. Mae'r Clwb amddiolch i Cathedral Hygiene, CDHInsurance Consultants, Four Seasons,Hughes Meats, Scanner Securities aTomCopperwaite am noddi'r gystadleuaeth.Bydd y Clwb unwaith eto'n cynnalcystadleuaeth golff i elusen ‘Help forHeroes’ ar Fedi 18. Gall cystadleuwyr syddâ diddordeb mewn chwarae fwcio ar leinneu wneud hynny drwy fynd i wefanwww.caernarfongolfclub.co.uk

Fforwm YmgynghorolAge Cymru ar gyferPobl Hŷn Mae Age Cymru eisiau i bobl hŷngymryd rhan lawn wrth i ni ddatblyguein strategaethau a'n polisïau felly,rydym wrthi'n sefydlu ac yn recriwtioaelodau i Fforwm Ymgynghorolnewydd Age Cymru ar gyfer Pobl Hŷn.Hoffai Age Cymru wahodd unrhyw unsy'n darllen Papur Dre sydd âdiddordeb mewn ymuno â’r Fforwm igysylltu â ni. Er nad oes tâl am fod ynaelod bydd Age Cymru yn talutreuliau aelodau ar gyfer mynd igyfarfodydd a digwyddiadau.I gael rhagor o wybodaeth am yFforwm ac am sut i wneud cais i fod ynaelod ffoniwch 029 2043 1555, neuanfon neges e-bost [email protected]. Rhaiddychwelyd pob cais i Age Cymruerbyn 12.00 pm, Dydd Llun 31 Ionawr2011.

CANOLFAN DDYDDMAESINCLARoedd Idwen Jones, Rheolwraig CanolfanDdydd Maesincla wrth y drws gyda gwên yncroesawu pawb i'r Ffair Nadolig a drefnwydgan y staff. Y bwriad oedd codi arian i helpui gynnal y Ganolfan sy’n rhoi gofal aboddhad mawr i drigolion yr ardal. Maecyfle yn y Ganolfan Ddydd i rai sy’n byw areu pennau eu hunain gymdeithasu a chyflehefyd i ofalwyr gael seibiant. Bu llawer oblant ysgolion y Dre yno'n canu carolau.Cawsant ginio Nadolig blasus yn y Ganolfanyn ogystal â pharti yn y Bedol.

Idwen gyda gwobrau’r raffl

Capten Clwb Golff Caernarfon Les McKean(canol) yn cyflwyno siec a £1,150 i AsgellGomander Brian Braid. Hefyd yn y llun (o’rchwith): Awyr-Lefftenant Luke Munford,Einion Angel (Ysgrifennydd), Meirion Evans(Cadeirydd), Wil Williams (Is-gapten), Awyr-Lefftenant Mark Sugden


8

Rhif Cofrestredig Elusennol: 1084271

Cynigir hyfforddiant cerddorolo safon uchel ar amrywiaeth o offerynnau a llais. Pob lefel.Croeso cynnes i bob oedGrwpiau cerdd i blant

18mis i 3oed yn ystod y dydd

Canolfan Gerdd William MathiasGaleri, Doc VictoriaCaernarfon, Gwynedd LL55 1SQ(01286) 685230 • [email protected]

TOWN CABSPerchennog:

Brian O’Shaughnessy

TACSI TACSITACSI

01286 67609107831 268995

Siwrneiau Lleol

Meysydd Awyr

Dydd a Nos

Car 8 person

Diddorol oedd darllen yn rhifyn Tachwedd oPapur Dre bod gŵr o Gaernarfon wedi casgluglasenwau rhai a fu’n byw yma tua chanrifyn ôl a bod ei fab wedi anfon y rhestr i PapurDre i’w chyhoeddi yn dameidiol yn ystod ymisoedd sydd i ddod. Wrth gwrs, nidrhywbeth sarhaus yw glasenw ar bobachlysur fel yr esboniodd Magi Wyn Robertsyn ei hysgrif feistrolgar ar yr enw Napoleonyn rhifyn Tachwedd. Rhoed yr enw ar yteulu oherwydd bod dau aelod, dau frawd,wedi bod yn gapteiniaid ar y sgwner enwoga adeiladwyd ac a lansiwyd yngNghaernarfon yn 1843 ac a fu a chysylltiadâ’r dre am yn agos i drigain mlynedd.Yr enw cyntaf ar y rhestr fer yn y papur adynnodd fy sylw i, sef Richard Rownd yByd, ac rwy’n siwr y bydd wedi goglais sawlun a’i darllenodd. Wel, mentraf innauddweud fy mod yn gwybod yr hanes y tu ôli’r glasenw, oherwydd cysylltiad teulu.Roedd Hugh Hughes a fy nhaid, WilliamHughes, yn hanner brodyr, er mai ynNolgellau yr oedd fy nhaid yn byw, ynarddwr proffesiynol ac yn flaenor parchusyng Nghapel Salem yno tan ei farwolaeth ynChwefror 1941 ac mae gennyf gof o fod yn eiangladd.Roedd Hugh Hughes, ar y llaw arall yn bywyn Stryd Engedi, neu New Street i niheddiw. Ni ddylid camgymryd StrydNewydd â New Street oherwydd yr enwCymraeg ar Uxbridge Street ydoedd hwnnwac nid yw honno’n bod ers 1976, pandymchwelwyd hi i greu y Ffordd Osgoibondigrybwyll a rwygodd ein tref yn ddwy.Yn ôl yr hanes a ddysgais yn blentyn, roeddHugh Hughes yn arfer mynd am dro gyda’rnos a gofynodd rhywun iddo un noson i ble

roedd o’n mynd a’i ateb oedd “ O! dim ondrownd y byd.” Cyfeirio roedd at dafarn o’renw y Globe oedd yn agos i waelod y stryd acyn wamal hollol y defnyddiodd y geiriau,ond mewn tref fel Caernarfon roedd hynny’ngamgymeriad a chafodd yr enw HughRownd y Byd.Wel, meddech chi, mae hynny’n esboniad,ond Hugh oedd ei enw ef ac am Richard ymae’r gohebydd â Papur Dre yn cyfeirio.Eithaf gwir, ond enw mab Hugh oeddRichard, a ddaeth yn enw cyfarwydd iawnyng Nghymru ganol y ganrif ddiwethaf. Pwyna chlywodd am Richard Hughes (Y Co’Bach) a fu’n difyrru cenedlaethau o Gymrygyda’i adroddiadau digri yn iaith y Cofis ar yradio am flynyddoedd?Prentisiwyd Richard i fod yn groser gydaneb llai na R.H. Thomas, Castle House, Rhif18, Y Ffordd Fawr. A phwy oedd ef,meddech chi? Wel, ef oedd mab Capten olafY Napoleon, Griffith Thomas, apherchennog olaf y llong cyn iddi gael eigwerthu i Lerpwl yn 1902 a chael ei haddasui fod yn Steam Hulk a’i defnyddio i garionwyddau ar draws Afon Merswy. Ei diwedd,fodd bynnag, oedd iddi fynd ar dân ac fe’icollwyd.Wel, dyna ichi dipyn o hanes ein hen dre acfel y daeth glasenwau yn boblogaidd yma.Mae’r enghraifft uchod yn datgelu’n eglurnad rhywbeth sarhaus bob amser oedd y tuôl i’r glasenw.Dug hyn i gof imi hanesyn arall addigwyddodd yma, yng Nghaerarfon, arddechrau’r ugeinfed ganrif. Roedd gŵrifanc o Sir Fôn wedi dod i fyw ac i weithioyng Nghaernarfon ac roedd o’n sefyll ar yMaes un noson pan ofynodd un o’r trigolioniddo ai Cofi ydoedd. “Nage”, oedd ei ateb,“ond un o Frynsiencyn ac wedi dod yma iweithio”. Ac meddai ei gyfaill wrtho “Lleofnadwy am gael glasenw yw Caernarfonyma, a gwylia di rhag ofn i tithau gael un.”Paid poeni o gwbl,” meddai’r gŵr ifanc.“Rwy’n ddigon o hen bry i allu osgoi hynny.”Ni allai fod wedi rhoi ei droed ynddi ynwaeth, ac oherwydd hynny fe ddaeth i gaelei adnabod yn y dre o hynny ymlaen ac amweddill ei oes fel Wil ’Rhen Bry. Fel arfer mae llawer mwy i lasenw na’r hyn

sy’n ymddangos ar y wyneb. Gellir esboniorhai fel Teisen Gwstard neu Ceg Deisen yneithaf rhwydd, ond nid felly yr enwau mwyafdyfeisgar. Pan oeddwn i’n blentyn cofiafddyn a weithiai mewn swyddfa yn ymyl fynghartref i a’r enw a roed arno ef oeddSodlau Aur. Dyn byr iawn ydoedd a bum ynhir iawn cyn dod i ddeall pam a’r esboniadoedd iddo gerdded yn fân ac yn fuan arflaenau ei draed a phrin bod ei sodlau yncyffwrdd â’r llawr.Rwy’n siwr bod llawer eraill o ddarllenwyrPapur Dre yn gwybod am enghreifftiautebyg a da fyddai clywed ganddynt. Onifyddai yn syniad da cynnal cystadleuaeth?Gellid ei galw yn “Y Glasenw mwyafdyfeisgar” a dylai pob ymgais gynnwysesboniad llawn. Byddwn i yn barod i gynniggwobr o £10 i’r enillydd. Chwi, aelodau o’rBwrdd Golygyddol, beth amdani?Dyma ichi ddwy enghraifft yn Saesneg iesbonio beth a ystyrrir yn ‘ddyfeisgar’.Rhoed yr enw Wil, one down carry one arddyn o Dde Cymru a oedd yn gloff. Ond, obosib yr orau o’r pen yna i’r byd, yw amddyn gyda dim ond un dant yn ei ben aalwyd yn Dai central eating. Chwi, ddarllenwyr Papur Dre, os ydych amennill y wobr, rhowch eich pen ar waith a’chpin ar bapur.

