Bölüm 9 - e-tahtam.comturgaybilgin/2012-2013-bahar/YZM... · System.out.println(Math.ceil(f)); } } Math.floor() Bu metot verilen değişkeni; kendisinden küçük en büyük tam

Bölüm 9 Sayı Metotları

9.1 toString() Metodu

Bu metot sayı nesnelerini string olarak göstermek için kullanılır.Eğer metot değişken

olarak ilkel bir veri tipi alyorsa; String tipinde değer döndürür.

String toString(int i)

Örnek:

public class Test{

public static void main(String args[]){

int x = 5;

int y = 3;

System.out.println(Integer.toString(x) + Integer.toString(y));

}

}

Aşağıdaki sonuç oluşacaktır:

53

9.2 parseInt(), parseDouble() Metotları

Bu metot belirli bir String tipinden Integer veya Double elde etmek için kullanılır.

parseXxx() bir veya iki değişken alabilen static bir metottur.

int parseInt(String s)

int parseInt(String s, int radix)

s – Bu decimal bir tipin string gösterimidir.

radix—(radix sırasıyla 10,2,8,16 ya eşittir.) Verilen string değeri

decimal,binary,octal ve hexadecimal formatlara çevirir.

Örnek:

public class Test{


int x =Integer.parseInt("9");

double c = Double.parseDouble("5");

int b = Integer.parseInt("A",16);

System.out.println(x);

System.out.println(c);

System.out.println(b);

}

}

Şu sonuç oluşacaktır:

9

5.0

10

9.3 Math Metotları Math.abs() Bu metot verilen değişkenin mutlak değerini verir.

public class Test{


Integer a = -8;

double d = -100;

float f = -90;

System.out.println(Math.abs(a));

System.out.println(Math.abs(d));

System.out.println(Math.abs(f));

}

}

Math.ceil()

Bu metot verilen değişkeni; kendisinden büyük en küçük tam sayıya yuvarlar.

public class Test{


double d = -100.675;

float f = -90;

System.out.println(Math.ceil(d));

System.out.println(Math.ceil(f));

}

}

Math.floor()

Bu metot verilen değişkeni; kendisinden küçük en büyük tam sayıya yuvarlar.

public class Test{


double d = -100.675;

float f = -90;

System.out.println(Math.floor(d));

System.out.println(Math.floor(f));

}

}

Math.round()

Bu metot verilen değişkene en yakın long veya int değerini; belilrtilen tipte döndürür.

public class Test{


double d = 100.675;

double e = 100.500;

float f = 100;

float g = 90f;

System.out.println(Math.round(d));

System.out.println(Math.round(e));

System.out.println(Math.round(f));

System.out.println(Math.round(g));

}

}

Math.min()

Bu metot verilen iki değişken arasından en küçüğünü verir.

public class Test{


System.out.println(Math.min(12.123, 12.456));

System.out.println(Math.min(23.12, 23.0));

}

}

Math.max()

metot verilen iki değişken arasından en büyüğünü verir.

public class Test{


System.out.println(Math.max(12.123, 12.456));

System.out.println(Math.max(23.12, 23.0));

}

}

Math.exp() Bu metot doğal logaritmanın tabanı e’nin verilen değeri üssü olarak kabul etmesini sağlar.

public class Test{


double x = 2;

System.out.println("e :" + Math.E);

System.out.println("e^2 :" +Math.exp(x));

}

}

Math.pow() Bu metot verilen ilk değerin ikinci değeri üssü olarak kabul etmesini sağlar.

public class Test{


double x = 2;

double y = 3;

System.out.println(Math.pow(x, y));

}

}

Math.sqrt() Bu metot verilen değerin kare kökünü alır.

public class Test{


double x = 2;

System.out.println(Math.sqrt(x));

}

}

Math.sin() Bu metot verilen double değerin sinüs değerini döndürür

public class Test{


double degrees = 45.0;

double radians = Math.toRadians(degrees);

System.out.println(Math.sin(radians));

}

}

Math.cos() Bu metot verilen double değerin kosinüs değerini döndürür

public class Test{




System.out.println(Math.cos(radians));

}

}

Math.tan() Bu metot verilen double değerin tanjant değerini döndürür.

public class Test{




System.out.println(Math.tan(radians));

}

}

Math.random() Bu metot 0.0 ile 1.0 arasında rastgele bir değer üretir.

