bursacity2.pdf

TMMOB ehir Planclar Odas Bursa ubesi

Kentsel Dnm ve Bursa Raporu 1

TMMOB EHR PLANCILARI ODASI

BURSA UBES

KENTSEL DNM VE BURSA RAPORU

2008



Hazrlayan ve Derleyen : Murat LKME



ERK

1- Kentsel Dnmn Tanm

2- Kentsel Dnmn Amalar

3- Kentsel Dnmn Yntemleri

3.1- Yeniden Gelitirme 3.2- Rehabilitasyon 3.3- Entegrasyon 3.4- Yeniden Canlandrma

4- Batdaki Baarl Kentsel Dnm Projelerinin zellikleri 5- Trkiyedeki Kentsel Dnme likin Yasal Dzenlemeler

6- Dnm Alanlar Hakknda Kanun Tasarsnn rdelenmesi

7- Bursada Kentsel Dnm Projeleri

7.1- Bursa Kkrtl Dericiler Kentsel Dnm ve Geliim Projesi 7.2- Bursa Santral Garaj ve Yakn evresi Kentsel Dnm ve Geliim Projesi 7.3- Emirsultan Cami ve Yakn evresi Kentsel Dnm ve Geliim Projesi 7.4- Yalova Yolu Kentsel Dnm ve Geliim Projesi 7.5- Bursa Yldrm Sinandede Mahallesi Kentsel Dnm Projesi 7.6- Bursa Yldrm Beyazt Mahallesi Kentsel Dnm Projesi 7.7- Bursa Yldrm Yiitler Toplu Konut Projesi 7.8- Bursa Yldrm Akalayan Baheli Evleri Toplu Konut Projesi 7.9- Bursa Osmangazi Doanbey Kentsel Yenileme Projesi

8- Kentsel Dnm Kavramnn Sorunlar

8.1- Yasal Mevzuatn Yetersiz Oluu 8.2- Kavramn Sadece Mekansal Dnm Olarak Alglanmas 8.3- Planlama Mevzuat le Uyumsuzluk 8.4- st lekli Planlarla Uyumsuzluk 8.5- Kent inde Birbirinden Kopuk Paralar Oluturmas 8.6- Kentsel Dnm Kavramnn Ykp, Yeniden Yapmak Olarak Alglanmas 8.7- Moda Olarak Alglanmas 8.8- Kentsel Rant Gzetmemesi 8.9- Kentsel Kimlii Gzetmemesi 8.10- htiya Alanlarnn Deil, Rant Alanlarnn Dnmnde Kullanlyor Olmas

9- Kentsel Dnm in neriler



SUNU Toplumsal yaam yirmi yl akn sredir abluka altna alan zelletirmeci ve piyasac neoliberal politikalar kentsel mekan yeni birikim alanlar olarak, grrken kentleri bu dorultuda kkl deiimlere zorlanmakta. Yakn dnemde lkemizde neoliberal politikalar dorultusunda yaplan yasal dzenlemelerin nemli bir blm kentlerin ve kentsel mekann yeniden dzenlenmesine ya da dnmne odaklanm durumda. Kentsel dnm kavramnn yerel politikaclardan ulusal dzeydeki politikaclara, inaat irketlerinden uluslar aras finansrlere kadar geni bir evre tarafndan srekli dile getirilmesi bu durumun en arpc gstergesi niteliinde. Hatta sz konusu evrenin bu ilgili TBMMnin gndemine getiren Kentsel Dnm Yasa Tasars ile samutlam durumda. Dinamik ve atkl bir sosyo mekansal yap olarak kentler srekli bir deiim ve dnm srecindedir. Bunun yan sra, lkemiz gibi hayli sorunlu bir kentleme deneyimini barndran corafyalarda salkl ve yaanabilir kentlerin/kentsel mekanlarn oluumu ciddi dnm srelerini gerektiren bir ihtiya niteliindedir. Bu noktada kent planlama disiplini ve pratii, mekansal dnm dinamiklerini iinde barndran bir yapya sahip olmasna ramen, hakim kentsel dnm mant planlamann kapsayc ve btncl yaklamdan uzak bir noktadadr. Bu almamzda, kentsel dnm srecini, toplumsal, yasal ve mekansal boyutlar tartmaya amay ve kentimizde uygulanan ve uygulanmas dnlen kentsel dnm rneklerini irdelemeye altk.



1- KENTSEL DNMN TANIMI Kentsel alanlar karmak ve dinamik sistemlerdir. Fiziksel, toplumsal, evresel, ekonomik ve hatta siyasal ve ideolojik faktrlerin etkisinde deiim ve dnm gsterdikleri gibi, kendileri de birok deiim dnme neden olabilirler. Kentsel mekandaki deiim ve dnmler, kimi zaman mekan ve yaam kalitesini arttrc ynde olurken; kimi zaman ise, mekann ekonomik, toplumsal, evresel ve fiziksel kme ve bozulmas olarak kendini gsterir. Kentsel dnm bir olgu olarak belirli bir zaman aralnda srekli gereklemektedir. Trk Dil Kurumu szlnde yer alan dnm kelimesinin anlamndan hareket ederek ( Dnm: Olduundan baka bir biime girme, baka bir durum alma) Kentsel Dnm, kentsel alanlarn var olan durumundan baka bir biime girmesi, baka bir durum almas olarak tanmlayabiliriz. eitli bilim insanlarna gre kentsel dnmn bir ok farkl tanm yaplmtr. Linchfield ( 1992 ); kentsel dnm, kentsel bozulma srelerini daha iyi anlama ihtiyacndan doan ve gerekletirilecek dnmde elde edilen sonularn zerinde uzlama olarak, Dannison ( 1993 ); kentsel dnm, kentsel knt alanlarnda younlaan sorunlarn egdml bir biimde zmlemek iin ortaya konulan yntem olarak, Roberts ( 2000 ); kentsel dnm, kapsaml ve btnleik bir vizyon ve eylem olarak, bir alann ekonomik, fiziksel, toplumsal ve evresel koullarn srekli iyiletirilmesini salamaya almak, olarak tanmlamlardr. Bu tanmlardan yola karak Kentsel Dnm; kme ve bozulma olan kentsel mekann ekonomik, toplumsal, fiziksel ve evresel koullarn kapsaml ve btnleik yaklamlarla iyiletirmeye ynelik uygulanan strateji ve eylemlerin btn olarak tanmlayabiliriz. Bu nedenle kentsel dnm, yeni kentsel alanlarn planlanmas ve gelitirilmesinden ok var olan kentsel alanlarn planlanmas ve ynetimi ile ilgilidir. 2 - KENTSEL DNMN AMALARI Kentsel Dnmn be temel amac hizmet etmek zere ortaya kmtr.

Temelde toplumsal bozulmann nedenlerinin aratrlarak, bunun ortadan kaldrlmasyla kentsel alanlarn knt hale gelmesini nlemektir. Kentsel alanlarn knt haline gelmesindeki en nemli nedenlerden birisi toplumsal kme yada bozulmalardr. Kentsel dnm projeleri, temelde toplumsal bozulmann nedenlerini aratrr; ve bu bozulmay nleyecek nerilerde bulunarak, kentsel knt ve bozulma problemlerine zm bulmay amalamaktadr.

Kent dokusunu oluturan bir ok enin fiziksel olarak srekli deiim ihtiyacna cevap vermektir. Bir baka deyile, kentsel dnm projeleri



kentin hzla byyen, deien ve bozulan dokusunda ortaya kan yeni fiziksel, toplumsal, ekonomik, evresel ve altyapsal ihtiyalarna gre, kent paralarnn yeniden gelitirilmesi amacn tar.

Kentsel refah ve yaam kalitesini arttrc baarl bir ekonomik kalknma modeli ortaya koymaktr. Fiziksel ve toplumsal bozulmann yan sra, kentsel alanlarn knt blgeleri haline gelmelerinin en nemli nedenlerinden birisi, bu alanlarn ekonomik canllklarn yitirmesidir. Kentsel dnm projeleri fiziksel ve toplumsal knt alanlar haline gelen kent paralarnda ekonomik canll yeniden getirecek stratejileri gelitirmeyi ve bylece kentsel refah ve yaam kalitesini arttrmay amalamaktadr.

Kentsel alanlarn en etkin biimde kullanmna ve gereksiz kentsel yaylmadan kanmaya ynelik stratejiler belirlemektir. Gnmzde srdrebilirlik hedefi ile balantl olarak, kentlerde daha nce kullanlm ve atl olan alanlarn tekrar kullanmn salayan ve kentsel bymenin ve yaylmann snrlandrlmasna ynelik kentsel dnm projelerinin gelitirilmesidir.

Toplumsal koullar ve politik glerin rn olarak kentsel politikalarn ekillendirmeye ihtiyacn karlamak zere sivil toplum rgtleri ve toplum farkl kesimlerinin planlamaya katlmn salamaktr. Gnmzde kentsel alanlarn retilmesi yada yeniden gelitirilmesi ok paydal bir planlama ve tasarm sreciyle gerekletirilmektedir.

3- KENTSEL DNM YNTEMLER: 3.1 - Yeniden Gelitirme:

Bozulmu ve korunacak deeri olmayan yaplarn bulunduu blgelerde uygulanan bir yntemdir. Yerel ynetimler bu yaklam ile arazinin maksimum kullanm, daha yksek zemin alan ve ehir merkezine daha yksek gelir gruplar ve bunlarn aktivitelerinin gelmesini salayabilmektedir. Bu yaklamda genellikle yaayan nfus kentin baka bir ksmna yerletirilmektedir. Bu da ar sosyal ve evresel maliyet tamaktadr. Kiraclar, mal sahipleri ve i sahipleri iin mahallenin ykm sosyal ve psikolojik tranvalara neden olurken, sadece eski binalar deil ilevsel bir sosyal sitemde harap edilmektedir.

Gelimi lkelerde artk kullanlmayan bu yntem, gecekondu mahallelerinin kentin baka bir yerinde yeniden olumasna sebep olmaktadr. Fakat gelimekte olan lkelerde konut koullarn iyiletirmek ve ehir merkezindeki alanlar modernize etmek iin tek uygun yntem olarak kabul edilmektedir. Bu yntem de kamulatrma bedellerinin denmesi, alt yapnn yenilenmesi, kamu tesislerinin yaplmas iin harcanan tutarlar hesaplandnda maliyeti yksek pahal bir yntemdir. 3.2 - Rehabilitasyon :

Bu yntem, planl olarak gelimi ancak zamanla ypranm, younluu artm ve ilevini yerine getiremeyen blgelerin tekrar deerli hale getirilmesini



amalamaktadr. Mevcut blgenin yaps korunarak, koruma, tamir ve restore edilesi ilkesini iermektedir. Rehabilitasyonun btn aamalarnda halkn katlm esastr. Bu yntemin sosyal yapya etkisi iki farkl ekilde gelimektedir. Kentsel dnm srecine giren blgenin halk buradan uzaklatrlp, yerine st ve orta snf alclarn yerletirilmesi yntemine soylulatrma, blge halknn burada konut edinmeye devam etmesi haline zorunlu iyiletirme denilmektedir. 3.3 - Entegrasyon : Bu yntemle, kent kimlii korunurken, mevcut binalarn yanna yeni binalarn katlmyla zengin bir evre yaratmak amalanmaktadr. Alann asl sakinleri, blgeden ayrlmayarak dnme katkda bulunmaktadr. 3.4 - Yeniden Canlandrma : Sosyo kltrel, ekonomik yada fiziksel adan bir knt sreci yaamakta olan kentsel alan paralarnn, kntye neden olan faktrlerin ortadan kaldrlmas yada deitirilmesi sonucu alann tekrar hayat dndrlmesi, canlandrlmas yntemidir. 4- BATIDAK BAARILI KENTSEL DNM PROJELERNN ZELLKLER : 1990 yllarn bandan itibaren batda uygulanan kentsel dnm projelerinde n plana kan baz ortak zellikler bulunmaktadr. Bu zellikler;

Bunlardan birincisi Bu projelerin stratejik planlama yaklam ile gelitirilmi olmasdr. Bu projeler, belirgin bir vizyon dorultusunda tasarlanan stratejileri izlemektedir. Esnek bir planlama anlayna bal olarak gelitirilen bu projelerin dnm strateji ve politikalar, zaman iinde deien ekonomik, toplumsal, fiziksel ve evresel koullara gre tekrar gzden geirilmektedir.

kinci ortak zellii i birliki ve katlml planlama yaklamyla gelitirilmi olmalardr. Kentsel dnm politikalarnn baaryla hayata geirilmesindeki en nemli etkenlerden birisi, zel sektr, kamu sektr, gnll kurulular ve toplumun farkl kesimlerinin ortaklklar ve uzlamalar zerinde gelimi olmalardr. Bu nedenle, batda baarl olarak tanmlanan kentsel dnm projeleri mzakereci yntemlerle gelitirilmitir. Bir baka deyile, projelerin aratrma, gelitirme, uygulama, izleme ve z deerlendirme srelerinde mzakereci ve katlml yntemler uygulanmaktadr. Bunun iin kentsel dnm projelerinde i adamlar ve esnaf forumu, mahalle veya blge sakinleri forumu, kentsel tasarm paneli gibi eitli aktrlerin katlmna ynelik platformlar oluturulmaktadr.

nc ortak zellii ok aktrl ve ok sektrl koalisyonlara bal olarak kurulmu olmalardr. ok aktrl ve ok sektrl koalisyonlarn varl, kentsel dnm projelerinin baarlarnn srdrlebilirlii asndan vazgeilmezdir.



