Bogus³awa Stanecka Czes³aw Stanecki Renata Stasiak · Tworzywa sztuczne q Pos³uguje siê podstawo-wymi narzêdziami do rêcznej obróbki tworzyw sztucznych. q Wykonuje proste operacje

1

Bogus³awa StaneckaCzes³aw Stanecki

Renata Stasiak

2

Spis treœci

I Standardy wymagañ

II Materia³ nauczania ..........................................................................III Plan pracy z podzia³em na jednostki lekcyjne ...............................IV Sprawdziany wiadomoœci

V Odpowiedzi do æwiczeñ .................................................................

3 3 4

5

713 14

31343638

1. Cele oceniania osi¹gniêæ edukacyjnych uczniów .......................2. Sprawdzanie i ocenianie osi¹gniêæ uczniów ...............................3. Ogólne kryteria oceny osi¹gniêæ uczniów ..................................4. Propozycja standardów wymagañ edukacyjnych w zakresie

postaw uczniów ..........................................................................5. Propozycja standardów wymagañ edukacyjnych w zakresie

wiadomoœci i umiejêtnoœci uczniów ..........................................

.

1. Rysunek techniczny ....................................................................2. Materia³y w³ókiennicze ...............................................................3. Tworzywa sztuczne .....................................................................

3

I Standardy wymagañ

1. Cele oceniania osi¹gniêæ edukacyjnych uczniów

1. Poinformowanie ucznia o poziomie jego osi¹gniêæ edukacyjnych.2. Motywowanie ucznia do systematycznej pracy i rozwoju.3. Wdra¿anie uczniów do samokontroli i samooceny oraz planowania

w³asnego procesu uczenia siê.4. Dostarczenie rodzicom informacji o postêpach oraz ewentualnych

trudnoœciach ucznia.5. Dostarczenie nauczycielom informacji o skutecznoœci procesu

nauczania.

2. Sprawdzanie i ocenianie osi¹gniêæ uczniów

Sprawdzanie i ocenianie osi¹gniêæ to systematyczne zbieranie informacjio przebiegu i wynikach nauczania oraz wychowania. Przedmiotem ocenypowinny byæ zarówno osi¹gniêcia poznawcze (wiadomoœci i umie-jêtnoœci), osi¹gniêcia psychomotoryczne (nawyki ruchowe) jak i osi¹-gniêcia emocjonalne (zainteresowania i postawy ucznia).Podczas dokonywania oceny ucznia nale¿y braæ pod uwagê:1) indywidualne uzdolnienia;2) operatywnoœæ;3) sprawnoœæ intelektualn¹;4) praktyczne dzia³ania.Ponadto ocenie podlega:1) wysi³ek wk³adany przez ucznia w wywi¹zywaniu siê z obowi¹zków;2) celowoœæ, dok³adnoœæ i starannoœæ wykonywanego zadania;3) przestrzeganie zasad dobrej organizacji pracy;4) w³aœciwe wykorzystanie materia³ów, narzêdzi i urz¹dzeñ techni-

cznych;5) rozumienie zjawisk technicznych;6) umiejêtnoœæ wyci¹gania wniosków;7) czytanie ze zrozumieniem tekstów technicznych.

4

L.p. Przedmiot oceny Kryterium oceny

q Stopieñ opanowania wiadomoœci w zakre-sie materia³oznawstwa oraz technologiiwytwarzania;

q wykorzystanie wiadomoœci w rozwi¹zy-waniu zadañ technicznych.

1. Wiadomoœciogólnotechniczne

q Bezpieczeñstwo przy pracy;q organizacja miejsca pracy, ³ad i porz¹dek;q wykorzystanie ca³ego czasu pracy;q stopieñ samodzielnoœci w rozwi¹zywaniu

zadañ;q elementy racjonalizacji pracy;q stopieñ aktywnoœci na zajêciach.

2. BHP i organizacjapracy

q Systematycznoœæ prowadzenia doku-mentacji przedmiotowej;

q poprawnoœæ przekazu informacji;q estetyka sporz¹dzania dokumentacji.

3. Dokumentacjatechniczna

q W³aœciwe korzystanie z dokumentacjitechnicznej;

q wykorzystywanie informacji technicznejpodczas realizacji zadañ koncepcyjnych,laboratoryjnych i wytwórczych;

q opanowanie umiejêtnoœci technolo-gicznych i konstrukcyjnych;

q pos³ugiwanie siê przyborami, przy-rz¹dami i narzêdziami w zakresie obróbkimateria³ów;

q rozpoznawanie podstawowych ma-teria³ów konstrukcyjnych oraz ich ocenakonstrukcyjno-technologiczna.

4. Umiejêtnoœciogólnotechniczne

q Dok³adnoœæ i estetyka wykonania zadania;q funkcjonalnoœæ;q zgodnoœæ z projektem;q oszczêdnoœæ materia³u i czasu;q oryginalnoœæ rozwi¹zania technicznego;q zaanga¿owanie w dzia³alnoœæ praktyczn¹.

5. Dzia³alnoœæ wytwórcza

3. Ogólne kryteria oceny osi¹gniêæ uczniów

5

4. Propozycja standardów wymagañ edukacyjnych w zakresiepostaw uczniów

Ocena Charakterystyka postawy

q Podczas wykonywania zadañ teoretycznychi praktycznych uczeñ musi byæ nak³anianyi mobilizowany do pracy przez nauczyciela.

q Wykazuje ma³¹ samodzielnoœæ, nie podejmujesiê rozwi¹zania nawet prostych zadañ.

q Wykonane zadania (np. rysunki, prace wy-twórcze) s¹ niestaranne i ma³o estetyczne,zawieraj¹ b³êdy merytoryczne.

q Nie zawsze przestrzega zasad bezpieczneji higienicznej pracy.

Odpowiednia

q Podczas wykonywania zadañ teoretycznychi praktycznych uczeñ podejmuje próbysamodzielnego rozwi¹zywania zadañ, jednakbrak mu starannoœci i systematycznoœciw dzia³aniu.

q Prace wytwórcze oraz rysunki zawieraj¹niedoci¹gniêcia oraz b³êdy dotycz¹cepoprawnoœci i estetyki wykonania.

q Ma³o efektywnie wykorzystuje czas pracy.q Dostosowuje siê do zasad bhp obowi¹zuj¹cych

w pracowni.

Dobra

q Podczas wykonywania typowych zadañteoretycznych i praktycznych uczeñ wykazujezaanga¿owanie i samodzielnoœæ w dzia³aniu.

q Wykonane rysunki oraz prace wytwórcze s¹poprawne i estetyczne, operacje technolo-giczne uczeñ wykonuje starannie.

q Samodzielnie prowadzi pe³n¹ dokumentacjêw sposób uporz¹dkowany i staranny.

q Racjonalnie wykorzystuje czas pracy.q Prawid³owo organizuje stanowisko pracy,

dbaj¹c o ³ad i porz¹dek.

Wyró¿niaj¹ca

6

Ocena Charakterystyka postawy

q Podczas wykonywania zadañ teoretycznychi praktycznych wykazuje siê du¿¹ samo-dzielnoœci¹, starannoœci¹, sumiennoœci¹ i odpo-wiedzialnoœci¹ w dzia³aniu.

q Zaanga¿owany emocjonalnie, d¹¿y dosamodoskonalenia i poszerzania zakresuswojej wiedzy technicznej.

q Motywuje uczestników zajêæ do stosowaniaplanu pracy, racjonalnego wykorzystania czasuoraz stosowania zasad bhp.

q Dostosowuje stanowisko pracy do w³asnychpotrzeb, pracuje gospodarnie i ekonomicznie.

q Chêtnie bierze udzia³ konkursach tech-nicznych, w których odnosi sukcesy.

Wzorowa

7

5. Propozycja standardów wymagañ edukacyjnych w zakresiewiadomoœci i umiejêtnoœci uczniów

WymaganiaOsi¹gniêcia ucznia

q Nazywa rodzaje liniirysunkowych.

q Nazywa znaki wymiarowe.q Nazywa trzy rzuty

prostok¹tne.

KonieczneKocenadopuszczaj¹ca

PodstawoweK + Pocenadostateczna

Umiejêtnoœci Wiadomoœci

Rysunek techniczny

q Czyta i odwzorowuje prosterysunki techniczne.

q Odwzorowuje cyfry orazwielkie i ma³e litery pismatechnicznego.

q Pos³uguje siê przyboramido rysowania.

q Wyjaœnia znaczenie zna-ków wymiarowych.

q Omawia zastosowanienajczêœciej u¿ywanych liniirysunkowych.

q Objaœnia zasady tworzeniarzutów prostok¹tnych.

q Sprawnie pos³uguje siêprzyborami kreœlarskimi.

q Rysuje wybrane figuryp³askie i rzuty prostok¹tnema³o skomplikowanychfigur przestrzennych.

Rozszerzaj¹ce(K + P) + Rocenadobra

q Rozró¿nia znaki wymia-rowe oraz wyjaœnia ichznaczenie.

q Objaœnia zasady wymia-rowania.

q Wyjaœnia pojêcia zwi¹zanez rzutowaniem prosto-k¹tnym.

q Stosuje pismo technicznedo opisu rysunku.

q Rysuje i wymiaruje wybra-ne przedmioty p³askie.

q Rysuje i wymiaruje rzutyprostok¹tne wybranychfigur przestrzennych.

