BYROJA E ZHVILLIMIT TË ARSIMIT

BYROJA E ZHVILLIMIT TË ARSIMITBi ro zarazvoj naobrazovani eto

Bi ro zarazvoj naobrazovani eto

Aplikimi i lëndës INOVACIONET në klasën e IX

Теmа:

INOVACIONET NË KLASËN E IX

Njohja me përmbajtjen mësimore për lëndën “Inovacionet” në klasën e IX në arsimin fillor nëntëvjeçarë.

Qëllimi i trajnimit:




Udhëzimet për mënyrën e ligjërimit të lëndës Inovacionet:

prezantimi i detyrave /shembujve sipas njësive të ndryshme tematike;

rishikimi i ueb faqeve për marrjen e materialeve plotësuese për realizimin e mësimit.


Qëllimet e posaçme të trajnimit:



Qëllimet e lëndës:




Nxënësi/nxënësja:

-Të njihet me rëndësinë e inovacioneve në kontekst më të ngushtë dhe më të gjerë dhe me nocionet e ndërlidhura me sipërmarrësit;

-Të njihet me rëndësinë e zhvillimit profesional dhe të karierrës;

-Të njihet me proceset themelore inovuese dhe teknologjike;

-Të njihet me instrumentet themelore të marketingut;

-Të përvetësojë nocione themelore të punës financiare;

-Të zhvillojë ndjenja për vetëkritikën;

-Të zhvillojë frymë për punën ekipore;

-Të aftësohet që t’i prezantojë idetë e veta dhe detyrat projektuese.

• Zhvillimi i potencialit inovativ dhe fryma sipërmarrëse te nxënësit • Përforcimi i këshillimit të karrierës të nxënësit (si përgjegjësi e secilit

arsimtarë/profesor) • Përfshirja e parimeve të arsimit sipërmarrës në procesin e

përditshëm arsimor të të gjithë niveleve dhe në secilën lëmi (rekomandime nga Komisioni Evropian)

• Të kuptohet rëndësia e mënyrës inovative të të menduarit dhe opsioni për vetëpunësim si opsion i shkëlqyeshëm i karrierës për personat e rinj.

• Krijimi i gjeneratave të reja që do të kontribuojnë për zhvillimin ekonomik dhe shoqëror të shtetit

Pse aplikohet lënda:




• Studimet e përfunduara në ekonomi shkalla e VII/1 e universiteteve të akredituara në RM apo në vend të huaj me akreditimin e vendit, me përgatitje adekuate psikologjike – pedagogjike dhe përgatitja metodike;

• Studimet e mbaruara nga lëmi i ekonomisë sipas Kredisë Evropiane transfer sistem (240 ЕКТС), të universiteteve të akredituara në RM apo në vend të huaj me akreditimin e vendit, me përgatitjen adekuate pedagogjike – psikologjike;

• Studime të përfuduara për arsimtarët studime tjera VII/1 apo (240 ЕКТС), në universitetet e akredituar në RM apo në vend të huaj me akreditim të vendit, me përgatitje pedagogjike – psikologjike të vendit me trajnim të mbaruara (çertifikat) për inovacione dhe sipërmarrje.

Normativi për kuadrin arsimor:




Arsimi sipërmarrës duhet të zhvillojëNjohuri dhe shkathtësi Sjellje

- Për organizimin e biznesit të ri

- Të caktohen vendime dhe të zhvillohet strategjia

- Të gjinden resurset

- Për kuptimin e gjerë për funksionimin e ekonomisë dhe

për njohjen e mundësive për biznes

- Për njohjen dhe zgjedhjen e resurseve të vërteta

njerëzore dhe potenciali njerëzor

- Për përgjegjësinë koorporuese dhe për dimensionin

etik të punës

- Aftësi për punë si individ dhe në ekip

- Për vlerësimin e disa anëve të dobëta dhe të forta

- Për marrjen e rrezikut të caktuar

- Për „rrjetin“

- Për menaxhmentin projektues

- Për njohuri menaxhuese

- Shkathtësi prezantuese dhe negocuese

- Kreativitet/inovim

- Ndjenjë për iniciativitet

- Proaktivitet

- Pavarësi

- Marrja e rrezikut

- Bindshmëri

- Dëshirë për pavarësi

- Motivimi dhe përkushtimi i realizimit të

qëllimeve

- Nevoja për realizim

- Dëshira për sukses

- Gatshmëri për „ballafaqim“ me

paparashikimin

- Vetëbesimi

- Transparencë për mundësitë

- Emocione

- Vizion

- Përgjegjësia shoqërore

Metodat pedagogjike që përdoren në arsimin sipërmarrës

Role play

1. SIPËRMARRËSIT DHE SIPËRMARRËSITË




SIPËRMARRËS• Shkathtësi (pse sipërmarrësi lind? Vallë ajo është

diçka e lindur?); krahasimi me sportist, artist etj.• Mund të mësohet;• Duhet të lind me karakteristika të caktuara dhe të

përmbushen përmes edukimit;• Nuk është e ndërlidhur me struktura të caktuara

shoqërore, përkatësi gjinore apo bazë etnike; Perceptimet familjare për sipërmarrësit (çka mendojnë prindërit për sipërmarrësit?)