Drdnc ortak zellii kapsaml ve btnleik bir yaklama sahip olmalardr. Kentsel dnm projelerinin baka bir zellii ise, kentsel dnm probleminin fiziksel mekan yannda ekonomik, toplumsal ve evresel boyutlar da ele alan kapsaml ve btnleik bir yaklama sahip olmasdr. Bu projelerde, ayn zamanda yasal, kurumsal, rgtlenme ynlerin yan sra, projenin izleme ve deerlendirme, geri bildirim sreleri de nceden kurgulanmaktadr. Uygulama srelerinde, belirli aralklarla projelerin baarl yrtlp/ yrtlmediine dair incelemeler yaplmakta, geri bildirimler araclyla, kentsel dnm strateji ve alt politikalar gzden geirilmektedir.

Batdaki kentsel dnm deneyimi, baarl projelerin yerel balaml olduklarn gstermitir. Batda kentsel dnm modellerinin gelitirilmesinde ideal zm modelleri nerilmemektedir. Yerelin koullarnn, sorun ve ihtiyalarnn incelenmesi ve aratrlmas ve ona gre zmler nerilmesi gerektii vurgulanmaktadr.

Dier bir ortak zellii kentsel dnm politika ve stratejilerine uygun bir kurumsal rgtlenmenin oluturulmasdr. Baarl olarak saptanan kentsel dnm projelerinin bazlarnda var olan kurumsal yapda uyum almalar yaplm, hatta yeni kurumsal yaplanma ve rgtlenmeler hayata geirilmitir.

Son ortak zellii ise kolektif abay harekete geiren projeler olmalardr. Bu nedenle, bu projelere yukarda bahsedilen mzakereci yntemlerle zel ve kamu sektrnn, gnll kurulularn ve toplumun farkl kesimlerinin desteinin ve katlmnn salanmas arttr. Kentsel dnm politikalarnn baarlarnn sreklilii, ancak yukarda bahsedilen paydalarn projeleri sahiplenmesi ile salanabilmitir.

5- TRKYEDE KENTSEL DNME LKN YASAL DZENLEMELER : 1950li yllarda sanayileme ile birlikte stanbul, zmir, Bursa ve Ankara gibi kentler youn g alarak kontrolsz bir byme sreci iine girmilerdir. Bu bymeye karlk verecek planl alan ve konut saysnn bulunmamas gecekondulamaya sebep olmutur. 1970lerde hzl kentleme devam ederken uydu kentler olumaya, 1980lerde ise kentleme hz azalrken kent merkezine ve gecekondu blgelerinin dnm kavram gndeme gelmitir. Gecekondu alanlarnn dnm srecinde 1984 ylnda kartlan 2981 sayl mar ve Gecekondu Mevzuatna Aykr Yaplara Uygulanacak Baz lemler ve 6785 sayl mar Kanunun Bir Maddesinin Deitirilmesi Hakknda Kanun, gecekondu dnm srecine ynelik atlm ilk adm zellii tamaktadr. Sz konusu kanun ile gecekondu alanlar iin Islah mar Planlar yaplmasna neden olsa da, sonuta gerekletirilen planlarla fiziksel dnmler gerekletirilmitir. Gecekondu alanlarnda kat saysnn artmasn, gecekondularnn alnp, satlmasn ve mteahhitlere verilmesini mmkn klmtr. Ancak bu kanunda gecekondu probleminin sadece mlkiyet ve tapu konularnn yaplama kurallarna gre ele alnmas ile zlebilecei ngrsnn bulunmas slah imar planlar ile gecekondu



alanlarnn ekonomik, sosyal, fiziksel ve evresel yapsnn uzun vadeli olarak iyiletirilmesini olanaksz klmtr. Son yllarda gerekletirilen yeni yasal dzenlemelerden ilki, 2004 ylnda kartlan 5104 sayl Kuzey Ankara Girii Kentsel Dnm Projesi Kanunudur. Bu kanun ie, Kuzey Ankara girii ( protokol yolu ) ve evresini kapsayan alanlarda kentsel dnm projesi erevesinde fiziksel durumun ve evre grntsnn gelitirilmesi, gzelletirilmesi ve daha salkl bir yerleim dzeni salanmas ile kentsel yaam dzeyinin ykseltilmesi amalanmtr. Kentsel dnm projelerinin temel hedefleri gz nnde bulundurulduunda projenin sadece fiziksel bir dnm ngrd ortaya kmaktadr. Bu eksikliinin yan sra, bir kentin belirli bir alan iin bir dnm kanunu karlmas ile de kentin planlanmas ve geliimi asndan olumsuzluklar ieren parac yaklamlarn da n almtr. 2005 ylnda kartlan 5393 sayl Belediye Kanunun 73. maddesi, Kentsel Dnm ve Geliim Alanlar ile ilgilidir. ok net hkmleri barndrmayan madde de; Belediye kentin geliimine uygun olarak eskiyen kent ksmlarn yeniden ina ve restore etmek, konut alanlar, sanayi ve ticaret alanlar, teknoloji parklar ve sosyal donatlar oluturmak, deprem riskine kar tedbirler almak ve kentin dnm ve geliim projeleri uygulayabilir. Kentsel dnm ve geliim projelerine konu olacak alanlar, meclis ye tam saysnn salt ounluunun karar ile ilan edilir. Kentsel dnm ve geliim proje alanlarnda yklarak yeniden yaplacak mnferit yaplarda ilgili resim ve harlarn drtte biri alnr. Bir yerin kentsel dnm ve geliim proje alan olarak ilan edilebilmesi iin; o yerin belediye veya mcavir alan snrlar ierisinde bulunmas ve en az 50.000 m olmas arttr. fadeleri yer almaktadr. Bu maddede kentsel dnm projelerinin uygulanabilecei alanlar greli olarak kapsaml bir ekilde tanmlanm olsa da bir alann kentsel dnm ve geliim proje alan olarak ilan edilebilmesi iin sadece alan byklne ynelik saysal bir kstlama getirilmitir. Bunun yan sra, eskiyen kent ksmlarnn hangi llere gre kim tarafndan belirlenecei ile ilgili herhangi bir hkm bulunmamaktadr. 2004 ylnda kartlan 5216 sayl Bykehir Belediyesi Kanununda ise Bykehir Belediyelerine de kentsel dnm ve geliim projelerini uygulama yetkisi verilmitir. 2005 ylnda 5366 sayl Ypranan Tarihi ve Kltrel Tanmaz Varlklarn Yenilerek Korunmas ve Yaatlarak Kullanlmas Hakknda Kanun yrrle girmitir. Bu kanunun amac; Bykehir Belediyeleri, Bykehir Belediyeleri snrlar iindeki ile ve ilk kademe belediyeleri, il, ile belediyeleri ve nfusu 50.000in zerindeki belediyelerce ve bu belediyelerin yetki alan dnda l zel darelerince, ypranan ve zelliini kaybetmeye yz tutmu, kltr ve tabiat varlklarn koruma kurullarnca sit alan olarak tescil ve ilan edilen blgeler ile bu blgelere ait koruma alanlarnn, blgenin geliimine uygun olarak yeniden ina ve restore esilerek, bu blgelerde konut, ticaret, kltr, turizm ve sosyal donat alanlar oluturulmas, tabii afet risklerine kar tedbirler alnmas, tarihi ve kltrel tanmaz varlklarn yenilenerek korunmas ve yaatlmas olarak belirlenmitir. Burada belirlenen amacn tarihi kent dokularn kapsayan kentsel dnm projelerinin amalar ile rtt grlmektedir. Ancak bu yasada da ypranan ve zelliini kaybetmi kent blgelerinin nasl ve hangi ltlere gre belirlenecei aklanmamaktadr. Bunun yan sra bu yasa ile kentsel sit alan kararlarnn ve koruma amal imar planlarnn



btnlnn bozulmas sz konusudur.Kanun belirtilen amalar dorultusunda oluturulacak olan yenileme alanlarnn tespitine, teknik altyap ve yapsal standartlarn belirlenmesine, projelerin oluturulmasna, uygulama, rgtlenme, ynetim, denetim, katlm ve kullanmna ilikin usul ve esaslar kapsamaktadr.Ayrca bykehir snrlar ierisindeki belediyeler bu yetkilerini kullanrken mali sorumluluk altna girebilmeleri iin 5216 sayl Bykehir Belediyesi Kanunun 7.e maddesi gerei Bykehir Belediye Meclisinden yetki almalar gerekmektedir. Kentsel dnm ile son yasal dzenlemeler ise TBMM komisyonunda bulunan ve halen zerinde tartlmakta olan Dnm Alanlar Hakknda Kanun Tasars ve Pendik Kentsel Dnm ve leri Teknoloji Park Projesi Kanunu Tasarsdr. 6- DNM ALANLARI HAKKINDA KANUN TASARISININ RDELENMES :

22.06.2006 tarihli Babakanlk yazs ekinde TBMMye gnderilen Dnm Alanlar Hakknda Kanun Tasars ile lkenin her yerindeki her nitelikteki alann, pazarlanabilir bir mal haline getirilmesi amalanmaktadr. Bunu anlamak iin yasann ama ve kapsam maddelerine bakmak yeterlidir. Nitekim Yasa Tasarsnn Ama balkl 1. Maddesi yledir:

(1) Bu Kanunun amac, imar plan bulunsun veya bulunmasn kentsel ve krsal tm alanlarda bilim, teknik, sanat ve salk kurallarna uygun olarak, afetlere ve kentsel risklere duyarl yaam evrelerinin oluturulmas iin veya fiziki khneme ve sosyal ve teknik altyapnn yetersiz ve niteliksiz olduu alanlarn iyiletirme, tasfiye, yenileme ve geliimini salamak zere dnm alanlarnn tespitine ve dnmn gerekletirilmesine dair her trl i ve ilemler ile ilke ve esaslar belirlenmektedir

Yasa Tasarsnn Kapsam balkl 2. Maddesindeyse yle denmektedir:

Bu Kanun, dnm alan olarak belirlenen alanlarda Hazine, il zel idareleri, kamu kurum ve kurulular, belediyeler ve vakflar tarafndan idare edilenler de dahil her trl arsa ve arazilerin ve bunlarn zerinde bulunan btn yaplarn bu Kanun uyarnca hazrlanan dnm amal imar planna uygun olarak iyiletirmesini, tasfiyesini, yenilenmesini, gelitirilmesini ve kentin konut, ticaret, sanayi, rekreasyon, teknik altyap, sosyal donat alanlar ve dier yatrm ihtiyalar iin; proje gelitirilmesi, arazi, arsa dzenlemesi, yapm ilerinin gerekletirilmesi, toplu ortaklk ve proje ortaklklar kurulmas, finansal destek salanmas ve ynetilmesi, her trl snrl ayni hak, ahsi haklarn tesis ve devri, trampa ve mlkiyetin el deitirilmesi de dahil olmak zere bu konuda yaplacak her trl i ve ilemleri kapsar.

Her iki madde birlikte deerlendirildiinde, lkenin fiziki yaplanmasna ilikin

olarak, planl gelime anlaynn yerine neo-liberal projeci gelime anlaynn, kr veya kent denilmeden hakim klnmak istendii ak bir ekilde ortaya kmaktadr.

Projeci anlayn temelinde piyasann istekleri vardr. Planc anlayn ncelikleri ise, toplumun refah, salkl fiziki mekanlar yaratlmas ve lke toprann gelecek kuaklara, devralndndan daha iyi bir ekilde devredilmesi olarak aklanabilir. Projeci anlayn doal veya kltrel evreye yapt katk, o alanlarn yatrmcsna kazandrd para ile orantl bir deer tamaktadr. Doal ve kltrel deer tayan alanlar da dahil, tm evreyi tketilebilir bir meta olarak gren bu anlaya gre, Ar Dann veya Efes Antik Kentinin veya Sultan Sazlnn deeri



bu alanlardan para kazanld taktirde vardr ve deerleri kazandrdklar para ile llmektedir.

Tasarnn Tanmlar balkl nc maddesinin (e) bendi zellikle enteresandr. Proje ortakl: dare dahil, kamu kurum ve kurulularnn itirakleri ile proje alannda tanmaz sahibi olsun veya olmasn gerek veya tzel kiilerin, dnm amal imar plan kararlarna uygun olarak hazrlanan projeleri gerekletirmek zere ayr ayr veya birlikte oluturduklar adi ortaklk temelli hukuki ilemlerle bir araya gelmi bir veya birden fazla

ortakl, ifade eder eklinde yaplm olan dzenlemenin amac, kamu zel ortakl (public, private partnership) kavramnn yasal altyapsnn oluturulmasdr. Genel Esaslar balkl 4. Maddenin birinci fkras:

(1) 2863 sayl Kltr ve Tabiat Varlklarn Koruma Kanunu, 2873 sayl Milli Parklar Kanunu, 2872 sayl evre Kanunu, 383 sayl zel evre Koruma Kurumu Bakanl Kurulmasna Dair Kanun Hkmnde Kararname, 3621 sayl Ky Kanunu, 2960 sayl Boazii Kanunu, 3213 sayl Maden Kanunu, 6831 sayl Orman Kanunu, 3202 sayl Kye Ynelik Hizmetler Hakknda Kanun, 5403 sayl Toprak Koruma ve Arazi Kullanm Kanunu, 4342 sayl Mera Kanunu, 2920 sayl Trk Sivil Havaclk Kanunu, 7269 sayl Umumi Hayata Messir Afetler Dolaysiyle Alnacak Tedbirlerle Yaplacak Yardmlara Dair Kanun kapsamnda kalan yerlerde, ilgili kurum, kurulu ve kurullarn grleri ve nerileri alnarak uygulama yaplr

Dzenleme ile, toplam 13 yasa ile Merkezi Ynetimin yetkisine braklm konularda karar alma ve uygulama yetkisi, bu kurumlarn hibir balaycl olmayan gr ve nerileri alnmak suretiyle Mahalli darelere devredilmektedir.