T MEIRION HUGHES

GLASENWAU YN NHRE’R COFIS

ModurdyB & K Williams

Lôn Parc/ South Road, CaernarfonGwynedd LL55 2HP

Ffôn: 01286 675557Ffôn symudol:07768900447

Gwasanaeth Cyfeillgaro’r Safon Orau Bob Amser


9

Panorama Cymru19 Stryd y Plas

Arddangosfa o dirluniau trawiadol ganGeraint Thomas

a ffotograffwyr eraill.Llogi offer ffotograffig arbenigol.

Argraffu lluniau o safon uchel.Gwasanaeth fframio.

Gwasanaeth meddalwedd.01286 674140

OWEN GLYN OWEN CYFCigydd i’r Tai Bwyta Gorau

Ffôn: (01286) 672146 •Ffacs: (01286) 6777612 STRYD BANGOR, CAERNARFON

UN SAFON –Y SAFON GORAU

AELOD O URDD CIGYDDION

Sefydlwyd 1939

Tafarn gartrefol a chlydCwrw da, gwasanaeth cyfeillgar

Ffôn: (01286) 672871

Jason Parry16 Stryd BangorCaernarfon

Ffôn:(01286) 672366Symudol:

07900594279

Yr Alexandra

GO-AHEADTACSI

07760 28800901286 674400









01286 673002




GO-AHEADTACSI

07760 28800901286 674400









01286 673002




Fel arfer, erbyn yr adeg yma o’r flwyddyn,dan ni wedi rhoi straen a phwysausylweddol ar ein cyrff. Rydan ni wedi bodyn cadw nosweithiau hwyr, ac yn bwyta acyfed llawer gormod. Os ydach chi’nychwanegu hyn at yr oddeutu 3,000 ogemegolion rydan ni’n eu bwyta bob dyddfel rhan o’n deiet, mae’n hawdd gweld pambod angen detocs (dadwenwyno) arnan ni.Wrth i’r tocsinau gronni, maen nhw’ngallu ein gadael yn teimlo’n flinedig ac ynddiamynedd, ac weithiau efo cur pen. Ondmae’r difrod a achosir yn y tymor hir yngallu bod yn llawer mwy niweidiol wrth i’rcorff geisio cael gwared â’r tocsinau drwy’rsystem dreulio, yr iau a’r arennau. Ondmae yna bethau ar gael i helpu’r organauhyn sy’n cael eu gweithio mor galed.Ffordd syml, ond effeithiol, o

ddadwenwyno’r corff ydy bwyta dim ondffrwythau a llysiau am un diwrnod. Ondmae yna ychwanegion ar gael hefyd ihelpu’r broses ddadwenwyno - mae MilkThistle yn helpu’r iau i weithio’n fwyeffeithiol, mae Spirulina a Multivitamins aMwynau yn glynu wrth docsinau ac yn caelgwared â nhw, ac mae Asidau BrasterogHanfodol Omega-2 ac Omega-6 yn helpu’r

rheiny sy’n cyfuno dadwenwyno efocynllun deiet.Yn amlwg, dylai rhaglen ddadwenwynodda fod yn rhywbeth y dylai pob un

ohonom roi cynnig arno, ac rwy’n siŵr ybydd y canlyniadau yn eich gadael ynteimlo’n iachach ar lefel gorfforol,emosiynol, cymdeithasol a deallusol.

YFWCH, BWYTEWCH A BYDDWCH LAWEN

Tim Anderson sy’n cadw siop Just Natural, ac mae popeth y mae’n cyfeirio ato yn yr erthygl ar gaelyn ei siop. Os hoffech chi wybod mwy am unrhyw bwnc y mae’n sôn amdano, mae croeso i chi fynddraw i’r siop am sgwrs!

Annwyl ddarllenwyr PAPUR DRE Ydach chi'n cofio gwylio'r digwyddiadauyma ar y teledu?

Coroni Elisabeth II yn 1953Boddi Cwm Tryweryn yn y 60auTrychineb Aberfan yn 1966Arwisgiad Tywysog Charles yn 1969Oes Aur Rygbi Cymru 1970auY Ddau Refferendwm ar Ddatganoli 1979a 1997Lansiad S4C yn 1982Streic y Glowyr 1984/5

Os oes gennych atgofion arbennig amwylio unrhyw un o'r digwyddiadau ymabyddem yn falch iawn o gael sgwrs â chi.Pwrpas Prosiect Y Cof a'r Cyfryngau ydicasglu atgofion pobl fel chi, eu recordio acyn y pen draw eu cynnwys ar wefan.

Rydym am gyfweld â phobl yn ardaloeddCaernarfon, Wrecsam, Rhondda aChaerfyrddin.Os hoffech chi sicrhau bod eich cof argadw i'r dyfodol plîs cysylltwch â fi morfuan a phosib. Neu ewch i'r wefanwww.culturenetcymru.com/mnm/am fwy o wybodaeth.Diolch yn Fawr.Lois Thomas.Swyddog Prosiect Cof a'r Cyfryngau yngNghymru 1950-2000Stabal Hen, Tyddyn Du,Cricieth. LL52 0LY.ebost: [email protected] 522239 / 07854960560

Ydach chi'n cofio gwylio'r digwyddiadau yma ar y teledu?


Fel ym mhobman arall bron, roedd

hi’n Nadolig Gwyn yng

Nghaernarfon gyda’r eira wedi creu

golygfeydd hynod o drawiadol o’r

Dre. Dyma rai o’r golygfeydd

anghyffredin ac anarferol hynny ar

ddiwedd 2010.

Y dre o dan eira’n

Doc Fictoria fel nas gwelwyd o’r b

Pa ffordd i Begwn y Gogledd?

Llys Gwyn, Cae Gwyn a rwan Maes Gwyn

Cerdyn Dolig o Goed Helen.

Coed Nadolig


n drwch

’r blaen

Eira yn y Gaer Wen

"Ble mae’r sgi lifft?" Dr Nia Owain ynmanteisio ar y llethrau lleol.

Gwylan fwy nag arfer?

Llieiniau gwyn ar fyrddau’r Blac

Sgi Sidney! Y plant yn cael hwyl ar un o riwiau mwyaf serth y Dre.

Cafodd pawb ginio Dolig.


Wel sut Nadolig oedd hi ichi….pawb wedi mwynhau acwedi derbyn bob dim oeddennhw ei eisiau gan Siôn Corn?Rŵan wrth gwrs mae’r teimlad

annifyr yna yn dod pan rydych ynsylweddoli go iawn faint mae’r holl bethwedi ei gostio i chi!!Felly gyda chychwyn blwyddyn newydd

beth am fynd ati yn syth i gael trefn ar eichmaterion ariannol? Beth am wneudpenderfyniad i glirio eich dyled cyn gyntedâ phosib a sicrhau nad ydych yn syrthio i’run twll y flwyddyn nesaf drwy sicrhau fodyr arian gennych ymlaen.?Petawn yn cymryd fod y Nadolig yn costio£1000 i chi ac felly fod gennych ddyled ohynny ar eich cerdyn credyd, sut mae myndati i glirio hwnnw?Y peth cyntaf ydi ceisio sicrhau fod popethsydd gennych i geisio ei glirio yn mynd ileihau'r ddyled a ddim i dalu llog. Fellyewch ati yn syth i drefnu cerdyn credydnewydd sydd yn ddi-log… mae yna ddigonar gael petaech yn cymryd yr amser iymchwilio ar y We. Yna trosglwyddwcheich dyled bresennol i’r cerdyn hwnnw.Felly dros y flwyddyn sydd i ddod byddangen i chi ddarganfod £2000 i glirio'rddyled ac i sicrhau fod yna £1000 ar gael argyfer Y Nadolig nesaf.