8

q Wyjaœnia terminologiê sto-sowan¹ w rysunku techni-cznym.

q Uzupe³nia brakuj¹ce rzutyi wymiary.

Dope³niaj¹ce(K + P + R) + Docenabardzo dobra

Ponad-programowe(K + P + R +D) + PPocenaceluj¹ca

q Sporz¹dza rysunki techni-czne z wymiarami, stosuj¹cpodzia³ki.

q Uzasadnia potrzebê stoso-wania rysunku techni-cznego, jako œrodkaprzekazu informacji techni-cznej miêdzy projektantem,a wykonawc¹.

q Posiada szeroki zakreswiedzy z rysunku techni-cznego i pos³uguje siê ni¹.

q Dostrzega i uzasadnia po-trzebê porozumiewania siêw œrodowisku technicznymza pomoc¹ znormalizo-wanych znaków, symbolii rysunków technicznych.


q Wymienia nazwy nie-których w³ókien natu-ralnych i chemicznych orazzna Ÿród³a ich pocho-dzenia.

q Nazywa wyroby w³ókien-nicze.

q Rozró¿nia i nazywa œciegipodstawowe i ozdobne.

q Nazywa narzêdzia stoso-wane do rêcznej obróbkimateria³ów w³ókien-niczych.



Materia³y w³ókiennicze i ich obróbka

q Wykonuje wybrane œciegiszycia rêcznego.

q Dzieli i ³¹czy materia³yw³ókiennicze przez zszy-wanie.

q Pos³uguje siê podstawo-wymi narzêdziami dorêcznej obróbki materia³óww³ókienniczych.

9




q Omawia wybrane w³a-œciwoœci w³ókien.

q Rozró¿nia i nazywa wy-roby w³ókiennicze.

q Wyjaœnia znaczenie po-jêcia ”konserwacja odzie-¿y”.

q Wymienia podstawowewymiary niezbêdne przyzakupie odzie¿y.

q Okreœla obszary zasto-sowañ w³ókien naturalnychi chemicznych.

q Wykonuje rêczne œciegipodstawowe i ozdobne.

q Czyta informacje zawartena metkach wyrobówodzie¿owych dotycz¹cesk³adu zastosowanychsurowców.

q Czyta symbole graficzneokreœlaj¹ce sposób kon-serwacji odzie¿y.


q Wyjaœnia zasadê powsta-wania tkaniny i dzianiny.

q Wyjaœnia, z jakiego suro-wca powinny byæ wyko-nane okreœlone wyrobyodzie¿owe.

q Wyjaœnia, od czego zale¿ysposób konserwacji odzie-¿y.

.

q Okreœla wady i zaletyw³ókien naturalnych i che-micznych.

q Odró¿nia w³ókna naturalneod w³ókien chemicznych napodstawie próby spalaniaoraz poprzez badanieorganoleptyczne.

q Porównuje w³aœciwoœciizolacyjne, higroskopijne,sprê¿yste tkanin wyko-nanych z w³ókien natu-ralnych i chemicznych.

q Wyjaœnia, od czego zale¿¹w³aœciwoœci u¿ytkowetkaniny i dzianiny.

q Identyfikuje tkaninê pokodzie barwnych nitek.

q Identyfikuje wymiarysylwetki z wielkoœciamikatalogowymi.

q Wyjaœnia zasady kon-struowania form odzie-¿owych.

q Klasyfikuje w³ókna.q Dobiera surowiec do okre-

œlonego wyrobu odzie¿o-wego.

q Planuje pracê wytwórcz¹,uwzglêdniaj¹c kolejnoœæwykonywania operacjitechnologicznych i czas ichtrwania.


10


q Posiada wykraczaj¹cy pozaprogram zakres wiedzy, np.prezentuje nietypowezastosowania materia³óww³ókienniczych, prezen-tuje rys historyczny ro-zwoju ¿elazka, krosna,maszyny dziewiarskiej.


q Uzasadnia potrzebê prze-prowadzania badañ w³aœci-woœci fizycznych i chemi-cznych w³ókien.

q Podczas realizacji zadañtechnicznych stosuje nowa-torskie rozwi¹zania.



q Wymienia nazwy nie-których tworzyw sztu-cznych i przyk³ady ichzastosowania.

q Omawia wybrane w³a-œciwoœci mechanicznetworzyw sztucznych.

q Wymienia wady i zaletytworzyw sztucznych.

q Nazywa podstawoweoperacje technologicznewystêpuj¹ce przy obróbcetworzyw sztucznych.

q Nazywa narzêdzia stoso-wane do rêcznej obróbkitworzyw sztucznych.



Tworzywa sztuczne

q Pos³uguje siê podstawo-wymi narzêdziami dorêcznej obróbki tworzywsztucznych.

q Wykonuje proste operacjetechnologiczne, np. prze-nosi wymiar na materia³,dzieli tworzywa, wyrów-nuje krawêdzie, wierciotwory.

11




q Omawia w³aœciwoœci two-rzyw sztucznych na pod-stawie dotyku i ich wy-gl¹du zewnêtrznego.

q Wymienia tworzywatermoplastyczne i ich ozna-czenia literowe.

q Wyjaœnia znaczenie pojêæ:utylizacja, recykling, bio-degradacja.

q Klasyfikuje tworzywa sztu-czne wed³ug ich w³aœci-woœci.

q Okreœla obszary zastoso-wañ tworzyw sztucznych.

q Okreœla najbardziej ekolo-giczny sposób przetwarza-nia odpadów z tworzywsztucznych.

q Dobiera narzêdzia dooperacji technologicznych.


q Omawia zachowanie siêtworzywa termoplasty-cznego podczas spalaniajego próbki w p³omieniu.

q Omawia metody przetwa-rzania tworzyw sztucznychw wyroby u¿ytkowe.

q Wyjaœnia znaczenie sym-boli stosowanych na opa-kowaniach z tworzywsztucznych.

.

q Porównuje w³aœciwoœciró¿nych tworzyw sztu-cznych.

q Rozpoznaje tworzywa ter-moplastyczne metod¹ ana-lizy p³omieniowej.

q Uzasadnia potrzebê segre-gacji œmieci w gospodars-twach donowych.

q Dobiera narzêdzia do obra-bianego materia³u

q Wyjaœnia, jakie w³aœci-woœci tworzyw sztucznychzadecydowa³y o ich szero-kim zastosowaniu.

q Wyjaœnia aspekt ekonomi-czny powszechnego stoso-wania tworzyw sztu-cznych.

q Omawia uboczne skutkiprodukcji tworzyw sztu-cznych.

q Dobiera tworzywo sztucznedo okreœlonego wyrobuu¿ytkowego.

q Okreœla metodê, jak¹ zosta³wytworzony wybrany prze-dmiot u¿ytkowy.

q Planuje pracê wytwórcz¹,uwzglêdniaj¹c kolejnoœæwykonywania operacjitechnologicznych i czas ichtrwania.


12

q Rozró¿nia konstrukcyjneelementy mechanicznemaszyn: ko³a zêbate, osie,wa³ki, ³o¿yska, przek³a-dnie.

q Buduje uk³ady mechani-czne na podstawie sche-matu.



q Posiada wykraczaj¹cy pozaprogram zakres wiedzy, np.prezentuje rys historycznyrozwoju konstrukcji pozna-nych przek³adni.

q Samodzielnie projektujeoraz buduje uk³ady me-chaniczne.


q Posiada wykraczaj¹cy pozaprogram zakres wiedzy, np.przedstawia nietypowezastosowania tworzywsztucznych, prezentuje ryshistoryczny rozwojutworzyw.


q Ocenia i uzasadnia potrzebêwykorzystania surowcówwtórnych.

q Proponuje nowatorskierozwi¹zania problemówtechnicznych i stosuje jeprzy wykonywaniu zadañ.


Schematy mechaniczne


q Nazywa i rozró¿nia prze-k³adnie.

Konieczne Kocenadopuszczaj¹ca


q Rozpoznaje symbole gra-ficzne elementów mecha-nicznych.


q Wymienia nazwy urz¹dzeñwykorzystuj¹cych prze-k³adnie.

q Rysuje symbole graficznewybranych elementów me-chanicznych.

Rozszerzaj¹ce(K + P) + Rocena dobra

q Omawia budowê wybra-nych przek³adni.

q Wyjaœnia zasadê przeno-szenia ruchu w przek³a-dniach.

q Czyta i rysuje proste sche-maty mechaniczne.

q Okreœla zastosowanie prze-k³adni.

13

II Materia³ nauczania

1. Regulamin i zasady bhp w pracowni techniki 1 godz.

2. Rysunek techniczny 5 godz.2.1. Pismo techniczne.2.2. Wymiarowanie przedmiotów na rysunkach.2.3. Rysowanie przedmiotów w rzutach prostok¹tnych.

3. Materia³y w³ókiennicze i ich obróbka 14 godz.3.1. Rodzaje w³ókien.3.2. Rodzaje wyrobów w³ókienniczych.3.3. Rozpoznawanie w³ókien w wyrobach w³ókienniczych.3.4. Funkcje i zadania odzie¿y.3.5. Znaki okreœlaj¹ce sposób konserwacji odzie¿y.3.6. Konserwacja odzie¿y - prasowanie.3.7. Rozmiary odzie¿y.3.8. Szycie rêczne.3.9. Zadania wytwórcze - Projektowanie i wykonanie ³apki

kuchennej oraz maskotki pieska.