SIPËRMARRËSI

Sipërmarrësi paraqet proces në të cilin përmbushen nevojat e pakënaqshme dhe zgjidhen probleme të caktuara të tregut

përmes shfrytëzimit të resurseve nga ana e sipërmarrësit janë me qëllim realizimi i

profitit.




Nuk është e vërtetë se nuk pata sukses. Unë vetëm gjeta 10.000 gjëra të cilat nuk funksionojnë.

PROCESI SIPËRMARRËSBi ro zarazvoj naobrazovani eto


INOVACIONI

Inovacionet mund të jenë në:• Prodhimi/Kushtet• Procesi• Biznes model (modeli/struktura

organizative)




RAST: HENRI FORD

• Cila është forca më e madhe lëvizëse e Henri Ford që të ketë sukses? Cilët karakteristika sipërmarrëse i ka poseduar ndërsa kanë qenë të paragjykuara për suksesin e tij?

• Vallë Henri Ford ka qenë sipërmarrës dhe pse mendoni kështu?




USHTRIMShembujt e sipërmarrësve të sukseshëm përmes analizës së rasteve (video klipet për sipërmarrësit nga Maqedonia dhe botëror – Vivaks,Renova, Promes, Facebook, Apple, Microsoft,…):-Karaktersitikat e sipërmarrësit-Inovativiteti i nismës/biznesit (shkaqet e suksesit)-Pengesat me të cilat kanë hasur në punë, etj.

Ligjërues – sipërmarrës nga mjedisi i shkollës




Pse Nikolla Teslla nuk pati sukses si sipërmarrës por vetëm si inovator?

1. SIPËRMARRËSIT DHE SIPËRMARRJA




Ueb faqet e dobishme:

https://www.juniorachievement.org/web/ja-usa/homehttp://www.kauffman.orghttp://veinternational.org/http://web.extension.illinois.edu/goingsolo/http://www.bcf.org.cn/english/index.asphttp://www.entre-ed.org/

2. ZHVILLIMI/KARIERA PROFESIONALE




DEBATI

Kush duhet të jetë përgjegjës për zhvillimin profesional të nxënësve?




KARIERA

• Çka është karriera?• “Zhargoni i ndërlidhur me përvojën e

punës që ka të bëjë me kursin e lëvizjes së një personaliteti”




ÇKA NËNKUPTON TË JENI TË PUNËSUAR?

• Keni kontratë të nënshkruar me punëdhënës

• Pagë e caktuar e saktë dhe orë pune• Jeni të mbrojtur me ligji dhe keni

benifite dhe të drejta statusi. • Nuk keni shpenzime materiale biznesi si

vegla , pajisje, uniforma, material etj.




ÇKA NËNKUPTON TË JENI VETË I PUNËSUAR?

• Fleksibilitet më i madh dhe kontroll në punën ku ju vendosni!

• Keni kontroll më të madhe në ardhmërinë tuaj

• Pavarësi në punën• Satisfaksion personal për sukseset që i

arrini• Sukses potencial dhe shpërblim finansiar




DEBAT

I PUNËSUAR I VETËPUNËSUAR SIPËRMARRËS

? ? ?

? ? ?

? ? ?




Punë për tjetrin në vend për vetveten në biznesin personal

STRUKTURA ORGANIZATIVE DHE VENDET E PUNËS




Ushtrim: Të përgatitet struktura (skema) organizative e shkollës, ndonjë organizatë prodhuese, supermarket i afërt etj.

PSE ËSHTË E RËNDËSISHME SIVI-ja?

CV- Curriculum Vitae (biografia profesionale)

Për nxënësit të fillojnë të mendojnë për botën e punës përderisa janë fëmijë

USHTRIMI: - Përgatitja e SV për secilin nxënës- Ese: Çka dëshiroj të bëhem kur do të rritem?