Dyma rai syniadau:

Morgais - Pa raddfa llog ydych chi yn eidalu? Sut mae hynny yn cymharu â’r hynsydd ar y farchnad ar hyn o bryd? Os oesgennych forgais o £50,000 mae arbed 1% olog yn £500 y flwyddyn.Siopa Wythnosol - Peidiwch â chael eichtemtio i brynu pethau nad ydych euhangen. A fyddai’n bosib i chi siopa ar y Weer mwyn lleihau'r temtasiwn o wario arbethau nad oes wir eu hangen?Petaech yn arbed £10 yr wythnos, maehynny yn £520 y flwyddyn.Ysmygu - Os ydych yn ysmygu 40 yrwythnos mae hynny bron yn £520 yflwyddyn.Cinio - £3 y dydd am frechdan, creision adiod? £15 yr wythnos, sydd yn £600 mewnblwyddyn waith. Beth am baratoi pecynbwyd?Yswiriant - Tŷ, Cynnwys, Car...a fyddaiposib arbed £20 y mis ar y rhain drwy siopao gwmpas? Fe fyddai hynny yn arbed £240mewn blwyddyn.Yswiriant - Bywyd a Critical Illness...afyddai posib arbed £20 y mis ar y rhain, sef£240 y flwyddyn?Nwy, Trydan, Ffôn - beth am geisio arbed£30 y mis ar y rhain drwy ddefnyddio’r Weisiopa o gwmpas? Arbediad o £360 arall.Ffonau symudol y teulu - tybed a fyddaiposib arbed £20 y mis ar y rhain drwy siopa

o gwmpas? Arbed £240. Mae cyfanswm yr arbedion yma yn £3,000y flwyddyn!!Efallai na fydd pob un yn bosib i chi, onddwi’n siŵr gyda ychydig o ymdrech gallwchfod mewn llawer gwell sefyllfa amser hyn yflwyddyn nesaf.Deuparth gwaith yw ei ddechrau!DYLAN ROBERTS

12

I gadw’n gynnes a chlyd cysylltwch â

JOHN HUGHES A’I FABMasnachwyr Glo Carmel

01286 882 160Hefyd yn gwerthuSTÔFS SY’N LLOSGI COED A GLOGalwch yn yr iard i weld ein dewiseang o stôfs traddodiadol amodernCynigwn wasanaeth cyflawn gangynghori a gosod eich stôfEdrychwch ar ein gwefan

www.fflam.biz

CIROPODI PODIATRI

Iola Roberts

M.Ch.S. S.R.Ch.

Galwadau i’r cartref

25 mlynedd o brofiad

HPC cofrestredig

symudol:

07771 278633

Ar agor:Llun, Maw, Merch a

Gwen: 9–5pmDydd Iau9–6pm

Dydd Sul AR GAU

• Arbenigwyr mewn cyflenwi, gosod llefydd tân osafon yn cynnwys stôfau amldanwydd, llosgi coed,

nwy a thrydan.• Archwilio simneau â chamera

• Sgubo simneiauYmgymerir y gwaith gan beirianwyr cymwys a phrofiadol

Y Lle Tân4 Lôn Glanhwfa, Llangefni, Ynys Môn, LL77 7EN

012848 751175

Y COLOFN GYNILO

£

01286 672352Yr unig fferyllfa annibynnol

yn y dre. Gwasanaethagos-atoch o’r safon uchaf.

Cyngor, moddion achymwynasgarwch.

FFeryllFa’r Castell

Cefnogwch Eich Siop Gymraeg! Popeth Cymraeg o dan un to: Cryno Ddisgiau,

DVDs, Llyfrau, Gemau a Jigsôs, Bagiau i bawb!Offer cegin, Mwgiau, Cadw-Mi-Gei, Dillad Ysgol,

Hwdis a chrysau-T efo sloganau amrywiol, allawer mwy! Gwasanaeth argraffu - gallem

argraffu neges bersonol o’ch dewis argrysau/hwdis, mwg, mat llygoden a mwy!

www.na-nog.com 01286 676946na-nôg

Y MAE

S, Ca

erna

rfon


Croesoi’r Wythnos Weddi amUndeb Cristnogol 2011

Blwyddyn o deithio yw 2011. Yn ogystalâ’n gwahodd i deithio’n ôl i gyfnod yreglwys fore i gael ein hatgoffa oymrwymiad y Cristnogion cynharaf i’wgilydd ac i fod yn un â hwy mewn bywyda ffydd, addoliad a gweithred, feymwelwn hefyd ag eglwysi Jerwsalemheddiw. Grŵp eciwmenaidd ynJerwsalem a baratodd y deunyddgwreiddiol a addaswyd gan EglwysiYnghyd ym Mhrydain ac Iwerddon. Daeth Jerwsalem heddiw yn gyfystyr âchythrwfl y rhanbarth – y storïaubrawychus am drais ac anghyfiawnder, yradroddiadau gwrthgyferbyniol sy’n eingorfodi i wrando. Yr un stori a all ynhawdd fynd ar goll yw ffydd y nifergostyngol o Gristnogion yn y DwyrainAgos.Ein braint eleni yw cael cipolwg ar yffydd fywiol hon sy’n ymdrechu i fod ynffyddlon mewn amser o fraw ac ofn. Ac ymae gan y Cristnogion hyn sialens ininnau – i ymuno â hwy i weddïo amundeb yr Eglwys, mewn ffyddlondeb iGrist a weddïodd y byddem oll yn un.Mewn cyd-destun arall, a gwahanoliawn, fe ddywedodd yr ArchesgobDesmond Tutu fod “apartheid yn rhygryf i eglwys ranedig” – sy’n ein hatgoffanad mater o ddewis yw gweddïo amundeb yr eglwys ac am fyd mwy cyfiawnond peth sy’n hanfodol os ydym amgadw’n ffyddlon i Grist.

Y PARCHG BOB FYFFEYsgrifennydd CyffredinolEglwysi Ynghyd ym Mhrydain acIwerddon

Dan nawdd Cyngor Eglwysi'r Drefcynhelir yr oedfa yng Nghapel y Maesbore Sul 16 Ionawr am 10 o'r gloch.Croeso cynnes i bawb. Darperir offercyfieithu.

Darllenwraighynaf Papur Dre?

Oni bai eich bod yn gwybod yn wahanol,digon o waith fod gan Papur Dreddarllenwr hŷn na Mrs Ellen Roberts syddwedi dathlu ei phen-blwydd yn 105 ynddiweddar! Derbyniodd ei hail gerdynpen-blwydd gan y Frenhines gan mai yrarferiad ar hyn o bryd ym MhalasBuckingham yw gyrru cerdyn i ddathlu’r100, 105 ac yna bob pen-blwydd ar ôlhynny. Mae Mrs Roberts yn byw gyda’i mab Basilsydd yn gofalu amdani. Synnwn i ddimfod gofal arbennig Basil yn cadw Ellen yniach ac yn heini. Os yw’r tywydd yncaniatáu, byddant yn mynd am dro bobdydd o gwmpas y wlad. Mae gan Ellen ddwy wyres, Llinos sy’nfeddyg a Sioned sy’n gerddor.

Mae ganddi hefyd 2 or-ŵyr Dylan ac Osiansy’n byw yn Llangollen. Gobeithio y byddyn derbyn sawl cerdyn arall gan yfrenhines ynte!

13

Alun FfredJones

Aelod Cynulliad Arfon

CYMORTHFEYDDOs oes gennych fater yr hoffech ei

drafod gyda’ch AC mewn cymhorthfa,

yna cysylltwch ag o yn ei swyddfa yng

Nghaernarfon neu ym Mangor:

Swyddfa Etholaeth, 8 Stryd y Castell,

Caernarfon, LL55 1SE

01286 - 672 076

Swyddfa Etholaeth, 70 Stryd Fawr,

Bangor, LL57 1NR

01248 - 372 948

[email protected]

Moduron Menai

Ffôn: 678681Ffôn symudol:

07780 998637Ffordd y Gogledd,

Caernarfon, Gwynedd LL55 1BEwww.moduronmenai.co.uk

Dewis helaetho geir o’r ansawdd uchaf

am brisiaucystadleuol

O Sul i SulSEILO

Ionawr 16 - Undebol yng Nghapel y Maes Ionawr 23 - Parch Pryderi Llwyd JonesIonawr 30 - Parch Dafydd Lloyd HughesChwefror 6 - Parch Gwenda RichardsChwefror 13 - Parch Dewi MorrisChwefror 20 -10am Parch GwendaRichardsUndebol: Chwefror 27 - Parch Ddr. Elfedap Nefydd Roberts

EBENESERGwasanaethau am 10 y bore

Ionawr 16: Undebol yng Nghapel y maesIonawr 23: Y Gweinidog, Oedfa Cyfamodi a'r Cymun SanctaiddIonawr 30: Y Parch. Iorwerth Jones Owen,CaernarfonChwefror 6: Y Parch Harri Parri, C’fonChwefror 13: Mr Derek Jones, Llanberis

SALEMIonawr 16: 10 a.m. Cydaddoli yng Nghapely Maes , 4 p.m Salem, Gweinidog Parch.J.Ronald WilliamsIonawr 23: 10 a.m. a 4 p.m. Gweinidog.Ionawr 30: 10 a.m. a 4 p.m. Gweinidog.Chwefror 6: 10 a.m a 4 p.m. Gweinidog,Chwefror 13 10 a.m. Athro. Euros WynJones, Llangefni, 4 p.m. Gweinidog.