Metodun Kapsamı : 0.0=<Math.random<1.0 dır Farklı kapsamlar matematiksel işlemler kullanılarak ulaşılabilir

public class Test{


System.out.println( Math.random() );

System.out.println( Math.random() );

}

}

Bölüm 10 10. Karakter Sınıfları

Normalde karakterlere uğraşırken ilkel veri tipi olan char kullanılır.

Örnek:

char ch = 'a';

// Unicode for uppercase Greek omega character

char uniChar = '\u039A';

// an array of chars

char[] charArray ={ 'a', 'b', 'c', 'd', 'e' };

Ancak geliştirme sırasında ilkel veri tipleri yerine objeleri kullanmamız gereken

durumlarla karşılaşabiliriz. Bu durumda Java char için Character sınıfını kullanmamızı

sağlar.

Character sınıfı karakterleri değiştirip kullanabilmek için bir çok sayıda metot sağlar.

Character ch = new Character('a');

10.1 Character Metotları

Burada Character sınıfının; bütün alt sınıflarının kulllandığı önemli instance metotları

belirtilmiştir.

Methods with Description Example

isLetter()

Belirtilen değerin harf olup

olmadığına bakar

public class Test {

public static void main(String args[]) {

System.out.println(Character.isLetter('c'));

System.out.println(Character.isLetter('5'));

}

}

Şu sonuç oluşur:

true

http://www.tutorialspoint.com/java/character_isletter.htm

false

isDigit()

Belirtilen değerin sayı olup

olmadığına bakar.

public class Test {


System.out.println(Character.isDigit('c'));

System.out.println(Character.isDigit('5'));

}

}

Şu sonuç oluşur:

false

true

isWhitespace()

Bu metot belirtilen char

değerlerinin boşluk içerip

içermediğine bakar.

İncelemeyi;

Boşluk(Space)

Tab

Yeni Satır(new line)

Baz alarak yürütür.

public class Test{


System.out.println(Character.isWhitespace('c'));

System.out.println(Character.isWhitespace(' '));

System.out.println(Character.isWhitespace('\n'));

System.out.println(Character.isWhitespace('\t'));

}

}

Şu sonuç oluşur:

false

true

true

true

isUpperCase()

Belirtilen char değerinin

büyük harf olup olmadığına

bakar.

public class Test{


System.out.println( Character.isUpperCase('c'));

System.out.println( Character.isUpperCase('C'));

System.out.println( Character.isUpperCase('\n'));

System.out.println( Character.isUpperCase('\t'));

}

}

Şu sonuç oluşur:

false

true

false

false

isLowerCase()

Belirtilen char değerinin

küçük harf olup olmadığına

bakar

public class Test{


System.out.println(Character.isLowerCase('c'));

System.out.println(Character.isLowerCase('C'));

System.out.println(Character.isLowerCase('\n'));

System.out.println(Character.isLowerCase('\t'));

}

}

http://www.tutorialspoint.com/java/character_isdigit.htm

http://www.tutorialspoint.com/java/character_iswhitespace.htm

http://www.tutorialspoint.com/java/character_isuppercase.htm

http://www.tutorialspoint.com/java/character_islowercase.htm

Şu sonuç oluşur:

true

false

false

false

toUpperCase()

Verilen char değerlerini

büyük harfe çevirir.

public class Test{


System.out.println(Character.toUpperCase('c'));

System.out.println(Character.toUpperCase('C'));

}

}

Şu sonuç oluşur:

C

C

toLowerCase()

Verilen char değerlerini

küçük harfe çevirir.

public class Test{


System.out.println(Character.toLowerCase('c'));

System.out.println(Character.toLowerCase('C'));

}

}

Şu sonuç oluşur:

c

c

toString()

Character değerini String

nesnesine çevirir.

public class Test{


System.out.println(Character.toString('c'));

System.out.println(Character.toString('C'));

}

}

This produces following result:

c

C

http://www.tutorialspoint.com/java/character_touppercase.htm

http://www.tutorialspoint.com/java/character_tolowercase.htm

http://www.tutorialspoint.com/java/character_tostring.htm

Bölüm 11 11. String’ler

Java’da geniş olarak kullanılan String’ler, karakter dizileridir.Java programlama

dilinde; String’ler nesnedir.

