Upload
others
View
4
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Elektrik tesisatı sektörü için çok önemli bir kılavuzolacak bu teknik dokümanda akıllı binalardan, parafudrlara
çok önemli teknik bilgi ve şemalarıbulabilirsiniz.
Bir ElektrikçininBilmesi Gerekenler
ON
OFF
ON
OFF
Bölüm 3
1
İçindekiler
Aydınlatma devrelerinde kontaktör kullanımı ............................................................... 2
Kaçak akımlarda seçicilik (selektivite) ......................................................................... 5
Endüstriyel Kullanımda Güç Kaynakları..................................................................... 10
Neden güvenlik rölesi kullanmalıyız? ......................................................................... 14
Güneş enerjisi tesislerini CMS sistemi ile izlemenin faydaları ................................... 19
HVAC sistemlerinde AC sürücüler - özellikleri ve avantajları ......................................... 21
Voltimum Hakkında ................................................................................................... 25
2
Aydınlatma devrelerinde kontaktör kullanımı
Kontaktör seçimi - IEC60947-4-1 standardına göre aydınlatma devreleri için
kontaktör seçerken AC5-a ve AC5-b kullanım kategorisine göre seçim
yapılmalıdır.
Belli bir devrede, lambaların sayısı ve güç değeri bellidir ve genellikle normal çalışmada aşırı yük
oluşturmazlar.
AC5-a kullanım kategorisinde yük olarak civa buharlı lambalar, AC5-b de ise akkor
flamanlı lambalar kullanılmaktadır. Aydınlatma devrelerinde kontaktör kullanımında
göz önünde bulundurulması gereken parametreler şunlardır:
Aydınlatmanın tipi, kullanılan aydınlatma elemanı sayısı ve güç değeri
Bağlantı şekli
Kapama ve tutma akım değerleri
Güç faktörü
Kapasitörlerin devredeki varlığı.
Aydınlatma devreleri
Belli bir devrede, lambaların sayısı ve güç değeri bellidir ve genellikle normal
çalışmada aşırı yük oluşturmazlar. Sadece kısa devre koruma sağlanmalıdır. gG
sigortalar veya modüler devre kesiciler bu amaçla kullanılır.
Lambaların dış yapısına göre çok spesifik teknik değerleri vardır.
– Akkor flamanlı lambalar başlangıç sırasında nominal akımın 15 katından fazla aşırı
akımlar çekebilir. Akım ve gerilim arasında fazla bir faz kayması oluşturmazlar.
3
– Floresan lambalar balastlarla donatılmıştır. Balastlar ateşleme işlemini yapar ve
sabit duruma ulaşıldığında akımı nominal değerde sınırlar. Balast bir reaktördür ve
güç faktörünü düşürür.
Kontaktörlerin seçimi
Aşağıda verilen tablolarda her kontaktör tipi için faz başına müsaade edilen lamba
bağlantı sayısı yer almaktadır. Kontaktörün etrafındaki hava sıcaklığı 60 °C olarak
düşünülmüştür ve faz-nötr arası gerilim 230 V olarak değerlendirilmiştir:
Tek faz (faz + nötr) veya üç faz (3 faz + nötr) dağıtımda, lambalar yıldız olarak
bağlanır. 230 V faz-faz nötrsüz üç faz besleme durumunda verilen tablolardaki
müsaade edilen lamba sayısı 0,58 ile çarpılmalıdır.
4
Örnek:
Elimizde 120 adet 100 W, 230V akkor flamanlı lamba olsun (400 V üç faz şebeke
nötr topraklı)
Faz başına lamba kullanımını hesaplarsak: 120 : 3 = 40. Akkor flamanlı lambalar
tablosunda 100W satırında AF09 için faz başına kullanılabilecek lamba sayısı
38’dir. Bu durumda 43 adet kullanılabilecek AF12 kontaktör seçilmelidir.
5
Kaçak akımlarda seçicilik (selektivite)
Açma zamanlarına göre, kaçak akım koruma röleleri (KAKR) 2 şekilde gruplandırılır. IEC / EN 61008 ve 61009 standartları, KAKR tipine ve IΔn’e göre açma sürelerini tanımlamıştır.
