Brandssummercamp 2012 feb55_biology

สวนท 1 (O NET) .........โดย อ.เกรยงไกร อภยวงศ ...........................................หนา 2-100 สวนท 2 (PAT 2)...........โดย ดร.สมพศ สามภกด ...............................................หนา 101-179 สวนท 3 (PAT 2)...........โดย ดร.ชชวาล จนทราสรยารตน................................หนา 180-240

วทยาศาสตร ชววทยา (2) ______________________________ โครงการแบรนดซมเมอรแคมป 2012

สารจาก Kiki การอานหนงสอเตรยมตวสอบ : สงตอไปนจะชวยใหเราจดจาความรไดยาวนาน 1. เสยงของคา 2. รปของคา 3. ภาพ 4. ดนตร 5. จนตนาการ อยากใหนกเรยนทกคนมกาลงใจในการเรยนรชววทยาตลอดชวตนะจะ... ครไมอยากไดยนนกเรยนพดวา “ลาแลวชวะฯ” แตอยากใหทกคนพดวา “เตมทกบชวะฯ” ... สๆ เมอเราตองลงสนามสอบ สงหนงท Kiki อยากบอกอยากเตอน คอ อยากลว! การสอบในวชาทเราไมถนด สงทเราตองทา คอ “อานโจทยและอานตวเลอก” เชอส! ตองมสกขอ-สองขอสนาทเราเจอตวเลอกทถกตองจากการอานขอสอบ ณ ขณะนน (อาจไมไดเกงเลอเลศ แตกไดคะแนนแบบเชดๆ เพราะอานอยางมสต... นะจะ)

โครงการแบรนดซมเมอรแคมป 2012______________________________ วทยาศาสตร ชววทยา (3)

โครงสรางของเซลล ทฤษฎเซลล (Cell Theory) ทฤษฎเซลลกลาวไววา “สงมชวตประกอบดวยเซลล 1 เซลล หรอมากกวา ซงเซลลเปนหนวยทเลกทสดของสงมชวต และเซลลทมอยเดมจะเปนตนกาเนดของเซลลใหมทจะเกดขน” เซลลทกเซลล (All Cells) จะมองคประกอบพนฐานดงตอไปน 1. ....................................................... 2. ....................................................... 3. ....................................................... 4. ....................................................... สวนประกอบของเซลล สวนประกอบของเซลลม 3 สวนสาคญ ดงน 1. สวนทหอหมเซลล แบงออกเปน 1.1 ผนงเซลล (Cell Wall) 1.2 เยอหมเซลล (Plasma Membrane) 2. ไซโทพลาซม (Cytoplasm) ประกอบดวย 2.1 ไซโทซอล (Cytosol) 2.2 ออรแกเนลล (Organelles)


3.

นวเคลย

ส (N

ucleu

s) ปร

ะกอบ

ดวย

3.1 เยอห

มนวเค

ลยส

(Nuc

lear M

embr

ane)

3.2

นว

คลโอพล

าซม

(Nuc

leopla

sm)

3.3 โครม

าทน

(Chr

omati

n)

3.4

นว

คลโอลส

(Nuc

leolus

)

ตารางโค

รงสร

างเซลล

ของส

งมชว

ตจาพ

วกยค

ารโอต แล

ะหนา

ท

โครงสร

าง

ขอ

มลทค

วรทร

าบ

หนาท

1.

ผนงเซ

ลล

- อย

ถดจากเยอ

หมเซลล

ออกไป

(ผนงเซ

ลลพบ

ทเซล

ลของสงมช

วตบา

งประเภท เ

ชน พช ส

าหราย

เหด รา

และ

แบคท

เรย)

- ยอ

มใหส

ารผา

นไดห

มด

(ซงจะแต

กตางจาก

เยอห

มเซล

ล)

- ปก

ปองแ

ละคา

จนเซลล

2. เยอห

มเซล

ล

- ปร

ะกอบ

ดวยฟ

อสโฟลพ

ด (Ph

osph

olipid

) เรย

งตวก

น 2 ชน

และ

มโปร

ตนแท

รกตว

อย

- มค

ณสมบ

ตเปน

เยอเลอ

กผาน

(Se

mipe

rmea

ble M

embr

ane)

- คว

บคมก

ารผา

นเขา

-ออก

ของส

ารระหว

างเซลล

กบสง

แวดล

อมภา

ยนอก

-

จดจาโครงสร

างขอ

งเซลล

บางช

นด

- สอ

สารระห

วางเซ

ลล

ผนงเซ

ลล

โครงการแบรนดซมเมอรแคมป 2012 ______________________________ วทยาศาสตร ชววทยา (5)

โครงสร

าง

ขอ

มลทค

วรทร

าบ

หนาท

3.

นวเคลย

ส

- เปนโครงสรางท

มเยอ

หม 2

ชน แล

ะมโครโม

โซม

อย

ภายใน

- คว

บคมก

ารสง

เคราะห

โปรต

นและ

การส

บพนธ

ขอ

งเซลล

-

เปนแ

หลงเก

บโคร

โมโซม

4. โครโม

โซม

- ปร

ะกอบ

ดวยด

เอนเอ

(DNA

) และ

โปรต

น -

เปนแ

หลงเก

บขอม

ลทางพน

ธกรรมท

ใชเปนร

หสในกร

ะบวน

การส

งเคราะห

โปรต

น

5. นว

คลโอลส

- คว

บคมก

ารสง

เคราะห

rRNA

-

เปนแ

หลงส

งเคราะห

rRNA

และ

ไรโบโซม

DNA

นวคล

โอลส


โครงสร

าง

ขอ

มลทค

วรทร

าบ

หนาท

6.


- มข

นาดเลก

ประกอ

บดวย

โปรต

นและ

RNA

-

มทงไร

โบโซมอ

สระ

(ลอยอ

ยในไซโทพ

ลาซม

) แล

ะไรโบโซมย

ดเกา

ะ เชน

เกาะอย

ทเอน

โด-

พลาส

มกเรต

คลม

(ER)

- สร

างสา

รประเภทโปร

ตนสา

หรบใชภ

ายในเซลล

7. เอนโดพ

ลาส-

มกเรต

คลม

(ER)

- เปนร

ะบบเยอ

หมภา

ยในเซล

ล มอ

งดคล

ายรางแ

ห -

แบงอ

อกเปน

2 ชน

ด ดง

น

1) เอ

นโดพ

ลาสม

กเรต

คลมช

นดผว

ขรขร

ะ (R

ER) เปน

ER ทม


มาเกาะ

2) เอ

นโดพ

ลาสม

กเรต

คลมช

นดผว

เรยบ

(SER)

เปน

ER ทไมมไรโบ

โซมเกา

ะ

- RE

R สร

างสา

รประเภทโปร

ตนสา

หรบส

งออก

ไปใชภา

ยนอก

เซลล

-

SER

สรางสา

รประเภทล

พด

(Lipid

) แล

ะ

กาจด

สารพ

ษ

8. กอ

ลจคอ

ม-

เพลก

ซ

- มล

กษณะ

คลาย

ถงแบ

นๆ

เรยงซ

อนกน

เปนช

น

- สร

างเวส

เคลห

มโปร

ตนท

RER สร

างขน

แลว

ลาเลยง

ไปยง

เยอห

มเซล

ลเพอ

สงโปรต

นออก

ไป

นอกเซล

ล

หนวย

เลก

หนวย

ใหญ SER

RER

โครงการแบรนดซมเมอรแคมป 2012 ______________________________ วทยาศาสตร ชววทยา (7)

โครงสร

าง

ขอ

มลทค

วรทร

าบ

หนาท

9.

ไลโซโซม

- มล

กษณะ

เปนถ

งกลม

ๆ เรย

กวา

เวสเคล

ซงภา

ยในม

เอนไซม

ทใชส

าหรบ

ยอยส

ารตา

งๆ

บรรจอย

- ยอ

ยสลา

ยออร

แกเนลล

และเซ

ลลทเสอ

มสภา

พ -

ยอยส

ารตา

งๆ

ทเซล

ลนาเข

ามาด

วยกระบวน

การเอ

นโดไซโทซ

ส (E

ndoc

ytosis

)

10. ไมโทค

อน-

เดรย

- มเยอ

หม 2

ชน

- มข

องเหลว

อยภา

ยใน

เรยกว

า เมทร

กซ

(Matr

ix) ซ

งมไรโ

บโซม

และ

DNA

ลอย

อยใน

เมทร

กซ

- นก

ชววท

ยาตง

สมมต

ฐานว

า “ไม

โทคอ

นเดร

ยนา

จะเปนแ

บคทเรย

ทเขามาอาศย

อยภายใน

เซลล

ของส

งมชว

ตในอ

ดตกา

ล แล

วมววฒน

าการ

รวมก

นมาจนถ

งปจจ

บน”

- เปนแ

หลงส

รางพ

ลงงานใหแ

กเซล

ล (ไม

โทคอ

น-

เดรย

สร

างพล

งงาน

จากก

ระบว

นการสล

าย

สารอ

าหารภา

ยในเซล

ลแบบ

ใชออ

กซเจน

หรอ

ทเรย

กกนว

า กา

รหาย

ใจระดบ

เซลล

แบบใช

ออ

กซเจน

)

11. ค

ลอโร-

พลาส

ต

- มเยอ

หม 2

ชน

- มข

องเหลว

อยภา

ยใน

เรยกว

า สโตร

มา

(Strom

a) ซง

มไรโบ

โซม

และ

DNA

ลอยอ

ยในสโตร

มา

- นก

ชววท

ยาตง

สมมต

ฐานว

า “คลอ

โรพลา

สต

นาจะเปนแ

บคทเรย

ทเขา

มาอา

ศยอย

ภายใน

เซลลข

องสงมช

วตในอด

ตกาล

แลว

มววฒ

นาการ

รวมก

นมาจนถ

งปจจ

บน”

- เปนแ

หลงส

รางอ

าหารกล

โคสใหแ

กเซล

ล

(คลอโรพ

ลาสต

สรางอา

หารจาก

กระบ

วนกา

ร

สงเคราะห

ดวยแ

สง)

ไลโซโซม


DNA

DNA



โครงสร

าง

ขอ

มลทค

วรทร

าบ

หนาท

12

. แวค

วโอล

- มห

ลายช

นด ห

ลายข

นาด

หลาย

รปราง

และม

หน

าทแต

กตางกน

ออกไป

เชน

ฟดแว

ควโอล

เซนท

รลแว

ควโอล

และคอน

แทรก

ไทลแ

วควโอ

ล เปนต

น -

แวคว

โอลแ

ตละช

นดพบ

ไดในเซลล

ของส

งมชว

ตทจ

าเพาะเจา

ะจง

1) ฟด

แวคว

โอล ทาหนา

ทบรรจอ

าหาร

และ

ทางาน

รวมก

บไลโซโซม

เพอย

อยอา

หาร

2) เซนท

รลแว

ควโอล

ทาหน

าทเกบส

ะสมส

ารตา

งๆ

เชน สา

รอาห

าร สารส สา

รพษ เปนต

น 3)

คอนแ

ทรกไทล

แวคว

โอล

ทาหน

าทกา

จดนา

สวนเกน

ออกจ

ากเซลล

ของส

งมชว

ตเซล

ลเดย

วทอ

าศยอ

ยในน

า เชน

ยกลน

า อะ

มบา

และ

พารามเซย

ม

13. เซน

ทรโอล

- ปร

ะกอบ

ดวยไมโคร

ทบลเรย

งตวก

นอยา

งเปน

ระเบยบ

มอง

ดคลา

ยทรงกร

ะบอก

2 อน

- สร

างเสนใยส

ปนเดลในก

ระบว

นการแบ

งเซลล

14. ไซโทส

เก-

เลตอ

น

- มล

กษณะ

เปนร

างแห

ของเส

นใยโปร

ตน

- ชว

ยคาจนเซล

ล -

ชวยในก

ารเคลอ

นทขอ

งเซลล

-

ชวยในก

ารเคลอ

นทขอ

งเวสเคล

ภายในเซล

ล

แวคว

โอล

เซนท

รโอล


1. นวเคลยส

2. ไรโบโซม (อสระ)

3. กอลจคอมเพลกซ

4. ไลโซโซม

5. ไรโบโซม (ยดเกาะ เอนโดพลาสมกเรตคลม)

6. ไซโทพลาซม

7. ไมโทคอนเดรย

8. เอนโดพลาสมกเรตคลม ชนดผวขรขระ

9. นวคลโอลส

10. เซนทรโอล

11. เยอหมเซลล

ภาพโครงสรางและสวนประกอบของเซลลสตว


2. โครโมโซม3. นวคลโอลส

4. คลอโรพลาสต

5. ผนงเซลล

6. เยอหมเซลล

7. เอนโดพลาสมกเรตคลม ชนดผวขรขระ

8. ไมโทคอนเดรย

9. ไซโทพลาซม10. ไรโบโซม (อสระ)

11. เซนทรลแวควโอล

12. กอลจคอมเพลกซ

ภาพโครงสรางและสวนประกอบของเซลลพช

วทยาศาสตร ชววทยา (10) _____________________________ โครงการแบรนดซมเมอรแคมป 2012

ออรแกเนลลแบงออกเปน 2 ประเภท ตามการมเยอหม ดงน 1. ออรแกเนลลทไมมเยอหม ไดแก - ไรโบโซม - เซนทรโอล - ไซโทสเกเลตอน 2. ออรแกเนลลทมเยอหม ซงแบงออกเปน 2 ประเภท ดงน 2.1 ออรแกเนลลทมเยอหม 2 ชน ไดแก - นวเคลยส - ไมโทคอนเดรย - คลอโรพลาสต 2.2 ออรแกเนลลทมเยอหมชนเดยว เชน - เอนโดพลาสมกเรตคลม (รางแหเอนโดพลาซม) - กอลจคอมเพลกซ - ไลโซโซม - แวควโอล

ตารางเปรยบเทยบโครงสรางเซลลพช และเซลลสตว

เซลลพช เซลลสตว โครงสรางภายนอก 1. ผนงเซลล ม ไมม 2. เยอหมเซลล ม ม 3. แฟลเจลลมหรอซเลย ไมม (ยกเวน สเปรมของพชบางชนด) ม (ในบางเซลล) โครงสรางภายใน 1. นวเคลยส ม ม 2. ไรโบโซม ม ม 3. ไลโซโซม ไมม ม 4. เอนโดพลาสมกเรตคลม ม ม 5. กอลจคอมเพลกซ ม ม 6. แวควโอล ม (มขนาดใหญกวานวเคลยส) ไมมหรอม (แตขนาดเลก) 7. เซนทรโอล ไมม ม 8. ไซโทสเกเลตอน ม ม 9. ไมโทคอนเดรย ม ม 10. คลอโรพลาสต ม ไมม

โครงการแบรนดซมเมอรแคมป 2012_____________________________ วทยาศาสตร ชววทยา (11)

การเคลอนทของสารผานเซลล การรกษาดลยภาพของเซลลเปนหนาทสาคญของเยอหมเซลล โดยเยอหมเซลลจะควบคมการเคลอนทผานเขา-ออกของสารระหวางภายในเซลลกบสงแวดลอมภายนอก โครงสรางของเยอหมเซลล เยอหมเซลลประกอบดวยสารหลก 2 ชนด คอ ฟอสโฟลพดและโปรตน โดยฟอสโฟลพดจะจดเรยงตวเปน 2 ชน ซงจะหนสวนทไมชอบนา (สวนหาง) เขาหากน และหนสวนทชอบนา (สวนหว) ออกจากกน โดยมโมเลกลของโปรตนกระจายตวแทรกอยระหวางโมเลกลของฟอสโฟลพด นอกจากนยงมคอเลสเทอรอล ไกลโคโปรตน และไกลโคลพดเปนสวนประกอบของเยอหมเซลลดวย

โปรตน

คอเลสเทอรอล

ไกลโคโปรตนฟอสเฟต

กรดไขมน

ภาพโครงสรางเยอหมเซลล

เยอหมเซลลทาหนาทหอหมเซลล และรกษาสมดลของสารภายในเซลลโดยควบคมการผานเขา-ออกของสารระหวางเซลลกบสงแวดลอมภายนอก ดงนนเยอหมเซลลจงมคณสมบตเปนเยอเลอกผาน (Semipermeable Membrane) การเคลอนทของสารเขา-ออกเซลลม 2 รปแบบ ไดแก 1. การเคลอนทแบบผานเยอหมเซลล เปนการเคลอนทของสารผานฟอสโฟลพดหรอโปรตนของเยอหมเซลล แบงออกเปน 2 แบบ ดงน 1.1 การเคลอนทแบบพาสซฟ (Passive Transport) หมายถง การเคลอนทของสารเขา-ออกเซลลโดยไมตองใชพลงงาน ซงไอออน (Ion) และโมเลกลของสารบางชนดสามารถเคลอนทผานเยอหมเซลลจากบรเวณทมความเขมขนมากไปยงบรเวณทมความเขมขนนอย ซงมอย 3 วธ ดงน 1. การแพร (Diffusion) 2. ออสโมซส (Osmosis) 3. การแพรแบบฟาซลเทต (Facilitated Diffusion)


1.2 ก

ารเคลอ

นทแบ

บแอก

ทฟ (A

ctive

Tra

nspo

rt) ห

มายถ

ง กา

รเคลอ

นทขอ

งสารเขา-

ออกเซล

ลจาก

บรเวณ

ทมคว

ามเขมข

นนอย

ไปยง

บรเวณ

ทม

ความ

เขมข

นมาก

ซงต

องใชพล

งงาน

ในกา

รเคลอ

นท

2.

การเคล

อนทแ

บบไมผา

นเยอ

หมเซลล

เปนก

ระบว

นการลา

เลยง

สารท

มขนา

ดโมเลก

ลใหญ

เขา-

ออกเซล

ล โดยอ

าศยโคร

งสรางท

เรยกว

า “เว

สเคล

(V

esicl

e)” ซงแ

บงออ

กเปน

2 แบบ

ดงน

2.1

เอก

โซไซโทซส

(Exo

cyto

sis)

2.2 เ

อนโดไซโทซส

(End

ocyt

osis)

ซงม

อย 3

วธ ดง

น

1. ฟา

โกไซโทซส

(Pha

gocy

tosis)

2. พโนไซโทซ

ส (Pi

nocy

tosis)

3. กา

รนาส

ารเขาส

เซลล

โดยอ

าศยต

วรบ

(Rec

eptor

-Med

iated

End

ocyto

sis)

ตา

รางก

ระบว

นการเคลอ

นทขอ

งสารเขา-ออ

กเซล

ล

กระบ

วนกา

ร

วธกา

รทางาน

ตว

อยางการเค

ลอนท

ของส

าร

การเคล

อนทข

องสา

รแบบ

ผานเยอ

หมเซลล

โดยไมใชพ

ลงงาน

1. การแพ

ร

1.1 กา

รแพร

ผาน

ฟอสโฟล

พด

- โมเ

ลกลข

องสาร (

ไมมข

ว) เชน

แกส

ออกซ

เจน

จะเคลอ

นทจากบ

รเวณท

มความเขม

ขนมา

ก

ไปยง

บรเวณ

ทมคว

ามเขมข

นนอย

โดย

เคลอ

นทผา

นฟอส

โฟลพ

ดของ

เยอห

มเซล

ล

- กา

รเคลอ

นทขอ

งแกส

ออกซ

เจนแล

ะ

คารบ

อนไดออ

กไซด

-

การเค

ลอนท

ของแ

อลกอ

ฮอล

1.2

กา

รแพร

ผานช

อง

โปรต

น (Pr

otein

Chan

nel)

- สา

ร (มข

ว) เชน แค

ลเซย

มไออ

อน (C

a2+ )

คลอไร

ดไออ

อน (C

l- ) จะเค

ลอนท

จากบ

รเวณ

ทม

ความเขม

ขนมากไป

ยงบร

เวณทม

ความ

เขม

ขนนอ

ย โดยเค

ลอนท

ผานช

องโปรต

น

(Prote

in Ch

anne

l) ของ

เยอห

มเซล

ล

- กา

รเคลอ

นทขอ

งไอออ

นบางชน

ด

เชน

แคลเซย

มไออ

อน

(Ca2

+ ),

คล

อไรด

ไอออ

น (C

l- ),

โซเดยม

-

ไอออ

น (N

a+)

และโพ

แทสเซย

ม-

ไอออ

น (K

+ )

โครงการแบรนดซมเมอรแคมป 2012 _____________________________ วทยาศาสตร ชววทยา (13)

กร

ะบวน

การ

วธ

การท

างาน

ตว


ลอนท

ของส

าร

2. กา

รแพร

แบบฟ

าซลเทต

:

เปนก

ารแพ

รทอา

ศย

โปรต

นตวพ

า (P

rote

in

Ca

rrier

)

- โมเลกล

ของส

ารจะเคลอ

นทจากบ

รเวณท

ม

ความเขม

ขนมากไป

ยงบร

เวณทม

ความเขมข

น

นอย

โดยอ

าศยโปร

ตนเปนต

วพา

(Prote

in

Carri

er) ทเยอห

มเซล

ล

- กา

รเคลอ

นทขอ

งกลโคส

เขาส

เซลล

3. ออ

สโมซ

ส (กา

รเคลอ

นท

ขอ

งนาโดย

อาศย

โปรต

น

เฉพา

ะทชอ

วา

Aq

uapo

rins)


ของน

าจะเค

ลอนท

ผานเยอ

หมเซลล

ตรงบ

รเวณโ

ปรตน

Aqu

apori

ns

- กา

รเคลอ

นทขอ

งนา

- กา

รดดน

ากลบ

เขาส

รางกาย

บรเวณ

ทอหน

วยไต

การเคล

อนทข

องสา

รแบบ

ผานเยอ

หมเซลล

โดยใชพ

ลงงาน

แอกท

ฟทรานส

ปอรต


ของส

ารจะเคลอ

นทจากบ

รเวณท

ม

ความ

เขมข

นนอย

ไปยง

บรเวณ

ทมคว

าม

เขมข

นมาก

โดยผ

านโปรต

นตวพ

า (Pr

otein

Ca

rrier)

และ

มการใชพล

งงาน

จาก

ATP

- กร

ะบวน

การโซ

เดยม

โพแท

สเซย

ม

ปมขอ

งเซลล

ประส

าท

- การด

ดกลโคส

กรดอ

ะมโน

และไอ

ออน

กล

บเขา

สรางกา

ยของ

เซลล

ทอหน

วยไตสว

นตน

การเคล

อนทข

องสา

รแบบ

ไมผา

นเยอ

หมเซลล

1.

เอกโซไซโทซ

ส

- เปนก

ารเคลอ

นทขอ

งสารทม

ขนาด

โมเลกล

ใหญอ

อกจากเซ

ลล โดย

สารเห

ลานน

จะบร

รจ

อยในเวส

เคล

(Ves

icle)

จากน

นเวส

เคลจ

ะ

คอยๆ

เคลอ

นเขามาเช

อมรวมก

บเยอ

หมเซล

ล

ทาใหสารท

บรรจอย

ในเวส

เคลถก

ปลอย

ออกส

นอกเซ

ลล

- กา

รหลง

เอนไซม

ของเซ

ลลตา

งๆ

- กา

รหลง

เมอก

ของเซ

ลลบา

งชนด

-

การห

ลงฮอ

รโมนข

องตอ

มไรท

อ -

การห

ลงสา

รสอป

ระสา

ทของ

เซลล

ประส

าท

Aqua

porin

โมเลกล

นา


กร

ะบวน

การ

วธ

การท

างาน

ตว


ลอนท

ของส

าร

2. เอ

นโดไซโทซ

ส

2.1 ฟา

โกไซโทซส

- เซลล

จะยน

สวนข

องไซโทพล

าซมไปโอบ

ลอม

สา

รทมโมเลก

ลใหญ

มสถา

นะเปนข

องแข

ง

และส

รางเว

สเคล

หมสา

รนนแ

ลวนา

เขาส

เซลล

- กา

รกนแ

บคทเรย

ของเซ

ลลเมด-

เลอด

ขาวบ

างชน

ด -

การก

นอาห

ารขอ

งอะม

บา

2.2

พโนไซโทซ

ส

- เกดก

ารเวา

ของเย

อหมเซล

ลเพอ

นาสา

รทม

สถ

านะเป

นของ

เหลว

เขาส

เซลล

ในรป

ของ

เวส

เคล

- กา

รนาส

ารอา

หารเข

าสเซลล

ไขขอ

ง

มนษย

-

การด

ดโปร

ตนโมเลกล

เลกๆ

กลบ

เขาส

รางกาย

ของเซ

ลลทอ

หนวย

ไต

สว

นตน

2.3

กา

รนาส

ารเขาส

เซลล

โดยอ

าศย

ตวรบ

- เปนก

ารเคล

อนทข

องสารเข

าสเซลล

เกด

ขน

โดยม

โปรต

นทอย

บนเยอห

มเซล

ลเปน

ตวรบ

(สาร)

ซงสา

รทเคลอ

นทเขาส

เซลล

ดวยว

ธ

นจะต

องมค

วามจ

าเพาะในกา

รจบก

บโปร

ตน

ตวรบ

(Prot

ein R

ecep

tor) ท

เยอห

มเซล

ล

จงจะสา

มารถ

เขาส

เซลล

ได

- กา

รนาค

อเลส

เทอร

อลเขาส

เซลล


ไซโทพลาซมของเซลลมสภาพเปนสารละลายโดยมนาเปนตวทาละลาย (Solvent) สวนไอออนและโมเลกลของสารตางๆ เชน กลโคส กรดอะมโน เปนตวละลาย (Solute) ในขณะเดยวกนสงแวดลอมทอยรอบๆ เซลลกมสภาพเปนสารละลายเชนเดยวกน ดงนนโมเลกลของนาและสารทเปนตวละลายมแนวโนมทจะเคลอนทจากบรเวณทมความเขมขนมากไปยงบรเวณทมความเขมขนนอย ความเขมขนของตวละลาย (Solute) ทงหมดในสารละลาย เรยกวา ความเขมขนออสโมตก (Osmotic Concentration) ของสารละลาย ดงนนเราจงแบงสารละลายออกเปน 3 ประเภท ตามความเขมขนของตวละลาย 1. สารละลายไฮเพอรโทนก (Hypertonic Solution) หมายถง สารละลายทมความเขมขนของ ตวละลายมากกวาความเขมขนของสารละลายบรเวณขางเคยง 2. สารละลายไฮโพโทนก (Hypotonic Solution) หมายถง สารละลายทมความเขมขนของตวละลาย นอยกวาความเขมขนของสารละลายบรเวณขางเคยง 3. สารละลายไอโซโทนก (Isotonic Solution) หมายถง สารละลายทมความเขมขนของตวละลายเทากบความเขมขนของสารละลายบรเวณขางเคยง

ภาพออสโมมเตอรบรรจสารละลายเขมขน 3% ทแชในนากลนแลวเกดการออสโมซสของนา

แรงดนออสโมตก (Osmotic Pressure) คอ แรงดนนาสงสดของสารละลายใดๆ ณ จดสมดลของการออสโมซส โดยแรงดนออสโมตกจะแปรผนตรงกบความเขมขนของสารละลาย กลาวคอ สารละลายทมความเขมขนมากจะมแรงดนออสโมตกสง และสารละลายทมความเขมขนนอยจะมแรงดนออสโมตกตา

สารละลายเขมขน 3%

นากลน

ระดบสารละลายคอยๆ สงขน

ระดบสารละลาย ณ จดสมดลของออสโมซส

เซลโลเฟน (เยอเลอกผาน)


การเปลยนแปลงของเซลลสตวและเซลลพชเมออยในสารละลายแตละประเภท

Hypotonic Solution Isotonic Solution Hypertonic Solution

ภาพการเปลยนแปลงของเซลลสตวและเซลลพชเมออยในสารละลายแตละประเภท


การรกษาดลยภาพของสงมชวต กลไกการรกษาดลยภาพ สงมชวตทกชนดมการรกษาดลยภาพของสภาวะและสารตางๆ ภายในรางกาย ดงน 1. การรกษาดลยภาพของอณหภม 2. การรกษาดลยภาพของนา 3. การรกษาดลยภาพของกรด-เบส 4. การรกษาดลยภาพของแรธาต สาเหตทสงมชวตตองมกลไกการรกษาดลยภาพของรางกาย เพราะวาสภาวะและสารตางๆ ภายในรางกายมผลตอการทางานของเอนไซมซงมหนาทเรงปฏกรยาชวเคมตางๆ ทเกดขนภายในเซลลและรางกาย ในทนจะนาเสนอตวอยางการรกษาดลยภาพของสงมชวต ดงตอไปน 1. การรกษาดลยภาพของนาและสารตางๆ ในรางกายคน 2. การรกษาดลยภาพของกรด-เบสในรางกายคน 3. การรกษาดลยภาพของนาและแรธาตในสงมชวตอนๆ 4. การรกษาดลยภาพของอณหภมรางกายของสตว 1. การรกษาดลยภาพของนาและสารตางๆ ในรางกายคน อวยวะสาคญในการรกษาดลยภาพของนาและสารตางๆ ในรางกาย คอ ไต (Kidneys) ไตพบในสตวมกระดกสนหลง • ไตคนมลกษณะคลายเมลดถวแดง 2 เมลด อยในชองทองดานหลงของลาตว เมอผาไตตามยาวจะสงเกตเหนเนอไต 2 ชน คอ ชนนอกและชนใน ซงในเนอไตแตละขางประกอบดวยหนวยไต (Nephron) ประมาณ 1 ลานหนวย ทาหนาทกาจดของเสยในรปของปสสาวะ

ไต

ทอไต

ทอปสสาวะ กระเพาะปสสาวะ

ภาพลกษณะและตาแหนงของไตในรางกายคน


โบวแมนแคปซล ทอขดสวนทาย

โกลเมอรลส

หวงเฮนเล

ทอรวม

ภาพภาคตดตามยาว (Long Section) ของไต ภาพโครงสรางของหนวยไต (เวอรชนมหลอดเลอดฝอย ลอมรอบ)

ภาพโครงสรางของหนวยไต (เวอรชนไมมหลอดเลอดฝอยลอมรอบ)

หนวยไตแตละหนวยประกอบดวยโครงสรางยอย ดงน 1. โบวแมนสแคปซล (Bowman’s Capsule) ลกษณะทรงกลมมผนงบาง หอหมกลมหลอดเลอดฝอย(โกลเมอรลส) 2. หลอดเลอดฝอย ม 2 สวน ไดแก • กลมหลอดเลอดฝอยทอยใน Bowman’s Capsule เรยกวา โกลเมอรลส (Glomerulus) • หลอดเลอดฝอยทพนอยตามทอของหนวยไต 3. ทอหนวยไต (Convoluted Tubule) แบงออกเปน 3 สวน ไดแก • ทอ (ขด) หนวยไตสวนตน มการดดสารทมประโยชนกลบเขาสรางกายมากทสด เชน กลโคส กรดอะมโน วตามน และนา


• ทอหนวยไตสวนกลาง มขนาดเสนผานศนยกลางของทอนอยกวาทอหนวยไตสวนตนและสวนทาย ลกษณะคลายอกษรตวย (U) มชอเรยกเฉพาะวา เฮนเล ลป (Loop of Henle) หรอหวงเฮนเล เปนอกบรเวณหนงทมการดดนากลบเขาสรางกาย • ทอ (ขด) หนวยไตสวนทาย เปนบรเวณทมการดดโซเดยมไอออน (Na+) ภายใตการควบคมของฮอรโมนแอลโดสเทอโรน (Aldosterone) 4. ทอรวม (Collecting Duct) เปนบรเวณทมการดดนากลบเขาสรางกายภายใตการควบคมของฮอรโมน ADH จากตอมใตสมอง และเปนแหลงรวมของเหลวทเกดจากการทางานของหนวยไต ซงสดทายแลวจะกลายเปนปสสาวะกอนทจะสงตอไปยงกรวยไต กลไกการผลตปสสาวะของหนวยไต ประกอบดวย 2 กระบวนการ ดงน (1) การกรองสารทโกลเมอรลส (Glomerulus Filtration) ผนงของกลมหลอดเลอดฝอย “โกลเมอรลส” มคณสมบตพเศษในการยอมใหสารโมเลกลเลกทมอย ในเลอด เชน นา แรธาต วตามน ยเรย กรดยรก กลโคส และกรดอะมโนผาน สวนสารโมเลกลใหญโดยปกตแลวจะไมสามารถผานไปได เชน เมดเลอดแดง โปรตนขนาดใหญ และไขมน การกรองสารบรเวณนจะอาศยแรงดนเลอดเปนสาคญ โดยวนหนงๆ จะมการกรองสารไดประมาณ 180 ลตร (180 ลกบาศกเดซเมตร) (2) การดดสารกลบเขาสรางกาย (Reabsorption) บรเวณทอหนวยไต การดดสารกลบเขาสกระแสเลอดเกดขนททอของหนวยไตซงมหลอดเลอดฝอยพนลอมรอบทออย โดยใชวธแอกทฟทรานสปอรต (Active Transport) พาสซฟทรานสปอรต (Passive Transport) และพโนไซโทซส (Pinocytosis) วนหนงๆ รางกายจะมการดดสารกลบประมาณ 178.5 ลตร (178.5 ลกบาศกเดซเมตร) แอนตไดยเรตกฮอรโมน (Antidiuretic Hormone; ADH) หรอเรยกอกชอหนงวา วาโซเพรสซน (Vasopressin) เปนฮอรโมนสาคญททาหนาทกระตนการดดนากลบเขาสรางกายบรเวณทอรวมของหนวยไต 2. การรกษาดลยภาพของกรด-เบสในรางกายคน ถารางกายมการเปลยนแปลงความเปนกรด-เบสมากๆ จะทาใหเอนไซม (Enzyme) ภายในเซลลหรอรางกายไมสามารถทางานได ดงนนรางกายจงมกลไกการรกษาดลยภาพความเปนกรด-เบสใหคงท ซงม 3 วธ คอ 2.1 การเพมหรอลดอตราการหายใจ ถา CO2 ในเลอดมปรมาณมาก เชน หลงจากทออกกาลงกายอยางหนกจะสงผลใหศนยควบคม การหายใจ ซงคอ สมองสวนเมดลลาออบลองกาตา (Medulla Oblongata) สงกระแสประสาทไปควบคมใหกลามเนอกะบงลมและกลามเนอยดกระดกซโครงทางานมากขน เพอจะไดหายใจออกถขน ทาใหปรมาณ CO2 ในเลอดลดลง และเมอ CO2 ในเลอดมปรมาณนอยจะไปยบยง Medulla Oblongata ซงจะมผลใหกลามเนอกะบงลมและกลามเนอยดกระดกซโครงทางานนอยลง


ไขสนหลง

เมดลลาออบลองกาตา

พอนส

ไฮโพทาลามส

ภาพโครงสรางสมองของคน

2.2 ระบบบฟเฟอร (Buffer) คอ ระบบททาใหเลอดมคา pH คงท แมวาจะมการเพมของสารทมฤทธเปนกรดหรอเบสกตาม สารทเปนบฟเฟอรในเลอด ไดแก 1. ฮโมโกลบน (Hemoglobin) ในเมดเลอดแดง 2. โปรตน (Protein) ในพลาสมา เชน อลบมน โกลบลน 2.3 การควบคมกรดและเบสของไต ไต (Kidneys) สามารถปรบระดบกรดหรอเบสออกทางปสสาวะไดมาก ระบบนจงมการทางานมาก สามารถแกไข pH ทเปลยนแปลงไปมากใหเขาสภาวะปกต (สมดล) ได แตใชเวลานาน 3. การรกษาดลยภาพของนาและแรธาตในสงมชวตอนๆ การรกษาดลยภาพของนาและแรธาตในรางกายของสงมชวตเกยวของกบแรงดนออสโมตก (Osmotic Pressure) โดยสงมชวตแตละชนดมกลไกการรกษาสมดลของนาและแรธาตในรางกาย ดงน 3.1 โพรทสต (Protist) ใชคอนแทรกไทลแวควโอล (Contractile Vacuole) กาจดนาสวนเกนออกจากเซลล

คอนแทรกไทลแวควโอล

แมโครนวเคลยส

ไมโครนวเคลยส รองปาก

ชองขบถาย

ภาพคอนแทรกไทลแวควโอลในพารามเซยม


3.2 ปลานาจด (Osmotic Pressure ของของเหลวในรางกายมากกวานาจด) กลไกการรกษาสมดล คอ • มผวหนงและเกลดปองกนนาซมเขา • ขบปสสาวะมากและปสสาวะเจอจาง • มโครงสรางพเศษทเหงอกทาหนาทดดแรธาตกลบคนสรางกาย 3.3 ปลานาเคม (Osmotic Pressure ของของเหลวในรางกายนอยกวานาทะเล) กลไกการรกษาสมดล คอ • มผวหนงและเกลดปองกนนาซมออก • ขบปสสาวะนอยและปสสาวะมความเขมขนสง • มเซลลซงอยบรเวณเหงอกทาหนาทขบแรธาตสวนเกนออกโดยวธแอกทฟทรานสปอรต (Active Transport) • ขบแรธาตสวนเกนออกทางทวารหนก

นาและอาหารเคลอนทผานปากเขาสรางกาย

เหงอกดดซมเกลอจากนา ไตขบปสสาวะในปรมาณมากและเจอจาง

นาไหลผานเขาไปในเหงอกและบางบรเวณของผวหนง

ภาพกลไกการรกษาดลยภาพของนาและแรธาตในปลานาจด

นาและอาหารเคลอนทผานปากเขาสรางกาย

เหงอกขบเกลอสวนเกนออกจากรางกาย

นาไหลออกจากรางกายผานทางเหงอกและบางบรเวณของผวหนง

ไตขบเกลอสวนเกนโดยปสสาวะในปรมาณนอยและเขมขน

ภาพกลไกการรกษาดลยภาพของนาและแรธาตในปลานาเคม


3.4 สตวทะเลชนดอนๆ (Osmotic Pressure ของของเหลวในรางกายใกลเคยงกบนาทะเล จงไมตองมกลไกในการปรบสมดลเหมอนปลาทะเล) 3.5 นกทะเล กลไกการรกษาสมดล คอ • มตอมนาซล (Nasal Gland) หรอตอมเกลอ (Salt Gland) ขบเกลอสวนเกนออกจากรางกาย

ตอมนาซล

ชองจมก

ภาพตอมนาซลของนกทะเล

4. การรกษาดลยภาพของอณหภมรางกายของสตว สตวแบงออกเปน 2 ประเภท ตามการเปลยนแปลงอณหภมของรางกาย ดงน 1. สตวเลอดเยน หมายถง สตวทมอณหภมรางกายไมคงท เพราะจะเปลยนแปลงไปตามอณหภมของสงแวดลอมภายนอก ตวอยางเชน ไสเดอนดน หอย แมลง ปลา สตวสะเทนนาสะเทนบก และสตวเลอยคลาน 2. สตวเลอดอน หมายถง สตวทมกลไกรกษาอณหภมรางกายใหคงท ไมเปลยนแปลงไปตามอณหภมของสงแวดลอม ไดแก สตวปก และสตวเลยงลกดวยนม กลไกการรกษาอณหภมรางกายของสตวเลอดอน ศนยควบคมอณหภมของรางกาย คอ สมองสวนไฮโพทาลามส (Hypothalamus) ซงจะสงสญญาณไปตามระบบประสาทและระบบตอมไรทอ ดงน

อณหภมของสงแวดลอมภายนอก

อณหภมของรางกาย

ไฮโพทาลามสสงสญญาณไปควบคม

ระบบประสาท

หลอดเลอด ตอมเหงอ กลามเนอ

ระบบตอมไรทอควบคม

อตราเมแทบอลซม

ควบคม

สงผลตอ

กระตน

แผนผงผลของอณหภมสงแวดลอมภายนอกทมตอการทางานของไฮโพทาลามส


สภาพแวดลอมมอณหภมตากวาภายในรางกายมากๆ

ความรอนในรางกายจะระบายออกสภายนอกอยางรวดเรว

สงผลให

ทาให

อณหภมของรางกายลดลง

ซงจะไปกระตนให

ไฮโพทาลามส (Hypothalamus) สงสญญาณใหหลอดเลอดบรเวณผวหนงหดตว

ไฮโพทาลามส (Hypothalamus) สงสญญาณไปกระตนใหเซลลทวรางกายเพมอตราเมแทบอลซมจงทาใหอณหภมรางกายเพมขนแลวเขาสภาวะปกต

เลอดทจะไปยงผวหนงมปรมาณลดลงเพอลดการระบายความรอนออกจากรางกาย

กลามเนอทผวหนงจะหดตวทาใหขนตงชน

สงผลให

ในขณะเดยวกน

แผนผงกลไกการรกษาดลยภาพอณหภมในรางกายคน เมอสภาพแวดลอมมอณหภมตากวาภายในรางกาย

สภาพแวดลอมมอณหภมสงกวาภายในรางกายมากๆ

ซงจะไปกระตนให

ไฮโพทาลามส (Hypothalamus) สงสญญาณใหหลอดเลอดบรเวณผวหนงขยายตว

ไฮโพทาลามส (Hypothalamus) สงสญญาณไปกระตนใหเซลลทวรางกายลดอตราเมแทบอลซมจงทาใหอณหภมรางกายลดลงแลวเขาสภาวะปกต

เลอดทจะไปยงผวหนงมปรมาณเพมขน ทาใหความรอนภายในรางกายระบายออกสภายนอกมากขน

สงผลให

แผนผงกลไกการรกษาดลยภาพของอณหภมในรางกายคน เมอสภาพแวดลอมมอณหภมสงกวาภายในรางกาย


ภาพกลไกการรกษาดลยภาพของอณหภมรางกายของสตวเลอดอน


ภมคมกนรางกาย ภมคมกน (Immunity) คอ ความสามารถของรางกายในการตอตานและกาจดจลนทรย เชน แบคทเรย หรอสงแปลกปลอมอนๆ ทเขาสรางกาย ภมคมกนรางกายแบงออกเปน 2 ประเภท ดงน 1. ภมคมกนทมมาแตกาเนด (Innate Immunity) ซงประกอบดวยกลไกภมคมกนรางกาย 2 ดาน ตามลาดบ ดงน 1.1 ระบบปกคลมรางกาย (ผวหนง) จดเปนภมคมกนดานแรกสดของรางกาย 1.2 ภมคมกนแบบไมจาเพาะ (Nonspecific Immunity) เปนภมคมกนดานทสองของรางกาย 2. ภมคมกนทเกดขนหลงกาเนด (Acquired Immunity) ซงเปนภมคมกนดานทสาม (ดานสดทาย) ของรางกาย และจดเปนภมคมกนแบบจาเพาะ (Specific Immunity) 1. ภมคมกนทมมาแตกาเนด (Innate Immunity) 1.1 ระบบปกคลมรางกาย (ผวหนง) - ตอมผลตนามนและตอมเหงอจะหลงสารชวยทาใหผวหนงมคา pH 3-5 ซงสามารถยบยง การเจรญเตบโตของจลนทรยหลายชนดได - เหงอ นาตา และนาลายมไลโซไซม (Lysozyme) ซงสามารถทาลายแบคทเรยบางชนดได - ผวหนงเปนแหลงทอยของแบคทเรยและเชอราทไมกอใหเกดโรค ซงชวยปองกนไมใหแบคทเรยทกอใหเกดโรคเขาไปในรางกายไดงาย - ผนงดานในของอวยวะทางเดนอาหาร อวยวะหายใจ และอวยวะขบถาย (ปสสาวะ) ประกอบดวย เซลลทสามารถสรางเมอก (Mucus) เพอดกจบจลนทรยได รวมถงกรดไฮโดรคลอรกในกระเพาะอาหารกสามารถทาลายแบคทเรยบางชนดได 1.2 ภมคมกนแบบไมจาเพาะ (Nonspecific Immunity) - เมดเลอดขาว 3 ชนด ทเกยวของกบระบบภมคมกนแบบไมจาเพาะ มดงน 1. นวโทรฟล (Neutrophil) 2. แมโครฟาจ (Macrophage) 3. Natural Killer Cell (NK Cell) - การอกเสบ เกดโดยการหลงสารฮสตามน (Histamine) ซงจะทาใหเลอดไหลไปยงบรเวณทอกเสบมากขน รวมทงหลอดเลอดฝอยบรเวณดงกลาวจะยอมใหสารตางๆ ผานเขาออกไดมากขน - การเปนไข (Fever) จะไปกระตนการทางานของเมดเลอดขาวกลมฟาโกไซต (Phagocyte) เพอไปยบยงการเจรญเตบโตของจลนทรยนนๆ - อนเทอรเฟอรอน (Interferon) จะปองกนการตดเชอจากไวรสโดยการทาลาย RNA ของไวรสชนดนนๆ


ฟาโกไซตกาลงกนแบคทเรย

ผวหนงบาดแผลแบคทเรย

ฟาโกไซต(Phagocyte)

ภาพการกนแบคทเรยของเซลลเมดเลอดขาวกลมฟาโกไซต

2. ภมคมกนทเกดขนหลงกาเนด (Acquired Immunity) ภมคมกนแบบจาเพาะ (Specific Immunity) - เปนการทางานของเมดเลอดขาวกลมลมโฟไซต (Lymphocyte) โดยการสรางแอนตบอด (Antibody) ซงเปนสารประเภทโปรตนขนมาตอตานเชอโรคหรอสงแปลกปลอม (Antigen) ทเขาสรางกาย - เมดเลอดขาวกลมลมโฟไซต (Lymphocyte) มตวรบอยบรเวณเยอหมเซลลซงสามารถจดจาชนดของแอนตเจนไดและทาใหเกดภมคมกนแบบจาเพาะ - อวยวะทสงเสรมระบบภมคมกนแบบจาเพาะประกอบดวย อวยวะนาเหลองปฐมภม และอวยวะนาเหลองทตยภม อวยวะนาเหลองปฐมภม ทาหนาทสรางเซลลเมดเลอดขาว ไดแก • ไขกระดก (Bone Marrow) • ตอมไทมส (Thymus Gland) อวยวะนาเหลองทตยภม ทาหนาทกรองแอนตเจน (จลนทรยตางๆ เชน แบคทเรย) ไดแก • มาม (Spleen) • ตอมนาเหลอง (Lymph Node) • เนอเยอนาเหลองทเกยวของกบการสรางเมอก (Mucosal-Associated Lymphoid Tissue ; MALT) ไดแก ตอมทอนซล ไสตง และกลมเซลลฟอลลเคลในชนเนอเยอเกยวพนทอยดานใตของชนเนอเยอ สรางเมอก


คห...Duo : 3 คชชน เรองภมคมกน คท 1 Vaccine และ Serum วคซน (Vaccine) คอ เชอโรคทถกทาใหออนกาลงหรอตายลง สารสกดจากเชอโรครวมทงสารพษ ซงหมดสภาพความเปนพษแลวทฉดเขาไปในรางกายของคนหรอสตว เพอกระตนใหรางกายสรางแอนตบอด (Antibody) ขนมาตอตาน เซรม (Serum) คอ นาเลอดของสตวทมแอนตบอดเปนองคประกอบ ซงฉดเขาไปในรางกายเพอใหมภมคมกนทนท โดยจะใชสาหรบรกษาโรคบางชนดทอาการรนแรงเฉยบพลน คท 2 Antigen และ Antibody แอนตเจน (Antigen) คอ สารหรอสงแปลกปลอมทเขาสหรอเกดขนในรางกาย แลวไปกระตนการทางานของระบบภมคมกน เชน ละอองเรณดอกไม แบคทเรย ไวรส เซลลมะเรง แมแตวคซนทฉดเขาไปในรางกายกถอวาเปนแอนตเจน...นะจา แอนตบอด (Antibody) คอ โปรตนทเมดเลอดขาวสรางขน ทาหนาทตอตานและทาลายเชอโรคหรอ สงแปลกปลอมทเขาสรางกาย คท 3 Active Immunity และ Passive Immunity ภมคมกนกอเอง (Active Immunity) คอ ภมคมกนทเกดจากรางกายเราสรางแอนตบอดขนมาเอง ซงอาจเกดจากการฉดวคซนเขาไปกระตน หรอการไดรบเชอจลนทรยทกอใหเกดโรคนนๆ มาจากผปวยทานอน ภมคมกนรบมา (Passive Immunity) คอ ภมคมกนทเกดจากรางกายรบแอนตบอดจากภายนอก เขามา เชน การฉดเซรม ซงมแอนตบอดรกษาโรคนนๆ เขาสรางกาย

ภมคมกนแบบจาเพาะแบงออกเปน 2 ประเภท ตามแหลงทมาของแอนตบอด ไดแก 1. ภมคมกนกอเอง หมายถง ภมคมกนทเกดจากรางกายสรางแอนตบอด (Antibody) ขนมาเอง โดยเปนภมคมกนระยะยาว ซงถกกระตนจากปจจยตอไปน - การฉดวคซนปองกนโรคตางๆ - การฉกทอกซอยด (Toxoid) ปองกนโรคบางชนด - การคลกคลหรอใกลชดกบบคคลทเปนโรคนนๆ ประเภทของวคซน วคซนแบงออกเปน 3 ประเภท ตามวตถดบ ดงน 1) เชอโรคทตายแลว 2) เชอโรคทถกทาใหออนฤทธลง 3) สารพษจากเชอโรค (Toxoid) ซงถกทาใหหมดสภาพความเปนพษแลว 2. ภมคมกนรบมา หมายถง ภมคมกนทเกดจากรางกายรบแอนตบอด (Antibody) จากภายนอกเขามา เพอตอตานเชอโรคทเขาสรางกายไดทนท และเปนภมคมกนในระยะสน ตวอยางภมคมกนรบมา เชน - การฉดเซรมเพอรกษาโรคบางชนด เชน เซรมปองกนโรคพษสนขบา - การดมนานมแมของทารก - การไดรบภมคมกนจากแมของทารกทอยในครรภ


ระบบนาเหลอง (Lymphatic System) หนาทของระบบนาเหลอง 1. นาของเหลวทอยระหวางเซลลกลบเขาสระบบหมนเวยนเลอด 2. ดดซมสารอาหารประเภทไขมนบรเวณลาไสเลก 3. เปนสวนหนงของระบบภมคมกนรางกาย สวนประกอบของระบบนาเหลอง ไดแก 1. นาเหลอง 2. หลอดนาเหลอง 3. อวยวะนาเหลอง แบงออกเปน 2 ประเภท ดงน 3.1 อวยวะนาเหลองปฐมภม ไดแก ไขกระดก และตอมไทมส 3.2 อวยวะนาเหลองทตยภม ไดแก มาม ตอมนาเหลอง และตอมทอนซล 1. นาเหลอง (Lymph) คอ ของเหลวไมมสทซมผานผนงหลอดเลอดฝอยออกมาอยบรเวณชองวางระหวางเซลล ซงของเหลวดงกลาวจะเคลอนทเขาสหลอดนาเหลองตอไป นาเหลองมสวนประกอบคลายคลง กบเลอด แตมจานวนและปรมาณโปรตนนอยกวา รวมทงไมมเมดเลอดแดงและเกลดเลอด ทศทางของนาเหลอง นาเหลองจะเขาสหวใจหองบนขวารวมกบเลอดเสยจากสวนตางๆ ของรางกาย ซงการไหลเวยนของนาเหลองภายในหลอดนาเหลองจะอาศยการหดตวของกลามเนอทอยรอบๆ โดยภายในหลอดนาเหลองจะมลนกนเพอควบคมทศทางการเคลอนทของนาเหลองใหไปในทศทางเดยวกน

ตอมทอนซลตอมไทมสตอมนาเหลอง

หลอดนาเหลอง

มาม

ไขกระดก

ภาพระบบนาเหลองของมนษย


2. หลอดนาเหลอง (Lymphatic Vessels) หลอดนาเหลองมหลายขนาด เปนหลอดทมปลายดานหนงตน หลอดนาเหลองบรเวณอก (Thoracic Duct) จะมขนาดใหญทสด ทาหนาทลาเลยงนาเหลองไปยงหลอดเลอดดาบรเวณไหปลารา (Subclavian Vein) เพอสงเขาสหลอดเลอดดาใหญ (Vena Cava) ตอไป

ทศการไหลของเลอด

หลอดนาเหลอง

ของเหลวระหวางเนอเยอ

เซลล

ของเหลวระหวางเนอเยอเคลอนทกลบเขาสหลอดเลอดฝอย

ผนงหลอดเลอดฝอยเซลลเมดเลอดแดง

ของเหลวระหวางเนอเยอเคลอนทเขาสหลอดนาเหลอง

ภาพโครงสรางหลอดนาเหลองและทศทางการไหลของนาเหลอง

3. อวยวะนาเหลอง (Lymphoid Organs) แบงออกเปน 2 ประเภท ดงน 3.1 อวยวะนาเหลองปฐมภม ไดแก ไขกระดก และตอมไทมส 1. ไขกระดก (Bone Marrow) เปนเนอเยอทอยในโพรงกระดก ทาหนาทสรางเซลลเมดเลอดขาวและเมดเลอดแดง รวมทงเกลดเลอดดวย 2. ตอมไทมส (Thymus Gland) เปนอวยวะนาเหลองทเปนตอมไรทอ (สรางฮอรโมนได) อยตรง ทรวงอกรอบหลอดเลอดเอออรตา (Aorta) ตอมไทมสมหนาทดงน - สรางและพฒนาเซลลเมดเลอดขาวชนดลมโฟไซต (Lymphocyte) : ลมโฟไซตทไทมส ไมสามารถตอสกบเชอโรคทเขาสรางกายได แตเมอโตเตมทจะเขาสระบบหมนเวยนเลอดเพอไปยงอวยวะนาเหลองอนๆ และสามารถตอสกบเชอโรคได 3.2 อวยวะนาเหลองทตยภม ไดแก มาม ตอมนาเหลอง และตอมทอนซล 1. มาม (Spleen) เปนอวยวะนาเหลองทมขนาดใหญทสด มลกษณะนม สมวง อยในชองทองดานซายใตกะบงลมตดกบดานหลงของกระเพาะอาหาร ภายในมามมแมโครฟาจ (Macrophage) และเมดเลอดแดงอยเปนจานวนมาก มามมหนาทดงน - กรองจลนทรย (แบคทเรย) และสงแปลกปลอมออกจากเลอด - สรางและทาลายเซลลเมดเลอดขาว - ทาลายเซลลเมดเลอดแดงทหมดอายแลว - เปนอวยวะเกบสารองเลอดไวใชในยามฉกเฉน เชน ภาวะทรางกายสญเสยเลอดมาก


2. ตอมนาเหลอง (Lymph Node) มลกษณะคอนขางกลม มหลากหลายขนาด กระจายตวอยภายในหลอดนาเหลองทวรางกาย พบมากตามบรเวณคอ รกแร และขาหนบ เปนตน ซงภายในตอมนาเหลอง จะพบเซลลเมดเลอดขาวอยรวมกนเปนกระจก มลกษณะคลายฟองนา ตอมนาเหลองมหนาทดงน - กรองเชอโรคหรอสงแปลกปลอมออกจากนาเหลอง - ทาลายแบคทเรยและไวรส 3. ตอมทอนซล (Tonsils) มหนาทปกปองไมใหเชอโรคหรอสงแปลกปลอมเขาสหลอดอาหารและกลองเสยง ซงมอย 3 บรเวณ ดงน 3.1 ตอมทอนซลบรเวณเพดานปาก 3.2 ตอมทอนซลบรเวณคอหอย 3.3 ตอมทอนซลบรเวณลน

ทอนซลทเพดานปาก

ทอนซลบรเวณคอหอย

ทอนซลทโคนลน

ภาพตอมทอนซล


การแบงเซลล ความรและคาศพทพนฐานทควรรกอนเรยนเรองการแบงเซลล 1. เซลลในรางกายของเราแบงออกเปน 2 ประเภท ดงน 1.1 เซลลรางกาย (Somatic Cell) 1.2 เซลลสบพนธ (Sex Cell) 2. โครโมโซมในเซลลแตละประเภท แบงออกเปน 2 ชนด ดงน 2.1 โครโมโซมรางกาย หรอออโตโซม (Autosome) 2.2 โครโมโซมเพศ (Sex Chromosome) 3. เซลลทมโครโมโซม 2 ชด เรยกวา ดพลอยดเซลล (Diploid Cell) 4. เซลลทมโครโมโซม 1 ชด เรยกวา แฮพลอยดเซลล (Haploid Cell) 5. เซลลเรมตนในการแบงเซลล เรยกวา เซลลแม 6. เซลลใหมทเกดจากการแบงเซลล เรยกวา เซลลลก 7. การแบงเซลลประกอบดวย 2 ขนตอน ตามลาดบ ดงน 7.1 การแบงนวเคลยส (Karyokinesis) 7.2 การแบงไซโทพลาซม (Cytokinesis) 8. คาศพททควรร 8.1 โครมาทน (Chromatin) 8.2 เซนโทรเมยร (Centromere) 8.3 โครมาทด (Chromatid) 8.4 โครโมโซม (Chromosome) 8.5 โฮโมโลกสโครโมโซม (Homologous Chromosome) วฏจกรของเซลล (Cell Cycle) วฏจกรของเซลล คอ วงจรการเจรญเตบโตและการแบงเซลลเพอสรางเซลลรนใหมขนมาทดแทนเซลล รนเกาทหมดอายขยหรอเสยหายไป ซงพบในการแบงเซลลแบบไมโทซสเทานน วฏจกรของเซลลประกอบดวย 3 ระยะใหญ ไดแก 1. ระยะอนเตอรเฟส (Interphase) ม 3 ระยะยอยตามลาดบ ดงน 1.1 G1 1.2 S 1.3 G2 2. ระยะไมโทซส (Mitosis) ม 4 ระยะยอยตามลาดบ ดงน 2.1 โพรเฟส (Prophase) 2.2 เมทาเฟส (Metaphase) 2.3 แอนาเฟส (Anaphase) 2.4 เทโลเฟส (Telophase) 3. ระยะแบงไซโทพลาซม (Cytokinesis)

ภาพวฏจกรของเซลล


วฏจกรของเซลลสตว (การแบงเซลลแบบไมโทซสของเซลลสตว) เซนทรโอล

โครมาทนเยอหมนวเคลยส

นวคลโอลส

ระยะอนเตอรเฟส - โครมาทน (แตละหนวย) จาลองตวเองขนมาอก 1 Copy ทาใหโครมาทนแตละหนวยประกอบดวย 2 โครมาทด - เซนทรโอล (ในเซลลสตว) จาลองตวเองขนมาอก 1 ค

เสนใยสปนเดล

โพรเฟส - โครมาทนขดสน อดแนน เหนเปนแทงชดเจน เรยกวา โครโมโซม - เยอหมนวเคลยส และนวคลโอลสสลายไป ไมปรากฏใหเหน - เซนทรโอลเคลอนทออกจากกนเพอไปยงขวเซลล และมการสรางเสนใยสปนเดล

เมทาเฟส - โครโมโซมแตละแทงมาเรยงตวในแนวกงกลางเซลล โดยมเสนใยสปนเดลยดจบตรงตาแหนงเซนโทรเมยรของโครโมโซม

แอนาเฟส - โครมาทดของโครโมโซมแตละแทงถกเสนใยสปนเดลดงใหแยกออกจากกนเพอไปยงขวเซลล


เทโลเฟส - เยอหมเซลล (สตว) จะคอดเขาหากน - เยอหมนวเคลยสปรากฏใหเหน

ระยะแบงไซโทพลาซม (Cytokinesis) - การแบงเซลลเสรจสมบรณ โดยเกด 2 เซลลลก ตอ 1 เซลลแม และจานวนโครโมโซมในเซลลลกเทากบเซลลแม ซงโครโมโซมจะคลายตวกลายเปนเสนใยโครมาทนดงเดม การแบงเซลลแบบไมโอซส (Meiosis) การแบงแบบไมโอซสมวตถประสงคเพอลดจานวนโครโมโซมและปรมาณดเอนเอ (DNA) ของเซลลใหมทจะเกดขนใหเหลอเปนครงหนงของจานวนโครโมโซมและปรมาณดเอนเอในเซลลเรมตน ในสตวจะพบการแบงเซลลแบบไมโอซสทอณฑะและรงไข สวนในพชดอกจะพบการแบงเซลลแบบไมโอซสทอบเรณและรงไข การแบงเซลลแบบไมโอซสมการแบงนวเคลยส 2 ครงตอเนองกน คอ ไมโอซส I และ ไมโอซส II ไมโอซส I เปนขนตอนของการแลกเปลยนสารพนธกรรม (ยน) ระหวางโฮโมโลกสโครโมโซม (Homologous Chromosome) และในระยะทายสดของไมโอซส I จะไดเซลลลก 2 เซลล ตอ 1 เซลลแม ซงจานวนโครโมโซมและปรมาณดเอนเอในเซลลลกจะลดลงเหลอเปนครงหนงของเซลลแม ไมโอซส II เปนขนตอนตอเนองจากไมโอซส I โดยเซลลลกทเกดขนในระยะไมโอซส I จะเขาสการแบงนวเคลยสครงท 2 ซงการเปลยนแปลงของนวเคลยสและโครโมโซมในระยะนจะคลายคลงกบการแบงเซลลแบบ ไมโทซส แตตางกนตรงทโครโมโซมในแตละเซลลจะไมมคเหมอน (Homologous) อย และเมอสนสดการแบงเซลลในระยะไมโอซส II จะไดเซลลลกทงหมด 4 เซลลทมขอมลทางพนธกรรมแตกตางกน


ภาพการแบงเซลลแบบไมโอซสเพอสรางสเปรม

การแบงเซลลแบบไมโทซส (Mitosis) การแบงเซลลแบบไมโอซส (Meiosis)

Meio

sis I

Meio

sis II

ภาพเปรยบเทยบการแบงเซลลแบบไมโทซสและไมโอซส


ความรพนฐานสาคญทควรรเกยวการแบงเซลลแบบไมโทซส 1. ไมโทซสจะเกดขนเมอรางกายตองการซอมแซมเนอเยอสวนทสกหรอจากการเกดบาดแผลตางๆ หรอจากการสนอายขยของเซลล 2. อวยวะสาคญทมการแบงเซลลแบบไมโทซสอยเสมอ ไดแก ผวหนง กระเพาะอาหาร ไขกระดก ความรพนฐานสาคญทควรรเกยวการแบงเซลลแบบไมโอซส 1. ครอสซงโอเวอร (Crossing Over) เปนกระบวนการแลกเปลยนยน (สารพนธกรรม) ระหวางโฮโมโลกสโครโมโซม (Homologous Chromosome) ซงจะเกดขนในระยะโพรเฟส I ของไมโอซส

ภาพการเกดครอสซงโอเวอรของโฮโมโลกสโครโมโซมและผลทเกดขน

2. ครอสซงโอเวอรเปนกระบวนการททาใหเกดความหลากหลายทางพนธกรรมของเซลลสบพนธ ซงจะนาไปสความหลากหลายของสงมชวต

ตารางเปรยบเทยบการแบงเซลลแบบไมโทซสและไมโอซส ลกษณะเปรยบเทยบ ไมโทซส ไมโอซส

1. วตถประสงคของการแบง เพอเพมจานวนเซลล เพอลดจานวนโครโมโซม 2. จานวนครงในการแบงนวเคลยส 1 ครง 2 ครง 3. จานวนเซลลลกทไดตอ 1 เซลลแม 2 เซลล 4 เซลล 4. จานวนโครโมโซมในนวเคลยสของ เซลลลก เทาเซลลแม เปน 2

1 ของเซลลแม

5. ปรมาณดเอนเอ (สารพนธกรรม) เทาเซลลแม เปน 21 ของเซลลแม

6. ขอมลทางพนธกรรมของเซลลลก เหมอนกบเซลลแมทกประการ แตกตางจากเซลลแม 7. ตวอยางแหลงทพบ ผวหนง, กระเพาะอาหาร,

ไขกระดก, บรเวณเนอเยอเจรญของพช (ปลายยอด ปลายราก)

อณฑะ, รงไขของคน, อบเรณ และรงไขของพชดอก

A B

C

D

ภาพวงจรชวตของมนษย


การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม ความรพนฐานในการเรยนเรองการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม 1. เซลลทเปนสวนประกอบของสงมชวตจาพวกยคารโอตสามารถแบงออกเปน 2 ประเภท ตามหนาท ดงน 1. เซลลรางกาย (Somatic Cells) หมายถง เซลลทเปนสวนประกอบของเนอเยอและอวยวะตางๆ ภายในรางกาย (ยกเวน เซลลสบพนธ) เชน เซลลหวใจ เซลลตบ เซลลเมดเลอดขาว เปนตน ซงโดยทวไปเปนเซลลทมจานวนโครโมโซมภายในนวเคลยสเทากบ 2n (2 ชดโครโมโซม) 2. เซลลสบพนธ (Sex Cells) หมายถง เซลลทจะเกดการปฏสนธในกระบวนการสบพนธ เชน อสจ(Sperm) ไข (Egg Cell) เปนตน ซงเปนเซลลทมจานวนโครโมโซมเปนครงหนงของจานวนโครโมโซมในเซลลรางกายของสงมชวตชนดนนๆ หรอกลาวอกนยหนงวา มโครโมโซมเทากบ n (1 ชดโครโมโซม) 2. โครโมโซม 2.1 รปราง ลกษณะ และจานวนโครโมโซม โครโมโซมของเซลลทยงไมมการแบงเซลล จะมลกษณะเปนเสนเลกยาวขดพนกนอยภายในนวเคลยส เรยกวา โครมาทน (Chromatin) โครโมโซมของเซลลทกาลงแบงตว จะมลกษณะขดสน อดแนน เหนเปนแทงชดเจน สงมชวตทมโครโมโซม 2 ชด เรยกวา ดพลอยด (Diploid) เชน คน โดยโครโมโซมชดหนง ไดรบมาจากพอ อกชดหนงไดรบมาจากแม ซงเมอมการแบงเซลลแบบไมโอซส โครโมโซมทเปนคเหมอน (Homologous Chromosome) จะมาเขาคกน เกดการแลกเปลยนสารพนธกรรมซงกนและกน แลวแยกออกจากกนไปยงเซลลลกทถกสรางขน เมอเสรจสนการแบงเซลลแบบไมโอซสโครโมโซมในเซลลลกจะเหลอเปนครงหนงของเซลลแม เรยกวา แฮพลอยด (Haploid) 2.2 สวนประกอบของโครโมโซม โครโมโซม หมายถง โครงสรางทอยภายในนวเคลยสประกอบดวย DNA และโปรตน

เซนโทรเมยร(Centromere)

ซสเตอร โครมาทด(Sister Chromatids)

DNAโปรตน

นวคลโอโซม(Nucleosome)

ภาพโครงสรางของโครโมโซม


โครโมโซมของสงมชวตจาพวกยคารโอต (สงมชวตทเซลลมนวเคลยส) โครโมโซมจะประกอบดวย DNA 1 ใน 3 และอก 2 ใน 3 เปนโปรตน ซงประกอบดวยฮสโตนโปรตน (Histone Protein) และนอนฮสโตนโปรตน (Non-Histone Protein) นวคลโอโซม (Nucleosome) คอ โครงสรางของโครโมโซมทมลกษณะคลายเมดลกปด ประกอบดวยโปรตนฮสโตน 8 โมเลกล พนรอบดวยสายเกลยวของ DNA ยาวประมาณ 150 คเบส โครโมโซมของสงมชวตจาพวกโพรคารโอต (แบคทเรย) มจานวนโครโมโซมชดเดยว และมเพยงโครโมโซมเดยวเปนรปวงแหวน ลอยอยในไซโทพลาซม ประกอบดวย DNA 1 โมเลกล และไมมฮสโตนเปนองคประกอบ จโนม (Genome) หมายถง สารพนธกรรมทงหมดของโครโมโซม 1 ชด ของสงมชวตชนดหนงๆ 2.3 โครโมโซมทอยในเซลลแตละประเภท แบงออกเปน 2 ชนด ตามบทบาทหนาท ดงน 1. โครโมโซมรางกาย หรอออโตโซม (Autosome) เปนโครโมโซมทเกยวของกบการควบคมลกษณะทวไปของรางกายซงไมเกยวของกบเพศ 2. โครโมโซมเพศ (Sex Chromosome) เปนโครโมโซมทกาหนดเพศ และเกยวของกบการควบคมลกษณะทเกยวเนองกบเพศ มนษยมโครโมโซมทงหมด 46 แทง (2n = 46) หรอ 23 ค โดย 44 แทงแรก (22 คแรก) เปนออโตโซม และ 2 แทงสดทาย (คสดทาย) เปนโครโมโซมเพศ เพศชายและเพศหญงมจานวนโครโมโซมเทากนแตไมเหมอนกน ดงน เพศชายมโครโมโซม 46 แทง เปนแบบ 44 + XY หรอ 46, XY เพศหญงมโครโมโซม 46 แทง เปนแบบ 44 + XX หรอ 46, XX 3. องคประกอบทางเคมของ DNA

1 nm

T

G

A

C

A

CG

T

G CTAAT

CGGC

TAGC

AT

TAAT

TA

G CTA

OP

OH

HO

OO O

OP O

O O

PO OO

OO

PO O

OO PO O

OO

O OO

P

PO OOO

PO

O OO

OH

O

O

O

O

O

O

O

OH

2CH

2CH

2CH

2CH

CH2

CH2

CH2

CH2

ภาพโครงสรางของ DNA


จากภาพพอลนวคลโอไทดของ DNA มขอมลทควรร ดงน การเชอมตอกนของนวคลโอไทดแตละโมเลกลใน DNA เกดจากการสรางพนธะโคเวเลนตระหวางหมฟอสเฟตของนวคลโอไทดหนงกบหมไฮดรอกซลซงอยทคารบอนตาแหนงท 3 ของโมเลกลนาตาลในอกนวคลโอไทดหนง การเรยกตาแหนงปลายของพอลนวคลโอไทดแตละสายของ DNA มรายละเอยด ดงน • เรยกปลายดานทมหมฟอสเฟตซงเกาะอยกบนาตาลดออกซไรโบสตรงคารบอนตาแหนงท 5 วา ปลาย 5′ (5 ไพรม) • เรยกปลายดานทมหมไฮดรอกซลตรงคารบอนตาแหนงท 3 ของนาตาลดออกซไรโบสวาปลาย 3′ (3 ไพรม) DNA ทาหนาทเปนสารพนธกรรมของสงมชวต และบางสวนของ DNA แตละโมเลกลทาหนาทเปนยน (Gene) คอ สามารถควบคมลกษณะทางพนธกรรมของสงมชวตได DNA เปนกรดนวคลอกชนดหนง มโครงสรางเปนพอลเมอร (Polymer) สายยาวประกอบดวยมอนอเมอร (Monomer) ทเรยกวา นวคลโอไทด ซงแตละนวคลโอไทดของดเอนเอ ประกอบดวยสาร 3 ชนด ดงตอไปน

N-Base

Pentose Sugar

Phosphate

ภาพองคประกอบของนวคลโอไทด

1. นาตาลเพนโทส (Pentose) ทมชอวา นาตาลดออกซไรโบส (Deoxyribose) 2. ไนโตรจนสเบส (Nitrogenous Base หรอ N-Base) มโครงสรางเปนวงแหวน (Ring) แบงออกเปน 2 ประเภท ดงน 2.1 เบสเพยวรน (Purine) ม 2 ชนด คอ กวานน (Guanine) และอะดนน (Adenine) 2.2 เบสไพรมดน (Pyrimidine) ม 2 ชนด คอ ไซโทซน (Cytosine) และไทมน (Thymine) 3. หมฟอสเฟต ( -3

4PO )


A TC G

พนธะไฮโดรเจน

รไว...Hiso Hiso 1 : กรดนวคลอก (Nucleic Acid) ม 2 ชนด ไดแก 1. RNA (RiboNucleic Acid) 2. DNA (DeoxyriboNucleic Acid) Hiso 2 : หนวยยอย (Monomer) ของกรดนวคลอก คอ นวคลโอไทด (Nucleotide) Hiso 3 : ตารางเปรยบเทยบองคประกอบของ RNA Nucleotide และ DNA Nucleotide

ชนดของนวคลโอไทด

องคประกอบของนวคลโอไทด RNA Nucleotide DNA Nucleotide หมายเหต

1. หมฟอสเฟต -34PO -3

4PO เหมอนกน 2. ไนโตรจนสเบส A, U, C, G A, T, C, G ตางกน

3. นาตาลคารบอน 5 อะตอม (เพนโทส) Ribose sugar (C5H10O5)

Deoxyribose sugar (C5H10O4)

ตางชนดกน Hiso 4 : ไนโตรจนสเบสทเปนองคประกอบของนวคลโอไทด 1 โมเลกล มเพยง 1 ชนดเทานน หมายความวา

1 นวคลโอไทด : 1 ไนโตรจนสเบส Hiso 5 : เบสทง 4 ชนดทพบในสายเกลยวค DNA จะอยกนเปนคๆ โดยมพนธะไฮโดรเจนยดเหนยวกนไว ดงน A ค T ยดกนดวย 2 พนธะไฮโดรเจน C ค G ยดกนดวย 3 พนธะไฮโดรเจน Hiso 6 : นาตาลไรโบสทพบใน RNA และนาตาลดออกซไรโบสทพบใน DNA เปนนาตาลทมคารบอน 5 อะตอม

แตตางกนทโครงสราง ดงภาพดานลางจา...