PËRMBAJTJA E SIVISË?• të dhënat personale;• profesioni/karriera/puna praktike/ përvoja e punës;• arsimimi;• shpërblimet e fituara/të arriturat/mirënjohjet;• temat/disertacionet;• Interesat hulumtuese;• Shkathtësitë speciale;• publikimet/prezantimet;• pjesëmarrje në asocijimet profesionale/shkencore; • hobi;• rrugëtimet;• rekomandimet.




2. ZHVILLIMI PROFESIONAL I KARIERRËS




Ueb faqet e dobishme(që mund të shfrytëzohen):

http://www.nfte.com/http://www.computerclubhouse.org/http://education.mit.edu/http://www.careers-advice-online.com/career-development-tools.htmlhttp://associationdatabase.com/aws/NCDA/pt/sp/resources

3. NJOHJA E MUNDËSIVE DHE RISIVE




MUNDËSITË• Në secilin problem ka mundësi• Në treg ka numër të caktuar të mundësive• Të kërkohen nevoja që janë të pakënaqshme apo nuk

janë të kënaqura njësoj• Të krijohet ndonjë nevojë e re (shembull. TOP-SHOP)• Të shikojë mundësi që tjerët nuk munden ta shikojnë

USHTRIM: Nxënësit të shqyrtojnë problem nga mjedisi i vet (kujdes për personat e moshuar, mungesa e llojit të caktuar të shitores në mjedis etj).




KREATIVITET• Shfrytëzimi i imagjinatës ose ideve origjinale• Ëndërrimi për diçka të re ose për

përmirësimin e punëve rreth nesh• Të imagjinuarit e punëve më të mira , diçka

krejtësisht të re për mjedisin• Zbulimi i mundësive për përmirësimin e diçka,

akoma joekzistuese• Duke menduar për diçka të re, për

përmirësimin e punëve rreth nesh




KREATIVITETI• Ushtrim për kreativitet

• Vallë mund të mendoni tren i cili nuk mund të ndalet në stacionin hekurudhor , ndërsa udhëtarët të mund të hipin, përkatësisht të zbresin nga treni ????

• http://www.businessinsider.com/chinese-train-doesnt-stop-at-stations-2013-12#!




INOVACIONI

• Aksioni ose procesi i ndryshimit të bërë• Zbatimi praktik i ideve dhe teknologjive• Ndryshime për më mirë • Krijimi i punëve më të mira• Duke bërë diçka në mënyrë të ndryshme , duke

bërë diçka të re• Inovacioni rezulton për mënyrë më të mirë të

jetesës




KREATIVITETI vs. INOVACIONI

Inovacioni=

Kreativiteti (Idetë) +

Aksionet+

Verifikimi (Blerësit)




INOVACIONI

ÇKA ËSHTË INOVACIONI?

DEBATI• Për çka një nxënës i klasës së IX mund të jetë krijues?

• Si mund atë kreativitet ta shndërrojë në inovacion?

USHTRIM: Me përdorimin e letrës me ngjyra, gërshërëve, flomasterëve dhe mjeteve tjera ndihmëse nxënësit të bëjnë forma të ndryshme të letrave

USHTRIM: Analizë e floktarisë (me çka dallohen njëra nga tjetra, vallë ndonjëra ofron ndonjë risi dhe ngjashëm).




VETËM ME BIZNES MODELBi ro zarazvoj naobrazovani eto


BIZNES MODELE NË FACEBOOKBi ro zarazvoj naobrazovani eto


GJENERIMI I IDEVE Bi ro zarazvoj naobrazovani eto


VLERËSIMI I IDESËModel me pikë

– Përcaktimi i numrit minimal të kërkesave (kriteret)– Përpunimi i shkallës për vlerësim (pesha specifike) – Përcaktimi i pikëve për çdo kërkesë/kriter– Multiplikimi (pikë x pesha specifike)– Përcaktimi i numrit të përgjithshëm të pikëve për secilën ide

Kërkesa/

Kriteret pesha specifike

Ideja 1 Ideja 2

PikëtX Pikët

Pesha specifike

Pikët x Pikët

Pesha specifike

а 5 3 15 3 15

b 25 3 75 3 75

c 30 4 120 3 90

d 25 3 75 4 100

e 20 2 40 2 40

Numri i përgjithshëm i pikëve për secilën ide:

325 320



USHTRIME

• Prezantimi i video materialeve për kreativitet dhe inovacionet, si dhe debate për të njëjtat (psh. http://ec.europa.eu/enterprise/initiatives/sme-week/videos/eevas2009/index_en.htm )

• Gjenerimi i ideve sipërmarrëse dhe radhitja e tyre• Zhvillimi i biznes modelit për idenë sipërmarrëse

të zgjedhur (E gjitha që nevojitet për të funksionuar një biznes?)