F204 A APR
Ani (hızlı veya genel)
S tipi seçici (selektif veya gecikmeli)
Seçici KAKR'ler (KAKR, Kombine KAKR’ler veya Kaçak Akım Koruma Blokları)
gecikmeli açmaya sahiptir ve diğer ani açma yapan KAKR’lerin üst devrelerine
bağlandığında, seçiciliği garanti eder ve hata anında sistemin sadece hatanın
oluştuğu kısmının enerjisiz kalmasını sağlar.
Açma zamanı ayarlanabilir değildir. Küçük akımlar için, akım büyüdükçe yok olma
eğilimindeki, bir iç gecikme ile önceden tespit edilmiş bir akım-zaman karakteristiğine
göre ayarlanmıştır. IEC / EN 61008 ve 61009 standartları, KAKR tipine ve IΔn’e göre
açma sürelerini tanımlamıştır.
6
Belirtilen maksimum açma süreleri A tipi KAKR’ler için de geçerlidir, ancak akım
değerleri IΔn> 0.01 A için 1,4 katsayısı ve 0.01 A ≤ IΔn için 2 katsayısı ile
çarpılmalıdır.
ABB KAKR ürün gamında bulunan AP-R (yıldırım darbeleri ve elektriksel parazitlerde
istenmeyen açmalara karșı dayanıklı özel tip) kaçak akım koruma anahtarının açma
zamanları da, standartlarda ani açma yapan KAKR için izin verilen açma zamanı
aralığındadır. Bu özel ürün, standart ani açma yapan KAKR’lere göre hafif açma
gecikmesine (yaklaşık 10 ms) sahiptir.
APR tipi, güncel şartnamelerde asansörler için talep edilen “gecikmeli 30mA”
özelliklerini karşılamaktadır.
Grafik nitel açma eğrilerinin karşılaştırılmasını göstermektedir:
30 mA ani KAKR
30 mA AP-R KAKR
100 mA seçici KAKR (S tipi)
Seçicilik
KAKR'ler için; otomatik sigortalardakine benzer şekilde, bir hata durumunda, sistemin
enerjisiz kalan kısımları azaltılmak ve minimumda tutulmak istenir. KAKR’ler için kısa
devre akımlarında seçicilik sorunu otomatik sigortalarla aynı kriterlere göre
çözümlenebilir.
KAKR'ler için; otomatik sigortalardakine benzer şekilde, bir hata durumunda,
sistemin enerjisiz kalan kısımları azaltılmak ve minimumda tutulmak istenir. KAKR’ler
için kısa devre akımlarında seçicilik sorunu otomatik sigortalarla aynı kriterlere göre
çözümlenebilir.
7
Bir elektrik sisteminde, normal değerleri aşan toprak kaçak akımlarına sahip kullanıcı
cihazları varsa (örn: cihazın faz ve toprak kabloları arasına yerleştirilen kondansatör
giriş filtreleri varlığı) veya sistem birçok kullanıcı cihazından oluşuyorsa, ana
linyelerde birden çok KAKR bağlamak ve üst devrede bir ana KAKR veya devre
kesici kullanarak devreyi tesis etmek, tüm devreyi yalnızca bir ana KAKR ile
korumaktan çok daha iyidir.
Yatay Seçicilik
Kaçak akım korumaya sahip olmayan ana devre kesici, devrenin herhangi bir
noktasındaki toprak hatası veya istenmeyen açmalara sebep veren küçük artık
akımlardan dolayı açmasını engelleyerek "yatay seçicilik" sağlar, tüm sistemin
enerjisiz kalmasını engeller.
Ancak bu şekilde, ana devre kesici ve KAKR arasındaki devrenin K bölümü "aktif"
korumasız kalmaktadır. Ana devre kesiciyi korumak için ana bir KAKR kullanmak
“dikey seçicilik” sorunlarına sebep olur. Servis sürekliliği ve sistem güvenliğini
sağlamak için de farklı KAKR’lerin açma zamanı koordinasyonu sağlanmalıdır. Bu
durumda seçicilik amperometrik (kısmi) veya kronometrik (toplam) olabilir.