Hiso 7 : ถาเปรยบสายเกลยวคของ DNA เปนบนไดเวยน จะไดวา คเบส (Complementary Basepair) = ขนบนได หมฟอสเฟตและนาตาล = ราวบนได Hiso 8 : ลาดบของเบสบนสาย DNA จะเปนตวกาหนดลกษณะทางพนธกรรมของสงมชวตแตละชนด ดงนน

ลกษณะทแตกตางกนของสงมชวตเกดจากลาดบหรอการเรยงตวของเบสบนสาย DNA ตางกนนนเอง


คาศพททเกยวของกบการศกษาการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม 1. เซลลสบพนธ (Gamete) หมายถง อสจ (Sperm) เซลลไข (Egg Cell) และรวมถงโครงสรางอนๆ ททาหนาทเชนเดยวกนซงจะพบในพช 2. ยน (Gene) หมายถง หนวยควบคมลกษณะทางพนธกรรมตางๆ ของสงมชวตซงอยเปนค และจะถายทอดจากพอแมไปสลก โดยในทางพนธศาสตรไดมการกาหนดสญลกษณแทนยนไวหลายแบบ แตทนยมใช คอ อกษรภาษาองกฤษชนดตวพมพ เชน อกษรภาษาองกฤษตวพมพใหญ แทน ยนเดน และตวพมพเลก แทน ยนดอย 3. แอลลล (Allele) หมายถง รปแบบของยนแตละยนทควบคมลกษณะทางพนธกรรม เชน ยนเอ เปนยนควบคมลกษณะผวของคน ซงมอย 2 แบบ คอ A และ a (กลาวไดวายนเอม 2 แอลลล) โดยแอลลล A ควบคมผวปกต และแอลลล a ควบคมผวเผอก ยนไอ เปนยนควบคมหมเลอดระบบ ABO ซงมอย 3 แบบ คอ IA, IB และ i (กลาวไดวายนไอม 3 แอลลล) 4. โฮโมไซกสยน (Homozygous Gene) หมายถง คของยนทเหมอนกนอยในตาแหนงเดยวกนบน โฮโมโลกสโครโมโซมเพอควบคมลกษณะของสงมชวต เชน TT, tt, IAIA เปนตน โฮโมไซกสยน เรยกอกอยางหนงวา พนธแท โฮโมไซกสยน แบงออกเปน 2 แบบ ดงน 4.1 โฮโมไซกส โดมแนนท (Homozygous Dominance) หมายถง คของยนเดนทเหมอนกนอยดวยกน หรอเรยกวา เปนพนธแทของลกษณะเดน เชน AA, TT เปนตน 4.2 โฮโมไซกส รเซสซฟ (Homozygous Recessive) หมายถง คของยนดอยทเหมอนกนอยดวยกน หรอเรยกวา เปนพนธแทของลกษณะดอย เชน aa, tt เปนตน 5. เฮเทอโรไซกสยน (Heterozygous Gene) หมายถง คของยนทตางกนอยในตาแหนงเดยวกนบน โฮโมโลกสโครโมโซมเพอควบคมลกษณะของสงมชวต เชน Tt, Rr, IAi เปนตน เฮเทอโรไซกสยน เรยกอกอยางหนงวา พนธทาง 6. ลกษณะเดน (Dominance หรอ Dominant Trait) หมายถง ลกษณะทแสดงออกมาเมอมแอลลล เดนเพยง 1 แอลลล ซงจะพบในเฮเทอโรไซกส หรอเมอมแอลลลเดน 2 แอลลล ซงจะพบในโฮโมไซกส โดมแนนท(Homozygous Dominance) 7. ลกษณะดอย (Recessive Trait) หมายถง ลกษณะทถกขมเมออยในรปของเฮเทอโรไซกส แตจะแสดงออกเมออยในรปของโฮโมไซกส รเซสซฟ (Homozygous Recessive) 8. ฟโนไทป (Phenotype) หมายถง ลกษณะของสงมชวตทสามารถสงเกตไดดวยประสาทสมผส (ตา ห จมก ลน และผวหนง) เชน สของดอกถว สผวของคน จานวนชนของหนงตา ลกษณะของเสนผม หมเลอด กลนของดอกกหลาบ รสขมของบอระเพด เปนตน 9. จโนไทป (Genotype) หมายถง รปแบบของคยน (คแอลลล) หรอกลมยนทควบคมฟโนไทปตางๆ เชน จโนไทปทควบคมการมตงหของมนษยมได 3 แบบ ไดแก EE, Ee และ ee


คนท 1 คนท 2 คนท 3

ฟโนไทป

จโนไทป EE Ee ee ยน (Gene) ยน คอ สวนของโมเลกลดเอนเอ (DNA) ทาหนาทเปนหนวยควบคมลกษณะทางพนธกรรมของสงมชวต เนองจาก DNA เปนสวนประกอบของโครโมโซม ดงนนยนจงมตาแหนงอยบนโครโมโซม จานวนโครโมโซมของสงมชวตสวนใหญจะเปนจานวนค และมคเหมอน (Homologous) ดงนนยนจงอยกนเปนคๆ บนโครโมโซมทเปน คเหมอน (Homologous Chromosome) ดงภาพ

ภาพตาแหนงคยนทอยบนโฮโมโลกสโครโมโซม (Homologous Chromosome)

mRNA


RER

กอลจคอมเพลกซ

Nucleus

Cytoplasm

ภาพการทางานของยน


เมอพดถงยนใดๆ สงทอยากใหนกเรยนตระหนก คอ 1. ชอยน 2. แอลลลของยน 3. ความสามารถในการขมกนระหวางแอลลลของยน 4. จานวนรปแบบจโนไทปของยน 5. ฟโนไทปทถกควบคมโดยจโนไทปแตละแบบ ตวอยางท 1 : 1. ยนควบคมลกษณะปกตและโรคธาลสซเมย ชอ “ยนท” 2. “ยนท” ม 2 แอลลล ดงน T และ t 3. T สามารถขม t ได (อยางสมบรณ) 4. จโนไทปของ “ยนท” ม 3 รปแบบ ดงน - TT - tt - Tt ตวอยางท 2 : 1. ยนควบคมหมเลอดระบบ ABO ชอ “ยนไอ” 2. “ยนไอ” ม 3 แอลลล ดงน IA, IB และ i 3. IA และ IB ขม i ได (อยางสมบรณ) IA และ IB ไมสามารถขมกนและกนได 4. จโนไทปของ “ยนไอ” ม 6 รปแบบ ดงน - IAIA - IAi - IBIB - IBi - IAIB - ii


การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม

ภาพวงจรชวตของมนษย

สเปรมเซลลไข

XY

สเปรมเซลลไข

XX

เซลลไขทผานการปฏสนธ เซลลไขทผานการปฏสนธ เพศ ........................................ เพศ ........................................

ภาพการถายทอดโครโมโซม X และโครโมโซม Y ของมนษย


กฎของเมนเดล เมนเดลทาการศกษาการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมของถวลนเตา จนสามารถสรปเปนกฎ (Law) ทใชอธบายกระบวนการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมได 2 ขอ ดงน กฎขอท 1 กฎแหงการแยกตว (Law of Segregation) สรปไดจากการผสมโดยพจารณา 1 ลกษณะ กฎแหงการแยกตว มใจความสาคญสรปไดดงน ยนทอยกนเปนคจะแยกออกจากกนในระหวางกระบวนการสรางเซลลสบพนธ (เกดขนในระยะแอนาเฟส I ของไมโอซส) จงทาใหเซลลสบพนธแตละเซลลมยนควบคมลกษณะนนๆ เพยง 1 แอลลล กฎขอท 2 กฎแหงการรวมกลมอยางอสระของยน (Law of Independent Assortment) สรปไดจากการผสมโดยพจารณา 2 ลกษณะ กฎแหงการรวมกลมอยางอสระของยน มใจความสาคญสรปไดดงน ยนทแยกออกจากคของมนจะไปรวมกลมอยางอสระกบยนอนๆ ทแยกออกจากคเชนเดยวกน เพอเขาไปอยในเซลลสบพนธ

ภาพประกอบการอธบายกฎขอท 1 และ 2 ของเมนเดล


ระดบการแสดงลกษณะเดน 1. ลกษณะเดนสมบรณ (Complete Dominance) หมายถง การแสดงออกของลกษณะเดนทเกดจากการทยนเดนสามารถขมการแสดงออกของยนดอยได 100% ทาใหจโนไทปทเปนโฮโมไซกสยนของลกษณะเดน (Homozygous Dominance) และเฮเทอโรไซกสยน มการแสดงออกของฟโนไทปทเหมอนกน เชน WW และ Ww ควบคมดอกสมวงของถวลนเตาเหมอนกน เปนตน

ดอกสมวง (WW) ดอกสขาว (ww)

ดอกสมวง(Ww)




รนพอแม (รน P)

รนลก (รน F1)

ภาพการถายทอดลกษณะเดนแบบสมบรณ

2. ลกษณะเดนไมสมบรณ (Incomplete Dominance) หมายถง การแสดงออกของลกษณะเดนเปนไปไมเตม 100% ทงนเกดจากการทางานของยนเดนรวมกบยนดอย เพราะยนเดนไมสามารถขมการแสดงออกของ ยนดอยได 100% จงทาใหจโนไทปทเปนเฮเทอโรไซกสมลกษณะคอนไปทางโฮโมไซกสของลกษณะเดน เชน ดอกลนมงกรสชมพ ทเกดจากการผสมพนธระหวางดอกลนมงกรสแดงและดอกลนมงกรสขาว เปนตน

ดอกสแดง (RR)

รนพอ-แม

รน F1

ดอกสขาว (rr)

ดอกสชมพ(Rr)

ดอกสแดง(RR)



ดอกสขาว(rr)

รน F2

ภาพการถายทอดลกษณะเดนแบบไมสมบรณ


3. ลกษณะเดนรวมกน (Co-Dominance) หมายถง การแสดงออกของลกษณะใดลกษณะหนงของสงมชวตทเกดจากการทางานรวมกนของยนทควบคมลกษณะเดนทงค เนองจากไมสามารถขมกนและกนได เชน หมเลอด AB ในคน ทถกควบคมโดยจโนไทป IAIB เปนตน มลตเปลแอลลล (Multiple Allele) มลตเปลแอลลล คอ ยนทมแอลลลมากกวา 2 แบบขนไป ซงควบคมลกษณะพนธกรรมเดยวกน ตวอยางเชน หมเลอดระบบ ABO มยนควบคมอย 3 แอลลล หมเลอดระบบ ABO แอลลล (Allele) ทควบคมการแสดงออกของหมเลอดระบบ ABO มทงหมด 3 แบบ ดงน IA, IB และ i ซงหนาทของแอลลลแตละแบบ คอ ควบคมการสรางแอนตเจนทเยอหมเซลลเมดเลอดแดง ดงน แอลลล IA ควบคมการสรางแอนตเจน A แอลลล IB ควบคมการสรางแอนตเจน B แอลลล i ควบคมไมใหมการสรางแอนตเจนทง 2 ชนด แอลลล i เปนแอลลลดอย สวนแอลลล IA และ IB เปนแอลลลเดน ซงแอลลลเดนทง 2 แบบ สามารถ ขมแอลลล i ไมใหแสดงออกได แตไมสามารถขมซงกนและกนได และจากทกลาวมาขางตนแลววา ยนทควบคมการแสดงออกของหมเลอดระบบ ABO จะอยกนเปนค ซงรปแบบของคยน (จโนไทป) มทงหมด ดงน

จโนไทป ผลทเกดขนกบเซลลเมดเลอดแดง ชนดหมเลอด (ฟโนไทป) 1. IAIA มการสรางแอนตเจน A ทผวเมดเลอดแดง หมเลอด A 2. IAi มการสรางแอนตเจน A ทผวเมดเลอดแดง หมเลอด A 3. IBIB มการสรางแอนตเจน B ทผวเมดเลอดแดง หมเลอด B 4. IBi มการสรางแอนตเจน B ทผวเมดเลอดแดง หมเลอด B 5. IAIB มการสรางทงแอนตเจน A และแอนตเจน B

ทผวเมดเลอดแดง หมเลอด AB

6. ii ไมมการสรางแอนตเจนทผวเมดเลอดแดง หมเลอด O จากตารางจะเหนวา ชนดหมเลอดจะตรงกบชนดของแอนตเจนทถกสรางขนทผวเมดเลอดแดง กลาวคอ บคคลทมหมเลอด A จะมแอนตเจน A ทผวเมดเลอดแดง บคคลทมหมเลอด AB จะมทงแอนตเจน A และแอนตเจน B ทผวเมดเลอดแดง สวนบคคลทมหมเลอด O ไมมแอนตเจนทผวเมดเลอดแดง จากการศกษาพบวาในพลาสมา (นาเลอด) มแอนตบอด (Antibody) ทจาเพาะตอหมเลอด ซงมอย 2 ชนด คอ แอนตบอด A และแอนตบอด B โดยชนดของแอนตบอดในพลาสมาของบคคลใดบคคลหนงจะตรงขามกบชนดของแอนตเจนทผวเมดเลอดแดง เชน บคคลทมหมเลอด A จะมแอนตเจน A ทผวเมดเลอดแดง และมแอนตบอด B ในพลาสมา สวนบคคลทมหมเลอด O ไมมแอนตเจนทผวเมดเลอดแดง แตมแอนตบอด A และแอนตบอด B ในพลาสมา


ตารางแสดงความสมพนธระหวางหมเลอด แอนตเจนทผวเมดเลอดแดง และแอนตบอดในพลาสมา ของหมเลอดระบบ ABO

หมเลอด แอนตเจนทผวเมดเลอดแดง แอนตบอดในพลาสมา

A A B B B A AB A และ B ไมม O ไมม A และ B

ตารางชนดของแอนตเจนและแอนตบอดของแตละหมเลอดในระบบ ABO

การใหเลอด บคคลทเกยวของกบการใหเลอด คอ ผให (เลอด) และผรบ (เลอด) ซงในการใหเลอด ผทมความเสยงตอชวต คอ ผรบ เพราะถาเลอดของผรบไมสามารถเขากบเลอดของผใหไดจะทาใหเซลลเมดเลอดแดงของผรบจบตวกนเปนกลมแลวตกตะกอนอดตนหลอดเลอด ซงจะนาไปสการเสยชวตไดในทสด ดงนนผใหและผรบควรมเลอดหมเดยวกนจงจะปลอดภยทสด หลกการสาคญในการใหและรบเลอดอยางปลอดภย คอ แอนตเจน (Antigen) ของผใหตองไมตรงกบแอนตบอด (Antibody) ของผรบ

A B AB O

(เมดเลอดแดง)

(นาเลอด)

(หมเลอด)


ตารางแสดงหมเลอดของผใหและผรบทสามารถใหและรบเลอดกนได โดยไมเกดอนตราย

หมเลอดของผรบ หมเลอดของผให

A B AB O A

B

AB

O

หมายเหต : หมายถง ใหและรบเลอดกนได หมายถง ใหและรบเลอดกนไมได

หมเลอดระบบ ABO กบการถายทอดทางพนธกรรม ตวอยางโจทย : สามหมเลอด A และภรรยาหมเลอด AB ลกทจะเกดมามโอกาสเลอดหมใดไดบาง เมอวเคราะหโจทยแลวจะพบวาสถานการณทโจทยกาหนดใหแบงออกเปน 2 กรณ ดงน กรณท 1 : สามเลอดหม A แบบมจโนไทปเปน IAIA (แบบโฮโมไซกสยน) และภรรยาเลอดหม AB ม จโนไทปไดแบบเดยว คอ IAIB เขยนแผนภาพแสดงการถายทอดยนไปยงรนลกไดดงน

(หม AB)(หม A) (หม A) (หม AB)

AAII BAII AAII BAII

AI AI BI

AAII BAIIรนพอ-แม

เซลลสบพนธ

รนลก

AI

สรปไดวาถาเปนไปตามกรณท 1 ลกมโอกาสเลอดหม A หรอ AB กได โดยมโอกาสเลอดหม A 50% และโอกาสเลอดหม AB 50% เชนเดยวกน กรณท 2 : สามเลอดหม A แบบมจโนไทปเปน IAi (แบบเฮเทอโรไซกสยน) และภรรยาเลอดหม AB ม จโนไทปไดแบบเดยว คอ IAIB เขยนแผนภาพแสดงการถายทอดยนไปยงรนลกไดดงน

(หม AB)(หม A) (หม A) (หม B)

AAII BAII iIA iIB

AI i AI BI

iIA BAIIรนพอ-แม


รนลก

สรปไดวาถาเปนไปตามกรณท 2 ลกมโอกาสเลอดหม A หรอ B หรอ AB กได โดยมโอกาสเลอดหม A 50% โอกาสเลอดหม B 25% และโอกาสเลอดหม AB 25%


พอลยน (Polygene) พอลยน คอ กลมของยนหรอยนหลายๆ ค ทอยบนโครโมโซมคเดยวกน หรอตางคกน (กได) ทาหนาทรวมกนในการควบคมลกษณะพนธกรรมหนงๆ ของสงมชวต ซงเปนลกษณะทไมสามารถสงเกตเหนความแตกตางไดอยางชดเจน เชน ลกษณะสผวของคน ความสง สตปญญา โดยการแสดงออกของลกษณะเหลานจะขนอยกบอทธพลของสงแวดลอมดวย ตวอยางพอลยน มดงน การถายทอดลกษณะสของเมลดขาวสาล แบงออกเปน 2 กรณ ดงน 1. กรณถกควบคมโดยยน 2 ตาแหนง A, B ควบคมเมลดสแดง (Red) a, b ควบคมเมลดสขาว (White) 2. กรณทถกควบคมโดยยน 3 ตาแหนง A, B, C ควบคมเมลดสแดง (Red) a, b, c ควบคมเมลดสขาว (White) การถายทอดลกษณะสตาของคน ประเภทของลกษณะทางพนธกรรม การแปรผนของลกษณะทางพนธกรรมแบงออกเปน 2 ประเภท 1. ลกษณะทางพนธกรรมทมความแปรผนตอเนอง (Continuous Variation Trait) คอ ลกษณะทางพนธกรรมทมปรมาณลดหลนกนและไมสามารถบอกความแตกตางออกเปนกลมๆ ไดอยางชดเจน ถกควบคมโดยยนหลายค และสงแวดลอมมอทธพลตอการแสดงออกของยน เชน ความสง สตปญญา สผว เปนตน ลกษณะเหลานสามารถตรวจวดเชงปรมาณได จงเรยกไดอกชอหนงวา ลกษณะเชงปรมาณ (Quantitative Trait) 2. ลกษณะทางพนธกรรมทมความแปรผนไมตอเนอง (Discontinuous Variation Trait) คอ ลกษณะทางพนธกรรมทสามารถบอกความแตกตางเปนกลมๆ ไดอยางชดเจน ถกควบคมโดยยน 1 ค (1 ตาแหนง) สงแวดลอมไมมอทธพลตอการแสดงออกของยน เชน หมเลอด ลกษณะหอลนไดและหอลนไมได ลกษณะผวเผอกและผวปกต เปนตน การถายทอดลกษณะทางพนธกรรมทถกควบคมโดยยนดอยบนออโตโซม (Autosome) และโครโมโซมเพศ (Sex Chromosome) ตวอยางลกษณะทางพนธกรรมทถกควบคมโดยยนดอยบนออโตโซม 1. อาการผวเผอก (Albino) 2. โรคธาลสซเมย (Thalassemia) 3. โรคโลหตจางชนดซกเคลเซลล (Sickle Cell Anemia) ตวอยางลกษณะทางพนธกรรมทถกควบคมโดยยนดอยบนโครโมโซม X 1. โรคฮโมฟเลย (Hemophilia) 2. โรคตาบอดส (Color Blindness) 3. โรคกลามเนอแขนขาลบ ชนดดเชนน (Duchenne Muscular Dystrophy) 4. โรค G-6-PD


เพดกรหรอพนธประวต (Pedigree) เพดกร คอ แผนภาพแสดงความสมพนธในการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมของครอบครวหรอตระกลหนงๆ ตวอยางเชน

1 2

3 4 5 6

121110987

13 ภาพเพดกรการถายทอดลกษณะทถกควบคมโดยยนเดนบนออโตโซม

มวเทชน (Mutation) มวเทชน คอ การเปลยนแปลงทเกดขนกบยนหรอโครโมโซม ซงจะกอใหเกดลกษณะทางพนธกรรมทดหรอไมดกได มวเทชนทเกดขนกบยน (Gene Mutation หรอ DNA Mutation) คอ การเปลยนแปลงของยนใน DNA อยางถาวร ซงจะสงผลตอการทางานของยน พนธวศวกรรม (Genetic Engineering) พนธวศวกรรม เปนเทคนคการสราง DNA สายผสม หรอรคอมบแนนท ดเอนเอ (Recombinant DNA) เพอใหไดสงมชวตทมลกษณะตามตองการ ซงเทคนควธดงกลาวจะตองอาศยเอนไซมพนฐานสาคญ 2 ชนด คอ เอนไซมตดจาเพาะ (Restriction Enzyme) และเอนไซมดเอนเอไลเกส (DNA Ligase Enzyme)


จเอมโอ (GMOs) จเอมโอ หมายถง สงมชวตทผานกระบวนการตดตอยนแลว หรออาจกลาวไดวาเปนสงมชวตทมดเอนเอสายผสม (Recombinant DNA) อยภายในเซลล ซงยนทถกใสเขาไปใน DNA ของสงมชวตเจาบาน (Host) นน จะทาใหสงมชวตชนดนนๆ มลกษณะตามทมนษยตองการ

อนซลนของมนษย

เซลลของมนษย แบคทเรย

ยนควบคมการผลตอนซลนของมนษย

อนซลนของมนษยทสกดออกมาจากแบคทเรย

แบคทเรยทมยนควบคมการผลตอนซลนของมนษย

จานวนแบคทเรยทเพมขนจากการสบพนธ

ภาพการสรางแบคทเรย GMO ทสามารถผลตฮอรโมนอนซลนของคนได

การโคลน (Cloning) การโคลน หมายถง การสรางสงมชวต (ตวหรอตน) ใหม ซงมลกษณะทางพนธกรรมเหมอนสงมชวตตนแบบทกประการ เชน การปกชา การตอกง การทาบกง การเพาะเลยงเนอเยอ เปนตน วธการโคลนสตว คอ การนานวเคลยสของเซลลรางกาย (Somatic Cell) ใสเขาไปในเซลลไขทถกดดเอานวเคลยสออกแลว

เซลลเตานมของแกะหนาขาว

เซลลเตานมและเซลลไขรวมตวกนโดยใชไฟฟากระตน

การแบงเซลลเพอเพมจานวนตวเอง

เอมบรโอถกใสเขาไปในมดลกของแกะหนาดา

ลกทคลอดออกมาเปนแกะหนาขาว

เซลลไขของแกะหนาดาเพศเมย

ภาพการโคลนแกะ


ลายพมพดเอนเอ (DNA Fingerprint) ลายพมพดเอนเอ คอ รปแบบของแถบดเอนเอ ซงแสดงความแตกตางของขนาดโมเลกลดเอนเอในสงมชวตแตละตวหรอแตละบคคลได ดงนนลายพมพดเอนเอจงเปนเอกลกษณของแตละบคคล

คดท 1 คดท 2

ผตอง

สงสย

คนท

1

ผตอง

สงสย

คนท

2

ผตอง

สงสย

คนท

3

ผตอง

สงสย

คนท

4

รองหยอดดเอนเอ

ภาพลายพมพดเอนเอทเกบไดจากคดฆาตกรรม 2 คด และผตองสงสย 4 คน

ทบทวนโครงสรางและสวนประกอบดเอนเอกนหนอยนะจะ...

G

T


ความหลากหลายทางชวภาพ ความหลากหลายทางชวภาพ (Biological Diversity) ความหลากหลายทางชวภาพ คอ ความหลากหลายของสงมชวตชนดตางๆ ในการดารงชวตอยในแหลง ทอยอาศยเดยวกนหรอแตกตางกน ซงสงมชวตตางชนดกนจะมความแตกตางกนทงในดานชนดและจานวน หรอแมเปนสงมชวตชนดเดยวกนกอาจมความแตกตางหลากหลายไดเชนกน ความหลากหลายทางชวภาพแบงออกเปน 3 ประเภท ดงน 1. ความหลากหลายทางพนธกรรม 2. ความหลากหลายทางสปชส 3. ความหลากหลายทางระบบนเวศ ประเภทของสงมชวต สงมชวตแบงออกเปน 2 ประเภท ตามจานวนเซลล ดงน 1. สงมชวตเซลลเดยว เชน อะมบา ยกลนา พารามเซยม และแบคทเรย เปนตน 2. สงมชวตหลายเซลล เชน คน สตว และพช เปนตน สงมชวตแบงออกเปน 2 ประเภท ตามการมเยอหมนวเคลยส ดงน 1. โพรคารโอต (Prokaryotic Cells) เปนสงมชวตทเซลลไมมเยอหมนวเคลยส เชน แบคทเรย และสาหรายสเขยวแกมนาเงน เปนตน 2. ยคารโอต (Eukaryotic Cells) เปนสงมชวตทเซลลมเยอหมนวเคลยส ไดแก เหด รา สาหรายชนดตางๆ (ยกเวน สาหรายสเขยวแกมนาเงน) โพรโทซว พช และสตว สงมชวตแบงออกเปน 5 อาณาจกร ตามลกษณะรวมภายนอกและภายในเซลล ดงน 1. อาณาจกรมอเนอรา (Monera Kingdom) โพรคารโอต 2. อาณาจกรโพรทสตา (Protista Kingdom) 3. อาณาจกรฟงไจ (Fungi Kingdom) 4. อาณาจกรพช (Plantae Kingdom) 5. อาณาจกรสตว (Animalia Kingdom)

ยคารโอต


ไซโทพลาซมพลาสมด

เยอหมเซลลผนงเซลล

แคปซล

แฟลเจลลม

อนภาคอาหาร


พลส โครโมโซม

ภาพโครงสรางเซลลของแบคทเรย

การจดหมวดหมของสงมชวต เราสามารถจดหมวดหมของสงมชวตออกเปน 7 หมวดหมหลกๆ จากใหญไปเลกได ดงน

Kingdom(อาณาจกร)

Phylum(ไฟลม)

Class(คลาส)

Order(อนดบ)

Family(วงศ)

Genus(สกล)

Species(สปชส)

สปชส (Species) คอ กลมสงมชวตชนดเดยวกนสามารถผสมพนธกนแลวไดลกทไมเปนหมน


ตารางเปรยบเทยบลกษณะของสงมชวต 5 อาณาจกร

อาณาจกร ลกษณะ

มอเนอรา โพรทสตา ฟงไจ (เหด รา ยสต) พช สตว

1. ไรโบโซม


3. ผนงเซลล

4. ดเอนเอ

5. สงมชวตสวนใหญ มเซลลเดยว

6. สงเคราะหดวยแสงได

7. คลอโรพลาสต

ขอมลพนฐานทควรร 1. ความรเกยวกบสารทเปนองคประกอบของผนงเซลล - เซลลโลส เปนสารองคประกอบของผนงเซลลพช และสาหราย - ไคทน เปนสารองคประกอบของผนงเซลลสงมชวตในอาณาจกรฟงไจ - เพปทโดไกลแคน เปนสารองคประกอบของผนงเซลลแบคทเรย 2. สงมชวตททาหนาทเปนผยอยสลาย (Decomposer) ในระบบนเวศอยในอาณาจกรมอเนอรา และฟงไจ 3. แบคทเรยทสงเคราะหดวยแสงไดมแตคลอโรฟลล (Chlorophyll) ไมมคลอโรพลาสต (Chloroplast)

เซลล A เซลล B เซลล C ภาพเซลลของสงมชวต 3 อาณาจกร


รไว...ไวรส ไวรส (Virus) ไมมลกษณะเปนเซลล เนองจากไมมเยอหมเซลล ไซโทพลาซม และไรโบโซม แตเปนอนภาคทประกอบดวยโปรตนซงหอหมสารพนธกรรมเอาไว ไวรสมขนาดเลกมากซงเราจะมองเหนไดโดยใชกลองจลทรรศนอเลกตรอนเทานน ไวรสสามารถเพมจานวนตวเองไดเมอเขาไปอยในเซลลหรอรางกายของสงมชวตชนดอน ดงนนในสภาวะดงกลาว จงถอวาไวรสเปนสงมชวต ในทางตรงกนขามถาไวรสไมไดอยภายในเซลลหรอรางกายของสงมชวตชนดอน ไวรสกไมสามารถเพมจานวนตวเองได ดงนนในสภาวะเชนนจะถอวา ไวรสไมใชสงมชวต โรคตางๆ ทเกดจากไวรส ไมสามารถรกษาดวยยาปฏชวนะ (Antibiotic) ได ตวอยางเชน • ไขหวดใหญสายพนธใหม 2009 • โรคตบอกเสบ • เอดส • โรคหด • ไขเลอดออก • โรคอสกอใส • ไขหวดนก • โรคตาแดง • โรคชคนกนยา • โรคพษสนขบา • ไขสมองอกเสบ • งสวด

ภาพไวรสชนดตางๆ


สงมชวตกบสงแวดลอม นยามศพทเกยวกบระบบนเวศ ระบบนเวศ (Ecosystem) คอ หนวยของความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงแวดลอมทงทเปนสงมชวต และสงไมมชวต ของแหลงทอยอาศยแหลงใดแหลงหนง ประชากร (Population) คอ สงมชวตชนด (Species) เดยวกนทงหมดทอาศยอยในแหลงเดยวกน ในชวงเวลาใดเวลาหนง กลมสงมชวต (Community) คอ สงมชวตตงแต 2 ชนด (Species) ขนไป ทงหมดมาอยรวมกนในแหลงใดแหลงหนง ณ ชวงเวลาใดๆ

A : 25% B : 25% C : 25% D : 25% A : 80% B : 5% C : 5% D : 10% กลมสงมชวตท 1 กลมสงมชวตท 2

ภาพกลมสงมชวต แหลงทอยอาศย (Habitat) คอ สถานทซงสงมชวตอาศยอยชวคราวหรอถาวร เพอใชเปนแหลงอาหาร หลบภย ผสมพนธ วางไข และเลยงตวออน (สงมชวตจะตองมปฏสมพนธกบสถานทนนๆ จงจะถอวาสถานทแหงนนเปนแหลงทอยอาศย) ชวบรเวณ (Biosphere) คอ ผลรวมของทกบรเวณบนโลกทมสงมชวตอาศยอย องคประกอบของระบบนเวศ 1. องคประกอบทไมมชวต หรอปจจยทางกายภาพ (Physical Factor) เชน แสงสวาง อณหภม ความกดดน นา ดน ลม เปนตน 2. องคประกอบทมชวต หรอปจจยทางชวภาพ (Biotic Factor) เปนปจจยทแสดงถงความสมพนธระหวางสงมชวต ซงม 2 แบบ คอ 2.1 ความสมพนธระหวางสงมชวตในเชงอาหาร 2.2 ความสมพนธในการอยรวมกนของสงมชวต


2.1 ความสมพนธระหวางสงมชวตในเชงอาหาร สงมชวตในระบบนเวศมความสมพนธเชงอาหารตางบทบาทกน ดงน 1) ผผลต (Producers) หมายถง สงมชวตทสามารถสรางอาหารเองไดจากกระบวนการสงเคราะหดวยแสง โดยสวนใหญใชแกสคารบอนไดออกไซด (CO2) และนา (H2O) เปนวตถดบ สงมชวตททาหนาทเปนผผลต ไดแก - ไซยาโนแบคทเรย (สาหรายสเขยวแกมนาเงน) - แพลงกตอนพช - สาหรายชนดตางๆ เชน ไดอะตอม (สาหรายสนาตาลแกมเหลอง) สไปโรไจรา และคลอเรลลา (สาหรายสเขยว) - พช 2) ผบรโภค (Consumers) หมายถง สงมชวตทกนผผลตหรอผบรโภคดวยกนเองเปนอาหาร แบงออกเปน 4 กลมใหญๆ ไดแก 2.1 ผบรโภคพช (Herbivores) 2.2 ผบรโภค (เนอ) สตว (Carnivores) 2.3 ผบรโภคทงพชและสตว (Omnivores) 2.4 ผบรโภคซากอนทรย (Detritivores) เชน ไสเดอน กงกอ ปลวก เปนตน 3) ผยอยสลาย (Decomposers) หมายถง สงมชวตททาหนาทหลงเอนไซมออกมายอยซากสงมชวตเพอใหตนเองไดรบพลงงาน ซงการทาหนาทของผยอยสลายนนถอไดวาเปนขนตอนสาคญของวฏจกรของสารบางชนด เชน วฏจกรคารบอน สงมชวตททาหนาทเปนผยอยสลาย เชน แบคทเรย เหด รา และจลนทรยอนๆ เปนตน 2.2 ความสมพนธในการอยรวมกนของสงมชวต การอยรวมกนของสงมชวตในธรรมชาตสวนใหญแลวกจะเปนการเออประโยชนซงกนและกน แตกมบางทฝายหนงไดประโยชนอกฝายหนงเสยประโยชน หรออกฝายหนงไดประโยชนสวนอกฝายไมไดไมเสยประโยชน ทงนกเปนไปเพอการรกษาสมดลของระบบนเวศในธรรมชาต การศกษาหรอการอธบายการอยรวมกนของสงมชวตนยมใชสญลกษณ ดงน เครองหมาย + แทนการไดประโยชน เครองหมาย - แทนการเสยประโยชน เลข 0 แทนการไมไดและไมเสยประโยชน


ตวอยางรปแบบความสมพนธในการอยรวมกนของสงมชวต รปแบบความสมพนธ คาอธบาย ตวอยาง

1. ซมไบโอซส (Symbiosis) 1.1) ภาวะเกอกล (+, 0) (Commensalism)

เปนรปแบบความสมพนธของสงมชวต 2 ชนดทอยรวมกน โดยมฝายหนงไดประโยชนแตอกฝ ายไม ได-ไม เสยประโยชน

การอยรวมกนของพชองอาศย เชน ชายผาสดา กบพชยนตน

ดอกไมทะเล (ซแอนโมน) กบ ปลาการตน

เหาฉลามกบฉลาม

1.2) ภาวะพงพา (+, +) (Mutualism)

เปนรปแบบความสมพนธของสงมชวต 2 ชนดทอยรวมกน โดยตางฝายตางไดประโยชน ซงถาแยกออกจากกนจะเกดการตาย

ไลเคนส แบคทเรยไรโซเบยมกบรากพช

ตระกลถว โพรโทซวในลาไสปลวก แบคทเรย E. coli ในลาไสใหญ

ของคน แบคทเรยในกระเพาะรเมนของ

สตวเคยวเออง แหนแดงกบแอนาบนา

แอนาบนา

แหนแดง


รปแบบความสมพนธ คาอธบาย ตวอยาง 1.3) ภาวะไดประโยชน รวมกน (+, +) (Protocooperation)

เปนรปแบบความสมพนธของสงมชวต 2 ชนดทอยรวมกน โดยตางฝายตางไดประโยชน แตกสามารถแยกกนอยไดโดยไมมการตายเกดขน

นกเอยงกบควาย ดอกไมกบแมลง ปเสฉวนกบซแอนโมน

(ดอกไมทะเล) มดดากบเพลย กงพยาบาลกบปลาผเสอ จระเขลมแมนาไนลกบนกจระเข

2. แอนทาโกนซม (Antagonism) 2.1) ภาวะปรสต (+, -) (Parasitism)

เปนรปแบบความสมพนธทสงมชวตชนดหนงอาศยอยกบ สงมชวตอกชนดหนง โดยผอาศย (Parasite) ไดประโยชน แตผถกอาศย (Host) เสยประโยชน

พยาธใบไมในตบของคน กาฝากกบตนไม พยาธตวตดในอวยวะทางเดน

อาหารของสตว เหบกบสนข เหากบหวคน

2.2) ภาวะลาเหยอ (+, -) (Predation)

เปนรปแบบความสมพนธทสงมชวตหนงเปนผลา (Predator) จบสงมชวตทเปนเหยอ (Prey) กนเปนอาหาร โดยผลาไดประโยชน เหยอเสยประโยชน (ตาย)

กบกนแมลง งกนกบ นกกนง แมงมมกนแมลง

2.3) ภาวะแขงขน (-, -) (Competition)

เปนรปแบบความสมพนธทสงมชวตทง 2 ฝาย ตางแกงแยงชงปจจยบางอยางทมอยอยางจากด

ภาวะแขงขนเพอใหไดมาเพอ อาหาร แสงสวาง แหลงทอยอาศย แกสออกซเจน สตวเพศเมย เปนตน


บทบาทของสงมชวตในระบบนเวศ 1. สงมชวตทสรางอาหารเองได (Autotroph) หมายถง สงมชวตทสามารถสงเคราะหดวยแสงไดซงมบทบาทเปนผผลตอาหาร (Producer) ไดแก พชทกชนด โพรทสตบางชนด (สาหราย) และแบคทเรยบางชนด 2. สงมชวตทสรางอาหารเองไมได (Heterotroph) หมายถง สงมชวตทไมสามารถสงเคราะหดวยแสงได จงมบทบาทเปนผบรโภค (Consumer) หรอผยอยสลาย (Decomposer) ผบรโภคแบงออกเปน 4 กลม ดงน 1. ผบรโภคพช (Herbivores) 2. ผบรโภคสตว (Carnivores) 3. ผบรโภคทงพชและสตว (Omnivores) 4. ผบรโภคซากอนทรย (Detritivores)

ภาพผยอยสลายในระบบนเวศ

การถายทอดพลงงานในระบบนเวศ ผผลตสามารถนาพลงงานแสงมาเกบไวในโมเลกลของอาหารไดเพยง 0.5-3.5% โดยพลงงานแสงบางสวนจะสะทอนออกสบรรยากาศ 10-15% ผบรโภคไดรบพลงงานจากการกนผผลต โดยพลงงานสวนหนงจะใชไปในการประกอบกจกรรม บางสวนกลายเปนกากอาหารขบถายทงไป แตสวนใหญจะกลายเปนพลงงานความรอนจากการหายใจ พลงงานทผบรโภคนาไปสรางเนอเยอของตนเองจงเหลอเพยง 10% ของพลงงานศกยทงหมดในสงมชวตทเปนอาหารของตนเอง

10000 kcal/m2/year

10 kcal/m2/year

Energy Available

Tertiary Consumers

Secondary Consumers

Primary Consumers

Producers

Troph

ic Le

vel

ภาพกฎ 10% ของการถายทอดพลงงานในโซอาหาร


รปแบบของการถายทอดพลงงาน 1. โซอาหาร (Food Chain) คอ ความสมพนธเชงอาหารซงมการถายทอดพลงงานเคมโดยการกนกนเปนทอดๆ จากผผลตสผบรโภค และจากผบรโภคสผบรโภคลาดบถดไป

สาหราย ปลาเลก ปลาใหญ นกกนปลา ภาพโซอาหาร

2. สายใยอาหาร (Food Web) คอ ความสมพนธระหวางโซอาหารตงแต 2 โซอาหารขนไป ทาใหมโอกาสถายทอดพลงงานไดหลายทศทาง และสงมชวตบางชนดอาจมหลายบทบาท เชน เปนทงผบรโภคอนดบ 1 และ 2 เปนตน

ผยอยสลาย กระตาย

นก

หน

เหยยว

ง

กงกา

ตกแตน

พช ภาพสายใยอาหาร


การถายทอดสารปนเปอนในโซอาหารและสายใยอาหาร

ภาพการถายทอดสาร DDT ในโซอาหาร

พระมดปรมาณของสงมชวตหรอพระมดนเวศ (Ecological Pyramid) พระมดนเวศเปนแผนภาพแสดงความสมพนธของสงมชวตในดานปรมาณของผผลตกบผบรโภคลาดบตางๆ ในแหลงทอยอาศยเดยวกน ชวงเวลาเดยวกน แบงออกเปน 3 ประเภท ตามหนวยทใชวดปรมาณของแตละลาดบขนเชงอาหาร ไดแก 1. พระมดจานวน (Pyramid of Number) เปนพระมดทบอกจานวนสงมชวตในแตละลาดบขนเชง อาหาร ในหนวยตนหรอตว ตอหนวยพนทหรอปรมาตร

นกฮก

หนนา

หญา

เหยยว

นกกนหนอน

หนอน

ตนโอค a. b.

ภาพพระมดจานวน


2. พระมดมวลชวภาพ (Pyramid of Biomass) เปนพระมดแสดงปรมาณสงมชวตในแตละลาดบ ขนเชงอาหาร ในหนวยนาหนกแหงหรอจานวนแคลอร ตอหนวยพนทหรอปรมาตร

เหยยว

นกกนหนอน

หนอน

ตนโอค

ภาพพระมดมวลชวภาพ

3. พระมดพลงงาน (Pyramid of Energy) เปนพระมดแสดงปรมาณสงมชวตโดยบอกเปนอตราการถายทอดพลงงาน หรออตราผลตของแตละลาดบขนเชงอาหาร ในหนวยของพลงงาน ตอหนวยพนทหรอปรมาตร ตอหนวยเวลา

หญา

ตกแตน

หน

ง

นกฮก

ภาพพระมดพลงงาน


ประชากร (Population) ประชากร คอ กลมสงมชวตสปชสเดยวกน ทอาศยอยในแหลงเดยวกนในชวงเวลาใดเวลาหนง สมบตของประชากรทควรรเปนพนฐาน 1. ขนาดของประชากร หมายถง จานวนประชากรทอาศยอยในพนททกาหนด ซงการหาขนาดประชากรมกใชการสมตวอยางเนองจากประชากรของสงมชวตสวนใหญมมากเกนไป ทงนขนาดประชากรจะขนอยกบอตราการเกด อตราการตาย การอพยพเขา และการอพยพออก 2. ความหนาแนนประชากร คอ จานวนสงมชวตสปชสเดยวกนตอพนทหรอปรมาตร การหาความหนาแนนของประชากร ทาไดดงน 1. การนบจานวนประชากรทงหมด 2. การสมตวอยาง วธการทนยมใชม 2 วธ คอ 2.1 การใชควอแดรท (Quadrat)

ภาพการศกษาความหนาแนนประชากรโดยใชควอแดรท

2.2 การทาเครองหมายแลวปลอยไปเพอจบใหม (Marking Recapture Method) โดยมสตรคานวณหาประชากร ดงน จานวนประชากรทงหมด = จานวนสตวตวอยางทจบมาตดเครองหมายทงหมดในครงแรก × จานวนสตวตวอยางทงหมดทจบไดในครงทสอง

จานวนสตวตวอยางทมเครองหมายทจบไดในครงทสอง

หอยทาก เครองหมายบนเปลอกหอยทาก

ภาพการทาเครองหมายแลวปลอยไปเพอจบใหม

3. การแพรกระจายของประชากร ซงจะสมพนธกบปจจยจากดของประชากรนนๆ ไดแก ปจจยทางกายภาพ (อณหภม แสง pH) และปจจยทางชวภาพ (ผลา อาหาร)


การหมนเวยนของสารทสาคญในระบบนเวศ วฏจกรของสารแบงออกเปน 2 แบบ คอ 1. วฏจกรแบบแกส (Gaseous Cycle) เปนการหมนเวยนของสารทมบรรยากาศเปนแหลงหมนเวยนทสาคญ ไดแก นา คารบอน ไนโตรเจน ซลเฟอร และออกซเจน

การสงเคราะหดวยแสง

การหายใจของสตว

การหายใจของพช

การยอยสลายสงมชวต ฟอสซลและ

เชอเพลงฟอสซล

ซากสงมชวตและของเสย

2COวฏจกร

2CO ยาหกรรมปลอโรงงานอตส

ภาพวฏจกรคารบอน

ภาพวฏจกรไนโตรเจน


แบคทเรย 3 กลมทมบทบาทสาคญในวฏจกรไนโตรเจน 1. แบคทเรยตรงไนโตรเจน (Nitrogen Fixing Bacteria) ทาหนาทตรงแกสไนโตรเจนจากอากาศใหอยในรปของแอมโมเนย (NH3) เชน ไรโซเบยม (Rhizobium), อะโซโตแบคเตอร (Azotobacter) 2. ไนตรไฟองแบคทเรย (Nitrifying Bacteria) ทาหนาทเปลยนแอมโมเนยใหเปนไนไตรต ( -

2NO ) และไนเตรต ( -

3NO ) ตามลาดบ 3. ดไนตรไฟองแบคทเรย (Denitrifying Bacteria) ทาหนาทเปลยนไนเตรตใหเปนแกสไนโตรเจนคนสอากาศ 2. วฏจกรแบบตะกอน (Sedimentary Cycle) เปนการหมนเวยนของสารทมแผนดนเปนแหลงหมนเวยน ทสาคญ ไดแก แคลเซยม ฟอสฟอรส การเปลยนแปลงแทนทของกลมสงมชวตในระบบนเวศ (Ecological Succession) การเปลยนแปลงแทนทของกลมสงมชวตในระบบนเวศ หมายถง การแทนทของกลมสงมชวตเปนยคๆ จาก ยคแรกจนถงยคสงคมสงมชวตขนสด (Climax Community) เนองจากสงแวดลอมเปลยนแปลงไป การเปลยนแปลงแทนทแบงตามลกษณะการเกดออกเปน 2 ประเภท ไดแก 1. การเปลยนแปลงแทนทแบบปฐมภม (Primary Succession) คอ การเปลยนแปลงแทนทของกลมสงมชวตในสถานททไมมสงมชวตใดอาศยอยกอนเลย 2. การเปลยนแปลงแทนทแบบทตยภม (Secondary Succession) คอ การเปลยนแปลงแทนทของกลมสงมชวตในบรเวณทเคยมสงมชวตอาศยอยกอน แตถกทาลายดวยปจจยบางอยาง เชน นาทวมนานๆ ไฟไหมปา เปนตน

ภาพการเปลยนแปลงแทนทแบบทตยภม

มนษยกบสภาวะแวดลอม และทรพยากรธรรมชาต สภาวะแวดลอมมการเปลยนแปลงตลอดเวลาซงเปนปกต แตถาหากมการเปลยนแปลงไปมากจนเปนอนตรายตอการดารงชวตในดานใดดานหนงแลวจนถงเปนอนตรายตอสงมชวต จะเรยกวา มลพษ (Pollution) มลพษทางนา วธการตรวจนาเสยทาได 2 วธหลก ดงน 1. วดปรมาณแบคทเรยโคลฟอรม 2. วดปรมาณแกสออกซเจนในนา ซงทาได 3 วธ ดงน 2.1 วดคา DO (Dissolved Oxygen) คอ ปรมาณ O2 ทละลายในนา ถา DO นอยกวา 3 mg/lit แสดงวา นาเสย 2.2 วดคา BOD (Biochemical Oxygen Demand) คอ ปรมาณ O2 ในนาทจลนทรยตองการใชในการยอยสลายสารอนทรย ถาคา BOD มากกวา 100 mg/lit แสดงวา นาเสย 2.3 วดคา COD (Chemical Oxygen Demand) คอ ปรมาณ O2 ทใชในการสลายสารอนทรยในนาโดยใชสารเคม เชน โพแทสเซยมไดโครเมต เปนตน


มลพษทางอากาศ อากาศทมสวนประกอบเปลยนแปลงไปจากปกตมสาเหตหลายประการ สาเหตสาคญ เชน การปลอยสารตางๆ เขาสชนบรรยากาศของโรงงานอตสาหกรรม หรอบรเวณทมการกอสราง ซงอาจทาใหมสารเจอปนอยในอากาศปรมาณมากจนกอใหเกดผลเสยตอการดารงชวตของคน สตว พช รวมถงสงมชวตชนดอนในบรเวณนน ปรากฏการณเรอนกระจก (Greenhouse Effect) คอ ปรากฏการณทแกสเรอนกระจกในบรรยากาศมปรมาณมากเกนไป ซงแกสเหลานนจะดดซบความรอนและคายความรอนคนสโลกจงทาใหโลกมอณหภมสงขน แกสเรอนกระจกทสาคญ เชน แกสคารบอนไดออกไซด (CO2) แกสมเทน (CH4) ออกไซดของไนโตรเจน และไอนา (H2O) แกสเหลานมความสามารถในการเกบกกความรอนไดด การทาลายโอโซนในบรรยากาศ การลดลงของโอโซน (O3) ในบรรยากาศจะสงผลใหรงสอลตราไวโอเลต (UV) จากดวงอาทตยสองผานมายงโลกไดมากขน และสาร CFC เปนสาเหตสาคญในการทาลายโอโซน ซงสารดงกลาวจะอยในบรรจภณฑแบบฉดพน (สเปรยตางๆ) และสารทาความเยนในผลตภณฑหลายชนด พธสารเกยวโต (Kyoto Protocol) พธสารเกยวโต (Kyoto Protocol) คอ สนธสญญาเกยวกบภมอากาศของโลก ซงกาหนดเปนมาตรการทางกฎหมายทใชในการดาเนนการเพอนาไปสเปาหมายการลดปรมาณการปลอยแกสเรอนกระจกใหได โดยประเทศไทยไดลงนามรบรองพธสารเกยวโต เมอวนท 2 กมภาพนธ พ.ศ. 2542 และไดใหสตยาบนเมอวนท 28 สงหาคม พ.ศ. 2545 เพลงหลอน ซอนเนอหา

เพลง นวคลโอไทดแมน (Nucleotide Man) แปลงราง นวคล นวคลโอไทดแมน

N-Base

Pentose Sugar

Phosphate

ไหลซายเปน C ท 1 แลวไลไปเขาซาย-เขาขวา ไลไปตามเขมนาฬกา บอกกบตวเองวา I’m Nucleotide Man

เพลง The X-Men

ตาบอดส ฮโมฟเลย G-6-PD และ Duchenne นเปนลกษณะดอย ทยนควบคมอยบน X-Chromosome


เพลง วคซนวนวาย หญง-ชายรจก

อะ ไอ ไทฟอยด – Die โปล วณ หด คาง – ยงไมตาย บาด คอ – ฉดทอกซอยด

เพลง I’m Cell เกดเปนเซลล *มนกตองม (ซา*) 4 อยาง ตอไปน

ไรโบโซม ไซโทพลาซม พลาสมาเมมเบรน และ DNA *เปนเซลลมนตองม 4 อยาง (ซา*) ไวเปนพนฐานกอนจะมอนใด

เพลง หนาทออรแกเนลล (บางอยาง) ไมโทคอนเดรยสรางพลงงาน

สวนคลอโรพลาสตนนสรางนาตาล ไรโบโซมเขาสรางโปรตน พวกเราวย Teen ตองจาเอาไว ไลโซโซมนนยอยสลาย เพราะมเอนไซมอยภายในถง

เพลง ไซยาโนแบคทเรย (Cyanobacteria) นอสตอก ออสซลลาทอเรย สไปรลนา แอนาบนา *นคอไซยาโนแบคทเรย (ซา*) จาไวนกเรยนแลวจะไมเสยใจ

เพลง คณภาพนา BOD มากกวา 100 DO นอยกวา 3 → นาเสย

เหงอกปลา... ฮาๆ ดดเกลอกลบ ขบเกลอออก


ความรเดนในแตละเนอหา ความรเดนเรอง โครงสรางเซลล 1. แบคทเรยเปนโพรคารโอต (Prokaryote) 2. โพรคารโอตไมมนวเคลยส 3. ไวรสไมใชเซลล ความรเดนเกยวกบแบคทเรย 1. โครโมโซมเปนวงแหวน และมเพยง 1 โครโมโซม 2. เซลลไมมนวเคลยส 3. เซลลไมมออรแกเนลล (Organelle) ทมเยอหม 4. แบคทเรยทสงเคราะหดวยแสงไดมแตคลอโรฟลล (Chlorophyll) ไมมคลอโรพลาสต (Chloroplast) ความรเดนเรอง การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม

1. มวเทชน คอ การเปลยนแปลงของยนหรอโครโมโซม ซงอาจกอใหเกดผลเสยหรอผลดกไดแลวแตกรณ แตสวนใหญแลวมวเทชนมกจะกอใหเกดลกษณะทไมด

2. มวเทชนทเกดขนกบยนหรอโครโมโซมในเซลลสบพนธเทานนทจะถกถายทอดไปยงรนลกได 3. ตวอยางผลทเกดจากมวเทชน : ดาวนซนโดรม, มะเรง เปนตน

ความรเดนเกยวกบ DNA 1. เปนสารประเภทกรดนวคลอก 2. เปนสารพนธกรรมของสงมชวต 3. มโครงสรางเปนสายเกลยวค 4. แตละสายเกดจากสารทชอวา “นวคลโอไทด” จานวนหลายโมเลกลมาตอกนเปนสายยาว คเดอด! 1. ไมโทซส และ ไมโอซส 2. จโนไทป และ ฟโนไทป 3. แอนตเจน และ แอนตบอด 4. ฮโมฟเลย และ ธาลสซเมย 5. DNA และ RNA


เจอบอยบอย! คาถามประเภท ขอใดถกตอง-ขอใดไมถกตอง หลกการตอบสนองตอคาถามประเภทดงกลาว 1. ใชสต เพราะตาดได ตารายเสย 2. ใชปญญา และวจารณญาณ 3. เมออานขอความในตวเลอกแลว เกดความไมแนใจวาขอความในตวเลอกนนถกหรอไมถก อยาเพงฟนธง! ใหอานตวเลอกอนๆ ตอไป (จนครบ 4 ตวเลอก) เพราะเราอาจจะพบคาตอบทคาถามนนตองการ... ชม ชม ยาเตอนกนซะหนอย! อยาตดสนวา ขอความหรอความรทเราไมเคยไดยน หรอครผสอนไมเคยพดถงเปนขอความทไมถกตอง ลกษณะตวเลอก (Choice) ของคาถามประเภทน 1. มกจะมคาตองสงสยใหเปนจดสงเกต ซงเราจะตองคดอยางมสตและใชวจารณญาณ ตวอยางของคาตองสงสย - เทานน - บางชนด - เสมอ - สวนใหญ - ทกชนด - เฉพาะ - ตลอด ตลอด 2. มกจะมการเลนคาในประโยค ขอสอบ O-NET ชววทยา กมภา’53 ประเภทขอใดถกตอง-ขอใดไมถกตอง 1. ขอใดไมถกตองเกยวกบดเอนเอ 1) ดเอนเอพบไดในคลอโรพลาสต 2) ดเอนเอทาหนาทกาหนดชนดของโปรตน 3) สงมชวตแตละชนดมปรมาณดเอนเอไมเทากน 4) ไนโตรเจนเบสชนดกวานนและไซโทซนจะจบคกนดวยพนธะคเสมอ 2. ขอใดถกตองเกยวกบมวเทชน 1) มอตราการเกดสงตามธรรมชาต 2) เกดไดทงระดบโครโมโซมและดเอนเอ 3) เกดขนไดเฉพาะในเซลลทกาลงแบงตว 4) มวเทชนในเซลลทกชนดสามารถถายทอดไปยงรนลกหลานได 3. ขอใดไมถกตองเกยวกบโรคธาลสซเมย 1) เปนโรคโลหตจางชนดหนง 2) ผปวยเปนโรคธาลสซเมยควรหลกเลยงอาหารทมธาตเหลกสง 3) เปนโรคทเกดจากความผดปกตของยนทควบคมการสรางโกลบน 4) ผทไดรบแอลลลผดปกตจากพอหรอแมเพยงฝายเดยวมโอกาสเปนโรคได 4. ขอใดไมถกตองเกยวกบการโคลน 1) ไดสตวตวใหมทมเพศเดยวกบสตวตนแบบ 2) เปนการสรางสตวตวใหมโดยไมตองอาศยเซลลสบพนธ 3) แฝดเหมอนคอตวอยางของการโคลนทเกดขนตามธรรมชาต 4) แกะดอลลเกดจากการโคลนโดยใชเซลลบรเวณเตานมเปนตนแบบ


แบบฝกหด ตอนท 1 : โครงสรางของเซลล 1. ขอใดไมใชสวนประกอบพนฐานของเซลล 1) เยอหมเซลล 2) นวเคลยส 3) ดเอนเอ 4) ไรโบโซม 2. สงมชวตใดตอไปนไมไดมลกษณะตามทฤษฎเซลล 1) แบคทเรย 2) ไวรส 3) อะมบา 4) ยสต 3. เซลลทประกอบดวยเอนไซม, ดเอนเอ, ไรโบโซม, ไมโทคอนเดรย และเยอหมเซลลจดเปนเซลลใด 1) แบคทเรย 2) เซลลสตว 3) เซลลพช 4) เซลลพชหรอเซลลสตว 4. สวนประกอบใดทพบไดทงในเซลลพช, เซลลสตว และแบคทเรยทกชนด 1) นวเคลยส 2) ผนงเซลล 3) ไมโทคอนเดรย 4) ไรโบโซม 5. โครงสรางใดไมพบในแบคทเรย 1) เยอหมเซลล 2) ผนงเซลล 3) เยอหมนวเคลยส 4) ไรโบโซม 6. โครงสรางใดพบไดในเซลลโพรคารโอตทกชนด 1) แฟลเจลลม 2) ไรโบโซม 3) ไมโทคอนเดรย 4) แวควโอล 7. สวนประกอบใดพบไดในเซลลพชและเซลลสตวสวนใหญ 1) พลาสมาเมมเบรน, ไลโซโซม, กอลจแอปพาราตส 2) ไซโทพลาซม, ไมโทคอนเดรย, ไรโบโซม 3) รางแหเอนโดพลาซมชนดผวขรขระ, นวเคลยส, เซนทรโอล 4) พลาสทด, ไซโทพลาซม, นวเคลยส 8. ขอใดคอความแตกตางระหวางเยอหมเซลลและเยอหมนวเคลยส 1) เยอหมเซลลพบในเซลลพชเทานน 2) เยอหมเซลลพบในเซลลสตวเทานน 3) เยอหมเซลลม 2 ชน สวนเยอหมนวเคลยสมชนเดยว 4) เยอหมเซลลมชนเดยว สวนเยอหมนวเคลยสม 2 ชน 9. ลกษณะใดทพบในไมโทคอนเดรย แตไมพบในคลอโรพลาสต I ดเอนเอ และไรโบโซม II เยอหมชนนอก และเยอหมชนใน III ครสต 1) I เทานน 2) II เทานน 3) III เทานน 4) I และ III เทานน 10. ถานกเรยนสงเกตเซลลภายใตกลองจลทรรศนอเลกตรอน แลวสงเกตเหนออรแกเนลลขนาดใหญ 3 ชนด

แตละชนดมเยอหม 2 ชน เซลลดงกลาวนาจะเปนเซลลใด 1) เซลลพช 2) เซลลสตว 3) เซลลรา 4) เซลลแบคทเรย


11. จากภาพเซลลสตวทมองเหนภายใตกลองจลทรรศนอเลกตรอน X คออะไร

X

1) กอลจแอปพาราตส 2) ไลโซโซม 3) ไมโทคอนเดรย 4) นวเคลยส 12. ภาพแสดงโครงสรางของเซลลแบคทเรย สวนประกอบใดพบในเซลลพชแตไมพบในเซลลสตว

1) A 2) B 3) C 4) D 13. ภาพดานลางแสดงโครงสรางภาคตดขวางของเยอหมเซลล

III

IV

III สวนประกอบใดทาหนาทในการจดจาแอนตบอด 1) I 2) II 3) III 4) IV 14. จากภาพกาหนดใหวงกลม A แทน โครงสรางของเซลลพช, วงกลม B แทน โครงสรางของเซลลสตว และ

วงกลม C แทน โครงสรางของเซลลแบคทเรย

บรเวณทแรเงาหมายถงสวนประกอบใดของเซลล 1) นวเคลยส 2) ไรโบโซม 3) ไมโทคอนเดรย 4) ผนงเซลล


15. ขอใดกลาวถงแบคทเรยไดถกตอง 1) เซลลไมมเยอหมนวเคลยส 2) เปนสงมชวตจาพวกยคารโอต 3) แบคทเรยสวนใหญมผนงเซลลทประกอบดวยเซลลโลส 4) แบคทเรยทมคลอโรพลาสตสามารถสงเคราะหดวยแสงได 16. เมอศกษาโครงสรางเซลล นกเรยนจะไมพบดเอนเอในสวนประกอบใดของเซลล 1) ไซโทพลาซมของแบคทเรย 2) นวเคลยสของเมดเลอดขาว 3) อะโครโซมของอสจ 4) คลอโรพลาสตของเซลลพช 17. ขอความใดสรปทฤษฎเซลลไดดทสด 1) เซลลประกอบดวยนวเคลยส เยอหมเซลล และไซโทพลาซม 2) เซลลมรปรางและขนาดตางกน 3) เซลลสามารถมองเหนไดดวยกลองจลทรรศน 4) เซลลเปนสวนประกอบของสงมชวต 18. ในระหวางกระบวนการเมตามอรโฟซสของลกออดเพอเจรญไปเปนกบ ออรแกเนลลใดททาหนาทยอยสลาย

เซลลบรเวณหางของลกออดใหหายไป 1) ไรโบโซม 2) ไลโซโซม 3) กอลจคอมเพลกซ 4) รางแหเอนโดพลาซม 19. กระบวนการสงเคราะหโปรตนเกดขนทออรแกเนลลใด 1) ไรโบโซม 2) นวเคลยส 3) กอลจคอมเพลกซ 4) ไมโทคอนเดรย 20. แอนตบอดถกสรางขนทโครงสรางใดของเซลลเมดเลอดขาว 1) นวเคลยส 2) นวคลโอลส 3) รางแหเอนโดพลาซม 4) กอลจคอมเพลกซ 21. ออรแกเนลลใดไมมดเอนเออยภายใน 1) ไมโทคอนเดรย 2) คลอโรพลาสต 3) นวเคลยส 4) รางแหเอนโดพลาซม 22. ออรแกเนลลใดไมเกยวของกบการสรางโปรตนของเซลล 1) ไรโบโซม 2) เอนโดพลาสมกเรตคลมชนดผวขรขระ 3) เอนโดพลาสมกเรตคลมชนดผวเรยบ 4) กอลจคอมเพลกซ 23. ขอใดคอหนาทของนวคลโอลส 1) สรางและสลายเยอหมนวเคลยส 2) สรางเซนโทรเมยรของโครโมโซม 3) สรางไรโบโซม 4) สรางเสนใยสปนเดลในกระบวนการแบงเซลล 24. สงใดตอไปนพบในยคารโอต แตไมพบในโพรคารโอต 1) อารเอนเอ 2) ไมโทคอนเดรย 3) คลอโรฟลล 4) ไรโบโซม 25. ขอใดเปนจรงเกยวกบเซลลพชและเซลลสตว 1) ทงเซลลพชและเซลลสตวมผนงเซลลทใหความแขงแรงแกเซลล 2) ทงเซลลพชและเซลลสตวมแวควโอลขนาดใหญเพอเกบสะสมนา 3) ทงเซลลพชและเซลลสตวใชคลอโรพลาสตเปนแหลงเกบพลงงาน 4) ทงเซลลพชและเซลลสตวใชไมโทคอนเดรยในการผลตพลงงานใหแกเซลล


