6
Bulmayı Amaçlamayan Bir Arayışın Romanı: Bin Hüzünlü Haz 1 Koray Sarıdoğan – Sakarya Üniversitesi Yeni Türk Edebiyatı Yüksek Lisans Öğrencisi Hasan Ali Toptaş’ın yazarlık serüveninde en az kendisinden önceki Sonsuzluğa Nokta, Ölü Zaman Gezginleri ve Gölgesizler kadar önemli bir yeri olan Bin Hüzünlü Haz adlı romanı, daha adından başlayan tezatlarla dolu bir anlatı serüvenine sürüklediği okuyucuyu, anlamın bazen di p bazen zirve noktalarına götürse de asla ne tam dibe, ne de tam zirveye çıkarmayan ve bir bakıma bunu arzulayan, başlıkta da bahsettiğimiz gibi, bulmayı amaçlamayan bir arayışın romanı olarak karşımıza çıkıyor. Post-modern unsurlar ve tekniklerle donatılmasına karşılık okuyucuyu modern roman unsurlarından da tam anlamıyla koparmayan Bin Hüzünlü Haz, üzerine çok şey söylenebilecek ama yine de her şeyin tam söylenmesi pek de mümkün olmayan bir roman… Hasan Ali Toptaş’ın bilinmezlik ve sonsuz boşlukla doldurduğu böylesi bir kitap için şaşılacak bir durum olmasa gerek. Kısaca Hasan Ali Toptaş Roman türünde ilk eseri Sonsuzluğa Nokta ile 1992’de Kültür Bakanlığı’nca düzenlenen bir yarışmada mansiyon ödülü alarak bir anlamda “daha iyi tanınmaya başlayan” Hasan Ali Toptaş, bunun ardından Çankaya Belediyesi ve Damar dergisi işbirliğiyle gerçekleştirilen bir başka yarışmada da Ölü Zaman Gezginleri adlı kitabıyla birincilik ödülü almıştı. Sonradan başarılı bir sinema uyarlaması da yapılan Gölgesizler isimli eseri, 1994 Yunus Nadi Roman Ödülü’nü aldıktan beş yıl sonra, bazı unsurlardan öncekilere benzese de bir bakıma “roman yazmanın romanı” sayabileceğimiz Bin Hüzünlü Haz, 1999’da Cevdet Kudret Roman Ödülü’nü almaya hak kazanmıştı. Hasan Ali Toptaş, özellikle bilinmezlik, sonsuzluk, varoluş, anlamların anlamsızlığı ya da anlamsızlıkların anlamı ve yer yer bilinçaltı ile ilgili imgelerle oluşturduğu, büyük oranda post-modern unsurlar taşıyan yazarlığı ile 1990 sonrası Türk Edebiyatı için özgün alanını oluşturan bir yazar olarak bugüne ulaştı. Toptaş, bu incelememizin konusu olan Bin Hüzünlü Haz sonrasında 2005 yılında Uykuların Doğusu adlı kitabıyla da Orhan Kemal Roman Armağanı’nı almıştır. Hasan Ali Toptaş kitapları hakkında ilk bilimsel ve akademik çalışmayı yaparak “Türk Romanında Postmodernist Açımlar2 isimli çalışmasının üçüncü bölümünü Toptaş’a ayıran Yıldız Ecevit, yazar için “postmodern bir modernist” ifadesini kullanmıştır ki Bin Hüzünlü Haz kitabında birazdan bahsedeceğimiz özellikler itibariyle bu tanımın karşılığını buluyoruz. Ecevit, söz konusu makalesinde postmodern edebiyatın temel taşları olan kurgunun anlamın önüne geçmesi, üstkurmaca, metinlerarasılık gibi pek çok özelliğin Bin Hüzünlü Haz’da kendilerini gösterdiğini ifade eder. Bin Hüzünlü Haz Yapı Özellikleri Bin Hüzünlü Haz, 9 ana bölümden oluşuyor. Vurucu ve seri cümlelerle okuyucuyu meraklı ve telaşlı bir koşuya başlatan roman, ilk bölümün sonuna geldiğinde bu cümleleri bir anda kesip “…diye konuşmasını sürdürüyordu Alaaddin” 3 cümlesiyle okuru silkeleyen ilk kırılmayı yaşatıyor. Alaaddin, 2.bölüm itibariyle anlatmaya başlayacak olan “Yazar-Anlatıcı” dışındaki ana kahraman. Ancak ona bir vücut, somut bir varlık olarak asla rastlayamayacağımız için, ona bir “yok-kahraman” demek yanlış olmaz. Roman içerisinde pek çok tanıdık veya yabancı isim duysak da, 3.bölümdeki Motel ROM’da Yazar-Anlatıcı’nın karşılaşacağı kadın ve otelin yerini Yazar-Anlatıcı’ya tarif eden garson dışında öne çıkan kahraman olmadığı gibi, bu bölüm dışında diyalog da yoktur. Postmodern bir romandan beklendiği ve birazdan uzunca üzerinde duracağımız üzere Toptaş, zaten bize bir romanı değil, romanın romanını, daha doğru bir ifadeyle “kurgunun romanını” vermektedir. 1 İlk baskısı 1998 yılında Adam Yayınları tarafından yapılan Hasan Ali Toptaş imzalı Bin Hüzünlü Yaz romanının bu çalışmada İletişim Yayınları tarafından 2012’de yapılan 4.baskısını esas aldık. 2 Yıldız Ecevit, Türk Romanında Postmodernist Açılımlar, İletisim Yay., İstanbul, 2002 3 A.g.e., s.17