EGLWYSI SANTES FAIR ALLANBEBLIG

Ionawr 16: Ail Sul wedi’r Ystwyll 10.00: Y Cymun Bendigaid (Santes Fair) 4.00: Hwyrol Weddi (Llanbeblig) Ionawr 23: Trydydd Sul wedi’r Ystwyll 10.00: Y Foreol Weddi (Llanbeblig) 4.00: Hwyrol Weddi (Llanbeblig)Ionawr 30: Pedwerydd Sul wedi’r Ystwyll 10.30:Gwasanaeth Teuluol (Feed MyLambs) 4.00: Hwyrol Weddi (Llanbeblig) Chwefror 6: Pumed Sul cyn y Garawys10.00:Y Cymun Bendigaid (Llanbeblig) 4.00: Hwyrol Weddi (Llanbeblig) Chwefror 13: Pedwerydd Sul cyn y Garawys 10.00: Y Foreol Weddi (Santes Fair) 4.00: Hwyrol Weddi (Llanbeblig) Bore dydd Mercher: 10.00: Cymun Dwyieithog (Santes Fair)

Ar gyfer eich hollanghenion yswiriant

6 Stryd Bangor, CaernarfonFfôn: (01286) 677787Ffacs: (01286) 677629


O GRACYRSI GOCOSWeithiau, ma' 'na bethau am GyngorGwynedd sydd jysd yn dangos diffygsynnwyr cyffredin, ond yn fwy na hynny -mae'n ymddangos fod rhywun sydd yntrefnu jobsus yno yn hollol cracyrs. Ynystod yr eira, roedd gweithwyr y cyngor danbwysau enfawr, ond yn ceisio gwneud eugorau yn ôl ordyrs y bosus. Mae rhaid fodneb o’r bosus yma’n yn defnyddio’n bysusni, oherwydd roedd gorsaf bysus Dre'nberyg bywyd bron drwy’r cyfnod. Ddylai llecyhoeddus, prysur, efo cymaint o gamu ifyny ac i lawr, fod yn hollol glir, a chael eigadw’n glir! Gan feddwl faint o bensiynwyr,a phlant, a phobl fethedig, yn ogystal a’rcyhoedd cyffredin yn yr ardal, sydd yndibynnu ar y bysus, sut mae’r Cyngor yngallu gadael pafin yn yr orsaf bysus yn y fathgyflwr. Siomedig! Ella, erbyn yr eira nesaf y bydd ynanewidiadau yn Dre. Maen nhw’n dweudfod Costa Coffee ar y ffordd i’r Maes, a llemae Costa mae Starbucks yn bownd oddilyn. Mae rhaid meddwl - oes gofyn amddau goffi bar posh, a chwerthinllyd oddrud, yn Dre? Ond mae’r peth yn dangoso leiaf fod rhywun â ffydd yn nyfodol canolCnafron. Yn ogystal, mae Tesco, yn ôl pobsôn, yn mentro eto i gael hawl adeiladuarchfarchnad yn Rhosbodrual. Cofiwchhefyd fod Netto yn mynd i droi'n Asda, acella fydd 'na gangen o siopau chips Allportsyn agor yn Tyrci Shôr. Rhaid llawenhau bobtro mae 'na agor busnesau newydd yn Dre,heblaw am siopau prynu aur! Mae na sôn rŵan fod Sbecsefyrs yn symudi hen siop Ethel Austin. Mam bach, mae'rsiop yn enfawr. Ydi hyn yn meddwl fodgolwg Cofis yn gyffredinol yn gwaethygu’nsydyn? Ydan ni’n mynd yn ddall? Beth sy’nachosi hyn? Ella'n bod ni i gyd wedistraenio’n llygadau wrth chwilio am sensyng Nghyngor Gwynedd.Ers blynyddoedd lawer mae rhai tafarnau achlybiau wedi trio helpu i gadw trefn wrthgadw yndesairabyls allan. Un ffordd ydi cael'dress côd'. Yn ddiweddar, roedd na arwydd,uniaith Saesneg, am hyn tu allan i’r FourAlls. Fel y disgwyl - dim capiau, trenarsayyb, ond hefyd “no work cloths”!! Ydi hynyn meddwl fod na bobl yn mynd allan yngwisgo dystars neu shami leddyrs yn unig?Ydi Cofis ifanc wedi dechrau trend a fyddyn llnau ar draws y wlad? Fydd y term shafileddyrs [thinc abowt it!] yn cael ei glywedyn yr un gwynt a hwdis?Oes yna fwyd unigryw i Dre 'dwch? Elladdim, ond mae rhai Cofis yn trafodbwydydd arbennig iawn. Mewn un dafarn,glywais drafodaeth am y ffordd ora o fytacocos. O’r botal meddai un, mewn omlatneu wyau 'di drysu meddau un arall, a

wedyn y syniad diddorol o wagio’r cocos imewn i bacad o grips, ond yn well bythoedd gwagio’r cocos i mewn i bacad oWotsits. Ella ddylen nhw roi'r cocos yn y

Wotsits yn y ffatri a rhoi enw ar yr hollgoncocshion: Cocwots neu Cocositsella.

FFILBI… yn gwylioa gwrando!

14

CHWARAEON GYDA’R URDD Yn ystod y mis yma bydd nifer o glybiau chwaraeon yr Urdd yn ail gychwyn yn ardalCaernarfon. Cynhelir clybiau i blant cynradd ac uwchradd ysgolion dalgylch Arfon, gan gynnwysclwb dawnsio, clwb golff, clybiau antur, clwb gymnasteg a chlwb pêl-rwyd. Mae’r Urddhefyd yn cynnal nifer o weithgareddau yn ystod gwyliau ysgol. Mae’r clybiau yn cael eu cynnal yng Nghanolfan Hamdden Arfon gyda hyfforddwyrcymwysedig yn eu harwain. Mae rhaid bod yn aelod o’r Urdd i fynychu, ond mae hawl iunrhyw un ymaelodi yn ystod y flwyddyn!Mae’r Adran Chwaraeon bob amser yn edrych am wirfoddolwyr i gynorthwyo yn yclybiau chwaraeon. Yn ystod y flwyddyn bydd yr adran yn darparu cyrsiau hyfforddi ynardal Caernarfon - o gyrsiau Hyfforddi pêl-rwyd i hyfforddiant Gymnasteg. Trwywirfoddoli gyda’r Urdd fe gewch gyfle i ennill cymwysterau chwaraeon, datblygu eichsgiliau ac mae’n gyfle i hyfforddi trwy’r iaith Gymraeg yn y gymuned.Os hoffech fwy o wybodaeth ynglŷn a’r clybiau chwaraeon uchod neu am wirfoddoligyda’r Urdd cysylltwch ag Aled Jones, Swyddfa’r Urdd 01248 672 105 / [email protected] edrychwch ar wefan www.urdd.org/chwaraeon

Rwy’n siwr fod nifer o ferched y dre wedidychmygu sut beth bydd hi i fod yn ystafellnewid tim rygbi dynion Caernarfon. Weldyma eich cyfle chi i wireddu y freuddwyd,gan gyfrannu at achos da yr un pryd! Maeaelodau o garfan y tim cyntaf (a rhai o’rhyfforddwyr hefyd!) wedi penderfynugwneud calendr hanner noeth i godi arian ielusen Gwasanaeth Ambiwlans AwyrCymru. Mae rhai o’r lluniau yn cynnwys yrhyffoddwyr Dave Evans a Osian Williams

yn trafod tactegau yn eu bocsers a’rcefnwyr yn ymarfer eu sbrints, ac nid oescrys i’w weld yn agos i’r calendr! Felly osydych chi am fynnu copi o’r calendr amfargen o £6, sydd am edrych ychydig gwellna cael llun o Robbie Williams neuBeyonce ar eich wal, maent ar werth yn yclwb, gan aelodau o’r tîm neu o siopau Na-Nog a Ambiwlans Awyr Cymru. Pob lwc i’rtîm yn ail hanner eu tymor yn y flwyddynnewydd.

Calendr Poeth a Hanner Noeth

CEFNOGWCH EIN HYSBYSEBWYR


Dros 50? Medrwchymddiried yng Nghynnyrcha Gwasanaethau

I gael mwy o fanylion ymwelwch â ni yn:Age Concern Gwynedd a Mon, Ty Seiont, Ffordd, Santes HelenCaernarfon LL55 2YD

Tel: 01286 678310neu ffoniwch: 0800 085 3741neu ymwelwch â: www.ageconcern.org.uk/products

Age UK yw’r grym newydd sy’n uno Age Concern a Help the Aged. Mae teulu Age UKyn cynnwys Age Scotland, Age Cymru ac Age NI.