Dikey Seçicilik
KAKR’ler için dikey seçicilik; sistemin tali devrelerinden, ana elektrik
panolarına doğru deneyimsiz personelin çalışma sırasında tehlikeli parçalar ile
temas riskini önemli ölçüde düşürecek şekilde kurulmalıdır.
Amperometrik (kısmi) seçicilik
8
Seçicilik, üst devrede düşük hassasiyete (IΔn >0.03 A) ve alt devrede yüksek
hassasiyete(IΔn: 0.01…0.03 A) sahip KAKR’ler ile oluşturulabilir. Seçicilik
koordinasyonunu sağlamak amacıyla yerine getirilmesi gereken temel koşul üst
devredeki kesicinin (ana kesici) IΔ1 değerinin, alt devredeki kesicinin IΔ2 değerinin iki
katından fazla olmasıdır. Amperometrik (kısmi) seçiciliği elde etmek için pratik kural;
üst devredeki kesicinin IΔn hassasiyet değerinin, alt devredeki kesicinin 3 katı
olmasıdır (örn: üst devrede F 204, A tipi, 300 mA ve alt devrede F 202, A tipi, 100
mA). Bu durumda, seçicilik kısmidir ve IΔ2
Kronometrik (toplam) seçicilik
Toplam seçiciliği sağlamak için, gecikmeli veya seçici KAKR'ler ile devre
oluşturulmalıdır. Seri olarak bağlanmış iki cihaz; herhangi bir akım değeri için alt
devredeki kesicinin toplam açma süresi t2’nin, üst devredeki kesicinin tepki
verilmeyen zaman limiti süresi t1’den daha az olacak şekilde koordine edilmelidir. Bu
şekilde, alt devredeki kesici, üst devredeki kesici açmadan, açma işlemini tamamlar.
Toplam seçiciliği garanti altına almak için, üst devredeki KAKR’nin IΔ değeri de IEC
64-8/563.3 standardı uyarınca alt devredeki KAKR’nin iki katından fazla olmalıdır.
Kronometrik (toplam) seçiciliği elde etmek için pratik kural; üst devredeki “seçici”
kesicinin IΔn hassasiyet değerinin, alt devredeki kesicinin hassasiyetinin 3 katı
olmasıdır (örn: üst devrede F 204, S tipi, 300 mA ve alt devrede F 202, A tipi, 100
mA). Güvenlik nedenlerinden dolayı, üst kesicinin gecikmeli açma süreleri her zaman
emniyet eğrisinin altında olmalıdır.
9
LEJAND;
1. Teorik emniyet eğrisi
2. A tipi KAKR açma eğrisi
3. Tepki verilmeyen zaman limiti
4. Tepki verilmeyen zaman limiti
10
Endüstriyel Kullanımda Güç Kaynakları
Elektriksel tasarım - Güç kaynakları basitçe giriş kısmı ve çıkış kısmı olan, giriş
kaynağından verilen akım ve gerilimi yükte kullanılmak üzere başka bir
seviyeye dönüştüren elektriksel cihazlar olarak düşünülebilir. Bu iki kısım
birbirlerinden elektriksel olarak izole edilmiştir.
Güç kaynağı türleri ve tasarımı
Güç kaynakları regüle güç kaynakları ve regüle olmayan güç kaynakları olarak iki
farklı tipte incelenebilir. Regüle güç kaynakları da kendi içerisinde lineer ve
anahtarlamalı güç kaynakları olarak ikiye ayrılır.
Aşağıda bu farklı tipler ayrıntılı olarak anlatılmıştır. Yapılan inceleme güç kaynakları
hakkında temel teknolojilere değinmekte, devre mühendisliğinin detaylarına
derinlemesine girmemektedir.