Bulmayı Amaçlamayan Bir Arayışın Romanı: Bin Hüzünlü Haz | Koray Sarıdoğan

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Yüksek lisans öğrencisi iken Sakarya Üniversitesi 'ndeki tez danışmanımdan gelen e-postaya karşılık Değirmen adlı derginin "Yüzyılın Kitapları" seçkisi için hazırladığım ancak yayınlanması ya iptal olduğu ya ertelendiği için durduğu yerde durmaması adına akademik bir yöntem ve dil ile yazdığım ancak kurgu itibariyle akademik makaleden biraz bağımsız davrandığım çalışmamı paylaşmaya karar verdim.Gerek Hasan Ali Toptaş okurlarının ilgisi, gerek Hasan Ali Toptaş külliyatı ve gerek bu alanda çalışma yapacak olan arkadaşlarıma mütevazı bir emsal sunması dileğiyle.

Citation preview

  • Bulmay Amalamayan Bir Arayn Roman: Bin Hznl Haz1 Koray Sardoan Sakarya niversitesi Yeni Trk Edebiyat Yksek Lisans rencisi

    Hasan Ali Toptan yazarlk serveninde en az kendisinden nceki Sonsuzlua Nokta, l Zaman

    Gezginleri ve Glgesizler kadar nemli bir yeri olan Bin Hznl Haz adl roman, daha adndan

    balayan tezatlarla dolu bir anlat servenine srkledii okuyucuyu, anlamn bazen dip bazen zirve

    noktalarna gtrse de asla ne tam dibe, ne de tam zirveye karmayan ve bir bakma bunu arzulayan,

    balkta da bahsettiimiz gibi, bulmay amalamayan bir arayn roman olarak karmza kyor.

    Post-modern unsurlar ve tekniklerle donatlmasna karlk okuyucuyu modern roman unsurlarndan

    da tam anlamyla koparmayan Bin Hznl Haz, zerine ok ey sylenebilecek ama yine de her eyin

    tam sylenmesi pek de mmkn olmayan bir roman Hasan Ali Toptan bilinmezlik ve sonsuz

    bolukla doldurduu bylesi bir kitap iin alacak bir durum olmasa gerek.