Age Concern Enterprises Limited, Astral House, 1268 London Road, SW16 4ER

Darperir yr Yswiriant Cartref, Car a Theithio gan Fortis Insurance Limited.Darperir yr Yswiriant Rhag Torri i Lawr gan Europ Assistance Holdings Limited.

ACOWAL880V2JUL10_CS024825_10

YSWIRIANT CARTREF

GWASANAETH LARWMPERSONOL

YSWIRIANT CAR

YSWIRIANT TEITHIO

NWY A THRYDAN

YSWIRIANT RHAGTORRI I LAWR

CYNLLUNIAU ANGLADD

GWYLIAU

15

AM FUNUD

Erbyn hyn mae’r Nadolig wedi’i roi’nôl yn y cwpwrdd am naw mis arall.Cyn y Nadolig, fe gynhaliodd rhai oeglwysi Caernarfon ddau beth:gwasanaethau i’n hatgoffa o ystyr yrŴyl, a ffeiriau Nadolig - neu o leiaf dea mins pei - i gadw’r tamp o’rparwydydd a’r gystadleuaeth rhwngeglwysi â’i gilydd ar gerdded.Mewn ffair o’r fath y prynodd ein

teulu ni baced o ddanteithion ac ar eiben ôl rybudd yn Saesneg, use before,a’r dyddiad hwnnw’n mynd yn ôl nifero flynyddoedd. Mewn siopau acarchfarchnadoedd mae hi’n arfer ichwilio am rybudd o’r fath. Ond ddimmewn eglwys neu gapel!Y demtasiwn gyntaf oedd ei luchio

i’r gwylanod. Ond o barch i bobcreadur byw, a’r perygl o dorri cyfraithgwlad, dyma roi heibio’r syniadhwnnw. Dewis arall oedd ei anfon,neu’i ddanfon, yn ôl i weinidog yreglwys lle gwerthwyd y paced. Ond bewyddai hwnnw neu honno am y peth?Felly, y penderfyniad oedd ei roi yngngofal y lori ludw i’w ailgylchu.Petai’r paced wedi cario’r rhybudd

best before, hwyrach na fyddai pethauddim mor ddrwg. Wedi colli peth ar eiflas y byddai peth felly, nid ynberyglus i iechyd. Un feirniadaeth arffyddloniaid eglwysi a chapeli ydi bodein dulliau ni o gyfathrebu agweithredu wedi hen basio’r dyddiadgwerthu. A fyddwn i fy hun ddim yndadlau hefo hynny. Ond beirniadaethar y cyflwyniad ydi hynny, nid ar ycynnwys.Dydw i ddim yn meddwl bod use

before na best before byth yn berthnasollle mae neges yr Efengyl yn ycwestiwn. Mi fedrwn ni ddadlau amein dulliau ni o gyfathrebu nes dawDolig yn yr haf. Ond cyn belled agmae’r cynnwys yn y cwestiwn, hyd ygwela i dau ddewis sydd yna - derbynneu wrthod.HARRI PARRI

Cae Llenor, Lôn Parc,CAERNARFON, LL55 2HH

Ffôn: (01286) 685300Ffacs: (01286) 685301

Mae CWMNI DA yndymuno BlwyddynNewydd Dda i holl

ddarllenwyr Papur Dre.Cofiwch wylio einrhaglenni cyffrous

newydd ar S4C yn 2011

Dyma adolygiadau gan Gwenllian Jones oddau lyfr a gyhoeddwyd cyn y Nadolig.... Lladd Duw gan Dewi Prysor. Gwasg yLolfa. Pris: £9.95. Sgôr: 7/10 Cyfaddefaf wrth ddechrau, na allafddarllen dim heb weld beiau; chwiliafamdanynt. Mwynheais ddarllen y nofel hon, ergwaethaf yr iaith, yr holl regfeydd a’rgeiriau hyllion (27 ar un dudalen!). Ondangen pwysleisio ‘pobol go-iawn’ mae omae’n bosibl, ond nid yw pawb ‘go iawn’ ynsiarad fel hyn ychwaith. ‘Rwyf wediteithio’r byd a chlywed gwaeth. Mae yma stori dda – pobl, cymdeithas aChymru yn chwalu’n siwrwd diwylliannol,fel y gwelwn o’n cwmpas bob dydd. Ondmae stori dda yn gymorth i alluanwybyddu pethau eraill ac yn gaffaeliadmewn nofel Gymraeg ddiweddar. Os gallaffi sy’n ddeg a thrigain oed weld heibio’rmaswedd, yna gall unrhyw un. Er yn storidda, gallwn weld o bell beth oedd yruchafbwynt/isafbwynt/dadleniad mawr ary diwedd. Mae gwallau iaith ynddi. Nid yr un pethyw ‘gwaredu’ a ‘chael gwared’. A glywoddam Waredwr y Byd? Gwaredu yr oedd, nidcael gwared o ddim. Cawn wared o gur penwrth gymeryd tabledi. Aiff yr awdur ar gollyn aml wrth greu negyddion, yn ddigon ifynd ar nerfau’r darllenydd. Rhaid dyblu’rnegydd yn y Gymraeg, yn hollol groes i’rSaesneg. Mae hyn yn digwydd yn aml yngngwaith nofelwyr ifanc Cymru ac yn brifocalon hen wraig. Mae tuedd i bregethu ymahefyd. Hoffais gymeriadau Didi a Jojo a’rsyndod yw fod ceg Didi mor iach ar ôl yfath flynyddoedd yn ei arswydus swydd!

Pieta gan Gwen Pritchard Jones. Gwasg yBwthyn yn cyhoeddi. Pris £8.95. Sgr: 6/10 Mae pobl yr ardal hon yn gyfarwydd âhanes Maria Stella a’r ArglwyddNewborough a’u priodas. Dyma’r storisydd y tu ôl i’r nofel hon. Oedd yrArglwydd tybed cweit mor hyll ac afiachâ’r portread gawn ohono yn y nofel?Pwysleisir pa mor atgas yw yn gorfforol,ond ni chlywir rhyw lawer am ei gymeriad.Pwysleisir hefyd farn Maria Stella – na wnaei briodi na rhannu gwely ag ef byth.Anodd derbyn, heb fwy o eglurhad, iddi eibriodi a chael ei blant. Digwyddodd, adyna’r oll. Pam a sut y daeth y ferch i’wdderbyn? Ni chawn wybod. Efallai fod gormod o ymdroi â bywydRobert yr arlunydd. Mae’n bwysig felcymorth i’r storiwr gael maddeuant nefolond buasai mwy o’i fywyd bob dydd a lliwa natur y ddinas ryfeddol Fflorens a llai oddisgrifio cymysgu paent, yn dderbyniol.Ni chredaf fod angen y lleianod yn holi astilio o gwmpas y storiwr- buasai’r storiwrei hun yn ddigon. Aiff patrwm amser ystori yn ddryslyd o’r herwydd. Ni welafychwaith bwrpas i Paolo siarad Cymraeg yDe am ei fod yn dod o dde’r Eidal. Ac onid‘ysglyfaeth’ yw’r gair yn hytrach na ‘prae’?Ar y cyfan daw’r stori i fwcwl yn rhyhawdd a ffwr-bwt gan fynd ar ras i’rdiwedd. Ond mae’n nofel hawdd ei darllenac ôl gwaith ymchwil manwl arni. GWENLLIAN JONES

Adolygiadau


“Rep” fu’n perfformio llawer yn NeuaddArfon. Yn y 50au a’r 60au roedd ynflaenllaw gyda chymdeithas ddrama CapelBeulah ac yn ddiweddarach, cofiwn hi’ncynhyrchu ac actio ym mhasiantauCwmni’r Gronyn Gwenith.

Rees Hughes, Ceidwad y Castell gyda LloydGeorge, brenin GeorgeVI a’r frenhinesElizabeth 1937

YSGOL HOGIA a’r CYNGOR SIRMae Rhys yn ystyried ei hun yn gofi i’rcarn. Dros y ffordd i Cwellyn roedd y teuluyn byw pan anwyd Rhys a’i chwaer Carys,ac er iddynt fyw yn y wlad am gyfnoddaethant yn ôl i Ffordd Faenol. “Roeddwni’n un o hogia Gang Faenol Road! ac ynmynd i Ysgol Infants ac Ysgol Hogia lle bumam yn dysgu cyn iddi briodi. Y prydhynny roedd Miss Violet Jones yn Standard1, Miss Williams Newborough Terrace ynStandard 2, Mr Jones yn St.3 a MissRowlands yn y dosbarth sgolarship.”Pan adawodd Rhys yr Ysgol Ramadeggallasai fod wedi cario ymlaen gyda’rbusnes teuluol, ond gyrfa arall ddewisodd.Aeth i goleg Peirianneg Sifil i Portsmouthlle graddiodd a bu’n ddisgybl erthygledig iTegid Lloyd Roberts yng Nghyngor SirGaernarfon. Parhaodd i weithio fel syrfëwri Gyngor Gwynedd gan roi 35 mlynedd owasanaeth yn Adran y Priffyrdd cyn eiymddeoliad. Mae’n dal mor brysur agerioed gyda gwahanol weithgareddau yn yDre.