1.Regüle olmayan güç kaynakları
11
Girişe uygulanan AC besleme gerilimi (50/60 Hz) trafo vasıtasıyla daha düşük bir
seviyeye indirilir ve bir redresör ile doğrultulur. Redresörün çıkış gerilimi bir kapasitör
ile düzeltilir. Kullanılan trafo ölçüsü istenen çıkış gerilimine bağlı olarak değişir. Devre
tasarımına göre, çıkış gerilimi giriş gerilimine bağlı olduğundan giriş gerilimindeki
dalgalanmalardan çıkış gerilimi direkt olarak etkilenecektir.
Sekonder tarafında bir regülasyon yapılmadığından çıkış gerilimindeki dalgalanmalar
voltlar mertebesindedir ve DC çıkış geriliminin yüzdesi şeklinde belirtilir. Basit
tasarımlarından dolayı regüle olmayan güç kaynakları oldukça sağlam ve uzun
ömürlüdür. Verimlilik yaklaşık %80 seviyelerindedir. Regüle olmayan güç kaynakları
genellikle net çıkış gerilimine gereksinim duyulmayan basit elektromekanik
uygulamalarda kullanılır. Örn. Kontaktör beslemelerinde
Avantajlar Dezavantajlar
Yüksek verimlilik Büyük boyutlar
Uzun ömür Yüksek gerilim dalgalanması
Ekonomik DC besleme mümkün değil
2.Lineer regüle güç kaynakları
Girişe uygulanan AC besleme gerilimi (50/60 Hz) trafo vasıtasıyla daha düşük bir
seviyeye indirilir ve bir redresör ile doğrultulur. Redresörün çıkış gerilimi bir kapasitör
ile düzeltilir. Daha sonra bir güç transistörü yardımıyla gerilim regülasyonu yapılır.
Transistör bir ayarlı direnç gibi davranır ve çıkış gerilimini sabit tutmaya çalışır.
Transistördeki yüksek kayıplardan dolayı lineer regüle güç kaynaklarındaki verim
yaklaşık %50’ler civarındadır. Geriye kalan enerji ısı formuna dönüşeceğinden güç
kaynağını soğutmak için havalandırma yapmak gereklidir. Regüle olmayan güç
12
kaynaklarına kıyasla lineer regüle güç kaynaklarının çıkış gerilimindeki dalgalanmalar
daha az olur. (milivoltlar mertebesinde) Lineer regüle güç kaynakları net çıkış
geriliminin istendiği uygulamalarda kullanıma uygundur. Örn. Medikal servisler;
Avantajlar Dezavantajlar
Kısa regülasyon süreleri Düşük verim
Düşük gerilim dalgalanması Büyük boyutlar
Basit devre tasarımı DC besleme mümkün değil
3.Primer anahtarlamalı güç kaynakları
AC besleme gerilimi ilk önce doğrultulup düzeltilir ve daha sonra kıyılır. Kıymadan
kasıt bir güç transistörü kullanarak DC gerilimin 40…200 kHz aralığında periyodik
olarak anahtarlanmasıdır. Lineer regüle güç kaynaklarının aksine transistör ayarlı
direnç değil de bir anahtar gibi davranır. Bu anahtarlama işlemi kare dalga şeklinde
bir AC gerilimi bir yüksek frekanslı trafo ile sekonder devreye aktarır. Sekonder
devrede gerilim doğrultulur ve düzeltilir. Sekonder tarafa gönderilen enerji miktarı
yüke bağlı olarak, kıyılma değerinin değişimiyle kontrol edilir. Transistör ne kadar
iletken ise sekonder devreye aktarılan enerji de o kadar kalitelidir (darbe genişlik
modülasyonu).
Yüksek frekanslı AC gerilimin kullanımından dolayı iç yapıda kullanılan trafolar çok
daha küçük boyutlu olur; ayrıca güç kaynağı ünitesi daha az ısı yayar ve daha hafif
yapılı olur. Bu tipteki güç kaynaklarının verimlilikleri %85-95 seviyelerindedir. Çıkış
gerilimi direkt olarak giriş gerilimine bağlı olmadığından bu üniteler geniş giriş gerilim
aralığında kullanılabilir ve hatta DC gerilim ile de beslenebilir.