4. Tworzywa sztuczne 12 godz.4.1. Podstawowe wiadomoœci o tworzywach sztucznych.4.2. Otrzymywanie tworzyw sztucznych.4.3. Rodzaje tworzyw sztucznych.4.4. Metody przetwarzania tworzyw sztucznych w wyroby

u¿ytkowe.4.5. W³aœciwoœci tworzyw sztucznych i ich zastosowanie.4.6. Rozpoznawanie tworzyw sztucznych za pomoc¹ p³omienia.4.7. Przetwarzanie odpadów z tworzyw sztucznych.4.8. Obróbka tworzyw sztucznych.4.9. Projektowanie i wykonanie zak³adki do ksi¹¿ki.

122

11111111

6

RAZEM 35 godz.

21

5. Schematy mechaniczne 3 godz.5.1. Urz¹dzenia wykorzystuj¹ce przek³adnie.5.2. Symbole graficzne elementów mechanicznych.

111

121122

14 III Plan pracy z podzia³em na jednostki lekcyjne

Procedury osi¹gania celówCzynnoœci uczniów: Osi¹gniêcia uczniów

1. Regulamin i zasady bhp w pracowni techniki

Wymagania podstawowe:q Znaj¹ i stosuj¹ regulamin pracowni

techniki oraz obowi¹zuj¹ce w niejzasady bhp;

q opisuj¹ stanowisko pracy zorganizo-wane zgodnie z zasadami bhp;

q wyjaœniaj¹, w jaki sposób nale¿yudzieliæ pierwszej pomocy przyskaleczeniach.

Wymagania ponadpodstawowe:q dostrzegaj¹ zagro¿enia dla w³asnego

zdrowia wynikaj¹ce z ³amania zasadbezpiecznej pracy.

q Przypominaj¹ znaczenie normalizacjiw œrodowisku technicznym;

Wymagania podstawowe:q odwzorowuj¹ wielkie i ma³e litery

oraz cyfry pisma technicznego;

q Analizuj¹ ró¿ne sytuacje mog¹cedoprowadziæ do wypadku podczaspracy;

q przypominaj¹ zasady udzielaniapierwszej pomocy;

q opracowuj¹ zasady bezpiecznegopostêpowania w pracowni techniki;

q redaguj¹ lub dok³adnie interpretuj¹regulamin pracowni techniki.

2. Rysunek techniczny

Lekcja 1.Omówienie regulaminu orazzasad bezpieczeñstwa i higie-ny pracy (bhp) na lekcjachtechniki

Lekcja 2.Pismo techniczne

Temat lekcji

15

Temat lekcjiProcedury osi¹gania celów

Czynnoœci uczniów: Osi¹gniêcia uczniów

Lekcje 3. 4.Wymiarowanie przedmio-tów na rysunkach

q Przypominaj¹ ogólne zasady wymia-rowania:a) zasadê wpisywania liczb wymia-

rowych,b) zasadê stosowania gruboœci linii

w rysunku technicznym,c) zasadê niepowtarzania wymiarów,d) zasadê pomijania wymiarów oczy-

wistych;q poznaj¹ zasady wymiarowania

d³ugich i ma³ych przedmiotów;q wykonuj¹ æwiczenia kszta³c¹ce

umiejêtnoœæ sporz¹dzania rysunkutechnicznego z wymiarami i opisem.

Wymagania podstawowe:q rozró¿niaj¹ rodzaje linii rysun-

kowych;q nazywaj¹ znaki wymiarowe;q czytaj¹ rysunki techniczne;q wykonuj¹ proste rysunki techniczne

z wymiarami;q sprawnie pos³uguj¹ siê przyborami

do rysowania.Wymagania ponadpodstawowe:q rozró¿niaj¹ znaki wymiarowe oraz

wyjaœniaj¹ ich znaczenie;q charakteryzuj¹ i stosuj¹ zasady

wymiarowania;q rysuj¹ i wymiaruj¹ figury p³askie,

stosuj¹c podzia³kê.

q objaœniaj¹ wp³yw pisma na czytel-noœæ rysunku technicznego.

Wymagania ponadpodstawowe:q wyjaœniaj¹ znaczenie normalizacji,

jako czynnika u³atwiaj¹cego komu-nikacjê w œrodowisku technicznym;

q pos³uguj¹ siê pismem technicznym.

q poznaj¹ kszta³t ma³ych liter pismatechnicznego prostego;

q wykonuj¹ æwiczenia kszta³c¹ceumiejêtnoœæ pos³ugiwania siê pismemtechnicznym.

16


q Poznaj¹ klasyfikacjê w³ókien;q ogl¹daj¹ próbki wyrobów w³ókien-

niczych pod k¹tem zastosowanegosurowca;

q omawiaj¹ wybrane w³aœciwoœciw³ókien;

Wymagania podstawowe:q nazywaj¹ w³ókna naturalne i chemi-

czne;q okreœlaj¹ wady i zalety w³ókien

naturalnych i chemicznych;q wymieniaj¹ podstawowe zastoso-

wania w³ókien.

q Przypominaj¹ zasady rzutowaniaprostok¹tnego;

q wykonuj¹ rysunki ma³o skom-plikowanych bry³ w trzech rzutachprostok¹tnych.

Wymagania podstawowe:q rozumiej¹ zasady powstawania

i rysowania trzech rzutów prosto-k¹tnych;

q nazywaj¹ rzuty prostok¹tne;q sporz¹dzaj¹ rzuty prostok¹tne

prostych figur przestrzennych.Wymagania ponadpodstawowe:q wyjaœniaj¹ pojêcia zwi¹zane z rzu-

towaniem;q rozró¿niaj¹ rzuty prostok¹tne;q wymiaruj¹ rzuty prostok¹tne;q uzupe³niaj¹ brakuj¹ce rzuty i wy-

miary.

Temat lekcji

Lekcja 7.Rodzaje w³ókien

Lekcje 5. 6.Rysowanie przedmiotóww rzutach prostok¹tnych

3. Materia³y w³ókiennicze i ich obróbka

17


Czynnoœci uczniów:

q Poznaj¹ rodzaje wyrobów w³ókien-niczych;

q omawiaj¹ budowê tkaniny i dzianiny;q omawiaj¹ zastosowanie tkanin i dzianin.

Lekcja 8.Rodzaje wyrobóww³ókienniczych

Osi¹gniêcia uczniów

Wymagania podstawowe:q nazywaj¹ wyroby w³ókiennicze;q znaj¹ znaczenie pojêæ: osnowa,

w¹tek, splot;q wyjaœniaj¹, jaka jest ró¿nica miêdzy

wyrobem w³ókienniczym, a wyro-bem odzie¿owym.

Wymagania ponadpodstawowe:q rozró¿niaj¹ wyroby w³ókiennicze;q wyjaœniaj¹ zasadê powstawania

tkaniny i dzianiny;q wyjaœniaj¹ od czego zale¿¹ w³a-

œciwoœci u¿ytkowe tkanin i dzianin;

Wymagania ponadpodstawowe:q klasyfikuj¹ w³ókna;q rozró¿niaj¹ w³ókna naturalne i chemi-

czne;q wyjaœniaj¹ znaczenie pojêæ: surowiec,

wyrób w³ókienniczy;q przyporz¹dkowuj¹ rodzaj w³ókna do

surowca;q okreœlaj¹ nietypowe zastosowania

w³ókien.

q zestawiaj¹ obszary zastosowañ w³ókien.

18



Wymagania podstawowe:q okreœlaj¹ rodzaj surowca zawartego

w wyrobach odzie¿owych;q rozró¿niaj¹ w³ókna pochodzenia

naturalnego i chemicznego na po-dstawie badania organoleptycznego.

Wymagania ponadpodstawowe:q identyfikuj¹ tkaninê po kodzie barw

krajki;q identyfikuj¹ w³ókna pochodzenia

naturalnego i chemicznego napodstawie próby spalania.

q Czytaj¹ informacje zawarte nametkach wyrobów odzie¿owychdotycz¹ce sk³adu zastosowanychsurowców;

q czytaj¹ informacje zawarte w kraj-kach tkanin;

q przeprowadzaj¹ próbê spalania w p³o-mieniu nitek wyci¹gniêtych z bada-nego wyrobu w³ókienniczego.

Lekcja 9.Rozpoznawanie w³ókienw wyrobach w³ókien-niczych

q dobieraj¹ wyrób w³ókienniczy dowyrobu odzie¿owego;

q prezentuj¹ rys historyczny rozwojukrosna i maszyny dziewiarskiej.

Wymagania podstawowe:q okreœlaj¹, jakie funkcje i zadania

pe³ni odzie¿;q wymieniaj¹ w³aœciwoœci u¿ytkowe

wyrobów w³ókienniczych, decy-duj¹ce o ich przydatnoœci do wyrobuodzie¿y.

q Omawiaj¹ podstawowe funkcjeodzie¿y;

q zestawiaj¹ czynniki kszta³tuj¹cew³aœciwoœci u¿ytkowe odzie¿y;

q badaj¹ wybrane w³aœciwoœciu¿ytkowe tkanin.

Lekcja 10.Funkcje i zadaniaodzie¿y

19

Procedury osi¹gania celówCzynnoœci uczniów:

q Poznaj¹ znaki okreœlaj¹ce warunkiprania, czyszczenia chemicznego,suszenia i prasowania wyrobówodzie¿owych;

q czytaj¹ informacje znajduj¹ce siê nametkach, dotycz¹ce konserwacjiodzie¿y.