26. ขอใดกลาวถกตองเกยวกบโครงสรางของเซลล

S

T Q

R

1) กลโคสเกดขนในโครงสราง Q 2) ดเอนเอเกดขนในโครงสราง R 3) อารเอนเอเกดขนทโครงสราง S 4) โปรตนเกดขนทโครงสราง T 27. ขอใดกลาวถงออรแกเนลลทเปนสวนประกอบของเซลลไดถกตอง ก. ไมโทคอนเดรยมดเอนเออยภายใน ข. ไลโซโซมบรรจเอนไซมหลายชนดอยภายใน ค. กอลจแอปพาราตสในเซลลตบทางานรวมกบรางแหเอนโดพลาซม ง. ไรโบโซมทกหนวยในเซลลจะยดเกาะกบรางแหเอนโดพลาซม 1) ก., ข. และ ค. 2) ข., ค. และ ง. 3) ก., ข. และ ง. 4) ก., ค. และ ง. 28. เมอเซลลเมดเลอดขาวนาแบคทเรยเขาสเซลลแลว ออรแกเนลลใดทาหนาทยอยสลายแบคทเรยนน 1) ไรโบโซม 2) ไลโซโซม 3) ไมโทคอนเดรย 4) กอลจคอมเพลกซ 29. โพรโทพลาสต (Protoplast) คอเซลลพชทกาจดโครงสรางใดออกไป 1) นวเคลยส 2) ผนงเซลล 3) คลอโรพลาสต 4) พลาสมาเมมเบรน ตอนท 2 : การเคลอนทของสารผานเซลล 1. ภาพแสดงกระบวนการลาเลยงแมโครโมเลกลออกจากเซลล

กระบวนการดงภาพเรยกวาอยางไร 1) เอกโซไซโทซส 2) พโนไซโทซส 3) เอนโดไซโทซส 4) ฟาโกไซโทซส


2. สารละลายประเภทใดทจะกอใหเกดการลาเลยงนาเขาไปภายในเซลลดวยวธการออสโมซส 1) เอนโดโทนก 2) ไอโซโทนก 3) ไฮโพโทนก 4) ไฮเพอรโทนก 3. กระบวนการใดทไตและไตเทยมมเหมอนกน 1) เอนโดไซโทซส 2) แอกทฟทรานสปอรต 3) การแพร 4) เอกโซไซโทซส 4. การดดสารทมประโยชนกลบเขาสรางกายบรเวณทอหนวยไตไมไดใชวธการใด 1) พโนไซโทซส 2) แอกทฟทรานสปอรต 3) การแพร 4) เอกโซไซโทซส 5. สารใดตอไปนสามารถผานเยอหม (Membrane) ไดอยางรวดเรวโดยไมตองใชโปรตนตวพา 1) ฮโมโกลบน 2) แกสออกซเจน 3) กลโคส 4) โซเดยมไอออน 6. จากภาพแสดงการเคลอนทของสารผานเยอหมเซลล 3 วธ

X Y Z ขอใดถกตอง

X Y Z 1) แอกทฟทรานสปอรต การแพร การแพรแบบฟาซลเทต2) แอกทฟทรานสปอรต การแพรแบบฟาซลเทต การแพร 3) การแพรแบบฟาซลเทต แอกทฟทรานสปอรต การแพร 4) การแพร แอกทฟทรานสปอรต การแพรแบบฟาซลเทต

7. ภาพในขอใดแสดงกระบวนการแอกทฟทรานสปอรต

1) ภายนอกเซลล

ภายในเซลล6126 OHC


ภายในเซลล2CO


ภายในเซลล

2O


ภายในเซลล+Na


8. อตราสวนระหวางพนทผวตอปรมาตร (Surface area/volume) จะเปลยนแปลงอยางไรเมอเซลลมขนาดใหญขน

1)

Cell size

Surface area /volume 2)

Cell size

Surface area /volume

3)

Cell size

Surface area /volume 4)

Cell size

Surface area /volume

9. นาผวใบทปากใบเปดอยไปแชในสารละลายในขอใดจงจะทาใหปากใบปด ก. ไฮเพอรโทนก ข. ไฮโพโทนก ค. ไอโซโทนก 1) ก. 2) ข. 3) ก. และ ค. 4) ข. และ ค. 10. เซลลเมดเลอดแดงถกนาไปใสในสารละลายโซเดยมคลอไรดทมแรงดสออสโมตกตากวาภายในเซลล ปรากฏวา

ฮโมโกลบนถกปลอยออกมาจากเซลล ทงนเปนเพราะกระบวนการใด 1) แอกทฟทรานสปอรต 2) เอกโซไซโทซส 3) การแพรแบบฟาซลเทต 4) เซลลแตก 11. การลาเลยงสารเขาและออกเซลลวธใดไมเกยวของกบโปรตนทเยอหมเซลล 1) แอกทฟทรานสปอรต 2) การแพรแบบฟาซลเทต 3) ฟาโกไซโทซส 4) โซเดยม-โพแทสเซยมปม 12. กระบวนการใดตอไปนเกยวของกบเอกโซไซโทซส 1) การดดซมกลโคสโดยเซลลผนงลาไสเลก 2) การหลงฮอรโมนอนซลนของเซลลตบออน 3) การนาอนภาคขนาดใหญเขาสภายในเซลลของอะมบา 4) การทาลายแบคทเรยของเซลลเมดเลอดชนดนวโทรฟล 13. สารใดตอไปนไมสามารถเคลอนทผานเยอหมเซลลได 1) แปง 2) กลเซอรอล 3) กรดอะมโน 4) กลโคส 14. โมเลกลของสารใดตอไปนแพรผานเยอหมเซลลไดงายทสด 1) เอทลแอลกอฮอล 2) กลโคส 3) กรดแอสคอรบก 4) กรดอะมโน 15. กระบวนการลาเลยงสารของเซลลในขอใดแตกตางจากขออนมากทสด 1) การทาลายแบคทเรยของนวโทรฟล 2) การกนโพรทสตขนาดเลกทอาศยอยในนาของอะมบา 3) การดดสารกลบเขาสระบบหมนเวยนเลอดของเซลลบภายในทอหนวยไต 4) การหลงแอนตบอดของเมดเลอดขาวเขาสพลาสมา


16. เหตการณในขอใดอาศยกระบวนการเอกโซไซโทซส 1) การทาลาย Bacillus ของเมดเลอดขาว 2) การนาแบคทเรยในนาเขาสเซลลอะมบา 3) การขบเกลอแรสวนเกนออกทางเหงอกของปลาทะเล 4) การหลงเอนไซมยอยซากอนทรยของเหด รา 17. สารละลายโซเดยมคลอไรดเขมขน 0.9% เปนสารละลายไอโซโทนกตอเซลลเมดเลอดแดง เมอนาเซลล

เมดเลอดแดงไปแชในสารละลายโซเดยมคลอไรดเขมขน 0.3% จะเกดผลอยางไร 1) นาเคลอนทเขาสเซลลเมดเลอดแดง ทาใหเมดเลอดแดงแตก 2) นาเคลอนทออกจากเซลลเมดเลอดแดง ทาใหเมดเลอดแดงแตก 3) นาเคลอนทเขาสเซลลเมดเลอดแดง ทาใหเมดเลอดแดงเหยว 4) นาเคลอนทออกจากเซลลเมดเลอดแดง ทาใหเมดเลอดแดงเหยว 18. เซลลไขกบถกนาไปแชในสารละลายไอโซโทนกจะเกดผลอยางไร 1) เซลลแตก 2) เซลลเหยว 3) เซลลยงคงสภาพเดม 4) เซลลมปรมาตรเพมขน 19. นกเรยนคนหนงทาการทดลองโดยนาไขกบไปไวในสารละลายเกลอแกง เมอเวลาผานไปปรากฏวาเซลลม

มวลเพมขนอยางมนยสาคญ ขอใดกลาวถกตองเกยวกบสารละลายดงกลาว 1) เปนสารละลายไฮเพอรโทนกตอไขกบ 2) เปนสารละลายไฮโพโทนกตอไขกบ 3) เปนสารละลายไอโซโทนกตอไขกบ 4) เปนสารละลายอมตว 20. ถาเซลลอยในสารละลายไอโซโทนก ขอใดตอไปนกลาวถกตอง 1) นาออสโมซสเขาสเซลลจงทาใหเซลลเตงและแตกในทสด 2) เซลลจะคงสภาพเดม เพราะไมมการเคลอนทของนา 3) นาออสโมซสออกจากเซลลจงทาใหเซลลเหยว 4) เกดการออสโมซสของนาเขาและออกเซลลเทาๆ กนจงทาใหเซลลยงคงสภาพเดม 21. นกวทยาศาสตรใสสงมชวตเซลลเดยวลงในสารละลายไฮโพโทนกเมอเทยบกบภายในเซลล เขาสงเกตพบวา

เซลลแตกอยางรวดเรว เซลลดงกลาวนาจะเปนเซลลของสงมชวตประเภทใด 1) แบคทเรย 2) สตว 3) ไวรส 4) พช ตอนท 3 : การรกษาดลยภาพของสงมชวต 1. สงใดเปนปจจยพนฐานทจาเปนตอการงอกของเมลดพชทกชนด ก. แสง ข. นา ค. ออกซเจน 1) ก. และ ข. 2) ก. และ ค. 3) ข. และ ค. 4) ก., ข. และ ค. 2. สตวชนดใดทอณหภมของรางกายจะไมแปรเปลยนไปตามอณหภมของสงแวดลอม 1) มานา 2) พะยน 3) จระเข 4) งเหลอม 3. อณหภมรางกายของงจะแปรเปลยนตลอดวน ขอใดกลาวถกตอง 1) งเปนสตวเลอดเยน 2) ควบคมสมดลของนาในรางกายคอนขางยาก 3) การปรบตวใหเขากบสงแวดลอมคอนขางยากลาบาก 4) ไมมการปรบตวทางดานโครงสรางเพอตอบสนองตออณหภมของสงแวดลอมทเปลยนไป


4. สตวในขอใดมการเปลยนแปลงอณหภมสอดคลองกบ

สตว X ก. ปลาโลมา ข. จระเข ค. วาฬ ง. ปลาดก จ. พะยน 1) ก., ข. และ ค. 2) ก., ค. และ จ. 3) ก., ค. และ ง. 4) ข., ค. และ จ. 5. สตวชนดใดทไมมกลไกในการรกษาอณหภมของรางกายใหคงท อณหภมของรางกายจงแปรผนไปตามอณหภม

ของสงแวดลอม 1) หมแพนดา 2) นกเปดนา 3) จระเข 4) คางคาว 6. ขอใดกลาวไมถกตอง 1) สตวเลอดอนบางชนดอาศยอยในนา 2) สตวมกระดกสนหลงหลายชนดเปนสตวเลอดเยน 3) สตวเลอดเยนทกชนดอาศยอยในนา 4) สตวปกเปนสตวเลอดอน 7. ในวนทสภาพอากาศรอน รางกายของเราจะมการรกษาดลยภาพดงขอใด 1) อตราเมแทบอลซมสง หลอดเลอดทผวหนงหดตว 2) อตราเมแทบอลซมสง หลอดเลอดทผวหนงขยายตว 3) อตราเมแทบอลซมตา หลอดเลอดทผวหนงหดตว 4) อตราเมแทบอลซมตา หลอดเลอดทผวหนงขยายตว 8. ขอใดเปนวธการระบายความรอนออกจากรางกาย 1) การหดตวของกลามเนอบรเวณโคนขน 2) การลดอตราการหายใจ 3) การขยายตวของหลอดเลอดบรเวณผวหนง 4) การเพมอตราเมแทบอลซมของรางกาย 9. ขอความใดกลาวถกตองเกยวกบการควบคมอณหภมรางกายของสตว 1) สตวนาทงหมดเปนสตวเลอดอน 2) อณหภมรางกายของสตวเลอดเยนจะเทากบอณหภมของสงแวดลอมเสมอ 3) การหายใจระดบเซลลของสตวเลอดเยนไมมพลงงานความรอนเกดขน 4) อตราการหายใจระดบเซลลของสตวเลอดอนจะขนอยกบอณหภมของสงแวดลอม 10. ขอใดเปนการตอบสนองตออณหภมของสงแวดลอมทตาลงของสตวเลอดอน 1) ลดปรมาณออกซเจนทจะเขาไปในรางกาย 2) ลดการทางานของกลามเนอ 3) ลดปรมาณเลอดทจะไหลไปยงบรเวณผวหนง 4) ลดอตราเมแทบอลซมภายในเซลล 11. เมออณหภมรางกายสงกวา 37°C จะไมเกดเหตการณใดขน 1) ตอมเหงอทางานมากขน 2) อตราเมแทบอลซมมากขน 3) หลอดเลอดทผวหนงขยายตวมากขน 4) ปรมาณเลอดทจะไปยงผวหนงมากขน 12. สมองสวนไฮโพทาลามส (Hypothalamus) ไมไดทาหนาทใด 1) เปนศนยควบคมความหว 2) เปนศนยควบคมการหายใจ 3) เกยวกบความดนเลอด 4) เกยวกบการนอนหลบ

สตว X

สตว Y

อณหภมสภาพแวดลอมภายนอก (°C)

อณหภ

มรางกา

ย (°C

)


13. อวยวะใดทาหนาทกาจดนาสวนเกนออกจากรางกาย 1) ตบ 2) ตอมใตสมอง 3) ไต 4) ผวหนง 14. ขอใดไมใชหนาทของไตในสตวเลยงลกดวยนม 1) รกษาสมดลนา 2) ควบคมโซเดยมไอออนในเลอด 3) สรางยเรย 4) กาจดนาสวนเกน 15. ในภาวะปกตรางกายของเราจะกาจดนาสวนเกนออกจากรางกายในรปของสารใดบาง เรยงลาดบจากมากสด

ไปนอยสด 1) ปสสาวะ > เหงอ > อจจาระ > ลมหายใจออก 2) ปสสาวะ > เหงอ > ลมหายใจออก > อจจาระ 3) ปสสาวะ > อจจาระ > เหงอ > ลมหายใจออก 4) ปสสาวะ > อจจาระ > ลมหายใจออก > เหงอ 16. นาและไอออนจะถกกาจดออกจากรางกายของเราในรปใด 1) ลมหายใจออก และเหงอ 2) ลมหายใจออก และปสสาวะ 3) ลมหายใจออก เหงอ และปสสาวะ 4) เหงอ และปสสาวะ 17. ถาสมดลของนาและสมดลของโซเดยมไอออนในรางกายของเราผดปกตจะเกดผลดงขอใด 1) ประสทธภาพในการทางานของเอนไซมจะลดลง 2) การทางานของเซลลตางๆ ในรางกายจะมประสทธภาพลดลง 3) อณหภมของรางกายจะคอยๆ เพมสงขน 4) ไตจะหยดทางาน 18. อวยวะในขอใดทาหนาทแตกตางจากอวยวะในขออนอยางชดเจน 1) เหงอกของปลาท 2) ตอมทอนซลของคน 3) ตอมนาซลของนกทะเล 4) ตอมขบเกลอทผวใบของตนแสม 19. หลงการออกกาลงกายอยางหนก เลอดในรางกายจะมสภาพอยางไร 1) เลอดมสภาพเปนเบส เพราะม OH- ในเลอดตา 2) เลอดมสภาพเปนเบส เพราะม OH- ในเลอดสง 3) เลอดมสภาพเปนกรด เพราะม H+ ในเลอดตา 4) เลอดมสภาพเปนกรด เพราะม H+ ในเลอดสง 20. ขอใดถกลาเลยงโดยเลอด 1) เซลลสบพนธ 2) ไกลโคเจน 3) ความรอน 4) แปง ตอนท 4 : ภมคมกนรางกาย 1. สวนประกอบใดของเลอดมสารทเกดจากการทาลายเซลลแบคทเรย

1) 2)

3) 4)


2. สารใดไมมแอนตบอด 1) วคซน 2) นาเลอด 3) เซรม 4) นานมเหลอง 3. อวยวะใดไมจดเปนอวยวะนาเหลอง 1) มาม 2) ตอมทอนซล 3) ตอมไทรอยด 4) ตอมไทมส 4. โรคใดไมไดมสาเหตจากไวรส 1) ไขหวดใหญ 2) หด 3) ไขเลอดออก 4) อจจาระรวง 5. สารในขอใดจดเปนวคซน 1) เซรม 2) ทอกซอยด 3) แอนตบอด 4) กรดนวคลอก 6. หนาทสาคญของระบบนาเหลองในสตวเลยงลกดวยนมคอขอใด 1) นาของเหลวทออกไปจากหลอดเลอดฝอยกลบเขาสระบบหมนเวยนเลอด 2) ควบคมความเขมขนของสารละลายในรางกายใหมแรงดนออสโมตกทเหมาะสม 3) ตอตานเชอโรคโดยลาเลยงนาเหลองจากบรเวณทเชอโรคเขาสรางกายไปกรองทไต 4) ลาเลยงนาเหลองไปยงบรเวณทไดรบอนตรายของรางกาย เชน บรเวณทถกมดบาด 7. หนาทของตอมนาเหลองคอขอใด 1) กรองซากของเซลล 2) ผลตเกลดเลอด 3) ทาลายเซลลเมดเลอดแดงทหมดอายแลว 4) ผลตนาเหลอง 8. เหตการณใดตอไปนจะเกดขนเมอมแอนตเจนเขาสรางกาย 1) เกดการผลตเกลดเลอดเพมมากขน 2) เมดเลอดแดงฟาโกไซโทซสแอนตเจน 3) แอนตบอดจะปรบเปลยนรปรางใหเหมาะสมกบแอนตเจน 4) มการสรางแอนตบอดทมความจาเพาะตอแอนตเจน 9. เมอมแบคทเรยในเลอดจะเปนสาเหตใหรางกายผลตสารใด 1) เมอก 2) แอนตเจน 3) แอนตบอด 4) กรดไฮโดรคลอรก 10. อวยวะใดไมใชอวยวะนาเหลอง ก. มาม ข. ตอมไทมส ค. ตอมไทรอยด ง. ตอมหมวกไต 1) ก. เทานน 2) ง. เทานน 3) ก. และ ข. 4) ค. และ ง. 11. เชอโรคทเขาสระบบหมนเวยนโลหต สวนใหญจะถกดกจบและทาลายทอวยวะใด 1) ตอมไทมส 2) ตอมนาเหลอง 3) มาม 4) ไขกระดก 12. ตอมใดไมมบทบาทเกยวกบการตอตานหรอทาลายสงแปลกปลอมทเขาสรางกาย 1) ตอมนาลาย 2) ตอมไขมน 3) ตอมเหงอ 4) ตอมไทรอยด 13. อวยวะนาเหลองใดจะมขนาดเลกลงเมอเราอายมากขน 1) มาม 2) ตอมไทมส 3) ตอมทอนซล 4) ตอมนาเหลอง 14. ขอใดจะกอใหเกดภมคมกนรบมา 1) การฉดวคซนปองกนวณโรค 2) การฉดเซรมแกพษง 3) การตดไขหวดใหญสายพนธใหม 2009 จากเพอน 4) การฉดทอกซอยดปองกนโรคบาดทะยก


15. ขอใดเกยวของกบภมคมกนกอเอง ก. ทารกแรกเกดดดนานมจากอกแมเปนเวลานาน 6 เดอน ข. การฉดเซรมปองกนพษงใหแกชาวนาทถกงเหากด ค. การฉดทอกซอยดปองกนโรคคอตบใหแกทารกอาย 2 เดอน ง. การตดเชอไวรสจากการเลนกบเพอนทเปนไขหวด 1) ก. และ ข. 2) ก. และ ง. 3) ข. และ ค. 4) ค. และ ง. 16. การสรางภมคมกนในคน ขอใดถกตอง ก. การฉดวคซนเพอปองกนโรคไขหวดใหญ เปนการสรางภมคมกนแบบภมคมกนกอเอง ข. การเลยงทารกดวยนานมแม เปนการใหภมคมกนเทยบไดกบการเลนกบเพอนทเปนไขหวด ค. การเปนโรคหดตงแตเดก เปนการสรางภมคมกนแบบภมคมกนรบมา ทาใหไมเปนโรคนอกตลอดชวต 1) ก. 2) ค. 3) ก. และ ข. 4) ก., ข. และ ค. 17. การเลยงทารกดวยนานมแมเปนการใหภมคมกนแกทารกเปรยบเทยบไดกบขอใด 1) การฉดวคซน 2) การฉดเซรม 3) การฉดทอกซอยด 4) การเลนกบเพอนทเปนโรคตดตอ 18. อวยวะนาเหลองใดกรองเชอโรคออกจากเลอด 1) มาม 2) ตอมทอนซล 3) ตอมนาเหลอง 4) ตอมไทมส 19. สงใดตอไปนไมจดเปนแอนตเจน 1) เซลลมะเรงทตบ 2) ฝนละอองทเขาสรางกาย 3) แบคทเรยทอาศยอยในลาไสคน 4) เกสรดอกไมทเขาสทางเดนหายใจ 20. วคซนทถกนามาใชในการตอตานจลนทรยทกอใหเกดโรคอาจมสงใดเปนสวนประกอบ 1) เซลลเมดเลอดขาวบางชนด 2) เอนไซมทเปนพษตอจลนทรย 3) แอนตบอดหลายชนด 4) จลนทรยทกอใหเกดโรคทออนฤทธลง 21. ขอความใดเปนจรง 1) ภมคมกนททารกไดจากแมสามารถคมกนโรคไดทกชนด 2) วคซนปองกนโรคไทฟอยดผลตจากจลนทรยทมชวต 3) มามเปนอวยวะนาเหลองขนาดใหญทสดของมนษย 4) สวนประกอบหลกของเซรม คอ สารพษของจลนทรยทหมดสภาพความเปนพษแลว 22. เมอมแบคทเรยเขาสรางกายของเรา เมดเลอดขาวชนดนวโทรฟลจะทาอยางไร 1) สรางและหลงแอนตบอดออกมาตอตานแบคทเรย 2) ฟาโกไซโทซสแบคทเรยแลวยอยดวยเอนไซม 3) พโนไซโทซสแบคทเรยแลวยอยดวยเอนไซม 4) หลงเอนไซมออกจากเซลลเพอยอยสลายแบคทเรย


ตอนท 5 : การแบงเซลล 1. เมอเสรจสนการแบงเซลลแบบไมโทซสในรางกายของเพศชายแลว เซลลทเกดขนจะมรปแบบโครโมโซมดง

ขอใด 1) 44 + XX 2) 44 + XY 3) 22 + X 4) 22 + Y 2. ขอใดจดเปนแฮพลอยดเซลล 1) ไซโกต 2) เอมบรโอ 3) เซลลกลามเนอ 4) เซลลสบพนธ 3. ขอความใดถกตองเกยวกบการแบงเซลลบรเวณปลายรากหอม 1) เซลลใหมทเกดขนจะมจานวนโครโมโซมเทากบเซลลเรมตน 2) เซลลใหมทเกดขนเกดจากการคอดของเยอหมเซลล 3) โครโมโซมภายในเซลลจะจาลองตวเองในระยะโพรเฟสของการแบงเซลล 4) ถามเซลลเรมตน 2 เซลล เมอสนสดการแบงเซลลจะไดเซลลใหม 4 เซลล โดยแตละเซลลมจานวน

โครโมโซมลดลงเปนครงหนงของเซลลเรมตน 4. ขอใดตอไปนถกตอง 1) สงมชวตเซลลเดยวสบพนธโดยการแบงเซลลแบบไมโอซส 2) เซลลสบพนธของมนษยมโครโมโซม 23 แทง 3) ไมโอซสเกดขนในเซลลทปลายรากของพชใบเลยงค 4) เซลลทเกดขนจากการแบงแบบไมโอซสทกเซลลจะมขอมลทางพนธกรรมเหมอนกน 5. เซลลดงภาพกาลงแบงเซลลแบบไมโอซส

เมอเสรจสนการแบงเซลลแบบไมโอซสแลว เซลลลกแตละเซลลทเกดขนจะมโครโมโซมจานวนเทาใด 1) 1 แทง 2) 2 แทง 3) 4 แทง 4) 8 แทง 6. เซลลสบพนธ P และ Q ผสมกนกลายเปนเซลล R จากนนเซลล R เจรญเตบโตจนสามารถสรางเซลลสบพนธ

ได 4 ชนด คอ S, T, U และ V ดงแผนภาพดานลาง

ขอใดกลาวเกยวกบจานวนโครโมโซมในแตละเซลลไดถกตองทสด 1) จานวนโครโมโซมในเซลล P และ Q ไมเทากน 2) จานวนโครโมโซมในเซลล P และ S เทากน 3) จานวนโครโมโซมในเซลล S เปน 1/4 ของจานวนโครโมโซมในเซลล R 4) จานวนโครโมโซมในเซลล T เปนครงหนงของจานวนโครโมโซมในเซลล Q


7. จานวนเซลลลกทไดจากการแบงเซลลแบบไมโอซสของเซลลแม 1 เซลลตรงกบขอใด 1) 2 แฮพลอยดเซลล 2) 2 ดพลอยดเซลล 3) 4 แฮพลอยดเซลล 4) 4 ดพลอยดเซลล 8. เซลลใดของมนษยทมโครโมโซมรางกาย 22 แทง และโครโมโซม Y 1 แทง 1) ไซโกต 2) เซลลรางกายของเพศชาย 3) อสจ 4) เซลลรางกายของเพศหญง 9. ในสตวเลยงลกดวยนมโดยปกตแลว เซลลชนดใดไมแบงตวอกในวยผใหญ 1) เซลลเยอบผวในปอด 2) เซลลประสาทในสมอง 3) เซลลตบ 4) เซลลตวออนของกระดก 10. โครโมโซม 2 ค ของสงมชวตดพลอยดชนดหนงในเพศเมยเปนดงภาพ

A a

F f

ถาเกดไมโอซสและเกดการปฏสนธ แอลลลใดทลกมโอกาสจะไดรบการถายทอดมาจากแม 1) A และ a 2) F และ f 3) A และ f 4) ขอ 1) และ 2) ถก 11. ภาพดานลางแสดงดพลอยดเซลลทมโฮโมโลกสโครโมโซม 2 ค

ถาเซลลนเกดการแบงแบบไมโอซสเพอสรางเซลลสบพนธ จโนไทปของเซลลสบพนธทจะเปนไปไดคอขอใด 1) SsTt 2) Ss, Tt 3) S, s, T, t 4) ST, St, sT, st 12. ตนกลวยสายพนธหนงมโครโมโซม 22 แทง นกเรยนจะพบเซลลทมโครโมโซม 11 แทงไดทสวนใดของตนกลวย

สายพนธน 1) รากตนกลวย 2) ใบกลวย 3) ปลกลวย 4) ปลายยอดตนกลวย 13. มามจานวนโครโมโซม 64 แทง ลามจานวนโครโมโซม 62 แทง แลวลอทเกดจากการปฏสนธระหวางเซลล

สบพนธของมาและลาจะมจานวนโครโมโซมเทาใด 1) 126 แทง และเปนหมน 2) 126 แทง และไมเปนหมน 3) 63 แทง และเปนหมน 4) 63 แทง และไมเปนหมน 14. มาและมาลายมจานวนโครโมโซมเปน 64 แทง และ 44 แทง ตามลาดบ ลกผสมขามสายพนธระหวางมากบ

มาลาย จะมจานวนโครโมโซมของเซลลรางกายเปนเทาใด 1) 108 แทง 2) 54 แทง 3) 27 ค 4) 54 ค


15. ขอใดเรยงลาดบระยะการแบงเซลลแบบไมโทซสไดถกตอง

I. II. III. IV.

1) I, II, III, IV 2) III, II, I, IV 3) IV, II, I, III 4) II, I, IV, III ตอนท 6 : การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม 1. สารพนธกรรมเปนสารประเภทใด 1) นาตาล 2) ลพด 3) โปรตน 4) กรดนวคลอก 2. ขอใดคอหนวยโครงสรางพนฐานของโครโมโซมในยคารโอต 1) นวคลโอโซม 2) เซนโทรเมยร 3) ฮสโตน 4) นวคลโอไทด 3. องคประกอบทางเคมของโครโมโซมของสงมชวตจาพวกยคารโอตตรงกบขอใด 1) ดเอนเอเทานน 2) ดเอนเอ และอารเอนเอ 3) ดเอนเอ และฟอสโฟลพด 4) ดเอนเอ และโปรตน 4. ขอใดไมใชองคประกอบของดเอนเอ 1) กรดอะมโน 2) ไนโตรจนสเบส 3) หมฟอสเฟต 4) นาตาลเพนโทส 5. องคประกอบของ Backbone of DNA คอสารใด 1) นาตาลและฟอสเฟต 2) เบสคสม 3) นาตาลและเบส 4) พอลแซกคารไรด 6. ขอใดแสดงการจดเรยงตวของนวคลโอไทดทเปนองคประกอบของ DNA 1 สายไดถกตอง กาหนดให S แทน นาตาล, P แทน หมฟอสเฟต และ B แทน นาตาล

1) S

B

P S P

B

2) P

B

S P S

B

3) B

P

S B S

P

4) B S P B S P


7. ภาพแสดงสวนหนงของโครงสรางโมเลกลดเอนเอ

ขอใดระบสวนประกอบตางๆ ไดถกตอง

1) base ribose phosphate 2) deoxyribose phosphate base 3) phosphate deoxyribose base 4) base phosphate deoxyribose

8. ภาพแสดงหนวยยอยของโครโมโซม โครงสราง X และ Y คออะไร X Y

1) นวคลโอไทด โปรตน 2) นวคลโอไทด กรดนวคลอก 3) นวคลโอโซม โปรตน 4) นวคลโอโซม กรดนวคลอก

9. จากภาพนวคลโอโซม X คอสารใด 1) ดเอนเอ 2) อารเอนเอ 3) ฮสโตน 4) ดออกซไรโบส 10. จากภาพโมเลกลดเอนเอ โครงสรางใด คอ นวคลโอไทด 1) 2) 3) 4)

Y

DNA

โครงสราง X


พจารณาภาพแสดงสวนหนงของโมเลกลดเอนเอ แลวตอบคาถามขอ 11 M

11. ถาโครงสราง M หมายถง แถบสดา ( ) สารทเปนองคประกอบของโครงสราง M คอสารใด 1) นาตาลเพนโทส และหมฟอสเฟต 2) นาตาลกลโคส และหมฟอสเฟต 3) นาตาลเพนโทส และไนโตรจนสเบส 4) หมฟอสเฟต ไนโตรจนสเบส และนาตาลเพนโทส 12. DNA ประกอบดวยโมเลกลของสารใด 1) ไรโบส 2) นวคลโอไทด 3) กรดนวคลอก 4) กรดอะมโน 13. นวคลโอไทดทประกอบดวยเบสชนดใดจะพบไดใน mRNA แตไมพบใน DNA 1) ยราซล 2) อะดนน 3) กวานน 4) ไซโทซน 14. ขอใดถกตอง 1) โพรคารโอตกเซลลมโครโมโซมเพยง 1 หนวย 2) เบสคสมของอะดนน คอ ไซโทซน 3) เซลลรางกายของมนษยมโครโมโซม 23 แทง 4) พนธะทยดเหนยวระหวางเบสคสม คอ พนธะฟอสโฟไดเอสเทอร 15. สงมชวตชนดหนงมจโนไทป GgTt เซลลสบพนธของสงมชวตชนดนจะมจโนไทปแบบใดไดบาง 1) G, g, T, t 2) Gg, gT, GT, gt 3) GG, gg, TT, tt 4) GT, Gt, gT, gt 16. ภาพดานลางแสดงเซลล 4 ชนดทพบไดในรางกายมนษย เซลลใดมจานวนโครโมโซมนอยทสด

1) 2)

3) 4)

17. ขอใดเปรยบเทยบรปแบบโครโมโซมในเซลลเมดเลอดขาวและเมดเลอดแดงของมนษยเพศชายไดถกตอง

เมดเลอดขาว เมดเลอดแดง 1) 44 + XY 44 + XY 2) 44 + XY ไมมโครโมโซม 3) 44 + XX ไมมโครโมโซม 4) ไมมโครโมโซม ไมมโครโมโซม

18. โฮโมโลกสโครโมโซมของมนษยไมพบในเซลลใด 1) อสจ 2) เมดเลอดขาว 3) ไซโกต 4) เซลลสมอง


19. มนษยมโครโมโซมกแทง 1) 2 แทง 2) 23 แทง 3) 44 แทง 4) 46 แทง 20. มนษยมออโตโซมกแทง 1) 2 แทง 2) 23 แทง 3) 44 แทง 4) 46 แทง 21. เพศหญงมโครโมโซมเพศกแทง 1) 1 แทง 2) 2 แทง 3) 23 แทง 4) 46 แทง 22. เพศหญงไดรบการถายทอดโครโมโซมเพศมาจากพอกแทง 1) 1 แทง 2) 2 แทง 3) 23 แทง 4) พอไมไดถายทอดโครโมโซมเพศใหแกลกผหญง เพราะพอเปนเพศชาย พจารณาขอมลทกาหนดให แลวตอบคาถามขอ 23-25 กาหนดให ก. เซลลรางกายเทานน ข. เซลลสบพนธเทานน ค. เซลลรางกายและเซลลสบพนธ ง. เซลลไขทไดรบการปฏสนธเทานน 23. โครโมโซม (Chromosome) ของมนษยพบไดทใด 1) ก. 2) ข. 3) ค. 4) ง. 24. โครโมโซมรางกาย (Autosome) ของมนษยพบไดทใด 1) ก. 2) ข. 3) ค. 4) ง. 25. โครโมโซมเพศ (Sex Chromosome) ของมนษยพบไดทใด 1) ก. 2) ข. 3) ค. 4) ง. 26. ดเอนเอของมนษยพบไดในโครงสรางใดตอไปน ก. นวเคลยสของสเปรม ข. ไมโทคอนเดรยของสเปรม ค. ไซโทพลาซมของสเปรม ง. อะโครโซมของสเปรม 1) ก. เทานน 2) ก. และ ข. 3) ก. และ ง. 4) ข. และ ค. 27. ลกษณะใดของมนษยทมความแปรผนไมตอเนอง 1) หมเลอด 2) นาหนก 3) ความสง 4) ความกวางของฝามอ 28. ลกษณะใดตอไปนเปนลกษณะเดนในมนษย ก. ทาวแสนปม ข. นวเกน ค. ลกยม ง. ผวเผอก 1) ค. เทานน 2) ค. และ ง. 3) ก., ข. และ ค. 4) ข. และ ง. 29. โครโมโซมเพศทลกเพศหญงไดรบการถายทอดมาจากแมมกแทง 1) 1 แทง 2) 2 แทง 3) 23 แทง 4) 46 แทง


30. ถวลนเตามลกษณะเมลดอย 2 แบบ คอ เมลดกลม และเมลดยน ในการผสมถวลนเตาทมจโนไทปดงตารางพนเนทท (Punnett Square) อตราสวนฟโนไทปของลกจะเปนดงขอใด

ตารางพนเนทท R R

R

r

1) 50% RR และ 50% Rr 2) 25% RR, 50% Rr และ 25% rr 3) 50% เมลดกลม และ 50% เมลดยน 4) 100% เมลดกลม 31. คนทมเลอดหม A สามารถรบเลอดไดจากบคคลทมจโนไทปแบบใด 1) IAIB 2) IBIB 3) IBi 4) ii 32. หญงเลอดหม AB แตงงานกบชายเลอดหม B ลกทเกดมาไมมโอกาสเลอดหมใด 1) A 2) B 3) AB 4) O 33. ฟโนไทปของหมเลอดใดในระบบ ABO ทจโนไทปควบคมเปนโฮโมไซกส (Homozygous) เสมอ 1) A 2) B 3) AB 4) O 34. เพดกรแสดงหมเลอดของแม ลกชาย และลกสาว

ABA

AB

จากเพดกรพอมเลอดหมใด 1) A เทานน 2) A หรอ B 3) A, B หรอ AB 4) A, B, AB หรอ O 35. ถาพอมเลอดหม B แมมเลอดหม A และมลกชายทมเลอดหม O โอกาสทจะไดลกสาวทมเลอดหม O เปนเทาใด 1) 1/2 2) 1/4 3) 1/8 4) 1/16 36. ตาบอดสเปนลกษณะทถกควบคมโดยยนดอยบนโครโมโซมเพศ บคคลใดตอไปนทการมองเหนเปนปกต 1) เพศชายทมยนแบบโฮโมไซกส 2) เพศหญงทมยนแบบโฮโมไซกส 3) เพศชายทมยนแบบเฮเทอโรไซกส 4) เพศหญงทมยนแบบเฮเทอโรไซกส 37. จากเพดกรแสดงการถายทอดลกษณะตาบอดส บคคลใดเปนพาหะของตาบอดสแนนอน

1 2

3

7

4 5 6

1) 1 และ 2 2) 3 และ 5 3) 2, 4 และ 5 4) 2, 5 และ 7


38. เพดกรดานลางแสดงการถายทอดโรคทางพนธกรรมทถกควบคมโดยยนดอยบนโครโมโซมเพศ

III

II

I1 2

3 4 5 6 7 8 9

10 11 ขอใดคอจโนไทปของบคคลท 6 1) XHXH 2) XHXh 3) XHY 4) XhY 39. เพดกรดานลางแสดงการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมทเปนความผดปกตของกลามเนอในครอบครวหนง

กลไกการควบคมลกษณะดงกลาวเปนดงขอใด 1) ยนเดนบนออโตโซม 2) ยนดอยบนออโตโซม 3) ยนเดนบนโครโมโซม X 4) ยนดอยบนโครโมโซม X 40. ลกทเกดจากหญงทตาบอดสจะมลกษณะอยางไร 1) ลกเพศหญงทกคนตาบอดส 2) ลกเพศชายทกคนตาบอดส 3) ลกเพศหญงครงหนงตาบอดส 4) ลกเพศชายครงหนงตาบอดส 41. ลกษณะทางพนธกรรมใดถกควบคมโดยยนดอยบนโครโมโซม X ก. ธาลสซเมย ข. ฮโมฟเลย ค. ผวเผอก ง. ตาบอดส 1) ก. และ ข. 2) ก. และ ค. 3) ข. และ ง. 4) ค. และ ง. 42. ยนควบคมตาบอดสแดง-เขยวเปนยนดอยและมกจะแสดงออกในเพศชายมากกวาเพศหญง ยนดงกลาวอยทใด 1) อยบนออโตโซม 2) อยบนโครโมโซม Y 3) อยบนโครโมโซม X 4) อยทงบนโครโมโซม Y และโครโมโซม X 43. โรคทางพนธกรรมใดมกลไกการถายทอดจากพอ-แมไปสรนลกแตกตางจากขออน 1) ฮโมฟเลย 2) ตาบอดส 3) G-6-PD 4) ธาลสซเมย 44. ขอใดกลาวถกตองเกยวกบมวเทชน 1) มอตราการเกดไดสงตามธรรมชาต 2) เกดไดทงระดบโครโมโซมและดเอนเอ 3) เกดขนไดเฉพาะในเซลลทกาลงแบงตว 4) มวเทชนในเซลลทกชนดสามารถถายทอดไปยงรนลกหลานได 45. มวเทชน (Mutation) ทเกดขนกบสงใดตอไปนจะถายทอดไปยงรนลกได 1) เลอด 2) เซลลไข 3) เซลลสมอง 4) เซลลรางกายทกชนด


46. ขอความในขอใดตอไปนถกตองทสด 1) มวเทชนทเกดกบโครโมโซมเพศของเซลลใดๆ จะถายทอดไปยงลกหลานได 2) มวเทชนทเกดกบโครโมโซมเพศของเซลลรางกายจะถายทอดไปยงลกหลานได 3) มวเทชนทเกดกบออโตโซมของเซลลรางกายจะถายทอดไปยงลกหลานได 4) มวเทชนทเกดกบโครโมโซมใดๆ ของเซลลสบพนธจะถายทอดไปยงลกหลานได 47. คนทเปนดาวนซนโดรมมโครโมโซม 47 แทงในแตละเซลลทเปนสวนประกอบของรางกาย ทงนเปนเพราะเหตใด 1) มวเทชนเกดขนระหวางการผลตเซลลไข 2) มสเปรมมากกวา 1 ตวรวมตวกบเซลลไข 1 เซลลในกระบวนการปฏสนธ 3) รงสบางชนดเปนสาเหตของการเปลยนโครงสรางยนในสเปรมของพอ 4) แมไดรบสารเคมทเปนอนตรายในขณะทตงครรภ 48. ขอใดเปนผลมาจากยนมวเทชน 1) ดาวนซนโดรม 2) โรคโลหตจางชนดซกเคลเซลล 3) เอดส 4) กลมอาการครดชาต 49. ขอใดคอการโคลน 1) สงมชวต 2 หนวยหรอมากกวาทมจโนไทปเหมอนกน 2) สงมชวตทมยนทกยนเปนแบบโฮโมไซกส 3) สงมชวตทมยนทกยนเปนแบบเฮเทอโรไซกส 4) กลมของเซลลชนดหนงทมโครงสรางและหนาทเหมอนกน 50. ขอใดเปนลกษณะของเพดกรทแสดงการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมทเปน Sex linked 1) จานวนลกหลานทมลกษณะดงกลาวจะลดลงเมอจานวนรนเพมมากขน 2) เพศใดเพศหนงจะมโอกาสเปนลกษณะดงกลาวไดมากกวา 3) เพศชายและเพศหญงมโอกาสเปนลกษณะนนไดเทาๆ กน 4) เพศชายและเพศหญงเทานนทไดรบการถายทอดลกษณะดงกลาวจากพอแม 51. ขอใดตอไปนไมสามารถใชตรวจหาลายพมพดเอนเอได ก. นาเลอด ข. นาเหลอง ค. นาอสจ 1) ก. เทานน 2) ข. เทานน 3) ก. และ ข. 4) ข. และ ค. 52. เทคนค PCR ใชทาอะไร 1) เพมจานวนโมเลกลของดเอนเอ 2) ตดโมเลกลดเอนเอตรงตาแหนงเบสทจาเพาะ 3) เชอมตอชนสวนของดเอนเอเขาไปในพลาสมดของแบคทเรย 4) แยกชนสวนดเอนเอตามประจและขนาดภายใตสนามไฟฟา 53. ขอใดเปนตวอยางของสงมชวตทผานกระบวนการพนธวศวกรรม 1) พชทมดเอนเอของแบคทเรยซงสามารถสรางสารฆาแมลงไดตามธรรมชาต 2) พชชนดใหมทเกดจากการผสมเกสรขามดอก 3) ผลไมไรเมลดซงเกดจากการเสยบกงของพชชนดหนงบนพชอกชนดหนง 4) พชทมคณสมบตทางยาใชรกษาโรคบางอยางได


54. ขอใดกลาวถงจเอมโอไดถกตอง 1) จเอมโอ ยอมาจากคาวา “Gene Mutation Organism” หมายถง สงมชวตทไดรบการดดแปลงยนโดย

ทาใหเกดมวเทชน 2) จเอมโอ ยอมาจากคาวา “Genetically Methodology Organism” หมายถง กระบวนการตดยนของ

สงมชวตหนงดวยเอนไซมตดจาเพาะ แลวสอดแทรกยนทไดเขาไปในดเอนเอของสงมชวตอกชนดหนง 3) จเอมโอ ยอมาจากคาวา “Genetically Modified Organism” หมายถง สงมชวตทไดรบการดดแปลง

ยนโดยการนายนจากสงมชวตหนงสอดแทรกเขาไปในดเอนเอของสงมชวตอกชนดหนง 4) จเอมโอ ยอมาจากคาวา “Gene Modified Organism” หมายถง สงมชวตทเกดจากการเพาะเลยง

เนอเยอเพอเพมจานวนใหมากขน และสามารถทนตอสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงได 55. เอนไซมตดจาเพาะ (Restriction Enzyme) ทนกวทยาศาสตรใชตดโมเลกลดเอนเอในกระบวนการพนธวศวกรรม

ไดมาจากสงมชวตชนดใด 1) ไวรส 2) แบคทเรย 3) โพรโทซว 4) พช 56. สงมชวตในขอใดจดเปนจเอมโอ (GMO) 1) เซลลแบคทเรยทมยนอนซลนของคน 2) ตนเปลานอยทไดจากการเพาะเลยงเนอเยอ 3) พทธรกษาพนธกลายทเกดจากการฉายรงสแกมมา 4) แตงโมทเมลดลบ 57. ขอใดตอไปนเปนสงมชวตทผานกระบวนการพนธวศวกรรม 1) มะละกอพนธตานไวรสทไดจากการผสมและคดเลอกพนธ 2) ขาวพนธ กข 6 ทไดจากการปรบปรงพนธขาวขาวดอกมะล 105 ดวยรงสแกมมา 3) ฝายบทซงเปนฝายทไดรบการถายฝากยนของแบคทเรย Bacillus thuringiensis 4) โคนมชอ “อง” ทไดจากการโคลนโดยใชเซลลใบห 58. ขอใดจดเปนเทคโนโลยชวภาพสมยใหม 1) การเพาะเลยงเนอเยอพช 2) พนธวศวกรรม 3) การกาจดศตรพชโดยใชชววธ 4) การผสมเทยมปลา ตอนท 7 : ความหลากหลายทางชวภาพ 1. “แบรนดเหดสกดเขมขน” คาทขดเสนใตเปนสงมชวตในอาณาจกรใด 1) มอเนอรา 2) โพรทสตา 3) ฟงไจ 4) พช 2. สงมชวตใดอยในอาณาจกรมอเนอรา 1) เหด รา 2) รา ยสต 3) สาหรายสเขยวแกมนาเงน 4) สาหรายสเขยว 3. สงใดสามารถทาใหไวรสเจรญเตบโตได 1) ไขไกทมเชอ 2) อาหารวนในจานเพาะเลยง 3) สารละลายกลโคส 4) ตมซปซโครงไก


4. ไวรสเพมจานวนไดในสภาวะใด ก. ในเซลลสตว ข. ในเซลลพช ค. ในอาหารสงเคราะห ง. ในซากสงมชวต 1) ก. และ ข. 2) ค. และ ง. 3) ก., ข. และ ง. 4) ก., ข., ค. และ ง. 5. ขอใดเปนลกษณะของ Virus ก. DNA หรอ RNA ข. เปลอกโปรตน (Protein coat) ค. ไรโบโซม (Ribosome) 1) ก. เทานน 2) ก. และ ข. 3) ก. และ ค. 4) ก., ข. และ ค. 6. สงมชวตชนดหนงผนงเซลลประกอบดวยไคทน ไมมคลอโรฟลล เกบสะสมคารโบไฮเดรตในรปไกลโคเจน

และสบพนธโดยใชสปอรทไมมแฟลเจลลา สงมชวตดงกลาวอยในอาณาจกรใด 1) โพรทสตา 2) พช 3) ฟงไจ 4) โพรคารโอต 7. โรคฉหน มสาเหตมาจากสงมชวตในอาณาจกรใด 1) มอเนอรา 2) เหด รา ยสต 3) โพรทสตา 4) สตว 8. จากคยจาแนกสงมชวต สงมชวตใดจดอยในอาณาจกรฟงไจ 1. มนวเคลยส....................................................................... 2 ไมมนวเคลยส................................................................... A 2. มระยะเอมบรโอ ............................................................... 3 ไมมระยะเอมบรโอ ........................................................... 4 3. มผนงเซลล ....................................................................... B ไมมผนงเซลล ................................................................... C 4. ผนงเซลลประกอบดวยไคทน........................................... D ผนงเซลลประกอบดวยเซลลโลสหรอไมมผนงเซลล ....... โพรทสตา 1) A 2) B 3) C 4) D 9. สงมชวตในขอใดไมสามารถสรางอาหารไดเอง 1) สาหรายสเขยว 2) สาหรายสเขยวแกมนาเงน 3) เหดนางฟา 4) มอส 10. สงมชวตในอาณาจกรใดไมไดทาหนาทเปนผผลตในระบบนเวศ 1) มอเนอรา 2) โพรทสตา 3) พช 4) ฟงไจ 11. สงมชวตชนดหนงมหลายเซลล และเซลลจดเรยงเปนเนอเยอ สรางอาหารไดเองจากกระบวนการสงเคราะห

ดวยแสง ผนงเซลลมเซลลโลสเปนองคประกอบสาคญ สงมชวตชนดนนาจะอยในกลมใด 1) ปะการง 2) แบคทเรย 3) ไบรโอไฟต 4) ไซโกไมโคตา 12. ขอใดกลาวไมถกตอง 1) สงมชวตสปชสเดยวกนมความแตกตางกนได 2) สงมชวตตางสปชสกนไมมโอกาสผสมพนธกนได 3) สงมชวตสปชสเดยวกนจะมพฤตกรรมการสบพนธคลายคลงกน 4) สงมชวตแตละสปชสจะมลกษณะเดนเฉพาะทแตกตางไปจากสปชสอน


13. ขอใดตอไปนกลาวถกตองทสด 1) เตาเหลอง เตาเดอย และเตาปลเปนสงมชวตสปชสเดยวกน 2) ลกออดและกบทอาศยอยในแหลงนาเปนสงมชวตสปชสเดยวกน 3) สงมชวตสปชสเดยวกนจะมลกษณะตางๆ เหมอนกนทกประการ 4) สงมชวตทมลกษณะภายนอกคลายคลงกนเปนสงมชวตสปชสเดยวกนเสมอ ตอนท 8 : สงมชวตกบสงแวดลอม 1. องคประกอบของระบบนเวศตรงกบขอใด 1) สงคมสงมชวต และปจจยทางกายภาพ 2) สปชส และแหลงทอยอาศย 3) แหลงทอยอาศย และปจจยทางกายภาพ 4) สปชส และสงคมสงมชวต 2. สายใยอาหารดงภาพ สงมชวตใดเปนผบรโภคลาดบทหนง (Primary Consumer) เทานน

P QS

T

UR

1) P and S 2) Q and R 3) T and U 4) R and T 3. การหมนเวยนสารและการถายทอดพลงงานในระบบนเวศแหงหนงเปนดงแผนภาพ

B C D

Aแสดงการไหลเวยนของสารประกอบอนทรยแสดงการไหลเวยนของคารบอนไดออกไซด

ถาอกษรในวงกลมแทนสงมชวตในระบบนเวศ อกษรใดหมายถงสตวกนพช (Herbivores) 1) A 2) B 3) C 4) D 4. “หอยเชอรเปนสตวศตรขาวทสาคญมากเพราะมนกดกนตนขาวในระยะกลาและทปกดาใหมๆ ไป จนถงระยะ

แตกกอ นอกจากนหอยเชอรสามารถเจรญเตบโตและขยายพนธไดอยางรวดเรว ดารงชพอยในแหลงอาศยเดยวกนกบหอยโขงพนธพนเมองของไทยทงยงกนอาหารเหมอนๆ กน มรายงานวาหอยเชอรทาใหจานวนประชากรหอยโขงพนธพนเมองลดนอยลง”

จากขอมลขางตนความสมพนธระหวางหอยเชอรกบหอยโขงพนธพนเมองของไทยเปนแบบใด 1) ภาวะลาเหยอ 2) ภาวะแขงขน 3) ภาวะปรสต 4) ภาวะองอาศย 5. ความสมพนธระหวางหอยเชอรในนาขาวและหอยโขงพนธพนเมองของไทยเปนแบบใด 1) +, + 2) +, 0 3) +, - 4) -, -


6. “ตวออนและตวเตมวยของเพลยกระโดดสนาตาลจะดดกนนาเลยงบรเวณโคนตนขาวเหนอระดบผวนา ทาใหตนขาวใบเหลองแหงคลายถกนารอนลวกแหงตายเปนหยอมๆ”

ความสมพนธระหวางเพลยกระโดดสนาตาลกบตนขาวตรงกบภาวะใด 1) ภาวะแกงแยง 2) ภาวะองอาศย 3) ภาวะพงพา 4) ภาวะปรสต 7. “เพรยงทเกาะบนผวหนงของวาฬเพอหาอาหาร” เปนความสมพนธในรปแบบใด 1) ภาวะปรสต 2) ภาวะองอาศย 3) ภาวะพงพา 4) ภาวะผลา 8. “หอยเชอรกดกนตนขาว สามารถดารงชพในแหลงอาศยและกนอาหารไดเหมอนๆ กบหอยโขงพนธพนเมอง

ของไทย นกปากหางทอพยพมาจากตางประเทศตามฤดกาลกนหอยเชอรเปนอาหาร และแยงพนททารงของนกนาเฉพาะถนขนาดใหญในประเทศไทย”

จากขอมลขางตนขอใดกลาวไมถกตอง 1) ขาวมบทบาทเปนผผลตในระบบนเวศ 2) หอยเชอรเปนทงผบรโภคและเหยอ 3) นกปากหางกบนกนาเฉพาะถนมความสมพนธแบบแขงขน 4) เกดภาวะเกอกลระหวางหอยเชอรกบหอยโขงพนธพนเมองของไทย 9. ภาวะพงพา (Mutualism) ระหวางสงมชวต 2 ชนด เปนความสมพนธทไดประโยชนรวมกน ขอใดเปนตวอยาง

ของภาวะพงพา 1) สาหรายเจรญอยบนกระดองเตา 2) พยาธตวแบนทอาศยอยในลาไสของแกะ 3) แบคทเรยทอาศยอยในลาไสคน 4) หนอนแมลงบนซากกระตายทตายแลว 10. ขอใดไมใชชนดพนธสงมชวตตางถนทพบในประเทศไทย 1) ผกตบชวา 2) หอยเชอร 3) เตานา 4) ปลานล 11. ขอใดกลาวไมถกตองเกยวกบการเปลยนแปลงแทนทในระบบนเวศ 1) สงมชวตทเปนผบกเบกในการเปลยนแปลงแทนทแบบปฐมภม คอ มอส และเฟน 2) หลงจากการเกดไฟปาตามธรรมชาตแลวจะเกดการเปลยนแปลงแทนทแบบทตยภม 3) การเปลยนแปลงแทนทแบบทตยภมจะเกดไดเรวกวาการเปลยนแปลงแทนทแบบปฐมภม 4) ลาดบประเภทของพชทเจรญเตบโตในการเปลยนแปลงแทนทแบบทตยภม คอ หญา พชลมลก ไมพม

และไมยนตน 12. ขยะชนดใดไมยอยสลายตามธรรมชาต 1) ถงพลาสตก 2) โฟมบรรจอาหาร 3) กระปองอะลมเนยม 4) เปลอกสม 13. สารคใดตอไปนทกอใหเกด Greenhouse Effect มากทสด 1) ออกซเจน และ CFCs 2) มเทน และ CFCs 3) ซลเฟอรไดออกไซด และไนโตรเจน 4) ไนโตรเจน และมเทน 14. ขอใดตอไปนทาใหอณหภมเฉลยของโลกสงขน 1) การใชเชอเพลงฟอสซลมากขน 2) การเพมขนของสาหรายในมหาสมทร 3) การปลอยคารบอนไดออกไซดสบรรยากาศลดลง 4) การเพมขนจานวนสปชสของสตว


15. สงมชวตทอยในสนามหลงบานมดงน แบคทเรย ตนหญา ไมพม ไมยนตน แมลง แมงมม นก และสตว เลยงลกดวยนมขนาดเลก การอยรวมกนในสนามหญาของสงมชวตเหลานเรยกวาอยางไร

1) อาณาจกร 2) สงคมสงมชวต 3) ประชากร 4) ขอ 1) และ 2) ถก 16. สงมชวตชนดใดทจะไดรบผลกระทบมากทสดเมอมยาฆาแมลงอยในระบบนเวศ 1) ผบรโภคอนดบท 1 เชน ตกแตน 2) ผผลตปฐมภม เชน พช 3) ผลาอนดบสดทาย เชน เหยยว 4) ผบรโภคอนดบท 2 เชน หนทกนแมลง 17. ขอใดเปนตวอยางทแสดงใหเหนวามการเปลยนแปลงแทนทแบบปฐมภม (Primary Succession) 1) การเกดดนบรเวณปลองภเขาไฟทดบแลว 2) การเจรญเตบโตของตนสนหลงจากไฟไหมปาครงใหญ 3) ดาวทะเลอาศยอยรวมกบแนวปะการง 4) ตนสนเจรญเตบโตบนบกหลงจากปาถกตดไมทาลายปาไปจนหมด 18. แกสในขอใดไมใชเปนแกสเรอนกระจก 1) มเทน 2) ฮเลยม 3) ไนตรสออกไซด 4) คารบอนไดออกไซด 19. สารใดไมใชกรนเฮาสแกส 1) คารบอนไดออกไซด 2) มเทน 3) ออกซเจน 4) ไอนา 20. แกสตอไปนเปนแกสทกอใหเกดมลภาวะทางอากาศ (Pollutants) ก. คารบอนไดออกไซด ข. มเทน ค. ไนตรสออกไซด ง. ซลเฟอรไดออกไซด แกสชนดใดเปนองคประกอบของฝนกรด (Acid Rain) 1) ค. และ ง. 2) ก., ข. และ ง. 3) ก., ค. และ ง. 4) ก., ข., ค. และ ง. พจารณาภาพ แลวตอบคาถามขอ 21-22

เหยยว หมาปา กบ

กวางกระตาย ตกแตน

ตนไม หญา

ป

A B

ขนาด

ประช

ากร

21. ประชากร A คอ สตวทมชวต สมาชกของประชากร B กนประชากร A เปนอาหาร สมาชกของประชากร B

มบทบาทดงขอใด 1) สงมชวตทกนซาก (Scavengers) 2) ออโตโทรพ (Autotrophs) 3) ผลา (Predators) 4) ปรสต (Parasites)


22. A และ B ควรเปนสงมชวตใด ตามลาดบ 1) กวางกบกระตาย 2) กระตายกบเหยยว 3) หมาปากบกระตาย 4) เหยยวกบหมาปา 23. โซอาหารในขอใดจดเปนโซอาหารแบบดไทรทส (Detritus food chain) 1) ตนชบา → หนอนบง → นกกระจาบ 2) หญา → เพลย → แมงมม 3) สาหราย → หอยขม → เตา 4) ขอนไม → ปลวก → กงกา 24. การอยรวมกนของสงมชวตในขอใดทแตกตางจากขออน 1) โพรโทซวอาศยอยในลาไสปลวก 2) ผกตบชวาแขงขนกนแพรพนธในสระนา 3) กาฝากขนอยบนตนไมใหญ 4) นกพราบและนกเขาแยงกนกนเมลดหญา 25. ความสมพนธระหวางสงมชวตในขอใดทคลายคลงกบความสมพนธระหวางเหบกบสนขมากทสด 1) ชายผาสดากบตนไมใหญ 2) นกเคาแมวกบสตวทเปนเหยอ 3) หนอนผเสอกบตนไมทเปนอาหาร 4) ปลวกกบสงมชวตเซลลเดยวทอาศยอยในลาไส 26. ปรากฏการณในขอใดเกดจากความสมพนธระหวางสงมชวตทแตกตางจากขออน 1) ผกตบชวาทาใหผกตบไทยในแหลงนาธรรมชาตลดจานวนลง 2) หอยเชอรทาใหหอยโขงในแหลงนาธรรมชาตหรอนาขาวลดจานวนลง 3) ไมยราพยกษทาใหตนกระถนและพชดงเดมหลายชนดบรเวณสองฝงแมนาลาคลองลดจานวนลง 4) นกปากหางทอพยพมาจากถนอนทาใหหอยเชอรในนาขาวลดจานวนลง 27. เมอเกดการเปลยนแปลงแทนทแบบทตยภมในพนททเคยทาไรขาวโพดมากอน พชกลมแรกทจะขนในพนทน

นาจะเปนพวกใด 1) มอสและไลเคนส 2) หญา 3) ไมลมลก 4) ไมพม ตอนท 9 : ขอสอบ O-NET ชววทยา ปการศกษา 2553 (สอบ 20 ก.พ. 54) 1. นาย ก ทาการทดลอง โดยนาเนอหมชนดเดยวกน นาหนกเทากนไปแชในสารละลายตางชนดกนเปนเวลา

1 ชวโมง นามาชงนาหนกเปนระยะๆ แลวสรปความสมพนธดงกราฟ

A.

นาหนก

เวลา

B.

นาหนก

เวลา

C.