200ms kadar olan gerilim kesintilerini tamponlanabilir. Bu tamponlama zamanı
kullanılan C1 kapasitesinin boyutuna bağlıdır. Uzun bir süre isteniyorsa yüksek bir
kapasiteye ihtiyaç vardır ve kullanılan kapasitör büyük boyutlu olur. Ancak küçük
yapılı güç kaynaklarında büyük kapasitör kullanımı istenen bir durum değildir. O
yüzden güç kaynağı boyutu ve tamponlama zamanı arasında uyum yakalanmalıdır.
Primer anahtarlamalı güç kaynakları tüm elektronik ekipman beslemelerinde ve tüm
elektromekanik uygulamalarda kullanıma uygundur.
Avantajlar Dezavantajlar
13
Küçük boyut Karışık devre tasarımı
Hafif Elektromanyetik girişim
Geniş giriş besleme aralığı Pahalı
Ayarı kolay DC besleme olanağı Yüksek verimlilik Besleme gerilim kesintisi durumunda tamponlama
4.Sekonder anahtarlamalı güç kaynakları
Dizayn olarak sekonder anahtarlamalı güç kaynaklarının primer anahtarlamalıdan tek
farkı kıyılmanın sekonder tarafta gerçekleşmesidir. Bunun sonucunda büyük boyutlu
bir trafo kullanılması gerekir ancak bu trafo da bir filtre görevi görür girişteki girişimi
azaltır.
Avantajlar Dezavantajlar Yüksek verimlilik Büyük boyutlar
Ayarı kolay DC besleme mümkün değil
Geniş giriş besleme aralığı Pahalı
Elektromanyetik girişim
Özet
Son yıllarda primer anahtarlamalı güç kaynakları geniş giriş gerilim aralıkları, yüksek
verimlilikleri ve kompakt tasarımları gibi artılarından dolayı tüm uygulamalarda yaygın
olarak kullanılmaktadır.
ABB’de güç kaynağı üretiminde primer anahtarlamalı güç kaynaklarına yönelmiştir.
CP-D, CP-E, CP- T, CP-S ve CP-C serisi güç kaynakları ile müşterilerinin her
ihtiyacını karşılayan geniş bir ürün portföyü sunmaktadır.
Aşağıda farklı tipteki güç kaynaklarının en önemli karakteristiklerinin
karşılaştırmalarını bulabilirsiniz.
Regüle olmayan Lineer regüle Primer anahtarlamalı
Verimlilik + - - ++ Ayar zamanı - - ++ + Ağırlık ve boyut - - - ++ Gerilim dalgalanması - - ++ + Maliyet ++ - - - Uygulama sahası - - + ++
14
Neden güvenlik rölesi kullanmalıyız?
Var olan güvenlik standartlarına için güvenlik röleleri neden kullanmalıyız.
Standartlar gereği makinelerin insanlara zarar vermesi önlenmelidir. Bu
önlemleri de güvenlik cihazları ile alabiliriz.
Güvenlik rölesinin normal bir röleden farkı nedir?
Bu gereklilikleri güvenlik rölesi ve ürünleriyle yerine getirebiliriz. Peki güvenlik
rölesinin normal bir röleden farkı nedir? Güvenlik rölesinde kısa devre kontrolü yapan
inputlar ve her operasyonu kontrol eden fazladan devreler mevcuttur. Bu özellik
arabaların çift devreli fren sistemine benzetilebilir. Eğer devrelerin bir tanesinde hata
varsa, ikincisi arabayı frenler. Güvenlik rölelerinde ise ek bir fonksiyon mevcuttur. Bu
fonksiyon yalnızca iki devrede de hata yoksa makinenin çalışmasına izin verir.
Böylece hata durumunda kaza riskini önlemiş oluruz.