Wymagania podstawowe:q wyjaœniaj¹ znaczenie pojêcia:

konserwacja odzie¿y;q rozró¿niaj¹ symbole graficzne

okreœlaj¹ce sposób konserwacjiodzie¿y.

Wymagania ponadpodstawowe:q porównuj¹ w³aœciwoœci izolacyjne

tkanin wytworzonych z w³ókiennaturalnych i sztucznych;

q porównuj¹ zdolnoœæ poch³anianiapromieni cieplnych tkanin wyko-nanych z tego samego surowca, leczo ró¿nej barwie;

q porównuj¹ szybkoœæ wch³anianiawody przez tkaniny wytworzone zw³ókien naturalnych i chemicznych;

q porównuj¹ stopieñ gniecenia siêtkanin wykonanych z ró¿nychsurowców;

q wyjaœniaj¹, z jakiego surowcapowinny byæ wykonane okreœlonewyroby odzie¿owe.

Lekcja 11.Znaki okreœlaj¹ce sposóbkonserwacji odzie¿y

20

Lekcja 12.Konserwacja odzie¿y -prasowanie

q Analizuj¹ zasady bhp podczasprasowania;

q omawiaj¹ budowê i zasadê dzia³ania¿elazka;

q czytaj¹ instrukcjê obs³ugi ¿elazka.

Wymagania podstawowe:q wyjaœniaj¹ i stosuj¹ zasady bhp

obowi¹zuj¹ce przy prasowaniu;q pos³uguj¹ siê ¿elazkiem zgodnie z

instrukcj¹ obs³ugi.Wymagania ponadpodstawowe:q dostrzegaj¹ i uzasadniaj¹ potrzebê

konserwacji odzie¿y;q dobieraj¹ temperaturê prasowania

do surowca, z jakiego zosta³awykonana odzie¿;

q prezentuj¹ rys historyczny rozwoju¿elazka.

Wymagania ponadpodstawowe:q wyjaœniaj¹ od czego zale¿y sposób

konserwacji odzie¿y;q okreœlaj¹ sposób konserwacji

odzie¿y w zale¿noœci od zastoso-wanego surowca;

q dobieraj¹ œrodki do prania wyrobówodzie¿owych wykonanych zró¿nych surowców w³ókienniczych.

Procedury osi¹gania celówCzynnoœci uczniów: Osi¹gniêcia uczniówTemat lekcji

21


q Czytaj¹ informacje o rozmiarachodzie¿y umieszczone na metkach ietykietkach;

q zdejmuj¹ z figury wymiary niezbêdneprzy zakupie odzie¿y;

q analizuj¹ wielkoœci katalogoweodzie¿y i sposób oznaczania.


Wymagania podstawowe:q wymieniaj¹ podstawowe wymiary

sylwetki niezbêdne przy zakupieodzie¿y;

q okreœlaj¹ rozmiar w³asnej odzie¿y.Wymagania ponadpodstawowe:q wyjaœniaj¹ znaczenie normalizacji

rozmiarów odzie¿y;q wyjaœniaj¹ zasady zdejmowania

wymiarów z figury;q identyfikuj¹ wymiary sylwetki

z wielkoœciami katalogowymiodzie¿y;

q ustalaj¹ rozmiar odzie¿y napodstawie dokonanych pomiarówsylwetki.

q Poznaj¹ przybory i narzêdzia dorêcznej obróbki materia³ów w³ókien-niczych;

q poznaj¹ œciegi podstawowe i ozdobneoraz ich zastosowanie;

q wykonuj¹ próbki poznanych œciegów.

Wymagania podstawowe:q pos³uguj¹ siê podstawowymi

narzêdziami do rêcznej obróbkimateria³ów w³ókienniczych;

q nazywaj¹ rêczne œciegi podstawowei ozdobne;

q wykonuj¹ wybrane œciegi szyciarêcznego.

Temat lekcji

Lekcja 13.Rozmiary odzie¿y

Lekcja 14.Szycie rêczne

22


q Okreœlaj¹ cel pracy;q opracowuj¹ za³o¿enia projektowe;q opracowuj¹ plan pracy;q przygotowuj¹ stanowisko pracy;q zestawiaj¹ niezbêdne narzêdzia i ma-

teria³y;q wykonuj¹ formê ³apki (maskotki);q wykonuj¹ zadanie - pracuj¹ zgodnie

z planem pracy;q dbaj¹ o ³ad i porz¹dek na stanowisku

pracy;q porz¹dkuj¹ stanowisko pracy;q dokonuj¹ samokontroli wykonania

zadania.


Wymagania podstawowe:q pos³uguj¹ siê siatk¹ modularn¹;q dobieraj¹ kszta³t i wielkoœæ wy-

tworu;q okreœlaj¹ operacje technologiczne;q ustalaj¹ kolejnoœæ wykonywania

operacji technologicznych i prze-widuj¹ czas ich trwania;

q ustalaj¹ niezbêdne narzêdzia;q prawid³owo pos³uguj¹ siê

narzêdziami;q dziel¹ i ³¹cz¹ materia³y w³ókiennicze

przez zszywanie;q przestrzegaj¹ zasad bhp.

Wymagania ponadpodstawowe:q rozró¿niaj¹ œciegi podstawowe

i ozdobne;q znaj¹ œciegi szycia rêcznego oraz

potrafi¹ wykorzystaæ je do szyciai haftowania;

q dobieraj¹ rodzaj œciegu do potrzeb.

Temat lekcji

Lekcje 15. 16. 17.Projektowanie i wykonanie³apki kuchennejLekcje 18. 19. 20.Projektowanie i wykonaniemaskotki pieska

23


q Omawiaj¹ przyk³ady zastosowañtworzyw sztucznych;

q poznaj¹ wady i zalety tworzywsztucznych.


Wymagania podstawowe:q okreœlaj¹ obszary zastosowañ

tworzyw sztucznych;q wymieniaj¹ wady i zalety tworzyw

sztucznych.Wymagania ponadpodstawowe:q wyjaœniaj¹, jakie w³aœciwoœci

tworzyw sztucznych zadecydowa³yo ich szerokim zastosowaniu;

q prezentuj¹ rys historyczny rozwojutworzyw sztucznych.

Wymagania ponadpodstawowe:q znaj¹ zasady konstruowania form

krawieckich;q dobieraj¹ materia³ do wytworu;q dobieraj¹ narzêdzia do obrabianego

materia³u;q dobieraj¹ narzêdzia do operacji te-

chnologicznych;q racjonalnie gospodaruj¹ materia³em

i czasem;q oceniaj¹ w³asne wytwory.

4. Tworzywa sztuczne

Temat lekcji

Lekcja 21.Podstawowe wiadomoœcio tworzywach sztucznych

24

Wymagania podstawowe:q wymieniaj¹ podstawowe surowce,

wystêpuj¹ce bezpoœrednio w przy-rodzie, stosowane do produkcjitworzyw sztucznych;

q porównuj¹ iloœæ energii elektrycznejzu¿ytej do wyprodukowania tejsamej iloœci tworzyw sztucznych i in-nych materia³ów konstrukcyjnych.

Wymagania ponadpodstawowe:q znaj¹ inne (od podstawowych)

surowce stosowane do produkcjitworzyw sztucznych;

q obliczaj¹ koszt zu¿ycia energiielektrycznej potrzebnej do wypro-dukowania okreœlonej iloœcitworzyw sztucznych;

q wyjaœniaj¹ aspekt ekonomicznypowszechnego stosowania tworzywsztucznych.


q Poznaj¹ trzy grupy tworzywsztucznych: termoplastyczne, termo-utwardzalne, chemoutwardzalne;


Wymagania podstawowe:q znaj¹ podzia³ tworzyw sztucznych

wed³ug ich w³aœciwoœci;

Temat lekcji

Lekcja 23.Rodzaje tworzyw sztu-cznych

q Poznaj¹ surowce stosowane doprodukcji tworzyw sztucznych;

q analizuj¹ zu¿ycie energii elektrycznejpotrzebnej do wyprodukowania 1 tonytworzyw sztucznych oraz innychmateria³ów konstrukcyjnych.

Lekcja 22.Otrzymywanie tworzywsztucznych

25


q omawiaj¹ podstawowe w³aœciwoœcipoznanych grup tworzyw;

q poznaj¹ najpopularniejsze tworzywaz grupy tworzyw termoplastycznych,termoutwardzalnych i chemoutwar-dzalnych.


q znaj¹ oznaczenia najpopularniej-szych termoplastów.

Wymagania ponadpodstawowe:q charakteryzuj¹ podstawowe grupy

tworzyw sztucznych;q rozró¿niaj¹ tworzywa termo-

plastyczne, termoutwardzalne,chemoutwardzalne.

q Poznaj¹ metody przetwarzaniatworzyw sztucznych w wyrobyu¿ytkowe;

q omawiaj¹ zastosowanie poznanychmetod przetwarzania tworzywsztucznych;

q zestawiaj¹ przyk³ady wyrobówu¿ytkowych wyprodukowanychró¿nymi metodami.

Wymagania podstawowe:q wymieniaj¹ metody przetwarzania

tworzyw sztucznych w wyrobyu¿ytkowe;

q znaj¹ zastosowanie poznanychmetod przetwarzania tworzyw.