Gemwaith o Safon

GEMWAITHYn newydd eleni – PANDORA

Dewis cynhwysfawr o emwaithaur ac arian ar gyfer pob oed a phocedAur Cymru

y Metel (C.Y.M.) a ClogauTrwsio rhesymol

Y Bont Bridd, Caernarfon(01286) 675733

16

R. A. JONES A'R MAB• SIOP DAN CLOC•37 Stryd Fawr, Caernarfon2 Llys Penlan, Pwllheli

01286 673121 / 01758 701138Teganau, modelau - yr enwau mawr i gyd

TEGANAU I BOB OEDRANNwyddau babanod: M&P, Bebecomfort, Cossatto, Jane Chicio a phob math

o ddillad plant 0-6 mlwydd oed.

www.rajonesandson.co.uk

Roberts y Newyddion 44 Y Bont Bridd, Caernarfon

01286 672 991

Papurau newydd • cardiau cyfarch • offerysgrifennu • Da-da a diodydd • Tlysau aur ac

arian o Fôn

Ar agor Llun – Sad (5.30am tan yr hwyr)

dydd Sul (5.30am – 12.00). Dosbarthu papurau i’rdrws. Gwasanaeth cyfeillgar bob amser

Mae’r mwyafrif o bobol Dre yn adnabodRhys Prytherch, yn bennaf am ei fod morweithgar mewn amryfal gymdeithasau.Bu’n byw a gweithio yma am ran helaethafo’i fywyd. Priododd Vera, sy’n dod oRosgadfan ac yma magwyd y teulu. Erbynhyn mae Alun Rhys yn gweithio gyda bancBarclays yn Llundain, Gwil Rhys yn athroyn Ysgol Bod Alaw ac Elen yn Ysgol yGelli.

TEULU PRYTHERCH a JOEKENNEDY Roedd y teulu Prytherch yn anturus amentrus ym myd busnes. Hwyliai hen daidRhys long yn cludo 'manganese', afwyngloddiwyd ger Abersoch, i dde Cymrugan gario glo ar y ffordd yn ôl i’w werthu’nlleol. Bu ei daid yn America am gyfnod adaeth o a’i frawd i gysylltiad â Joe Kennedytad yr Arlywydd. Dychwelodd i Gymru iweithio yn chwarel Penmaenmawr. MeddaiRhys,“Yn y tridegau, cyn adeiladu’r twnelideuai’r goets fawr dros Fwlch Sychnant acun o dasgau fy nhad,William, pan yn blentyn oedd hel bawceffyl i gael gwrtaith i’r ardd! Byddai’rbyddigion yn y goets fawr yn talu i’r plantam ganu neu ddweud pethau felLlanfairpwllgwyngyll.” Ymunodd WilliamPrytherch â chriw’r llong Jervis Bay gariai

Rhys a Vera Prytherch

RHYS PRYTHERCH

POBOL DRE 700 o deithwyr, cargo o fwydydd a bwliwnaur rhwng Lloegr ac Awstralia. Gadawoddy môr yn 1932 a sefydlu busnes B&FMagneto & Co neu 'Exide' yn Nhan y Bont,Caernarfon. Gwerthu nwyddau trydanolroeddan nhw’n bennaf i siopau ar hyd a lledgogledd Cymru. Yn ddiweddarach daeth eifrodyr ato i weithio. Mae un ohonynt,Tudwal Prytherch, yn dal i fyw yn y Dre acmae ei fab yntau, Geraint a’i wraig Sue ynrhedeg y busnes ger y Cloc Mawr.

Rhys a Carys ei chwaer gyda Bet y corgi a fan“Exide” 1948

TAID REES a LLOYD GEORGECafodd Rhys ei enw bedydd ar ôl ei daid oochr ei fam sef Rees William Hughes.Prentisiwyd o fel 'draper' yn y NelsonEmporium a bu’n gynghorydd y Dre.Roedd hefyd yn Geidwad y Castell amchwarter canrif. Trwythodd ei hun yn hanesy castell er mwyn rhoi gwybodaeth i’rymwelwyr. Yn 1937, cyflwynodd yr allweddi Lloyd George, Cwnstabl y Castell pangroesawyd y Brenin George VI a’rFrenhines Elizabeth yno. “Derbynioddluniau swyddogol fel anrheg i gofio’rachlysur pwysig. Pan fu farw bedwar miscyn fy ngeni, cafodd nain delegram ogydymdeimlad gan Lloyd George, sy’n dalym meddiant Carys fy chwaer.” Roedd NeliRees Prytherch, mam Rhys, hefyd ynadnabyddus yn y Dre. Cymerai ran mewndramâu clasurol Saesneg gyda chwmni’r

Brian Thomas gyda’i gi, Barny.

parhad ar dudalen 17


Y ROTARY a CHAPEL SALEMBu Rhys yn aelod o’r Rotary ersblynyddoedd ac eleni mae’n Llywydd. Codiymwybyddiaeth a chasglu arian i elusennauyw un o’u prif amcanion. Pan fydd unrhywseremonïau yn y Dre aelodau’r Rotary fyddallan ym mhob tywydd yn stiwardio achadw trefn. Buont ar y Maes gyda’rAmbiwlans Awyr ac ar Sul y Cofio ynddiweddar. Y Rotary sy’n trefnuCystadleuaeth Cerddor Ifanc y Flwyddynsy’n rhoi cyfle i’n hieuenctid ymarfer eutalentau. Nhw hefyd drefnodd y CyngerddNadolig yn Eglwys Fair gan roi llwyfan i dricôr y Dre berfformio yn ogystal â chasgluarian at Ysgol Pendalar.Mae Vera a Rhys yn aelodau gwerthfawr oGapel Salem lle bu Rhys yn ddïacon amsaith mlynedd. Yno hefyd mae’n cael cyfle ihelpu eraill. Mae’r ŵyr Dylan a’r wyres Elinhefyd yn mwynhau gweithgareddau’r capel

AMGUEDDFA FOROL aSEGONTIUMYng nghyfnod y sefyllfa ariannol presennolnid gwaith hawdd ydi cadw amgueddfeyddyn agored. Rhys ydi cadeiryddYmddiriedolaeth Seiont 2 sy’n caelcymorth ariannol gan Gyngor TrefCaernarfon. Mae adeilad Amgueddfa’r Môrar le delfrydol a’r cynnwys yn adrodd hanesdylanwad y môr ar y Dre a’i phobol. Rhyshefyd ydi cadeirydd Amgueddfa Segontiuma llwyddodd o a’r tîm i agor y drysau o’rPasg tan ddiwedd yr haf. Mae cyfle iysgolion a chymdeithasau gael mynediadunrhyw adeg o’r flwyddyn drwy drefniant.

Y CLWB HWYLIOAdeilad diddorol ger y Doc yw’r ClwbHwylio - sefydliad arall pwysig iGaernarfon. Ydi, rydach chi’n iawn, maeRhys yn aelod! Yn fwy na hynny fo ydi’rComodôr neu’r Llywydd ers saith mlynedd.Fis Rhagfyr trefnodd i John DilwynWilliams o’r Archifdy ddod yno i roi sgwrsgyda lluniau am Gaernarfon Ddoe aHeddiw. Gwelsom beth rydym wedi’i golliar hyd y blynyddoedd, ond gyda phobol felRhys Prytherch yn gweithio yn y Dre maegobaith i ni gadw’r trysorau sydd ar ôl acedrych ymlaen i’r dyfodol.