Bu alanlardaki planlama yetkiside maddenin nc fkras ile yerel ynetimlere devredilmekte, mevzi uygulamalarn sektrel makro planlarla ba koparlmakta, kaynak israfna (gerek maddi, gerekse doal) yol almaktadr.

Yasann Dnm alannn belirlenmesi balkl 5. Maddesi u ekilde dzenlenmitir;

(1) Dnm alan snr, toplam be hektardan kk olmamak zere, belediye ve mcavir alan snrlarnda belediye meclisi, belediye ve mcavir alan snrlar dnda il genel meclisi, bykehir belediyelerinde, ilgili ile veya ilk kademe belediyesinin gr alnarak bykehir belediye meclisi tarafndan ye tam saysnn salt ounluunun karar ile belirlenir.

(2) Dnm alan snrlar, idarece tespit edilen ilan yerlerinde karar tarihinden itibaren otuz gn sre ile ilan edilir. Bu sre iinde dnm alanlarna itiraz edilebilir. tiraz edilmez ise, ilan sresi sonunda dnm alan snrlar ayrca bir meclis karar alnmakszn idarenin onay ile kesinleerek yrrle girer. tirazlar, ilan sresini mteakip ilk meclis toplantsnda incelenerek en ge otuz gn iinde karara balanr ve askya karlmakszn idarenin onay ile kesinleerek yrrle girer. Dnm alan snr karar, bu snrlar iindeki gayrimenkullerin tapu ktnn beyanlar hanesine kaydedilmek zere tapu sicil mdrlne, paftasnda gsterilmek zere kadastro mdrlne bildirilir. Sz konusu gayrimenkullerin kaydnda meydana gelen deiiklikler derhal idareye bildirilir. Kesinleerek yrrle giren dnm alanlar idarece usulne gre ilan edilir.

(3) Tasfiye, salklatrma, gelime ve yeni yatrmlar nedeniyle; dnme konu alann yetersiz olmas halinde, dntrlecek blge ile ilikili bulunmak, ayn meclis kararnda belirtilmek ve toplam alan be hektardan az olmamak kaydyla, birbirinden ayr ve birden fazla alan, tek dnm alan olarak belirlenebilir.

(4) Dnm alanlar, 5366 sayl Ypranan Tarihi ve Kltrel Tanmaz Varlklarn Yenilenerek Korunmas ve Yaatlarak Kullanlmas Hakknda Kanun erevesinde belirlenmi olan yenileme alanlarn da kapsayabilir.



(5) Dnm alanlarnda, askeri yasak blgeler, gvenlik blgeleri ve lke gvenlii ile dorudan ilgili Trk Silahl Kuvvetlerine ait harekt ve savunma amal yerler hari olmak zere Hazineye ait arazi ve arsalar ile plan karar ile tescile konu edilebilecek alanlar, birinci fkradaki amalara uygun kullanlmak kaydyla, 5366 sayl Kanunun 4nc maddesi hkmlerine gre idareye devredilir.

(6) Mlkiyeti Hazineye ait olup zerinde kamuya ait bina bulunan alanlarn, dnm amal imar plan ile farkl kullanma ayrlmas ve bu kamu hizmetinin verilmesine gerek olmamas halinde, arsas hari binann hali hazr kymeti iin takdir edilecek bedel denir.

(7) Dnm amal imar plan karar uyarnca tasfiye edilerek bir baka alana tanmas gereken kamu yaplar ile dnm amal imar plan karar uyarnca verilmesi gereken kamu hizmetine dair yaplar, dnm alan snr iinde kalsn veya kalmasn dnm uygulamas kapsamnda, ilgili kamu kurum ve kurulularnn gr dorultusunda arsas da karlanarak idarece yaptrlabilir

Bu madde ile karara balanmas istenilen en nemli husus, Ypranan Tarihi ve Kltrel Tanmaz Varlklarn Yenilenerek Korunmas ve Yaatlarak Kullanlmas Hakknda Kanundan farkl olarak, dnm alanlarnn tespiti yan sra karara balanmas yetkisinin de ilgili yerel ynetim meclisine braklm olmasdr. Bu dzenleme, drdnc maddenin 1. fkras ile birlikte dnldnde esas tehlike ortaya kmaktadr. Tasarya gre Yerel Ynetimler kendi meclislerinin kararyla, kanunla merkezi idareye verilmi bir grev ve yetkiyi stlenebilmektedirler.

Yerel ynetimler bu alanlar tespit ettikten sonra, bu alanlardaki zerinde bina olsun veya olmasn tm hazine mlklerini bir okul veya salk ocan sadece bina iin belirledii bedeli ilgili idareye deyerek elinden alabilecektir (askeri alanlar hari). Bu ilemle ilgili olarak, Maddenin 6. fkrasnda belirtilen hizmetin verilmesine gerek olmamas kararnn kimlerce ve ne ekilde alnaca belirtilmemektedir. Maddenin 6. fkrasna gre bunun iin o kamu kullanmna ait yerin yerel ynetim meclisince baka bir kullanma ayrlm olmas yeterli grlmektedir.

Bu durumda yerel ynetimler, rnein bir zel salk kuruluunun da iinde olduu bir gurubun tasarnn 3. maddesine gre proje orta olduu kentsel dnm alanndaki devlete ait salk kurulularnn kaldrlmasna, ilgili Bakanln onayna gerek duymadan (tasarda sadece gr alnaca belirtilmektedir) karar verebilecektir. Bu konu salk ve eitim gibi temel hizmetlerinin kamu hizmeti olmaktan karlmasna ilikin dzenlemelerle birlikte dnlmelidir.

Bu konuya ilikin kayglar maddenin 7. fkrasyla szde karlanmaya allmaktadr. Maddeye gre bu tr eitim salk ve benzeri kamu hizmeti gren yaplar kaldrldnda Kentsel Dnm Projesi kapsamnda yenilerinin yaplmas ngrlse de, yaptrlabilir denilerek i sulandrlmakta, iinde kar amal kurulularnda olduu proje ortaklarnn keyfine braklmaktadr.

Yasann 6. maddesinin bal Dnm alanlarnda planlama ve yaplama dr. Toplam be fkradan oluan madde metni u ekildedir:

(1)Dnm alan snrnn kesinlemesiyle birlikte, dnm amal imar planlar kesinleinceye kadar bu alanlarda, plan, plan deiiklii ve plan revizyonu, parselasyon plan, ifraz, tevhit, irtifak hakk tesisi, terkini, cins tashihi, yap ruhsat ve yap kullanma izin belgesi dzenlenmesi ve onaylanmas, kat irtifak ve kat mlkiyeti tesisine ilikin ilemler durdurulur ve kararn onayndan evvel ruhsata balanm olanlar dahil btn yapm faaliyetlerine geici olarak son verilir. Gerekli hallerde yeniden deerlendirme yapmaya, ruhsatl inaatlarn devamna ve ilgili hususlarda karar vermeye idare meclisi yetkilidir. 5 inci maddenin ikinci fkras kapsamnda tapu ktne kayt dlen



gayrimenkullere ilikin bu fkrada belirtilen ilemlere ynelik talepler, tapu sicil ve kadastro mdrlkleri tarafndan karlanmaz. Dnm alanlarnda parselasyon planlarnn tescilinden itibaren en fazla be yl iinde yaplarn tamamlanmas ve yap kullanma izin belgelerinin dzenlenmesi zorunludur.

(2) Dnm alan snrlar iinde, 12/10/2004 tarihinden nce yapldn belgeleyen gecekondu sahiplerine, ruhsatsz yap sahiplerine ve ikamet edenlere, bedelini yirmi yl amamak zere borlandrlmak kaydyla yaplacak sosyal konutlardan veya yaplardan, bamsz blm verilebilir.

(3) dare, dnm alanlarnn kesinlemesinden itibaren yl iinde, bu Kanunun amacn gerekletirmek zere dnm amal imar planlarn ve parselasyon planlarn hazrlamak, hazrlatmak, onaylamak ve kesinletirmekle ykml ve sorumludur. Dnmn st kademe planlarda revizyon veya deiiklik yaplmasn

gerektirmesi halinde, ay iinde gerekli deiiklikler yaplr. Dnm alanlarnda il evre dzeni planlarnda yaplacak deiiklikler, bykehir belediye snrlar iinde bykehir belediyesince, il belediyeleri snrlar iinde il belediyesince, bunun dndaki alanlarda il zel idaresince onaylanr.

(4) Dnm alanlarna ilikin her tr ve kademede planlar iin gr istenen ilgili kurum ve kurulular, gerekli bilgi, belge ve grleri, ay iinde tam ve eksiksiz olarak vermek ve veri altyapsn ve dier hazrlklar ncelikle tamamlamak zorundadr. Gerekli bilgi, belge ve grler sresi iinde verilmedii takdirde, sorumluluk ilgili kurum ve kuruluta kalmak kaydyla uygun gr veya izin verilmi saylr.

(5) Dnm amal imar plan, dnm alan btnnde hazrlanr, imar haklarnn dalm, imar hakk aktarm, nfus, younluk, yaplama ve arazi kullanm kararlar, toplanma alanlar, tahliye koridorlar, tasfiye ve yenileme alanlar, farkl uygulama aralarna tabi tutulacak alanlar gibi her trl kararlar aklayc ema ve raporlar ile bir btn oluturur. Tm uygulama ilemleri bir program dahilinde projelendirilerek dnm amal uygulama imar plan kararlarna uygun olarak yaplr.

Maddenin birinci fkrasnda, dnm alan snr belirlendikten sonra, alanda yasal ruhsat olarak balanlm binalarn dahi durdurulaca ngrlmektedir. Vatandan devlete ve kamu kurumlarnn devamllna inanc ile ruhsat alarak balad ve %99unu bitirdii bir bina bu alan iinde kald taktirde durdurulacaktr.

Tasarda, bu durumda yap sahibinin zararnn karlanp karlanmayacana, karlanacaksa ne ekilde karlanacana ilikin bir hkm bulunmamaktadr. Bu durumda belediye ynetiminden kiisel ilikiler ile sz almayan kiilerin, ruhsat alsalar dahi inaata balamalar byk cesaret gerektirmektedir. Hele ki o veya bu ekilde yerel meclisten birine hasmsanz inaat yapma iine hi balamamanz gerekmektedir. Fkra bu haliyle mlkiyet hakkn yok saymaktadr.

kinci fkra, 12/10/2004 tarihinden nce yaplan gecekondulara, proje kapsamnda konut verilebileceini belirtirken, bu konuyu proje ortaklarnn insafna brakmakta, verilmesi durumunda koullarn ne ekilde belirleneceine hi deinmemektedir. Fkra bu haliyle yerel ynetimlere, 2004 sonras yaplan gecekondu ve ruhsatsz yap sahiplerine kiiye zel uygulama yapma ans vermektedir

3. fkra, dnm alanlar iin yaplan imar planlar, st lek planlarla elitii taktirde dnm plann esas almakta, st lek plann kstl bir alan iin yaplm bu plana uydurulmasn amir hkm olarak getirmektedir. Madde bu haliyle planlama kavramn ve planlama gereini yok saymakta, alt lek planlarn daha geni bir alan kapsayan st lek plana uyma zorunluluunu kaldrarak paray verenin istedii yerde istedii plan yaptrabilmesinin yolunu amaktadr. Bu durum yerel ynetimleri rvet merkezi haline getirirken, lke varlklarnn yok edilmesine yol aacaktr.



4. fkra, plan yapm srecinde kendisinden bilgi istenilen merkezi idare kurum ve kurulularnn uymak zorunda olduu koullar belirlemektedir. Maddeye gre kendisinden plan yapmnda kullanlmak zere dokman istenen merkezi idare kurumu, personel ve dier teknik imkanlarn dikkate almadan, bu istei gerektiinde kendi asli ilerini bir yana brakarak yapmak zorunda brakmaktadr. Aksi taktirde olabilecek bir hatann sorumlusu ilgili merkezi idare kurumu olacaktr. Yerel Ynetim, hi bir kamu yarar bulunmayan bir konuda merkezi ynetimin alma sistemini alt st edecek emirleri vermeye yetkili klnmaktadr.

Maddenin 5. fkras, imar plann ile nfus ve mlkiyet aktarm yaplacan

belirtmektedir. Hangi objektif kriterlere gre karara balanaca belli olmayan bir imar plan ile mlkiyet aktarmlarn karara balamak, imdiye kadarki tm planlama deneyimini yok sayan, bu tasarya mnhasr bir zelliktir.

Maddenin btn dikkate alndnda; Kentsel Dnm Alan olarak ilan edilmi bu blgelerde, mlk sahiplerinin kendi mlkleri zerinde tasarrufta bulunma yetkilerinin ellerinden alnd grlmektedir. Bir btn olarak projelendirilen bu alanlarda uygulama sadece, yerel ynetimin anlat mteahhit tarafndan yaplabileceidir. Yurttalar bu alanlarda yer alan mlkleri zerinde bamsz bir bina yapamayacak veya yaptramayacaktr. Bu dzenlemeyle yerel ynetimler vatandan mal zerinde sz sahibi edilmekte, vatandan kendi mal zerindeki tasarruf imkan elinden alnmaktadr.