นาหนก

เวลา

สารละลายในกราฟ รป A, B และ C หมายถงสารใด ตามลาดบ 1) นาเกลอเขมขน 0.85% นากลน นาปลา 2) นาปลา นากลน นาเกลอเขมขน 0.85% 3) นาเกลอเขมขน 10% นากลน นาปลา 4) นาเกลอเขมขน 10% นาปลา นากลน


พจารณาขอมลทกาหนดให แลวตอบคาถามขอ 2 ก. เพมอตราเมแทบอลซม ข. ลดอตราเมแทบอลซม ค. ขนตงตรง เหงอไมออก ง. หลอดเลอดขยายตว จ. หลอดเลอดหดตว ฉ. ขนเอนราบ เหงอออกมาก 2. ถานายเออยบนภกระดง จงหวดเลย ในเดอนมกราคมทมอากาศหนาวจด นายเอควรมอาการเชนไร 1) ก., ค. และ จ. 2) ข., ง. และ ฉ. 3) ก., ง. และ ฉ. 4) ข., ค. และ จ. 3. เซลลของตอมไรทอทาหนาทสงเคราะหฮอรโมนสาหรบสงตอไปยงสวนตางๆ ของรางกายจะมออรแกเนลล

ใดมาก 1) แวควโอล 2) ไลโซโซม 3) ไมโทคอนเดรย 4) รางแหเอนโดพลาซม 4. เมอเดกหญง ก ไดรบสาร A แลวรางกายสรางภมคมกนทอยไดนาน ตอมาไดรบสาร B ซงเปนภมคมกนท

อยไดไมนาน สาร A และ B หมายถงสารในขอใด ตามลาดบ 1) เซรม วคซน 2) วคซน เซรม 3) เซรม ทอกซอยด 4) ทอกซอยด วคซน 5. สตวในขอใดอณหภมในรางกายคอนขางคงท แมสงแวดลอมจะเปลยนไป 1) นกกระจอกเทศ กบ 2) ง จระเข 3) พะยน นกกระจบ 4) ฉลาม วาฬ 6. สามเลอดหม A ภรรยาเลอดหม B มลกคนแรกเลอดหม O โอกาสมลกคนท 2 เลอดหม A คดเปนรอยละ

เทาใด 1) 0 2) 25 3) 50 4) 75 7. ขอใดคอผลจากกระบวนการสรางอสจของคน โดยเรมตนจากเซลลทหลอดสรางอสจ 1 เซลล

จานวนอสจ (ตว) จานวนโครโมโซมของตวอสจ (แทง) 1) 4 23 2) 2 23 3) 4 46 4) 2 46

8. ขอใดผดจากทฤษฎการคดเลอกตามธรรมชาต 1) เมอกอนยราฟมทงคอสนและคอยาว ตอมาสงแวดลอมเปลยนไป ยราฟคอสนไมสามารถอยรอดไดจง

สญพนธเหลอแตยราฟคอยาว 2) เมอกอนยราฟคอสน แตตอมายดคอกนใบไมสงๆ คอจงยาว ลกษณะคอยาวถายทอดไปถงลก จงทาให

ยราฟรนหลงคอยาว 3) แมลงศตรพช ทนทานตอยาฆาแมลง เพราะแมลงตวทกลายพนธเกดการดอยาสามารถอยรอดมลกหลาน

ตอไปได 4) กระตายปาทมสนาตาลจะดกลมกลนกบทงหญา แมวปาจงลากระตายปาสขาวเปนอาหารไดโดยงาย 9. ลกษณะเดนของอาณาจกรมอเนอราคอขอใด 1) มคลอโรฟลล 2) ไมมเนอเยอ 3) มผนงเซลล 4) ไมมเยอหมนวเคลยส


10. จากกราฟแสดงความสมพนธระหวางสงมชวต 2 ชนด สงมชวต A เสนทบ และสงมชวต B เสนประ สงมชวต A และ B ควรจะหมายถงสงมชวตในขอใด ตามลาดบ

1) ดอกไมทะเล - ปลาการตน 2) ดอกไม - ผเสอ 3) งเหา - หนนา 4) กลวยไม - ตนประด 11. ในกระบวนการเปลยนแปลงแทนทกลมสงมชวตขนสดทพบในสภาวะสมดลจะไมมลกษณะในขอใด 1) มสายใยอาหารซบซอนมาก 2) มสงมชวตไมกชนด 3) พบไดตามปาดงดบ 4) สภาพแวดลอมคอนขางคงท 12. ขอใดถอวาเปนอทธพลของปจจยทางชวภาพตอสงมชวต 1) ปลาทอยในถามดจะตาบอด 2) ตนกระบองเพชรในทะเลทรายไมมใบเพอลดการคายนา 3) สนขแถบขวโลกจะมขนทยาวปกปย 4) สงโตอยในทงสะวนนาทมมาลาย 13. ผบรโภคลาดบท 1 ของระบบนเวศ มคณสมบตอยางไร 1) เปนผบรโภคทกนพช 2) เปนผบรโภคทกนสตว 3) เปนผบรโภคทกนทงพชและสตว 4) เปนผบรโภคทกนซากพชซากสตว 14. สงมชวตทบกเบกพวกแรกทเปลยนหนไปเปนดนคอพวกใด 1) ราและสาหรายทอยรวมกน 2) มอส และเฟน 3) เฟน และหญา 4) หญา และพมไม 15. ขอใดตอไปนเปนการลดภาวะโลกรอนโดยกระบวนการรไซเคล (Recycle) 1) นางสาวรกดใชถงผาแทนถงพลาสตก 2) นายจรงใจนาเศษกระดาษทใชแลวไปอดขนรปเปนกระถางตนไม 3) นายรกชาตนาถงพลาสตกทใชแลวมาใชซา 4) นางสาวเมตตาไปตลาดโดยนาตะกราไปใสของแทนถงพลาสตก 16. นาย ก ไดชวยลดปญหาสงแวดลอม โดยการนารองเทานกเรยนทชารดไปตดกาวใหมเพอนามาใชไดอก

วธการดงกลาวเรยกวาอะไร 1) Reduce 2) Reuse 3) Recycle 4) Repair 17. ขอใดไมใชเชอเพลงฟอสซล 1) นามนปโตรเลยม 2) แกสธรรมชาต 3) ถานหน 4) ถานกมมนต 18. ขอใดไมใชแกสเรอนกระจก 1) คารบอนไดออกไซด 2) ออกไซดของไนโตรเจน 3) คารบอนมอนอกไซด 4) มเทน

วทยาศาสตร ชววทยา (100) ____________________________ โครงการแบรนดซมเมอรแคมป 2012

เฉลยแบบฝกหด ตอนท 1 : โครงสรางของเซลล 1. 2) 2. 2) 3. 4) 4. 4) 5. 3) 6. 2) 7. 2) 8. 4) 9. 3) 10. 1) 11. 2) 12. 4) 13. 2) 14. 2) 15. 1) 16. 3) 17. 4) 18. 2) 19. 1) 20. 3) 21. 4) 22. 3) 23. 3) 24. 2) 25. 4) 26. 4) 27. 1) 28. 2) 29. 2) ตอนท 2 : การเคลอนทของสารผานเซลล 1. 1) 2. 3) 3. 3) 4. 4) 5. 2) 6. 2) 7. 4) 8. 3) 9. 1) 10. 4) 11. 3) 12. 2) 13. 1) 14. 1) 15. 4) 16. 4) 17. 1) 18. 3) 19. 2) 20. 4) 21. 2) ตอนท 3 : การรกษาดลยภาพของสงมชวต 1. 3) 2. 2) 3. 1) 4. 2) 5. 3) 6. 3) 7. 4) 8. 3) 9. 4) 10. 3) 11. 2) 12. 2) 13. 3) 14. 3) 15. 2) 16. 4) 17. 2) 18. 2) 19. 4) 20. 3) ตอนท 4 : ภมคมกนรางกาย 1. 1) 2. 1) 3. 3) 4. 4) 5. 2) 6. 1) 7. 1) 8. 4) 9. 3) 10. 4) 11. 3) 12. 4) 13. 2) 14. 2) 15. 4) 16. 1) 17. 2) 18. 1) 19. 3) 20. 4) 21. 3) 22. 2) ตอนท 5 : การแบงเซลล 1. 2) 2. 4) 3. 1) 4. 2) 5. 2) 6. 2) 7. 3) 8. 3) 9. 2) 10. 3) 11. 4) 12. 3) 13. 3) 14. 2) 15. 4) ตอนท 6 : การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม 1. 4) 2. 1) 3. 4) 4. 1) 5. 1) 6. 1) 7. 3) 8. 3) 9. 3) 10. 4) 11. 1) 12. 2) 13. 1) 14. 1) 15. 4) 16. 2) 17. 2) 18. 1) 19. 4) 20. 3) 21. 2) 22. 1) 23. 3) 24. 3) 25. 3) 26. 2) 27. 1) 28. 3) 29. 1) 30. 4) 31. 4) 32. 4) 33. 4) 34. 3) 35. 3) 36. 4) 37. 4) 38. 4) 39. 4) 40. 2) 41. 3) 42. 3) 43. 4) 44. 2) 45. 2) 46. 4) 47. 1) 48. 2) 49. 1) 50. 2) 51. 1) 52. 1) 53. 1) 54. 3) 55. 2) 56. 1) 57. 3) 58. 2) ตอนท 7 : ความหลากหลายทางชวภาพ 1. 3) 2. 3) 3. 1) 4. 1) 5. 2) 6. 3) 7. 1) 8. 4) 9. 3) 10. 4) 11. 3) 12. 2) 13. 2) ตอนท 8 : สงมชวตกบสงแวดลอม 1. 1) 2. 2) 3. 3) 4. 2) 5. 4) 6. 4) 7. 2) 8. 4) 9. 3) 10. 3) 11. 1) 12. 2) 13. 2) 14. 1) 15. 2) 16. 3) 17. 1) 18. 4) 19. 3) 20. 3) 21. 3) 22. 2) 23. 4) 24. 1) 25. 3) 26. 4) 27. 2) ตอนท 9 : ขอสอบ O-NET ชววทยา ปการศกษา 2553 (สอบ 20 ก.พ. 54) 1. 1) 2. 1) 3. 4) 4. 2) 5. 3) 6. 2) 7. 1) 8. 2) 9. 4) 10. 3) 11. 2) 12. 4) 13. 1) 14. 1) 15. 2) 16. 4) 17. 4) 18. 3)


ความรพนฐานทางชววทยา ชววทยา คอ การศกษาเรองราวเกยวกบสงมชวต มาจากภาษากรก : Bios หมายถง สงมชวต และ Logos หมายถง ความคดและเหตผลการศกษา เกยวกบสงมชวต สามารถศกษาไดหลายระดบ - ศกษาในระดบใหญ เชน การศกษาความสมพนธระหวางประชากรสงมชวตและสงแวดลอม การศกษา ความสมพนธระหวางสงมชวตกลมตางๆ การศกษาลกษณะรปราง การดารงชวต และการจดจาแนกสงมชวต - ศกษาในระดบยอยลงมา เชน การศกษาองคประกอบของสงมชวต ไดแก อวยวะ เนอเยอ และเซลล ทงในดานโครงสรางและหนาทการทางาน

นอกจากนยงครอบคลมถงการศกษาเกยวกบสงมชวตในระดบโมเลกล อะตอม ทเปนองคประกอบทางเคม ของเซลล เชน โมเลกล DNA RNA โมเลกลของสารอนทรยและอะตอมของธาตตางๆ ทพบในสงมชวต รวมถงการศกษาเรองปฏกรยาเคม และพลงงานทเกดขนในรางกายของสงมชวตอกดวย

วทยาศาสตร ชววทยา (102)______________________________ โครงการแบรนดซมเมอรแคมป 2012

- ชววทยา จงเกยวของกบความรตางๆ หลายสาขา ทงทางดานเคม ฟสกส คณตศาสตร และคอมพวเตอร ทสามารถประยกตนามาใชอธบาย หรอจาลองความเปนไปของสงมชวต เพอตอบปญหาตางๆ ทมนษยสงสย เกยวกบสงมชวตได คณสมบตของสงมชวต 1. มโครงสรางและการทาหนาทอยางเปนระบบ (Specific Organization) • ในสงมชวตโดยเฉพาะสงมชวตชนสง จะมการทางานประสานกนตงแตระดบหนวยยอยภายในเซลล (Organelle) กลมเซลล (Tissue) และอวยวะ (Organ) ตางๆ อยางเปนระบบและมประสทธภาพ 2. มการรกษาสมดลภายในรางกาย (Homeostasis) • การรกษาสมดลภายในรางกาย เชน ระดบอณหภม คาความเปนกรด-เบส (pH) และความเขมขน ของสารตางๆ ใหอยในจดทไมเปนอนตรายตอเซลล 3. มการปรบตว (Adaptation) • การปรบตวของสงมชวตเปนไปเพอใหสามารถอยรอดในสงแวดลอมทมนอาศยอย และสามารถ สบทอดลกหลานตอไปได • สงมชวตพยายามปรบตวใหเขากบสงแวดลอมอยเสมอ เชน - การเปลยนสของผวหนงในสตวเลอยคลานเพออาพรางศตร - การทปลามรปรางเพรยวไมตานกระแสนา - การลดรปของใบจนมลกษณะคลายเขมในตนกระบองเพชร เพอลดการสญเสยนา 4. มการสบพนธและถายทอดลกษณะทางพนธกรรม (Reproduction and Heredity) - สงมชวตตองสามารถสบพนธได เพอดารงเผาพนธไวไมใหสญสนไป โดยอาจอาศยวธสบพนธ โดยอาศยเพศหรอไมอาศยเพศ อยางใดอยางหนงหรอทงสองวธกได - เมอมการสบพนธ สงมชวตจะถายทอดลกษณะทางพนธกรรมไปยงลกหลาน โดยอาศยสารพนธกรรม ซงไดแก DNA และ RNA ซงเปรยบเสมอนเปนตวเกบรหสทางพนธกรรมของรนพอ-แมไว 5. มการเจรญเตบโตและพฒนารปราง (Growth and Development) - ในสงมชวตเซลลเดยว หลงจากมการสบพนธไดเซลลลกแลว เซลลลกเรมแรกจะมขนาดเลก หลงจากไดรบสารอาหาร จะมการเจรญเตบโตขยายขนาดใหญขน และพฒนาจนเปนเซลลทพรอมจะสบพนธได (Mature Cell) - ในสงมชวตหลายเซลล จะมกระบวนการเจรญเตบโต และพฒนาทซบซอนมากขน ประกอบดวย กระบวนการเปลยนแปลงรปรางของเซลล (Cell Differentiation) เพอใหเหมาะกบการทาหนาทแตละอยาง เชน การเปลยนแปลงรปรางเซลลตนกาเนดของเซลลกลามเนอเพอใหเหมาะสมกบการทาหนาทเคลอนไหวของรางกาย เปนตน 6. มความตองการพลงงาน (Energy) และสรางพลงงาน สงมชวตตองการพลงงานเพอนามาสรางสาร ATP (Adenosine Triphosphate) โดยผานกระบวนการ Metabolism - ATP เปนสารทใชในการขบเคลอนกจกรรมตางๆ ภายในรางกายของสงมชวต เชน การสบพนธ การเจรญเตบโต การเคลอนไหว ฯลฯ - พลงงานทสงมชวตตองการ อาจไดมาจากแหลงตางๆ เชน พชไดพลงงานจากแสงอาทตย สตวไดพลงงานจากปฏกรยาเคมของสารอนทรยและสารอนนทรย ไวรสไดพลงงานจากสงมชวตอน


7. มการรบรตอสงเราทมากระตน (Sensitivity) - สงมชวตสามารถรบร และตอบสนองตอสงเราจากสงแวดลอมทอาศยอยในลกษณะตางๆ กน เชน การเจรญเขาหาแสงของตนพช การเจรญเตบโตทชาลงของจลนทรยเมออยในทอณหภมตา 4 องศาเซลเซยส การเคลอนทเขาหาสารอาหารของพารามเซยม 8. มปฏสมพนธ (Interaction) กบสงแวดลอม - สงมชวตมลกษณะเปนระบบเปด (Open System) ซงมปฏสมพนธกบสงแวดลอมไดตลอดเวลา โดยมการรบพลงงานสารอาหารเขาสรางกาย และขบถายของเสยออกสสงแวดลอม รวมทงมความสมพนธกบสงมชวตอนในรปแบบตางๆ เชน การอยรวมกนแบบพงพาอาศย (Symbiosis) การเปนปฏปกษตอกน (Antagonism) และการเบยดเบยนสงมชวตอน (Parasitism) เปนตน เคมพนฐานในสงมชวต ในรางกายของสงมชวตประกอบดวยสารหลายชนด สารอนนทรยประกอบดวย นา แรธาต และออกซเจน สารอนทรยประกอบดวย ไขมน โปรตน คารโบไฮเดรต กรดนวคลอก และวตามน สารอนนทรย - เปนสารทไมมธาตคารบอน และไฮโดรเจนเปนองคประกอบ โมเลกลขนาดเลก โครงสรางไมซบซอน - นา (H2O) เปนสารทพบมากทสดในสงมชวต ประกอบดวยอะตอมของ H และ O มสตร H2O อะตอมของ H และ O ยดดวย Covalent Bond โมเลกลของนาเปนโมเลกลทมขว โดยอะตอมของ O แสดงประจลบ สวนอะตอมของ H แสดงประจบวก มสมบตเปนตวทาละลาย (Solvent) ทด เปนองคประกอบทสาคญของ Protoplasm เปนตวทาละลายทดในสงมชวต ควบคมอณหภมรางกายใหสมาเสมอ ชวยในการลาเลยงสารอาหาร อวยวะทมปรมาณนามากทสด คอ สมอง (> 70%) นอยทสด คอ ฟน (5%)


แรธาต (Minerals) เปนสารอนนทรยทเปนองคประกอบของสารอนทรยอนๆ โดยเฉพาะเอนไซมและโปรตนตางๆ - แรธาตจะอยในรปของอออน เชน Na+ Mg2+ NO3- - ทาใหของเหลวในรางกายมคณสมบตเปนกรด-เบสตามตองการ - รกษาความเขมขนของเซลล - Ca2+ เปนแรธาตทพบมากทสดในรางกาย - เกลอ Oxalate ในกระเฉด ชะอม จะตกตะกอน เกดนว - Goitrin ในกะหลาปล จะขดขวางการดดซม Iodine ของรางกาย สารอนทรย (สารชวโมเลกล (Biomolecules)) - เปนสารทมธาต Carbon และ Hydrogen เปนองคประกอบ บางชนดอาจมธาตอน เชน Nitrogen Phosphorus Sulfur เปนองคประกอบรวมดวย - มขนาดโมเลกลใหญ เกดจากปฏกรยาควบแนนของ Monomer แตละชนด พบอยในสงมชวตเทานน - แบงเปนหลายประเภท ไดแก ไขมน คารโบไฮเดรต โปรตน วตามน DNA และ RNA ไขมนและนามน (Lipid) - ประกอบดวยธาต C, H, O แตอตราสวนโดยอะตอมของ H : O = 2 : 1 - ใหพลงงานมากทสด (1 gm ใหพลงงาน 9 Calories) - ละลายไดนอยในนา ละลายไดดในตวทาละลายอนทรย (Benzene, Hexane, Ether, Ethanol) - ชวยควบคมอณหภมในรางกาย ปองกนอวยวะภายใน • มชอทางเคมวา ไตรกลเซอไรด (Triglycerides) • เปนสารประกอบประเภทเอสเทอร โดยไขมนมสถานะของแขง สวนนามนมสถานะของเหลว ทอณหภม 25 องศาเซลเซยส - เปนสารประกอบทเกดจากการทาปฏกรยาระหวาง Glycerol 1 โมเลกล กบกรดไขมน 3 โมเลกล


กรดไขมน (Fatty Acid) - กรดอนทรย ประกอบดวยโซคารบอนทมจานวนแตกตางกน และมหมคารบอกซล ( COOH) เปน หมฟงกชน - พบในไขมนหรอนามนจากเซลลพชหรอสตว แบงเปน 2 ชนด ไดแก 1. กรดไขมนอมตว เปนกรดไขมนทไมมพนธะ C C อยในโมเลกล 2. กรดไขมนไมอมตว เปนกรดไขมนทมพนธะ C C อยางนอย 1 พนธะในโมเลกล - จะเปนไขมนหรอนามน ถาเปนกรดไขมนอมตวมาก จะเปนไขมน เชน กรดปาลมตก (C16) กรดสเตย-รก (C18) - ถาเปนกรดไขมนไมอมตว จะเปนนามน เชน กรดโอเลอก (C18) สมบตของไขมนและนามน - ละลายไดดในตวทาละลายไมมขว - เกดกลนเหมนหนเมออากาศรอน เพราะเกดปฏกรยาออกซเดชนทตาแหนงพนธะค ไดแอลดไฮด และกรดไขมน หรอเกดไฮโดรลซสโดยจลนทรย ไดกรดไขมนอสระ

ขอควรร - สารประเภทไขมนหรอนามนจะมความสามารถในการละลายแตกตางกน คอ เฮกเซน > เอทานอล > นา - กรดไขมนจาเปน ไดแก กรดไขมนทรางกายจะขาดไมได และตองไดรบจากสารอาหารทรบประทาน ไดแก กรดไลโนเลนก (Linolenic Acid) และกรดไลโนเลอก (Linoleic Acid)


โปรตน (Protein) - มรากศพทมาจากภาษากรกทแปลวา “สงสาคญอนดบแรก” ประกอบดวยธาต C, H, O, N เปนองคประกอบสาคญ และมธาตอนๆ เชน S, P, Fe, Zn - เปนสารพวก Polymer เกดจากการเรยงตวของกรด Amino ดวย Peptide Bond ไดสารประกอบ เชงซอน เรยกวา Polypeptide

- กรดอะมโน มหมอะมโน ( NH2) และหมคารบอกซล ( COOH) เปนหมฟงกชน ในสงมชวตมกรดอะมโน ประมาณ 20 ชนด - เปนกรดอะมโนทจาเปน รางกายไมสามารถสงเคราะหได 10 ชนด คอ อารจนน ฮสทดน ไอโซลวซน ลวซน ไลซน เมไทโอนน ฟนลอะลานน ทรโอนน ทรปโตเฟน และแวลน

โปรตนแบงตามหนาท - เอนไซม (Enzyme) มหนาทในการเรงปฏกรยาเคมตางๆ ในรางกาย เชน เอนไซมในกระบวนการหายใจ การสงเคราะหโปรตน - ถาเอนไซมทาหนาทยอยอาหารจะเรยกวา นายอย เชน อะไมเลส เพปซน ไลเปส - โปรตนขนสง (Transport Protein) ไดแก โปรตนททาหนาทในการขนสงสารตางๆ ในรางกาย เชน เฮโมโกลบน (Hemoglobin) ขนสงออกซเจนในเลอด ไมโอโกลบน (Myoglobin) ชวยลาเลยงออกซเจนในเซลลกลามเนอลาย อลบมน (Albumin) ชวยขนสงไขมน


- โปรตนโครงสราง (Structural Protein) เปนองคประกอบของโครงสรางของรางกาย เชน เคราทน (Keratin) ในเสนผมและขนสตว คอลลาเจน (Collagen) ของเนอเยอเกยวพนและกระดก โปรตนพวกน จะมกรดอะมโน Cysteine ซงมกามะถนเปนองคประกอบอยมากทาใหคงตวมาก - โปรตนสะสม (Storage Protein) เปนโปรตนทสะสมเปนคลงอาหาร เชน อลบมนในไข (Albumin) - โปรตนเคลอนไหว (Contractile Protein) เปนโปรตนททาใหเกดการเคลอนไหวหรอเคลอนท เชน โปรตนทเปนสวนประกอบของไมโครทบล (Microtubule) ซเลย (Cilia) แฟลเจลลา (Flagella) โปรตนในเซลลกลามเนอ ไดแก แอกทน (Actin ) และไมโอซน (Myosin) - พษ (Toxin) เปนโปรตนทเปนสารพษตางๆ เชน พษง พษจากเชอแบคทเรยบางชนด ไฮโดรลซส โปรตน + นา กรด ∆

หรอเอนไซม กรดอะมโนจานวนมากมาย

โปรตน หรอสารทมพนธะเพปไทดตงแต 2 แหงขนไป + สารละลายไบยเรต เกดตะกอนสมวง สมวงอมชมพ หรอสนาเงน กรดอะมโน + สารละลายไบยเรต ไมเกดปฏกรยา Enzyme คอ สารเคมพวกโปรตนทเซลลผลตขนเพอทาหนาทเรงปฏกรยาเคมใหเกดเรวขน โดยลดพลงงาน กระตนของปฏกรยา คณสมบตในการเปนตวเรงปฏกรยาของเอนไซม 1. ทาใหอตราเรวของปฏกรยาเพมขน เมอปฏกรยาสนสด เอนไซมจะไมมการเปลยนแปลงเกดขน สามารถเรงปฏกรยาไดอก 2. ความเขมขนของเอนไซมทตองใชในการเปลยน Substrate ไปเปน Product ของปฏกรยาจะนอย เมอเปรยบเทยบกบความเขมขนของ Substrate 3. มความจาเพาะกบสารทเปน Substrate 4. เรงปฏกรยาไดโดยไมตองใชอณหภมและความดนทสง


ปฏกรยาระหวาง Enzyme และ Substrate 1. Lock and Key Theory Substrate ทเขารวมกบ Enzyme ท Active Site ของ Enzyme ไดจะตองมโครงสรางทสวมพอด เหมอนแมกญแจและลกกญแจ

2. Induced Fit Theory Substrate จะไปเหนยวนาให Active Site ของ Enzyme เปลยนแปลงมาสวมกบ Substrate ไดพอด แต Enzyme จะเปลยนโครงสรางไปในขณะทรวมกบ Substrate (ES-Complex) แตเมอสนสดปฏกรยา Enzyme จะกลบมามโครงสรางเหมอนเดม

ปจจยทมผลตอการทางานของเอนไซม 1. ความเขมขนของ Substrate - ถาเพมความเขมขนของ Substrate ใหสงขน อตราการเกดปฏกรยาจะสงขนจนถงจดหนงแลวจะคงท 2. ความเขมขนของ Enzyme - ถาเพมความเขมขนของ Enzyme ใหสงขน อตราการเกดปฏกรยาจะสงขนจนถงจดหนงแลวจะคงท 3. อณหภม - เอนไซมแตละชนดจะทางานทอณหภมทเหมาะสม (Optimum Temperature) - ถาอณหภมสงเกนไปจะทาให Active Site ของ Enzyme เสยสภาพไป (Denature) และไมสามารถ ทางานได


4. ความเปนกรด-เบส - เอนไซมแตละชนดจะทางานทความเปนกรด-เบสทเหมาะสม (Optimum pH) - เอนไซมททางานในเซลล จะทางานท pH ประมาณ 7

5. ตวยบยงเอนไซม (Enzyme Inhibitor) - เปนสารเคมททาใหปฏกรยาทมเอนไซมเกดไดชาลง หรอหยดปฏกรยา

5.1 ยบยงแบบแขงขน (Competitive Inhibitor) - โครงสรางคลาย Substrate แยงจบท Active Site ของ Enzyme

5.2 ยบยงแบบไมแขงขน (Non-Competitive Inhibitor) - สวนใหญเปนโลหะหนก จบท Allosteric Site ของ Enzyme - ทาใหโครงสรางของเอนไซมเปลยนไป จงจบกบ Substrate ไมได 5.3 ตวยบยงแบบจบกบ Enzyme-Substrate (Uncompetitive Inhibitor) - จบกบ ES-Complex เกดเปน ESI-Complex จงเกดปฏกรยาไมได


คารโบไฮเดรต (Carbohydrate) เปนทงแหลงพลงงาน และสวนประกอบโครงสรางของสงมชวต - ประกอบดวยธาตคารบอน ไฮโดรเจน และออกซเจน อตราสวนโดยอะตอมของ H : O = 2 : 1 อาจเขยนสตรไดเปน (CH2O)n-Polyhydroxy Aldehydes หรอ Ketones เปนสารทสามารถถกไฮโดรไลซ (เตมนา) ใหเปนนาตาล

OligosaccharidesPolysaccharide MonosaccharidesOH2 OH2

+HOnH2

starch(a polysaccharide)

maltose(a disaccharide)

glucose(a monosaccharide)

n102012 ]OH[C 112212 OHnC 6126 OH2nC

+H+H

+HOnH2

คารโบไฮเดรต แบงตามขนาดของโมเลกล ได 3 ประเภท คอ 1. Monosaccharide 2. Disaccharide 3. Polysaccharide


Monosaccharide = เปนนาตาลโมเลกลเดยวทไมสามารถแตกตวเปนโมเลกลเลกไดอก มจานวนคารบอน ในโมเลกลตงแต 3 ถง 8 อะตอม เชน C3H6O3, C6H12O6 (เฮกโซส) มกลโคส ฟรกโทส กาแลกโทส

Disaccharide = เปนนาตาลโมเลกลค ประกอบดวยนาตาลโมเลกลเดยว 2 โมเลกล และเสยโมเลกลของนาออกไป เมอถกไฮโดรไลซดวยกรดจะกลายเปนนาตาลโมเลกลเดยว ซโครส + H2O, H+ → กลโคส + ฟรกโทส แลกโทส + H2O, H+ → กลโคส + กาแลกโทส มอลโทส + H2O, H+ → กลโคส + กลโคส

Disaccharides


Polysaccharide = เปนคารโบไฮเดรตโมเลกลขนาดใหญ เกดจาก Monosaccharide จานวนมาก ตงแต 100-10,000 หนวยมารวมตวกนและเสยนาออกไป เชน แปง ไกลโคเจน วน และเซลลโลส เปนตน โครงสรางอาจเปนโซตรงหรอโซกง

โซกงBranch-chain polysaccharide

สายโซตรง Linear polysaccharide

พอลแซกคาไรดทสาคญ 1. แปง (Starch) ประกอบดวยพอลแซกคาไรด 2 ชนด ไดแก Amylose กบ Amylopectin มสตรทวไป เปน (C6H10O5)n การหมก C12 + H22O11 + H2O → 2C6H12O6 → 4C2H5OH + 4CO2 2. เซลลโลส (Cellulose) เปนพอลเเซกคาไรดทพบมากทสดในธรรมชาต เปนโครงสรางของพชทประกอบดวย กลโคสประมาณ 5,000 หนวย ตอกนเปนเสนยาวตรงมลกษณะเปนไฟเบอรเหนยว ทนทาน และไมละลายนา 3. ไกลโคเจน • เปนพอลเเซกคาไรดทสะสมอยในคนและสตว โดยเฉพาะในตบและในกลามเนอของคน • มสตรเชนเดยวกบแปง แตม n ตางกน (C6H10O5n)n การทดสอบคารโบไฮเดรต การทดสอบนาตาล (Benedict Test) เปนการทดสอบการเปนตวรดวซ มอนอแซกคาไรดทมหม H C O หรอ 2R C O

การทดสอบแปง (Iodine Test) เปนการทดสอบแปงดวยสารละลายไอโอดน สารตวอยาง + สารละลายไอโอดน → สารละลายเปลยนเปนสนาเงน


วตามน (Vitamin) - กลมของสารอนทรยแตเปนสารทไมใหพลงงาน รางกายตองการนอยแตจาเปนตอรางกาย เพอชวยให ปฏกรยาเคมตางๆ ในรางกายดาเนนไปตามปกต แบงออกได 2 ประเภท คอ 1. วตามนทละลายในนา เปนวตามนทประกอบดวยธาต C, H, O และธาตอนๆ เชน N, S, Co ไดแก วตามน B รวมตางๆ วตามน C 2. วตามนทละลายในนามนหรอไขมน เปนวตามนทประกอบดวยธาต C, H, O เทานน ไดแก วตามน A, D, E และ K หนาทสาคญของวตามน - เปนสวนประกอบของเอนไซม และ Coenzyme (ถอเปนหนาทหลก) โดยทาหนาทรวมกบเอนไซม ในการเรงปฏกรยา วตามน A (Retinol) • พบมากในผกใบเขยว ตบ • เกยวของกบการเจรญของกระดก เยอบผว กระจกตา และเปนสวนประกอบของสารทชวยในการมองเหน ในทมด (อยท Retina ของตา) • ถาขาดวตามนนจะทาใหเกดโรค Night Blindness ในเดกจะเจรญเตบโตชา วตามน B1 (Thiamine) • พบมากในขาวซอมมอ เนอสตว นม ถวเหลอง • เปนองคประกอบของ Thiamine Pyrophosphate Coenzyme ในปฏกรยาการหายใจระดบเซลล • ถาขาดวตามนนจะทาใหเกดโรคเหนบชา (Beriberi) วตามน B2 (Riboflavin) • พบมากในเนอสตว นม ไข ยสต • เปนองคประกอบของ FAD Coenzyme ในปฏกรยาการหายใจระดบเซลล • ถาขาดวตามนนจะทาใหเกดโรคปากนกกระจอก วตามน B12 (Cyanocobalamin) • พบมากในเนอสตว ไข เนย • ชวยในการสงเคราะห DNA รวมกบกรดโฟลก และการสรางเมดเลอดแดง • ถาขาดวตามนนจะทาใหเกดโรคโลหตจางทเมดเลอดแดงม Hemoglobin นอย (Pernicious Anemia) วตามน C (Ascorbic acid) • พบมากในผลไมทมรสเปรยว ผกใบเขยว • ชวยในการสราง Collagen และกระดกออน • ชวยเพมการดดซมเหลกทลาไสเลก ชวยในการปองกนจากโรคหวด • ชวยลดระดบของซรมคอเลสเทอรอล (เพราะวตามนซจะรวมตวกบคอเลสเทอรอลและแคลเซยม ทาใหคอเลสเทอรอลแตกกระจายในนาได) • ชวยเพมภมคมกนตอโรคหด คางทม หากไดรบวตามนซในปรมาณสงมาก จะชวยเพมความตานทานตอ เซลลมะเรง และสามารถทาลายเซลลมะเรงแบบ Melanoma ได มผลใหสามารถยดอายของผปวยทเปนโรคมะเรง • ถาขาดวตามนนจะทาใหเกดเลอดออกตามไรฟน (Scurvy) ภมตานทานรางกายลดลง


วตามน D (Calciferol) • พบมากในนามนตบปลา ไข เนย • รางกายสามารถสงเคราะหไดจากรงสอลตราไวโอเลตซงมอยในแสงแดด ชวยในการดดซม Ca และ P ทลาไส และการเกาะจบของ Ca และ P ทกระดกและฟน และควบคมปรมาณของแคลเซยมในเลอด • ถาขาดวตามนนจะทาใหเกดโรคกระดกออนในเดก โรคกระดกพรนในผใหญ วตามน E (Tocopherol) • พบมากในไขมนจากพช (รา, ถวเหลอง) และพชใบเขยว • ชวยปองกนการแตกสลายของเยอหมเซลล ปองกนการเปนหมนในสตวเพศผ • ถาขาดวตามนนจะทาใหเกดโรคโลหตจางเนองจากเมดเลอดแดงแตกงาย เปนหมนในเพศชาย วตามน K (Naphthoquinone) • พบมากในผกใบเขยว เนอสตว การสงเคราะหของ E. coli ในลาไส • ชวยในการสงเคราะหโปรตนหลายชนดทเกยวของกบการแขงตวของเลอด • ถาขาดวตามนนจะทาใหเลอดออกงายและแขงตวชา Nucleic acid สารชวโมเลกลทมขนาดใหญ เปนพอลเมอรทพบบนโครโมโซมในนวเคลยสของเซลล มสมบตเปนกรด • หนาทควบคมการสงเคราะหโปรตน ซงนาไปสการทาหนาทเกบและถายทอดขอมลทางพนธกรรมของสงมชวตจากรนหนงไปยงรนตอไป • เพอใหแสดงลกษณะตางๆ ของสงมชวต รวมทงยงทาหนาทควบคมการเจรญเตบโต และกระบวนการตางๆ ของสงมชวต • ม 2 ชนด คอ DNA (Deoxyribonucleic Acid) และ RNA (Ribonucleic Acid) โดยปกต DNA ประกอบดวยเกลยวสายพอลเมอร 2 สาย ทยดตดกนดวยพนธะไฮโดรเจนลกษณะคลายบนไดเวยน

โดยแตละสายของพอลเมอรเกดจากมอนอเมอรทเรยกวา Nucleotides โมเลกลของกรดนวคลอกประกอบดวยหนวยยอยทเรยกวา นวคลโอไทด (Nucleotide) โมเลกลของนวคลโอไทดประกอบดวยสวนยอย 3 สวน ไดแก • หมฟอสเฟต (กรดฟอสฟอรก) • นาตาลทมคารบอน 5 อะตอม (Pentose) มอย 2 ชนด คอ นาตาลไรโบส และนาตาลดออกซไรโบส นาตาลทงสองตางกนตรงทนาตาลดออกซไรโบสขาดหมไฮดรอกซ ( OH) ทคารบอนตาแหนงทสอง • เบสทมไนโตรเจนเปนองคประกอบนวคลโอไทดมอยดวยกน 5 ชนด ซงแตกตางกนทองคประกอบทเปนเบส นวคลโอไทดจะเรยงตวตอกนเปนสายยาว เรยกวา พอลนวคลโอไทด (Polynucleotide)


• เบสไนโตรเจน มอย 2 กลม คอ เบสพวรน (Purine) ไดแก Adenine กบ Guanine อกกลมหนง คอ เบสไพรมดน (Pyrimidine) ไดแก Thymine, Cytosine และ Uracil • หนวยยอยทง 3 มาประกอบกนขนเปน Nucleotide โดยมนาตาลเปนตวเชอม กรดฟอสฟอรก เชอมตอกบนาตาลเพนโทสดวยพนธะ Ester ทคารบอนตาแหนงท 5 ของนาตาล สวนเบสไนโตรเจนนนจะมาเชอมตอกบนาตาลทคารบอนตาแหนงท 1 ดวยพนธะ Glycosidic

โครงสรางของ DNA

- ประกอบดวยพอลนวคลโอไทด 2 สายเรยงตวสลบทศทางกน และมสวนของเบสเชอมตอกนดวย พนธะไฮโดรเจน โมเลกลบดเปนเกลยวคลายบนไดเวยน สวน RNA เปนพอลนวคลอกเพยงสายเดยว - DNA และ RNA มนาตาลทเปนองคประกอบตางกน ใน DNA เปนนาตาลดออกซไรโบส (Deoxyribose Sugar) สวนใน RNA เปนนาตาลไรโบส (Ribose Sugar) เบสทพบใน DNA และ RNA มบางชนด ทเหมอนกน และบางชนดตางกน


โครงสรางของ RNA • มโครงสรางคลาย DNA คอ ประกอบดวยนวคลโอไทดเรยงตอกนดวยพนธะ Phosphodiester เปน Polynucleotide แตองคประกอบของนวคลโอไทดแตกตางกนทนาตาล และเบส

สวนประกอบของ DNA/RNAมแตใน DNA มทงใน DNA และ RNA มแตใน RNA

purines

pyrimidines

sugarsOCH2

HOH

H H

OH

base

H

phosphateOCH2

HOH

H H

H

base

H

phosphate

deoxyribose ribose

N

N

O

NH2

HCytosine

Adenine Guanine

N

N

O

O

H

H

Uracil

N

N

O

O

H

H CH3

Thymine

• โดยนาตาลใน RNA เปนไรโบส สวนเบสใน RNA ม Uracil (U) มาแทน Thymine (T) • RNA ยงเปนพอลนวคลโอไทดสายเดยว ซงตางจาก DNA ซงเปนเกลยวค หนาททางชวภาพของนวคลโอไทด 1. เปนหนวยยอยสาหรบการสรางกรดนวคลอก โดยทไรโบนวคลโอไทดเปนหนวยโครงสรางของ RNA และดออกซไรโบนวคลโอไทดเปนหนวยโครงสรางของ DNA 2. เปนสารตวกลางเกบพลงงาน พลงงานทไดจากการเผาผลาญสารอาหาร สามารถเกบไวในรปพลงงาน พนธะเคม ระหวางหมฟอสเฟต (Anhydride Bond) ภายในโมเลกลของนวคลโอไทดทมฟอสเฟตมากกวา 1 หม สารตวกลางเกบพลงงานทรจกกนด ไดแก ATP 3. เปนตวกลางในการออกฤทธของฮอรโมน เชน cAMP 4. เปน Coenzyme เชน FAD FMN NAD NADP การแบงเซลล • เปนการเพมจานวนเซลล เซลลทไดจะมขนาดเลกลง แตมจานวนเซลลมากขน สงมชวตนนจง เจรญเตบโตขน • Chromosome คอ สวนสาคญในเซลลททาหนาทนาคณสมบตของเซลลแมไปยงเซลลลก • ในชวงทยงไมแบงเซลล Chromosome จะอยในสภาพของ Chromatin • มทงการแบงนวเคลยส (Karyokinesis) และแบงไซโทพลาซม (Cytokinesis) ในสงมชวตพวกยคารโอต การแบงเซลลจะประกอบดวย 2 ขนตอน คอ 1. การแบงนวเคลยส (Karyokinesis) จะเกดขนกอนเพอแบงปรมาณสารพนธกรรมในนวเคลยส ม 2 แบบ คอ การแบงเซลลแบบไมโทซส (Mitosis) และการแบงเซลลแบบไมโอซส (Meiosis) 2. การแบงไซโทพลาซม (Cytokinesis) จะเกดขนหลงจากมการแบงนวเคลยสเสรจสนลง โดยในเซลลสตวจะเวาเขา สวนเซลลพชจะแบงออกมาจากดานในเซลล


การแบงนวเคลยสแบบไมโทซส (Mitosis) - เปนการแบงเซลล เพอเพมจานวนเซลลของเซลลรางกาย (Somatic Cell) - ไมมการลดจานวนชดโครโมโซม (เชน จากเซลลเรมตน 2n จะไดเซลลใหม เปน 2n หรอเซลลเรมตน n จะไดเซลลใหมเปน n เหมอนเดม) - เมอสนสดการแบงเซลลจะได 2 เซลลใหมทมโครโมโซมเทาๆ กน และเทากบเซลลตงตน - ในพชพบทเนอเยอเจรญบรเวณปลายยอดและปลายราก, แคมเบยม - ในสตว เชน คนทโตเตมวยแลวพบในเนอเยอบผว เซลลไขกระดก เซลลผวหนง ขน ผม เลบ สวนในเดกทยงอายไมถง 20 ป พบในทกเซลลทยงมการเพมขนาดและจานวน เชน เซลลหวใจ ตบ กลามเนอ ยกเวนเซลลสมองทไมแบงเซลลเพมอก โดยเซลลจะมการเปลยนแปลงหมนเวยนไปตลอด เรยกวา “วฏจกรเซลล” (Cell Cycle) หมายถง ชวงระยะเวลาการเปลยนแปลงของเซลล ในขณะทเซลลมการแบงตว ซงประกอบดวย 2 ระยะ ไดแก อนเตอรเฟส (Interphase) เปนการเตรยมตวใหพรอมทจะแบงตว และระยะทมการแบงเซลลไมโทซส (Mitotic Phase / M phase) ระยะอนเตอรเฟส (Interphase) ระยะนเปนระยะเตรยมตว ภายในนวเคลยสจะมการเปลยนแปลงของสารพนธกรรม • เซลลเตบโตเตมทใชเวลานานทสด มการเปลยนแปลงทางเคมมากทสด จงเรยกวา Metabolic Stage • โครโมโซมเปนเสนใยยาวขดไปมา เรยกวา เสนใยโครมาทน (Chromatin) • มการสงเคราะห DNA ขนมาอก 1 เทาตว ดงนนโครโมโซม 1 แทงจะม 2 ขา เรยกแตละขานนวา Chromatid • Nucleus เปนกอนกลมและเหน Nucleolus ชดเจน แบงออกเปน 3 ระยะยอย คอ 1. ระยะ G1 เปนระยะกอนการสราง DNA ซงเซลลมการเจรญเตบโตเตมทมขนาดใหญขน ระยะน จะมการสรางสารบางอยางโดยเฉพาะโปรตน เอนไซม เพอใชสราง DNA ในระยะตอไป และมการแบงตวของ เซนโทรโซมเพมขน (1 เซนโทรโซมมเซนทรโอล 1 ค) จงเปนชวงทมเมแทบอลซมสง เรยกวา “Metabolic Stage” นวคลโอลสมขนาดใหญเหนไดชดเจน - ใชระยะยาวนานทสด 2. ระยะ S เปนระยะทมการสราง DNA จากการจาลองตวเองของดเอนเอ หรอโครโมโซม (DNA Replication / Chromosome Replication) จงได DNA เพมขนอกหนงเทาตว แตโครโมโซมทจาลองขนยงตดกบทอนเกาทปมเซนโทรเมยร (Centromere) หรอไคนโทคอร (Kinetochore) และมองเหนเปนลกษณะเสนใย เรยก “โครมาทน” - ใชเวลานอยกวา G1 แตนานกวา G2 3. ระยะ G2 เปนระยะหลงสราง DNA ซงเซลลมการเตรยมพรอมทจะแบง มการสรางโปรตน และออรแกเนลลตางๆ เพมขน - ม DNA เปน 2 เทาของระยะ G1


สรปอนเตอรเฟส (Interphase) - มการเปลยนแปลงทางเคมมากทสด (Metabolic Stage) เพอสรางสารสาคญสาหรบการแบงเซลล โดยเฉพาะชวง G1 - มการเพมจานวนโครโมโซม (Chromosome Replication / DNA Replication) ขนมาอกชดหนง และเชอมกนดวยเซนโทรเมยร มลกษณะเปนเสนใยเรยก “โครมาทน” โดย 1 โครโมโซม จะม 2 โครมาทด ในชวง S - มองเหนนวเคลยสมขนาดใหญเกอบเตมเซลล - ใชเวลานานทสด, โครโมโซมมความยาวมากทสด

ระยะ M (M-phase) ระยะ M (M-phase) เปนระยะทมการแบงนวเคลยส และแบงไซโทพลาซม ซงโครโมโซมจะมการเปลยนแปลง หลายขนตอนกอนทจะถกแบงแยกออกจากกน ประกอบดวย 4 ระยะยอย คอ โพรเฟส (Prophase) เมทาเฟส (Metaphase) แอนาเฟส (Anaphase) และเทโลเฟส (Telophase) หลงจากทเซลลมการแบงนวเคลยสเสรจสนลงในชวงของ Telophase จะมการแบงไซโทพลาซมออกเปน 2 สวนใหกบ 2 เซลลลกทเกดขน โดยมกระบวนการ ดงน - เซลลสตวจะเกดโดยเยอหมเซลลจะคอดกวจาก 2 ขาง เขาใจกลางเซลล จนเกดเปนเซลล 2 เซลล (Daughter Cell) - เซลลพชจะเกดโดยกอลจคอมเพลกซสรางเซลลโลสมากอตวเปนเซลลเพลท (Cell Plate) หรอแผนกนเซลล ตรงกลางเซลลขยายไป 2 ขางของเซลล ซงตอมาเซลลเพลทจะกลายเปนสวนของผนงเซลล ผลสดทายจะไดเซลลใหม 2 เซลล ทมขนาดเทากนเสมอ ในเซลลบางชนด เชน เซลลเนอเยอเจรญของพช เซลลไขกระดกเพอสรางเมดเลอดแดง เซลลบผว พบวาเซลลจะมการแบงตวอยเกอบตลอดเวลา จงกลาวไดวาเซลลเหลานอยในวฏจกรของเซลลตลอด แตเซลลบางชนดเมอแบงเซลลแลวจะไมแบงตวอกตอไป นนคอเซลลจะไมเขาสวฏจกรของเซลลอก เขาส G0 จนกระทงเซลลชราภาพ (Cell Aging) และตายไป (Cell Death) ในทสด แตเซลลบางชนดจะพกตวหรออยใน G0 ชวระยะเวลาหนง ถาจะกลบมาแบงตวอกกจะเขาวฏจกรของเซลลตอไป


การแบงแบบไมโทซส • เกดขนทเซลลรางกาย (Somatic Cell) • เพอเพมจานวนเซลล ทาใหจานวนเซลลของรางกายมจานวนมากขน สงมชวตจงเจรญเตบโตขน • แบงได 4 ระยะยอย คอ Prophase, Metaphase, Anaphase และ Telophase • หลงจากแบงเซลลโครโมโซมของ Daughter Cell จะมโครโมโซมเทากบ Mother Cell โพรเฟส (Prophase) การเปลยนแปลง คอ Chromatid เรมหดสน ไมเปนระเบยบ Nucleolus หายไป Nucleus ยงมเยอหม - โครมาทนหดสน ทาใหมองเหนเปนแทงโครโมโซมชดเจนขน - ในเซลลสตว Centriole เคลอนทอยตรงขามกนในแตละขวเซลลและสราง Microtubule เรยกวา Mitotic Spindle และไปเกาะท Centromere ดงนนรอบ Centriole จงม Mitotic Spindle ยนออกมาโดยรอบ เรยกวา Aster - ไมโทตกสปนเดลไปเกาะทไคนโทคอร ซงเปนโปรตนทจดเซนโทรเมยร - เซลลพชไมม Centriole แตม Mitotic Spindle กระจายออกจากขวทอยตรงขามกน (Polar Cap) ใชระยะเวลานานทสดของ Mitosis เมทาเฟส (Metaphase) • Nuclear Membrane สลายตว, Mitotic Spindle หดตว ดงให Chromatid เรยงตวอยในแนว กงกลางเซลล (Equatorial Plate) • Chromatid หดสนมากทสด สะดวกตอการเคลอนท • โครโมโซมหดตวสนและหนาทสด เหนไดชดเจน เหมาะตอการนบโครโมโซม และศกษารปรางโครงสราง ของโครโมโซม ระยะทเหมาะสมทสดในการศกษาการจดเรยงโครโมโซมเปนคๆ (Karyotype) เหมาะตอการศกษารปราง ความผดปกตของโครโมโซม • ตอนปลายระยะมการแบงตวของ Centromere ทาให Chromatid พรอมทจะแยกจากกน • โครโมโซมหดสนมากทสด สะดวกตอการเคลอนท แอนาเฟส (Anaphase) - ไมโทตกสปนเดลหดตว โครมาทดซงมเซนโทรเมยรของตวเอง จะถกดงแยกออกจากกนไปยงขวเซลล กลายเปนโครโมโซมอสระ - โครโมโซมเพมเปน 2 เทาตว หรอจาก 2n เปน 4n (Tetraploid) ใชเวลาสนทสด โครโมโซมทแยกจากกน จะเรยกวา Daughter Chromosome และมเพยง 1 Chromatid เทโลเฟส (Telophase) • Chromosome รวมกลมในแตละขวของเซลล • มการสราง Nuclear Membrane ลอมรอบโครโมโซม Nucleolus ปรากฏขน Mitotic Spindle สลายไป • มการแบงไซโทพลาซมออกเปน 2 สวน ไดเซลลใหม 2 เซลลมขนาดเทากนเสมอ • นวเคลยสของเซลลใหมมองคประกอบและสมบตเหมอนกบนวเคลยสในระยะ Interphase ของเซลลเรมตน • เยอหมนวเคลยส และนวคลโอลสเรมปรากฏ


Cytokinesis มการแบงไซโทพลาซมตามมา โดยเซลลสตวเยอหมเซลลคอดเขาไปบรเวณกลางเซลล เซลลพชเกดเซลลเพลท (Cell Plate) กนแนวกลางเซลล ขยายออกไปตดกบผนงเซลลเดมได 2 เซลลใหม เซลลละ 2n เหมอนเดมทกประการ • ในพชมการสรางถงทหลดจาก Golgi Body ภายในบรรจ Pectin • ถงมาเรยงอยกลางเซลล เรยกวา Middle Lamella ตอมาม Cellulose มาสะสมดานขาง Middle Lamella เกดเปน Cell Wall • ในสตว Cell Membrane จะคอดเวาเขา เรยกวา Cleavage Furrow เกดจากการเคลอนตวของ Microfilament ทอยใต Cell Membrane เขาหากน


การแบงนวเคลยสแบบไมโอซส (Meiosis) เปนการแบงเซลลของเซลลตนกาเนดเซลลเพศ (Germ Line Cells) ในสตวพบทอณฑะ (Testis) และรงไข (Ovary) ในพชพบทอบเรณ (Anther) และรงไข (Ovary) เพอสรางเซลลสบพนธ โดยมการแบงนวเคลยส 2 ครง ผลลพธ คอ ไดเซลลสบพนธ (Gametes) 4 เซลล ทมสารพนธกรรมหรอโครโมโซมเพยงครงหนงของเซลลเดม มกระบวนการแบงนวเคลยสและไซโทพลาซม 2 ครง แต DNA มการจาลองตวเองครงเดยว จดประสงคของการแบงนวเคลยสแบบไมโอซส 1. เพอสรางเซลลสบพนธของสงมชวตทสบพนธแบบอาศยเพศ 2. เพอใหไดลกทมโครโมโซมเทากบพอและแม 3. เพอใหไดลกทมลกษณะทางพนธกรรมทแตกตางจากรนพอและแม (พนธทาง) การแบงนวเคลยสแบบ Meiosis ม 2 ขนตอนใหญๆ เชนเดยวกบการแบงนวเคลยสแบบ Mitosis คอ ระยะเตรยมความพรอม (Interphase) และระยะ M หรอ (M-phase) แตจะมการแบงตดตอกน 2 ครง จงแบงเปน - Meiosis I แบงเพอลดจานวนโครโมโซมจาก 2 ชดเหลอ 1 ชด แตละโครโมโซมในเซลลลกจะม 2 Chromatid - Meiosis II แบงเหมอน Mitosis เพอแยกแตละ Chromatid ออกจากกนไปอยในเซลลใหม เรมจากเซลลทมโครโมโซม 1 ชดแตม 2 Chromatid แบงแลวเหลอ 1 Chromatid - เมอสนสดการแบงเซลลจะไดเซลลลก 4 เซลลทมโครโมโซม 1 ชด Interphase เซลลเตรยมพรอมเชนเดยวกบ Mitosis ม G1, S และ G2 การจาลองตวเองของ DNA อาจจะยงไมสนสดในระยะ S อาจจะเลยไปถง Meiosis I ปรมาตรของนวเคลยสมขนาดใหญกวาของเซลล Mitosis การแบงไมโอซสครงท 1 (Meiosis I) แบงเปนชวงตางๆ คอ Interphase I (ชวงเตรยมความพรอมกอนการแบงเซลล) → Prophase I → Metaphase I → Anaphase I → Telophase I จะไดเซลลลก 2 เซลลทมชดโครโมโซมลดลงครงหนง (Diploid 2n → Haploid n) Prophase I เปนกระบวนการทซบซอนและใชระยะเวลานานมากกวา Prophase ของ Mitosis มการจบคของ Homologous Chromosome - Leptotene เรมมการพนเกลยวของโครโมโซมใหสนเขาและหนาขน โครโมโซมมลกษณะเปนสายยาวบาง ยงเหน Nucleolus ชดเจน - Zygotene โครโมโซมทเปนคกนจะมาแนบชดกนตามความยาวของโครโมโซม โครโมโซมคเหมอนจะ มาเขาคกน (Synapsis) คของโครโมโซมทเขาคกน เรยกวา Bivalent - Pachytene ไบวาเลนทหดตวสนเขาและหนาขน และการแนบชดของโครโมโซมทเปนคกนจะสมบรณ และสนสดลง บางตาแหนงของโครโมโซมคเหมอนเกดการแลกเปลยนชนสวนของโครโมโซม (Crossing Over) ของ Non-sister Chromatid เกดการจดเรยงยนบนโครโมโซมแตกตางไป จากเดมทเรยกวา Gene Recombination ทาใหเกด Genetic Variation


- Diplotene โครโมโซมทเปนคกนจะเรมแยกออกและถาม Crossing Over เกดขนใน Bivalent อาจพบจดตดกนของ Non-sister Chromatid เรยกจดตดกนนวา Chiasma (pl. Chiasmata) - Diakinesis คลายกบดโพลทน แตโครโมโซมหดตวสนกวา โครโมโซมเปนรปวงแหวนกากบาท เยอหมนวเคลยสและนวคลโอลสเรมสลายตวเปนระยะสดทายของ Prophase I ; Nuclear Membrane และ Nucleolus เรมสลายตวในชวงปลาย Diakinesis และมการสราง Mitotic Spindle ขน Bivalent ทงหมดเคลอนตวเขาสบรเวณกลางเซลล Metaphase I จดสงเกต จะเหนไบวาเลนทอยกลางเซลล Nuclear Membrane สลายตวหมดไป Homologous ปลายดานหนงของ Kinetochore Microtubule จะเกาะท Kinetochore ของแตละโครโมโซม Anaphase I Homologous Chromosome แยกตวออกจากกนไปยงขวของเซลล โดยไมมการแบงตวของ Centromere ในโครโมโซมแตละแทง Chromosome ทแยกออกไปยงขวเซลลประกอบดวย 2 Chromatid อาจเรยกวา Diad ทาใหจานวนโครโมโซมทขวเซลลทงสองตางลดจานวนลงครงหนง Telophase I มการสราง Nuclear Membrane ทบรเวณขวเซลล ไดเซลลลก 2 เซลลทมโครโมโซมเปน Haploid (n) เซลลสวนใหญยงไมแบงไซโทพลาซมตามในระยะน ระยะอนเตอรเฟส II (Interphase II) เปนชวงระยะเวลาสนๆ หรออาจไมมเลยในบางเซลล จะผานเขา Prophase II ไมมการจาลอง DNA เพม Meiosis II คลายกบ Mitosis มากแตมขอแตกตางกน คอ Meiosis II ม Chromosome ชดเดยว Chromatid ทงสองชนดของแตละโครโมโซมมหนวยพนธกรรมไมเหมอนกน - Metaphase II โครโมโซมมาเรยงกนทบรเวณกงกลางเซลล - Anaphase II โครมาทดของแตละโครโมโซมแยกตวเคลอนไปทขว - Telophase II ไดนวเคลยส 4 หนวย แตละหนวยมคณสมบตทางพนธกรรมเฉพาะตว การแบงในชวง M-phase II จะคลายคลงกบการแบงเซลลแบบไมโทซส มการแยกตวของโครมาทด เกดขน เมอสนสดระยะนจะได 4 เซลลทมจานวนโครโมโซมลดลงครงหนงเปนแฮพลอยด และ 4 เซลลทไดมจานวนโครโมโซมและพนธกรรมแตกตางจากเซลลเรมตน 1. โพรเฟส II (Prophase II) โครโมโซมของแตละเซลลจะเรมปรากฏขนมาใหม โครมาทดจะหดสนมากขน ไมมการเกดไซแนปซส, ไคแอสมา, ครอสซงโอเวอร เหมอน Prophase I แตจะคลายไมโทซส 2. เมทาเฟส II (Metaphase II) เยอหมนวเคลยสลายไป แตละโครโมโซมทประกอบดวย 2 โครมาทด จะเคลอนตวมาเรยงบรเวณตรงกลางเซลล มเสนใยสปนเดลยดระหวางไคนโทคอรของเซนโทรเมยรแตละโครมาทด 3. แอนาเฟส II (Anaphase II) เซนโทรเมยรของแตละโครโมโซมจะแบงตว จาก 1 เปน 2 และโครมาทด จะแยกออกจากกนไปยงขวของเซลล ทาหนาทเปนโครโมโซมใหม


4. เทโลเฟส II (Telophase II) เกดเยอหมนวเคลยสขนมาลอมรอบโครโมโซมทขว เมอเกดการแบง ไซโทพลาซมอกจะไดเซลลลก 4 เซลล แตละเซลลมจานวนโครโมโซมเปนแฮพลอยด และมพนธกรรมแตกตางจากเซลลเรมตน


การประสานงานในรางกาย 1. การเคลอนทของสงมชวต การเคลอนไหวแบบอะมบา (Amoeboid Movement) เกดจากการแปรสภาพกลบไปมาของเอกโทพลาซม (Ectoplasm) ซงมลกษณะขนหนดกบเอนโดพลาซม (Endoplasm) ซงมลกษณะเหลวและไหลได โดยการหดและคลายตวของเสนใยโปรตนในไซโทพลาซม คอ ไมโครฟลาเมนต (Microfilament) ซงประกอบดวยแอกทน (Actin) และไมโอซน (Myosin) ทาใหเกดเทาเทยม (Pseudopodium) ยนออกมา พบในโพรทสตหลายชนด เชน Amoeba, Arcella, Difflugia, Foraminifera นอกจากนยงพบในราเมอก (Slime Mold) เซลลอะมโบไซต (Amoebocyte) ของฟองนา เซลลเมดเลอดขาวของมนษย เปนตน การเคลอนไหวโดยใชแฟลเจลลม (Flagellum) พบในพวกยกลนา (Euglena), Ceratium, Volvox, Chlamydomonas, Trypanosoma เปนตน แฟลเจลลมโบกพดจากโคนไปสปลาย ทาใหแฟลเจลลมเคลอนไหวแบบลกคลนและเกดแรงผลกใหโพรทสต เคลอนทไปยงทศตางๆ ได โครงสรางภายในประกอบดวย ไมโครทวบล (Microtubule) เรยงตวแบบ 9 + 2 (อยตรงแกนกลาง 2 หลอด ลอมรอบดวยไมโครทวบลทอยกนเปนคเรยงโดยรอบ 9 ค) การเคลอนไหวโดยใชซเลย (Cilia) พบในพวกพารามเซยม (Paramecium), Vorticella, Didinium เปนตน การโบกพดกลบไปมาของซเลยคลายกรรเชยงเรอ ทาใหโพรทสตเคลอนทไดทกทศทาง โครงสรางภายในประกอบดวยไมโครทวบลเรยงตวแบบ 9 + 2 เชนเดยวกบแฟลเจลลม การเคลอนไหวของสตวไมมกระดกสนหลง มรปแบบแตกตางกน ดงน แมงกะพรน (Jelly Fish) เคลอนทโดยการหดตวของเนอเยอบรเวณของกระดงและผนงลาตว ทาใหเกดการพนนาออกจากลาตว เกดแรงดนใหเคลอนทในทศทางตรงขามกบทศทางทนาพนออกมา พลานาเรย (Planaria) เคลอนทโดยอาศยการหด และคลายตวสลบกนของกลามเนอวงกลม (Circular Muscle) และกลามเนอตามยาว (Longitudinal Muscle) และมกลามเนอยดระหวางสวนบนกบสวนลางของลาตว (Dorsoventral Muscle) ชวยทาใหลาตวแนบพลวไปในนา ไสเดอนดน (Earth Worm) เคลอนทโดยการหด และคลายตวสลบกนแบบแอนตาโกนซม (Antagonism) ของกลามเนอวงกลมซงอยชนนอก และกลามเนอตามยาวซงอยชนใน โดยแตละปลองมเดอย (Setae) ชวยยดพน ทาใหการเคลอนทมทศทางแนนอน หอยฝาเดยว (Gastropods) เคลอนทโดยใชเทา (Foot) ซงเปนกลามเนอหนาและแบนอยดานทอง สวนหอยสองฝา (Bivalves) นอกจากเคลอนทโดยใชเทาซงเปนกลามเนอยนออกมาเพอคบคลานแลว ยงวายนา โดยการปด-เปดฝาสลบกนอกดวย หมก (Squid) เคลอนทโดยการหดตวของกลามเนอรอบทอพนนา ซงเรยกวา “ไซฟอน (Siphon)” ทาใหนาถกพนออกมาเกดแรงดนใหหมกเคลอนทไปในทศตรงกนขาม


การเคลอนไหวของมนษย ตองอาศยการทางานรวมกนของระบบอวยวะ ดงตอไปน ระบบโครงกระดก กระดกมนษยมทงหมด 206 ชน แบงออกเปน 1. กระดกแกน (Axial Skeleton) เปนโครงกระดกแกนกลางของรางกาย ไดแก กะโหลกศรษะ (Skull) กระดกสนหลง (Vertebrae) 2. กระดกรยางค (Appendicular Skeleton) เชอมตอกบกระดกแกน ไดแก กระดกแขน กระดกขา กระดกไหปลารา กระดกสะบก กระดกเชงกราน ระบบกลามเนอ รางกายมนษยประกอบดวยกลามเนอมากกวา 500 มด แบงออกเปน 3 ประเภท คอ 1. กลามเนอเรยบ (Smooth Muscle) เซลลมรปรางเรยว หวทายแหลม ม 1 นวเคลยส เหนเดนชด อยนอกอานาจจตใจ (Involuntary Muscle) การหดและคลายตวเกดชาๆ พบในอวยวะภายใน เชน ระบบยอยอาหาร ระบบขบถาย ระบบสบพนธ และหลอดเลอด 2. กลามเนอหวใจ (Cardiac Muscle) เซลลมหลายนวเคลยส มกแยกเปน 2 แฉกเรยงตดตอกบแฉกของเซลลอนๆ ดคลายรางแห เหนเปนลาย อยนอกอานาจจตใจ (Involuntary Muscle) ทางานตดตอกนตลอดเวลา พบเฉพาะทหวใจเทานน 3. กลามเนอลาย (Striated Muscle) เซลลมหลายนวเคลยส ลกษณะเปนเสนใยคลายทรงกระบอกยาว อยในอานาจจตใจ (Voluntary Muscle) สงงานไดโดยการควบคมของระบบประสาทสวนกลาง พบมากทสดในรางกายโดยยดเกาะกบกระดก ทาใหเกดการเคลอนไหวได 2. การรบรและการตอบสนอง โพรโทซว ยงไมมเซลลประสาท แตตอบสนองตอสงเรา เชน แสง อณหภม สารเคม ไดเพราะมเสนใย-ประสานงาน (Coordinating Fiber) ควบคมการพดโบกของซเลยได เชน พารามเซยม เปนตน สตวไมมกระดกสนหลง เกอบทงหมดมระบบประสาท ยกเวน พวกฟองนา ซงการรบรและการตอบสนอง ขนกบการทางานของเซลลแตละเซลล พวกไนดาเรยน เชน ไฮดรา เปนพวกแรกทมระบบประสาทเปนแบบรางแหประสาท (Nerve Net) โดยเซลลประสาทจะเชอมโยงประสานกนทวรางกาย เมอมสงเรากระตนจะนาความรสกไปทกทศทาง ดงนนการ นากระแสประสาทจะชา และมทศทางไมแนนอน พวกดาวทะเล มวงแหวนประสาท (Nerve Ring) ซงมเสนประสาทตามแนวรศม (Radial Nerve) แยกไปตามแฉก และเชอมโยงถงกน (คลายกบรางแหประสาทของไฮดรา) พวกหนอนตวแบน เชน พลานาเรย มปมประสาท (Nerve Ganglion) เปนศนยรวมของระบบประสาท ซงพฒนาไปเปนสมอง และมเสนประสาททอดยาวตลอดแนวลาตวทง 2 ดาน พวกแอนเนลด (ไสเดอนดน) และพวกอารโทรพอด (แมลง) มปมประสาทสมอง (Cerebral Ganglia) และเสนประสาทดานทอง (Ventral Nerve Cord) ทอดตามยาวลาตว ปมประสาทของสตวกลมนมจานวน เซลลประสาทมากกวาพยาธตวแบน


สตวมกระดกสนหลงและมนษยมระบบประสาทเจรญด ประกอบดวยสมอง (Brain) และไขสนหลง (Spinal Cord) ซงมเซลลประสาท (Nerve Cell หรอ Neuron) จานวนมากทาหนาทเกยวกบการรบร และตอบสนองตอสงแวดลอม

ภาพแสดงระบบประสาทของสตวแตละกลม

เซลลประสาท ประกอบดวย 2 สวน คอ 1. ตวเซลล (Cell Body) มรปรางตางกนตามชนดเซลล มขนาด 4-25 ไมครอน ประกอบดวยนวเคลยส ไซโทพลาซม หรอนวโรพลาซม (Neuroplasm) และออรแกเนลลหลายชนด 2. ใยประสาท (Nerve Fiber) เปนแขนงเลกๆ ทยนออกมาจากตวเซลลแบงเปน 2 ประเภท คอ 2.1 เดนไดรต (Dendrite) เปนใยประสาททนากระแสประสาทเขาสตวเซลล อาจมเพยงหนงใย หรอหลายใยกได 2.2 แอกซอน (Axon) เปนใยประสาททนากระแสประสาทออกจากตวเซลล เซลลประสาทแตละเซลล จะมเพยงแอกซอนเดยวเทานน แอกซอนเสนยาวๆ จะมเยอไมอลน (Myelin Sheath) ซงเปนสารพวกไขมนและเกดจาก เซลลชวาน (Schwann Cell) หมอย รอยตอระหวางเซลลชวาน เรยกวา “โนดออฟแรนเวยร (Node of Ranvier)” ใยประสาททมเยอไมอลนหม จะสงกระแสประสาทไดเรวถง 120 เมตรตอวนาท ในขณะท ใยประสาทซงไมมเยอไมอลนหม สงกระแสประสาทไดเรวเพยง 12 เมตรตอวนาทเทานน เซลลประสาทมรปรางลกษณะแตกตางกนหลายแบบ จาแนกเปน 3 ประเภท คอ 1. เซลลประสาทรบความรสก (Sensory Neuron หรอ Afferent Neuron) ทาหนาทรบความรสกจากอวยวะตางๆ แลวสงกระแสประสาทไปยงระบบประสาทสวนกลาง มทงเซลลประสาทขวเดยว และเซลลประสาทสองขว 2. เซลลประสาทสงการ (Motor Neuron หรอ Efferent Neuron) ทาหนาทนากระแสประสาทจากสมอง หรอไขสนหลงไปยงอวยวะตางๆ เปนเซลลประสาทหลายขว 3. เซลลประสาทประสานงาน (Association Neuron หรอ Interneuron) ทาหนาทนากระแสประสาทระหวางเซลลประสาทรบความรสกกบเซลลประสาทสงการ เปนเซลลประสาทหลายขว


สมอง (Brain) เจรญมาจากหลอดประสาทสวนหนาทพองออกจนโตเตมกะโหลกศรษะ ภายในมเซลลประสาทมากกวา 90% ของเซลลประสาททงหมด (สวนใหญเปนเซลลประสาทประสานงาน) สมองแบงออกเปน 3 สวน คอ

ภาพแสดงโครงสรางสมองมนษย

1. สมองสวนหนา (Forebrain หรอ Prosencepalon) ประกอบดวย 1.1 เซรบรม (Cerebrum) เปนสวนทมขนาดใหญทสด ผวดานนอกมรอยหยกเปนรองมากมาย มหนาทเปน - ศนยควบคมการรบความรสก เชน การมองเหน การรบรส การไดยน การดมกลน การพดและการรบรภาษา - ศนยกลางการเรยนรดานความคด ความจา เชาวนปญญา การคดแกปญหา - ศนยควบคมการเคลอนไหวของกลามเนอ โดยสมองซกขวาควบคมกลามเนอซกซาย และสมองซกซายควบคมกลามเนอซกขวา 1.2 ออลแฟกทอรบลบ (Olfactory Bulb) อยดานหนาสดของสมอง - มหนาทเกยวกบการดมกลน - สตวมกระดกสนหลงพวกปลา, สนข สมองสวนนเจรญด เพราะตองดมกลน เพอหาอาหาร แตในคนสมองสวนนไมเจรญ 1.3 ทาลามส (Thalamus) มลกษณะกลมร อยถดจากเซรบรมเหนอสมองสวนกลาง - เปนศนยรวมกระแสประสาททผานเขามาแลวแยกกระแสประสาทไปยงสมองสวนตางๆ ทเกยวของ - บอกความรสกอยางหยาบๆ ได โดยเฉพาะความรสกเจบปวด แตบอกตาแหนงความเจบปวด ไมได


1.4 ไฮโพทาลามส (Hypothalamus) อยใตสมองสวนทาลามส มหนาท - สรางฮอรโมนประสาทเพอควบคมการสรางฮอรโมนของตอมใตสมอง - เปนศนยควบคมอณหภมของรางกาย การนอนหลบ การเตนของหวใจ ความดนเลอด ความ-หว ความอม ฯลฯ - เปนศนยควบคมอารมณและความรสกตางๆ เชน โศกเศรา ดใจ ความรสกทางเพศ 2. สมองสวนกลาง (Midbrain หรอ Mesencephalon) อยถดจากสมองสวนหนา มหนาท - ควบคมการเคลอนไหวของนยนตา และการปด-เปดของมานตา - ในสตวพวกปลา สตวครงนาครงบก และสตวเลอยคลาน มสมองสวนนขนาดใหญยนออกมาเรยกวา “Optic Lobe” ทาหนาทเกยวกบการมองเหนและการไดยน 3. สมองสวนทาย (Hindbrain หรอ Rhombencephalon) อยทายสดตดตอกบไขสนหลง ประกอบดวย 3.1 เซรเบลลม (Cerebellum) อยหลงเซรบรม ผวดานนอกเปนคลนหยกนอยกวาเซรบรม มหนาท - ควบคมการทรงตวของรางกาย - เปนศนยประสานการเคลอนไหวใหเปนไปอยางราบรน และสละสลวย (สตวทเคลอนไหว 3 มต เชน นก ปลา มสมองสวนนเจรญดมาก) 3.2 พอนส (Pons) อยดานหนาเซรเบลลมตดกบสมองสวนกลาง มหนาท - ควบคมการทางานของอวยวะบรเวณศรษะ เชน การเคยวอาหาร การหลงนาลาย การหลบตา การยกคว การยม การเคลอนไหวบรเวณใบหนา เปนตน - ควบคมการหายใจ - เปนทางผานของกระแสประสาทจากเซรบรมไปเซรเบลลม และเซรเบลลมไปไขสนหลง 3.3 เมดลลาออบลองกาตา (Medulla Oblongata) อยทายสดตดกบไขสนหลง มหนาท - ควบคมการเตนของหวใจ การหายใจ และความดนเลอด - เปนศนยควบคมการกลน การไอ การจาม การสะอก การอาเจยน - เปนทางผานของกระแสประสาทระหวางสมองกบไขสนหลง อวยวะรบสมผส (Sense Organ) นยนตา เปนอวยวะรบแสงทาใหมองเหนสงตางๆ และบอกสของวตถนนๆ ได มสวนประกอบปองกนอนตรายใหแกลกนยนตา (Eyeball) ดงน - ควและขนตา ปองกนฝนละออง - หนงตา ปองกนอนตรายจากสงแปลกปลอมเขาตา - นาตา ผลตจากตอมนาตาทขอบบนของหางตา ชวยหลอเลยงลกนยนตาใหชมชน (ภายในนาตามสาร ชวยฆาจลนทรย และนามนเคลอบลกนยนตา)