Java platformu String’leri oluşturmak ve kullanmak için String sınıfı bulundurmaktadır

11.1 String Oluşturma

String oluşturmanın en direkt yolu şu şekildedir:

String greeting = "Hello world!";

Derleyici kodun içinde String deyimiyle karşılaştığı anda bir String nesnesi yaratır. Bu

örnekte bu nesne “Hello world!”

Diğer nesnelerde olduğu gibi, Stringleri de “new” anahtar kelimesini ve constructor

kullanarak oluşturabilirsiniz. String sınıfının; ilk değerlerinin atanabilmesi için 11 tane

farklı constructor’ı vardır.Örneğin karakterlerden oluşan bir dizi.

public class StringDemo{


char[] helloArray = { 'h', 'e', 'l', 'l', 'o', '.'};

String helloString = new String(helloArray);

System.out.println( helloString );

}

}

Bu aşağıdaki sonucu üretecektir:

hello

11.2 String Uzunluğu

Bir nesneyle ilgili bilgi elde etmek isteyen metotlara erişimci metotlar denir. Stringle

kullanabileceğiniz erişimci metotlardan birisi length(). Bu metot string nesnesinde kaç

karakter olduğunu bulmaktadır.

Aşağıdaki kod çalıştırıldığında uzunluk (len) 17’ye eşit olacaktır.

public class StringDemo {


String palindrome = "Dot saw I was Tod";

int len = palindrome.length();

System.out.println( "String Length is : " + len );

}

}

Bu aşağıdaki sonucu üretecektir.

String Length is : 17

11.3 String’leri Birleştirmek

String sınıfı; iki stringi birleştirmek için bir metot kullanmaktadır.

string1.concat(string2);

String2’nin string1’in arkasına eklenerek oluşturduğu yeni bir string

dönecektir.Aşağıda olduğu gibi concat() metodunu string dizilerinde kullanabilirsiniz.

"My name is ".concat("Zara");

Stringler genel olarak “+” operatörüyle birbirlerine bağlanırlar

"Hello," + " world" + "!"

Sonuç olarak;

"Hello, world!"

Aşağıdaki örneği inceleyelim.

public class StringDemo {


String string1 = "saw I was ";

System.out.println("Dot " + string1 + "Tod");

}

}

Bu aşağıdaki sonucu üretecektir.

Dot saw I was Tod

11.4 String Methotları

Methods with Description Example

char charAt(int index)

Belirtilen index değerindeki karakteri

döndürür. String indexleri 0’dan başlar.

public class Test {


String s = "Strings are immutable";

char result = s.charAt(8);

System.out.println(result);

}

}

Bu aşağıdaki sonucu oluşturacaktır.

A

int compareTo(Object o)

Compares this String to another Object.

Bir stringi diğer objelerle karşılaştırır.Eğer

çıkan sonuç 0 ise karşılaştırılan nesneler

birbirine eşittir. Eğer 0’dan küçükse

karşılaştırılan değer sözlüksel olarak

karşılaştırılmak istenenden küçüktür. Eğer

0’dan büyükse karşılaştırılan değer

sözlüksel olarak karşılaştırılmak

istenenden büyüktür..

public class Test {


String str1 = "Strings are immutable";

String str2 = "Strings are immutable";

String str3 = "Integers are not immutable";

int result = str1.compareTo( str2 );


result = str2.compareTo( str3 );


result = str3.compareTo( str1 );


}

}


0

10

http://www.tutorialspoint.com/java/java_string_charat.htm

http://www.tutorialspoint.com/java/java_string_compareto.htm

-10

int compareToIgnoreCase(String str)

Büyük küçük harf ayrımı yapmadan; iki

stringi sözlüksel olarak karşılaştırır.

public class Test {


String str1 = "Maltepe";

String str2 = "maltepe";

int result = str1.compareTo(str2);


result = str1.compareToIgnoreCase(str2);


}

}


-32

0

String concat(String str)

Bu metot iki stringi birbirine bağlar. public class Test {


String s = "Strings are immutable";

s = s.concat(" all the time");

System.out.println(s);

}

}


Strings are immutable all the time

boolean endsWith(String suffix)

Stringin belirtilen değerle bitip bitmediğine

bakar.

public class Test{


String Str = new String("This is immutable");

boolean retVal;

retVal = Str.endsWith( "immutable" );