Tasarnn 7. maddesi Dnm alanlarnda uygulama baln tamaktadr. ki sayfay geen bir uzunlua sahip olan madde ile, uygulamann esaslar ortaya konulmaya allmaktadr. Madde metni bu yzden fkralar baznda incelenmeye allacaktr. Maddenin birinci fkras:

(1) dare, dnm amal imar plan kararlarna uygun olarak; mevcut yaplar ve evreleri hakknda koruma, kullanma, glendirme, slah, gelitirme, yenileme ve tasfiyeye ilikin kararlar almaya, bu kararlara bal olarak ruhsat vermeye yetkilidir. Bu yaplar, idarece yaplan veya yaptrlan yaplar kapsamnda deerlendirilecek olup, fenni mesuliyetin onayl uygulama projelerine gre, 3194 sayl mar Kanununun 26nc maddesi dorultusunda, idarece veya idare tarafndan kurulan kamu tzel kiiliine haiz kurulularca veya protokol yaplmak suretiyle bu konuda uzman kamu kurum ve kurulularnca stlenilmesi zorunludur.

Bu maddeye gre Belediye veya l zel dareleri, vatandan (mlk sahibi veya kirac) grn almadan, tamamen sbjektif tercihler ve kendi karlarn maksimize edecek ekilde yaptracaklar imar planlarna gre, vatandan yapsn ykp ykmayacana, glendirip glendirmeyeceine, artk bu semtte oturup oturmayacana karar verme yetkisini daha da glendirmektedir. Bu alanlarda yaplacak yaplarn denetiminin kamu tzel kiiliini haiz kurulular veya dorudan kamu kurulularnca stlenilmesi zorunlu tutulmaktadr. Herhangi bir zel irketin yapt binann fenni mesuliyetinin kamu tarafndan yaplmas, kamu tarafndan verilecek bu hizmetin, hangi kamu kurumunca verileceinin ne ekilde tespit edilecei ve ne ekilde finanse edilecei belli deildir. Maddenin ikinci fkras:

dare, plan kararlarn gerekletirmek amacyla; arazi, arsa ve proje dzenleme ilemleri yapmaya, kamulatrmaya, toplulatrmaya, satn almaya, n alma, bamsz



blmler dahil mlkiyetindeki gayrimenkullerle trampaya, gayrimenkul mlkiyetini veya imar haklarn baka bir alana aktarmaya, kamu ve zel sektr ibirliine dayal yntemler uygulamaya, herhangi bir izne tabi olmakszn bu amala irket kurmaya, kurulmu irketlere katlmaya ve mevcut irketleri eliyle uygulamalar yapmaya, kamu tzel kiilii olarak veya zel sektrle birlikte proje temelli gayrimenkul yatrm ortaklklar kurmaya, kurulmu olanlara katlmaya, kat karl inaat yapmaya veya yaptrmaya, arsa paylarn belirlemeye, 23/6/1965 tarihli ve 634 sayl Kat Mlkiyeti Kanunu esaslarna gre paylatrmaya, hisseleri ayrmaya veya birletirmeye yetkilidir

Bu madde ile yerel ynetimlerin Kentsel Dnm Alanlarnda gerekletirecekleri uygulamalar daha da denetimsiz ekilde yapabilmelerinin yolu almaktadr. Bu maddeye gre yerel ynetimler, vatandan vergileriyle ve vatandan arsas zerinde hi bir izin veya denetime tabi olmadan inaat yapmak zere irket veya ortaklklar kurabilecekler. Bu inaatlar kuracaklar Gayrimenkul Yatrm Ortaklklar vastas ile menkul kymet haline getirip pazarlayabileceklerdir.

Fkra, bu alanlardaki mlkiyet yapsnn yeniden belirlenmesi hususunda, mlkn gerek sahibi vatanda btnyle devre d brakmakta, Yerel Ynetimler ve orta zel kiileri tek yetkili hale getirmektedir. Resen yaplacak bu ilemlerin vatandaa ne ekilde duyurulaca ve vatandan itiraznn ne ekilde yapabilecei ve bu itirazn ne ekilde deerlendirileceine dair bir dzenleme bulunmamaktadr. Bu durun, siyasi nedenler veya eitli kiisel mlahazalarla keyfi uygulamalar yaplmasna ve vatandan madur edilmesine yol aacaktr.

Maddenin bundan sonraki fkralar ile, Mahalli dareler ve orta olacak zel kurulularn yurttalarn mlkiyetlerinin deerlendirilmesi ve yeniden yaplandrlmas zerindeki tek tarafl karar verme haklar ve tasarruf imkanlar daha da artrlmakta, vatandan tek tarafl olarak yaplan bu dzenlemelere itiraz durumunda, itiraz eden vatandan malnn (sanki kamu yarar varm gibi) kamulatrlmasna karar verilebilmekte, vatandan bu karara itiraz ise sadece bedele itirazla snrl tutulmaktadr.

Yasaya uygun yapm olduu evinden idarenin tek tarafl bir karar ile atlabilecek insanlara herhangi bir yardm yaplp yaplmayaca, yaplacaksa artlarnn ve kimlere yaplp kimlere yaplmayacann tespiti tamamyla idarenin tasarrufuna braklmaktadr. Dnm alanlarnda hak sahipliinin tespiti ve hak sahibi olarak tespit edilen kiilerin, proje srecine sadece bilgilenmek amacyla dahi katlmn salamaya ynelik hi bir ynteme madde metninde yer verilmemitir.

Maddenin altnc fkras; Dnm alanlarnda yaplacak kamulatrmalarn, 4/11/1983 tarihli ve 2942 sayl Kamulatrma Kanununun 3 nc maddesinin ikinci fkrasndaki, iskan projelerinin gerekletirilmesi amal kamulatrmalar eklinde deerlendirilmesini ve Bakanlar Kurulu karar alnmakszn yaplacak acele kamulatrma olarak deerlendirilmesini ngrmektedir.

Byk enerji ve sulama projeleri ile iskan (burada kastedilen acil barnma sorunudur) projelerinin gerekletirilmesi, yeni ormanlarn yetitirilmesi, kylarn korunmas ve turizm gibi lkenin btn iin nem tayan ve byk alanlar ilgilendiren ve nitelii itibar ile acil sorunlarnn zerine hzla gidebilmek amacyla yaplacak kamulatrmalar iin kullanlmak zere dzenlenmi bu maddenin, hi bir aciliyet tamasa ve amac ne olursa olsun (elence merkezi veya ticaret merkezi de olabilir) yaplacak Kentsel Dnm uygulamalar da, stelik Bakanlar Kurulu Karar



koulu da kaldrlmak suretiyle kullanlmak istenilmesinin, vatandan itiraz haklarnn zorlatrlmak istenilmesi ve kt niyet dnda izah bulunmamaktadr.

Maddeyle ilgili olarak dikkat edilmesi gereken bir dier husus, yazmzn ikinci blmnde ele alnan Konut Finansman Sistemine likin eitli Kanunlarda Deiiklik Yaplmas Hakknda Kanun Tasars (kamu oyunda bilinen ekliyle Mortgage Sistemi) ile kurulmaya allan ilikidir. Tasarnn bu maddesiyle getirilen baz hkmler, Mortgage tasars halen yasalamad ve Meclis Genel Kurulunda deiip deimeyecei veya kabul edilip edilmeyecei belli deilken btnyle havada kalmaktadr. Bu tutum en hafif deyile Meclise saygszlktr. Maddenin geri kalan ksm aadaki gibidir:

(3) dare, dnm amal imar plan erevesinde deerleme yaptrmaya, uygulamaya, mlkiyet haklarnn datmna, bamsz blm, hisse ya da bedeli verilmek suretiyle alan ve hisse miktarlarn deitirmeye, uygulama alanlarnda ina edilecek binalarn hak sahiplerine payl veya tam mlkiyet halinde bamsz blm tescillerini yaptrmaya resen yetkilidir. darece, dnm amal imar plannda deerleme esasl yntem uygulanacann belirtilmesi halinde, dnm alanlarndaki mlkiyet dzenlemelerinde dzenleme alan iindeki gayrimenkullerin dzenleme ncesi ve sonras deerleri gayrimenkul deerleme kurulularna yaptrlarak resen belirlenir. Dzenlemeden sonra mlkiyet datm, dzenleme ncesi ve sonras deer, temel alnarak idarenin yatrm ve katk paylar dldkten sonra deerleme esasl yntem erevesinde yaplr. dare bu datma gre, bamsz blm, hisse ya da bedeli verilmek suretiyle alan ve hisse miktarlarn deitirmeye, dnm alanlarnda ina edilecek binalarn hak sahiplerine payl veya tam mlkiyet halinde bamsz blm tescillerini yaptrmaya resen yetkilidir. Uygulamas kesinlemi ve tapu tescil aamasnda olan gayrimenkullerde daha nce tesis edilmi olan kat irtifak ve kat mlkiyeti idarenin talebi ile resen terkin edilir. Bu husus ilgili tapu sicil ve kadastro mdrlklerine iletilir. Deerleme esasl yntemin belirlenmesine ve uygulanmasna dair usul ve esaslar idarece karlacak ynetmelikle belirlenir..

(4) dare; dnm alanlarnda yrenin artlarna ve yapma ynelik olarak bu Kanunun amacn gerekletirmek zere zel hkmler ve standartlar belirleme ve uygulama, yap ve arsalarn kullanlmas ve iletilmesine dair hususlarda irtifak hakk kurma, toplu ortaklklar kurma, toplu projelendirme, toplu iletme ynetim biimleri gelitirme ve uygulama, arazi kullanmlarn zendirici ve caydrc artlar koyarak ynlendirme ve yapya zorlama gibi yollarla tanmaz tasarruflarna geici veya kalc kstlamalar getirmeye yetkilidir. Tanmaz tasarruflarnn geici veya kalc kstlamaya konu olmas durumunda idare meclisi kararnn onayn mteakip bir ay iinde idarece ilgilisine tebligat yaplr ve tapuya erh dlr.

(5) dare, dnm amal imar plan ve idare meclisi tarafndan onayl kentsel tasarm projeleri kapsamnda mimari zellikleri veya kentsel siluet iinde yresel dokuya uymayan yaplara ilikin olarak cephe, cephe kaplamas, at zellikleri, giri saaklar gibi konularda, verilen sre ierisinde ve meclis karar almak kouluyla yaptrmlar getirmeye ve getirmeyenlerle ilgili olarak resen uygulama yapmaya ve yaptrmaya masraflarn yzde yirmi fazlasyla yapmayan maliklerden tahsil etmeye yetkilidir.

(6) Dnm alanlarnda, mevzuata uygun yaplarn boaltlmas ve yklarak kaldrlmasnda plan btnne ilikin deerleme ve fiziki durum temel alnarak anlama yolu esastr. Anlama kapsamnda idare, bamsz blm maliklerine, proje gerekletirilinceye kadar olan sre iinde geici konut tahsisi veya kira yardm yapabilir. Anlama salanamad takdirde bu tanmazlar hakknda kamulatrma ilemi yaplr. tiraz sadece kamulatrma bedeline yaplabilir. dare, dnm alannda ikamet edenlerin maduriyetlerinin nlenmesi iin gerekli tedbirleri alr. Dnm alanlarnda yaplacak kamulatrmalar, 4/11/1983 tarihli ve 2942 sayl Kamulatrma Kanununun 3 nc maddesinin ikinci fkrasndaki iskan projelerinin gerekletirilmesi amal kamulatrmalardan olup, Bakanlar Kurulu karar alnmakszn yaplacak acele kamulatrma olarak deerlendirilir. Tapu kaytlarnda mlkiyet hanesi ak olan tanmazlar ile varisi belli olmayan, kayym tayin edilmi, ihtilafl, daval ve zerinde her



trl mlkiyet ve mlkiyetin gayri ayni hak tesis edilmi olan gayrimenkuller iin de yukardaki hkmler geerlidir. Kamulatrma ilemlerinin yrtlmesinde idare veraset ilam karmaya veya tapuda kaytl son malike gre ilem yapmaya yetkilidir.

(7) Dnm alanlarnda gayrimenkul mlkiyeti, menkul deere dntrlebilir. Bir bamsz blme karlk gelmeyen kk ve paral hisseler karlnda gayrimenkul sertifikas ve bunun gibi menkul kymet belgesi idare veya proje ortaklnca verilebilir ya da tanmazn bedeli paraya evrilerek hak sahibine denir.

(8) Dnm alanlarnda yol, elektrik, su, kanalizasyon, doalgaz, haberleme ve ulam gibi teknik altyap hizmetlerine ilikin olarak, idare ve ilgili kamu kurum ve kurulularnca gerekletirilmesi gereken yatrmlar, dnm amal imar planlarnn onaylanmasndan itibaren balatlarak idarenin koordinasyonunda dnm alanndaki projelerle ayn sreler iinde tamamlanmak zorundadr. Dnm alanlar ile dier alanlarda, teknik altyap yatrmlar, imar plan kararlarna uygun olarak, idarenin koordinasyonunda kurulacak teknik altyap kurulunun kararna uygun olarak gerekletirilir. Bykehirlerde 5216 sayl Bykehir Belediyesi Kanununun 8 inci maddesi hkmlerine gre uygulama yaplr

(9) 2/3/1984 tarihli ve 2985 sayl Toplu Konut Kanunu ve dier kanunlarla verilen yetkiler sakl kalmak kaydyla, yap ruhsat ve yap kullanm izin belgesi dnda, idarece kullanlan yetki ve grevler, idare ile protokol yaplarak, protokol hkmlerine gre Toplu Konut daresi Bakanl ile mtereken yrtlebilecei gibi Toplu Konut daresi Bakanl tarafndan da yrtlebilir.