15
Standartlara göre bu güvenli kontrol sistemlerinin uygulama ve risk seviyesine göre
çeşitli güvenlik kategorileri ( performans seviyesi) bulunuyor. Belirlenen bu güvenlik
seviyesini koruyabilmek içinde kullanılan güvenlik elemanlarıyla beraber güvenlik
rölesi kullanmamız gerekiyor.
Güvenlik ürünleri; Tek ışınlı güvenlik fotoselleri, ışık perdeleri, güvenlik şalterleri,
acil stoplar, çift el butonu, emniyet şeritleri, emniyet paspası gibi ürünlerdir.
Güvenlik rölesi fonksiyonları ;- Kapı açıldığında çift durdurma ( dual stop)
sinyali gönderir;
16
Tehlikeli alana el, kol veya insan girmesi durumunda insan hayatını tehlikeye atacak
veya yaralanmalara sebep olabilecek çalışan makinenin güvenli bir şekilde
durdurulması gerekir. Bütün ciddi kazalar makinenin tamamen durduğu düşünülen
ancak sadece duraklatıldığı için oluşan kazalardır. Güvenlik rölesiyle, kilitli kapı
şalterleri ve kablolar sürekli kontrol edilir ve çift durdurma sinyali gönderilir.
- Riskli alanda bir insan olduğunda resetlemeyi denetler (supervised reset);
Sistemi resetlerken riskli alanda kimsenin bulunmadığından emin olmak gerekir.
Reset butonu aktif olması için önce Supervised reset butonuna basılmalı ve serbest
bırakılmalıdır. Çoğu ciddi kaza dikkatsiz ve denetlenmeyen resetlemelerden
meydana çıkmaktadır.
- Bütün riskli alanı göremediğimizde zaman ayarlı resetleme yapar;
Bazen bütün riskli alanı göremediğimizde içeride kimse kalmadığından emin olmak
için çift reset fonksiyonu kullanmak gerekir. İlk olarak riskli alan içindeki pre reset
butonu içeride kimse olmadığından emin olduktan sonra aktif edilmelidir, akabinde
17
riskli alan dışında bulunan reset butonuna yaklaşık 10 sn içerisinde basılmalıdır.
Böylece içeriyi göremeyen bir operatör kontrolsüz bir şekilde resetleme yapamamış
olacak. Güvenli zamanlayıcı ve güvenlik rölesiyle bu fonksiyon sağlanabilir.
- Küçük kapılar ve pencelereler için otomatik reset
İnsan geçemeyecek kadar küçük bir kapının güvenlik sisteminde otomatik resetleme
yapılabilir. Penceredeki kapı svici kontakları kapandığında güvenlik rölesi anında
resetlenir.
- Pazardaki en esnek güvenlik rölesi RT7 !
ABB Jokab Safety olarak pazardaki en esnek güvenlik rölesine sahibiz. İlk evrensel
rölemiz 1988 yılında geliştirildi. Günümüzde de esnekliği arttırılmış ve boyutlar %85
oranında azaltılmıştır.
Evrensel rölenin farklı güvenlik ürünleri ve performans seviyeleri için çeşitli input
opsiyonları bulunur. Güvenlik rölesi en yüksek güvenlik seviyesine sahiptir. (PL e
accord. To EN ISO 13849-1) Bir makine imalatçısı tek bir güvenlik rölesiyle,
müşterisinin güvenlik şartlarına uygun input konfigürasyonunu seçerek çözüm
sunabilir. Ek olarak ayrılabilen konektör bloklarıyla yenileme ve test yapılabilir.
Evrensel güvenlik rölemiz önceki seri rölelerle ve ayrıca farklı üreticilerin güvenlik
ürünleriyle de uyum sağlar.
18
Çeşitli güvenlik ürünleri için inputlar Manual veya otomatikj resetleme için
inputlar
19
Güneş enerjisi tesislerini CMS sistemi ile izlemenin faydaları
Yenilenebilir enerji tesislerinde kullanılan izleme, çok çeşitli ihtiyaçlar için
kullanılır, esas olarak üretimin izlenmesi ile ilgili olmak üzere, örneğin emniyet
gibi diğer ihtiyaçlar için de önemlidir.