Wymagania ponadpodstawowe:q charakteryzuj¹ metody przetwa-

rzania tworzyw;q okreœlaj¹ metodê, jak¹ zosta³

wytworzony wybrany przedmiot.

Lekcja 24.Metody przetwarzaniatworzyw sztucznychw wyroby u¿ytkowe

Temat lekcji

26



q Ogl¹daj¹ przygotowane próbkitworzyw;

q badaj¹ wybrane w³aœciwoœcitworzyw sztucznych termo-plastycznych;

q zestawiaj¹ wyniki obserwacji z badañposzczególnych w³aœciwoœci two-rzyw sztucznych;

q omawiaj¹ zastosowanie tworzywsztucznych w ró¿nych dziedzinach¿ycia i dzia³alnoœci cz³owieka.

Wymagania podstawowe:q opisuj¹ w³aœciwoœci tworzyw

sztucznych termoplastycznych napodstawie dotyku i ich wygl¹duzewnêtrznego;

q zestawiaj¹ przyk³ady zastosowañtworzyw sztucznych w budo-wnictwie, gospodarstwie domo-wym, rolnictwie, ogrodnictwiei przemyœle maszynowym.

Wymagania ponadpodstawowe:q okreœlaj¹ rodzaj tworzywa sztu-

cznego u¿ytego do wytworzeniawybranych przedmiotów u¿yt-kowych;

q rozpoznaj¹ tworzywa sztucznetermoplastyczne po ich wygl¹dziezewnêtrznym;

q porównuj¹ i opisuj¹ w³aœciwoœciwybranych tworzyw sztucznych;

q znaj¹ nietypowe zastosowaniatworzyw sztucznych.

Lekcje 25. 26.W³aœciwoœci tworzywsztucznych i ich zasto-sowanie

27


Czynnoœci uczniów:

q Poznaj¹ metody przetwarzania i za-gospodarowania odpadów z tworzywsztucznych;

q sprawdzaj¹, jakie znaki s¹ umie-szczane na opakowaniach z tworzywsztucznych.


Wymagania podstawowe:q znaj¹ znaczenie pojêæ: utylizacja,

recykling, biodegradacja;q rozró¿niaj¹ oznaczenia stosowane

na opakowaniach z tworzyw;q wskazuj¹ najbardziej ekologiczny

sposób przetwarzania odpadów.Wymagania ponadpodstawowe:q wyjaœniaj¹, w jaki sposób przetwa-

rza i zagospodarowuje siê odpady;q okreœlaj¹ wady i zalety poszcze-

gólnych metod przetwarzania i za-gospodarowania odpadów;

q wykorzystuj¹ informacje podaneprzez producenta dotycz¹ce spo-sobów sk³adowania i przetwarzaniaopakowañ z tworzyw sztucznych.

Lekcja 28.Przetwarzanie odpadówz tworzyw sztucznych

q Przeprowadzaj¹ identyfikacjê p³o-mieniow¹ tworzyw sztucznychtermoplastycznych;

q obserwuj¹ stopieñ ³atwopalnoœcitworzyw, ich zachowanie siê w p³o-mieniu oraz barwê p³omienia i wy-dzielaj¹cy siê zapach.

Wymagania podstawowe:q okreœlaj¹ rodzaj tworzywa sztu-

cznego na podstawie zachowania siêjego próbki podczas palenia.

Wymagania ponadpodstawowe:q charakteryzuj¹ zachowanie siê

próbek tworzyw termoplastycznychw p³omieniu.

Lekcja 27.Rozpoznawanie tworzywsztucznych za pomoc¹p³omienia

28


q Okreœlaj¹ cel pracy;q opracowuj¹ za³o¿enia projektowe;q opracowuj¹ plan pracy;q przygotowuj¹ stanowisko pracy;q zestawiaj¹ niezbêdne narzêdzia i ma-

teria³y;

Lekcje 31. 32.Projektowanie i wykona-nie zak³adki do ksi¹¿ki

q Zestawiaj¹ narzêdzia stosowane dorêcznej obróbki tworzyw sztucznych;

q omawiaj¹ zastosowanie narzêdzi;q wykonuj¹ podstawowe operacje

technologiczne wystêpuj¹ce przyrêcznej obróbce tworzyw sztucznych:trasowanie, ciêcie, przerzynanie,pi³owanie, giêcie, wiercenie.

Lekcje 29. 30.Obróbka tworzywsztucznych

Temat lekcji Osi¹gniêcia uczniów

Wymagania podstawowe:q czytaj¹ dokumentacjê techniczn¹;q dobieraj¹ kszta³t i wielkoœæ wy-

tworu;q okreœlaj¹ operacje technologiczne;

Wymagania podstawowe:q nazywaj¹ narzêdzia s³u¿¹ce do

obróbki tworzyw sztucznych;q nazywaj¹ operacje technologiczne;q wykonuj¹ operacje technologiczne

stosowane przy rêcznej obróbcetworzyw sztucznych;

q przestrzegaj¹ zasad bhp podczaspracy.

Wymagania ponadpodstawowe:q opisuj¹ metody rêcznej obróbki

tworzyw;q dobieraj¹ narzêdzia do wyko-

nywanych operacji technolo-gicznych;

q dobieraj¹ narzêdzia do obrabianegomateria³u.

29


q ustalaj¹ kolejnoœæ wykonywaniaoperacji technologicznych;

q ustalaj¹ niezbêdne narzêdzia;q prawid³owo pos³uguj¹ siê

narzêdziami;q przestrzegaj¹ zasad bhp.Wymagania ponadpodstawowe:q sporz¹dzaj¹ oraz czytaj¹ ze zro-

zumieniem dokumentacjê techni-czn¹;

q przewiduj¹ czas trwania kolejnychoperacji technologicznych;

q dobieraj¹ materia³ na podstawieprzeprowadzonych prób technologi-cznych;

q dobieraj¹ narzêdzia do obrabianegomateria³u;

q dobieraj¹ narzêdzia do operacji te-chnologicznych;

q racjonalnie gospodaruj¹ materia³emi czasem;

q oceniaj¹ w³asne wytwory.

q wykonuj¹ zak³adkê - pracuj¹ zgodniez planem pracy;

q dbaj¹ o ³ad i porz¹dek na stanowiskupracy;

q porz¹dkuj¹ stanowisko pracy;q dokonuj¹ samokontroli wykonania

zak³adki.

Temat lekcji

30

q Analizuj¹ budowê oraz zasadêdzia³ania przek³adni zêbatej(równoleg³ej i k¹towej), przek³adni³añcuchowej, przek³adni ciernej iprzek³adni pasowej;

q poznaj¹ urz¹dzenia wykorzystuj¹ceposzczególne przek³adnie;

q czytaj¹ i analizuj¹ instrukcjê obs³ugiwiertarki i roweru.

Wymagania podstawowe:q wymieniaj¹ nazwy urz¹dzeñ wy-

korzystuj¹cych przek³adnie;q wyjaœniaj¹ zasadê przenoszenia

ruchu w wybranych urz¹dzeniachtechnicznych;

q przeprowadzaj¹ podstawowe re-gulacje oraz bie¿¹c¹ konserwacjêwiertarki i roweru zgodnie z in-strukcj¹ obs³ugi.

Wymagania ponadpodstawowe:q rozró¿niaj¹ konstrukcyjne elementy

mechaniczne maszyn: ko³a zêbate,osie, wa³ki, ³o¿yska, przek³adnie.

5. Schematy mechaniczneLekcje 33. 34.Urz¹dzenia wykorzystuj¹ceprzek³adnie

Procedury osi¹gania celówCzynnoœci uczniów: Osi¹gniêcia uczniówTemat lekcji

q Poznaj¹ symbole graficzne wy-branych elementów mechanicznych;

q analizuj¹ proste schematy me-chaniczne;

q wykonuj¹ æwiczenia kszta³c¹ceumiejêtnoœæ rysowania symboligraficznych oraz czytania schematówmechanicznych.

Wymagania podstawowe:q rozpoznaj¹ symbole graficzne

wybranych elementów mechani-cznych;

q odwzorowuj¹ proste schematy me-chaniczne.

Wymagania ponadpodstawowe:q czytaj¹ i rysuj¹ wybrane schematy

mechaniczne;q montuj¹ proste uk³ady mechaniczne.

Lekcja 35.Symbole graficzne elementówmechanicznych

31

2. Zwymiaruj przedmiot narysowany w dwóch rzutach. Dorysuj oœsymetrii.

IV Sprawdziany wiadomoœci1. Rysunek techniczny

1. Wymieñ zasady obowi¹zuj¹ce przy rysowaniu linii wymiarowych orazpomocniczych linii wymiarowych.

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

32

3. Przerysuj w podzia³ce 1:2 i zwymiaruj.

4. Narysuj brakuj¹ce rzuty prostok¹tne.

33

5. Wykonaj w podzia³ce 1:1 rzuty prostok¹tne przedstawionej figury,rzuty zwymiaruj.

34

2. Materia³y w³ókiennicze

1. Podkreœl nazwy tych w³ókien, które nie s¹ pochodzenia zwierzêcego.

Bawe³na, elana, we³na, len, wiskoza,

jedwab, nylon, torlen, elana, lycra.

2. Wymieñ wady i zalety w³ókien naturalnych.

Wady ........................................................................................................

...............................................................................................................

...............................................................................................................

Zalety .......................................................................................................

..............................................................................................................

...............................................................................................................