(10) Dnm alanlarnda; dnm amal imar planna, parselasyon planna veya yapld tarihteki mevzuat hkmlerine uygun olup, ngrlen afet tehlikesi karsnda zeminin veya yapnn durumu nedeniyle bir ksm veya tamam yklacak derecede tehlikeli olduu ancak esasl tadilat veya glendirme yoluyla tehlikenin izalesinin mmkn olduu hazrlanan veya hazrlattrlan rapor dorultusunda idare encmenince karara balanan yaplarn sahipleri, tebligat tarihinden itibaren verilen sre iinde glendirme projelerini hazrlatarak idareye onaylatmak, yap ruhsat almak ve ruhsat tarihinden itibaren verilen sre iinde projeleri gerekletirmek zorundadrlar. Kat irtifak veya kat mlkiyeti tesis edilmi yaplarda, yaplan tebligat zerine gerekletirilecek glendirme ve esasl tadilat ilemleri iin maliklerin muvafakati aranmaz. Bu ilemlerin btn giderlerine maliklerin tamam hisseleri orannda katlmak zorundadr. Glendirme projelerine ynelik yap ruhsat ve yap kullanma izin belgelerinin dzenlenmesi ile yapm ilerinde vergi, resim, har ve bedel alnmaz. Glendirme ilemleri sresi iinde tamamlanmad veya yap yktrlarak tehlike ortadan kaldrlmad takdirde yap idarece mhrlenir. Verilen ek sre iinde de tamamlanmazsa yapnn durumuna gre yap idarece glendirilir ve masraf maliklerinden tahsil edilir. Yapnn glendirilmesinin mmkn olmamas halinde idarece yktrlr.

(11)Ykm karar alnm riskli yaplar ile uygulama alanlarnda hak sahiplii tespiti, geici ve kalc iskann salanmas, kira yardm, konut tahsisi ve kiralama yaplmas, riskli binalarn tespiti, mahkeme kararna gerek kalmakszn boaltma ve ykm ilemleri, tahliye ve protokol yaplmas halinde mlk sahibi ve kiraclarn yerletirilmeleriyle ilgili her trl i ve ilemleri idare takip eder ve sonulandrr

Toplam be fkradan oluan 8. Maddenin bal Gelirler, Harcamalar ve Muafiyetler adn tamakta, bu yasa kapsamnda yaplacak alm satm ileri ile ihalelerin yapl biimini ve tabi olaca yasal dzenlemeleri belirlemektedir. Fkra aadaki ekilde dzenlenmitir;

(3) Bu Kanun kapsamnda yaplacak her trl mal ve hizmet almlar ile yapm ileri, 5366 sayl Ypranan Tarihi ve Kltrel Tanmaz Varlklarn Yenilenerek Korunmas ve Yaatlarak Kullanlmas Hakknda Kanunun 3 nc maddesinin sekizinci fkras hkmlerine retilen konut ve iyerlerinin sat 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayl Belediye Kanununun 69 uncu maddesinin nc fkrasnn birinci cmlesindeki hkmlere tabidir. Bu fkrann uygulama esaslar belediye meclisleri tarafndan karlacak



ynetmelikle dzenlenir. Madde ile ne denildiini anlamak iin, balant kurulan yasa maddelerine bakmak gerekmektedir.

5366 sayl Ypranan Tarihi ve Kltrel Tanmaz Varlklarn Yenilenerek

Korunmas ve Yaatlarak Kullanlmas Hakknda Kanunun 3nc maddesinin sekizinci fkrasnda; Yenileme alanlarnda yaplacak uygulamalarda her trl mal ve hizmet almlar ile yapm ileri, ceza ve ihalelerden yasaklama hkmleri hari olmak zere 4734 sayl Kamu hale Kanunu hkmlerinden muaftr denilmektedir.

5393 sayl Belediye Kanununun 69 uncu maddesinin nc fkrasnn birinci cmlesi Arsalar hari retilen konut ve iyerlerinin sat 2886 sayl Devlet hale Kanunu hkmlerine tabi deildir eklinde dzenlenmitir.

Grld gibi bu dzenlemenin amac, Kentsel Dnm Alanlarnn uygulanmasna ilikin olarak yaplacak her trl alm satm ileri ile yaplacak konut ve iyerlerinin satnn hale Yasas kapsam dna karlmasdr. Bunun niin byle yapldna phesiz ki ok fazla kafa yormamza gerek yoktur. Ancak bilinmelidir ki, bu fkra kapsamnda yaplacak tm alm satm ileri ile ihalelerin, nmzdeki dnemin en byk yolsuzluk iddialarnn konusunu oluturacadr.

Maddenin drdnc fkrasnda; Dnm alanlarnda idare tarafndan yaplacak szlemeler, tesciller, dner sermaye creti dahil tm cretler ve bedeller, dzenlenecek belgeler, plan ve proje uygulamalar ile inaatlar, tapu ve kadastro ilemleri dahil her trl i ve ilemler dnm amal imar planlarnn onay tarihinden itibaren be yl amamak zere, katma deer vergisi ve zel tketim vergisi dahil her trl vergi, resim, har ve bedellerden muaftr denilmekte, sanki yoksullarn barnma sorunun giderilmesi gibi bir kamu yarar varm gibi, kar amacya yaplan inaatlar vergi, resi ve hartan muaf tutulmaktadr.

Tasar bunlarla da yetinmemekte, maddenin beinci fkras ile; ne amala olursa olsun, 500 hektardan daha byk alanlarda Kentsel Dnm Projesi uygulayan belediyelere, dier kanunlarla ngrlenlere ek olarak, bir ve ikinci derece deprem blgelerinde yzde on, dier deprem blgelerinde yzde bei amamak zere bte gelirlerinden ek denek aktarlmas ngrlmektedir. Fkra u ekilde dzenlenmitir:

Dnm alanlar toplam be yz hektardan az olmamak zere, dnm alanlar kararn kesinletiren idareye, en fazla be yl sreyle, dier kanunlarla ngrlenlere ek olarak, bir ve ikinci derece deprem blgelerinde yzde onu, dier deprem blgelerinde yzde bei amamak zere Bakanlar Kurulu kararyla belirlenecek oran dorultusunda, grev yetki ve sorumluluk snrlar iinde yaplan genel bte vergi gelirleri tahsilat toplam zerinden Maliye Bakanl tarafndan hesaplanacak pay, ertesi ayn sonuna kadar idarenin bu amala atrd hesaba yatrlr. Bu gelir bu Kanunun maksad dnda kullanlamaz.

eitli hkmler bal tayan dokuzuncu madde metni u ekildedir: (1) dare, bu Kanunda yer almayan hususlarda, ncelikle 3194 sayl mar Kanunu hkmleri ile 5393 sayl Belediye Kanununun 69 uncu ve 73 nc maddesi hkmlerini uygular.

(2) Dnm alan iinde kalan mlk sahipleri tarafndan alacak davalar mahkemelerde ncelikle grlr ve karara balanr.



(3) Deerleme esasl yntemin uygulanaca, dnm alanndaki dzenlemelerde 3194 sayl mar Kanununun 18 inci maddesi uygulanmaz. Daha nce dzenleme ortaklk pay alnan gayrimenkullere ilikin deerlendirmelerde bu paylarn dikkate alnmas zorunludur.

(4) 4/3/2004 tarihli ve 5104 sayl Kuzey Ankara Girii Kentsel Dnm Projesi Kanununda yer almayan hususlarda bu Kanun hkmleri uygulanr

Bu maddede zellikle 3. fkra hkm byk nem tamaktadr. Bu yasa tasars kapsamnda uygulama yaplacak yerlerde, 3194 sayl mar Kanununun 18inci madde hkmlerinin uygulanmayacann ngrlmesidir.

Tasarnn Madde Gerekeleri blmnde bu dzenlemenin gerekesi yle yazlmtr:

Deerleme esasl yntemin uygulanaca alanda 3194 sayl mar Kanununun 18 inci maddesinin uygulanmayaca belirtilmitir. Ayrca, dnm alannda ister deerleme esas isterse 18 inci madde uygulamas yaplsn, daha nce alnan dzenleme ortaklk paynn dikkate alnaca ve 18 inci madde uygulamas yaplmas durumunda bu orann %40a kadar tamamlanabilecei aklanmaktadr.

Dikkat edilirse, bu ifadenin yaplan deiikliin gerekesi ile ilgili hibir ey sylemedii aktr.

Bizce bu dzenlemenin, yani imar uygulamalar sonucunda yaplmas zorunlu olan mlkiyet dzenlemelerinde, adalet ve eitliin salanabilmesi iin en byk ara olan bu maddenin uygulanmamasnn gerekesi; yeniden ekillendirilen rantn datmnda ok byk hakszlk , adaletsizlik, kayrmaclk ve rvete yol amas kanlmaz olan keyfilik arzusudur.

Tasarnn onbirinci maddesi ile Geici birinci maddesi ile; zal dneminde (1984 ylnda) ruhsatsz binalar ile gecekondulara belli koullarla af getiren 2981 sayl yasay yrrlkten kaldrlmakta, bu yasaya gre hak sahibi olan kiilere yeri, bykl, inaatn nitelii belli olmayan bir bamsz blm verilmesi ngrlmektedir. Madde metinleri u ekildedir:

MADDE 11- 2981 sayl Kanun ile ilgili bugne kadar ilgili idareler tarafndan sonulandrlamayan i ve ilemlerin, bugn iin sonulandrlmasnda birok sorunla karlalmakta ve 2981 sayl Kanunun uygulanmas da mmkn hale gelememektedir. Bu nedenle 2981 sayl Kanununa ilikin ilemlerin bu Kanuna gre sonulandrlmas amacyla, 2981 sayl Kanun yrrlkten kaldrlmaktadr.

GEC MADDE 1- 2981 sayl Kanuna gre gerekli yasal mracaatlar yapan ve hak sahibi olan ancak 2981 sayl Kanunda ngrlen ilemleri tamamlanmayan hak sahiplerine, dnm alanlarnda en az bir bamsz blm verilmek suretiyle ilemlerin bu Kanuna gre sonulandrlmas hkme balanm, gerekli arsa bedellerini demeyenlerin projeyi uygulayacak idareye demelerine ilikin hkmler getirilmitir

Bu dzenleme ile, ayn yasal haklara sahip insanlar arasnda, tamamen idarenin tek ynl tasarrufu neticesinde, bir ksm alanlarda Islah mar Planlarnn halen yapmam veya uygulamam olmasndan kaynaklanan nedenlerle eitsizlik yaratlmasnn yolunu aacaktr.



Kimileri bu yasa sonucunda beer, altar konutun sahibi olmuken, kimileri de, elinden alnan konutu ve arsas karlnda nereden verilecei belli olmayan bir bamsz blmle yetinmeye zorlanmaktadr. Bu dzenleme ile; ankayann en iyi yerinde gecekondusu olan bir kiiye, Elmadadan, Sincan veya Kayatan 45 m2lik bir apartman dairesi verilmesi mmkndr. Madde bu haliyle, dar gelirlilerin kentin iyi yerlerinden srlmesi sonucunu douracaktr. 7- BURSADA KENTSEL DNM PROJELER :

Bursa li snrlar dahilinde 10 adet kentsel dnm projesi yrtlmektedir. Yrtlen bu projelerden 9 tanesi Bursa Bykehir Belediyesi Snrlar ierisindedir. Bursa Bykehir Belediyesi Tarafndan

Yrtlen Kentsel Dnm Projeleri 1 Bursa Kkrtl Dericiler Blgesi (Scaksu) Kentsel Dnm ve Geliim

Projesi

2 Bursa Santral Garaj ve evresi Kentsel Dnm ve Geliim Projesi

3 Emirsultan Camii ve evresi Kentsel Dnm ve Geliim Projesi

4 Yalova Yolu Kentsel Dnm ve Geliim Projesi

Yldrm Belediyesi Tarafndan Yrtlen Kentsel Dnm Projeleri

1 Bursa Yldrm Sinandede Mahallesi Kentsel Dnm Projesi

2 Bursa Yldrm Beyazt Mahallesi Kentsel Dnm Projesi

3 Bursa Yldrm Yiitler Toplu Konut Projesi

4 Bursa Yldrm Akalayan Baheleri Evleri Toplu Konut Projesi

Osmangazi Belediyesi Tarafndan Yrtlen Kentsel Dnm Projeleri

1 Bursa Osmangazi Doanbey Kentsel Yenileme Projesi

Karacabey Belediyesi Tarafndan Yrtlen Kentsel Dnm Projeleri

1 Bursa Karacabey Hamidiye Mahallesi32 Pafta 152 Ada 95-96-97-98-99-100-204-93-94-91 Parseller Kentsel Dnm Projesi

Yrtlen projelerden; Bursa Karacabey Hamidiye Mahallesi32 Pafta 152 Ada

95-96-97-98-99-100-204-93-94-91 Parseller Kentsel Dnm Projesi, Bursa Yldrm Akalayan Baheleri Evleri Toplu Konut Projesi, Bursa Yldrm Yiitler Toplu Konut Projesi, Bursa Osmangazi Doanbey Kentsel Yenileme Projesi, Belediye TOK ibirliiyle yrtlmektedir.



ekil 1- Bursadaki Kentsel Dnm Projeleri

7.1 - Bursa Kkrtl Dericiler Blgesi ( Scaksu) Kentsel Dnm Ve Geliim Projesi:

Osmangazi lesi Gaziakdemir ve Alemdar Mahalleleri, Tabakhaneler Blgesi

olarak bilinen alanda 17,50 hektarlk alan kapsamaktadr. Proje Alan, 1/5000 lekli Osmangazi Nazm mar Plannda, Ticaret Alan ve 245 kii/ha konut alannda kalmaktayken,

ekil 2- Scaksu Kentsel Dnm Projesi ncesi Onayl 1/5000 lekli Plan



Bursa Bykehir Belediye Meclisinin 13.04.2006 gn ve 220 sayl karar ile

Kentsel Dnm ve Geliim Alan ilan edilmi ve 1/5000 lekli Nazm mar Plan Deiiklii onaylanm ve proje snrlar plana ilenmitir.

ekil 3- Scaksu Kentsel Dnm Projesi 1/5000 lekli Plan Deiiklii

Dericiler blgesi olarak adlandrlan ve uzun yllar deri sanayi sektrne hizmet

etmi alan, gnmzde sanayi tesislerinin tanmas sonucunda ilevsiz kalm, kentin ykselen imajna tamamyla ters derek kentin merkezine bir knt blgesi haline gelmi olan alan Kentsel Dnm ve Geliim Alan ilan edilmitir.

