Upload
ketan
View
130
Download
9
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Caibidil 23. Friotaíocht. Friotaíocht. Tomhas ar an mbealach in a frithsheasann ábhar i gcoinne srutha Le méadú voltais méadaítear ar an sruth Braitheann an méadú ar an abhar as a bhfuil an seoltóir déanta - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
Caibidil 23
Friotaíocht
Friotaíocht
Tomhas ar an mbealach in a frithsheasann ábhar i gcoinne srutha
Le méadú voltais méadaítear ar an sruth Braitheann an méadú ar an abhar as a bhfuil
an seoltóir déanta Má chuireann sé go mór i gcoinne an srutha –
friotaíocht mór Voltas ÷ Sruth ardluach Muna gcuireann sé go mór i gcoinne an srutha
– friotaíocht íseal Voltas ÷ Sruth luach íseal
Friotaíocht
Coímheas an cóimheas idir difríocht phoitéinsil trasna seolaí agus an sruth a shreabhann tríd.
R = V
I Siombail: R Aonad: óm Bíonn friotaíocht de 1Ω ag seoltóir má
sreabhann sruth 1A tríd nuair ata difríocht phoitéinsil de 1V trasna an seoltóra
Friotaíocht a thomhas
1. Aimpmhéadar agus voltmhéadar a úsáid
A
V
Friotóir athraitheach
Friotóir luach seasta Voltmhéadar
Aimpmhéadar
Bataire/Ceallra
Friotaíocht a thomhas
2. Bain úsáid as ómmhéadarFriotóir
Ommhéadar
Dlí Ohm
Le haghaidh roinnt seoltóirí (miotail ach go háirithe) bíonn an voltas idir dhá fhoirchinn seoltóra i gcomhréir díreach leis an sruth atá eatarthu ag teocht tairiseach.
V α IVoltas-------- = FriotaíochtSruth
V = IR nó R = V nó I = V I R
Friotóirí praiticiúila
1. Luach sheasta
2. Friotóirí athraitheacha
Cnaipe larnach
Corna friotaíochta
Nuair a chasann tú an cnaipe athraítear fad na sreinge atá sa chiorcad agus uaidh sin athraitear friotaíocht na friotóra
http://www.absorblearning.com/media/item.action?quick=118
Dlí Ohm ab fhíorú
A
V
Friotóir athraitheach
Friotóir luach seasta Voltmhéadar
Aimpmhéadar
Bataire/Ceallra
I
V
Voltas (V)
Sruth (A)
Voltas÷Sruth
Iniúchadh a dhéanamh ar athrú srutha (I) le dp (v) maidir le (A)1 Seolaí miotail
A
V
+6 V
-
Sreang niocróim
ómach
Iniúchadh a dhéanamh ar athrú srutha (I) le dp (v) maidir le (A)2 Bolgán filiméid
Neamh-ómach
A
V
+6 V
-
Bolgán filiméid
Iniúchadh a dhéanamh ar athrú srutha (I) le dp (v) maidir le (A)3 Leictrilít leictreoidí gníomhach
Ómach
Iniúchadh a dhéanamh ar athrú srutha (I) le dp (v) maidir le (A)4 leathsheoltóir (tul laofa)
+20 V
-μA
V
Tul laofacht
Cúl laofacht
Neamh-ómach
Coimheas idir V agus I do seolaíCoimheas idir V agus I do seolaí Seolaí miotalach
Leictreoin diúltacha na hiompróirí sruthaI
V
I
V
I
V
lampa filiméidLeictreoin diúltacha na hiompróirí
srutha
Leathsheolaithe Leictreoin diúltacha agus poill deimhneachana na hiompróirí srutha
Coimheas idir V agus I do Coimheas idir V agus I do seolaíseolaí
Leictreoidí gníomhacha
‘Iain deimhneacha agus diúltacha na hiompróirí srutha
I
VI
VI
V
I
V
Leictreoidí táimheIain deimhneacha agus diúltacha na hiompróirí
srutha
GásIain deimhneacha agus diúltacha agus leictreoin
na hiompróirí srutha
FolúsLeictreoin na hiompróirí srutha
Friotóirí Friotóirí sraithcheangailte sraithcheangailte
Friotaíocht iomlánsraithcheangailte
R = R1 + R2 + R3
R1
R2
R3
V = IRAch:V = V1+ V2+ V3
De réir dlí OhmIR = IR1 + IR2 + IR3
IR = I(R1 + R2 + R3) R = R1 + R2 + R3
Friotóirí Friotóirí treocheangailtetreocheangailte
Friotaíocht iomlántreocheangailte
1 = 1 + 1 + 1R R1 R2 R3
R1 R2 R3
trí: R1 = I1 , trí R2 = I2 trí R3 = I3
Ach: I = I1+ I2+ I3 De réir dlí Ohm: I = V + V + V R1 R2 R3
I = V/R :R friotaíocht iomlan sa chiorcadV = V + V + V R R1 R2 R3
1 = 1 + 1+ 1 R R1 R2 R3
Fachtóiri ar a mbraitheann friotaíocht seoltóra
Braitheann friotaíocht ar Teocht Ábhar an tseolaí fad achar trasghearradh
Teocht: miotail
Teocht: leathsheoltóirí
Teirmeastar Leathsheoltóir ina laghdaítear an fhriotaíocht
go tapaidh le méadú ar an dteocht Déanta as ocsáidí de nicil, chobailt iarainn
agus méideanna beaga d’ábhair eile.