3. Wyjaœnij, czym ró¿ni siê tkanina od dzianiny.

...........................................................................................................

...............................................................................................................

...........................................................................................................

..............................................................................................................

4. Spoœród podanych cech wyrobów w³ókienniczych zakreœl te, którepowinny cechowaæ odzie¿ zimow¹.

W dotyku s¹ mi³e i miêkkie, odporne s¹ na gniecenie,

w dotyku s¹ ch³odne, wykazuj¹ du¿¹ zdolnoœæ do elektryzo-

wania siê, dobrze wch³aniaj¹ pot, dobrze przewodz¹

ciep³o, Ÿle przewodz¹ ciep³o, s¹ bardzo ma³o higroskopijne.

35

5. Do zakupionej sukienki producent do³¹czy³ metkê z poni¿szymiznakami. Napisz, co one oznaczaj¹.

7. W puste kó³ka wpisz cyfry oznaczaj¹ce kolejnoœæ czynnoœci przywykonywaniu ³apki kuchennej.

..................................................................................

.................................................................................

..................................................................................

..................................................................................

.................................................................................

..................................................................................

.................................................................................

6. Uzupe³nij tabelê.

36


1. Wymieñ wady i zalety tworzyw sztucznych.

Wady ........................................................................................................

...............................................................................................................

...............................................................................................................

Zalety .......................................................................................................

..............................................................................................................

...............................................................................................................

...............................................................................................................

2. Wymieñ podstawowe w³aœciwoœci tworzywa sztucznego o oznaczeniuliterowym PE.

...............................................................................................................

...............................................................................................................

...............................................................................................................

..............................................................................................................

...............................................................................................................

3. Spoœród podanych cech tworzywa sztucznego zakreœl te, które powinnycechowaæ rurê kanalizacyjn¹.

Temperatura miêkniêcia 700C, odporne na dzia³anie œrodków

chemicznych, wytrzyma³e mechanicznie, kruche,

pêka w niskich temperaturach, ³atwo daje siê barwiæ,

odporne na dzia³anie wody, rozci¹gliwe, twarde,

odporne na mróz, przewodzi pr¹d elektryczny,

zmienia wymiary pod wp³ywem temperatury, odporne na

z³amanie i zgniecenie.

37

4. Spoœród podanych przedmiotów podkreœl te, które mog¹ byæ wykonanez tworzywa sztucznego o oznaczeniu literowym PS.

Pojemnik na wodê, rura wodoci¹gowa, o b u d o w a

wy³¹cznika, p³yty izolacyjne (ocieplenie budynków),

ko³a zêbate, g¹bka, ¿y³ka, wyk³adzina

pod³ogowa, wk³ad w kamizelce ratunkowej, naczynia

i sztuæce jednorazowego u¿ytku, taœma magnetofonowa.

5. Wyjaœnij znaczenie pojêæ:

utylizacja ............................................................................................

............................................................................................................

recykling ............................................................................................

............................................................................................................

biodegradacja .........................................................................................

............................................................................................................

6. Spoœród poni¿szych narzêdzi zakreœl te, które s³u¿¹ do obróbkitworzyw sztucznych.

38

V Odpowiedzi do æwiczeñ

2. Rysunek techniczny

Wymiarowanie przedmiotów na rysunkach

Æwiczenie 2

.

Æwiczenie 3Zasady obowi¹zuj¹ce przy rysowaniu linii wymiarowych:

} linie wymiarowe nale¿y rysowaæ lini¹ cienk¹ ci¹g³¹ w odleg³oœcioko³o 10 mm od wymiarowanej linii konturowej,

} odstêpy miêdzy równoleg³ymi liniami wymiarowymi powinny byæjednakowe i nie mniejsze ni¿ 7 mm,

} linie wymiarowe nale¿y zakoñczyæ grotami strza³ek w kszta³ciezaczernionych trójk¹tów równoramiennych (w szczególnychprzypadkach strza³ki mo¿na zast¹piæ ukoœnymi kreskami lubkropkami),

} linie wymiarowe nie powinny siê wzajemnie przecinaæ.

39

Zasady obowi¹zuj¹ce przy rysowaniu pomocniczych linii wymiarowych:} pomocnicze linie wymiarowe nale¿y rysowaæ lini¹ ci¹g³¹ cienk¹,} nale¿y uwa¿aæ, aby pomocnicze linie wymiarowe nie przecina³y

siê wzajemnie, a tak¿e nie przecina³y siê z liniami wymiarowymi,} linie pomocnicze mog¹ wystawaæ oko³o 1 do 2 mm poza liniami

wymiarowymi.Zasady obowi¹zuj¹ce przy pisaniu liczb wymiarowych:

} liczby wymiarowe nale¿y wpisywaæ w po³owie d³ugoœci liniiwymiarowych w ten sposób, aby by³y czytelne patrz¹c na wprost,lub z prawej strony,

} liczby wymiarowe musz¹ byæ równej wielkoœci i nie powinnydotykaæ linii wymiarowych.

Æwiczenie 4Strza³ki wymiarowe - groty mo¿na zast¹piæ kropkami lub krótkimikreskami nachylonymi pod k¹tem 450 do linii wymiarowej. Dokonujesiê tego wówczas, gdy zachodzi potrzeba wymiarowania pewnych detali,a nie ma miejsca na narysowanie strza³ek.

Æwiczenie 5

Prawid³owo zwymiarowano rysunek pierwszy, poniewa¿ na rysunkudrugim zosta³ zamkniêty ³añcuch wymiarowy zbudowany z wymiarów:„20”, „10”.

Dobrze • le

a)

40

b)

Æwiczenie 6a)

Prawid³owo zwymiarowano rysunek drugi, poniewa¿ na rysunkupierwszym linie wymiarowe znajduj¹ siê wewn¹trz zarysu przedmiotuoraz siê wzajemnie przecinaj¹.

Dobrze• le

41

b)

Æwiczenie 7a)

42

b)

43

c)c)

44

Æwiczenie 8

45

3. Materia³y w³ókiennicze i ich obróbka

Rodzaje w³ókien

Æwiczenie 1Jedwab naturalny - oprzêd jedwabnika.Bawe³na - nasiona bawe³ny.W³ókna chemiczne (syntetyczne) - ropa naftowa.We³na - uw³osienie owcy.Len - ³odygi lnu.Konopie - ³odygi konopi.W³ókna sztuczne - celuloza, bia³ko.

Æwiczenie 2

46

Æwiczenie 3

Rodzaje wyrobów w³ókienniczych

Æwiczenie 4Tkanina jest to wyrób w³ókienniczy utworzony z dwóch uk³adów nitek:osnowy i w¹tku. Osnowa przebiega wzd³u¿ tkaniny, a w¹tek prostopadledo niej. Dzianina natomiast zbudowana jest z oczek o okreœlonymkszta³cie i rozmiarze. Uk³ad oczek u³o¿onych jedno nad drugim jestnazywany kolumienk¹, a uk³ad oczek u³o¿onych obok siebie nazywasiê rz¹dkiem.

47

Æwiczenie 5Wyrób w³ókienniczy - wyrobami w³ókienniczymi s¹ tkaniny i dzianiny.Wyrób odzie¿owy - do produkcji wyrobów odzie¿owych u¿ywa siêtkanin lub dzianin. Wyroby odzie¿owe to najrozmaitszego typu odzie¿,np. sukienka, sweter, p³aszcz, czapka itp.

Æwiczenie 6Sweter wykonany jest z dzianiny.Skarpety wykonane s¹ z dzianiny.T-shirt wykonany jest z dzianiny.Wizytowe spodnie mêskie wykonane s¹ z tkaniny.Wizytowa koszula mêska wykonana jest z tkaniny.Kurtka przeciwdeszczowa wykonana jest z tkaniny.

Rozpoznawanie w³ókien w wyrobach w³ókienniczych

Æwiczenie 8

48

Funkcje i zadania odzie¿y

Æwiczenie 10Odzie¿ spe³nia nastêpuj¹ce funkcje i zadania:1. Chroni organizm ludzki przed niekorzystnymi warunkami klima-

tycznymi.2. Utrzymuje sta³¹ temperaturê cia³a niezbêdn¹ dla zapewnienia dobrego

samopoczucia.3. Utrzymuje higienê i zdrowy stan skóry, chroni¹c j¹ przed urazami

mechanicznymi oraz niekorzystnym dzia³aniem czynnikówatmosferycznych.

4. Wp³ywa na estetykê wygl¹du cz³owieka oraz zapewnia jego dobresamopoczucie.

Æwiczenie 11W³aœciwoœci u¿ytkowe i estetyczne tkaniny decyduj¹ce o ich przyda-tnoœci na wyroby odzie¿owe zale¿¹ od:a) w³aœciwoœci w³ókien u¿ytych do wyrobu przêdzy (nitek utworzonych

z w³ókien przez skrêcenie),b) sposobu przêdzenia, czyli od sposobu skrêcania nitek - w wyniku

tego procesu otrzymywana jest przêdza o ró¿nej gruboœci i wy-trzyma³oœci,

c) sposobu tkania i budowy tkaniny, czyli od gruboœci nitek osnowyi w¹tku oraz od zastosowanego splotu tkackiego,

d) sposobu wykoñczenia, w którym wyró¿nia siê: wykoñczenie wstêpne,barwienie lub drukowanie oraz wykoñczenie koñcowe (zasadnicze).

