Upload
liseli
View
56
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Burgerschapsconcepten in Vlaanderen: Een internationale vergelijking. Ann Carton*, Yves Dejaeghere**, Marc Callens* & Marc Hooghe** *Studiedienst van de Vlaamse Regering **Centrum voor Politicologie, Katholieke Universiteit Leuven. Inleiding. Vernieuwde aandacht voor burgerschap - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
Burgerschapsconcepten in Vlaanderen:Een internationale vergelijking
Ann Carton*, Yves Dejaeghere**, Marc Callens* & Marc Hooghe***Studiedienst van de Vlaamse Regering**Centrum voor Politicologie, Katholieke Universiteit Leuven
Inleiding
Vernieuwde aandacht voor burgerschap*O.m. in Vlaams regeerakkoord 2004-2009
*grote mobilisatie-agenten worden minder prominent
*Carton & Pauwels (2005): Vlaming heeft beperkt enthousiasme voor ‘actief’ burgerschap
Verschilt dit echter van andere landen? Wat bepaalt verschil?
‘Burgerschap’ als concept
Overkoepelend begrip dat relatie tussen individu en staat duidt
Uiteenleggen in zijn dimensies:“Elementen”: identiteit, burgerlijke deugd
& status“Opleiding”: kennis, attitudes, alg.
vaardigheden “Niveaus”: lokaal tot internationaal
Burgerschap in regeerakkoord verwijst naar “Burgerlijke deugd”
Actief burgerschap
TH Marshall: citizenship & social class (1949) Kritiek: te weinig aandacht voor actief
burgerschap Civic Culture (1963): eerste comparatief
onderzoek. Barns & Kaase (1979): ook ‘contestataire’ vormen van actief zijn behoren tot basis repertoire burgers
Hedendaags onderzoek: bredere waaier van activiteit wordt bekeken (verkiezing, buycott, petities, ...). Data wijzen op splitsing traditionele vs. niet-conventionele vormen
Ook steeds meer aandacht voor relatie met democratische waarden
Normatief: wat moet?
Drie grote stromingen in westerse traditie:
Liberalisme: nadruk op rechten en vrijheid
Communautarisme: nadruk op actief zijn in de gemeenschap
(Neo)-republicanisme: burgerschap is een taak, politiek staat centraal
Burgerschapsconcepten
Onderzoek: burgers zelf naar gedrag ‘ideale burger’ vragen. Gamma maatschappelijke activiteiten aanbieden Kwantitatief: European Social Survey (2002), General Social
Survey (1984), Citizenship, Involvement, Democracy (2005), Cived (1996-1997), Belgian Political Panel Study (2006-2008)...
Kwalitatief: Almond & Verba (1963), Conover e.a. (1991), Lister (2003), ...
ISSP biedt voordelen: voldoende items, groot aantal landen
Dimensies van burgerschap in ISSP
Plichten Nooit proberen belastingen te
ontduiken Altijd de wetten en regelgevingen
naleven Stemmen
Altijd uw stem uitbrengen bij verkiezingen
Dimensies van burgerschap in ISSP Solidariteit
Mensen helpen in ons land die het slechter hebben dan uzelf
Mensen helpen in de rest van de wereld die het slechter hebben dan uzelf
Actief De activiteiten van de overheid in
het oog houden Actief zijn in sociale of politieke
verenigingen
Globale resultaten op landenniveau
Oeso-landen (n=26)
EU-landen (n=17)
Burgerschaps-dimensies
Gemiddelde Gemiddelde
Plichten 8,40 8,27
Stemmen 7,99 7,77
Solidariteit 7,07 7,07
Actief 6,24 5,94
Verschillen tussen Oeso-landen – Burgerschapsdimensie stemmen
4
5
6
7
8
9
10
DE
-E CZ
FLA SK
DE
-W FI
GB
HU
CH PL
AT
JP ES NL
PT
KR
MX
NZ
NO IE AU
US
FR
SE
CA
DK
Gemiddelde 95% BI bovengrens 95% BI ondergrens Algemeen gemiddelde
Verschillen tussen Oeso-landen – Burgerschapsdimensie plichten
4
5
6
7
8
9
10
FLA CH NL
CZ
DE
-E AT
FR
NO
SE FI