• Ligjërues – sipërmarrës




3. IDENTIFIKIMI I MUNDËSIVE DHE INOVACIONEVE (RISIVE)





http://www.legalzoom.com/business-management/success-stories/top-ten-small-business-ownershttp://invention.smithsonian.org/resources/sites_teachers.aspxhttp://www.innovativeresources.org/http://www.youthaboutbusiness.org/

4. PROCESET INOVATIVE DHE TEKNOLOGJITË




TEKNOLOGJIA

• Teknologjia për prodhim• Teknologjia komunikuese• Teknologjia informative• Teknologjia transportuese• Përkrahje logjistike e teknologjive

bashkëkohore. . .




Procesi i prodhimit

Procesi 1Procesi 1 Procesi 2Procesi 2 Procesi 3Procesi 3Hyrje Dalje

Koha

Procesi 1Procesi 1 Procesi 2Procesi 2Hyrje Dalje

Gjendja e tanishme

ProcesiI përmirësuar

INOVACIONE NË KLASËN E IX



USHTRIMI: Të përshkruhet procesi i prodhimit të bukës, picës dhe ajvarit, ..USHTRIM: Vizitë në ndonjë zonë prodhimi në mjedisin ku jetoni

PRONËSIA INTELEKTUALE• Të drejtat autoriale – Mbrojtja e krijimeve artistike.

CILËT? Pse mallrat e brendeve më të mirë janë më të shtrenjta (Nike – atlete të zakonshme; Armane – Teteks)

• Patentë- Mbrojtja e shpikësve. Shembuj (leje/patent ushtarak: Apple – Samsung)

• Markë tregtare – Mbrojtja e simboleve të brendeve dhe slloganeve. Shembuj?(Ajvar – Ајвер)




USHTRIME

• Përpunimi i dizajnit/skemës të ndonjë prodhimi të ri

• Njohja e patentëve (kërkim në internet për prodhimet e patentuara dhe prezantimi i tyre)

• Debat për „zbritje pirate“ të këngëve, filmave, lojërave kompjuterike

• Vizitë në ndonjë sipërmarrje në afërsi të shkollës

ИНОВАЦИИ ВО IX ОДДЕЛЕНИЕ



4. PROCESET INOVATIVE DHE TEKNOLOGJITË





http://www.sciencekids.co.nz/http://www.sciencespot.net/Pages/kdztech.htmlhttp://www.curriculumsupport.education.nsw.gov.au/secondary/technology/index.htmhttp://www.educateip.org/index.php/curriculumhttps://youthentrepreneurs.org/

5. MARKETINGU DHE SHITJA




TREGUBi ro zarazvoj naobrazovani eto


MIKS MARKETINGU

• Prodhimi (Product) • Çmimi (Price) • Shpërndarja (Place) • Promovimi (Promotion)




IDETË PËR PROMOVIM (1)

• Banerë• Bilborde• Broshura • Biznes-kartela • Posta e drejtpërdrejtë • Katalogë• Kupon (triskë) për lirim




IDETË PËR PROMOVIM (2)• Fletushkat • Dhurata pa pagesë • Veshmbathje promovuese • Mostrat për testim• Ngjarje speciale • Sponzorimet• Numra telefoni pa pagesë • Reklama kontekstuale-internet• Blok biznesi




PROMOVIMI• Dancing chicken commercial by Mercedes-

Benz • http://www.youtube.com/watch?

v=axAmED7lqe4vs.

• Jaguar USA • http://www.youtube.com/watch?

v=3PQS8SFWNQw

ИНОВАЦИИ ВО IX ОДДЕЛЕНИЕ



SHITJA1. Përgatitja e mirë është gjysma e shitjes2. Prezantimi i mirë është përshtypje prej të

cilës varen shumë elemente tjera3. Të dëgjuarit4. Demonstrimi i prodhimit dhe/ose shërbimit5. Ridëgjimi dhe ndjekja e reagimit




SHITJA6. Përgjigje ndaj vërejtjeve, pyetjeve dhe

mendimet e deritanishme7. Ofertë ekstra8. Realizimi i shitblerjes9. Matja e kënaqësisë të blerësit10. Rekomandime

Ushtrimi: Nxënësit të theksojnë reklama dhe mënyra video interesante të shitjes të cilat më së shumti iu kanë lënë përshtypje




USHTRIME• Përpunimi dizajni i paketimit për prodhim• Përpunimi i marketing planit dhe përgatitja e fushatave

reklamuese për prodhimin • Shfrytëzimi i taktikave të internet marketingut për

prodhimet/shërbimet inovative • Facebook, twitter dhe media tjera sociale në marketing• Prezantimi dhe debati për llojet e ndryshme të shitjes• Në koordinim me lëndë tjera dhe ngjarje të rëndësishme për

shkollën) organizimi i panaireve të punimeve nga dora, shitja e vizatimeve, prezantimi i veprave teknike të nxënësve, ngjarje humanitare, etj.