17

Gemwaith o Safon

SIOP y PLASDewis cynhwysfawr oemwaith aur ac arian argyfer pob oed a phoced

Aur Cymruy Metel (C.Y.M.) a Clogau

Trwsio rhesymolStryd y Plas, Caernarfon

(01286) 671030

“Pa fath o enwair yw’r gorau?”Mae’n gwestiwn syml, sy’n cael ei ofyn ynaml. Nid yw’r ateb mor rhwydd. Ond yffordd orau i benderfynu ydy dewis yngyntaf pa bluen ‘dach chi am ei defnyddioa ble ‘dach chi am bysgota.Er enghraifft, os mai afon fach goediog amfrithyll ydy hi am fod, yna, defnyddier bluo faint 14 neu 16 sy’n golygu genwair rhyw7 neu 8 troedfedd (gyda lein 4 neu 5) gannad oes angen ei thalfu ymhell. Fe daflithgenwair o’r maint yna bluen sych neuwlyb.Ar afon fwy heb lawer o goed, gyda phluen12 i 14 yna bydd angen genwair maint 9troedfedd i 10 (gyda lein 6 neu 7). Y maintmwyaf poblogaidd yw 9 troedfedd ahanner. Gellid defnyddio hwn ar lyn neuafon. Maint poblogaidd arall ydy 10troedfedd sy’n cael ei ddefnyddio’n fynychiawn ar gronfeydd dŵr i ddal brithyll yrenfys gyda phlu maint 8 i 12 a hynny arunrhyw uchder yn y dŵr gyda leins 7 neu 8(ond hefyd weithiau gyda boobys o faint 6 i8 ar waelod llyn).Y tro nesa byddwch chi’n meddwl prynugenwair felly cofiwch, nid yn unig ble‘dach chi am sgota ond beth yw maint ybluen a pha lein sy’n addas i’r enwair.Mae’r rhif ar yr enwair tu ucha i’r handlan,sef AFTM 6/7. A chofiwch, nid y ddrutafydy’r gorau bob tro. Yr enwair ‘dach chihapusa efo hi ydy’r ora !Blwyddyn newydd dda.GLAS Y DORLAN

NODDIPAPUR DRE

Mae Papur Dre’n ddiolchgar iawn i brifnoddwyr y papur: Cwmni Da, CyngorTref Caernarfon, Cymen, Galeri,

Rondo a’r Black Boy.

Os oes unrhyw un arallyn dymuno dod yn un o’n prif noddwyr,cysylltwch ag Eleri ar 01286 674314

DERBYN PAPUR DREDRWY’R DRWS!

Pam ddim cael Papur Dre igyrraedd drwy’r drws bob mis?

Tanysgrifiad - £6.00 yflwyddyn.

Papur Dre drwy'r post yn yDU - £12.

Papur Dre drwy'r post dramor- £24.

Straeon i’r papurAnfonwch eich straeon neu unrhywluniau difyr am y Dre at Glyn Tomos,

Garreg Lwyd, 7 Bryn RhosRhosbodrual, LL55 2BT

Ffôn: (01286) 674980 e-bost:[email protected]


18

CROESAIR DIWRNOD Y LLYFR 2011

OESAIR DIWRNOD au brer holl bapurgyf

nod y Llyfr eleni ar 3 Mynhelir DiwrC

CR

OESAIR DIWRNOD obrdd gwyB. ymruo Cau brth, ac maewranod y Llyfr eleni ar 3 M

Y LLau gwynnau llyfrcau o doobrau wyngor Llyfrr C’th, ac mae

OESAIR DIWRNOD

FR 2011th £30 yr un ar gael i DRI erau gw

oesair arefnu credi trau w

YY LL

FR 2011th £30 yr un ar gael i DRI

bennig ar oesair ar

obr bersonol a chefnogyn gwbddercus a bdd lwenilly

ww enonc yonci BD J D10 _ _ _ (3) yn Helpu

lottdd gan CharwrLlyfr b9 (5)Tŷ

dwd Eyilma LloLlyfr gan H8 (2, 5, 1, 7)Nonllyfr

d H. Da�s ar glaardwd gan Eorecw rEn1RAWS DRA

1110

1

ch papur br’’ch papur briobr bersonol a chefnogr tri enilly’oau brdd papurycus a b

Bili wn yn r anifail h’

uel amS, ellwote Slott

yn y , _ _ _ _ _ dsardw

wr d H. Da�s ar gla

12

8

32

d!yo yr un prch papur bryn siec o £50 yr unbdd yn derr tri enilly

13

54

, dyma gy�e i elly. Fyn siec o £50 yr un

6

9

76

, dyma gy�e i

eithiau John DawUn o gamp25 (4)hemp R

onTTonama gomedi gan Dr23 s (4, 3)wadur 36 ar drwA21

d yn 1999 (4)ygyhoeddwestun dur twtaf aynw cEn18

ert John MHunango�an16 (3)’ dd _ _ _ y MôrowCly

i lleoli ym Mhen Llŷn, ’ediel wNofNofel w14 y Lwwy LrDdur wtaf aynw cEn13

(4)lanedau r P’’r Pyrs aonconcyrs aBww enonc yonci BD J D10

11

18

14

vies (5, 5)eithiau John Da

a elyn, _ _ _ _ y Llews (4, 3)

d yn 1999 (4)a anrif Llyfr y Gestun

edith (2, 3, 5)er

c yna A‘‘Ai lleoli ym Mhen Llŷn, (3)a ameramera gad y Cgad y Cameryygad y Cy Ly Ly

Bili wn yn r anifail h

21

1519

12 16

9

16

23

22

15

24

20

17

AWR LI

or (2, 3, 10)s dau gefnfwadrdal y Bala a rch o arerLlyfr am f36

ymru ar BlâtCCymru ar Blâtdur wtaf aynw cEn34 el gan E_ _ _ , nof_ _ _ , nofel gan Eedd r AllwYYr Allw33

omosTTomosad ngharel gan ANofNofel gan A32 oss (3) R

_ _ _, llyfr i blandd y foaai GCCai G30 _ _ _ (3)r ’’r ch oerFFer

es Buddug ortt yr acHunango�an28 Un o gamp

33

27

25

or (2, 3, 10)odd ar yfwdal y Bala a r

(5)ymru ar Blâtymru ar Blât (5)gain Haf (3)urel gan E

(4)awrio n Gwn Gwawrio ’’n Gw, _ _ _ _omos

y onTTont bach gan _ _ _, llyfr i blan

Y , illiamsWes Buddug

26

34

3130

21

26

29 35

3225

23

2928

el anardur nofdur noftaf a

d yn 2006 (6)ygyhoeddwymus gan Llwel reitl nofeitl nofel rair olaf tG5

obere Rtagan Kaill orïau Erorïau Eraill Stion, _ _ _ _ yrïau borol o styfrC4

(3, 3)Hi ws – Fewi Peithiau DTTeithiau Dddifyr

es deledu a esgorr gyfr’w En3 a 35 (5)yne�nCCyne�nol gyfr

enllyn, add o Bifarrtaf Pynw cEn2’ hosynr R’’r Ryng Ngruddiau

yn Llewous gan Gwel gy�rNofNofel gy�r1

36

ol fd yn 2006 (6)

en a wd Oyymus gan Llwts (4)ober

f a aeaGion, _ _ _ _

i Help ’’i Help dai gyo a Fo a Fi gyws – Fws – Fo a Fol odd ar gyfres deledu a esgor

dur y wenllyn, a(2, 3)’

‘_ _ _ _ _ elyn, yn Llew

ar Gwlad ffar Gwlad Llagan Gw

ynw cEn19y L_ _ _

asgliad o stC18Wgan

el wNof17

dd (3)onau bUn o gylchg

(4)ar Gwlad au yfryfrau LLyfrd – un o air Gibbarenan Mgan Gw

eir ei hanes y cys wwys oenhines PBrtaf yn(3)custiaid oy L

ion gan F�ur Dafyyrïau borasgliad o stts (1, 3)oberen Rwilliam OW

anol esoedd Ci gosod yn yr O’ediel w

eler 3 i laGw35

(4)dd gel Ffyrgel Ffyrdd dirdirgel FfyrD_ _ _ _ ol ddifyr gan y diwyfrC31

d yn 2010 (4)ygyhoeddwnghar_ _ _ _ gan Af Ha30

ihangel Mel gan Mar nofia syoadur o wlad LaxarFfFfoadur o wlad Laxar29

au eir ei hanes

, ddion gan F�ur Dafy

anol ch mai un llytho�wC

(4),fylyn Ereddar Gwol ddifyr gan y diw

d yn 2010 (4), llyfr a omosTTomosad nghar

gan (5)orihangel Mw d yn endd hefyia sy

, LL, FF, FF, LLw DDen yyrch mai un llyth

ddiaith 2010 (7)yedal RFer a enillodd iddo ty Hunrol gan JeryfrC15

vies (5)hilip Dagan Elgan PY Jaguiad yn ymerw cEn12

(4)eithiau Hudol o D, _ _ _ _ fanslun Iol gan AyfrC11(5)elion higymau a ChoR

wym y Tm y TyAdur ww aenyfC7(4)Eiliad

el anardur nofdur nofel anarwtaf aynw cEn6

ddiaith 2010 (7)er a enillodd iddo

vies (5)el , nof, nofel yllwwyllyar Glas Tar Glas TyY Jagu

o – 24 enfrSir B, _ _ _ _ (5)

, ediadauediadau, wydd – Dywwy

yn yr Dol erfferel anar

_ _ _ _ _ eitl nofTTeitl nof28 eth BA27

gyhoeddwynw cEn26

ddol gan R. M. Jonesbarstudiaeth o nodwA24

, enillyElinel gan GNofNofel gan G22

Un o gylchg20

(5)yfel hR_ _ _ _ _ gopurorichael Mymus gan Mel reitl nofeitl nofel r

wn (5)r lle h’anas yn ôl iethan Gweth Bd yn 1996 (6)ygyhoeddw

a w yelyn Felyn FyTTelyn Fdd gytaf golyyni Gyfeillion ’’i Gyfeillion a, _ _ _ _ ddol gan R. M. Jones

addodiadr tr’bennig obennig o’edd arstudiaeth o nodwg 2007 (5)Oir na n-Tobr dd gw, enilly

heb , _ _ _ _ _ illiamsW. eth Farel gan Gdd (3)wiog yr Uryonau brUn o gylchg

.wreler 3 i laGw35

,gown (5)