DE
-W DK
HU
ES
MX
SK NZ IE KR PL
PT
AU JP GB
CA
US
Gemiddelde 95% BI bovengrens 95% BI ondergrens Algemeen gemiddelde
Verschillen tussen Oeso-landen – Burgerschapsdimensie actief
4
5
6
7
8
9
10
CZ FI
HU
SK
FLA
DE
-E GB
DE
-W CH
DK NZ
SE JP NO FR AT
ES PL
NL IE KR
AU PT
US
MX
CA
Gemiddelde 95% BI bovengrens 95% BI ondergrens Algemeen gemiddelde
Verschillen tussen Oeso-landen – Burgerschapsdimensie solidariteit
4
5
6
7
8
9
10
HU CZ FI
KR NZ
FLA JP
DE
-E GB
SE
FR
NO
DE
-W DK NL
SK
CA
AU
CH
US AT
PL IE PT
ES
MX
Gemiddelde 95% BI bovengrens 95% BI ondergrens Algemeen gemiddelde
Een verklaring van de landenverschillen (1)
Literatuuroverzicht actief burgerschap Individuele karakteristieken Kenmerken van de samenleving
Multiniveau analyse integreert beide verklaringsniveaus
Een verklaring van de landenverschillen (2)
Individuele covariaten Sociaal-demografische
achtergrondkenmerken Geslacht, leeftijd, onderwijsniveau
Sociaal-economische positie Werksituatie van het individu en ev. partner
Integratie sociaal-politieke leven Participatie verenigingsleven, sociaal politiek
actief Attitudevragen
Vertrouwen in de overheid en in de medemens
Een verklaring van de landenverschillen (3)
Landcovariaten Onderwijs Algemene welvaartsniveau Investeringen in sociale zekerheid Religieuze cultuur Kiessysteem De facto gelijkheid (analyse EU-
landen)
Intragroepcorrelaties van multiniveau lege modellen
Oeso-landen EU-landen
Stemmen 0,088 0,093
Plichten 0,056 0,046
Actief 0,107 0,093
Solidariteit 0,110 0,109
Resultaten Oeso-landen (1)
Individuele covariaten Vrouwen hechten meer belang aan elk
van onderscheiden burgerschapsdimensies
Hoger opgeleiden, politiek actieven en burgers met vertrouwen in de overheid scoren globaal ook hoger
Participatie verenigingsleven positief effect
Hoe ouder hoe hoger de lat vooraleer van een ‘goede’ burger te spreken
Resultaten Oeso-landen (2)
Landcovariaten Dimensies plichten, actief zijn en
solidariteit negatieve relatie met gemiddelde PISA-scores voor wiskunde
Investeringen in sociale zekerheid negatief verband met dimensie plichten en dimensie actief
Geen verband: PISA-scores begrijpend lezen, BBP per capita en kiessysteem
Resultaten EU-landen
Individuele covariaten Globaal in de lijn resultaten Oeso-
landen Landcovariaten
Voordeel inbrengen van economische ongelijkheid (Gini-coëfficiënt)
In meer gelijke landen (zoals België – Vlaanderen) minder belang gehecht aan normen inzake actief burgerschap en solidariteit
Besluit (1)
Burgers in Oeso-landen traditioneel patroon burgerschapsconcepten Vooraan prioriteitenlijstje: stemmen
bij verkiezingen en gehoorzamen aan de wetten van het land
Pas daarna betuigen van solidariteit voor wie daar nood aan heeft
Nog verder zich actief inzetten voor de gemeenschap
Besluit (2)
Effecten landvariabelen niet altijd conform verwachtingen Een goed functionerend onderwijssysteem,
belangrijke investeringen voor de sociale zekerheid en een meer gelijke samenleving gaan niet noodzakelijk samen met de burgerschapsconcepten rond actieve en solidaire burgers
Mogelijke trade-off tussen geïnstitutionaliseerde en individuele solidariteit
Besluit (3)
Bijzondere positie Vlaanderen Voor alle onderscheiden dimensies van
burgerschap, en in het bijzonder voor het naleven van wetgeving, bengelt Vlaanderen onderaan
Kan implementatie van regeringsbeleid bemoeilijken
Efficiënte en transparante wetgeving bijzonder aandachtspunt voor de Vlaamse overheid