    Ksaca Hasan Ali Topta

    Roman trnde ilk eseri Sonsuzlua Nokta ile 1992de Kltr Bakanlnca dzenlenen bir yarmada

    mansiyon dl alarak bir anlamda daha iyi tannmaya balayan Hasan Ali Topta, bunun ardndan

    ankaya Belediyesi ve Damar dergisi ibirliiyle gerekletirilen bir baka yarmada da l Zaman

    Gezginleri adl kitabyla birincilik dl almt. Sonradan baarl bir sinema uyarlamas da yaplan

    Glgesizler isimli eseri, 1994 Yunus Nadi Roman dln aldktan be yl sonra, baz unsurlardan

    ncekilere benzese de bir bakma roman yazmann roman sayabileceimiz Bin Hznl Haz,

    1999da Cevdet Kudret Roman dln almaya hak kazanmt. Hasan Ali Topta, zellikle

    bilinmezlik, sonsuzluk, varolu, anlamlarn anlamszl ya da anlamszlklarn anlam ve yer yer

    bilinalt ile ilgili imgelerle oluturduu, byk oranda post-modern unsurlar tayan yazarl ile 1990

    sonras Trk Edebiyat iin zgn alann oluturan bir yazar olarak bugne ulat. Topta, bu

    incelememizin konusu olan Bin Hznl Haz sonrasnda 2005 ylnda Uykularn Dousu adl

    kitabyla da Orhan Kemal Roman Armaann almtr.

    Hasan Ali Topta kitaplar hakknda ilk bilimsel ve akademik almay yaparak Trk

    Romannda Postmodernist Amlar2 isimli almasnn nc blmn Toptaa ayran

    Yldz Ecevit, yazar iin postmodern bir modernist ifadesini kullanmtr ki Bin Hznl Haz

    kitabnda birazdan bahsedeceimiz zellikler itibariyle bu tanmn karln buluyoruz. Ecevit, sz

    konusu makalesinde postmodern edebiyatn temel talar olan kurgunun anlamn nne gemesi,

    stkurmaca, metinleraraslk gibi pek ok zelliin Bin Hznl Hazda kendilerini gsterdiini

    ifade eder.

    Bin Hznl Haz Yap zellikleri

    Bin Hznl Haz, 9 ana blmden oluuyor. Vurucu ve seri cmlelerle okuyucuyu merakl ve telal

    bir kouya balatan roman, ilk blmn sonuna geldiinde bu cmleleri bir anda kesip diye

    konumasn srdryordu Alaaddin3 cmlesiyle okuru silkeleyen ilk krlmay yaatyor. Alaaddin,

    2.blm itibariyle anlatmaya balayacak olan Yazar-Anlatc dndaki ana kahraman. Ancak ona

    bir vcut, somut bir varlk olarak asla rastlayamayacamz iin, ona bir yok-kahraman demek yanl

    olmaz. Roman ierisinde pek ok tandk veya yabanc isim duysak da, 3.blmdeki Motel ROMda

    Yazar-Anlatcnn karlaaca kadn ve otelin yerini Yazar-Anlatcya tarif eden garson dnda ne

    kan kahraman olmad gibi, bu blm dnda diyalog da yoktur. Postmodern bir romandan

    beklendii ve birazdan uzunca zerinde duracamz zere Topta, zaten bize bir roman deil,

    romann romann, daha doru bir ifadeyle kurgunun romann vermektedir.

    1 lk basks 1998 ylnda Adam Yaynlar tarafndan yaplan Hasan Ali Topta imzal Bin Hznl Yaz romannn bu almada letiim Yaynlar tarafndan 2012de yaplan 4.basksn esas aldk. 2 Yldz Ecevit, Trk Romannda Postmodernist Almlar, letisim Yay., stanbul, 2002

    3 A.g.e., s.17

  • Bin Hznl Haz ve Dil zellikleri

    Bu durumun ayrntsna girmeden nce, Toptan bir rportajnda, romann yaynlanmasndan nce

    tannan bir yaynevinden ald cevaptan bahsetmekte fayda var:

    Bin Hznl Haz, beni en ok zen kitabm oldu. Bir yaynevinden, Sen bunun etini, yan,

    suyunu, tuzunu, baharatn o kadar ok koymusun ki, bir oturuta yenmiyor dediler. Bir oturuta

    tketiliverecek yaptlar istiyorlard. Dehete kapldm. yi yapt, zaten edebiyat ddr. Yani edebiyatn

    o ana dek oluagelmi kurallarnn dna frlam bir yapttr. Daha sonra edebiyata dnecektir.4

    Gerekten de Bin Hznl Haz, hazmedilmesi zor, son derece zengin ve her okunuta devleecek bir

    eser. Ancak bu durum, kitabn manevi etkisiyle ilgili olmakla birlikte kitap, okunmasn asla

    zorlatrmayacak bir dil ustalyla terbiye edilmi. Bin Hznl Haz okurken, Toptan setii dil ve

    slup sayesinde adeta uzun bir iir okuyormu gibi akc ilerlersiniz. Kafiyesi, ls, bentleri ile

    deilse de seilen kelimelerin, vurgularn, duraklarn sayesinde Bin Hznl Haz, daha ilk

    kelimesinden itibaren usta bir iirin ritmini srtlayarak, okurun gzleri ile beyni, oradan da ruhu

    arasndaki gzergahtan hzlca akar.