Athrú ar fhriotaíocht sheoltóra mhiotalaigh le teocht a iniúchadh
Uisce Sreang ar eiteán
Gliocról
Foinse theasa
10ºC
Teirmiméadar digiteach
Ω
10º C
Athrú ar fhriotaíocht theirmeastair le teocht a iniúchadh
Teirmeastar
Teirmiméadar digiteach Digitalthermometer
10°C
Uisce
Foinse theasa
Ω
Gliocról
Friotachas
Chomh maith le teocht braitheann an
fhriotaíocht ar: Fad Achar trasghearradh Ábhar as a bhfuil sé déanta
Friotaíocht agus Fad
Tá friotaíocht seolaí aonfhoirmeach i gcomhréir díreach lena fhaid
i.e. R L
Friotaíocht & Achar trasghearradh
Tá friotaíocht seolaí aonfhoirmeach i gcomhreir inbhéarta lena achar trasghearradh
i.e. R 1
A
Friotaíocht agus Ábhar
Athraíonn an fhriotaíocht ag brath ar an ábhar . Glaotar sainfhriotaíocht nó friotachas (resistivity) ar seo(). R = L A Aonad: ohm méadar m
= RA L
Le hachar ciorcalach: A = d 2 4 = Rd 2
4L
http://phet.colorado.edu/sims/resistance-in-a-wire/resistance-in-a-wire_en.html
Friotaíocht agus Ábhar
Friotachas Le seoltóir dar fad L agus crosachar A is
é an friotachas ann ná tairiseach a thugtar ó:
= RA
L Aonad: ohm méadar m
Friotachas ábhar sreinge a thomhas
= Rd 2
4L
R: óm-mheadar
L: méadarshlat
D: micreaméadar
Droichead Wheatstone
Ciorcaid ar leith a úsáidtear chun friotaíocht anaithd a thomhas go cruinn
R1 = R3
R2 R4
Droichead Wheatstone
VAB = VAD
De réir dlí Ohm:VAB = I1 R1
VAD= I2 R3
I1 R1= I2 R3
VBC = I1 R2
VCD = I2 R4
I1 R2= I2 R4
I1 R1= I2 R3 R1 = R3
I1 R2= I2 R4 R2 R4
Droichead Wheatstone
Usáideanna•Smachtú teochta•Gléasanna sábhála (ciorcaid a mhúchadh)•Friotaíocht ainaithnid a thómhas
Méadardhroichead Ciorcad ar leith bunaithe ar an
Droichead Wheatstone. Sa chiorcad seo feidhmíonn sreang
aonfhoirmeach miotail 1m ar fad agus teagmháil sleamhnáin uirthi do na friotóirí R3 agus R4 http://www.walter-fendt.de/ph14e/wheatstone_e.htm
Méadardhroichead
R1 = R3
R2 R4
R3 = L1 R4 = L 2 A
A
L1 = R1
L2 R2
Roinnteoir Phoitéinsil Bíonn an voltas is mó
trasna na an friotóra is mó Bíonn suim na dhá voltas
cothrom le voltas na foinse Má ta friotóir amháin a
bhfad níos mó ná an friotóir eile beidh an voltas trasna an friotóir beag beagnach naid agus voltas trasna na friotóir eile cothrom le voltas na foinse.
Glaotar roinnteoir phoitéinsil ar an gciorcaid seo.
Roinnteir Phoitéinsil Athraitheach
A
B