Մարդկային պատմության վաղ ժամանակաշրջանում աղետները հիմնականումառաջանում են բնական երևույթներից, սակայն բնական երևույթներն ինքնին աղետ չեն:Դրանք այն ժամանակ են աղետ դառնում, երբ մարդը հայտնվում է նրանցգործունեության ոլորտում:

Տեխնածին աղետներն այն վթարներն ուաղետներն են, որոնք անմիջականորենկապված են հասարակության զարգացման և մարդու տնտեսական գործունեության ակտիվացման հետ:

Մարդկության զարգացման ողջ ընթացքում աղետները հազարավոր մարդկային զոհերի,զրկանքների և նյութական կորուստների պ

ատճառ են դարձել:Աղետը մարդկայինհասարակության կենսագործունեության բնականոն ընթացքի ընդհատումն է, որը բերումէ մարդկային զոհերի, նյութական արժեքնե

րի կորստի և մեծ վնաս է հասցնում շրջակա միջավայրին:

Բնական և տեխնածին աղետների հետևանքով համաշխարհային տնտեսությանըհասցված վնասն անցյալ տարի մեծացել է երեք անգամ:

Վնասի ֆինանսական մասը կազմում է 218 մլրդ դոլլար, մինչդեռ 2009 թվականին կազմումէր 68 մլրդ դոլար։

Անցյալ տարվաամենալուրջ աղետներից վերլուծաբաններն առանձնացրել ենմասնավորապես Հաիթիի երկրաշարժը և Ռուսաստանի աննախադեպ շոգ եղանակը, որիպատճառով զոհվել է 56 հազար մարդ։

Չիլիում և Նոր Զելանդիայում երկրաշարժերի հետևանքով հասցված վնասիդիմաց ապահովագրական ընկերությունները հատուցել ենհամապատասխանաբար 8 մլրդ և 4,4 մլրդ դոլար։

Ընդհանուր առմամբ, երկրաշարժերից, ցունամիներից, հրաբուխների ժայթքումից ևջրհեղեղներից, ինչպես նաև տեխնածին աղետներից հասցված վնասը գումարայինառումով կազմել է 43 մլրդ դոլար, 60% ավելի , քան 2009 թվականի հատուցվածգումարը։

Ընկերության վերլուծաբանների կարծիքով , բնական աղետների աճըպայմանավորված է երկրի բնակչության թվի աճով։

Պատմական անցյալում տեղի ունեցած բնական աղետների եւ այլ երեւույթների մասին մենքտեղեկանում ենք տարեգրություններից, առասպելներից, ավանդազրույցներից, իրադարձություններիականատեսների պահպանած վկայություններիցֈ Հայաստանի պատմության հազարամյակներիընթացքում մեր նախնիների կյանքն ուղեկցել են ահռելի բնական երեւույթներֈՀայ պատմիչները, մատենագիրները խոսուն վկայություններ են թողել Հայաստան աշխարհում տեղիունեցած բնական աղետների, մասնավորապես երկրաշարժերի մասինֈ Վկայություններ կան, որ մերհին մայրաքաղաքները տուժել են ուժեղ երկրաշարժերիցֈ Ողբերգական է եղել Դվինի՝ Արեւելքիամենածաղկուն քաղաքներից մեկի ճակատագիրը. 815, 854, 858, 863, 869 թվականներին քաղաքնավերվել է երկրաշարժերից ու վերակառուցվել, եւ միայն 893-894 թթ. ահեղ երկրաշարժից հետոԴվինը վերջնականապես կործանվեցֈ 11-14-րդ դարերում ստորգետնյա տարերքը բազմիցս ցնցել էհազարագմբեթ Անին, իսկ 1319 թվականին՝ հիմնովին ավերելֈԲոլոր երկրաշարժերից ամենասարսափելին 1679 թվականին Երեւանում տեղի ունեցածն էֈ Ցնցումիկենտրոնը Գառնիում էր. կործանվեց առաջին դարի հեթանոսական տաճարը, ավերվեցին շրջանիբոլոր շինությունները, խիստ վնասվեցին Գեղարդի, Հավուց թառի, Խոր Վիրապի եկեղեցիները,

քանդվեց Երեւանի բերդի պարիսպըֈՄեր օրերում աշխարհում աղետներից տուժող բնակչության քանակի ավելացման գլխավորպատճառն այնպիսի հիդրոօդերեւութաբանական աղետների թվի աճն է, ինչպիսիք են ջրհեղեղները,

փոթորիկները եւ երաշտներըֈ1991-ից մինչեւ 2000 թվականը յուրաքանչյուր տարի աղետներից զոհվել կամ տուժել է միջին հաշվով211 միլիոն մարդ, մի թիվ, որը 7 անգամ գերազանցում է զինված բախումներից սպանվածների կամտուժածների թիվըֈՎերջին տասնամյակում աշխարհում ամեն շաբաթ միայն տարերային աղետներից զոհվել է 1300