Æwiczenie 131. Bluzeczka lub koszulka na lato powinna byæ wykonana z w³ókien

przewiewnych, cechuj¹cych siê du¿¹ higroskopijnoœci¹, np. z bawe³ny,jedwabiu (cena wysoka) lub tañszych w³ókien sztucznych.

2. Sweter na zimê powinien byæ wykonany z w³ókien cechuj¹cych siêdobr¹ izolacyjnoœci¹ ciepln¹, np. z we³ny. Mo¿na równie¿ zastosowaædomieszkê we³ny z w³óknami chemicznymi.

49

3. Odzie¿ dzieciêca zw³aszcza odzie¿ przeznaczona dla niemowl¹tpowinna byæ wykonana z bawe³ny, poniewa¿ w³ókna bawe³ny cechuj¹siê du¿¹ higroskopijnoœci¹, w dotyku s¹ mi³e i miêkkie.

4. Kurtka przeciwdeszczowa powinna byæ wykonana z surowca bardzoma³o higroskopijnego, nie wch³aniaj¹cego wody. Tak¹ w³aœciwoœæposiadaj¹ w³ókna syntetyczne, które po zmoczeniu szybko wysychaj¹i nie filcuj¹ siê.

Znaki okreœlaj¹ce sposób konserwacji

Æwiczenie 141. Konserwacja odzie¿y polega na utrzymaniu jej w stanie nadaj¹cym

siê do jak najd³u¿szego u¿ycia, przy jednoczesnym zachowaniuestetycznego wygl¹du. Zabiegami zwi¹zanymi z konserwacj¹ odzie¿ys¹ przede wszystkim: odplamianie, pranie lub czyszczenie chemiczne,prasowanie oraz w³aœciwe przechowywanie.

2. Sposób konserwacji odzie¿y zale¿y od rodzaju surowca u¿ytego dojej wytworzenia.

3. Informacje o sposobie konserwacji gotowego wyrobu odzie¿owegoumieszczane s¹ na metkach wszytych po wewnêtrznej stronie wyrobu.

Æwiczenie 15Warunki dotycz¹ce konserwacji sukienki:a) maksymalna temperatura wody przeznaczonej do prania sukienki mo¿e

wynosiæ 400C,b) sukienka mo¿e byæ bielona przy u¿yciu zwi¹zków nie wydzielaj¹cych

chloru,c) sukienka powinna byæ prasowana, przez p³ótno ochronne, ¿elazkiem

nagrzanym do temperatury nie przekraczaj¹cej 1500C,d) sukienka mo¿e byæ czyszczona przy u¿yciu wszystkich stosowanych

rozpuszczalników,e) sukienka powinna byæ suszona w pozycji pionowej, w temperaturze

pokojowej.

50

Æwiczenie 16

Konserwacja odzie¿y - prasowanie

Æwiczenie 17

Æwiczenie 18Podczas prasowania nale¿y przestrzegaæ nastêpuj¹cych zasad:a) dostosowaæ temperaturê prasowania do w³aœciwoœci surowca, z jakiego

zosta³ wykonany prasowany wyrób,b) u¿ywaæ tylko ¿elazka sprawnego,c) u¿ywaæ ¿elazka z wtyczk¹ trzystykow¹ i w³¹czaæ je do gniazda

z ko³kiem zeruj¹cym (tzw. bolcem),d) w³¹czone ¿elazko odstawiaæ na specjaln¹ podstawkê,e) wy³¹czaæ ¿elazko przy ka¿dej, nawet najkrótszej przerwie w pra-

sowaniu.

51

Rozmiary odzie¿y

Æwiczenie 20a) rozmiar odzie¿y przeznaczonej dla dziewczynki: „158”,b) rozmiar odzie¿y przeznaczonej dla kobiety: „42”.

Æwiczenie 21

52

Zadania wytwórcze

Zadanie 1

1. Okreœlenie tematu i celu pracy.Przed okreœleniem celu pracy nale¿y przeprowadziæ analizê funkcjiu¿ytkowych ³apki - funkcji podstawowej i funkcji dodatkowych. Funkcjapodstawowa ³apki to ochrona rêki przed poparzeniem podczasprzenoszenia gor¹cych naczyñ.Po dyskusji uczniowie okreœlaj¹ temat i cel pracy - zaprojektowaniei wykonanie ³apki s³u¿¹cej do pracy w kuchni.

2. Analiza zadania - wyró¿nienie elementów, z jakich powinna siê sk³adaæ³apka oraz dobór materia³u w³ókienniczego.Uczniowie ustalaj¹, jakie cechy powinien mieæ materia³ w³ókienniczy,z którego bêdzie wykonana ³apka. Nastêpnie okreœlaj¹ wymaganiakonstrukcyjne, ergonomiczne, technologiczne, ekonomiczne i estetycznejakim powinna odpowiadaæ projektowana ³apka kuchenna. Poprzeprowadzeniu serii doœwiadczeñ okreœlaj¹, który rodzaj tkaninyspe³nia wczeœniej ustalone wymagania i mo¿na go wykorzystaæ dowykonania ³apki.

3. Dobór kszta³tu i wielkoœci ³apki kuchennej.Przy doborze kszta³tu i wielkoœci nale¿y uwzglêdniæ ustalone w punkciedrugim wymagania.Dobieraj¹c kszta³t i wielkoœæ ³apki, mo¿na pos³u¿yæ siê siatk¹ modularn¹,np. kartk¹ papieru w kratkê.

4. Przygotowanie materia³ów i narzêdzi.Materia³y: kolorowa tkanina bawe³niana, tasiemka, nici.Narzêdzia: no¿yczki, ig³a, naparstek.

5. Wykonanie ³apki kuchennej.Harmonogram czynnoœci:a) wykonanie formy z papieru,

53

b) wykrojenie z tkaniny (na podstawie formy) dwóch elementów o tymsamym kszta³cie,

c) po³¹czenie fastryg¹ wykrojonych elementów,d) pikowanie zszytych elementów,e) obszycie (oblamowanie) brzegów ³apki tasiemk¹,f) wykonanie z tasiemki zaczepu do zawieszania ³apki na wieszaku

i do³¹czenie go do ³apki.

6. Kontrola i ocena wykonania.Ocenie podlegaj¹ nastêpuj¹ce elementy:a) wykonanie ³apki zgodnie z projektem,b) oryginalnoœæ rozwi¹zañ,c) dobór narzêdzi do obrabianego materia³u,d) dobór narzêdzi do operacji technologicznych,e) prawid³owe pos³ugiwanie siê narzêdziami,f) poprawnoœæ wykonywania operacji technologicznych,g) przestrzeganie zasad bhp,h) racjonalne gospodarowanie materia³em i czasem,i) zaanga¿owanie ucznia podczas wykonywania ³apki,j) ³ad i porz¹dek na stanowisku pracy,k) estetyka i przydatnoœæ wykonanej ³apki kuchennej.

Zadanie 2

1. Okreœlenie tematu i celu pracy.Przed okreœleniem celu pracy nale¿y przeprowadziæ analizê funkcjipodstawowych, jakie powinna spe³niaæ maskotka.Po dyskusji uczniowie okreœlaj¹ temat i cel pracy - zaprojektowaniei wykonanie maskotki pieska.

2. Analiza zadania - wyró¿nienie elementów, z jakich powinna siê sk³adaæmaskotka oraz dobór materia³u w³ókienniczego.Uczniowie ustalaj¹, jakie cechy powinien mieæ materia³ w³ókienniczy,z którego bêdzie wykonana maskotka. Nastêpnie okreœlaj¹ wymaganiakonstrukcyjne, ergonomiczne, technologiczne, ekonomiczne i estetyczne

54

jakim powinna odpowiadaæ projektowana maskotka. Po przeprowadzeniuserii doœwiadczeñ okreœlaj¹, który rodzaj tkaniny spe³nia wczeœniejustalone wymagania i mo¿na go wykorzystaæ do wykonania maskotki.

3. Dobór kszta³tu i wielkoœci maskotki pieska.Wykonuj¹c formê poszczególnych elementów projektowanej maskotkinale¿y pos³u¿yæ siê siatk¹ modularn¹.

4. Przygotowanie materia³ów i narzêdzi.Materia³y: filc lub miêkka i mi³a w dotyku gruba tkanina, dwa ma³e

guziki lub koraliki, œcinki materia³u lub wata.Narzêdzia: no¿yczki, ig³a, naparstek.

5. Wykonanie maskotki pieska.Harmonogram czynnoœci:a) wykonanie formy (z papieru) poszczególnych elementów maskotki,b) wykrojenie z tkaniny (na podstawie formy) poszczególnych

elementów pieska,c) zszycie odpowiednich elementów, zostawienie otworu na wypchanie,d) wypchanie pieska wat¹ lub œcinkami materia³u,e) zaszycie otworu,f) doszycie ogonka oraz uszu,g) wykonanie oczek z koralików lub guzików,h) obszycie czubka nosa czarn¹ nitk¹.

6. Kontrola i ocena wykonania.Ocenie podlegaj¹ nastêpuj¹ce elementy:a) wykonanie maskotki zgodnie z projektem,b) oryginalnoœæ rozwi¹zañ,c) dobór narzêdzi do obrabianego materia³u,d) dobór narzêdzi do operacji technologicznych,e) prawid³owe pos³ugiwanie siê narzêdziami,f) poprawnoœæ wykonywania operacji technologicznych,g) przestrzeganie zasad bhp,h) racjonalne gospodarowanie materia³em i czasem,

55

i) zaanga¿owanie ucznia podczas wykonywania maskotki,j) ³ad i porz¹dek na stanowisku pracy,k) estetyka i przydatnoœæ wykonanej maskotki.