Kentsel Dnm Projesi kapsamnda; rezidans tipi konutlar, alveri merkezi, 5 yldzl otel yaplmas ngrlmektedir. Kentsel Dnm Projesinde, hak sahipleriyle szleme imzalanmaya devam edilmektedir.

ekil 4- Scaksu Kentsel Dnm Projesi Grnmleri



7.2 - Bursa Santral Garaj Ve evresi Kentsel Dnm Ve Geliim Projesi : Osmangazi lesi, Santral Garaj ve Yakn evresi snrlar dahilinde, Osmangazi Belediye Binas, Ahmetpaa Mezarl arasnda bulunan alan kapsamaktadr.

ekil 5- Santral Garaj Kentsel Dnm Alan


Kentsel Dnm ve Geliim Alan ilan edilmi ve 1/5000 lekli Nazm mar Plan Deiiklii onaylanmtr. Projeye ilikin snr tespiti yaplp, ilgili plan deiiklii yapldktan sonra herhangi bir ilerleme olmamtr.

ekil 6- Santral Garaj Kentsel Dnm Projesi 1/5000 lekli Plan

7.3 - Emirsultan Camii Ve evresi Kentsel Dnm Ve Geliim Projesi : Yldrm lesi, Emirsultan Camii ve Yakn evresi snrlar dahilinde, Emirsultan Cami ve Mezarln kapsamaktadr. Mevcut onayl 1/5000 lekli Yldrm Nazm mar Plannda, konut alan, eitim alan, yeil alanda kalmaktayken,



ekil 7- Emirsultan Kentsel Dnm Alan Onayl 1/5000 lekli Plan


Kentsel Dnm ve Geliim Alan ilan edilmi ve 1/5000 lekli Nazm mar Plan Deiiklii onaylanmtr.

ekil 8- Emirsultan Kentsel Dnm 1/5000 lekli plan deiiklii



Bursa Kltr ve Tabiat Varlklarn Koruma Blge Kurulu tarafndan proje

onaylanm ve uygulamaya geilmek iin ykm almalar balamtr.

ekil 9- Emirsultan Kentsel Dnm Projesi Grnmleri

Kentsel Dnm Projesi Kapsamnda, Emirsultan camii gneyinde yer alan tat yolunun kotu drlecek, Emirbuhari ilkretim okulu yklacak, 1979 Ylnda yklan Emir Buhari Tekkesi yeniden ina edilerek, kitap-kafeterya olarak hizmet verecek, Proje tamamlandnda, hamam mzesi olarak restorasyonu devam eden Emirsultan hamam ile bir btnlk salanm olacak, 55 Konut ve 10 dkkan, yaplacaktr.

7.4 - Yalova Yolu Kentsel Dnm Ve Geliim Projesi : Osmangazi lesi, Yalova yolu evresinde Santral Garaj ve Yakn evre Yolu Kava arasndaki blgeyi kapsamaktadr.

ekil 10- Yalova Yolu Kentsel Dnm Alan


Kentsel Dnm ve Geliim Alan ilan edilmi ve 1/5000 lekli Nazm mar Plan Deiiklii onaylanmtr. Projeye ilikin snr tespiti yaplp, ilgili plan deiiklii yapldktan sonra herhangi bir ilerleme olmamtr.



ekil 11- Yalova Yolu Kentsel Dnm Projesi 1/5000 lekli Plan

7.5 - Bursa Yldrm Sinandede Mahallesi Kentsel Dnm Projesi : Kentsel Dnm Alan: Bursa li, Yldrm lesi, Sinandede Mahalle snrlar ierisinde Kasm n Adm Caddesi ile Fatih Sultan Mehmet Caddesi arasnda yer parselleri kapsamaktadr.

ekil 12 Sinandede Kentsel Dnm Proje Alan

Kentsel Dnm Alan, Bykehir Belediye Bakanlnca 13.12.2004 tarih

ve 298/30 say ile onaylanan 1/1000 lekli Sinandede-Eitim Uygulama mar Plannda yaplanma koullar Emsal=2.40, hmax=18.50 m. olan konut alan olarak tariflenmiken,

Blgeye ilikin; Yldrm Belediye Meclisinin tarih ve sayl karar ile uygun

grlen, Bykehir Belediyesi Bakanlnca 21.06.2002 tarih ve 0069 say ile onaylanan 1/1000 lekli Sinandede-Eitim Uygulama mar Plan deiiklii onaylanmtr. Plan deiiklii ile blgedeki yaplama Emsal=3.00, hmax=24.50 m. olarak tariflenmitir.



ekil 13 - 2004 yl onayl 1/1000 lekli Sinandede Eitim Uygulama mar Plan

Ayn blgeye ilikin; Yldrm Belediye Meclisinin 07.12.2005 tarih ve 724 sayl karar ile uygun grlen, Bykehir Belediyesi Bakanlnca 16.02.2006 tarih ve say ile onaylanan 1/1000 lekli Sinandede-Eitim Uygulama mar Plan deiiklii ile 4346-4347 adalar birletirilerek yaplama koullar Emsal=1.50, hmax=24.50 m. olan Kentsel Dnm ve Geliim Alan olarak tariflenmitir.

ekil 14- 1/1000 lekli Sinandede Kentsel Dnm Projesi Plan

Ancak yaplan plan deiikliinde; sehven yaplan hata nedeniyle Emsal=1.50

yaplama koulu, Yldrm Belediye Meclisinin 05.04.2006 tarih ve 173 sayl karar ile uygun grlen, Bykehir Belediyesi Bakanlnca 11.05.2006 tarih ve 312 say ile onaylanan 1/1000 lekli Sinandede-Eitim Uygulama mar Plan deiiklii ile Emsal=3.00 olarak tariflenmitir.



Sinandede Mahallesi, Kasm nadm Bulvarna cepheli blgede mevcut yaplama ve hissedar saysnn fazla olmas, imar plan kararlarnn yllardr uygulanamamas nedeniyle pilot blge olarak Kentsel Dnm ve Geliim Alan ilan edilmitir. Sinandede pilot blgedeki hak sahipleri ile yaplan grmeler sonucunda mutabakat salanm ve mteahhit firma ile hak sahipleri arasnda szleme imzalam, inaat almalar devam etmektedir.

PROJEYE LKN GENEL BLGLER:

Arsa Alan:

4720 m

Toplam naat Alan:

28.267 m

Yap Emsali:

3.00

Ykseklik (hmax):

24.50 m

Daire Says:

143 adet

Dkkan Says:

7 adet

Malik Says:

78 kii

Mal Sahiplerine Den Daire Says:

80 adet

ekil 15- Projeye likin Grnler

7.6 - Bursa Yldrm Beyazt Mahallesi Kentsel Dnm Projesi :

Kentsel Dnm Alan: Bursa li, Yldrm lesi Beyazt Mahalle Snrlar kapsamnda gneyde Kasm n Adm Caddesi, kuzeyde Ufuk Sokak, douda Kbrs Sokak, batda Bat Sokak arasnda kalan alan kapsamaktadr.



ekil 16- Beyazt Mahallesi Kentsel Dnm Alan

Kentsel Dnm Alan, Yldrm Belediye Meclisinin tarih ve sayl karar ile uygun grlen, Bykehir Belediye Bakanlnca 13.12.2004 tarih ve 298/30 say ile onaylanan 1/1000 lekli Sinandede-Eitim Uygulama mar Plannda sz konusu alanda Kasm n Adm Caddesine cephe alan iki imar adasnn yaplanma koullar Emsal=2.40, hmax=18.50 m., dier adalarn yaplanma koullar Blok Nizam 5 katl Emsal=2.00 olan olan konut alan olarak tariflenmiken,

ekil 17- 2004 yl onayl 1/1000 lekli Sinandede - Eitim Uygulama mar Plan

Blgeye ilikin, Yldrm Belediye Meclisinin tarih ve sayl karar ile uygun

grlen, Bykehir Belediyesi Bakanlnca 21.06.2002 tarih ve 0069 say ile onaylanan 1/1000 lekli Sinandede-Eitim Uygulama mar Plan deiikliinde Kasm n Adm Caddesinden cephe alan iki imar adasnn yaplanma koullar Emsal=3.00, hmax=24.50 m. olarak tariflenmitir.

Ayn blge, Yldrm Belediye Meclisinin 07.12.2005 tarih ve 724 sayl karar

ile uygun grlen, Bykehir Belediyesi Bakanlnca 16.02.2006 tarih ve 271 say ile onaylanan 1/1000 lekli Sinandede-Eitim Uygulama mar Plan deiikliinde 2849-2850-2851-2852-2853-2854-2855-2856-2857-2858-2859 adalar birletirilerek



yaplama koullar Emsal=1.50, hmax=18.50 m. olan Yldrm lesi Beyazt Mahallesi Kentsel Dnm ve Geliim Alan tariflenmitir.

ekil 18- 1/1000 lekli Beyazt Mahallesi Kentsel Dnm Projesi Plan

Yldrm ilesinde salksz ve dzensiz yaplama sorununa zm bulmak,

mevcut yaplamada kentsel dnm salamak, kaak yaplamay engellemek ve Belediye snrlar iindeki konut talebini toplu konut ve dzenli yaplamayla salamak amacyla kentsel dnm almalar balatlmtr. Sz konusu adalar kapsayan alan fiziksel durumun ve evre grntsnn gelitirilmesi, gzelletirilmesi ve daha salkl bir yerleim dzeni salanmas, fiziksel dzenlemelerin yan sra sosyal gelimenin de salanmas amacyla 6329 m2 alanda 60 parsel , 208 hak sahibi bulunan blge Kentsel Dnm ve Geliim Alan olarak ilan edilmitir. Beyazt Mahallesi Kentsel Dnm Projesinde, kamulatrma almalar halen devam etmektedir.

Projenin ilikin genel bilgileri incelediimizde; Beyazt Mahallesi Kartal soka ieren, 1/1000 lekli Sinandede - Eitim Uygulama mar Plan kapsamnda, 1. Etap Kentsel Dnm ve Geliim Alan olarak belirlenen alanda, kuzey gney istikametinde 15 mlik yol, A, B, C blgelerinden oluan konut adalar, otopark alanlar ve yeil alanlar mevcut olup; A, B, C blgelerinden oluacak parsellerde yaplacak binalarn kat karl olarak ihaleye karlmas planlanmaktadr. Bu dorultuda, vaziyet plannda 1313,12 m2 lik A blgesinde, A1, A2, A3 Bloklar olmak zere 3 adet blok, 832,90 m2lik B blgesinde, B1, B2 Bloklar olmak zere 2 adet blok, 1156,12 m2lik C blgesinde C1, C2 bloklar olmak zere 2 adet blok tasarlanmtr. 3 ayr plan tipinden oluan bloklarn avan projeleri tamamlanm olup; A, B ve C blgelerinde eitli byklklerde toplam 96 daire ve 32 dkkan planlanmtr. A1, A2, A3 ve B2 Bloklar ayn plan tipinde olup; Bodrum kat + Zemin kat + 6 Normal kattan oluan 1 Blokta, her katta iki daire olmak zere, 12 daire, 4 dkkan bulunmaktadr. 1 Daire net alan:105 m2, 1 Blok toplam inaat alan: 2175 m2dir. Ayn plan tipinde olan B1 ve C1 bloklar da, Bodrum kat + Zemin kat + 6 Normal kattan olumakta ve her katta iki daire olmak zere, 1 Blokta 12 daire, 4 dkkan bulunmaktadr. Net alan 70 m2 ve 80 m2



olan iki ayr plan tipindeki dairelerden oluan bloklarn birinin toplam inaat alan 1585 m2 dir. Bir baka plan tipinde olan C2 Blok da, Bodrum kat + Zemin kat + 6 Normal kattan olumakta ve her katta drt daire olmak zere, 1 Blokta 24 daire, 8 dkkan bulunmaktadr. Net alan 64 m2 lik dairelerden oluan bloun toplam inaat alan 2846 m2 dir.