մարդ, որոնց 98 տոկոսը թույլ կամ միջին զարգացած երկրների բնակիչ էֈ

Ջրհեղեղներ

Վարարում,գետավարարում

ՍողանքՍելավ

Քարաթափում

ԽորշակԵրաշտ

Փոթորիկ

ՀամաճարակներՏեխնածին բնույթի վթարներ ու աղետներԱշխարհում պահպանվող ռազմական վտանգը

Երկրաշարժ

Կայծակ

Հրդեհներ եւ պայթյուններՏրանսպորտային աղետներ

Կենցաղային աղետներ

Կարկուտ

Ցրտահարություն

Տարերային աղետների պատճառած վնասներըերկրագնդում, ըստ ՄԱԿ-ի տվյալների, տարեկանկազմում են 50-60 մլրդ ԱՄՆ-ի դոլար` ավելի քան 700 հազ.

մարդկային զոհերով:

Տարերային աղետների ենթակա երկրների բնակչության ևսոցիալ-տնտեսական համակարգի անվտանգությանապահովման, բնակչության նախապատրաստման, տեղեկատվության

և աղետների պատճառած վնասների վերացման աշխատանքները երկրիզարգացման ծրագրի հիմնական բաղկացուցիչ մաս դարձնելու ևտարերային աղետների ռիսկը նվազեցնելու նպատակով

Ամենամյա տարերային աղետները հանրապետության բնակչությանը ևսոցիալ-տնտեսական համակարգին միջին հաշվով պատճառում են ավելի քան10-12 մլրդ դրամի հասնող նյութական վնասներ` մարդկային զոհերով:

Չնայած ձեռնարկված միջոցառումներին և կատարված աշխատանքներին`

հանրապետության տարածքում շարունակվում են պահպանվել տարերայինաղետների տարբեր օջախներ, որոնք պոտենցիալ վտանգ են սպառնումբնակչությանը, սոցիալ-տնտեսական համակարգի օբյեկտներին և ստեղծումառաջնահերթ միջոցառումների իրականացման անհրաժեշտություն:

Տարերային աղետների կանխարգելման ու դրանցազդեցության նվազեցման խնդիրները պահանջում ենպետական համալիր ծրագրերի մշակում և իրականացվում ենտարբեր նախարարությունների, գերատեսչությունների,

մարզային ու համայնքային կառավարման մարմինների կողմից:

Ծրագրավորված պետական քաղաքականություն չվարելուդեպքում կշարունակվի աղետների հետքերով գնալու և դրանցանկանխատեսելի հետևանքները վերացնելու անարդյունավետու ֆինանսական մեծ միջոցներ պահանջող գործընթացը:

ՄԱԿ-ի գլխավոր ասամբլեայի 1990 թվականի N 44-236

արձանագրությամբ հայտարարվեց Տարերային ԱղետներիՎտանգի Նվազեցման Միջազգային Տասնամյակ (ՏԱՎՆՄՏ):

ՏԱՎՆՄՏ-ի կապակցությամբ աշխարհի 135 երկրումկազմակերպվեցին ազգային կոմիտեներ ևձեռնարկություններ, որոնք ներկայումս մշակում ուիրականացնում են ծրագրեր` տարերային աղետներիվտանգի նվազեցման և հետևանքների վերացման համար:

Գաղտնիք չէ, որ Հայաստանը գտնվում է բարձր աղետավտանգ և սեյսմիկգոտում. և պարբերաբար ենթարկվում է մի շարք բնական և մարդուկողմից հարուցվող աղետների, որոնցից կարելի է առանձնացնելերկրաշարժը: Վերջինս և ուսումնական խաղ-վարժանքներկազմակերպելու միջոՀայաստանին բնորոշ ամենակործանարար բնականաղետն է, որն իր մասշտաբներով չունի իրեն հավասարը:

Բոլորիս հայտնի է, որ աղետների ժամանակ ամենախոցելի խմբերիցմեկը հանդիսանում են մեր երեխաները, և թե որքան կարևոր էպարբերաբար բարձրացնել նրանց իրազեկումը և պատրաստվածությանմակարդակը աղետներին դիմակայելու հարցում: Այդ իսկ պատճառովՀայկական Կարմիր խաչի ընկերությունը (ՀԿԽԸ) նախաձեռնել է“Մանկական վիկտորինա” խաղ-մրցույթ, որը 2003 թ-ից ի վերիրականացվել է Երևանի և հարակից չորս մարզերի տարբերդպրոցներում: Սույն միջոցառումները իրականացվում են ՀԿԽԸԱղետների կառավարում ծրագրի շրջանակներում, որի նպատակն էնվազեցնել բնակչության խոցելիությունը բնական և մարդու կողմիցհարուցված աղետների նկատմամբ և հզորացնել ՀԿԽԸ արձագանքմանհամակարգը` աշխատակազմի և կամավորների հետ դասընթացներով:

`