Podstawowe wiadomoœci o tworzywach sztucznych

Æwiczenie 1Tworzywa sztuczne znalaz³y zastosowanie w nastêpuj¹cych dziedzinach¿ycia: przemys³ odzie¿owy, opakowania, rolnictwo, przemys³ maszy-nowy, budownictwo, artyku³y gospodarstwa domowego, przemys³elektrotechniczny, transport.

Æwiczenie 2

56

Æwiczenie 3

Otrzymywanie tworzyw sztucznych

Æwiczenie 4

Æwiczenie 5Koszt energii (zak³adaj¹c, ¿e cena 1 kWh wynosi 0,36 z³) potrzebnejdo wyprodukowania 100 kg:a) tworzyw sztucznych wynosi: 1 kWh x 0,36 z³ = 0,36 z³;b) stali wynosi: 6,7 kWh x 0,36 z³ = 2,40 z³;c) aluminium wynosi: 12,4 kWh x 0,36 = 4,50 z³;d) miedzi wynosi: 13,2 kWh x 0,36 z³ = 4,80 z³.

57

Rodzaje tworzyw sztucznych

Æwiczenie 6Tworzywa termoplastyczne: polichlorek winylu, polietylen, poliamid,polistyren, polimetakrylan metylu, polipropylen.

Æwiczenie 7Polietylen - PEPolipropylen - PPPolichlorek winylu - PCWPolistyren - PSPolimetakrylan metylu - PMMPoliamid - PA

Metody przetwarzania tworzyw sztucznych w wyroby u¿ytkowe

Æwiczenie 8Metody przetwarzania tworzyw: wyciskanie, wtryskiwanie, prasowanie,walcowanie, odlewanie.

Æwiczenie 9

58

W³aœciwoœci tworzyw sztucznych i ich zastosowanie

Æwiczenie 10

Æwiczenie 11

59

Æwiczenie 12Polietylen (PE) - jest elastyczny, odporny na z³amanie i zgniecenia,w dotyku jest t³ustawy - woskowaty.Polistyren (PS) - jest przezroczysty lub matowy, posiada g³adk¹powierzchniê, jest kruchy i ³amliwy, pêka przy zgniataniu.Polimetakrylan metylu (PMM) - jest przezroczysty, wytrzyma³y, leczkruchy i wra¿liwy na zadrapania.Polichlorek winylu (PCW) miêkki - jest elastyczny i g³adki oraz wykazujedu¿¹ wytrzyma³oœæ mechaniczn¹.Poliamid (PA) - jest twardy, bezbarwny lub kremowy, wykazuje du¿¹wytrzyma³oœæ mechaniczn¹ oraz elastycznoœæ.

Przetwarzanie odpadów z tworzyw sztucznych

Æwiczenie 14Metody likwidacji odpadów z tworzyw sztucznych:a) sk³adowanie,b) spalanie,c) wykorzystanie odpadów jako surowców wtórnych do nowej produkcji.

Æwiczenie 15Utylizacja - wykorzystanie materia³ów, które straci³y wartoœæ u¿ytkow¹lub produktów odpadowych jako surowców wtórnych do dalszejprodukcji.Recykling - wykorzystanie odpadów technologicznych i surowcówwtórnych w przemyœle.Biodegradacja - rozk³ad substancji nastêpuj¹cy w sposób naturalny podwp³ywem mikroorganizmów i enzymów.

Æwiczenie 16Na opakowaniach z tworzyw sztucznych s¹ umieszczane informacje orodzaju tworzywa oraz czy opakowania nadaj¹ siê do powtórnego u¿ycia.

Æwiczenie 17Jednym ze sposobów usuwania zanieczyszczeñ ze œrodowiska jestwykorzystanie odpadów jako surowców wtórnych do nowej produkcji.

60

Ten sposób bêdzie skuteczny pod warunkiem sortowania odpadów.Segregacjê œmieci nale¿y rozpocz¹æ ju¿ w gospodarstwach domowych.W dostêpnych miejscach nale¿y równie¿ ustawiæ kontenery, do którychmo¿na wrzucaæ oddzielnie szk³o, tworzywa sztuczne i papier.

Obróbka tworzyw sztucznych

Æwiczenie 18Dzielenie materia³u (tworzyw sztucznych) odbywa siê przez:a) ciêcie - za pomoc¹ no¿yczek lub no¿a;b) przerzynanie - do przerzynania grubszych tworzyw termoplastycznychstosowane s¹ pi³y o szerokich brzeszczotach, du¿ych i rzadziej roz-stawionych zêbach, natomiast do przerzynania tworzyw termoutwar-dzalnych stosowane s¹ pi³y do metalu.Kszta³towanie powierzchni:a) pi³owanie - ma na celu nadanie powierzchniom odpowiedniego kszta³tui g³adkoœci;b) giêcie - polega na ogrzaniu tworzyw sztucznych termoplastycznychi nadaniu im po¿¹danych kszta³tów.Wiercenie otworów - do wiercenia mniejszych otworów w tworzywachsztucznych stosowane s¹ wiert³a do metalu, natomiast do wierceniaotworów o œrednicy ponad 10 mm lepiej nadaj¹ siê œwidry do drewna.

Æwiczenie 19

61

Æwiczenie 20

62

Zadania wytwórcze

Zadanie 1Plan pracy1. Okreœlenie celu pracy.Aby uczniowie okreœlili cel pracy, nale¿y postawiæ im nastêpuj¹cepytania:a) jak¹ funkcjê pe³ni zak³adka?b) czy zak³adka ma pe³niæ tak¿e funkcjê dekoracyjn¹?c) z jakiego materia³u mo¿e byæ wykonana zak³adka?Po dyskusji uczniowie okreœlaj¹ temat i cel pracy - wykonanie zak³adkido ksi¹¿ki.

2. Analiza zadania - wyró¿nienie elementów, z jakich powinna siê sk³adaæzak³adka oraz dobór odpowiedniego tworzywa sztucznego.Uczniowie ustalaj¹, jakie cechy powinno mieæ tworzywo sztuczne.Nastêpnie opracowuj¹ za³o¿enia projektowe oraz okreœlaj¹ wymagania,jakim powinna odpowiadaæ projektowana zak³adka do ksi¹¿ki. Poprzeprowadzeniu serii doœwiadczeñ okreœlaj¹, które z tworzyw spe³niawczeœniej ustalone wymagania.

3. Dobór kszta³tu i wielkoœci zak³adki do ksi¹¿ki.Przy doborze kszta³tu i wielkoœci nale¿y uwzglêdniæ ustalone w punkciedrugim wymagania.

4. Przygotowanie materia³ów i narzêdzi.Materia³y: folia poliestrowa, kordonek, kolorowe widokówki.Narzêdzia: no¿yczki, ig³a, naparstek.

5. Wykonanie zak³adki do ksi¹¿ki.Harmonogram czynnoœci:a) przyciêcie folii na wymiar,b) z³o¿enie folii w ten sposób, aby górna czêœæ folii pokrywa³a siê

z doln¹,c) zszycie jednego boku zak³adki œciegiem dzierganym,

63

d) w³o¿enie kolorowych obrazków do œrodka zak³adki,e) zszycie pozosta³ych boków zak³adki œciegiem dzierganym,f) zakoñczenie dolnego brzegu zak³adki frêdzlami.

6. Kontrola i ocena wykonania.Ocenie podlegaj¹ nastêpuj¹ce elementy:a) wykonanie zak³adki zgodnie z projektem,b) oryginalnoœæ rozwi¹zañ,c) dobór narzêdzi do obrabianego materia³u,d) dobór narzêdzi do operacji technologicznych,e) prawid³owe pos³ugiwanie siê narzêdziami,f) poprawnoœæ wykonywania operacji technologicznych,g) przestrzeganie zasad bhp,h) racjonalne gospodarowanie materia³em i czasem,i) zaanga¿owanie ucznia podczas wykonywania zak³adki,j) ³ad i porz¹dek na stanowisku pracy,k) estetyka i przydatnoœæ wykonanej zak³adki do ksi¹¿ki.

5. Schematy mechaniczne

Urz¹dzenia wykorzystuj¹ce przek³adnie

Æwiczenie 1Przek³adnia zêbata równoleg³a sk³ada siê z dwóch sprzê¿onych ze sob¹kó³ zêbatych o ró¿nej wielkoœci. Znalaz³a ona zastosowanie w wiertarceelektrycznej.Przek³adnia zêbata k¹towa znalaz³a zastosowanie w wiertarce rêcznej.Przek³adnia ³añcuchowa zbudowana jest z dwóch kó³ zêbatychpo³¹czonych ze sob¹ ³añcuchem. Znalaz³a ona zastosowanie w napêdzieroweru.Przek³adnia pasowa sk³ada siê z dwóch kó³ pasowych i paska. Znalaz³aona zastosowanie w napêdzie maszyny do szycia.

64

Æwiczenie 2

Æwiczenie 3

Documents

Bogus³awa Stanecka Czes³aw Stanecki Renata Stasiak · Tworzywa sztuczne q Pos³uguje siê podstawo-wymi narzêdziami do rêcznej obróbki tworzyw sztucznych. q Wykonuje proste operacje