    Romann bu ilk ksmlarndaki baz cmleler arasnda sanki birer dizgi hatas gibi grnen boluklar

    braklmas da yazarn, bir bakma okuyucuyu olaylarn ve hi de peinde olmad anlamn iine

    girmesini engelleyerek, ara sinyallerle onu uyarmasn salyor. lk blmdeki Alaaddinin

    sayklamalar bir anda okuyucuyu kurgunun iine ekmiken Anlatc tarafndan bak gibi kesilmesi,

    bir zirve-anlama, anlaml ve mantkl bir sonuca ulamay arzulamayan, bu arzulamama ile aslnda

    varoluun anlamszlna bir tr eletiri, gnderme yapan yazar, hepsi birer stkurmaca rnei olan bu

    yntem ve sluplar ile adeta Brecht tarz bir yaklamla, kurguya kaplmamas iin okuyucuyu uyarr.

    Toptan romann hem postmodern hem de zgn bir eser yapan zelliklerden biri de budur ve bunu

    roman ierisinde ska tekrarlar. 4.blmn sonuna doru, yine anlatmn younlat yerde Yazar-

    Anlatcnn bir anda kendi kimliiyle kurgunun stne karak kurduu u cmleleri, arpc bir rnek

    olarak kabul edebiliriz:

    Galiba bu durumda ben, artk kz oradaki ben de fark ettiine gre, yllar ncesine gidip kza o

    zamanki gzlerimle baksam ve onun iin kouyor yerine kotu desem daha iyi olacak.5

    Kurgu zellikleri

    Dil ve slup ile dorudan etkileim iinde olan kurgu da en az yazarn dili kadar dolambal bir ekilde

    kyor karmza. Okuyucuya, modern romandaki alkanlna istinaden bir giri-gelime-sonu

    dzeni vermek yerine, srekli dalgal halde ya zirveye giden ya da dibe inen bir yolda onu gezdiriyor.

    Sylediimiz gibi, okurun, hikayenin iine girmesini engelleyen, onu hep kurgunun yzeyinde tutarak

    bilinmezlii ve ulalmazl glendiren eser, kurguyu da okuyucuyu doyuracak bir zemin yerine

    dinamik bir aka yerletirmektedir. Bin Hznl Haz, ana metinden her bir hikye adasna kadar

    kurmaca olduu vurgulanan, helezonik kurgusu olan bir metindir.6

    Eserde, sonunda Alaaddinin bir nevi sayklamalar olan ilk blmden sonra 9.ve son blme dek

    Yazar-Anlatcy dinliyoruz. lk blmde, Alaaddinin anlatmlarnn arkasnda ehrin grltsn

    duyarz adeta. ehir, tm kirlilii, tehlikeleri, yozlaml, niteliksiz kalabal, arka sokaklar,

    gettolar ile Alaaddinin nereye gittii bilinmeyen sayklamalarna fon yapmaktadr. kinci blmde bir

    evin iindeyken grdmz Anlatcy dinlemeye baladmzda, penceresi kapatlan bir oda gibi

    okuyucunun zihni de biraz olsun sakinleir adeta. Anlatc, Alaaddini aramaktadr. Bu aray yle bir

    duyarz ki bir sre sonra Alaaddinle anlatcnn kavumas bir yana, Alaaddinin kendisi bir imge, bir