7.7 - Bursa Yldrm Yiitler Toplu Konut Projesi : Yldrm lesi, Yiitler Mahallesinde yaklak 3,3 hektarlk alan kapsamaktadr.

ekil 19- Yiitler Kentsel Dnm Projesi Alan

Kentsel Dnm Alan; Bursa Bykehir Belediye Bakanl tarafndan

22.03.2001 gn onaylanan 1/1000 lekli Fidye Kzk Esenevler Uygulama mar Plan snrlar dahilinde, Belediye Hizmet Alan, Lise Alan, Yeil Alan ve Pazar Alannda tariflenmiken,

ekil 20- Yiitler Kentsel Dnm Projesi ncesi Mevcut 1/1000 Plan

Blgeye likin, Bursa Yldrm Belediye Meclisinin 01.06.2005 gn ve 371

sayl karar ile Kentsel Dnm ve Geliim Alan ilan edilmi ve 1/1000 lekli Plan Deiiklii onaylanmtr.



ekil 21- Yiitler Knetsel Dnm Projesi 1/1000 Plan

Sz konusu alanda 492 konutluk Toplu Konut Projesi iin Toplu Konut daresi

Bakanl (TOK) ile Belediyemiz arasnda protokol yaplarak; toplu konut alanna ilikin zemin etdleri, plan, imar uygulamalar ve ruhsat ilemleri gerekletirilerek inaata balanm ve konutlar sata karlmtr. PROJE ALANINA LKN GENEL BLGLER Konut Says 492 adet Alan Bykl 32.000 m naat Alan Bykl 62.006 m Donat Alan Nfusun htiyalarn karlamak iin, alann iinde

donat alan ayrlamam, gerekli donat alanlarnn 1/1000 lekli Fidyekzk Esenevler Uygulama mar Plannn revizyonu almalarna balanm, devam edilmektedir.

ekil 22- Yiitler Kentsel Dnm Projesi Grnmleri

7.8 - Bursa Yldrm Akalayan Baheli Evleri Toplu Konut Projesi : Yldrm lesi, Akalayan ve Deirmenlikzk Mahalleri arasnda kalan blgede yaklak 32 hektar alan kapsamaktadr.



ekil 23- Akalayan Kentsel Dnm Alan

Kentsel Dnm Alan, Bursa Kltr ve Tabiat Varlklarn Koruma Blge

Kurulunun 25.02.1991 gn ve 1624 sayl karar ile I. Derece Doal Sit Alan olarak belirlenmiken, Yldrm Belediye Bakanlnn; Bursa Kltr ve Tabiat Varlklarn Koruma Blge Kuruluna yapt Belediye snrlar dhilinde sit snrlarnn yeniden belirlenmesine ynelik talep dorultusunda Bursa Kltr ve Tabiat Varlklarn Koruma Blge Kurulunun 11.02.2005 gn ve 398 sayl karar ile I. Derece Sit Alanndan, III. Derece Sit Alan olacak biimde snrlar yeniden tariflenen alanlar iinde yer almaktadr.


Deirmenlikzk Akalayan Mahalleleri arasnda kalan alana ilikin 1/5000 Nazm mar Plan Deiiklii hazrlanm, Yldrm Belediye Meclisi tarafndan da ayn alana ilikin olarak 06.04.2005 gn ve 249 sayl karar ile 1/1000 lekli Akalayan Deirmenlikzk Aras Toplu Konut Alan Uygulama mar Plan hazrlanm ve 12.05.2005 gn ve 3726 2272 sayl yazlarla onay iin Bursa Kltr ve Tabiat Varlklarn Koruma Blge Kuruluna gnderilmitir. Hazrlanan mar Plan Deiiklii ile alan 200 kii/ha younlukta toplu konut alanna evrilmitir. Alann 3. Derece Sit alannda kalan 21,50 halk blmnn Emsal= 0,90 olmak zere zel Proje Alan, 1.derece Doal Sit alannda kalan 10 halk blmnn ise Park ve Rekreasyon Alan olarak planlanmtr.

Bursa Kltr ve Tabiat Varlklarn Koruma Blge Kurulu; Bursa li Yldrm

lesi H22d8d paftada kalan 3. derece doal sit alan ilikin 14.05.2005 gn ve 573 sayl karar ile 1/5000 lekli Nazm mar Plan deiikliini uygun grd alanda 26.08.2005 gn ve 904 sayl karar ile 1/500 lekli Kentsel Tasarm Projesi hazrlanmas istemitir. Bunun zerine Yldrm Belediyesi tarafndan 1/500 lekli Akalayan Deirmenlikzk Aras Toplu Konut Alan Dzenleme Projesi ve konut planlar hazrlanm ve 14.12.2005 gn ve 7479 5847 sayl yazlarla onay iin Bursa Kltr ve Tabiat Varlklarn Koruma Blge Kuruluna gnderilmitir. Bursa Kltr ve Tabiat Varlklarn Koruma Blge Kurulunda yaplan incelemeler sonucunda; hazrlanan 1/500 lekli Akalayan Deirmenlikzk aras Toplu Konut



Alan dzenlemesi ile konut planlarnn 1/1000 lekli Uygulama mar Planna esas olmak zere uygun olduuna 23.12.2005 gn ve 1157 say ile karar vermitir. Bursa Kltr ve Tabiat Varlklarn Koruma Blge Kurulunun 23.12.2005 gn ve 1157 sayl karar dorultusunda Yldrm Belediyesi tarafndan 1/1000 lekli Deirmenlikzk Akalayan Mahalleleri aras Toplu Konut Alan Uygulama mar Plan hazrlanm ve 10.02.2006 gn ve 412 655 sayl yazlarla onay iin Bursa Kltr ve Tabiat Varlklarn Koruma Blge Kuruluna gnderilmitir. Bursa Kltr ve Tabiat Varlklarn Koruma Blge Kurulunda yaplan incelemeler sonucunda; Yldrm Belediyesi tarafndan hazrlanan 1/1000 lekli Deirmenlikzk Akalayan Mahalleleri aras Toplu Konut Alan Uygulama mar Plannn, Kurulun 23.12.2005 gn ve 1157 sayl karar ile uygun grd kentsel tasarm projesine uygun olmadndan, hazrlanan imar plann dzelterek, dzeltilen eklinin uygun olduuna 18.02.2006 gn ve 1284 say ile karar vermitir. lgili Alanda; BUSKye ait isale hatlarnn deplase edilmesine bal dzenlemeler ile su deposunun ilenmesine ynelik Kentsel Tasarm Projesi deiiklikleri ile konut ve sosyo-kltrel tesis planlarnn deerlendirilmesine ilikin Yldrm Belediyesinin 23.11.2006 gn ve 102-5790 sayl yazlar dorultusunda Bursa Kltr ve Tabiat Varlklarn Koruma Blge Kurulu tarafndan yaplan inceleme sonucunda; BUSKye ait isale hatlarnn deplase edilmesine ve su deposunun ilenmesine ynelik dzenleme deiikleri ile konut ve sosyo-kltrel tesislere ait 1/50 lekli mimari projelerin uygun olduuna 02.12.2006 gn ve 2001 say ile karar verilmitir. lgili Alanda; arazi mevcut durumu ile halihazr paftalardaki uyumsuzluktan kaynaklanan sorunlar nedeniyle, neri konut saysnda deiiklik olmamak kaydyla hazrlanan plan revizyonu ile kentsel tasarm plannn deerlendirilmesine ilikin Yldrm Belediyesinin 16.02.2007 gn ve 27 sayl yazs dorultusunda Bursa Kltr ve Tabiat Varlklarn Koruma Blge Kurulu tarafndan yaplan inceleme sonucunda; arazi mevcut durumu ile halihazr paftalardaki uyumsuzluktan kaynaklanan sorunlar nedeniyle, neri konut saysnda deiiklik olmamak kaydyla hazrlanan plan revizyonu ile kentsel tasarm plannn uygun olduuna 23.02.2007 gn ve 2218 say ile karar verilmitir. Kamulatrma lemleri, 1/5000 ve 1/1000 lekli imar plan almalar, zemin etd almalar, 1/500 lekli Kentsel Tasarm Plan, mimari uygulama projeleri, maket ve ekspertiz raporu almalar Yldrm Belediyesi tarafndan yapldktan sonra TOK, Bursa Bykehir Belediyesi ve Yldrm Belediyesince 02.02.2006 tarihinde n protokol ve 08.12.2006 tarihinde protokol imzalanmtr.

ekil 24- Akalayan Kentsel Dnm Alan 1/1000 lekli Plan



Deirmenlikzk Akalayan Mahalleleri aras Toplu Konut Alannda; 31,50

halk planlama alannn III. Derece Doal Sit Alannda kalan yaklak 21,50 halk blm zel Proje Alan (PA) olarak Emsal=0,90, I.Decere Doal Sit Alannda kalan yaklak 10 halk blm Park ve Rekreasyon alan olarak planlanmtr.

ekil 25- Akalayan Kentsel Dnm Alanna likin Grnm

PROJEYE LKN GENEL BLGLER Konut Says 774 adet Kre Projesi 180 m Alan Bykl 320.000 m Kahve Projesi 144 m naat Alan Bykl 102.909 m Hanmlar Kahvesi 72 m Eitim Tesis Alan 10.262 m Bakkal Projesi 120 m Spor Tesis Alan 1.273 m Berber Projesi 40 m Otopark Projesi 4.200 m Yeil Alan 54.270 m Market Projesi 4.200 m Yol ve Otopark Alan 56.565 m 2 Kat Dkkan Projesi 2.980 m Rekreasyon Alan 75.459 m Cami Projesi 192 m Salk Oca Projesi 520 m

7.9 - Bursa Osmangazi Doanbey Kentsel Yenileme Projesi : Bursa li Osmangazi lesi Snrlar kapsamnda Fomara Caddesi, Haim an Caddesi, Gazclar Caddesi arasnda Doanbey, Kiremiti, Tayakadn ve Krcaali Mahallelerini kapsamaktadr.

ekil 26- Doanbey Kentsel Dnm Proje Alan



Osmangazi Belediye Meclisinin 31.08.1993 tarih ve 214 sayl karar ile uygun grlen, Bykehir Belediye Bakanlnca 04.11.1993 tarih ve 16021035/232 say onaylanan 1/1000 lekli Yeni Merkez Uygulama mar Plan Revizyonunda blge; ticaret alan olarak tariflenmi, Gazclar Caddesine bakan kuzey tarafnda bitiik nizam alt katl (B-6) yaplanma koulu belirtilirken, blgenin dier ksmlarnda (E=5,00) yaplanma koulu belirtilmitir. Blgenin Fomara caddesine bakan bat tarafnda belediye hizmet alan, iller bankas alan, karayollar alan, katl otopark alan (9 kat) tariflenmitir. Blgede 1 adet eitim tesis alan, 5 adet dini tesis alan yer almaktadr.

Osmangazi Belediye Meclisinin 21.08.2002 tarih ve 289 sayl karar ile uygun grlen, Bykehir Belediyesi Bakanlnca 13.05.2003 tarih ve 16021035/319 say ile onaylan 1/1000 lekli Yeni Merkez Uygulama mar Plan Revizyonunda blge; Gazclar Caddesine bakan kuzey tarafnda bitiik nizam alt katl (B-6) yaplanma koulu ticaret alan fonksiyonu devam ettirirken, yap adalarnn gney ksmlar bitiik nizam be katl (B-5) yaplanma koullu ticaret alan olarak tariflenmitir. Osmangazi Belediye Meclisinin 31.08.1993 tarih ve 214 sayl karar ile uygun grlen, Bykehir Belediye Bakanlnca 04.11.1993 tarih ve 16021035/232 say onaylanan 1/1000 lekli Yeni Merkez Uygulama mar Plan Revizyonunda blge iinde hakim olan E=5,00 yaplanma koullu ticaret alanlar, Osmangazi Belediye Meclisinin 21.08.2002 tarih ve 289 sayl karar ile uygun grlen, Bykehir Belediyesi Bakanlnca 13.05.2003 tarih ve 16021035/319 say ile onaylan 1/1000 lekli Yeni Merkez Uygulama mar Plan Revizyonunda bitiik nizam drt katl (B-4) yaplanma koullu konut alan olarak tariflenmitir. Blgede yer alan eitim tesis alannn gneyindeki E=5,00 yaplanma koullu ticaret alanlar kaldrlarak eitim tesisi genileme alan olarak tariflenmitir.

Eitim tesisinin gneyinde ve gney batsnda ynetim merkezleri tariflenmitir. Blge ierisinde sosyal kltrel tesisler, park alanlar, ocuk bahesi alanlar, yeil alanlar ve yer alt katl otopark alanlar tariflenmitir.

Osmangazi Belediye Meclisinin 07.10.2004 tarih ve 512 sayl karar ile uygun grlen, Bykehir Belediyesi Bakanlnca 13.12.2004 tarih ve 16021035/071 say ile onaylan 1/1000 lekli Yeni Merkez Uygulama mar Plan Revizyonunda; bitiik nizam drt katl ( B-4) yaplanma koullu konut alanlar, bitiik nizam alt katl (B-6) yaplanma koullu konut alanlar olarak tariflenmitir. lgili karara Bursa Barosu ve TMMOB ehir Planclar Odas Bursa ubesi tarafndan dava alm, mahkeme sonucunda ilgili meclis kararlar iptal edilmitir.

Osmangazi Belediye Meclisinin 11.11.2005 tarih ve 1032 sayl karar ile uygun grlen, Bykehir Belediyesi Bakanlnca 15.12.2005 tarih ve 16021035/323 say ile onaylan 1/1000 lekli Yeni Merkez Uygulama mar Plan Revizyonu ile Osmangazi Belediye Meclisinin 21.08.2002 tarih ve 289 sayl karar ile uygun grlen, Bykehir Belediyesi Bakanlnca 13.05.2003 tarih ve 16021035/319 say ile onaylan 1/1000 lekli Yeni Merkez Uygulama mar Plan Revizyonu kararlarna geri dnlmtr.

2985 sayl Toplu Konut Kanunu, 5216 sayl Bykehir Belediye Kanunu ve 5393 sayl Belediye Kanunu ve dier ilgili Kanunlar kapsamnda; T.C. Babakanlk Toplu Konut daresi Bakanl ile Osmangazi Belediye Bakanl arasnda



06.02.2006 tarihinde Bursa Kentsel Yenileme Projesi n Protokol imzalanmtr.

