BOALTIM SSTEMNN GELM

Prof.Dr.Emel KOPTAGEL

rogenital sistem, fonksiyonel olarak birbirinden tamamen farkl riner sistem ve genital sistem olmak zere 2 bileene ayrlabilir.

Embriyonik ve anatomik olarak bu sistemler birbirinin iine gemitir.

Paraksiyal mezodermi lateral plaa (somatik ve splanik mezoderme) balayan mezoderm, intermediyet mezodermdir.

Balangta her iki sistemin de boaltm kanallar kloaka olarak adlandrlan kaviteye alr.

NEFRK TBLN OLUUMU

Geliimin ilerlemesiyle, iki sistemin birlikte geliimi zellikle erkekte belirgindir.

lkel boaltm kanal, ilk olarak riner kanal olarak fonksiyon grr fakat daha sonra esas genital kanala dnr.

Erikin erkeklerde genital organlar gibi riner organlar da tek bir kanal olan penil retraya semen ve idrar boaltrlar.

NTERMEDET MEZODERMDE DEKLKLER( 4. HAFTA )

4.hafta banda, boyun blgesindeki intermediet mezoderm, somitlerle olan balantsn kaybederek nefrotomlar olarak bilinen segmental olarak dzenlenmi hcre kmelerini oluturur. Nefrotomlar yana doru byyerek bir lmen kazanrlar.

nsanda intrauterin hayattaPronefroz, MezonefrozMetanefroz

olmak zere farkl bbrek sistemi oluur. Pronefroz, rudimenterdir ve fonksiyonel deildir; mezonefroz, erken fetal dnemde ksa bir sre fonksiyon grrken, metanefroz ise kalc bbrektir.

PRONEFROZ

nsan embriyosunda pronefroz, servikal blgede 7-10 kadar solid hcre ktlesidir.

lk oluan vestigial nefrotomlar, en son oluanlardan nce gerilerler.

4.haftann sonunda pronefrik sistemin tm belirtileri kaybolur.

PRONEFROZ, MEZONEFROZ ve METANEFRK SSTEMLERB-5.hafta

MEZONEFROZPronefrozun gerilemesi srasnda, mezonefrozun ilk boaltm tblleri ortaya kar.Hzla uzayarak, S-biimli kangal olutururlar ve medyal blmlerinde bir glomerulus edinirler. Burada tbl, Bowman kapsln oluturur. Kapsl ve glomerl birlikte renal korpskl (bbrek cisimcii=corpusculum renalis Malpighi) oluturur. Zt uta, tbl mezonefrik veya Wolf kanal olarak bilinen toplayc boruya girer.

5 HAFTALIK EMBRYODA MEZONEFRK SSTEMN BOALTIM TBLNN OLUUMU

5. HAFTANIN SONUNDA SON BAIRSAK ve KLOAKA LKS

2.ayn ortasnda, mezonefroz, orta hattn her iki tarafnda byk ovoid bir organ oluturur. Gelien gonad, medyal kenarda yerletiinden her iki organ tarafndan oluturulan kabarnt rogenital srt olarak bilinir.Kaudal tbller bir yandan farklanrken; kraniyal tbller ve glomerller dejeneratif deiiklikler gsterir.

2. ayn sonunda mezonefrozun byk bir blm ortadan kalkar. Erkekte, birka kaudal tbl ve mezonefrik kanal varln srdrrken, diide ortadan kalkar.

METANEFROZ

5.haftada ortaya kar.

Metanefrozun boaltm birimleri, mezonefrik sistemdeki gibi metanefrik mezodermden geliir.

Kanal sisteminin geliimi ise pronefroz ve mezonefrozdan farkldr.

Kalc bbrek (metanefroz) iki farkl kaynaktan geliir.

1.Boaltm birimlerini oluturan metanefrik mezoderm;2.Toplayc sistemi oluturan reter tomurcuu.

METANEFRK BOALTIM BRMNN GELM

A-5 Haftalk EmbriyoB-E-5-8 Haftalk Embriyoda Metanefroz Bbrein GeliimiF-I-11 Haftalk Embriyoda Nefron GeliimiBBREKLERN GELM

METANEFROJENK BLASTEM

Her yeni oluan toplayc tbl, distal ucunda metanefrik doku apkasyla kapldr.

Tbln indkleyici etkisi altnda, doku apkasnn hcreleri renal vezikl olarak adlandrlan ve kk tblleri oluturacak olan kk vezikller oluturur.