System.out.println(retVal );

retVal = Str.endsWith( "immu" );

System.out.println(retVal );

}

}


true

false

boolean equals(Object anObject)

Bir stringi belirtilen bir nesneyle

karşılaştırır.

public class Test {


String Str1 = new String("maltepe");

String Str2 = Str1;

String Str3 = new String("maltepe");

boolean retVal;

http://www.tutorialspoint.com/java/java_string_comparetoignorecase.htm

http://www.tutorialspoint.com/java/java_string_concat.htm

http://www.tutorialspoint.com/java/java_string_endswith.htm

http://www.tutorialspoint.com/java/java_string_equals.htm

retVal = Str1.equals( Str2 );

System.out.println("Returned = " + retVal );

retVal = Str1.equals( Str3 );


}

}


Returned = true

Returned = true

boolean equalsIgnoreCase(String

anotherString)

Büyük küçük ayrımı yapmadan iki stringi

birbiriyle karşılaştırır.

Modify the example given in the equals method description as shown

below.

String Str4 = new String("Maltepe");

retVal = Str1.equalsIgnoreCase( Str4 );


int length()

String’in karakter uzunluğunu döndürür. public class Test{


String Str2 = new String("Tutorials" );

System.out.print("String Length :" );

System.out.println(Str2.length());

}

}


String Length :9

String replace(char oldChar, char

newChar)

oldChar karakterlerinin yerine newChar

karakterlerini koyarak Stringi baştan yazar.

public class Test{


String Str =new String("Maltepe University");

System.out.print("Return Value :" );

System.out.println(Str.replace('e', 'i'));

}

}


Return Value :Maltipi Univirsity

String toLowerCase()

Yerel kurallara göre; stringteki bütün

harfleri küçük harfe çevirecektir.

public class Test{


String Str =new String("Maltepe University");

System.out.print("Return Value :");

System.out.println(Str.toLowerCase());

}

}


http://www.tutorialspoint.com/java/java_string_equalsignorecase.htm

http://www.tutorialspoint.com/java/java_string_equalsignorecase.htm

http://www.tutorialspoint.com/java/java_string_length.htm

http://www.tutorialspoint.com/java/java_string_replace.htm

http://www.tutorialspoint.com/java/java_string_replace.htm

http://www.tutorialspoint.com/java/java_string_tolowercase.htm

Return Value :maltepe university

String toLowerCase(Locale locale)

Belirtilen dil ailesinin kurallarına göre

verilen stringteki bütün harfleri küçük harfe

çevirecektir.

public class Test{


String Str = “ILLAKI”;

System.out.println(Str.toLowerCase(new Locale("en")));

System.out.println(Str.toLowerCase());

}

}


illaki

ıllakı

String toUpperCase()

Yerel kurallara göre; stringteki bütün

harfleri büyük harfe çevirecektir.

public class Test{


String Str = new String("Welcome to Java");


System.out.println(Str.toUpperCase() );

}

}


Return Value :WELCOME TO JAVA

String toUpperCase(Locale locale)

Belirtilen dil ailesinin kurallarına göre

verilen stringteki bütün harfleri büyük harfe

çevirecektir.

public class Test{


String Str = “illaki”;

System.out.println(Str.toUpperCase(new Locale("en")));

System.out.println(Str.toUpperCase());

}

}


ILLAKI

İLLAKİ

String trim()

Stringin başındaki ve sonundaki boşlukları

keserek ekrana basar.

public class Test{


String Str = new String(" Welcome to

Tutorials ");


System.out.println(Str.trim() );

}

}

http://www.tutorialspoint.com/java/java_string_tolowercase.htm

http://www.tutorialspoint.com/java/java_string_touppercase.htm

http://www.tutorialspoint.com/java/java_string_touppercase.htm

http://www.tutorialspoint.com/java/java_string_trim.htm


Return Value :Welcome to Tutorials

11.4.1 indexOf()

Bu metodun farklı değişkenleri mevcuttur.

public int indexOf(int ch): Belirtilen karakterin ilk görüldüğü yerdeki index

numarasını döndürür. Eğer o karakter hiç kullanılmadıysa -1 döner.

public int indexOf(int ch, int fromIndex): Belirtilen indexten başlayarak bir

karakterin ilk görüldüğü yerdeki index numarasını döndürür. Eğer o karakter

hiç kullanılmadıysa -1 döner.

int indexOf(String str): Belirtilen string parçasının ilk görüldüğü yerdeki index

numarasını döndürür. Eğer o karakter hiç kullanılmadıysa -1 döner.

int indexOf(String str, int fromIndex): Belirtilen indexten başlayarak bir

string parçasının ilk görüldüğü yerdeki index numarasını döndürür. Eğer o

karakter hiç kullanılmadıysa -1 döner.