นยนตาคนคอนขางกลมอยในเบาตา ขนาด 2.5 เซนตเมตร ประกอบดวยเนอเยอ 3 ชน ดงน

ภาพแสดงโครงสรางนยนตามนษย

1. สเคลอรา (Sclera) - เปนเยอเหนยวไมยดหยนอยชนนอกสดของนยนตา มสขาวจงเหนเปนสขาว - สวนหนาสดของเยอชนนโปรงใสและนน เรยกวา “กระจกตา (Cornea)” เปนทางผานของแสง เขาสดานในตา (ปจจบนสามารถเปลยนกระจกตาใหกบผปวยทมกระจกตาพการได) 2. โครอยด (Choroid) - เปนเยอบางๆ มเสนเลอดฝอยมาเลยง และมรงควตถกระจายอยจานวนมาก ปองกนไมใหแสง ผานไปดานหลงนยนตา - ดานหนาเลนสตามแผนกลามเนอยนออกมาจากชนโครอยด เรยกวา “มานตา (Iris)” ซงมส ตางกนขนกบรงควตถ เชน มเมลานน (Melanin) มากทาใหเหนตาสดา มกวานน (Guanine) ปนกบเมลานน ทาใหเหนตาสฟา สวนคนเผอกไมมรงควตถทมานตา จงเหนมานตาเปนสแดงของเสนเลอด - ชองกลางมานตา คอ ปวปล (Pupil) จะเปลยนขนาดตามความเขมแสง กลาวคอ ในทมแสงสวางจามานตาจะคลายตว ทาใหปวปลแคบลง แตในทมดสลวมานตาจะหดตว ทาใหปวปลกวางขน มานตาจงทาหนาทควบคมปรมาณแสงเขาสนยนตา 3. เรตนา (Retina) อยชนในสด ทาหนาทเปนจอรบภาพ ประกอบดวยเซลลรบแสง 2 ชนด คอ 3.1 เซลลรปแทง (Rod Cell) - มความไวตอแสงมาก ทางานไดดแมในทมแสงสลวๆ แตไมสามารถบอกความแตกตางของสได - ภายในเซลลรปแทงมสารสมวงแดง เรยกวา “โรดอปซน (Rhodopsin)” เมอไดรบแสง จะมการเปลยนแปลงไปเปน Lumirhodopsin ทาใหเกดกระแสประสาทขน ถายทอดไปตามใยประสาทจากนน Lumirhodopsin กจะเปลยนเปน Metarhodopsin แลวสลายเปนออปซน (Opsin) กบเรตนน (Retinine) ซงจะรวมตวกลบไปเปนโรดอปซนตามเดม


3.2 เซลลรปกรวย (Cone Cell) - ทางานไดดในทมแสงสวางมาก สามารถบอกความแตกตางของสตางๆ ได - ภายในเซลลรปกรวยมสารไวแสง คอ ไอโอดอปซน (Iodopsin หรอ Photopsin) - เรตนาแตละขางมเซลลรปกรวยประมาณ 7 ลานเซลล กระจายอยมากทางดานหลงเรตนา - เซลลรปกรวยแบงเปน 3 ชนด คอ ชนดทรบแสงสแดง สนาเงน และสเขยว ซงอาจทาใหเกดสผสมได เชน หากกระตนเซลลรปกรวยดวยความเขมแสงเทากนจะเกดสใหม ดงน สแดง + สเขยว เหนเปนสเหลอง สแดง + สนาเงน เหนเปนสมวง - บรเวณทมเซลลรปกรวยหนาแนนทสด คอ จดกงกลางของเรตนา เรยกวา “โฟเวย (Fovea)” หากภาพตกทจดนจะเหนภาพชดเจนทสด - บรเวณทไมมเซลลรบแสงอยเลย คอ จดบอด (Blind Spot) ซงมเสนประสาทสมองคท 2 มารบกระแสประสาท จะไมสามารถรบภาพไดเลย ห เปนอวยวะรบฟงเสยง โดยการรบความถคลนเสยงระดบตางๆ และควบคมการทรงตว หของคนแบงออกเปน 3 สวน คอ

ภาพแสดงโครงสรางหมนษย


1. หสวนนอก (Outer Ear) ประกอบดวย - ใบห (Pinna) เปนกระดกออนยดหยนได พบเฉพาะสตวเลยงลกดวยนม มหนาทรบและรวบรวมคลนเสยงผานรห - รห (External Auditary Canal) เปนทอกลวง ภายในมขนเลกๆ และตอมสรางขห (Ceruminous Gland) สรางสารคลายขผงเคลอบไมใหรหแหง นานๆ เขาจะสะสมรวมกบฝนละออง กลายเปนขหหลดออกมาเอง โดยไมตองแคะ - เยอแกวห (Tympanic Membrane) เปนเยอบางๆ กนระหวางรหกบหสวนกลาง เมอคลนเสยง ผานเขามาจะสนสะเทอน และสงแรงสนสะเทอนไปยงหสวนกลาง 2. หสวนกลาง (Middle Ear) ประกอบดวย - กระดกหรปคอน (Malleus) ทง (Incus) และโกลน (Stapes) มหนาทขยายระดบคลนเสยง เพมจากหสวนนอกประมาณ 22 เทา - ทอยสเตเชยน (Eustachian Tube) เปนทอเชอมตอกบคอหอย มหนาทปรบความดนระหวาง ภายนอกกบภายในหใหเทากน 3. หสวนใน (Inner Ear) ประกอบดวย - คอเคลย (Cochlea) เปนหลอดยาวขดซอนกนคลายกนหอย ภายในมของเหลว เรยกวา “Endolymph” และอวยวะรบเสยง เรยกวา “Organ of Corti” ซงมความไวตอการสนสะเทอนมาก และสงคลนไปยงเสนประสาทสมองคท 8 เพอสงตอไปยงเซรบรมตอไป - เซมเซอรควลารแคแนล (Semicircular Canal) เปนหลอดครงวงกลม 3 หลอด วางตงฉากกน ปลายหลอดพองเปนกระเปาะ เรยกวา “Ampulla” ภายในกระเปาะมกลมเซลลประสาทรบความรสก เรยกวา “Crista” และกอนหนปนเลกๆ เรยกวา “Otolith” ทาหนาทควบคมการทรงตว รบรตาแหนงและสมดลของ รางกายได โรคซฟลส และยาพวกสเตรปโตมยซน กานามยซน อาจทาลายเสนประสาทรบฟง และการทรงตวได จมก เปนอวยวะสาหรบดมกลน ประกอบดวยรจมกและโพรงจมก เปนทางผานของอากาศ เยอบจมก (Olfactory Membrane) มเซลลรบกลน (Olfactory Cell) ซงสงกระแสประสาทไปยง สมองสวน Olfactory Bulb และ Cerebrum ตามลาดบ ลน เปนอวยวะรบรส บรเวณผวดานบนลนมปมเลกๆ มากมาย เรยกวา “ปาปลลา (Papilla)” ซงภายใน มตมรบรส (Taste Bud) ทาหนาทรบรสชาตของอาหาร ตมรบรสม 4 ชนด คอ - ตมรบรสเปรยวอยบรเวณขางลน - ตมรบรสเคมอยบรเวณปลายลนและขางลน - ตมรบรสหวานอยบรเวณปลายลน - ตมรบรสขมอยบรเวณโคนลน เซลลรบรส ในตมรบรสจะสงกระแสประสาทไปตามเสนประสาทสมองคท 7 และ 9 ไปยงเซรบรม


3. ระบบตอมไรทอ 1. ระบบตอมไรทอ (Endocrine System) สรางสารเคม เรยกวา “ฮอรโมน (Hormone)” เขาสกระแสเลอด ลาเลยงไปยงอวยวะเปาหมาย (Target Organ) เพอควบคมการทางานของอวยวะใหเปนปกต 2. ตอมไรทอ (Endocrine Gland) มขนาดเลก ประกอบดวยเซลลมลกษณะพเศษ ไมมทอลาเลยง ฮอรโมนทสรางขนตองใชกระแสเลอดชวยหมนเวยน มตนกาเนดจากเนอเยอชนตางๆ ดงน

ภาพแสดงระบบตอมไรทอ

เนอเยอ ตอมไรทอ

เอกโทเดรม มโซเดรม เอนโดเดรม

ตอมใตสมอง, ตอมไพเนยล, อะดรนลเมดลลา อณฑะ, รงไข, อะดรนลคอรเทกซ ไทรอยด, พาราไทรอยด, ไอสเลตออฟแลงเกอรฮานส


ฮอรโมนจากตอมไรทอตางๆ มบทบาทตอมนษย ดงน 1. ตอมใตสมอง (Pituitary Gland หรอ Hypophysis) มขนาดเลกเทาเมลดถว อยดานลางสมองสวนไฮโพทาลามส แบงออกเปน 3 สวน ดงน

ภาพแสดงตอมใตสมอง


1.1 ตอมใตสมองสวนหนา สรางฮอรโมนมาควบคมการทางานของตอมไรทออนๆ จงอาจเรยกวา “Master Gland” กได ฮอรโมนทสรางจากตอมใตสมองสวนน ไดแก โกรทฮอรโมน (Growth Hormone : GH หรอ Somatotrophin Hormone : STH) ควบคมการเจรญเตบโตโดยทวไปของรางกาย โดยเฉพาะการแบงเซลล การสงเคราะหโปรตน และการสรางกระดก ถาขาดฮอรโมนนในวยเดก จะเปนโรคเตยแคระ (Dwarfism) แตถาขาดในวยผใหญ จะเปน โรคซมมอน (Simmon’s Disease) ถามฮอรโมนนมากเกนไปในวยเดก จะเปนโรคยกษ (Gigantism) แตถามมาก ในผใหญ จะเปนโรคอะโครเมกาล (Acromegaly) โกนาโดโทรฟน (Gonadotrophin) ประกอบดวยฮอรโมน 2 ชนด คอ 1. ฟอลลเคล สตมวเลตงฮอรโมน (Follicle Stimulating Homone : FSH) กระตนการเจรญของฟอลลเคลในรงไขของเพศหญง และรวมกบฮอรโมน LH กระตนให ฟอลลเคลสรางฮอรโมนเอสโทรเจน (Estrogen) กระตนการเจรญของอณฑะและหลอดสรางอสจของเพศชาย 2. ลทไนซงฮอรโมน (Luteinizing Hormone : LH) ทาใหเกดการตกไข (Ovulation) และทาใหฟอลลเคลกลายเปนคอรปสลเทยม ซงจะหลง ฮอรโมนโพรเจสเทอโรน (Progesterone) ออกมากระตนผนงมดลกชนใน (Endometrium) ใหเตรยมรบการฝงตว ของเอมบรโอ กระตนกลมเซลลอนเตอรสตเชยล (Interstitial Cell) ในอณฑะใหหลงฮอรโมนเทสโทสเทอโรน (Testosterone) จงอาจเรยก LH อกชอวา “Interstitial Cell Stimulating Hormone” หรอ “ICSH” 1.2 ตอมใตสมองสวนกลาง มขนาดเลกเหนชดในสตวครงนาครงบก ผลตฮอรโมนเพยงชนดเดยว คอ เมลาโนไซตสตมวเลตงฮอรโมน (Melanocyte Stimulating Hormone : MSH) กระตนรงควตถเมลานน (Melanin) ทผวหนงใหกระจายไปทวเซลล ทาใหผวมสเขมขน พบในสตวพวกปลา สตวครงนาครงบก และสตวเลอยคลาน ในสตวเลยงลกดวยนม แตการเปลยนสผวเกดขน เพยงชวคราวและคอนขางชา 1.3 ตอมใตสมองสวนหลง ไมใชตอมไรทอทแทจรง เพราะสรางฮอรโมนเองไมได แตรบฮอรโมนมาจากไฮโพทาลามส ไดแก ออกซโทซน (Oxytocin) กระตนการหดตวของกลามเนอเรยบ เชน กลามเนอมดลกบบตวขณะคลอดบตร กลามเนอ รอบตอมนานมบบตวใหนานมหลงออกมาเลยงลกออน วาโซเพรสซน (Vasopressin) หรอแอนตไดยเรตกฮอรโมน (Antidiuretic Hormone : ADH) ควบคมการดดนากลบของทอหนวยไตเพอรกษาสมดลของนาในรางกาย หากม ADH ในเลอด นอยเกนไป จะเกดโรคเบาจด คอ มนาในปสสาวะมากกวาปกต


2. ไอสเลตออฟแลงเกอรฮานส (Islets of Langerhans) 2.1 อนซลน (Insulin) ควบคมระดบนาตาลในเลอดใหเปนปกต โดยกระตนการนากลโคสเขาสเซลลตบ และกลามเนอ เพมอตราการสลายกลโคสเพอสรางพลงงาน และเปลยนกลโคสเปนไกลโคเจนสะสมไว ถารางกายขาดอนซลน จะทาใหระดบนาตาลกลโคสในเลอดสงเกน 400 mg ตอเลอด 100 cm3 เกดเปนโรคเบาหวาน (Diabetes Mellitus) มอาการปสสาวะมาก มนาตาลปนในปสสาวะ นาหนกลด ออนเพลย บาดแผลหายยาก มองภาพไมชด 2.2 กลคากอน (Glucagon) กระตนการสลายไกลโคเจนจากตบเปนกลโคส เขาสระบบหมนเวยนเลอด และกระตนการสรางกลโคสจากสารชนดอน (Gluconeogenesis) จะเหนวาการหลงฮอรโมนอนซลน และกลคากอนถกควบคมโดยระดบนาตาลในเลอด 3. ตอมหมวกไต (Adrenal Gland) เปนตอมไรทอ รปสามเหลยมขนาดเลก อยสวนบนของไตทง 2 ขาง ประกอบดวยเนอเยอ 2 ชน คอ 3.1 อะดรนลคอรเทกซ (Adrenal Cortex) เปนเนอเยอชนนอกของตอมหมวกไตเจรญมาจากเนอเยอ Mesoderm ผลตฮอรโมนประเภท สเตยรอยด มากกวา 50 ชนด แบงเปน 3 กลม คอ กลโคคอรตคอยดฮอรโมน (Glucocorticoid Hormone) ควบคมเมแทบอลซมของคารโบไฮเดรต โดยกระตนใหตบเปลยนไกลโคเจนเปนกลโคส ทาใหระดบกลโคสในเลอดสงขน มหลายชนด เชน คอรตซอล (Cortisol) คอรตโซน (Cortisone) คอรตคอสเตอโรน (Corticosterone) เปนตน มเนราโลคอรตคอยดฮอรโมน (Mineralocorticoid Hormone) ควบคมสมดลของนาและแรธาตในรางกาย โดยกระตนใหทอหนวยไต ตอมเหงอ ผนงลาไสดดนา และ Na+ เขาสเสนเลอด และขบ K+ ออกจากทอหนวยไต ฮอรโมนเพศ (Sex Hormone) มบทบาทนอยเมอเทยบกบฮอรโมนเพศทสรางจากอวยวะสบพนธ หากอะดรนลคอรเทกซสรางฮอรโมนเพศมากเกนปกตจะทาใหเปนหนมสาวเรวขน เสยงหาว มขนตามรางกายมากกวาปกต ผหญงบางคนมหนวดเคราเกดขน 3.2 อะดรนลเมดลลา (Adrenal Medulla) เปนเนอเยอชนในสดของตอมหมวกไต เจรญมาจากเนอเยอ Ectoderm ผลตฮอรโมนทสาคญ 2 ชนด คอ อะดรนาลนฮอรโมน (Adrenalin Hormone) หรอเอพเนฟรนฮอรโมน (Epinephrine Hormone) กระตนการสลายไกลโคเจนจากตบและกลามเนอเปนกลโคส ทาใหระดบนาตาลในเลอดสงขน กระตนระบบประสาทสวนกลางใหตนตว ตดสนใจเรว และมความกลา ขณะทเปลยนอารมณ รนแรง เชน โกรธ กลว ตกใจ เปนตน


นอรอะดรนาลนฮอรโมน (Noradrenalin Hormone) หรอนอรเอพเนฟรนฮอรโมน (Norepinephrine Hormone) หลงจากอะดรนลเมดลลาและปลายประสาทของเสนประสาทซมพาเทตก มหนาทคลายอะดรนาลน เชน กระตนการเตนของหวใจ เพมระดบกลโคสในเลอด โดยสลายไกลโคเจน แตมผลนอยกวาอะดรนาลนมาก 4. ตอมไทรอยด (Thyroid Gland) เปนตอมไรทอขนาดใหญทสด ลกษณะเปนพ 2 พ อยสองขางคอหอย มเยอบางๆ เรยกวา “Isthmus” เชอมตอกนระหวาง 2 พ กลมเซลลภายในตอมไทรอยด สรางฮอรโมนได 2 กลม คอ 4.1 ไทรอกซน (Thyroxin) ควบคมอตราเมแทบอลซมในการใชออกซเจนสลายอาหารใหเกดพลงงาน ควบคมการเจรญเตบโตของรางกายโดยเฉพาะพฒนาการของสมอง กระตนเมทามอรโฟซสของสตวครงนาครงบก ทาใหลกออดเปลยนเปนกบ (หากขาดฮอรโมนนลกออดจะไมเปลยนเปนกบ หากไดรบมากจะเปลยนแปลงรปรางเรวขน และกบมขนาดเลกกวาปกต) 4.2 แคลซโทนน (Calcitonin) มหนาทลดระดบแคลเซยมในเลอด โดยดงแคลเซยมสวนเกนไปสะสมในกระดก ทาใหกระดกหนาขน 5. ตอมพาราไทรอยด (Parathyroid Gland) สรางฮอรโมนพาราทอรโมน (Parathormone : PTH) ทาหนาทรกษาสมดลของแคลเซยมโดยดง Ca2+ และ -3

4PO ออกจากกระดก และเพมการดดกลบ Ca2+ ททอหนวยไต พาราทอรโมนจะทางานตรงขามกบแคลซโทนนเพอควบคมสมดลของแคลเซยม 6. อวยวะสบพนธ (Gonad) สรางฮอรโมนเพศออกมาควบคมลกษณะทางเพศ ดงน 6.1 อณฑะ (Testis) กลมเซลลเรยกวา “เลยดกเซลล (Leydig’s Cell)” ซงแทรกอยระหวางหลอดสรางอสจ จะสรางฮอรโมนเพศชาย เรยกวา “แอนโดรเจน (Androgen)” ซงมหลายชนด เชน เทสโทสเทอโรน (Testosterone) แอนโดรสทนไดโอน (Androstenedione) ดไฮโดรเอพแอนโดรสเตอโรน (Dehydroepiandrosterone) ฮอรโมนเพศชายมหนาทควบคมลกษณะเพศขนทสอง (Secondary Sexual Characteristic) ของเพศชาย เชน เสยงแตกหาว นมขนพาน ลกกระเดอกแหลม มหนวดเครา มขนบรเวณรกแร หนาอก หนาแขง และอวยวะเพศ กระดกหวไหลกวาง กลามเนอแขนขาแขงแรง เปนตน


6.2 รงไข (Ovary) กลมเซลล เรยกวา “ฟอลลคลาร เซลล (Follicular Cell)” ในรงไขจะสรางฮอรโมนเพศหญง เรยกวา “เอสโทรเจน (Estrogen)” มหนาทดงน ควบคมลกษณะเพศขนทสองของเพศหญง เชน มเสยงแหลม สะโพกผาย เตานมและ อวยวะสบพนธขยายใหญ มขนบรเวณรกแรและอวยวะเพศ รวมกบฮอรโมนโพรเจสเทอโรนกระตนการเจรญของตอมนานม ควบคมการมประจาเดอน รวมกบฮอรโมนออกซโทซนกระตนการบบตวของมดลกขณะคลอดบตร คอรปสลเทยม (Corpus Luteum) ทเปลยนแปลงมาจากฟอลลเคลภายในรงไข จะสรางฮอรโมนโพรเจสเทอโรน (Progesterone) มหนาทดงน รวมกบเอสโทรเจนกระตนการเจรญของเยอบผนงมดลก เตรยมรบการฝงตวของเอมบรโอ การกนสารสงเคราะห ซงเรยกวา “โพรเจสทน (Progestin)” จะยบยงการหลงฮอรโมนโกนาโด-โทรฟนจากตอมใตสมองไดด จงชวยยบยงการตกไขได 7. ฟโรโมน (Pheromone) เปนสารเคมทสตวหลงออกมาภายนอกรางกายแลวทาใหสตวตวอนทเปน ชนดเดยวกนเปลยนแปลงพฤตกรรมหรอสรระของรางกายได แบงออกเปนกลม คอ 7.1 รลสเซอรฟโรโมน (Releaser Pheromone) สารดงดดเพศตรงขาม (Sex Attractant) พบในผเสอกลางคนบางชนด ชะมด สรางสาร ดงดดเพศตรงขามมาผสมพนธได สารนาทาง (Trail Substance) พบในมด ชวยใหเดนทางไปบรเวณตางๆ และกลบรงได โดยไมหลงทาง สารเตอนเหต (Alarm Substance) พบในมด เมอตายจะหลงสารออกมากระตนใหตวอน ชวยกนขนไปทงนอกรง 7.2 ไพรเมอรฟโรโมน (Primer Pheromone) หลงออกมาทาใหมการเปลยนแปลงทางสรระ พบในแมลงสงคมพวกมด ปลวก ผง เชน ผงราชน จะหลงสาร Queen Substance ออกมาใหผงงานกนทาใหเปนหมน


4. พฤตกรรมของสตว พฤตกรรม (Behavior) เปนปฏกรยาทสงมชวตแสดงออกมา เพอตอบสนองตอการเปลยนแปลงสภาพแวดลอม ทงภายนอกและภายในของสงมชวตนนๆ กลไกการเกดพฤตกรรม มลาดบขนดงแผนภาพ สงเรา → หนวยรบความรสก → ระบบประสาทสวนกลาง → หนวยปฏบตงาน → พฤตกรรม พฤตกรรมทมมาแตกาเนด (Inherited Behavior) เปนพฤตกรรมแบบงายๆ ทมแบบแผนแนนอน และมลกษณะเฉพาะในสงมชวตชนดเดยวกนสามารถ ถายทอดทางพนธกรรมไดโดยไมตองเรยนรกอน พฤตกรรมทตอบสนองตอสงแวดลอมเพอใหเหมาะสมตอการดารงชวต เรยกวา “โอเรยนเทชน (Orientation)” แบงออกเปน 1. พฤตกรรมแบบไคนซส (Kinesis) เปนการเคลอนทเขาหาหรอหนสงเรา โดยไมมทศทางแนนอน พบในพวกโพรทสตหรอสตวชนตาทยงไมมระบบประสาทเจรญดพอ ตวอยางเชน - การเคลอนทเขาหาฟองแกส CO2 หรอบรเวณทมสภาพเปนกรดออนๆ ของพารามเซยม - การเคลอนทหนแสงสวางของอะมบา - การเคลอนทของเหาไมในสภาพแวดลอมทมความชนนอยๆ 2. พฤตกรรมแบบแทกซส (Taxis) เปนการเคลอนทเขาหาหรอหนสงเราอยางมทศทางแนนอน เพราะมหนวยรบความรสกเจรญด พอสมควร พบในโพรทสตและสตวชนตาบางชนด ตวอยางเชน - การเคลอนทเขาหาแสงสวางของยกลนา พลานาเรย แมลงเมา และเหบบางชนด - การเคลอนทหนแสงของหนอนแมลงวนและลกนายงลาย - การบนเขาหาแหลงอาหารของคางคาวตามเสยงสะทอน 3. พฤตกรรมแบบรเฟลกซ (Reflex) เปนการตอบสนองทนททนใดตอสงเรา โดยไมตองรอคาสงจากสมอง มแบบแผนการตอบสนอง ทแนนอนไมซบซอน พบในสตวทมระบบประสาทเจรญดแลว ตวอยางเชน - การชกเทาหนเมอเหยยบตะป การหดมอหนไฟ การกะพรบตาเมอมฝน การไอจามเมอเกด ระคายเคอง - การหดตวของหอยไปอยในเปลอก


4. พฤตกรรมแบบรเฟลกซตอเนอง (Chain of Reflex) เปนพฤตกรรมทมมาแตกาเนด แสดงออกไดโดยไมผานการเรยนร มแบบแผนทแนนอนใน สงมชวตแตละชนด จงอาจเรยกวา “พฤตกรรมสญชาตญาณ (Instinctive Behavior)” มการตอบสนองโดยการแสดงออกตอเนองเปนลาดบ โดยพฤตกรรมรเฟลกซทเกดกอนจะ กระตนใหเกดพฤตกรรมตอไปตอเนองกนเปนลาดบ สวนใหญเปนพฤตกรรมทเกยวของกบการสบพนธ การเลยงดตวออน การสรางทอยอาศย การหาอาหาร การอพยพ พบในพวกแมลง ปลา สตวเลอยคลาน และนก ตวอยางเชน - การสรางรงของนก - การชกใยและการสรางปลอกหมไขของแมงมม - การฟกไขและการเลยงลกออนของไก - การดดนมของเดกออน - การกลงไขเขารงของหานเกรยแลค พฤตกรรมทเกดจากการรบร (Learning Behavior) เกดจากประสบการณตงแตแรกเกดจนถงตวเตมวย ทาใหมการแสดงออกทซบซอนและมประสทธภาพ มหลายรปแบบ คอ 1. พฤตกรรมแบบแฮบบชเอชน (Habituation) เปนพฤตกรรมของสตวทลดปฏกรยาตอบสนองตอสงเราทไมเปนอนตรายทงๆ ทสงเรายงคง กระตนอย พบในสตวทมระบบประสาทเจรญด ซงสามารถจดจาสงเราทมากระตน และแยกไดวาสงเราใดมอนตราย หรอไม ตวอยางเชน - สนขจะเหาและหอน หรอตกใจเมอไดยนเสยงเครองบนในครงแรก ตอมาเมอไดยนซาๆ จนเคยชน กไมตอบสนองอกเพราะไมมผลตอตวเอง - ลกนกจะตกใจกลวทกสงทผานเหนอหวจงหมอบลง ตอมาจงเรยนรทจะหมอบเฉพาะศตร เชน เหยยว แตถาเปนนกชนดอนทไมเปนอนตราย หรอใบไมหลนลงมากจะไมมปฏกรยาตอบสนอง - นกจะตกใจบนหนเมอเหนหนไลกาเคลอนไหวในครงแรกๆ ตอมากไมมปฏกรยาตอบสนอง เพราะเรยนรวาไมมอนตราย 2. พฤตกรรมแบบฝงใจ (Imprinting Behavior) เปนพฤตกรรมทเกดขนในชวงเวลาสนๆ เพอตอบสนองตอสงเราทประสบเปนครงแรกของชวต ความฝงใจทเกดขนอาจจดจาไปตลอดชวตหรอฝงใจเพยงระยะหนงกได ตวอยางเชน - การเดนตามวตถทเคลอนไหวและมเสยงไดจากการมองเหนครงแรกของลกเปด ไก หรอหาน หลงฟกออกจากไข - การวางไขทดอก หรอผลไมทยงออนของแมลงวนทองหรอแมลงหว 3. พฤตกรรมแบบลองผดลองถก (Trial And Error) เปนพฤตกรรมทเรยนรจากการไดทดลองทาดกอน แลวเลอกตอบสนองตอสงเราทเกดผลด และหลกเลยงการตอบสนองตอสงเราทเกดผลเสยหรอเกดอนตราย ตวอยางเชน - การเคลอนทของไสเดอนดนในกลองรปตว T หลงการทดลองซาๆ ประมาณ 200 ครง ไสเดอนดนจงเลอกทางทถกตอง คอ ทางทมดและชนถง 90% ในขณะทกอนฝก การเลอกทางทเหมาะสมของ ไสเดอนดนถกตองเพยงประมาณ 50% เทานน


4. พฤตกรรมแบบมเงอนไข (Conditioning) เปนพฤตกรรมทเรยนรจากการตอบสนองสงเราแทและสงเราทเปนเงอนไขรวมกน และเมอ กระตนโดยสงเราทเปนเงอนไขเพยงอยางเดยวกสามารถแสดงพฤตกรรมเชนเดมได ตวอยางเชน สนข + อาหาร (สงเราแท) → นาลายไหล สนข + อาหาร + เสยงกระดง (สงเราทเปนเงอนไข) → นาลายไหล สนข + เสยงกระดง → นาลายไหล 5. พฤตกรรมแบบใชเหตผล (Reasoning) เปนพฤตกรรมการเรยนรขนสงสด โดยการนาประสบการณในอดตมารวมเปนประสบการณใหม เพอแกปญหาเฉพาะหนา หรอแกปญหาในสถานการณใหม พฤตกรรมแบบนไมพบในสตวไมมกระดกสนหลง สวนสตวมกระดกสนหลงเหนไดชดในคนและลงเทานน ตวอยางเชน - ลงชมแปนซใชกลองมาวางซอนกน เพอใหสามารถหยบกลวยในทสงๆ ได - เดกสามารถเดนออมรว หรอไขกญแจออกมาหยบอาหารนอกรวได พฤตกรรมทางสงคม เปนการสงสญญาณใหสตวชนดเดยวกนหรอตางชนดกน แสดงพฤตกรรม ออกมาทาใหสตวในสงคมนนดารงชวตอยเปนระบบได ตวอยางเชน การสอสารดวยทาทาง (Visual Communication) - การขยบปกขนลงและถขาตวเองของแมลงวนเพศผ เพอเกยวพาราสกอนจะผสมพนธ - การราแพนอวดหางของนกยงเพศผ หรอการเตนราสายตวไปมาของนกกระเรยน เพอเกยวพา- ราสเพศเมย - การเตนราของผงเพอบอกแหลงอาหาร โดยพบวา เตนแบบวงกลม เรมเตนตามเขมนาฬกา และทวนเขมนาฬกา แสดงวาอาหารอยใกลๆ หางรงไมเกน 70 เมตร เตนแบบเลขแปด หรอเตนสายทอง (Waggle Dance) เรมเตนตามเขมนาฬกาในวงแรก และทวนเขมนาฬกาในวงทสอง แสดงวาอาหารอยไกลจากรงมากกวา 70 เมตร การสอสารดวยเสยง (Sound Communication) - การใชเสยงรองของกบเพศผ หรอชะนเพศเมย กระตนใหเพศตรงขามไดยนเพอการผสมพนธ - การใชเสยงสะทอนกลบของคางคาวเพอหาแหลงอาหาร การสอสารดวยการสมผส (Tactile Communication) พบในสตวชนสงเปนสวนใหญ แสดงถงความเปนมตร ความออนนอม และมผลตอพฒนาการ ทางอารมณ ตวอยางเชน - สนขเลยปากสนขตวอนทเหนอกวา - ลงชมแปนซยนมอใหตวอนทมอานาจเหนอกวาจบในลกษณะหงายมอ - ลกนกนางนวลใชจงอยปากจกทจงอยปากแม เพอใหแมคายอาหารออกมา


การสบพนธ การสรางสมาชกใหมแกประชากรพรอมกบการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม เพอดารงเผาพนธไมใหสญหาย ม 2 ระดบ คอ 1. ระดบเซลล (การแบงเซลล) 2. ระดบสงมชวต (ตวของสงมชวต) Types of Reproduction - Asexual Reproduction 1. Fission 2. Fragmentation 3. Budding 4. Regeneration 5. Sporulation 6. Vegetative Propagation Fission สวนใหญพบใน Protists หลงจากแบงเซลลจะแยกไปเจรญเตบโต Sporulation เซลลแบงนวเคลยสหลายครง (Mitosis) จนไดเซลลขนาดเลกจานวนมาก และแตละเซลล เรยกวา Spore - Sexual Reproduction มองคประกอบ 3 อยาง คอ 1. อวยวะสบพนธ (Reproductive Organs) 2. การสรางเซลลสบพนธ (Gametogenesis) 3. การปฏสนธ (Fertilization) Conjugation เปนการสบพนธแบบอาศยเพศของพารามเซยมโดยพารามเซยม 2 ตวจบคกน Micronucleus ของแตละตวแบง Meiosis ได 4 นวเคลยส (สลาย 3 เหลอ 1) Micronucleus (n) แบง Mitosis ได 2 นวเคลยสแลวมการแลกเปลยน Micronucleus (Micronucleus เกาสลายไป) Micronucleus เกาและใหม รวมกนได Zygote (2n) แลวแยกตวจากกน (Exconjugant) แตละตวแบง Mitosis นวเคลยส 3 ครงได 8 นวเคลยส (Macronucleus 4 + Micronucleus 4) จากนนจะแบง Mitosis ตอจนกระทงได 4 เซลล โดยแตละ พารามเซยมจะม 1 Macronucleus + 1 Micronucleus

ภาพแสดงการ Conjugation ของพารามเซยม


ตารางแสดงความแตกตางของการสบพนธแบบ Asexual Reproduction และแบบ Sexual Reproduction ประเภท ลกษณะ

Asexual Reproduction - ไมตองการอวยวะพเศษเฉพาะ - สวนตางๆ ของรางกายมการสรางเซลลใหมโดยการแบงเซลลแบบ Mitosis - ไมมการรวมกนของนวเคลยสในเซลลสบพนธ - ลกษณะทางพนธกรรมรนลกไมเปลยนแปลงจากรนพอ-แม - รนลกทนทานตอการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมไดนอย

Sexual Reproduction - มการสรางเซลลสบพนธของเพศผและเพศเมย - มการแบงเซลลแบบ Meiosis เพอลดจานวนโครโมโซม - จานวน Chromosome ลดลงครงหนงของเซลลรางกาย - มการผสมกนของเซลลสบพนธทงสองเพศ เรยกวา การปฏสนธ (Fertilization) - พบไดในสงมชวตทมรางกายซบซอน

Gamete Isogamete - มรปรางและขนาดเหมอนกน แยกเพศยาก พบในโพรทสตบางชนด Heterogamete - Anisogamete รปรางเหมอนกนแตขนาดตางกน พบในโพรทสตบางชนด - Oogamete แตกตางกนทงขนาดและรปราง Gametogenesis การสรางเซลลสบพนธในสตว (Animal Gametogenesis) แบงออกเปน 2 ชนด คอ - การสรางอสจ (Spermatogenesis) - การสรางไข (Oogenesis)

ตารางเปรยบเทยบระหวางการสรางอสจและการสรางไข ความแตกตาง Spermatogenesis Oogenesis

ตาแหนงทเกด Seminiferous Tubules Ovary Oogonium (2n) และพฒนาเปน 1° Oocyte (2n)เซลลเรมตน 1 Spermatogonium (2n) ในชวงกอนคลอด 1 เดอน Meiosis I 2 2° Spermatocyte (n) 2° Oocyte (n) และ 1st Polar Body (n) Meiosis II 4 Spermatid (n) Ootid (n) ในระยะ Metaphase II และ 1st Polar Body

(n) และจะแบงเซลลตอไปจนได Ovum และ 2nd Polar Body (n) เมอมการปฏสนธ

Differentiation Spermatozoa (n) Ovum (n) * 1st Polar Body (n) และ 2nd Polar Body (n) จะสลายไป


ภาพแสดงตาแหนงทมการสรางเซลลอสจ

ภาพแสดงการสรางเซลลสบพนธในคน


ภาพแ

สดงอ

งคปร

ะกอบ

ของอ

วยวะในระบบ

สบพน

ธเพศ

ชาย


ภาพแ

สดงอ

งคปร

ะกอบ

ของอ

วยวะในระบบ

สบพน

ธเพศ

หญง


ตารางแสดงชนดและการทางานของฮอรโมนทเกยวของกบระบบสบพนธในเพศชาย ชนด อวยวะเปาหมาย การทางาน

GnRH Follicular Stimulating Hormone (FSH) Interstitial Cell Stimulating Hormone (ICSH)

ให Ant. Pituitary Gland Leydig’s Cell

กระตนใหหลง FSH และ ICSH (LH) กระตนการเจรญของ Seminiferous tub. สราง Androgen

Androgen - Testosterone - Aldosterone

กระตนการเกด 2° Male Characteristics ยบยงการหลง ICSH, Hypothalamus

ตารางแสดงชนดและการทางานของฮอรโมนทเกยวของกบระบบสบพนธในเพศหญง

ชนด อวยวะเปาหมาย การทางาน GnRH Follicle Stimulating Hormone (FSH) Estrogen Luteinizing Hormone (LH) Progesterone Oxytocin Prolactin

Ant. Pituitary Gland 1° Oocyte ทม Follicle Cell เซลลไข ผนงมดลก มดลก ตอมนานม

กระตนให Ant. Pituitary Gland หลง FSH และ LH กระตนให 1° Oocyte ทม Follicle Cell ลอมรอบมการแบง Mitosis กระตนการเกด 2° Female Characteristicsและผนงมดลกหนาตว ทางานรวมกบ FSH กระตนใหไขเจรญเปน Corpus Luteum ทางานรวมกบ Estrogen กระตนผนงมดลกใหหนาตว ยบยงการสราง FSH และ LH ทางานรวมกบ Prostaglandin ชวยในการบบตวของมดลกทาใหเดกคลอด กระตนตอมนานมสรางนานม กระตน Corpus Luteum สราง Progesterone


ภาพแ

สดงก

ารทา

งานข

องฮอ

รโมน

ในระบบ

สบพน

ธเพศ

ชาย

ภาพแ

สดงก

ารทา

งานข

องฮอ

รโมน

ในระบบ

สบพน

ธเพศ

หญง


ภาพแสดงการกระตนการทางานของตอมนานม

ภาพแสดงระดบของฮอรโมนชนดตางๆ


ภาพแสดงการเปลยนแปลงของเซลลไขและการทางานของฮอรโมนในระบบสบพนธเพศหญง

ปจจยทเกยวของกบการสบพนธ สตวทระบบรางกายไมซบซอน จะอาศยปจจยสงแวดลอมภายนอกกระตนใหมการสรางฮอรโมน จงม 2 ปจจย คอ สงแวดลอมภายนอกและฮอรโมน แตสตวเลยงลกดวยนมไมอาศยปจจยสงแวดลอมภายนอก แตจะขนกบ ฮอรโมนเพยงอยางเดยว โดยทเพศเมยจะสรางเซลลสบพนธเปน Cycle ม 2 แบบ คอ 1. Estrus Cycle เมอเพศเมยไขตก จะไมมการสลายตวของเยอบผนงมดลก เชน สนข แมว สกร 2. Menstrual Cycle เมอเพศเมยไขตก ถาไมมการปฏสนธจะมเลอดประจาเดอนออกมา มการสลายตวของเยอบผนงมดลก เชน คน ลง มฮอรโมนทเกยวของ 4 ชนด คอ - FSH จาก Pituitary Gland สวนหนา กระตน Follicle Cell ใหเจรญเตบโต - LH จาก Pituitary Gland รวมกบ FSH กระตนใหไขสกและสราง Corpus Luteum - Estrogen จาก Follicle Cell และ Corpus Luteum กระตนผนงมดลกหนาตว รวมทงยบยงการสราง FSH และ LH - Progesterone จาก Corpus Luteum ทางานรวมกบ Estrogen รปแบบการพฒนาของตวออน Oviparous หมายถง สตวทออกลกเปนไข Embryo เจรญนอกตวแม และไดรบอาหารจาก Yolk Ovoviviparous หมายถง สตวทออกลกเปนตว Embryo เจรญในตวแม แตไดรบอาหารจาก Yolk Viviparous หมายถง สตวทออกลกเปนตว Embryo เจรญในตวแม และไดรบอาหารจากตวแม


การปฏสนธ (Fertilization) แบงออกเปน 2 ประเภท คอ การปฏสนธภายนอก (External Fertilization) คอ การรวมตวระหวางไขกบอสจ โดยทเพศเมยปลอยไข ออกมาภายนอกและเพศผปลอยอสจออกมาผสม โดยมนาเปนสอ เชน ในปลา กบ ซงเพศเมยนนมกผลตไขออกมา เปนจานวนมาก และไดตวออนมากมาย เพอใหเหลอรอดชวตในสภาพแวดลอมทเตมไปดวยศตร และการดนรน ตอสในกลมตวออนทตองมาเจรญอยภายนอก มกมกรรมวธในการอยรอด เชน การสรางเปลอกแขงหมตวออนไว จนกวาจะเจรญเตบโตพอทจะชวยตวเองได จงหลดจากเปลอกออกมา การปฏสนธภายใน (Internal Fertilization) คอ การทเพศผปลอยอสจออกเขาไปผสมกบไขทอยภายใน เพศเมย พบมากในสตวบก เมอผสมแลวตวออนอาจถกสงมาเจรญภายนอก เชน นก ไก สตวปก และสตวสะเทนนาสะเทนบกบางชนด หรอเจรญอยภายในจนถงระยะหนงแลวหลดออกมาอยภายนอก ในกรณทเพศเมยเลยงตวออนภายในครรภ พบวาจานวนตวออนทเกดจากการผสมครงหนงๆ ไมมากนก เพราะตวออนเหลานจะไดรบการเลยงดปกปองอยางด การปฏสนธของสตวเลยงลกดวยนม - เรมจาก Acrosomal Reaction โดย Sperm วายมาทไขทม Zona Pellucida หม (คลาย Vitelline Layer) และม Receptor แลว Sperm ปลอย Hydrolytic Enzyme เพอเขาไป Egg Plasma Membrane - เกดการเชอมรวมกนของ Cell Membrane ของ Sperm และ Egg เกด Membrane Potential ปองกน Sperm ตวอนเขามาผสม เกดการเปลยนแปลงประจไฟฟาทบรเวณผว Membrane อยางรวดเรว เรยกวา Fast Block to Polyspermy - Cortical Granule ปลอยสารออกมาและไมทาให Fertilization Membrane หนาตว แตจะแขงตว โดยท Fertilization Membrane ขดขวางไมให Sperm ตวอนเขาผสม เปน Slow Block to Polyspermy

คอ เกดการหนาตวขนอยางชาๆ Microvilli ของ Egg จะนา Sperm เขาไปทงเซลล (Basal Body ใน Tail จะบบตวเปน Centriole ของ Zygote) แลว Sperm Nucleus กระตนไข (2nd Oocyte) แบง Meiosis ตอแลวนวเคลยส Sperm กบไขจะหลอมรวมกนได Zygote (2n) แลวแบง Mitosis เพอเพมจานวนเซลลตอไป


ภาพแสดงการปฏสนธระหวางไขกบอสจ

การตงครรภ (Pregnancy) ขณะทเรมตงครรภจนคลอด ระดบฮอรโมนในเลอดจะเปลยนแปลงไป เรมจากรกลก (Fetal Placenta) สราง Human Chorionic Gonadotropin (HCG) ชวยยดอาย Corpus Luteum ใหอย 3-4 เดอน หลงจากนนรกกจะสราง Estrogen และ Progesterone แทนเพอชวยให Embryo ไมหลดจากมดลกตลอดการตงครรภ อยางไรกดฮอรโมน Progesterone ตองมระดบสงกวา Estrogen เพราะวาสมบตของ Estrogen ไปทาใหมดลกบบตว สวน Progesterone ทาใหมดลกลดการบบตวลง ขณะตงครรภ ฮอรโมน Prolactin จะคอยๆ เพมระดบขน และจะขนสงมากเมอใกลกาหนดคลอด เมอทารก คลอดออกมาแลวถาแมใหลกดดนม ระดบฮอรโมน Prolactin ยงคงสงอย เมอใกลคลอด ฮอรโมน Estrogen จะมระดบสงขนทนททนใด จนมระดบสงกวา Progesterone มดลกจะบบตวอยางแรงจนถงนาคราแตก ดนใหทารกหลดออกมาจากมดลกผานชองคลอด และรกหลดตามออกมา เมอรกหลดออกมา ระดบฮอรโมน Estrogen และ Progesterone จะลดระดบลงมาทนทอยในระดบปกต ในระหวางทลกดดนม แรงกระตนจากการดดนม (Suckling Stimulus) จะผานเขาสระบบประสาทไปยบยงการหลงของ Gonadotropins (FSH, LH) จากตอมใตสมองสวนหนา ทาใหไมมการเจรญของถงไขและไมมการตกไข ถาลกเลกดดนมจะไมมตวยบยงการหลงของ Gonadotropins ตอมใตสมองสวนหนาจะหลง FSH, LH ออกมา วงจรกเรมขนใหม Multiple Pregnancy ในการปฏสนธบางครงอาจทาใหเกดตวออนไดมากกวา 1 อาจเกดจากไขและอสจมากกวา 1 เชน ไข 2 ใบ อสจ 2 ตว เรยกวา Dizygotic (Fraternal) Twins อาจเปนเพศเดยวกนหรอตางเพศกนกได ลกษณะทาง พนธกรรมตางกน หรอเกดจากไข 1 ใบ อสจ 1 ตว เรยกวา Monozygotic (Identical) Twins แตเกดความผดปกต ในการแบงเซลล เชน เกดการแยกของ Blastomere หรอ Inner Cell Mass ออกเปน 2 กลม การแบงหลงเกด ชอง Amniotic Cavity แลวเจรญเปนตวออน (Embryo) เพมขน ซงมลกษณะทางพนธกรรมเหมอนกน และเปนเพศเดยวกน


การผสมเทยม วธการ สาเหต ลกษณะทวไป ขนตอน In Vitro

Fertilization (IVF)

แมม Fallopian Tube ทตบตน

ปฏสนธนอก รางกาย

(ในหลอดแกว)

เจาะไขทสกใสในจานเพาะเชอ นา Sperm เขาผสมกบไขในจานแกว นา Zygote (2 วน) ใสกลบเขามดลกแม

Gamete Intra Fallopian

Tube Transfer (GIFT)

ตองมทอนาไขปกต กระตนใหไขตกหลายใบ ดดไขเพศหญงออกมาเกบไวในหลอด ดด Sperm ใสในหลอดโดยมฟองอากาศกน ฉดไขและ Sperm เขาไปททอนาไข นา Blastocyst Cell มาฝงทผนงมดลก

ZIFT คลาย IVF ผสมอสจและไขนอกรางกาย จนไดระยะ Zygote ฉด Zygote กลบเขาไปในทอนาไข

ICSI เพศชายมอสจนอยมาก คณภาพของอสจไมด

ใชเขมแกวเลกๆ ดดอสจ 1 ตว ฉดเขาไปในไขโดยตรง เลยงในตอบจนไดตวออนประมาณ 4-8 เซลล นาตวออนนกลบเขาไปในโพรงมดลก

การเจรญเตบโตของสตว กระบวนการทสาคญตอการเจรญเตบโต ม 4 ขนตอน คอ 1. การแบงเซลล เพอเพมจานวนเซลล (Cell Multiplication) แตยงไมพฒนาเปนเซลลททาหนาทเฉพาะ 2. การเพมขนาดของเซลล (Cell Growth) เกดจากเซลลไดรบอาหารทเพยงพอ 3. การเปลยนแปลงเซลลเพอทาหนาทเฉพาะอยาง (Cell Differentiation) มการรวมกลมเซลลททาหนาท เหมอนกน กลายเปนเนอเยอ 4. การเปลยนแปลงรปรางเปนอวยวะและเกดรปราง (Morphogenesis) เสนโคงของการเตบโต (Growth Curve) เสนโคงทแสดงอตราการเตบโตอาจจะวดออกมาเปนหนวย นาหนกทเพมขนตอหนวยเวลาทเปลยนไป สงมชวตสวนใหญจะมเสนโคงของการเตบโตเปนรปตว S หรอ Sigmoid Curve เสมอ

ภาพแสดงเสนโคงการเจรญเตบโตของคนเปรยบเทยบกบกง


เซลลไขของสตวประเภทตางๆ พรอมทจะเกด Fertilization ในระยะตางๆ กน เชน 1. ตงแตยงไมเกด Meiosis เชน หนอน 2. ระยะ Meiosis I เชน Ascaris 3. ระยะ Meiosis II เชน สตวเลยงลกดวยนม คน 4. เมอเกด Meiosis สมบรณ เชน สตวพวก Echinoderms Embryonic Development เปนการศกษาชวงระยะการเจรญของเอมบรโอ ซงจะเรมตนหลงจากไขเกดการปฏสนธแลว เอมบรโอ ระยะแรก คอ Zygote ระยะเอมบรโอจะสนสดเมอเกดอวยวะตางๆ ครบ ในสตวชนดตางๆ จะมชวงเวลาของการ เกดเอมบรโอแตกตางกน เชน ในคนประมาณ 8-10 สปดาห ไกประมาณ 4 วน และกบประมาณ 2 วน เปนตน จากไซโกตซงเปนเซลลเดยวไปสสภาพทซบซอนขน โดยเกดขนเปนลาดบขนตอนตางๆ ดงน Cleavage เปนกระบวนการทไซโกตมการแบงเซลลแบบ Mitotic Division อยางรวดเรว ทาใหได เอมบรโอทมหลายเซลล เรยกวา Blastula ระยะ Cleavage เซลลจะผาน S และ M-phase ของ Cell Cycle โดยไมเกด G1 และ G2 และเอมบรโอไมเพมขนาดขน Cytoplasm ของ Zygote จะแบงจนไดเซลลเลกๆ จานวนมาก เรยก Blastomere องคประกอบในเซลล (mRNA, Proteins, Yolk) กระจายไมสมาเสมอ (Polarity) Yolk เปน Key Factor ในการกาหนด Polarity และมผลตอ Cleavage Zygote ประกอบดวย 2 สวน ไดแก Vegetal Pole และ Animal Pole โดยทการเกด Cleavage ท Animal Pole เกดขนเรวกวาท Vegetal Pole ผลของ Cleavage ไดเอมบรโอมลกษณะเปนกอนกลมตน เรยกวา Morula ตอมาเกดชองวางทมของเหลวบรรจอย (Blastocoel) ภายใน Morula เรยกเอมบรโอระยะนวา Blastula ใน Cytoplasm ของไขกบจดเรยงตวใหมขณะเกด Fertilization ทาใหเกดบรเวณสเทา ทเรยกวา Gray Crescent ซงเกดบรเวณตรงกลางของไขดานตรงขามกบท Sperm เจาะเขาไป

ตารางแสดงความแตกตางปรมาณ Yolk ทอยในไขมผลตอ Cleavage ปรมาณไข ลกษณะการเกด Cleavage

นอยหรอปานกลาง การแบงเซลลเกดขนตลอดทงไข เรยก Holoblastic Cleavage มาก แบงเฉพาะสวนทไมม Yolk ดาน Animal Pole เรยก Meroblastic Cleavage

ตารางแสดงลกษณะการเกด Cleavage ของสงมชวตแตละชนด

สงมชวต รปแบบของ Clevage เมนทะเล คน

กบ ไก

Equal Holoblastic Cleavage Unequal Holoblastic Cleavage Meroblastic Cleavage

Gastrulation เปนกระบวนการเกดเนอ 3 ชน เรยกวา Embryonic Germ Layers แบงออกเปน Ectoderm เนอชนนอกของ Gastrula Mesoderm เนอชนกลาง และ Endoderm เนอชนใน ซงเปนทอยาว นอกจากนนระยะนเปนระยะทเกด Cell Motility ซงกอใหเกดการเปลยนแปลง 2 รปแบบ คอ การเปลยนแปลง รปรางของเซลล และการเปลยนแรงยดเหนยวระหวางเซลล


Organogenesis การเกดอวยวะตางๆ จากเนอเยอ 3 ชน คอ - Neural Tube และ Notochord เปนอวยวะแรกทเกดขนในกบ และสตวพวก Chordate อนๆ - Dorsal Mesoderm เหนอ Archenteron รวมกนเกดเปน Notochord - Ectoderm เหนอ Notochord หนาตวขนเกดเปน Neutral Plate แลวบมลงไปเปน Neutral Tube ซงตอไปจะเจรญเปน Brain, Spinal Cord และมอวยวะอนๆ เกดขนตามมา

ภาพแสดงการแบงเซลลของเอมบรโอในระยะตางๆ

การเจรญเตบโตของกบ ไขกบเปนไขชนด Telolecithal Egg ซงเปนไขทมไขแดงรวมกน อยทางดานใดดานหนงของไข โดยดานบน ของไขมไขแดงนอย มนวเคลยสอยดวย เรยกบรเวณนวา Animal Pole ดานลางจะมไขแดงสะสมอยมาก เรยกวา Vegetal Pole ไขกบทออกมานอกตวแมอยในระยะ Metaphase II เมอถกผสมจากอสจเปน Zygote แลว จะแบงเซลลแบบ Mitosis ไปเรอยๆ โดยทขนาดของเซลลเลกลงทกท และมจานวนเพมขน ระยะนเรยกวา Cleavage Stage จนไดเอมบรโอรปรางคลายนอยหนา เรยกวา Morula จากนนเซลลทอยดานในจะเคลอนทแยกออกจากกน ทาใหเกดชองวาง Blastocoel ทมของเหลวอย เอมบรโอระยะน เรยกวา Blastula Stage ตอมา เซลลดานบนมการแบงเซลลอยางรวดเรวกวาเซลลดานลาง ทาใหเซลลดานบนเคลอนทลงมาคลมดานลางไว พรอมทงดนเซลลดานลางใหบมเขาไปขางใน แลวเซลลดานบนทแบงลงมากเคลอนทตามเขาไปทาใหเซลลตางๆ ของตวออนเรยงกนเปนชนๆ และมชองใหมเกดขน คอ Gastrocoel เอมบรโอระยะน เรยกวา Gastrula Stage

ภาพแสดงการพฒนาของตวออนกบ


Blastocoel จะมขนาดเลกลงเรอยๆ เนองจากถกเบยดและหายไป ในขณะทชอง Gastrocoel ขยายใหญขน บรเวณปากชอง Gastrocoel คอ Blastopore พบวา สวนของ Blastopore จะเจรญเปนทวารหนก สวนตรงขามกบ Blastopore จะเปลยนแปลงไปเปนปาก ดงนนกบจงเปนสตวทมทวารหนกเกดกอนปาก (Deuterostome) Gastrocoel จะพฒนาเปนทางเดนอาหาร และการพฒนาของระบบประสาทโดยเรมจาก Ectoderm ทอยเหนอ Notochord หนาตวขนเปน Neural Plate จากนนขอบดานซายและดานขวาของ Neural Plate ยกตวขนเปน Neural Folds จนในทสดเมอ Neural Folds โคงเขาชดกนเกดเปน Neural Tube ขณะท Mesoderm ทอยดานขางของ Notochord จะแปรสภาพไปเปน Somites (อย 2 ขางของ Neural Tube) การเจรญเตบโตของไก ไขเปนชนด Polylecithal Egg ไดแก ไขทมไขแดงบรรจเปนอาหารสะสมอยเปนจานวนมาก มเพยง บรเวณเลกๆ ใกลผวเซลลเทานนทไมมไขแดงอย สวนนมนวเคลยสและไซโทพลาซมอย (Germinal Spot) เซลลของไขไก คอ สวนทเรยกวาไขแดงเทานน ไขขาวและเปลอกไขเปนสวนประกอบทอยภายนอกเซลล ไกเปนสตวทมการปฏสนธภายในตว อสจจะเขาปฏสนธกบไขกอนทจะมไขขาวและเปลอกไขมาหม เมออสจปฏสนธกบนวเคลยสไข จะได Zygote และ Cleavage จนไดเอมบรโอระยะ Blastula และ Gastrula ตามลาดบ ทาใหจดบนไขแดงเกดเปนบรเวณกวาง เรยกวา Germinal Disc การเจรญเตบโตของตวออนเรมดวยการแยกชนของเซลลในระยะ Blastula ออกเปน 2 ชน ชนบน เรยกวา Epiblast เจรญเปลยนแปลงไปเปนเนอเยอชนนอก สวนชนลาง คอ Hypoblast เจรญไปเปนเนอเยอชนใน ชองระหวางชนทงสอง คอ Blastocoel ระยะ Gastrula จะเกดการเคลอนทของ Epiblast เขาไปใน Blastocoel ซงจะเจรญพฒนาไปเปนเนอเยอชนกลาง กลมเซลล Epiblast ดานขวาและซายเคลอนทเขาสแนวกลาง และมวนตวเขาไปขางใน เรยกวา Primitive Streak โดยกลมเซลลทางดานหนาสด เรยกวา Hensen’s Node มวนตวเขาไปกอน เกดเปนแทง Notochord เนอเยอทง 3 ชน จะเจรญไปเปนอวยวะตางๆ ของไก และเจรญไปเปนโครงสรางทอยนอกเอมบรโอ (Extraembryonic Structure) ซงโครงสรางเหลานจาเปนสาหรบสงมชวตทออกลกเปนไข 4 อยาง คอ - ถงไขแดง (Yolk Sac) - ถงนาครา (Amnion) - Chorion - Allantois

ภาพแสดงการพฒนาของเซลลในระยะ Blastula ของตวออนไก


ภาพแสดงโครงสรางของไข

ตารางแสดงโครงสรางของไขไก

องคประกอบ ลกษณะ บทบาท ถงไขแดง (Yolk Sac)

- เปนสวนทมเสนเลอด เพอลาเลยงอาหารจาก Endodermal Cell- เจรญมาจากเนอเยอชนใน และบางสวนของเนอเยอชนกลาง

ภายในบรรจอาหารสาหรบ ตวออน

Allantois - เจรญจากเนอเยอชนใน - เจรญออกจากตวเอมบรโอแทรกชดไปกบเปลอกไข - มขนาดใหญขนเมอเอมบรโอมอายมากขน

แลกเปลยนแกสกบภายนอก,เกบของเสยพวก Uric Acid

ถงนาครา (Amnion)

- เปนถงชนใน อยใกลเอมบรโอ มของเหลวบรรจ ปองกนการกระทบกระเทอน

Chorion - เปนถงชนนอก ลอมรอบเอมบรโอ และโครงสรางทอยนอก เอมบรโอทงหมด - อยใกลเปลอกไข

แลกเปลยนแกส

Chorionic Cavity

- ชองระหวางถงนาคราและคอเรยน ตดตอไปถงชองเอมบรโอได

เปลอกไข (Shell)

ปองกนสวนประกอบทงหมดภายในไข ปองกนการสญเสยนาได อยางด


การเจรญเตบโตของคน ไขเปนชนด Alecithal Egg คอ มไขแดงสะสมอยนอยมาก การปฏสนธเกดท Fallopian Tube สวนตน แลว Embryo จะเคลอนตวจนกระทงมาฝงทผนงมดลก (Endometrium) ระยะทมการฝงตวของเซลล คอ ระยะ Blastocyst Blastocyst มเซลล 2 กลม คอ Trophoblast เรยงตวอยรอบๆ และ Inner Cell Mass อยตรงกลาง ฝงตว (Implantation) ทผนงมดลกจะฝงในวนท 7 หลงปฏสนธแลวจงเกดรก (Placenta) ซงม 2 สวน คอ รกแม (Maternal Placenta) เกดจาก Endometrium ของแม และรกลก (Fetal Placenta) ประกอบดวยสวนถง Chorion ทพฒนาจาก Embryo ระยะ Blastocyst น Blastomere แบงออกเปน 2 กลม คอ กลม Trophoblast ทลอมรอบชอง Blastocyst Cavity ซงจะเจรญเปนสวนหนงของรกและหาอาหารเลยงตวออน อกกลมหนงอยทางดานบน เรยกวา Inner Cell Mass เจรญเปนตวออนตอไป หลงจากปฏสนธ Embryo จะสรางถง Chorion ลอมรอบ บางสวนของถงยนเปนแขนงเลกๆ เรยกวา Chorionic Villi แทรกไปใน Endometrium ของมดลก และพฒนาเปนรก Embryo สรางถงนาคราหอหมตวเองปองกนกระแทก ซงประกอบดวยฮอรโมนและเอนไซม รวมทงสารอาหารตางๆ

ภาพแสดงการพฒนาของทารกในครรภ


การคมกาเนด (Contraception) การคมกาเนดมไดหลายวธ สามารถเลอกใชตามความเหมาะสมของสขภาพ ความสะดวก และรางกายของ แตละบคคล ประสทธภาพในการคมกาเนดแตละวธนน ขนอยกบความถกตองในการใช ซงอธบายพอสงเขปไดดงน เพศหญง - ปองกนไมใหไขสก ไมใหเกด Ovulation โดยทานยาคมกาเนดทม Estrogen / Progesterone - ปองกนบรเวณทมการปฏสนธ โดยการผกหรอตดทอนาไข - ปองกนการปฏสนธจาก Sperm โดยการใชยาฆา Sperm หรอการใชแผนครอบกนปากมดลก การใช ถงยางอนามย - ปองกนการฝงตวของ Blastocyst โดยใสหวงคมกาเนด - การนบวนปลอดภย - การทาแทง - การทาหมน ยาเมดคมกาเนด เปนการปองกนการตกไข ประกอบดวยฮอรโมน 2 ชนด คอ Progestin (โพรเจสเทอโรนสงเคราะห) และ เอสโทรเจน ซงจะมผลไปยบยงการหลง LH และ FSH วธใช คอ รบประทานครงละ 1 เมดเปนเวลา 3 สปดาห แลวหยด สปดาหตอไปจะเวนการรบประทาน หลงจากนนเมอขาดฮอรโมนประจาเดอนจะไหล วธนเปนวธทม ประสทธภาพสงถง 99.7 เปอรเซนต การฉดยาคมกาเนด เปนการปองกนการตกไขไดอกวธหนง โดยฉดฮอรโมน Progestin ฮอรโมนนออกฤทธกดการทางาน ของตอมใตสมองสวนหนา ฉดเขากลามเนอของสตรทตองการคมกาเนดทกๆ 3 เดอน


การฝงแคปซลเขาใตผวหนง เปนการฝงฮอรโมน Progestin ทเปนแคปซลบรเวณใตทองแขน ฮอรโมนถกปลอยออกจากแคปซลในปรมาณนอยๆ อยางตอเนองในกระแสเลอด มผลยบยงการตกไขและกระตนการหลงเมอกเหนยวในชองคลอด การฝงแคปซลจะอยได 5 ป มผลขางเคยงสาหรบผใช การใช Diaphragm เปนวธการคมกาเนดโดยใชฝาครอบปากมดลก เพอปองกนการเขาไปปฏสนธของอสจ กอนใชมกจะทาครม ลงบน Diaphragm เพอฆาอสจ อตราการตงครรภโดยวธการใชไดอะแฟรมนอยกวา 10% การปองกนการฝงตวของตวออน (Prevent Implantation) เปนวธการคมกาเนดโดยวธการใสหวง (Intra-Uterine Device หรอ IUD) เปนพลาสตกรปกลม หรอโคง ขนาดเลกสอดเขาไปในมดลก การใสครงหนงอาจทงไวไดนานถง 10 ป หรอจนตองการมบตร กลไกการทางาน ของวธการนยงไมสามารถระบไดชด แตพบวารางกายผลตเมดเลอดขาวออกมาตอตานสงแปลกปลอม ขอเสย คอ เลอดไหลกะปรดกะปรอยและเปนลม เสยงตอการอกเสบของมดลก ปจจบนไมเปนทนยมใช และเปนวธทม ประสทธภาพถง 90 เปอรเซนต การคมกาเนดแบบนบวน (Rhythm Method) เปนการหลกเลยงการมเพศสมพนธในชวงไขตก จากการศกษาพบวา ไขทตกสามารถมชวตอยในทอนาไข ไดนาน 24 ถง 48 ชวโมง สวนอสจอยในทอนาไขไดนานถง 72 ชวโมง ดงนนจงควรหลกเลยงการมเพศสมพนธ ในชวง 7 วนกอนและหลงไขตก ประสทธภาพของการคมกาเนดดวยวธน ตองใชควบคไปกบความรเรองการ เปลยนแปลงของอณหภมในรางกาย การเปลยนแปลงของเมอกในชองคลอด เปนตน อตราการตงครรภจากการ คมกาเนดแบบนบวน คอ 10 ถง 20% การแทง (Abortion) ภาวะสนสดการตงครรภกอนถงกาหนดคลอดตามปกต เนองจากการตายของตวออนหรอทารก แบงออก เปน 3 ประเภท คอ 1. การแทงเอง (Spontaneous Abortion) เกดจากความผดปกตของตวออนเอง พบประมาณ 1 ใน 3 ของหญงตงครรภ 2. การทาแทงเพอการรกษา (Therapeutic Abortion) เปนวธการทาแทงเพอรกษาชวตของแมทมปญหา ดานสขภาพทางกายหรอจตใจ หรอเมอพบความผดปกตของตวออน 3. การทาแทงเพอการคมกาเนด ซงเปนการทาแทงทใชวธแตกตางกนตามอายทารก เชน ชวง 3 เดอนแรก ใชวธการดดออก หลงจาก 3 เดอนขนไป ใชวธการถางขยายปากมดลกและดดออก เปนตน


เพศชาย - การหลงภายนอก โดยฝายเพศชายจะหลงนากามภายนอกระบบสบพนธเพศหญง พบวาโอกาสในการ ตงครรภในเพศหญงมสงถง 22 เปอรเซนต - ปองกนไมใหอสจออกมาภายนอก โดยการทาหมน ตดท Vas Deferens (Vasectomy) - ปองกนการปฏสนธ โดยการใชถงยางอนามย

ตารางแสดงความแตกตางการทาหมนชายและการทาหมนหญง ความแตกตาง ชาย (Vasectomy) หญง (Tubal Ligation) จดมงหมาย ไมใหอสจผานทออสจออกมา ไมใหไขผานทอนาไขมาผสมกบอสจ วธการ ตดทอ Vas Deferens ออกสวนหนง ตดทอนาไขออกสวนหนงและผกปลายไว ผล อสจถกดดซมกลบเขาไปในอณฑะ

นาอสจจะไมมอสจอย ไขยงคงมการเจรญแตผานออกไปผสมไมได

การแกหมน การเชอมตอทอ Vas Deferens การเชอมตอทอนาไข พชดอก มองคประกอบของระบบสบพนธ ดงน - กลบเลยง (Sepal) มสเขยวลกษณะคลายใบ - กลบดอก (Petal) เปนชนทมสสวยงาม - เกสรเพศผ (Stamen) ประกอบดวย อบเรณ (Anther) และกานชอบเรณ (Filament) - เกสรเพศเมย (Pistil) ประกอบดวย ยอดเกสรเพศเมย (Stigma) กานเกสรเพศเมย (Style) และรงไข (Ovary) กระบวนการสรางเซลลสบพนธของพชดอก Microsporogenesis Anther ม Pollen Sac ภายในประกอบดวย Microspore Mother Cells แบงเซลลแบบ Meiosis I และ II ไดเปน Diad และ Tetrad Microspores ตามลาดบ ในแตละ Tetrad Microspore แตกออกเปน 4 Microspores แตละ Microspore แบงนวเคลยสแบบ Mitosis ได Generative Nucleus และ Tube Nucleus เรยก Microspore ทม 2 นวเคลยสวา ละอองเรณ (Pollen Grain, Pollen, Male Gametophyte) Megasporogenesis Ovary ม Ovule ซงม Megaspore Mother Cell แบงแบบ Meiosis I และ II ได 4 นวเคลยส (n) ซง 3 นวเคลยสสลายไป สวน 1 นวเคลยสทเหลอแบงแบบ Mitosis 3 ครง ได 8 นวเคลยส มการจดเรยงตวของนวเคลยสไดเปน Embryo Sac (Female Gametophyte) ประกอบดวย 3 Antipodal Cells อยทางดาน Antipodal End สวนทางดาน Micropyle ประกอบดวย 1 Egg Cell และ 2 Synergid Cells สวนตรงกลางประกอบดวย 2 Polar Nuclei


การถายละอองเรณ (Pollination) Tube Nucleus สรางหลอดละอองเรณ (Pollen Tube) เขาสรงไขทาง Micropyle จากนน Generative Nucleus แบง Mitosis ได 2 Sperm Nuclei โดย 1 Sperm Nucleus ผสมกบเซลลไขไดเปน Zygote (2n) อก 1 Sperm Nucleus ผสมกบ Polar Nuclei ไดเปน Endosperm (3n) การผสมทเกดขน 2 ครงใน Embryo Sac เรยกวา การเกดปฏสนธซอน (Double Fertilization)