    4 http://arama.hurriyet.com.tr/arsivnews.aspx?id=-134609 5 A.g.e., s.62

    6 TRKER, Elif, Hasan Ali Toptas Romanlarnda Belirsizliin Bilgelii:Bir Okuma nerisi, Yksek Lisans Tezi,

    s.21

  • topya olur. nc blmde Anlatc, ehrin o pis ve tehlikeli arka sokaklarnda Alaaddini aramaya

    koyulur. Bu blmde, Alaaddini bulmay bekledii Motel ROMun yerini tarif eden garson ve oteldeki

    kadn ile gerekleen diyaloglar dnda romanda neredeyse hi diyalog yoktur. Sz konusu motelin

    ismine neden ROM denildii konusunda baz kaynaklarda CD-ROMa gnderme yaparak, bir nevi

    beyin, zihin, bellek veya bilinalt imgesi olduu tahmin edilmekte. Bu, bir bakma mantkl bir

    iddia olabilir, nk romann tamamnda gerekten de bir nevi bilinaltnda, bir zihnin karanlk ve

    kabus imgeleriyle dolu ortamnda gezinir gibiyizdir. Romann iine girmek zere olduumuz ya da

    dndan baktmz tm zamanlarda arka planda yaanmakta olan devinim, tpk hibir ey

    dnmese de almaya devam eden bir beyin gibidir. Motel ROM isimlendirmesiyle ilgili baka baz

    tahminler de var ki onu ilerleyen paragraflarda dile getireceiz.

    Anlamszln Anlam

    Alaaddin in kim ya da ne olduu ve Bin Hznl Haz romannn btn ile ilgili, bir rportajda7

    Hasan Ali Topta tarafndan sylenen, sz konusu roman hakkndaki bir yanyla roman sanat

    zerine yazlm bir roman, son cmlesine kadar kahramann arayan gibi ifadeler ve sonunda

    romann kahramana dnt gibi ifadeler yukardaki tespitlerimizi pekitirmeye yardmc

    olacaktr.

    Bir yanyla roman sanat zerine yazlm bir roman olduunu syleyen Hasan Ali Topta, son

    cmlesine kadar kahramann arayan metnin, onu ararken kahramana dntn ve bu serven

    boyunca hem hayatn hem de gemi anlatlarn iinden getiini belirtmektedir; yazara gre Bin

    Hznl Haz, Hasan Ali Toptan romandan ne beklediinin de romandr

    Olaylarn ak, okuyucunun srekli duyduu tedirginlik, ilerleyen blmlerde Krmz Balkl Kz,

    Don Kiot, Hansel ile Gretel gibi masal kahramanlarnn, stanbulun fethi ile ilgili anlatlarn kmas,

    esere hakim olan bilinmezlik, anlamszlk, bir dibe veya zirveye varamazlk, imgeler, metaforlar,

    dngsel kurgu, oulculuk ve metnin iine tam girecekken yazarn nmze koyduu engeller,

    roman btnyle bir bilinalt seyrine dntrmeye msaittir. Bilinalt ve kabus denildiinde

    sinema dnyasndan akla gelen David Lynchin filmlerindeki atmosferi Bin Hznl Hazda da

    hissederiz. yle ki kendisini filmlerinin anlaml bir sonra ulamad yorumuyla eletirenlere cevaben

    verdii u mehur cmleleri, Toptan hemen her eserinde olduu gibi bu eserinde de dzenli bir ak

    ve anlaml bir sonuca ulamama abasn da aklar gibidir:

    Her eyin ne anlama geldiini ya da nasl yorumlanacan bilmemek daha iyidir, nk aksi takdirde

    olaylar kendi akna brakmaya korkarsnz. Bence insanlar hayatn anlamsz olduunu kabul

    etmiyorlar.

    Romann bandaki epigrafta, bir hayal kahraman olan Haraptarl Nafiye ait u szler, bize Lynchin

    cmlelerini hatrlatan Toptan bu slup ve kurgusunu zaten en batan aklyor: Hayat nedir diye

    sorarsan, bilmiyorum evlat; sormazsan biliyorum8

    Yazar, kendi yaratt kahramana sylettii bu cmle ile daha romann bandan, mutlak bir anlam

    aramamas, anlamn deiebilir ve en nemlisi de kavranmak yerine hissedilebilir olmas konusunda

    okuyucuya aslnda bir tr manifesto veriyor.