Bu tbl, glomerl olarak bilinen kapiller demeti ile birlikte nefronu (boaltm birimi) oluturur.

Nefronun proksimal ucu, glomerler kapillerlerin iine yerletii Bowman kapsln oluturur.

Distal ucu ise toplayc tbllerden biri ile ak bir balant kurarak, glomerlden toplayc birime bir gei kurulur.

Boaltm tblnn srekli uzamas ile proksimal kvrml tbl, Henle kulpu ve distal kvrml tbl oluur.

reter tomurcuu,

reter, pelvis renalis, major ve minr kaliksleri ve yaklak olarak 1-3 milyon toplayc tbl oluturur.

METANEFROZ BBREN RENAL PELVS, KALKSLER ve TOPLAYICI TBLLERNN GELMA-6.hafta B-6.haftann sonuC-7.hafta D-Yenidoan

RETERN GELMSEL ANOMALLERA-FT RETERB-KISM FT RETER

BBREKLERN YKSEL

A-UNLATERAL PELVK BBREKB-AT NALI BBREK

BOALTIM SSTEMNN GELMSEL ANOMALLER

BOALTIM SSTEMNN GELMSEL ANOMALLER

AT NALI BBREK

FT RETER ve AT NALI BBREK

POLKSTK BBREK

FT RETER

VESCA URNERA ve RETRANIN GELM

Geliimin 4. ve 7.haftalar srasnda, rorektal septum cloaca y anorektal kanal ve primitif rogenital sins olmak zere ikiye ayrr.

Kloakal membran da nde rogenital membran ve arkada anal membran olmak zere ikiye ayrlr.

CLOACANIN UROREKTAL SEPTUMLA UROGENTAL SNS VE RECTUMA AYRILMASI

Primitif rogenital sinsn 3 blm ayrt edilir.

1-stte ve en byk para olan vesica urineria: Balangta, kese allontoisle devam eder. Allontois lmeni kapandnda, kaln fibrz bir kordon olan urachus, idrar kesesinin apeksini gbek kordonu ile bal tutar. Erikinde median umblikal ligament olarak kalr.

2-Ksmen dar bir kanal olan rogenital sinsn pelvik paras: Erkekte retrann prostatik ve membranz parasn oluturur.

3-Definitif rogenital sins: rogenital sinsn fallik paras olarak da bilinir. Bir taraftan dier tarafa doru nemli lde yasslmtr ve dardan, rogenital membranla ayrlr. Definitif rogenital sistemin dii ve erkekte geliimi nemli lde farkldr.

Kloakn blnmesi srasnda, mezonefrik kanallarn kaudal paralar nemli lde absorblanarak vesica urineria duvarna katlr.Sonradan, balangta mezonefrik kanallarn dar doru tomurcuklar olan reterler ayr ayr mesaneye girer. Bbreklerin ykseliinin sonucu olarak, reter aklklar kraniyale doru hareket ederken mezonefrik kanallar da birbirlerine yakn olarak yer deitirerek prostatik retraya girerler ve erkekte ejakular kanallara farklanrlar.

RETER ve MEZONEFRK KANALLARIN GELM SIRASINDAK LKLER

Her iki mezonefrik kanal ve reter mezodermal kkenli olduundan, kanallarn katlmasyla (mesane trigonu) oluan mesane mukozas da mezodermal kkenlidir.

Mesanenin geri kalan paras rogenital sinsten geliir ve endodermal kkenlidir.

Mesanenin ii tamamen endodermal epitel ile delidir.

retrann Geliimi

Dii ve erkein:retra epiteli...........................................endodermal Ba dokusu ve dz kas dokusu...............splanik mezodermkkenlidir.

3.ayn sonunda prostatik retra oalmaya balar ve evre mezenime giren birka tomurcuk oluturur. Erkekte bu tomurcuklar prostat bezini oluturur. Diide ise, retrann kraniyal paras uretral bezleri ve pararetral bezleri oluturur.

Urakal Fistula, Kist ve Sins

Allontoisin intraembriyonik ksmnn lmeni varln srdrdnde, idrar gbek bandan drene olabilir.Bu anomali, urakal fistula olarak bilinir.

Eer sadece allontoisin bir blm kalrsa, onu deyen rtnn salglama aktivitesi sonucu kistik bir genileme olabilir ve urakal kist olarak adlandrlr.

Daha st blgelerin epiteli varln srdrrse, urakal sins oluur. Bu sins, genellikle mesane ile devam eder.

URAKAL FSTULA-URAKAL KST-URAKAL SNUS