Her bir dizenin DC akımlarını ölçerek olumsuz etkileyen faktörler erken bir aşamada tespit edilerek,
güneş enerjisi santralinin performansı arttırılabilir.
Dize kutusu / dize birleştirici kutusu
Paneller güneş ışınlarını absorbe ettiği sürece güneş panelleri enerji üretimi
yapmaktadır. Bunun anlamı, eğer herhangi birşey panellere ışınların ulaşmasını
engelliyorsa, enerji üretmek mümkün olmayacaktır. Engeller çok farklı şeyler olabilir.
Bazılarını ortadan kaldırmak mümkün değildir (genellikle geçici olanlar), örneğin gece
karanlığı, bulutlar, kuşlar, uçaklar ve diğerleri.
Yapraklar, kuş dışkısı, kar ve daha fazlası gibi diğer etkenler ortadan
kaldırabilir. Güneş enerjisi tesislerinin büyüklüğü nedeniyle makul bir süre içinde
tüm panellerin etrafında yürüyerek kontrol etmek mümkün değildir. Bu nedenle her
dizeyi uzaktan izleyerek, paneller üzerindeki gölgeleme durumunda veya örneğin
kopuk bir kablo gibi diğer kesintiler durumunda hemen haberdar olunabilir.
20
Farklı dizeleri izleyerek bunların verimliliğini karşılaştırmak mümkündür. Bir dizenin
ne kadar verimli olduğunu veya değişen dize davranışını bulmak için izlenecek ana
parametre akımdır. Her bir dizenin DC akımlarını ölçerek olumsuz etkileyen faktörler
erken bir aşamada tespit edilerek, güneş enerjisi santralinin performansı
arttırılabilir. İzleme cihazı genellikle dize kutusuna monte edilir.
Dize kutuları yaygın olarak DC panolar, birleştiriciler veya bağlantı kutuları olarak da
adlandırılır, aşırı akım ve aşırı gerilimlerde korumak ve hata durumunda devreyi
kesmeye izin verirler. Devre kesiciler, kartuş sigorta taşıyıcılar, parafudurlar ve yük
ayırıcılar gibi koruma cihazları içerirler. Çoğunlukla şebeke ölçekli projelerde, bu dize
kutuları, koruma, performans ve verimlilik ile ilgili farklı izlemeleri gerçekleştirmek için
izleme sistemleri ile donatılmıştır.
Görsel 1-Şebeke ölçeğindeki güneş enerjisi tesisinin genel sistem yapısı
Görsel 2-Birleştirici kutu içerisinde CMS akım ölçüm sisteminin uygulanması
21
HVAC sistemlerinde AC sürücüler - özellikleri ve avantajları
Motor devrini kontrol eden AC sürücüler, bir HVAC sisteminde çalışma veya
yaşam alanlarının hava kalitesini sağlamak ve korumak açısından çok
önemlidir. AC sürücüler geleneksel metodlara kıyasla; sistem kontrolü, düşük
gürültü seviyesi ve enerji tasarrufu gibi konularda birçok üstünlük sağlar.
AC sürücü, gerçek soğutma talebine göre kompresör motor hızını optimum hale
getirir.
1. Sıvı soğutma fanları
2. Kondenser su pompası
3. Soğutucu kompresör
4. Soğuk su pompası
5. Besleme fanı
6. Geri dönüş fanı
Bu çizim, yaygın HVAC uygulamalarının değişken hızlı AC sürücülerle nasıl kontrol
edileceğini gösterir. Şekil, klima sisteminin tüm parçalarını içerir, ancak bu
değişik HVAC uygulamalarının AC sürücü ile kontrolüne ait verilebilecek örneklerden
sadece biridir.