    Zaten, romanda Anlatcnn aramakta olduu ama bulmann, romann son cmlesine kadar

    okuyucuya bir beklenti olarak ok da dayatlmad Alaaddin isimli kahramanmz zerine biraz

    dnrsek, Toptan amalad bu mutlak-anlamszlk konusunu daha iyi anlayabiliriz.

    almamzn balnda kullandmz bulmay amalamayan bir aray ifadesi bu noktada

    manidardr. Buradaki bulmak eylemi, aslnda adn koymak deyimiyle aklanabilir. Eer

    elimizdeki romana Alaaddin kimdir? diye sorarsak, bunun cevabn romandaki btn kelimelere

    7 alar, Aziz. nsann Isszlnn Romancs: Hasan Ali Topta Gsteri Dergisi, Mart 2000

    8 A.g.e., s.5

  • paylatrmak durumunda kalrz. Postmodern dnemin temel talarndan olan Kuantum bilimi ve

    teorilerini anmsatan u ifade, bir nceki cmlemizi aklar niteliktedir:

    Ama imdi size, ehrin ve zamann o noktasnda avare avare dolarken, sonunda herkesin yznde

    Alaaddinin yznden bir para grmeye baladm syleyebilirim.9

    nk Alaaddin, romanda pek ok ekilde tezahr eden ya da sadece nam duyulan bir eydir. Bir

    varlk olup olmad bile muallaktr. Alaaddin, roman boyuca eitli ekillere girer. Alaaddin bir

    snrszlktr. Her ey olabilir. Roman boyunca Alaaddin ismiyle ifade edilen ey sabit bir kavram

    ifade etmez. 10 bu Alaaddin, hi tadlmam bir zlemin, kelimelere dklmemi bir duygunun,

    henz ekline gz dememi bir eyann, ya da hayali bile kurulmam bambaka bir hayatn ad

    olabilir11

    Kim Bu Alaaddin?

    Ksaca Alaaddin, batan beri bahsini ettiimiz, ne tam dibine ne de tam zirvesine varamayacamz o

    mutlak-anlamn ta kendisidir. Topta da Bin Hznl Hazda, bu anlam aramann, anlaml bir

    sonuca ulamann tpk hayat gibi bo ve anlamsz bir aba olduunu, ulalacak bir anlam varsa, o da

    sona doru giderken bamzdan geenler, yani eserin/kurgunun/romann/arayn kendisi olduunu

    anlatmaya alr. Murat Mente, Korkma Ben Varm isimli romannda yle der: Kalbinizde olup

    da hi kimseye anlatmay baaramadnz, dile getirilmesi imkansz bir ey var ya, ite onu Allah

    biliyor, zlmeyin.12te, Elif Trkerin yukarda alntladmz ifadelerinde ve Toptan Alaaddin

    kahraman ile romannda anlatmaya alt ey, asla bir mutlak-anlam ile kavranamayacak, ancak

    her bireyin zel ve zgn algs ile hissedebilecei, kalbinde olup da hi kimseye anlatmay

    baaramad, dile getirilmesi imkansz eye benzemektedir

    ki Katmanl Bilinmezlik

    Toptan Bin Hznl Haz eseri, aslnda iki katmanl bilinmezlik zerine kuruludur. Bunlardan ilki,

    insann varolu serveninde, var olduu srece peinde olduu o mutlak-anlam bilemeyecei fikridir.

    Dieri ise tamamen anlamdan soyutlanarak, romann kurgusu zerinedir. Varolu zelinde ortaya

    koyduu bilinmezlik, bir baka alan olarak romanda da geerlidir. Toptan da deyimiyle gerek

    roman kahraman () her zaman metnin kendisidir13. te, roman kahramannn romann kendisi

    olduunu Bin Hznl Hazda bir kez daha nmze sunan Toptan ikinci bilinmezi de bu romann

    iinde aslnda ne olduudur. nk yazar, stkurmaca yolu ile bizi hep kurgunun ve anlamn dnda

    brakr. Anlatmak yerine hissettirmeyi, derin bir yaraya neden olmak yerine bir kat kesii amay

    seer.