Bu metodun yazımı şu şekildedir.

public int indexOf(int ch )

public int indexOf(int ch, int fromIndex)

int indexOf(String str)

int indexOf(String str, int fromIndex)

Parametrelerin detayları şu şekildedir;

ch – Bir karakter

fromIndex – Aramaya başlanacak olan index.

str – Bir string

Örnek:

public class Test {


String Str = new String("Welcome to Tutorials about Java");

String SubStr1 = new String("Tutorials");

String SubStr2 = new String("Sutorials");

System.out.print("Found Index :" );

System.out.println(Str.indexOf( 'o' ));


System.out.println(Str.indexOf( 'o', 5 ));


System.out.println( Str.indexOf( SubStr1 ));


System.out.println( Str.indexOf( SubStr1, 15 ));


System.out.println(Str.indexOf( SubStr2 ));

}

}

Bu aşağıdaki değeri döndürecektir:

Found Index :4

Found Index :9

Found Index :11

Found Index :-1

Found Index :-1

11.4.2 split()

Bu metodun iki değişkeni vardır ve verilen ifade kurallarına göre stringi belirtildiği

şekilde ayırır.

Yazımı şu şekildedir;

public String[] split(String regex, int limit)

public String[] split(String regex)

Parametrelerin detayları ise;

regex – sınırlandırıcı ifade kuralı

limit – Sonuç sınırı.Yani; ne kadar stringin geri döneceği belirtilir.

Örnek:

public class Test{


String Str = new String("Jim-Jack-Marry-David");

System.out.println("Return Value :" );

for (String retval: Str.split("-", 2)){

System.out.println(retval);

}

System.out.println("");




}





}



for (String retval: Str.split("-")){


}

}

}

Bu aşağıdaki sonucu oluşturur.

Return Value :

Jim

Jack-Marry-David

Return Value :

Jim

Jack

Marry-David

Return Value :

Jim

Jack

Marry

David

Return Value :

Jim

Jack

Marry

David

11.4.3 startsWith()

Bu metodun iki tane değişkeni vardır. Belirtilen indexin belirtilen şekilde başlayıp

başlamadığını veya index göstermeden; belirtilen şekilde başlayıp başlamadığını

kontrol eder.

Metodun yazımı aşağıdaki gibidir.

public boolean startsWith(String prefix, int toffset)

public boolean startsWith(String prefix)

Parametrelerin detayları;

prefix – Uyuşacak parça.

toffset – Stringin içinde aramaya başlanacak yer.

Örnek:

import java.io.*;

public class Test{


String Str = new String("Welcome to Tutorials");


System.out.println(Str.startsWith("Welcome") );


System.out.println(Str.startsWith("Tutorials") );


System.out.println(Str.startsWith("Tutorials", 11) );

}

}

Bu aşağıdaki kodu üretecektir;

Return Value :true

Return Value :false

Return Value :true

11.4.3 subSequence()

Bu metot; bir karakter dizisinin içinden çekilen yeni bir karakter dizisi oluşturur.

Metodun yazımı şu şekildedir.

public CharSequence subSequence(int beginIndex, int endIndex)

Parametre detayları;

beginIndex – Başlangıç indexi, dahildir.

endIndex – Bitiş indexi, dahil değildir.

Örnek: public class Test{


String Str = new String("Welcome to Tutorials");


System.out.println(Str.subSequence(0, 10) );


System.out.println(Str.subSequence(10, 15) );

}

}

Bu aşağıdaki sonucu verecektir.

Return Value :Welcome to

Return Value : Tuto

Bölüm 12 12. Diziler

Java; dizi adı verilen; sabit büyüklükte sıralı ve aynı tipte elementlerin saklandığı bir

veri yapısını içinde barındırır. Diziler veri topluluklarını saklamak için kullanılırlar,

ancak dizileri aynı tipten verilerin saklandığı bir koleksiyon olarak düşünmek daha

yararlıdır.

number0, number1, ..., number99, diye tek tek değişken tanımlamak yerine; number0,

number1, ..., ve number99’u kullanan bir dizi tanımlanır.

