Šematski prikaz NC mašine alatke

MCU – upravljačka jedinicaKontroliše kretanje NC mašine alatke

DPU – jedinica za obradu podatakaČita i tumači deo programa; šalje neposredne komande na CLU

CLU – jedinica za kontolu petljeČita poziciju izvršnog organa mašine i šalje komandu za upravljenje motorom

Istorija NC mašina alatki

• kasnih 1940 - tih – John Parson razvija metod bušenaj rupa pomoću bušenih traka

• 1947 – Američka vojna industrija je imala potrebu za automatizovanom obradom složenihpovršina

• 1952 – MIT laboratorija demonstrira rad prve NC mašine alatke

Istorija NC mašina alatki

• 1970 – Computer Numerical Control – CNC(struktura UJ odgovara strukturi kompjutera)

• 1970 – tih – Direct Numerical Control – DNC(više mašina alatki upravljanih sa jednog -centralnog računara) Centralni kompjuter

Mreža

CNC mašine alatke

Istorija NC mašina alatki

• 1980 – tih – Razvijen DNC (Distributed Numerical Control) – sistem sadrži u sebi centralni komjuter kao server, koji predstavlja upravljački sistem za veći broj DNC jedica sa mini kompjuterima, kojima po potrebi distribuira programe upravljanja.

Glavni kompjuter - server

Kreiranje NC programa

1. Uspostaviti koordinatni sistem – (putanja vrha alata mora da odgovara koordinatnom sistemu mašine alatke)

– z pravac – poklapa se sa osom rotacije alata ili osom obrtanja radnog opredmeta kod struga (pozitivan smer: alat se udaljava od radnog predmeta)

– x pravac – uvek horizontalan (gledajući od alata prema radnom predmetu u desno)

– y pravac – dobija se tako da sa prethodna dva formira desni dekartov koordinatni sistem

Kreiranje NC programa

2. Određivanje komandiZajednički format je u obliku sledeće rečenice:

N_ G_ X_ Y_ Z_ I_ J_ K_ F_ S_ T_ M_

gde:– slovo označava vrstu ili parametar instrukcije– ‘_’ je broj koji daje broj instrukcije ili vrednost

parametra

Slovo ili broj parova (reči) mogu biti izostavljeni ako se nisu promenili od poslednje naredbe

Kreiranje NC programa

• PrimerN040 G00 X0 Y0 Z300

znači da se alat pomeri u poziciju određenu tačkom (0,0,300)

–N - broj rečenice–G - pripremna komanda (instrukcija pomeranja)–X, Y i Z su relativne ili apsolutne koordinate vrha alata–I, J i K su koordinate centra kruga po kome se vrši pomeranje–F – brzina pomočnog kretanja

Kreiranje NC programa

–S – Broj obrta glavnog vretena–T – broj alata–M – pomoćne komande

Pripremne komande

Ostale komande

Primer

• Radni predmet

ODREĐIVANJE KOORDINATE TAČKE P4

( )2 2

4 3

4 3

2 2

5 4

2 2

55 15 5 40.86

0

2 15 5 28.28

15 5 14.14

5

x x

y y

x x

I

J

− = − − − = −

− =

− = − − = −

= − =

=

2 215 5−

2 215 5−

Primer programa 1/3

• G kod:N001 G91 // aktivan relativni sistem mera

N002 G71 // aktivan metrički sistem

N003 G00 X0.0 Y0.0 Z40.0 T01 M06// pomeraj u (0,0,40), izmena alata – alat 01

N004 G01 X65.0 Y0.0 Z-40.0 F950 S717 M03// relativan pomeraj po pravolinijskoj putanji u tačku

(65,0,-40), start glavnog vretena u desno

Primer 2/3

N005 G01 X10.0 F350 M08// relativan pomeraj po pravolinijskoj putanji u tačku

(10,0,0), uključenje sredstva za hlađenje

N006 G01 X110.0 // pravolinijsko pomeranje

N007 G01 Y70.0N008 G01 X-40.86

Primer 3/3

N009 G02 X-28.28 Y0.0 I14.14 J5.0// Kružna interpolacija u smeru kazaljke na satu u

tačku (-28.28,0,0)

// položaj centra kruga je određen sledećim

koordinatama (14.14, 5.0, 0)

N010 G01 X-40.86N011 G01 Y-70.0 // obrada poslednje površine

N012 G01 X-75.0 Y0.0 Z40.0 F950 M30// povratak u startnu tačku, isključenje glavnog

vretena i sredstva za hlađenje

Programiranje numerički upravljanih mašina alatki – APT

jezik, MF Beograd, 2002(UDŽBENIK – SKRIPTARNICA MF)

•Koordinatni sistemi

• Struktura APT jezika

•APT geometrija

•APTkinematika

•Postprocesorske instrukcije

•Ostali elementi jezika