    Bin Hznl Haz ve Varoluuluk

    Topta ve roman zerinden varolu mefhumundan sz etmiken, bunu varoluuluk, yabanclama

    ve postmodernizm zerinden ele almak, hem sz konusu eseri daha derinden tahlil etmemizi, hem de

    almamz, yerinde birka cmleyle sonlandrmamz salar, diye dnyoruz.

    20.yzyl sonlarna doru kuvvetlenip imdiki yzylda birey-toplum ve birey-z arasnda temel bir

    varolu sorunu haline gelen yabanclama duygusu da Bin Hznl Hazn tematik temellerinden

    birisini oluturur. Diyebiliriz ki roman, Alaaddin ve Anlatcnn yabanclamasna tank olarak balar

    ve bu yabanclama bir rya, hayal, masal ve yer yer kabus ortamna yerini brakr. lk blmdeki ehir

    arka plannn verdii tedirginlik, Anlatcnn sokaklara inip Motel ROMa gittii ve burada geirdii

    sahneler, bu devrin okuyucusunun rahatlkla anlayabilecei kalabalktaki yalnzlk, kendine

    9 A.g.e., s.52 10 TRKER, Elif, Zavall Okur, Kaak Yayn Dergisi, Austos,2006 11

    A.g.e., s.47 12

    MENTE, Murat, Korkma Ben Varm, letiim Yaynlar, stanbul 2012, s.303 13 http://dipnotkitap.net/OYKU_ve_NOVELLA/Bin_Huzunlu_Haz.htm

  • yabanclama, ehre yabanclama, topluma yabanclama gibi duygular ortaya koyabilmektedir. Bu

    yabanclama yle bymtr ki birey, toplum ve ehir eksenindeki mesafesini zamanla kendi zyle

    arasnda da hisseder ve romandaki yerini alr. te bu noktada devreye postmodernizmin oulculuk,

    stkurmaca ve metinleraraslk unsurlar girer.

    Bir nevi varoluu yaklamla bu yaklamn zndeki yabanclama iindeki yazar, o ehrin

    gecesinde ve gnlk hayatnda olanlar okuyucuya getiriyor, hem de bu tedirgin edici, uzak imgelerin

    zn boaltarak kendi iindeki hislerle dolduruyor. Bu balamda yazarn amac olan Ne anladn

    deil, ne hissettiin nemli fikri de bir kez daha gerekleiyor.

    Metinleraraslk zleri

    Motel ROM isimlendirmesi ve ileriki blmlerde karmza kan orman mekan ile ilgili,

    kaynaklardaki bir baka bak as da iki ismin birleerek roman kelimesini artrd ynnde.

    Orman ve iindeki masal unsurlar ile ehirdeki motel imgesinin dou-bat, gemi-bugn, kkler-

    kkszlk gibi atmalar temsil ettii ihtimalini gz nne alrsak varolu kaygs ve yabanclama

    duygusunun romandaki yerini daha iyi anlam oluruz. Romann 7.blmnde atfta bulunulan

    stanbulun fethi de, fethetmek iin verilen uralar bir sava sahnesiyle okuyucuya getiren eserde,

    bugne gnderme yaparak hem toplum ve insanlara, hem de kapitalizme bir eletiri ortam

    oluturulur.

    Bunca taknlk srasnda bu apulcular, yzyllar sonra ehirde, krmz kurdela kesimleri, yan yana

    sralanm gsterili elenkler, yalan glckler, cvk akalar ve kabarp kabarp ykselen bol

    alklarla dolu atafatl trenlerle alm olan alacakaranlk barlara, byk alveri merkezlerine ve

    oto galerisi, emlak irketi, gece kulb ya da banka ubesi gibi eitli yerlere de girip kmaktadrlar

    belki ama bu oradakilerin pek umrunda deildir.14

    Her biri fantastik, hayali zellikler sergileyen bu unsurlarn iine, 6.blmn getii mekan olan

    orman ierisinde masals zellikler de eklenerek, metinleraras unsurlarn da romana girmesini ve

    romandaki aray ve imge ortamn kalabalklatrmasn salar. Bu blmde Hansel ve Gretelden

    Kafkann Gregor Samsasna, Krmz Balkl Kzdan Don Kiota ve Krk Haramilere kadar pek ok

    kahraman ile bir roman kiisi olarak karlarz.