(4)i Gyfeillion addodiad

g 2007 (5)heb

daeich helpu gyefan wwilio gwall chG

ebiontr a’daom .cales.gwwwefan w

brill 2011. Gyn 30 Eb, erSY23 2JBesair PorCt: oesair ach y crwonnfA

ENW

FEIRIADYC

OAPUR BR’R P’R PAPUR BRENW

eiriad ac enyfch c’’ch cw adi eich ench noofalwbrill 2011. G, Cuymrau Cau Cymryngor Llyfr, C, Cyngor Llyfroo, Capur Bresair P

.o lleolch papur br’’ch papur brweiriad ac enedigion,eryth, Cwstyerbchan, Ayell Brast, C

edigion,

MIS YCHWANEGOL I ANFON ATEBION CROESEIRIAU RHAGFYROherwydd y tywydd a’r problemau efo’r post, penderfynwyd rhoi mis ychwanegol i bobl anfon atebion croeseiriau misRhagfyr Papur Dre. Felly, anfonwch eich atebion at Trystan Iorwerth, Graig Wen, Lôn Ddewi, Caernarfon LL55 1BH

erbyn diwedd Ionawr. A chofiwch gystadlu ar ran Papur Dre yng nghroesair y Cyngor Llyfrau y mis yma.


19

GARETH A GWAWR ARY MÔR MAWRYn PAPUR DRE fis diwethaf gwelsom fod GarethRoberts o Llys Gwyn ar Fôr Iwerydd mewn ras i StLucia ar fwrdd cwch o’r enw GWAWR. Sut hwylgafodd o a’r criw o Bwllheli? Gareth sy’n adrodd yrhanes.“Saith diwrnod ar hugain gymrodd hi i GWAWRgroesi Môr Iwerydd. Ond fe ddylsai fod wedi bod yndaith dipyn byrrach. Wedi wythnos o hwylio o’rYnysoedd Dedwydd (Canaries) roeddem ni ar yblaen ond yna’r siom enfawr o orfod hwylio nôl 200milltir - i Ynysoedd Cape Verde – i drwsio difrodgawsom ni mewn storm ar y 6ed a’r 7fed diwrnod. Ery siom o golli ein safle ar y brig roedd cael rhoi eintraed ar dir sych Ynys Sao Vicente yn brofiad gwych,yn enwedig ar ôl bod mewn gwyntoedd hyd at 45knot a thonnau 10 metr o uchder. Roedd yr olwggyntaf o’r ynys yn hynod ddramatig gydamynyddoedd folcanig 1000 metr yn codi’n syth o’rmôr ac fel y tywydd roedd y croeso yn hynod ogynnes. Wrth adael São Vicente saith diwrnod ynddiweddarach roedd 2000 o filltiroedd i fynd ond rasarall wedi cychwyn i ni, sef cyrraedd St Lucia cyn i’rllinell derfyn gau, ac yn bwysicach fyth i mi,cyrraedd y Caribî cyn i’r awyren adael a dod â fi adracyn Dolig! Llwyddasom i gyrraedd St Lucia 4 awrcyn i’r ras orffen yn swyddogol! Yno i’n cyfarch – amsaith y bora - roedd dyn rasta efo pwnsh ‘rum’! Acwrth lymeitian yn yr haul crasboeth cawsom fel criwamser i fyfyrio ac ystyried tybed beth fyddai hanesGwawr wedi bod pe na bai am yr anffawd a’n dalioddyn ôl am 7 diwrnod.”[Cyrhaeddodd Gareth yn ôl ddeuddydd cyn y Nadolig ermawr ryddhad i Beth ei wraig a’i ddwy ferch Ffion aBetsan. Gol]

Gareth (ar y dde) yn llywio Gwawr ar draws Fôr Iwerydd

CYFLE I ENNILL LLYFR‘100 O GANEUON POP’ Cyn y Nadolig fe gyhoeddwyd llyfr yn cynnwys casgliad o 100 o ganeuon popCymraeg a chyda cydweithrediad Y Lolfa (cyhoeddwr y llyfr) mae gan PAPURDRE gopi fel gwobr i bwy bynnag sydd yn gallu cynnig atebion cywir i’r trichwestiwn isod. Mae’r llyfr yn cynnwys 100 o ganeuon mwyaf poblogaiddCymru ynghyd ag alawon, geiriau a chordiau gitâr. Mae’ngyfrol berffaith ar gyfer unrhyw gerddor sy’n hoff o ganuCymraeg. 1. Pwy gyfansoddodd y gân ’Nos Sadwrn Abertawe’? 2. Pwy gyfansoddodd y gân ‘Nid llwynog oedd yr haul’? 3. Pwy gyfansoddodd y gân ‘Y Cwm’? Anfonwch eich atebion (ar e bost neu drwy lythyr) at:

Glyn Tomos cyn Ionawr 24.


ChwaraeonChwaraeonPAPUR DRE PAPUR DRE

PAPUR DRE I BOBOL DRE

CLWB CAE TOP AR Y BRIGEr bod tîm rygbi Caernarfon wedi caelblwyddyn dda, nid oes amheuaeth maiTîm y Flwyddyn – 2010 – yn Dre oeddCaernarfon Wanderers. A thra bod hogia’rOval yn ceisio cael trefn ar bethau, roeddY Wanderers yn mynd o nerth i nerth.Enillwyd dyrchafiad o GynghrairGwynedd fis Mehefin ac erbyn diwedd yflwyddyn y Wanderers oedd yn eistedd arfrig y Welsh Alliance. Ar ôl 2010 efallai ydylid newid enw’r tîm i CaernarfonWonderers. Ydy, mae’n stori ryfeddol !

HANES Ffurfiwyd y Clwb yn 2006 mewn ymgais igadw Cae Top fel cae pêl-droed ar ôl iGyngor Gwynedd benderfynu y byddaiCae Phillips (drws nesa) yn troi’n estyniado fynwent Llanbeblig. Erbyn 2009newidiwyd y cynlluniau hynny. ByddaiCae Phillips (a rhan o Cae Top) yn saflenewydd i Ysgol yr Hendre. Erbyn Ebrill2010, ar ol nifer o gyfarfodydd rhwngaelodau Bwrdd Caernarfon Wanderers aChyngor Gwynedd sicrhawyd dyfodol CaeTop fel cae pêl-droed.

PRYSURDEBUn o’r rhesymau dros lwyddiant y clwbydy’r holl waith sy’n cael ei wneud oddi ary cae i godi arian ac i wneud y clwb ynrhan o’r gymuned. Dyma beth oweithgaredd y Wanderers yn 2010 :• Diwrnod o hwyl lle cafwyd gêm ynerbyn criw o ‘Rownd a Rownd’. RoeddTommy Whalley, Wyn Davies aMalcolm Allen yno hefyd.

• Cystadleuaeth i dimau dros 35 oed lledaeth 9 tîm ynghyd.

• Sesiwn pacio bagiau ym Morrisons• Sefydlu gwefan newydd:www.caernarfonwanderers.com

• Penodwyd rheolwyr newydd i’r tîmcynta a’r tîm dan 18 oed ynghyd â 4arweinydd ychwanegol i’r ysgol bêl-droed sy’n cael ei chynnal yn wythnosolyn Ysgol Syr Hugh dros y gaeaf ac arGae Top yn yr haf.

A’r cyfan dan arweiniad y cadeiryddnewydd, y Cynghorydd Roy Owen gafoddei benodi fis Mai.

Y DYFODOLYr uchelgais nesa ydy cael ystafelloeddnewid parhaol yn Cae Top gydag arianLoteri – gobeithio. Hefyd, cyd-weithio âchlybiau eraill lleol i sefydlu YsgolRagoriaeth Bêl-droed (School of

Excellence). Ac ar ddechrau blwyddynarall mi hoffai holl aelodau bwrdd achyfeillion y Wanderers ddymuno’n dda adiolch i bawb sydd wedi eu cefnogi ar hydy daith a hynny mewn cyfnod mor fyr.

Y tîm cynta’

Wanderers y dyfodol a chriw Rownd a Rownd

Ieuenctid rhwng 8 a 14 oed yn yr Ysgol Bêl-droed fis Awst

Y pwyllgor gweithgar


Papur Dre 84 lliwPapur Dre 84 Tu mewn

Documents

BLWYDDYN NEWYDD DDA I’N DARLLENWYR I GYDpapurdre.net/wp-content/uploads/archif/84.pdf · 2013. 1. 11. · NODDWYD Y RHIFYN HWN GANGALERI Wnaiff Andrew Craig ddim anghofio 2010