28.11.2006 tarihinde T.C. Babakanlk Toplu Konut daresi Bakanl, Bursa Bykehir Belediye Bakanl ve Osmangazi Belediye Bakanl arasnda Bursa Osmangazi Doanbey Kentsel Yenileme Projesi Protokol imzalanarak, Osmangazi Belediyesi snrlar iinde yer alan yaklak 282.000 m yzlml Kiremiti, Tayakadn, Doanbey ve Krcaali Mahalleleri Kentsel Yenileme Alan olarak belirlenmitir.

ekil 27- Doanbey Kentsel Dnm Projesi

Kentsel Dnm Projesi Kapsamnda, 2500 adet lks konut yaplmas ve 50 bin metrekareyi akn bir meydan oluturulmas amalanmaktadr. Proje, kapsamnda hak sahipleriyle szleme imzalanm ve ykm almalar yaplm, 1. ve 2. etaplarnn temelleri atlmtr.

ekil 28- Doanbey Kentsel Dnm Projesi Grnmleri



8 - KENTSEL DNM KAVRAMININ SORUNLARI : Yurtdndaki rnekleri eski olmakla beraber kentsel dnm kavram lkemiz iin yeni bir kavram saylmaktadr. Yasal, planlama ve ehircilik deneyimleri iin yeni olan bu kavramn alglanmas, uygulanmasnda zorluklarla karlalmaktadr. Bu kavramn alglanmasnda ve uygulanmasnda temel olan sorunlar lkemiz ve kentimiz iin benzerlikler sergilemektedir. 8.1- Yasal Mevzuatnn Yetersiz Oluu:

lkemizde kentsel dnme ynelik hazrlanan Kentsel Dnm Yasa Tasarsnn henz TBMM tarafndan kabul edilmemi olmas (yasa tasars tam anlamyla bu ihtiyac karlayacak bir ierie sahip deildir) , Kentsel dnm kavramnn mevzuat asndan byk skntlar yaanmasna sebep olmaktadr. lkemizde ve Kentimizde, l ve le Belediyeleri tarafndan Kentsel Dnm Uygulamalar 5393 sayl Belediye Kanun 73. maddesinde istinaden, Bykehir Belediyesi tarafndan ise, 5216 sayl Bykehir Kanunun 7/e maddesine istinaden gerekletirilmektedir. Ayrca; 5366 sayl Ypranan Tarihi ve Kltrel Tanmaz Varlklarn Yenilerek Korunmas ve Yaatlarak Kullanlmas Hakknda Kanun ile de Belediyelere ve l zel darelerine Kentsel Yenileme yetkisi verilmitir.

Her ne kadar bu kanun ve kanun maddeleri ile Kentsel Dnm Alanlar ilan edilse de, ierik olarak ve yasal mevzuat asndan kavram ok yetersiz, eksik kalmaktadr. Bu sebeple bir an nce Kentsel Dnm Kanunun, konunun btn boyutlaryla ele alnd ekilde hazrlanmas ve uygulanmaya konulmas gerekmektedir.

8.2- Kavramn Sadece Mekansal Dnm Olarak Alglanmas : Kentsel dnmn tanmndan da anlalaca zere, kentsel dnm kavram ekonomik, toplumsal, fiziksel ve evresel koullarnn kapsaml ve btnleik yaklamlarla iyiletirilmesine ynelik olarak uygulanan strateji ve eylemler btndr.

nemi her geen gn nemi artan ve bu kadar yaygn bir uygulama alan

bulan kentsel dnm uygulamalar hem sosyal hem de teknik bakmdan detayl

olarak deerlendirilmesi gereken projelerdir. Dnm alanlarnda yaayan

insanlarn altklar yaam alanlarndan ayrlmas, devam edegelen yaam

tarzlarnn ve kazan yollarnn sona ermesi ve deimesine yol amaktadr.

zellikle gelir seviyesi dk insanlarn kentin uzanda, daha nce hi alk

olmadklar bir yaam alanna sokulmalar, onlarn i olanaklaryla, sosyal ve kltrel

evreleriyle, mekansal alkanlklaryla ilikilerinin kopmas riskini beraberinde

getirmektedir. Dar gelirli bu grubun uzun bir sre dzenli olarak konut demesi

yapmalar da Trkiye artlarnda zor grnmektedir. Kentsel dnm yaplacak

alann sosyokltrel ve sosyoekonomik yapsna gre alternatif modellerin retilmesi

zorunluluu ortaya kmaktadr.

Btn bu risklere karn, kentsel dnm mekansal ve sosyal bir gerekliliktir.

Kentsel dnm almalarnda, fiziksel mekann dntrlmesinin yannda



problemin sosyal ve kltrel boyutlar da dikkate alnmaldr. Kentlerin farkl

problemlerine tek ve ayn zm yerine kentin yerleim ve imar zelliklerine gre

farkl ve etkili zmler retilmelidir. Aksi takdirde bu projeler, bugn gecekondu ve

kaak yaplama iinde yaanan sorunlara zm getiremedii gibi yeni problemleri

beraberinde getirecektir.

Ksacas lkemizde ve kentimizde retilen projeler mekann dnmn iermekte, konunun sosyolojik, psikolojik, toplumsal ve evresel boyutlarn ele almamaktadr. 8.3- Planlama Mevzuat ile Uyumsuzluk :

lkemizde Planlama disiplinini belirleyen temel kanun 3194 sayl mar Kanunudur. mar kanununa baktmzda, bir tanmazn kullanm ekli genel olarak imar planlaryla belirlenmektedir.

Kentsel dnm kavramnn bu kanunda yer almyor olmas, planlama disiplini ile kentsel dnm disiplinin farkl kavramlarm gibi alglanmasna sebep olmaktadr. Oysa kentsel dnm kavram planlamann kenti ekillendirmede kulland aralardan bir tanesidir. Ancak kentsel dnmn planlamaya alternatif gibi alglanmas ve planlama srasnda uyulan sosyal ve teknik donat standartlarna uyulmamas, sosyal ve teknik altyap ynnden yetersiz kent paralarnn olumasna sebep olmaktadr. Bu durum kentsel dnm projeleri ile kente rnek olabilecek ve dier blgelerdeki dnm de tetikleyebilecek salkl kent paralarnn olumasnn yerine, ranta dayal, konut saysndan hareket eden ve ne kadar ok konutu sdrabilirim dncesini ieren projelerin, planlama disiplinin hibir standardna uymayan alanlarn olumasna sebep olmaktadr. 8.4- st lekli Planlarla Uyumsuzluk : st lekli planlar, kentin ana karakteristiini, gelime stratejisini ve ynn belirleyen planlardr. Kentsel dnm kavramnn mar Mevzuatnda yer almyor olmas ve kentsel dnm alannn planlamann hangi kademelenmesinde belirleneceinin net olmamas gibi sorunlar, planlama kademelenmesinde uyumsuzluklara sebep olmaktadr. st lekli evre Dzeni Plan, 1/25.000 lekli Nazm mar Plan, 1/5000 lekli Nazm mar Plan ile belirtilen yaplanma koullar ile kentsel dnm kararlarnda belirlenen koullar birbirleriyle uyumamaktadr. Bu durum kentsel dnm projelerin de, mar Planlar ile verilen yaplanma haklarnn ok stnde yaplanma koullar olumasna sebep olmakta, kentsel eitlik kavram zedelenmektedir. . 8.5 - Kent inde Birbirinden Kopuk Paralar Olumas : Kentsel dnm kavramnn, kentin st lekli planlarnda stratejik olarak ekillendirilmiyor olmas ve alan tespitlerinin st leklerde belirlenmiyor olmas sebebiyle, kent iinde farkl belediyeler tarafndan ilan edilmi ve birbirleriyle hibir btnlk arz etmeyen kentsel dnm alanlarnn olumasna sebep olmaktadr.



Ayrca kentsel dnm kavramnn belirlenen bu snrlar ierisinde alglanyor olmas ve projelerin bu snrlar iinde kentten bamsz, ferdi olarak ele alnyor olmas, kent iinde birbiri ile ilikileri kurulmam, rtmeyen kendi iine kapal kent paralarnn olumasna sebep olmaktadr. 8.6- Kentsel Dnm Kavramnn Ykp, Yeniden Yapmak Olarak Alglanmas :

Kentsel dnm kavramnn 3. ana balkta da belirttiimiz zere bir ok uygulama yntemi bulunmaktadr. Uygun yntem aratrlmadan, Kentsel Dnm Kavram; yerel ynetimler tarafndan kentsel rant yksek, arsa deeri zerindeki yapnn deerini aan blgelerdeki fakir yerel halkn uzaklatrlarak, rant daha fazla projelerin retilerek bu blgelerin el deitirmesinin bir arac olarak kullanlmakta ve alglanmakta, mevcut doku tamamen yok edilmektedir. 8.7- Moda Olarak Alglanmas : Yerel Ynetimler tarafndan Kentsel Dnme ihtiyac olan alanlar gerekli analiz ve fizibiliteler yaplmadan, gnmzn modas olarak alglanmakta ve seim yatrm olarak kullanlmaktadr. 8.8 - Kentsel Rant Gzetmemesi : Kentsel dnm sonucunda oluan rantn kent paydalar tarafndan paylalmas ve kent karlar iin kullanlmas gerekmekteyken, oluan rant sermayenin kullanmna braklmaktadr. 8.9 Kentsel Kimliin Gzetilmemesi : Kentlerin bulunduklar blgenin iklimsel, toporafik, evresel koullarna gre tarihten bugne kadar sregelen bir yaplama karakterleri ve mimari dilleri bulunmaktadr. zellikle TOK eliyle gerekletirilen Kentsel Dnm Projelerinde bu kimlik tamamyla gz ard edilerek, standart, birbirinin ayns yaplar yaplmaktadr. Bu durum kentlerin kimliini yok etmekte ve kentlerimizi sradanlatrmaktadr. 8.10 htiya Alanlarnda Deil, Rant Alanlarnn Dnmnde Kullanlyor Olmas: Kentlerimizde kaak yaplamayla olumu kent paralar ile bunun yan sra takn alan, svlama alan, heyelan alan, fay hatt gibi zemin zellikleri asndan sakncal alanlara kurulmu kentsel alanlar bulunmaktadr. Kentsel dnm projeleri bu alanlarn tavsiye edilmesi yerine, daha ok kent merkezinde kentsel rant yksek, arsa deeri zerindeki yapnn deerini aan blgelerdeki fakir yerel halkn uzaklatrlarak, rant daha fazla projelerin retilerek bu blgelerin el deitirmesinin bir arac olarak kullanlmakta, kentsel dnm alanlar, ihtiya alanlarnda kentlinin gvenlii ve sal iin deil, sermayenin istekleri dorultusunda belirlenmektedir.



9- KENTSEL DNM N NERLER:

1- Kentsel Dnm Kanunu bir an nce hazrlanarak onaylanmal, imar mevzuat ile entegrasyonu salanmaldr.

2- Yaplacak olan projeler insan odakl olmal, mekansal dnm yannda,

sosyal ekonomik kltrel zellikleri de ieren projeler oluturulmal, mevcut sosyal dokunun, yeni oluacak dokuya uyumu iin oryantasyon sreci dnlmelidir.

3- Yaplacak olan projeler kent odakl olmal, oluacak yeni dokunun kent

karlar ve kent rant iin yksek younluklu yaplama neren projeler yerine, sosyal alan kullanmlarn destekleyici projeler oluturulmaldr.

4- Kentsel Dnm Kavram planlama btnl ierisinde, st lekli

planlardan balayarak yer almal, btncl planlarn stratejilerine uygun, onlarn iaret ettii ekilde ynlendirilmelidir.

5- Kentsel dnm uygulamalar yalnzca fiziki deil, ekonomik ve sosyal

boyutlar da kapsayacak ekilde ok bileenli olarak kurgulanmal ve uygulanmaldr. nsanlarn kurduu sosyal ve ekonomik ilikiler, iinde yaadklar fiziki mekn biimlendirmede etkilidir. Bu ilikileri yeterince sorgulamayan ve zmlemeyen bir fiziki mekn tasarm kabul edilemez. Bu alanlarda yaayanlarn sosyal ve ekonomik ihtiyalarn karlamaya ynelik programlar gelitirmek ve uygulamak da yerel ynetimlerin grevleri arasndadr. Kentsel dnm ve yenileme sreleri siyasi dnemlere ya da ksa ihale srelerine sdrlamayacak kadar kararl, ciddi ve uzun erimli almalar gerektirir.

6- Kentsel dnm ve yenileme sreleri yaayanlar ile birlikte kararlatrlmal,

gelitirilmeli, planlanmal ve ynetilmelidir. Sreten herhangi bir kesimin herhangi bir gerekeye snlarak dlanmamas gerekir. Katlm modelleri, yaayanlarn sosyo-kltrel ve ekonomik zelliklerine uygun olarak kurgulanmal, bu tip pratiklere alk olmayanlara kar sabrl davranlmal ve yaratc yntemler gelitirilmelidir. darenin alk olmamas halinde ise meslek ii eitimler uygulanmaldr.

7- Kentsel dnm ve yenileme srelerinin kamu yarar temelinde effaf,

dolaysyla hesap sorulabilir ekilde ynetilmesi gerekmektedir. Kanunda bu konu ayrntsyla dzenlenmelidir.

8- Kentsel Dnm Uygulamalar kent iinde kaak yaplama, zemin deerleri

asndan sorunlu blgelerin tavsiye edilmesinin bir arac olarak kullanlmal, burada yaayan halkn maduriyetinin giderilmesi ve salkl, yaanabilir alanlara tanmas iin kullanlmaldr.

Documents

bursacity2.pdf