• Vizitë në panaire dhe debat për prodhimet dhe mënyrat inovative në promovimin e tyre

INOVACIONE NË KLASËN E IX



5. MARKETINGU DHE SHITJA




Ueb faqet e nevojshme:

http://www.makingcents.com/http://www.marketplaceforkids.org/http://www.mckelveyfoundation.org/entrepreneurial/http://prairieecothrifter.com/2012/08/teach-children-sell.htmlhttp://www.bhsacademy.biz/http://www.youthtrade.com/

6. SHKRIMLEXIMI FINANCIAR




TË ARDHURATParatë të cilat fitohen nga shitja.

Muaji Shuma

Janari 20.000,00 den.

Shkurti 16.000,00 den.

Marsi 23.000,00 den.

Prilli 18.000,00 den.

Gjithsej (Janar.- Prill) 77.000,00 den.




ShpenzimetParatë që nevojiten për funksionimin normal të biznesit.•Pagat•Pajisja•Repromaterial•Shpenzimet e regjisë•Pagesa e mëditjeve•Tatime

INOVACIONET NË KLASËN I X



PërfitimiPërfitimi = Të ardhurat – Shpenzimet

Muaji Të ardhurat Shpenzimet Përfitimi

Java 1 20.000,00 ден. 8.000,00 ден. 12.000,00 ден.

Java 2 16.000,00 ден. 5.000,00 ден. 11.000,00 ден.

Java 3 23.000,00 ден. 5.000,00 ден. 18.000,00 ден.

Java 4 18.000,00 ден. 6.000,00 ден. 12.000,00 ден.

Gjithsej 77.000,00 ден. 24.000,00 ден. 53.000,00 ден.




DEBATE

Mënyra e pagesës

Pagesë me të holla të gatshme vs.

Pagesë pa të holla të gatshme

Kartelat kreditore




USHTRIM

Përpunimi i buxhetit:-Buxheti familjar për një javë/muaj-Buxheti i klasës-Buxheti i shkollës-Buxheti për pushim . . .

INOVACIONET PËR KLASËN E IX



6. SHKRIMLEXIMI FINANCIAR





http://accountingwhizkid.com/http://www.ehow.com/info_12003624_accounting-activities-kids.htmlhttp://www.practicalmoneyskills.com/http://moneyasyougrow.org/http://www.usmint.gov/kids/teachers/financialliteracy/

LITERATURË PLOTËSUESE PËR MËSIMDHËNËSIT




• Librat e lëndëve „Inovacionet dhe sipërmarrja“, „Biznesi dhe sipërmarrja“ , „Biznesi“ për shkollat e mesme

• http://premium.pretpriemac.com/kniga-inovacii-pretpriemnistvo-naracka/

• Libra nga programi për përkthim të 1000 librave profesional nga 100 universitete të njohura (http://www.1000knigi.mon.gov.mk/cat.php?id=13):

• Peter F. Draker: Inovacioni dhe sipërmarrja;• Stujart Rid, Nik Dju, Saras Sarasvati, Robert Viltbank, Viltbank, En-valeri Olson: Sipërmarrje efektive;• Stiv marioti, Toni Toul: Sipërmarrje – ardhmëria Juaj (fletore

pune për nxënës);• R.D Hisriç, M.P.Piters, D.А. Sheferd: Sipërmarrje

VIDEO UEB FAQET PLOTËSUESE




• http://www.youtube.com/watch?v=7NX4qoNZ5Yw

• http://www.youtube.com/watch?v=M2VxgAnpYyg

• http://www.youtube.com/watch?v=zCVZOrPhYOk

• http://www.youtube.com/watch?v=6rT44dqNk_k

• http://www.youtube.com/watch?v=UkzJjY3ryj4

• http://www.youtube.com/watch?v=PLLNn8a6hQ0

• http://www.youtube.com/watch?v=41ncva8ciLc

• http://www.youtube.com/watch?v=g74QjOSh6cg

• http://www.youtube.com/watch?v=au3dJ7NuNPk

JU FALEMDEROHEMI PËR VËMENDJEN




Documents

BYROJA E ZHVILLIMIT TË ARSIMIT