ภาพแสดงองคประกอบของดอก

ภาพแสดงการเกดปฏสนธซอนของพชมดอก


การดารงชวตของพช คณสมบตของพช • มเนอเยอ (Tissue) และอวยวะ (Organ) ททาหนาทเฉพาะอยาง • มระยะตนออน (Embryo) กอนพฒนาเปนตนเตมวย • ม Cell Wall แขงแรง ประกอบดวยสาร Cellulose เปนหลก • ม Chloroplast เปน Organelle ทาหนาทสงเคราะหดวยแสง • มวงชวตแบบสลบ (Alternation of Generation) คอ มการสบพนธแบบอาศยเพศ สลบกบแบบ ไมอาศยเพศ

เนอเยอพช

Meristematic Tissue เปนเนอเยอเจรญทเกดจากกลมเซลลยงคงมการแบงตวอยตลอดเวลา • เซลลมขนาดเลก ผนงเซลลบาง นวเคลยสขนาดใหญ มเมแทบอลซมสง • เปนเซลลทพชมกลมเนอเยอเจรญ ทาใหสามารถสรางเซลลเนอเยอ และสวนตางๆ ไดตลอดชวต เชน ใบ กง • สามารถพบกลมเนอเยอเจรญ - ทบรเวณปลายยอด ปลายราก ตา (Apical Meristem) - เนอเยอเจรญดานขาง (Lateral Meristem) ทเสนรอบวงของลาตนและราก เมอแบงเซลลเพมจานวน ตนพชและรากจะมเสนรอบวงเพมมากขน พบมากในพชไมเนอแขง ไดแก Vascular Cambium และ Cork Cambium - เนอเยอบรเวณขอ (Intercalary Meristem) พบบรเวณเหนอขอของพชใบเลยงเดยว จะทาให ปลองของพชใบเลยงเดยวยาวขน


เนอเยอถาวร • เกดจากเนอเจรญทมการเปลยนแปลงเพอทาหนาทจาเพาะ เชน มสารไขมน (Wax) มาปกคลมผวเซลล มขนรปรางตางๆ ยนออกไปจากผวเซลล หรอมตอมผลตนามน เปนตน • ไมมการแบงตวเพมจานวนอกแลว รปรางคงท • สามารถแบงเนอเยอถาวรไดเปน 3 ประเภท คอ 1. เนอเยอผว (Surface or Protective Tissue) มการจดเรยงตวอยชนนอกตามสวนตางๆ ของพช เชน ลาตน ราก ใบ อวยวะสบพนธ ทาหนาท ปกคลมและปองกนอนตรายในพช แบงเปน 2 ชนด คอ Epidermis และ Periderm - Epidermis ประกอบดวยกลมเซลลทเรยงตวเพยงชนเดยว พบทวไปตามสวนตางๆ ของพช ทมอายนอย เซลลมการเปลยนแปลงโดยขนอยกบหนาท เชน มสารพวก Cutin มาเคลอบ เพอปองกนการระเหยของนา เปลยนแปลงเปนปากใบ ประกอบดวยเซลลคม (Guard Cell) และชองปากใบ (Stoma) หรอเพมพนทผวในการดดสารอาหารในรากขนออน (Root Hair) - Periderm พบในพชทมอายมากขน เกดจากการแบงตวของเนอเยอ Cork Cambium (Phellogen) ทาให Epidermis แตกออก เนอเยอทมาแทนท เรยกวา Periderm ทาใหลาตนและรากขยายขนาดขน ประกอบดวยกลมเซลลชนนอกสด คอ Cork (Phellem) ทาหนาทสราง Suberin มาสะสมเหนอผนงเซลล เพอปองกนการระเหยของนา เมอเซลลแกจะตาย และมอากาศเขามาแทนท Protoplasm - ชนถดมาจาก Cork คอ กลมเซลล Cork Cambium ททาหนาทสราง Periderm และชนถดเขามาอก คอ Phelloderm ประกอบดวยเซลล Parenchyma เกดจากการแบงตวของ Phellogen เขามาดานใน

2. เนอเยอพนฐาน (Fundamental Tissue) เปนเนอเยอสวนใหญ และพบไดตามสวนตางๆ ของพชมหนาทสาคญ คอ สรางและสะสมอาหาร คาจน ใหความแขงแรงกบพช ประกอบดวยเซลล 3 ประเภท คอ 2.1 Parenchyma เซลลมผนงเซลลบาง เซลลมขนาดความกวางและยาวใกลเคยงกน พบไดทวไป ทาหนาทสรางอาหาร เชน เซลล Parenchyma ทมคลอโรฟลลอยทาหนาทสงเคราะหดวยแสง (Chlorenchyma) บางชนดทาหนาทสะสมอาหารในตน ราก และ Endosperm ของเมลด เปนตน 2.2 Collenchyma เปนกลมเซลลทมผนงหนาไมสมาเสมอ ทาหนาทใหความแขงแรงกบพช พบมากบรเวณใตชน Epidermis กานใบ สวนในรากไมคอยพบ 2.3 Sclerenchyma เปนเนอเยอทมความแขงแรง ผนงหนา ชองวางภายในเซลลนอย - แบงเปน 2 ชนด คอ


1) Sclereid หรอ Stone Cell เซลลชนดนม Lignin มาพอกบรเวณผนงเซลล 2) Fiber เซลลมลกษณะยาวและยดหยนมากกวา Sclereid ทงสองชนดมหนาทใหความแขงแรงแกสวนตางๆ ของพช • พบมากตามสวนแขงในพช เชน เปลอก เมลด และกะลามะพราว 3. เนอเยอลาเลยง (Vascular Tissue) • เปนเนอเยอททาหนาทขนสงนา เกลอแร อาหารทสงเคราะหขนไปยงสวนตางๆ ของพช ประกอบดวยเซลลทมลกษณะเปนทอยาวเรยงตวตอกนไป ไดแก เนอเยอ 2 ชนด คอ Xylem และ Phloem

3.1 Xylem ทาหนาทลาเลยงนาและเกลอแร จากรากไปยงสวนตางๆ ของพช ประกอบไปดวยกลมเซลล 4 ประเภท คอ 1) Tracheid • เปนกลมเซลลทมลกษณะยาว ปลายแหลมเสยม ผนงเซลลหนา ขรขระ ซงเกดจาก การพอกของสาร Lignin ไมสมาเสมอ • เมอเซลลโตเตมท Cytoplasm และ Nucleus จะสลายไป ทาใหภายในเซลลกลวง เหมาะตอการลาเลยงนา • ผนงเซลลพบชองวาง (Pit) กระจายอย ทาใหเซลลสามารถลาเลยงนาทางดานขาง ไปยงเซลลขางเคยงได • หนาทอยางหนง คอ ชวยคาจนตนพช เนองจากเซลลมลกษณะทแขงแรงมาก

2) Vessel


• เปนกลมเซลลทมลกษณะสนและกวางกวา Tracheid • ปลายเซลลมรพรน เซลลเรยงตอเนองกน สามารถลาเลยงนาไดสะดวกกวา Tracheid 3) Xylem Parenchyma • เปนกลมเซลลทสนบสนนการเคลอนทของสารไปทางดานขางของ Xylem • กระจายอยระหวาง Tracheid และ Vessel ตามแนวรศม 4) Xylem Fiber • เปนกลมเซลลทชวยเพมความแขงแรงใหกบ Xylem 3.2 Phloem • ทาหนาทลาเลยงสารโมเลกลขนาดใหญ เชน คารโบไฮเดรต โปรตน ไขมน ทพชสงเคราะหขน จากใบไปยงสวนตางๆ ของพช • ประกอบไปดวยเซลล 4 ประเภท คอ 1) Sieve Tube Member • ประกอบดวยเซลลทมลกษณะยาวเปนทอตอกน • นวเคลยสสลายไปเมอเซลลเจรญเตบโตเตมท แตยงม Cytoplasm อย และทาหนาท ลาเลยงสารได • เซลลถกควบคมโดยนวเคลยสของ Companion Cell ทอยขางเคยง • ปลายเซลล Sieve Tube มลกษณะคลายตะแกรง เรยกวา Sieve Plate 2) Companion cell • เปนเซลล Parenchyma ชนดหนง ทอยตดกบ Sieve Tube • เปนเซลลทมชวต ทาหนาทใหอาหารแก Sieve Tube โดยสงผานทาง Plasmodesmata 3) Phloem Parenchyma • ทาหนาทสะสมสารอนทรย เชน แปง รวมทง Tannin และ Resin • กระจายใน Phloem ทงในแนวตงและแนวนอนของรากและลาตน 4) Phloem Fiber • มลกษณะยาวมาก ทาหนาทเพมความแขงแรงใหกบ Phloem จดเรยงตวของเนอเยอพช • การจดเรยงตวของเนอเยอในรากและลาตน เมอมองจากภายนอกจะพบชนเนอเยอ Epidermis เปนลาดบแรก • บางเซลลเจรญไปเปนเซลลคมและเซลลตอมสรางสารตางๆ สาหรบลาตนของ พชยนตน • อาจพบเซลล Cork ซงมความแขงแรงกวาเจรญทดแทนชน Epidermis ในระยะท พชเจรญเตบโตเตมท • ในรากพชนน บางเซลลของ Epidermis เปลยนไปเปนขนราก (Root Hair)


• ชนถดไป เรยกวา ชน Cortex ซงประกอบดวยเซลลพนฐาน เชน Parenchyma เรยงตวอยหลายชน • ชนตอไป คอ Endodermis สวนใหญพบในรากพช เซลลเรยงตวเพยง 1 ชน ผนงเซลลหนา เพราะมสาร Lignin และ Suberin มาสะสม ทาใหขดขวางการลาเลยงนา

• ถดเขามา คอ ชน Stele ประกอบดวยเนอเยอทสาคญ คอ Pericycle ประกอบดวย เซลล Parenchyma เรยงตว 1-2 ชน พบเฉพาะในรากเทานน และสามารถเปลยนแปลงไปเปนเนอเยอเจรญ และเปนทเกดรากแขนง • ชนในของรากและลาตน คอ ชนของเนอเยอลาเลยงหรอมดทอนาทออาหาร ประกอบดวยเนอเยอ Xylem (มดทอนา) และ Phloem (มดทออาหาร) • ในลาตนของพชใบเลยงเดยว ทอนาและอาหารจะอยรวมกนเปนกลมเรยงตว กระจดกระจายไมเปนวงอยางเปนระเบยบเหมอนในพชใบเลยงค และไมพบเนอเยอ Cork Cambium ในลาตน พชใบเลยงเดยว

Lateral Root

• การจดเรยงตวของมดทอนาทออาหารในราก จะแยกกนอยคนละแนวรศม • ในรากพชใบเลยงเดยว การเรยงตวของทอนามลกษณะเปนแฉกหลายแฉก และทอ อาหารเรยงตวอยระหวางแฉกของทอนา • ในรากพชใบเลยงค ทอนาเรยงตวเปนแฉก 2-5 แฉก สวนใหญพบเปน 4 แฉก และทออาหารอยระหวางแฉกของทอนา พบสวนของแคมเบยมในชนนดวย


• บรเวณใจกลางของรากและลาตน เรยกวา Pith เปนกลมเซลล Parenchyma • ในลาตนของพชใบเลยงเดยวบางชนด เชน ไผ หญาขน เมอพชโตเตมท Pith จะสลายตวทาใหกลางลาตนกลวง เรยกวา Pith Cavity • ในรากพชใบเลยงค สวนของ Xylem มกเจรญไปแทนทตงแตระยะทพชยงมอายนอย ทาใหไมเกดชองวางตรงบรเวณ Pith ขน


การเคลอนทของนาจากดนเขาไปในตนพช • เมอนาจากดนเคลอนเขาสเซลลขนราก และ Epidermis แลวจะเคลอนทตอไปยง Parenchyma ผาน Endodermis, Pericycle และเขาสทอลาเลยงนาของลาตนและใบ ตามลาดบ • การเคลอนทของนาไปยงทอลาเลยงนา โดยผานทางผนงเซลล (Cell Wall) ของเซลลหนงไปยงอก เซลลหนง หรออาจผานชองระหวางเซลล เรยกวา Apoplast • การเคลอนทของนาไปยงทอลาเลยงนา โดยผานไซโทพลาซมของเซลลไปยง Plasmodesmata ระหวางเซลล เรยกวา Apoplast • การเคลอนทของนาไปยงทอลาเลยงนา โดยผานไซโทพลาซมของเซลลไปยง Plasmodesmata ระหวางเซลล เรยกวา Symplast การคายนา

• การทพชสญเสยนาออกจากตนในรปของไอนาเปนสวนใหญ • แบงได 3 ประเภท คอ การคายนาทางปากใบ การคายนาทางผวใบ และการคายนาทาง Lenticel • นาทพชดดขนมาใชภายในวงชวตนนจะนอยมาก เมอเทยบกบปรมาณนาทพชสญเสยออกไปจากตนพช • จากการศกษาพบวา การคายนาเปนสาเหตสาคญททาใหพชเกดการขาดนาชวคราวเกอบทกวน • ในสภาวะทดนแหง การคายนากเปนสาเหตหนงททาใหการดดนาของรากชาลง ผลกคอ พชเกดการ ขาดนาอยางถาวร กระบวนการตางๆ ของพชไดรบความเสยหาย และจะตายในทสด • พชจะคายนาออกทางใบเปนสวนใหญ โดยคายได 2 แบบ คอ 1. คายออกเปนไอนา (Transpiration) จะคายออกในเวลากลางวน หรอเวลาทมอณหภมสง ลมแรง ความชนสมพทธตา โดยแพรออกผานทางปากใบ 2. คายออกเปนหยดนา (Guttation) จะคายออกเวลาทมอณหภมตา ลมสงบ ความชนสมพทธสง เชน ชวงใกลรง โดยคายออกผานทางตอมคายนา (Hydathode Gland) ซงอยบรเวณขอบใบ หรอปลายใบ


แรธาตทสาคญของพช 1. ธาตอาหารหลก ไดแก Nitrogen, Phosphorus, Potassium เปนธาตอาหารทพชตองการมาก ซงในดนอาจมแรธาตนไมเพยงพอ 2. ธาตอาหารรอง ไดแก Calcium, Magnesium, Sulfur เปนธาตอาหารทพชตองการมากรอง จากธาตอาหารหลก 3. ธาตอาหารเสรม เปนธาตอาหารทพชตองการนอย แตขาดไมได เพราะจาเปนตอกระบวนการ เมแทบอลซม ไดแก สงกะส, เหลก, ทองแดง, แมงกานส, โมลบดนม, โบรอน, คลอรน การสงเคราะหแสง การสงเคราะหดวยแสงในพช เปนกระบวนการทเกยวของกบการออกซไดซ (Oxidize) นา สงทไดจากการออกซไดซนา ไดแก ออกซเจน สวนคารบอนไดออกไซดไปเปนคารโบไฮเดรต (นาตาล) ในขณะทมการรบและสงอเลกตรอนในการออกซเดชน (Oxidation) และรดกชน (Reduction) จะมพลงงานเกดขน พลงงานบางสวนจะถกเกบไวในรปของพลงงานเคม เชน ATP (Adenosine Triphosphate) และ NADPH (Nicotinamide Adenine Dinucleotide Phosphate) และบางสวนจะสญเสยไปในรปของพลงงานความรอน


รปรางคลอโรพลาสตของพช มลกษณะกลมรมเยอหม (Membrane) 2 ชน คอ เยอหมชนใน (Inner Membrane) เรยกวา Lamella ซงจะเรยงตวทบไปทบมาหลายครงจนมลกษณะคลายถงเรยกวา Thylakoid โดยเรยงซอนกนเปนตง เรยกวา Grana บนเยอของไทลาคอยดและลาเมลลาทอยระหวางกรานา (Stroma Lamellae) มรงควตถทเกยวของกบการสงเคราะหดวยแสง (Photosynthetic Pigment) และเอนไซมทใชในปฏกรยาการสงเคราะหดวยแสงในชวงของปฏกรยาทตองใชแสง (Light Reaction) คอ เอนไซม NADP+ Reductase และ ATP Synthase ภายในคลอโรพลาสตมของเหลวทเรยกวา Stroma ซงจะม Ribosome, DNA และเอนไซมทเกยวของกบการสงเคราะหดวยแสงในชวงการตรงคารบอนไดออกไซด (CO2 Fixation) กระบวนการสงเคราะหดวยแสง ประกอบดวย 2 ขนตอนใหญตอเนองกน คอ 1. ขนตอนปฏกรยาทตองใชแสงเพอเปลยนพลงงานแสงเปนพลงงานเคม ปฏกรยาทตองใชแสง เกดขนบนเยอหม Thylakoid เปนขนตอนทคลอโรฟลลดดแสงเอาไว และพลงงานแสงไปกระตนใหเกดการถายทอดอเลกตรอนและไฮโดรเจนจากนา ไปยงตวรบอเลกตรอนทชอ NADP+ (Nicotinamide Adenine Dinucleotide Phosphate) ทาให NADP+ ถกรดวซกลายเปน NADPH และมโมเลกลของออกซเจนเกดขนจากการแตกตวของนา นอกจากน ในปฏกรยาทตองใชแสงยงมการสงเคราะห ATP โดยกระบวนการ Photophosphorylation เกดขนอกดวย 2. ขนตอนปฏกรยาทไมตองใชแสง ซงเปนขนตอนของการสงเคราะหนาตาล (The Synthesis Part) ทมชอเรยกเฉพาะวา วฏจกรเคลวน (Calvin Cycle) วฏจกรเรมตนดวย CO2 จากบรรยากาศเขารวมตวกบสารอนทรยใน Stroma เรยกวา การตรงคารบอน (Carbon Fixation) เพอใหไดสารตงตนสาหรบนาไปใชในกระบวนการสงเคราะหนาตาล ขนตอนการเปลยนคารบอนไดออกไซดเปนคารโบไฮเดรตน ถงแมวาจะไมตองใชแสงโดยตรงแตกตองอาศย NADPH และ ATP ทไดจากปฏกรยาทตองใชแสง


แบบฝกหด 1. ภาพของโปรโตซวทศกษาดวยกลองจลทรรศนมลกษณะดงขอใด 1) ภาพเสมอนขนาดใหญ ปรากฏทจอรบภาพของตา 2) ภาพเสมอนหวตง ปรากฏทเรตนาของตา 3) ภาพจรงขนาดใหญ ปรากฏทจอรบภาพของตา 4) ภาพจรงหวกลบ ปรากฏทเรตนาของตา 2. โครงสรางใดในเซลลทเปนแหลงผลตและลาเลยงสารในเซลล และเปนแหลงผลตสารทใหพลงงานสง

ตามลาดบ 1) ไมโทคอนเดรยและเอนโดพลาสมกเรตควลม 2) ไมโทคอนเดรยและกอลจคอมเพลกซ 3) เอนโดพลาสมกเรตควลมและกอลจคอมเพลกซ 4) เอนโดพลาสมกเรตควลมและไมโทคอนเดรย 3. ระยะใดในการแบงเซลลแบบไมโอซสมโอกาสทาใหเกดความถในการสลาย (Mutation Frequency) สงสด 1) ระยะโพรเฟส I 2) ระยะเมทาเฟส I 3) ระยะโพรเฟส II 4) ระยะเมทาเฟส II 4. มนกงทอยบรเวณหวของกงเปนอวยวะททาหนาทเชนเดยวกบอวยวะใด 1) ตอมเกลอของนก 2) ตอมเรคตลของฉลาม 3) เนอเยอไขมนของสตวมกระดกสนหลง 4) ตบออนของกบ 5. จะไมพบการกาจดสงแปลกปลอมโดยวธฟาโกไซโทซสในเซลลเมดเลอดขาวชนดใด 1) ลมโฟไซต 2) อโอซโนฟล 3) นวโทรฟล 4) โมโนไซต 6. ขอใดคอบทบาทหนาทของแสงตอกลไกการเปด-ปดของปากใบ 1) แสงชวยในการสราง ATP จากกระบวนการสงเคราะหแสงเพอใชในการปมโปรตอน 2) แสงทาใหเกดการสราง CO2 ในกระบวนการสงเคราะหแสง ทาให CO2 ในใบลดตาลง 3) แสงชวยทาให pH ของเซลลใบลดตาลง 4) ขอ 1) และ 3) ถก 7. วฏจกรแคลวนของพชชนดหนงเปนปฏกรยาทไมตองอาศยแสง แตปฏกรยานไมสามารถเกดขนในเวลา

กลางคนไดเพราะเหตใด 1) พชมการเปดปดปากใบในเวลากลางวนมากกวาเวลากลางคน 2) พชมความเขมขนของคารบอนไดออกไซดลดตาลงในเวลากลางคน 3) กลางคนมอณหภมตากวากลางวนซงไมเหมาะตอปฏกรยาในวฏจกรแคลวน 4) พชตองนาผลตภณฑทเกดจากปฏกรยาแสงในเวลากลางวนมาใชในวฏจกรแคลวน 8. ตามขาวในหนงสอพมพมผรบประทานมนสาปะหลงดบแลวเสยชวต ทงนเพราะในหวมนสาปะหลงดบม

สารไซยาไนด จากการศกษาพบวาไซยาไนดมผลตอกระบวนการเมแทบอลซมของเซลล แสดงวาไซยาไนดออกฤทธตอสวนใดของเซลล

1) กอลจคอมเพลกซ 2) ไมโทคอนเดรย 3) ไรโบโซม 4) นวคลโอลส


9. การเปลยนแปลงใดมผลทาใหลกษณะฟโนไทปเปลยนไป 1) การเตมเบส 3 ตว 2) การเตมลาดบเบสสาหรบกรดอะมโนฮสทดนหนาตาแหนงโพรโมเตอร 3) การเตมเบส 3 ตวหนาตาแหนงเรมตนของการถอดรหส (Transcription) 4) การเตมลาดบเบสสาหรบกรดอะมโนฮสทดนหลงตาแหนงสดทายของการถอดรหส 10. สามภรรยาคหนง สามมลกษณะมขนทใบห ภรรยามลกษณะไมมขนทใบห ลกของสามภรรยาคนจะมลกษณะ

เชนใด 1) ทงลกสาวและลกชายมขนทใบห 2) ทงลกสาวและลกชายไมมขนทใบห 3) ลกสาวมขนทใบห ลกชายไมมขนทใบห 4) ลกสาวไมมขนทใบห ลกชายมขนทใบห 11. ถวลนเตามยนควบคมเมลดกลม (R), เมลดยน (r), ตนเตย (t), ฝกเขยว (G) และฝกเหลอง (g)

ในการผสมระหวางตนจโนไทป RrTTGg กบ rrTtGg ไดลกจานวน 200 ตน จะไดตนทมลกษณะเมลดกลม ตนสง และฝกเหลอง จานวนประมาณเทาใด

1) 25 ตน 2) 50 ตน 3) 100 ตน 4) 150 ตน 12. ขอใดถกตอง 1) อสจใน Seminiferous Tublue จะถกสงผานทออสจมารวมกบนาหลอเลยงและสงออกภายนอกเมอม

การกระตน 2) ในนาอสจประกอบดวยฮอรโมนและนาตาลฟรกโทส 3) ในขณะท Penis แขงตวจะไมมการขบปสสาวะ 4) ในบางครงการขบปสสาวะและนาอสจสามารถเกดขนไดพรอมๆ กน 13. ปรมาณ DNA ของเซลลจากรงไขของคนในขอใดส งสด 1) โอโอไซตระยะท 1 2) โอโอไซตระยะท 2 3) โอโอโกเนยม 4) ไข (Ovum) 14. ลกษณะในขอใดถกควบคมดวยกลไกทางพนธกรรมแบบเดยวกน 1) สตาของคน และหมเลอดระบบ ABO 2) ตาบอดสในคน และสตาของแมลงหว 3) ดาวนซนโดรม และโรคธาลสซเมย 4) โรคธาลสซเมย และโรคฮโมฟเลย 15. ขอใดถกตอง 1) ไฮดราสามารถสบพนธแบบไมอาศยไดเพยงอยางเดยว 2) ไฮดราสามารถสบพนธแบบอาศยเพศไดเพยงอยางเดยว 3) ไฮดราสามารถสบพนธไดดวยวธ Conjugation 4) ไฮดราเปน Hermaphrodite อกชนดหนง


16. ขอใดเปนพฤตกรรมทเกดขนแบบ Chain of Reflex ก. นกเงอกสรางรงบนตนมะคาโมง ในขณะทนกแตวแรวทองดาสรางรงบนตนมะเกลอ ข. หมาปาออกลาววไบซนและเสอดาวไลตะครบกวางดาว ค. คางคาวแมไกบนเขาหาผลไมตามเสยงสะทอนและพารามเซยมเคลอนออกหางบรเวณทมแกส CO2 1) ก. และ ข. 2) ข. และ ค. 3) ก. และ ค. 4) ก. ข. และ ค. 17. ขอใดเปนพฤตกรรมแบบ Habituation 1) อมซอขาวตมมารบประทานตอนเชา เพราะไดยนเสยงทองรอง 2) อนปลกบานอยใกลสนามบนสวรรณภมและทางานอยทโรงเกบสนคาเกษตรใกลกบรนเวย 3) บงอรใหอาหารแมวเมอไดยนเสยงรอง แลวไปใหฟางกบมา 4) อารยไมเสยบปลกโทรทศนขณะมอเปยก จงเชดมอใหแหง แลวจงมาเปดโทรทศน 18. เมอรบประทานยาแอสไพรนเพอแกปวดศรษะ เสนทางทสนทสดทยาแอสไพรนถกลาเลยงจากกระเพาะอาหาร

ถงสมองจะผานอวยวะใดบาง ตามลาดบ 1) ตบ → หวใจ → ปอด → หวใจ 2) ตบ → ไต → หวใจ → ปอด 3) หวใจ → ปอด → หวใจ → ตบ 4) ตบ → หวใจ → ปอด → ตบ 19. ในการทดลอง นกเรยนใสยสตปรมาณเทากน ลงในขวด 2 ขวด คอ ขวด A และขวด B ซงในขวดทงสองน

มสารละลายนาตาลปรมาณเทากน จากนนสาหรบขวด A ปดดวยจกสาล สวนขวด B ปดดวยจกยาง และทงไว 1 สปดาห นกเรยนคดวาขวดใดจะมจานวนเซลลของยสตมากกวากน เพราะเหตใด

1) ขวด B มากกวา เพราะแอลกอฮอลเปนพษ ทาใหเซลลตองแบงตวมาก 2) ขวด B มากกวา เพราะขาด O2 จงตองรบแบงตวเพอความอยรอด 3) ขวด A มากกวา เพราะยสตไดรบ O2 ทาใหมการแบงเซลลมาก 4) ขวด A มากกวา เพราะ CO2 ทเกดขนจากกระบวนการหายใจกระตนใหมการแบงเซลล 20. พจารณาขอมลตอไปน ก. เซลลลอมรอบทอลาเลยงมผนงเซลลขนแรก (Primary Wall) ข. เซลลลอมรอบทอลาเลยงไมมคลอโรพลาสต ค. พช C3 ไมมเซลลลอมรอบทอลาเลยง ง. เซลลลอมรอบทอลาเลยงพบเฉพาะในพชใบเลยงเดยว ขอใดบอกลกษณะเซลลลอมรอบทอลาเลยงของใบ (Bundle Sheath Cells) ไดถกตองมากทสด 1) ก. 2) ข. 3) ก. และ ค. 4) ข. และ ง. 21. ขอใดคอลกษณะสาคญทแตกตางกนระหวางมนษยและลงเอป ก. ความสามารถในการเดน 2 ขาเมอประมาณ 4 ลานปมาแลว ข. การมสมองใหญและซบซอน ค. การใชสญลกษณเครองหมาย ง. การใชภาษาในการสอสาร 1) ก. และ ข. 2) ข. และ ค. 3) ค. และ ง. 4) ก., ข., ค. และ ง.


22. ขอใดไมถกตอง 1) กรณทเปนโรคตดเชอ ทงเชอโรคและเจาบานตางกมววฒนาการ และเราสามารถเปนโรคไดถาเชอโรคม

ววฒนาการเรวกวาคน 2) สาเหตสาคญททาใหยารกษาโรคไขหวดใหญลาสมย คอ ไวรสทกอใหเกดโรคไขหวดใหญมววฒนาการทเรวมาก 3) การใชยาปฏชวนะเปนสาเหตหนงททาใหเกดการววฒนาการในไวรส 4) การใชยาปฏชวนะใหมมกใหผลการรกษาทดกวา เนองจากทาใหแบคทเรยสญพนธและไมใชการเกดววฒนาการ 23. พจารณาเปรยบเทยบอตราการแบงเซลล (X) และปรมาณออกซน (Y) ในตาแหนง a, b, c, และ d

ขอใดถกตอง 1) Xa > Xb และ Ya > Yb 2) Xa > Xc และ Ya > Yc 3) Xa < xd และ Ya = Yd 4) Xd > Xc และ Yd > Ya 24. ขอใดคอหลกฐานทางฟอสซลทแสดงถงแนวววฒนาการของสตวเลอยคลานไปสนก 1) Ardipithecus Ramidus 2) Archaeopteryx Lithographa 3) Australopithecus Afarensis 4) Australopithecus Aethipicus 25. การทางานของววฒนาการเกดขนลกษณะใด 1) การพฒนาความฉลาดในสตวชนสง เพอควบคมสญชาตญาณและการปรบตวอยางเหมาะสม 2) การเปลยนแปลงโครงสรางใหมความเหมาะสมตอสภาพแวดลอม 3) การเกดการกลายพนธในระหวางการสรางเซลลสบพนธและถายทอดไปยงรนหลงๆ และการคดเลอกทาง

ธรรมชาตการอยรอดของลกษณะทเกดการกลายพนธ 4) การกลายพนธทเกดขนกบลกษณะทมอยกอน ทาใหเกดเปนลกษณะใหม 26. ในประชากรทสมดลพลเมองมความถจโนไทป AA 450 คน Aa 300 คน และ aa 200 คน ถาเกดการผสม

พนธแบบสมในประชากรน จงหาความถจโนไทปในรนลก 1) 0.521 AA+0.320 Aa+0.159 aa 2) 0.481 AA+0.426 Aa+0.094 aa 3) 0.420 AA+0.356 Aa+0.224 aa 4) 0.528 AA+0.405Aa+0.067 aa 27. ขอใดถกตอง 1) ประชากร คอ กลมของพช สตว หรอมนษยทอาศยอยรวมกน 2) ประชากร คอ กลมของพช สตว หรอมนษยซงมการผสมหรอแตงงานกนระหวางสมาชกในประชากร 3) ความถจโนไทป คอ ปรมาณของยนตางๆ เมอคดเปนสดสวนตอปรมาณจโนไทปทสนใจศกษา 4) ความถยน คอ ปรมาณของยนตางๆ เมอคดเปนสดสวนตอจานวนยนทงหมดททงยนฝนตาแหนงเดยวกน

และยนตางตาแหนงในประชากร


28. ขอใดคอการผสมพนธแบบสม 1) โอกาสทเกสรเพศผของดอกเบญจมาศสามารถผสมกบเกสรเพศเมยไดเทาๆ กน 2) โอกาสทนกหวขวานสขาวเพศผสามารถเลอกผสมพนธกบนกหวขวานสฟาเพศเมย ในกลมประชากรนกหวขวาน 3) โอกาสทยสตจะเลอกการสบพนธแบบอาศยเพศหรอไมอาศยเพศไดเทากน 4) โอกาสทพารามเซยมมการแบงตวไดเทากน 29. ขอใดไมถกตอง 1) เมอเกดการผสมแบบสมในรนพอแม ความถจโนไทปในรนลกจะคงท 2) ประชากรทอยในกฏของฮารด-ไวนเบรก คอ ประชากรแบบเปด 3) ในประชากรทอยในสมดลของฮารด-ไวนเบรกจะตองมการแบงเซลลสบพนธดาเนนไปอยางปกต 4) ความถจโนไทปทคงทในรนลกสามารถพสจนไดจากการผสมแบบสมในรนลก และหาความถจโนไทปในรนหลาน 30. ขอใดสามารถใชศกษาววฒนาการของสงมชวตได ก. Biochemistry and Molecular Biology ข. The anatomy of Living Organisms ค. Comparative of Embryology 1) ก. และ ข. 2) ข. และ ค. 3) ก. และ ค. 4) ก., ข. และ ค.

เฉลย 1. 1) 2. 4) 3. 2) 4. 4) 5. 1) 6. 1) 7. 4) 8. 2) 9. 1) 10. 4) 11. 1) 12. 3) 13. 1) 14. 1) 15. 4) 16. 1) 17. 2) 18. 1) 19. 3) 20. 1) 21. 4) 22. 3) 23. 4) 24. 2) 25. 3) 26. 2) 27. 2) 28. 1) 29. 2) 30. 4) 1. เฉลย 1) ภาพเสมอนขนาดใหญ ปรากฏทจอรบภาพของตา ภาพทเหนในกลองจลทรรศนเปนภาพเสมอนหวกลบทมขนาดใหญกวาความเปนจรง และปรากฏ

ทจอรบภาพของตา 2. เฉลย 4) เอนโดพลาสมกเรตควลมและไมโตคอนเดรย โครงสรางทเปนแหลงผลตและลาเลยงสารในเซลล คอ เอนโดพลาสมกเรตควลม สวนโครงสราง

ทเปนแหลงผลตสารทใหพลงงานสง (ATP) คอ ไมโทคอนเดรย 3. เฉลย 2) ระยะเมทาเฟส I จากตวเลอก ระยะโพรเฟส I เปนระยะทมการเขาค และการแลกเปลยนชนสวน สวนโพรเฟส II

เปนระยะทสนมากและไมมกจกรรมทสาคญมาก สวนระยะเมทาเฟส I นนจะตองมการเรยงตวของโครโมโซมทเปนคกน ตรงกลางของเซลลกอนทจะถกแยก เพอการแบงไปสเซลลลก ในเมทาเฟส II มการแยกของ Sister Chromatid ระยะทมการกลายเกดขนสง ไดแก ระยะเมทาเฟส I อนเนองมาจากมโอกาสทจะมความพดพลาดในการเขาคและแยก พรอมทงการสนสดของการแลกเปลยนชนสวนดเอนเอจะเกดขนตอนน


4. เฉลย 4) ตบออนของกบ มนกงเปนอวยวะททาหนาทเดยวกบตบออนของกบ กงเปนสตวนาทไมมกระดกสนหลง ลาตวแบน

แนวสนหลงโคงงอ และมเปลอกซงเปนสารประกอบจาพวกไคทน (Chitin) หอหมตว อวยวะภายในของกงสวนใหญอยในบรเวณหว ซงประกอบดวยหวใจ อวยวะยอยอาหาร ระบบประสาท และอวยวะสบพนธ ในอวยวะยอยอาหารของกงนอกจากกระเพาะอาหารมลกษณะเปนถงแลวกยงมอวยวะซงทาหนาทชวยในการยอยอาหาร ไดแก ตบ และตบออน หรอทเรารจกวา “มนกง” มลกษณะเปนถงออนนมสเหลองสด

5. เฉลย 1) ลมโฟไซต เซลลเมดเลอดขาวทไมสามารถทากระบวนการฟาโกไซโทซส คอ เซลลลมโฟไซตซงมหนาทสราง

แอนตบอด สวนอโอซโนฟล นวโทรฟล และโมโนไซต นนสามารถทจะทาฟาโกไซโทซสเพอฆาเชอโรคไดทงสน 6. เฉลย 1) แสงชวยในการสราง ATP จากกระบวนการสงเคราะหแสงเพอใชในการปมโปรตอน แสงนนชวยใหอเลกตรอนมพลงงานสงขนและถกสงตอไปเรอยๆ และมการนาพลงงานทปลอย

ออกมาปมโปรตอน ซงจะทาใหเกดความแตกตางของโปรตอนระหวางเยอหม และทาใหเกดการสงเคราะห ATP เกดขน โดยเอนโซม ATP synthetase สารทเกดจากชวงปฏกรยาใชแสงจะถกนามาใชในปฏกรยาไมใชแสงซงมการตรง CO2 ทาใหคา pH ของใบควรจะสงขนไมใชตาลง

7. เฉลย 4) พชตองนาผลตภณททเกดจากปฏกรยาแสงในเวลากลางวนมาใชในวฏจกรแคลวน วฏจกรแคลวนเปนปฏกรยาทไมตองอาศยแสงแตไมสามารถเกดขนในเวลากลางคนได เพราะพช

ตองนาผลตภณฑทเกดจากปฏกรยาแสงมาใช ซงไดแก NADPH และ ATP 8. เฉลย 2) ไมโทคอนเดรย ไซยาไนตมผลตอกระบวนการเมแทบอลซมของเซลล แสดงวาออกฤทธตอสวนไมโทคอนเดรย

เพราะมหนาทสรางพลงงานจากอาหาร สวนกอลจคอมเพลกซทาหนาทสงสารออกนอกเซลล ไรโบโซมทาหนาทสรางโปรตน สวนนวคลโอลสมหนาทสรางไรโบโซม

9. เฉลย 1) การเตมเบส 3 ตว การเปลยนททาใหลกษณะฟโนไทปเปลยนคอการเตมเบส 3 ตวหลงตาแหนงเรมตนของการ

ถอดรหส เพราะโครงสรางของยน จะเปน Promoter (เรมตน Transcription) - Start Codon (เรมตนสรางโปรตน) - Stop Codon (หยดกระบวนการสรางโปรตน)

ดงนนหากเตมเบสทดานหนาของตาแหนงเรมตนของการถอดรหส (ตาแหนงโพรโมเตอร) หรอหลงตาแหนงสดทายของการถอดรหส จะไมมผลตอโปรตนทจะถกสรางขนและสงผลใหไมมผลตอฟโนไทป

10. เฉลย 4) ลกสาวไมมขนทใบห ลกชายมขนทใบห ลกษณะขนทใบหเปนลกษณะทควบคมดวยยนบน Y โครโมโซม ดงนนลกสาวทกคนจะไมมขนทใบ

ห เพราะไมไดโคร โมโซม Y แตลกชายทกคนจะมขนทใบห เพราะไดรบโครโมโซม Y จากพอ 11. เฉลย 1) 25 ตน ในการคานวณความนาจะเปน ตองนาโอกาสการเกดของแตละลกษณะมาคณกน ในการผสม

ระหวางตนจโนไทป RrTTGg กบ rrTtGg หากแยกดทละลกษณะ จะไดตนทมลกษณะเมลดกลม (RR, Rr) = 1/2 ของจานวนลกทงหมด ไดตนสง (TT, Tt) = 1 ของจานวนลกทงหมด ไดลกษณะฝกเหลอง (gg) = 1/4 ของจานวนลกทงหมด ดงนนจากลกจานวน 200 ตน จะไดลกทมเมลดกลม ตนสง และ ฝกเหลอง = 200 × 1/2 × 1 × 1/4 = 25 ตน


12. เฉลย 3) ในขณะท Penis แขงตวจะไมมการขบปสสาวะ เมอ Penis มการแขงตว จะเกดการบบตวของกลามเนอบทอนาปสสาวะทาใหปสสาวะใน

กระเพาะปสสาวะไมสามารถผานออกมาไดพรอมๆ กน 13. เฉลย 1) โอโอไซตระยะท 1 โอโอโกเนยม คอ เซลลทจะแบงเพอสรางเซลลไข มโครโมโซม 46 แทง เมอมการแบงเซลล

ไมโอซสจะมการเพมปรมาณ DNA เปน 2 เทากลายเปนชวง Primary Oocyte (92 แทง) และเมอจบการแบงชวง Meiosis I จะกลายเปน Secondary Oocyte (46 แทง) หลงจากการแบง Meiosis II จะมโครโมโซม 23 แทง และกลายเปนเซลลไข

14. เฉลย 1) สตาของคน และหมเลอดระบบ ABO - สตาของคน และหมเลอดระบบ ABO ควบคมดวยยนบน Autosome - สตาของแมลงหว ควบคมดวยยนบนโครโมโซม X - โรคดาวนซนโดรมเกดจากการมโครโมโซมท 21 เกนมา 1 แทง - โรคธาลสซเมยเกดจากความผดปกตของฮโมโกลบนซงควบคมดวยยนบน Autosome และ

เปนแบบ Recessive - โรคฮโมฟเลยเปนโรคทมความผดปกตในการหยดไหลของเลอด และเกดจากความผดปกต

ของยนบนโครโมโซม X 15. เฉลย 4) ไฮดราเปน Hermaphrodite อกชนดหนง ไฮดราเปน Hermaphrodite อกชนดหนง ซงมทง 2 เพศตวเดยวกนเหมอนกบพลานาเรย ไสเดอนดน 16. เฉลย 1) ก. และ ข. พฤตกรรมทเกดขนแบบ Chain of Reflex เปนพฤตกรรมยอยหลายพฤตกรรมตอเนองกน ซง

เกดจากปฏกรยา Reflex ทเกดตอเนองกน โดยพฤตกรรมแรกจะไปกระตนใหเกดพฤตกรรมอนตามมา จงเปนพฤตกรรมทมแบบแผนแนนอนและมการเปลยนแปลงนอยมาก เปนประโยชนตอสตวในการดารงชวต เชน การสรางรงของนกและแมลง การฟกไขและเลยงดลกออน การลาสตว เปนตน สวนการบนเขาหาอาหารของคางคาวจดเปนพฤตกรรมประเภท Taxis เนองจากมการเคลอนทเขาหาสงเรา (อาหาร/ผลไม) ในทศทางทแนนอน สวนการเคลอนทของพารามเซยมเปนการเคลอนทแบบ Kinesis ซงเปนการเคลอนท ทไมมทศทางทแนนอน เพอเขาหาหรอหนจากสงเรา ในทนคอ การเคลอนทหนจากบรเวณทมแกส CO2

17. เฉลย 2) อนปลกบานอยใกลสนามบนสวรรณภมและทางานอยทโรงเกบสนคาเกษตรใกลกบรนเวย พฤตกรรมแบบ Habituation เปนพฤตกรรมการเรยนรทงายทสด ซงเปนการตอบสนองตอ

สงเราโดยอาศยความสามารถในการจา คอ ตองจาสงเราได และจะคอยๆ สญเสยการตอบสนองอนเดมทงๆ ทถกกระตนหรอหยดตอบสนองตอสงเราทไมมผลตอการดารงชวต ทงทเปนดานรางวลและการลงโทษ เชน คนทปลกบานใกลกบทางรถไฟ

18. เฉลย 1) ตบ → หวใจ → ปอด → หวใจ ยาแอสไพรนจะถกสงจากกระเพาะอาหารเขาสหวใจ และไปทปอดเพอฟอกเลอดแลวกลบมาสงท

หวใจอกครงเพอสงไปทสมอง


19. เฉลย 3) ขวด A มากกวา เพราะยสตไดรบ O2 ทาใหมการแบงเซลลมาก ในขวด A ปดดวยจกสาล ทาใหเกดการถายเทอากาศได ยสตในขวด A ไดรบ O2 มากกวาใน

ขวด B ซงปดดวยจกยาง ทาใหยสตในขวด A หายใจแบบใชออกซเจนไดพลงงานมากกวาในขวด B ซงหายใจแบบไมใชออกซเจน ทาใหมการสบพนธทงแตกหนอ และแบงเซลลไดมากกวาในขวด B

20. เฉลย 1) ก. เซลลลอมรอบทอลาเลยงอาหารและนามผนงเซลล Primary Wall พช C3 และ C4 ตางกมเซลล

ลอมรอบทอลาเลยงได แตเซลลลอมรอบทอลาเลยงอาหารและนาของพช C4 จะมคลอโรพลาสตอยในเซลล ลอมรอบทอลาเลยง (Bundle Sheath)

21. เฉลย 4) ก., ข., ค. และ ง. ลกษณะทสาคญททาใหมนษยแตกตางจากลงเอป คอ ความสามารถในการเดน 2 ขา ซงม

ววฒนาการมากวา 4 ลานปแลว และมลกษณะเฉพาะอนๆ คอ การมสมองขนาดใหญและซบซอน ความสามารถในการใชอปกรณเครองมอ การใชภาษาในการสอสาร สวนการใชสญลกษณเปนลกษณะพเศษทพฒนาขนมาในชวงระยะ 100000 ปทผานมา

22. เฉลย 3) การใชยาปฏชวนะเปนสาเหตหนงททาใหเกดการววฒนาการในไวรส การใชยาปฏชวนะ จะเปนการฆาแบคทเรยไมใชไวรส ดงนนการรบประทานยาปฏชวนะเพอรกษา

โรคทเกดจากเชอไวรส จงไมสามารถฆาเชอไวรสได แตเปนการเพมแรงกดดนใหแกแบคทเรยทอยภายในรางกาย ทาใหแบคทเรยเกดววฒนาการและสามารถตานทานตอยาได

23. เฉลย 4) Xd > Xc และ Yd > Ya ฮอรโมนออกซนจะรวมกนอยดานทไมมแสง ดงนน Yd > Ya ในลาตนและยอดฮอรโมนจะเรง

การแบงเซลล สวนในรากฮอรโมนจะยบยงการแบงเซลล ดงนน Xd > Xc 24. เฉลย 2) Archaeopteryx Lithographa Archaeopteryx Lithographa เปนหลกฐานทางฟอสซลทมการคนพบในประเทศเยอรมน ซง

เปนโครงกระดกของไดโนเสารเดน 2 ขา ขนาดเลกเทานกพราบ มรอยพมพของสวนปกและขนนกอยบนหนปน มอายประมาณ 150 ลานป ตางจากนกปกตตรงทมฟน สวนหางยาวประกอบดวยขอปลองยาวถง 20 ขอ สวนของกระดกซโครงเปนอสระ ปกประกอบดวยนวทเคลอนทไดและมกรงเลบ ซงเปนลกษณะทตรงกบ Theropods ซงเปนสตวเลอยคลานกนเนอขนาดเลก

25. เฉลย 3) การเกดการกลายพนธในระหวางการสรางเซลลสบพนธและถายทอดไปยงรนหลงๆ และการคดเลอกทางธรรมชาตการอยรอดของลกษณะทเกดการกลายพนธ

การเกด Mutation ทเกดโดยไมคาดคดในระหวางทมการสรางเซลลสบพนธและถายทอดไปยงรนหลงๆ เปนการสรางความหลากหลายทางพนธกรรมใหกบยนพลของประชากร ซงการคดเลอกทางธรรมชาตไมไดทาหนาทในการกาหนดความสามารถในการอยรอดหรอการทาใหสงมชวตดกวา แตอยทการกลายพนธนนทสรางความเตบโตใหแกประชากร หากการกลายมผลตอการเตบโตของประชากรของแตละ สปชส Mutation นนจะถกรกษาไวในยนพล แตถาไมมสมบตนน การคดเลอกทางธรรมชาตกจะคอยคดทงไปจากประชากร


26. เฉลย 2) 0.481 AA+0.426 Aa+0.094 aa ความถจโนไทป AA 521 คน ความถจโนไทป Aa 345 คน ความถจโนไทป aa 134 คน มประชากรทงหมด 1000 คน ความถยน A = (521 + 1/2(345))/1,000 = 0.6935 ความถยน a = (134 + 1/2(345))/1,000 = 0.3065

พอ 0.6935 A 0.3065 a แม 0.6935 A 0.481 AA 0.213 Aa 0.3065 a 0.213 Aa 0.094 aa ดงนนความถจโนไทปในรนลกเทากบ 0.481 AA+0.426 Aa+0.094 aa 27. เฉลย 2) ประชากร คอ กลมของพช สตว หรอมนษยซงมการผสมหรอแตงงานกนระหวางสมาชกในประชากร ประชากร คอ กลมของพช สตว หรอมนษยซงมการผสมหรอแตงงานกนระหวางสมาชกในประชากร

เปนแหลงรวมของยนทควบคมลกษณะตางๆ และมการเปลยนแปลงลกษณะตางของสงมชวตตลอดเวลา 28. เฉลย 1) โอกาสทเกสรเพศผของดอกเบญจมาศสามารถผสมกบเกสรเพศเมยไดเทาๆ กน การผสมพนธแบบสม คอ การทเพศผหรอเพศเมยทกตว มโอกาสเทาๆ กนในการเลอกคผสมพนธ

กบเพศตรงขามตวใดตวหนง โดยไมมความลาเอยงทจะเลอกผสมพนธกนเฉพาะพวกทมจโนไทปเหมอนกนหรอผสมกบพวกทมจโนไทปตางกน

29. เฉลย 2) ประชากรทอยในกฏของฮารด-ไวนเบรก คอ ประชากรแบบเปด ประชากรทอยในกฎของฮารด-ไวนเบรกจะตองเปนประชากรแบบปด คอ ไมมการอพยพเขา-

ออกของสมาชกในกลมประชากร 30. เฉลย 4) ก., ข. และ ค. ทง 3 ขอ สามารถใชศกษาววฒนาการของสงมชวตได โดยท Biochemistry and Molecular

Biology เปนการศกษา ในเรองของสารพนธกรรมและองคประกอบทางชวโมเลกลทเกดการเปลยนแปลงไป เชน การเปลยนแปลงลาดบนวคลโอไทดทกอใหเกดการเปลยนแปลงชนดกรดอะมโนและโปรตน และเรมใชกนอยางแพรหลายเมอมการพฒนาเทคนคและอปกรณ เนองจากโดยทวไปสงมชวตทแยกอาศยกนเปนเวลานาน จะมการเปลยนแปลงในระดบยนเกดขนดวย การศกษาในดาน Anatomy of Living Organisms นน จะเปนการศกษาเปรยบเทยบโครงสรางทางกายวภาค เชน โครงกระดกของมนษยและคางคาว แมจะมลกษณะการใชงานทแตกตางกน และสงมชวตทง 2 ชนดจะมถนทอยและวถชวตทแตกตางกน แตโครงสรางทวไปเหมอนกนและมความสมพนธกน สวน Comparative of Embryology เปนการศกษาพฒนาการของสงมชวตหลงจากทมการผสมกนระหวางอสจและไข ซงใชเปนหลกฐานทสนบสนนแนวคดการมบรรพบรษรวมของสตวมกระดกสนหลง เชน เอมบรโอของปลา นก เตา และคน เมอเปรยบเทยบแลวแทบจะไมพบความแตกตางกนเลย


การรกษาดลยภาพรางกายมนษยและสตว การรกษาดลยภาพ • สตวสามารถรกษาสภาวะภายในรางกายไวไดแมวาสภาพแวดลอมภายนอกจะมการเปลยนแปลงไปมากจนอาจเปนอนตรายตอเซลลได เรยกลกษณะนวา Homeostasis 1. Thermoregulation เปนการรกษาสมดลของอณหภมภายในรางกาย 2. Osmoregulation เปนการรกษาสมดลของสารละลายและนาในรางกาย 3. Excretion คอ การกาจดของเสยพวกไนโตรเจน (Nitrogen-Containing Waste) ออกนอกรางกาย ประเภทของสงมชวตแบงออกได 2 แบบ คอ 1. สตวเลอดอน : สตวทมการรกษาสมดลภายในรางกายไมใหมการเปลยนไปมาก ในขณะทสภาพแวดลอมภายนอกมการเปลยนแปลงอยางมาก ไดแก นกและสตวเลยงลกดวยนม 2. สตวเลอดเยน : สตวทมการเปลยนแปลงสภาพภายในรางกายตามสภาพแวดลอมภายนอก ไดแก ปลา, สตวไมมกระดกสนหลง, สตวสะเทนนาสะเทนบก และสตวเลอยคลาน

Ambient temperature (อณหภมสงแวดลอม) (°C)0 10 20 30 40

Body

temp

eratu

re (°C

)

10

20

30

40

โครงการแบรนดซมเมอรแคมป 2012____________________________ วทยาศาสตร ชววทยา (181)

การควบคมอณหภมในรางกาย • ผวหนง ชวยปองกนเชอโรค รกษาอณหภมของรางกาย ขบถายของเสยในรปของเหงอ • ตอมเหงอ (Sweat) มทง Artery และ Vein มาหลอเลยง เพอขบถายของเสยจากเลอดแพรจาก หลอดเลอดฝอยออกไปยงตอมเหงอ • ขณะทเหงอระเหยออกจากผวหนง จะพาความรอนของรางกายออกมาดวย เปนการชวยระบายความรอน • ไขมน (Adipose) และขน ทาหนาทเปนฉนวนปองกนการสญเสยความรอนออกนอกรางกาย ถาอณหภมรางกายลดลง - Hypothalamus สงสญญาณใหหลอดเลอดทผวหนงหดตว ปรมาณเลอดทผวหนงลดลง จงลดการระบายความรอนจากเลอด - กลามเนอทผวหนงหดตว เกดการตงชน (Erection) ของขน - การหดและคลายตวของกลามเนออยางรวดเรวเพอผลตความรอน ทาใหเกดการสน - Hypothalamus สงสญญาณใหเซลลรางกายเพมอตรา Metabolism ถาอณหภมรางกายสงขน - Hypothalamus สงสญญาณใหหลอดเลอดทผวหนงขยายตว ปรมาณเลอดทผวหนงเพมขน จงระบายความรอนจากเลอด - ตอมเหงอ ขบเหงอเพมขน ชวยระบายความรอน - Hypothalamus สงสญญาณใหเซลลรางกายลดอตรา Metabolism คาศพทนาร Hibernation : การจาศลฤดหนาว การปรบตวทางสรรวทยาททาใหสตวอยรอดไดในสภาพอากาศหนาวและขาดแคลนอาหารเปนเวลานาน โดยการลดเมแทบอลซม, ระบบไหลเวยนเลอด, การหายใจ และอณหภมรางกาย Estivation : การจาศลฤดรอน การปรบตวทางสรรวทยาททาใหสตวอยรอดไดในสภาพอากาศรอนและขาดแคลนนาเปนเวลานาน โดยการลดเมแทบอลซม การควบคมนาและเกลอแรในรางกาย - Osmosis : การเคลอนทของนาผาน Semipermeable Membrane โดยขนกบความเขมขนของ osmolyte (Ion, Small Organic Molecules, Protein) ทอยระหวางเยอกนทงสองดาน - นกทะเลหลายชนด มอวยวะในการกาจดเกลอทหว เรยกวา Nasal Gland - ฉลาม มอวยวะพเศษสาหรบกาจดเกลอ เรยกวา Rectal Gland


Osmoregulation ในปลานาจด ปญหา - ไดรบนาเขาสรางกายจานวนมาก - สญเสยเกลอแรออกจากรางกาย การแกปญหา - ขบปสสาวะปรมาณมากและเจอจาง - รบเกลอจากอาหารและผานเหงอก - เหงอกดดแรธาตเขารางกายดวย Active Transport

Osmoregulation ในปลานาเคม ปญหา - ไดรบเกลอเขาสรางกายจานวนมาก - สญเสยนาออกจากรางกายจานวนมาก การแกปญหา - กาจดเกลอออกจากเหงอกโดยวธ Active Transport - รบนาจากอาหารและนาทะเล ขบปสสาวะปรมาณตา และความเขมขนสง


การกาจดของเสยพวกไนโตรเจนทไดจากการสลายโปรตนและกรดนวคลอก ในรปแบบตางๆ ดงน 1. แอมโมเนย (Ammonia) - เปนสารทละลายนาไดด แตเปนพษตอสตว แมจะมปรมาณนอย - มกพบในสตวนาและปลานาจด เพราะแอมโมเนยสามารถแพรผานเยอเซลลสนาไดด 2. ยเรย (Urea) - พบในสตวเลยงลกดวยนม, สตวครงบกครงนาตวเตมวย, ปลาทะเล และสตวเลอยคลานในนา - ยเรยสรางทตบโดยการรวมกนของแอมโมเนยและคารบอนไดออกไซด - ยเรยมอนตรายนอยกวาแอมโมเนยม 3. กรดยรก (Uric acid) - พบในหอยทากบก, แมลง, นก และสตวเลอยคลานหลายชนด - กรดยรกไมคอยละลายนา จงมการขบออกจากรางกายในรป Semisolid จงประหยดการขบนาออก - กรดยรก ไมเปนอนตรายตอเซลล การขบถายของสงมชวตเซลลเดยว • สวนใหญอาศยในนา หรอทมความชนสง • ของเสยจะแพรผานเยอหมเซลลออกสสงแวดลอม • นาจากสงแวดลอมจะแพรเขาสเซลลมากกวาแพรออก • Contractile Vacuole ชวยรกษาสมดลนาและแรธาต รวมทงกาจดของเสยในเซลลดวย

Water diffuses throughcall membrane

Contractilevacuole

Contractilevacuole (full)

Contractilevacuole (empty)

Vacuole pumpsout water

100 µmB 100 µm

A

C

การขบถายของสตว อวยวะทใชในการกาจดของเสยจากรางกายสตวชนดตางๆ มดงน 1. Protonephridia พบในหนอนตวแบน, Rotifers, Annelids บางพวก และตวออน Mollusk 2. Metanephridia พบใน Annelids 3. Malpighian Tubules พบในแมลง 4. Kidney พบในสตวมกระดกสนหลง


HEMOLYMPH

Rectum

Digestive

Intestine Hindgut

Malpighiantubules

Midgut(stomach)

Rectum

AnusFeces and urine

Malpighiantubule

Salt, water, andnitrogenous

wastes

Reabsorption of H2O,ions, and valuableorganic molecules

ไต (Kidney) • Vertebrates ทกชนดมไตทาหนาทเปนอวยวะขบถาย • ปลานาจด มปญหานามากเกนไป ไตจงมหนาทดดกลบแรธาต ไมดดกลบนา ปสสาวะจงมนามาก • ปลานาเคม ตองดมนาเคมจานวนมาก เกลอสะสมในรางกายมาก กาจดเกลอออกทางเหงอก ไตมนาผานเขานอย ปสสาวะขบออกนอยและเขมขนมาก • กบ นาแพรผานรางกายทางผวหนง ไตขบปสสาวะปรมาณมากและเจอจาง ของเสยในรป Urea • สตวเลอยคลานและนก สงวนนาในรางกาย โดยมโครงสรางรางกายปองกนการสญเสยนา (เกลดและขน) และขบถายของเสยในรป Uric Acid (ของแขงและใชนาในการขบถายนอยมาก) นาทผานไต จะถกดดกลบหมดทางทอไต • สตวเลอยคลาน ไมมกระเพาะปสสาวะ Uric Acid ผานไตไปยง Cloaca ออกไปพรอมกบกากอาหาร • Mammals ขบถายของเสยในรป Urea ละลายในปสสาวะ • ทอของหนวยไต ดดนากลบคนเพอปรบปรมาณและความเขมขนใหเหมาะสมตอการรกษาสมดลนาและแรธาต • สตวทะเลทราย จะมทอของหนวยไตยาวเปนพเศษ สามารถดดกลบนาไดเกอบหมด ปสสาวะจงมความเขมขนมาก


ไตกบการรกษาสมดลนาและแรธาต • ฮอรโมนทควบคมการรกษาสมดลนา คอ Antidiuretic Hormone (ADH) • ถารางกายขาดนา เลอดจะมแรงดนออสโมตกสง ไปกระตน Osmotic Receptor ท Hypothalamus • Hypothalamus กระตนใหตอมใตสมองสวนหลงหลง ADH เขาสกระแสเลอด • ADH ทาหนาทกระตนใหทอของหนวยไตสวนปลายและทอรวม (Collecting Duct) ดดนากลบคน เขาสหลอดเลอด ปรมาณนาในเลอดจงสงขน • Hypothalamus กระตนใหเกดการกระหายนา • การดมนามากขน ทาใหแรงดนออสโมตกในเลอดเขาสปกต • ถาเลอดมนามาก แรงดนออสโมตกของเลอดจะลดลง • Hypothalamus จะยบยงการหลง ADH ทาใหทอของหนวยไตลดการดดนากลบคน • การดดกลบนาคนจงนอยลง จงปสสาวะมากขนและเจอจาง • ถารางกายขาด ADH จะทาใหถายปสสาวะมากและเจอจาง เกดโรคเบาจด (Diabetes Insipidus) • Aldosterone จากตอมหมวกไตชนนอก จะควบคมสมดลเกลอแรพวกโซเดยม โพแทสเซยม ฟอสเฟต • กระตนใหมการดด Na+ กลบเขากระแสเลอดโดย Active Transport ทาใหแรงดนออสโมตกสงขน จงดดกลบนาเพมขน

ตวอยางขอสอบเกา 1. มนกงทอยบรเวณหวของกงเปนอวยวะททาหนาทเชนเดยวกนกบอวยวะใดของสตวอน 1) ตอมเกลอ (salt gland) ของนก 2) ตอมเรคตล (rectal gland) ของฉลาม 3) เนอเยอไขมนของสตวมกระดกสนหลง 4) ตบออน (pancreas) ของกบ 2. วฏจกรของสารใดตอไปนตางจากขออน 1) คารบอน 2) ไนโตรเจน 3) ฟอสฟอรส 4) นา 3. ขอใดถกเกยวกบการทางานของหนวยไตในคน 1) ภาวะทรางกายขาดนาจะกระตนการหลงฮอรโมน ADH มากขน เพอลดการดดนากลบททอหนวยไต

และทอรวม 2) ทอหนวยไตของคนเปนเบาหวาน จะดดกลบนาตาลไดนอยกวาของคนปกต จงทาใหมนาตาลออกมาใน

ปสสาวะ 3) ปรมาณกลโคส ยเรย และนา ทกรองผานโกลเมอรลส จะใกลเคยงกบปรมาณในพลาสมา 4) การดดกลบสารตางๆ รวมทงนาเพอเขาสเลอด เกดทบรเวณทอขดสวนตนของหนวยไต 4. ขอใดเกดขนเมอขนไปบนยอดเขาสง ก. อตราการหายใจและการเตนของหวใจเพมขน ข. สรางเมดเลอดแดงเพมขน ค. เลอดไหลเวยนในเสนเลอดเรวขน 1) ก. 2) ก. และ ข. 3) ข. และ ค. 4) ก., ข. และ ค.


5. ถาคนและกบไปอยในหองทมอณหภม 15°C จะมอตราการหายใจดงขอใด

อตราการหายใจ คน กบ

1) ลด ลด 2) เพม เพม 3) ลด เพม 4) เพม ลด 6. สารในขอใดททอของหนวยไตดดกลบคนสเสนเลอดฝอยทปกคลมหนวยไต แตพบในนาปสสาวะในปรมาณมากกวา ก. โปรตน ข. กลโคส ค. โซเดยม ง. คลอไรด 1) ก. และ ข. 2) ข. และ ค. 3) ค. และ ง. 4) ก. และ ง. 7. โครงสรางในขอใดมกระบวนการดดกลบสารเขาสกระแสเลอดหรอของเหลวของรางกาย ก. เฟลมเซลล ข. เนฟรเดยม ค. ทอมลพเกยน ง. หนวยไต 1) ก. และ ข. 2) ข. และ ค. 3) ก., ข. และ ง. 4) ข., ค. และ ง. 8. ขอใดอธบายไมถกตอง 1) คอนแทรกไทลแวควโอลทาหนาทกาจดของเสยทเปนสารพวกไนโตรเจน 2) ไสเดอนดนมเนฟรเดยมกาจดของเสยพวกแอมโมเนย 3) เนฟรเดยมทางานคลายหนวยไตของสตวมกระดกสนหลง 4) ทอมลพเกยนกาจดของเสยทเปนสารประกอบไนโตรเจนออกในรปของกรดยรก 9. พารามเซยมทเลยงในนาเลยงชนดหนง มการบบตวของคอนแทรกไทลแวควโอล X ครง/วนาท ถาตองการให

นาทเลยงมแรงดนออสโมซสสงขน จะตองเตมสารใด และการบบตวของคอนแทรกไทลแวควโอลจะเปนอยางไร สารทเตม จานวนครงของการบบตวของคอนแทรกไทลแวควโอล

1) เกลอ มากกวา X 2) เกลอ นอยกวา X 3) นากลน มากกวา X 4) นากลน นอยกวา X 10. ขอใดเปนการรกษาสมดลของแรธาตและนาในสตวทถกตอง

สตว วธการ 1) ปลาทะเล ขบแรธาตทเกนพอออกไปดวยกระบวนการแอกทฟทรานสปอรต 2) ปลานาจด มเกลดแขงและขบแรธาตตางๆ ออกทางปสสาวะและอจจาระดวยกระบวนการ

พาสซฟทรานสปอรต 3) สตวชนตาในทะเล ปรบแรงดนออสโมตกในตวใหนอยกวาแรงดนออสโมตกของนาทะเล 4) นกทะเล มตอมนาสกชวยดงแรธาตเขาทางจมก


11. การขบถายของเสยทไดจากโปรตนของสตวในขอใดถกตอง

ปลา ไก มา 1) ยเรย แอมโมเนย กรดยรก 2) แอมโมเนย กรดยรก ยเรย 3) กรดยรก ยเรย แอมโมเนย 4) แอมโนเนย ยเรย กรดยรก

12. ระบบขบถายชนดใดทมความเกยวของกบทางเดนอาหารมากทสด 1) เฟรมเซลล 2) เนฟรเดยม 3) ทอมลพเกยน 4) ไต 13. สตวในขอใดมอตราเมแทบอลซมสงขนกวาปกต ก. กบขณะจาศล ข. หนทดลองขณะถกใสไวในตเยน ค. หนทดลองขณะถกใสไวในต 50 องศาเซลเซยส 1) ก. 2) ข. 3) ก. และ ข. 4) ก. และ ค. 14. กราฟแสดงปรมาณของเสยทมไนโตรเจนทถกขบออกทางไตเปนของสตวในคลาสขอใด

ก ข ค0

ปรมาณทพบในปสสาวะแอมโมเนยยเรยกรดยรก

ก ข ค 1) แมมมาเลย แอมฟเบย ออสตอคไทอส2) แมมมาเลย เอวส ออสตอคไทอส3) แมมมาเลย เอวส แอมฟเบย 4) แอมฟเบย แอมฟเบย ออสตอคไทอส


15. จากกราฟขอใดแสดงการกาจดนาของอะมบาถกตอง เมอนาภายนอกเซลลมความเคมเพมขน

AB

C

D0

0

ปรมา

ณนาท

ถกกา

จดออ

ก

ความเคมของนา (%)1 2 3 4 5 6

1) A 2) B 3) C 4) D 16. อวยวะขบถายของสตวในขอใดทสามารถทาหนาทกรองและดดสารกลบคลายกบไต ก. พลานาเรย ข. ไสเดอนดน ค. ผเสอ 1) ก. 2) ข. 3) ก. และ ค. 4) ข. และ ค. 17. ทอมลพเกยนกาจดของเสยพวกใด

ก. แอมโมเนย ข. กรดยรก ค. ยเรย 1) ก. 2) ข. 3) ก. และ ข. 4) ข. และ ค.