12.1 Dizi Değişkenlerinin Tanımlanması

Dizileri bir programda kullanmak için; diziye referans olacak bir değişken ve dizinin

tipinini belirleyecek bir değişken tanımlanmaldır Aşağıda dizi tanımlamanın syntax’I

belirtilmiştir.

double[] myList; // preferred way.

or

double myList[]; // works but not preferred way,

// comes from the C/C++ language and was adopted in Java to accommodate C/C++ programmers.

12.2 Dizilerin Oluşturulması

Aşağıdaki syntax’daki gibi new operatörünü kullanarak dizi oluşturabilirsiniz.

Aşağıda myList adında 10 elemente sahip double tipinde bir değişken

oluşturulmuştur.

double[] myList = new double[10];

Aşağıdaki resim myList array’ini göstermektedir. Burada myList 0 dan 9’a kadar 10

adet double değişken bulundurur.

12.3 Dizilerin İşlenmesi

Dizi içindeki bütün elemanların tipi aynı olduğu ve dizinin boyutu bilindiği için; diziler

işlenirken ya for ya da foreach döngüleri kullanılır.

Örnek:

Burada nasıl dizi oluşturulacağı, ilk değerlerinin atanacağı ve işleneceği gösterilmiştir.

public class TestArray {

public static void main(String[] args) {

double[] myList = {1.9, 2.9, 3.4, 3.5};

// Print all the array elements

for (int i = 0; i < myList.length; i++) {

System.out.println(myList[i] + " ");

}

// Summing all elements

double total = 0;


total += myList[i];

}

System.out.println("Total is " + total);

// Finding the largest element

double max = myList[0];


if (myList[i] > max) max = myList[i];

}

System.out.println("Max is " + max);

}

}

Aşağıdaki sonuç oluşacaktır.

1.9

2.9

3.4

3.5

Total is 11.7

Max is 3.5

12.4 foreach Döngüsü

JDK 1.5; bir diziyi index değeri olmadan baştan sona dolaşabilmek için

foreach(gelişmiş for döngüsü) döngüsünü tanıtmıştır.

Örnek:

Aşağıdaki kod myList dizisindeki bütün elementleri göstermektedir.Aşağıdaki sonuç

oluşacaktır.

public class TestArray {


double[] myList = {1.9, 2.9, 3.4, 3.5};

// Print all the array elements

for (double element: myList) {

System.out.println(element);

}

}

}

1.9

2.9

3.4

3.5

12.5 Dizileri Metoda Çevirmek

İlkel değişken değerlerini çevirebildiğiniz gibi dizileri de metotlara çevirebilirsiniz.

Örnek olarak aşağıdaki kod integer bir dizinin içindeki elementleri göstermektedir.

public static void printArray(int[] array) {

for (int i = 0; i < array.length; i++) {

System.out.print(array[i] + " ");

}

}

Diziye çevirerek de bu sonucu çağırabilirsiniz. Örnek olarak aşağıdaki kısım printArray

metodunu çağırır.

printArray(new int[]{3, 1, 2, 6, 4, 2});

12.6 sort() ve binarySearch()

import java.util.Arrays;

public class ArrayDemo {


// initializing unsorted int array

int[] intArr = {30,20,5,12,55};

// sorting array

Arrays.sort(intArr);

// let us print all the elements available in list

System.out.println("The sorted int array is:");

for (int number : intArr) {

System.out.println("Number = " + number);

}

// entering the value to be searched

int searchVal = 12;

int retVal = Arrays.binarySearch(intArr,searchVal);

System.out.println("The index of element 12 is : " + retVal);

}

}

Programı derlediğinizde aşağıdaki sonuç çıkacaktır.

The sorted int array is:

Number = 5

Number = 12

Number = 20

Number = 30

Number = 55

The index of element 12 is : 1

Documents

Bölüm 9 - e-tahtam.comturgaybilgin/2012-2013-bahar/YZM... · System.out.println(Math.ceil(f)); } } Math.floor() Bu metot verilen değişkeni; kendisinden küçük en büyük tam