::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

w

ww

.fe

nse

pe

tim

.co

m

::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

:

GİRİŞ

Halil, gittiği okulda derslerini iyi dinlemiş,

arkadaşları ile birlikte çeşitli etkinliklerde bulunmuş

ve öğretmenin evde yapmasını istediği ödevleri not

etmiştir. Okulun bitiş zili ile birlikte Halil de tıpkı

diğer arkadaşları gibi evin yoluna koyulmuştur.

Halil, okuldan eve geldiğinde çok acıkmış ve

annesinden en sevdiği yemeklerden biri olan kuru

fasulye yapmasını istemiştir. Annesi Halil'in en

sevdiği yemeği yapmaya koyulduğunda yemekte

kullanacağı etin buzlukta olduğunu fark etmiş ve

buzlukta muhafaza edilen etin çözünmesi biraz

zaman alacağından hemen bir kaba, bir miktar ılık su

ekledikten sonra buz tutmuş olan eti de kaba ilave

edip bir süre beklemiştir. Fakat aradan 5-10 dk süre

geçmesine rağmen etin buzu hâlâ çözülmemiştir. Bu

durumda, Halil'in annesi kaba bir miktar daha su

ilave edip bir müddet daha bekledikten sonra buzun

çözüldüğünü fark etmiştir.

Yukarıda anlatılan olayda:

1. Buzluktan çıkarılan et neden ılık suya koyulup bir

müddet bekletilmiştir?

2. Belirli bir zaman sonra buzun çözülmediğini fark

eden anne, neden etin bulunduğu kaba biraz daha ılık

su ilave etmiştir?

ISI VE SICAKLIK

Günlük hayatımızda birçok yerde ısı ve sıcaklık

kavramlarını kullanırız. Her ne kadar ısı ve sıcaklık

kavramları birbirleriyle ilişkili de olsa aynı anlama

gelmemektedir.

Maddeler arasındaki sıcaklık farkından dolayı

aktarılan, başka bir deyişle maddeler arasında alınıp

verilebilen enerji türüne ısı adı verilir.

Sıcaklık ise, bir maddenin diğerine göre ısıl

derecesidir. Yani sıcaklık, iki maddenin birbirine göre

sıcaklık-soğukluklarını gösteren bir değerdir.

Sobada yanan kömürün

verdiği ısı odanın sıcaklığını

arttırır.

Güneş'in verdiği ısı ile buz

erimeye başlar ve sıcaklığı artar.

Çaydanlıktaki suyun sıcaklığı

ocaktan aldığı ısı ile artar.

Verilen örneklerde de görüldüğü gibi ısı ile

sıcaklık birbirini etkileyen iki kavram olmakla

beraber aynı anlamı taşımamaktadır.

Isı, bir enerji çeşididir. Maddeler arasında

gerçekleşen ısı alışverişi ile maddelerini sıcaklıkları

değişebilir. Örneğin, yukarıdaki örnekte çaydanlık

içerisinde sıvı hâlde bulunan suyun, ısı alarak

sıcaklığı artmakta ve belirli bir süre sonra gaz hâline

geçmektedir.

MADDE VE DEĞİŞİM

* Isı ve Sıcaklık *

Bu konu anlatımı seti Metin GÖKTÜRK tarafından hazırlanmıştır. Konu anlatım seti ve diğer setler için www.fensepetim.com sitesini ziyaret edebilirsiniz. 2019 ©

5.SINIF 4.ÜNİTE

KONU NO: 11

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

:::

ww

w.f

en

sep

eti

m.c

om

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

::::

ISI VE SICAKLIK ARASINDAKİ FARKLAR

Bir önceki sayfada ısı ile sıcaklığın birbirinden

farklı olduğunu belirtmiştik. Şimdi, aşağıda yer alan

tabloda ısı ile sıcaklık arasındaki farkları inceleyelim.

Not: Bir maddenin aldığı ya da verdiği ısı

miktarı, madde miktarına bağlıyken maddenin

sıcaklığı madde miktarına bağlı değildir.

ISI ALIŞVERİŞİ

Günlük yaşantımızda maddelerin sıcaklıkları

birbirinden farklıdır. Sıcak maddeler ile bu maddelere

oranla soğuk olan maddeler birbirlerine temas

ettirildiğinde aralarında ısı alışverişi olur.

Isı akışı, sıcaklığı yüksek olan maddeden

sıcaklığı düşük olan maddeye doğru gerçekleşir.

Maddeler arasındaki ısı alışverişi maddelerin

sıcaklıkları eşit olduğunda yani ısıl denge

sağlandığında sona erer.

A B

Isı akış yönü B cisminden A cismine doğrudur.

A ve B cisimlerinin son sıcaklıkları ise 65 oC olur.

ÖĞRENDİKLERİMİZİ DEĞERLENDİRELİM

*** Aşağıda verilen ifadelerin altında yer alan

kutucuklara ifade doğru ise "D", yanlış ise "Y"

harfi koyunuz.

Isı bir enerji türüdür.

Isı Sıcaklık

Isı kalorimetre kabı ile

ölçülür.

Sıcaklık bir enerji türü

değildir.

Sıcaklık termometre ile

ölçülür.

Birimi kalori (Cal) veya

joule (J)'dur.

Birimi derce selsiyus

(oC)'dur.

Maddeler arasında

alınıp verilebilir.

Maddeler arasında

alınıp verilemez.

50 oC 80 oC

Kömür yandığında etrafına

sıcaklık verir.

Isı alışverişi, sıcaklıkları eşit olan

maddeler arasında da

gerçekleşebilir.

Isı bir enerji çeşidi iken sıcaklık

değildir.

Vücut ısımızı ölçmek için

termometre kullanırız.

Isı akışı, sıcak maddeden soğuk

maddeye doğru gerçekleşir.