    Ancak ne olursa olsun, tm bu kalabala, metinlerarasla ve oulculua ramen romann o en

    dibine ya da en zirvesine varamayz. Zira nmzde, metnin kahramannn yine metin olduunu

    savunan bir yazar vardr. Yazar-Anlatc, romann sonuna doru artk adeta tamamen roman yazan

    insan gibi kar karmza ve bizi yine Brecht tarz bir slupla, elimizdekinin bir kurgu ve bizim de bir

    okuyucu olduumuz konusunda uyandrr:

    Hikyenin btnl daha fazla zlmesin diye, bu blmde de bo braklm birka sayfa tad

    bulunsun istiyorum nk ve bylece hikye, bir sre de olsa benliimin snrl bakndan kurtulup

    rahat bir soluk alabilsin, kendisi kalabilsin, ya da anlatmakla ben onu bir yandan yaatp bir yandan

    ldryorsam bu gzel gnahn biraz da sizin olabilsin istiyorum15

    almamzn sonuna gelirken, tm bu anlattklarmz bir araya getirip, postmodern bir romana

    uyarak ters kurgu ile en baa, romann adna dnebiliriz. u ana kadar bahsettiimiz, sz konusu

    eserin bir yok-anlama vurgu yaparak ve yazarn da romann kahraman olduu bir roman yazma

    yoluyla bu vurguyu glendirerek belirledii Bin Hznl Haz isimlendirmesi, hi kukusuz bir anlam

    bulmak ve yaratmak iin yola kan tm yazarlarn, yolda seyir halindeyken aldklar haza karlk, o

    anlamn en dibine veya en zirvesine ulaamamalar nedeniyle hissettikleri hzne gnderme

    yaplarak oluturulmutur, diyebiliriz. Romann btn gibi, ismi de yazma eyleminin ve yazlann

    kendisinden bahsetmektedir.

    14

    A.g.e., s.98 15 A.g.e., s.126

  • Sonu Olarak

    Szn ksas, Hasan Ali Topta Bin Hznl Haz eseriyle, tm eserlerinde amaladn mevcut

    syleilerde dile getirdii, allagelmi romanlardan birini yazmama amacn gerekletirmitir,

    demek yanl olmaz. Roman teknii, dil ve slubu, kurgusu ve okuyucu-roman ilikisi asndan bir

    bakma ezber bozan bir roman olarak Bin Hznl Haz, gerek postmodern unsurlarn kullanm ekli,

    gerek romann bir yok-anlam ile kurulmu olan tematik altyaps, gerek kurgusundaki helezonik

    ak ve gerek dil ve slubundaki iirsel ritm ile hem kendi dnemi ierisinde, hem kendinden nceki

    dnem eserleri gz nne alndnda zgn ve zel bir alan yaratyor kendisine Yldz Ecevitin

    eserin arka kapak yazsnda alntlanan gecikmi Trk romantizminin bayapt ifadesine ek olarak

    sylemek uygun der ki Bin Hznl Haz, gecikmi bile olsa hem romantizm, hem de yazarnn tarz

    itibariyle, alldk romanlarn dna kmay baararak, ayn eyi baarmak isteyen yazar ve yazar

    adaylar iin de gl ve akas ulalmas da epey zor bir rnek olma zelliine sahip.

    KAYNAKA

    ALAR, Aziz. nsann Isszlnn Romancs: Hasan Ali Topta Gsteri Dergisi, Mart 2000

    http://arama.hurriyet.com.tr/arsivnews.aspx?id=-134609

    http://dipnotkitap.net/OYKU_ve_NOVELLA/Bin_Huzunlu_Haz.htm

    MENTE, Murat, Korkma Ben Varm, letiim Yaynlar (8.Bask), stanbul 2012,

    TOPTA, Hasan Ali, Bin Hznl Haz, letiim Yaynlar (4.Bask), stanbul, 2012

    TRKER, Elif, Hasan Ali Toptas Romanlarnda Belirsizliin Bilgelii:Bir Okuma nerisi, Yksek

    Lisans Tezi, Trk Edebiyat Blm-Bilkent niversitesi, Ankara, Haziran 2009

    YILDIZ Ecevit, Trk Romannda Postmodernist Almlar, letisim Yay., stanbul, 2002