1. Sıvı soğutma fanları
Avantajları:
Enerji tasarrufu
Düşük gürültü seviyesi
İstenen kondenser su sıcaklığının hassas kontrolü
22
İşlevi:
Su soğutma fanları, kondenser su çıkışının sıcaklığına göre kontrol edilir. Kondenser
su sıcaklığı, PID kontrolü ile sabit tutulur. Su soğutma fanları, gereksiz soğutmayı
engellemek için, kondenser su pompası maksimum hızı aşana kadar çalıştırılmaz. Su
sıcaklığı çok düşerse, sirkülasyon bir selenoid valf ile durdurulabilir. Fanlar,
motorlarda yoğuşmayı engellemek için, haftada bir kere gibi belirli süreler için sabit
hızda çalışacak şekilde programlanabilir.
2. Kondenser su pompası
Avantajları:
Enerji tasarrufu
İstenen kondenser su sıcaklığının hassas kontrolü
Yumuşak kalkış ve duruş sayesinde suyun ani darbelerinin engellenmesi
Daha düşük pompa ve boru boyutları
İşlevi:
Kondenser su pompası, kondenser su sıcaklığına göre bir PID kontrolörü ile kontrol
edilir. Soğuk su pompası ve soğutucu kompresör çalışırken kullanılabilir.
3. Soğutucu kompresör
Avantajları:
Enerji tasarrufu
Anlık aşırı yüklenmelerde azalma
Yumuşak kalkış ve duruş sayesinde suyun ani darbelerinin veya hidrolik şokun
engellenmesi
Daha uzun soğutucu ömrü
Daha iyi soğuk su sıcaklık kontrolü
Daha az bakım talebi
İşlevi:
23
AC sürücü, gerçek soğutma talebine göre kompresör motor hızını optimum hale
getirir. Kompresör, soğutulmuş suyun sıcaklığına göre kontrol edilir.
Kompresörün minimum hızı, nominal hızının yüzde altmışıdır. Soğuk su pompası ve
kondenser su pompası çalışırken kullanılabilir.
4. Soğuk su pompası
Avantajları:
24
Enerji tasarrufu
İstenen kanal sıcaklığının korunması için hassas kontrol
Yumuşak kalkış ve duruş sayesinde suyun ani darbelerinin engellenmesi
Daha düşük pompa ve boru boyutları
İşlevi:
Soğuk su pompası, soğuk suyun besleme havasının sıcaklığına göre bir soğutma
bobini içinde sirkülasyon yapmasını sağlar. Kanal sıcaklığı önceden belirlenen bir
seviyeyi aştığında ve soğutma kompresörü çalışırken devreye girer.
5. Besleme fanı
Avantajları:
Enerji tasarrufu
İstenen hava kalitesinin/CO2 içeriğinin sağlanması için hassas kontrol
Düşük çalışma hızları ve AC sürücünün sağladığı yumuşak kalkış ve duruş
sayesinde bantlar ve yataklar gibi mekanik ekipmanların daha az bakıma ihtiyaç
duyması.
Düşük gürültü seviyesi
İşlevi:
Ortam hava kalitesi, besleme fan hızının, egzoz havasındaki CO2 miktarına göre
değiştirilmesi ile kontrol edilir. Fan çalıştırıldığında, dış mekan hava damperi
açılacaktır. Damper tamamen açıkken kullanılabilir (damper sonlandırma anahtarı)
6. Geri dönüş fanı
Avantajları:
Enerji tasarrufu
İstenen kanal basıncının korunması için hassas kontrol
Düşük çalışma hızları ve AC sürücünün sağladığı yumuşak kalkış ve duruş
sayesinde bantlar ve yataklar gibi mekanik ekipmanların daha az bakıma ihtiyaç
duyması.
Düşük gürültü seviyesi
İşlevi:
Ortam basıncı, geri dönüş fan devrinin, egzoz kanal basıncına göre PID kontrolü
kullanılarak değiştirilmesi ile kontrol edilir. Fan çalıştığında, egzoz hava damperleri
açılır. Damper tamamen açıkken kullanılabilir. (damper sonlandırma anahtarı)
0212 231 62 [email protected]
Cumhuriyet Caddesi Sipahi Apt. No: 115/4 Şişli / İstanbul
www.voltimum.com.tr
VOLTİMUM HAKKINDA
-
-sına destek oldular.