เฉลย 1. เฉลย 4) ตบออน (pancreas) ของกบ มนกงเปนอวยวะททาหนาทเดยวกบตบออนของกบ กงเปนสตวนาทไมมกระดกสนหลง ลาตวแบนขาง

แนวสนหลงโคงงอ และมเปลอกซงเปนสารประกอบจาพวกไคตน (chitin) หอหมตว อวยวะภายในของกงสวนใหญอยในบรเวณหว ซงประกอบดวยหวใจ อวยวะยอยอาหาร ระบบประสาท และอวยวะสบพนธ ในอวยวะยอยอาหารของกงนอกจากกระเพาะอาหารมลกษณะเปนถงแลว กยงมอวยวะซงทาหนาทชวยในการยอยอาหาร อนไดแก ตบ และตบออน หรอทเรารจกวา “มนกง” มลกษณะเปนถงออนนมสเหลองสด

2. เฉลย 3) ฟอสฟอรส วฏจกรฟอสฟอรสแตกตางจากวฏจกรของสารอนๆ เชน คารบอน ไนโตรเจนและออกซเจน

และนา จะไมพบฟอสฟอรสในบรรยากาศทวไป โดยทฟอสฟอรสสวนใหญจะอยในรปของของแขงของสารประกอบ ฟอสเฟตเกอบทงหมด เชน พบในชนหนฟอสเฟต


3. เฉลย 3) ปรมาณกลโคส ยเรย และนา ทกรองผานโกลเมอรลส จะใกลเคยงกบปรมาณในพลาสมา ภาวะทรางกายขาดนาจะกระตนการหลงฮอรโมน ADH มากขน เพอเพมการดดนากลบททอหนวยไต

และทอรวม นาและสารจานวนหนงถกดดกลบจากบรเวณทอขดสวนตนของหนวยไต สวนคนทเปนเบาหวานมระดบนาตาลในเลอดสง เกนความสามารถสงสดในการดดกลบของหนวยไต หนวยไตดดกลบนาตาลไมหมด ทาใหมนาตาลในปสสาวะมาก

4. เฉลย 4) ก., ข. และ ค. บนยอดเขาสงความหนาแนนของอากาศลด ปรมาณออกซเจนนอยรางกายจงตองมการปรบตว

ดานสรระ เพอใหมการสรางเมดเลอดแดงเพมขนสาหรบรวมตวกบออกซเจน เพอใหเพยงพอตอความตองการของรางกาย โดยเลอดจะไหลเวยนในเสนเลอดเรวขน เพอนาออกซเจนไปใหเซลลมผลทาใหอตราการหายใจและการเตนของหวใจเพมขน

5. เฉลย 4) อตราการหายใจของคนเพมขน, อตราการหายใจของกบลดลง คน สตวเลยงลกดวยนานม และสตวปก เปนสตวเลอดอน อณหภมของรางกายไมเปลยนแปลง

ไปตามอณหภมของสงแวดลอม ดงนนเมอไปอยในสงแวดลอมทมอณหภมตา (อณหภม 15°C) อตราเมแท-บอลซมและอตราการหายใจจะเพมขน เพราะมการสรางความรอนชดเชยสวนทเสยไปใหสงแวดลอมเพอรกษาสมดลของอณหภมในรางกายใหอยในระดบปกต (ประมาณ 37°C) แตกบเปนสตวเลอดเยนอณหภมของรางกายจะเปลยนแปลงไปตามอณหภมของสภาพแวดลอม เมอไปอยในสงแวดลอมทมอณหภมตา อตราเมแทบอลซมและอตราการหายใจจะลดลง เพอทาใหอณหภมของรางกายลดลงตามอณหภมของสงแวดลอม

6. เฉลย 3) ค. และ ง. ตารางเปรยบเทยบสารในของเหลว 3 ชนด คอ พลาสมา ของเหลวทกรองผานโกลเมอรลส

และปสสาวะ

สาร พลาสมา (กรม/100 cm3)

ของเหลวทกรองผานโกลเมอรลส (กรม/100 cm3)

ปสสาวะ (กรม/100 cm3)

นา โปรตน ยเรย

กรดยรก แอมโมเนย กลโคส โซเดยม คลอไรด

92

6.0-8.4 0.0008-0.25 0.003-0.007

0.0001 0.07-0.11 0.31-0.33 0.35-0.40

90-93

0.01-0.02 0.03 0.003 0.0001

0.1 0.32 0.37

95 0 2

0.05 0.05 0

0.6 0.6


7. เฉลย 4) ข., ค. และ ง. โครงสรางทใชในการขบถายของสงมชวตทมกระบวนการดดกลบสารเขาสกระแสเลอดหรอของเหลว

ของรางกาย ไดแก เนฟรเดยม (Nephridium) ของไสเดอนดน, ทอมลพเกยน (Malpighian tubule) ของแมลงและหนวยไต (Nephron)

ขอควรทราบเพมเตม ไสเดอนดน เปนสตวทมลาตวเปนปลอง มอวยวะขบถายของเสย เรยกวา เนฟรเดยม

(Nephridium) ปลองละ 1 ค เปนทอขดไปมา มปลายเปดสองขาง ปลายขางหนงอยในชองของลาตว มลกษณะเหมอนปากแตร เรยกวา เนโพรสโตม (Nephrostome) ทาหนาทรบของเหลวจากชองของลาตว สวนปลายอกดานหนงเปนชองเปดออกสภายนอกทางผวหนง เนฟรเดยมนจะทาหนาทขบถายของเสยพวกแอมโมเนย และยเรย สวนนาและแรธาตบางชนดทมประโยชนจะถกดดกลบโดยผนงทอของเนฟรเดยมเขาสกระแสเลอด เนฟรเดยมจงทาหนาททงกรองและดดสารกลบ ซงลกษณะการทางานของเนฟรเดยมคลายคลงกบหนวยไตของสตวมกระดกสนหลงบางประเภท

แมลง มอวยวะขบถายเรยกวา ทอมลพเกยน (Malpighian tuble) ประกอบดวยทอเลกๆ จานวนมาก ทอเหลานมลกษณะคลายถงยนออกมาจากทางเดนอาหารตรงบรเวณรอยตอของทางเดนอาหารสวนกลางกบสวนทาย ปลายของทอมลพเกยนจะลอยเปนอสระอยในของเหลวภายในชองของลาตว ในของเหลวจะมของเสย นาและสารตางๆ ซงจะถกลาเลยงเขาสทอมลพเกยนไปยงทางเดนอาหารโดยจะมการดดสารทมประโยชนกลบเขาสระบบหมนเวยนเลอด สวนของเสยพวกสารประกอบไนโตรเจนจะเปลยนเปนผลกกรดยรกขบออกมาพรอมกากอาหาร

โบวแมนสแคปซล

โกลเมอรลส

หลอดเลอด

ทอขดสวนตนหวงเฮนเล

ทอรวม

กลโคส

++ Na OH Cl K HCO 23 --

+H NH3

+NaOHCl 2-OH Cl 2-

++ K H

+Na Cl OH2 --3HCO Na+

ทอขดสวนปลาย

กรดอะมโน -3PO

การกรองสารและการดดสารกลบของหนวยไต

8. เฉลย 1) คอนแทรกไทลแวควโอลทาหนาทกาจดของเสยทเปนสารพวกไนโตรเจน คอนแทรกไทลแวควโอล (Contractile vacuole) มหนาทรกษาสมดลของนาและแรธาตในเซลล

โดยการขบนาทมากเกนไปออก (แบบเรยนชววทยา เลม 2 หนา 58)


9. เฉลย 2) สารทเตมเกลอ, จานวนครงของการบบตวของคอนแทรกไทลแวควโอลนอยกวา X พารามเซยมทอยในนาทมแรงดนออสโมซสสง (มความเขมขนมาก) คอนแทรกไทลแวควโอล

จะทางานนอยลง เนองจากนาทอยภายนอกเซลลพารามเซยมแพรเขาสเซลลไมมาก คอนแทรกไทลแวควโอล (Contractile Vacuole) ทาหนาทกาจดนาทมากเกนพอออกนอกเซลล 10. เฉลย 1) ปลาทะเล วธการ คอ ขบแรธาตทเกนพอออกไปดวยกระบวนการแอกทฟทรานสปอรต ปลาทะเล แรงดนออสโมตกทอยภายในตวปลาตากวาแรงดนออสโมตกของนาทอยรอบๆ ทาให

นาในตวปลาออสโมซสออกมาขางนอกตลอดเวลาจงมการปรบตว ดงน 1. มเซลลพเศษทเหงอกขบเกลอแรออกจากรางกายแบบ Active Transport 2. ดมนาทะเลเขาไปทดแทน 3. โกลเมอรลสของไต ขนาดเลก 4. ปสสาวะนอย และมความเขมขนสง 5. มผวหนงและเกลดปองกนแรธาตจากนาทะเลเขาตว 6. แรธาตทปนมากบอาหารขบออกทางทวารหนก 11. เฉลย 2) ปลา = แอมโมเนย, ไก = กรดยรก, มา = ยเรย ใหพจารณาจากตารางตอไปน

สงมชวต โครงสรางทใชในการขบถาย ของเสยทเปนสารประกอบไนโตรเจนอะมบา พารามเซยม Contractile vacuole แอมโมเนย (NH3)

พลานาเรย Flame Cell แอมโมเนย ไสเดอนดน Nephridium แอมโมเนย และยเรย แมลง Malpighian tubule กรดยรก กง Green gland แอมโมเนย ปลา ไต แอมโมเนย

ลกออด ไต แอมโมเนย กบ ไต ยเรย

คน สตวเลยงลกดวยนานม ไต ยเรย สตวปก สตวเลอยคลาน ไต กรดยรก

12. เฉลย 3) ทอมลพเกยน แมลงมอวยวะขบถายทเรยกวา ทอมลพเกยน (Malpighian Tubule) ประกอบดวยทอเลกๆ

จานวนมาก ทอเหลานมลกษณะคลายถงยนออกมาจากทางเดนอาหารตรงบรเวณรอยตอของทางเดนอาหารสวนกลางกบสวนทาย ปลายทอมลพเกยนจะลอยเปนอสระอยในของเหลวภายในชองของลาตว ในของเหลวจะมของเสย นาและสารตางๆ ซงจะถกลาเลยงเขาสทอมลพเกยนไปยงทางเดนอาหาร โดยจะมการดดกลบสารทเปนประโยชน กลบเขาสระบบหมนเวยนเลอด สวนของเสยพวกสารประกอบไนโตรเจนจะเปลยนเปนผลกกรดยรกขบออกมาพรอมกากอาหาร


ทอมลพเกยนเกลอ นา และของเสยทมไนโตรเจนเปนองคประกอบ

กากอาหาร

ทางเดนอาหารสวนกลางลาไส

ไสตรงทวารหนก

ก. แสดงตาแหนงของทอมลพเกยน ข. แผนภาพของกระบวนการขบถายสารตางๆ ของทอมลพเกยน

อวยวะขบถายของแมลง (แบบเรยนชววทยา เลม 2 หนา 59) 13. เฉลย 2) ข. หน เปนสตวเลอดอน (Homeothermic animal) จะมกลไกในการรกษาอณหภมของรางกายใหคงท

ทาใหอณหภมของรางกายไมเปลยนแปลงไปตามอณหภมของสงแวดลอม ดงนนเมอไปอยในสงแวดลอมทมอณหภมตา เชน ในตเยน อตราเมแทบอลซมของรางกายจะเพมสงขนกวาปกต กลไกการกระตนใหเพม เมแทบอลซมขนอยกบศนยควบคมอณหภมทสมอง Hypothalamus กระตนการหลงฮอรโมนตางๆ ทเกยวของกบการเพมเมแทบอลซม เชน ฮอรโมนไทรอกซน อะดรนาลน นอรอะดรนาลน เปนตน

(ชววทยา. ทบวงมหาวทยาลย. 2530. หนา 461-462) 14. เฉลย 2) ก = แมมมาเลย, ข = เอวส, ค = ออสตอคไทอส ของเสยทมธาตไนโตรเจนเปนองคประกอบ (Nitrogenous waste) แอมโมเนย ยเรย กรดยรก

การกาจดของเสยทมสารประกอบไนโตรเจนของสตวเลยงลกดวยนานม (Mammalia) จะกาจดออกมาในรปยเรยในพวกนก (Aves) กาจดออกมาในรปกรดยรก ในพวกปลากระดกแขง (Osteichthyes) กาจดออกมาในรปแอมโมเนย

15. เฉลย 4) D ความเคมของนา (%) นอย แรงดนออสโมตกตา นาจากสงแวดลอมแพรผานเขาไปในเซลลได

ตลอดเวลา อะมบาตองกาจดนาออกโดยใชคอนแทรกไทลแวควโอล (Contractile vacuole) ซงเปนออรแกเนลลชนดพเศษททาหนาทรกษาสมดลของนา แตถาความเคมของนา (%) มาก แรงดนออสโมตกสง นาจากสงแวดลอมแพรเขาสเซลลนอย การกาจดนาออกนอกเซลลกจะนอยดวย (แบบเรยนชววทยา ว0410 หนา 134)

สรปไดวา Contractile Vacuole จะทางานมากในสภาวะแวดลอมเจอจาง และจะทางานนอยในสภาวะแวดลอมทเขมขน

16. เฉลย 2) ข. ไตของคนประกอบดวยหนวยไต (Nephron) ทาหนาทกรองของเสยจากเลอดและดดกลบสารท

เปนประโยชนคลายกบเนฟรเดยม (Nephridium) ของไสเดอนดน 17. เฉลย 2) ข. ทอมลพเกยน (Malpighian tubule) เปนโครงสรางในการกาจดของเสยของพวกแมลง โดยจะ

กาจดของเสยออกมาในรปของกรดยรก


พนธศาสตร (Genetics) การถายทอดลกษณะของเมนเดล - ถวลนเตา (Pisum sativum) อายสน ลกษณะ ผวเมลด สเมลด สดอก รปฝก สฝก ตาแหนงดอก ขนาดลาตน

เดน

เรยบ เหลอง มวง เตม เขยว ตาขาง สง

ดอย

ยน เขยว ขาว คอด เหลอง ตายอด เตย

Monohybrid cross : การผสมลกษณะทสนใจเพยงหนงลกษณะ ลกษณะเมลดเรยบ = ลกษณะเดน S ลกษณะเมลดยน = ลกษณะดอย s เมลดถวพนธแทเมลดเรยบ = SS เมลดถวพนธแทเมลดยน = ss ลกผสมรนทหนง ไดเมลดเรยบทงหมด ลกผสมรนท 2 ไดเมลดเรยบ : เมลดยน = 3 : 1

5474Smooth

Smooth wrinkled×

Smooth

plantsF tertilizeSelf 1-

1F

1P

2F1850

wrinkled

7324 :F inTotel peas 23/4 Smooth1/4 wrinkled


กฏขอทหนงของเมนเดล Law of Segregation “ลกษณะแตละลกษณะถกควบคมดวย Factor 1 ค เมอมการสรางเซลลสบพนธ Factor ทอยเปนคน จะแยกออกจากกนเขาสเซลลสบพนธ (Gamate) เซลลละ 1 อนและจะกลบมาเขาคอกครงในลก เมอมการผสมระหวางเซลลสบพนธจากพอกบแม” กาหนดให ยน S - ลกษณะเมลดเรยบ ยน s - ลกษณะเมลดยน P เมลดเรยบพนธแท × เมลดยนพนธแท SS ss เซลลสบพนธ S s F1 Ss เมลดเรยบ F1 × F1 Ss × Ss Gamete F2 SS Ss Ss ss (1SS : 2Ss : 1ss) 3 เมลดเรยบ เมลดยน 1 Dihybrid cross : การผสมพอแมทมลกษณะทตางกน 2 ลกษณะ ตวอยาง 1. ลกษณะรปรางเมลด และ 2. ลกษณะสเมลด เมลดเรยบ × เมลดยน เมลดสเหลอง × เมลดสเขยว (สเหลองเปนลกษณะเดน) ทาการผสมพนธดงน เมลดเรยบสเหลองพนธแท กบ เมลดยนสเขยวพนธแท

CrossP1

:F1

:F2

:F :F 11 × Smooth Yellow Smooth Yellow×

All Smooth Yellow

Smooth Yellow wrinkled Green×

9/16 Smooth Yellow 3/16 Smooth Green

3/16 wrinkled Yellow 1/16 wrinkled Green


ถาแยกศกษา ลกษณะรปรางเมลด ลกษณะสเมลด P เมลดเรยบ × เมลดยน P เมลดสเหลอง × เมลดสเขยว F1 เมลดเรยบ F1 เมลดสเหลอง F2 423 เมลดเรยบ : 133 เมลดยน F2 416 เมลดสเหลอง : 140 เมลดสเขยว อตราสวน 3/4 เรยบ : 1/4 ยน อตราสวน 3/4 สเหลอง : 1/4 สเขยว 3/4 เมลดเรยบ × 3/4 เมลดสเหลอง = 9/16 เมลดเรยบสเหลอง 3/4 เมลดเรยบ × 1/4 เมลดสเขยว = 3/16 เมลดเรยบสเขยว 1/4 เมลดยน × 3/4 เมลดสเหลอง = 3/16 เมลดยนสเหลอง 1/4 เมลดยน × 1/4 เมลดสเขยว = 1/16 เมลดยนสเขยว อตราสวน F2 ใน dihybrid cross 9/16 เมลดเรยบสเหลอง 3/16 เมลดยนสเหลอง 3/16 เมลดเรยบสเขยว 1/16 เมลดยนสเขยว กฏขอทสองของเมนเดล Law of Independence Assortment ยนทอยบนโครโมโซมตางคกน มความเปนอสระทจะเขาสเซลลสบพนธเดยวกน ให ยน S - เมลดเรยบ ยน Y - เมลดสเหลอง ยน s - เมลดยน ยน y - เมลดสเขยว ยนนตงอยบนโครโมโซมคนละคกน P เมลดเรยบสเหลอง × เมลดยนสเขยว Genotype SSYY ssyy Gamete (เซลลสบพนธ) SY sy F1 SsYy (เรยบสเหลอง) F1 × F1 SsYy × SsYy Gamete SY Sy sY sy SY Sy sY sy F2

♀ ♂ SY Sy sY sy

SY SSYY SSYy SsYY SsYy Sy SSYy SSyy SsYy Ssyy sY SsYY SsYy ssYY ssYy sy SsYy Ssyy ssYy ssyy


โครงสรางของ DNA • DNA - Deoxyribonucleic acid • RNA - Ribonucleic acid ดเอนเอ และอารเอนเอ ประกอบดวยหนวยยอยตางๆ เรยกวา นวคลโอไทด (Nucleotide) Nucleotide ประกอบดวยสารเคม 3 กลม - นาตาล (Sugar) - เบส (Base) - หมฟอสเฟต (Phosphate)

โครงสรางของนวคลโอไซดและนวคลโอไทด


พนธะทเชอมระหวางนวคลโอไทด คอ Phosphodiester Bond ขอแตกตางระหวางดเอนเอและอารเอนเอ

ดเอนเอ อารเอนเอ นาตาล Ribose Deoxyriboseเบส A, G, C, T A, G, C, U

กฏของ Chargaff ดเอนเอของสงมชวตตางๆ ประกอบดวยเบส 1. A = T, G = C 2. A + G (Purine) = T + C (Pyrimidine) 3. (A + G) / (T + C) = 1 4. (A + T) / (G + C) มคาเฉพาะในสงมชวตแตละชนด 5. องคประกอบของเบสจากดเอนเอของคนทสกดมาจากตางอวยวะมคาเทากน โครงสรางของ DNA Double stranded helix ของ James Watson & Francis Crick (1953)

• เกลยวค (Double Helix) เวยนขวา เหมอนบนไดเวยน • Complementary Base มการจบคของเบสคสม A : T และ G : C ดวยพนธะ Hydrogen • Antiparallel สองสายมทศทางกลบหวกลบหาง ซงกนและกน • เสนผานศนยกลาง 20 องสตรอม แตละคเบสหางกน 3.4 A • แตละคเบสทตดกนทามม 36 องศา 1 รอบม 10 คเบส


การจาลองโมเลกลดเอนเอ (DNA Replication) สามารถเกดขนได 3 แบบ 1. Conservative 2. Semi-Conservative 3. Dispersive

องคประกอบทจาเปนในกระบวนการจาลองโมเลกลดเอนเอ ดเอนเอตนแบบ (DNA Template) ไพรเมอร (Primer) : โอลโกนวคลโอไทดสนๆ ทเปนจดเรมตน นวคลโอไทดทง 4 ชนด (dNTP) Magnesium ion (Mg2+) เอนไซม DNA Polymerase


เอนไซมและโปรตนทเกยวของในการจาลองโมเลกลดเอนเอ 1. Helicase (H) สลายพนธะไฮโดรเจน (Hydrogen Bond) ทจบกนระหวางคเบส 2. DNA Binding Protein (ssb) จบกบดเอนเอสายเดยว 3. DNA Gyrase (Topoisomerase) คลายปมทจดแยก 4. Primase หรอ Primerase สราง RNA Primer 5. DNA Polymerase III สงเคราะหดเอนเอตอจาก Primer 6. DNA polymerase I ตด Primer ออกโดยใชคณสมบต 5′-3′ Exonuclease 7. DNA Ligase เชอมรอยขาดของพนธะฟอสโฟไดเอสเทอร (Nick) Central dogma

การลอกรหส (Transcription) • เปนการสราง RNA จาก DNA ตนแบบ • สงเคราะหโดยเอนไซม RNA Polymerase ในทศทางจาก 5′ → 3′

รหสพนธกรรม (Codon = Genetic Code) • รหสพนธกรรม คอ รหสทกาหนดชนดของกรดอะมโน • ประกอบดวย 3 นวคลโอไทด (Triplet Codon) กาหนดโดย นวคลโอไทด 4 ชนด G, A, T, C ใน DNA หรอ G, A, U, C ใน RNA • ทงหมด ม 64 รหส (64 = 43 = 4 × 4 × 4) - ม 61 รหสทกาหนดกรดอะมโน 20 ชนด - 3 รหส เปน Stop/Terminator Codon (UGA, UAA, UAG)


คณสมบตของรหสพนธกรรม • Triplet code ประกอบดวย 3 เบส แปลใหกรดอะมโน 1 ตว • Commaless ไมมการเวนวรรค อานตอเนองกน เชน - AUGUACGGCUGA met tyr gly stop • Non-overlapping ไมมการซอนกน • Degeneracy กรดอะมโนแตละชนดมไดหลายรหสพนธกรรม เชน - CUU, CUC, CUA, CUG = Leucine • Stop Codon ม 3 รหส คอ UAG, UGA และ UAA

องคประกอบของการสงเคราะหโปรตน 1. mRNA ทมรหสพนธกรรม (Codon) 2. ไรโบโซม เลอนไปจนถง Start Codon (AUG) 3. tRNA เปนอารเอนเอทมรหสคกบ Codon เรยก Anticodon เชน Codon AUG, Anticodon UAC นาอะมโน Methionine โพลโซม (Polysome) ใน Prokaryote mRNA มอายสน การลอกรหสจะเกดพรอมการแปลรหส (Transcription-Translation Coupling) เราจงเหนสาย mRNA มไรโบโซมเกาะอยจานวนมาก จงเรยกวา Polyribosome หรอ Polysome


ตวอยางขอสอบเกา 1. เซลลทเหนดงภาพ อยในระยะใดของการแบงเซลล

และมจานวนโครโมโซม 2n เปนเทาใด 1) แอนาเฟส, 2n = 4 2) แอนาเฟส I, 2n = 4 3) แอนาเฟส I, 2n = 8 4) แอนาเฟส II, 2n = 8 2. พชสายพนธ A เปนชวรนลกทเกดจากการผสมขามพนธของพชสายพนธ R ทมจนควบคมลกษณะปลายใบ

แหลมและปลายใบตด โดยปลายใบแหลมเปนลกษณะเดน กบพชสายพนธ V ทมจนควบคมลกษณะขนยาวและสน โดยขนยาวเปนลกษณะเดน หากพชสายพนธ A มลกษณะดอยของจนลกษณะขนควบคมการแสดงออกของจนเดน ลกษณะปลายใบลกษณะใดไมนาจะพบในพชสายพนธ A

1) ปลายใบแหลมขนยาว 2) ปลายใบแหลมขนสน 3) ปลายใบตดขนยาว 4) ปลายใบตดขนสน 3. พงศาวล (pedigree) ของครอบครวหนงในสามชวอาย (generation) แสดงถงการเปนโรคพนธกรรม

อยางหนงเปนดงน

XcXcSex-linked Recessive

XY XXXcY

XcY

XcX XcX XY

XY

XcY

XcXXcX XcXcXcY

1 2 3 4 5 6

1 2 3 4

1 2 3 4

ความนาจะเปนของลกในรนทสามทเปนเพศชายทเปนโรคเปนเทาใด 1) 1.00 2) 0.75 3) 0.50 4) 0.25 4. ผสมตนถวทม genotype เปน AaBbCc กบ AABbCc โอกาสทรนลกจะม genotype เปน AABBCC

เปนเทาใด 1) 1/64 2) 2/64 3) 3/64 4) 4/64 5. ลกษณะผวเผอกควบคมโดยจนดอยบน autosome ในกลมประชากร 20000 คน พบคนผวเผอกจานวน

18 คน ประชากรกลมนจะมคนทเปนพาหะอยเทาใด 1) 1264 คน 2) 1211 คน 3) 1164 คน 4) 664 คน


6. การเปลยนแปลงใดมผลทาใหลกษณะฟโนไทปเปลยนไป 1) การเตมเบส 3 ตวหนาตาแหนงเรมตนของการถอดรหส 2) การเตมลาดบเบสสาหรบกรดอะมโนฮสทดนหนาตาแหนงโพรโมเตอร 3) การเตมเบส 3 ตวหนาหลงตาแหนงเรมตนของการถอดรหส (Transcription) 4) การเตมลาดบเบสสาหรบกรดอะมโนฮสทดนหลงตาแหนงสดทายของการถอดรหส 7. การเปลยนแปลงระดบจนแบบใดทอาจไมมผลตอการเปลยนลกษณะฟโนไทป 1) การเปลยนแปลงเบส 1 ตวในสายดเอนเอ 2) การเอาลาดบเบส 1 โคดอนออกจากจน 3) การเตมเบส 1 ตวลงไปในสายดเอนเอ 4) การเพมลาดบเบส 1 โคดอนในจน 8. สามภรรยาคหนง สามมลกษณะมขนทใบห ภรรยามลกษณะไมมขนทใบห ลกของสามภรรยาคนจะมลกษณะ

เชนใด 1) ทงลกสาวและลกชายมขนทใบห 2) ทงลกสาวและลกชายไมมขนทใบห 3) ลกสาวมขนทใบห ลกชายไมมขนทใบห 4) ลกสาวไมมขนทใบห ลกชายมขนทใบห 9. โอกาสทจะพบคนเปนโรคโลหตจางแบบซกเคลเซลในคนแอฟรกน ม 1 ใน 40000 คน ในจานวนประชากร

ดงกลาว ถาชนเผาหนงมประชากร 10000 คน จะมคนทเปนพาหะประมาณเทาใด 1) 100 คน 2) 150 คน 3) 200 คน 4) 250 คน 10. ขอใดถกเกยวกบหมเลอด 1) คนทมหมเลอด O สามารถรบเลอดจากคนหมเลอด B ไดโดยไมเปนอนตราย เพราะหมเลอด O ไมม

แอนตเจน A ทจะจบกบแอนตบอด A ของหมเลอด B 2) คนทมหมเลอด A ไมสามารถรบเลอดจากคนหมเลอด AB ได เพราะแอนตเจน B จากหมเลอด AB

จะจบกบแอนตบอด B ของหมเลอด A 3) คนทมหมเลอด Rh- สามารถรบเลอดไดจากทงหมเลอด Rh- และ Rh+ 4) แมทมหมเลอด Rh+ ถามทารกในครรภคนท 2 หรอ 3 เปน Rh- อาจทาใหทารกเกดอรโทรบลาสโทซส-

ฟทาลสได 11. จาก mRNA ทมลาดบนวคลโอไทด 5′ UAC UCC AGU AUA CCA GAG3′ mRNA ขางตน

ถกสงเคราะหมาจาก DNA ตนแบบ ทมลาดบนวคลโอไทดอยางไร 1) 5′ TAC TCC AGT ATA CCA GAG 3′ 2) 5′ ATG AGG TCA TAT GGT CTC 3′ 3) 5′ GAG ACC ATA TGA CCT CAT 3′ 4) 5′ CTV TGG TAT ACT GGA GTA 3′


12. ตารางรหสพนธกรรม

จากตาราง มวเทชนททาใหเบสลาดบท 5 ของ mRNA ทมลาดบนวคลโอไทดเปน 5′ AUGUCCGUA 3′

เปลยนจาก C เปน A จะสงผลถงชนดของกรดอะมโนในลาดบท 2 ของสายพอลเพปไทดทถกสรางขนจาก mRNA นอยางไร

1) ไมมการเปลยนแปลงชนดของกรดอะมโน 2) เปลยนชนดของกรดอะมโนจาก Ser เปน Tyr 3) เปลยนชนดของกรดอะมโนจาก Arg เปน Asp 4) เปลยนชนดของกรดอะมโนจาก Pro เปน Thr 13. ขอใดไมถกตอง 1) เกลยวคของสายพอลนวคลโอไทดเวยนขวาตามเขมนาฬกา 2) เบสคสมในสายพอลนวคลโอไทดยดกนดวยพนธะไฮโดรเจน 3) ถาเปรยบโครงสรางของสายดเอนเอเปนบนไดเวยน ราวบนไดเกดจากไนโตรจนสเบสจบกบหมฟอสเฟต 4) โครงสรางของเบสพวรน เปนวงแหวนทประกอบดวยคารบอนและไนโตรเจน 2 วง แตเบสไพรมดนม

วงแหวนดงกลาว 1 วง 14. ขอใดสอดคลองกบกฎแหงการแยก 1) กฎขอนไดมาจากการศกษาลกษณะทไดจากการผสมพจารณาสองลกษณะ 2) ยนทอยเปนคจะแยกออกจากกนในระหวางการแบงเซลลแบบไมโทซสของการสรางเซลลสบพนธ 3) ในการผสมของสงมชวตทมลกษณะเดนแทกบลกษณะดอยแทจะใหลกรน F2 ทมลกษณะเดนตอลกษณะ

ดอยเปน 3 : 1 4) ยนทแยกออกจากยนทเปนคกน จะจดกลมอยางอสระกบยนอนทแยกออกจากคเชนกน ในการเขาไปอย

ในเซลลสบพนธ


15. ถาประชากรในอาเภอหนง ซงอยในภาวะสมดลของฮารดไวนเบรก มจานวนทงหมด 10000 คน มผปวย เปนโรคซสตค ไฟโบรซส ซงเปนโรคพนธกรรมแบบยนดอยบนโครโมโซมรางกาย 4 คน จะมประชากรประมาณกคนทเปนพาหะของโรค

1) 49 คน 2) 98 คน 3) 196 คน 4) 392 คน 16. นกวทยาศาสตรนาขาวสองตนมาผสมกน โดยตนเพศเมยมจโนไทปเปน aa สวนตนเพศผมจโนไทปเปน Aa

ผลจากการผสมนจะทาใหไดจโนไทปของเอนโดสเปรมแบบใดบาง ในอตราสวนเทาใด 1) 1 Aaa : 1 aaa 2) 3 Aaa : 1 aaa 3) 1 AAa : 1 aaa 4) 3 AAa : 1 aaa 17. การถายทอดโรคทางพนธกรรมชนดหนงทปรากฏในพนธประวตของครอบครวมลกษณะดงน

การถายทอดลกษณะทางพนธกรรมนมแบบแผนอยางไร 1) การถายทอดยนทไมเกยวเนองกบเพศ และลกษณะทผดปกตเปนลกษณะดอย 2) การถายทอดยนทไมเกยวเนองกบเพศ และลกษณะทผดปกตเปนลกษณะเดน 3) การถายทอดยนทเกยวเนองกบ X (X-linked Gene) และลกษณะทผดปกตเปนลกษณะดอย 4) การถายทอดยนทเกยวเนองกบ X (X-linked Gene) และลกษณะทผดปกตเปนลกษณะเดน 18. นกวทยาศาสตรพบวา DNA ของสงมชวตชนดหนงมปรมาณ Cytosine 38% ดงนนปรมาณของ Thymine

คดเปนกเปอรเซนต 1) 12% 2) 24% 3) 31% 4) 38% 19. การศกษาขอมลจากภาพทเกดจากการหกเหของรงสเอกซผานผลก DNA ทาใหวตสนและครกไดทราบ

คณสมบตของ DNA ไดแก ก. โมเลกลมรปรางเปนเกลยว ข. ระยะหางของเกลยวแตละรอบ ค. ลาดบของนวคลโอไทดในสาย DNA ง. ความยาวของเสนผานศนยกลางของเกลยว DNA 1) ก. และ ข. 2) ข. และ ค. 3) ก., ข. และ ค. 4) ก., ข. และ ง. 20. สมมตวามสงมชวตชนดหนงสรางโปรตนจากกรดอะมโนจานวน 40 ชนด โดย RNA ประกอบดวยนวคลโอไทด

จานวน 3 ชนด ดงนนรหสพนธกรรม (Codon) ทสนทสดจะประกอบดวยกนวคลโอไทด 1) 2 2) 3 3) 4 4) 5


21. จากตารางรหสพนธกรรมดานลาง U C A G

U

UUU Phe UUC Phe UUA Leu UUG Leu

UCU Ser UCC Ser UCA Ser UCG Ser

UAU Tyr UAC Tyr UAA Stop UAG Stop

UGU Cys UGC Cys UGA Stop UGG Trp

U C A G

C

CUU Leu CUC Leu CUA Leu CUG Leu

CCU Pro CCC Pro CCA Pro CCG Pro

CAU His CAC His CAA Gln CAG Gln

CGU Arg CGC Arg CGA Arg CGG Arg

U C A G

A

AUU Ile AUC Ile AUA Ile AUG Met

ACU Thr ACC Thr ACA Thr ACG Thr

AAU Asn AAC Asn AAA Lys AAG Lys

AGU Ser AGC Ser AGA Arg AGG Arg

U C A G

G

GUU Val GUC Val GUA Val GUG Val

GCU Ala GCC Ala GCA Ala GCG Ala

GAU Asp GAC Asp GAA Glu GAG Glu

GGU Gly GGC Gly GGA Gly GGG Gly

U C A G

ถาเกดมวเทชนเฉพาะท (Point Mutation) ในสายของ DNA ทาใหเกดการเปลยนแปลงของลาดบกรดอะมโน จาก I le Thr Asn Cys His Asp Tyr Glu His เปน I le Thr I le Val Met I le I le Glu His ขอใดเปนรปแบบของมวเทชนทมความเปนไปไดมากทสด 1) การแทนทคเบส (Substitution) 5 ตาแหนง 2) การเพมขนของนวคลโอไทด (Insertion) 1 ตาแหนง 3) การขาดหายไปของนวคลโอไทด (Deletion) 1 ตาแหนง 4) การเพมขนของนวคลโอไทด (Insertion) และการขาดหายไปของนวคลโอไทด (Deletion) อยางละ 1 ตาแหนง


เฉลย 1. เฉลย 3) แอนาเฟส I, 2n = 8 จากภาพในโจทยเปนการแบงเซลลระยะแอนาเฟส I เพราะมการแบงโครโมโซม แตยงไมมการ

แยกของเซนโทรเมยร โดยทมจานวนโครโมโซมทงหมด 8 โครโมโซม 2. เฉลย 2) ปลายใบแหลมขนสน พชสายพนธ A เกดจากการผสมระหวางสายพนธ R (มจนควบคมปลายใบแหลมและตด โดย

ปลายใบแหลมเปนลกษณะเดน) และสายพนธ V (มจนควบคมลกษณะขนยาวและสน โดยขนยาวเปนลกษณะเดน) โดยทลกษณะดอยของจนลกษณะขนควบคมการแสดงออกของอลลลเดนของจนควบคมลกษณะปลายใบ เปนไปไดวาการทางานของจนควบคม 2 ลกษณะนทางานเปน pathway โดยทจนควบคมลกษณะปลายใบตองใชสารทไดจากการทางานของเอนไซมจากจนควบคมลกษณะขน

ดงนนฟโนไทปทเปนไปไมไดในสายพนธ A คอ ลกษณะปลายใบแหลมขนสน เพราะเมอใดทม ขนสนซงเปนลกษณะดอย ลกษณะปลายใบจะเปนไดเพยงลกษณะดอย คอ ปลายตดเทานน

3. เฉลย 4) 0.25 ความนาจะเปนทลกในรนทสามจะเปนเพศชายและเปนโรค คอ 0.25 เพราะหากจะเปนเพศชาย

จะตองไดโครโมโซม Y จากพอซงมความนาจะเปน 0.5 และจะตองไดโครโมโซม X จากแมทมอลลล ทเปนโรคซงมความนาจะเปน 0.5 ทาใหความนาจะเปนทจะเปนเพศชายและเปนโรค คอ 0.5 × 0.5 = 0.25

4. เฉลย 2) 2/64 โอกาสทรนลกจะมจโนไทป AABBCC คอ ผลคณระหวางโอกาสทเปน AA (½), BB (¼) และ

CC (¼) = 1/32 หรอ 2/64 5. เฉลย 3) 1164 คน จากโจทย ความถของจโนไทปผวเผอก คอ 18/20000 = 0.0009 และตามหลกการของฮารดไวน-

เบรก ท p2 (AA) + 2pq (Aa) + q2 (aa) = 1 ทาใหทราบวา q2 = 0.0009 และคา q หรอความถของ อลลลผวเผอก มเปน 0.03

ดงนนคาความถของพาหะ คอ 2pq = 2 × 0.03 × 0.97 = 0.0582 และจากประชากร 20000 คน จะมคนเปนพาหะ = 20000 × 0.0582 = 1164 คน 6. เฉลย 3) การเตมเบส 3 ตวหนาหลงตาแหนงเรมตนของการถอดรหส (Transcription) การเปลยนททาใหลกษณะฟโนไทปเปลยน คอ การเตมเบส 3 ตวหนาหลงตาแหนงเรมตนของ

การถอดรหส เพราะโครงสรางของยนจะเปน Promoter (เรมตน Transcription) - start codon (เรมตนกระบวนการสรางโปรตน) - stop codon (หยดกระบวนการสรางโปรตน)

ดงนนหากเตมเบสทดานหนาของตาแหนงเรมตนของการถอดรหส (ตาแหนงโพรโมเตอร) หรอหลงตาแหนงสดทายของการถอดรหส จะไมมผลตอโปรตนทจะถกสรางขนและสงผลใหไมมผลตอฟโนไทป


7. เฉลย 1) การเปลยนแปลงเบส 1 ตวในสายดเอนเอ การเปลยนแปลงระดบจนทอาจไมมผลตอฟโนไทป คอ การเปลยนแปลงเบส 1 ตวในสายดเอนเอ

เพราะ 1 เบสทเปลยนไป อาจทาใหโปรตนไมเปลยนเลย หากตาแหนงเบสนนเปนตาแหนงท 3 ของโคดอน เนองจากเปนตาแหนงทเปลยนไดแตอาจใหกรดอะมโนอนเดม อนเนองมาจาก degeneracy ของโคดอน แตหากเอาลาดบเบส 1 โคดอนออกจากจนหรอเพม 1 โคดอนเขาไปในจน แสดงวาจะมการเพมหรอการหายไปของหนงกรดอะมโน และหากมการเพมเบส 1 ตวลงไปในสายดเอนเอ จะกอใหเกดการอานขอมลทเปลยนแปลงไป โดยจะมการเรยงโคดอนใหมทผดอนดบไปจากเดม (frameshift mutation)

8. เฉลย 4) ลกสาวไมมขนทใบห ลกชายมขนทใบห ลกษณะขนทใบหเปนลกษณะทควบคมดวยยนบน Y โครโมโซม ดงนนลกสาวทกคนจะไมมขนท

ใบห เพราะไมไดรบโครโมโซม Y แตลกชายทกคนจะมขนทใบห เพราะไดรบโครโมโซม Y จากพอ 9. เฉลย 1) 100 คน ใชหลกการฮารดไวนเบรก p2 + 2pq + q2 = 1 และ p + q = 1 โอกาสทพบคนเปนโรคโลหตจางแบบซกเคลเซล เปน 1 ใน 40000 คน ทาใหคานวณคาความถได

เปน 1/40000 = 0.000025 ใหมคาเปน q2 ทาใหไดคา q (ความถของอลลลแบบซกเคลเซล) = 0.005 ในคาถามตองการทราบขอมลของคนทเปนพาหะ ซงจะมคาความถเปน 2pq และหาก q = 0.005

คา p = 1 - 0.005 = 0.995 ดงนนจานวนคนทเปนพาหะใน 10000 คน จะมคาเปน 2pq(10000) = 2 × 0.005 × 0.995 × 10000 = 99.5 และปดขนเปน 100 คน 10. เฉลย 2) คนทมหมเลอด A ไมสามารถรบเลอดจากคนหมเลอด AB ได เพราะแอนตเจน B จากหมเลอด

AB จะจบกบแอนตบอด B ของหมเลอด A ตามกฎการใหเลอด “ตองไมใหแอนตเจนของผใหตรงกบแอนตบอดของผรบ” ดงนน สาหรบคน

หมเลอด AB ซงมทงแอนตเจน A และแอนตเจน B จงไมสามารถใหเลอดแกใครไดเลย เพราะแอนตเจนจากคนหมเลอด AB จะจบกบแอนตบอดของผรบเลอดและทาใหเกดการตกตะกอนขน

11. เฉลย 4) 5′ CTC TGG TAT ACT GGA GTA 3′ เนองจากสาย mRNA ทได คอ 5′ UAC UCC AGU AUA CCA GAG3′ ดงนน สาย DNA

ตนแบบทใชในการสงเคราะหตองมลาดบนวคลโอไทดทคสมกน คอ ATG AGG TCA TAT GGT CTC แตเนองจากทศทางในการสงเคราะหสาย mRNA และทศทางของ DNA ตนแบบนนตองมทศทางทตรงขามกน ดงนนลาดบทถกตองของสาย DNA ตนแบบจงเปน 5′ CTC TGG TAT ACT GGA GTA 3′

12. เฉลย 2) เปลยนชนดของกรดอะมโนจาก Ser เปน Tyr จากโจทยเมอเกดมวเทชนททาใหเบสลาดบท 5 ของ mRNA ทมลาดบนวคลโอไทดเปน 5′

AUGUCCGUA 3′ เปลยนจาก C เปน A จะสงผลถงชนดของกรดอะมโนในลาดบท 2 ของสายพอลเพปไทดทถกสรางขนจาก mRNA เปลยนไปจาก Ser เปน Tyr เพราะ Codon ทไดเปลยนไปจาก UCC เปน UAG ซงกาหนดเปนกรดอะมโนไทโรซน


13. เฉลย 3) ถาเปรยบโครงสรางของสายดเอนเอเปนบนไดเวยน ราวบนไดเกดจากไนโตรจนสเบสจบกบหมฟอสเฟต

ถาเปรยบโครงสรางของสายดเอนเอเปนบนไดเวยน ราวบนไดเกดจากนาตาลดออกซไรโบสเกาะกบหมฟอสเฟต สวนไนโตรจนสเบสจะยนออกมาคลายขนบนได

14. เฉลย 3) ในการผสมของสงมชวตทมลกษณะเดนแทกบลกษณะดอยแทจะใหลกรน F2 ทมลกษณะเดนตอลกษณะดอยเปน 3 : 1

ในการผสมของสงมชวตทมลกษณะเดนแทกบลกษณะดอยแทจะใหลกรน F2 จะมลกษณะเดนตอลกษณะดอยเปน 3 : 1 สอดคลองกบกฏแหงการแยก (Law of Segregation) ซงกลาววา สงมชวตทสบพนธแบบอาศยเพศจะมสงทควบคมลกษณะทางพนธกรรมอยเปนคๆ แตละคจะแยกออกจากกนเมอมการสรางเซลลสบพนธ และเมอเซลลสบพนธผสมกนสงทควบคมลกษณะทางพนธกรรมนจะกลบมาเขาคกนอกครง

15. เฉลย 4) 392 คน เนองจากประชากรอยในสมดล ความถของบคคลทเปนโรคเทากน 4/10000 = 0.0004 ซงจะ

เทากบคา q2 ของสมการ p2 + 2pq + q2 = 1 ดงนน q2 = 0.0004 จงได q = 0.02 ซงกจะไดความถของยน(A) = 0.98 เพราะความถของ A และ a ตองรวมกนเทากบ 1 ดงนนคนทเปนพาหะจะเทากบ 2pq = 2 × 0.98 × 0.02 × 10000 = 392 คน 16. เฉลย 1) 1 Aaa : 1 aaa ตนเพศเมยมจโนไทป aa เมอแบงเซลลสบพนธแบบไมโอซสจะได 8 นวเคลยส แตละนวเคลยสม

โครโมโซมครงหนง คอ a ตนเพศผมจโนไทป Aa ไดเซลลสบพนธ 2 ชนด A และ a การเกดเอนโดสเปรมเกดจากการปฏสนธระหวางโพลารนวคลไอ 2 นวเคลยส (a, a) รวมกบ

สเปรม 2 ชนด (A, a) จะไดจโนไทป 2 แบบ คอ Aaa และ aaa ในอตราสวน 1 : 1 เพราะเปนการผสมระหวางจโนไทปทเปนเฮเทอโรไซกส (Aa) และฮอโมโลกสรเซสสพ (aa)

AaA, a

× aaa

Aa aa:1 1:

17. เฉลย 2) การถายทอดยนทไมเกยวเนองกบเพศ และลกษณะทผดปกตเปนลกษณะเดน จากพนธประวตของครอบครวพบวามทงผหญงและผชายเปนโรค ดงนนการถายทอดจะไมเกยวกบ

เพศและเปนลกษณะเดน เนองจากมการแตงงานกนระหวางหญงชายทเปนโรคทงคจะพบวามลกษณะทไมเปนโรคดวย แสดงวาลกษณะไมเปนโรคเปนลกษณะดอยแฝงอย

ไมเปนโรคเปนโรค


18. เฉลย 1) 12% ปรมาณ Cytosine = Guanine = 38% ∴ มปรมาณ Adenine = Thymine = 12% 19. เฉลย 1) ก. และ ข. เอม เอช เอฟ วลคนส (M.H.F. Wilkins) และโรซาลนด แฟรงคลน (Rosalind Franklin) ไดใช

เทคนคเอกซเรยดฟแฟรกชน (X-Ray Diffraction) ผานผลก DNA ทาใหเกดภาพบนแผนฟลม แปลผลไดวาโครงสรางของ DNA ของสงมชวตตางๆ มลกษณะทคลายกนมาก คอ ประกอบดวยพอลนวคลโอไทดมากกวา 1 สาย มลกษณะเปนเกลยว เกลยวแตละรอบมระยะหางเทาๆ กน

20. เฉลย 3) 4 รหสพนธกรรม (Genetic Codon) ในสาย mRNA จะประกอบดวยนวคลโอไทดทง 3 ชนด

และตองครอบคลมชนดของกรดอะมโนทง 40 ชนด ดงนนรหสพนธกรรมควรเปน 34 = 81 ชนด จงจะเพยงพอกบชนดของกรดอะมโน ถาเปน 33 = 2y จะมไมพอชนดของกรดอะมโน

21. เฉลย 4) มการเพมขนของนวคลโอไทด (Insertion) และการขาดหายไปของนวคลโอไทด (Deletion) อยางละ 1 ตาแหนง

จาก I le Thr Asn Cys His Asp Tyr Glu His ลาดบเบส - - AAU UGU CAU GAU UAU - - เปลยนแปลง หายไป กลายเปน - - AUU GUC AUG AUU AUU - - I le Thr I le Val Met I le I le - -

เพมขนมา


นเวศวทยา นเวศวทยา (Ecology) คอ วชาทศกษาเกยวกบความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงแวดลอม ประชากร (Population) คอ สงมชวตชนดเดยวกนทอยรวมกน ณ สถานทหนง เชน ประชากรมนษย ในโลก กลมสงมชวต (Community) กลมสงมชวต หมายถง สงมชวตหลายๆ ชนดอยรวมกน (Complex Species) เชน จอก แหน ผกตบชวา บว กระจบ ปลา ป กบ กง หอย อยรวมกน ถาสงมชวตชนดเดยวกนอยรวมกน เราเรยกวา ประชากร ระบบนเวศ (Ecosystem) ระบบนเวศ คอ หนวยของความสมพนธระหวางสงมชวต และสงมชวตเหลานนกบสภาพแวดลอมของแหลงทอย ความสมพนธเหลานนทาใหเกด การถายทอดพลงงานและวฏจกรของสาร ซงเปนหวใจของระบบนเวศ ตวอยางระบบนเวศ - บนขอนไมผ มมด ปลวก ดวง หญา เหด รา เจรญอยมากมาย - ในแองนารอยเทาสตว มลกนา ไรนา สาหราย แบคทเรย อาศยอย - หนองนา มจอก แหน ผกตบชวา กบ ปลา หอย กง อาศยอยรวมกน สรป ระบบนเวศ (Ecosystem) = กลมสงมชวต (Community) + ถนทอย (Habitat) ระบบนเวศตามธรรมชาต 1. ระบบนเวศบนบก (Terrestrial Ecosystem) เปนระบบนเวศทปรากฏอยบนพนดนตามภมภาคตางๆ ทมลกษณะแตกตางกนออกไป การจาแนกประเภทใชลกษณะเดนของพชเปนเกณฑ และขนอยกบปจจย 2 ประการ คอ อณหภมและปรมาณนาฝน ทาใหพชพนธตางๆ ในแตละพนทแตกตางกน 2. ระบบนเวศในนา (Aquatic Ecosystem) แบงเปน 2.1 ระบบนเวศนาจด (Fresh water ecosystem) 2.2 ระบบนเวศนากรอย (Estuarine ecosystem) เปนระบบนเวศทเกดขนบรเวณรอยตอระหวางนาเคมกบนาจด มกเปนบรเวณปากแมนาตางๆ จะมตะกอนมาก 2.3 ระบบนเวศนาเคม (Marine ecosystem) ระบบนเวศนาเคมนยมแบงตามความลกของนา เชน ระบบนเวศชายฝง (Coastal ecosystem) เปนบรเวณทตกอยภายใตอทธพลของนาขนนาลง สงมชวตตองปรบตวใหเขากบสภาพการเปลยนแปลงของระดบนาได และระบบนเวศทะเลลกเปนบรเวณทแสงแดดสองไปไมถง จงขาดแคลนผผลตของระบบ สตวนาตางๆ จงมจานวนนอย และใชชวตรอซากของสงมชวตอนทตายจากดานบน


องคประกอบทมชวต (Biotic component) เราสามารถแยกประเภทของสงมชวตในระบบนเวศตามแหลงของอาหารได 2 ประเภทใหญๆ คอ 1. Autotroph (Producer) สงมชวตประเภทนเปนสงมชวตทสรางอาหารเองได 2. Heterotroph สงมชวตทอยในประเภทน ไมสามารถสรางอาหารเองได ตองบรโภคสงมชวตอนๆ เพอใหไดมาซงพลงงานในการดารงชวต แบงไดเปน 2 ประเภทยอย คอ 1. Consumer (ผบรโภค) ไดแก สตวตางๆ แยกไดตามอาหารทกน แบงเปน 4 ประเภท คอ Herbivore ผบรโภคพช เชน ชาง มา วว ฯลฯ Carnivor ผบรโภคสตว เชน เสอ สนข สงโต แมว ฯลฯ Omnivore ผบรโภคทงสตวและพช เชน คน ไก นก ฯลฯ Detretivore ผบรโภคซาก เชน นกแรง กงกอ ไสเดอน ฯลฯ 2. Decomposer (ผยอยอนทรยสาร) ไดแก แบคทเรย เหด รา ยสต ซงจะยอยซากสตวกลบไปเปนอนทรยสาร และหมนเวยนกลบไปสสงแวดลอม ความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงไมมชวต สภาพแวดลอมทางกายภาพ 1. แสงสวาง พชนาพลงงานจากแสงมาใชในการสรางอาหาร โดยการสงเคราะหแสง 2. อณหภม มผลตอกระบวนการคายนา การงอกของเมลด ตลอดจนปรมาณผลผลตทไดจากพช และสตวเลอดเยน เชน ง หรอกงกา ไมอาจอยไดในททมอากาศหนาวหรอรอนเกนไป เนองจากไมอาจควบคมอณหภมรางกายใหเหมาะสมได 3. อากาศ สงมชวตตองใชแกสออกซเจนในการหายใจ พชใชแกสคารบอนไดออกไซดในการสงเคราะหแสง และคายแกสออกซเจนออกมา และในขณะเดยวกนพชกตองหายใจโดยใชแกสออกซเจนดวยเชนกน 4. ดนและแรธาตในดน ดนเปนทยดเหนยวของรากพช พชจะดดเอานาและแรธาตจากในดนไปใชในการสรางอาหาร 5. นา นาเปนปจจยทสาคญมากสาหรบสงมชวต ไมมนาสงมชวตกไมอาจดารงชวตอยได การปรบตวของสงมชวตใหเขากบสงแวดลอม เนองจากสภาวะแวดลอมมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา สงมชวตจงมความจาเปนทจะตองปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมทมนอยเพอการอยรอด การปรบตว (Adaptation) หมายถง กระบวนการทสงมชวตมการเปลยนแปลงลกษณะหรอพฤตกรรมใหเขากบสภาพแวดลอม ซงจะเปนประโยชนตอการอยรอดและสบพนธ


การปรบตวสามารถแบงไดเปน 2 ประเภท คอ แบบชวคราวและแบบถาวร 1. การปรบตวแบบชวคราว เชน ตนไมทอยบรเวณชายคากจะเลยวเบนออกไปใหพนชายคาเพอหาแสง จงจกเปลยนสเพอพรางตว การจาศลของหม หรอสตวเลอยคลานตางๆ ในฤดหนาว การทปลามปอดบางชนด จาศลอยใตโคลนในหนาแลงเพอรอหนาฝนอกครง 2. การปรบตวแบบถาวร เปนการเปลยนแปลงทเกดจากการเปลยนแปลงในระดบยน ถกถายทอดมาจากบรรพบรษ เชน การทยราฟตวสง เปนตน 1. การปรบตวดานสรระ (Physiological adaptation) หนาทการทางานของอวยวะตางๆ เชน - นกทะเลมตอมขบเกลอ (Nasal gland) สาหรบขบเกลอออกนอกรางกาย - สตวเลอดอนมตอมเหงอสาหรบขบเหงอระบายความรอน - กระบองเพชรเปลยนใบเปนหนาม เพอลดอตราการคายนา ลาตนปอมเกบสะสมนา 2. การปรบตวทางสณฐาน (Morphological adaptation) เปนการปรบเปลยนลกษณะรปรางและอวยวะภายนอกของสงมชวต เชน - ตนโกงกางทอยตามปาชายเลนมรากคาจนไมใหลมงาย - ผกกระเฉดมทนเพอการลอยตว 3. การปรบตวทางดานพฤตกรรม (Behavior adaptation) - การออกหากนกลางคนของสตวทะเลทราย - การจาศล ความสมพนธระหวางสงมชวตในระบบนเวศ + คอ การไดผลประโยชน - คอ การเสยผลประโยชน 0 คอ การไมไดไมเสย ไมมผลใดๆ ภาวะปรสต Parasitism (+/-) ปรสตนนอาจอาศยอยในผถกอาศย (Host) อย 2 ลกษณะ คอ 1. ปรสตภายนอก (Ectoparasite) ไดแก กาฝาก ฝอยทอง เหา หมด โลน 2. ปรสตภายใน (Endoparasite) ไดแก แบคทเรย ไวรส พยาธตางๆ ภาวะการลาเหยอ Predation (+/-) ถาแยกกนอยจะกลายเปน (-/+) การลาเหยอ เปนกลไกกอใหเกดสมดลทางธรรมชาต หมายเหต - เหยออาจกลายเปนผลาได ผลาอาจกลายเปนเหยอได - พชทจบแมลงเปนอาหาร จดวาเปนการลาเหยอเชนกน ภาวะองกนหรอภาวะเกอกล Commensalism +/0 ถาแยกกนจะกลายเปน -/0 เปนความสมพนธระหวางสงมชวต 2 ฝาย ฝายหนงไดประโยชน สวนอกฝายไมไดไมเสยประโยชน เชน - กลวยไม ชายผาสดากบตนไมใหญ - เหาฉลามกบฉลามหรอวาฬ - แบคทเรยบนผวหนงคน - ลกกง ลกป ลกปลากบฟองนา


ภาวะไดประโยชนรวมกน Protocooperation +/+ หากแยกกนจะกลายเปน 0/0 ความสมพนธระหวางสงมชวตทง 2 ฝายโดยตางฝายตางไดประโยชนจากการอยรวมกน +/+ โดยสามารถแยกกนได ไมเกดผลเสยใดๆ ไมจาเปนตองอยดวยกนตลอด เชน ดอกไม-แมลง และปเสฉวน-ดอกไมทะเล ภาวะทตองพงพากน Mutualism +/+ หากแยกกนจะกลายเปน -/- ความสมพนธระหวางสงมชวตทงสองฝาย โดยทงสองฝายตางไดประโยชนรวมกน แตแยกกนแลวจะเกดผลเสย เปนสถานะการทผกมด เชน โปรโตซว-ลาไสปลวก และรา mycorrhiza-รากพชตระกลสนและกลวยไม ภาวะการยอยสลาย Saprophytes การดารงชวตของผยอยสลาย Decomposer บนซากสงมชวต โดยการหลงนายอยออกมานอกรางกายโดยสารทไดจากการยอยสลายเหลานสวนหนงจะถกดดซมไปใชประโยชน สวนทเหลอจะอยในวฏจกรในระบบนเวศตอไป ภาวะการยบยงการเจรญ Antibiosis -/0 การดารงชพโดยฝายหนงจะหลงสารเคมออกมาไปมผลยบยงการเจรญของอกฝายหนง -/0 เชน ราสเขยวทาใหแบคทเรยไมเจรญ ภาวะการแขงขน -/- การแขงขนโดยทงสองฝายตองการปจจยเดยวกน แตปจจยนนมจากดจงตองแขงขนเพอใหไดปจจยทตองการ จงเปน -/- เชน จอกแหนในแหลงนา บวกบผกตบชวา ตนถวทปลกมากๆ ในกระถางเลกๆ ภาวะเปนกลาง Neutralism 0/0 การดารงชวตโดยไมมผลใดๆ ตอกนระหวางสงมชวต 2 ชนด รปแบบการบรโภคของสงมชวต การกนกนเปนทอดๆ ม 2 ลกษณะ คอ หวงโซอาหาร และสายใยอาหาร โซอาหาร (Food chain) เปนการเคลอนยายพลงงาน และธาตอาหารในระบบนเวศ ผานผผลต ผบรโภคในระดบตางๆ โดยการกนกนเปนทอดๆ ในลกษณะเปนเสนตรง หวงโซอาหารแบงออกเปน 2 แบบ คอ 1. หวงโซอาหารแบบจบกน (Grazing food chain) เปนหวงโซอาหารทเรมตนทพช เชน

พชผก → แมลงกนพช → กบ → ง → เหยยว การเขยนหวงโซอาหารนนจะหนหวลกศรไปทางผบรโภคเสมอ เราเรยกผบรโภคทกนผผลตเปนอาหารวา Primary consumer และเรยกผบรโภค Primary consumer วา Secondary consumer และเราเรยกผบรโภค Secondary consumer วา Tertiary consumer และเรยกผบรโภค Tertiary consumer วา Quarternary consumer ตามลาดบ


2. หวงโซอาหารแบบกนเศษอนทรย (Detritus food chain) เปนหวงโซอาหารทเรมจากซากของสงมชวตถกยอยสลายดวยผยอยสลาย สายใยอาหาร (Food web)

เนองจากสงมชวตหนงอาจกนอาหารหลายชนด และเหยอชนดเดยวกนกอาจถกสงมชวตหลายชนดกน ลกษณะดงกลาวไดเกดความซบซอนกนในระบบของโซอาหารซงเรยกวา สายใยอาหาร (Food web) ซงยงสายใยอาหารมความสลบซบซอนมากเพยงใด กไดแสดงใหเหนถงระบบนเวศทมระบบความสมดลสง อนเนองมาจากมความหลากหลายของชวตในระบบ


การถายทอดพลงงานในหวงโซอาหาร อาจแสดงในลกษณะของสามเหลยมพระมดของสงมชวต (Ecological pyramid) แบงได 3 ประเภทตามหนวยทใชวดปรมาณของลาดบขนในการกน 1. พระมดจานวนของสงมชวต (Pyramid of number) ใชสดสวนของผผลตและผบรโภคระดบตางๆ แสดงจานวนสงมชวตเปนหนวยตวตอพนท

พระมดจานวนของสงมชวต

2. พระมดมวลของสงมชวต (Pyramid of mass) แสดงปรมาณของสงมชวตในแตละลาดบขนของการกนโดยใชมวลรวมของนาหนกแหง (Dry weight) ของสงมชวตตอพนท

พระมดมวลของสงมชวต

3. พระมดพลงงาน (Pyramid of energy) เปนพระมดทสรางขนเพอแสดงปรมาณพลงงานของแตละลาดบขนของการกนซงจะมคาลดลงตามลาดบขนของการโภค พระมดพลงงานจะเปนพระมดฐานกวางเสมอ การถายทอดพลงงานไปยงผบรโภคลาดบถดไป พลงงานจะถกถายทอดไปเพยง 10% เทานน 90% ทเหลอถกใชไปในกระบวนการการดารงชวตของสงมชวตแตละชนด และบางสวนเปลยนเปนพลงงานความรอนถายเทเขาสสงแวดลอม และพลงงานบางสวนนาไปเกบไวในสวนทบรโภคไมได เชน เปลอก กระดก ขน เลบ

พระมดพลงงาน


ความสมดลของระบบนเวศ ระบบนเวศทอยในภาวะสมดล หมายถง สภาพสงมชวตทอาศยอยรวมกนอยางพอเหมาะ จานวนสงมชวตตางๆ ไมมการเปลยนแปลงมากนก ทงผผลต ผบรโภค และผยอยสลาย โดยธรรมชาตระบบนเวศตางๆ มกไมอยในภาวะสมดล เนองจากมการเปลยนแปลงตลอดเวลา การเปลยนแปลงของระบบนเวศ แบงเปน 2 แบบ คอ 1. แบบคอยเปนคอยไป เปนการเปลยนแปลงชาๆ ตามธรรมชาต ตองใชเวลานาน เชน ทดนราง เมอเวลาผานไปจะกลายเปนทงหญา มไมพม และไมยนตนคอยๆ เจรญขน กลายเปนปาไปในทสด 2. แบบกะทนหน เปนการเปลยนแปลงทรวดเรว เชน ไฟไหมปา นาทวม แผนดนไหว ฯลฯ บรเวณทงหมะและขวโลกเปนระบบนเวศทงายและธรรมดาไมซบซอน เพราะมสงมชวตอาศยอยไมกชนด ในบรเวณหมะนถาเกดการเปลยนแปลงจานวนของสงมชวตในระดบหนงจะมผลรนแรงตอสงมชวตในระดบอนๆ ดวย ดงนนระบบนเวศทไมซบซอนจงเสยดลไดงายมาก เหมอนกบการปลกพชชนดเดยว (Mono cropping) เชนการเกษตรสมยปจจบนเวลาเกดโรคระบาดจะทาใหเสยหายอยางมากและรวดเรว การหมนเวยนของสารในระบบนเวศ วฏจกรของนา

การหมนเวยนของนาม 2 รปแบบ คอ หมนโดยไมผานสงมชวตกบหมนเวยนโดยผานสงมชวต การหมนเวยนโดยไมผานสงมชวตจะเรมจากแหลงนาธรรมชาต ไดรบความรอนจากดวงอาทตย เกดการระเหยเปนไอนาลอยตวขนสบรรยากาศและจบตวกนเปนกอนเมฆ เมอเมฆกระทบความเยนเบองบนกจะควบแนนกลนตวเปนหยดนา ตกลงมาเปนฝน คนสสงแวดลอมตอไป สวนการหมนเวยนผานสงมชวตนนเกดจากสงมชวตขบถายนาออกจากรางกาย รวมถงการขบนาผานการหายใจในรปแบบของไอนา เชน การหายใจของสตวและการคายนาของพช วฏจกรคารบอน พชนาคารบอนไดออกไซดในอากาศมาสงเคราะหแสงกลายเปนสารโมเลกลใหญ สตวบรโภคพชเขาไปกจะไดรบสารประกอบเหลานไปใชประโยชนและสรางสวนตางๆ ของรางกาย สตวหายใจเอาแกสคารบอนไดออกไซดออกมาใหม ใหพชใชในการสงเคราะหแสงไดอกครง เมอพชและสตวตายลงกจะถกผยอยสลาย ไดแกสคารบอนได-ออกไซดอสระออกมาเชนกน


วฏจกรออกซเจน

สตวหายใจเขาโดยใชแกสออกซเจนในอากาศ หายใจออกมาเปนแกสคารบอนไดออกไซดและนา ซงพชใชในกระบวนการสงเคราะหแสงเพอสารอาหารและไดแกสออกซเจนเปนผลตภณฑ วฏจกรไนโตรเจน แบคทเรยทเรยกวา Nitrogen fixing bacteria เชน ไรโซเบยมในปมรากพชตระกลถว/แอนนาบนา ซงเปนสาหรายสเขยวแกมนาเงนชนดหนงทอาศยอยในแหนแดงและเชอราไมโครไรซาในรากสนจะตรงไนโตรเจนทอยในอากาศมาเปนไนเตรตในดน ซงพชสามารถนาไปใชได แตไนเตรตนกอาจถกเปลยนเปนแกสไนโตรเจนไดโดย Denitrifying bacteria นอกจากนพชและสตวจะขบเอาไนโตรเจนออกมาทางปสสาวะ ซงมกจะอยในรปของกรดยรกทาใหไนโตรเจนกลบคนสธรรมชาต อกทงเมอสตวและพชตายผยอยสลายจะยอยซากสตวและพชเหลานนเกดเปนสารประกอบแอมโมเนยม และจะถกเปลยนเปนสารไนเตรตในดนจากการกระทาของ Nitrifying bacteria วฏจกรฟอสฟอรส พชใชฟอสฟอรสในรปของสารประกอบฟอสเฟต เมอสตวกนพช ฟอสฟอรสเหลานนจะถกถายทอดผานกระบวนการการกนอาหารเขาสรางกายสตว สตวจะนาฟอสฟอรสไปใชสรางกระดกและฟน เมอสตวตายลง ฟอสฟอรสจะทบถมลงสดน บางสวนจะถกดดกลบคนมาใชใหมโดยพชได วฏจกรฟอสฟอรสไมมการหมนเวยนในอากาศ มเพยงหมนเวยนในดนและนาเทานน วฏจกรซลเฟอร ซลเฟอรหรอกามะถน จะอยในสภาพของแกสไฮโดรเจนซลไฟด (H2S) และซลเฟต สารประกอบอนทรยในพชและสตวจะถกยอยเปนไฮโดรเจนซลไฟดโดยแบคทเรย และถกเปลยนตอไปเรอยๆ จนเปนซลเฟต ซงพชนากลบไปใชได กามะถนในซากของพชและสตวบางสวนจะถกตรงและสะสมไวในถานหน และนามนปโตรเลยม เมอมการนามาใชเปนเชอเพลงจะไดแกสซลเฟอรไดออกไซด (SO2) เมอแกสนอยในบรรยากาศจะรวมตวกบละอองนา ตกลงมาเปนฝนกรด ซงเปนกรดกามะถนหรอกรดซลฟวรก (H2SO4) ซงจะกดและทาใหสงกอสรางตางๆ สกกรอนและเปนอนตรายตอการหายใจตอคน


การเปลยนแปลงขนาดของประชากร ม 2 แบบ คอ 1. การเกดแทนทชนบกเบก Primary succession การเกดแทนทจะเรมขนในพนททไมเคยมสงมชวตอาศยอยกอน ซงแบงออกไดเปน 2 ประเภท คอ 1.1 การเกดแทนทบนพนทวางเปลาบนบก เรมจากไลเคนบนกอนหน ตอมาหนเรมสกกรอน ทาใหเกดอนภาคเลกๆ ของดนและทราย จากนนกจะเกดพชจาพวกมอส ตอมาเปนพชพวกหญา และพชลมลก ตอมาเกดไมพมและตนไมเขามาแทนท และพฒนาเปนชนชมชนสมบรณ (Climax stage) เปนไมใหญและมสภาพเปนปาทอดมสมบรณนนเอง 1.2 การแทนทในแหลงนา เชน ในบอนา ทะเลทราย หนอง บง เรมตนจากบรเวณกนสระมแตพนทราย มสงมชวตเลกๆ ทลองลอยอยในนา เชน แพลงกตอน สาหรายเซลลเดยว ตอมาเกดพชใตนาพวกสาหราย และสตวเลกๆ ตอมาจะเกดพชมใบโผลพนนา เชน กก พง ออ เตยนา แลวจากนนกจะเกดมสตวจาพวก หอยโขง กบ เขยด กง หนอน ไสเดอน และววฒนาการเปนขนชมชนสมบรณแบบสระนานนจะตนเขนจนกลายสภาพเปนพนดนในทสด 2. การแทนทของสงมชวตในขนทดแทน (Secondary succession) เปนการเกดแทนทของสงมชวตอนๆ ในพนทเดมทถกเปลยนแปลงไป เชน บรเวณพนทปาไมทถกโคนถาง ปรบเปนพนทเพาะปลกหรอพนทปาไมทเกดไฟปา

มนษยกบสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต แบงไดเปน 2 ประเภท ดงน 1. ทรพยากรธรรมชาตทรอฟนได (Renewable nature resources) เชน 1.1 บรรยากาศ ประกอบไปดวยอากาศซงเปนสงจาเปนสาหรบสงมชวตบนโลก 1.2 นา อยในวฏจกรนาทหมนเวยนเปลยนไปโดยไมมทสนสด 2. ทรพยากรธรรมชาตทใชแลวหมดไป (Unrenewable nature resources) เชน 2.1 แรธาต มทงทเปนโลหะและอโลหะ เชน เหลก ทองแดง ถานหน ปโตรเลยมพวกนเปนทรพยากรทไมสามารถงอกเงยไดใชประโยชนแลวกหมดสนไป 2.2 ปาไม ทดนในสภาพธรรมชาต ไดแก ทดนทเปนปาเขาหางไกลชมชน ถกทาลายแลวจะไมสามารถสรางขนมาแทนใหมได เพราะมคณสมบตเฉพาะตวตามธรรมชาต เชน นาตก หนาผา


การใชทรพยากร ปญหาการใชทรพยากร และการอนรกษทรพยากร การอนรกษดน หมายถง การใชดนอยางระมดระวง เพอปองกนการสกกรอน พงทลาย และสามารถใชดนไดอยางมประสทธภาพสงสดและนานทสด ไดแก 1. การปลกพชหมนเวยน ในเขตทมการชลประทานด 2. การปลกพชเปนขนบนได บรเวณเชงเขาทมพนทลาดชนนอย 3. การปลกปาบรเวณลาดชนมากไมเหมาะตอการกสกรรม ทรพยากรปาไม ประเภทของปาไม แบงเปน 2 ประเภท คอ 1. ปาไมผลดใบ ประกอบดวยพนธไมทมใบสเขยวตลอดเวลา แบงออกเปน 4 ชนด คอ 1.1 ปาดบเมองรอน (Tropical evergreen forest) เปนปาทอยในเขตลมมรสมพดผานเกอบตลอดป มปรมาณนาฝนมาก แบงออกเปน - ปาดงดบชน (Tropical rain forest) ปาดงดบชนในประเทศไทยมการกระจายสวนใหญอยทางภาคใตและภาคตะวนออกของประเทศ - ปาดงดบแลง (Dry evergreen forest) ปาดงดบแลงของเมองไทยพบกระจายตงแตตอนบนทางเหนอ ทางทศตะวนตก - ปาดงดบเขา (Hill evergreen forest) พบไดในทกภาคของประเทศไทยในบรเวณทเปนยอดเขาสง 1.2 ปาสน (Coniferous forest) มสนสองใบหรอสนสามใบเจรญอย 1.3 ปาพรหรอปาบง (Swamp forest) พบตามทราบลมมนาขงอยเสมอ และตามรมฝงทะเลทมโคลนเลนทวๆ ไป แบงออกเปน - ปาพร (Peat swamp) อยถดจากปาชายเลน พบในภาคใตของประเทศ - ปาชายเลน (Mangrove swamp forest) พบตามชายฝงทะเลในภาคใต ภาคกลาง และภาคตะวนออก และมนาขนนาลงอยางเดนชดในรอบวน 1.4 ปาชายหาด (Beach forest) แพรกระจายอยตามชายฝงทะเลทเปนดนกรด ทราย และโขดหน ดนมฤทธเปนดาง 2. ปาผลดใบ ประกอบดวยพนธไมททงใบในฤดแลง แบงออกเปน 3 ประเภท คอ 2.1 ปาเบญจพรรณ เปนปาโปรง มไมสก ไมแดง ไมประด ไมมะคา พบในภาคเหนอ ภาคกลาง และภาคอสาน 2.2 ปาแดง ปาแพะ หรอปาเตงรง เปนปาโปรง มไมในวงศยาง ฤดแลงจะผลดใบ และมไฟปาเปนประจา ปญหาสงแวดลอม 1. ปญหามลพษทางนา นาเสย หมายถง นาทผานการใชประโยชนมาแลว มคณสมบตตางไปจากเดม คอ มสงสกปรกตางๆ เจอปนอย ไดแก สารอนทรย สารอนนทรย สารพษ และจลนทรยตางๆ นาเนา หมายถง นาเสย หรอแหลงนาทมสภาวะการเจรญเตบโตของแบคทเรยแบบแอนโรบคเนองจากขาดแกสออกซเจนนาจะมสดาและกลนเหมน นาทง หมายถง นาทผานการบาบดแลว มคณภาพไดตามมาตรฐานของทางราชการ สามารถปลอยลงสแหลงนาสาธารณะได


2. ปญหามลพษทางดน สาเหตททาใหเกดมลพษทางดน สวนใหญเกดจากมนษยทใชประโยชนจากสารเคม ไดแก การใชปยทางวทยาศาสตร และการใชสารเคมกาจดศตรพช (Pesticides) เมอใชปยวทยาศาสตรตดตอกนเปนเวลานานจะทาใหดนเปรยว มสภาพความเปนกรดสงไมเหมาะสมแกการปลกพช 3. ปญหามลพษทางอากาศ อากาศ (Air) คอ ของผสมทเกดจากแกสหลายชนด อากาศบรสทธจะไมมส ไมมกลน และไมมรส สวนผสมสาคญโดยปรมาตร ไดแก ไนโตรเจน รอยละ 78.09 ออกซเจน รอยละ 20.94 แกสเฉอย ซงสวนใหญไดแก แกสอารกอน รอยละ 0.93 แกสคารบอนไดออกไซด รอยละ 0.03 และสวนผสมของแกสฮเลยม ไฮโดรเจน นออน ครปตอน ซนอน โอโซน มเทน ไอนาและสงอนรวมกนรอยละ 0.01 การเกดอากาศเสยหรอมลพษ คอ การทสวนผสมของอากาศเปลยนไปเนองจากความผนแปรของธรรมชาต เชน ภเขาไฟระเบด ไอเสยรถยนต ขอควรร แกสโมเลกลใหญ เชน ไอนา คารบอนไดออกไซด มเทน ไนตรสออกไซด และโอโซนแมจะมอยในบรรยากาศเพยงเลกนอย กลบมความสามารถในการดดกลนรงสอนฟราเรด และมอทธพลทาใหอณหภมของโลกอบอนเราเรยกแกสพวกนวา “แกสเรอนกระจก” (Greenhouse gas) แกสเรอนกระจกทถกควบคมโดยพธสารเกยวโตม 6 ชนด ไดแก 1. แกสคารบอนไดออกไซด (CO2) 2. แกสมเทน (CH4) 3. แกสไนตรสออกไซด (NO2) 4. แกสไฮโดรฟลออโรคารบอน (HFC) 5. แกสเพอรฟลออโรคารบอน (PFC) 6. แกสซลเฟอรเฮกซะฟลออไรด (SF6) การเพมขนของแกสเรอนกระจกนน สงผลใหชนบรรยากาศมความสามารถในการกกเกบรงสความรอนไดมากขน ผลทตามมา คอ อณหภมเฉลยของชนบรรยากาศทเพมขนดวย พธสารมอนทรออล ระบวาแตละประเทศจะตองควบคมการใชสารทมผลทาลายชนโอโซน โดยการลดการใชสารซเอฟซ ในฐานะทเราเปนสวนหนงของสงคมจงควรใหความรวมมอดวยการเลกใชผลตภณฑทมการใชสาร ซเอฟซทกชนด เชน โฟม กระปองสเปรย ครมโกนหนวด ใชเครองปรบอากาศรถยนตทใชสาร R134a แทนซเอฟซตลอดจนผลตสารอนเพอใชแทนซเอฟซ

ตวอยางขอสอบ 1. ตารางตอไปนแสดงสารทจาเปนตอการเจรญกบสารทสรางและปลอยออกมาสสงแวดลอมของจลนทรย 3 ชนด

ทอาศยอยใน habitat เดยวกน ชนด สารทจาเปนตอการเจรญ สารทสรางและปลอยออกมาสสงแวดลอม A Nicotinic acid Thiamine B Thiamine - C Thiamine Nicotinic acid

ขอใดคอความสมพนธทถกตองระหวางจลนทรยชนด A กบ B และชนด A กบ C ตามลาดบ 1) Parasitism, Mutualism 2) Commensalism, Mutualism 3) Parasitism, Commensalism 4) Neutralism, Commensalism


2. การสารวจปาแหงหนง พบองคประกอบทางกายภาพ และทางชวภาพ ดงแสดงในตาราง

องคประกอบทางชวภาพ ตนพลวง ตนมะขามปอม เหดเผาะ กงกา องคประกอบทางกายภาพ อณหภมสง และแสงแดดจดในเวลากลางวน ดนเปนดนรวนปนทราย

ระบบนเวศทมลกษณะดงกลาว พบไดในภาคใดของประเทศไทย ก. ภาคเหนอ ข. ภาคกลาง ค. ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ง. ภาคตะวนออก จ. ภาคใต 1) ก., ข. และ ค. 2) ก., ค. และ ง. 3) ก., ข., ค. และ ง. 4) ก., ข., ค., ง. และ จ. 3. บรเวณหนงมพนท 800 ตารางเมตร มประชากรนกปากหาง 600 ตว อาศยรวมกนอยบนตนไม 10 ตน

แตละตนกนพนท 4 ตารางเมตร คาความหนาแนนของประชากรนเวศเปนกตวตอตารางเมตร 1) 0.75 2) 1.33 3) 15 4) 30 4. ขอใดเปนปาไมผลดใบทงหมด 1) ปาเตงรง ปาเบญจพรรณ ปาทง 2) ปาดบเขา ปาทง ปาสนเขา 3) ปาสนเขา ปาดบแลง ปาหญา 4) ปาชายเลน ปาพร ปาชายหาด 5. แหลงนาใดทผานกระบวนการปรบปรงคณภาพนาทวไป และผานการฆาเชอเพอใหสามารถนาไปใชในการ

ประมงและการกฬาได

แหลงนา DO (mg/l) BOD (mg/l)1) A > 6.0 < 1.5 2) B > 4.0 > 2.0 3) C > 2.0 < 4.0 4) D < 2.0 > 4.0

6. ความสมพนธระหวางแบคทเรย A และ B ในตารางเหมอนกบความสมพนธในขอใด

แบคทเรย สารทตองการในการเตบโต สารทสงเคราะหได A Lysine Riboflavin B Riboflavin Lysine

1) Bacteria - Phage 2) ปลวก - โปรโตซว 3) ปลา - แพลงกตอน 4) หน - Leptospira 7. ฉลามและปลากะพงอาศยอยในทะเลเหมอนกน ตางกมปญหา คอ รางกายไดรบเกลอมากเกนไป การปรบตว

เพอรกษาสมดลของเกลอแรดงขอใดของฉลามทไมพบในปลากะพง 1) มการสะสมยเรยในเลอดและในเนอเยอ 2) มตอมเรคตล (rectal gland) ชวยขบเกลอสวนเกน 3) มตอมนาสก (nasal gland) ชวยขบเกลอสวนเกน 4) ขอ 1) และ 2) ถก


8. ยสตชนดหนงตองใชนาตาล 2 ชนด ไดแก นาตาลมอลโทสและซโครส และกรดอะมโน 2 ชนด ไดแก อารจนนและเมไทโอนนในการเจรญ เมอนายสตดงกลาวมากลายดวยสารเคม EMS ทาใหไดยสตสายพนธกลาย X ทไมสามารถสรางมอลโทสและอารจนนได และยสตสายพนธ Y ทไมสามารถสรางเมไทโอนนและซโครสได อยากทราบวาอาหารวนใดททาใหสายพนธ X และสายพนธเดมเจรญได แตสายพนธ Y เจรญไมได (เครองหมาย + หมายถง เตมสารอาหารชนดนนในอาหารวน สวนเครองหมาย - หมายถง ไมเตมสารอาหารชนดนนในอาหารวน)

อาหารวนทเตม มอลโทส ซโครส อารจนน เมไทโอนน 1) + - - + 2) + + + + 3) + - + + 4) + - + - 9. แบคทเรยในลาไสปลวก Microcerotermes sp. อาศยและเจรญอยในลาไสปลวกโดยยอยสลายลกโนเซลลโลส

ในเยอไมทปลวกกนเขาไป แบคทเรยชนดนและปลวกมความสมพนธกนแบบใด 1) ภาวะปรสต 2) ภาวะองอาศย 3) ภาวะพงพากน 4) การไดประโยชนรวมกน 10. ปานเทพและปานอปสรเกบตวอยางนาและดนจากพนทปาแหงหนงไปตรวจในหองปฏบตการ พบวานาม

ความเปนกรดสงมาก และพบวาดนมปรมาณอนทรยสารสงและมสารประกอบ pyrite อยมาก พนทปาท ปานเทพและปานอปสรทาการสารวจเปนพนทปาในขอใด

1) ปาพร (peat swamp forest) 2) ปาชายเลน (mangrove forest) 3) ปาดบชน (tropical rain forest) 4) ปาดบแลง (dry evergreen forest) 11. ในระบบนเวศแหงหนง หากไมมคา carrying capacity และไมมความตานทานสงแวดลอม (environmental

resistance) การเตบโตของประชากรจะเปนดงกราฟใด

1)

ขนาด

ของป

ระชา

กร

เวลา

2)

ขนาด

ของป

ระชา

กร

เวลา

3)

ขนาด

ของป

ระชา

กร

เวลา

4)

ขนาด

ของป

ระชา

กร

เวลา


12. แหลงนาใดทผานกระบวนการปรบปรงคณภาพนาทวไปและผานการฆาเชอโรคนาไปใชในการเกษตรกรรมได แหลงนา DO (mg/l) BOD (mg/l) Faecal coliform (MPN/ml) 1) A > 2.0 > 4.0 4000 2) B > 2.0 < 4.0 4000 3) C > 4.0 < 2.0 4000 4) D < 6.0 > 1.5 1000 13. เราใชปจจยใดเปนเกณฑในการแบงไบโอมบนบก เปนไบโอมแบบตางๆ กน 1) ความสงจากระดบนาทะเล 2) อณหภมและความชนเฉลย 3) ปรมาณแสงและอณหภมเฉลย 4) เขตละตจด 14. วตถประสงคสาคญของการปลกพชวงศถวหมนเวยนกบพชไรอนคอขอใด 1) เพมความอดมสมบรณของดน 2) ปองกนการพงทลายของหนาดน 3) ปรบปรงสมบตทางกายภาพและทางเคมของดน 4) เลอกใชประโยชนจากทดนใหเหมาะสมกบลกษณะของดน 15. เมอเกดการเปลยนแปลงแทนทแบบทตยภมในพนททเคยทาไรขาวโพดมากอน พชกลมแรกทจะขนในพนทน

นาจะเปนพวกใด 1) มอสและไลเคน 2) หญา 3) ไมลมลก 4) ไมพม 16. โซอาหารในขอใดจดเปนโซอาหารแบบดไทรทส (Detritus food chain) 1) ตนชบา → หนอนบง → นกกระจาบ 2) หญา → เพลย → แมงมม 3) สาหราย → หอยขม → เตา 4) ขอนไม → ปลวก → กงกา 17. ขอใดกลาวถกตองเกยวกบการถายทอดพลงงานในระบบนเวศ 1) พลงงานแสงทโลกไดรบสวนใหญจะเขาสผผลต 2) พลงงานทถายทอดในโซอาหารอยในรปพลงงานแสงและความรอน 3) ระบบนเวศรบพลงงานแสงไดโดยไมผานผผลต 4) ผผลตจะนาพลงงานแสงทไดรบไปใชไดเพยง 10% เทานน 18. การอยรวมกนของสงมชวตในขอใดทแตกตางจากขออน 1) โพรโทซวอาศยอยในลาไสปลวก 2) ผกตบชวาแขงขนกนแพรพนธในสระนา 3) กาฝากขนอยบนตนไมใหญ 4) นกพราบและนกเขาแยงกนกนเมลดหญา 19. ขอใดเปนสาเหตสาคญททาใหสตวบางชนดอาศยอยในถนอาศยไดหลายแบบ 1) สามารถทนตอปจจยตางๆ ในสงแวดลอมไดชวงกวาง 2) มลกครงละจานวนมาก 3) มการสบพนธทงแบบอาศยเพศและไมอาศยเพศ 4) เปนผบรโภคอนดบสดทาย


20. ขอใดถกตองเกยวกบชนดพนธตางถน ก. อาจเปนสาเหตใหความหลากหลายทางชวภาพของระบบนเวศลดลง ข. อาจเปนสาเหตใหประชากรชนดพนธพนเมองเดมบางชนดลดลง ค. หลายชนดมคณคาทางเศรษฐกจ 1) ก. และ ข. 2) ก. และ ค. 3) ข. และ ค. 4) ก.,ข.,และ ค. 21. กระบวนการใดไมมบทบาทโดยตรงตอการสรางสารประกอบตางๆ ภายในพช 1) การตรงไนโตรเจน 2) การเปลยนแปลงไนเตรตกลบเปนแกสไนโตรเจน 3) การเปลยนแปลงสารประกอบไนโตรเจนเปนแอมโมเนย 4) การเปลยนเกลอแอมโมเนยเปนไนไตรตและไนเตรต 22. ปรากฎการณในขอใดเกดจากความสมพนธระหวางสงมชวตทแตกตางจากขออน 1) ผกตบชวาทาใหผกตบไทยในแหลงนาธรรมชาตจานวนลดลง 2) หอยเชอรรทาใหหอยโขงในแหลงนาธรรมชาตหรอนาขาวลดจานวนลง 3) ไมยราพยกษทาใหตนกระถนและพชดงเดมหลายชนดบรเวณสองฝงแมนาลาคลองลดจานวนลง 4) นกปากหางทอพยพมาจากถนทาใหหอยเชอรรในนาขาวลดจานวนลง 23. ขอใดถกตองเมอเกดการเปลยนแปลงแทนทจนเกดสงคมสงมชวตขนสดทายในพนททเคยทาไรแลวปลอยให

รกราง 1) การเปลยนแปลงแทนททเกดขนเปนแบบปฐมภม 2) สงมชวตทเขาอยกอนมกจะเปนมอส และไลเคน 3) สงคมสงมชวตขนสดทายทเกดขนจะไมมการเปลยนแปลงอก 4) จานวนสปชสของไมยนตนในบรเวณนนจะเพมขนตามลาดบ 24. ถานกวทยาศาสตรใชเทคนคทางพนธวศวกรรมสรางขาวโพดสปชสใหมทสามารถชกนาใหแบคทเรยกลม

ไรโซเบยมมาอาศยอยในรากได ประโยชนทเหนไดชดเจนของขาวโพดพนธใหมนคอขอใด 1) ลดการใชปยไนโตรเจนในการเพาะปลก 2) ไมตองใสปนมารลในดนกอนทาการปลก 3) ไมตองไถพรวนดนกอนทาการปลก 4) ลดการใชสารกาจดศตรพชในการเพาะปลก 25. เมอนาเนอเยอของสงมชวตทอาศยอยในสระนาทวไปมาตรวจหาปรมาณสารกาจดแมลงชนดหนงทปนเปอน

อยในนา พบวามการสะสมของสารนสงสดในปลาชอนเสมอ แสดงวาปลาชอนเปน 1) ผบรโภคพชลาดบแรกของโซอาหาร 2) ผบรโภคทงสตวและพช 3) ผบรโภคสตวลาดบแรกของโซอาหาร 4) ผบรโภคสตวลาดบสดทายของโซอาหาร 26. แกสในขอใดจดเปนแกสเรอนกระจก 1) คารบอนไดออกไซด คลอโรฟลออโรคารบอน มเทน 2) มเทน คารบอนไดออกไซด ออกไซดของไนโตรเจน 3) ไนโตรเจน ออกซเจน คารบอนไดออกไซด 4) มเทน ออกไซดของไนโตรเจน คลอโรฟลออโรคารบอน


เฉลย 1. เฉลย 2) Commensalism, Mutualism ความสมพนธระหวางจลนทรย A และ B เปนภาวะองกนหรอภาวะเกอกล Commensalism +/0

ถาแยกกน -/0 ซงเปนความสมพนธระหวางสงมชวต 2 ชนด ฝายหนงไดรบผลประโยชน เรยกวา ตวอาศย อกฝายไมไดเสยและไมไดผลประโยชน เรยกวา ตวใหอาศย โดยจลนทรย B ไดรบประโยชนจากสารทจลนทรย A สรางและปลอยออกมาสสงแวดลอม โดยทจลนทรย A ไมไดหรอเสยประโยชนอะไร

ความสมพนธระหวางจลนทรย A และ C เปนภาวะทตองพงพากน Mutualism +/+ หากแยกกน -/- ซงเปนความสมพนธระหวางสงมชวตทงสองฝาย โดยทงสองฝายตางไดประโยชนรวมกน แตแยกกนแลวจะเกดผลเสย โดยจลนทรย A ไดรบประโยชนจากสารทจลนทรย C สรางและปลอยออกมาสสงแวดลอม ในขณะเดยวกนจลนทรย C กไดรบประโยชนจากสารทจลนทรย A สรางและปลอยออกมาสสงแวดลอมเชนกน

2. เฉลย 4) ก., ข., ค., ง. และ จ. ลกษณะของปาทมองคประกอบทางกายภาพและทางชวภาพในขอน เปนปาทสามารถพบไดทวไป

ในสภาพอากาศรอนทวทกภาคของประเทศ 3. เฉลย 3) 15 ความหนาแนนของประชากรเชงนเวศ หรอความหนาแนนของประชากรเฉพาะ (Ecological Density

หรอ Specific Density) หมายถง จานวนหรอมวลชวภาพตอหนงหนวยพนทซงสงมชวตอยอาศยจรง ดงนนคาความหนาแนนของประชากรเชงนเวศจะคดจากบรเวณพนททใชในการดารงชวตจรงๆ ของสงมชวตเทานน จงคานวณไดจากพนทจรงทตนไมทง 10 ตน ทมนกปากหางอาศยอยจรงเทานน คอ 10 ตน แตละตนกนพนท 4 ตารางเมตร หรอเทากบ 40 ตารางเมตร และมประชากรสงมชวตทงหมดเทากบนกปากหาง 600 ตว ดงนนคาความหนาแนนของประชากรเชงนเวศ เทากบ 600 ตว/40 ตารางเมตร เทากบ 15 ตวตอตารางเมตร

4. เฉลย 1) ปาเตงรง ปาเบญจพรรณ ปาทง ปาไมสามารถถกแบงออกไดเปน 2 ประเภท คอ 1. ปาผลดใบ ประกอบดวย ปาแพะ ปาแดง ปาโคก ปาเตงรง ปาเบญจพรรณ ปาทง และปาหญา

เปนตน 2. ปาไมผลดใบ ประกอบดวย ปาดบเมองรอน (รวม ดบชน ดบแลง และดบเขา) ปาสน ปาพร

และปาชายหาด เปนตน 5. เฉลย 1) แหลงนา = A, DO (mg/l) = > 6.0, BOD (mg/l) = < 1.5 มาตรฐานของแหลงนาผวดนไดมการแบงตามการใชประโยชนออกเปน 5 ประเภท โดยแหลงนา

ทผานกระบวนการปรบปรงคณภาพนาทวไปและผานการฆาเชอแลว และสามารถนาไปใชประโยชนในการประมงและการกฬาไดนน จดเปนแหลงนาประเภทท 2 ซงตองมคา DO (Dissolve Oxygen) มากกวาหรอเทากบ 6 มลลกรมตอลตร และมคา BOD (Biological Oxygen Demand) นอยกวา 1.5 มลลกรมตอลตร


6. เฉลย 2) ปลวก - โปรโตซว แบคทเรย A และ B ตางตองการใชสงทอกฝายหนงสงเคราะหไดในการเจรญเตบโต โดยทไม

สามารถแยกกนอยได เปรยบเสมอนความสมพนธระหวางปลวก และโปรโตซว ซงเปนภาวะแบบพงพากน 7. เฉลย 4) ขอ 1) และ 2) ถก ในฉลามจะมการพฒนาใหมการสะสมยเรยในเลอดและในเนอเยอ ทาใหเลอดเปนไอโซทอนกกบ

นาทะเล จงไมจาเปนตองขบนาออกจากรางกายตลอดเวลาเหมอนปลาชนดอนๆ และนอกจากนในฉลามยงมตอมเรคตลชวยขบเกลอสวนเกนออกมาดวย

8. เฉลย 4) มอลโทส = +, ซโครส = - อารจนน = +, และเมไทโอนน = - ยสตสายพนธเดมสามารถเจรญเตบโตไดเพราะสามารถสราง maltose, sucrose, arginine,

methionine ได และเมอเจอสารเคม EMS ทาใหเกดการกลายไดสายพนธ X ทเปน maltose- และ arginine- (ไมสามารถสรางทงสองอยางไดจงตองเตมลงไปในวนเพอใหสายพนธ X โตได) และไดสายพนธ Y ทเปน sucrose- และ methionine- (แสดงวาหากตองการใหสายพนธ Y โตไดจะตองมการเตมสาร 2 อยางนในวน) ดงนนในอาหารวนททาใหสายพนธ X และสายพนธเดมเจรญได แตสายพนธ Y เจรญไมได คออาหารวนทไมม sucrose และ methionine

9. เฉลย 3) ภาวะพงพากน ทงแบคทเรยและปลวกตางไดประโยชนเมออยดวยกน และไมสามารถแยกกนไปอยเดยวๆ ได

ความสมพนธระหวางทงสองสงมชวต คอ ภาวะพงพากน 10. เฉลย 1) ปาพร (peat swamp forest) พนทปาทมนาเปนกรดสงและมดนทมสารอนทรยสารสง และมสารประกอบ pyrite อยมาก จะ

เปนปาพร (peat swamp forest) ซงเปนปาทมความชนสงมาก มพนทชนแฉะ และมการหมกของสารอนทรยทยอยสลายไมสมบรณเนองจากมนาขงอย เรยกวา peat bog

11. เฉลย 3)

ขนาด

ของป

ระชา

กร

เวลา

ในระบบนเวศ หากไมคานงถงคา carrying capacity และไมมความตานทานของสงแวดลอม

(environmental resistance) การเตบโตของประชากรจะเพมขนไปเรอยๆ ดงในรปตวเลอก 3) เพราะไมมปจจยของการแขงขนหรอการแกงแยงอาหาร

12. เฉลย 3) แหลงนา = C, DO (mg/l) = > 4.0, BOD (mg/l) = < 2.0 และ Faecal coliform (MPN/ml) = 4000

คณภาพนาทนาไปใชในการเกษตรกรรมไดจะตองมคาออกซเจนละลายนา (Dissolved Oxygen; DO) มากกวา 4 mg/l คาปรมาณออกซเจนทจลนทรยใชในการยอยสลายสารอนทรย (Biochemical Oxygen Demand; BOD) นอยกวา 2 mg/l และคาการปนเปอนของเชอแบคทเรย coliform จากอจจาระ 4000 MPN/ml


13. เฉลย 2) อณหภมและความชนเฉลย ไบโอมบนบก ใชเกณฑปรมาณนาฝนอณหภมเปนตวกาหนด ไบโอมบนบกทสาคญ ไดแก ปาดบชน

ปาผลดใบในเขตอบอน ปาสน ทงหญาเขตอบอน ทะเลทราย ทนดรา เปนตน 14. เฉลย 1) เพมความอดมสมบรณของดน หลกของการปลกพชหมนเวยนมเพออนรกษดน และรกษาธาตอาหารในดน เชน การปลกพชวงศถว

จะทาใหมการสรางธาตอาหารสมดล 15. เฉลย 2) หญา การเปลยนแปลงแทนทแบบทตยภม (Secondary succession) เปนการเปลยนแปลงแทนทใน

แหลงทเคยมสงมชวตดารงอยกอนแลวแตถกทาลายไป จงมการเปลยนแปลงแทนทขนใหมเพอกลบเขาสสภาพสมดล ซงหญาจะเปนพชกลมแรกทจะเกดขนกอน ตอมามไมลมลก ไมพม ไมใหญเขาแทนทตามลาดบ

16. เฉลย 4) ขอนไม → ปลวก → กงกา 1), 2) และ 3) เปนโซอาหารแบบผผลต 17. เฉลย 1) พลงงานแสงทโลกไดรบสวนใหญจะเขาสผผลต ในระบบนเวศ ผผลตเปนผรบพลงงานแสงเพอนามาเปลยนเปนพลงงานเคม และมการถายทอด

พลงงานเคมไปในหวงโซอาหาร พชสามารถดดกลนพลงงานจากแสงไดรอยละ 40 แตนาไปใชในกระบวนการเมแทบอลซมรอยละ 19, นาไปใชในการสงเคราะหดวยแสงรอยละ 5, สญเสยความรอนรอยละ 8, แสงสะทอนและสองผานรอยละ 8

18. เฉลย 1) โพรโทซว อาศยอยในลาไสปลวก โพรโทซวในลาไสปลวก เปนความสมพนธแบบ Mutualism ใชเครองหมาย +/+ คอ โพรโทซว

ชวยยอยเซลลโลสทปลวกกน 2) ผกตบชวาในสระนา เปนความสมพนธแบบ Competition ใชเครองหมาย -/- ผกตบชวาแตละ

ตนแกงแยงปจจยในการดารงชวต ทาใหเจรญไมเตมท 3) กาฝากบนตนไมใหญ เปนความสมพนธแบบ Parasitism ใชเครองหมาย +/- กาฝากจะงอกสวน

ทสามารถดดนาและอาหารเขาไปในตนไมใหญ 4) นกพราบ นกเขา เปนความสมพนธแบบ Competition ใชเครองหมาย -/- นกทงสองแกงแยง

ปจจยในการดารงชวต ทาใหไดปจจยไมเตมท 19. เฉลย 1) สามารถทนตอปจจยตางๆ ในสงแวดลอมไดในชวงกวาง การปรบตวของสงมชวตตอสงแวดลอมไดด ทาใหสงมชวตสามารถอยรอดได 20. เฉลย 4) ก., ข. และ ค. ชนดพนธตางถน (Alien species) หมายถง สงมชวตทเกดขนในททแตกตางจากพนทการ

กระจายตามธรรมชาต แบงเปน 2 ประเภท 1. ชนดพนธตางถนทไมรกราน (Non-invasive alien species หรอ NIAS) พนธตางถน

ปรบตวเขากบพนธทมอยเดม 2. ชนดพนธตางถนทรกราน (Invasive alien species หรอ IAS) พนธตางถนแพรพนธไดเรว

และสามารถแขงขนกบพนธพนเมอง ทาใหพนธพนเมองลดลง ทาใหความหลากหลายทางชวภาพลดลง


21. เฉลย 2) การเปลยนไนเตรตกลบเปนแกสไนโตรเจน การเปลยนสารประกอบไนเตรตไปเปนแกสไนโตรเจน ทาใหดนสญเสยธาตไนโตรเจนไปจากดน

พชไมสามารถนาไปใชได การตรงไนโตรเจนโดยแบคทเรยในดน ทาใหแกสไนโตรเจนกลบมาอยในพชในรปของสารประกอบไนเตรต และการเปลยนสารประกอบไนโตรเจน → แอมโมเนย → ไนไตรทและไนเตรต และสารประกอบเหลาน พชสามารถดดซมได ทาใหเกดการสรางสารประกอบภายในพช

22. เฉลย 4) นกปากหางทอพยพมาจากถนอนทาใหหอยเชอรในนาขาวลดจานวนลง เปนภาวะผลา 1), 2) และ 3) เปนความสมพนธแบบแบงปน (Competition) 23. เฉลย 4) จานวนสปชสของไมยนตนในบรเวณนนจะเพมขนตามลาดบ การเปลยนแปลงแทนท (Succession) ในพนททเคยมสงมชวตกอน และจะมการเปลยนแปลง

แทนทจนกระทงไดตนไมยนตนเปนปา (Climax community) 24. เฉลย 1) ลดการใชปยไนโตรเจนในการเพาะปลก Rhizobium สามารถตรง Nitrogen จากอากาศได 25. เฉลย 4) ผบรโภคสตวลาดบสดทายของโซอาหาร การสะสมสารพษในระบบนเวศจะสงขนในผบรโภคลาดบทสงขน ดงนนถาพบสารกาจดแมลงใน

ปลาชอนสงสดเสมอ แสดงวาปลาชอนเปนผบรโภคลาดบทสงทสด (ผบรโภคลาดบสดทาย) 26. เฉลย 2) มเทน คารบอนไดออกไซด ออกไซดของไนโตรเจน ปรากฏการณเรอนกระจกเกดจากการสะสมแกสทสามารถกกเกบความรอนในบรรยากาศ เชน

แกสคารบอนไดออกไซด, แกสมเทน และออกไซดของไนโตรเจน ทาใหเกดการกกเกบความรอนไวในบรรยากาศของโลกมากคลายกบการเกบความรอนในเรอนกระจกทปลกตนไมในเขตหนาว


เกงขอสอบ ADMISSIONS วชา PAT2 : ความถนดทางวทยาศาสตร (ชววทยา)

1. ขอใดกลาวเกยวกบระบบนเวศไดถกตอง 1) ระบบนเวศสามารถดารงอยไดทงทมหรอไมมแหลงพลงงานทเขาสระบบ 2) ระบบนเวศตองมผบรโภค และสามารถดารงอยไดถาไมมผผลต 3) ระบบนเวศเกยวของกบปฏสมพนธระหวางปจจยทางชวภาพและปจจยทางกายภาพ 4) ระบบนเวศสามารถดารงอยไดบนบก แตไมสามารถดารงอยไดในทะเล แมนา มหาสมทร 2. ขอใดกลาวเกยวกบโซอาหารและการถายทอดพลงงานในระบบนเวศไมถกตอง 1) สงมชวตชนดใดชนดหนงอาจเปนผบรโภคหลายอนดบ 2) ไสเดอนและกงกอสามารถกนสงมชวตไดในหลายลาดบขนเชงอาหาร (Tropical level) ยกเวนผผลต 3) ลาดบขนเชงอาหารตาสด จะไดรบพลงงานมากกวาผบรโภคอนดบสงขนไป 4) สายใยอาหารประกอบดวย 2 โซอาหารขนไป 3. ความสมพนธระหวางสงมชวตคใดทแตกตางไปจากรปแบบความสมพนธระหวางกาฝากกบตนมะมวง ก. ตวตดกบลาไสของคน ข. ฉลามกบเหาฉลาม ค. แบคทเรยในปมรากถว ง. เหบกบสนข จ. โพรโทซวในลาไสปลวก ฉ. แบคทเรย E.coli ในลาไสใหญของคน 1) ก. และ ง. 2) ข., ง. และ จ. 3) ก., จ. และ ฉ. 4) ข., ค., จ. และ ฉ. 4. โซอาหารในขอใดจดเปนโซอาหารแบบดไทรตส (Detritus food chain) 1) ตนชบา → หนอนบง → นกกระจาบ 2) หญา → เพลย → แมงมม 3) สาหราย → หอยขม → เตา 4) ขอนไม → ปลวก → กงกา 5. สามและภรรยาเคยมอาการ Erythroblastosis fetalis เมอเปนทารก ทงคมโอกาสมบตรทเปนโรคนคดเปน

รอยละเทาใด 1) 100 2) 50 3) 25 4) 0 6. ภาพพระมดนแสดงถงจานวนของสงมชวตในโซอาหารใด

1) หญา → กระตาย → ง → เหยยว 2) หญา → ตกแตน → แมงมม → กบ 3) ตนไม → เพลย → ดวงเตาลาย → กบ 4) ตนไม → หนอนผเสอ → แตนเบยน → ผยอยสลายอนทรยสาร


7. ขอใดเปนตวอยางแสดงใหเหนถงการแทนทแบบปฐมภม (primary succession) 1) การเกดดนบรเวณปลองภเขาไฟทดบแลว 2) การเจรญเตบโตของตนสนหลงจากไฟไหมปาครงใหญ 3) ดาวทะเลอาศยอยรวมกบแนวปะการง 4) ตนสนเจรญเตบโตอยในปาทผานการตดไมทาลายปาไปจนหมด 8. วฏจกรของสารใดไมมการหมนเวยนในรปของสารประกอบทเปนแกสในบรรยากาศ 1) กามะถน 2) คารบอน 3) ไนโตรเจน 4) ฟอสฟอรส 9. สามภรรยามเลอดหม A, Rh+ สวนลกมเลอดหมตางๆ ดงน 4

3 หม A, Rh+ และ 41 หม O, Rh+ จงบอก

จโนไทปของสามภรรยาคน 1) Aa, DD และ Aa, Dd 2) AA, Dd และ Aa, Dd 3) AA, Dd และ AA, Dd 4) Aa, Dd และ Aa, Dd 10. การแบงนวเคลยสของเซลลในภาพอยในระยะใด และสงมชวตนมจานวนโครโมโซมในเซลลรางกายเทาใด

1) Anaphase, 2n = 2 2) Anaphase, 2n = 4 3) Anaphase I, 2n = 2 4) Anaphase I, 2n = 4 11. ขอใดตอไปนไมใชความแตกตางระหวางการแบงเซลลแบบไมโทซสและไมโอซส 1) ชนดของเซลลทสรางขน 2) จานวนโครโมโซมในเซลลลก 3) จานวนครงของการแบงนวเคยส 4) โครโมโซมจาลองตวเปน 2 เทาในระยะอนเตอรเฟส 12. ขอใดเกดขนในไมโอซสแตไมไดเกดในไมโทซส 1) การเกดครอสซงโอเวอร 2) การสรางเสนใยสปนเดล 3) การหายไปของเยอหมนวเคลยสและนวคลโอลส 4) เกด 4 เซลลลก 13. ในการผสมถว 2 ชนด คอ ถวพนธสงซงเปนลกษณะเดนกบถวพนธเตย ซงเปนลกษณะดอย ปรากฏวาไดลก

รน F1 เปน สง : เตย = 1 : 1 จโนไทปของถวรนพอแมคอขอใด 1) CC × cc 2) Cc × Cc 3) Cc × cc 4) CC × Cc


14. ลกษณะในขอใดถกควบคมดวยกลไกทางพนธกรรมแบบเดยวกน 1) สตาของคน และหมเลอดระบบ ABO 2) ตาบอดสในคน และสตาของแมลงหว 3) ดาวนซนโดรม และโรคธาลสซเมย 4) โรคธาลสซเมย และโรคฮโมฟเลย 15. แพลงกตอนพชและสาหรายรวมกนมนาหนก 400 กโลกรม ในสระทมความจ 10,000 ลตร จะพบปลานลม

นาหนกเทาใดในปรมาณนา 10 ลตร 1) 40 กรม 2) 40 กโลกรม 3) 10 กโลกรม 4) 10 กรม 16. ขอใดเปนความสมพนธเหมอนกบแบคทเรยชนด E.coli ทอาศยอยในลาไสใหญของคน 1) Nostoc กบแหนแดง 2) ตวออนของกงกบฟองนา 3) แบคทเรยกบโปรโตซว 4) Streptomyces กบรากมะมวง 17. เมออณหภมภายนอกตากวาอณหภมภายในของรางกาย การควบคมจากไฮโพทาลามสจะทาใหเกดผลในขอใด ก. ปฏกรยาการสลายอาหาร ข. เสนเลอดทผวหนงขยายตว ค. กลามเนอโคนขนหดตว ทาใหขนแบนราบลง 1) ก. 2) ข. 3) ก. และ ข. 4) ข. และ ค. 18. ขอใดเกยวของกบพลงงานของสงทมชวต ก. พลงงานถายเทในทศทางเดยว ข. พลงงานมการหมนเวยนในระบบนเวศ ค. พลงงานทสงมชวตใชไดมาจากพลงงานแสง 1) ก. 2) ก. และ ข. 3) ก. และ ค. 4) ก., ข. และ ค. 19. ลกษณะใบสเขยว สขาว และดางของพชชนดหนง ถกควบคมดวยยนในไซโทพลาซม เมอทาการผสมพนธ

ระหวางพอใบสเขยวและแมทมใบสขาว ลกทเกดขนจะมลกษณะอยางไร 1) เหมอนพอหรอแมทมลกษณะเดน 2) มลกษณะกงกลางระหวางพอและแม 3) เหมอนแมทกประการ 4) เหมอนพอทกประการ 20. ลกษณะฮโมฟเลยควบคมโดยยนดอย (h) บนโครโมโซมเพศ สวนลกษณะถนดขวาควบคมโดยยนเดน (R) บน

โครโมโซมรางกาย จากการแตงงานระหวางชายปกตถนดซายกบหญงปกตถนดขวา แตมบดาถนดซายและเปนโรคฮโมฟเลยดวย โอกาสทเกดบตรเพศใดทเปนโรคนทถนดขวาอตราสวนเทาใด

1) ชาย 81 2) หญง 8

1 3) ชาย 41 4) หญง 4

1 21. จากเพดดกรตาบอดสตอไปน ขอใดคอจโนไทปของบคคลท 2 ในรนท 1

1 2

1 2

รนท 1

รนท 2

1) XCXC 2) XCXc 3) XCY 4) XcY


22. ปลาอนทรมวธรกษาสมดลของเหลวในรางกายอยางไร 1) กลนนาเขารางกาย และกาจดเกลอแรสวนเกนออกจากรางกาย 2) กาจดทงนาและเกลอแรสวนเกนออกจากรางกาย 3) เคลอนยายทงนาและเกลอแรเขาสรางกาย 4) กาจดนาออกจากรางกายแตรกษาเกลอแรไว 23. ขาวโพดพนธหนง ลกษณะใบขรขระถกควบคมโดยยนเดน (R) และลกษณะใบเรยบถกควบคมโดยยนดอย (r)

ถานาขาวโพดใบขรขระเฮเทอโรไซกสมาผสมกน จโนไทปของรนลกจะเปนแบบใด 1) Rr เทานน 2) Rr และ rr 3) RR และ rr 4) RR, Rr และ rr 24. ขนสเทาของหนชนดหนงถกควบคมโดยยน G ซงเปนยนเดนสามารถขมยน g ทควบคมขนสเหลองไดอยาง

สมบรณ ถาหนขนสเทาพนธแทผสมพนธกบหนขนสเหลอง จโนไทปของรนลก F1 จะเปนอยางไร 1) Gg 100% 2) GG 50% และ gg 50% 3) GG 25%, Gg 50% และ gg 25% 4) Gg 75% และ gg 25% 25. โรคฮโมฟเลย (Hemophilia) ควบคมโดยยนดอยทอยบนโครโมโซม X ดงนนจงไมควรพบวา 1) พอทเปนโรคนจะถายทอดยนนไปยงบตรสาว 2) พอทเปนโรคนจะถายทอดยนนไปยงบตรชาย 3) แมทเปนพาหะจะถายทอดยนนไปยงบตรชาย 4) แมทเปนพาหะจะถายทอดยนนไปยงบตรสาว 26. จากภาพแสดงสายใยอาหารในระบบนเวศอนหนงถากงกาถกกาจดออกไปจากระบบนเวศจะเกดผลกระทบ

อยางไรตอระบบนเวศ

พชตกแตน

หน

ง

กระตาย

เหยยว

กงกา

ก. ตกแตนมประชากรเพมขน ข. พชมประชากรลดลง ค. งมประชากรลดลง 1) ก. และ ข. 2) ข. และ ค. 3) ก. และ ค. 4) ก., ข. และ ค. 27. สาเหตหนงททาใหเกดนาทวมขงในจงหวดตางๆ ของประเทศไทย เกดจากการสรางถนนและสงกอสรางปดกน

ทางนาธรรมชาต ทาใหพนทการเกษตรเกดความเสยหาย ประชาชนในบางพนทตองลมเลกการเพาะปลกไป คาอธบายขอใดเปนไปไดมากทสดสาหรบปรากฏการณน

1) ระบบนเวศมการเปลยนแปลงแทนทจนเกดสมดลธรรมชาต 2) เกดสภาพสมดลของการอยรวมกนของสงมชวตในระบบนเวศ 3) เกดผลกระทบโดยตรงของปจจยทางชวภาพ ซงเปนผลโดยออมของปจจยทางกายภาพ 4) สภาพแวดลอมทสมดล ถกทาลายไปดวยปจจยหลายอยาง รวมทงกระทาของมนษย


28. เหตใดระบบนเวศบรเวณขวโลกมกถกรบกวนใหเกดการเปลยนแปลงไดงาย และมกมผลกระทบจากการเปลยนแปลงทรนแรง

1) อากาศหนาวเยน 2) มความหลากหลายของสงมชวตนอย 3) มนษยเขาไปรกรานกนมาก 4) ขวโลกเหนอไมเหมาะกบสงมชวต 29. ระบบนเวศในขอใดมความสมบรณนอยทสด 1) สตวกนพชจานวนมาก และผลาจานวนมาก 2) สตวกนพชจานวนนอย และผลาจานวนมาก 3) ผผลตและผบรโภคอนดบตางๆ จานวนเหมาะสม 4) ผผลต ผบรโภค และผยอยสลายจานวนเหมาะสม 30. ปจจยในขอใดมผลทาใหสงมชวตในทะเลดารงชวตอยในบรเวณทระดบนาไมลกนก ก. กระแสนา ข. อณหภมของนา ค. แสงสวาง ง. แรธาต 1) ก. และ ข. 2) ก. และ ง. 3) ข. และ ค. 4) ค. และ ง. 31. จากแผนภาพ สงมชวต A และ B มความสมพนธกน

แบบใด 1) ภาวะองอาศย (Commensalism) 2) การไดประโยชนรวมกน (Protocooperation) 3) ภาวะทพงพากน (Mutualism) 4) ภาวะมการยอยสลาย (Saprophytism) 32. ระบบนเวศชนดใดตอไปนทมปจจยจากดคอปรมาณของแกสออกซเจน ก. นาขาว ข. ปาชายเลน ค. ปาดบชน ง. ปาพร 1) ก. และ ข. 2) ก. และ ค. 3) ก., ข. และ ง. 4) ข., ค. และ ง. 33. หญงตาบอดส แตงงานกบชายปกต ลกทเกดจากชายหญงคน ขอใดถกตอง 1) ลกชายทกคนตาปกต แตเปน carrier 2) ลกชายทกคนตาบอดส 3) ลกสาวทกคนตาปกต และไมเปน carrier 4) ลกสาวทกคนตาบอดส 34. ถาลกษณะหนงถกควบคมโดย multiple alleles ชดหนง ดงน A1 = A2 = A3 > A4 จานวน phenotype

ทงหมดเทากบ 1) 5 2) 7 3) 9 4) 11 35. ถาพชทม genotype AABbCcDD × aaBBCcDd จะใหลกผสมทม genotype AaBbccDd ในอตราสวน

เทาใด 1) 1/8 2) 1/16 3) 1/32 4) 1/64 36. ในมนษย ยน R ควบคมลกษณะผมหยก ขมยน r ทควบคมผมเหยยดตรงไดอยางสมบรณ ผหญงผม

ตรงแตงงานกบผชายผมหยก แตมารดาของผชายคนนผมเหยยดตรง ใหหาโอกาสคแตงงานทจะมลกผมเหยยดตรงทง 2 คน

1) 1/4 2) 2/4 3) 1/8 4) 3/8

พช

Protein

A

Amino acidสตว

B

2N

-3NO -

2NO

3NH


37. สงมชวตในขอใดตอไปนเรยกไดวาเปน clone เดยวกน 1) ลกหมทคลอดมาจากแมหมตวเดยวกน 2) ผลองนทอยในพวงเดยวกน 3) หนอไมทแตกมาจากไผตนแมตนเดยวกน 4) ถกทกขอ 38. สาย DNA สายหนงมลาดบเบสเปน 5′ - AAGGCATTTCCAGAC - 3′ สายคสมของสายนทมทศทาง

จาก 5′ ไป 3′ คอ 1) TTCCGTAAAGGTCTG 2) GTCTGGAAATGCCTT 3) CAGACCTTTACGGAA 4) AAGGCATTTCCAGAC 39. ลกษณะตาสเขมเปนลกษณะเดนตอตาสฟาอยางสมบรณ ในประชากรสมดลประชากรหนง มคนตาสเขม

9900 คน คนตาสฟา 100 คน จานวนคนตาสเขมทเปนพาหะมกคน 1) 900 คน 2) 1800 คน 3) 3600 คน 4) 8100 คน 40. เมอเรากลนหายใจไวระยะหนง จะทาใหความเขมขนของกรดคารบอนกในเลอดสงขน รางกายจะเปลยนแปลง

อยางไร ก. เพมอตราการหายใจ ข. ขบออกทางปสสาวะ ค. ขบออกทางเหงอ 1) ก. 2) ก. และ ข. 3) ข. และ ค. 4) ก., ข. และ ค.

เฉลยเกงขอสอบ ADMISSIONS 1. เฉลย 3) ระบบนเวศเกยวของกบปฏสมพนธระหวางปจจยทางชวภาพและปจจยทางกายภาพ ระบบนเวศ คอ หนวยของความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงแวดลอมทงทเปนสงมชวต

และสงไมมชวต ของแหลงทอยอาศยแหลงใดแหลงหนง โดยเกยวของกบปจจยทางกายภาพและทางชวภาพ 2. เฉลย 2) ไสเดอนและกงกอสามารถกนสงมชวตไดในหลายลาดบขนเชงอาหาร (Tropical level) ยกเวน

ผผลต 3. เฉลย 4) ข., ค., จ. และ ฉ. กาฝากกบตนมะมวงเปนความสมพนธแบบภาวะปรสต +/- เชนเดยวกบตวตดกบลาไสของคน

และเหบกบสนข สวนฉลามกบเหาฉลาม +/๐, แบคทเรยในปมรากถว, โพรโทซวในลาไสปลวก และแบคทเรย

E.coli ในลาไสใหญของคนเปนแบบ +/+ 4. เฉลย 4) ขอนไม → ปลวก → กงกา โซอาหารแบบดไทรตส (Detritus food chain) เปนหวงโซอาหารทเรมจากสารอนนทรยจาก

ซากของสงมชวตถกยอยสลาย ซงสวนใหญเปนพวกจลนทรยและจะถกกนโดยสตวและตอไปยงผลาอนๆ 1), 2) และ 3) เปนโซอาหารแบบผผลต


5. เฉลย 4) 0 สามและภรรยาเคยมอาการ Erythroblastosis fetalis แสดงวาทงสองคนมหมเลอด Rh+ ทม

จโนไทปแบบ Heterozygous หรอ Dd โดยทพอและแมของสามภรรยาคนมหมเลอด Rh+ และ Rh- ตามลาดบ ดงนน ลกของสามภรรยาคนจงไมมโอกาสเปนโรค Erythroblastosis fetalis ไมวาลกจะม หมเลอด Rh+ หรอ Rh- กตาม

พอ แม

+Rh

DD+Rh

Dd+Rh

Dd-Rh

dd

D d D d

+RhDd

+RhDd

×


จโนไทปของลกฟโนไทปของลก

[ลกจะเปนโรค Erythroblastosis fetalis กตอเมอพอมหมเลอด Rh+ แมมหมเลอด Rh- และมลกทมหมเลอด Rh+]

6. เฉลย 3) ตนไม → เพลย → ดวงเตาลาย → กบ จากภาพแสดงพระมดจานวนของสงมชวต จานวนเพลยจะมากกวาตนไม ดวงเตาลายมจานวน

นอยกวาเพลย และกบมจานวนนอยกวาดวงเตาลาย 7. เฉลย 1) การเกดดนบรเวณปลองภเขาไฟทดบแลว การแทนทแบบปฐมภม (primary succession) เปนการเปลยนแปลงแทนทในแหลงทไมเคย

ปรากฏสงมชวตใดๆ มากอน เชน บรเวณภเขาไฟเกดใหม 8. เฉลย 4) ฟอสฟอรส วฏจกรฟอสฟอรสไมมการหมนเวยนในอากาศมเพยงหมนเวยนในดนและนาเทานน 9. เฉลย 1) Aa, DD และ Aa, Dd สามภรรยามเลอดหม A, Rh+ สวนลกมหมเลอดตางๆ ดงน คอ 4

3 หม A, Rh+ และหม O, Rh+ จโนไทปของสามภรรยาคนควรเปน Aa, DD × Aa, Dd

AD Ad aD ad

AD AADD A, Rh+

AADd A, Rh+

AaDD A, Rh+

AaDd A, Rh+

aD AaDD A, Rh+

AaDd A, Rh+

aaDD O, Rh+

aaDd O, Rh+

หมเลอดของลก : A, Rh+ = 86 หรอ 4

3

: O, Rh+ = 82 หรอ 4

1


10. เฉลย 4) Anaphase I, 2n = 4 เปนการแบงเซลลแบบ Meiosis ในระยะ Anaphase I ของเซลล 2n = 4 สงเกตไดจากการ

แยกกนของ Homologous chromosome ไปคนละดานของเซลล ไมไดแยกคของ Sister Chromatid 11. เฉลย 4) โครโมโซมจาลองตวเปน 2 เทาในระยะอนเตอรเฟส 12. เฉลย 1) การเกดครอสซงโอเวอร การแบงเซลลแบบไมโทซสไมมการเกดครอสซงโอเวอร 13. เฉลย 3) Cc × cc P Cc × cc Gamete C, c c F1 Cc, cc = สง : เตย = 1 : 1 14. เฉลย 3) ดาวนซนโดรม และโรคธาลสซเมย ดาวนซนโดรมและโรคธาลสซเมยถกควบคมโดยยนบนโครโมโซมรางกายเหมอนกน 15. เฉลย 1) 40 กรม ประสทธภาพของการถายทอดพลงงานในหวงโซอาหาร พบวาพลงงานเพยงรอยละ 10 ทเกบไว

ในพชจะถกเปลยนมาเปนมวลชวภาพของสตวกนพช ∴ แพลงกตอนพช + สาหราย 400 กโลกรม จะถกเปลยนเปนมวลของปลาได เทากบ = 100

10400 × กโลกรม = 40 กโลกรม = 40 × 1000 กรม ในสระนาทมความจ 10000 ลตร มปลานลหนก = 40000 กรม ในสระนาทมความจ 10 ลตร จะมปลานลหนก = 10000

1040000 ×

= 40 กรม 16. เฉลย 1) Nostoc กบแหนแดง แบคทเรย E.coli ทอาศยอยในลาไสใหญของคน มความสมพนธแบบภาวะพงพา (Mutualism)

เหมอนกบความสมพนธระหวาง Nostoc (สาหรายสเขยวแกมนาเงน) กบแหนแดง 17. เฉลย 1) ก. สภาวะอากาศทหนาวเยนหรออณหภมภายนอกทตากวาอณหภมในรางกาย จะกระตนการทางาน

ของสมองสวนไฮโพทาลามส ซงมผลใหมการเพมกระบวนการเมแทบอลซมและทาใหเสนเลอดทนาเลอดมาทผวหนงมขนาดเลกลง เมอเสนเลอดมขนาดเลกลงเลอดทมาเลยงผวหนงกจะมปรมาณลดลง ทาใหรางกายสญเสยความรอนนอยลง ไฮโพทาลามสยงกระตนเสนประสาททควบคมการหดตวของกลามเนอโคนขน ทาใหขนลกชน ถาหนาวมากกลามเนอตางๆ จะหดตวจนเกดอาการสนได

18. เฉลย 3) ก. และ ค. ในระบบนเวศพลงงานจะไมมการหมนเวยน แตจะมการถายทอดไปในทศทางเดยว พลงงานท

สงมชวตใชไดมาจากพลงงานแสงทถกเปลยนมาเปนพลงงานเคมในรปสารอาหาร


19. เฉลย 3) เหมอนแมทกประการ ลกษณะทางพนธกรรมทถกควบคมโดยยนในไซโทพลาซม (นอกนวเคลยส) เซลลไขซงมไซโทพลาซม

มากจะถายทอดลกษณะใหแกไซโกตไดมากกวาเซลลสบพนธเพศผ ทงนเพราะเซลลสบพนธเพศผประกอบดวยนวเคลยสเปนสวนใหญ และมไซโทพลาซมนอยมาก กรณเชนน อตราสวนของฟโนไทปของลกจะไมเปนไปตามอตราสวนทควรจะไดตามกฎของเมนเดล แตลกจะแสดงฟโนไทปคลายกบลกษณะของแมไปทกรน

20. เฉลย 1) ชาย 81

กาหนดให - ลกษณะปกต (ไมเปนโรคฮโมฟเลย) ควบคมโดยยนเดน (H) - ลกษณะฮโมฟเลยควบคมโดยยนดอย (h) - ลกษณะถนดขวาควบคมโดยยนเดน (R) - ลกษณะถนดซายควบคมโดยยนดอย (r) (ขอควรทราบ ลกษณะโรคฮโมฟเลยถกควบคมโดยยนดอยบนโครโมโซมเพศชนด X) จากการแตงงานระหวางชายปกตถนดซาย (XHYrr) กบหญงปกตถนดขวาแตมบดาถนดซายและ

เปนโรคฮโมฟเลย (XHXhRr) โอกาสทจะเกดบตรเพศชายทเปนโรคฮโมฟเลยและถนดขวาเทากบ ดงตาราง

X ×H Yrr XH Xh Rr

เซลลสบพนธ XH r, Yr XH R, XH r, Xh R, Xh r

XHr Yr

XHR XHXHRr

ผหญงปกตถนดขวา XHYRr

ผชายปกตถนดขวา

XHr XHXHrr

ผหญงปกตถนดซาย XHYrr

ผชายปกตถนดซาย

XhR XHXhRr

ผหญงปกตถนดขวา XhYRr

ผชายเปนโรคฮโมฟเลยถนดขวา

Xhr XHXhrr

ผหญงปกตถนดซาย XhYrr

ผชายเปนโรคฮโมฟเลยถนดซาย จากตารางจะพบวา ชายทเปนโรคฮโมฟเลยถนดขวา = 8

1


21. เฉลย 2) XCXc รน 1 XCY × XCXc Gamete XC, Y XC , Xc รน 2 XCXCXCXc XCY XcY 22. เฉลย 1) กลนนาเขารางกาย และกาจดเกลอแรสวนเกนออกจากรางกาย ปลาทะเล อาศยอยในนาซงมความเขมขนของสารละลายสงกวาสารละลายในรางกาย จงตอง

ปรบตวโดยกลนนาเขารางกาย และขบเกลอทมมากเกนพอออก 23. เฉลย 4) RR, Rr และ rr P Rr × Rr Gamete R, r R, r F1 Rr Rr Rr rr 24. เฉลย 1) Gg 100% P GG × gg Gamete G, G g, g F1 Gg 25. เฉลย 2) พอทเปนโรคนจะถายทอดยนนไปยงบตรชาย พอเปนโรคมโครโมโซม XCY ดงนนพอจะถายทอดโครโมโซม Y ใหกบบตรชายทกคน จงเปนไป

ไมไดพอทเปนโรคนจะถายทอดยนนไปยงบตรชาย 26. เฉลย 1) ก. และ ข. ถากงกาถกกาจดออกไปจากระบบนเวศ จะเกดผลกระทบตอระบบนเวศ ดงน 1. ตกแตนมประชากรเพมขน เพราะไมถกกงกากน 2. พชมประชากรลดลง เพราะตกแตนจานวนมากขนจะกนพชมากขน 27. เฉลย 3) เกดผลกระทบโดยตรงของปจจยทางชวภาพ ซงเปนผลโดยออมของปจจยทางกายภาพ การทนาทวมขง ทาใหไมยนตนตาย เปนผลจากปจจยทางกายภาพ ซงสงผลโดยตรงตอปจจยทาง

ชวภาพ คอ พช ทเปนผผลต ตาย ทาใหผบรโภคทงสตวและมนษยขาดแคลนอาหาร 28 เฉลย 2) มความหลากหลายของสงมชวตนอย ระบบนเวศทขวโลกเหนอมสงมชวตอยนอยชนดมาก การทขาดผทาหนาทใดหนาทหนงไปทาใหไม

อาจมตวมาแทนสวนทขาดไปได ระบบจงเสยสมดลไดงาย 29. เฉลย 2) สตวกนพชจานวนนอย และผลาจานวนมาก ในระบบนเวศทมสตวกนพชจานวนนอย แตมผลาจานวนมาก จะทาใหผบรโภคพชลดจานวนลง

อยางรวดเรว ระบบนเวศมความสมบรณนอยทสด 30. เฉลย 3) ข. และ ค. ระบบนเวศทะเล ประกอบดวยชายฝงทะเล ซงมทงหาดทรายและหาดหน ชายหาดเปนบรเวณทถก

นาทะเลซดขนมาตลอดเวลา พนผวของหาดทรายและหาดหนจะเปยกและแหงสลบกน ทาใหอณหภมชวง วนหนงๆ ของบรเวณดงกลาวแตกตางกนไปดวย จากชายฝงทะเลออกไป จะเปนบรเวณไหลทวป ทะเล และมหาสมทร ซงเปนแหลงทมสงมชวตอาศยอยเปนจานวนมาก เพราะมแสงสวางเปนปจจยสาคญในการดารงชวต


31. เฉลย 1) ภาวะองอาศย (Commensalism) สงมชวต A เปนแบคทเรย ทออกซไดซแอมโมเนยเพอเอาพลงงานไปใชแลวปลอยไนไตรตออกมา สงมชวต B เปนแบคทเรย ทออกซไดสไนไตรตเปนไนเตรต แลวเอาพลงงานทไดไปใช สงมชวต A ไมไดและไมเสยประโยชน แตสงมชวต B ไดประโยชนจากสงมชวต A ดงนน A

และ B จงมความสมพนธกนแบบภาวะองอาศย (Commensalism) 32. เฉลย 3) ก., ข. และง. ทงการทานาขาว ปาชายเลน และปาพร มการขงตวของนาอยตลอดเวลา ดงนนจงมปจจยจากด

คอ แกสออกซเจน 33. เฉลย 2) ลกชายทกคนตาบอดส เมอหญงตาบอดส (XcXc) แตงงานกบผชายตาปกต (XCY) ฝายหญงสรางเซลลสบพนธหรอไข

เพยงชนดเดยว คอ Xc สวนเพศชายสรางเซลลสบพนธหรออสจได 2 แบบ คอ XC และ Y ดงนนเมอเซลลสบพนธของฝายหญงและฝายชายมารวมกนจงได XcY และ XCXc ดงนนลกชายทกคนจงมตาบอดส (XcY) และลกสาวทกคนมตาปกตทเปนพาหะ (XCXc)

34. เฉลย 2) 7 เมอลกษณะหนงถกควบคมโดย multiple alleles ดงน A1 = A2 = A3 > A4 สามารถเกด

genotype ทงสน 10 แบบ คอ A1A1, A1A2, A1A3, A1A4, A2A2, A2A3, A2A4, A3A3, A3A4, A4A4 แตเนองจากอลลล A1, A2 และ A3 สามารถแสดงออกรวมกน (ตามสญลกษณเครองหมาย =)

และทงสามอลลลสามารถขม A4 ได ดงนน A1A1, A1A4 จงแสดง phenotype เดยวกน A2A2, A2A4 จงแสดง phenotype เดยวกน A3A3, A3A4 จงแสดง phenotype เดยวกน สวน genotype ทเหลอ A1A2, A1A3, A2A3 และ A4A4 จะแสดง phenotype ทแตกตางกน

ดงนนจงสามารถมไดทงหมด 7 phenotype 35. เฉลย 2) 1/16 พชทม genotype AABbCcDD ผสมกบพชทม genotype aaBBCcDd จะใหลกผสมทม

genotype AaBbccDd ในอตราสวนเทากบ 1 × 1/2 × 1/4 × 1/2 = 1/16 โดยสามารถคดแยกทละคยน แลวนาคาความนาจะเปนทไดของแตละคยนมาคณกน ดงน AA × aa โอกาสทจะไดลกม genotype Aa เทากบ 1 Bb × BB โอกาสทจะไดลกม genotype Bb เทากบ 1/2 Cc × Cc โอกาสทจะไดลกม genotype Cc เทากบ 1/4 DD × Dd โอกาสทจะไดลกม genotype Dd เทากบ 1/2 ดงนนโอกาสทคผสมนจะไดลก AaBbccDd เทากบ 1 × 1/2 × 1/4 × 1/2 = 1/16


36. เฉลย 1) 1/4 ในมนษย ยน R ควบคมลกษณะผมหยก ขมยน r ทควบคมผมเหยยดตรงไดอยางสมบรณ

ผหญงผมตรงจงม genotype เปน rr เมอแตงงานกบผชายผมหยก แตมารดาของผชายคนนผมเหยยดตรง ดงนนผชายคนนม genotype เปน Rr โอกาสทสามภรรยาคนจะมลกผมเหยยดตรง rr เทากบ 1/2 และโอกาสทจะมลกผมเหยยดตรงทง 2 คน เทากบ 1/2 × 1/2 = 1/4

37. เฉลย 3) หนอไมทแตกมาจากไผตนแมตนเดยวกน สงมชวตทเรยกไดวาเปน clone เดยวกน ตองมสารพนธกรรมเหมอนกน ดงนนลกหมทคลอดมา

จากแมหมตวเดยวกน และผลองนทอยในพวงเดยวกน เกดจากการสบพนธแบบอาศยเพศ โดยลกหมแตละตว และผลองนแตละผลเกดจากการผสมดวยเซลลสบพนธเพศผและเซลลสบพนธเพศเมยคนละคกน ดงนนจงมสารพนธกรรมทแตกตางกน ไมสามารถจดเปน clone ดยวกนได

สวนหนอไมทแตกมาจากไผแมตนเดยวกน เปนการสบพนธแบบไมอาศยเพศ ดงนนตนไผทแตกออกมาจากตนแมเดยวกนจะมสารพนธกรรมทเหมอนกนหมด จงจดเปน clone เดยวกนได

38. เฉลย 2) GTCTGGAAATGCCTT เนองจากสายดเอนเอนนมทศทางสลบกน (antiparallel) คอ ปลาย 5′ และปลาย 3′ ของสายบน

จะมทศทางตรงขามกบสายลาง ดงนนสาย DNA ทมลาดบเบสเปน 5′ - AAGGCATTTCCAGAC - 3′ สายคสมของสายน คอ 3′ - TTCCGTAAAGGTCTG - 5′ แตเนองจากโจทยตองการลาดบเบสจากทศ 5′ ไป 3′ ดงนนสายดเอนเอคสมนจงมลาดบเบสเปน 5′ - GTCTGGAAATGCCTT - 3′

39. เฉลย 2) 1800 คน ในประชากรสมดล มคนตาสเขม 9900 คน คนตาสฟา 100 คน ดงนนความถของ genotype bb

เทากบ 100/10000 = 0.01 จากคาความถของ genotype นสามารถหาความถของอลลล r ได โดยการถอดรากท 2 ของ 0.01 เทากบ 0.1 ดงนนความถของอลลล R จงเทากบ 1 - 0.1 = 0.9

เนองจากประชากรอยในภาวะสมดล สามารถคานวณความถของ genotype และความถของอลลลไดจากสตร p2 + 2pq + q2 = 1 เมอ p คอ ความถอลลล R และ q คอ ความถของอลลล r

โจทยถามจานวนคนทเปนพาหะ (Rr) ซงเทากบ 2pq = 2 × 0.9 × 0.1 × 10000 = 1800 คน 40. เฉลย 1) ก. เมอความเขมขนของคารบอนไดออกไซดในกระแสเลอดเพมมากขน รางกายจะพยายามขบออก

โดยการเพมอตราการหายใจใหสงขน การปสสาวะเปนการขบของเสยในรปโปรตนและนาสวนเกนออก การขบเหงอนนเปนการขบนาสวนเกนออก และเปนการระบายความรอนของรางกาย

Documents

Brandssummercamp 2012 feb55_biology